Ny MAP - Planipolis

Transcription

Ny MAP - Planipolis

02 SectionOne FA (M) 10/30/06 1:02 PM Page 1
03
05
06
08
11
_
_
_
_
_
13
15
16
18
21
23
24
27
37
51
63
71
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
83 _
97 _
107 _
Hafatry ny Filoham-pirenena Marc RAVALOMANANA
Ny Vision « Madagasikara Voajanahary »
Ny MAP no manangana fotokarena ho an’ny firenena
Ny Tanjona Lehibe
Ny MAP sy ny Tanjon’ny Fampandrosoana amin’ny
Taona Arivo Fahatelo
Ny Soatoavina hitarika ny MAP
Ny tombontsoa amin’ny fananana ny MAP
Ny laharam-pahamehan’ny MAP
Ny olona : Fototra iorenan’ny fanatanterahana ny MAP
Rafitra vaovao atsangana hitondra dingana lehibe
Rafitry ny fampiharana ny MAP
Ireo Teny Valo Ifanomezana
Teny Ifanomezana 1 : Fitantanana tomponandraikitra
Teny Ifanomezana 2 : Fotodrafitrasa mifandray
Teny Ifanomezana 3 : Fanovana ny fanabeazana
Teny Ifanomezana 4 : Fampandrosoana ny tontolo ambanivohitra
Teny Ifanomezana 5 : Fahasalamana, fandridrampiterahana
ary ady amin’ny VIH/SIDA
Teny Ifanomezana 6 : Fitomboana lehibe eo amin’ny toekarena
Teny Ifanomezana 7 : Tontolo Iainana
Teny Ifanomezana 8 : Firaisankinampirenena
MAP › Madagasikara Am-Perinasa
Madagasikara Voajanahary!
HAFATRY NY FILOHAM-PIRENENA
Marc RAVALOMANANA
Ry Mpiray Tanindrazana,
Ry Fianakaviambe iraisaisam-pirenena,
Efa nisafidy ny lalan’ny fanovàna i Madagasikara. Hatramin’ny
taona 2002 dia nametraka ny fototra ahafahan’ny Firenentsika
miroso amin’ny fampandrosoana haingana sy maharitra isika.
Nofaritantsika tamin’ny Novambra 2004 ny Vision
Madagasikara Voajanahary (Madagascar Naturellement),
novolavolaina sy notanterahina ny fandaharanasa isankarazany hanomezana vahana ny fampandrosoana.
Mba hanafainganana sy handrindràna ny asa fampandrosoana,
ary koa mba hahatanterahintsika ny dingana lehibe sady tsara
mankany amin’ny fanatsaràna ny toe-karena dia namolavola
ny Madagasikara Am-Perinasa na MAP isika ny volana Oktobra
2006. Drafitr’asa goavana sy matotra ny MAP ary manoritra
ny soridalana sy ny laharam-pahamehana ho an’ny Firenena
ao anatin’ny dimy taona, 2007 hatramin’ny 2011.
Voasoritra ao anaty MAP ny toky nomena, ny paikady sy ny
asa hotanterahina mitondra mankany amin’ny fisondrotan’ny
harinkarena haingana, mipaka any amin’ny fampihenana
ny fahantrana, ary ahafahan’ny Firenena misintona
tombontsoa avy amin’ireo fanambin’ny fanatontoloana
(défis de la mondialisation), ka mifanaraka sy mifandraika
amin’ny Vision “Madagasikara Voajanahary” sy ny Tanjon’ny
Fampandrosoana amin’ny Taona Arivo Fahatelo (Objectifs
du Millénaire pour le Développement).
Ry Vahoaka Malagasy,
Miantso anareo aho hifarimbona ampahavitrihana
hanatanteraka ny MAP. Samy manana ny andraikitra tandrify
azy ny tsirairay satria lehibe ny asa miandry. Hitondra
tombontsoa goavana manomboka any amin’ny tanàna kely
indrindra ka hatrany amin’ny tanàn-dehibe eto Madagasikara
ny fampandrosoana haingana vokatry ny MAP.
Ho antsika mpiasam-bahoaka, fanamby ho antsika ny hiezaka
hanatevina ny fahaiza-manao ara-pomba mba hahafahana
manome fahafahampo ny Vahoaka amin’ny alalan’ny asa,
asa tsara, asa mafy, sy hahafahantsika mampiasa amin’ny
fomba ahitam-bokatra ireo fanampiana rehetra avy any
ivelany. Izany no hiteraka valin-kasasarana mendrika ny
ezaka vitantsika. Ka manome toky aho fa tonga ny fotoana
ankehitriny hijerena manokana ny mpiasam-bahoaka. Isika
mpiasam-panjakana izay antsointsika hoe “Mpiasambahoaka”, no loharanon’asa voalohany, hanaporofo vokatra
tsara ho an’ny governemanta sy ny Vahoaka iray manontolo.
Tena takian’ny Firenena tokoa ny fahavononantsika, ny
fahasahiantsika, ny fahitsintsika ary ny fahamendrehantsika.
hanatsarana ny fotodrafitrasa, ny fanabeazana, ny
fahasalamana, indrindra ny ezaka amin’ny fandrindrana
ny fiainam-pianakaviana sy ny ady amin’ny VIH/SIDA,
ary ny fiharian’ny Tantsaha. Zava-dehibe loatra ny
fifampatokisana ka dia hotohizantsika hatrany izany.
Ho antsika mpandraharaha, eo amin’ny seha-pamokarana
tsy miankina, isika no ivon’ny fahatratrarana ny tanjon’ny
MAP. Efa nifanome teny hanana toekarena sy fihariana heniky
ny fitomboana isika ahafahana manao ilay dingana lehibe
sady tsara no mahomby eo amin’ny fampandrosoana. Tokony
hampiroborobo ny mpandraharaha eto an-toerana isika
hisandrahaka amin’ireo sampan’ny toekarena rehetra mba
hampitombo haingana ny famoronan’asa.
Homba ny Firenentsika anie Andriamanitra!
Tokony hahay hisintona ny mpampiasa vola vahiny isika
ho an’ny fampandrosoana. Tonga ny fotoana hanohanana
ny seha-pamokarana tsy miankina, hivelarany haingana,
hampitomboany sy hanatsarany ny vokatra, ahafahan’ny
mpandraharaha manondrana entana sy miatrika ny
fifaninanana eo amin’ny tsenam-paritra sy ny tsena iraisampirenena. Ny fampitomboana ny fampiasam-bola no fototry
ny politikantsika ahafahana mamorona asa, manome
fanofanana, ary manatsara ny fari-piainan’ny Vahoaka Malagasy.
Ho anareo mpiara-miombon’antoka aminay eo amin’ny
sehatry ny fampandrosoana, sy ny fianakaviambe iraisampirenena ary ianareo mpamatsy vola, efa nandray anjara
lehibe tokoa ianareo teo amin’ny fampandrosoana an’i
Madagasikara. Misaotra anareo aho amin’ny anaran’ny
Vahoaka Malagasy. Fa mbola misaotra betsaka anareo
mialoha koa aho amin’ny fanampiana lehibe izay ho
ataonareo amin’ny fanatanterahana ny MAP, hanamafy
ny fiaraha-miasa hanatevenanareo ny enti-manana mba
Amin’ny maha Filohan’ny Repoblikan’i Madagasikara ahy,
izay nitarika ny famolavolana ny MAP, dia manome toky aho
fa hanao araka izay tratry ny heriko hanatanteraka antsakany
sy andavany ny MAP mba hitondra fampandrosoana haingana
sy maharitra ho an’i Madagasikara.
003
NY VISION: “MADAGASIKARA VOAJANAHARY”
Ho lasa firenena miroborobo i
Madagasikara. Hanana toekarena
misondrotra haingana isika ary hahita
fahombiazana amin’ny fifaninanana eo
anivon’ny tsena iraisam-pirenena.
Hokolokolointsika sy ho arovantsika
ny tontolo iainana, ary ho ampiasaintsika
am-pahamendrehana sy amin’ny
fandraisana andraikitra mba ho antoky
ny fampandrosoana. Ny fototry ny
fampandrosoana dia hiainga avy amin’ny
fananantsika harena voajanahary miavaka
sy ny fanodinana ireo vokatra voajanahary.
Ho salama sy hahazo fampianarana ny
vahoaka Malagasy na ny any ambanivohitra
na ny any an-tanan-dehibe. Ho mpandray
anjara mavitrika eo amin’ny fizotry ny
fampandrosoana ny rehetra ary samy
hahazo tombontsoa amin’ny asa atao avy
na eo anivon’ny fambolena sy fiompiana,
na eo anivon’ny taozava-baventy, na eo
anivon’ny fandraharahana matihanina.
Amin’ny maha-firenena iray, dia homentsika
lanja manokana ny fananantsika
kolontsaina sy fomba nenti-paharazana
maro samihafa. Hirehareha amin’ny
maha-Malagasy antsika isika, hitambatra
ho iray ao anatin’ny firaisankinam-pirenana,
ary hiasa hiaraka mba hanatrarana ny
tanjona napetraka.
005
006
NY MAP NO MANANGANA FOTOKARENA HO AN’NY FIRENENA
Ny fotokarena maha olona:
Ny fotokarena fotodrafitrasa:
Ny fotokarena maha olona dia ahitana
ny sampan-draharahan’ny fahasalamana,
ny fanohanana ara-tsakafo, ny fampianarana
ary ny fanofanana izay afahan’ny tsirairay
mamokatra amin’ny lafiny ekonomika
sy sosialy.
Ny fotokarena fotodrafitrasa dia ny
lalana, ny famatsiana jiro sy rano, ny
fitandroam-pahasalamana, ny seranampiaramanidina sy seranan-tsambo,ny
lalamby ary ny fifandraisan-davitra izay
tena manampy ny mpandraharaha, ny
governemanta ary ny Vahoaka amin’ny
asa aman-draharaha sahaniny.
Ny fotokarena sehatra tsy
miankina:
Ny fotokarena sehatra tsy miankina dia
ny milina, ny trano, ny fitanterana, ny
famokarana, ny paikady, ary ny rafitra
araky ny lalàna ilain’ny mpandraharaha
hahafahany mifaninana eo amin’ny tsena
iraisam-pirenena.
Ny fotokarena voajanahary:
Ny fotokarena voajanahary dia ny tany azo
volena, ny tany mahavokatra, ny harena araboajanahary, ary ny firaisan-tontolo iainana
mirindra tsara izay ilain’ny firenentsika
hampiroborobo azy.
Ny fotokarena fitarihana:
Ny fotokarena fahalalana:
Ny fotokarena andrim-panjakana:
Ny fotokarena fitarihana dia ny fahaizana
mitantan-draharaha sy mitondra olona, ilaina
manerana ny firenena hitondrana fiovana,
hitarihina ho any amin’ny fampandrosoana,
ary hanamorana ny fahazoana sy ny fikajiana
ireo fotokarena hafa.
Ny fotokarena fahalalana dia ny fahaizamanao siantifika sy teknolojika izay
mampitombo ny fahavokarana eo amin’ny
sehatry ny fandraharahana sy ny
governemanta ary mampivelatra ny
famoronana sy ny fifaninanana.
Ny fotokarena andrim-panjakana dia
ny fitantanana ao anatin’ny fandraisana
andraikitra ary ny fanohanan’ny mpiasampanjakana ny firenena. Ilaina izany amin’ny
fampiarana ny politikam-panjakana sy ny
fanomezana sampan-draharaha mahomby
sy mahafa-po, mamaly ny hetahetan’ny
Vahoaka ara-potoana.
007
008
NY TANJONA LEHIBE
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
Faha 146 amin’ny 177
100
85,1%
(in 2003)
50%
5,4
3 hatramin’ny 4
55,5 taona
58 hatramin’ny 61 taona
63%
80%
CEG: 19%
Lycee: 7%
CEG: 56%
Lycee: 14%
Tahan’ny fitombon’ny toekarena
4,6%
7 % hatramin’ny 10%
Harikarena Faobe (Tapitrisa USD)
5.000
12.000
Harikarena isan’olona (USD)
309
476
Fampiasam-bola Mivantana avy any Ivelany
(Tapitrisa USD)
84
500
Tontolon’ny fandraharahana
(Banky Iraisam-pirenena)
131
80
Tondro fahatsapana ny Kolikoly
2.8
5.2
Tahan’ny mponina manana taratasin-tany
10%
75%
Tondron’ny Fandrosoana Mahaolona
(Firenena Mikambana)
Tahan’ny fahantrana
(ampahan’ny mponina miaina amin’ny latsaky ny
2 USD isan’andro)
Fahamaroan’ny fianakaviana
(isan’ny zaza teraka isan-dreniny)
Fanantenam-pahavelomana
Tahan’ny mponina mahay mamaky teny sy manoratra
Tahan’ny ankizy mahavita ny fianarana
ambaratonga faharoa
Ireo paikady sy tetikasa
ao anatin’ny MAP dia
hanao izay hanatrarana
ny fampihenana ny
fahantrana sy ny
fanatsarana ny fiainan’ny
Malagasy rehetra tsy
ankanavaka.
NY MAP SY NY TANJON’NY FAMPANDROSOANA AMIN’NY TAONA ARIVO FAHATELO
Izany dia:
1. Ny famongorana ny fahantrana mihatra
amin’ny aina sy ny hanoanana:
Hahena ho antsasany ny tahan’ny mponina eto ambonin’ny
tany izay miaina amin’ny latsaky ny 1USD isan’andro
hatramin’ny 2015, hahena ho antsasany ny tahan’ny
mponina eto ambonin’ny aina iharan’ny hanohanana.
2. Ny fampidirana amin’ny sekoly
ambaratonga voalohany ny zaza rehetra
hatramin’ny taona 2015
Hahatozo hatramin’ny farany ao amin’ny sekoly
ambaratonga voalohany ny zaza rehetra hatramin’ny
taona 2015.
3. Ny fampitoviana zo ny lehilahy sy ny
vehivavy ary omena lanja sy sehatra
mivelatra kokoa ny vehivavy
Foanana ny fanavahana ny zazalahy sy zazavavy
any amin’ny ambaratongam-pianarana rehetra
hatramin’ny taona 2015.
4. Ny fampihenana roa am-pahatelony ny
fahafatesan’ny zaza
Hahena roa am-pahatelony ny fahafatesan’ny zaza
hatramin’ny 2015.
5. Ny fanatsarana ny fahasalaman’ny reny
Hahena ho antsasany ny tahan’ny fahafatesan’ny reny
hatramin’ny taona 2015.
6. Ny ady amin’ny SIDA, ny tazo ary ny
areti-mifindra
Fehezina ny fihanaky ny aretina ary atomboka
ampidinina ny isan’ny marary hatramin’ny 2015.
7. Ny fiantohana ny faharetan’ny tontolo
iainana
Ampiharina ny paikady momba ny fampandrosoana
maharitra sy ny fiarovana ny harena voajanahary.
Hahena ho antsasany ny tahan’ny mponina tsy manana
rano fisotro madio sy foto-drafitr’asa ara-pahasalamana
hatramin’ny 2015.
8. Ny fampiroboroboana ny fiaraha-mientana
iraisam-pirenena ho amin’ny
fampandrosoana
Sokafana ny tsenam-bokatra sy ny rafitra ara-bola
iraisam-pirenena, ampiharina ny fanafoanana ny trosa,
ifantohana ny fanomezana asa ny tanora, anaovana ezaka
ny fahafahana manana fanafody amin’ny vidiny mirary,
ary ampiana ny fahazahoana miditra amin’ny haitao
manaraka ny toetr’andro.
Hiaraka hiasa isika mba
hanatrarana ny Tanjon’ny
Fampandrosoana amin’ny
taona Arivo fahatelo.
011
NY SOATOAVINA HITARIKA NY MAP
Samy mahatsapa isika fa ny
fahombiazan’ny fanatanterahana
ny MAP dia miankina amin’ny
soatoavina iombonana.
Hiarahantsika rehetra izany,
indrindra eo amin’ny
ambaratongan’ny asampanjakana.
Ny maha-matihanina amin’izay rehetra ato
Isika rehetra dia tokony miezaka manatratra ny faritra sy
sehatra tsara indrindra misy ny matihanina.
Fitarihana iarahana
Ny fitarihana dia tokony ho hita taratra mazava amin’ny
ambaratonga rehetra eo amin’ny asam-panjakana sy ny
sehatra hafa rehetra eo amin’ny fiaraha-monina.
Ny mpitarika dia tokony hampiseho fandraisana andraikitra ka
hanentana ny olona sy ny enti-manana rehetra mba hanatrarana
ny tanjona voafaritra ao anatin’ny Vision sy ny MAP.
Fandraisana anjara sy fiaraha-miasa
Tokony hampiroboroboina ny foto-pisainana fiaraha-miasa
amin’ny rehetra, na any amin’ny faritra, na amin’ny kaominina
na eo anivon’ny mpiray ombon’antoka iraisam-pirenena.
Fampiasana ny enti-manana efa misy ho
fanoitra
Ialana ny fampiasana kitoatoa ka atao izay hahazoana ny
vokatra ambony indrindra avy amin’ny enti-manana misy eo
amin’ny firenena.
Fahafahana mifaninana
Mba hahita fahombiazana eo amin’ny fifaninanana eo
anivon’ny faritra, ny firenena, ary ny sehatra iraisam-pirenena
dia tsy maintsy manana tanjaka manokana sy avo lenta ny
sehatry ny fampianarana, ny sehatry ny asam-panjakana, ary
ny seha-pamokarana tsy miankina.
Fitazonana ny fahamarinana
Ny fitazonana ny fahamarinana, ny fahamendrehana ary ny
fifampatokisana no ahafahan’ny mpiasam-panjakana
mamokatra ho an’ny vahoaka.
Finiavana hitozo hatramin’ny farany
Fanohizana ny fanamafisana ny fahaiza-manao
Tokony hanohy hianatra sy hanamafy hatrany ny talenta sy
ny fahalalana isika mba ho tafita.
Tokony hikiry, haneho fandraisana andraikitra, ary
hanatanteraka ny teny nomena isika.
013
NY TOMBONTSOA AMIN’NY FANANANA NY MAP
Ho an’ny vahoaka Malagasy
Ny MAP no hanamafy ny fanantenana sy ny fahatokiana ny
amin’ny ho avy.
Ho an’ny asam-bahoaka Malagasy
Ny MAP no hanondro ny lalan-kizorana ho an’ny asampanjakana.
Ho an’ny seha-pamokarana tsy miankina sy
ny mpandraharaha eto an-toerana
Ny mpandraharaha tsy miankina amin’ny fanjakana dia
hatoky fa misy tokoa ny fiovana tena hita taratra sy azo
tsapain-tànana.
Ho an’ny mpampiasa vola avy any ivelany
Ny mpampiasa vola avy any ivelany dia ho voasarika ary
hatoky ny amin’ny fampiasana ny volany eto Madagasikara.
Ho an’ireo mpiray ombon’antoka iraisampirenena eo amin’ny fampandrosoana
Ireo mpiray ombon’antoka iraisam-pirenena eo amin’ny
fampandrosoana dia hanamafy hatrany ny fahatokisany
an’i Madagasikara ho firenena mahay mampiasa amin’ny
tokony ho izy ny ho enti-manana mba hanatanterahana
dingana lehibe.
015
016
NY LAHARAM-PAHAMEHAN’NY MAP
FISANTARANA FANAVAOZANA MAHERY VAIKA
Vonona isika hanatanteraka ny fanomezan-toky ao anatin’ny MAP. Manao ezaka firenena mpamaky lay i Madagasikara hanatanteraka dingana
tsy mbola hita taratra teo anivon’ny firenena an-dalam-pandrosoana. Mba hahatongavana amin’izany tanjona izany dia hampihatra ireto
fanavaozana fototra manaraka ireto isika izay antsoina hoe “fisantarana fanavaozana mahery vaika”. Izany dia asa maika mitaky fandraisana
andraikitra haingana, fitarihana hentitra, fiaraha-miasa eo amin’ny Ministera isan-tsokajiny, ary enti-manana voatokana amin’izany.
FEPETRA 1:
Fanavaozana ny fitantanambolam-panjakana
FEPETRA 2:
Fampitomboana ny fampiasam-bola
Tsy maintsy ampitomboina ny fampidiran-ketra hahafahana
mamatsy ara-bola ireo tetik’asa voarakitra ao anatin’ny
MAP. Zava-dehibe tokoa izany mba hampihenana ny
fiankinandohantsika amin’ny mpamatsy vola avy any ivelany.
Hatramin’ny taona 2005 dia isan’ny lesoka tsy maintsy ho
arenina io.
Ampitomboina haingana ny fampiasam-bola mba hitondra
fivoarana lehibe eo amin’ny toe-karena. Amin’ny alalan’ny
Economic Development Board of Madagascar, na Filan-kevitry
ny Fampandrosoana ny Toe-karen’i Madagasikara, dia
hamolavola teti-pivoarana hentitra isaky ny sehatra isika mba
hampivelatra haingana ireo sehatra mpanondrana entana sy
ny sehatry ny fizahan-tany: ny famokarana, ny fanodinambokatra, ny fitrandrahana harena an-kibon’ny tany ary ny
fizahan-tany.
Ankehitriny, eto Madagasikara dia manodidina ny 10 isanjaton’ny hari-karena faobe ny totalin’ny fidiram-bolam-panjakana
avy amin’ny hetra sy ny fadin-tseranana. Ezahina ny hampiakatra
izany ho 15 isan-jato hatramin’ny taona 2012. Mitaky fanovana
goavana izany mikasika ny lalàna mifehy ny fandoavan-ketra
- mba hanamorana azy - sy ny rafitra ary ny fomba fitakianketra - mba hahatonga izany hahomby sy ho ara-drariny.
Amin’ny fiandohan’ny taona 2007, dia hanatontosa fanadihadiana
lalina mikasika ny lalàna mifehy ny fandoavan-ketra isika.
Hanampy antsika amin’izany ny Tahirim-bola Iraisam-pirenana
(Fonds Monetaire International) sy ny Banky Iraisam-pirenana
(Banque Mondiale). Hisy koa ny fiaraha-miasa mavitrika amin’ny
mpandraharaha eo amin’ny seha-pamokarana tsy miankina sy
ny fiaraha-monim-pirenena amin’izany.
Eo anivon’ny Governemanta kosa, dia hisy fandraisana
andraikitra sy fanaraha-maso hentitra momba ny fampiasambolam-panjakana; koa izany dia mitaky fametrahana laharampahamehana ho an’ireo tetik’asa vatsian’ny Governemanta vola,
tetik’asa hampitombo haingana ny toe-karena sy hanamora ny
fanatanterahana programa sosialy goavana.
Hatomboka amin’ny fampahalalana an’izao tontolo izao fa
firenena afaka mifaninana mba hampamokatra ny fampiasambola i Madagasikara. Hataontsika ho laharam-pahamehana ny
fanamboarana ny foto-drafitr’asa hanohanana ny orin’asa fototra.
Hapetraka ny fitsipika sy ny fepetra hanamorana ny fisarihana,
ny fandrosoana, ary ny fivelaran’ny sehatra fototra izay omena
ny tombon-tsoa sahaza azy.
Havaozina ny lalàna momba ny fananan-tany mba hahafahana
mampitombo ny fahatokisan’ny mpandraharaha. Hametraka
lalana mampiseho fahasahiana isika mikasika ny fampiasambola, ary hametraka rafitra mahomby araka ny lalàna mba
ahafahana manaraka sy mampihatra ny fanajana ny
fifanarahana; ho amafisina ny fanelanelanana mikasika ny
fifandirana ara-barotra eo anivon’ny mpandraharaha; ary ho
amafisina ny fiantohana ny fampiasam-bola. Ho apetraka ny
fepetra hamahana ny sakana mba hahafahan’ny mpandraharaha
mampiasa vola an-kahalalahana.
FEPETRA 3:
Fanombohana ny dingana maitso lehibe
(Révolution Verte)
FEPETRA 5:
Fepetra mikasika ny fahasalamana sy ny
fandrindrana ny fiainam-pianakaviana
Hatomboka ny asa hahatontosana dingana maitso lehibe eto
Madagasikara. Izany dia hikendry ny fampiroboroboana ny
vokatry ny tantsaha mpamokatra ka hahafahana miantoka
fa tsy hisy intsony ny mosary, ka hisy fitomboana lehibe ny
vokatra hamatsiana ny eto an-toerana ary hisy ambim-bava
hahafahana manondrana any ivelany.
Haingana loatra ny fitombon’ny isan’ny mponina eto
Madagasikara. Tokony hahena ny isan’ny zaza ateraka.
Ny faritra sasany eny ambanivohitra dia hahitana zaza fito
hatramin’ny folo isan-tokan-trano. Ho amafisina ny
fanapariahana ny fanabeazan’aizana sy ny toro-hevitra mikasika
izany ahafahana mampihena ny isan’ny zaza ateraka.
Hatramin’ny taona 2005 dia nanafatra vary avy any ivelany
i Madagasikara; ao anatin’ny taona vitsy dia ho lasa
mpanondrana vary sy vokatra hafa i Madagasikara.
Hahafahana manatanteraka ny dingana maitso lehibe,
dia hanao ezaka ny Governemanta hiantoka ny fahazahoan’ny
tantsaha mpamokatra ny masom-boly, ny zezika, ary ny
fiofanana ilaina. Ho apetraka ihany koa ny lamina
hananganana fiaraha-miombon’antoka vaovao hanampy
amin’ny fanangonana sy ny fizarana ny vokatra.
Mamely ny faritra maro eto Madagasikara ny tazo. Hatramin’ny
taona 2005 dia antsasaky ny mponina eto Madagasikara ihany
no voaaro amin’ny alalan’ny fampiasana ny lay fiarovana amin’ny
moka. Efa natomboka ny tetik’asa fiarovana amin’ny tazo ka ao
anatin’ny roa taona dia atao izay hahazahoan’ny Malagasy
tsirairay avy lay fiarovana amin’ny moka.
FEPETRA 4:
Fanatsarana ifotony ny fandriam-pahalemana
Ny dahalo eny ambanivohitra dia sakana iray lehibe ho
amin’ny fampandrosoana. Ao koa ny olana goavana mikasika
ny fanondranana antsokosoko vato soa sy hazo ary ny
fanjonoana tsy ara-dalana. Havaozina ifotony ny rafitra sy ny
fomba fiasa mikasika ny fandriam-pahalemana hahatonga
an’i Madagasikara ho firenena milamina sy mandry fehizay,
ahafahan’ny tsirairay mamokatra, mivezivezy, mampiasa vola
ary manao asa aman-draharaha malalaka.
Ny fanambintsika koa dia ny hanao izay hifehezana ny fihanaky
ny VIH – SIDA mba tsy ho lasa toy ireo firenena Afrikana maro
i Madagasikara. Hatramin’ny taona 2005, dia ambanin’ny iray
isan-jaton’ny mponina no mitondra ny otrik’aretina SIDA, raha
mahatratra telo-polo isan-jato izany ao Afrika Atsimo. Efa
napetraka eto Madagasikara ny paik’ady mahomby ao anatin’ny
Politika iadiana amin’ny VIH – SIDA.
FEPETRA 6:
Fampivoarana ifotony ny rafi-pitsarana
Hanatanteraka fanovana lehibe isika isika eo amin’ny rafi-pitsarana,
ka ho atomboka izany eo amin’ny sehatry ny fitsarana ara-barotra,
ny fandraisana fanapahan-kevitra momba ny fanomezan-tsazy
ary ny rafitry ny fonja. Izany fepetra izany dia hiteraka fahatokisan’ny
vahoaka sy ny mpandraharaha ny rafitra amin’ny ankapobeny.
017
018
NY OLONA: FOTOTRA IORENAN’NY FANATANTERAHANA NY MAP
1. Fampivoarana ny fahaiza-mitarika
Raha jerena ifotony, ny fitarihana dia ny fanentanana ny
daholobe hiatrika ny zava-misy, hamaha olana, hamokatra,
sy hanatratra ny tanjona. Mila mpitarika mahay isika amin’ny
sehatra rehetra – eo anivon’ny governemanta, eo amin’ny
sehatry ny fandraharahana, ny fiangonana, ny sekoly, ary ny
fiarahamonim-pirenena hanao izany asa izany. Noho isika
nozanahana fahiny, nandalo tamin’ny fitondrana sosialista,
ary firenena niankin-doha tamin’ny mpamatsy vola, dia lasa
fahazarana tao an-tsain’ny maro ny miandry olon-kafa hitarika
antsika. Tsy maintsy hovaina izay fomba fijery izay. Mba
hazahoana ny fitarihana ilaintsika, dia ataontsika izay ahitana
sy hanakaramana olona mahay sy mahavita zavatra, ary
omena toerana tompon’andraikitra ambony izy ireny
ahafahany mitarika ny fanavaozana.
Manaraka izany, mba hanohanana ny fanamafisana ny fahaizamitondra dia natsangana eny amin’ny Lapa-panjakana eny
Iavoloha, ny National Leadership Institute of Madagascar. Io
sekoly io dia hanofana ny minisitra, ny sekretera jeneraly, ny
tale jeneraly, ny lehiben’ny faritra, ny lehiben’ny distrika, ary
koa ny mpitarika tanora, ny mpitarika eo amin’ny
fiarahamonim-pirenena, sy ny mpitarika mpandraharaha.
Hanamafy ny sekoly hafa toy ny ENAM sy ny oniversite ihany
koa isika. Ireto avy izany ireo fanamby lehibe momba ny
fitarihana izay hatrehintsika, amin’ny maha governemanta
antsika, sy amin’ny maha firenena antsika:
Ny MAP dia miorina amin’ny
ny vahoaka, ny vahoaka
Malagasy. Ny fanatrarana
ny tanjona dia mitaky
ampaham-panovana eo
amin’ny fomba mahazatra,
ny foto-pisainana ary ny
laharampahamehan’ny
tsirairay. Hifandrimbona
sy hanao angaredona
isika mba hahatrarana
ny tanjona iombonana;
mpirahalahy sy mpirahavavy
mianala isika, ny iray
tokin’ny hafa ary ny hafa
tokin’ny iray. Isika rehetra
no fototra ijoroan’ny
fananganana ny
fanatanterahana ny MAP.
2. Fanovana ny fomba fijery sy ny fomba fanao
4. Fampitomboana ny fahaiza-manao
Tsy maintsy ovana ny fomba fijery, ny fomba fanao, ary ny
fomba fiasa izay hitondra any amin’ny lalan’ny fahombiazana.
Amin’ny maha mponina antsika, tsy maintsy raisintsika antanana ny fandresena ny tahotra sy ny loza amin’ny
fanatrehantsika izao fotoan’ny fanatontolona izao. Tsy maintsy
afaka manararaotra ireo tombontsoa maro dia maro eran’izao
tontolo izao isika. Mitaky fiovana ny fandrosoana. Marina fa
betsaka ihany koa ny zavatra sarobidy sy mila arovana, eo
amin’ny kolontsain-tsika. Kanefa, misy lafiny maromaro
amin’ny fomban-drazantsika, sy amin’ny finoantsika, no tsy
maintsy hovaina, na foanana. Ny asa“leadership”, na eo
anivon’ny firenena manontolo, na eo anivon’ny toerana iray
manokana dia manamora izany fizorana amin’ny fiovana
izany, amin’ny alalan’ny fihainoana, ny fifanakalozan-kevitra,
ny fandrisihana, ary ny fianarana.
Fahaizana, fahaizana, fahaizana! Mila mampitombo haingana
ny fahaiza-manaony, sy ny teknolojia i Madagasikara, mba
hahatonga azy hahomby ao amin’ny tontolon’ny fifaninanana
sy ny fanatontolona. Tsy ho vita vetivety akory izany, nefa tsy
maintsy manafaingana ny fomba fianarantsika isika. Izao ny
paikadintsika: miantso manapahaizana iraisampirenena isika
mba hampianatra antsika, misarika ny Malagasy any ivelany
mba hiverina aty an-tanindrazana, ary mandefa Malagasy
hanaraka fampianarana, eto an-teorana sy any ivelany.
3. Fiadiana amin’ny kolikoly
Samy leo kolikoly avokoa isika rehetra. Mampiakatra ny vola
lany amin’ny fandraharahana ny kolikoly. Mampiakatra ny
vola lanin’ny governemanta amin’ny fiandraiketandraharahany ny kolikoly. Ho hentitra momba ny endriky ny
kolikoly rehetra ny asa “leadership”, ary tsy hamindra fo na
inona na inona. Raha hentitra isika, tsy maintsy manondrotra
soatoavina mivoatra, na eo anivon’ny governemanta, na eo
anivon’ny fiarahamonina. Ireo izay voarohirohy amin’ny
raharaha kolikoly, na mpiasam-panjakana izy ireo, na
mpandraharaha iraisampirenena, dia manome hasina ny
tombontsoany manokana, manoloana ny tombontsoan’ny
fiarahamonina na ny tombontsoan’ny firenena. Ny mpitondra
dia tsy maintsy manandratra amin’ny fomba mahery vaika
– amin’ny teniny sy amin’ny asa ataony – ny soatoavina sy ny
fomba fiasa manorina ny firaisan-kina nasionaly, ny
fahamarinana, ny fangaraharana ary ny fahombiazana.
5. Fanentanana ny daholo be sy
ny enti-manana
Mila fanentananana goavana an’izay rehetra ananantsika
isika, mba hanantanterahana ny MAP: ny vola, ny teknika,
ny fitaovana, ny olona. Mitaky fahaiza-mamorona izany,
mitaky fasahiana misandratra, ary mitaky “leadership”. Fara
faha keliny, zavatra telo no fantatsika fa tsy maintsy ataontsika:
1) Tsy maintsy mavitribitrika isika mitady mpamatsy vola
hanampy antsika – tsy ireo mpamatsy vola lehibe indrindra
ihany, fa tokony hitady hatrany mpamatsy vola miroalany
(bilatéral), ary koa ireo fikambanana iraisampirenena;
2) Mikatsaka ny hahavita tena isika, ary tsy hiankin-doha
amin’ny mpamatsy vola intsony. Noho izany tsy maintsy
azontsika antoka fa voatantana amin’ny fomba mahomby
sy mitera-bokatsoa be indrindra ho an’ny firenentsika ny
loharanon-karentsika; ary 3) hanao fanavaozana tanteraka
ny fitsipi-pifehezana sy ny fomba fanao momba ny hetra
mba ahazontsika mampitombo be dia be ny vola miditra
ho an’ny fanjakana, ka afahana mamatsy vola ny
programan’asa sosialy toy ny fahasalamana, ny
fanabeazana, ny fandriampahalemana, ary ny
fampandrosoana ny any ambanivohitra.
019
RAFITRA VAOVAO ATSANGANA HITONDRA DINGANA LEHIBE
National Leadership Institute
Of Madagascar (NLIM)
Hampiroborobo ny fahaiza-mitarika hitondra
amin’ny dingana lehibe
Ny NLIM dia natsangana tamin’ny taona 2006 mba ho
ivotoerana hanamafisana ny fahaiza-mitarika eo amin’ny
sehatra rehetra dia ny fitantanana ny fanjakana, ny sehapamokarana tsy miankina ary ny fiaraha-monim-pirenena.
Fanofanana avo lenta eran-tany no atolotra mba ahafahan’ny
mpandray anjara ho matihanina, hiasa am-pahamarinana,
hahay hamaha olana, mba hahatrarana ny tanjona.
Economic Development Board
Of Madagascar (EDBM)
Hampiroborobo ny seha-pamokarana tsy
miankina hitondra amin’ny dingana lehibe
Ny EDBM dia natsangana ny taona 2006 mba hampiroborobo
ny seha-pamokarana tsy miankina na ny eto an-toerana na
ny avy any ivelany. Ny EDBM dia nomena andraikitra mba
hampivoatra ny tontolon’ny fandraharahana eto Madagasikara
mba hisarika ireo mpampiasa vola sy hampahomby ny
tetikasan’izy ireo.
021
RAFITRY NY FAMPIHARANA NY MAP
Ny Vision Madagasikara
Voajanahary:
Ny MAP:
Ireo Fandaharan’asa
isan-tsokajy:
Ny Vision Madagasikara Voajanahary sy
ny Tanjona Fampandrosoana ho an’ny
Taona Arivo Fahatelo no mamaritra ny
lalan-kizoran’ny firenena amin’ny
lavitr’ezaka.
Ny MAP dia politikam-pampandrosoana
mandritra ny dimy taona,
antenatenan’ezaka, mirakitra ireo Teny
Ifanomezana valo hiadiana amin’ny
fahantrana eto amin’ny firenena sy
hanaingana ny dingana lehibe.
Ny Teny Ifanomezana valo sy ny
tanjona ao anatin’ny MAP dia
voarakitra antsipirihany ao anatin’ny
Fandaharan’asa isan-tsokajy.
Ny Politika Ankapoben’ny
Fanjakana:
Fandrindrana ny fiarahamiasa iraisam-pirenena:
Fanaraha-maso:
Ny Teny Ifanomezana ao anatin’ny
MAP dia ampiharina amin’ny alalan’ny
Politika Ankapoben’ny Fanjakana sy ny
tetibolam-panjakana izay volavolaina
isan-taona.
Mba hahatsara sy hahatsapana kokoa
ny vokatry ny fiaraha-miasa amin’ny
mpiray ombon’antoka avy any ivelany,
dia hisy ny fihaonana isan-taona mba
handrindrana ny asa. Hampitombo ny
fiatraikan’ny asa izany sy hampihena
bebe kokoa ny fahantrana.
Apetraka ny rafitra fanaraha-maso
mba hahafahana manao tomban’ezaka
ny asa vita sy manitsy ny fepetra eny
am-perin’asa.
023
024
IREO TENY VALO IFANOMEZANA
Fitantanana
tomponandraikitra
p.27
Hanana fitondram-panjakana izay
hitokisan’ny olompirenena Malagasy sy
ny fianakaviambe iraisam-pirenena isika.
Ny governemanta sy ny mpiasambahoaka dia hanana fahamarinana, hahay
ny asany, ary ho matihanina tanteraka
amin’ny fanatontosana ny asany.
Fotodrafitrasa
mifandray
p.37
Ho firenena mifandray isika. Hanorina
làlana manana kalitao avo, sy rafitra
momba ny hairahan’ny fifandraisana
manerana ny firenena isika mba
hahatomombana ny fampandrosoana
haingana, ny fanamoràna ny sehatry
ny fandraharahana sy ny varotra, ny
serasera eo amin’ny tompon-tany sy
ny vahiny, ary mba hanatsaràna ny
fari-piainana, ny fahazoana ny entimanana ary ny fahalalana ankapobeny
ho an’ny rehetra.
Fanovana ny
fanabeazana
p.51
Hanangana lamim-pampianarana
avo lenta isika, na eo amin’ny lafiny
kalitao na eo amin’ny fahombiazana.
Izany lamim-pampianarana izany
dia handrisika ny mpianatra ho tia
karokaroka ary hanampy azy
hanatanteraka ny nofinofiny. Amin’izany
i Madagasikara dia hanana ny olona ilainy
hahafahany mifaninana amin’ny firenena
hafa ary hahatonga azy ho mpandray
anjara mahomby eo amin’ny toekarena
iraisam-pirenena.
Fampandrosoana ny p.63
tontolo ambanivothitra
Ny fampandrosoana haingana sy
mavitrika ary ny fampihenana marina ny
fahantrana no fototra iorenan’ny ezaky
ny governemanta. Handroso ireo faritra
eny ambanivohitra amin’ny alalan’ny
dingana maitso lehibe izay hampivelatra
ny vokatry ny fambolena.
Hatsangana ny ivo-toerana momba
ny fandraharahana ara-pambolena
isaky ny faritra 22 mba hiantohana ny
fanomezana fahafaham-po ny filàna toy
ny fampidiran-drano, ny masomboly,
ary ny trano fitehirizana ny vokatra. Ireo
ivo-toerana ireo no hanome ny fiofanana,
ny fahaiza-manao, ary ny hevitra
rehetra mba hahamafy orina ny sehatry
ny fambolena.
Madagascar
Naturally
Madagasikara
Voajanahary!
Fahasalamana sy
p.71
fandrindrana ny fiainampianakaviana ary ady
amin’ny VIH / SIDA
Fitomboana lehibe eo p.83
amin'ny toekarena
Hatsaraina ny fahasalaman’ny vahoaka
rehetra mba hahafahany mandray
anjara amin’ny famokarana
handrosoan’ny firenena sy hisian’ny
fiainana mitera-bokatsoa. Hovahantsika
miaraka ny olana momba ny tsy
fahampian-tsakafo sy ny tazomoka.
Hanana toekarena mitombo haingana
i Madagasikara ; ny tahan’ny fitombon’ny
harin-karena faobe dia hahatratra fito
ka hatramin’ny folo isan-jato amin’ny
taona 2012.
Tsy havela hianaka ny VIH/SIDA.
Hiantohana ny fahazahoana rano
fisotro madio. Hihena ny hamaroan’ny
fianakaviana Malagasy mba hahatsara
ny fiainam-pianakavana.
Hanana sehatra tsy miankina mivelatra
sy matanjaka koa i Madagasikara.
Hataon’ny Fitondram-panjakana
izay hametrahana fepetra fototra ho
fanamoràna ny fandraharahana. Ho afaka
hiatrika ny fanambin’ny fanontoloana
isika sy hampiasa izany ho amin’ny
tombontsoan’ny vahoaka Malagasy.
Kolokoloina
ny Tontolo Iainana
p.97
Ho lasa lohalaharana eo amin’ny
sehatra iraisam-pirenena i
Madagasikara amin’ny fampan
drosoana sy ny fampiharana ny fahaizamanao mahomby momba ny fiarovana
ny tontolo iainana. Taorian’ny taona maro
nisian’ny fanararaotana sy ny tsirambina
teo amin’ny fitantanana, dia efa
nanomboka nanova ny famindra isika.
Ho lasa « Nosy Maitso » indray isika.
Hiara-mientana isika hikarakara, hitia
ary hiaro ny tontolo iainantsika.
Firaisam-pirenena p.107
Hotohizantsika ny fiombonana ho
firenena iray, mirehareha amin’ny
fananana ireo kolontsaina sy fomba
amam-panao nenti-paharazana maro
isan-karazany.Handray anjara amin’ny
fiainan’ny fiaraha-monina sy ny firenena
ny tsirairay avy.
025
11 cOMMITMENT_8.1 FA (M) 10/30/06 12:47 PM Page 1
TENY IFANOMEZANA 8
FIRAISANKINAM-PIRENENA
Hotohizantsika ny fiombonana ho firenena iray, hirehareha amin’ny fananana ireo
kolon-tsaina sy fomba amam-panao nenti-paharazana maro isan-karazany. Handray
anjara ny tsirairay avy amin’ny fiainan’ny fiaraha-monina sy ny firenena.
FIRAISANKINA
108
MAP › Madagasikara Am-Perinasa | Teny Ifanomezana 8 | FIRAISANKINAM-PIRENENA
FANAMBY 1 ›
MANOME LANJA MANOKANA NY FAHASAMIHAFAN’NY KOLONTSAINA, NY
FIFANKAZAHOANA ARY NY FIFANAJANA
Zavamisy ankehitriny
Firenena manana kolontsaina maro isan-karazany i
Madagasikara. Noho ny fihavian’ny mponina samihafa ao dia
ahitana lova sy harena ara-kolontsaina isan-karazany: ny
fomba amam-panao nentim-paharazana, ny mozika, ny dihy,
ny haisoratra, ny tao-trano, ny fitafy, ny taozavatra. Lafiny maro
amin’ny kolontsaintsika anefa no atahorana ho very noho ny
tsy fikajiana sy ny tsy fahampian’ny fanohanana azy ireny.
Tanjona
1. Hajaina sy tandrovina ny lova sarobidy sy ny kolontsaina
nentim-paharazana.
TETIKASA SY ASA LAHARAMPAHAMEHANA
MPITARIKA NY TETIKASA
1. Manorina sy manatsara tranomboky ho an’ny daholobe.
Minisitry ny kolontsaina
2. Mamantatra, mikajy ary mampivoatra ny kolontsaina nentim-paharazana
3. Manao izay haha-maty hanina ny mpanakanto
4. Mamorona fihaonambe mba hifanakalozana ara-kolontsaina.
5. Mamorona loka nasionaly eo amin’ny sehatry ny mozika, ny dihy , ny haikanto ary ny haisoratra.
2. Avela tanteraka ny fanao ara-kolotsaina mifanohitra
amin’ny soatoavim-pirenena.
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
3. Tohanana ny fiainana ara-kololontsain’ny mponina
amin’ny endriny rehetra.
Fanadihadiana momba ny kolontsaina eo anivon’ny firenena
Ho faritana
Ho faritana
4. Ampiroboroboina ny zavakanto sy ny fanehoana
kolontsaina vao.
Isan’ny kolontsaina sy harentsaina nentim-paharazana voakajy sy voaaro
3
20
Paikady
Isan’ny loka nasionaly momba ny kolontsaina
Ho faritana
Ho faritana
1. Karohina ary apetraka anaty raki-tahiry ireo toerana sy
ireo harena ara-kolontsaina.
2. Tandrovina ny kolontsaina malagasy, ny nentimpaharazana, ny tantara ary ny fitenim-paritra.
3. Atsangana ny ivotoerana miahy ny kolontsaina.
4. Ampirisihina ny fifanakalozana, hanamora ny
fifampizarana ara-kolontsaina ary hanamafisana ny
hambom-po maha-malagasy.
FIRAISANKINA
FANAMBY 2 ›
MANAMAFY NY FIFAMPATOKISANA SY FANDRAISANA
ANJARA EO AMIN’NY FIARAHA-MONINA
1. Mamolavola fampianarana momba ny fiainam-pirenena ho an’ny vahoaka
sy mandrafitra Fifaneken’ny Vahoaka
Lehiben’ny Governemanta
2. Manangana sehatra ifanakalozan-kevitra sy handraisana anjara amin’ny
famolavolana paik’ady ho an’ny daholobe
Ivo-toerana momba ny fitarihana (NLIM)
3. Mampandray anjara ny mpianatra ambaratonga faharoa sy ambaratonga
ambony amin’ny asa ho an’ny fiarahamonina
Minisitry ny fampianarana
Tanjona
4. Mampivoatra rafitra hampianarana sy handraisan’ny olom-pirenena andraikitra
1. Hisy ny fandraisana anjara mavitriky ny rehetra eo amin’ny
fiainam-pirenena.
5. Mandrindra fiofanana momba ny fitarihana ho an’ny tompon’andraikitra ambony
2. Ny fiarahamonim-pirenena dia hazoto amin’ny asa arakoltora, sosialy ary politika.
6. Mamolavola sy mampihatra lahatr’asa ho fampandrosoana ny asa
fampahalalam-baovao
Minisitry ny serasera
Ara-tantara, dia tsy nandray anjara mavitrika ny Malagasy
teo amin’ny fananganana fiaraha-monina, sy ny fandraisana
anjara amin’ny fiainam-pirenena. Nanomboka Tamin’ny
taona 2003 dia, niova izany noho ny fananganana ny faritra
22 sy ny fanapariahana ny asam-panjakana. Ankehitriny dia
malalaka sy tsy miankina ny fampahalalam-baovao. Kanefa
mbola maro ny asa tokony ho tontosaina mba hananganana
fifandraisana sy fifampatokisana eo amin’ny vahoaka sy ny
mpitondra-olomboafidy.
3. Hanana andraikitra manokana ny fampahalalam-baovao
hamporisika fifanakalozan-kevitra.
Paikady
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
1. Ampandraisina andraikitra marina ny mpiasam-bahoaka
ary hahena ny fanararaotana.
Fandraisan’ anjaran’ny olom-pirenena
Ho faritana
Ho faritana
2. Arindra ny tanjona sy ny asan’ny vondrona fiarahamonim-pirenena.
3. Atao ny fanadihadiana ka valiana ny filan’ny vahoaka.
4. Entanina ny fikambanana ara-pivavahana amin’ny
fampandrosoana sy ny fraisankina.
5. Tohizana tsara kokoa ny fanomezana andraikitra,
ny fahalalahana sy ny maha-matihanina ny asa
fampahalalam-baovao.
109
FIRAISANKINA
110
FANAMBY 3 ›
MAMPIROBOROBO NY MAHA-IZY AZY NY FIRENENA, NY
FIRAISAN-KINA ARY NY HAMBOM-POM-PIRENANA
Miray ny mponina eto Madagasikara noho ny teny ikambanana
sy noho ny maha-nosy azy.
Manankarena ara-tantara i Madagasikara. Mirehareha
amin’ny foko niaviany ary koa ny fireneny ny Malagasy. Saingy
indraindray mety miteraka tsy fifankahazoana sy fifanolanana
ny fahasamihafana ara-poko sy ara-pihaviana.
Tanjona
Hirehareha bebe kokoa amin’ny fireneny ny Malagasy. Ho
olom-pirenena miray sy tomponandraikitra amin’ny lafimpiainana ara-politika, ara- toekarena sy ara-tsosialy izy. Ho
raisina toy ny harena ny fahasamihafana eo amin’ny famahana
ny olana miseho eo amin’ ny firenena.
Paikady
1. Atsaraina ireo hetsika nentim-paharazana mba
hampiroboroboana ny firaisankinam-pirenena.
2. Asiana hetsika vaovao hanamafy kokoa ny firaisan’ny
mponina rehetra eto Madagasikara.
3. Omena lanja ny soa toavina sy ny hetaheta iraisan’ny
Malagasy rehetra.
4. Ankalazaina ireo olom-pirenana nahavita ezaka manokana
nitondra avo an’i Madagasikara.
1. Manome lanja ny lafim-piainana mampiavaka ny malagasy, ny zavakanto, ny kolontsaina
sy ny zava-bitany
Minisitry ny Kolontsaina
2. Mampandroso ny fifaninanana ara-panatanjahan-tena eto an-toerana sy iraisam-pirenena
Minisitry ny Kolontsaina /
Fanatanyshantena
3. Mikarakara hetsika ampisongadinana ny soatoavin’ny firenena sy isan’ambaratongamparitra
Minisitry ny Kolontsaina
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
Fantarina ny hetsika nentim-paharazana isam-paritra hatramin’ny
taona 2010
5
22
Isan’ ny atleta manana haavo (lenta) iraisam- pirenana
108
324
FIRAISANKINA
FANAMBY 4 ›
MANATSARA NY FANAMPIANA NY VAHOAKA TENA
MAHANTRA SY NY SAHIRANA
1. Ankatoarina sy atsangana ny rafitra misahana ny Fiahiana ny fiarahamonina
Minisitry ny Fiahiana
fiaraha-monina
2. Tanterahina ny paik’ady nasionaly momba ny fitantanana ny fahasahiranana sy
ny loza
Minisitry ny Atitany
Tanjona
3. Iantohana ny fiarovana ara-dalàna ny vondron’olona sahirana indrindra fa ny
vehivavy sy ny ankizy
fiaraha-monina
Atao izay ahazoan’ny rehetra sakafo mahavelona, trano
ialofana sy ireo filàna fototra.
4. Omena kopian’ny sora-pahaterahana ny ankizy rehetra
fiaraha-monina
5. Atao izay hahatafiditra ny vondron’olona sahirana amin’ireo foto-drafitrasa
ara-tsosialy fototra.
fiaraha-monina
6. Atao izay hahatafiditra ny vondron’olona tena sahirana ao anaty rafitra fampandrosoana
ara-toekarena.
fiaraha-monina
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
Tondro nomen’ny Firenena Mikambana mikasika ny fahosana
hanatrehana ny loza sy fasahiranana
4.2
2.1
Isanjaton’ny fianakaviana ahitana tondrom-pahantrana mihoatra ny telo
90%
49%
Taham-pidirana an-tsekoly eo amin’ny olona tena mahantra
61%
90%
Olona tena mahantra mahazo fitsaboana
38%
53%
Isan-jaton’ny tanora sy ny zaza tsy manana kopia nahaterahana
33,2%
0%
Nanomboka tamin’ny taona 2003, dia nampitomboina ny
fijerena ny sahirana : ny fizarana vary, ny fandaharan’asa
« Vary tambin’asa », ny fiantohana ara-tsosialy. Kanefa mbola
misy ireo tsy manan-kialofana sy ireo tsy afa-misitraka ireo
foto-drafitrasa ara-tsosialy fototra. Misy ihany koa ireo
mponina izay tsy voaaro araka ny tokony ho izy manoloana
ireo loza voajanahary.
Paikady
1. Atsaraina ny fitantanana ny fiahiana ny fiarahamonina
indrindra ny fahazoan’ny sahirana fiahiana ara-tsosialy.
2. Atsaraina ny fiantraikan’ny fanampiana amin’ny fiainan’ny
tena sahirana.
3. Iantohana ny fisorohana sy ny fanalefahana ny
fiantraikan’ny ny loza voajanahary.
4. Iantoahana ny hananan’ny vondronolona sahirana rafitra
ara-dalana ary tsy misy fiangarana.
111
FIRAISANKINA
112
FANAMBY 5 ›
MAMPIROBOROBO NY MIRALENTA SY NY FIZAKAN-TENAN’NY VEHIVAVY
Mavitrika tokoa ny vehivavy malagasy eo amin’ny fiainampianakaviana. Any ivelan’ny fianakaviana koa anefa dia misy
ireo manana asa aman-draharaha sy andraikitra ambony. Na
eo aza izany dia mbola tsy dia hita firy ny fandraisany anjara
eny anivon’ny asam-panjakana sy ny sehatra tsy miankina.
Tanjona
Hampitomboina ny fandraisan’anjaran’ny vehivavy eo amin’ny
famahana ny olana eo amin’ny fiarahamanonina, ny
fandraisana fanapahan-kevitra ary ny fitantanan-draharaha;
hatsaraina sy harovana ny zon’ny vehivavy.
Paikady
1. Ampidirina ao anatin’ny politikam-pampandrosoana
rehetra ny miralenta.
2. Tohanana ny fidiran’ny vehivavy amin’ny tolotra
fampandrosoana ara-toekarena.
3. Ampitomboina ny isan’ny vehivavy mitana toerana ambony
amin’ny raharaham- panjakana.
4. Ahena ny fanararaotana ny vehivavy amin’ny endriny
rehetra: ara-nofo sy ara-tsaina.
5. Foanana ny fomba nentim-paharazana izay misy
fiantraikany ratsy ho an’ny vehivavy.
1. Manangana rafitra ao anatin’ny fitondram-panjakana mba hampivoarana ny vehivavy
Minisitra miahy ny Vehivavy
2. Ampitomboina ny fandraisan’ny vehivavy anjara eo amin’ny toekarena, sosialy ary ny
maha-olom-pirenena
Minisitra miahy ny Vehivavy
3. Mandray vehivavy maro hiasa eo anivon’ny raharaham-panjakana amin’ny
ambaratonga rehetra
Minisitry ny asam-panjakana
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
Isan-jaton’ny vehivavy ao amin’ny Antenimiera
12%
30%
Isan’ny vehivavy ao anatin’ny Governemanta
1
6
Salanisan’ny vehivavy miasa amin’ny rafi-panjakana isan’ambaratonga : firenena,
faritra ( miainga amin’ny isa fototra 100)
100
300
Elanelan-karama eo amin’ny lahy sy vavy any amin’ny sehatra tsy miankina
36%
18%
04 cOMMITMENT_1 FA (M) 10/30/06 12:26 PM Page 1
TENY IFANOMEZANA 1
FITANTANANA
TOMPONANDRAIKITRA
Hanana governemanta izay hitokisan’ny olompirenena Malagasy
sy ny fianakaviambe iraisam-pirenena isika. Ny governemanta
sy ny mpiasam-bahoaka dia hanana fahamarinana, ary ho
matihanina tanteraka amin’ny fanatontosana ny asany.
028
MAP › Madagasikara Am-Perinasa | Teny Ifanomezana 1 | FITANTANANA TOMPONANDRAIKITRA
FITANTANANA
FANAMBY 1 ›
MAMETRAKA FANDRIAMPAHALEMANA SAHAZA IZAY
MIARO NY OLONA SY NY FANANANA
1. Averina dinihina ny lalàna, ny fitsipika ary ny zotram-panatanterahana mba hampahomby
ny fandrindrana ny mpitandro filaminana sy ny fitsarana
2. Apetraka sy atsaraina ireo dinam-paritra
3. Angonina ny ho enti-manana rehetra mba hisorohana sy hanenjehana ny asan-jiolahy
ary hiarovana ny faritra ara-toe-karena
4. Apetraka ireo fomba fiasa vaovao mangarahara hanatsarana ny asan’ny vondron-kerimpiarovana
Tanjona
5. Alamina ny sehatry ny fandraharahana ny omby mba hampihena ny kolikoly sy ny halatra
1. Madagasikara dia ho lasa firenena azo antoka sy mandry
fahalemana.
6. Sakanana ny fanodikodinana sy ny fanondranana antsokosoko ny harem-pirenena
3. Ho voafehy ny asan-jiolahy an-tanàn-dehibe.
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
Paikady
Tahan’ ny heloka bevava (isaky ny mponina 1000)
4,2
2,6
1. Avaozina ny rafitra, ny fomba fiasa, ny fanofanana ary ny
fanapariahana ny mpitandro filaminana.
Isan’ny faritra mena /116 distrika
61
0
2. Ahitsy ny iraka ankinina amin’ny mpitandro filaminana sy
ny ho enti-manana mba hifanaraka amin’ny filan’ny
firenena sy ny faritra.
Tahan’ ny faridranomasina sy ny faritra ara-toekarena manokana voaara-maso
17%
60%
Firenena mandry fahalemana i Madagasikara nefa misy ihany
faritra izay ahitana asan-jiolahy. Napetraka tamin’ny taona
2003 ny « Drafitra Nasionaly momba ny Fisorohana sy ny
Famaizana ny Tsy Fanarahan-dalana » saingy tsy ampy ny ho
enti-manana ka ampahany amin’izany drafitra izany ihany
no notanterahina. Mbola betsaka ny fanodinkodinana ny
harem-pirenena toy vatosoa, volamena sy ireo hazo sarobidy
ary mbola miroborobo koa ny fambolena rongony any amin’ny
faritra sasany eto amin’ny nosy. Tamin’ny taona 2005 dia
nahatratra 5.700 ny dahalo voasambotra ary nitombo 15%
izany raha oharina tamin’ny taona teo aloha.
2. Ho voadio ireo faritra mena ary hisy fihenana lehibe ny
halatr’omby.
3. Amboarina ny rafitry ny vondron’ny mpitandro filaminana,
arindra ny asan’ireo vondron-kery sy ireo sivily.
4. Arahi-maso ny morontsiraka ary tohanana ny sampandraharahan’ny fadin-tseranana sy ny vondron-kerimpiarovana mba hifehezana ny sisin-tany.
029
FITANTANANA
FANAMBY 2 ›
MANAMAFY NY FANJAKANA TAN-DALÀNA
4. Atsaraina ny fomba fitazonana ireo voafonja.
Tamin’ny taona 2004 dia nisy fandaharanasa hanovana ny
firafitry ny fitsarana. Hatramin’izay dia manodidina ny 60.000
no isan’ireo raharaha momba ny adi-heloka izay nitohana no
voatsara. Nisy Mpitsara manokana napetraka mba
hanafainganana ny fikarakarana ireo raharaha adi-heloka
tsotra sy ara-barotra. Nakantoavina ny « Fehezandalàna
mikasika ny Fitondrantena » ary nofanina tamin’izany ireo
mpitsara rehetra. Mbola misy ihany anefa ireo rafitry ny
fitsarana izay misy kolikoly. Betsaka ireo lalàna sy fitsipika
no tsy mifanaraka intsony amin’ny zava-misy. Ankoatr’izany
dia feno mihoatra ny tokony ho izy ny fonja ary mbola betsaka
amin’ireo voafonja no tsy voatsara. Ny tsy fahampian-tsakafo
sy ny aretina ihany koa dia mbola mahazo laka any am-ponja.
Ireo rehetra ireo dia ilana fanovana.
5. Apetraka ny rafitra fanabeazana ho famerenan-jo.
Tanjona
1. Havaozina ny rafitry ny fitsarana mba hanjakan’ny rariny
sy ny hitsiny.
2. Hisy ny fitsarana managaraharahara, tsy mitanila ary
haingana.
3. Hifanaraka amin’ny filan’ny fampandrosoana haingana sy
ny fifandraisana eo anivon’ny fiaraha-monina ny lalàna.
1. Amafisana ny sazy mifandray amin’ny resaka kolikoly
Minisitry ny Fitsarana
2. Tohizana ny fanavaozana ireo lalàna sy ny fanatsorana ny raharaham-pitsarana
3. Tohizana ny fandaharanasa hanafoanana ireo rahahara mitarazoka eo amin’ny fitsarana
4. Ahitsy ireo didy aman-dalàna misahana ny fandraharahana ara-toekarena
5. Amafisina ny fiarovana ny zon’olombelona
6. Ezahina ny hitsarana ireo voatazona am-ponja rehetra
7. Ampitomboina ny famatsiam-bola mba hanatsarana ny fahasalamana sy ny fahadiovana
ary ny sakafo any anaty fonja
8. Apetraka ny rafitra fanabeazana sy famerenan-jo ho an ireo tsy ampy taona nahavita
heloka
4. Hajaina ny Zon’olombelona.
5. Ho voatsara avokoa ireo olona voafonja.
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
6. Hifanaraka amin’ny fenitra iraisampirenena ny fomba
fitazonana ny voafonja.
Maridrefin’ny Banky Iraisam-pirenena momba ny fanjakana tan-dalàna (/100)
45
60
Paikady
Fe-potoam-pitsarana (/100)
100
66
Anjara tetibolan’ny fitsarana isan-taona mitaha amin’ny tetibola ankapobeny (/100)
1,2%
2,6%
Tahan’ny voafonja voatsara miohatra amin’ny voafonja miandry fitsarana
33/67
60/40
Tomban’ny fomba fiainana any am-ponja (Vokovoko Mena Iraisampirenena)
Ratsy
Tsara
Fahafaham-pon’ny olona momba ny rafi-pitsarana
Ambany
Ambony
1. Apetraka ny fahatokisana sy ny fahaleovantenan’ny mpitsara.
2. Ampitomboina ny fangaraharahana sy ny fanekena ny
maha-tompon’andraikitra ary ny fahatomombananan’ ny
asa eo amin’ny rafitry ny fitsarana.
3. Avahana ny raharaha mafonja sy madinika ary atsaraina
ireo fomba fandraharana izany.
030
FITANTANANA
FANAMBY 3 ›
MAMPIHENA NY KOLIKOLY
Natsangana tamin’ny taona 2003 ny Filankevitra Ambony
momba ny Ady amin’ny Kolikoly izay lasa ho Komity ho an’ny
Fitandroana ny Fahamarinana sy ny Birao Mahaleo Tena
Miady amin’ny Kolikoly. Nananteraka ny asa nankinina taminy
tokoa izy ireo. Nakantoavina ny fehezan-dalàna miady amin’ny
kolikoly ary nihatsara ny tondro fandrefesana ny kolikoly. Na
izany aza mbola hita ihany ny fanaovana kolikoly amin’ny
sehatra maro.
Tanjona
Ahena ny fanaovana kolikoly amin’ny alalan’ny fanovana
ny soatoavina sy ny toe-tsaina, ny fampiharana ny
« Fehezandalana mikasika ny Fitondrantena ». Ampitomboina
ny fahatokisan’ny vahoaka sy ny mpandraharaha ny fitsarana,
ny asam-panjakana ary ny Mpitandro ny filaminana.
1. Amafisina ny fampiharan’ny mpiasam-pajakana ny Fitsipi-pitondrantena
Minisitry ny Asam-panjakana
2. Tsorina ny fombafomba arahina ary apetraka ny rafitra fanaraha-maso mahomby ho
an’ny sehatra saro-pady amin’ny asam-panjakana
3. Ankatoavina ireo lalàna vaovao manamafy ny fahefanan’ny sehatra mpanara-maso
tsy miankina ary arovana ireo mpitsikera ny tsy mety
Tale Jeneralin’ny BIANCO
4. Ampitomboina ny tetibolan’ireo andry sy sehatra miady amin’ny kolikoly
Minisitry ny Tetibola
5. Amafisina sy arahi-maso ny filazam-pananan’ireo tompon’andraikitra ambony
Tale Jeneralin’ny BIANCO
6. Ofanina ireo tompon’andraikitra hanatsarana ny asa sy ny fihazonana ny fahamarinana
Paikady
1. Ovana ny soatoavina mba hitodika amin’ny
tombontsoan’ny daholobe sy ny firenena.
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
Tondro fandrefesana ny kolikoly (Transparency International )(/10)
2.8
5.0
Tahan’ny salan’ny vola lanian’ny tokantrano amin’ny kolikoly any amin’ny biraompanjakana (Loharano : Komity ho an’ny Fitandroana ny Fahamarinana)
3,6%
1,5%
2. Ahena ny fomba fanao manome vahana ny kolikoly.
3. Ampiharina ny sazy henjana ho an’ireo mpanao kolikoly.
4. Entanina ny fahatsiarovan-tenan’ny tsirairay mikasika
ny kolikoly.
031
FITANTANANA
FANAMBY 4 ›
MAMETRAKA FOMBA FANATANTERAHANA MAHOMBY
NY TETIBOLAM-PANJAKANA
1. Vitaina ny fanavaozana ny fitantanam-bolam-panjakana
2. Atsaraina ny fomba fizotran’ny ny fidiram-bola, ny fandaniana ary ny fanaraha-maso
3. Arindra ny politika sy ny lalàna mikasika ny hetra
4. Atsaraina ny rafitry ny fanangonan-ketra
Tanjona
5. Apetraka ny Tahirim-bola Lova (Trust Fund) hampaharitra ny vola miditra avy amin’ny
fitrandrahana ny harem-pirenena
Fiadidiana ny Repoblika
1. Ireo didy aman-dalàna sy ireo fombafomba ara-panjakana
mikasika ny hetra sy haban-tseranana dia hahazoana vola
miditra ampy tsara.
6. Aseho amin’ny tranokalam-pifandraisana ny mombamomba ny fitantanam-bolampanjakana
Fiadidiana ny Repoblika sy
Primatiora
7. Ampiharina ny Fitsipika momba ny tolo-baro-panjakana
Sampandraharahan’ ny Tolobaro-panjakana
Paikady
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
1. Ampiharina ny didy aman-dalàna mikasika ny hetra sy ny
fadin-tseranana.
Tsindrin’ny hetra
10%
15%
Tondron’ny “Fandaniana volam-panjakana sy Fanekena ny maha-tompon’andraikitra”
6
20
Fandaniana ny anjara-tetibola atokana ho amin’ny asa sosialy
-
Izy
manontolo
Notsorina sy narindra ny fomba fandinihana ny tetibolampanjakana tamin’ity taona 2006 ity. Noraisina ireo fepetra
hampiakatra ny vola miditra azo avy amin’ny hetra sy ny
haban-tseranana. Nanampy ny firenana malagasy ireo
mpamatsy vola indrindra tamin’ny fanafoanana ireo trosa.
Na izany aza dia mbola tsy ampy ny vola miditra amin’ny
fanjakana. Ankoatr’izany, tsy nahafa-po ny fizarana ny vola
holaniana, ny fombafomba ara-panjakana ary ny fanarahamaso ny fandaniam-bola.
2. Ny fandaminana ny vola holaniana dia hiankina amin’ny
fifanarahan’ny isan’ambaratonga sy ny filan’izy ireo avy.
3. Ny famolavolana sy ny fandaniana ny tetibola dia hanaraka
ny fitsipiky ny fanjakana tsara tantana.
2. Atsaraina ny fangaraharana sy ny fanaraha-maso ny volampanjakana.
3. Ampitomboina araka izay azo atao ny vola miditra.
4. Ahena ny fandaniana tsy mifanaraka amin’ny tanjona.
033
FITANTANANA
FANAMBY 5 ›
MANATSARA NY ASAM- PANJAKANA
1. Mametraka fomba fankasitrahana miainga amin’ny fahatsaran’ny asa vita
sy ny fahavitrihana
2. Manatsotra ny fandraharahana izay mitaky vokatra haingana
3. Mametraka ny fanovàna mifandray amin’ny fampiasana solosaina sy serasera
avo lenta
Fiadidiana ny Repoblika sy “Primature”
4. Manamafy ny fahaiza-mitarika
Fiadidiana ny Repoblika sy “Primature”
5. Manarina ny fahaiza-manao sy ny fahaiza-mitantana ananan’ny mpiasambahoaka rehetra
Paikady
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
Havaozina tanteraka ny sehatry ny asam-panjakana mba
hahitana fahombiazana.
Maridrefin’ny Banky Iraisam-Pirenena momba ny asa atao ho an’ny vahoaka
30
60
Faharetan’ny fandraharahana (fototra = 100)
100
66
Maro ireo fanovàna natao tany amin’ny sehatra toy ny ladoany,
asam-panjakana, toeram-pampiofanana. Natsangana ny
Fandaharanasan’ny Fanavaozana ny Fahatomombanan’ny
Asam-panjakana mba hanatsarana ny asa ho an’ny vahoaka
any amin’ny sehatra maro. Notsorina ny fomba fiasa mba
hanamaivana ny fikarakaraka antontan-taratasy. Natomboka
ny fampiasana ny teknolojia vaovaon’ny fifandraisana sy
serasera amin’ny fitantanana fanjakana. Na izany aza dia
mbola ilaina ny fanavaozana ny fitantanan-draharaha amin’ny
lafiny maro mba hampihenana ny fe-potoana, ny sarany, ary
mba hahamatihanina kokoa ny fomba fiasa.
Tanjona
Ny asam-panjakana dia ho matihanina sady za-draharaha
ary hamaly ny hetahetan’ny vahoaka.
034
FITANTANANA
FANAMBY 6 ›
MANAPARIAKA NY FITANTANANA NY ASAM-PANJAKANA
Ny fametrahana ny Faritra 22 tamin’ny taona 2004 dia nitarika
ny raharaham-panjakana hanakaiky kokoa ny vahoaka.
Nahazo fampiofanana sy fanohanana ny tomponandraikitry
ny fandraharahana sy ny fitantanana. Tsapa anefa fa mbola
mivangongo eo amin’ny Fanjakana Foibe ny fandraharahana
ny asam-panjakana.
Tanjona
Hanana fahefana sy enti-manana araka ny tokony ho izy ny
kaominina sy ny Faritra mba hahafahana mamaly ny filàna
any ifotony sy any amin’ny faritra. Handray antanana ny
fandrafetana sy ny fampiharana ny drafitra fampandrosoana
ny faritra sy ny kaominina.
Paikady
1. Hiainga amin’ny fanadihadiana tsara fototra momba ny
zava-misy, ny filàna ary ny tanjaky ny Faritra ny drafitra
fampandrosoana.
1. Atsaraina ny didy aman-dalàna rehetra mba hanomezana fahefana sy andraikitra
bebe kokoa ny Kaominina sy ny Faritra
Minisitry ny Fanapariahampahefana
2. Ampiharina ny drafitra fampandrosoana ny faritra hifanojo amin’ny filan’ny mponina
sy ny tanjaka
Minisitra mandraikitra ny Fanajariana
ny tany
3. Ampiharina ny lalàna momba ny fitsinjarana ny hetra voaangona
4. Ampivelarina sy ampiroboroboina ny Tahirimbola Fampandrosoana Ifotony (Fonds
de Développement Local)
5. Atsangana ny sehatra ifanakalozan-kevitry ny mpandray anjara lehibe amin’ny
fampandrosoana ny faritra
6. Amafisina ny fanaraha-maso demokratika ny tompon’andraikitra
2. Amafisina ny fahaiza-manaon’ny Faritra sy ny kaominina.
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
3. Hamafisina amin’ny lalàna ny toeran’ny faritra eo amin’ny
fanapahan-kevitra sy fanatanterahana.
Tahan’ny fampiasam-bola any amin’ny kaominina ao anatin’ny tetibolampanjakana ankapobeny
1,5%
10%
Tahan’ny hetra voaray any ifotony (miainga amin’ny 100)
100%
300%
035
FITANTANANA
FANAMBY 7 ›
MANJARY FIRENENA MAHAY MIVOATRA ARA-PAHALALANA
1. Mamantatra ireo fomba fiasa mahomby teto Madagasikara ary mampandroso sy
mampivoatra ireo anton-javatra nahitana voka-tsoa
2. Mamantatra sy mianatra ireo fomba fiasa mahomby avy eto an-toerana sy avy any ivelany
Fiadidiana ny Repoblika sy ny
“Primature”
3. Mamporisika ny olona handray sy hampihatra ny soatoavina momba ny fanandramana,
ny fanaovana vy very ny aina (prise de risque) ary ny fomba fiasa amin’ny fahaizana
mivoatra ara-pahalalana
4. Miara-miasa amin’ny famolavolana politika
Fiadidiana ny Repoblika
5. Mampandroso ny fivoarana ara-pahalalana sy ny fandraisana anjaran’ny tanora
sy Minisitry ny Tanora
6. Mamporisika sy mampandroso fomba fiasa momba ny fahaizana mivoatra ara-pahalalana
manerana ny firenena
Minisitry ny
Fitsinjarampahefana
2. Miara-miasa amin’ny any ivelany mba handinika sy
hampihatra ny fahaiza-manao mahomby mety mahasoa
ny firenena.
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
3. Mametraka fomba fanabeazana ny olom-pirenena.
Maridrefin’ny Fivoarana Ara-pahalalana eo amin’izao tontolo izao
Hofaritana
Hofaritana
Madagasikara dia nandalo am-polo taona maro teo ambany
vahohon’ny fanjanahantany sy ny sosialisma. Hatramin’ny
taona 2002 dia nivoha malalaka ho amin’izao tontolo izao ny
firenena Malagasy. Na dia izany aza, noho ireo toe-java-misy
entin’ny fanontoloana, izay mety hampidi-doza na mety hiteraboka-tsoa ho an’ny firenena, dia ilaina ny hisian’ny olona
maro hahay hivoatra ara-pahalalana mba hahatonga an’i
Madagasikara hahay miatrika am-pahombiazana ny ady ho
amin’ny fampandrosoana.
Tanjona
Madagasikara dia ho lasa firenena mahay mivoatra arapahalalana. Ny fahalalana sy ny fahaizana dia horantovina
eto an-toerana sy any ivelany.
Paikady
1. Mamorona tambanjotran’ny fivoarana ara-pahalalana
manerana ny firenena.
TENY IFANOMEZANA 2
FOTODRAFITRASA MIFANDRAY
Ho firenena mifandray isika. Hanorina làlana manana kalitao
avo sy rafitra momba ny hairahan’ny fifandraisana manerana ny
firenena isika mba hahatomombana ny fampandrosoana haingana,
ny fanamoràna ny sehatry ny fandraharahana sy ny varotra, ny
serasera eo amin’ny tompontany sy ny vahiny ary mba hanatsaràna
ny fari-piainana, ny fahazoana ny ho enti-manana ary ny fahalalana
ankapobeny ho an’ny rehetra.
038
MAP › Madagasikara Am-Perinasa | Teny Ifanomezana 2 | FOTODRAFITRASA MIFANDRAY
FOTODRAFITRASA
FANAMBY 1 ›
MAMPIVOATRA NY FOTODRAFITRASA FAMPANDROSOANA
Ny fanamboarana sy fikarakarana lalana no vaindohandraharaha nanomboka tamin’ny taona 2002. Tamin’ny taona
2005 dia lalana 8.982 km no voamboatra sy voakarakara. Nisy
fandrosoana koa teo amin’ny lalamby sy seranantsambo ary
seranam-piaramanidina. Izao, dia tsy maintsy atao ny drafitra
paikady lavitra ezaka hananganana fotodrafitrasa mifandray
amin’ny faritra heverina fa hisy fandrosoana ara-toekarena.
Tsy tokony ho ny fanaovana làlana vaovao ihany no imasoana
fa ny fikojakojana ny efa misy koa. Araka ny fandinihana
natao dia hitombo 20% ny fifanakalozana ara-barotra
manerana an’i Madagasikara raha voakarakara araka ny
tokony ho izy ny fotodrafitrasa.
Tanjona
1. Miantoka fa hisokatra tsara amin’ny tambazotrampitanterana ny faritra manana otrikarena maro.
2. Faritana mazava ny laharam-pahamehana hananganana
fotodrafitrasa arakaraky ny vokatra ara-toe-karena amin’ny
fampiasam-bola.
3. Manampy haingana ny indostria tena mandroso, mba
hahazo izay fotodrafitrasa ilainy izy ireny.
4. Ampandraisina anjara toy ny mpiara miombona antoka ny
sehatra tsy miankina, amin’izay teti-pivoarana sy
fampandrosoana atao.
5. Hatsaraina ny fahafahana sy ny fahaiza-manaon’ny
mpandraharaha amin’ny asa vaventy.
6. Amporisihina ny fiaraha-miasan’ny sehatra tsy miankina
sy ny fanjakana.
039
FOTODRAFITRASA
Paikady
1. Manoritra sy mampihatra tetim-pivoaranan’ ny fotodrafitrasa
Minisitry ny Fitaterana sy ny
Asa vaventy
2. Manatsara ny seranan-tsambo, anisan’izany ny fanitarana goavana ny seranan-tsambon’i
Toamasina mba hahafahan’ny sambo vaventy miantsona
Asa vaventy
3. Manangana Filankevi-Pirenena momba ny Fitaterana izay misy ny sehatra tsy miankina
Asa vaventy
4. Manangana seranam-piaramanidina iraisam-pirenena iray vaovao manara-penitra ary
mampiroborobo ireo seranam-piaramanidina any amin’ny faritra hafa
Asa vaventy
5. Mamita ny fanarenana ny lalamby Zotra Atsimo (Fianarantsoa-Manakara) sy Zotra Avaratra
Asa vaventy
6. Manangana tambazotram-pitaterana vaovao mampitohy ireo faritra be otrikarena
Asa vaventy
7. Manangana sampan-draharaha vaovao ao amin’ny Ministeran’ny fitaterana hiandraikitra
manokana ny fampiasam-bola lehibe (miara-miasa amin’ny EDBM)
Asa vaventy
1. Soritina sy ampiharina ny teti-pivoaran’ny fotodrafitrasa.
2. Mampivoatra sy manatsara ny fifandraisan’ny sehampitaterana manodidina ny faritra misy fandrosoana aratoekarena.
3. Atao lohalaharana ny fampivoarana ny fitaterana sy ny
tambazotran’ny làlana mifandray amin’ny sehampamokarana antoky ny fampandrosoana ny toekarena toy
ny fizahantany, ny angovo ary ny fambolena.
4. Havaozina ny Ministera misahana ny fitaterana mba
hanamora ny fampiasam-bola sy ny fandrosoan’ny
toekarena.
5. Miantoka fa ny laharam-pahamehana amin’ny famatsiambola dia taratry ny fahombiazana ara-toekarena hiterabokatsoa ho an’ny firenena.
6. Mampitombo ny fahafaha-manangana fotodrafitrasa
amin’ny fisintonana orinasa vaventy vahiny.
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
Taham-pitomboan’ny sehatry ny fotodrafitrasa
Ho faritana
Ho faritana
Saran’ny fandraharahana an-tseranana (sambo, fiaramanidina)
Ho faritana
Ho faritana
Ny fahafaha-manaon’ny seranan-tsambo sy ny seranam-piaramanidina
Ho faritana
Ho faritana
FOTODRAFITRASA
040
RAFITRY NY
LALAMPIRENENA
ALAMPIRENENA
2005
005
ANTSIRANANA
Ambilobe
Iharana (Vohemar)
RAFITRY NY
LALAMPIRENENA
ALAMPIRENENA
2015
015
ANTSIRANANA
Ambilobe
Iharana (Vohemar)
Ambanja
Ambanja
Sambava
Sambava
Bealanana
Analalava
LEGEND
Bealanana
Analalava
Antsohihy
Antsohihy
Andapa
Andapa
Antalaha
Antalaha
TSARA
ANTONINY
RATSY
AN-DALAM-PANAMBOARANA
AN-DALAM-PANDINIHANA
Befandriana Avaratra
Befandriana Avaratra
Maroantsetra
MAHAJANGA
Maroantsetra
MAHAJANGA
Boriziny
Boriziny
Mandritsara
Mandritsara
Mitsinjo
Mitsinjo
Mananara Ava
Mampikony
Marovoay
Mananara Ava
Mampikony
Marovoay
Soalala
Soalala
Ambato-Boeni
Ambato-Boeni
Besalampy
Besalampy
Tsaratanana
Maevatanana
Andilamena
Tsaratanana
Soanierana Ivongo
Kandreho
Maevatanana
Fenoarivo Atsinanana
Amparafaravola
Vavatenina
Vavatenina
Morafenobe
Morafenobe
Ambatomainty
Ambatondrazaka
Maintirano
Ankazobe
Fenoarivobe
Ambohidratrimo
Antsalova
Tsiroanomandidy
Andriana
TOAMASINA
Anjozorobe
Ambohidratrimo
Tsiroanomandidy
Moramanga
Andriana
Vatomandry
Moramanga
Andramasina
Miandrivazo
Faratsiho
Antanambao-Manampotsy
Antanifotsy
Betafo
Belo/Tsiribihina
Antsirabe
Antsirabe
Morondava
Fandriana
Mahabo
Ambatofinandrahana
Ambositra
Ambositra
Nosy-Varika
Ambohimahasoa
Ikalamavony
Nosy-Varika
Ambohimahasoa
Ikalamavony
Mananiary
Ifanadiana
Mahanoro
Marolambo
Fandriana
Mahabo
Ambatofinandrahana
Antanifotsy
Betafo
Mahanoro
Marolambo
Morondava
Mananiary
Ifanadiana
Manja
Manja
FIANARANTSOA
Beroroha
Morombe
FIANARANTSOA
Beroroha
Morombe
Ambalavao
Ambalavao
Ikongo
Ikongo
Manakara
Ankazoabo
Manakara
Ankazoabo
Ihosy
Ivohibe
Ihosy
Ivohibe
Vohipeno
Vohipeno
Vondrozo
Vondrozo
Farafangana
Farafangana
Sakaraha
Sakaraha
Iakora
Iakora
Betroka
Betroka
Vangaindrano
Benenitra
TOLIARA
Midongy Atsimo
Vangaindrano
Benenitra
TOLIARA
Midongy Atsimo
Betioky
Betioky
Bekily
Bekily
Ampanihy
Ampanihy
Amboasary-Atismo
Amboasary-Atismo
Beloha
Taolagnaro (FD)
Beloha
Taolagnaro (FD)
Tsihombe
Tsihombe
Ambovombe
Vatomandry
Ambatolampy Anosibe An’Ala
Antanambao-Manampotsy
Belo/Tsiribihina
Andevoranto
ANTANANARIVO
Arivonimamo
Soavinandriana
Faratsiho
Brickayille
Miarinarivo
Andevoranto
Andramasina
Ambatolampy Anosibe An’Ala
Miandrivazo
Ankazobe
Fenoarivobe
Antsalova
ANTANANARIVO
Arivonimamo
Ambatondrazaka
Maintirano
Brickayille
Miarinarivo
Soavinandriana
Ambatomainty
TOAMASINA
Anjozorobe
Soanierana Ivongo
Kandreho
Fenoarivo Atsinanana
Amparafaravola
Andilamena
Ambovombe
041
FOTODRAFITRASA
042
FOTODRAFITRASA
FANAMBY 2 ›
MITATITRA OLONA SY ENTANA AMIN’NY FOMBA MAHOMBY
Paikady
Tsara tokoa ny fivoaran’ny tambazotram-pitaterana eto
Madagasikara tato anatin’ny taona vitsivitsy izao. Ary izany
dia niompana indrindra amin’ny fanamboarana ny làlana
any ambanivohitra sy ny lalam-be. Kanefa tsy maintsy
aompana bebe kokoa amin’ny fampivoarana ny tambazotrampitaterana ny teti-pivoarana manomboka izao. Be no mbola
tokony hatao mba hahatonga ny fitaterana rehetra ho tafiditra
ao anatin’ny rafitra nasionaly ary mba hanatsarana ny
fotodrafitrasa hifandraisan’ny seha-pitaterana samihafa.
1. Manova ny fomba fampitohizana ny famatsiana mahazatra
mankany amin’ny fomba fampitaovana mahafehy tsara ny
fiovan’ny tinady.
Tanjona
5. Mitady vahaolana hanatsarana ny fiantraikan’ny fitaterana
eo amin’ny toe-karena sy ny tontolo iainana.
1. Hisy kolontsaina momba ny fitantanana ny fampitohizana
ny famatsiana manerana ny indostria mampiasa ireo
teknolojia vaovao.
2. Hisy koa tontolo anjakan’ny fifaninanana mavitrika eo
amin’ny samy tao-raharaham-pitaterana.
3. Hanao fitanterana mahomby ny entana sy ny olona isika
fa tsy fotodrafitrasa fotsiny.
4. Hanana rafitra fitaterana maharitra, izay hanome lanja ny
fiantraikany eo amin’ny fiarahamonina sy tontolo iainana
ary toekarena isika.
2. Mampitombo ny fifaninana mba hametrahana fitaterana
mirary.
3. Mampivoatra ny laza tsara mikasika ny fahatokisana sy ny
hatsaran’ny tao-raharaha.
4. Mamaha ny olan’ny fanampiana ara-bola tsy mahomby.
6. Manamora teti-pitondrana mivelatra “Lanitra Misokatra”
na “Open Skies” izay mampitombo ny isan’ny toerana
andehanana.
7. Manangana rafi-panofanana momba ny fitantanana tetikasa,
ny fitantanana ny fampitohizana ny famatsiana sy ny
fampitaovana ary ny fanamboarana sy fampiasana
fotodrafitrasa.
043
FOTODRAFITRASA
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
1. Mamita ny lalana mandrafitra ny rafitra lalambempirenena ka ahitana:
• Lalana Toamasina - Maroantsetra
• Lalana Diego - Antananarivo
• Lalana Fianaranatsoa - Fort Dauphin
• Lalana Ihosy - Fort Dauphin
• Lalana Antsiranana - Fort Dauphin
• Lalana Morondava - Antananarivo
Asa Vaventy
Halavan’ny lalana nasionaly noforonina sy namboarina
805 Km
7.800 Km
Halavan’ny lalana ambanivohitra noforonina sy
namboarina
977 Km
12.000 Km
Halavan’ny lalana nasionaly voakojakoja ara-potoana
5.700 Km
12.000 Km
Halavan’ny lalana ambanivohitra na vita amin’ny
vatokely voakojakoja ara-potoana
1.300 Km
18.000 Km
2. Manamboatra ny lakandranon’i Pangalana mba
hampandroso ny varotra sy fitaterana
Asa Vaventy
Mpandeha : 40%
Varotra : 55%
Mpandeha : 70%
Varotra : 80%
3. Mamerina mandinika ny fanampiana ara-bola sy ny
fiantraikany marina
Asa Vaventy
Taha-pahafaham-pon’ny mpanjifa momba ny
hatsaran’ny taoraharaha isaky ny karazam-pitaterana
(fiadanan’ny mpandeha, arovoina, fotoana, fisiana tsy
tapaka oharina amin’ny vidy)
4. Foanana ny sakantsakana tsy ahatanterahana ny tetipitondrana “Lanitra Misokatra”
Asa Vaventy
5. Hatsaraina ny fotodrafitrasa marolafy
Asa Vaventy
6. Hatsaraina ny arovoina amin’ny alalan’ny fanabeazana
sy ny fampiharana ny Fandaharanasam-pirenena ho
amin’ny Arovoina sy Fitaterana
Asa Vaventy
044
FOTODRAFITRASA
FANAMBY 3 ›
MANATSARA NY FAHAZOANA MAMPIASA NY TAO-RAHARAHA FITATERANA
1. Manatanteraka Fandaharanasa Nasionaly momba ny Fampandrosoana ny Fotodrafitrasa
mifototra amin’ny fanohanana toe-karena avo fitombo
Minisitry ny Asa Vaventy sy ny
Fitaterana
2. Atomboka ny fanamboarana ny seranam-piaramanidina mba ahazoana manangana
tambajotra any amin’ny toerana ambanivohitra mitoka-monina
Fitaterana
3. Ampivelarina ny fazahoa-miofana mba hampitombo ny fahafaha-mampiasa fitaterana
Fitaterana
Tanjona
4. Mikaroka sy mampivelatra rafi-pitaterana hafa ho an’ny faritra saro-dàlana
1. Hatsangana ny tambazotran’ny fitaterana nasionaly avo
lenta.
Fitaterana
5. Manamboatra lalam-baovao lehibe azo ampiasaina maharitra sy ahazoan-tombony
Fitaterana
Asa lehibe natrehina ny fahazoan’ny olona mampiasa ny taoraharaha fitaterana. Tsy maintsy atao lohalaharana ny
fikojakojana satria be ny zavatra simba isan-taona eo amin’ny
fotodrafitrasa misy. Nidina ho 33% ny faritra nitoka-monina
tamin’ny 2005 raha 59% izany tamin’ny taona 2003. Kaominina
600 amin’ny 1557 monja anefa no afaka mahita fitaterana tsy
miato. Misy fiantraikany mivantana eo amin’ny ankabeazan’ny
lafiny fihariankarena sy ny fahantrana any amin’ny faritra
izany.
2. Hitarina ny fandaharanasa fikojakojana.
3. Hokarohina ny karazam-pitaterana azo ampiasaina amin’ny
toerana mitoka-monina.
4. Hampitomboina ny fampiasana fitaovana sy olona avy eo
an-toerana.
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
Paikady
Isan-jaton’ny kaominina misy lalana mandava-taona (fototra : kaominina
1 557)
35%
(i.h kaominina 500)
64%
(i.h. kaominina 1.000)
Isan-jaton’ny Vola lany amin’ny fitaterana ao an-tokatrano
Ho faritana
Ho faritana
1. Atao tsara tantana ny fotodrafitrasa misy.
2. Arenina ny làlana lehibe fampiasa sy ny fotodrafitrasa izay
simba ka tsy namboarina.
3. Mikaroka ny teknolojiam-pitaterana mahomby hafa mba
hampitohy ny toerana mitoka-monina.
4. Amporisihina ny fampiasana fitaterana hafa mampiasa
angovo mora na angovo vokarina eo an-toerana.
5. Vokarina ny teknolojia sy fomba fanao mampiasa ny
fitaovana sy ny fahaiza-manao eo an-toerana.
FANAMBY 4 ›
MAMATSY ANGOVO AMPY AMIN’NY VIDINY MIRARY
Na teo aza ny ezaka rehetra hanapariahana ny herinaratra,
dia 15% monja ny tahan’ny toerana voavatsy ary latsaky ny
5% ny any ambanivohitra . Noho io sehatra io miodina amin’ny
solika, dia tratry ny fasahiranana izy noho ny fiovaovan’ny
vidin’ny solika izay nitombo avo dia avo. Nidina araka izany
ny tahan’ny fampiasana herinaratra azo avy amin’ny
riandrano, ka aleon’ny olona mampiasa, herinatra avy amin’ny
hafanàna. Raha 21% ny vokatra angovo avy amin’ny
fampiasana solika tamin’ny taona 1997 dia niakatra ho 35%
izany tamin’ny taona 2004.
Hatramin’ny taona 2006 dia tsy tanteraka ny fanarenana aradrafitra ny Orinasa JIRAMA satria tsy ampy ny vola ampiasaina,
antitra ny fitaovana sy ny milina ary tsy nahomby ny
fitantanana. Na izany aza dia mbola mitohy ny fanavaozana.
Fa tamin’ny taona 2005, dia 0,5%-n’ny Harinkarena Anaty
Faobe ny vola very noho ny fahatapahan’ny herinaratra. Ary
satria tsy afaka nanome fahafaham-po ireo mpanjifa vaovao
ny JIRAMA dia kitay hazo no angovo voatery nampiasain’ny
fianakaviana maro. Izany dia misy fiantraikany ratsy eo
amin’ny tontolo iainana.
Tanjona
1. Hatao izay hitomboan’ny fampiasana herinaratra ho 74%
any andrenivohitra ary 10% any ambanivohitra amin’ny
taona 2011.
2. Hasiana fifaninanana eo amin’ny sehatry ny herinaratra,
ary asiam-pivoarana ny fiaraha-miasan’ny sehatra tsy
miankina sy ny fanjakana.
3. Homena fahafaham-po ireo mpanjifa vaovao indrindra fa
ny orinasa mampiasa vola be.
4. Hampiroboroboina ny angovo hafa karazany sy/na azo
havaozina mba hampihenana ny fiankinana amin’ny
vokatry ny solika.
045
FOTODRAFITRASA
046
FOTODRAFITRASA
FANAMBY 4 ›
MAMATSY ANGOVO AMPY AMIN’NY VIDINY MIRARY (TOHINY)
Paikady
1. Manoritra drafitra sy paikady nasionaly ho fampandrosoana
ny angovo.
2. Amporisihina sy afainganina ny fampiasam-bola amin’ny
Mpamokatra Angovo Tsy Miankina mba hampihena ny
vidiny izay avo loatra.
3. Amboarina sy havaozina ny rafitry ny JIRAMA.
4. Avaozina ny efa misy ary aorina ny toeram-pamokarana
herinaratra vaovao.
5. Atao laharam-pahamehana ny famatsiana herinaratra ireo
indostria lehibe sy ny ireo seha-pamokarana mampandroso
ny toekarena, toy ny fizahantany, angovo sy fambolena.
6. Trandrahana ny loharano famokarana angovo toy ny
herinaratra avy amin’ny rano.
1. Amboarina sy avaozina ny rafitry ny JIRAMA mba ho azo itokisana sy mahomby
Minisitry ny Angovo
2. Ampitomboina ny fahafaha-mamokatra herinaratra :
• mpamokatra herinaratra mampiasa solitany, 40MW
• mpamokatra herinaratra fahatelo any Andekaleka
• mpamokarana herinaratra vaovao avy amin’ny rano avy any Lily mankany Ampefy
Minisitry ny Angovo
3. Manangana Mpamokatra Angovo Tsy miankina
• mpamokarana herinaratra avy amin’ny rano 5 mànana tanjaka 75 MW
• mpamokatra herinaratra avy amin’ny hafanana mampiasa solitany manana tanjaka 80 MW
Minisitry ny Angovo
4. Itarina ny fahazoa-mampiasa herinaratra any ambanivohitra, amin’ny faritra akaiky
renivohitra ary ny faritra afaka hampitombo ny harikarena
Minisitry ny Angovo
5. Ahena ny voka-dratsy eo amin’ny tontolo iainana, eo amin’ny ala
Minisitry ny Angovo
6. Ampiasaina ny angovo hafa azo havaozina
Minisitry ny Angovo
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
Isan-jaton’ny vokatra herinaratra avy amin’ny rano
64%
76%
Fahatongavan’ny herinaratra any amin’ny kaominina
4%
10%
Tondrom-pivoaran’ny vidin’ny herinaratra
Ho faritana
Ho faritana
Isanjaton’ny vokatra herinaratra avy amin’ny angovo azo havaozina
(ankoatry ny rano)
0%
3%
Salan’isan’ny vola lanin’ny tokantrano amin’ny angovo
Ho faritana
Ho faritana
Vidin’ny angovo (kwh) ho an’ny mpandraharaha
Ho faritana
Ho faritana
FANAMBY 5 ›
MIANTOKA RAFI-PIFANDRAISANA MAHOMBY SADY TAKABIDY
Nitombo be ny isan’ny mpampiasa finday sy telefonina ary
nihitatra ny tambajotra eo amin’ny fifandraisandavitra toy
ny fampiasana ny internety sy ny fampiasana ny
sampandraharahan’ny paositra. Mila hatsaraina anefa izany
mba hampandroso ny toe-karena sy hanatanterahana ny
fidirana ao amin’ny faritra. Tamin’ny taona 2005 dia 8%
monja ny kaominina misy fifandraisan-davitra sy interntety.
Ambonin’izany dia amin’ny zanabolana no ahazoana ny
fifandraisana, izay tsy dia tsara nefa lafo. Tamin’ny taona
2005 dia 23% -n’ny kaominina fotsiny no mahazo fahitalavitra
ary 39% no afaka nifandray amin’ny mailaka.
7. Atsaraina ny faritra tratry ny filazam-baovao toy ny
fahitalavitra sy ny radio ary atsaraina koa ny fahazoana
fitaovana mikasika izany.
1. Ampifandraisina amin’ny tambajotra tsora-bera (fibre optique) i Madagasikara
Minisitry ny Fifandraisandavitra
2. Ampitomboina ny fahazoana fifandraisandavitra toy ny TTF (Torohay,
Teknolojia , Fifandraisana) sy Internety
3. Manangana rafitra nasionaly izay akambana amin’ny tetikasa lehibe momba
ny fotodrafitrasa
4. Manangana ivotoerana TTF (Torohay, Teknolojia , Fifandraisana) isam-paritra
5. Manatsara ny rafitra fizarana sy fandefasana ny tao-raharahan’ny paositra
6. Manavao ny fotodrafitrasan’ny radio sy ny fahitalavitra miainga avy amin’ny
teknolojia vaovao
7. Alalahana ny sehatra fifandraisandavitra
8. Ampiasaina ny “Voice over IP” ho an’ny olona rehetra
9. Apetraka ny rafitra mpanaramaso vaovao
Tanjona
1. Hiantohana ny fandrakofana ny firenena amin’ny rafipifandraisana azo itokisana, mora azo sy taka-bidy.
2. Hatao izay ahazoan’ny mpandraharaha mifandray
manerana ny firenena.
3. Hatsaraina ny fifamezivezen’ny torohay mankany amin’ny
faritra amin’ny alalan’ny radio sy fahitalavitra.
4. Hampiroboroboina ny fiaraha-miasa amin’ny sehatra tsy
miankina mba hanome foto-drafitr’asa vaovao sy tsaratsara
kokoa.
Paikady
1. Ahena ny sara-piantsoana amin’ny finday sy ny antso
mankany ivelany.
2. Ampitomboina ny fifaninanana eo amin’ny samy
mpandraharaha ara-pifandraisana mampiasa finday.
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
Isan-jaton’ny kaominina mahazo telefonina
Ho faritana
Ho faritana
3. Alalahana ny fidirana eo amin’ ny TTF (Torohay, Teknolojia,
Fifandraisana).
Isan-jaton’ny kaominina mahazo tao-raharaha mahafapo avy amin’ny paositra
39%
65%
4. Ampiharina ny drafitrasa nasionaly momba ny
teknolojian’ny torohay.
Isan-jaton’ny kaominina mahazo radio sy fahitalavitra
TV : 23%
FM Radio : 28%
TV: 70%
FM Radio: 70%
Tondron’ny fifandraisana samy hafa (miainga avy amin’ny tondro fototra
2005=100)
100
70
5. Itarina ny faritra tratry ny telefonina manerana ny nosy.
6. Itarina ny toerana tratry ny paositra sy ny fandraharahambola amin’ny alalan’ny paositra.
047
FOTODRAFITRASA
048
FOTODRAFITRASA
FANAMBY 6 ›
MAMETRAKA RAFITRA MAHOMBY MIKASIKA NY
FAMANTARANA NY TOETR’ANDRO
Andalovan’ny rivodoza, tafiotra sy orambaratra matetika i
Madagasikara ka manimba ny tanàna sy ny fotodrafitrasa ary
ny vokatra izany. Ilaina ny manatsara ny rafitra famantarana
ny toetr’andro mba hamerana ny fahavoazana.
Tanjona
1. Ny famantarana ny toetr’andro dia ho ara-potoana sy
marina.
2. Hatsaraina ny fahalalana, ny fahazoana ary ny fizarana ny
torohay azo itokisana sy marina momba ny toetr’andro.
Paikady
1. Manitatra sy manavao ny tambajotram-pirenena momba
ny toetr’andro.
2. Manangana ny rafitra nasionaly mikasika ny fampahalalambaovao momba ny toetr’andro ary manitatra ny filazana
mialoha ny toetr’andro any amin’ny faritra.
3. Mampiroborobo ny fiaraha-miasa iraisam-pirenena sy
isam-paritra momba ny toetr’andro.
4. Manome tao-raharaha manokana ho an’ny indostria toy
ny fandraharaham-pambolena.
1. Atao manara-penitra ny tambajotra nasionaly momba ny toetr’andro
Minisitry ny Famantarana ny Toetr’andro
2. Avaozina ny rafitra filazana mialoha ny toetr’andro (fananganana famantarana nasionaly)
3. Mikaroka tinady mahakasika tao-raharaha manokana
4. Mifandray amin’ny tamba-jotra famantarana toetr’andro aty amin’ny faritra sy any
amin’ny sehatra iraisam-pirenena
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
Isanjaton’ny mpanjifa afa-po
25
80
Fahatokisana ny famantarana mialoha
Ambany
Ambony
Isan’ny toerana famantarana ny toetr’andro (fototra 2005=100)
100
300
FANAMBY 7 ›
MANATSARA NY FAHAZOANA RANO FISOTRO MADIO SY
NY FITANDROAMPAHASALAMANA
Hatramin’ny taona 2006 dia ny 33 %-n’ny mponina fotsiny
no mahazo rano fisotro madio. Ny ankamaroan’ny olona dia
voatery mankeny an-drenirano, na koa mampiasa vovo sy
loharano. Ny rano koa dia tsy azo antoka ary matetika dia tsy
mahasalama ka mahatonga aretina toy ny fivalanana.
1. Mametraka fitsinjarampahefana momba ny fitantanana ny tetikasa mahakasika ny rano sy
ny fitandroampahasalamana
Minisitry ny Rano sy ny
Fitandroampahasalamana
2. Manorina fotodrafitrasa mahakasika ny rano sy ny fitandroampahasalamana miisa 6.000
3. Manorina toeram-pivoahana miisa 27.000
Tanjona
Amin’ny taona 2012 dia hahazo rano fisotro madio tsy
manahirana sy fitandroam-pahasalamana fototra ny 65%n’ny mponina.
Paikady
1. Mametraka sy manatontosa Fandaharanasa Nasionaly
momba ny Rano sy ny Fitandroampahasalamana izay
handrakotra ireo lafiny mahakasika ny fahazoana rano sy
ny fampiasana azy.
2. Manorina vovo maromaro kokoa ho an’ny vondrombahoaka.
3. Mametraka rafitra mifameno momba ny fitantanan’ny
vondrombahoaka ny rano.
4. Mampandroso ny fiaraha-miombon’antoka eo amin’ny
Fanjakana sy ny Sehatra Tsy Miankina.
049
FOTODRAFITRASA
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
Mponina mahazo rano fisotro madio nohatsaraina
35%
65%
Mponina mampiasa ny fotodrafitrasa nohatsaraina momba ny fitandroampahasalamana
54%
71%
TENY IFANOMEZANA 3
FANOVANA NY FANABEAZANA
Hanangana lamim-pampianarana avo lenta isika, na eo amin’ny
lafiny kalitao na eo amin’ny fahombiazana. Izany lamim-pampianarana
izany dia handrisika ny mpianatra ho tia karokaroka ary hanampy
azy hanatanteraka ny nofinofiny. Hanana ny olona ilaina i
Madagasikara hahafahany mifaninana amin’ny firenena hafa ary
hahatonga azy ho mpandray anjara mahomby eo amin’ny toekarena
iraisam-pirenena.
FANABEAZANA
052
MAP › Madagasikara Am-Perinasa | TENY IFANOMEZANA 3 | FANOVANA NY FANABEAZANA
FANAMBY 1 ›
MANOME FAMPIVELARANA NY ANKIZY REHETRA
ALOHAN’NY FIDIRANA AN-TSEKOLY
1. Manofana mpanabe izay hiandraikitra ny fanabeazana ny ray amandreny
Ministry ny Mponina
2. Manangana rafitra ara-dalàna hiahy ny fampianarana ao amin’ny akany fanabeazana
fototra
Ministry ny Mponina
3. Mampandray andraikitra ny mpiara-monina eo amin’ny famolavolana, fananganana
sy fanajariana tetikasa momba ny akany fanabeazana fototra
Ministry ny Mponina
Tanjona
4. Manofana sy mandray mpanabe hiasa ka hisy fifanarahana mandritra ny roa taona.
Ministry ny Mponina
1. Hahazo ny fitsimbinana sy ny tohana ho fampandrosoana
azy ireo ny zaza 0 ka hatramin’ny 5 taona.
5. Mametraka drafitra famatsiam-bola maharitra ho an’ireo Akany fanabeazana fototra Ministry ny Mponina
2. Hiparitaka manerana an’i Madagasikara ny akany
fanabeazana fototra.
6. Mamolavola fandaharanasa mifanentana ary miantoka ny fifanjohina amin’ny taona
voalohan’ny fanabeazana fototra
Ministry ny Mponina
Tamin’ny taona 2006 dia 5%-n’ny zaza 3 ka hatramin’ny 5
taona ihany no nandia ny akany fanabeazana fototra. Midika
izany fa ao amin’ny fanabeazana fototra dia zaza 1 amin’ny
20 fotsiny no nandalo ny akany fanabeazana fototra. Taona
maro izao no nisian’ ny tetikasa nikendrena ny hanitarana
ny akany fanabeazana fototra, nefa vitsy ihany ny zaza nahazo
tombony tamin’izany ary avy eny an- tanàn-dehibe ny
ankamaroan’izy ireo.
3. Hofanina sy homena tombontsoa ny mpanabe ao amin’ny
akany fanabeazana fototra.
4. Hotohanan’ny ny mpitondra sy ny fiaraha-monina eo antoerana ny akany fanabeazana fototra misy.
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
Paikady
Isan-jaton’ny ankizy 3 ka hatramin’ny 5 taona mianatra ao amin’ny
Akany fanabeazana fototra
5%
20%
Isan-jaton’ny “Kaominina” manana fandaharanasa momba ny
fanabeazana ny ray amandreny
0%
100%
1. Mamolavola paikadim-pirenena mikasika ny akany
2. Mampandray anjara feno ny mpiara-monina eo an-toerana.
3. Mitady olona manana ny fari-pahaizana ilaina ho mpanabe.
4. Mametraka fomba famatsiam-bola maharitra ho an’ny
akany fanabeazana fototra.
5. Mamolavola tetikasa hanomezana sakafo ny ankizy any
amin’ny akany fanabeazana fototra.
6. Manofana mpanabe eo anivon’ny fiaraha-monina izay
hiandraikitra ny fanabeazana ny ray amandreny.
FANAMBY 2 ›
MANANGANA RAFITRA FANABEAZANA FOTOTRA MAHOMBY
Tanjona
Zo ho an’ny tsirairay ary adidy ho an’ny fitondram-panjakana
ny fanabeazana ary tsy maintsy atao ho fampandrosoana sy
ho famongorana ny fahantrana. Eo amin’ny ara-toe-karena
koa dia fampiasam-bola mahomby ny fanabeazana :
fandaniam-bola izy anio fa tombon-karena sy fanatsarana ny
fari-piainana kosa rahampitso.
1. Handalo fanabeazana fototra dingana voalohany vaovao
maharitra 7 taona ny ankizy malagasy rehetra.
3. Hihena ny elanelana misy eo amin’ny lahy sy ny vavy, eo
amin’ny sahirana sy ny manan-katao, eo amin’ny faritra
samihafa, ary eo amin’ny ambanivohitra sy ny tanàndehibe.
2. Havesa-danja sy haharitra ny fahalalana, ny fahaiza-manao
ary ny fahaiza-mamaky teny sy manoratra ho azon’ny
ankizy.
4. Hitombo ho 95% ny tahan’ny ankizy mahatozo ny
Tamin’ny taona 2003 dia nanavao ny lamim-pampianarana
ny Governemanta Malagasy ary nametraka ny drafitr’asampirenena momba ny Fanabeazana ho an’ny rehetra. Nisy dia
nisy tokoa ny vokatra azo : lasa ho 3 700 000 tamin’ny taona
2005-2006 ny isan’ny mpianatra tao amin’ny fanabeazana
fototra dingana voalohany raha toa ka 1 700 000 izy io tamin’ny
taona 1997-1998. Azo heverina ho mbola tsy mahafa-po anefa
io vokatra io.
Eo amin’ny fidirana an-tsekoly sy eo amin’ny vokatra azo dia
mbola betsaka ny elanelana arakaraka ny fari-pivelomana
sy ny toeram-ponenana. Hita fa tsy azo antoka ny tsy
hiverenan’ny ankizy any amin’ny tsy fahaiza-mamaky teny
sy manoratra raha 5 taona no tsy maintsy ianarany. Mitaky
fampianarana mihoatra ny 5 taona koa ny fanomezana fahaizamanao iatrehana ny tontolon’ny asa sy ny fampandrosoana
ny firenena.
Noho izany ny fitondrampanjakana dia mihevitra ny hanova
ny rafitry ny fanabeazana, izay mizara ho 5 taona ho an’ny
dingana voalohany amin’ny fanabeazana fototra, 4 taona ho
an’ny dingana faharoa amin’ny fanabeazana fototra ary 3
taona ny ambaratonga faharoa. Ny ezaka dia ny hanalava ny
dingana voalohany amin’ny fanabeazana fototra ho 7 taona
ary handamina indray ny dingana faharoa amin’ny
fanabeazana fototra sy ny ambaratonga faharoa arak’izany.
Hampitombo ny salan’isan’ny taom-pianarana diavin’ny
ankizy izany fanavaozana izany.
053
FANABEAZANA
FANABEAZANA
054
FANAMBY 2 ›
MANANGANA RAFITRA FANABEAZANA FOTOTRA MAHOMBY (TOHINY)
Paikady
1. Hampitomboina ny sekoly sy ny efitranon-tsekoly ary ny
fandraisana mpampianatra vaovao.
1. Manorina efitrano fianarana 3000 farafaharatsiny
Minisitry ny Fampianarana
2. Hampitomboina ny fahavitrihan’ireo mpampianatra FRAM
vao noraisina.
2. Mandray sy manofana mpampianatra vaovao miisa 7000 isan-taona
3. Iantohana ny fampidirana an-tsekoly ny zaza malagasy
rehetra amin’ny alalan’ny fanentanana ny ray aman-dreny.
3. Ampitomboina ny fanampiana ireo mpampianatra karamain’ny Ray aman-drenin’ny
mpianatra
4. Hahena ny vesatra ara-bola ho an’ny ray aman-dreny.
4. Ampiana ny ezaka ataon’ny Fokonolona
5. Ampiana sy omena fankaherezana manokana ireo ankizy
misedra olana sy avy amin’ny faritra sahirana.
5. Asiana sakafo ho an’ny mpianatra any amin’ny faritra sahirana
6. Havaozina ny fandaharam-pianarana ao amin’ny fanabeazana fototra mba hifanaraka
tsara amin’ny vinam-pirenena
7. Hofanina amin’ny fomba fampianarana sy ny fanavaozana ara-pedagôjia ny
mpampianatra
8. Hamafisina ny fanofanana ireo talen-tsekoly sy ireo manam-pahefana eo an-toerana
9. Hovelarina bebe kokoa ny “enseignement à distance”
10. Hozaraina ny boky sy ny fitaovana ara-pedagôjia vaovao izay novokarina
MARIDREFIN’NY ASA
2006
2012
Taham-pitozoana ao amin’ny fanabeazana fototra dingana voalohany
57%
85%
Isan-jaton’ny mpianatra mamerin-taona
20%
10%
Vesatry ny mpianatra sahanin’ny mpampianatra
52
Vola atokana ho an’ny fanabeazana (isan-jaton’ny harin-karena)
3,8%
6,0%
Vola atokana ho an’ny fanabeazana fototra dingana voalohany raha
ampitahaina amin’ny totalim-bola ho an’ny fanabeazana
54%
58%
6. Hatsaraina ny fandaharam-pianarana indrindra ny momba
ny kajy,ny siansa sy tekinolôjia, ny tenim-pirenena vahiny
sy ny siansa sosialy.
7. Hatsaraina ny fanofanana ny mpampianatra sy ny talentsekoly.
8. Ampitomboina ho maro kokoa ny boky amin’ny teny
malagasy.
30 - 40
FANABEAZANA
FANAMBY 3 ›
MANANGANA RAFITRA FANABEAZANA FOTOTRA
DINGANA FAHAROA MAHOMBY
Paikady
Raha ny fanabeazana fototra dingana faharoa (collège) no
jerena, dia misy kôlejy iray ho an’ny sekoly fanabeazana
fototra dingana voalohany 18. Ankoatra izany dia 27% isanjato fotsiny amin’ny tanora 11 ka hatramin’ny 14 taona no
mianatra ao. Be ireo mpianatra mitsoaka an-daharana mialoha
ary voatery handeha hiatrika asa sahady.
1. Itarina ny foto-drafitr’asa ary raisina ny mpampianatra
vaovao voahofana mba hampidirana mpianatra maro.
Tanjona
4. Hatsaraina ny fandaharam-pianarana indrindra ny taranja
kajy, siansa sy tekinolojia, ny tenim-pirenena vahiny ary
ny siansa sosialy.
1. Hatsangana ny rafitra fanabeazana fototra dingana faharoa
tonga lafatra.
2. Hampitomboina be ny isan’ny mpianatra misoratra anarana
ao.
055
2. Ampiana ny ankizy any amin’ny faritra sahirana.
5. Ampiroboroboina ny fomba fampianarana mety hampivoitra
ny toe-tsaina tia mamoron-javatra sy tia mifaninana ary
koa ny toe-tsaina tia manangan-javatra sy tena matihanina.
3. Ampiroboroboina ny fiaraha-miasa amin’ny sehatra tsy
miankina.
6. Ajoro ny rafi-panofanana ny mpampianatra.
7. Foronina izay fitaovam-pampianarana vaovao sy tena ilaina.
3. Iantohana ny hitozoan’ny mpianatra, indrindra ny zazavavy,
ao anatin’izany.
1. Manorina efitranon-tsekoly miisa 4000
4. Hamafisina ny fahaiza-manao sy ny fahalalana rantovina
ao hahazoa-mampijoro firenena miroborobo haingana.
2. Mandray sy manofana mpampianatra vaovao miisa 4400
3. Manangana sekoly fanabeazana fototra dingana faharoa “Filamatra” iray isaky ny faritra
4. Manova ny fandaharam-pianarana sy mamokatra izay boky mifandraika amin’izany
5. Manofana ny mpampianatra rehetra momba ny fanavaozana ny fampianarana
6. Manofana ny tale momba ny fitantanana ny sekoly sy ny fahaiza-mitarika
7. Manangana tranomboky ary manome fitaovana siantifika ny sekoly fanabeazana fototra
dingana faharoa rehetra
MARIDREFIN’NY ASA
2006
2012
Taham-pisoratan’anaran’ny mpianatra
31%
60%
Taham-pitozoan’ny mpianatra
19%
56%
FANABEAZANA
056
FANAMBY 4 ›
MANATSARA NY AMBARATONGA FAHAROA SY
NY FANOFANANA ARA-TEKINIKA SY ARAK’ ASA
Ny taona 2006, dia vitsy dia vitsy ireo mpianatra ao amin’ny
ambaratonga faharoa (lycée). Vitsy dia vitsy ihany koa ny
lalam-pampianarana azon’izy ireo nisafidianana.
Tsy maintsy ampitomboina noho izany ny tolotra sy ny
kalitaon’ny fampianarana tekinika sy arak’asa mba hifanaraka
amin’ny filan’ny tsenan’ny asa.
Tanjona
1. Hampitomboina avo roa heny ny isan’ny mpianatra
mahatozo ny fampianarana ao amin’io ambaratonga io.
2. Homen-danja bebe kokoa noho ny fampianarana
ankapobeny ny fampianarana tekinika sy arak’asa.
3. Hanome ny olona hiasa amin’ny 90% n’ny asa vaovao
misokatra ho an’ny teknisiana ny toeram-pihofanana
arak’asa sy teknika.
4. Handray anjara mavitrika eo amin’ny fampiroboroboana
ny rafi-panofanana arak’asa ny sehatra tsy miankina.
5. Hitovy lenta amin’ny an’ny firenen-kafa ny kalitaon’ny
fanabeazana hajorontsika.
1. Manorina sy manamboatra efitranon-tsekoly 1200
2. Mandray mpampianatra vaovao sy mampijoro rafi-panofanana ho an’ny mpampianatra
rehetra
3. Manavao ny fandaharam-pianarana mba hifandrindra amin’ny fidirana any amin’ny
Oniversite sy izay takian’ny tsenan’ny asa
4. Mampijoro foiben’ny tekinolojian’ny fifandraisana sy ny serasera eo anivon’ny sekoly sy
ny toeram-panofanana
5. Manatsara ny tranombokin-tsekoly sy ny fampitaovana ara-pedagôjia sy ara-tsiansa
6. Manokatra toeram-panofanana ara-tekinika sy arak’asa mitodika any amin’ireo sehapahamehana (ny fizahantany, ny fitrandrahana ny harena ankibon’ny tany, …)
7. Mametraka ny Fahefana Nasionaly momba ny Fanofanana
8. Mametraka ny rafitra hanomezana fanampiana ny toeram-panofanana arak’asa
Paikady
1. Itarina ny foto-drafitr’asa ary raisina ny mpampianatra
vaovao voahofana mba hampidirana mpianatra maro.
2. Hamafisina ny fiaraha-miasa amin’ny sehatra tsy miankina
ary karohina izay loharanom-bola hafa ho an’ny ny
fampianarana arak’asa.
3. Havaozina ny fandaharam-pianarana mba hahazoana
mampiditra taranja vaovao toy ny teknolojia vaovaon’ny
fifandraisana sy ny serasera.
4. Havaozina ny rafi-pampianarana eo amin’ny ambaratonga
faharoa arak’asa.
5. Ampiroboroboina ny toe-tsaina tia karokaroka sy tia
fifaninanana ary manome lanja ny fampianaran-tena.
6. Havaozina ny fandaharam-panofanan’ ny mpampianatra.
7. Hatsaraina ny kalitaon’ ny fanabezana sy ny fanofanana.
MARIDREFIN’NY ASA
2006
2012
Taham-pisoratana anarana ao amin’io ambaratonga io
9%
18%
Taham-pitozoana ao amin’io ambaratonga io
7%
14%
Isan’ny tanora manaraka ny fampihofanana arak’asa isaky ny mponina miisa 100 000
Isan-jaton’ny mpianatra nanaraka fihofanana arak’asa ka tafiditra niasa
350
700
-
80%
FANABEAZANA
FANAMBY 5 ›
057
MANAVAO NY FIANARANA AMBARATONGA AMBONY
Azo lazaina ho tena tsy ampy ny fivelaran’ny fampianarana
ambaratonga ambony eto Madagasikara. Ny salan’isan’ny
tanora mandrato fianarana eny amin’ny sekoly ambaratonga
ambony dia tsy misy afa- tsy 3% izany ary 260 isaky ny
mponina 100 000 no isan’ny mpianatra. Ankoatra izany dia
vitsy ihany ireo fanofanana azo lazaina ho tena mifanaraka
avy hatrany amin’ny filan’ny mpampiasa. Tsy nitsahatra
nitombo kosa ny isan’ireo sekoly ambaratonga ambony tsy
miankina amin’ny fanjakana, nefa mbola mila fanatsarana
tokoa na ny fandaminana na ny fandaharam-pampianarana
eo anivon’ireny sekoly ireny. Na dia efa nisy aza ny
fanavaozana ny rafi-pandaminana sy ny fandaharampampianarana teo amin’ny Oniversité tantanan’ny fanjakana,
dia tsapa fa tena mbola tsy ampy izany raha ny filana ateraky
ny toe-karena manana harin-karena avo no jerena. Noho
izany dia tsy azo ihodivirana ny fanovana mahery vaika ho
an’ny fianarana ambaratonga ambony.
Tanjona
1. Hanana ny fahaiza-manao ilaina sy ny toe-tsaina voatefy
ho an’ny tsenan’ny asa ireo tanora nahavita fiofanana.
2. Hamaly ny filan’ny fampandrosoana ny fikarohana sy ny
fanavaozana siantifika sy teknolôjika.
3. Handroso fanofanana karazany maro ireo sekoly
ambaratonga ambony hoenti-manatanteraka ny drafitr’asa
ara-toe-karena sy sosialy hita ao anatin’ny Madagasikara
Amperin’Asa (MAP).
4. Ho tsara tantana ireo sekoly ambaratonga ambony
iandraiketan’ny fanjakana.
5. Hampiroboroboina ireo sekoly ambaratonga ambony sy
ireo toeram-panofanana teknika ambony tsy miankina
amin’ny fanjakana.
FANABEAZANA
058
FANAMBY 5 ›
MANAVAO NY FIANARANA AMBARATONGA AMBONY (TOHINY)
Paikady
1. Atao mifanaraka amin’ny toetr’andro ny fitantanana ny oniversite
2. Tohanana ireo ezaka fanavaozana mankany amin’ny fiovan-drafitra LMD amin’ny alalan’ny
fanentanana sy fanazavan-kevitra, …
3. Apetraka ny fandaharam-panofanana « doctorat » ho an’ireo lalam-panofanana tena
ilaina
4. Apetraka ny rafitra fankatoavana sy fanaraha-maso ny fanofanana sy fampianarana
ambaratonga ambony
5. Sokafana ny ivo-toeranam-panofanana vaovao ary ampiroboroboina ny « enseignement
à distance »
6. Apetraka ny rafitra hahazoana mpampianatra sy mpanofana
mahay.
6. Apetraka ny « Bibliothèque virtuelle »
7. Apetraka ny rafitra fandrindrana ny ivo-toerampampianarana miankina sy tsy miankina amin’ny fanjakana.
7. Havaozina ho oniversite sy ivoteoram-pikarohana filamatra ny sasantsasany amin’ireo
ivotoerana efa misy
8. Apetraka ny tetik’ady sy politikam-pirenena mahomby momba ny fikarohana
9. Apetraka ny tahiry ho fampandrosoana ny fikarohana siantifika
1. Apetraka ny fanofanana mifanaraka amin’ny fenitra
iraisam-pirenana ary mifanaraka amin’ny rafitra LMD
(Licence, Master, Doctorat).
2. Amaroina ny karazam-panofanana toy ny Ivo-toerampampianarana ambaratonga ambony ara-teknika.
3. Ampiroboroboina ny « enseignement à distance ».
4. Ampitomboina ny fiaraha-miasa eo amin’ireo toerampanofanana eto an-toerana.
5. Ampiroboroboina ny fiaraha-miasa amin’ny ivo-toerampampianarana ambony vahiny ary hamoraina ny
fananganana sekoly ambaratonga ambony vahiny.
8. Havaozina ny ivo-toeram-pikarohana siantifika.
MARIDREFIN’NY ASA
2006
2012
Isan’ny mpianatra isaky ny mponina 100000
280
550
Isan’ny mpianatra mahazo mari-pahaizana
4.750
10.000
Ampaham-bola omena ny fikarohana siantifika
0,05%
0,10%
Drafitrasam-pirenana momba ny fikarohana (volavolan-dalana)
0
1
Isan’ny ivotoerana fenitra
0
8
Isan’ny valim-pikarohana nampiharina
Hofaritana
Hofaritana
FANABEAZANA
FANAMBY 6 ›
MIADY AMIN’NY TSY FAHAIZANA MAMAKY TENY SY MANORATRA
Ny Tanjon’ny Fampandrosoan’ny Arivo Taona Fahatelo an’ny
Firenena Mikambana, sy ny Fanambarana tamin’ny « Forum »
tany Dakar mikasika ny « Fanabeazana Ho an’ny Rehetra »
dia samy manamafy ny hamongorana ny tsy fahaizana
mamaky teny sy manoratra eo amin’ny tanora sy ny olondehibe. Ny taona 2006, dia eo ho eo amin’ny 37, 1 % ny
mponina feno 15 taona noho miakatra eto Madagasikara dia
mbola tsy mahay mamaky teny sy manoratra. Ny fombampampianarana tahaka ny “AFI-D”, ASAMA, ary Ambohitsoratra
dia nahazoana vokatra tsara tokoa, nefa dia mbola mila
fanitarana mihintsy. Amin’izao fotoana izao koa anefa dia
voafetra ihany ny famatsiam-bola.
1. Manofana mpanabe miisa 14000 isan-taona
Minisitry ny Mponina
2. Mamokatra sy mizara fitaovam-pampianarana miisa 750 000 isan-taona
3. Manangana “Trano sekoly” miisa 570 isan-taona ho an’ny ady amin’ny tsy fahaizana
mamaky teny sy manoratra tsy ao amin’ny rafim-pampianarana manaram-penitra
4. Mametraka toeram-panofanana sy mampivelatra ny anjara-asany
5. Mampihatra ny paikadim-pirenena ho an’ireo ankizy sy tanora nandao ny sekoly
Tanjona
Hotratrarina ny Tanjon’ny Fampandrosoan’ny Arivo Taona
Fahatelo izay mikendry ny hampidina hatramin’ny antsasany,
amin’ny taona 2015, ny tahan’ny tsy fahaizana mamaky teny
sy manoratra eo amin’ny tanora sy ny olon-dehibe. Heverina
fa io no hampivelatra ny tanora eny ambanivohitra ka
hananany fahasahiana eo amin’ny fandraharahana, sy toetsaina hahaizany mandray an-tanana ny ho aviny.
Paikady
1. Amafisina ny fampianarana mamaky teny sy manoratra,
indrindra ho an’ny tanora sy ny olon-dehibe.
2. Atsaraina ny fandaharam-pampianarana ho an’ny tanora
11 ka hatramin’ny 17 taona tsy mahay mamaky teny sy
manoratra.
3. Atao ny fanentanana sy fientanana lehibe ho amin’ny ady
atao amin’ny tsy fahaizana mamaky teny sy manoratra.
4. Apetraka ny paikadim-pirenena ho an’ny ankizy sy ny
tanora nandao ny sekoly.
059
MARIDREFIN’NY ASA
2006
2012
Tahan’ny tanora sy olon-dehibe mihoatra ny 15 taona mahay mamaky teny sy
manoratra
52%
80%
Isanjaton’ny ireo vao nahay mamaky teny sy manoratra, nahazo fanofanana
fanampiny
20%
60%
FANABEAZANA
060
FANAMBY 7 ›
MAMPIVOATRA TOE-TSAINA MAVITRIKA EO AMIN’NY TANORA
Ho fampivoarana ny tanora hanana toe-tsaina tia mifaninana
sy hetsika mibanjina ny fahatrarana ny tanjona sy ny
fanjarianasa, dia ilaina ny fanatanjahantena sy ny lahasa
ivelan’ny sehatry ny sekoly. Ireo dia voizin’ny fikambanan’ny
tanora anivon’ny Tranoben’ny tanora sy fanatanjahantena.
Mivoatra ny “skotisma” eto Madagasikara ary mitondra anjara
lehibe eo amin’ny fampivoarana ara-tsosialy. Hita amin’ireo
firehana ara-pinoana maro ny fisian’ny rantsana mivoy ho
an’ny tanora hanana hevi-tena sy hizotra amin’ny raharaha
momba ny fanasoavam-bahoaka. Tsara ny hitohizan’ny lahasa
ary mendrika ho tohanana izy ireny.
Tanjona
Ny saina sy ny toe-tsaina voavolavola ara-penitra sy soa
toavina eo amin’ny sehatry ny fanatanjahantena sy ny lahasa
ivelan’ny sekoly dia hitarika fomba fiaina tsara kokoa eo
amin’ny tanora Malagasy. Ny fidiran’ny tanora amin’ny
fikambanana, ny fandaharanasa ara-panatanjahantena
voarindra sy ny rafim-pandaminana iombonana dia hanamora
ny fampidirana azy eo amin’ny sehatry ny asam-pihariana
maharitra ka hananany toe-tsaina olom-banona eo amin’ny
fandraisana andraikitra.
061
FANABEAZANA
Paikady
1. Mamolavola Tetikadim-pirenena hampiroboroboana ny
fanatanjahantena.
1. Ampiroboroboina ny famoronana sy fampivelarana fikambanan’ny tanora
Minisitry ny Tanora
2. Tohanana ny fandraisana anjara amin’ny fanatanjahantena
isehoan’ny fifaninana avo lenta.
2. Entanina ny tanora mba handray anjara amin’ny skotisma
Minisitry ny Tanora
3. Mamolavola fandaharan’asa mikasika ny fanatanjahantena
ho an’ny daholobe.
3. Ampiharina any an-tsekoly ny fanabeazana ho olom-banona
Minisitry ny Tanora
4. Atevenina ny sekolim-pirenena fanofanana mpandraharaha sy mpanofana
Minisitry ny Fanatanjahantena
5. Atevenina ny foibe-paritra ho an’ny tanora sy ny fanatanjahan-tena
6. Etsehina ny famatsiam-bola sy ny loharanom-bola rehetra hanohanana ny fandaharanasa
ara-panatanjahantena
7. Mamolavola drafitra ara-piantohana ho an’ny mpandray anjara amin’ny fanatanjahantena
8. Mamolavola rafi-pifaninanana isam-pototra ho an’izay fandaharan’asa arapanatanjahatena voafantina manokana
9. Miantoka ny fisian’ny fotodrafitrasa ara-panatanjahantena isam-pototra
4. Manangana Tranoben’ny tanora sy foibe momba ny
fanatanjahantena sy fialam-boly.
5. Manofana mpandraharaha sy mpanofana ho amin’ny lahasa
ara-panatanjahantena sy ny tanora.
6. Faritana ny fanatanjahantena izay ho atao vaindohandraharaha eo amin’ny fifaninana.
7. Ampiroboroboina ny fanatanjahantena nentim-paharazana.
8. Velarina ny sahan’asa iandraketan’ny Tranoben’ny tanora.
9. Omena lanja mitovy amin’ny ankizilahy/lehilahy ireo
ankizivavy/vehivavy.
10. Atao modely ho an’ny tanora ireo olona nahita
fahombiazana.
MARIDREFIN’NY ASA
2006
2012
Isan-jaton’ny tanora mandray anjara amin’ny fandaharan’asa ara-panatanjahantena
Tsy ananana
Ampiankarina avo
Isan-jaton’ny tanora mandray anjara amin’ny skotisma
Tsy ananana
Ampiankarina avo
Isan-jaton’ny tanora mandray anjara amin’ny fikambanam-panabeazana
Tsy ananana
Ampiankarina avo
Isan-jaton’ny tanora 15 hatramin’ny 35 taona voasoratra ao amin’ny Foiben’ny Tanora
sy Fanatanjahan-tena (fototra 2006 = 100)
100
300
TENY IFANOMEZANA 4
FAMPANDROSOANA NY
TONTOLO AMBANIVOHITRA
Ataon’ny Governemanta ho vaindohan-draharaha ny fampandrosoana
mavitrika ny tontolo ambanivohitra sy ny fanalefahana ny fahantrana.
Izany dia amin’ny alalan’ny fiovana lehibe maitso izay hampivelatra ny
vokatry ny fambolena. Hatsangana isam-paritra ny ivo-toerana misahana
ny fandraharahana ara-pambolena mba hanohana ny tantsaha amin’ny
fahaiza-manao, ny fitarihan-drano, ny masomboly, ny zezika ary ny trano
fitehirizam-bokatra. Hapetraka koa ireo lalana sy tambanjotrampifandraisana mifanaraka amin’ny toetrandro.
064
MAP › Madagasikara Am-Perinasa | Teny Ifanomezana 4 | FAMPANDROSOANA NY ENY AMBANIVOHITRA
AMBANIVOHITRA
FANAMBY 1 ›
MIARO NY FANANAN-TANY
1. Mametraka, manisa ary mampiditra anaty solosaina ireo antontan-taratasy fananan-tany
Minisitry ny Fananan-tany
2. Ampidirina anaty solosaina ny tahirintsoratra (archives) mikasika ny fananan-tany
3. Mametraka sy mampitombo isa ny Birao Tokan’ny Fananan-tany
4. Mividy ny teknolojian’ny amboaran-tsary avy amin’ny zana-bolana
5. Mametraka ny Drafitra Fizakan-tany
Tanjona
6. Manavao sy mampahafantatra ny didy aman-dalana mikasika ny fananan-tany
Hiantoka tsara ireto anjara andraikiny manaraka ireto ny
rafitra momba ny fananan-tany : andraikitra ara-piarahamonina, ara-toekarena ary ara-tontolo iainana. Hiadan-tsaina
sy hiaina am-pilaminana noho izany ireo mpanan-tany rehetra,
na any ambanivohitra na eny an-drenivohitra.
7. Manome hasina ny taratasy fananan-tany ahafahana mamindra azy ho antoka any amin’ireo
mpampindram-bola
8. Manome sy mampitombo ny hasin’ny asan’ny Mpanao sarintany
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
Isan-jaton’ny tantsaha sy mpandraharaha ara-pambolena manana
taratasy fanamarinana ara-tany
10%
75%
Nandritry ny taonjato lasa teo dia taratasy fananan-tany
330.000 no nozaraina. Hatramin’ny taona 2006 dia ny 10%n’ny tany eto Madagasikara no manan-tompo ara-dalàna
miaraka amin’ny taratasy fanamarinan-tany. Tamin’ny taona
2005 no natomboky ny Governemanta ny Fandaharanasa
Nasionaly momba ny Fananan-tany hanamorana ny fananantany sy ny famindran-tany. Noho izany dia tokony ho
ampitomboina hatrany ny fizarana tsy tapaka ny taratasy
fanamarinan-tany mba hampitombo ny risi-pon’ny sehatra
tsy miankina hamokatra bebe kokoa.
Paikady
1. Manavao sy mampiditra anaty solosaina ny firaketana ny
fananan-tany sy ny sarin-tany.
2. Manapariaka ny fitantanana ny fananan-tany.
3. Manatsara sy manavao ny rafitra ara-dalanan’ny fananantany.
4. Manamafy ny fahafaha-manaon’ny mpiasa mikarakara ny
fananan-tany.
5. Mampijoro ny trano fanangonana ny isan-tany sy karazantany tsy misy tompony.
6. Mandrindra ny fandraisan’anjaran’ny mpiaramiombon’antoka amin’ny fampandrosoana mba hifanaraka
amin’ny Politikam-Pirenena momba ny Fananan-tany.
AMBANIVOHITRA
FANAMBY 2 ›
MANATSARA NY FAHAZOANA FAMATSIAM-BOLA ENY AMBANIVOHITRA
Vitsy ny rafim-pamatsiam-bola na banky miasa eny
ambanivohitra . Hatramin’izao aloha dia fito (7) no isan’ny
Famatsiam-bola madinika ankatoavin’ny Fanjakana. Voafetra
ny fahazoana mindram-bola eny ambanivohitra. Na dia efa
nihatsara aza ny taham-pahazoam-bola taona vitsivitsy izao
(3% izany tamin’ny 2003 ary 6% tamin’ny 2005) dia mbola
tsy ampy izany mihoatra amin’ireo isan’ny mpamokatra mila
azy. Ny halafon’ny zanabola sy ny fangatahana antoka diso
tafahoatra ataon’ny mpampindram-bola no mahatonga izany.
1. Omena vahana ny fahazoana fankatoavana hanangana famatsiam-bola madinika
Minisitry ny Vola
2. Manohana ny fanapariahana ny famatsiam-bola madinika any amin’ireo faritra tsy mbola
misy izany
Minisitry ny Vola
3. Mamela ny famatsiam-bola madinika hindram-bola amin’ny lalambola mivantana
Minisitry ny Vola
4. Mametraka ny Tarihimbola Fampandrosoana ny Fambolena
Minisitry ny Vola
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
Taham-pahazoam-bola eny amin’ny famatsiam-bola madinika
6%
13%
Tanjona
Ny rafim-pamatsiam-bola amin’ny zanabola mirary, amin’ny
antenantenany sy lavitr’ezaka, dia hanatsara ny
fandraharahana sy hampitombo ny isan’ny mpandraharaha
eny ambanivohitra.
Paikady
1. Manitatra ny tambajotran’ny famatsiam-bola madinika sy
ny banky.
2. Mampahalala sy mampahafantatra ny rafitra famatsiambola ifampiantohana.
3. Manohana sy mampivelatra ny famatsiam-bola hafa.
065
066
AMBANIVOHITRA
FANAMBY 3 ›
MANOMBOKA NY FIOVANA LEHIBE MAITSO MAHARITRA
Amin’izao fotoana izao dia misy tetikasa notanterahina
mikasika ny fampitaovana mekanika madinika ny fambolena
toy ny angadinomby sy fomba fambolena ara- teknika toy ny
voly vary maro anaka. Tafakatra 3 420 000 taonina ny vokabary tamin’ny taona 2005, izany hoe niakatra 13% raha
oharina amin’ny taona 2004. Na izany aza dia azo lazaina fa
ambany ny taham-pahavokaran’ny fambolena malagasy (2t/ha
ho an’ny vary). Ny olana dia kely ny zezika sy ambioka
ampiasaina, ary ny fitaovam-pambolena koa dia efa antitra.
Tanjona
Hitarina ny fampiasana fitaovana mekanika manaraka ny
toetr’andro ary ampiasaina sy ampahafatarina ny mpamokatra
ny teknika fambolena vaovao. Ny Fiovana Maitso Lehibe dia
hahafahana manatsara ireo sehatra tsy dia mamokatra loatra
any ambanivohitra, ary hanatsara ihany koa ny fitsinjarana
ny fidirambolan’ireo tantsaha.
Paikady
1. Manatsara ny kalitao sy ny taham-pamokarana isan’hektara.
1. Manajary, manarina sy mikarakara ny tambazotran-drano hanatsarana ny fambolena
Minisitry ny Fambolena
2. Manatsara ny fanapariahana ny zezika sy ny ambioka ary ireo fitaovana hanatsara ny
vokatra mba hahavitana tena ara-tsakafo sy hahazoana ambimbava azo amidy
3. Manatsara sy manavao ny fomba fiasa ara-pambolena amin’ny alalan’ny fanofanana
sy fampahalalana ny fomba fanao tsara indrindra any amin’ny firenen-kafa
4. Mampahafantatra ireo fomba fiasa amin’ny alalan’ny fikambanana anaty kaoperativa
mba hiara-mampiasa fitaovam-pambolena
5. Mamantatra sy mitrandraka ny faritra malalaka vaovao
6. Mampahalala sy manapariaka ny fampiasana fitaovana mekanika ara-pambolena
7. Mampiditra ny lafiny fikajiana tontolo iainana sy fiarovana amin’ny tavy any anatin’ny
fandaharanasam-pampandrosoana rehetra
8. Mandrisika ny fanaovana fifandimbasana voly sy fambolena voly samihafa
2. Manitatra sy mampitombo ny faritra ambolena.
3. Manome fanohanana amin’ny alalan’ny masomboly sy
ny zezika.
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
Voka-bary
3.420.000
7.000.000
Taha-pamokaram-bary isaky ny hektara (taonina/ha)
1,8 hatramin’ny 2,57
3,5 hatramin’ny 5
AMBANIVOHITRA
FANAMBY 4 ›
MAMPORISIKA NY FAMOKARANA MITODIKA AMIN’NY TSENA
Ny antony lehibe misakana ny fampitodihana ny asa
famokarana ambanivohitra amin’ny tsena dia ny tsy
fahampian’ny fotodrafitrasa sy ny fampitàna ny famantaran’ny
mpamokatra ny fisian’ny tsena. Maro ny santatrasa ataon’ny
sehatra tsy miankina sy ny fanjakana, toy ny fanamboarana
tsena sy ny fametrahana ny Toeram-pandinihana momba ny
Vary. Amin’izao fotoana izao, ny asa mifandraika amin’ny
seha-pambolena dia tsy mahafa-po ny tinady takian’ny tsena
na eo amin’ny habetsahana izany na eo amin’ny kalitao, na
koa eo amin’ny fanarahana ny fe-potoana.
Tanjona
1. Manitatra ny fahazoana miditra amin’ny tambajotra misy ny tahirin-tsoratra fototra
iraisam-paritra sy iraisam-pirenena
2. Mampita ny vaovao momba ny tsena amin’ny alalan’ny fitaovam-pifandraisana, ny vondrona Minisitry ny Fambolena
itsinjaram-pahefana, ny fikambanan’ny tantsaha
3. Hanamafy ny fahafaha-manao ananan’ny fikambanan’ny tantsaha
4. Manamafy ny fandraisana anjara amin’ny fampisehoana sy tsenabe ihaonan’ny mpamokatra Minisitry ny Fambolena
sy ny mpividy
5. Manarina sy manamboatra ny fotodrafitrasa ho enti-miasa, famonoana omby, trano
fitehirizana; efitrano fampangatsiahana, tsena
6. Manamora ny fividianana fitaovam-pamokarana sy fitaovana fitehirizana ary fitaovampanodinana ny vokatry ny fambolena
Paikady
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
1. Mametraka rafitra fanapariahambaovao momba ny tsena.
Tondro mamintina ny fivoaran’ny varotra (famantarana fototra 2005=100)
100
300
Omena sy apariaka ny vaovao momba ny tinady sy takian’ny
tsena, ka azo fantarina mba hanoroana lalana ny tantsaha sy
ahafahana manao tetikasa fampandrosoana. Ny fahaizamamokatry ny mpandray anjara rehetra eo amin’ny rafitra
fambolena, fiompiana sy ny jono dia hatsaraina amin’ny
alalan’ny fampitomboana ny fifanakalozana ao anatin’ny
faritra iray na koa ao anatin’ny faritra maromaro.
2. Manatsara ny fifanakalozana anaty faritra iray sy anaty
faritra maromaro.
3. Manatsara ny fotodrafitrasa hahazoana miditra bebe kokoa
amin’ny lalambarotra.
4. Manatsara ny fahamarinana sy ny fivezivezen’ny entana
sy ny olona.
067
068
AMBANIVOHITRA
FANAMBY 5 ›
MANAMARO NY KARAZAN’ASA ENY AMBANIVOHITRA
1. Manao izay hisian’ny fiaraha-miombon’antoka eo amin’ny ivo toeram-pikarohana sy ny
mpandraharaha
2. Manapariaka ny sampan-draharaha manome taratasy fanamarinana ny ambioka
Tanjona
3. Mamporisika ny fifandaminan’ny mpamokatra hiditra amin’ny lalam-pamokarana vaovao
Hihatsara ny vola miditra amin’ny mpamokatra. Ny
fampandrosoana ny làlam-pamokarana isam-paritra no
andrin’ny fandrosoan’izy ireo.
4. Manomana fanampiana ho an’ny lalam-pamokarana vaovao : singa miditra (intrants),
tambatra teknolojika
Paikady
5. Mamantatra sy manokana ny faritra ho amin’ny lalam-pamokarana biolojika
1. Mampivoatra ny fikarohana eo amin’ny lafin’ny fambolena
voly hafa.
6. Manao fampahalalana sy fanapariahana ny fambolena biolojika
2. Mamporisika ny fanamaroana ny karazam-boly mba
hampitomboana ny vola miditra ary mba hampihena ny
fahavoazana tampoka.
7. Mampahafantatra ny fomba fiasa "tanàna iray –vokatra iray" any amin’ny faritra filamatra
Ny ankamaroan’ny tantsaha eto Madagasikara dia mianina
amin’ny karazam-boly tokana mba ho fivelomany. Ny tsifahampian’ny fikarohana eo amin’ny sehatry ny fambolena
dia sakana ho an’ny fanandramana voly hafa izay mety
hanatsara ny fari-piainana eny ambanivohitra.
3. Mampivoatra sy mampihatra ny paikady momba ny voly
ara-biolojika.
4. Mamantatra sy mampandroso ny lalam-barotra sy lalambokatra isam-paritra.
5. Mampivoatra ny asa hafa toy ny taozavatra, fizahantany
mikajy ny tontolo iainana.
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
Vola miditra isam-pianakaviana tambanivohitra (USD/taona)
123
370
AMBANIVOHITRA
FANAMBY 6 ›
MAMPITOMBO NY SANDAN’NY ASAM-PAMOKARANA SY
MAMPIVOATRA NY “AGRIBUSINESS”
1. Mametraka sehatra iadian-kevitra misy ny mpandray anjara rehetra eo amin’ny
sampam-pamokarana isan-karazany
2. Mandamina ny mpandray anjara fototra amin’ny asam-pamokarana mba
hampihena ny masonkarena
3. Manangana ivotoerana fanatsarana ny taha-pamokarana
4. Manangana ivotoerana misahana ny fandraharahana momba ny fambolena
Tale “Millennium Challenge Account”
5. Manangana rafitra fanaraha-maso ny kalitao
6. Miantoka ny rafitra momba ny fampahafantarana ny fihavian’ny vokatra
Paikady
7. Mamporisika ny fomba fanao amin’ny fametahana anarana famantarana (branding)
1. Mandrindra ny mpandray anjara rehetra manomboka
amin’ny famokarana ka hatramin’ny fanodinana.
8. Mampifandray sy manajary ireo faritra azo anaovana fampiasambola vaventy
ara-pambolena
2. Manangana ivotoerana misahana ny fandraharahampamokarana amin’y fambolena mba hanofana sy hanampy
ny tantsaha amin’ny fanodinana ny vokatra sy ny fivarotana.
9. Mametraka sy mandamina ireo faritra misy ireo fampiasam-bola vaventy
Ny rafi-pamokarana sy rafim-panondranana eto Madagasikara
dia voafaritry ny vokatra fototra tsy voahodina. Ny fanodinana
karazam-bokatra vitsivitsy monja dia tena mahakely ny
sandan’ny asam-pamokarana. Tsy mbola lavorary koa ny
famatsiana ny rafitra mampitohy ny sandan’ny asampamokarana noho ny tsi-fisian’ny fampandrosoana sy ny
fandaminana.
Tanjona
Vokatra voahodina no hamidy. Hahita tombony amin’izany
ny mpamokatra sy ny mpanjifa. Ny ampahany betsaka amin’ny
fanodinana ny vokatra haondrana dia hatao eto an-toerana.
Hitombo ny fifandraisana amin’ny tambazotran’ny
mpamokatra eran-tany.
3. Mampahafantatra ny fomba famokarana manaraka ny
toetr’andro.
4. Manatsara ny fambolena misy fifanarahana eo amin’ny
orinasa mpanodina sy ny tantsaha mpamokatra.
069
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
Isan’ny orinasa mpanodina voka-pambolena
Ho faritana
Ho faritana
TENY IFANOMEZANA 5
FAHASALAMANA,
FANDRINDRAMPITERAHANA
ARY ADY AMIN’NY VIH/SIDA
Hatsaraina ny fahasalaman’ny vahoaka rehetra mba ahafahany mandray anjara amin’ny
famokarana handrosoan’ny firenena sy hisian’ny fiainana mitera-bokatsoa. Hovahana
miaraka ny olana momba ny tsy fahampian-tsakafo sy ny tazomoka. Tsy havela hihanaka
ny VIH/SIDA. Hiantohana ny fahazahoana rano fisotro madio. Hihena ny hamaroan’ny
fianakaviana Malagasy mba hanatsara ny fiainam-pianakaviana.
072
MAP › Madagasikara Am-Perinasa | Teny Ifanomezana 5 | FAHASALAMANA
FAHASALAMANA
FANAMBY 1 ›
MANOME TOERAM-PITSABOANA MANARA-PENITRA HO AN’NY REHETRA
1. Mampiasa sy manapariaka mpampivelona sy mpitsabo mpanampy any amin’ny toerampitsaboana fototra rehetra
Minisitry ny Fahasalamana
2. Manome fanofanana mitohy amin’ny ambaratonga rehetra indrindra fa ny mpampivelona
sy mpitsabo mpanampy
3. Manatsara ny momba ny asan’ny mpiasan’ny fahasalamana (karama, fisondrotan’asa,
trano, tombontsoa)
4. Omena tobim-pahasalamana afaka mivezivezy ny faritra mila izany
5. Atsaraina sy omena fitaovana ny tobim-pahasalamana fototra rehetra mba ho avo ny
kalitaon’ny asany
6. Manangana rafitra fanaraha-maso manara-penitra ny fanafody any amin’ny tobimpahasalamana lavitra
1. Manome ny fahaiza-manao ho an’ny mpiasan’ny
fahasalamana izay afaka hanome ny fikarakarana arapahasalamana fototra.
7. Faritana ny fahefana sy ny andraikitry ny isan-ambaratonga eo amin’ny sehatry
ny fitsaboana
2. Atao izay ahazoan’ny faritra ambanivohitra fikarakarana
ara-pahasalamana.
8. Asiana famindrana fahefana sy fampitaovana amin’ny fitsinjaram-pahefana
isan’ambaratonga
3. Misintona ny mpiasan’ny fahasalamana hiasa any
ambanivohitra amin’ny fanomezana tombontsoa maro.
9. Ampidirana fomba famatsiam-bola vaovao ho an’ny sehatra, mba hisian’ny fikarakarana
mahafa-po ary koa hampitombo ny fampiasan’ny mahantra azy ireo
Hatramin’ny 2006 dia Tobim-pahasalamana Fototra miisa
197 no natao fanarenana ary nomena fitaovana sy fanafody
tena fampiasa. Na izany aza, ny 65%-n’ny mponina any
ambanivohitra dia mbola monina lavitra ireny tobimpahasalamana fototra ireny. Maro amin’izy ireny koa no sady
tsy ampy olona no tsy ampy fitaovana.
Tanjona
1. Hampitomboina ny isan’ireo toerana misy fikarakarana
ara-pahasalamana manara-penitra.
2. Hanabe ny mponina isika ka hahay hamantatra sy hisafidy
ny fikarakarana ara-pahasalamana izay ilainy izy ireo.
3. Hisy ny fiaraha-miombon’antoka eo amin’ny
vondrombahoaka ifotony sy ny sehatra tsy miankina.
Paikady
4. Mitana ny mpiasan’ny fahasalamana manam-pahaizana
ambony ao amin’ny sehatry ny fitsaboana.
5. Manome fahefana ara-bola sy ara-pitondrana momba ny
fahasalamana ho an’ny faritra sy ny kaominina.
6. Mampihatra ny politika nasionaly mikasika ny
fifanarahana eo amin’ny mpiasan’ny fahasalamana.
7. Mampirindra ny fitsaboana nentim-paharazana sy ny
fitsaboana manaraka ny toetr’andro.
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
Isan-jaton’ny fizaham-pahasalamana ivelan’ny Tobim-pahasalamana
49
70
Isan-jaton’ny zaza teraka any amin’ny tobim-pahasalamana
20
50
Salan’ny fanantenam-pahavelomana
55,5
58 - 61
074
FAHASALAMANA
FANAMBY 2 ›
MANAFOANA NY ARETINA FOTOTRA
1. Ampiasaina daloho ny fikarakarana rehetra mba hifehezana ny tazomoka : fandrarahana
fanafody, fizarana lay ary fitsaboana sahaza
2. Arindra ny fanentanana manerana ny nosy (vaksiny fanefitra, fanabeazana aizana, …)
mba hahabetsaka ny mponina mandray azy
3. Atsaraina ny fanofanana ho an’ny mpiasan’ny fahasalamana mitsabo ny raboka
4. Atao manara-penitra ny fampitaovana ny tobim-pahasalamana momba ny aretina azo
avy amin’ny firaisana
1. Hofehezina tokoa ny tazomoka.
2. Hofongorina ny angatra azo hatrany am-bohoka sy
ny raboka.
5. Atsaraina ny fahafaha-manao ananan’ny sampan-draharahan’ny sehatra tsy miankina
mitsabo ny aretina azo avy amin’ny firaisana
3. Hahena ny tahan’ny areti-mifindra sy ny aretin’ny
tany mafana.
6. Miantoka fa ny olona mararin’ny Areti-Mifindra avy amin’ny Firaisana dia mitady ary
mahazo fitsaboana
1. Tratrarina ny fandrakofana 100% ny fisorohana sy ny
fitsaboana ny tazomoka.
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
2. Misy ny fitaovana fitsaboana ny aretina azo avy amin’ny
firaisana manerana ny nosy.
Isan’ny olona tombanana fa mararin’ny tazo
1,234,520
320,000
Isan-jaton’ny fahafatesana avy amin’ny tazomoka eny amin’ny hopitaly
17.5
9
Isan-jaton’ny marary notsaboina ka sitrana tamin’ny raboka
72
90
Isan-jaton’ny olona vaovao voan’ny raboka
62
90
Isan-jaton’ny vehivavy bevohoka voan’ny angatra
4.2
1
Hatramin’ny taona 2006 dia mihoatra ny 1 tapitrisa ny lay
nozaraina mba isorohana ny tazomoka any amin’ny toerana
mora andairan’ny aretina. Nefa dia mbola be ihany ny tahampahafatesana noho ny tazo-moka. Mbola mahazo vahana koa
ny aretina azo avy amin’ny firaisana (toy ny angatra azo
hatrany am-bohoka). Ny fitsaboana raboka dia ambany noho
ny tsy fahampian’ny fahalalan’ny mponina sy ny mpiasan’ny
fahasalamana ny mombamomba io aretina io.
Tanjona
Paikady
3. Atsaraina ny fahafaha-manaon’ny tobim-pahasalamana
mikasika ny fisorohana, ny fitiliana ary ny fitsaboana
ny raboka.
FANAMBY 3 ›
MANDRESY NY ADY AMIN’NY VIH/SIDA
Ny taona 2006 dia ambany ny tahan’ny VIH eto Madagasikara,
ka latsaky ny 2% izany ho an’ny vondron’olona ahiana ho
mora tratry ny tsimok’aretina ary 0,95% kosa amin’ny
ankapobeny. Noho ny fanatontoloana, izay mampitombo ny
fivezivezena, ny varotra ary ny fizahantany, dia lasa loza
mitatao ho an’i Madagasikara ny fihanaky ny VIH. Ireto no
anisan’izay heverina ho “fanoherana” ho enti-miatrika izany:
•
ny “telo izay iray” (rafitra mpandrindra iray,
rafitra mpametraka paikady iray ary rafitra
mpanara-maso sy mpanao tomban’ezaka iray),
•
fikarakarana mikasika ny fisorohana sy
ny fitsaboana,
•
serasera mikasika ny Fanovana ny Fitondratena, sy fiovana
ara-piaraha-monina ary fandraisanavahaolana avy eny
ifotony, izay ampiharina ho anisan’ny fiarahamiombon’antoka eo amin’ny fanjakana sy ny fiarahamonim-pirenena ary ny sehatra tsy miankina
Ireo “fanoherana” ireo dia mifantoka amin’ny fisorohana
ambaratonga voalohany sy faharoa. Isan’ny endrika lehibe
mampiavaka azy :
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Ny fanentanana
Ny fampihenana ny fanalam-baraka sy ny fanavakavahana;
Ny vahaolana mahomby avy amin’ny vondrombahoaka;
Ny fanaraha-maso ny areti-mifindra avy amin’ny firaisana;
Ny fanoroan-kevitra sy fitiliana an-tsitrapo;
Ny fahamalinana;
Ny fisorohana ny fifindran’aretina avy amin’ny reny ho
amin’ny zaza;
8. Ny fahadiovan’ny ra;
9. Ny fisorohana sy fitsaboana araky ny fotoana
mahamety izany;
10. Ny fikarakarana ireo kamboty ka ahiana ho mora
haindaran’ ny aretina VIH/SIDA.
Mba hampahomby ireo “fanoherana” ireo, sy hahakely ny
fandaniana, dia ilaina ny mampivondrona azy ireo mba
hapariaka isan’ambaratongam-pitondrana.
075
FAHASALAMANA
076
FAHASALAMANA
FANAMBY 3 ›
MANDRESY NY ADY AMIN’NY VIH/SIDA (TOHINY)
Tanjona
1. Manamafy ny fahaiza-manao any amin’ny ambaratonga rehetra mba hampisy fitsinjarampahefana tena izy ho an’ny “fanoherana” nasionaly.
Minisitry ny
Fahasalamana/Tetikasa SIDA
2. Manamafy ny fampiharana ny fitsipika “telo izay iray” mba hahazoan’ny rehetra ny
fikarakarana ilainy.
Minisitry ny
Paikady
3. Manaparitaka ny Serasera mikasika ny Fanovana ny Fitondratena sy ny fiovana arapiaraha-monina
Minisitry ny
1. Manatsara ny fahazoana fikarakarana fitsaboana ho an’ireo
ahiana ho mora tratry ny aretina sy ho an’izay miaina
amin’ny faritra mety mampihanaka ny VIH.
4. Manome fahefana ny vondrombahoaka mba hampandroso vahaolana ifotony
Minisitry ny
5. Mampitombo ny fahazoana sy ny fampiasana ny Fanoroan-kevitra sy Fitiliana An-tsitrapo
Minisitry ny
6. Manome fisorohana ambaratonga 1 ho an’ny vehivavy bevohoka ary fitsaboana “ARV”
kosa ho an’ny vehivavy mitondra ny tsimok’aretina VIH sy ny zanany.
Minisitry ny
7. Miantoka ny fisian’ny Trano Fitehirizan-dra madio any amin’ny faritra 22
Minisitry ny
4. Manamafy ny fiaraha-miombon’antoky ny fanjakana sy
ny sehatra tsy miankina.
8. Miantoka ny fampiharana ny Politikam-pirenena momba ny Fitandremana
Minisitry ny
5. Manatsara ny fitantanana mifototra amin’ny fahazoana
vokatra, mifantoka amin’ny fampifandraisana ny
famoronana tinady sy ny fanomezana ny fikarakarana.
9. Manatsara ny fahazoan’ireo mararin’ny VIH/SIDA ny fisorohana sy ny fitsaboana ny aretina
Minisitry ny
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
Tahan’ny VIH ao amin’ny vehivavy bevohoka
0,95%
‹ 0,8%
Tahan’ny fampiasana fimailo ho an’ny tanora 15 - 24 taona ao amin’ny sokajy
mety ho tratry ny aretina
Tsy ananana
L:45%
V: 20%
Isan-jaton’ny olon-dehibe sy ny ankizy velona ka mbola manaraka “ART”
taorian’ny 12 volana nanombohana ny “ARV”
Tsy ananana
90%
1. Hotazonina latsaky ny 1% ny tahan’ny VIH amin’ny
ankapobeny, ary hokarakarana ireo mararin’ny VIH/SIDA.
2. Ahena ny isan’ny olona vaovao tratry ny
tsimok’aretina VIH.
3. Ampitomboina ny isan’ny mararin’ny VIH/SIDA
mahazo fitsaboana.
2. Manatsara sy miantoka ny fampiasana fenitra ara-kalitao
amin’ny fikarakarana momba ny fitsaboana amin’ny
ambaratonga rehetra.
3. Manamafy ny fahaiza-mitarika sy ny fahaiza-manao arateknika sy ara-pitantanana, miampy fandrindrana ao
anatin’ny sehatra iray sy ao anatin’ny sehatra maromaro,
amin’ny ambaratongan’ny “fanoherana” nasionaly rehetra,
ka izany dia manaraka ny fitsipika “telo izay iray”.
6. Manatsara ny fahazoana sy ny fitantanana ny famatsiana
fanafody sy famantaran’aretina hitsaboana ny aretina azo
avy amin’ny firaisana sy ny VIH/SIDA, toy ny fanafody
ARV (Anti-Retro Viral).
FAHASALAMANA
FANAMBY 4 ›
MAMPIHATRA FANDRINDRAMPITERAHANA MAHOMBY
Nitombo avo roa heny ny mponina eto Madagasikara nandritra
ny 25 taona lasa. Izany dia manampy ny vesatra mahazo
ny harem-pirenena sy ny harena ifotony (tontolo iainana,
famatsiana sakafo, filana fotodrafitrasa). Mitombo ny
fampiasana fanabeazana aizana nefa dia mbola ambany
ihany ny taha amin’ny ankapobeny. Misy izany ny filana
fandrindrampiterahana izay tokony homena fahafaham-po.
Amin’izao fotoana izao dia miisa 1.945 ireo foibempandrindram-piterahana izay miasa manome toro-hevitra sy
fanabeazana aizana, saingy goavana loatra ny fanamby
atrehina. Toy izany koa, ny fahazoan’ny tanora ny
fikarakarana momba ny fahasalaman’ny fiterahana sy
ny fandrindrampiterahana dia voafetra ihany.
1. Ampiharina ny teti-pivoaran’ny sehatra ary tanterahina ny fanentanana nasionaly
Minisitry ny Fandrindrampiterahana
2. Atevenina ny fahaiza-manaon’ny mpiasan’ny fahasalamana momba
ny fandrindrampiterahana
3. Ampahafantarina ny fomba fanabeazana aizana maharitra
4. Mampihatra paikady famatsiam-bola vaovao momba ny fandrindrampiterahana
5. Mampihatra ny fenitra sy fomba fanao izay nifanarahana ho an’ny fikarakarana
amin’ny ambaratonga rehetra
6. Ampitomboina ny fikarakarana mahakasika ny fandrindrampiterahana ho
an’ny tanora
Tanjona
1. Hahena ny salan’ny fahamaroan’ny fianakaviana Malagasy
mba hahatsara ny fari-piainana.
7. Ampidirina amin’ny fandaharanasa momba ny VIH/SIDA ny fahasalaman’ny
fiterahana sy ny fandrindrampiterahana
2. Homena fahafaham-po ny filana fanabeazana aizana
sy fandrindrampiterahana.
Paikady
077
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
1. Ampitomboina ny fahazoana sy ny fanomezana
fanabeazana aizana.
Tahan’ny fitsaihana amin’ny ankapobeny
5.4
3
2. Atao ny fandaharanasa ho fanabeazana ny olom-pirenena.
Tahan’ny fitsaihana – Ambonivohitra
3.7
3
3. Ahena ny vohoka tsy nirina eo amin’ny zatovovavy
(fanomezana fikarakarana fandrindrampiterahana).
Tahan’ny fitsaihana – Ambanivohitra
5 hatramin’ny 8
3 hatramin’ny 5
4. Ampidirina ao anatin’ny fanentanana hafa momba ny
fahasalamana ny fandrindrampiterahana.
Tahan’ny fampiasana fanabeazana aizana (mponina)
18
30
Tahan’ny fampiasana fanabeazana aizana (tanora)
15
45
Isan-jaton’ny tanora (15-24) mandray torohay momba ny
fandrindrampiterahana
45
100
078
FAHASALAMANA
FANAMBY 5 ›
MAMPIHENA NY TAHA-PAHAFATESAN’NY ZAZA
Ny taona 2006 dia betsaka ny fanentanana natao momba ny
fanaovana vaksiny (kitrotro) sy ny fampitomboana ny
fitsaboana ny aretin-kibo sy ny tazomoka. Na dia izany aza
dia mbola ambony ihany ny taha-pahafatesan’ny ankizy satria
mbola mijanona eo amin’ny 94 amin’ny 1000 izany.
Tanjona
1. Ampidinina ho antsasany ny taha-pahafatesan’ny zaza.
2. Hitombo ny filana mahakasika ny fikarakarana momba
ny fiterahana.
1. Manome fikarakarana sahaza (Vitamina A, PEV)
2. Mandrindra ny anjaran’ny vondrombahoaka sy ny sehatry ny fahasalamana mikasika ny
fitsaboana ny aretin’ny zaza latsaky ny 5 taona
3. Miantoka fa ny mpiasa rehetra any amin’ny hopitaly alaina tahaka sy any amin’ny tobimpahasalamana dia manana fahaiza-manao hitsabo ny ankizy sy ny zaza vao teraka
4. Manentana ny fianakaviana amin’ny fiovan’ny fitondrantenan’ny zaza
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
Isan-jaton’ny zaza maty (amin’ny 1000)
94
47
Isan-jaton’ny fandrakofana amin’ny DTC Hep B
80
100
Isan-jaton’ny zaza nahazo fanampiana vitamina
80
100
Isan-jaton’ny zaza latsaky ny 1 taona vita vaksiny amin’ny raboka
95,2
100
Isan-jaton’ny zaza latsaky ny 1 taona vita vaksiny amin’ny kitrotro
83,8
100
3. Handray anjara bebe kokoa amin’ny fahasalaman’ny
ankizy ny vondrombahoaka.
Paikady
1. Ifantohana ny fandaharanasa mikasika ny fisorohana
aretina eo amin’ny ankizy.
2. Akambana anatin’ny fikarakarana ny zaza ny momba ny
sakafo sy ny fanaovana vaksiny.
3. Ampitomboina ny isan’ny mpampivelona sy ny
mpitsabo mpanampy.
FAHASALAMANA
FANAMBY 6 ›
MAMPIHENA NY ISAN’NY RENY SY ZAZA MATY AM-PITERAHANANA
1. Miantoka fa ny tobim-pahasalamana rehetra dia efa manana ny fitaovana sy ny fanafody
ho fikarakarana ny vohoka sy ny fiterahana
2. Manafaingana ny fampiharana ny tetipivoarana ho fampihenana ny fahafatesan’ny reny
eo am-piterahana
1. Mampitombo ny filana fikarakarana alohan’ny
fiterahana sy ny fisorohana.
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
2. Miantoka ny fananana sampan-draharaha misahana
vonjy taitra sy fampiterahana.
Taham-pahafatesan’ny reny eo am-piterahana (/ fiterahana 100.000 velona)
469
273
3. Mampandroso ny fikarakarana atao any an-trano
mikasika ny fahasalaman’ny reny sy ny zaza.
Taham-pahafatesan’n’y zaza eo am-piterahana (/ fiterahana 1.000 velona)
32
17
Hatramin’ny taona 2000, dia nisy ny ezaka hampihena ny
reny maty am-piterahana. Mbola tsy ampy anefa ny mpiasa
manana traikefa any ambanivohitra ary mbola tsy ampy toy
izany koa ny fahazoana fitsaboana vonjy taitra momba ny
fiterahana. Raha atao ny sala dia vehivavy 8 no maty isan’andro
noho ny fahasarotana eo am-piterahana.
Tanjona
Paikady
1. Mampivelatra ny filana fikarakarana fisorohana ho
an’ny vehivavy bevohoka.
2. Manatsara ny fikarakarana ny vohoka sy fiterahana
misy fahasarotana.
3. Mampitombo ny isan’ny mpampivelona.
4. Mametraka fandaharanasa mikendry ny fikarakarana
ny reny any an-trano.
079
080
FAHASALAMANA
FANAMBY 7 ›
MANATSARA NY SAKAFO
1. Manome sakafo ho an’ny zaza tsy ampy sakafo mihitsy na tsy ampy sakafo loatra
Tale Tetikasa momba ny Sakafo
2. Mampihatra ny fandaharanasa nasionaly momba ny sakafo ao amin’ny distrika 116
3. Mampiditra ny momba ny sakafo any amin’ny fandaharam-pianarana
Tanjona
4. Manao asa ho fiarovana ny olona tena sahirana
Minisitry ny Fahasalamana/Fanabeazana
Hahena betsaka ny tahan’ny faharatsian’ny sakafo eo amin’ny
zaza latsaky ny 5 taona sy ny tahan’ny tsy fahampian-tsakafo
any amin’ny tokantrano sy ny vondron’olona mety ho
tratran’izany.
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
Paikady
Isan-jaton’ny faharatsian’ny sakafo (zaza latsaky ny 5 taona)
42
28
1. Mifantoka amin’ny faharatsian’ny sakafo eo amin’ny zaza
latsaky ny 5 taona sy ny tsy fahampian’ny otrikaina.
Isan-jaton’ny tsy fahampian-tsakafo (tokantrano)
65
48
Olana ho an’ny ankamaroan’ny tokantrano Malagasy ny tsy
fahampian’ny sakafo ary tena avo ny tahan’ny faharatsian’ny
sakafo eo amin’ny ankizy latsaky ny 5 taona. Ny governemanta
dia nanangana ny Sampandraharaha Nasionaly momba ny
Sakafo mba hifantoka manokana amin’ny filana sakafo ho
an’ireo mponina mety ho tratry ny tsy fahampiana.
2. Mamaha ny olan’ny tsy fahampian-tsakafo any amin’ireo
vondron’olona mety ho tratran’izany.
3. Mandrindra ny rafitra fanaraha-maso mikasika ny sakafo
isan’ambaratonga.
4. Manamafy ny fisorohana ny tsy fahampiana sy ny
faharatsian’ny sakafo.
5. Manamafy sy mampivelatra ny Fandaharanasa Nasionaly
momba ny Sakafo eo amin’ny vondrombahoaka.
6. Mitady vahaolana momba ny tsy fahampian’ny otrikaina
eo amin’ny vehivavy bevohoka sy mampinono any amin’ny
vondrombahoaka fototra mba hampihena ny isan’ny zaza
teraka tsy ampy lanja.
FAHASALAMANA
FANAMBY 8 ›
MANOME RANO MADIO SY MAMPIASA NY FOMBA MANARA-PAHASALAMANA
Tanjona
Paikady
Hatramin’ny taona 2006 dia mihoatra ny antsasaky ny ankizy
eto Madagasikara no marary vokatry ny aretina ateraky ny
rano maloto, ary io no antony faharoa lehibe mahatonga ny
fahafatesan’ny ankizy. Na dia eo aza ireo fandaharanasa
mikasika ny fomba manara-pahasalamana, dia mahatratra
6 tapitrisa isan-taona no andro tokony hiasana izay very, ary
3,5 tapitrisa isan-taona kosa no isan’ny andro tokony hianarana
izay very vokatry ny aretina avy amin’ny rano maloto.
1. Hahazo fanabeazana momba ny fidiovana sy ny fomba
manara-pahasalamana ny ankizy rehetra.
1. Iantohana ny fahazoan’ny olona rehetra rano fisotro madio.
2. Hahena be ny fahafatesan’ny ankizy vokatry ny aretina
avy amin’ny rano maloto.
3. Hahena be toy izany koa ny isan’ny andro tokony hiasana
sy tokony hianarana very.
081
2. Beazina momba ny fidiovana sy ny fomba manarapahasalamana ny olona.
3. Ampiharina ny paikady iraisam-pirenena “WASH” (Rano,
Fidiovana ary Fahasalamana).
Manangona ny zaraasa samihafan’ny Ministeran’ny Fahasalamana mba hifantoka
amin’ny aretina vokatry ny rano maloto
Manamafy ny fiaraha-miasa eo amin’ny ministera samihafa amin’ny fampiharana
ny paikady “WASH”
Mampandroso ny fanentanana mikasika ny paikady “WASH”
Minisitry ny Fahasalamana/
Fampianarana
Mampiditra ny fidiovana sy ny fomba manara-pahasalamana ao amin’ny fandaharampianarana
Minisitry ny Fahasalamana/
Fampianarana
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
Isan-jaton’ny fanomezana famatsiana rano madio
31
65
Isan-jaton’ny fanomezana fotodrafitrasa momba ny fidiovana
52
70
Isan’ny “kaominina” manana fandaharanasa “WASH”
50
1.500
TENY IFANOMEZANA 6
FITOMBOANA LEHIBE EO
AMIN’NY TOEKARENA
Hanana toekarena mitombo haingana i Madagasikara; ny tahan’ny fitombon’ny
harin-karena faobe dia hahatratra 7 ka hatramin’ny 10 isan-jato amin’ny taona
taona 2012.
Hanana sehatra tsy miankina mivelatra sy matanjaka, tarihin’ny varotra sy ny
fampiasam-bola avy eto amin’ny firenena sy avy amin’ny faritra ary avy amin’izao
tontolo izao i Madagasikara. Ataon’ny fitondrana izay hametrahana fepetra fototra
ho fanamorana ny fandraharahana.
Hamporisika ny fampiharana sy fampiasana fahaiza-manao, teknolojia, paikady
avo lenta isika mba hahafahan’i Madagasikara miatrika ny fanambin’ny
fanontoloana sy mampiasa izany ho tombontsoan’ny vahoaka Malagasy.
084
MAP › Madagasikara Am-Perinasa | Teny Ifanomezana 6 | TOEKARENA
TOEKARENA
FANAMBY 1 ›
MIANTOKA NY FISIAN’NY TONTOLO ARA-TOEKARENA
FAOBE MARIN-TOERANA
Nisy fivoarana lehibe ny tontolo ara-toekarena faobe, saingy
tsy mbola marin-toerana tanteraka. Mbola mihoatra ny 10
isan-jato ny fisondrotry ny vidim-piainana indrindra vokatry
ny fiakatry ny vidin’ny solika. Nandalo fahasahiranana ny
sehatra mpanondrana. Nisy ireo orin’asa afa-kaba no voatery
nampihena ny isan’ny mpiasa noho ny fifaninanana erantany. Ny fisondrotry ny toekarena dia hiankina betsaka amin’ny
firoborobon’ny sehatra mpanondrana, ny fahafahan’i
Madagasikara misintona mpampiasa vola vahiny, ary ny
fahaizan’i Madagasikara mampiasa ny harena voajanahary.
Nahatratra 11,7 isan-jaton’ny Harikarena Anaty Faobe (HAF)
ny tsy fahampiana teo amin’ny varotra ivelany tamin’ny taona
2005. Tamin’io taona io dia nahatratra 4,6 isan-jato ny tahan’ny
fitombon’ny HAF. Antenaina hihena ho 4 isan-jaton’ny HAF
aza ny tsy fahampiana eo amin’ny teti-bolam-panjakana
amin’ny taona 2006 kanefa mbola ambany ny fidirambolampanjakana.
Tanjona
1. Hotohizana ny fahamarinan-toeran’ny tontolo aratoekarena faobe, miaraka amin’ny taha ambany eo amin’ny
fisondrotry ny vidim-piainana.
2. Hofoanana ny tsy fifandanjana eo amin’ny tontolo aratoekarena ankapobeny.
Paikady
1. Manohy politikam-bola hentitra mba hifehezana ny
fisondrotry ny vidim-piainana ka hahamarim-toerana ny
fifanakalozana eo amin’ny lalam-barotra any ivelany.
2. Mandamina ny fitantanana ny volam-panjakana ary
mampihena ny fatiantoka eo amin’ny tetibola.
3. Manavao ifotony sy manatsotra ny rafitry ny
fandoavan-ketra.
4. Manamafy ny fahaizan’ny fitantanam-panjakana
manadihady sy manao vinavina ara- toekarena.
085
TOEKARENA
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
1. Manavao ifotony ny rafitry ny hetra eo amin’ny firenena sy
ny faritra mba hampitombo ny vola miditra ho an’ny fanjakana
Minisitry ny fitantanam-bola
Taham-pitomboan’ny vidim-piainana isan-taona (%)
11,4
5,0
Fatiantoka eo amin’ny Tetibola (%n’ny HAF)
4,3
3,0
2. Mampivoatra ny fitaovana tsy mivantana fanarahamaso
ny vola
Goverinoran’ny Banky Foibe
Volan’ny Banky Foibe amin’ny fanjakana (%n’ny hetra miditra
tamin’ny taon-dasa)
10
5
3. Mampihena miandalana ny ampaham-bola mialoha ataon’ny
Banky Foibe ho amin’ny Tahirimbola
Goverinoran’ny Banky Foibe
Tahirim-bola vahiny (amin’ny fampidiran’entana isam-bolana)
2,9
6
4. Mampihena ary amin’ny farany manafoana ny vola tsy
voaloan’ny Fitondrampanjakana
Minisitry ny tetibola
Toe- danjam- pifanakalozana tsotra (% n’ny HAF)
-11,7
-8,0
Tontalin’ny trosam-panjakana (%n-ny VAF)
81,4
60
5. Mampiasa solosaina any amin’ny foibe fandraisan-ketra
sy ny any amin’ny biraon’ny sampan-draharahan’
ny Fadintseranana
Minisitry ny tetibola
Taham-pitomboan’ny Harikarena (isan-jato)
4,6
7 - 10
Taham-pampiasambola (%n’ny HAF)
22,5
30
6. Manamafy ny ady atao amin’ny halatra amin’ny fadintseranana
Harikarena isan’olona (USD)
309
476
7. Mampihatra ny Paikady Nasionaly momba ny Fampivoarana
ny Antontan’isa
Minisitry ny toekarena
8. Mampivoatra ny fitaovana enti-manadihady ny tontolo aratoekarena faobe
086
TOEKARENA
FANAMBY 2 ›
MAMPITOMBO NY FAMPIASAM-BOLA MIVANTANA AVY ANY IVELANY
Paikady
Nanomboka ny taona 2002, dia nitodika amin’ny Fampiasambola Mivantana avy any Ivelany ny fitondram-panjakana ho
anisan’ny hery lehibe iray hitarika ny fitombon’ny toekarena.
Tamin’ny taona 2005, dia 85 tapitrisa USD ihany no
fampiasambola vahiny niditra teto Madagasikara. Tamin’io
taona io dia voakilasy faha-131 amin’ny firenena 150 i
Madagasikara teo amin’ny fanadihadiana ny tontolon’ny
fandraharahana izay ataon’ny Banky Iraisam-pirenana. Tamin’ny
taona 2006 dia natsangan’ny fitondram-panjakana ny Filankevitra ho an’ny Fampandrosoana Ara-toekarena an’i
Madagasikara (na Economic Development Board of Madagascar
– EDBM); mba hampitombo ny fampiasam-bola avy any ivelany.
1. Apetraka ny tontolon’ny fandraharahana manosika
fifaninanana.
Tanjona
1. Hivoatra ho isan’ny safidy voalohany i Madagasikara eto
Afrika Atsimon’ny Sahara sy eto amin’ny faritra
Ranomasim-be Indiana hiavian’ny mpampiasa vola avy
any ivelany.
2. Arovana ny fampiasam-bola sy ny varotra.
3. Amafisina ny fampahalalana an’i Madagasikara mba
hisintonana ny mpampiasa vola.
4. Apetraka ny foto-drafitr’asa ilain’ny mpandraharaha.
5. Tadiavina ny fifanarahana eo anivon’ny governemanta
any ivelany ba hanamafy ny fitokisan’ny mpandraharaha
sy ny fidirana amin’ny tsena.
6. Foanana ny sakana ho an’ny fifaninanana eo amin’ny tsena.
1. Atomboka ny asan’ny EDBM hanatsara ny tontolon’ny fampiasam-bola
Talen’ny EDBM
2. Tapahina ireo taratasim-panjakana sakana ho an’ny fampiasam-bola
Talen’ny EDBM
3. Ampiharina ny lalana vaovao momba ny fampiasam-bola
Talen’ny EDBM
4. Volavolaina ny paik’ady vaovao ho an’ny mpampiasa vola vahiny
Talen’ny EDBM
5. Atsangana ny faritra indostrialy
Talen’ny EDBM
2. Hahatratra fitombon’ny harin-kerana faobe avo lenta i
Madagasikara amin’ny 2012.
6. Volavolaina ny rakitra momba ny tany ho an’ny fampiasam-bola
Talen’ny EDBM
3. Hovelarina ny sehatra mpandray anjara amin’ny hetra eo
amin’ny antenantenany sy ny lavitr’ezaka.
7. Ampitomboina ny fifanarahana eo amin’ny Governemanta mba hiarovana
ny fampiasam-bola
Minisitry ny raharaham-bahiny
8. Amafisina ny asan’ny Mpanelanelana olana ara-barotra
Talen’ny EDBM
9. Aparitaka ny fiantohana ho an’ny fifandraisana ara-barotra
Minisitry ny varotra
4. Hifantoka indrindra amin’ny sehatra miteraka sanda hary
ambony, mamorona asa maro, mitarika firoboroboana eo
amin’ny sehatra mifandray aminy ny fampiasam-bola avy
any ivelany.
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
Fampiasam-bola mivantana avy any ivelany (tapitrisa US$)
84
500
Kilasiana ny tontolon’ny fampiasam-bola
131
80
087
FANAMBY 3 ›
TOEKARENA
MIKATSAKA NY FANOMEZANA ASA NY REHETRA
Tanjona
Paikady
Tamin’ny taona 2005, dia 64,6 isan-jaton’ny mponina no ao
amin’ny taona tokony iasana. 82% no miasa eo amin’ny
sehatry ny fambolena. 13,4%-n’ny mponina no miasa amin’ny
sehatra manara-penitra ka ny 150 000 miasa amin’ny
fanjakana. Raha ampitahaina amin’ny hafa dia ambany ny
karama; raha eo amin’ny 36 USD eo ho eo ny karama
salantsalan’ny mpiasa tsy vita fiofanana, 85 USD ny any Chine
ary 44 USD ny any Inde. Ambany anefa ny vetim- pamokarana,
tsy manampahaizana ny mpiasa ary tsy miasa araky ny
fahaizany ihany koa.
1. Ho tandrovana ny hananan’ny mpiasa fahaizana ampy ka
ahafahany mamaly ny fitakian’ny toekarena.
1. Hamporisihina ny hisian’ny sehatra miteraka asa.
2. Hiakatra be ny ventim-pamokaran’ny asa.
3. Hotohizana ny ezaka fanomezana asa ny rehetra.
2. Havaozina ny lalàna mifehy ny asa.
3. Hampifanarahina ny asa amin’izay ilain’ny toekarena.
4. Hampitomboina ny fiofanana arak’asa.
5. Ovaina ny toe-tsaina hanohana asa mamokatra
ara-toekarena.
1. Fanohananana ny fiofanana sy fandaharam-pianarana arak’asa
Minisitry ny asa
2. Fananganana sy fampiharana paikady hampandrosoana sy hamoronana asa mamokatra
Minisitry ny asa
3. Ampiharina ny fanaraha-maso sy ny fanaovana tomban’ezaka
Minisitry ny asa
4. Fampifanarahana amin’ny fananganana ny fahaiza-manao eo an-toerana ny tolotr’asa
ao amin’ny faritra
Minisitry ny asa
5. Fananganana ivotoerana misahana ny torolalana momba ny asa sy ny fanofanana any
amin’ny faritra 22
Minisitry ny fampianarana
6. Mampandroso ny fampianarana ara-teknika
Minisitry ny asa
7. Fananganana Ivotoeram-paritany hanaovana Fikarohana sy Fanofanana Tekinika
Minisitry ny asa
8. Vokarina ny antontanisa marina momba ny asa
Minisitry ny asa
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
Taha tsy fananana asa
Ambony
Ambany
Isan’ny fisoratana anarana any amin’ny sekoly fianarana asa
(tondro fototra 2005=100)
100
500
088
TOEKARENA
FANAMBY 4 ›
MANAVAO NY FIRAFITRY NY BANKY SY NY FANDRAHARAHANA NY VOLA
1. Hamoraina ny fanomezana fahazahoan-dalana manokatra banky, amporisihina ny
fanokafana rantsana any ambanivohitra
Mpanaramaso ny Banky
2. Amporisihina ny fivoaran’ny lalam-barotra ara-bola, sy ny tsenam-bola, ary ny
karazam-pamatsiambola
3. Amporisihina ny fananganana rafitra fampindramambola madinika, amporisihina ny
rafitra famatsiana fanindroany
4. Tohanana ny fampivoarana ny raharaham-bola toy ny fanofàna arahim-barotra sy
ny fanaramana mpanelanelana
Hiroborobo ny rafitry ny fandraraham-bola ; ho zakan’ny
mpandraharaha ny tahan-janabola ; ary hisy karazana
fampindramam-bola maro isan-karazany ho an’ny ampahamponina betsaka.
5. Avaozina ny rafitra fiantohana mba hanohana ny asa mamokatra
Paikady
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
1. Hampitomboina ny fifaninanana any amin’ny sehatry
ny banky.
Tahan-tahiry any amin’ny Tsy miankina
12,1
25,7
2. Hamafisina ny lalàna sy ny fanaraha-maso ny rafitra.
Elanelan’ny tatao eo amin’ny fampindramam-bola sy ny zanabola aloha
8,25
5
3. Hamafisina ny fahombiazan’ny tambazotra
fampindramam-bola madinika.
Fampindramam-bola maharitra ho an’y sehatra tsy miankina
5,4
8
Tamin’ny taona 2006, dia enina ny banky ara-barotra miasa
eto Madagasikara. Tsy ampy ny fifaninanana, tery ny
fahazahoana fampindramam-bola lavitr’ezaka. Lafo ny
saran’ny fanelanelanana ara-bola. Noho izany, dia maro ireo
mpandraraha eo amin’ny sehatra tsy miankina no tsy mahita
famatsiam-bola ho an’ny tetik’asa. Ambany ny tahan’ny
fahazahoan’ny mponina famatsiam-bola ary tsy mbola misy
ny tsenam-pifanakalozan-tsanda. Misy ireo rafitra
fampindramam-bola madinika kanefa ny saran’izany dia
ambony satria mahatratra 3% isam-bolana.
Tanjona
4. Hatsangana ny fepetra hoan’ny fampandrosoana ny
lalam-barotry ny vola sy ny fananganana Tsenampifanakalozan-tsanda.
5. Hamporisihina ny fampitomboana ny tahirim-bola.
089
FANAMBY 5 ›
TOEKARENA
MANAMAFY NY ORINASA ETO AN-TOERANA, NY ORINASA
MADINIKA SY SALANTSALANY ARY NY MPANAO ASATANANA
1. Manangana Foibem-paritra ho an’ny fampandrosoana ny Indostria sy ny Varotra
Minisitry ny Indostria sy ny Varotra
2. Manitatra ny Antenimieran’ny Asa any amin’ny faritra ambanivohitra
Minisitry ny Indostria
3. Manamafy ny fahafaha-miasan’ny ivotoerana mba hampandroso ny taozavatra
Minisitry ny taozavatra
4. Ampidirina amin’ny sehara manara-penitra ny sehatra tsy manara-penitra
Talen’ny EDBM
5. Ampivoarina ny sehatry ny tao-zavatra
Talen’ny EDBM
6. Manangana rafitra torohay momba ny fanana asa
Minisitry ny Varotra
Handray anjara lehibe amin’ny fandrosoan’ny harikarena ny
orinasa madinika. Hampihatra haitao sy fomba fitantanana
vaovao ny orinasa madinika.
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
Paikady
Isan’ny Orinasa niforona
882
2.000
1. Manangana ivotoerana manohana ny
fampitomboam-bokatra.
Petra-bolan’ny sehatra tsy manara-penitra amin’ny HAF (tarehimarika
avy amin’ny tahiry)
20
12
Nanomboka ny taona 2002 dia nandray fepetra
hampandrosoana ny orinasa madinika sy salantsalany ny
Governemanta tamin’ny alalan’ny Antenimieram-barotra sy
Indostria ary Fambolena sy Asatanana, ary ny Sehatra
hampivelarana ny Asatanana dia nohamafisina arak’izany
koa.
Mibahan-toerana ny sehatra tsy manara-penitra; voafetra ny
fidirana amin’ny lalam-barotra any ivelany. Ety araka izany
sehatry ny famoronana orinasa. Eo amin’ny13% eo ho eo ny
fandraisana anjaran’ny fihariana ara-taozavatra amin’ny
harikarena faobe.
Tanjona
2. Mifindra avy amin’ny sehatra tsy manara-penitra
mankamin’ny sehatra manara-penitra.
091
FANAMBY 6 ›
TOEKARENA
MAMPITOMBO NY FAHAFAHANA MIFANINANA EO
AMIN’NY TSENA IRAISAM-PIRENENA
1. Manamboatra toerana hampisehoana ny entana aondrana
Talen’ny EDBM
2. Manamora ny fahazoana fampindramam-bola amin’ny fananganana famatsiam-bola
hoan’ny fanondranana entana
Minisitry ny Varotra
3. Mamporisika asa fampahalalana amin’ny alalan’ny Masoivoho sy Consulat
Minisitry ny Raharaham-bahiny
4. Manangana masoivoho ary mikarakara hetsika hampahafantarana ny entana
vokarin’ Madagasikara
Tanjona
5. Manatanteraka hetsika fampahalalana ny entana avo lenta
Hamafisina ny fanamaroan-karazana ny entana aondrana.
Hifanojo amin’ny an’ny vokatra nasionaly ny fenitra takiana
eo amin’ny fifanakalozana iraisam-pirenena ary hitombo isa
tokoa ny sanda hary vidiny.
6. Miantoka laboratoara manao fanafody sy misahana ny haiotrikaretina ary ny hairefy
Minisitry ny fambolena
7. Manatanteraka fanovana indostrialy amin’ny fampifanatonana ny akora any amin’ny
sehatra tsirairay isam-paritra
Minisitry ny Indostria
8. Mampiasa antontanisa tondro tarehimarika marina
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
Mampitombina ny tarehimarikan’ ny fanondranan’entana
16,7
22,3
Taham-pamenoana amin’ny entana aondrana sy afarana
65,5
83,8
Ny entana fanondrana hatramin’izay no mandrafitra ny
ankabetsahan’ny varotra iraisam-pirenena, ka mahatonga
ny harinkarena ho marefo tsy mahatanty ny olana isankarazany. Tamin’ny taona 2005 dia niharan’ny fifanarahambarotra efa lany andro isika sy ny faharavan’ny fifanekena
momba ny "multi-fibre". Nidina 20,7% ny vola nampidirin’ny
fanondranana entana raha ampitahaina amin’ny azo tamin’ny
2004. Ny tsy fanaraham-penitra eo amin’ny kalitao iraisampirenena no anisan’ny antony lehibe misakana ny
fitomboan’ny entana aondrana.
Paikady
1. Tsorina ny lalam-barotra fanondranana entana sy
fiantohana ary famatsiam-bola.
2. Manome fotodrafitrasa, fepetra sy fanohanan’ ny fanjakana.
3. Mampivoatra ny fomba fiasa eo amin’ny fampanarahampenitra ny vokatra ary ny fanomezana taratasy fanamarinana.
4. Mampihatra paikady indostrialy vaovao, matihanina.
092
TOEKARENA
FANAMBY 7 ›
MIEZAKA NY HAMPANDROSO NY SEHATRY NY HARENA AN-KIBON’NY TANY
Paikady
Nisy ny ezaka natao niasana amin’ny fanavaozana ny tontolompitantanana nefa tsy dia tafavoaka ilay tosika nantenaina
hitarika ny asa fitrandrahana, na ny fanomboana ny
fampiasam-bola. Araka ny fantatra dia latsaky ny 4% n-ny
harikarena faobe no entin’ny asa fitrandrahana. Raha toa ka
ampiasaina ny tahiry ka ampamokarina, dia 30%n-ny
harikarena faobe dia ho avy amin’ny indostrian’ny harena
an-kibon’ny tany amin’ny 2011.
1. Hiara-miasa ny Ministera sy orinasa ary mpamatsy vola
mba hisakanana ny mpanelingelina misy.
Tanjona
Handray anjara i Madagasikara ny mba hampidirana
ny tetikasa fitrandrahana amin’izao fotoana izao ka
hiakatra aingana amin’ny antanantohatra famokarana.
Sady hikajy ny mponina ao an-toerana sy ny tontolo
iainana amin’izany. Hivoaka eo fahafahany mitrandraka
la hiha-maro ny mpitrandraka ho avy ary hampiroborobo
ny harena voajanahary.
2. Hatsaraina ny tontolo iainana misy ka miainga avy amin’ny
fanamarihana ataon’ny orinasa tsy miankina.
3. Hampandraisina anjara ny olom-pirenena amin’ny
fanaovana tetikasa (tolokevitra mandritra dingana
fanoritsoritana sy fanarahamaso.)
4. Hampidirina ao anaty tetikasa ny mpandraharaha aratoekarena madinika ao anaty sehatra manara-penitra.
1. Foanana ny sakantsakana amin’ny famokarana
Minisitry ny harena an-kibon’ny tany
2. Faritana ny drafitra hamatsiambola ny fotodrafitrasa
Minisitry ny teti-bola
3. Hatsaraina ny lalàna sy ny fitsipika eo amin’ ny sehatry ny
harena an- kibon’ ny tany
4. Mampandroso ny famantarana sy mampivoatra ny asa fitrandrahana efa misy
sy ny tahirina hidrôkarbiora
5. Manatevina ny fanofanana amin’ny fahaizana mitantana ny solitany sy ny
fitrandrahana ny angovo
6. Hamafisina ny fahaizamanorina ananan’ny mpitandraka vatosoa madinika
7. Hampandraisina anjara ny olom-pirenena eo amin’ny dingana fanoritana amin’ny
tetikasa vaovao sy amin’ny fanarahamaso ny tetikasa
Lehiben’ ny faritra
8. Hahena ny saran’ny tamberina
9. Tsorina ny taratasim-panjakana
Talen’ny EDBM
MARIDREFIN’NY ASA
2007
2012
Saran’ny fandraharanana ny asa fitrandrahana (tapitrisa USD)
1,58
15
Saram-pitrandrahana (tapitrisa US$)
0,168
45
Saram-panondranana mineraly (tapitrisa US$)
50
300
093
FANAMBY 8 ›
Manana karazambiby, zavamaniry ary moron-dranomasina
tsy manam-paharoa i Madagasikara ho an’ny fizahantany.
Kanefa noho ny tsy fahampian’ny foto-drafitrasa, ny
fandraisana sy fisakafoam-bahiny, ary ny fifandraisana amin’ny
faritra sasany; na dia.manan-karena amin’ny fizahantany aza
i Madagasikara dia maro ny tsy voatrandraka; ka dia 150 000
isan-taona fotsiny ny mpizaha tany tonga eto, ary mampidibola eo amin’ny US$200 tapitrisa eo ho eo. Na eo aza anefa
izany sakantsakana izany, dia ny fizahantany no anisan-ny
mpitondra vola vahiny ho an’ny toekarena malagasy.
Mihamihitatra io sehatra io ary nitombo 19% ny vola niditra
tamin’ny taona 2005.
Tanjona
Ho tonga toerana ho anisan’ny safidy voalohany ho tsidihana
i Madagasikara, fa manana ny karazam-pizahantany rehetra,
indrindra ny fizahan-tany avo lenta mikajy ny tontolo iainana.
Paikady
1. Sintonina ireo mpampiasa vola lehibe amin’ny alalan’ny
fandrisihina, ny fanalalahana ny fananan-tany ary ny
fanohanana hafa.
2. Hampiroboroboina "Toeran- kaleha Magasikara” ho
toerana manokana indrindra ho an’ny fizahan-tany manaja
ny tontolo iainana.
3. Tohanana ny fitantanana ny sehatry ny fizahan-tany sy
ny maha-maty hanina ireo rehetra mandray anjara ao.
4. Hatsaraina ny karazam-pizahantany atolotra ny mpanjifa.
TOEKARENA
MAMPIROBOROBO NY SEHATRY NY FIZAHAN-TANY
1. Mamantatra sy manomboka toerana vaovao hanaovana fizahan-tany hamidy
amin’ny mpizaha tany
Minisitry ny fizahan-tany
2. Manangana antontan-kevitra momban’ny fizahantany
3. Manalehibe ny tambazotran’ny masoivohon’ny fizahan-tany
4. Hampidirina ny fizahantany hanaovana dokambarotra amin’ny solosaina
5. Fantarina ny toerana fitsidika lohalaharana hananganana tetikasa fampiasam-bola
Talen’ny EDBM
6. Halamina ny fitantanana ny hotely handraisan’ny fanjakana anjara
7. Tohanana ny asa fanofanana arak’asa ao amin’ny sehatry ny Fizahan-tany
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
Vola azo avy amin’ny sehatry ny fizahantany ($US tapitrisa)
184
577
Isan’ny asa niforona ao amin’ny sehatry ny fizahantany
21.167
40.100
Isan’ny mpizaha tany tonga eto Madagasikara
150.000
500.000
094
TOEKARENA
FANAMBY 9 ›
MAMPIASA NY FIARAHA-MIASAN’NY FIRENENA
EO AMIN’NY VONDROM-PARITRA
Noho ny toerana misy azy eo anivon’izao tontolo izao dia
niditra amin’ny fikambanana hisian’ny fiaraha-miasa i
Madagasikara, toa ny Komision’ny Ranomasina Indiana (COI),
ny Tsena Iraisainan’ny Afrika Atsinanana sy Atsimo (COMESA);
ary ny Fampandrosoana Iraisan’ny Afrika Atsimo (SADC).
Mbola ilaina ny mampivaingana ny tombontsoa avy amin’ny
fidiran’i Madagasikara ary ny mpandraharaha varotra
malagasy dia efa mandray fepetra ahazoany mandray izany
fandalovana ao izany.
Tanjona
Ny fanitarana ny tsena, ny fampandrosoana ny fifanakalozana,
ary ny fampiroboroboana ny fampiasambola no votoatin’ny
tanjon’ny fiarahamiasan’ny faritra sy ny fidirana amin’ny
fihariankarena.
1. Ampirindraina ny paikadin’ny firenena sy ny vondrona ara-paritra
2. Dinihina ny fiantraikan’ ny paikadin’ny faritra eo amin’ny fiarahamonina sy
toekarenam-pirenena
3. Amafisina ny fahaiza-manaon’ny tomponandraikitra ara-panjakana, ary raisina
ny fepetra hanohanana ny fampiharana ny paikadin’ny vondrona ara-paritra
4. Manangana fihaonana ifanakalozana sy ifampizarana torohay eo anivon’ny firenena
sy na faritra momba ny zavatra azo atao eo anivon’ny faritra.
5. Mamporisika ny fanovana sy fampiroboroboana ny fanondranana ny vokatra
voavoatra fa tsy ho akora tsotra no aondrana
Talen’ny EDBM
MARIDREFIN’NY ASA
2007
2012
Tsinjara eo amin’ny Lalambarotra na tsena eo anivon’ny faritra(%)
5
15
Paikady
1. Hamaroina ny fifanarahana hanamora ny fahazoana
mifandray ara-barotra sy ny tombon’ ny fampiasana vola.
2. Ampiroboroboina ny fahafantaran’ny firenena fa misy
lalambarotra eo an’ivon’ny faritra.
3. Ampiroboroboina ny fizakam-paritra amin’ny
alalan’ny fampiroboroboana ny varotra ifanaovana
anaty sy ivelan’ny faritra.
4. Ampitomboina ny fifamenoana eo anivon’ny faritra.
095
FANAMBY 10 ›
TOEKARENA
MAMPIASA NY FIFANDRAISANA ARA-DIPLOMATIKA
HANOHANA NY FAMPANDROSOANA
1. Mikarakara seho eo anivon’ny faritra sy iraisam-pirenena
2. Manangana Fampisehoana maharitra (Fitaratr’i Madagasikara) any
amin’ny masoivoho
3. Manoritra sy mampiely fampahalalàna
Talen’ny EDBM
4. Manatanteraka dokambarotra fampahalalna any amin’ny tany tian-ko tratrarina
Talen’ny EDBM
5. Manangana vondrona hiasa miaraka amin’ny EDBM isaky ny ministera
Talen’ny EDBM
6. Mampitombo sy manome lanja ny fandraisana anjara any amin’ny fivoriana
iraisam-pirenena
1. Manamboatra paikady fanaovana dokambarotra ho
an’i Madagasikara.
7. Manatsara ny fandraisan’ny tsy miankina anjara amin’ny fifampiraharahana
iraisam-pirenena
2. Manorina vondrona mpandrindra ny fanandratana ny
marika Madagasikara.
8. Mampiroborobo ny fiaraha-miasa eo amin’ny firenena iray faritra
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
Fandaharana Coface (mandrefy ny fahatokisana ny firenena)
D
A3
Ny fitondram-panjakana ankehitriny dia mampiasa ny
diplomasia hampiroborobo ny fampandrosoana. Tamin’ny
2005 dia mpiantsoro-draharaham-barotra mihoatra ny 15 no
niasa any ivelany, nihoatra ny. 23 ny iraka tonga teto
Madagasikara hijery ny sehatra fampiasam-bola ary 31 ny
hetsika fampahalalana an’i Madagasikara natao.
Tanjona
Ny solontena any ivelany no tena kitro hifaharan’ny
fifandraisana hampahalalana ny vokatra malagasy ka handray
anjara mavitrika any amin’ny fivoriana iraisam-pirenena sy
amin’ny fikarohana fiarahamiasa.
Paikady
3. Tsorina sy hamafisina ny fifampiraharahana
iraisam-pirenena.
TENY IFANOMEZANA 7
KOLOKOLOINA NY
TONTOLO IAINANA
Ho lasa lohalaharana i Madagasikara eo amin’ny sehatra iraisam-pirenena amin’ny
fampandrosoana sy ny fampiharana ny fahaiza-manao mahomby momba ny fiarovana ny
tontolo iainana. Taorian’ny taona maro nisian’ny fanararaotana sy ny tsirambina teo amin’ny
fitantanana, dia efa nanomboka nanova ny famindra isika. Ho lasa « Nosy Maitso » indray
isika. Hiara-mientana isika hikarakara, hitia ary hiaro ny tontolo iainantsika.
TONTOLO IAINANA
098
MAP › Madagasikara Am-Perinasa | Teny Ifanomezana 7 | TONTOLO IAINANA
FANAMBY 1 ›
MAMPITOMBO NY VALAN-JAVABOAHARY VOAARO MBA HO FIAROVANA NY
HARENA VOAJANAHARY AMBONIN’NY TANY, AM-PARIHY, AN-DRANOMASINA
SY MANARA-MORONTSIRAKA
Madagasikara dia voasokajy ho anisan’ny firenena izay ny
harena sy ny tahan’ny harena voajanahary, biby sy zavamaniry
tsy misy mpanana, ao aminy dia anisan’ny avo indrindra.
85% n’ny zavamaniry, 39% n’ny voromanidina, 91% n’ny
biby mandady, 99% n’ny biby miain-droa, sy ny 100% n’ny
sifaka na varika dia tsy misy mpanana. Ireo harena
voajanahary ireo dia saika miangona ao anatin’ny firaisantontolo iainan’ny ala izay tsy mitsaha-mihena nohon’ny
fitrandrahana ny asam-pambolena. Ny fahaverezan’ny iray
hekitara amin’ny ala eto Madagasikara anefa dia manana
fiantraikany ratsy kokoa eo amin’ny harena voajanahary
eran-tany raha ampitahaina amin’ny fahaverezan’ny iray
hekitaran’ny ala any amin’ny firenena hafa. Eo amin’ny lafiny
siantifika, izany fahaverezana izany dia midika ho
fahafatesan’ny karazan-javaboaary anarivony maro izay tsy
misy na aiza na aiza eto ambonin’ny tany. Noho izany,
Madagasikara dia voatery hiaro io harena voajanahary tsy
misy mpanana io amin’ny alalan’ny fametrahana fitantanana
samihafa ireo valanjavaboaary ireo izay hotantanan’ny, na
ny Fanjakana, na ny sehatra tsy miankina, na ny vondron’olona
ifotony, na iaraha-mitantana.
099
TONTOLO IAINANA
Tanjona
Paikady
Eo anoloan’izany zava-misy izany, Madagasikara tamin’ny
taona 2003 dia niantoka fa hanondrotra ny velaran’ny
valanjavaboaary voaaro izay 1 700 000 hekitara ho 6 000 000
hekitara ary koa nanamafy ny fiarovana ny fari-pihariankarena an-dranomasina. Ity farany ity dia mifandraika amin’ny
tanjona napetraka teo anivon’ny « Union Internationale pour
la Conservation de la Nature » (UICN) izay mametra ho 10%n’ny faritry ny firenena ho valanjavaboary voaaro mba
hananana fifandanjana ara-tontolo iainana.
1. Mamorona valanjavaboaary voaaro vaovao ambonin’ny
tany, am-parihy, an-dranomasina sy manara-morontsiraka.
2. Manamafy orina ny faharetan’ny famatsiana ara-bola izay
miantoka ny fitantanana maharitra ny valanjavaboaary
voaaro sy ireo harena voajanahary.
4. Mampitombo lanja maharitra ny harena voajanahary.
5. Mametraka lamin’asa sy paikadim-pirenena mikasina ny
fizahan-tany miankina amin’ny tontolo iainana.
3. Mitantana ny valanjavaboaary voaaro sy ny harena
voajanahary ambonin’ny tany, am- parihy, an-dranomasina
sy manara-morontsiraka.
1. Mampahalala – manentana ireo antokon’olona rehetra izay
voakasika
Minisitry ny Tontolo Iainana
11. Manamafy orina ny fanaovana andrimaso/fanaraha-maso
sy ny fisavana
2. Manao fanadihadiana sy fanisana
3. Maka hevitra eo anivon’ny firenena, ny faritra ary ny
« kaominina »
12. Manatanteraka fanadihadiana mba hamaritana ny lanjan’ny
fampiasana ny firaisan’ny tontolo iainana, ao anatin’izany
ny fitrohan’ny zavamaniry ny « karbona », sy ny anjara asany
amin’ny famatsiam-bola ho fiarovana ny tontolo iainana sy
ny fampandrosoana ara-toe-karena
4. Manao famaritana/taontsaritany
5. Mandrafitra sarim-pandaminana sy lamim-pitantanana
6. Manangona tahirim-bola manokana ho an’ny
valanjavaboaary voaaro
7. Manatsara ireo fomba famatsiana ara-bola hafa
8. Mampitombo ny fampiasam-bola avy amin’ny sehatra tsy
miankina
9. Manamafy orina ny fanaraha-maso ny tontolo iainana sy
ny fampiharana ny fepetra ho fikajiana ny firaisan’ny tontolo
iainana ambonin’ny tany sy anaty rano
10. Manamafy orina ireo drafitra fiarovana ny karazamjavamaniry sy biby atahorana ho lany taranaka
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
Tahan’ny karazan-javamaniry sy biby mivelona ao anatin’ny
rafitry ny valanjavaboaary voaaro :
87%
87%
Vola voaangona :
US$18.000.000
US$50.000.000
Tahan’ny fanatsarana ny fitantanana ankapobeny ny
valanjavaboaary voaaro :
51%
70%
Tahan’ny fitomboan’ny mpizaha tany mitsidika ny
valanjavaboaary voaaro isan-taona : 5%
106.600
149.000
TONTOLO IAINANA
100
FANAMBY 2 ›
MAMPIHENA NY FAHASIMBAN’NY HARENA VOAJANAHARY
Madagasikara dia tsy afa-miala amin’ny fitomboan’ny
fahasimban’ny harena voajanahary. Ny faharavan’ny ala dia
mitombo nohon’ny tsy fahaiza-manaon’ireo mpitrandraka
ala. Ny ankamaroan’ny mponina dia mampiasa ny hazo sy
izay rehetra vokatra azo avy aminy mba ho loharanon’angovo.
Ny doro-tanety sy ny tevy ala koa dia anisan’ny mahatonga
ny fahasimban’ny ala sy ny harena voajanahary eto
Madagasikara. Amin’izao fotoana izao, ny velaran’ny ala sy
ny faritra mando eto Madagasikara, izay ipetrahan’ny
zavamaniry sy biby tsy misy mpanana, dia mahatratra
9 000 000 hekitara. Nefa ireo 9 000 000 hekitara ireo dia misy
loza mananontanona azy ka tokony harovana amin’ny
alalan’ny fametrahana fari-pitantanana maharitra ny harena
voajanahary.
Tanjona
Ho voatazona ireo 9 000 000 hekitara izay velaran’ny ala sy
ny faritra mando mba ho fiarovana ireo harena voajanahariny
sy ho fampiasana amin’ny fomba maharitra ireo harena anaty
ala, am-parihy, an-dranomasina, ary manara-morontsiraka.
Paikady
1. Manamboatra sy manatanteraka drafi-pampiasana
amin’ny fomba maharitra ireo faritra ambonin’ny tany,
am-parihy, an-dranomasina, sy manara-morontsiraka.
2. Mampandroso ny fampiasana ny angovo hafa toy ny solika
avy amin’ny zavamaniry.
3. Mifehy ny doro-tanety sy ny tevy ala.
4. Mamapandroso ny fambolen-kazo sy ny
famerenana indray ireo karazan-karena voajanahary
efa simba.
5. Mampandroso ny fampiasam-bolan’ny tsy miankina mba
hanampy amin’ny fitantanana ny tontolo iainana.
101
TONTOLO IAINANA
1. Manatsara ny famaritana ny ala
2. Manisa ny harena voajanahary
3. Mampiasa ireo Fari-Pitantanana Ala Maharitra -Koloala
4. Manamafy ny famidram-pitantanana ireo harena voajanahary
5. Mametraka fandaminam-pitantanana ireo karazan-karena
voajanahary varotana/azo varotana
6. Manamafy ny fampiasana ireo fahaiza-manao nohatsaraina
momba ny fanaovana arina
7. Mampandroso ny fampiasana ny angovo hafa
8. Mandrisika ny mponina amin’ny fisorohana ny doro-tanety
9. Manamafy ny fampiharana ny lalàna mikasika ny ady amin’ny
doro-tanety sy ny tevy ala
10. Manara-maso ny fikoan-tany (nohon’ny rivotra sy ny rano)
amin’ny alalan’ny fambolena hazo sy voly mandrakotra
ny tany
11. Manatsara ny halonaky ny tany amin’ny alalan’ny fambolenkazo, ny voly mandrakotra, ny fiarovana ny nofontany sy
ny rano
12. Manamafy ny drafitra iraisana mikasika ny fitantanana
ny rano
13. Mamorona faritra voatokana ho an’ny fambolen-kazo
14. Manatsara ireo asa fambolen-kazo, fampaniriana bozaka,
famerenana ny ala, sy ny fiarovana
15. Mametraka sy mitantana ny faritra fakan-tahaka amin’ny
fitrohan’ny zavamaniry ny “karbona”
16. Mampandroso ny fikarohana mba hahatonga an’i
Madagasikara ho lohalaharana amin’ny famokarana solika
azo avy amin’ny zavamaniry
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
Isan’ny drafitra fampiasana maharitra voavolavola
8
219
Isan-jaton’ny fianakaviana mampiasa angovo hafa
10%
25%
Tahan’ny fihenan’ny velarantany voadoro
17%
70%
Velarantany voavoly hazo
360.000ha
540.000ha
TONTOLO IAINANA
102
FANAMBY 3 ›
MAMPIVELATRA NY FANANANA FISAINANA MIKAJY NY TONTOLO
IAINANA EO AMIN’NY AMBARATONGA REHETRA
Ny olana mikasika ny fandotoana ny tontolo iainana (rivotra,
rano, tany) dia tena mavesa-danja eto Madagasikara. Eo
anatrehan’izany dia efa nisy fomba fiasa ho fisorohana sy ho
fitandremana nampiharina teto amin’ny firenena tamin’ny
alalan’ny fitakiana fanaovana fandinihana sy fanombanana
mialoha ny mety ho fiantraikan’ny asa rehetra atao eo amin’ny
tontolo iainana, mba ho fiarovana ireo faritra mora tohina.
Ny fiheverana ny tontolo iainana dia tokony ho tafiditra ao
anatin’ny asam-pampandrosoana. Ankehitriny, ireo DrafiPampandrosoana any amin’ny Faritra 22 dia efa nampiditra
ny lafiny tontolo iainana. Ankoatr’izany, ao anatin’ny
politikan’ny fanajariana ny tany, ireo tanàn-dehibe dia
nametrahana drafi-pandaminana izay efa mampiditra ny
lafiny fikajiana ny tontolo iainana. Ny fanabeazana mikasika
ny tontolo iainana sy ny serasera dia manana toerana lehibe
ao anatin’izany.
Tanjona
Hampidirintsika ao anatin’ny tetipivoaran’ny sehatra rehetra
ny momba ny tontolo iainana ary hampivelarintsika koa ny
fananana fisainana matanjaka sy mandaitra mikajy ny tontolo
iainana.
Paikady
1. Mitady ireo hevitra mba hahafahan’ny fitondra-panjakana
amin’ny ambaratonga rehetra miaraka amin’ny sehatra
tsy miankina ho fiarovana ny tontolo iainana.
2. Manamafy ny fisorohana ny fanimbana ny tontolo iainana
izay ataon’ny mpandraharaha, ny mpitrandraka harena
an-kibon’ny tany, ny mpamboly, ny mpanjono, sy ny
mpizaha tany.
3. Mandray anjara amin’ny fiarovana ireo faritra mora tohina
amin’ny fanaovana tombana ara-tontolo iainana.
4. Mampiditra ny lafiny tontolo iainana ao anatin’ny politika
sy drafitra fampandrosoana.
5. Mampihatra ny Politika Fanabeazana mifantoka amin’ny
Tontolo Iainana.
103
TONTOLO IAINANA
1. Miantoka ny fanatanterahana ireo fifanarahana iraisampirenena mikasika ny tontolo iainana izay nakatoavin’i
Madagasikara, toy ny Fifanarahan’i Kyoto
2. Mamolavola ny Fehezandidy aman-dalàna mifehy ny
Tontolo Iainana
10. Mampandroso ny fahafaha-miaraka eo amin’ny
fampiasambola sy ny tontolo iainana ary ny rafipitantanan’ny tontolo iainana ao amin’ny sehatr’
asa harena an-kibon’ny tany, fitaterana, jono,
fambolena, fizahantany
11. Mampandroso ny fanombanana mialoha mifototra
amin’ny paikadin’ny tontolo iainana
3. Mametraka politika fanonerana ny fanimbana ny harena
voajanahary izay ataon’ny mpitrandraka ny harena an-kibon’ny
tany sy ny ala, ary koa fomba fiasa sy fandrisihana amin’ny
fiarovana ny tontolo iainana
12. Manampy ireo « kaominina » amin’ny famolavolana
sy ny famehezana ny Drafitra Fampandrosoana
ny Kaominina
4. Mampihena ny fandotoana ny tontolo iainana any amin’ny
faritra voatokana ho an’ny orinasa eny andrenivohitra,
ambanivohitra, ary eny antseranana
13. Manampy amin’ny famolavolana sy fanatanterahana
ireo Drafitra Fampandrosoana Andrenivohitra sy ireo
Drafitra Fampandrosoana ny Faritra izay mampiditra
ny lafiny tontolo iainana sy fampandrosoana
5. Mampitombo ny fanodinana ireo vokatra voajanahary any
amin’ireo sehatr’asa tena mamokatra mba hahafahana
miantoka ny fifandraisan’ny harena voajanahary sy ny toekarena, ka ny asam-pamokarana dia tokony hatao
mifandrindra amin’ny fampanantenana eo amin’ny fikajiana
ny tontolo iainana
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
Tahan’ny taratasy fitarainana voadinika
75%
95%
6. Mamolavola politika sy lalàna momba ny fizahan-tany
mifandraika amin’ny tontolo iainana
Tahan’ny tetikasa fampiasambola nanaovana
fanombanana mialoha mikasika ny tontolo iainana
30%
70%
7. Mametraka faritra manokana ho an’ny fizahantany
mifandraika amin’ny tontolo iainana
Isan’ny Drafitra Fampandrosoana ny Faritra nanaraka
ny lalàna mifehy ny tontolo iainana
9
22
8. Mamorona sy mampandroso ny fenitra amin’ny
fampiasambola mba hitazonana ny kalitao
Programam-pampianarana mifandraika amin’ny
tontolo iainana
<5%
>90%
9. Mampiroborobo, mandrindra, mizara, ary mampandroso
ireo hevitra mafonja mikasika ny tontolo iainana, toy ny
fitantanana ireo fotoam-pivoriana ho fanomezam-baovao
sy ho fiadian-kevitra mikasika ny olan’ny tontolo iainana
ho an’ireo sokajin’olona rehetra voakasika
TONTOLO IAINANA
104
FANAMBY 4 ›
MANAMAFY NY FAHOMBIAZANA SY NY FANGARAHARAN’NY
FITANTANANA NY ALA SY NY TONTOLO IAINANA
Paikady
Nandritra ny folo taona lasa dia nihamafy hatrany ny
fanimbana ny harena voajanahary nohon’ny fihemoran’ny
fandraharahana ny fitantanana ny ala sy ny tontolo iainana,
izay tsy nisy fihatsarany, na teo amin’ny ho enti-manana, na
teo amin’ny fomba fiasa. Koa, ny asa teo amin’ny
fandraharahana ny ala, izay mora nihodivirana, dia tsy
nahasakana ny fanimbana ny ala.
1. Manamafy ny fahaiza-manaon’ny ministera eo amin’ny
lafiny olona, fitaovana, foto-drafitr’asa, mba hahafahany
manatanteraka ny andraikiny ara-dalàna.
Noho izany, ny Fanjakana dia nanapa-kevitra ny hitondra
fanovana lalina ao anatin’io sehatr’asa io, toy ny
fampandraisana andraikitra ireo sokajin’olona rehetra
voakasiky ny fitantanana ny harena voajanahary, ny
fampiharana ny lalàna manan-kery sy ny fanamafisana ny
fanaraha-maso ny ala sy ny tontolo iainana. Ny Governemanta
dia nametraka Vision mitombina sy maharitra, arak’izany ny
fahafahana manatanteraka izany vina izany amin’ny alalan’ny
fandrindrana sy ny fampitomboana ny ho enti-manana dia
tokony hamafisina hatrany.
Tanjona
Manamafy ny rafitra miandraikitra ny fitantanana ny tontolo
iainana – ny ministera sy ireo sampana miandraikitra ny
fiarovana ny tontolo iainana – mba hiantoka ny famolavolana
ny politika sy ny fametrahana rafi-pandaminana matihanina,
ary mba hanome fanampiana ara-teknika eo amin’ny
fampandrosoana sy ny fampiharana ny paikadin’ny sehatr’asa.
Ankehitriny, ny isan’ny fandikan-dalàna mahakasika ny ala
sy ny tontolo iainana dia mahatratra 440 isan-taona. Raha
voapetraka ny fanovàna isan-tsokajiny ao anatin’ny sehatr’asa,
dia ho tratra ny tanjona amin’ny fampihenana ny isan’ny
fandikan-dalàna, izay 440 tamin’ny taona 2005 ho latsaky ny
200 amin’ny 2012.
2. Manamafy ny fandaminana, ny fanatanterahana, sy ny
fanaraha-maso ny ala sy ny tontolo iainana.
3. Mampiasa ny fahaiza-manao eo amin’ny fitantanana
maharitra ny ala, mametraka toeram-pambolena hazo
any amin’ny faritra mifandraika amin’izany mba ahafahana
manome fahafahampo ireo tinady mikasika ny vokatry
ny ala sy ny zanakazo, ary mandray ireo fepetra hafa ho
famerenana ny ala simba.
4. Manatsara ny rafitry ny hetra azo avy amin’ny ala sy
manamboatra ny fandaminana ny hetra mba ahafahana
maka hetra izay mifandraika amin’ny voka-dratsin’ny
fandotoana sy fanimbana ny tontolo iainana.
5. Manatanteraka ny tetipivoarana, ny fanaraha-maso sy ny
tomban’ezaka momba ny asan’ny ministera rehetra, sy
mampihatra fandrindrana, fitantanana, fanapariahana
tsaratsara kokoa, ary mampiasa ny vokatry ny fikarohana,
ny tahirin-kevitra ary ny fomba fiasa mahomby eo amin’ny
sehatry ny firenena, ny faritra ary ny « kaominina ».
105
TONTOLO IAINANA
12. Mametraka ny « E-Gouvernance » (fitantanampanjakana mifototra amin’ny teknolojia vaovaon’ny
fampahalalam-baovao sy ny serasera) ho an’ny
Ministeran’ny Tontolo Iainana, ny Rano sy ny Ala
1. Mametraka rafi-pandaminana sy fanaraha-maso
tsaratsara kokoa mahafao-be
2. Manamafy ny fitandroana ny filaminana, ny fanarahamaso ary ny rafi-pandaminana ny ala
13. Mametraka ny tahirin-kevitra
3. Manitatra ny lamim-panaraha-maso sy fampahalalambaovao napetraky ny OSFE
14. Manatanteraka ny fanaraha-maso sy ny tomban’ezaky
ny tetikasa sy ny programa ary ny asa
4. Manamafy ny fahaiza-manaon’ny mpandray anjara
rehetra amin’ny fitantanana ny ala sy ny tontolo iainana
5. Mametraka rafitra mahaleo tena ahafahana
manatanteraka ny asa mikasika ny ala sy ny
tontolo iainana
6. Mametraka sy manome fahefana ny vaomieran’ny ala
eo anivon’ny faritra
7. Manamafy ireo Vondrona mikarakara ny tontolo iainana
sy ireo tarika manatanteraka ny fanaraha-maso sy ny
tomban’ezaka
8. Mamolavola, manely ary manatanteraka ny
fampianarana momba ny didy aman-dalàna mikasika
ny ala sy ny tontolo iainana
9. Mametraka fepetra lasitra sy fandrisihana ara-ketra
mba hametrahana fitantanana ala matotra
10. Manao « haivarotra » mikasika ny famindrampitantanana ny vokatry ny ala
11. Manatanteraka ny fandrindrana mikasika ny ala sy ny
tontolo iainana izay mifanaraka amin’ny toro-lalan’ny
politikan’ny firenena
MARIDREFIN’NY ASA
2005
2012
Isan’ny rafitra mpanara-maso ny ala : voapetraka
4
23
Fomba « fitsongoana dia » ny vokatry ny ala : nankatoavina
5%
90%
Tahan’ny vola miditra azo avy amin’ny ala sy ny tontolo iainana
miohatra amin’ny tetibolan’ny Ministera :
2,4%
5,5%
« E-Gouvernance » (fitantanam-panjakana mifototra
amin’ny teknolojia vaovaon’ny fampahalalam-baovao sy ny
serasera) ho an’ny Ministeran’ny Tontolo Iainana, ny Rano sy
ny Ala : voapetraka
0%
100%

Ny MAP - Planipolis

Transcription

Similar documents

ny fanavaozana ny fanabeazana fototra

faharetan` ny tetik`asa? - Conservation International

FANOFANANA ASAFI MAMBRA SY MPANDAHA

Gazety N°03 - FLM Toby Fanantenana