Onkruidherkenning als sleutel tot een efficiënte beheersing

Transcription

Onkruidherkenning als sleutel tot een efficiënte beheersing
Onkruidherkenning als sleutel
tot een efficiënte beheersing
Pieter Goossens
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
1
Belang onkruidherkenning
• Beheersingstechniek/middelkeuze
afgestemd op onkruiden
• Afwisseling tussen technieken en middelen
voor duurzame onkruidbeheersing
– Verschuiving onkruidenbestand i.p.v. bestrijding
– Resistentieontwikkeling
• Registratie onkruidbestand beheersingstechnieken
•Jong stadium gevoeliger
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
2
Indeling onkruiden
• Varenplanten
• Mossen
Varenplanten
– Bladmossen
– Levermossen
• Zaadplanten
Mossen
– Monocotylen of éénzaadlobbigen
– Dicotylen of tweezaadlobbigen
Zaadplanten
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
3
Varenplanten
• Wortelstok
• Verspreiding via sporen
• Opgekruld in jong stadium
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
4
Varenplanten
• Heermoes
• Diepe wortelstokken
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
5
Mossen
Bladmossen
Levermossen
• 95% van alle mossen
• Platte, gelobde bladeren
• Bladeren in spiralen
• Vb. Parapluutjesmos
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
6
Zaadplanten
Monocotylen
• 1 kiemlob
Dicotylen
• 2 kiemlobben
• Bladeren parallelnervig
• Geen verschil tussen kelken kroonbladeren bloem
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
7
Monocotylen
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
8
Monocotylen
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
9
Monocotylen
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
10
Monocotylen
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
11
Indeling monocotylen
• Grassen
– Stengel buisvormig en hol
Grassen
• Cypergrassen
– Stengel scherp driekantig, niet hol
• Russen
Cypergrassen
– Stengel buisvormig en gevuld
Russen
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
12
Grassen
Straatgras
• Poa annua
Kweek
• Elytrigia repens
– Jaarrond bloeier
– Meerjarig
– Verhardingen
– Ondergrondse uitlopers
– Droogtebestendig
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
13
Grassen
• Echinochloa crus-galli
• Gierstgrassen
– Setaria sp.
– Digitaria sp.
– Panicum sp.
• Laatkiemer
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
14
Cypergrassen
• Cyperus esculentus
• Wortelstok met knobbels
Bladeren
• Lange kiemrust
• Meldingsplicht
Wortelknollen
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
15
Russen
• Juncus bufonius
• Kale massieve stengel
Plant
• Okselstandige bloei
Blad
Bloem
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
16
Dicotylen
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
17
Kruisbloemenfamilie
• Cruciferae of Brassicaceae
• Meestal bladrozet
• Typische doosvrucht
– Vorm en stand belangrijk voor
soortherkenning
• Voornaamste soorten:
– Cardamina sp., Coronopus sp.,
Rorippa sp.
- *kers, *raket
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
18
Kruisbloemenfamilie
Akkerkers
Varkenskers
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
19
Kruisbloemenfamilie
• Kiemlobben
– Cirkelrond
Kiemplant Akkerkers
– Knotsvormig
– Uitzondering varkenskers (lancetvormig)
– Uitzondering herik (hartvormig)
• Eerste bladeren
Kiemplant Herderstasje
– Afhankelijk soort
– Ontwikkeld zich meestal als bladrozet
Kiemplant Veldkers
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
20
Lipbloemenfamilie
• Lamiaceae
• Lipbloemen
• Stengel vierkantig
• Bladeren tegenoverstaand
• Breed soortenspectrum
– Lamium sp. of *dovenetel
• Niet Brandnetel!
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
21
Lipbloemenfamilie
Paarse dovenetel
Hondsdraf
• Stengel met bladloos stuk
• Blad kan verkleuren
• Bovenlip afgerond en
helmachtig
• Geurend
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
• Bovenlip geoord
22
Lipbloemenfamilie
• Kiemlobben
– Rond, ovaal geoorde kiemlobben
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
23
Brandnetelfamilie
• Urticaceae
• Brandharen
• Bloemen in pluimen of aren
• Kleine brandnetel
– Kleiner dan 50 cm
– Penwortel
• Grote brandnetel
– Wortelstok
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
24
Duizendknoopfamilie
• Polygonaceae
• Veel knopen
• Bladeren verspreid
• Steunbladeren
– Stengelomvattend
• Belangrijke familie
– Rumex sp. of *zuring
– Persicaria sp.
– Japanse duizendknoop
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
25
Duizendknoopfamilie
Varkensgras
Zwaluwtong
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
26
Duizendknoopfamilie
Schapezuring
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
Ridderzuring
27
Duizendknoopfamilie
Zwaluwtong
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
Windefamilie
28
Duizendknoopfamilie
• Kiemlobben
– Langwerpig knotsvormig
Kiemplant Varkensgras
– Langwerpig ovaalvormig
• Eerste bladeren
– Lancetvormig
– Ovaalvormig bij zuring
Kiemplant Perzikkruid
Kiemplant Ridderzuring
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
29
Windefamilie
Akkerwinde
Haagwinde
• Spiesvormige bladvoet
• Geoorde bladvoet
• Witte en roze bloemen
• Pijlvormige bladvoet
• Witte bloem
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
30
Windefamilie
• Kiemlobben
– Hartvormig
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
31
Composietenfamilie
• Asteraceae
• Samengestelde bloemen
– Lintbloemen (A)
– Buisbloemen (B)
A
B
A
B
• Breed soortenspectrum
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
32
Composietenfamilie
Distels
Rozetonkruiden
• Ondergrondse uitlopers
• Vormen rozet
• Verspreiding zaden door
wind
• Verdragen maaibeheer en
betreding
• Wetgeving
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
33
Composietenfamilie
Pioniersoorten
Knopkruiden
• Verspreiding zaden door wind • Bladeren tegenoverstaand
• Pioniersoorten
• Kleine bloemen op steel
• Lange bloeiperiode
• Vorstgevoelig
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
34
Composietenfamilie - distels
Distel
Melkdistel
• Prikkende bladeren
• Bladeren prikken niet
• Bloemen paars-violet
• Bloemen geel
• Cirsium sp.
• Melksap
• Sonchus sp.
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
35
Composieten - pioniersoorten
Canadese fijnstraal
Knopkruid
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
36
Composieten - Rozetonkruiden
Paardebloem
Madeliefje
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
37
Ranonkelfamilie
• Ranunculaceae
• Ranunculus sp. of *boterbloem
• Gedeelde (Scherpe) of
samengestelde (Kruipende)
bladeren
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
38
Vlinderbloemigen
Wikke
Klaver
• Wortelknobbels
• Bovengrondse uitlopers
• Veervormige bladeren
• Witte en rode klaver
• Peulvrucht
• Klimt in andere planten
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
39
Vlinderbloemigen
Klaver
• Bladeren cirkelrond
– Kiemstadia
• Trosbloem
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
Klaverzuringfamilie
• Bladeren hartvormig
– Kiemstadia
• Bloemen losbladig
40
Helmkruidfamilie
• Scrophulariaceae
• Kroon- en kelkbladeren
– 4-5
– Afzonderlijk vergroeid
• Voornaamste soorten:
– Ereprijs of Veronica sp.
– Verbascum sp. en Buddleja sp.
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
41
Helmkruidfamilie
Akkerereprijs
Draadereprijs
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
42
Helmkruidfamilie
• Kiemlobben
– Spatelvormig
– Driehoekig
Kiemplant Veldereprijs
– Breed
– Uitzondering lancetvormig bij klimereprijs
Kiemplant Veldereprijs
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
43
Anjerfamilie
• Caryophyllaceae
• Bladeren tegenoverstaand
• Kleine bloemen
• Grote kelkbladeren
• *muur
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
44
Anjerfamilie
Akkerhoornbloem
• Bladeren langwerpig en
ongesteeld
Spurrie
• Bladeren lijnvormig
• Bladeren in kransen
• Stengels kruipend of
klimmend
• Behaard
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
45
Anjerfamilie
Liggende vetmuur
Vogelmuur
• Bladrozet
• Bovengrondse uitlopers
• Bovengrondse uitlopers
• Doorbloeier
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
46
Ooievaarsbekfamilie
• Geraniaceae
• Handvormig of samengesteld blad
Plant
• Behaard
• Meestal geurend
• Kiemlobben niervormig
Vruchtbeginsel
• Geranium sp. of *ooievaarsbek
Kiemplant
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
47
Weegbreefamilie
• Plantaginaceae
• Bladrozet
• Bloeiwijze aar
• Grote (eironde bladeren) en smalle
(lancetvormige bladeren
• Plantago sp. of *weegbree
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
48
Ganzevoetfamilie
Melganzevoet
Melde
• Pijlvormige bladeren
• Geoorde bladvoet
• Variabele bladvorm
• Variabele kleur
• Langlevende zaden
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
49
Ganzevoetfamilie
• Kiemlobben
– Slank knotsvormig
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
50
Andere families
Amarantenfamilie
Nachtschadefamilie
• Kleine majer of Amaranthus • Zwarte nachtschade of
Solanum nigrum
blitum
• Bladtop uitgerand
• Rechtopgaand
• Grote zaadproductie
• Eironde bladeren, bochtig
gerand
• Lange overleving zaad
• Groene bessen giftig
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
51
Andere families
Sterbladigen
Posteleinfamilie
• Kleefkruid of Gallium
aparine
• Winterpostelein of Claytona
perfoliata
• Eerste blad herkenbaar in
kiemstadium
• Vlezige bladeren
• Droogtetolerant
• stikstofminnend
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
52
Andere families
Viooltjesfamilie
Teunisbloemfamilie
• Akkerviooltje of Viola
arvensis
• Wilgenroosje of Epilobium
ciliatum
• Gekartelde bladrand
• Bovengrondse uitlopers
• Typische bloem
• Grote zaadproductie
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
53
Schermbloemenfamilie
• Zevenblad of Aegopodium
podagraria
Plant
• Samengesteld blad
• Wortelstok
• Moeilijk te bestrijden
Blad
Bloem
© PCS | Vormingsactiviteit LEADER, 2 april 2014, Maldegem
54
Met steun van:
Heb je nog vragen?
E: pieter.goossens@pcsierteelt.be
T: +32 (0)9 353 94 94
Bezoek ook www.pcsierteelt.be
Volg jij het PCS al op LinkedIn?
proefcentrum-voor-sierteelt