Gencim, Özgürlükçüyüm, Ne İstiyorum?

Gencim,
Özgürlükçüyüm,
Ne İstiyorum?
#
# direngeziparkı Anketi Sonuç Raporu
Esra Ercan Bilgiç - Zehra Kafkaslı
ESRA ERCAN BİLGİÇ
İstanbul Bilgi Üniversitesi İletişim Fakültesi Medya ve İletişim Sitemleri Bölümü’nde öğretim
görevlisidir. Bilgiç, 1998 yılında Marmara Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler
Bölümü’nden mezun oldu. 2001 yılında İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Sinema Televizyon Programı’nı bitirdi. 2003-2004 akademik yılında London School of
Economics’te araştırma yöntemleri ve sosyal araştırmalar için istatistik dersleri aldı. Bilgiç,
Boğaziçi Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü’nde doktora tezini tamamlamak üzeredir. Vatan, Millet, Reyting Televizyon Haberlerinde Milliyetçilik adlı kitabı
2008 yılında Evrensel Yayınları tarafından basılmıştır.
ZEHRA KAFKASLI
İstanbul Bilgi Üniversitesi TV Haberciliği ve Programcılığı Lisans Programı’nda araştırma
görevlisidir. Kafkaslı, 2003 yılında İstanbul Bilgi Üniversitesi Medya ve İletişim Sistemleri
Lisans Programı’ndan mezun oldu. 2006 yılında, aynı üniversitenin İnsan Hakları Hukuku
Yüksek Lisans Programı’nı bitirdi. Tarih Vakfı’nın Sözlü Tarih Atölyesi ile docistanbul tarafından düzenlenen Yurttaş Haberciliği ve Video Aktivizmi Atölyesi’ne katıldı. Bahçeşehir
Üniversitesi Sinema ve Medya Araştırmaları Programı’nda doktora öğrencisidir. 2003 yılından bu yana Güncel Hukuk Dergisi Yayın Kurulu üyesidir.
Esra Ercan Bilgiç - Zehra Kafkaslı
GENCİM, ÖZGÜRLÜKÇÜYÜM, NE İSTİYORUM?
#
# direngeziparkı Anketi Sonuç Raporu
‹çin­de­ki­ler
5 Sunuş
11 #direngeziparkı Anketi Sonuç Raporu
13 #direngeziparkı Protestolarını Destekleyenlerin
Yaş Gruplarına Göre Dağılımı
14 #direngeziparkı Protestolarını Destekleyenlerin
Protestolara Sokağa Çıkarak Katılma Oranı
15 #direngeziparkı Protestolarını Destekleyenlerin
Daha Önce Sokağa Çıkarak Kitlesel Bir Eyleme Katılma Oranı
16 #direngeziparkı Protestolarını Destekleyenlerin
Kendilerini Bir Siyasi Partiye Yakın Hissetme Oranı
17 #direngeziparkı Protestolarını Destekleyenlerin Kendilerini Tanımlarken
Geçerli Olduğunu Düşündükleri Nitelendirmeler
20 #direngeziparkı Protestolarını Destekleyenlerin Kendilerini Tanımlarken
Geçerli Olduğunu Düşündükleri Nitelendirmelere Verdikleri
“Kesinlikle Katılıyorum” Cevaplarının Yüzdeleri
21 #direngeziparkı Protestolarını Desteklemede Etkili Olan Gerekçeler
23 #direngeziparkı Protestolarını Desteklemede Etkili Olan Gerekçelere
Verilen “Kesinlikle Katılıyorum” ve “Katılmıyorum”
Cevaplarının Yüzdeleri
24 #direngeziparkı Protestolarını Destekleyenlerin Bundan Sonrası İçin
Önerileri
25 #direngeziparkı Protestolarını Destekleyenlerin Bundan Sonrası İçin
Sunulan Önerilere Verdikleri “Kesinlikle Katılıyorum” ve Katılmıyorum”
Cevaplarının Yüzdeleri
26 #direngeziparkı Protestolarını Destekleyenlerin Bundan Sonrası İçin
Önerileri
Sunuş
Bu rapor, sosyal medyada #direngeziparkı olarak anılan, 31 Mayıs 2013 tarihinde İstanbul’da başlayarak diğer illere de yayılan protestolara destek verenlerin profil ve motivasyonlarının anlaşılmasına yönelik olarak hazırlanmış
bir on-line anketin sonuçlarını paylaşmak için hazırlandı.
Hatırlanacağı gibi 31 Mayıs, 1 Haziran ve 2 Haziran tarihlerinde İstanbul başta olmak üzere ülkenin pek çok yerine yayılan protestolar geniş
çaplı bir hal aldı. Polis, silahsız protestoculara karşı çok yoğun biber gazı ve
tazyikli su kullanarak orantısız güç sergilerken, Türkiye’nin başlıca televizyon kanalları yaşananları sistematik bir şekilde görmezden geliyordu. Yalnızca sosyal medya ve uluslararası televizyon kanalları vasıtasıyla haber alabilmek mümkündü. Oysa biz derslerimizde medyanın temel işlevinin, uygar vatandaşların zihinlerinde enformasyon yoluyla siyasi alana dair anlam yaratmak ve demokrasiye bilinçli katılımlarını sağlamak olduğunu anlatıyorduk.
Az izlenen birkaçı hariç, ulusal televizyon kanalları vasıtasıyla protestolara dair haber ve enformasyon alınamadığından, zihinlerde pek çok soru
oluşmaya başladığını gördük. Bu sorulardan en önemlisi, kanımızca, protestocuların kim olduğuna ve siyasi bağlantılarına dairdi. Bir diğer önemli soru
da neyin protesto edildiği ya da neye tepki gösterildiği idi. Bunlarla birlikte,
protestocuların beklentilerinin ya da taleplerinin ne olduğu da merak ediliyordu. Bu soruların yanıtlarını herkes gibi biz de merak ediyorduk; hem yurttaş, hem de akademisyen olarak.
Böyle bir merakla hareket ettiğimiz için protestolarla ilgili hızlı bir keşif araştırması (exploratory research) yürütebileceğimizi düşündük. Yaşanan-
6 sunuş
ların Türkiye tarihinde siyasi ve sosyolojik bakımdan son derece önemli bir
dönüm noktası olacağı belliydi, bunu hissedebiliyorduk. Muhtemelen bundan sonra Türkiye’nin sosyal bilimler alanındaki üretimi büyük oranda bu
protestolara ve iktidarın verdiği tepkiye yoğunlaşacaktı, bunu da görebiliyorduk. Uzun vadede derinlemesine araştırmaya ve analize ihtiyaç duyulacağı
kesindi. Ancak kısa vadede ne olup bittiğini anlamamıza yardımcı olacak verilerin de hızla üretilmesi gerekiyordu.
Dar kapsamlı #direngeziparkı anketini bu amaçla hazırladık. Kendimiz de sosyal medya kullanıcıları olduğumuz için, protestoların sosyal medya üzerinden yayıldığını görebiliyorduk. Balkonlarında tencere ve tavalara
vurarak seslerini duyurmaya çalışanların da, sokaklara dökülenlerin de, meydanları dolduranların da ellerinden akıllı telefonlar, tabletler düşmüyordu.
Bu aynı zamanda on-line bir eylemdi. Bu nedenle on-line anket tabanı hizmeti veren bir site üzerinde, çok az maliyetle, hızlıca yanıtlanabilecek sorular hazırladık. Katılımcılara kartopu (snowball) tekniğiyle ulaşma kararını vererek,
ilgili linki, 3 Haziran günü saat 17:50’de Facebook ve Twitter’daki hesaplarımız üzerinden dolaşıma soktuk. “Protestoları destekleyen herkes bu anketi
doldursun lütfen,” ricasıyla linki paylaştık. Linki paylaşmamızı takip eden
bir saat içinde çeşitli yayın organlarından sonuçları ne zaman açıklayacağımızı soran telefonlar ve e-postalar almaya başladık. Bin beş yüz civarı katılım
sağlayana kadar anketi açık tutacağımızı söylüyorduk. Akşam 21:00’de #direngeziparkı anketi yaklaşık bin altı yüz kişiye ulaşmıştı. Ertesi gün öğleni
beklemeye karar verdik. 4 Haziran günü 12:45’te, anketin erişime açık kaldığı yaklaşık yirmi saat içinde, katılımcı sayısı üç bin sekiz olduğunda anketi
erişime kapattık. Anketin özet raporunu yine aynı site üzerinden indirerek inceleyip, dikkat çekici olduğunu düşündüğümüz ilk bulguları fakültemizin yayını olan www.habervesaire.com vasıtasıyla aynı gün 18:15’te paylaştık.
İnternete erişimi olan tablet ve bilgisayarların yanında, akıllı telefonlar
vasıtasıyla da yanıtlanabilen #direngeziparkı anketinde sorulan kapalı uçlu
sorulara, yüzde 73.2’si İstanbul’dan olmak üzere toplam 3008 kişi yanıt verdi. Ankete yanıt veren 3008 kişinin yüzde 75.8’i eylemlere sokağa çıkarak katıldığını belirtti. Değerlendirmede kullanılan tüm bulgular, her bir soruya verilen geçerli yanıtlar üzerinden hesaplandı.
Buna göre, öncelikle anket sonuçlarının genel olarak İstanbul’daki ve
sokaktaki protestolara dair ipuçları verdiğini söylemek mümkün. Elde edilen
bulgular, yaş gruplarına ve bulunulan şehre göre çapraz tablolar hazırlanarak
da değerlendirildiyse de, hazırlanan çapraz tabloların anlamlı sonuçlar vermediği görüldü. Diğer bir deyişle, ait olunan yaş grubu ve bulunulan şehir ile
sunuş 7
protestoları destekleyenlerin kendilerini tanımlama biçimleri, protestoları
destekleme gerekçeleri ya da protestolardan beklentileri arasında anlamlı bir
ilişki olmadığı anlaşıldığından, bu raporda çapraz tablolara yer verilmedi.
Anketin kamuoyunda çokça tartışılan en önemli bulgularından biri protestolara destek verenlerin yaş gruplarına dairdi. Protestolara destek verenlerin
yüzde 39.6’sının 19-25 yaş, yüzde 24’ünün ise 26-30 yaşları arasında olduğu görüldü. Yüzde 63.6’sının 19-30 yaş aralığında olması, protestolara destek verenlerin genç bir kitle olduğuna dair izlenimlerimizi doğruladı. Bu kitlenin yüzde
53.7’si daha önce hiç bir kitlesel eyleme sokağa çıkarak katılmadığını belirtti.
Protestolara destek verenlerin yüzde 70’i kendini hiç bir siyasi partiye
yakın hissetmediğini belirtti. Bu bulgu, protestocuların siyasi profiline dair
kamuoyunda konuşulan pek çok spekülasyonun asılsız olduğunun anlaşılmasına yardımcı oldu. Yüzde 14.7’nin bu konuda kararsız olması ve yalnızca
yüzde 15.3’ün ise kendini bir siyasi partiye yakın hissettiğini belirtmesi, mevcut siyasi partilerin protestoları destekleyenlerin beklentilerine karşılık veremediğine yönündeki kanıyı destekler nitelikteydi.
Ankette hangi nitelendirmelerin kendilerini tanımlarken ne derecede
geçerli olduğu katılımcılara soruldu. Katılımcılardan her bir nitelendirme için
“Kesinlikle katılıyorum”, “Katılıyorum”, “Kararsızım” ve “Katılmıyorum”
seçeneklerinden birini işaretlemeleri istendi. Buna göre protestolara katılanların en çok “Özgürlükçü” nitelemesinin kendilerini tanımlarken geçerli olduğunu düşündüğü anlaşıldı. “Özgürlükçüyüm” seçeneğine “Kesinlikle katılıyorum” diyenlerin oranı yüzde 81.2 oldu. Bunu yüzde 64.5 oranındaki kesinlikle katılıyorum cevabıyla “Laikim” seçeneği takip etti. “Apolitiğim” seçeneğine katılmıyorum diyenlerin oranı yüzde 54.5 oldu. Protestolara destek
verenler arasında, kendilerini tanımlarken “AK Parti seçmeniyim” nitelemesine “Katılmıyorum” diyenler yüzde 92.1 oranındaydı. “Muhafazakarım”
seçeneğine “Katılmıyorum” diyenlerin oranı ise yüzde 75 oldu. Elde edilen
yanıtlar, reyting averajları baz alınarak da sıralandı. Buna göre protestoları
destekleyenlerin kendilerini nitelendirmeleri için sunulan 28 seçenek arasında, “Özgürlükçüyüm”, “Çevreciyim”, “Laikim”, “Demokratım”,
“Türk’üm”, “Atatürkçüyüm”, “İstanbulluyum”, Antimilitaristim”, “Antikapitalistim” ve “Sosyalistim” nitelendirmelerinin ilk on içinde yer aldığı görüldü. “Milliyetçiyim” nitelendirmesi 18. sırada yer aldı.
Bir diğer soruda, hangi gerekçelerin protestolara destek vermelerinde
ne derecede etkili olduğu katılımcılara soruldu. Soruda, sosyal medyada ve
kamuoyunda sıklıkla protestoların sebebi olarak dile getirilen başlıca gerekçeler sıralandı. Katılımcılardan her bir gerekçe için “Kesinlikle katılıyorum”,
8 sunuş
“Katılıyorum”, “Kararsızım” ve “Katılmıyorum” seçeneklerinden birini işaretlemeleri istendi.
Buna göre, protestolara destek vermelerinde;
• Başbakanın otoriter tavrının etkili olduğuna kesinlikle katılanlar
yüzde 92.4,
• Polisin protestoculara uyguladığı orantısız gücün etkili olduğuna
kesinlikle katılanlar yüzde 91.3,
• Demokratik hakların ihlal edilmesinin etkili olduğuna kesinlikle
katılanlar yüzde 91.1,
• Medyanın suskunluğunun etkili olduğuna kesinlikle katılanlar yüzde 84.2,
• Ağaçların kesilmesinin etkili olduğuna kesinlikle katılanlar yüzde
56.2,
• Bağlı bulunduğu siyasi hareketin yönlendirmesinin etkili olduğuna
kesinlikle katılanlar yüzde 7.7 oldu.
Elde dilen yanıtlar reyting averajları baz alınarak da sıralandı. Buna göre
sunulan 13 gerekçe arasında “Başbakanın otoriter tavrı”, “Polisin protestoculara uyguladığı orantısız güç”, “Demokratik hakların ihlal edilmesi”, “Özgürlüklerin kısıtlanması” ve “Polis devleti uygulamaları” ilk beş sırada yer aldı.
Son olarak potestoların sonucunda ne olmasını istedikleri katılımcılara soruldu. Soruda, kamuoyunda ve sosyal medyada sıklıkla protestoların hedefi olarak dile getirilen önerilere yer verildi. Katılımcılardan her bir öneri
için “Kesinlikle katılıyorum”, “Katılıyorum”, “Kararsızım” ve “Katılmıyorum” seçeneklerinden birini işaretlemeleri istendi. Elde edilen yanıtlar reyting
averajları baz alınarak da sıralandı. Buna göre, protestoları destekleyenler
kendilerine sunulan 17 öneri arasında şu önerileri ilk beş içine koydu:
• “Polis şiddeti dursun” (yüzde 96.7 kesinlikle katılıyor),
• “Bundan sonra özgürlüklere saygı gösterilsin” (yüzde 96.1 kesinlikle katılıyor),
• “Özellikle kamusal alanlarla ilgili kararlar verilirken yerel yönetimler halkın taleplerini dikkate alsın” (yüzde 93.7 kesinlikle katılıyor),
• “Uygulanan polis şiddeti için özür dilensin” (yüzde 94.3 kesinlikle
katılıyor),
• “AKP seçmeni olmayanların sesine kulak verilsin (yüzde 92.2 kesinlikle katılıyor).
sunuş 9
Aynı soruya verilen yanıtlar doğrultusunda, protestoları destekleyenlerin
“Yeni bir siyasi parti kurulsun” önerisine yüzde 37.0 oranında kesinlikle katıldığı anlaşıldı. Bununla birlikte protestoları destekleyenler “Askerî müdahale olsun”
önerisine yüzde 6.6 oranında kesinlikle katılıyor, yüzde 2.3 oranında katılıyor,
yüzde 11.7 oranında bu konuda kararsız, yüzde 79.5 ise bu öneriye katılmıyor.
Yürüttüğümüz çalışmanın bir “keşif araştırması” olduğunun altını yeniden çizerek, elde ettiğimiz bulgular doğrultusunda büyük genellemeler yapmanın doğru olmayacağına inanıyoruz. Yine de şunu rahatlıkla söyleyebiliriz ki
#direngeziparkı protestoları yalnızca Gezi Parkı’ndaki ağaçlar kesilmesin diye
yapılmamıştır. Kanımızca, araştırmanın sonunda elde edilen bulgulara bakarak tek bir cümleyle bir değerlendirme yapabılabilir. Buna göre, protestolara
destek veren gençlerin özgürlükleri için bir direniş sergilediklerini, temsilî demokrasi anlayışının onların demokratik taleplerini karşılamada yetersiz kaldığını ve katılımcı demokrasinin yollarının açılmasını istediklerini söyleyebiliriz.
Yukarıda da paylaştığımız bulgulara yerel, ulusal ve uluslararası düzeyde pek çok gazete, dergi, radyo ve TV kanalı, haberlerde, köşe yazılarında ya
da tartışma programlarında yer verdi. Gösterilen ilgi çerçevesinde kapsamlı
araştırma raporunun ivedilikle beklendiğini anlayınca, anket sonuçlarını grafiklerle aktaran bu raporu hazırladık. Yine de asıl amacımız, araştırmanın sonunda elde ettiğimiz verileri yeni, derinlemesine araştırma ve analizlerle destekleyerek, uzun vadede daha kapsamlı bir akademik çalışmada kullanmak.
Şimdiye kadar, anketin paylaştığımız ilk sonuçlarına gösterilen ilgi, çıkış noktamızı doğrular nitelikte. Türkiye medyasının protestoların başlangıcındaki suskunluğu, devamında süregiden misenformasyon (eksik bilgilendirme) ve dezenformasyon (yanlış bilgilendirme) tartışmaları belli ki uzun süre
devam edecek. Elbette bu süreçte sosyal medyadan yayılan yanıltıcı haberleri
de unutmamak gerek. Herkesi şaşırtan #direngeziparkı hareketinin başlangıcından bugüne yaşananlar çerçevesinde, zihinlerde oluşan soruları yanıtlayabilmek, olup biteni tartışabilmek, anlayabilmek, yorumlayabilmek için üretilen her türlü güvenilir enformasyona ihtiyaç duyulduğu ortada. Eğer bir katkımız olduysa, bu nedenledir.
Son söz olarak, değerli katkılarından ötürü Halil Nalçaoğlu’na, Yonca
Aslanbay’a, Alper Kırklar’a, Esra Elmas Balancar’a, Vehbi Görgülü’ye, Ulaş
Bilgiç’e ve İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları’na teşekkür ederiz.
Esra Ercan Bilgiç – Zehra Kafkaslı
12 Haziran 2013
İstanbul Bilgi Üniversitesi
#
# direngeziparkı anketi
#direngeziparkı anketi 13
GRAFİK 1
#direngeziparkı Protestolarını Destekleyenlerin Yaş Gruplarına Göre Dağılımı
% 15.9
19-25 yaş
% 24.0
26-30 yaş
% 11.0
31-35 yaş
36-45 yaş
% 4.6
46-55 yaş
% 3.5
% 39.6
18 yaş ve altı
% 1.4
56 yaş ve üstü
Grafik 1 “Gezi Parkı Protestoları”nı destekleyenlerin yaş gruplarına
göre dağılımını gösteriyor. Buna göre; protestolara en yüksek oranda katılan yaş grubu yüzde 39.6’yla 19-25 yaş arası oldu.
TABLO 1
#direngeziparkı Protestolarını Destekleyenlerin Yaş Gruplarına Göre Dağılımı
Yanıt Yüzdesi
Yanıt Adedi
% 3.5
106
19-25
% 39.6
1,186
26-30
% 24.0
718
31-35
% 15.9
476
36-45
% 11.0
329
46-55
% 4.6
138
56 ve üstü
% 1.4
43
Yanıtlanan Soru
Atlanan Soru
2,996
12
Yaşınız?
18 ve altı
14 #direngeziparkı anketi
GRAFİK 2
#direngeziparkı Protestolarını Destekleyenlerin
Protestolara Sokağa Çıkarak Katılma Oranı
% 75.8
% 24.2
Sokağa çıkarak destekleyenler
Sokağa çıkmadan destekleyenler
Grafik 2 “Gezi Parkı Protestoları”na sokağa çıkarak ya da çıkmayarak destek verenlerin yüzdesini gösteriyor. Ankete katılanların %75.8’i
eylemlere sokağa çıkarak destek verdi.
TABLO 2
#direngeziparkı Protestolarını Destekleyenlerin
Protestolara Sokağa Çıkarak Katılma Oranı
Yanıt Yüzdesi
Yanıt Adedi
Evet
% 75.8
2,263
Hayır
% 24.2
721
Yanıtlanan Soru
Atlanan Soru
2,984
24
Protestolara sokağa çıkarak katıldınız mı?
#direngeziparkı anketi 15
GRAFİK 3
#direngeziparkı Protestolarını Destekleyenlerin Daha Önce Sokağa Çıkarak
Kitlesel Bir Eyleme Katılma Oranı
% 46.3
İlk kez sokağa çıkarak
bir eyleme katılanlar
% 53.7
Daha önce sokağa
çıkarak bir eyleme katılanlar
Grafik 3 “Gezi Parkı Protestoları”nı destekleyenlerin “daha önce
kitlesel bir eyleme sokağa çıkarak katıldınız mı?” sorusuna verdikleri cevapların yüzdesini gösteriyor. Buna göre; protestocuların yüzde 53.7’si ilk kez
bir kitlesel eyleme sokağa çıkarak katıldı.
TABLO 3
#direngeziparkı Protestolarını Destekleyenlerin
Protestolara Sokağa Çıkarak Katılma Oranı
Daha önce sokağa çıkarak kitlesel bir eyleme katıldınız mı? Yanıt Yüzdesi
Yanıt Adedi
Evet
% 46.3
1,379
Hayır
% 53.7
1,597
Yanıtlanan Soru
Atlanan Soru
2,976
32
16 #direngeziparkı anketi
GRAFİK 4
#direngeziparkı Protestolarını Destekleyenlerin
Kendilerini Bir Siyasi Partiye Yakın Hissetme Oranı
% 15.3
Yakın hissetmiyorum
% 70.0
% 14.7
Yakın hissediyorum
Kararsızım
Grafik 4 “Gezi Parkı Protestoları”nı destekleyenlerin “Kendinizi bir
siyasi partiye yakın hissediyor musunuz?” sorusuna verdikleri cevapların
yüzdesini gösteriyor. Buna göre, katılımcıların yüzde 70’i kendilerini bir
siyasi partiye yakın hissetmiyor, yüzde 14.7’si bu konuda “Kararsız”, yüzde
15.3’ü ise kendini bir siyasi partiye yakın hissediyor.
TABLO 4
#direngeziparkı Protestolarını Destekleyenlerin
Protestolara Sokağa Çıkarak Katılma Oranı
Yanıt Yüzdesi
Yanıt Adedi
Evet
% 15.3
457
Hayır
% 70.0
2,087
Kararsızım
% 14.7
438
Yanıtlanan Soru
Atlanan Soru
2,982
26
Kendinizi bir siyasi partiye yakın hissediyor musunuz?
#direngeziparkı anketi 17
GRAFİK 5
#direngeziparkı Protestolarını Destekleyenlerin Kendilerini Tanımlarken
Geçerli Olduğunu Düşündükleri Nitelendirmeler
Özgürlükçüyüm
Çevreciyim
Laikim
Demokratım
Türküm
Atatürkçüyüm
İstanbulluyum
Anti-militaristim
Anti-kapitalistim
Sosyalistim
Solcuyum
Öğrenciyim
Müslümanım
Kemalistim
Liberalim
Milliyetçiyim
Feministim
Ateistim
Ulusalcıyım
Apolitiğim
Dindarım
Komünistim
Azınlık mensubuyum
Anarşistim
Muhafazakarım
LGBTT bireyim
Kürtüm
Ak Parti seçmeniyim
2.95
2.92
2.74
2.70
2.66
2.63
2.58
2.57
2.53
2.36
2.28
2.24
2.16
2.11
1.95
1.78
1.68
1.64
1.59
1.46
1.32
1.30
1.17
0
1
2
3
3.47
3.44
3.34
3.31
3.77
4
Grafik 5 “Gezi Parkı Protestoları”nı destekleyenlerin kendilerini
yakın hissettikleri nitelendirmelerin reyting averajlarına göre sıralamasını
gösteriyor.
Tablo 5, katılımcıların kendilerini tanımlarken geçerli olduğunu
düşündükleri nitelendirmelere verdikleri “Kesinlikle katılıyorum”,
“Katılıyorum”, “Kararsızım” ve “Katılmıyorum” cevaplarının yüzdelerini
içeriyor.
Ak Parti Seçmeniyim
% 3.6 (76)
% 47.1 (1,047)
% 33.0 (724)
Solcuyum
Öğrenciyim
% 34.4 (775)
Kemalistim
% 64.4 (1,504)
% 24.1 (516)
Feministim
Laikim
% 36.2 (793)
% 6.9 (145)
Kürtüm
Anti-Kapitalistim
% 6.5 (139)
% 22.4 (475)
Liberalim
Muhafazakarım
% 24.2 (547)
Milliyetçiğim
% 81.2 (2,028)
% 55.4 (1,301)
Demokratım
Özgürlükçüyüm
% 55.6 (1,397)
Kesinlikle katılıyorum
Çevreciyim
% 1.5 (32)
% 7.8 (173)
% 22.6 (528)
% 23.5 (516)
% 18.6 (419)
% 17.9 (382)
% 21.3 (467)
% 2.6 (55)
% 7.8 (167)
% 16.0 (401)
% 23.8 (505)
% 20.5 (462)
% 30.3 (712)
% 37.7 (948)
Katılıyorum
% 2.7 (56)
% 1.3 (29)
% 5.3 (124)
% 17.1 (375)
% 12.2 (275)
% 15.5 (332)
% 18.6 (408)
% 4.1 (87)
% 10.8 (231)
% 1.1 (27)
% 21.2 (449)
% 14.7 (331)
% 7.4 (174)
% 4.7 (118)
Kararsızım
% 92.1 (1,924)
% 43.9 (976)
% 7.6 (178)
% 26.5 (582)
% 34.7 (781)
% 42.4 (907)
% 23.8 (521)
% 86.4 (1,818)
% 75.0 (1,611)
% 1.7 (43)
% 32.6 (691)
% 40.6 (916)
% 6.9 (162)
% 2.0 (50)
Katılmıyorum
1.17
2.58
3.44
2.63
2.53
2.24
2.70
1.30
1.46
3.77
2.36
2.28
3.34
3.47
Reyting Averajı
Aşağıdaki nitelendirmelerin kendinizi tanımlarken ne kadar geçerli olduğunu düşünüyorsunuz? Derecelendirerek belirtiniz.
TABLO 5
#direngeziparkı Protestolarını Destekleyenlerin Kendilerini Tanımlarken
Geçerli Olduğunu Düşündükleri Nitelendirmeler
2,088
2,225
2,334
2,197
2,250
2,137
2,189
2,105
2,148
2,499
2,120
2,256
2,349
2,513
Reyting Adedi
18 #direngeziparkı anketi
% 12.1 (255)
Dindarım
Atlanan soru
2.11
Yanıtlanan soru
% 17.5 (360)
% 48.2 (1,018)
2.74
% 8.4 (173)
% 14.9 (314)
% 25.7 (538)
1.64
2.95
1.78
3.31
2.92
1.59
2.57
1.95
1.32
2,16
2.66
Reyting Averajı
Diğer (belirtiniz)
% 11.3 (233)
Komünistim
% 14.7 (311)
% 16.0 (335)
% 70.9 (1,455)
% 22.9 (533)
% 60.4 (1,276)
% 12.5 (292)
% 30.4 (700)
% 67.2 (1,389)
% 35.7 (805)
% 54.4 (1,143)
% 81.7 (1,606)
% 51.7 (1,114)
% 26.5 (578)
Katılmıyorum
% 22.0 (468)
Ulusalcıyım
% 16.7 (348)
% 8.0 (165)
% 9.4 (218)
% 13.0 (275)
% 7.9 (184)
% 3.1 (71)
% 15.5 (321)
% 9.9 (224)
% 14.6 (306)
% 10.6 (208)
% 10.4 (223)
% 15.7 (341)
Kararsızım
1.68
% 41.6 (869)
Anti-militaristim
% 7.0 (143)
% 17.7 (412)
% 14.5 (307)
% 15.8 (371)
% 10.9 (250)
% 7.7 (160)
% 16.0 (360)
% 12.8 (270)
% 2.1 (41)
% 7.9 (171)
% 22.8 (497)
Katılıyorum
% 62.8 (1,291)/
% 14.0 (288)
Azınlık mensubuyum
% 50.0 (1,163)
% 63.8 (1,496)
Türküm
Atatürkçüyüm
% 55.6 (1,280)
İstanbulluyum
% 9.5 (196)
% 38.5 (868)
Müslümanım
Anarşistim
% 18.2 (383)
% 5.6 (110)
LGBTT bireyim
Apolitiğim
% 30 (645)
% 35.0 (782)
Kesinlikle katılıyorum
Ateistim
Sosyalistim
Aşağıdaki nitelendirmelerin kendinizi tanımlarken ne kadar geçerli olduğunu düşünüyorsunuz? Derecelendirerek belirtiniz.
TABLO 5 Devamı
#direngeziparkı Protestolarını Destekleyenlerin Kendilerini Tanımlarken
Geçerli Olduğunu Düşündükleri Nitelendirmeler
406
2,602
126
2,057
2,111
2,090
2,051
2,326
2,113
2,343
2,301
2,066
2,257
2,102
1,965
2,153
2,178
Reyting Adedi
#direngeziparkı anketi 19
20 #direngeziparkı anketi
GRAFİK 6
#direngeziparkı Protestolarını Destekleyenlerin Kendilerini Tanımlarken
Geçerli Olduğunu Düşündükleri Nitelendirmelere Verdikleri
“Kesinlikle Katılıyorum” Cevaplarının Yüzdeleri
% 41.6
Kesinlikle
katılıyorum
% 3.6
% 9.5
% 9.7
% 14.0
% 5.6
% 24.1
% 22.4
% 12.1
% 22.2
% 6.9
% 18.2
% 20
% 6.5
% 40
% 24.2
% 34.4
% 47.1
% 33.0
% 35.0
% 36.2
% 30.0
% 60
% 55.6
% 80
% 55.4
% 63.8
% 64.4
% 50.0
% 55.6
% 48.5
% 81.2
% 100
%0
LGBTT bireyim
Azınlık mensubuyum
Komünistim
Anarşistim
Ak Parti seçmeniyim
Anti-militaristim
Apolitiğim
Kürtüm
Ulusalcıyım
Dindarım
Liberalim
Feministim
Muhafazakarım
Ateistim
Sosyalistim
Anti-kapitalistim
Soluyum
Öğrenciyim
Kemalistim
Milliyetçiyim
Müslümanım
İstanbulluyum
Atatürkçüyüm
Laikim
Türküm
Demokratım
Özgürlükçüyüm
Çevreciyim
Grafik 6 “Gezi Parkı Protestoları”nı destekleyenlerin kendilerini
hangi nitelendirmelere yakın hissettiklerinin yüzdelerini “Kesinlikle katılıyorum” oranları üzerinden gösteriyor.
#direngeziparkı anketi 21
GRAFİK 7
#direngeziparkı Protestolarını Desteklemede Etkili Olan Gerekçeler
Başbakanın
otoriter tavrı
3.87
Polisin protestoculara
uyguladığı orantısız güç
3.86
Demokratik haklarımızın
ihlal edilmesi
3.84
Özgürlüklerimizin
kısıtlanması
3.84
Polis devleti
uygulamaları
3.82
Belli bir hayat tarzının
dayatılmaya çalışılması
3.77
3.76
Medyanın suskunluğu
Kamusal alanların
elimizden alınıyor olması
3.67
Yetkili siyasilerin
protestolara karşı tutumu
3.62
Ağaçların kesilmesi
3.33
Laik Cumhuriyete
sahip çıkma isteği
3.23
Yerel seçimlerde İstanbul’un
AKP’nin elinden alınması amacı
2.39
Bağlı bulunduğum siyasi
hareketin beni yönlendirmesi
1.34
0
1
2
3
4
Grafik 7 “Gezi Parkı Protestoları”nı destekleyenlerin, hangi gerekçelerle protestoları desteklediklerinin sıralamasını gösteriyor. Ankette sunulan
gerekçeler, sıklıkla protestoların sebebi olarak dile getirilen ifadelerden derlendi. Sıralama reyting averajları baz alınarak hazırlandı.
% 89.8 (2,416)
% 91.1 (2,458)
Polis devleti uygulamaları
Özgürlüklerimizin kısıtlanması
% 0.6 (16)
% 1.1 (30)
% 4.2 (111)
% 3.3 (90)
% 3.3 (88)
% 5.7 (153)
% 3.0 (82)
% 5.0 (135)
% 5.8 (156)
% 12.3 (329)
% 0.7 (18)
% 3.4 (91)
3.82
3.62
3.84
3.76
3.23
2,690
2,670
2,702
2,700
2,665
2,701
Atlanan Soru
272
2,736
% 77.8 (2,077)
Yetkili siyasilerin protestolara
karşı tutumu
% 5.2 (140)
% 1.7 (45)
% 13.4 (358)
3.87
2,707
2,567
2,702
2,682
2,574
2,697
Yanıtlanan Soru
% 91.1 (2,462)
Demokratik haklarımızın
ihlal edilmesi
% 10.7 (290)
% 9.8 (260)
% 2.5 (67)
3.86
1.34
3.77
3.67
2.39
3.33
211
% 84.2 (2,274)
Medyanın suskunluğu
% 17.3 (461)
% 0.5 (13)
% 2.3 (63)
% 84.6 (2,172)
% 4.0 (108)
% 4.0 (107)
% 37.3 (961)
% 9.6 (258)
Katılmıyorum Reyting Averajı Reyting Adedi
2,699
% 59.5 (1,586)
Laik Cumhuriyete sahip çıkma isteği
% 4.6 (125)
% 0.7 (20)
% 4.8 (122)
% 1.2 (33)
% 2.1 (57)
% 13.9 (359)
% 4.5 (121)
Kararsızım
3.84
% 92.4 (2,496)
Başbakan'ın otoriter tavrı
% 5.6 (151)
% 2.9 (75)
% 8.1 (219)
% 16.7 (449)
% 21.0 (540)
% 29.8 (803)
Katılıyorum
Diğer (belirtiniz)
% 91.4 (2,473)
Polisin protestoculara uyguladığı
oranıtısız güç
% 7.7 (198)
% 86.7 (2,342)
Belli bir hayat tarzının
dayatılmaya çalışılması
Bağlı bulunduğum siyasi
hareketin beni yönlendirmesi
% 77.1 (2,069)
% 27.7 (714)
% 56.2 (1,515)
Kesinlikle katılıyorum
Kamusal alanların elimizden
alınıyor olması
Yerel seçimlerde İstanbul'un
AKP'nin elinden alınması amacı
Ağaçların kesilmesi
Aşağıda sıralanan gerekçeler sıklıkla protestoların sebebi olarak dile getirilmektedir. Protestolara dahil olmanızda bu gerekçelerin etkili olduğuna
katılıyor musunuz? Lütfen derecelendiriniz.
TABLO 6
#direngeziparkı Protestolarını Desteklemede Etkili Olan Gerekçeler
22 #direngeziparkı anketi
#direngeziparkı anketi 23
% 56.2
Kesinlikle
katılıyorum
Katılmıyorum
% 6.7
% 7.7
% 4.0
% 9.6
% 3.3
% 3.3
% 3.0
% 3.4
% 4.0
Yetkili siyasilerin
protestolara karşı tutumu
Demokratik haklarımızın
ihlal edilmesi
Kamusal alanların
elimizden alınıyor olması
Belli bir hayat tarzının
dayatılmaya çalışılması
% 2.3
% 20
% 2.5
% 40
% 13.4
% 27.7
% 37.3
% 60
% 84.6
% 59.5
% 80
% 77.8
% 77.1
% 89.8
% 91.1
% 92.4
% 84.2
% 91.1
% 86.7
% 100
% 91.4
GRAFİK 8
#direngeziparkı Protestolarını Desteklemede Etkili Olan Gerekçelere Verilen
“Kesinlikle Katılıyorum” ve “Katılmıyorum” Cevaplarının Yüzdeleri
%0
Bağlı bulunduğum siyasi
hareketin beni yönlendirmesi
Yerel seçimlerde İstanbul’un
AKP’nin elinden alınması amacı
Laik Cumhuriyete
sahip çıkma isteği
Polis devleti
uygulamaları
Ağaçların kesilmesi
Özgürlüklerimizin
kısıtlanması
Medyanın suskunluğu
Başbakanın
otoriter tavrı
Polisin protestoculara
uyguladığı orantısız güç
Grafik 8, “Gezi Parkı Protestoları”nı destekleyenlerin, sıralanan
katılma gerekçelerine verdikleri “Kesinlikle katılıyorum” ve “Katılmıyorum”
cevaplarının yüzdelerini gösteriyor.
Sol sayfadaki Tablo 6 katılımcıların sıralanan gerekçelere ne derecede
katıldıklarının yüzdelerini içeriyor.
24 #direngeziparkı anketi
GRAFİK 9
#direngeziparkı Protestolarını Destekleyenlerin Bundan Sonrası İçin Önerileri
Polis şiddeti dursun
3.95
Bundan sonra özgürlüklere saygı gösterilsin
3.95
Özellikle kamusal alanlarla ilgili kararlar
verilirken yerel yönetim halka sorsun
Uygulanan polis şiddeti için özür dilensin
3.92
3.91
AKP seçmeni olmayanların sesine kulak verilsin
3.89
Toplumdaki kutuplaşmanın önüne geçilsin
3.88
3.86
Orantısız güç uygulayan polis memurları yargılansın
3.81
Sorumlu emniyet amirleri istifa etsin
3.79
Gezi Parkı yıkılmasın
3.74
İstanbul Valisi istifa etsin
İçişleri Bakanı istifa etsin
3.74
Başbakan istifa etsin
3.58
3.51
Eylemler barışçıl biçimde uzun süre devam etsin
3.09
Erken seçim olsun
Yeni bir siyasi parti kurulsun
2.71
2.37
Protestolar örgütlü bir siyasi harekete dönüşsün
1.36
Askeri müdahale olsun
0
1
2
3
4
Grafik 9 “Gezi Parkı Protestoları”nı destekleyenlerin “Bundan sonra
ne olmasını isterdiniz?” sorularına verdikleri cevapların reyting averajlarına
göre sıralamasını gösteriyor.
Ankette sunulan öneriler, sıklıkla protestoların hedefi olarak dile
getirilen ifadelerden derlendi. Katılımcılar, Tablo 7’de görülen beklentileri
“Kesinlikle Katılıyorum”, “Katılıyorum”, “Kararsızım” ve “Katılmıyorum”
seçenekleriyle derecelendirerek işaretleyebildiler.
% 22.7
Kesinlikle
katılıyorum
% 32.6
% 39.1
Katılmıyorum
% 40
% 6.6
% 20
% 14.2
% 7.4
% 4.3
% 3.8
% 1.9
% 2.1
% 3.3
% 85.3
% 79.5
% 71.5
% 84.8
% 92.2
% 91.0
% 88.2
% 94.3
% 91.0
% 87.4
% 93.7
% 79.3
% 80
% 6.6
% 1.6
% 4.4
% 2.4
% 2.3
% 96.7
% 96.6
% 100
% 1.4
% 1.5
#direngeziparkı anketi 25
GRAFİK 10
#direngeziparkı Protestolarını Destekleyenlerin Bundan Sonrası İçin Sunulan Önerilere
Verdikleri “Kesinlikle Katılıyorum” ve “Katılmıyorum” Cevaplarının Yüzdeleri
% 60
%0
Yeni bir siyasi parti kurulsun
Askeri müdahale olsun
Protestolar örgütlü bir siyasi harekete dönüşsün
Erken seçim olsun
Eylemler barışçıl biçimde uzun süre devam etsin
İçişleri Bakanı istifa etsin
İstanbul Valisi istifa etsin
Toplumdaki kutuplaşmanın önüne geçilsin
AKP seçmeni olmayanların sesine kulak verilsin
Sorumlu emniyet amirleri istifa etsin
Başbakan istifa etsin
Özellikle kamusal alanlarla ilgili kararlar
verilirken yerel yönetim halka sorsun
Gezi Parkı yıkılmasın
Orantısız güç uygulayan polis memurları yargılansın
Uygulanan polis şiddeti için özür dilensin
Bundan sonra özgürlüklere saygı gösterilsin
Polis şiddeti dursun
Grafik 10 “Gezi Parkı Protestoları”nı destekleyenlerin, kendilerine
sunulan beklentilere verdikleri “Kesinlikle katılıyorum” ve “Katılmıyorum”
cevaplarının yüzdelerini içeriyor.
% 91.4 (2,251)
% 71.5 (1,726)
% 96.0 (2,370)
% 92.2 (2,242)
% 91.2 (2,215)
Orantısız güç uygulayan
polis memurları yargılansın
Eylemler barışçıl biçimde
uzun süre devam etsin
Bundan sonra özgürlüklere
saygı gösterilsin
AKP seçmeni olmayanların
sesine kulak verilsin
Toplumdaki kutuplaşmanın
önüne geçilsin
% 32.6 (764)
% 94.3 (2,323)
Uygulanan polis şiddeti
için özür dilensin
Protestolar örgütlü bir
siyasi harekete dönüşsün
% 96.7 (2,402)
% 93.7 (2,294)
% 84.4 (2,151)
Kesinlikle katılıyorum
Polis şiddeti dursun
Özellikle kamusal alanlarla
ilgili kararlar verilirken yerel
yönetimler halkın taleplerini
dikkate alsın
Gezi Parkı yıkılmasın
% 10.7 (251)
% 6.8 (164)
% 6.1 (148)
% 3.2 (80)
% 14.6 (353)
% 4.8 (117)
% 3.7 (92)
% 2.3 (58)
% 5.4 (133)
% 7.6 (186)
Katılıyorum
% 17.6 (412)
% 1.2 (28)
% 0.6 (14)
% 0.3 (7)
% 7.5 (181)
% 2.5 (61)
% 0,7 (17)
% 0.4 (10)
% 0.3 (8)
% 1.7 (41)
Kararsızım
% 39.1 (915)
% 0.9 (22)
% 1.1 (27)
% 0.4 (11)
% 6.4 (155)
% 1.4 (34)
% 1.3 (32)
% 0.5 (13)
% 0.6 (14)
% 3.4 (83)
2.37
3.88
3.89
3.95
3.51
3.86
3.91
3.95
3.92
3.79
2,342
2,429
2,431
2,468
2,415
2,463
2,464
2,483
2,449
2,461
Katılmıyorum Reyting Averajı Reyting Adedi
Aşağıda sıralanan öneriler sıklıkla protestoların hedefi olarak dile getirilmektedir. #direngeziparkı protestolarının sonucunda ne olmasını istersiniz?
Derecelendirerek belirtiniz.
TABLO 7
#direngeziparkı Protestolarını Destekleyenlerin Bundan Sonrası İçin Önerileri
26 #direngeziparkı anketi
3.09
2,353
2,434
Atlanan Soru
506
2,502
% 79.5 (1,837)
% 13.2 (310)
3.58
2,424
2,426
2,433
2,304
Yanıtlanan Soru
% 11.6 (267)
% 19.9 (468)
% 6.6 (161)
3.74
3.74
3.81
2.71
83
% 2.3 (54)
% 11.6 (274)
% 8.1 (196)
% 3.3 (81)
% 2.8 (69)
% 2.3 (55)
% 21.7 (499)
Katılmıyorum Reyting Averajı Reyting Adedi
Diğer (belirtiniz)
% 55.3 (1,301)
Erken seçim olsun
% 6.1 (148)
% 5.0 (120)
% 5.2 (126)
% 3.1 (76)
% 23.0 (531)
Kararsızım
2,311
% 79.3 (1,929)
Başbakan istifa etsin
% 6.4 (156)
% 7.1 (173)
% 6.5 (157)
% 18.3 (421)
Katılıyorum
1.36
% 85.3 (2,067)
İçişleri Bakanı istifa etsin
% 6.6 (153)
% 84.8 (2,058)
İstanbul Valisi istifa etsin
Akeri müdahale olsun
% 88.2 (2,145)
% 37.0 (853)
Kesinlikle katılıyorum
Sorumlu emniyet amirleri
istifa etsin
Yeni bir siyasi parti kurulsun
Aşağıda sıralanan öneriler sıklıkla protestoların hedefi olarak dile getirilmektedir. #direngeziparkı protestolarının sonucunda ne olmasını istersiniz?
Derecelendirerek belirtiniz.
TABLO 7 Devamı
#direngeziparkı Protestolarını Destekleyenlerin Bundan Sonrası İçin Önerileri
#direngeziparkı anketi 27
‹nönü Caddesi, No: 43/A Kufltepe fiiflli 34387 ‹stanbul
Telefon: 0212 311 64 63- 311 61 34 / Faks: 0212 297 63 14
www.bilgiyay.com • yayin@bilgiyay.com • dagitim@bilgiyay.com