pl księży młyn

Dworzec PKP Łódź-Kaliska (hala główna)
ul. Karolewska 55, 94-023 Łódź, tel./fax (+48) 42 205 42 00, e-mail: citkaliska@cit.lodz.pl
za
yd
o-R
eg
M
L
o
kieg
iec
ien
Tym
P
Tylna
K
J
go
ckie
ienie
Tym
Ł
R
a
ian
W 1875 roku, na wprost wejścia do fabryki wytyczono wewnętrzną ulicę osiedla
robotniczego „Księży Młyn” – Aleję Karola Scheiblera. Miała formę szerokiej ulicy
z drzewami i trawnikami. Wzdłuż alei zbudowano dwa szeregi domów mieszkalnych
i dodano trzeci przy ulicy Przędzalnianej. Domy są dwukondygnacyjne, zbudowane
z czerwonej cegły, nieotynkowane i pozbawione zdobień. Wejścia do budynków
znajdowały się od szczytu, prowadziły od nich długie korytarze. Na każdym piętrze są
cztery mieszkania dwuizbowe i cztery jednoizbowe. Pomiędzy domami dobudowano
ubikacje i komórki. Cały teren był ogrodzony i zamykany na noc. Z czasem wznoszono
kolejne budynki, które powtarzały układ z Księżego Młyna. Tak powstało doskonale
zorganizowane i zaplanowane w każdym calu osiedle dla pracowników fabryki Karola
Scheiblera, tzw. „famuły”.
Mł
ln
dza
Osiedle robotnicze, ul. Księży Młyn
H
N yn
Przę
Rezydencja jest bardzo ważnym elementem Księżego Młyna. Powstała w latach 18751877 i była prezentem dla córki Karola Scheiblera Matyldy oraz jej męża Edwarda
Herbsta, pracownika, a następnie dyrektora fabryki i współwłaściciela fortuny
Scheiblerów. Willa zbudowana w stylu włoskiego renesansu według projektu Hilarego
Majewskiego miała 16 pomieszczeń – reprezentacyjne salony, sypialnie, garderoby,
gabinet pana domu i jadalnię. Dobudowano do niej także salę balową i oranżerię.
Murowany łącznik prowadził do pomieszczeń dla służby. W nieco oddalonym budynku
z wieżyczką zaprojektowanym przez Adolfa Zeligsona znajdowały się stajnia
i powozownia. Rezydencja jest oddziałem Muzeum Sztuki w Łodzi, a prezentowana
wystawa ukazuje wnętrza fabrykanckie z końca XIX i początku XX wieku. Zgromadzona
kolekcja mebli, obrazów, przedmiotów codziennego użytku i bibelotów pochodzi
z różnych łódzkich pałaców pofabrykanckich. Budynki stajni i powozowni mieszczą
Galerię Sztuki Dawnej.
O
nowa
Pociąg do Łodzi
ul. Księży Młyn 11, 90-435 Łódź, tel. (+48) 698 787 504, www.pociagdolodzi.pl
Pierwszy na Księżym Młynie sklep z łódzkimi pamiątkami.
M
Willa Matyldy i Edwarda Herbstów,
ul. Przędzalniana 72
Magazy
Studio-Loft
ul. Tymienieckiego 25c/17, 90-350 Łódź, tel. (+48) 601 290 510, www.studio-loft.pl
Apartamenty hotelowe urządzone w zrewitalizowanej przędzalni Karola Scheiblera.
wa
LeLoft Cafe&Restaurant
ul. Tymienieckiego 20, 90-349 Łódź, tel. (+48) 42 661 61 75, www.leloft.pl
Przytulna restauracja przy skrzyżowaniu ulic Tymienieckiego i Kilińskiego serwująca domowe posiłki od
wczesnych godzin porannych; we wnętrzu prezentowane są prace łódzkich twórców i studentów szkół
artystycznych.
Apartament Loft&Suite
ul. Tymienieckiego 25c/300 , 90-350 Łódź, tel. (+48) 501 284 258, www.loft-suite.pl
Przędzalnia Scheiblera, ul. Tymienieckiego 25
Ten potężny, liczący 207 metrów gmach, to dawna przędzalnia zakładów Karola
Scheiblera. Pierwotnie miał on cztery kondygnacje i konstrukcję ze zbrojonego betonu.
Ta nowoczesna, jak na tamte czasy technologia zapobiegała wibracjom
pochodzącym od pracujących maszyn i zapewniała odporność na ogień. W środkowej
części budynku umieszczona była maszyna parowa, napędzająca warsztaty
znajdujące się na różnych poziomach. W przędzalni zainstalowano 70 tysięcy wrzecion!
Ośmioboczne wieże mieściły klatki schodowe i windy. Tajemnicą pozostaje
pochodzenie ozdobnego żeliwnego okapu nawiązującego stylem do sztuki arabskiej,
stanowiącego element dekoracyjny fasady na wprost bramy wejściowej. To niezwykła
rzadkość w architekturze przemysłowej. Obecnie w gmachu dawnej przędzalni
urządzono stylowe mieszkania, tzw. lofty oraz apartamenty hotelowe dla turystów.
Tubajka Rodzinna sklepo-kawiarnia
Domek Ogrodnika, Park Źródliska I, 91-001 Łódź, tel. (+48) 664 954 996, www.facebook.com/tubajka
Miejsce dla rodzin z dziećmi oferujące ciekawe zajęcia edukacyjne i ekologiczne przysmaki.
Loft Aparts - Apartamenty hotelowe
ul. Tymienieckiego 25c , 90-350 Łódź, tel. (+48) 42 209 32 27, (+48) 730 252 525, www.loftaparts.pl
I
P
Restauracja i pub Cesky Film
ul. Tymienieckiego 25a, 90-350 Łódź, tel. (+48) 881 403 888, www.ceskyfilm.pl
Restauracja urządzona w bezpośrednim sąsiedztwie przędzalni oferuje dania kuchni czeskiej oraz wiele
gatunków piwa.
Gronowalski Restauracja&Buddha Pub
ul. Tymienieckiego 22/24, 90-349 Łódź, tel. (+48) 42 673 02 90, www.buddhapub.pl
Restauracja urządzona w dawnej szarpalni bawełny Grohmana oferuje dania kuchni polskiej i włoskiej.
G
o
Ł
Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa Telewizyjna i Teatralna im. L. Schillera w Łodzi
ul. Targowa 61/63, 90-323 Łódź, tel. (+48) 42 634 58 00, www.filmschool.lodz.pl
Restauracja U Szwajcara
ul. Tymienieckiego 22/24, 90-349 Łódź, tel. (+48) 42 674 04 40, www.uszwajcara.pl
Niewielka restauracja urządzona w dawnym budynku portierni. Z menu warto wybrać łódzkie danie „Knedle
od Scheiblerów”.
Fabry
Targo
foto: archiwum CIT w Łodzi
na
rycz
Fab
czna
F
skieg
Wyższa Szkoła Sztuki i Projektowania w Łodzi
ul. Targowa 65, 90-324 Łódź, tel. (+48) 42 678 05 50, www.wssip.edu.pl
D
E
Cotton Mill Akademia Dziecięcych Talentów s.c.
ul. Tymienieckiego 25c lok. 193-194, 90-350 Łódź, tel. (+48) 42 233 69 00, (+48) 517 446 217, www.cottonmill.pl
Kreatywne centrum edukacyjne oferujące warsztaty dla dzieci, zajęcia plastyczne, filmowe i taneczne.
igł
Śm
W budynku zbudowanym w 1882 roku mieściły się konsumy, w których sprzedawano
produkty spożywcze oraz pochodzące z fabryki firmowe resztki i wybrakowane towary
po obniżonych cenach. Do dokonywania zakupów upoważnieni byli robotnicy
posiadający specjalne książeczki sklepowe. Zysk ze sprzedaży przeznaczony był na kasę
zapomogową dla pracowników fabryki. Dziś miejsce to zajmuje Dom Wydawniczy
„Księży Młyn” specjalizujący się w publikacjach o tematyce łódzkiej. Przy budynku
zaczyna się alejka „Koci Szlak”.
Kiliń
Łódź Art_Inkubator
ul. Tymienieckiego 3, 90-365 Łódź, tel. (+48) 42 646 88 65, www.artinkubator.com
Kulturalno-artystyczny ośrodek działający w XIX–wiecznej przestrzeni dawnych magazynów fabryki Scheiblera.
Konsumy, ul. Księży Młyn 14
Remiza strażacka, ul. Tymienieckiego 30
Budowlę wzniesiono w 1891 roku z przeznaczeniem na remizę konnej straży pożarnej.
W 1900 roku dobudowano nawiązującą do architektury średniowiecznej
pięciokondygnacyjną wieżę obserwacyjną. Po dokładnej renowacji obiekt
przekształcono na centrum biurowe. Do dziś zachowany został pierwotny wygląd
budynku, łącznie z oryginalnymi drzwiami dawnej wozowni i gongiem alarmowym na
wieży. Przed wybrukowanym podjazdem stoi zabytkowa, żeliwna parowa pompa.
Na tyłach działki zachowały się dawne budynki mieszkalne dla strażaków oraz ścianka
do ćwiczeń. Malownicza budowla „zagrała” komisariat policji w serialu „Komisarz Alex”.
Palmiarnia
Al. Piłsudskiego 61 (Park Źródliska I), 90-329 Łódź, tel. (+48) 42 674 96 65, www.botaniczny.lodz.pl
czynne: wtorek - niedziela
Piłsudskiego
ja
Galeria Ikona
ul. Fabryczna 19, 90-344 Łódź, tel. (+48) 691 680 728, www.galeriaikona.pl
Galeria urządzona w pofabrycznym domu familijnym; zwiedzanie jest możliwe po wcześniejszym kontakcie
telefonicznym.
A
WOKÓŁ
KSIĘŻEGO MŁYNA
Piłsudskiego
B C
O
L
ŁÓDŹ
Ale
Muzeum Książki Artystycznej
ul. Tymienieckiego 24, 90-349 Łódź, tel. (+48) 502 626 466, www.book.art.pl
czynne: po wcześniejszym kontakcie telefonicznym
Najstarsza łódzka szkoła przyfabryczna była przeznaczona dla dzieci pracowników
zakładów Karola Scheiblera. Gdy otwarto ją w 1875 roku, liczyła trzy oddziały i nauczało
w niej trzech nauczycieli. Kilka lat później otwarto dodatkową klasę żeńską, szkoła liczyła
wtedy 240 uczniów. Jednak ich liczba stale się zwiększała i to zmusiło Scheiblerów do
budowy kolejnej placówki. W 1885 roku Edward Herbst, kurator obu szkół, podjął decyzję
o ich połączeniu. Utworzono tu cztery oddziały chłopięce, trzy żeńskie i jeden
mieszany – przygotowawczy. Do dziś szkoły tworzą okazały gmach, którego
gospodarzem od niedawna jest Akademia Sztuk Pięknych im. Władysława
Strzemińskiego w Łodzi.
lniana
Przędza
Muzeum Kinematografii i Kino Kinematograf
Pl. Zwycięstwa 1, 90-312 Łódź, tel. (+48) 42 674 09 57, www.kinomuzeum.pl
czynne : wtorek - niedziela
Księży Młyn
Park Źródliska
Targowa
Port Lotniczy im. Wł. Reymonta (hala przylotów)
ul. gen. Maczka 35, 94-328 Łódź, tel. (+48) 42 253 14 03, e-mail: citlotnisko@cit.lodz.pl
Budynek szkoły, ul. Księży Młyn 13
Wodna
Budowę willi rozpoczęto w 1892 roku. Początkowo miały się w niej znajdować
pomieszczenia biurowe, ale ostatecznie zamieszkał tu jeden z wnuków Traugotta
Grohmanna i syn Ludwika - Henryk z rodziną, który przejął po ojcu prowadzenie rodzinnej
firmy. Henryk był wielkim znawcą i kolekcjonerem dzieł sztuki. Willę kilkakrotnie
przebudowywano, ale zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz zachowały się cenne detale
architektoniczne i oryginalnie wyposażone pomieszczenia, m. in. gabinet
przemysłowca, urządzony w duchu secesji wiedeńskiej. W okalającym budynek parku
z pięknym, okazałym drzewostanem stoi stylowa altana. Od początku lat 90. XX wieku
willa jest siedzibą Muzeum Książki Artystycznej, którego założyciele – państwo Tryznowie
są miłośnikami i wydawcami pięknych książek. Ich wyjątkowa publikacja „Jakuba
Boehmego objawienia dotyczące Boga, nicości i natury, także duszy ludzkiej
i człowieczego ciała” została uznana w 1994 roku za najpiękniejszą książkę świata.
ul. Piotrkowska 87, 90-423 Łódź
tel./fax ( +48) 42 638 59 55, tel. (+48 ) 42 638 59 56, e-mail: cit@cit.lodz.pl
Pałac Herbsta - Oddział Muzeum Sztuki w Łodzi
ul. Przędzalniana 72, 90-338 Łódź, tel. (+48) 42 674 96 98, www.palac-herbsta.org.pl
czynne: wtorek - niedziela
N
S
wa
Miliono
R
Dom Krystiana Wendischa, ul. Przędzalniana 71
Budynek ten uznawany jest za najstarszy dom mieszkalny w Łodzi. Należał do Krystiana
Wendischa, który w 1824 roku podpisał z władzami Królestwa Polskiego umowę
zobowiązującą go do otwarcia w Łodzi przędzalni bawełny. W 1825 roku fabrykant
otrzymał w wieczystą dzierżawę teren Księżego Młyna i w tym samym roku wybudował
dom wyglądem przypominający polski dworek szlachecki.
S
Szpital im. Karola Jonschera, ul. Milionowa 14
Lekarz rodziny Scheiblerów, Karol Jonscher, przedstawił projekt utworzenia pierwszego
w Łodzi, a trzeciego w Polsce przyfabrycznego szpitala dla robotników. W 1884 roku,
za rzeką Jasień niedaleko fabryki wzniesiono budynek szpitala, jego fundatorką była
wdowa po Karolu Scheiblerze, Anna z Wernerów. W latach 50. XX wieku otrzymał imię
Karola Jonschera i do dziś służy mieszkańcom Łodzi.
www.cit.lodz.pl
foto: archiwum CIT w Łodzi
www.cit.lodz.pl
Centrum Informacji Turystycznej w Łodzi
www.cit.lodz.pl
Willa Henryka Grohmana, ul. Tymienieckiego 24
ży
K
Księ
NIEZBĘDNIK