Stories in Apma language

Stories in
Apma language
This book contains stories for children to read and enjoy,
written in the Apma language of Central Pentecost.
This book can be used in different ways:
• Teachers can read the stories to their pupils.
• Children can read the stories for enjoyment.
• Children can read and discuss the stories.
• Children can dramatise the stories.
This book can also be used to encourage children in our
schools to collect their own custom stories and use them as
part of their learning.
Jimmy
Bule Tik
Contents
Nuju aji ah te vaade kaa ...........................................................4 Mwateete nuuru Bwihil Wii .......................................................5 Aji nii tesangwul ........................................................................7 Jihiidak ......................................................................................8 Kabakaba nuuru aji havin ........................................................9 Aji nuuru nujun nii .................................................................. 10 Aji havin nuuru melen ............................................................ 12 Halan goah mal mwe gani mwateete ..................................... 14 Aji nii ah maa tekaji nii .......................................................... 16 Aji ah tebwet .......................................................................... 17 Ngos ah te kankan ................................................................. 18 Tei nuhu ba aji mwapma i tabwasiski ................................... 20 Tei nuhu ba mirit te kankan ................................................... 22 Tei nuhu ba bus mwe gani temwa ......................................... 24 Aji nuuru danjun bi nujuru bwaleh ........................................ 26 Wakaji .................................................................................... 27 Gavak naa goah mamjin walil tedi ........................................ 28 Aga temuu .............................................................................. 30 Bwihil nuuru temwa ............................................................... 32 4
Nuju aji ah te vaade kaa
Tei lego ba aji nuuru mabin ratru di le imwaru. Ratru dini
karu bwet kulkul. Nuju aji ah mwe sadok ne mamaplel i kaa
non jibin.
Te sadok ngamwa ne mamaplel ba baade kaa ah. Nuju aji ah
nuuru jibin ramru dongvi kaa ah. Ramru dongvi bi ne dongvi
ba te bulong, mwo dopmanaa lelen jibin ah mwe gakat bi
mwo soro mabin nuhu ne mwa van dini. Nuju aji nong
mwisip le teh bi mwe rewa non aga sisi. Mwisip le teh, bi ban.
Jibin mwahuu dopmi nuhu nema samulma ba tebu, nuju aji
ah ban bi ban al mwaun teh. Nuju aji ah mwe rewa agan
mwe sak ut, bi mwesak mwidi le buju bega li vini nan aji nii.
Aji nii ah rat leli kaa lok bwet, bi ran soro nuju aji havin
nuhu nema van ne
daste run lok bwet ah.
Nuju aji havin nong
mwo dowo halan, aji
havin ah te dasi sera
ruka bi mul le lim.
Ban bep mini teman
nii, bi ra bep nuhu:
"Ko van ne daka va le
lim."
Nuju aji ah ban mwe
daka va le lim bi mwe
gamui nujun aji ah.
Evana Matan
5
Mwateete nuuru Bwihil Wii
Tei lego ba Mwateete nuuru Bwihil Wii ramru vep nuhu:
“Ramaru ulu leiliru.”
Mwateete bep mini Bwihil Wii nuhu: “Tamru gosikte nodaru
uluru.”
Bi Bwihil Wii bep nuhu: “Te kabis.”
Ramru goo ngamwa nong ba ramru butdihi uluru te meme,
tedap, temee. Naanong ba ramru sip mwatwen silengsal bi
Mwateete bep mini Bwihil Wii nuhu:
“Kik kon ul baawora ilik.”
Bwihil Wii mwa ulu leilin Mwateete bi bep nuhu:
“Tenok naanong. Ko sip ne kita topmim.”
Mwateete mwisip mwi gita topmin le sileng, mwegam sip nong
ba tei te kabis tokol. Bep mini Bwihill Wii nuhu:
“Naanong ba nama ulu nom naanong.”
Bi Bwihil Wii mwe sadok tavan bi Mwateete mwa ulul leilin.
Te ulu ba tei temee sera bi tedap van walelen, bi mwedeng.
Bep mini Mwateete nuhu:
“Naanong ba kot kodoo i nan. Ani kik ba ko nesri tan uu kam
leut, ani nana nam gani is vaso bi ji.”
Bi mwegak ban le waka dini Mwateete.
Naanong ba kom gita Mwateete mwasri tan uu kan leut ba
Bwihil Wii mwe gani is bi ji lekoo.
Jerolyn Mabon
6
Kingsly Tabi
7
Aji nii tesangwul
Tei va bwaleh bi aji tesangwul rat di. Rat di ngamwa ba go
bep nuhu: “Ta ban ne daste lekoo nada.”
Ra bep nuhu: “Ioh”.
Ra ban roworop li hal bi ram saago wan beda, rat van bis, bi
ram dasi lekoo naa. Rat dasi ah tei bwarabwarak, bi ram
ruwu bilaa beda.
Ra mul ba tedok nei lego ba ra mwapma ne kitdiro bilaa beda
juubung ras.
Tei le vak go ba ram gida goah mwiling wan, tei tebwih
ngamwa.
Tei lego ra mwapma ba tethe raba te, bi ra bep nuhu:
“Aji ah ne sak ne saini bi mwaiah ba tei bilan nae.”
Go ah kau mwesak ba mwe sasa i buin ba tebu. Karuan
mwesak ba tebu. Kajilan, kavetan, kaliman, telapwalehan,
telaviruan, telapjilan, telapetan ram sak sera ne leli apma ah
goah baawo te leli ba tebu. Tesangwulan tesak ah teiah, bi
ram dabuu lin.
Ra ban bi ram raangi bi ram gani, bi tenok.
Tandia Matan
8
Jihiidak
Tei lego ba aji nii tei nii tesangwul rat di netwo halan bilaa
biri beta. Ra mwali bilaa beta bi ra ban ne ruwu lekoo naa.
Tei majuubung nan ba ra bep rama van ne git mwetani bilaa
beta. Rat kam ban ne git mwetani ba temat sera, tei bilan
Jihiidak nante tesak.
Rat velavelak li beta ah tesak bwaleh. Jihiidak bep tei bilan
ba kiisan nii ra bep tei bilaa.
Jihiidak bep nuhu: “Aji ah mwan sap rotvi ran beta ba tei
bilan.”
Ram sak ne lel dopmi sera ba tebu, ratba sap behe ran nga.
Jihiidak tesak bi mwesap rotvi ran beta nong, bi mut.
Ra bep mini Jihiidak nuhu: “Kon sipma tavan ba kaam das
bamte kik!”
Rat kit mwesak bep
nuhu: “Karu gita
wulawulakan nokon
buju beta nong.”
Bi mworop ban butdihi
havin bi mwesak le
bwelan kap havin nong
bi mwe gamui naa
bwelan kap.
Tei mulngan toptakaran
naanong.
Ezra Bule
9
Kabakaba nuuru aji havin
Tei va bwaleh aji havin nuuru teman ratru di. Tei lego teman
bep nema sip le teh ne vil. Bi bep mini nujun nuhu: “Ko
sadok naa le lim ah, nama sip si ne vil.”
Ba bwaree te dinge ne rongroonga i apma ah teman te vep
mini nujun. Teman mwe gavin non bu bi non wadang bi
mwisip le teh. Tesip ngamwa ne di ba bwaree mwe sama le
lim, ba aji havin ah te sadok ne viji non seesee, bi mwe sama
ne reva ban le bwarang.
Tehu ba teman mwe sama, te gamu sama ba nujun te bulong
te le lim. Bi mwo soro sera halga nan bwihil nii ba ratba
vanbis nga bi mwo soro Kabakaba medan bi Kabakaba ban
medan.
Te gamu van le bwarang ba bwaree te bulong, tei te gamui aji
havin nge te sadok ne reha lok bwet.
Kabakaba bep mini aji nuhu: “Tamru mul”.
Ba aji havin barik bi mwa bweha li kaen jukun Kabakaba i
lok bwet. Kabakaba mwatkai bi ramru mulma ben teman.
Hosea Bule
10
Aji nuuru nujun nii
Tei va bwaleh aji nii nujun rat di. Bi ra bep rama leli lekoo
naa.
Tei juubung aji ah bep mini nii nujun nii nuhu: “Naanong ba
tama van ne dasi lekoo nada nong.”
Bi ram ruju noo wadang bi ram gavin noo bu bi ra ban. Rat
van ne dibis lekoo bi temaa mwalngi nii ban le utnee bi ram
dasi lekoo naa bi ram ruwu bilaa bwet. Rat rup sera bi ra
mulma.
Te van ah bilaa bwet tesak ba bo mwe gani bwet bilan aji nii
ah.
Tei juubung, temaa ban lekoo naa, tekam ban ba bo te kani
bilaa bwet te, bi ban ne vep mini nujun nii nuhu: “Karu van
ne leli koron lekoo nada.”
11
Ba nujun nii ratba rongo dalen nga bi teman aji nii ah ba
mwe leli koron lekoo nan nge nihken.
Bujun go goni ah ratba rongo dalen nga tugoah bo tei kam
dok ne van lekoo ah ba te gam dok nge ne gani bilan nujun
nii nge go rat varikan ne leli koron lekoo naa.
Vihni nan nuhu soosooriakan te kapmwa.
Vivian Mabon
Edison
Tabi Surun
12
Aji havin nuuru melen
Tei lego ba aji havin nuuru nujun ramru wutdihi birin melen,
bi aji bep mini nujun nuhu: “Koli, nama sak ne ruwu lekoo.”
Ba nuju aji ah bep nuhu te kabis.
Tei le ren go ba aji havin ah mwesak mwe aldiro nuhu melen
ah mwesak io tebu.
Tehuu ba mwi gita ah mwesak bi bep bamla mini nuhu:
“Biladaru melen ba mwesak ah.”
Tei ut reverep bi mwe supmul le imwan.
Tei majuubung nan ba mwesak mwadak. Tekam kit ba bilan
melen te sak bwerak, bwerak kau lengleng.
Bi mwerap mwisip bep mini nujun nuhu: “Tamru sak ne vehe
kadaru melen goah temses te.”
Bi ramru rop mwesak.
Nujun tekam kit ba mwi gita bwara melen bi mwe sasa. Dajin
mwa behe bi mwamlil mwisip li rep. Bi ramru rop bi ne rop bi
ne rop ba rapmaru wutdihi nga.
Ramru wutdihi Bus bi ramru bep mini nuhu: “Ko neililngi
goah ko veeji gemaru.”
Ba Bus bep te kabis.
Ram rop ba ram sip ne wutdihi Bo bi ra bep mini nuhu: “Ko
neililngi goah ko veeji gema.”
Ba Bo bep te kabis.
13
Nok non toptakaran bep nuhu ram sip ba bo but valin bi
mwaawoo lolok. Bi nii sera ram di dalji bi aji havin bavatla
nii. Nujuk aju bahtani mwapma mwasee. Bi ram gani sera.
Tenok.
Jerolyn Mabon
“Kul beebeetsik kawu le biri vini nada ah Pentikos”
– Shemizen Bule
14
Halan goah mal mwe gani mwateete
Tei va bwaleh mwateete nii nujun nii rat di le imwaa. Dajin
mwateete bep mini nujun nii nuhu:
“Nama van si lekoo ne gosige te kada leut. Tugoah aji
mwanepma ne didingi ketap ba kanba sangvi te ketap an.”
Bi dajin ban.
Rat di ngamwa ba aji mwi didingi ketap tei bwara bwaree.
Nujunuju mwateete ra bep nuhu: “Kaanba sangvi te ketap
an.”
Ba bwaree bep nuhu: “Nana nae ah dajimi, karu sangvi
ketap.”
Bi ram sangvi ketap, rat kam git bwara bwaree nge. Bi
bwaree mwesak le imwan bi mwe gani nujunuju mwateete nii
tei nujunuju kalim te gamu nii kajil nge rat mwas. Bi ram rop
ban le waka.
15
Ba bwaree mworop jukun nujunuju
mwateete nii. Ra ban bi ra bep mini
malkes tehuu ba tei te bulong dok
nong ba malkes bep nuhu: “Karu
sama.” Bi ram sak ben.
Ba bwaree mwapma bi bep mini
malkes nuhu: “Kotba kita te
nujunuju mwateete nga?”
Ba malkes bep tebu.
Ba bwaree bep: “Kon vep tebu ba
nan gani kik.”
Malkes bep: “Nuuru nae ah.”
Bi bwaree mwe gani nujunuju karu bi nuju bwaleh mworop
selal. Bi ban bi vep mini mal nuhu tehuu tebulong doknong
ba mal bep nuhu: “Ko sama”. Bi mwe sak ben.
Ba bwaree mwapma bi bep mini mal nuhu: “Kotba kita te
nuju mwateete nga?”
Ba mal bep tebu.
Ba bwaree bep: “Kon vep tebu ba nan gani kik.”
Ba mal bep: “Ale, tamru bwal”. Bi ramru bwal bi mal mwe
dasi bamte bwaree.
Nuju mwateete bep: “Nama gele kik naa i apma nong?”
Ba mal bep nuhu: “Te gabis nge”.
Niaha mal mwe gani mwateete ba gel nan nong.
Edison Tabi Surun
16
Aji nii ah maa tekaji nii
Aji nii rat di li Vini Taba ba maa te kaji nii. Tei lego bi aji karu
ramru vep nuhu ramaru sak ne lepte karu leut. Ramru wohni
nooru aga sisi le teh bi ramru wah i ni dahkuru sileng le aji
havin nuuru.
Ramru wutdihi karu meses le sileng bi ramru wat rotvi bi
ramru gani.
Imwan aji bi ramru sak lelim ba buju tebwet tedi nge le
imwan bi bep nuhu: “Kotrupma ibeh?”
Ba ramru vep nuhu: “Katru sama li Vini Taba.”
Tebwet mu uhleli nuhu: “Kamru vep nuhu?”
Ba ramru vep nehu: “Katru sama ah maa mwe gaji gema bi
kam dongvi kama hinak.”
Tebwet bep nuhu: “Karu sak le gili te kamru dam.”
Aji nuuru karu ramru vep nuhu: “Kotviah nong.”
Bi ramru sak ne gili karu dam.
Ratru di ngamwa nong ne gili dam ba walun bep nuhu: “Kik
kon veeji goah nana nam di nge.”
Ba karu bep nuhu: “Dah. Tanbamru supmul nga, ram gamru
sadok ben tebwet”.
Bi tenok.
Gloria Matan
17
Aji ah tebwet
Tei va bwaleh ba aji tebwet te sadok li rep. Te dok ne sibini
run kan leut va le teh.
Ba aji havin nuuru ramru kita run kan leut bi ramru vep
nuhu: “Tamru sak ne gita aji niah bohni run kan leut va le
teh.”
Bi ramru sak, rat kamru sak ba tei bwera tebwet nge.
Bi tebwet bep nuhu: “Nan gam lak i gimru.”
Bi mwegam lak i aji havin nuuru nong.
Tebwet mat bi aji havin nuuru ram gamru di le imwan tebwet
ah.
Jebelina Matanlala
18
Ngos ah te kankan
“Tamru sip li Vini Taba le
jingjing,” Biringe bep mini
Wuwuri.
Bi tei juubung ba ramru vep
mini dajiru nuhu: “Kamru sip li
Vini Taba.”
Ba dajiru bep nuhu “Ioh, ani
karu gilte muruk ba kamgaru
sip le jinging.”
Bi Wuwuri nuuru Biringe ramru gili murun, bi ramru vilingi
non kaba, kan leut bi man sileng. Ratru leli sera bi ramru
soni dajiru mwisip bi ramru soni bwela jukuu tesangwul van
muu.
Ratru leli sera bi ramru sip Bwatnapni bi ramru li nooru aga
sisi bi ramru vilis mwisip li Vini Taba. Ratru sip bis, bi ramru
wel le jingjing.
Ratru wel sera bi ramru vilis
mwe samulma. Ratru sama bis
Bwatnapni, bi ramru soni
nooru aga sisi li mwal. Bi
ramrutku bilaru bo mwesak
Lebusoso.
Dajiru te rongo bi mwe gaanok
uu nuuru. Ba rat gamru rong
ba Ngos mwalnga bwela jukuu
bwaleh ah tei bwela telapjilan
naanong.
19
Bi ramru vep nuhu: “Ngos
mwe gani dajidaru de.”
Bi ramru rop mwe sama
Lebukutan ba ngos bep mini
nuuru nuhu: “Kam soni
gosgoso i modaa ah?”
Bi ramru vep mini Ngos ah
nuhu: “Tam rahte kada lok
bwet.”
Ba Biringe nuuru Wuwuri ramru vep nuhu: “Ba idan mwan
raha?”
Ba Ngos bep nuhu: “Mwanei nana.”
Tugoah te raha lok bwet bi esen kaba mwees. Wuwuri nuuru
Biringe ramru vep mini Ngos nuhu: “Kamaru dongvi nom
kut.”
Ba ramru woji sera ilin nokon
wakaras. Ratru woji sera bi ramru
li nooru bwelakih bi ramru vena
Ngos i ni.
Ba Ngos bep mini nuuru nuhu:
“Karu veeji nana?”
Ba ramru vep nuhu: “Kik nae ah
kom hural nee gani aji nii.”
Ratru vena ngamwa ba mat. Bi
ramru das bwera bi bujun
mwesak Livinkabinngos.
Angelica Mabon
20
Tei nuhu ba aji mwapma i
tabwasiski
Tei va bwaleh ba aji tedi nuuru mabin.
Ratru di ngamwa ba mabin bep mini jibin nuhu: “Nama van
si li vini go, bubu.”
Ba jibin bep nuhu: “Ioh.”
Mabin bep nuhu: “Bubu, aju mwan bapma tean ne weta bilak
giri li malek.”
Tugoah mabin tevan ba aji go mwapma bi bep nuhu: “Bubu,
nama weta bilak girih.”
Ba jibin bep nuhu: “Ko weta.”
Jibin te gamu vep nuhu tei mabin ah te weta girih.
21
Mabin te gamu mulma ba mwi gita malen bilan girih, bi lelen
mwe gakat, bi bep mini jibin nuhu: “Na ban si.”
Tevan ne di banahee bi mwe leli nuhu: “Bilangga girih ee girih
vala ben taru dooni naa io kom salesale.”
Tedi ngamwa bi ban surak le tan bi mwe gamui tabwasiski ah
mwodok le tan.
Tei mulngan naanong.
Lariza Mabon
22
Tei nuhu ba mirit te kankan
Tei va bwaleh ba aji nii rat leli lekoo naa bi ra bohni koron.
Rat wohni sera koron bi ram ruwu bilaa bwet. Entorah bilaa
bwet tethe raba ba apma mwapma mwe gani. Ratba ililngi te
apma nga niah te kani bilaa bwet. Tei ras nae ba apma mwe
gani bilaa bwet.
Tei na bung go ba aji ban mwe saak boovani nuhu nene gita
apma niaha te kani bilaa bwet. Te gamu rong ba bwera apma
mwapma te gamu git ba tei bwera mirit. Mwapma bi mwisip
lekoo mwe gani bilaa bwet. Te kan sera bi bawop bi ban. Aji
ah mwe dahkuru malen, ban bi mwesak le melang.
Mworop ban bi bep mini datngin nii nuhu: “Nat kita apma
teah mwegani bilada bwet.”
23
Ra mwapma bi ram gili mirit bi ra butdihi go ba dep nuhu ni
tenga nong. Ram gili go ba bep nuhu ni tenga nong. Ram gili
go ba bep nuhu naanong. Bi ram ih bamte bi ram selkani
mul li vini naa.
Rat van ne lingi kamel bi ra bep nuhu: “Aji bwaleh nee di
ben.”
Bi go ram livi kaba bi karu ramru ban lekoo ne livi kaa leut.
Entorah ran van sera ba mirit bep ini aji nong nuhu: “Ra
mulma bi ram bela kapa, ba entorah esen nees ba ko ban
wop, goah naa gani nii.”
Ra tepma bi bep mini kinsan ba kinsan bep nuhu: “Mweget,
mirit temat de.”
Tei han go ah Tenwadilon, bi han go ah Wewenggurere. Rat
val sera kaba kamel, bi kinsan ban wop niah Temandilon bi
Wewenggurere
mwidi randa
kamel, bi ketap
niah karu bon
garu bi mirit mwe
gan sera nii.
Florina
Matansuwe
24
Tei nuhu ba bus mwe gani temwa
Tei va bwaleh ba Bus, Temwa, Kuli bi Kap ram dowo halaa
nuhu rama van le biri vini ah Solomon.
Ra ban ne das bwara bwarus lolok bi ram lingi mwaun i agaa
bi ram gani mwaun. Ram sip mwatwen teh bi ram dobosoni
mwisip le teh. Bi ram gala li agaa bi ra ban.
Rat van ngamwa nong ba Bus bep nuhu: “Tam kitkit le
sasaan.”
Bi ra bep nuhu: “O ba kik ko sasa baawo.”
Bi mwe sasa, ba te sasa sera, ba Kuli mwegam sasa sera, ba
mwegam bi Kap.
Kap mwe sasa ba tei viuk lengleng. Ba Temwa bep nuhu:
“Kaute kik nei nana de.”
25
Ba kap bep nuhu: “Bwelwel nae ba na ban udah dalek te
gabis nong.”
Temwa bep dopmi ba tebu bi lelen mwe gakat bi mwegat duru
agaa. Bi teh mwe sama le agaa bi mwoson goro i geren.
Ik te leleh mwapma ba mwi gita geren Temwa bi ban mwe gaji
bi mwe reva bi agaa muu.
Bi ram leleh mwe sama ut. Temwa teba ililngi te lelehan nga
bi but le dalingan Kuli.
Ram sama bis ut bi ra mwahuu Temwa ba tebu. Rat kam git
ba but vaut le dalingan Kuli.
Bus lelen mwe gakat bi mwo goro bi ban mwegat bamte bi
mat.
Bi nae ah mwerani ba Bus mwe gani Temwa.
Jatzlyn Matan
26
Aji nuuru danjun bi nujuru bwaleh
Tei va bwaleh, aji nuuru danjun bi nujuru ah dalmwa ram di.
Ram di ngamwa ba aji ah bep mini danjun nuhu: “Ko van ne
goo te bikin kada apma.”
Tevep sera bi danjun mwi sip le teh. Tesip bi mwo gosige
wasis li mwal ba tepma wutdihi te bwaleh nga bi mwe
samulma.
Te samulma ngamwa li hal ba te wutdihi bwara mekubu
mwatbo nge li hal, bi mwe selkani mekubu nong, bi mwe leli
mwisis nokon susun.
Nujun te kamu sip le teh ba dajin mwelel mekubu mini man
sis bi mwe samulma ne vep mini teman.
Dajin te samulma le lim bi mwelel kaa logo ah bwetbwet.
Mwidi ngamwa ne reha nong ba hoan mwali bwara tela bi
mwahi danjun i ni.
Bi naanong koo kita wanten bwetbwet koo kam kita danan aji
havin mwidi lelen.
Shemisen Bule
27
Wakaji
Tei jujuubung bwaleh, wakaji mwisip le sileng ne lehvi non
las.
Te samulma ba non las te kapmwa ngamwa bi mwisip
mwadak le sileng.
Te samulma ba te kabis te, bi mwi gita ru alngi bi mwesak
mwe sadok lin.
Te kamutkoh ba mwaiah mwisip ne hak duru non las.
Bi bep nuhu: “Kul kul mweeto lasee mwendawaka!”
Jerusalyn
Matan Sawan
28
Gavak naa goah mamjin walil tedi
Tei lego ba nuju aji havin bep mini dajin nuhu: “Ko sadok le
lim ani nana nama dongvi bikin kadaru bwet si.”
Bi dajin bep nuhu “dah”, bi mu ruju non wadang bi non bu bi
mwe saini rep mwesak le buju wale.
Tekam sak ba butdihi dulun teltel, bi mwo songngi vale non
wadang te weeweelip bi mu ruju mu supmul ben dajin, bi
ramru guk i ni bi ramru gani mini karu bwet.
Tei juubung go ba nuju aji havin ah mwesak mwadak mwo
songngi dulu le non wadang bi mu ruju mu supmul ben dajin
bi ramru gani mini karu dam.
Tekam bi le tina bi ut bwarek ba ramru gani beta mini kapjin
bi ramru van nemjuu.
Ratrumjuu ngamwa ba nuju aji ah mwo rongo dalen apma ah
mwelel nuhu “u-u-u-u-u”.
29
Bi bep mini dajin
nuhu: “Ko tehuu
nana.”
Ba dajin bep nuhu:
“Tebu, ko mul
nemjuu”.
Ratrumjuu ngamwa
ba dalen apma ah
mwegau bi ramru
dumre, rat kamru git
le bwanga ut bi ramru
gita teltel mwe daji
nuuru. Bi ramru wut
vawop le bwanga ut bi
ramru rop.
Ba teltel mworop
jukuu bep nuhu:
“Idan tevep nuhu kamaru las i duluk?”
Mwogoro nuuru mwesak li vini, ramru sak ne mebe, ratru
mebe sera bi ramru rop mwadak mwisip le waka. Ba teltel
tedi mwa si saasaari nuuru bi mwogoro nuuru mwisip
mwadwen teh.
Bi nuju aji havin ah nuuru dajin ramru sak netbo surak le
bwelan walil be teltel mworop sela naago bep nuhu aji nii
raba van ne gani bi mworop ban le waka.
Nae ah mwe gamui mwerani ba apma mwidi le bwelan walil te
keni topmin bujun aji havin nuuru dajin.
Ferlyn Mabonlala
30
Aga temuu
Tei va bwaleh bi Kuli bi
Temwa bi Bus ram di. Ba
rat di li biri nuju vini
mwatwen teh.
Rat di ngamwa ba Bus
bep nuhu: “Tam lelte
noda aga i bwela kul.”
Ba Temwa bep nuhu:
“Ohoo, tam leli i bwarus.”
Nii sera, ra bep nuhu
“dah”, bi Bus mwesaak
were li bwarus bi mwe livi
va tavan, bi ram das
bwera lolok. Rat das sera
bi ram selkani mwisip le
teh.
Rat sip sera ne livi bi Bus
bep mini Kuli nuhu: “Ko
wut baawo.”
Ba kuli mwegam bep
mini Temwa nuhu: “Nee i
kik ko wut baawo.”
Ba tehuu ba Bus but, bi
Kuli but jukun bi ramru
sip ne sak; ratru sip ne
sak ba Temwa but, tewut
bi aga muu.
31
Bi nii sera ra bweha balken
teh. Rat weha bwalken teh bi
Bus nuuru kuli ramru leleh
bamul mwe sama li on.
Temwa mwidi bus dok van
teh, ba tekam kit ba mwi gita
Evi, bi bep nuhu: “Ko sak si
ne ling bamula nana.”
Ba Evi bep: “Ko sak le
jukuk.”
Te sak bi Evi mwesak mwe
lingi li on. Temwa teka sak
ba at karu ih rat ru di nge ne
dit le ut i ni. Bi mwesak bep
nuhu: “Ka ba ru di an ne dit
le ut nande ah.”
Bi ta mul te Lemada. Te vep
tapmak bi ra mul bi ram di
naa ne dowo ah rat muu.
Bi tenok.
Melanie Matan
32
Bwihil nuuru temwa
Tei va bwaleh ba Bwihil nuuru
Temwa ramru vep ramaru van li
vini go. Ramru leli nooru aga i
bwarus. Ramru das bwera bi
ramru dobosoni mwisip le teh. Bi
ramru sak li nooru aga nong. Bi
ramru van le teh.
Ratru van ngamwa nong ba maa
mwe gaji Temwa bi baawo mwe
gani nooru aga nong.
Bwihil bep mini Temwa nuhu:
“Kom gap?”
Ba temwa bep: “Tebu, natba
lelte apma nga.”
Ratru van ngamwa nong ba
teh baawo mwesak le agaru.
Bi bwihil bep nuhu: “Itan
tevep koma gaji nodoru
aga? Kik ba kot baililngi
nga ne leleh. Nana nan gak
mul li vini.”
Bwihil mwegak mul li vini,
bi Temwa mwi gita vet lolok
nan teh bi ban mwesak lin.
33
Tedi ngamwa ba Kuit mwapma,
bi bep nuhu: “Kom gap?”.
Ba Temwa bep nuhu: “Ko beeji
nana si.”
Kuit bep: “Te kabis, ko sak li
bwataavak.”
Temwa mwesak li bwataavan
Kuit bi kuit mwe leleh ban
ut.
Ratru van ngamwa li hal ba
Temwa mwodok neman, ba
Kuit bep: “Ko mahni apmah?”
Temwa bep: “Nam rong mwe
gabis igo bwel nae na mul bis
ut.”
Temwa mwodok mwesak mwegan sera ilin bujun Kuit nong.
Bi kuit mwe gamui bwahkebwes.
Ratru vanbis ut bi Temwa
mwesak bis ut bi bep mini
Kuit nuhu: “Nat dok ne
mahni kik igo ilim tenok.”
Kuit lelen te kakat i Temwa,
ba bat leli apmah igo Temwa
ba tedi ut.
Mwe gamui mwerani ba Kuit
ba ilin tebulong.
Hazel Mabon
Florina Matansuwe
Acknowledgements
This book would not have come into existence without the
contribution of these people...
Mr Bruce Tabi, our custom, culture and arts teacher in the
school. Thank you for organising the students to write these
stories in Apma language.
Mr Andrew Gray (Tabisini),
a teacher at Ranwadi
College who is researching
Pentecost’s languages.
Your ideas and work will be
remembered through this
book in our school.
Kobivah!
Thanks also to Ranwadi
Churches of Christ College
for providing facilities to
help with the production of
this book.
Last of all, to the teachers
and students of Year 7 and
8 and Torle School this
year, 2008, for co-operating
to write the stories that are
included in this book.
Thank you!
Mr Keith Tari,
Headteacher
Morrinda
Mabon