docSayı 4
download 
Report Transcription
Sayı 4
TARİHTEN SAYFALAR ATALARIMIZIN EŞSİZ SOFRASI 1 10 11 12 2012 2 SOSYAL HAYAT Batl inançlar Kara kedi Merdiven alt Yengeç suyu Başar Üniversite projesi için jenerik çekti Hollywood’dan teklif ald Söyleşi SOSYAL MEDYA BİLGİSAYAR OYUNLARI KİTAP-SİNEMA MAGAZİN English Summary of Contents Modern zaman Don Kişot’u: Murat Daltaban Güven verir. De¤er katar. Değişen beklentiler TÜVTURK ailesinin değerli üyeleri ve saygdeğer TÜVTURK dostlar, Hem dünyada hem de ülkemizde bir çok önemli değişikliğin yaşandğ bir dönemden geçiyoruz. Ekonomik, jeo-politik ve sosyal bir çok değişimin yaşandğ bu dönem, teknolojik gelişmelerin paralelinde getirdiği yeniliklerle büyük toplumsal devinimlere sahne oluyor. Ve dahas, yaşam biçimleri, tüketim alşkanlklar, iletişim yoğunluklaryla beraber, bundan sonraki yllara şekil verecek en önemli itici güç olan beklentiler de değişiyor. TÜVTURK’ün de değişen bu beklentilerden etkilenmeyeceğini düşünmek elbette gerçekçi bir yaklaşm olmaz. Motosikletlere özel muayene istasyonlarÚmÚz açÚldÚ! TÜVTURK Araç Muayene ‹stasyonlarÛ, bir ilki gerçekleÝtiriyor ve sadece motosikletlere hizmet verecek olan muayene istasyonlarÛnÛ hizmetinize sunuyor. ‹ster Avrupa ister Anadolu yakasÛnda olun, size yakÛn TÜVTURK Araç Muayene ‹stasyonlarÛ’na rezervasyonla gelerek, motosikletinizin muayenesini hÛzlÛ ve kolayca yaptÛrabilirsiniz. ‹Ýinizi aksatÛp keyfinizi kaçÛracak durumlara mahal vermemek için motosikletinizin muayenesini mutlaka yaptÛrÛn. Bu nedenle bir çok alanda bir çok yeniliğin peşindeyiz. Geçen sayda açlacağnn müjdesini verdiğimiz motosikletlere özel iki istasyon, hizmete alnmasn takiben İstanbul’da büyük bir ilgi gördü. Şu anda yaplan muayenelerin yüzde 40’ yeni motosiklet girişlerinden oluşuyor. Eylül ay içindeyse İstanbul Tuzla’da yeni bir sabit istasyonu hizmete aldk. Bu istasyonun en önemli özelliği, değişen Yine bu paralelde, aramza yeni katlan çalşma arkadaşlarmza gerekli teknik eğitimi vermek, mevcut çalşanlarmzn bilgi ve becerilerini artrarak güncel değişikliklere uyum sağlamalarn temin etmek ve TÜVTURK genelindeki müşteri hizmetleri anlayş standartn daha da yükseltmek amaçlarna yönelik olarak bir eğitim merkezi kuruluşu için düğmeye bastk. İstanbul Şile istasyonumuzun hemen yannda inşaat başlayan bu merkez 2013 yl başnda faaliyete geçecek ve ylda 2500’e yakn teknik personel ortalama 4’er gün eğitim alacak. Trafik kazalarnn da artk gelişmiş ülkeler seviyesine düşmesi kamuoyunun en önemli beklentilerinden bir başkas... Bununla ilgili olarak ülkemiz büyük bir hazrlk içinde. Başbakanmz Sayn Recep Tayyip Erdoğan başkanlğnda yaplan Karayolu Güvenliği Yüksek Kurulu toplantsn takiben Temmuz aynda Karayolu Trafik Güvenliği Stratejisi ve Eylem Plan Başbakanlk Genelgesi olarak yaynland. Bu eylem plannn hayata geçirilmesi ve ülkemiz karayollarnn daha güvenli hale getirilmesi için TÜVTURK olarak elimizden gelen her türlü desteği vereceğiz. DEĞİŞEN DÖNEMLE BİRLİKTE TÜVTURK’E DAİR BEKLENTİLER HEM MÜŞTERİLERİMİZ HEM DE DİĞER PAYDAŞLARIMIZ NEZDİNDE ARTIYOR. Bu değişim yolculuğunda desteklerinizi bizden esirgemeyeceğinize olan inancm paylaşyor, hepinizi saygyla selamlyorum. KEMAL ÖREN TÜVTURK Genel Müdürü Maslak KÚzÚltoprak K›z›ltoprak Motosiklet Muayene ‹stasyonu adresi: TuØlacÛbaÝÛ Mahallesi, TaÝköprü Caddesi, ‹ntaÝ BloklarÛ, A Blok, No: 30, Zemin Kat, KADIKÖY Maslak Motosiklet Muayene ‹stasyonu adresi: Atatürk Oto Sanayi, 2. KÛsÛm, 27. Sokak, No: 1078, MASLAK Kendi de bir değişim projesi olan TÜVTURK artk beşinci ylna girmek üzere. Geride braktğmz bu 5 ylda değişmez denen alşkanlklar değiştirdik, yaplamaz denen yenilikleri hayata geçirdik, ulaşlamaz denilen hedeflere ulaştk. Bundan sonrasnda ise, beklentilerin hem müşterilerimiz hem de diğer paydaşlarmz nezdinde yükseldiğinin bilinciyle kendimizi her açdan geliştirmek için daha fazla çalşmamz gerekiyor. beklentilere paralel olarak hem müşterilerimiz hem de çalşanlarmz için yeni bir anlayşla tasarlanmş olmas. Yakn gelecekte bu yeni konseptin izlerini mevcut istasyonlarmza da taşmay arzuluyoruz. TÜVTURK İstanbul Tuzla Araç Muayene İstasyonu TÜVTURK Araç Muayene ‹stasyonlarÛ İSTASYON 3 İÇİNDEKİLER 10 16 36 06 Haberler Dünya ve Türkiye'de öne çkan haberler 10 Hayat Asrlardr devam eden batl inançlarmz 16 Kariyer Nano yap mühendisliği 20 Tarihten sayfalar Tarihin tad, tuzu ve mutfağ Atalarmzn eşsiz sofralar 24 Başar Doğan Can Gündoğdu 28 Söyleşi Murat Daltaban ile söyleşi 34 Yeme-İçme Sonbaharn vitamin depolar 36 Sağlk Sağlkla ilgili ilginç ve faydal bilgiler, sevindirici gelişmeler 42 Spor Biz futbolu neden severiz 46 Uzman Gözüyle Direksiyon sistemi kontrolleri 48 Sosyal Medya Sosyal medyadaki gelişmeler 50 Popüler Kültür Seyahat, festival, kitap, sinema... 54 Çocuk Bu bilgiler sizi şaşrtacak 56 TÜVTURK TÜVTURK'ten haberler 60 English Summary İmtiyaz Sahibi TÜVTURK Kuzey Taşt Muayene İstasyonlar Yapm ve İşletim A.Ş. Adna Kemal Ören Yönetim Yeri Büyükdere Caddesi, No: 255 Kat: 17-18 Maslak-Şişli-İSTANBUL Yayn Yönetmeni Figen Kayralc Yayn Koordinatörü M. Koray Özcan (Sorumlu Müdür) Görsel Yönetmen Kemal Toğanç Yapm Yeri Doğuş Grubu İletişim Yaynclk ve Ticaret A.Ş. Doğuş Power Center Ahi Evran Polaris Caddesi No: 4 Maslak 34398 İstanbul Tel: 0212 304 00 00 (Santral) Bask yeri Ömür Matbaaclk A.Ş. Haramidere Beysan Sanayii Sitesi Birlik Cad. No: 20 Avclar-İstanbul Tel: 0212 422 76 00 Yayn Türü Üç aylk yaygn süreli yayn, TÜVTURK Araç Muayene İstasyonlar kurumsal yayndr, parayla satlmaz. info@tuvturk.com.tr 4 İSTASYON HABERLER DÜNYANIN EN GÜÇLÜ KADINLARI ■ Forbes dergisi, her yl dünyann en güçlü 100 kadnn seçiyor. Kadnlarn şöhretli ya da popüler olmalarndan ziyade sözlerinin geçerliğine göre seçildiği listede büyük şirketlerin yöneticilerinden ülke yöneticilerine kadar birçok farkl ülkeden kadn bulunuyor. 2012 listesinin başnda “Avrupa Birliği’nin tartşmasz baş” ve “Avrupa’da küresel ekonomik gücün lideri” olarak nitelendirilen Angela Merkel yer ald. Siyasi şahsiyetlerin yan sra iş dünyas, teknoloji sektörü, medya ve eğlence dünyasndan isimlerin yer aldğ listede Angela Merkel’i, ABD Dşişleri Bakan Hillary Clinton ve Brezilya’nn ilk kadn devlet başkan Dilma Rousseff takip ediyor. Sabanc Holding Yönetim Kurulu Başkan Güler Sabanc, bu yl da listede yer ald ve iş kadnlarnn arasnda altnc oldu. ARKTİK BUZULLARI YOK OLMAYA ÇOK YAKIN ■ Bugüne değin küresel snma bu hzla devam ederse yakn gelecekte dünyay bekleyen facialarn olaslğndan konuşuyorduk. O olaslklar, ne yazk ki, bilim adamlarn ürkütecek şekilde gerçekleşmeye başlamş gözüküyor. Uydularla yaplan tespitlere göre Arktik’te bu yl yaşanan erime, rekor kabul edilen 760 bin kilometrekareyi geride brakt. ABD Ulusal Kar ve Buz Veri Merkezi (NSIDC), 16 Eylül’de Kuzey Buz Denizi’ndeki buzullarn yüzölçümünün kş mevsiminin gelmesiyle artacağ döneme girildiğini, ancak buzullarn yeniden artmasyla kaplayacaklar toplam alann tahmini 3.41 milyon kilometrekareye ulaşacağn, bu rakamn da, 1979 ile 2000 yllar arasnda buzullarn kapladğ alann ancak yars kadar olduğunu belirtti. NSIDC bilim insan Walt Meier, “Yazn sonunda yaşanan belirleyici azalma, buzullarn ne kadar güçsüz hale geldiğini gösteriyor... Güneş uzaklaşrken bile kar erimeye devam ediyor. Artk snrlar belli olamayan bir bölgedeyiz... Dünyadaki scaklk artşnn devam ettiğini bildikçe, karşlaşacağmz ilk ve en büyük değişimler Arktik’te olacak. Ancak çok az kişi çok hzl yaşanabilecek bu değişimlere hazrlanmş durumda” dedi. Cambridge Üniversitesi’nden Profesör Peter Wadhams ise, “Bu Arktik’teki son ykm... Şu an yaşanan erime 201516’da son bulabilir ve geride hiçbir şey kalmayabilir” derken, bir diğer bilim insan Jennifer Francis ise, “Gelişmeler gerçekten korkutucu. Gerçeği söylemem gerekirse tüylerim diken diken oluyor” sözleriyle düşüncelerini aktaryor. 6 İSTASYON DÜNYA TIP OTORİTELERİ BU TÜRK DOKTORU KONUŞUYOR Şoförsüz otomobiller şehri ele geçirecek ■ ABD’nin Kaliforniya eyaletinde, bilim kurgu bir kez daha gerçeğe dönüşüyor. Bu kez, şoförsüz otomobiller kendi kendini yöneterek şehir merkezlerinde tur atacak. Proje, Google’n işbirliğiyle hazrland. Google’n kurucu üyesi Sergey Brin proje için, “Biz dünyay geliştiren teknolojiler üretmek istiyoruz. Şoförsüz otomobiller de bunun bir örneği. Bu teknoloji yollar daha güvenli hale getirecek, trafik azalacak. Engelli ve yaşllar için de büyük kolaylk olacak” diyor. Google’n işbirliğiyle tasarlanan şoförsüz otomobil, bilgisayar ve sensör araclğyla çalşyor. Test sürüşlerinde hiç kaza yapmadan 500 bin kilometre giden otomobil, herhangi bir acil durumda şoförün müdahalesine izin vermek için otomatik pilotu devre dş brakabiliyor. Kaliforniya Valisi Jerry Brown bu otomobillerle ilgili yasa tasarsn imzalad bile. Söz konusu tasaryla birlikte, şoförsüz otomobillerin eyaletin cadde ve sokaklarnda kullanlabilmesi için gerekli güvenlik kurallarnn belirlenmesinin ardndan 10 yl içinde piyasaya çkmas öngörülüyor. ■ Kaliforniya Üniversitesi’nde (UCLA) görevli 32 yaşndaki Prof. Dr. Aydoğan Özcan, kendi laboratuvarnda kan tahlili yapan cep telefonu geliştirdi. Bu başarsyla, ABD’nin en çok okunan dergilerinden Popular Science’n Ekim 2012 saysnda, “tüm dünyada 2012 ylnn en parlak 10 bilim insan” arasnda gösterildi. Geçtiğimiz yl da ayn listede yer alan profesör Özcan, Beyaz Saray’n geçen yl 94 genç bilim adam ve mühendise verdiği ‘Başkanlk Kariyer Başlangç Ödülü’ne layk görülmüştü. Prof. Özcan’n tpta devrim yaratan cihaz, sradan bir cep telefonunu hassas tahliller yapan bir mikroskoba çevirebiliyor. Maliyeti sadece 10 dolar olan cihazn kolayca cep telefonuna monte edilmesiyle, her yere taşnmas mümkün olmayan pahal aletlere ve uzun süre gerektiren kan tahlillerine gerek ka lmyor. Aparatn üzerine yerleştirilen kan örneğinde yer alan yaklaşk 50-100 bin hücrenin ayn anda ve birkaç saniye içinde görüntülenmesi yaplp, telefona yüklenen özel bir yazlm sayesinde de teşhis konuluyor. Hücrelerdeki değişimi alglayarak, stma, verem, tüberküloz, anemi ve AIDS gibi hastalklar teşhis edebilen bu sistem, sonuçlar istenilen sağlk kurumuna ya da doktora mesaj olarak direkt gönderilebiliyor. Böylece, hastalklar her yerde, ksa sürede ve ucuz yolla teşhis edilip sonuçlar bir tuşla tbbi bir merkezdeki veri tabanna yüklenebiliyor. Prof. Aydoğan Özcan’n cihaz, dünyann pek çok doktorsuz, laboratuvarsz ve hastanesiz bölgesinde teşhis edilemeyen hastalklar kolayca ve çok ucuz yolla tespit edebilecek. Düşünün, hareket etsin ■ Bir hokus pokus hikayesi de Çin’den. Çin’deki Zhejiang Üniversitesi bilim adamlar, düşünce gücüyle komuta edilip uçurulan insansz hava arac geliştirdi. Üstelik bu araç için yaratclar, “Bilim insan olmay gerektirmeyecek kadar basit bir sistem” diyorlar. Bu düşünce gücüyle uçan aracn ismi Flybuddy. Uçmas için gerekenler ise bir dizüstü bilgisayarla Bluetooth bağlants bulunan bir EEG başlk (beyin sinyallerini almaya yaryor) ve bilgisayarla bağlantl bir Parrot AR hava aracndan ibaret. Bu sisteme göre bilgisayar Bluetooth araclğyla beyinden gelen EEG sinyallerini alyor ve bunlar WiFi sistemle AR aracn kontrol eden komutlara dönüştürüyor. Örneğin beyin “sol”u düşününce hava arac yükselip alçalrken, “hafif sol”u düşündüğünde saat yönünde, “sağ” düşündüğünde ise ileri yönde hareket ediyor. Göz krpma hareketiyle de aracn üzerinde bulunan kamera vastasyla çevre görüntüsünün fotoğraf çekiliyor. Araç şimdilik yalnzca engelliler için geliştirildi ancak uzun vadede askeri alanlarda da kullanlabilecek. Yangn sesle söndürdüler ■ Bu bilimsel devrim de yangn söndürmeyle ilgili. Pentagon’un özel AR-GE kurumu DARPA’da çalşan bilim insanlar yalnzca ses kullanarak yangn söndürmeyi başard. DARPA, kapal alanlardaki yangnlar çok daha etkin ve pratik bir şekilde söndürecek askeri araçlar geliştirmek için deneyler yaptğ srada, yangn hava ve ses kuvvetiyle yönlendirerek sonuca ulaşt. Geliştirilen sistemde, iki büyük hoparlör bir yakt kaynağnn iki tarafna yerleştirildi. Hoparlörlerden verilen ses, havadaki hacmi artrmak için kullanld. Böylece, alevler değişen hacimden etkilenmeye başlad. Havadaki hacmin değişmesi ayn zamanda yaktn daha hzl buharlaşmasn sağlad. Buharlaşma, alevlerin yayldğ alan genişletirken, sy düşürdü. Alevlerin güçsüzleşmesiyle, yanma süreci tümden güç kaybetmeye başlad ve alevler bir süre sonra söndü. DARPA mühendisleri çok etkileyici bir deneye imza attlar ancak bu sistemin hangi araçlarla ve ne şekilde kullanlacağ henüz bilinmiyor. İSTASYON 7 HABERLER İŞ KAZALARINDA AVRUPA BİRİNCİSİYİZ ■ Türkiye birçok alanlarda dünyann güçlü ülkeleriyle rekabet eder hale gelmesine, küresel güç olarak kabul edilmesine ve başar üstüne başar kazanmasna rağmen ne yazk ki, baz alanlarda hâlâ dünya ülkelerinin çok gerisinde. Bunlardan birisi de işyeri ve çalşanlarn güvenliği. Son açklanan verilere göre 2000-2012 yllar arasnda Türkiye’de toplamda 12 bin 686 işçi çeşitli iş kazalarnda hayatn kaybetti. Türkiye’de günde 172 iş kazas meydana geliyor ve bu kazalarda üç işçi hayatn kaybederken beş işçi sakat kalyor. Bu rakamlarla Türkiye, Uluslararas Çalşma Örgütü’nün yaynladğ son verilere göre iş kazalarnda Avrupa birincisi oldu. İş kazalar sonucu ölümlerde ise bütün dünyada sadece El Salvador ve Cezayir’den daha iyi durumda. Türkiye’de iş kazalarnn üçte birinin yaşandğ inşaat sektörü, ayn zamanda en fazla ölüme sebebiyet veren alan. Tüm iş kazalarnn yüzde 1,6’s ölümle sonuçlanrken inşaat sektöründeki iş kazalarnn yüzde 4,7’si ölümle sonuçlanyor. İş kazalar konusunda inşaat sektörünü taşmaclk, madencilik ve metal sektörleri takip ediyor. Bir yandan dünyann önde gelen arasnda yer alma yarşnda olup diğer yandan insana verilen değer açsndan dünya ülkelerinin en gerilerinde yer almak ülkemiz için ne yazk ki düşündürücü bir durum. İşyeri ve çalşanlarnn güvenliği açsndan iyileştirme yönünde ciddi admlarn bir an evvel atlmas gerekiyor. ÖNCE İNSAN GÜVENLİĞİ Türbedeki esrarengiz şk ■ Akll telefon taarruzunu başlatan markalardan biri de Nokia idi. Kendi sistemini brakp Windows’a geçtiğinde, şirketin geleceğine ilişkin tartşmalar oldukça yoğunlaşmşt ancak görünüşe göre, gelişmeler Nokia’nn kararn hakl çkarabilir. Microsoft’un bir süre önce, kendi açsndan devrim saylabilecek yeni sistemi Windows 8’in ardndan, akll telefonlarda da Windows Phone 8’i kullanclara duyurmuştu. Hemen ardndan Nokia, bu sistemi kullanacak ilk telefonlardan biri olacak Lumia 920’yi ABD’de tantt. Yeni telefonlar, işletim sisteminin ötesinde, sahip olduğu özelliklerle bir anda ilgi odağ olmay başard. Telefonu artk şarja takmak zorunda değilsiniz desek? Qi denilen teknoloji sayesinde Lumia 920 birkaç santimetrelik mesafeye kadar uzaktan kablosuz şarj olanağ sağlyor. Geliştirilen kumaş yastklar, özel doklar ve aksesuarlarla birlikte kullanlan sistem, kullanclarn ilgi odağ olmay başarmş görünüyor. Bluetooth kulaklklar, hoparlör sistemleri gibi ürünlerde de kullanlan kablosuz şarj tekniği dikkat çekse de Lumia 920 aslnda Nokia’nn yeni amiral gemisi ve özellikleri arasnda yok yok. PureView adn verdiği gelişmiş fotoğraf sistemi burada da yer alyor. 8.7 megapiksellik sensörlerle birlikte Carl Zeiss lensler kullanlyor. 4.5 inçlik IPS ekran ekran 1280x768 piksel çözünürlük sunuyor. İşlemci olarak çift çekirdekli Snapdragon 1.5 Ghz hz sağlyor. LTE ile süper hzl mobil internet destekleniyor. ÜÇ ASIRLIK SIR ÇÖZÜLDÜ ■ Erzurumlu İbrahim Hakk›’nn hocas İsmail Fakirullah Hazretleri’nin Siirt’in Aydnlar ilçesindeki türbesinde, her yl gece ve gündüzün eşit olduğu 21 Mart ve 23 Eylül günlerinde srr çözülemeyen doğal bir şk yaylyordu. Üç asrdr devam eden bu esrarengiz şklandrma düzeneği, 60’l yllarda yaplan restorasyon sonucu bozuldu. Bunun üzerine Alman ve Fransz bilim insanlar, şklandrmann srrn da çözebilmek amacyla bozulan şk düzeneğini onarmaya çalştlar ancak şğn kaynağn bilmedikleri için beceremediler. Türbedeki bu esrarengiz şğn srrn bulan ve türbeyi eski şğna kavuşturan TÜBİTAK’n çabalar oldu. TÜBİTAK, şğn başucunu aydnlatmasnda, ‘paralaks etkisi’nden (vizör görüntüsü ile fotoğraf arasndaki farkn nedeni olan optik bir hata) yararlanldğ sonucuna vard. TÜBİTAK’daki bilim insanlar, her yl gece ve gündüzün eşit olduğu 21 Mart ve 23 Eylül’de yaşanan doğal şklandrma için gereken düzeneğin dönemin koşullarnda nasl yapldğna anlam vermekte zorlanmalarna rağmen türbenin yerinin hesaplanarak seçildiğini, dünyann hiçbir yerinde başarlmas mümkün olmayan bu düzeneğin İsmail Fakirullah Hazretleri ölmeden önce planlandğn ve kendilerinin bu düzeneğe uygun şekilde defnedildiğini savunuyorlar. ALTERNATİF NOBEL ÖDÜLÜ HAYRETTİN KARACA’NIN ■ İsveç’in ‘Right Livehood-Doğru Yaşam Vakf’ küresel İŞYERİMİZDE ÇALIŞANLARIN GÜVENLİĞİ TAM OLARAK SAĞLANMAKTADIR. 8 İSTASYON NOKIA FİŞLERİ ÇEKTİ barş ve güvenlik adna yaplan çalşmalara Alternatif Nobel Ödülü veriyor. Doğru Yaşam Vakf, bu yl yllardr çevrenin ve toprağn korunmasyla ilgili çalşmalara kendini adayan Hayrettin Karaca’y Alternatif Nobel Ödülü’ne layk buldu. Ödülün gerekçesi Karaca’nn, “doğal yaşamn korunmas için ömür boyu yorulmakszn süren desteği, koruma ve yöneticilik çalşmalarnn yan sra, etkin çevresel aktivistlik adna gösterdiği girişimler” olarak açkland. Karaca’nn dşnda, Afganistan’dan Sima Samar insan ve kadn haklar için gösterdiği mücadeleyle, ABD’den Gene Shaendiren Vakf şiddet içermeyen direniş stratejilerini öğreten prensipleri yayan çalşmalaryla ve İngiltere’den Campaign Against the Arms Trade (Silah Ticaretine Karş Kampanya) örgütü ise küresel silah ticaretini önlemek için yaptklar yenilikçi eylemlerle Alternatif Nobel Ödülü’ne layk bulundu. Yüzen Googleplex, 2013 ylnda denize indirilerek San Fransisco’nun 12 mil açğnda demirleyecek. Ben sizin bildiğiniz telefonlardan değilim. Artk şarj olmak için bile size ihtiyacm yok. Samsung’dan akll fotoğraf ■ Artk her şey mi akllanyor? Akll telefonlarla başlayan dalga tüm elektronik dünyaya yaylyor. İşte size örnek: 10 yl önce kimyasal film taktğmz küçük kompakt fotoğraf makineleri şimdi birer multimedya canavarna dönüşüyor. Samsung’un yeni ürünü Galaxy Camera önden klasik bir fotoğraf makinesi, arkadan Android’li mini bir tablet bilgisayar. Wi-Fi, 3G, Bluetooth, aplikasyonlar, internet, oyunlar... Artk konuşma dşnda akll bir telefonda ne yapyorsanz her şey fotoğraf makinesinin içinde. Haydi sonumuz hayrl olsun. iPhone 5 ile ilgili bilmeniz gereken beş şey ■ Efsane yine konuştu. Merakllarn aylardr beklediği, üzerine milyonlarca satr yazlan iPhone 5 sonunda satşa sunuldu. İlk iki haftada 5 milyon satşla yine rekorlar alt üst etmeyi başaran Apple’n yeni oyuncağ hakknda bilmeniz gereken 5 yenilik: Ekran: Sonunda ekran büyüdü. rakiplerin artk çğrlarndan çkp ekranlar 5 inçlerin üzerine çkardklar akll telefon savaşnda Apple ekran 4 inçe çkarp geniş ekran formata geçti. Retina teknolojili ekran 1136 x 640 piksel çözünürlük sağlyor. Hz: Hem donanm hz hem de LTE bağlant sayesinde internet hznda ürün snrlar zorluyor. Apple’n kendi işlemcisi A6 ile 1.2 Ghz’lik hza erişiyor. Türkiye’de bulunmasa da LTE bağlantyla 100 Mb’leri görmek mümkün. Tasarm: Adamlar tasarm kurcalamadan rahat edemiyor. Yine alüminyum kasa ve üzerine srarla vurgu yaptklar ince işçilik öne çkyor. Şimdiye kadarki en ince ve hafif iPhone oldu. Beyaz versiyonu da bulunuyor. Kulaklk: Pek ortalarda konuşulmasa da iPhone 5 ile gelen kulaklklarda radikal değişiklikler var. Şirketin EarPods adn verdiği kulaklklarn teknolojisi ve tasarm tamamen yenilendi. Kulaklklarda, mikrofon ve ses yönetimi özelliği de sunuluyor. USB bağlant: Yine bir Apple klasiği ve yeni bir bağlant standard. Mini USB’ye burun kvran şirket 30 pinlik eski bağlants sistemini brakp çok daha küçük girişe sahip yeni sisteme geçti. Eski bağlant kablolarn kullanmak isterseniz adaptör de satşta. İSTASYON 9 HAYAT Kara kedi... Merdiven alt... Yengeç suyu... Üfürük... Tükürük... Çoğu kez çocuksu bir inanş gibi görünen batl inançlar zaman zaman bütün hayat yönetebilecek kadar güçlü olabiliyor. Baz uzmanlar, batl inançlarn kaynağn ve nasl ortaya çkmş olabileceklerini psikolog Burrhus Frederic Skinner’n yaptğ “güvercinin batl inanc” deneyiyle açklyor. Belli bir noktay gagaladğ zaman yemek verileceğini öğrenen güvercin, gagalamadğ halde ödüllendirilirse, bu ödülün o srada yaptğ herhangi bir davranşla ilgisi olduğuna inanyor. İSTASYON 11 HAYAT BU SAYFA: Baz yörelerde sararp, ateşi çkan çocuklarn “ay çarpmasna tutulduğu” söyleniyor. Hastalğn alna, el ve ayaklara, dualar eşliğinde is sürülerek tedavi edildiğine inanlyor. KARŞI SAYFA SOL ÜSTTEN SAAT YÖNÜNDE: Yeni yaplan evleri kem gözlerden korumak ve bereket için kap girişine ya da balkonlara çeşitli objeler aslyor. Mardin ve civarnda uzun süre çocuğu olmayan kadnn, üzerinde şekiller olan bir taş karnna bağladğnda hamile kalacağna inanlyor. Kabakulak olan çocuğun stlmş bir tahta kaşkla şişkin yerlerine bastrldğnda hastalğn geçeceğine inanlyor. Evin nazardan korunmas için üzerlik otu, soğan kabuğu ve tuz ateşte yaklarak, tütsüsü evde gezdiriliyor. B atl inanç, sözlüklerde “Doğaüstü olaylara, gizli ve akldş güçlere, kehanetlere aşr derecede bağl boş inanç” olarak tanmlanyor. Eğer bu tanm ben yazsaydm bir de şunu eklerdim. “En inançsz insan bile pençesine alabilecek kadar kudretli ve baştan çkarc, adeta şeytan tüyü taşyan inanç.” Örneğin, bizim kültürümüzde “nazar değmesin” diyerek tahtaya vurmak, her türlü insan tartşmasz ele geçiren en gözde batl inançtr. Ya da evimizin bir köşesine, sakndğmzn yakasna minicik bir nazar boncuğu iliştirivermek... Gerçi nazar kavramnn bilimsel açdan bir açklamas olup olmadğ tartşlan bir konu ama batl inancn ne olduğunu, daha doğrusu nasl ortaya çktğn Amerikal psikolog Burrhus Frederic Skinner, güvercin örneklemesiyle şöyle açklyor: Güvercin bir kutuya konulur, o kutudaki belli bir noktay her gagaladğnda kapak açlr ve ona yem verilirse, tpk Pavlov’un köpeği gibi, güvercin gagaladğ zaman ödüllendirileceğini zamanla öğrenir. Ama eğer bir gün güvercin gagalamadğ halde kapak açlr ve yem verilirse kuş önce şaşrr, sonra hangi hareketi sonucu bu ödülü hak ettiğini bulmaya çalşr. Sözgelimi o srada kanat çrpyorsa, her kanat çrpşnda kapağn açlacağna ve yemi hak edeceğine inanr. Artk o kapak her otuz saniyede bir açlacak şekilde otomatik olarak ayarlansa bile güvercin kapağn açlmasnn kanat çrpmasyla ilgisi olduğuna inanr; bu durumda “güvercinin batl inanc” denir. 1987 ylnda Gregory Wagner ve Edward Morris, benzer bir deneyi üç ila alt yaş arasndaki çocuklarla yapmşlar. Bu deneyde bir palyaço 15 saniyede bir ağzndan bir top çkarr. Çocuklarn bazlar palyaçonun, topu, kendi yaptklar göz kaş hareketleri sonucunda, bazlar da palyaçonun burnunu okşamalar sonucunda çkardğna inanr; yani insanlar kuşlar gibi zamansal olarak eş düşen olgular arasnda hemen bir bağlant kurabiliyor, böylelikle olgulardan biri öngörülebilir ve kontrol edilebilir hale geliyor. İnsann çoğu kez çocuksu bir inanç gibi görünen ama bazen bütün hayatn yönetebilecek kadar güçlü bir inanca dönüşebilen batl inançlar, güvercinin batl inancndan farkl değil. Mekanizmann düzeneğini anlayamayan kuşlar gibi hayatn matematiğini henüz çözememiş olan insan, bu çözümsüzlüğün karabasanna düşmektense kendi çözümünü üreterek rastlantlardan masals sonuçlar çkarabiliyor ve kendine renkli bir batl inanç dünyas yaratyor. İlk çağlardan bugüne uzanan saysz dini inanç tarihi, birbirini ykp yok ederek var olma çabalaryla dolu. Batl inançlarsa dönemlerinin değişen sosyolojik, psikolojik ve teolojik verilerinden beslenerek, yok olmann aksine sağlamlaşarak insanlk tarihi içinde kendine inşa ettiği yüksek kulede varlğn sürdürüyor. Antropolojik açdan baklrsa, batl inançlar eski inançlardan evrilerek günümüze ulaşmş. Birçok batl inancn kökeni eski Pagan inançlara dayanyor. Bir zamanlar taşdklar anlamlar çoktan ortadan kalkmş, ama varlklarn sürdürüyorlar. Örneğin, Pagan inancnda bir tanrça olarak kabul edilen Ay, bugün bizim için sadece dünyann uydusu olsa da hâlâ ayla ilgili batl inançlara sahibiz: Yeniay çktğnda dilek tutmak, sevdiğimiz insann yüzüne bakmak ya da zenginlik getirsin diye altna el sürmek... Ayn şekilde at nalnn uğurlu olduğu inanc da eski Avrupa topluluklarndan Keltlerin atn kutsallğna inanmalarndan kaynaklanyor. Yine Pagan inancnda hapşrldğ zaman ruhun bedenden çktğna inanlrd. Bugün hapşran kişiye “çok yaşa” denmesi de o inancn bir kalnts gibi görünüyor. İSTASYON 13 HAYAT Ya nazar değmesin diye tahtaya vurmak... Bu da pagan dönemden, ağaçlarn tanr sayldğ günlerden kalma bir inanç. Dünyann farkl bölgelerinde yaşayan topluluklar, meşe ağacnn birtakm tanrsal güçleri olduğuna inanrd. Amerika yerlileri, tanrnn meşe araclğyla yeryüzüne indiğine inanr; Helenler ise ağacn yldrm tanrs olduğuna... Her iki kültürde de tanr saylan ağacn gövdesine vurularak tanrlardan yardm istenir. Biz de bu inançlarn mirasçlar olarak hâlâ kaplara, masalara vurarak kötülüklerden korunma refleksimizi sürdürüyoruz. Psikolog Zaza Yurtsever, batl inanca yol açan en önemli etkenin “varoluşun güvensizliği” olduğunu söylüyor. O yüzden batl inanç bugün en çok sporcular, denizciler, askerler, yatrmclar ve kumarbazlarda, yani işleri diğerlerine göre daha riskli olan insanlarda gözlemleniyor. Ve tabii ki, bir de snav öncesi öğrencilerde... Araştrmalara göre dindar insanlar, inançszlara göre batla daha az yer veriyor. Ama daha kat inanc olan Katolikler, Protestanlardan daha fazla batl inanca sahip. “Bu da bence batl inançta korkunun rolünün ne kadar önemli olduğunun kant,” diyor Zaza Yurtsever. Bir de kadnlar, batla erkeklerden daha fazla sarlyor. Bunda da varoluşsal sorunlarn etkisi olmal. Batl inançlarn başrolünde çoğu kez doğa ve diğer canllar var. Bunlardan en popüler olan kara kediyi uğursuz saymak. Msr kültüründe kutsal saylan kedi, ortaçağda Hristiyan inancnda lanetlenen bir hayvan. Avrupa’da başlatlan cad avnda düşman işaret eden en önemli simgelerden biri de kedi olmuş. İnsanlar batl inançlar oluştururken doğadan olduğu kadar nesnelerden de yola çkyor. Örneğin ayna, batl inancn en gözde nesnelerinden. Yüzyllar boyu birçok fark- MERDİVEN ALTINDAN GEÇMEYİ UĞURSUZLUK SAYAN BİRİNİN AKLINDAN KİMSE KUŞKU DUYMUYOR. BU İNANIŞ GEOMETRİK ŞEKİLLERE YÜKLENEN ANLAMLARLA YAKINDAN İLGİLİ. 14 İSTASYON ÜSTTEN İTİBAREN: Loğusa kadnlarn yeni gelin ya da başka bir loğusayla karşlaştklarnda ksrlaşacaklarna dair inanşa karş, loğusann 40 kurt kafatas dolusu suyla ykanmas öneriliyor. Baz yörelerde, aileye özgü batl inanşlardan biri de mantar tedavisinin, otlarla karştrlmş yumurta sarsyla tedavi edilebileceği. Baz kadnlar çocuklarnn daha cesaretli olmas için yengeç kaynatp suyunu ya da etiyle pişirdikleri yemekleri çocuklarna yediriyorlar. Anadolu’da anlatlan farkl Şahmeran efsanelerinden biri de ylanlar padişah Şahmeran’n kuyruğunun suyunu içen kişinin Lokman Hekim olduğu yolunda... l kültürde aynann krlmasyla ruhun zarara uğrayacağna inanld. Aynann olmadğ zamanlarda, sudaki yansmasnda yüzünü değil, ruhunu gördüğüne inanan insan, bu yansma bozulduğu zaman ruhunu kaybedeceğini düşünürdü. Sonra Romallar ayna krldğnda gelecek olan uğursuzluğun yedi yl süreceğine inandlar. Çünkü hayatn yedi ylda bir yenilendiğini düşünüyorlard; krlmasyla birlikte bozulan sistem ancak yedi yl sonra yeniden olgunlaşabilirdi. Aynann zamanla ekonomik bir değer kazanmas ve pahal camlardan üretilen bir eşyaya dönüşmesiyle birlikte durum daha da ciddileşti; artk krldğ zaman krann hayatnn altüst olacağna inanlyordu... BATIL İNANÇLAR ZARARLI DEĞİL Psikolog Yurtsever, bir davranşn anormal ya da psikiyatrik olduğuna karar vermek için o davranşn kişiye ya da çevresindekilere ya da her ikisine de zarar veriyor olmas gerektiğini belirtiyor. Bazen abartl olsalar da batl inançlar olan insanlar genel olarak tedaviye ihtiyaç hissetmiyor. Bu yüzden merdiven altndan geçmeyi uğursuz sayp yolunu değiştiren birinin aklndan kimse kuşku duymuyor. Merdiven altnn uğursuzluğu geometrik şekillere yüklenen anlamlarla yakndan ilgili. Duvara dayanan merdivenin oluşturduğu üçgenin içinden geçmek eski inançlarda kutsala meydan okumak anlamna geliyordu. Eski Msr uygarlğnda piramitler tanrsallğa işaret ediyordu. 17. yy’a ait kaynaklar İngiltere ve Fransa’da, suçlularn darağacna götürülmeden önce merdivenin altndan geçirildiğinden söz eder. Bu merdiven daha çok Hristiyan inancnda İsa Peygamber’in gerildiği çarmha dayanmş merdiveni simgeler. Tanrlarn katna trmanan şiirsel bir sembol olan merdivenin altndan geçmek tehlikeli olabileceği için de inançlar arasnda asrlar boyu yerini korumuş olmal. Bunun gibi güvenlik içerikli birçok batl inanç var. Örneğin, pek çok insan gece trnak ve saç kesmenin uğursuzluğuna inanr. Bu inançlarn, aydnlatmann mum şğyla yapldğ dönemlerde ortaya çktğ düşünülürse ne tür kayglardan kaynaklandğ anlaşlabilir. Ayn şekilde, birine bçak ya da makas verirken üzerine tükürmek de yine güvenlik kaygsyla ortaya çkmş olmal. Halk arasnda kesici alet verilirken üzerine tükürmemenin düşmanlğa yol açacağna inanlsa da, burada tükürüğün asl işlevi, yaplan işe odaklanmak, kesici aleti dikkatsizce, karşsndakine zarar vererek gelişigüzel uzatmay önlemek. Ya da gemide kadn bulunmasnn uğursuzluk getireceği inanc, feodal endişelerle alnmş bir güvenlik önleminin sonucu olsa gerek. Daha çok Bat kültürüne ait olan 13 rakamnn uğursuzluğuysa somut hikâyesi olan ender batl inançlardan biri. İskandinav dinlerinde, düzenbaz tanr Loki, diğer 12 tanrnn katldğ bir şölene on üçüncü olarak gider ve eğlenceyi bozar. Bunun yol açtğ kavgada, İskandinavlarn gözde tanrs Balder ölür. İsa’nn Yahuda tarafndan ihbar edildiği o uğursuz son akşam yemeğinde de masada 13 kişi vardr. Bu batl inanç hâlâ öylesine güçlü ki, günümüzde baz evsahipleri 13 kişiyi ayn masaya oturtmaktan kaçnyor. Baz ünlü otellerde 13 rakam taşyan oda ve kat, baz uçaklarda 13 numaral kol- HAYATIN ANLAMINI ÇÖZMEYE ÇALIŞMAK Anadolu da batl inanç açsndan son derece zengin. Örneğin siftah parasn yere atmak ya da iş yerine sağ ayakla girmek gibi... Siftah parasn yere atmay, “güvercinin batl inanc” teorisine göre yorumlayacak olursak; kazandğ ilk para yere düşen bir esnafn o gün işleri iyi gitmiş, o da bunu bir gelenek haline getirip her gün kazandğ ilk paray yere atmaya başlamş olmal. Bu açdan bakldğnda tpk gerçekte iyileştirici bir etkisi olmayan ama hastaya umut vererek ruh halini iyileştiren plasebo (telkin) etkili ilaçlar gibi batl inanç da plasebo bir inanç olarak değerlendirilebilir. İlkinin bir rastlant olduğunu anlamayan esnaf gerçeklerle yüzleşmektense rastlantsal başary hayallerle beslemeyi tercih eder. KUŞLARIN GÖÇÜ, AYIN DÖNGÜLERİ, FIRTINALAR... ATADAN KALMA BAZI BİLGİLER BAZEN BATIL İNANÇLARLA KARIŞSA DA BİLİMSEL VERİLERE YAKIN BİLGİLER İÇEREBİLİYOR. tuk yok ve ayn 13’ü hep uğursuz saylyor. Ayn zamanda Bat kültüründe cuma günleri de uğursuz kabul ediliyor. Hele 13. günün cuma gününe denk gelmesi, bir felaket habercisi. Cuma gününün uğursuzluğu inanc, Adem ile Havva’nn cennetten cuma günü kovulduğu inancndan geliyor. Ancak bir gerçek daha var: Nuh tufan da, İsa’nn çarmha gerilmesi de cuma gününe rastlyor. Oysa cuma, Müslümanlar için aksine kutsal gün saylr ve eski bir İstanbul inancna göre de uğursuz gün sal. “Sal sallanr” diyenler, sal günleri yaplacaklar işlerin başarsz olacağn ima ederler. Bunun kökeninde de Bizans’n sal günü düştüğü gün olmas varsaylr. Batl inançlarn çoğunun kökeni çok eski inanç ve olaylara dayanyor olsa da, yakn zamanlardaki somut olaylara bağlanan batl inançlar da var. Ayn kibritle art arda üç sigara yakmann uğursuzluk getireceği inanc da bunlardan biri. Bu inancn ardnda, 1899–1902 arasnda İngilizlerin Güney Afrika’da yaşayan Afrikallar ile yaptğ Güney Afrika Savaş’nda, usta Afrika nişanclarnn üç İngiliz askerinin tek bir kibritle sigaralarn yakmalar srasnda yerlerini saptamş ve yank kibriti elinde tutan askeri öldürmüş olmalar yatyor. Her ne kadar yeni bir batl inanç olsa da kaynağ yine güvenlik kaygs. Ben kaynağn hiç bilmediğim bir nedenle başma gelecek tüm iyi ve kötü şeylerin perşembe günleri olacağna inanrm. Emekli bir biyolog olan aile dostumuz Günhan Aşar hiçbir arkadaşna mendil, sabun, soğan ve limon hediye etmiyor. Hediye etmesi gerektiğinde de sembolik olarak 5 kuruş istiyor. Çünkü anneannesinden öğrendiğine göre dostlara bunlar vermek o dostluğun bozulmasna yol açarmş. Avukat Asl Yoldaş evinde kapkara bir kedi beslediği halde, yolda bir kara kedi gördüğünde saçn çekiyor, seramikçi Gezin Kurtaran zaman zaman ölmüş yaknlar için evin içinde mumlar yakyor, oyuncu Nilüfer Açkaln, bir kuşun ayağna taklrsa kuş ona beddua eder inancyla tarağndaki saçlar asla yere atmyor. Piyanist İdil Biret konser dünyasnda kötü şans getirdiğine inanldğ için piyanonun başna geçtiğinde asla yeşil elbise giymiyor. Eğitim danşman Rüya Polat ilk kez yatya kaldğ evlerde uyumadan önce dilek tutuyor ve eşim karikatürist Bahadr Baruter huylandğ ziyaretçilerin ardndan annesinden öğrendiği şeyi yapyor; ateşe tuz atyor! Gelenekleri ve alşkanlklar karştrdğnzda saysz batl inanç ortaya çkyor. İnsan hayatn anlamn çözmeye çalşp, belki de imkânsz isteyip hayattan kârl çkmay hedeflerken, gerçeklikle ilişkisini kurmaya özen göstermeden ard ardna batl üretiyor. Bu konu National Geographic Türkiye dergisinden özetlenerek alnmştr, NG Türkiye abone hatt: 444 18 59 veya 0 850 222 18 59 İSTASYON 15 KARİYER NANOTEKNOLOJİ MİMARİDE DEVRİM YARATIYOR M Nano yap mühendisleri, nanoteknolojinin inşaat, yap sektörüne kazandracağ ürünleri maksimumda geliştirip kullanrken geleceğin mimarlar yeni nanomateryallerin sunduğu olanaklarla hayal güçlerinin ve yaratclklarnn snrlarn her gün zorlayacaklar. YAZI: MAGED FOUAD EL-SAMNY 16 İSTASYON imaride teknoloji, özellikle endüstri toplumlarnda, çok belirleyici bir rol üstlendi hep. 19’uncu yüzyla kadar dünyann önemli binalarnda sağlamlk ve yapsal destek için yğma kâgir duvarlar, devasa sütunlar, taş ve tuğla kullanld. Binlerce yl boyunca, tavan ve taban yaplar kâgir/taş tonozlar veya ağr kereste ve kafes kirişlerden yapld. Daha sonra sahnelerde boy göstermeye başlayan elektrik, dökme demir, genleşebilen ve kalba dökülebilen metal tabaka, cam levha, güçlendirilmiş beton, s yaltm, plastik kum ve bağlant, laminasyon ve su yaltmnda kullanlan saysz diğer sentetik maddeler, mimarlar ve müteahhitlerin yğma taşyc duvarlarn kstlamalarndan kurtulmalarna ve özgürleşmelerine yol açt. Dolaysyla, modern mimari tarihi, bir anlamda, endüstri dönemi ürün ve tekniklerinin, mimarlarn tasarmlarnda, yerleşik tasarm ve yap gelenekleri içinde yaratc olmalarna yol açacak şekilde sonuna kadar kullanlmasnn tarihidir. Tarih boyunca, tasarmclar zaman zaman tamamen özgün, radikal ve belki de devrimsel fikirler üretti. Bunun temelinde, geleneksel programlar ve fonksiyonlarn kullanlmas mecburiyeti olsa bile, yeni materyallerin değişik formlarn yaratlmasna olanak sağlayacağ bilgisi vard. Zaman zaman da, endüstri devrimi veya bilişim çağnda olduğu gibi ihtiyaç duyulan yeni programlarn veya bina tiplerinin de mimari yaratclğ teşvik ettiği görüldü. Günümüzde de yeni ve gelişmekte olan teknolojiler, hzl hareket edebilme ve kolay iletişim olanaklar mimariyi büyük ölçüde etkiledi. 21’inci yüzyln en yeni, devrimci teknolojisi ise nanoteknoloji. Nanoteknoloji, hayatn her alannda kullanlrken, özellikle tasarm, yap teknikleri ve mimari alglarda devrim yaratt. Nano’nun kelime olarak orijini, “cüce” anlamna gelen Yunanca bir kelime. Bir nanometre bir metrenin bir milyarda biri, yalnzca 10 hidrojen atomu uzunluğunda. Nanomimariyi, nanoürünler, nanomateryaller, nanoiletişim ve hatta nanoformlar araclğyla nanoteknolojinin mimariye uyarlanmas olarak tanmlayabiliriz. İSTASYON 17 KARİYER NANONUN BÜYÜKLÜĞÜ NEDİR? Nanoteknoloji ufak moleküller veya atomlar boyutundaki icatlarla ilgilidir. 2 metrelik bir kişi 2 milyar nanometre uzunluğundadr. 1 metre= 1 milyar nanometre .. 1,000 Ciltteki toplu iğne baş büyüklüğündeki bir benin çap 1 milyon nanometredir. Alyuvarlar gibi biyolojik hücrelerin çaplar ortalama 10 bin nanometredir. 1 milimetre = 1 milyon nanometre .. 1,000 1 mikometre = 1000 nanometre .. 1,000 DNA moleküllerinin enleri ortalama 2,5 nanometredir. 1 nanometre Hidrojen gibi tekil atomlarn çap ancak bir nanometrenin ortalama onda ikisi kadardr. 18 İSTASYON 20’nci yüzyln sonunda, maddenin atomik seviyede işlenmesi olan nanoteknoloji dünyay kurgu bilimden gerçek bilim seviyesine frlatt. Nanoteknoloji, daha çok ve daha akll şeyler üretebilecek daha küçük, daha ucuz, daha hafif ve daha hzl aparat ve yöntemler yaratmak, daha az hammadde kullanmak ve daha az enerji tüketmek için olanaklar sunan bilimsel gelişmeler alan. Nanoteknoloji, tp, endüstri, iletişim, ulaşm ve mimarinin bütün alanlarnda uygulanyor. Mimaride, çizim noktasndan son finişlere kadar her devrede, yalnzca tasarm yanstan doğru materyali seçmede değil mimari düşünüş metodolojisi ve fonksiyonellik üzerinde de müthiş bir etki sağlyor. Herhangi bir etkenden bağmsz olarak, nanoteknoloji aşağdaki alanlara somut katkda bulunabilir: ● Varolan ürünlerin optimizasyonu ● Hasara karş koruma ● Ağrlk ve/veya hacimde azalma ● Prodüksiyon aşamalarnn saysnda azalma ● Materyallerin daha etkin bir şekilde kullanm ● Tamir/Bakm ihtiyacnn azalmas (kolay temizlenir, temizlik için daha uzun zaman aralğ gerekir, vb.) Ve kesin sonuç olarak: ● Hammadde ve enerji kullanm ve karbon emisyonunda azalma ● Kaynaklarn korunmas ● Daha büyük ekonomi ● Konfor Nanoteknolojinin amac olan minimum ham madde ve enerji kullanmak, hem ekonomik hem de ekolojik anlamda kazanç getiriyor. Kullanc veya müşteri açsndan ise, nanoteknolojinin en gerçekçi ve akll uygulamalarnn odak noktas estetik, işlevsellik ve sürdürülebilirlik. Nanoteknolojinin araçlarn kullanarak nanobilginler yalnzca tek atom kalnlğnda kaplama maddeleri, çelikten daha kuvvetli olduğu ölçüde daha hafif karbon nanoborular ve herhangi bir objenin rengini annda değiştirmemize olanak sağlayan nananoktalar gibi devrimsel materyaller yaratyor. Nanoteknolojinin mucize materyalleri hangi binalar nasl yapacağmz sorularyla ilgili devrim yaratacak potansiyele sahip. Bir gün, karbon nanoborular ve diğer nanomateryaller elimizdeki materyal paletini öylesine dönüştürebilir ki, kağt inceliğindeki levhalar, bizi yap ve dş yüzey ilişkilerini yeni baştan düşünmeye zorlayacak şekilde bütün bir binay ayakta tutabilir. Mucizevi olarak nitelendirilen karbon nanoborular –tek atom kalnlğndaki grafit levhalarn bir silindir haline getirilmiş şekli- çelikten 50 mis- kalmyor, şeffaf yaplaryla bakr kadar yüksek elektrik iletkenlikleri ve elmas kadar büyük s iletkenlikleri bulunuyor. Nanoborular halihazrda, inşaatlarda betonu güçlendirmek ve tpta tek tek hücrelere ilaç iletmek gibi yüzlerce uygulamada kullanlyor Mimaride kullanlan nanomateryallerin en önemlilerinden biri de nanokaplamalar. Nanokaplamalarla bugünkü hayatmzn önemli ölçüde değişeceğini söylemek herhalde çok iddial bir cümle olmaz. Nanoteknolojinin olanaklarn kullanarak elektrik kullanmadan camdaki buğulanmay önlemek sürekli açk görüş elde etmek mümkün. Çözüm yüksek alan enerjisi bulunan, dolaysyla maksimum nemi çeken ultra ince nano kaplamalar. Buğu camn üstüne yerleşmesine rağmen tamamen görünmez oluyor. Otomobil camlar için olduğu gibi banyo aynalar için de ideal bir çözüm. Minimum incelikteki materyallerle maksimum s yaltm nanokaplamalarn bir başka özelliği. Bu özelliklere sahip vakumlu yaltm panellerinin s iletkenliği geleneksel polistirene (strafor) nazaran 10 misli daha az. Vakumlu yaltm panelleri yeni binalarda kullanlabileceği gibi renovasyon projelerinde de kullanlabilir. Polimer kaplamalar sdan çok çabuk etkilendiklerine dair kötü bir şöhrete sahipler. Polimer kaplamaya yalnzca yüzde 2 orannda kil minerallerinin nano parçacklarndan eklemek ayn kaplamay sert, dayankl ve çiziklere mukavemetli bir hale getiriyor. Diğer nanokaplamalarn üzerine yaplan grafitiler ise yalnzca üzerlerine tutulan bir hortum suyla çkabiliyor. Nanokaplamalarn parmak izi brakmamas, su tutmamas gibi özellikleri de var. Bir başka özellikleri de nahoş kokular yok ederek soluduğumuz havann kalitesini düzeltmek olacak. Bu teknoloji tekstil ve boya alanlarnda yoğunlukla kullanlmaya başland bile. Bunlarn yan sra nanokaplamalar yangn engelleyici özellikleriyle yangn srasnda köpük halinde genişleyerek hem alevlerin yaylmasn engelliyor hem de ve acil çkş noktalarnn açk tutulmasn sağlayarak binann çabuk ve etkin boşaltlmasn sağlyor. Nanoteknoloji eğitimi verilen kurumlar Ankara Bilkent Üniversitesi Gebze Üniversitesi ■ Koç Üniversitesi ■ TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi ■ ■ Bir karbon nanoborunun görüntüsü TARİHTEN SAYFALAR III. Ahmed tek başna yemek yiyor. Minyatürdeki kapakl gümüş sahan, bugün Topkap Müzesi’nde. 11-14. YÜZYIL Orta Asya Türkleri: Izgarada ‘biryan’, külde oğlak ve ‘kakaç’ Ğ TARİHİN TADI, TUZU VE MUTFA I Atalarmzn eşsiz sofras NTV Yaynlar’ndan çkan “İstanbul’un Lezzet Tarihi”, yemek kitabndan öte, tarih kitabndan farkl. Prof. Dr. Artun Ünsal’n kapsaml çalşmas, Bizans’tan Osmanllara tarihi başkentin yeme içme kültürünü, orijinal tarifleriyle ele alyor. Hem saraylar hem de sokaklaryla benzersiz bir lezzet tarihi. Mutfak sözlüğümüz, İstanbul’da uygarlklarn kesiştiğini gösterir. Reçel Farsça rîçâlden, pide Yunanca pitadan, aş, yoğurt, çanak çömlek ise Orta Asya Türklerinden günümüz diline miras kalmştr. Orta Asya’daki Türk boylarnn tümünün göçebe olduğuna inanlr ama bu yanlş bir genellemedir. Mutfaklar da sadece bir göçebe mutfağ değildi. At, sğr, koyun, keçi etlerinin yan sra geyik, tavşan ve kaz etini de şişte ya da zgarada “biryan” (kebap) veya “çevirme” tekniğiyle ya da bütün kuzuyu kürekle açtklar bir çukurda kor ateşinde, bütün bir oğlağ külde, saçta, tencere buğusunda pişirip yedikleri biliniyor. Eti kurutup “kak-et”, “kakaç” ya da “yakoz-et” veya “soktu” denen sucuklar, ksrak sütünden kmz mayalayp tüketiyorlard. Balkla tanşmadklarn öne sürmek de yanlş olur. Kaşgarl Mahmud’un Divan- Lugati’tTürk’ünden yaplan bir alnt “Er balksad (Adamn can balk çekti)”, Türklerin balk yediklerini de gösterir. Buna karşlk, tatldan fazla hoşlanmadklar öne sürülür. İbn Battuta’ya göre, Kpçak Türkleri tatl yemeyi ayp sayard. Balk kebab yapan Rum balkç (üstte), Orta Asya Türkleri kmz içerken... (altta) n inceleyen bir kaynağa göre İmparator II. İsakios Angelos’un sofras “beyaz ekmek, av etleri, balk ve şaraba” boğulmuşken, sradan bir ev kadnnn mutfak dolabnda sadece kepekli kara ekmek ve taze peynir bulunurdu. Halkn sofrasnda kelle, ciğer, dalak, yürek gibi sakatat, ucuz deniz ürünleri, sebze ve meyve vard. Zengin evinde ise sakz şarab, fener balğ, ball lalanga, stakoz, pavurya, tavada kzarmş karides, güveçte böcek, ball pirinç, börülce, havyar ve balk yumurtas gibi pahal yemeklerin tadna baklabilirdi. Snf farknn başka bir tasviri XIV. yüzylda Konstantinopolis’te yazlmş, bir vatana ihanet davasnda taraflarn birer balk olarak temsil edildiği Balk Kitab’nda (Opsarologas) görülür: “Kefal, tatl su levreği ve dil balğ gibi çok lezzetli balklar üst düzey görevliler; daha az lezzetli sardalya, iskorpit ve öteki daha az sevilen izmarit gibi balklar alt düzey görevliler; kurutulmuş uskumru (çiroz) ise davann sanklaryd.” 15. YÜZYIL Padişahlar yalnz yemek yer Fatih ünlü Kanunname’sinde, atalar, vezirleriyle birlikte yemek yemiş olsalar da, kendisinin yalnz yiyeceğini açklamş, ailesi dşnda kimseyi sofraya davet etmeyeceğini bildirmişti. Tek başna yemek yemek, hükümdarn zirvedeki tekil konumunu simgeliyordu. Kanuni’nin akşam yemeklerini yakn dostu İbrahim Paşa ile yediği söylenirse de, gözlerden uzak, özel bir mekanda yediği sanlyor, ki bu protokol gereğiydi de. Bu protokolün Fatih’ten de önceye dayandğ, II. Murad’ da yalnz yerken gören Burgonya Dükü’nün temsilcisinin seyahatnamesinden öğrenilmektedir. 12-14. YÜZYIL Bizans’ta kefal asil, çiroz sefildi Bizans döneminde balk, ahtapot, stakoz, yengeç, kalamar, deniz salyangozu tüketiliyordu. Sofralarda ayrca ekmek, peynir, meyve, şarap, zeytinyağ, av ve kümes hayvanlar, domuz, kuzu, koyun, sğr görülebilirdi. Tabii bu, zenginlerin sofrasyd. 1185-1195 arasnda Konstantinopolis mutfağ- 20 İSTASYON İSTASYON 21 TARİHTEN SAYFALAR 16-19. YÜZYIL Yeniçeriler etli pilava hücum ederdi 15. YÜZYIL Fatih’in tercihi ‘kadriye’ ve ‘kabunî’ydi Topkap Saray mutfağ yemek yapmann ötesinde, sultann cömertliğini ve gücünü halka gösterme rolünü de üstlenmişti. Fatih’in, dönemin deyişiyle “haşerat- bahriye” (deniz böcekleri), yani böcek, stakoz, midye ve istridyeyi çok sevdiği söylenir. O dönemde karidese “kadriye” denirdi; kadriye ve istiridye saray mutfağnda sk sk pişen yemeklerdendi. Padişaha sunulan mükellef sofradan bir örnek verelim: Fatih, Haziran-Temmuz aylarnda sabahlar yumurtal lapa, mant, kestaneli bulgur, tavukgöğüsü, muntacana (koyun etinden yaplan bir yemek) yoğurtlu erişte, lalanga, kabunî (et, soğan ve kuru kays ile yaplan bir yemek) ile güne başlyordu. Süheyl Ünver, Fatih dönemi saray mutfak defterleri üzerine yaptğ ve İstanbul Risaleleri III’de yaymlanan incelemelerinde bir çeşit tatl su balğnn Fatih Sultan Mehmed ve maiyetine “mahsus olarak” alnp pişirildiğini saptar: “Matbah- âmire defterlerinde Fatih’e mahsus balk şöyle yazldr. Mâhi (balk) berâ-yi hassa, 878 (1473) senesi Şabannda hemen hergün defterde 10 akçelik alndğnda cinsi bildirilmeyerek kaydedilmiştir.” Süheyl Ünver, Fatih’e 878 ylnn 3 Şevval Cumartesi günü hazrlanan yemekler arasnda piyazl balğn da bulunduğunu aktarr ancak bu balğn cinsi gene belli değildir. Fatih, saray mutfağ harcamalarnda tutumludur. Ünver’in araştrmalarna göre, örneğin Divan toplantsna katlan vezirlere gününe göre pekmezli yoğurt tatls, yumurtal lâpa, lahana çorbas, baş paça, yoğurtlu tutmaç veya yoğurtlu mant gibi tek çeşit yemek çkyordu. 16. YÜZYIL Haçova Savaş’n aşçlar kazandrd Topkap Saray mutfağnda Fatih döneminde 100, II. Bayezid zamannda 160, Kanuni devrinde 227, III. Murad’n saltanatnn son zamanlarna kadar 1000 kişi çalşrmş. Bunlarn hep- 22 İSTASYON si kadrolu personeldi; ayrca mutfakta 200 acemi oğlan bulunurdu. Padişahlar sefere çktklarnda Has Mutfak da yeterli personeliyle onu izlerdi. III. Mehmed’in Ekim 1596’da kazandğ Haçova meydan muharebesinde zaferin büyük paynn aşçlarda olduğu söylenir. Otağ- Hümayun’a saldran düşman askerlerini, aşçlar satr, kepçe, maşa ve odunlarla saldrp perişan etmişlerdi! 16. YÜZYIL Kahve yapan adam (altta), saray mutfağnda aşçbaş (solda). Önce kahve, sonra kahve-alt Günde iki kere yemek yenilirdi: İlk yemek gündüz, son yemek güneş batmadan önce. Kahvaltnn, daha doğrusu kahve-altnn ortaya çkşn, adndan belli, İstanbullularn kahveyle tanşmasna, yani 1550’lerin sonrasna tarihleyebiliriz. Kahve içip tütün çubuğu tüttürmeden önce bir şeyler atştrma âdetinin doğuşu da 1600’leri bulmuştu. Şeyhülislam Esad Efendi’nin 1732’de tamamladğ Lehçetü’l-Lugat adl sözlükte ilk kez kahvaltdan sözedilirken, bunun Farsça “Piş-hored” (ön yemek) anlamna geldiği belirtiliyordu. Her Yeniçeri ortasnn ayr mutfağ vard. Ortann komutan olan subayn unvan “Çorbac”yd; rütbesinin işareti olarak belinde kepçe taşrd. Yeniçeriler, sabahlar çorba içer, ana öğünde de hoşaf, pirinç, bulgur, az et yerlerdi. Ancak pilavn özel bir yeri vard. Kapkulu Ocaklar her üç ayda bir saraya gidip ikinci avluda toplanr, maaşlarn aldktan sonra saray mutfağnda kendileri için hazrlanmş yemekleri yeme iznini beklerlerdi. Bu törene “Çanak Yağmas” denirdi. Etli pilav sahanlar yere konur, Yeniçeriler izin verilir verilmez tabaklara doğru hücum ederlerdi. Çanak yağmas padişahn cömertliğini sembolize eden bir törendi. Yeniçerilerin izin çktktan sonra “çorbaya seğirtmeleri” yani yemeğe yönelmeleri, ayn zamanda padişaha olan bağllklarnn da göstergesiydi. Yeniçeriler, ayaklanacaklar zaman dağtlan yemeği yemezlerdi. Çanak yağmasna katlmamak isyann başlangcyd ve buna “kazan kaldrmak” denirdi. Padişah, gücünü ortaya koyan, yeniçerilerin kendisine bağllğn gösteren çanak yağmasn yabanc elçilerin görmesini özellikle arzu ederdi. 17. YÜZYIL Seyyar satcnn ad, tablal piyade Osmanl saray mutfağnda kullanlan beşli tencere seti (üstte), 19. yüzyldan bir konak illüstrasyonu (altta). Bir de Evliya Çelebi’nin “tablal piyade” adn verdiği seyyar satclar vard. Onlar da şöyle sralyor: Zerdeciyân, başçyân, kebâbc ve köfteciyân, püryânciyân, yahniciyân, dolmacyân, südli aşçyân, şekerciyan, sa’lebciyân, muhallebiciyân, helvaciyân, börekçiyân, çörekciyân, simitçiyan, katayifçiyân, lokmacyân, gözlemeciyân, yemişçiyân, bozacyân, meyhaneciyân, kaymakciyân, ekmekciyân, yoğurdciyân, peynirciyân... Liste uzayp gidiyor. 19. YÜZYIL Zeytinyağllar sonradan geldi Zeytinyağnn İstanbul mutfağnda uzun bir geçmişi yoktur. Girit’in Osmanl topraklarna katlmasyla zeytinyağ ticareti artt. Zeytinyağllarn İstanbullu Rum ve Ermenilerin mutfağna girmesi ise 19. yüzyl ortalarn buldu. Önceleri zeytinyağ, aydnlatma ve sabun üretiminde kullanlrd. Müslümanlar da balk yemeklerinde sadeyağ tercih ederlerdi. Zeytinyağnn mutfaklara girmesi, İstanbul’a gelen adal ve Egeli göçmenler sayesinde oldu. Evliya Çelebi’ye göre 1647’de İstanbul’da 300 işkembeci dükkân vard, çalşanlar da yaklaşk 800’ü buluyordu. Galata’da balk çorbas, tava balk ve tuzlu balk satan dükkânlar da bulunurdu. İSTASYON 23 BAŞARI Hep insanlar büyülemek istedim Doğan Can Gündoğdu, Bahçeşehir Üniversitesi İletişim Tasarm Bölümü üçüncü snf öğrencisi. Bir ders projesi olarak “Batman” serisinin üçüncü filmi için hazrladğ jeneriği internet üzerinden 10 günde 270 bin kişi izledi. Jenerik Hollywood yapmclar tarafndan da fark edilince, Hollywood’dan 2013’te gösterilecek bir başka filmin jeneriğini yapmas için Gündoğdu’ya teklif geldi. Doğan Can’la süreci ve hayallerini konuştuk. RÖPORTAJ: FİGEN KAYRALCI 24 İSTASYON İSTASYON 25 BAŞARI B Doğan Can Gündoğdu (ortada) ekip arkadaşlarndan ikisiyle birlikte yeni ofislerinde. aşarl insanlarn yaşam öyküleri her zaman ilham vericidir, hep çkarlacak birtakm dersler sakldr o yaşam öykülerinde. Doğan Can Gündoğdu yalnzca 21 yaşnda. Öyküsünde öyle büyük hedefler, mücadeleler, zorluklar da yok. Yalnzca hayali var sekiz yaşndan beri peşini brakmayan: İnsanlar büyülemek. Gündoğdu bir Batman filmine yaptğ jenerik sonucu Singapur, Toronto, Londra ve Hollywood’dan 20 teklif alr. Ardndan Türkiye’den teklifler gelmeye başlar. Peki, nasl gelişmiş bu çoğu insana masal gibi gelebilecek süreç? “Sinemaya merakm sekiz yaşnda başlad. Büyük ekran gördüğümde büyülendim ve zaman geldiğinde ben de mutlaka böyle işler yapmalym diye düşündüm” diye başlyor öyküsünü anlatmaya. “İlkokulda film çekmeye çalşyordum ama kameram olmadğ için maket kameralar imal ediyor, kendi kendime kurgular yapyor ve film çeker gibi yapyordum. Daha sonra bu merak resim ve karikatür tarafna doğru kayd. İlkokulun geri kalan zamann çizerek, karikatürler oluşturarak geçirdim. Ortaokula geldiğimde ise sihirbaz olmaya merak sardm.” Hep benzer şeyler etrafnda dönüyor, fantastik dünya, hayal gücü, yaratclk… “Tabii, çünkü en temel güdüm insanlar büyülemek, yaptklarmn beni tek heyecanlandrantaraf buydu. Sihirbazlk da insanlar büyülemek için harika bir yol. Beni seyreden insanlarn yüzlerindeki o büyülenmiş ifadeyi görmekle çok mutlu oluyordum. Ama bütün bunlara rağmen içimdeki sinema merak devam ediyordu. Tabii benim için sinemann çkş noktas da insanlar büyülemekti. Üç tane ksa film çektim, hatta bir tanesi ödül ald uluslararas bir festivalde. Üniversiteye hazrlanma dönemimde ise yine sinemadan uzaklaşmak zorunda kaldm ama içimden, bu uzaklaşmalarn dönemsel aralar olduğunu hep biliyordum. Onun için de Bahçeşehir Üniversitesi’nin Görsel İletişim ve Tasarm bölümüne girmeyi çok istedim. Ama saysal okuduğum için de o bölümü seçemiyordum, endüstri mühendisi olabiliyordum. O kadar arada kaldm ki… Öyle yandan, annem ve babam, ikisi de öğretmen ve geleceği sağlam, maddi açdan güvenli bir meslek seçmemi istiyorlard. Sonunda onlar ikna etmeyi başardm. Ve bir şekilde bu bölüme kapağ attm. Ksa sürede kendimi bayağ geliştirdim. Üçüncü snfta Güven Çtak hocamzn video dersinde, önceden çekilen bir filme yeni bir jenerik hazrlanmasyla ilgili bir proje yapmamz gerekti. Çocukluğumdan beri çizgi romanlar elimden düşmeyen Batman’in üçüncü serisinin jeneriğini çekmeye karar verdim. Batman’in jeneriğini yapmak istediğimi söylediğimde hocam tereddüt etti, yeni çkacak bir film için yapmak riskli dedi ama ben onunla iddiaya girdim, bu videonun 500 bin kez izleneceğine dair. İki haftada 750 bin defa izlendi.” BE G Ü M ÖZ P IN AR JENERİK FİLMİ MUTFAK MALZEMELERİNDEN 26 İSTASYON Gündoğdu, jeneriği iki günde ve kendi mutfağnda yaratğ malzemelerle çekmiş. Malzemeleri buz, cam, fanus, bçak ve ip. Jeneriğin temasn, güçlü bir öğe olduğu için buz etrafnda şekillendirmiş. Buzu, filmdeki kötü karakteri simgelemesi adna ön plana çkartmş. Bir de kendi tasarladğ gazete basklar var. Gazete kağtlarndan ve yeni çkacak filmin set fotoğraflarndan faydalanmş. Set fotoğraflarn, katil sanki onlar izliyormuş, onlar hakknda bilgi topluyormuş izlenimini verecek şekilde düzenlemiş. Videonun yurt dşnda da paylaşlmasyla birlikte Londra, Singapur ve Hollywood’dan teklifler gelmeye başlamş. En cazibi de Hollywood’dan gelen, “Code Name Geronimo” isminde Usame Bin Ladin’le ilgili bir film için jenerik hazrlamak. Yaklaşk beş ay süren bir çalşma sonunda jenerik hazrlanmş. Ardndan Behzat Ç’nin, Karaoğlan filminin, Karaday dizisinin ve Çanakkale filminin jeneriğini yapmas için gelen teklifler... Doğan Can Gündoğdu artk çok sevdiği bir işi yaparak dokuz ay gibi ksa bir sürede hem meşhur olmuş hem de iş sahibi bir kişi. Bu noktada bölüm arkadaşlarndan beş kişilik bir ekiple birlikte şirketini kurmaya karar vermiş. Beşiktaş’ta, deniz gören bir dairede “qep medialab” kurulmuş. Tabii hocalar Güven Çtak da daimi destekçilerinden. “Onu hiç yanmzdan ayrmyoruz. O da bizim ekip arkadaşmz oldu artk” diyor Doğan Can, hocalar için. Hayat böyle gelişmeyip de hayallerini arka plana atmak zorunda kalsayd nasl hissederdi diye soruyorum Doğan Can’a. Çok sakin bir şekilde, “İnsanlarn çok hayal ettiği ve çok istedikleri şeylerin eninde sonunda gerçekleşeceğine inanyorum. Ben de, başka işlerle meşgul olmak zorunda kalsaydm bile el etek koşardm hayallerimin peşinde. Zaten bu son olaylarn gelişmesinden de anladm ki hayallerin gerçekleşmesi hiç de öyle zor değilmiş” diyor. Halbuki biz hep aksine inanageldik. Hayallerin gerçekleşmesi için çok zaman geçmesi, çok eziyet çekilmesi, çok hayal krklklar yaşanmas gerektiğini düşündük hep. Dünyada olmayan şeyleri yaratmak istiyor. Realist bir dünyada yaşayanlar ksr, kuru, skc devinimlerin dşna çkararak olmayan bir hayal dünyasna davet ediyor, şaşrtyor, büyülüyor. Kara film tutkusu var, yaptğ çalşmalarda da çok kendini ele veren. Stanley Kubrick, Tarantino, Christopher Nolan en sk takip ettikleri. Bir Batman, bir süperkahraman filmi çekmeyi çok istiyor. Doğan Can süperkahramanlarn dünyasnda kendini iyi hissediyor. O dünyaya insanlar davet etmek, daha iyi bir yaşam için alnabilecek dersleri göstermek istiyor. “İnsanlara olmayan bir dünya sunuyoruz, değişik bir şölen sunuyoruz. Bunu da o kadar keyif ve tutkuyla yapyoruz ki... Başarmz da ondan kaynaklanyor sanrm. Yaptğmz işler bizce yaplabilecek en etkileyici işler.” Hayalini kurduklar ve daha sonra kurguladklar dünyadan o kadar eminler ki Doğan Can hiç bilim kurgu kitaplar okumadğn, fantastik filmleri seyretmediğini, daha da ötesi onlarn hiç ilgisini çekmediğini söylüyor. Ayrca, onlardan etkilenmek de istemiyor. Bu çocuklar yaptklar işi yapmaya mecburlar. Daha sğ, daha bildik, daha güvenli bir deniz bilmiyorlar. Aramyorlar da... Çünkü o sulara ait olmadklarn çok iyi biliyorlar. Yaşamn srr biraz burada sakl galiba. Nereye ait olmadğn bilip oradan uzak kalmaktan. Gerisi kendiliğinden geliyor sonra, zorlanmadan ve keyif içinde akyor hayat. O zaman ne uyandklar gün bir öncekinin ayn oluyor, ne de adlandramadklar skntlar. Onlar tutkularnn peşinde, çok genç yaşlarnda keşfetmişler bu srr. Bu hayatn bir tekrar yok. Batman filmi için yaptklar jenerikten sahneler (en üstte ve sağ altta) ve filmin afişi (sol altta) http://www.youtube.com/watch?v=drPEH8x8ots adresinden jeneriği izleyebilirsiniz. Başarlar Doğan Can henüz 21 yaşnda ve yalnzca 2012 ylnda neler yapt: ■ Code Name Geronimo filminin jeneriğini yapt. ■ qep medialab adnda bir şirket kurdu. ■ 10 milyon lira bütçeli Karaoğlan filminin jeneriğini yapacak. ■ Yeni sezon Behzat Ç. dizisinin jeneriğini yapt. ■ Karaday adl yeni dizinin (ay yapm) jeneriğini yapacak. ■ Çanakkale adl yeni sinema filminin jeneriğini yapyor. ■ Bir müzik grubunun Angels adl müziğine video hazrlad. 3 milyondan fazla kişi izledi. İSTASYON 27 SÖYLEŞİ MODERN ZAMAN DON KİŞOT’U Murat Daltaban, insanoğlunun bir parças olan şiddeti yüzümüze vuran, farknda olmamz sağlayan güçlü ve sert oyunlar sergiliyor DOT Tiyatrosu’nda. Bu yl ise bir başka toplumsal gerçekliği, kentsel dönüşümü konu alan Ağr Roman Yeni Dünya dizisinde oynuyor. Kendisiyle diziyi, oyunlar ve şiddeti konuştuk. RÖPORTAJ: FİGEN KAYRALCI A ğ Ağr Roman’n Türk edebiyatnda önemli bir yeri var. Televizyonda da bir ağrlğ olacağna inanyorum. Dizi format, kitabn uyarlamas olarak değil de kitaptan esinlenilmiştir diye tarifleniyor. Televizyon format da cesur bir iş olacaktr. Proje bugünün İstanbul’unda, değişen Kolera Mahallesi’ni anlatyor. Ağr Roman- Yeni Dünya’da , kitaptaki Kolera Mahallesi’nin üzerinden çok zaman akp gitmiştir ve Kolera yeni dünyada var olma savaş vermektedir. “Cva”, Kolera’nn yerlisi ve eski geleneğin abilerindendir. Değişime ayak uyduramayanlardandr. Mahallenin efsane delikanls Salih’in de en yaknlarndandr. Bizi gözetleyen bir büyük ağabey olduğunu biliyorduk. Artk bir küçük ağabey de var; iletişim araçlarnda ustalk kazanan toplum. 28 İSTASYON ğ ş ş İstanbul öyle büyük bir şehir ki, kentsel dönüşüm bölgeleri şehrin tam orta yerinde ortaya çktğ halde herkesten çok uzakta. O bölgelerin sakinlerinin yalnz brakldklarn görüyorum. Parann o bölgelerdeki hareketi çok vahşi, hzl, acmasz. Umarm izleyenlerde bir farkndalk yaratabilir. Ş ş ş şş ş ş ş Ben şiddetin içinde yaşayp da şiddete bu kadar yabanclaşmş olmann ne anlama geldiğini sorguluyorum kendi kendime çoğu yaptğm oyunda. Şiddete karş olup bu kadar şiddet üretmek insann entelektüel zekâsyla doğas arasndaki çatşma bence... Şiddetin zamana bağl olarak evrim geçirdiğini gözleyebilirsiniz. ş ğ Sanmyorum. Ancak bugün insan zekâsnn ürettiği şiddet, en acmasz. İnsan zekâsyla şiddet üretme araçlar geliştirdi. Bu araçlar toptan, tüfekten, atom bombasndan daha kalc ve daha yaygn etkiler yaratyor. Mesela dil... Şiddet, korku, ac ve öfke üretir. Salgna dönüşür. Tekrar şiddet gören tarafndan üretime girer. Bu çağn kilit kavramlarndan şiddeti doğru tanmlamak ve snflandrmak gerekli; ama yok edemezsiniz. Kendinizi şiddete karş koruyamazsnz. Şiddet üretmemek belki yakn çevrenizi yaşanlr klar. Ben bunu yapmaya çabalyorum. İSTASYON 29 SÖYLEŞİ Baba olunca kelimeler yaşam buluyor, yaşanmaya başlyor; üzerine fikir yürüttüğünüz birçok şeyi tecrübe etmeye başlyorsunuz. Zenginleşiyorsunuz. SANAT İYİLEŞTİRİCİ TEK YOL. İNSANIN KENDİ KÖTÜLÜĞÜNE İLAÇ OLSUN DİYE ÜRETTİĞİ GÜZELLİKTİR SANAT. 30 İSTASYON Murat Daltaban kimdir? U zun yllar İstanbul Şehir Tiyatrolar’da oyunculuk ve yönetmenlik yapt. Daha sonra Özlem Daltaban ve Süha Bilal’le birlikte kurduğu DOT Tiyatrosu’nda Türkiye’de ilk kez In-Yer-Face türünde oyunlar sergilemeye başlad ve çok ilgi gördü. ü. DOT, 2012-2013 yl sezonunun ilk k yarsna iki yeni yönetmenin oyunuyla uyla başlyor. David Graig’in yazdğ “Sar ar Ay” Pnar Töre yönetiyor . Oyun Eylül ylül sonunda başlad. “Altn Ejderha” ise Roland Schimmelpfenning’in yazdğ bir oyun ve Serkan Salihoğlu u tarafndan yönetiliyor. Sezonun ikinci nci yarsnda DOT sahnelerinde yer alacak Sarah Kane’in “Cleansed”ini Murat Daltaban sahneleyecek. Oyunu nu Türkçeleştiren Hakan Günday. Fatmagül’ün Suçu Ne dizisindeki başarl performansnn ardndan bu yl da Ağr Roman kitabndan bir esinlenme olan Ağr Roman Yeni Dünya dizisinde yer alyor. Dizide, Ağr Roman kitabna konu olan Kolera Mahallesi, 40 yl sonra, kentsel dönüşümün eşiğindedir. Aile içi şiddet, ikili ilişkilerde şiddet, toplumdaki şiddet, kullandğmz dildeki şiddet… Hepimizin ruhu ağr hastaland adeta. İyileşme sürecimiz nasl başlamal, nelerden destek almalyz yaşama sevincimiz ayakta tutabilmek için öncelikle yaplmas gerekenler neler? Sanattan. İyileştirici tek yol bu. Sanat size dürüst ve çplak gelir. Dünya çapnda bir “sanat partisi” kurulmasn öneriyorum. Tüm dünyaya sanatn doğrular üzerinden politik yaptrmlar uygulanmasn öneriyorum. İnsann kendi kötülüğüne ilaç olsun diye ürettiği güzelliktir sanat. Şiddet gündelik yaşama bu derece etki ederken temiz kalabilmek mümkün mü? Elbette değil. Temiz kalamazsnz, ama iyilik üretebilirsiniz. Kendinize rağmen. DOT oyunlarnda kişiler yaşamdaki şiddetin her türlüsüyle yüzleşiyorlar. Kendilerinin de bir parças olduklar o şiddeti fark etmelerinin ardndan gelen krlma noktalarn ne takip ediyor? Ortada duran hikâyenin evire çevire konuşulmas, üzerine tartşlmas gerekiyor. Şiddetin bir parças, üreteni olmann farkna varmak kolay kabul edilir bir şey olmadğ için etkileri de duygu patlamalarna sebep oluyor. Bu da hikayeyi uzun süre yannzda taşmanza sebep oluyor. DOT oyunlarnn ilgi çekmesi de bu yüzden. Yannzda taşdğnz hikayeyi daha çok kişi bilsin ve üzerine konuşalm arzusu çok güçlü bir motivasyon oluşturuyor. Yaknlarnzdakilerin de oyunlar görmesini istemeniz bu yüzden. Üzerine konuşmak tartşmak arzusu sizi çok güçlü dürtüyor. Bu dürtü, farkna varmann, yalnz olmadğnz bilmenin, acnz tarif dilini bulmann getirdiği aydnlanma. Gündelik dilin sradanlğndan, etkisini kaybetmişliğinden kurtulup kendinizi tarif etmenin yeni ve işlevli bir üst dilini bulmuş olmann getirdiği heyecan. İyileşmenin yolu teşhisin doğru konmasna bağl. Ben kendi açmdan gördüğüm resmi tarif etmeye çalşyorum. Şiddetin parças olmak insann doğas, bunu farkna varp dizginlerini ele geçirmek ise insan zekâsnn mecburiyeti. Çocuğunuzun doğumu sizi nasl etkiledi? Ürktünüz mü? Onun geleceği için kayglandnz m yoksa yeni bir güç mü demekti sizin için? Karmaşk bir durum çocuk sahibi olmak. Hayata bir pencereden daha bakma şans veriyor size. Baba olmak ne demek baba olunca anlyorsunuz. Hayatnzn en önemli tecrübesi. Birçok kavram gözden geçiriyorsunuz. Aile, baba, çocuk, anne gibi temel kavramlarn etrafnda giderek genişleyen bir yeni kavramlar dünyas inşa oluyor. Kavramlar birdenbire can bulmaya başlyor. KelimeİSTASYON 31 SÖYLEŞİ Ağr Roman’n geçtiği Kolera Mahallesi’nin sakinleri arasnda Sumru Yavrucuk, Nesrin Cevadzade, Begüm Birgören, Onur Saylak, Özge Özpirinçci, Murat Daltaban, Macit Koper başta olmak üzere birçok önemli oyuncu bulunuyor. ler yaşam buluyor, yaşanmaya başlyor; üzerine fikir yürüttüğünüz birçok şeyi tecrübe etmeye başlyorsunuz. Zenginleşiyorsunuz. Kendinizi ve insan denen varlğ bir başka tarafndan tanmaya başlyorsunuz. Duygularn ve zekânn en yoğun, en ağdal yaşandğ bir dönem başlyor. Ve siz o dünyann tam ortasnda kalakalyorsunuz. Lego parçalaryla dolu büyük bir salon. Neyin, nelerin karşsnda tükendiğinizi hissedersiniz? Zamanm kötü kullanmak... Buna sebep olan her şey... Başkasnn zamann kötü kullanmasna sebep olan kişiler. Başkasnn zamanna sayg duymayan, zaman satn alabileceğini zanneden, başkasnn zamann gasp eden zorbalar... Tükendiğinizde nasl şarj olursunuz? Nelerle beslenirsiniz? Evime kapanarak şarj oluyorum. Müzik, kitap, film, oyun… Her şeyi keşfetme süreci beni mutlu eder, heyecanlandrr. İyi bir müziği keşfetmek için aldğnz yol sizi iyi besler. Nasl bir dünya için çabalyorsunuz? Bilmiyorum. O kadar karmaşk ki durum. Suçun, savaşn, adaletsizliğin olmadğ bir dünya desem ne saçma olurdu. 32 İSTASYON ŞİDDETİN PARÇASI OLMAK İNSANIN DOĞASI, BUNU FARKINA VARIP DİZGİNLERİNİ ELE GEÇİRMEK İSE İNSAN ZEKÂSININ MECBURİYETİ. YEME-İÇME Sonbahar rengarenk Pastrma yaz geldi mi havalar hafiften soğumaya başlar, zaman zaman da olsa. Eh, ne de olsa sonbahar… Manavlar doldurmaya başlar krmz, turuncu, sar, mürdüm rengi meyveler. Bunlarn hepsi kanser hastalklarnn riskini düşürme ve bağşklk sistemini güçlü olmasnda önemli rolü olan beta-karoten, A ve C vitamini içerir. Omega 3 ve fosfor içinse mevsim balklarn skalamayn. MÜRDÜM ERİĞİ Bembeyaz çiçekleriyle gelin duvağn andrr erik ağac. Tazeliği, yeniden dirilişi, yeni başlangçlar simgeler. Anavatan Anadolu'dur ama Kafkasya ve Hazar Denizi çevresinden dünyaya yayldklar sanlmaktadr. Bereketlidir, çay, reçeli özellikle marmelad ve hoşaf yaplr. Bol miktarda B ve C vitamini içerir. İçerdiği potasyum ve magnezyum sayesinde kan basncn dengeler. Kan şekerini çok yavaş yükselttiği için korkmadan yenebilir, neredeyse tüm diyet programlarnda yer alr. KIZILCIK Anadolu'da her derde deva bu kpkrmz ufak tefek meyve, iltihaplanmay önler, alerjileri azaltr, bağşklk sistemini güçlendirir, Kzlck ağacnn kabuklar kaynatlarak etkili bir ateş düşürücü elde edilir ki bu özellikle menopozda faydaldr. Ayrca, kabuklar toz haline getirilip yaralarn üzerine mikrop öldürücü olarak serpilebilir. Kzlcğn marmelad, şerbeti, peltesi yaplr ki baz yörelerde adna murabba denilir. Bir de Kütahya ve İnebolu'da yaplan nefis bir tarhanas vardr. Bugünler bu tarhanay yapmann tam mevsimi. Bu arada, Karadenizliler kzlcğ “kiren” diye bilir. GREYFURT Hangimiz ufakken portakal ve greyfurtlarn kabuğunu tek bir parça halinde çkartmaya çalşmadk. Portakal ve limon gibi greyfurt da, c vitamininin mükemmel bir kaynağdr ve bağşklk sisteminin desteklenmesinde yardmcdr. Anti-tümör aktiviteye sahip greyfurt, hücreye zarar veren serbest radikallere karş savaşr. Ayrca kolesterolü düşürücü etkisi de vardr. Portakala göre biraz daha keskin tad olan greyfurt salatalarda, avokadoyla birlikte ve kerevizin içinde çok güzel olur. 34 İSTASYON KARNABAHAR HAVUÇ Turuncu renkli bu sebzeyi çiğ, atştrmalk olarak tüketebilir, suyunu içebilir, rendelenmiş olarak salatasn yapabilir, çorbalara, sebze yemeklerine katabilir ve garnitür olarak da tüketebilirsiniz. Daha ne olsun... Ayrca, mükemmel bir antioksidan olan beta karoten deposudur, vücudu toksinlerden temizler, bağşklk sistemini güçlendirir. Beta karotenin vücutta daha fazla kullanlmas için havucu hafifçe pişirin. AYVA Manavlarda ayvay gördüğünüz zaman bilin ki kş artk iyice gelmiştir. Ayvann bollaştğ yllarda ise kşn daha zorlu geçeceği inanc yaygndr. Hem çiğnenmesi hem de boğazdan geçmesi zordur. Olumsuz anlamda kullanlan "Ayvay yedim" deyimi bu zorluktan kaynaklanr. Onun için suyunu kaybetmesin diye mutlaka tahta kaşkla parçalanmas önerilir. Kompostosu, jölesi ve reçeli yaplr. Kaymakl ayva tatls ise başl başna ağznza layk bir ziyafettir. KEREVİZ LÜFER İstanbul denilince akla ilk gelenlerden birisi de lüfer balğ, özellikle İstanbullular için. Kimi zaman boğazn sultan kimi zaman boğazn dişlisi olarak anlan lüferin gelişme evrelerine göre ismi değişir; srasyla koruk, defne, çinekop, sarkanat, lüfer, kaba lüfer ve kofana olur. Geceleri lüks lamba şğnda lüfer avnn görüntüsü bile İstanbul'u anlatr. Eski zamanlarda Boğaziçi'nde balk tutulurken sandallar arasnda neşe içerisinde şiirler okunur, Türk Sanat Musikisi eserleri seslendirilirmiş. Ne yazk ki bütün bunlar artk tarih olmak üzere çünkü trol avclğ sonucu bu nadide balk artk yok olma tehlikesiyle karş karşya. İşte bu nedenle 24 santimden ufak lüferlerin tutulmas ve satlmas yasakland. Lüfer alrken lütfen mutlaka boyunu kontrol edin. Çok seveni olmayan yoktur ama kymal yemeğinin yan sra buharda hafifçe pişmiş, üzerine zeytinyağ ve limon gezdirilmiş karnabahar hiç de öyle yabana atlacak bir sebze değildir. Üstelik öyle müthiş yararlar da vardr ki… C vitamininin yan sra B vitamini, potasyum, manganez ve omega-3 yağ asidi içerir. Üstelik, kansere karş koruyucu etki gösterdiğini, dolaysyla mutlaka yemek alşkanlğmzn bir parças olmas gerektiğini neredeyse bütün doktorlar söylemektedir. Kalsiyum emilimini azaltabileceği için özellikle menopoz dönemindeki kadnlarn tüketmeden önce doktora danşmasnda fayda var. Vatan bat ve kuzey Avrupa. Eski Yunan uygarlğnda da tüketildiği biliniyor. Zeytinyağls, dolmas, salatas yaplr. Tavuk çorbasna katldğnda nefis bir tat ve aroma verir. Biz uzun yllar sadece toprağn altnda bulunan ksmn yedik. Son yllarda kereviz sapnn lezzetini fark ettik, özellikle salatalarda ve domates suyuyla birlikte. PALAMUT Önce Karadeniz’de balkçlarn ağlarna taklr, sert poyrazlar esmeye başlaynca da Marmara Denizi’ne geçer. Bizans zamannda özellikle Haliç palamut kaynamaktaymş. Romallarn ünlü tarihçisi Strabon da akntnn palamutlar Kadköy önlerinden Haliç yönüne sürüklediğini anlatrken Haliç’te palamutlarn elle yakalanacak kadar bol olduğunu söyler. Bizans’n Roma imparatorluk dönemi sikkelerinde de bazen yan yana iki palamut balğ bazen de iki palamut balğ arasnda bir yunus görülür. Palamutun en leziz hali halka kesilip tavada pişilirilenidir. Eminönü’nde ve köprü altnda ekmek aras kzarmş palamut yemenin zevki ise çok az şeyde vardr. Yannda krmz soğan sakn unutmayn. İSTASYON 35 SAĞLIK GRİP YATAĞA DÜŞÜRMESİN Sonbaharda havalarn serinlemesiyle hapşrp öksürmeye başladk bile. Nezle mi oluyoruz, grip mi? Kuş gribi mi, domuz gribi mi, fok gribi mi? Antibiyotiğin faydas var m, yok mu? Bütün bir kşmz zehredebilecek grip hakkndaki gerçekler... H ava scaklklar halen yaz günlerini aratmasa da artk geceler serin, birdenbire çkan rüzgar üşütüyor, yağmurlu ve günlerin eli kulağnda. Bu Ekim günleriyle birlikte bütün bir kş bizi tehdit edecek grip mevsimini de açmş olacağz, tabii aş mevsimini de. Grip aşs hakknda olumlu veya olumsuz çeşitli söylentiler dolaşr her yl ancak aş olanlarda gribe karş korunma oran yüzde 90’lara kadar çkabiliyor. Grip, sağlkl insanlarda ortalama bir haftada geçmesine rağmen; vücut direncini düşüren kronik hastalğ olan kişilerde (şeker, kalp-akciğer hastalklar, AIDS vb.) ve yaşllarda, zatürree, beyin iltihab, kalp kas iltihab gibi çok ciddi ve ölümle sonuçlanabilecek hastalklara yol açabiliyor. Dolaysyla, bu yüksek risk grubundaki kişiler tanmlamasna girenlerin mutlaka grip aşs olmalar öneriliyor. Grip aşsnn alt ay kadar koruyuculuğu var. Bu aylarda yaplan aş nisan, maysa kadar koruyor. Her aşda olduğu gibi grip aşsnn ardndan da vücutta hafif ateş, krgnlk olabilir ama bu bir gün kadar sürüyor ve geçiyor. GRİP Mİ NEZLE Mİ? Nezle ve grip çok sk karştrlan iki rahatszlk. Nezlede genel durum daha iyi seyrediyor, ateş yükselmiyor, daha çok hapşrk, burun aknts ve burun tkanklğyla kendini gösteririyor. Gripte ise mutlaka yüksek ateş, baş ve vücut ağrlar, şiddetli halsizlik ve devamnda öksürük var. Grip, bronşit gibi soğuk algnlğnn nedeni çoğunlukla virüsler. Antibiyotik ve öksürük şurubu ise virüs enfeksiyonlarnda etkili değil. Üstelik antibiyotiklerin ge- 36 İSTASYON reksiz kullanm böbrek ve karaciğeri yorduğu gibi vücutta antibiyotiğe karş gelişen bağşklk ciddi hastalklarda antibiyotiklerin etkisiz hale gelmesine sebep olabiliyor. Gripte aslnda antibiyotik tedavisine gerek olmadan bir hafta içinde kendiliğinden iyileşme sağlanyor. Bu bir hafta içinde mutlaka yatak istirahati ve bol sv alm şart. Solunum yolu enfeksiyonlarnda gözlenen öksürük şikayeti ise aslnda oluşan salglarn solunum yollarndan temizlenmesi için vücudun bir savunma mekanizmas. Öksürük kesici ilaçlarn kullanm, vücudun bu doğal savunmasn bloke ettiği için iyileşmeyi geciktirebiliyor. Dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta da aspirin kullanlmamas gereği. Aspirin kan sulandrdğ için virüslerin vücuda daha çabuk yaylmasna neden oluyor. Aspirin yerine parasetamol içeren ilaçlar öneriliyor. Klinik şikayetlerde kötüleşme durumunda ise mutlaka hekime başvurulmas gerekiyor. Bir de gribal enfeksiyon sonrasnda koku alma bölgesinde virüsün yarattğ bir hasar meydana na gelebiliyor. Bol B vitamini almalar virüse bağl ğl enfeksiyonlarda kişilerin çok kayba uğramadan an hastalğ rahat ve daha az hasarla atlatabilmeleerinde yardmc oluyor. Gribe karş en koruyucu desteklerden birisi de kuvvetli bağşklk sistemi. Bağşklk sistemimizi izi eli antioksidan maddeler içeren yiyeceklerle dengeli beslenme ve düzenli uykuyla koruyabiliriz. Gripten en korunmada en etkili yöntemlerden bir diğeri ise elleri sk sk ykamak ve grip salgn durumlarnda da mümkünse karşlaştğmz insanlarla öpüşmemek ek ve hatta tokalaşmamak. Nasl beslenmeliyiz? Sebzeler: Brokoli, karnabahar, lahana, biber, enginar, spanak, havuç, maydanoz, tere, sarmsak ■ Meyveler: Portakal, greyfurt, mandalina, kivi, elma, limon. Zeytinyağ, badem, fndk, soya, ceviz, fstk, ay çekirdeği ■ Keten tohumu, soya fasulyesi, sarmsak, omega 3 yağ asitleri (en çok somonda bulunur) ■ Krmz et, yumurta, yeşil mercimek, barbunya, nohut ■ ■ Pekmez (her gün) İSTASYON 37 SAĞLIK DEPRESYONUN ALTINDAN TİROİD ÇIKABİLİR ■ Hayat koşullar zorlaştkça ÇOCUKSUZ ÇİFTLERE KÖK HÜCRE UMUDU KOYU RENKLİ ÇİKOLATA ÇOK FAYDALI ■ Çikolata gibi insana fazlaca veren şeylerin genellikle bünyeye zarar verdiğini düşünürüz ancak çikolata bunlardan birisi değil. Özellikle kakao oran yüksek – en azndan yüzde 70çikolatalar enerjinizi yükselteceği gibi şeker oran az olduğundan kan şekerinizi de frlatmayacak. Ama bunlardan da önemlisi, araştrmalar, kakao oran yüksek çikolata tüketmenin kalp sağlğnza da yardmc olduğunu ortaya koyuyor, tabii günde yalnzca bir veya iki parçada kalmak şartyla. Bu araştrma sonuçlar, özellikle inmelerde kullanlacak yeni bir ilacn geliştirilmesi için umut veriyor. 27 YAŞ Hafza, giderek zayflamaya başlyor. 38 İSTASYON SU TERESİ ■ İsmi su teresi ama suyun içinde değil de su kylarnda yetişir. Yöresel olarak taklan çeşitli isimleri de pek hoştur: Ac gerdeme, crcr, gerdeme, istapan, kardomat, kerdeme, sezab, tuzik, hoşkran, su mancas, bunlardan bazlar. Su teresi Türkistanl Türkler ve Persler tarafndan çok eskiden kullanldğ (M.Ö) ve Avrupa’da ise 16’nc yüzyldan beri kan temizleyici olarak tüketildiği biliniyor. Tbbn babas Hipokrat, akarsu yaknndaki hastanesinde, hastalarn su teresiyle tedavi etmiş. Ayrca su teresi savaşa gitmeden önce Yunan askerlerine kuvvet verici olarak veriliyormuş. Üstelik kansere karş da etkili. Akyuvarlardaki DNA hasarnda yüzde 23, kan trigliserit düzeylerinde ise yüzde 10 azalma sağlyor. ERKEKLER VE KADINLAR DÜNYAYI FARKLI GÖRÜYOR ■ Erkeklerle kadnlarn dünyay oldukça farkl algladklarn artk hepimiz biliyoruz. Fakat ayn zamanda, erkeklerle kadnlarn görme mekanizmalar da birbirlerinden farklymş. Kadnlar renk değişimini daha iyi alglarken erkekler hareket eden objeleri daha iyi görüyorlar. Daha önceki çalşmalarda kadnlar ve erkekler arasnda işitme ve koku duyularnda da farkllar olduğu ortaya çkmşt. Uzmanlar, görmedeki bu farkn erkeklerdeki yüksek testesterona bağl olduğunu düşünüyor. ■ Yllar yl herhangi bir sebepten dolay çocuk sahibi olamayan çiftler beraberliklerini hep bir eksiklik duygusuyla yaşadlar. Daha sonra tüp bebek uygulamas geliştirildi ve bu çiftlerin büyük bir ksm çocuk sahibi oldu. Ama ortada halen bir sorun vard. O da, bir sorundan dolay erkeğin spermi veya kadnn yumurtas elde edilemiyorsa, bir yabancnn spermini veya yumurtasn kullanmakt ki bu, çiftlerin çoğu tarafndan tercih edilen bir yöntem değildi. Tptaki baş döndürücü gelişmeler sonucu bu soruna da çare bulunmuş görünüyor; kök hücreden sperm veya yumurta elde etmek. Ayrca, tüp bebek tedavisinde en önemli sorunlardan birisi de döllenen ve nakledilen embriyolarn rahim duvarna yapşamamas ve bu embriyolarn kaybedilmesiydi. Sonuç, ciddi bir moral bozukluğu ve maddi zarar demek olan tüp bebek işleminin birkaç kez tekrar edilmesi. Doktorlar, bu gibi sorunlar için de kök hücre tedavisinin rahim duvarn kuvvetlendirerek çözüm olabileceğini belirtiyor. depresyon da yakn arkadaşmz oldu neredeyse. Bir depresyon dönemini atlatp diğerini karşlar olduk. Bu kadar yaygnlaştkça da depresyonu normal bir hal olarak kabul edip aslnda bir hastalk olduğu fikrinin üstünü örtmek gibi bir eğilimimiz oluyor. Oysa ki nedenini bulup tedavi etmek ve hayatn her alann etkisi altna alan bu dertten kurtulmak belki de o kadar zor değil. Depresyon çeşitli sebeplere bağl olabildiği gibi en yaygn olan ama aklmza en son gelen sebeplerden birisi de tiroit hormonumuzun yavaş çalşyor olmas. Halsizlik, yorgunluk, saç dökülmesi, cilt kuruluğu, kaşnt, trnak krlmas, kabzlk gibi bulgularn ardndan gelen depresyon, tiroit hormonunun ilaçla düzenlenmesiyle ortadan kalkyor. Devam eden bir depresyonunuz varsa, antidepresan almaya başlamadan önce basit bir kan testiyle tiroit ölçümünüzü yaptrn. ANNE SÜTÜNE REZENE Diğer ad arapsaç olan rezene aslnda maydanozgiller ailesinden. Boyu iki metreye kadar uzuyor, bazlarmzn çok da hazetmediği kokusu ise iki yl devam ediyor. Anavatan ise Akdeniz ve Orta Doğu. Yapraklarndan ve kurutulmuş tohumlarndan elde edilen baharat balk ve tavuk yemeklerinde, salatalarda güzel koku ve tat verme amaçl kullanlyor. Hatta, yöresel olarak baz unlu ve şekerli yiyeceklerin yapmnda da tercih ediliyor. Kuzey Afrika ve Avrupa ülkelerinde ise toprak altndaki soğana benzeyen tatl ve hoş kokulu meyvesinden salata yaplyor, hatta tek başna meyve olarak bile yeniliyor. Rezenenin iki önemli yarar da var. Biri anne sütünü artrmas. İkincisi ise sindirim ve sinir sistemlerini rahatlatmas. Akşam yemeğinden sonra içeceğiniz bir bardak rezene çay, fazla kaçrdğnz yemeğinin ardndan geceyi rahat geçirmenizi sağlayabilir ama uyku sorunlar olanlar dikkat etsin; uykunuzu kaçrabilir. YUMURTA BEYAZIYLA DENGELİ KAN ŞEKERİ ■ Uzun yllardr çok zararl diye sofralarmzdan uzak tuttuğumuz yumurta artk aklanmakla kalmad, artk özellikle önerilir oldu. Kalorisinin azlğ, iyi yağlar içermesi, bir protein ve kalsiyum deposu olmas sebebiyle yumurta beyaz daha çok tercih ediliyor. Bu özellikleriyle yumurta beyaz sağlk için en önemli değerlerden biri olan kan şekerini dengede tutuyor. Sabahlar bir tam yumurta ve üç yumurta beyazyla yaplan bol sebzeli bir omlet güne başlamak için mükemmel bir seçim. ELMA KAHVEDEN DAHA ETKİLİ ■ Uykumuz mu geldi, enerjimiz mi düştü? İlk yaptğmz şey bir fincan kahveye uzanmak. Ama kahveyi de öyle çok içemiyoruz, ardndan gelen kalp çarpnts iş yapmamz engelliyor. Aslnda kahvenin çoğumuzun bilmediği, çok da iyi bir alternatifi var; o da elma. Doktorlara göre elma, uyanklk ve dinçlik için bir bardak kahveden çok daha etkili. Müthiş kahve düşkünü olarak ilk duyduğunda bu habere hiç itibar etmeyenler bile denedikten sonra elmann enerji veren ve uyank tutan gücünü fark etmişler. Üstelik elmann içeriğindeki baz antioksidanlar beyin hücrelerini stresten kaynaklanan nörolojik toksinlerden de koruyor. AY ÇEKİRDEĞİ KOLESTEROLÜ AZALTIYOR Çekirdek çitlemenin, çitlerken bütün dünyadan, skntlardan ve düşüncelerden kopmann zevki başka nede var ki? Brakn zevki bir yana, adeta bir bağmllk. Çekirdeği çitleyenlerin arasnda hepsini bitirmeden elini çekebilenlerin says herhalde çok azdr. Öyleyse çekirdek severlere bir müjde; çekirdekte bulunan fitosterol denilen bir madde, hem kolesterolü düşürüyor hem bağşklk sistemini kuvvetlendiriyor hem de belirli kanser türleri riskini azaltyor. Yeterli tüketmek şartyla; zira ay çekirdekleri çok yağl olduğu için kilo alma riskiniz var. İSTASYON 39 SAĞLIK SANAT BEYİN SAĞLIĞINI KORUYOR ■ Egzersiz yapmann, çtay yükseltecek hedefler koymann beynin sağlkl çalşmasna faydal olduğunu biliyorduk ancak son zamanlarda yaplan araştrmalar müzik, dans ve diğer sanat aktivitelerinin de beyin sağlğ için çok olumlu etkileri olduğunu ortaya koydu. Bir araştrmaya göre, bir müzik aleti çalanlarn, dans, şark, resim, şiir veya dramayla meşgul olanlarn hafza ve bilişsel yetenekleri diğerlerine nazaran daha güçlü oluyor. Ayrca, bu kişilerde Alzheimer gelişimi yüzde 75 orannda azalyor. Bunun da ötesinde, New York Modern Sanatlar Müzesi (MoMa) Alzheimer hastalarn yaknlar ve bakclaryla birlikte müzedeki sanat eserlerini izlemeleri için davet etmiş. Eserleri izleme süresi boyunca etrafndaki yaknlarn artk hiç tanmayan hastalarda zihin berraklğ gözlenmiş ve geçici bir süre için de olsa, hastalar yaknlaryla tekrar hiçbir rahatszlklar yokmuşcasna iletişime geçebilmişler. Bir başka deneyde ise, hiperaktif çocuklar sanat eserini bir müddet seyrettikten sonra daha iyi konsantre olabilmişler. 40 İSTASYON ISIRGAN OTU ALERJİLERE İYİ GELİYOR ■ Çocukluklarn Anadolu’da geçirmiş olanlar çok iyi bilirler, srgan otu değince tenin nasl da yandğn. Hatta çok yaramaz olanlarmz, srgan otuyla hizaya getirilmeye çalşlrd. Ama o hiç de masum olmayan srgan otunun çok önemli bir özelliği var. Yapraklarndan yaplan çay alerjilere çok iyi geliyor, alerjinin etkilerini sakinleştiriyor. Özellikle bütün alerjilerin azdğ bu bahar aylarnda srgan otunu alerjileriniz başlamadan da her gün önleyici olarak içebilirsiniz. Ayrca romatizma, gut, romatizmal eklem deformasyonlar, böbrek ve idrar yollar iltihab, teşhis edilemeyen şiddetli baş ağrlar, bitkinlik halleri, kanszlk ve alyuvar eksikliği, demir eksikliği gibi birçok rahatszlk için de tedaviye destekleyici olarak kullanlyor. Uzun boylu srgan otu yapraklarndan yapacağnz çay alerji için hem önleyici hem de sakinleştirici olarak çok iyi. Vücudumuzdaki hücre says ŞALGAM GİBİSİ YOK ■ Bir turp çeşidi olan SARA NÖBETİNDE SOĞANIN FAYDASI YOK ■ Sara nöbeti geçiren bir kimseye yardmc olabilmek için mutlaka bir şeyler yapmak, o anlardaki kaslmalarn hafifletmek isteriz. Bunun için de ellerini açmaya, dilini srmasn diye çenesini zorla açarak dilini dşar çkartmaya çalşrz. Bir de soğan koklatmann sara nöbeti geçirenleri sakinleştirdiğine dair bir yanlş inanş var. Oysa ki, soğan kişiyi uyardğ için daha fazla kaslmasna yol açar. Çeneyi ve elleri zorlarken krma riskimiz de var. Sara nöbeti aslnda, vücutta biriken elektriğin boşalma sürecinden başka bir şey değil ve süreç kendi kendine sonlanyor. Bu süreçte yaplmas gereken tek şey, sert cisimleri kişinin etrafndan uzaklaştrmak ve kafasn ve vücudunu bir yere vurmamasn sağlamaktr. Sinir hücre Derideki to ys len hücre sa 50 milyon Farkl hücre çeşidi 200’den fa zla plam hücre says 100 milyar e sa 100 trilyon ys Retinadaki hücre says 127 milyon günd Deriden bir 10 gram BEYİN PROTEZİ Mİ? YOK ARTIK ■ Bilim kurgu filmleri hzla gerçeğe dönüşüyor. Organ nakilleri, tüp bebekler, klonlamalar… Bunlarn hepsi artk normal olaylar gibi alglanrken bile dile getirilen bir itiraz vard, “Ama beyin için hiçbir şey yaplamyor.” Bu cümle de artk tarihin tozlu raflarnda yerini almaya başlad. Güney Kaliforniya Üniversite’nde zihinsel yetileri zarar görmüş bir maymunun beynine bir implant yerleştirildi ve maymunun karar verme mekanizmasnn eskisinden de iyi olarak geri geldiği gözlemlendi. Bu çalşma kaza, hastalk veya beyin kanamalar sonucu zihinsel yetileri hasar görmüş hastalar için müthiş bir umut şğ oldu. Çalşmalar şu anda maymunlar üzerinde ama biliyoruz ki maymunlarda başarl olan deneylerin insanlara uygulanmas için çok zaman gerekmiyor… Bir de tabii yakn gelecekte tpta ortaya çkacak devrimleri hayal etmek için artk hiç zorlanmayacağz. Atş serbest, ilk beyin nakli ne zaman yaplacak? Kimin beyninin size nakledilmesini isterdiniz? Tp başdöndürücü bir hzla ilerliyor ancak gelişmelere bağl etik sorunlar hiç tartşlmyor. HER GÜNE BİR BAĞ MAYDANOZ ■ Ne kadar mütevaz bir bitkidir maydanoz; her yerde, her zaman yetişir, bütün yemeklere yakşr. Üstelik çok da faydaldr. Karaciğeri arndrarak rahat çalşmasn sağlar ve yağlanmasn engeller. Vücuttaki suyu atarak ödemlerinizin inmesine ve tansiyonunuzun normale dönmesine de yardmc olur. Ayrca, geçirdiğiniz herhangi bir rahatszlktan sonra kendinizi hâlâ yorgun hissediyorsanz, maydanoz suyuyla yapacağnz bir haftalk kür bu konuda imdadnza yetişecektir. Göz tembelliği 30 milyar Toplam hücr Saniyede ö si says şalgam, patatese tahtn kaptrana kadar en çok tüketilen besindi. Bugünlerde özellikle güney illerimizde suyunun çok tüketilmesinin haricinde geri plana itildi. Oysa ki, tüm turpgiller gibi, şalgam da bedenin kansere yakalanma riskini en aza indirgeyen besinler arasnda yer alyor. Zengin potasyum içeriğiyle de yüksek tansiyonu düşürüyor. Ayrca şalgam, halk hekimliğinde bedene dinçlik sağlayan, mide ve siyatik ağrlarna iyi gelen bir besin olarak biliniyor. tinli hücre e düşen kera ■ Çocuklarda göz tembelliği aslnda çok yaygn, ama aileleri tarafndan fark edilmesi bir o kadar zor. Fark edildiği zamanlarda da genellikle tedavi için geç kalnmş oluyor. Bunun için, çocuğun şikayeti olsun olmasn, bütün çocuklarn üç-dört yaşlarnda göz muayenesine götürülmesinde fayda var. Erken tespit edilen tembelliklerde tedavinin başar oran çok yüksek. En başar sonuçlar yedi yaşna kadar alndğ için göz tembelliği tansnn zamannda yaplmas gerekiyor. Tedavi edilmeyen veya tedavi için geç kalnan göz tembellikleri ise ciddi ve kalc görme kusuruna veya derinlik alglamasna yol açabiliyor. En kötüsü ise, normal gözde hastalk veya yaralanma olursa, çocuk ömür boyu görme kaybyla yaşamak zorunda kalabiliyor. 20 YAŞ Hücre kayb başlyor İSTASYON 41 SPOR Yalnzca bir oyun değil Futbol onlara başarl olmann illaki kazanmak demek olmadğn ve kaybederken bile mutlu olmay öğretti. YAZI: ERAY ÖZER 42 İSTASYON Y anlmyorsam bir belgeselde izlemiştim. Şu anda tam olarak kimin belgeseliydi, nerede izlemiştim hatrlamyorum. İsmini de hatrlamadğm bir ülkede yaşayan Yahudi cemaatinin çocuklarndan oluşan bir futbol takmnn hikayesiydi. Avustralya olabilir... Ondan da emin değilim. Bütün detaylar hafzamdan uçup gitmiş, ama belgeselin ana fikri ve baz bölümler sanki dün izlemişim gibi taze. Cemaatin 13-15 yaş arasndaki çocuklarndan oluşan bu takm, yldzlar ligi gibi de düşünebileceğimiz bir tür mahalli ligde yer alyordu. O çevrede ve o yaş grubunda tek bir lig olduğu için küme düşmenin olmadğ bir ligdi bu. Ve belgeselin ana konusu olan takmmz dünyann en kötü takm olmasyla meşhurdu. Gerçekten dünyann en kötü takm myd bilemeyiz tabii. Lakin maç başna ortalama dokuz gol yiyorlar, bir sezonun toplamnda iki-üç gol atarlarsa mutlu oluyorlar, bütün hesaplarn 4-5 gol yiyerek maç tamamlamak üzerine yapyorlard. Yani dünya üzerindeki en kötü takm değillerse de, bu performansla başa güreşirlerdi. Sahiden de, belgesel görüntülerinden bile anlaşlyordu ki, takmdaki hiçbir oyuncunun futbolla uzaktan yakndan ilgisi yoktu. Çocuklar her seferinde topa hayatlarnda ilk kez vuruyormuş gibi vuruyordu. Bu durumda hemen akla şu soru geliyor değil mi: Eğer bu kadar yeteneksizlerse neden takm kurup futbol oynayacağz diye diretiyorlar? Evet, yeteneksizdiler ama futbol oynamay da çok seviyorlard. Başlarda alnan 14-0, 16-0 gibi sonuçlar üzerine ebeveynler çocuklarnn psikolojik gelişimlerinin bundan kötü etkileneceğini düşünerek takm dağtmaya karar vermişlerdi. Fakat kendisi de cemaatin bir üyesi olan takmn antrenörü başta olmak üzere çocuklar bunu istememiş, ailelerine bask yaparak onlar bu karardan vazgeçirmişlerdi. Evet, belgeselde konuşan çocuklar, önceleri sonuçlardan kötü etkilendiklerini itiraf ediyorlard. Ama sonra oyunun kendisini sevdiklerine ikna olmuşlar, hiç mücadele edememe ihtimaline daha çok üzüleceklerini fark etmişler ve daha ötesi, bu kadar kötü olmalarn kendi aralarnda bir tür şakaya dönüştürmüşlerdi. BAŞARIYI YENİDEN TANIMLIYORLARDI En önemlisi, başar kriterlerini kendi kapasitelerine göre yeniden tanmlamşlard. Artk onlar için “başarl olmak” bir maçta galip gelmek anlamna gelmiyordu. Dört gol yiyerek maç tamamlamak onlar mutlu ediyordu. Olas bir beraberlik şampiyonluğa eşdeğer bir sevinç anlamna geliyordu. Kulağnza çok sağlkl bir durummuş gibi gelmediğinin farkndaym. Fakat yerel medyada çkan haberler sonras takm üzerine belgesel yaplacak kadar “büyük” bir şöhrete kavuşunca, gelişim psikologlar çocuklarla görüşmeler yapmş ve sahiden de çocuklarn bu durumu bir avantaja çevirdiğini görmüşlerdi. Psikologlara göre bu ufaklklar “hayatlar boyunca karşlaşabilecekleri binlerce güçlüğe karş sk bir antrenman yapmş oluyorlard.” “Başar duygusunu hissetmeseler durum kötü olurdu, ama onlara göre çok başarl olduklar maçlarn says hiç de az değil” diyordu bir psikolog. Bir başka psikolog bütün bunlarn yan sra rakibin gücünü takdir etmeyi, rakiplerinin başarsnn hakkn vermeyi ve bütün bunlar hrçnlaşmadan yapmay becermelerinin de hayatlar boyunca işlerine yarayacak bir ders olduğunu söylüyordu. Enteresandr, o yaş grubundaki çocuklarn çok acmasz olduklar gerçeğine rağmen takm, rakiplerinden de azami ölçüde sayg görüyordu. Antrenörleri başlarda pek fazla olmasa da, şimdi artk kimsenin kendileriyle dalga geçmediğini, bilakis bu performanslarna rağmen azimle oynamaya devam etmelerinin bir süre sonra sayg duyulan bir davranşa dönüştüğünü söylüyordu. KAYBEDERKEN BİLE MUTLUYDULAR Çok etkilenmiştim bu belgeselden. Yaşadklar duygu o kadar iyi tarif edilmişti ki, aralarndaki en kötü oyuncu olan ve adeta hatalaryla takmn maskotu haline gelen kalecinin yerinde olmak istemiştim. Böyle bir şeyi istemenin size tuhaf geldiğini biliyorum, ama o kalecinin bir önceki maçta yediği saçma sapan goller nedeniyle arkadaşlaryla şakalaşrken krmz tombul yanaklaryla ne kadar mutlu göründüğünü görmeliydiniz. “Keşke baz kusurlarmla ben de bu kadar rahat dalga geçebilsem. Keşke yllardr boynuma asl mükemmel olma prangasn birkaç saatliğine de olsa, ben de kenara koyabilsem¨ demiştim. “Keşke...” İSTASYON 43 OTOMOTİV HAZIRLAYAN: EDMON BEKYAN i30’UN HEDEFİ KALABALIK AİLELER ■ Hyundai’nin, Avrupal tüketici için özel olarak Avrupa’da geliştirdiği i30’un station modeli, 53 bin 200 TL’den başlayan fiyatlarla satşa sunuldu. Geniş bagajyla kalabalk ailelerin beklentilerini karşlamas hedeflenen yeni modelde sadece dizel motor ve Style ile Elite olmak üzere iki donanm seçeneği yer alyor. Giriş seviyesi olan Style paketinde ABS, EBD (Elektronik Fren Dağtm), TCS (Çekiş Kontrol Sistemi), ESP (Elektronik Stabilite Program), VSM (Araç Stabilite Yönetimi), HAC (Yokuş Kalkş Desteği), LED gündüz farlar, ön, yan ve perde hava yastklar standart olarak sunuluyor. Bunlara ek olarak Cruise kontrol, deri direksiyon ve vites topuzu, direksiyondan kontrollü ve iPod uyumlu müzik sistemi, hava kalitesi kontrol sistemi, bluetooth ve ses tanma sistemi, otomatik kararan iç dikiz aynas, viraj içini aydnlatan farlar, far sensörü, yağmur sensörü ve alarm da yer alyor. Elite donanm seviyesinde ise tüm bu güvenlik ekipmanlarna ek olarak diz hava yastğ ve elektrikli park freni bulunuyor. Hyundai i30, CW’de kullanlan 128 beygir gücündeki 1.6 CRDi dizel motor, düz vites seçeneğiyle ortalama 4.5lt/100 km yakt tüketimi sunuyor. Otomatik şanzman seçeneğinde ise yakt tüketimi ortalamas 5,6 lt/100 km. TRAFİK HAYATTIR kültürünün toplumun her kesimine ulaşmas amacyla faaliyetlerini “Trafik Hayattr!” platformunda sürdürmeye devam ediyor. Bu kapsamda, İl Milli Eğitim Müdürlükleri işbirliğinde yeni bir projeye imza atan Doğuş Otomotiv, ilköğretim öğretmenlerine trafik güvenliği konusunda eğitimlere başlad. Öğretmenler, ilköğretim ikinci snf öğrencilerine Hayat Bilgisi dersinde trafik güvenliği içerikli eğitimler verecekler. Trafik güvenliği eğitimlerinin ilki 7 Eylül 2012’de İstanbul’da düzenlenen seminerlerle başlad. Eğitimler, İstanbul’dan sonra srasyla Niğde, Bursa, Ankara ve Kocaeli’nde gerçekleştirilecek. Beş ilde bine yakn öğretmenin vereceği eğitimlerle yaklaşk 30 bin öğrenciye ulaşlmas hedefleniyor. JAGUAR GENÇLERE YÖNELDİ ■ Jaguar’n en popüler modeli olan Küçük Insignia Astra Sedan 44 İSTASYON ■ Opel, yeni Astra Sedan modelini 42 bin 750 TL’den başlayan fiyatlarla satşa sundu. Hatchback modeline kyasla 23 cm daha uzun olan Sedan’n bagaj hacmi de diğerinden 90 litre daha fazla. Segmentindeki en uzun ve en geniş otomobillerden biri olan Astra Sedan, İnsignia’ya olan benzerliğiyle dikkat çekiyor. Edition, Sport ve Cosmo olmak üzere üç donanm alternatifi bulunan yeni modelde üç Ecotec benzinli ve bir dizel motor seçeneği sunuluyor. Benzinli modellerde, isteğe bağl olarak, otomatik şanzman seçeneği de bulunuyor. Yeni Range Rover 420 kilo verdi ■ Doğuş Otomotiv, trafikte sayg ve 60’l yllardan günümüze kadar güzelliğinden bir şey kaybetmeyen E-Type’n varisi 2013 ylnda yollara çkacak. F-Type olarak adlandrlan yeni roadster, markaya gönül verenlerin yaş ortalamasn düşürecek gibi görünüyor. İlk etapta konvertible olarak satşa sunulacak olan F-Type’n coupe modeli, bir yl gecikmeli olarak gelecek. Yeni modelde ilk olarak 380 beygir gücünde supercharger’l 3 lt V6 motor görev alacak. SEDANDA SPORTİF HATLAR ■ Mazda6’nn sportif hatlara sahip yeni modeli, Mart aynda Türkiye’de satşa sunulacak. Markann ilk SUV arac olan CX-5 ile benzer bir kabin tasarmna sahip olan yeni modelde, 2lt (150 HP) - 2.5lt (192 HP) benzinli ve 2.2lt (175 HP) dizel olmak üzere üç motor seçeneği bulunuyor. Malzeme kalitesine önem verilen yeni Mazda6’da, yakt tüketimini düşürmeye yönelik motor, şanzman ve hafif gövde teknolojisini içeren Skyactive teknolojisi yer alyor. Yeni modelde, tüketimi düşürmek amacyla bir de, i-stop ve ayağnz gazdan çektiğiniz anda oluşan kompresyonu elektrik enerjisi olarak depolayp otomobildeki farkl sistemleri motordan güç almadan çalştran i-Eloop sistemleri de bulunuyor. Mazda’nn imzas haline gelen ve başlangç seviyesinden itibaren sunulan zengin konfor ve güvenlik özellikleri yeni modelde de yerini almş. ■ Arazi araçlarnn en köklü ve lüks modellerinden olan Range Rover yenilendi. Güncel ve güçlü hatlaryla hayranlarnn karşsna ylsonunda çkmaya hazrlanan yeni modelin eskisine kyasla 420 kg hafif olmas şaşknlk yaratt. Yeni haval süspansiyonun yan sra farkl yüzeylerde sürüş şartlarn analiz ederek en uygun sürüş ayarlarn otomatik olarak seçen yeni nesil Terrain Response® sisteminin yer aldğ model, dünyada gövdesi tamamen alüminyumdan üretilen ilk arazi arac unvanna sahip. Hafifleyen yaps ataklğn artrrken yakt tüketimini de yüzde 22’ye varan oranda azaltt. Yeni Range Rover’da,§ 510 HP V8 benzinli ile TDV6 (258 beygir) ve TDV8 (339 beygir) dizel motor seçenekleri kullanlacak. YENİ CAPTIVA’YLA DAHA AZ TÜKETİM ■ Eylül aynda satşa sunulan yeni Chevrolet Captiva, 163 beygir gücündeki yeni 2.0 lt turbo dizel motoru ve 6 ileri otomatik şanzmanyla dikkat çekiyor. Çarpşma testlerini gerçekleştiren Euro Ncap’den 5 yldz alan yeni modelde sekiz adet hava yastğ ve sürüş güvenliğini artran ESC sistemi standart olarak sunuluyor. Daha dinamik bir görünüm sergileyen Captiva’da, yakt tüketimini düşürmeye yönelik sürüş modu geliştirilmiş ve bu sayede 100 kilometrede ortalama 7.7 litre tüketim değeri elde edilmiş. EN EKONOMİK VESPA ■ Avrupa’nn en çok tannan ve satş rakamlaryla zirveyi hiç terk etmeyen iki tekerlekli arac Vespa, yeni LX 150 modelini Türkiye’de satşa sundu. İtalyan motosiklet ikonu, Piaggio Grup çats altnda geçtiğimiz yl 65’inci yaşn kutlad. 3 bin 650 Euro’dan başlayan fiyatla satşa sunulan LX 150 modeli, “En ekonomik Vespa” unvanna da sahip. Özel aksesuarlar açsndan zengin seçenekleriyle dikkat çeken yeni model, 150 cc’lik yeni motoruyla adeta geleceğin otomobil teknolojisine göz krpyor. Tek silindir, dört strok, hava soğutmas ve üç valfe sahip yeni Vespa, elektronik yakt enjeksiyonlu ve yeni nesil ECU (motor beyni) ile gelişmiş haritalama, yakt karşm ve zamanlama yönetimi sağlyor. Ayrca, LX 150’nin servis aralklar artrlp yakt tüketimi de önceki nesillerine kyasla yüzde 30 iyileştirilmiş. Arka plakasnda, günlük kullanm srasnda yağmurluk, güneş gözlüğü ya da eldiven gibi küçük objeleri saklamak için bir torpido gözü, sunulan LX 150’de motor kilidi sayesinde hrszlara karş önlem de alnmş. İSTASYON 45 UZMAN GÖZÜYLE Direksiyon sistemi kontrolü Aracn, sürücüsü tarafndan istenilen yöne sevk ve idaresine olanak sağlayarak hayati bir işlev gören direksiyon sisteminin çalşma prensibi, görevleri ve muayene admlarnn neler olduğunu TÜVTURK Teknik Eğitmeni Hüdai Akcura anlatyor. DİREKSİYON SİSTEMİ Direksiyon sistemi aracn istenilen yöne kolay ve zahmetsiz yönlendirilmesine olanak sağlayan, bir bakma aracn klavuzudur. Sürücünün ön tekerlekleri çevirerek yönlendirmesi için tasarlanmştr. Bu iş direksiyon simidinin sürücü tarafndan döndürülmesi ile gerçekleştirilir. Ayn zamanda sistem, sürücüye yol durumu ve araç dinamiği hakkndaki bilgileri de aktarmaktadr. Direksiyon simidinden tekerleklere kadar uzanan bütün parça ve bağlantlar direksiyon sistemini oluşturur. Gelişen teknolojiyle birlikte araç ağrlğ ve motor gücünün artmas lastik genişliğini etkilemiş, bu durum direksiyonu çevirmek için gerekli olan gücün artmasna yol açmştr. Uzun süre kullanlan mekanik sonsuz dişli sistemlerinin yerini hafif ve çabuk tepki veren elektrik veya hidrolik destekli sistemler almştr. DİREKSİYON MİLİ Direksiyon mili, direksiyon simidinden direksiyon dişli DİREKSİYON kutusuna güç aktarmn MİLİ DİREKSİYON SİMİDİ sağlar. Direksiyon kolonu, DİREKSİYON KOLONU direksiyon simidinin hareketini direksiyon kutusuna ileten, ana direksiyon mili ile bu mili gövdeye bağlamaya yarayan üniteden oluşmaktadr. Direksiyon mili direksiyon kutusuna kayc mafsal veya mafsal istavrozu ile bağlanmştr. Böylelikle yoldan gelen titreşimler direksiyon simidine azaltlmş bir şekilde iletilir. DİREKSİYON KUTUSU » ROT BAŞI SİSTEMİ OLUŞTURAN PARÇALAR Direksiyon sisteminin başlca parçalar, direksiyon simidi, direksiyon mili, direksiyon kovan, direksiyon mafsal, direksiyon kutusu, rot kolu ve rot başlardr. Hidrolik direksiyon sistemlerinde ayrca direksiyon pompas bulunur. MEKANİK DİREKSİYON DİŞLİ KUTULARI Direksiyon dişli kutular direksiyon simidi üzerinden verilen dairesel hareketi doğrusal harekete çevirerek direksiyon bağlantlarna iletir. Sürücünün döndürme kuvveti dişliler tarafndan rot bağlantlar araclğyla dingil başlarna ve tekerleklere iletilir. » SONSUZ DİŞLİ SEKTÖR MİLİ PITMAN KOLU ROT BAŞI DİREKSİYON MAFSALI » ROT KOLU Kremayer ve döner bilyal direksiyonun üstündeki ayar borusunun içine vidalanmştr. Bu, mafsallar arasndaki mesafenin ayarlanmasn sağlar. DİREKSİYON SİMİDİ Direksiyon simidi, sürücünün uyguladğ hareketle direksiyon milinin dönmesini sağlar. Sürücü, direksiyon simidi vastasyla sürüş yönünü değiştirir. Ayrca sürücüye sabit sürüş ve viraj tutuşu için araç dinamiklerini aktararak emniyetli sürüş sağlar. Daha çok hafif metal alaşmlarndan yaplr. Üstü çeşitli örtü malzemeleriyle kaplanarak sürücünün daha iyi bir şekilde direksiyon simidini kavramas ve sürüş konforu sağlanr. VİRAJ DENGE KOLU HİDROLİK DİREKSİYON POMPASI Hidrolik direksiyonlu sistemin hidrolik basnc meydana getiren parçasdr. Hareketini bir kayş araclğ ile motordan alr. HİDROLİK YARDIMLI DİREKSİYON SİSTEMLERİ Hidrolik yardml direksiyonlar, direksiyon döndürme kuvvetini azaltmak ve sürücüye arac daha kolay bir şekilde sevk ve komuta etme imkân vermek üzere düzenlenmiştir. Bunu gerçekleştirmek için direksiyon dişli kutusunda meydana getirilen kuvvetin artrlmas gerekir. Bunun için direksiyon pompasnn ürettiği hidrolik basncndan yararlanlmştr. İSTASYON ÇELİK BİLYALAR Rot başlarnn bir taraf rot kollarnn ucuna diğer taraf da tekerlek podyesine bağlanmştr. Esnekliği sayesinde süspansiyon ve direksiyon hareketlerinden etkilenmez. ROT KOLU 46 BİLYA SOMUNU Tekerlek yatay eksende resimde görüldüğü gibi sallandğnda rot ve rot kollarnda boşluk olmamaldr. Araç muayenesinde kontrol edilen noktalar: Direksiyon simidinin sağlamlğ, orjinalliği, montaj, direksiyon kolonu, direksiyon yataklamalar, direksiyon dişli kutusu, rot bağ gibi direksiyon sisteminin pek çok parças muayene srasnda kontrol edilmektedir. Direksiyonda 15 dereceden fazla boşluk ve fiziki olarak hasar olmamaldr. İSTASYON 47 SOSYAL MEDYA TV KANALLARI VE SOSYAL MEDYA #BugünGünlerdenFutbol ■ Dünyann her yerinde sosyal ağlar, konuşulan konular kullanclar şekillendiriyor. Bu Türkiye’de de böyle. Ancak diğer ülkelerden farkl olarak ülkemizin Twitter gündeminde futbolla ilgili konular, bir hatta birkaç adm öne çkyor. Hemen hemen her gün futbolla ilgili konuşulan başlklar Twitter’da Trending Topics olarak boy gösteriyor. Taraftarlar takmlarna olan sevgilerini, başar dileklerini ve hatta tezahüratlarn Twitter’da paylaşmann yan sra, kulüplerinden istediklerini sosyal medyada örgütlenerek gündeme taşyorlar. Sporcular da Twitter’ çok sk kullanyor. Birçok futbolcu Twitter hesaplarndan kendileri ve takmlaryla ilgili bilgileri taraftarlaryla paylaşyor. Hatta teknik direktörleri ile Twitter üzerinden tartşmaya girenler bile var. Pek çok televizyon programnda da Twitter’da konuşulan konularla ilgili spor haberleri yaynlanyor, transfer haberleri ilk önce Twitter’dan yaylmaya başlyor. Kubilay Cengiz, Sosyal Medya Uzman, Likeable Istanbul ■ Bir yanda geleneksel medya, diğer yandan önlenemez yükselişiyle sosyal medya. Reklam harcamalarnda birbirleriyle kyasya mücadele halinde iki platform... Ama konu pazarlama ve hedef kitleyle iletişim olunca, her iki mecrann da artk daha yakn konumlandğn görebiliyoruz. Hatta birbirilerini destekliyor ve besliyorlar. Daha da ileri gidecek olursak artk birbirlerinden ayrşmalar neredeyse imkansz durumda. Rakamlarla konuşmak gerekirse, TV kanallar arasnda dünyada MTV en fazla hayran saysyla birinciliğini uzun zamandr koruyor. Hatta 36 milyon 615 binlik hayranyla dünya sralamasnda 28’inci srada. Türkiye’de ise birinciliği 910 binden fazla beğenenle NTV Spor sahiplenmiş durumda. Hem global hem de Türkiye’de birincilerin tematik kanallar olduğunu göz önüne alrsak genel değil, niş hedef kitlenin izlediği kanal sosya sosyal medyada da takip ettiği yorumunu yapabiliriz. Programlar Programlarn hesaplarnda ise daha çok “fragman” paylaşm, f “exclusive” fotoğraflar, dizi bölümlerine ve karakterlere yönelik et yarşmalar etkileşimi arttryor. Twitter’da ise TV kanallar değil, prog daha çok programlarn performanslarndan bahsetmek gerekir. Twitter’d artk hemen hemen her TV programnn, dizinin Çünkü Twitter’da bir hesab ve her bölüme özel hashtag kullanm oluyor. Hatta çoğu programd srf Twitter’da o güne özel kullanlmak üzere bir programda, ha hashtag belirleniyor ve o hashtag program esnasnda Trendig Topics listesine girebiliyor. Hafta içi her akşam Twitter’a girerseniz, Trending Topics listesinde mutlaka o akşam oynayan bir diziyi görebilirsiniz. Kim bilir belki de reyting sistemi sorgulanrken, yeni değerlendirme kriteri Twitter’daki tweet saylar ve Trending Topics listesi olarak kabul edilir. Sizce de reyting ölçüm cihazndan daha sağlkl olmaz m? Meltem Yetener, Satş ve Operasyon Direktörü, Lik Likeable Istanbul Facebook marka sayfalar tek sayfada birleşiyor ■ Facebook, global marka sayfalarnn tek bir Facebook sayfas üzerinde birleşme özelliğini ksa bir zaman önce duyurdu. Bu yeni özellik sayesinde artk global bir marka, tüm ülkelerdeki Facebook sayfalarn tek bir Facebook hesab üzerinden yönetebilecek. İlk örneğini Facebook’un Pazarlama Sayfas’nda görebildiğimiz bu özellik sayesinde artk takipçiler “Switch Region” (bölge değiştirme) seçeneğiyle istediği ülkenin Facebook sayfasna başka bir sayfaya gitmeden ayn Facebook sayfas üzerinden rahatlkla geçiş yapabilecek. Henüz deneme aşamasnda olan özelliğin daha ileride otomatik olarak bulunduğunuz ülkeyi alglayarak o ülkeye geçiş yapacağ ve bu sayede çok daha popüler bir özellik olacağ şimdiden konuşuluyor. Bu özelliğin gelişimini ilerleyen zamanlarda göreceğiz. Olumlu olumsuz neler olacak, Facebook bize bunu zamanla gösterecek... Duygu Öztürk, Sosyal Medya Uzman, Likeable Istanbul 48 İSTASYON Twitter’da neden takipçi almamalsnz? ■ Marka açsndan sosyal medyada var olmann bazen nitelikten çok sadece niceliğe, yani en çok takipçi ve beğenen saysna ulaşmasyla ilgili zannedildiğini düşünenler var. Evet, topluluk oluşturmak bu işin önemli noktalarndan biri ama sağlkl ve konuşan bir topluluk oluşturmak varken, takipçi satn alarak tek bir seferde yüz binlere ulaşmaya çalşmann baz sakncalar olabilir. Sosyal medyada varlk göstermek demek, iletişimi çift tarafl, sürekli etkileşim içerisinde yapmak demek. Bu yüzden konuşan tek taraf siz olmamalsnz ve karşnzda da sizinle diyalog içerisinde olan “birileri” olmal. Organik olarak gelmeyen takipçilerin aslnda baz konularda dezavantaj bulunuyor. bin yakn olmuyor. Gerçek kitleniz ne kadarsa ona göre puan sunuyor. bine B kadar çok takipçinizin olmas çok yüksek puanlar alacaksnz Bu anlamna gelmiyor. Aksine notunuz krlyor. Yeni bir rozet kazanabilirsiniz: Takipçi satn alma ile ilgili konuşmalar arttkça, çok takipçili hesaplara bakmadan edemiyor insan. Hâl böyle olunca o çok sevip saydğnz kullanclara da “Aaa, bu da takipçi satn almş. Peh!” gözüyle bakabiliyorsunuz. Kişisel imaj a açsndan düşününce pek hoş bir durum olmayabilir. Klout gibi servislerden krk not alyorsunuz: Klout gibi sosyal medya skoru ölçen servisler, topluluğunuzla ne kadar etkileşime geçtiğinize göre puanlama yapyor. Buna göre de size pek güzel frsatlar sunuyor. Bu yüzden eğer 500 bin -sahte- takipçiniz varsa, Klout’taki erişim orannz tabii ki 500 (Fakat) Her yumurta kafa sahte değildir: Twitter’a yeni üye olunca, Twitter size takip edebileceğiniz kişileri öneriyor. Siz de yeni hesap açtğnz için daha profil fotoğraf bile yükleyemeden -genelde çok takip edilen- kişileri takip etmeye başlyorsunuz. Profilinize bakanlar bu yumurta kafalar sral görünce yine şüpheye düşebiliyor. Ali Erkurt, Strateji ve Reklam Yönetimi Ekip Lideri, Likeable Istanbul DOKTOR BEY, SİZE EKLEME TALEBİ GÖNDERDİM ■ Sağlk sektörünün giderek sosyal medyadaki hareketliliğinin artmasnn nedenlerine bakacak olursak, ilk neden tabii ki sosyal medya yaylmnn bir çğ gibi katlanarak büyümesi, etkisinin de artk önlenemez bir hale gelmesidir. Sağlk sektörüyle ilgili sosyal medya verilerini yakndan incelediğimizde ise Boehringer Ingelheim Türkiye’nin 2011 sonunda açkladğ araştrmaya göre, Türk hastalarn yüzde 42’si hastalklar hakknda, yüzde 40’ da ilaçlar hakknda bilgi edinmek için interneti kullanyor. Sosyal ağ kullanclarnn yüzde 32’si hastalklarla ilgili gidilmesi gereken uzmanlk alanlar, tedavi yollar, ilaçlar veya yan etkileri hakknda tavsiyelerde bulunduklarn, yüzde 40’ da öneri aldklarn ifade etmişler. Globalde sosyal medya araçlarn kullanarak hastalarna hizmet vermeye başlayan hastaneler, hastalarna Twitter’dan ufak öneriler getiren doktorlar, tpk dizideki gibi ameliyat srasnda Twitter’dan canl olarak bağlanarak sorular cevaplayan ve asistanlar eğiten doktorlar giderek artyor. Dijital platformlar en iyi kullananlar arasnda ABD’nin önemli sağlk kuruluşlarndan Mayo Clinic geliyor. Resmi web sitesinden online randevu alnabiliyor, hastalar kayt olarak hastane işlemlerini online takip edebiliyor. Önümüzdeki günlerde Facebook sekmelerinden ameliyatlarn canl yaynlanmasn öngörmesek de sosyal medyann tahmin edemediğimiz bir hzla büyüdüğü bir gerçek. Artk çoğumuz bir konu hakknda araştrma yaparken ya da fikir danşmak Sosyal medya sayfalar istediğimizde ilk olarak sosyal medya platformlarna başvuruyoruz. Genel eğilim olarak hepimiz doktora gitmeden önce internette araştrma yapmay tercih ediyoruz. Tüm bunlar göz önüne alrsak, sağlk sektörü için ilgili hedef kitleye ulaşmak, onlar profesyonel bir şekilde yönlendirmek için sosyal medya birçok frsatla dolu. ve tarafndan hazrlanmştr. İSTASYON 49 OYUN HIZ ZAMANI: MOTOR OYUNLARI Death Rally ■ 1996 gibi eski zamanlarda PC’de DOS için geliştirilen popüler oyunlardan Death Rally cepte yeniden doğdu. Oyunda ölümcül yarşlara katlarak para ve şöhret kazanmaya çalşyorsunuz. Üst kameradan gördüğünüz oyun baz RPG özellikleri de taşyor. Ana hikaye polisleri oldukça zor durumda brakan bir suçluyu yeralt yarşlarnda yenmeniz üzerine kurulu. SEYAHAT PLAYSTATION 3 RESETLEDİ ■ Markalar ürün numaralarn artrmann sonunun gelmeyeceğini anlamş gibiler. Dünyann en büyük ev oyun konsolu PlayStation’n üreticisi Sony’den, PlayStation 4 bekleyenler biraz daha bekleyecek. Alt yldr PS 3’ü yenileyerek yoluna devam eden şirket bu sefer cihaz bir hayli küçülttü ve hafifletti. En büyük yenilik dahili belleklerin artş. Artk 250 ve 500 GB hafzaya sahip ürünler satn alnacak. Sony’nin açklamalarna göre ilk Yeni PlayStation 3’ler ilk olarak Eylül’de 250 GB versiyonu 269 dolara Amerika’da satşa çkt. Ekim aynda da Japonya’da satşa çkacak. Şirket ylbaş alşveriş sezonuna sk bir hazrlk yapmş oldu. SARI DÜNYALAR Grand Theft Auto 3 Sonbahar geldiğinde yazn bitmesinin hüznünü ve kşn gelişinin tedirginliğini yaşarz ama sonbaharn bütün her taraf örten sar krmzlarnn güzelliğini de başka hiçbir mevsimde bulamayz. Hazr daha havalar soğumamşken o renklerin arasnda dağlarn havasn solumak bizi yeniden tazeleyecek. ■ Her platformda zevkle oynan ve el üstünde tutulan Grand Theft Auto, şehirde gerçek hayatta yapamadğnz, özellikle de şiddet içeren birçok şeyi yapmanza olanak sağlyor. Oyunu oynadkça da suç örgütünün basamaklarn hzla çkyorsunuz. Ama kendinizi çoğunlukla araba çalp insanlar yumruklarken buluyorsunuz. Sony, beklentilerin aksine PlayStation 4’ü çkarmak yerine PlayStation 3’ü hafifletip küçülterek yoluna devam ediyor. Lane Splitter AZDAVAY, PINARBAŞI: Kastamonu’nun Küre dağlar sonbaharn en renkli manzaralarn sunar. Kanyonlar, mağaralar, ormanlar, yaban hayat, şelalelerinin yan sra yerel mimarisi ve geleneksel kültürel öğeleriyle Azdavay, şehirden kaçmak için ideal yerlerden birisi. Avdavay, Küre Dağlar’nda üç kilometre uzaklkta. Konaklamak için üç tane tesis bulunuyor. Bu tesislerde restoran hizmetleri de var. Azdavay’a gittiğinizde erken Bizans dönemine ait 250 metre derinlikteki Ilgari mağarasn, 20 kilometre uzaklktaki yerel mimarisiyle Nalbantoğlu mahallesini ve Zümrüt Köyü’nü mutlaka ziyaret edin. KAPUZBAŞI ŞELALELERİ: Kayseri’nin hallaryla ünlü Yahyal ilçesine 60 kilometre uzaklktaki Kapuzbaş Şelaleleri 27-60 arasnda yükseklikten dar bir vadiye dökülüyor. Bölge ayn zamanda Aladağlar trekking parkurunun en güzel noktalarndan biri. Bu parkur en zor pankurlardan biri olarak bilinmesine rağmen doğa öyle güzel ki foto-safariye çkanlar gün geçtikçe çoğalyor. Aladağlar Milli Park’na izinle girdiğinizde Yedigöller ve Hacer Orman’n da ziyaret edebilirsiniz. Milli parkn dşnda turizm firmalarna ait konaklama tesisleri bulunuyor. Ayrca Öğretmen Evi misafirhanesinde kalabilirsiniz. BİRGİ: Aydn’daki Bozdağ’n güney yamaçlarna Assassin’s Creed 3 geri sayyor ■ İndirme saylaryla dikkat çeken oyunda motosiklet kullanyor ve arabalara çarpmamaya çalşyorsunuz. Tablet ya da telefonunuzu sağa ve sola yatrarak kullanyorsunuz. Ekrana dokunduğunuz zaman da oynadğnz karakterin özel hareketini yapyorsunuz. 50 İSTASYON ■ Baz bilgisayar oyunlar var ki fanlar yllarca gelişini gözlüyor. İşte bunlardan biri Assassin’s Creed. Oyunun yapmcs Ubisoft serinin üçüncüsünü 31 Ekim’de PlayStation ve Xbox için çkaracağn duyurdu. PC versiyonuysa 23 Kasm’da piyasaya çkacak. tutunmuş, Aydnoğlu Beyliği’ne başkentlik yapmş, birbirinden ilginç ev ve konaklaryla tarihi ve kültürel dokusunu neredeyse hiç bozulmadan koruyabilmiş ender yerleden biridir Birgi. Gelenkesel mimarisi ve ilginç sokaklaryla Birgi’de görülecek yerler arasnda İmam- Birgivi türbesi, Çakrağa ve Sandkoğlu konaklarnn yan sra birçok kale ve hamam yknts vardr. Beldede, Çnaralt Pansiyon olarak çalşan sekiz odal konaklama evi tek konaklama yeridir. Birgi’ye 30 kilometre uzaklkta Lydia Krallğ’nn Sardes’i ve 20 kilometre uzaklkta Salihli kaplcalar bulunuyor. Bir de Sal günleri kurulan Tire pazarn mutlaka ziyaret edin. İSTASYON 51 SİNEMA-TV AKTİVİTE CEHENNEMDEN GELEN GÜZELLİK Disney Live Müzik Festivali ■ Sonbaharla birlikte sanat dünyas da ■ Bu yaz oynayan ve büyük beğeni toplayan Çplak Gerçek dizisindeki SİNEMA BABAMIN SESİ ■ Adana Altn Koza Film Festivali’nde büyük ödülü kazanan Babamn Sesi, Maraş Katliam srasnda yaşananlardan etkilenen bir ailenin hikâyesi üzerinden kimlik meselelerine eğiliyor. Genç Mehmet eski eşyalar arasnda uzaktaki babasna gönderilmek üzere kaydedilmiş annesinin ve kendi çocukluk sesinin olduğu kasetleri buluyor. Daha sonra babasnn gurbetten gönderdiği kasetlerin peşinde Mehmet’in arayş başlyor. ATEŞİN DÜŞTÜĞÜ YER ■ Bu yl Oscar için seçilen Ateşin Düştüğü Yer, yaşanan gerçek bir töre cinayetine dayanyor. Kalp hastas olan 16 yaşndaki kzlarnn tedavisi srasnda hamile olduğunu öğrenen ailenin büyük çelişkisi... Bir yandan kzlar iyileşsin diye çrpnrken öte yandan töre yüzünden onun cann almaktan çekinmemektedirler. Töre evlat sevgisine baskn gelecek mi? 52 İSTASYON Hazal hem melekti hem şeytan. Hem altn gibi bir kalbi vard hem de bütün kötülükleri gözünü krpmadan yapabilecek bir gücü. Çok zekiydi, çok yetenekliydi, hayata karş çok açt, herşeyi yaşamak istiyordu ama öte yandan çok yaralyd, çok yalnzd. Bütün anne babalar için kabus olabilecek bir genç kzd ama herkes onu çok sevdi, dizide öldüğünde çok üzüldü. Bunun sebebi senaryoda karakterin çok iyi işlenmesinin yan sra Hazal’ canlandran 19 yaşndaki Beste Kökdemir’in müthiş oyunculuğuydu. Beste rol yapmyor, adeta hayatnn filme alnmasna izin vermiş, kendi odasnda dans ediyor, şark söylüyordu. Sinop’ta doğup büyüyen Beste Kökdemir Haliç Üniversitesi Moda Tasarm Bölümü’nü kazannca İstanbul’a yerleşmiş. Beste dans konusunda yetenekli olduğuna inanyor. İlerde Oscar ödülünü almak konusunda da çok iddial, haksz da saylmaz. Ayrca, çok iyi şark söylüyor ve beste yapyor. Dizideki jenerik parçasn da kendi bestelemiş. 12 yaşnda sol koluna “Beni Hayata Döndür” yazl bir dövme yaptrmş. Sağ bileğinde de “One Day” yazl dövmesi bulunuyor. “Resim yaparken, şark söylerken, dans ederken, yazarken, hatta yaşarken kurallarm yoktur”demiş aynen dizideki Hazal gibi, yakşyor da kendisine. Resimden dansa birçok sanat dalyla ilgilenen Beste Kökdemir, Çplak Gerçek dizisiyle üne kavuştu. SABANCI MÜZESİ MONET’Yİ AĞIRLIYOR ■ Walt Disney filmlerindeki bütün sevdiğiniz karakterler bu sefer bir müzikalle canl canl karşnzda. 5 Eylül-2 Aralk 2012 tarihlerinde İstanbul’da, 6-9 Aralk tarihlerinde Bursa’da ve 13-16 Aralk tarihlerinde Ankara’da çocuk ve yetişkin sevenlerinin karşsna çkacak. Mickey, Minnie, Donald Amca, Goofy ve diğer karakterler dans edecek, şark söyleyecek, akrobasi yapacak, uçan halyla dolaşacak ve size sihirli anlar yaşatacaklar. Susam Sokağ Live ■ Susam Sokağ, küçük büyük herkes için televizyon tarihinin belki de en büyük ve en unutulmaz fenomenlerindendi. Susam Sokağ’nn Edi, Büdü, Minik Kuş, Elmo, Kurabiye Canavar, Kont, Krpk, Abby, Rozita gibi hepimizin son 40 ylna damgasn vurmuş kahramanlar bu sefer canl bir gösteriyle geliyorlar. 118 Emmy ve 8 Grammy ödülü sahibi, dünyann gelmiş geçmiş en iyi çocuk projelerinden biri olan Susam Sokağ’nn canl gösterisi 28 Kasm-2 Aralk tarihlerinde İstanbul Maslak Tim Show Center’da olacak. Bütün aile beraber eğlenmek için şahane bir frsat. hareketlenmesiyle festivaller, filmler, konserler ve sergiler ard ard gündeme gelmeye başlad. Bu senenin en önemli sergisi Monet sergisi olacak gibi gözüküyor. Sabanc Müzesi kaplarn açtğ ilk günden bu yana gerek Sabanc Ailesi’nin kişisel koleksiyonlar gerekse dünyaca ünlü ressamlarn sergileriyle her yl büyük ses getirdi. Dali, Picasso ve Rodin gibi ustalarn ardndan geçen yl sunduklar Rembrant ve Çağdaşlar sergisini gezmek resimseverler için bulunmaz bir frsatt. Çtay her yl yükselten Sabanc Müzesi bu yl da Monet’yi ağrlayacak ve bize Monet’nin bahçelerinde gezinme şölenini sunacak. Fransz empresyonistlerinin (izlenimcilerinin) kurucusu olan Claude Monet 1840- 1926 yllar arasnda yaşad. Doğa ressam olarak tanmlayabileceğimiz Monet, özellikle evinin, bahçesinin, yakndaki köprünün ve bahçesindeki nilüfer havuzunun bir renk cümbüşü olan resimlerini yapt. Evinini ve bahçesinin yan sra Monet’nin en büyük düşkünlüğü ailesineydi. 9 Ekim 2012-6 Ocak 2013 tarihlerinde Sabanc Müzesi’nde sergilenecek olan Monet’nin dev tablolar kendi elleriyle yarattğ ve son 30 ylnn resim temasn oluşturan “Giverny Evi ve Bahçesi”ne yoğunlaşyor. Monet, “Belki de ressam olmay çiçeklere borçluyum” demiştir. Ailesine olan tutkusunu ve verdiği büyük önemi yanstan sergi süresince, konferans programlar, çocuk eğitim atölyeleri, ücretsiz rehberli turlar ve film gösterimleri gibi paralel etkinlikler gerçekleştirilecek. Renklerin coşkusunu hissetmek ve yaşam sevincini bütün hücrelerinizde hissetmek istiyorsanz bu sergiyi kaçrmayn. Monet’nin insan ruhu üzerindeki etkisini en iyi Marcel Proust tanmlar: “Monet bize hayallerimizde zaten olan yerleri gösterdi. Sanki keşfedilmeyi beklermiş gibi. O yerler bizim ilgimizi istiyor. Gelip bize birisinin şunu söylemesi gerekiyor. Bunu sevebilirsin. Sev.” Monet sergisinin yan sra İstanbul iki önemli sergiye daha ev sahipliği yapyor. Bir tanesi müthiş bir uygarlğa sahip Çin’in çağdaş resim sanatnn örneklerini kapsyor. 21 Eylül’de başlayan ve 25 Kasm’a kadar İstanbul Modern’de yer alacak sergi, bu uygarlğn geleneksel değerlerinin günümüzdeki yansmasn alglamamz için iyi bir frsat olabilir. Bir diğer sergi ise “Bakş - Portre Fotoğrafnn Değişen Yüzü” adn taşyor. Bank of America koleksiyonundan seçilen 52 fotoğrafçnn çalşmalaryla portre fotoğrafnn 160 yllk geçmişine şk tutan sergi, diğer bir yandan fotoğrafn ortaya çkşndan günümüze uzanan dönemdeki toplumsal ve sanatsal dönüşümün de izini sürüyor. İstanbul bu yl, 13 Ekim-12 Aralk tarihlerinde 1. İstanbul Tasarm Bienali’ne de ev sahipliği yapyor. İKSV tarafndan bu yl ilk kez düzenlenecek ve ana temas “Kusurluluk/ Imperfection” olan İstanbul Tasarm Bienali’nin iki sergisinden biri İstanbul Modern’de, diğeri Galata Özel Rum İlköğretim Okulu’nda yer alacak. KİTAP TIP BU DEĞİL TÜRKİYE VE SOSYAL MEDYA ■ Bu kitab 13 doktor bir araya gelerek, günümüzde doktorlarn hedeflerine, hastalarn “sağlkl yaşamas”n değil “tedavi”yi oturttuklarn ve bunun sakncalarn anlatmak için kaleme almşlar. Sağlk alannda doğruyu yanlştan ayrt etmenin çok zorlaştğ günümünüzde doktorlarn tüccarlaşmas ve bir de ilaç firmalarnn çkarlarnn devreye girmesiyle her şey daha da içinden çklmaz bir hal ald. ■ Dağhan Irak ve Onur Yazcoğlu, sosyal medya araçlarn gün gün tarayarak, günümüzde sosyal medyann insanlar üzerindeki etkilerini, ne anlama geldiğini, ele alnan temallar ve diğer birçok başlğ araştrmşlar. Çarpc yorumlar ve öne çkan söylemlerle, Türkiye’nin oldukça geniş bir yelpazede yer alan sosyal medya profilini merak edenler ve günümüz toplumunu yorumlamak isteyenler için ipuçlar içen bir kitap. İSTASYON 53 ÇOCUK =UDIDODUÖQ =UDIDODUÖQ ER\QXPHWUH ER\QXPHWUH ER\QXPHWUH X]XQOXõD HULøHELOLU HULøHELOLU Garip AMA , Gercek Dünyada her dakika 12.000 adet hayvan şekilli kraker üretiliyor. Bazı semenderlerin Maymunlar gıdıklanınca güler. uzunluğu bir bisiklet 250 250 kg kg Dã×UO×ã×QGD Dã×UO×ã×QGD kadardır. bir yunus JQGHRUWDODPD JQGHRUWDODPD AŞAĞIDAKİ BİLGİLER SENİ ŞAŞIRTACAK Çıngıraklı Çıngıraklı yılanın yılanın çıngırağını oluşturan oluşturan madde madde senin senin tırnaklarında tırnaklarında da da bulunur. bulunur. 15 15 kg kg EDO×N EDO×N yer. yer. $UÇODU \HéLOPDYL\DGD \HéLOPDYL\DGD NÇUPÇ]ÇUHQN RODELOLU Bir milyar yl önce 'Q\DQ×Q 'Q\DQ×Q 'Q\DQ×Q kenevir kenevir ipinden ipinden \DS×OP×æ \DS×OP×æ en enbüyük büyük \XPDã× \XPDã× \XPDã× bir gün 18 saatti. 99ton ton Dã×UO×ã×QGDG×U Dã×UO×ã×QGDG×U Beynin 10 vatlık ampul kadar enerji 0X]XQ 0X]XQ 0X]XQ 40 WU WU kullanır. WU YH YH EN BÜYÜK 'Q\D|\OHKÖ]OÖG|QHUNL 'Q\D|\OHKÖ]OÖG|QHUNL 'Q\D|\OHKÖ]OÖG|QHUNL HNYDWRUGDGXUDELOVHQ HNYDWRUGDGXUDELOVHQ HNYDWRUGDGXUDELOVHQ KASIRGALARIN BOYU ö/.8=$< ö/.8=$< 0(.öôö <,/,1'$ <,/,1'$ <,/,1'$ çQVDQODU çQVDQODU 8=$<$ 10.©GHQ ),5/$7,/', ),5/$7,/', İSTASYON oHøLGLYDUGÖU oHøLGLYDUGÖ BULABİLİR. 54 18 KİLOMETREYİ &2/80%,$ &2/80%,$ VDDWWHNLORPHWUHKÖ]OD VDDWWHNLORPHWUHKÖ]OD \ROFXOXNHGHUGLQ \ROFXOXNHGHUGLQ HQD] HQD] HQD] ID]OD ID]OD ID]OD \]LIDGHVL\DSDELOLU \]LIDGHVL\DSDELOLU ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++++++++++ HER GÜN DÜNYADAKİ İNSAN SAYISINDAN DAHA FAZLA CEP TELEFONU MESAJI GÖNDERİLİYOR. Bir domuza ait en uzun sıçrama rekoru 70 santimetredir. Korktuğun zaman kulaklarında daha fazla kir oluşur. Bu konu National Geographic Kids Türkiye dergisinden alnmştr, NG Kids abone hatt: 444 18 59 veya 0 850 222 18 59 İSTASYON 55 TÜVTURK ŞEHİR MERKEZLERİNDE MOTOSİKLET İSTASYONLARI Ulaştrma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlğ ve TÜVTURK’ün ortak çalşmasyla şehir içinde ve ulaşm kolay noktalarda motosikletlere özel istasyonlar açld. 17 Temmuz’da İstanbul Maslak’taki Atatürk Oto Sanayi Sitesi’nde ve 7 Ağustos’ta Kzltoprak’ta açlan motosiklet muayene istasyonlaryla trafikteki motosikletlerin güvenlik seviyesinin artrlmas amaçlanyor. Her biri 80 metrekarelik istasyonlarda, özel cihazlar ve motosiklet konusunda uzman teknisyenlerle ayn anda birden fazla motosiklete hizmet veriliyor ve her muayene ortalama 10 dakikada tamamlanyor. Muayeneler için www.tuvturk. com.tr sitesinden randevu alnabiliyor. Ayrca, İstanbul da dahil Türkiye genelindeki diğer 193 sabit ve 73 gezici istasyonunda motosiklet muayene hizmeti devam ediyor. TÜVTURK Genel Müdürü Kemal Ören, motosiklet muayene istasyonlaryla ilgili olarak, “Bir motosiklet kullancs olarak motosiklet sahiplerinin özellikle büyük şehirlerdeki mevcut istasyonlarmza gelmekte zorlandklarn biliyorum. Bu açdan özellikle seçtiğimiz Maslak ve Kzltoprak, motosiklet sahiplerinin, servis veya aksesuar için sklkla ziyaret ettikleri yerler. Motosikletlerin yoğun olarak kullanldğ Ege ve Akdeniz bölgelerinde de motosiklet istasyonlar açmay düşünüyoruz ancak bunun için öncelikle bu iki istasyonun faaliyetini takip edeceğiz” dedi. TÜVTURK Genel Müdürü Kemal Ören’in evsahipliğinde, 3 Ağustos 2012’de Ankara’da Ulaştrma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlğ ve TÜVTURK’ün bir araya geldiği bir iftar yemeği gerçekleştirildi. Artk gelenekselleşen bu iftar yemeğine Bakanlk Müsteşar Yardmcs Talat Aydn, Karayolu Düzenleme Genel Müdürü Ali Rza Yüceulu, Karayollar Genel Müdürü Mehmet Cahit Turhan, Ulaştrma, Denizcilik ve Haberleşme Bakan Özel Kalem Müdürü Ahmet Ataşç ve TÜVTURK Ankara İş Ortağ Taner Özdemir de katld. TÜVTURK geleneksel iftar yemeği TÜRKAK DENETİM PROGRAMI BAŞARIYLA TAMAMLANDI Dünyann en büyük akreditasyon projesi olan TÜVTURK, Türkiye çapnda 193 sabit ve 73 gezici istasyonuyla hizmet vermeye devam ederken, TS EN ISO/IEC 17020 “Çeşitli Tipteki Muayene Kuruluşlarnn Çalştrlmas İçin Genel Kriterler” standartlarna uygun olarak her yl Türk Akreditasyon Kurumu TÜRKAK tarafndan denetimlere tabi tutuluyor. 2008 ylnda akredite edilen TÜVTURK, dört yllk geçerliliğe sahip akreditasyon çevriminin ilkini, 8 Aralk 2011 tarihinde gerçekleştirilen Genel Müdürlük denetimi sonucu başaryla tamamlad. İkinci dört yllk akreditasyon çevrimi için TÜRKAK’a yaplan başvuru sonrasnda, Mays–Temmuz arasnda 49 istasyon ve TÜVTURK Genel Müdürlük denetimleri yapld ve süreç ayn şekilde başaryla tamamland. Akreditasyon denetimlerinin yan sra, Kalite Denetim Yetkilisi tarafndan düzenli olarak gerçekleştirilen Kalite İç Denetimleri, kameradan izleme yoluyla yaplan e-denetimler, Güvenlik ve Suiistimal Önleme Bölümü tarafndan sürdürülen çalşmalar ve her istasyon için özel olarak gerçekleştirilen iyileştirme ziyaretleri, yaklaşk 900 adam/gün denetimlerle TÜVTURK’ün Kalite Yönetim Sistemi’nin kusursuz işlemesi için birbiriyle koordineli olarak devam ediyor. Bu denetimler, düzenli raporlamalarla bir sonraki aşamada yaplacak iyileştirmeler için sağlam bir temel oluşturuyor. 56 İSTASYON GÜVENLİ TAŞIT HAREKETİ DEVAM EDİYOR Güvenli Taşt Hareketi, Ulaştrma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlğ koordinasyonunda, trafik güvenliği alannda çalşma yapan kurum ve kuruluşlarla işbirliği içinde ve TÜVTURK’ün desteğiyle yürütülen Trafikte Sorumluluk Hareketi’nin üç alt projesinden biri. Trafikte Sorumluluk Hareketi, trafikte can güvenliğini artracak önlemler almak ve toplumda farkndalk yaratarak sorumluluk bilincini geliştirmeyi hedefliyor.Güvenli Taşt Hareketi kapsamnda, 2012 Ağustos ayna dek 36 ilde saha etkinlikleri ve 30 ilde eğitim toplantlar düzenlendi. Bu etkinliklerle 2012 Ağustos ayna kadar 190 bin kişiye ulaşlrken, eğitim toplantlarnda yaklaşk 3 bin 500 ticari araç sürücüsüne trafik güvenliği bilinci kazandrld. 2012 saha etkinlikleri kapsamndan Eylül aynda da birçok yerde etkinlikler düzenlendi. 7-9 Eylül tarihlerinde İzmir Enternasyonel Fuar’ndaki etkinliğe 18 binden fazla kişi, 18 Eylül’de İstanbul Bakrköy Özgürlük meydanndaki ve 20 Eylül’de İstanbul Kadköy rhtmndaki etkinliklere ise 15 bin kişi katld. Bu etkinlikler kapsamnda, Segway, alkol gözlüğü ve emniyet kemeri simülatörünü birebir kullanma olanağ bulan katlmclara, Güvenli Taşt Hareketi kapsamnda geliştirilen iletişim ve eğitim materyalleriyle trafikte güvenli ve sorumlu davranmann önemi konusunda bilgilendirici mesajlar da iletildi. ÇOCUKLAR TRAFİKTE BİZ DE VARIZ DEDİ TÜVTURK Motosiklet Pist Şampiyonas’nda Türkiye Motosiklet Federasyonu ‘nun 7-9 Eylül’de İstanbul Park’ta gerçekleştirdiği Motosiklet Pist Şampiyonas’nn İstanbul ayağnda TÜVTURK de yer ald. Şampiyonann devam ettiği üç gün boyunca açlan TÜVTURK standlarnda yeni açlan Motosiklet Muayene İstasyonlar’nn tantm yapld ve motosiklet sahiplerinin muayeneyle ilgili teknik sorular cevaplandrld. Ayrca, bilgilendirici broşür ve muayene noktalarn belirten yapbozlar dağtld. İstanbul trafiği, okullarn başlamasyla kş aylarndaki yoğunluğuna geri dönmeye başlad. Sadece İstanbul’da, milyonlarca öğrenci, servisleri ve toplu taşma araçlaryla okullarnn yolunu tuttu. İstanbul Büyükşehir Belediyesi, trafiğe çkacak öğrencilere dikkat çekmek ve bu konuda sürücüleri uyarmak için bir yürüyüş düzenledi. TÜVTURK Araç Muayene İstasyonlar ve Özel Birikim Okullar’nn de desteğiyle düzenlenen yürüyüşte, çok sayda öğrenci, veli ve öğretmenden oluşan kortej, Galatasaray Lisesi önünden yürüyüşe geçti. Trafik levhalar şeklinde pankartlar taşyan Özel Birikim Okullar öğrencileri, “Arabanz yeniden alabilirsiniz, peki ya beni”, “Trafikte sakin ol, sinirlerine hakim ol”, “Trafikte sevgi, yayalara sayg” “Şoför amca beni görünce yavaşla” gibi sloganlar att. Yürüyüşün sona erdiği Taksim Meydan’nda bir konuşma yapan İstanbul Büyükşehir Belediyesi Trafik Müdürü Mehmet Necip Ertaş, sürücüleri okullarn açldğ haftayla birlikte özellikle şehir içinde, ara sokaklarda ve okul önlerinde daha da dikkatli olmaya çağrd. Öğrenciler adna da bir konuşma yapan çocuk oyuncu Akçahan Akça’nn sözleri ciddi bir uyaryd: Trafikte çocuklar olarak büyüklere diyoruz ki; Trafikte Biz de Varz. İSTASYON 57 TÜVTURK E HATIRLATIYORUZ ARACINIZIN MUAYENESİNİ UNUTMAYIN! E E Uluslararas araştrmalar aracn muayene süresi geçtikçe araçtaki kusur saysnn da arttğn gösteriyor. TÜVTURK’ün elindeki verilere göre muayeneye gelmesi gereken araçlarn sadece yüzde 41’i zamannda muayeneye geliyor. Kalan ksmn yüzde 21’i bir ay, yüzde 8’i iki ay, yüzde 5’i üç ay gecikmeli olarak, kalan yüzde 18 ise bu sürelerden de daha geç geliyor. Bu durum, hem araç sahipleri için “gecikme bedeli” kapsamnda bir yük oluşturuyor hem de trafik güvenliği için tehlike yaratyor. Aracn muayeneye zamannda getirmeyen kişilerle ilgili yaplan araştrmada bu kişilerin yüzde 75’den fazlas gecikme nedeni olarak “unutma” ve “zaman olmamas”n belirttiler. Bu nedenle TÜVTURK araç sahiplerinin unutma olaslklarna karş 2012 yl Ocak ayndan itibaren hatrlatma sistemi kapsamnda, sms, mektup ve otomatik arama yöntemleriyle sistematik olarak muayenesi geçmiş kişilere muayene zamanlarn hatrlatyor. Bu yöntemler arasndan en çok kullanlan yöntem olan “otomatik telefon aramas” İle ayda ortalama 1,8 milyon kişiye ulaşmaya çalşlyor. Sonuçlar oldukça memnun edici. Örneğin muayenesini 30-60 gün kadar geciktirmiş araç sahiplerinin bir sonraki ay muayeneye gelmeleri normal koşullarda yüzde 8 iken, hatrlatma aramas sonrasnda bu oran yüzde 38’e çkabiliyor. Ağustos ay için yaplan hatrlatma uygulamalar neticesinde muayenesine zamannda gelen araçlarn oran ise yüzde 41’den yüzde 45’e çkt. TÜVTURK’TEN İSTANBUL’A YENİ ARAÇ MUAYENE İSTASYONU T.C. Ulaştrma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlğ denetiminde Türkiye’de periyodik araç muayene hizmeti vermeye yetkili tek kuruluş olan TÜVTURK, en yeni istasyonunu İstanbul Tuzla’da faaliyete açt. Aydnl Mahallesi’nde açlan Tuzla Araç Muayene İstasyonu ile, TÜVTURK’ün İstanbul’daki sabit istasyon says 14’e yükseldi. Araç sahiplerinin, muayenenin tüm sürecini izleyebildikleri özel bekleme salonunun da bulunduğu Tuzla İstasyonu’nda her türlü aracn muayenesi yaplabiliyor. TÜVTURK’ün müşteri hizmetleri kalitesini yükseltmek için araç sahiplerinden gelen öneri ve şikâyetleri dikkatle izlediklerini söyleyen TÜVTURK Genel Müdürü Kemal Ören, Tuzla İstasyonu’nun da bunun bir göstergesi olduğunu ifade etti. “İstanbul’un bu bölgesinde, ağr vastalar ve ticari araçlar çoğunlukta. Muayene istasyonumuzun da bu tür vastalarn ulaşm için kolay bir yerde olmasna önem verdik” diye konuşan Ören, “Araç sahiplerinin, muayene hizmetini daha hzl ve kolay almalar için çalşmalarmza devam ediyoruz. Motosiklet kullanclarnn muayenelerini kolayca yapmalar için İstanbul Kzltoprak ve Maslak’ta sadece motosikletlere hizmet veren muayene istasyonlarn yakn bir tarihte faaliyete geçirmiştik, şimdi ise müşteri ihtiyaçlarn gözeten yeni bir tasarmla inşa edilen Tuzla istasyonunu da hizmete almaktan büyük memnuniyet duyuyoruz. Müşteri memnuniyeti için çalşmalarmz devam edecek...” dedi. İstasyonun açlşna TÜVTURK Genel Müdürü Kemal Ören’in yansra TÜVTURK Yönetim Kurulu Üyesi ve TÜV SÜD İcra Kurulu Üyesi Horst Schneider ile TÜVTURK İstanbul Direktörü Can Şiram katld. 58 İSTASYON 40’a yakn kurumdan 70 kişinin yer aldğ çalştaya EGM Trafik Eğitim ve Araştrma Daire Başkan Yusuf Avan ve Trafik Planlama ve Destek Daire Başkan Ylmaz Baştuğ da katld. Tarm Araçlarnn Güvenli Kullanm Çalştay yapld Başbakanlk Karayolu güvenliği stratejisi ve 10 yllk eylem plan çerçevesinde başlatlan çalşmalardan bir tanesi de tarm araçlarnn güvenli kullanm ve teknik eksikliklerinin giderilmesi. Bu kapsamda Emniyet Genel Müdürlüğü ve Polis Akademisi Başkanlğ’nn işbirliği ve TÜVTURK Araç Muayene İstasyonlarnn katksyla 27-28 Eylül 2012 tarihlerinde bir çalştay düzenlendi. “Tarm Araçlarnn Güvenli Kullanm” adyla düzenlenen çalştayda 40’a yakn kamu kurum ve kuruluşu, sivil toplum örgütü ve meslek odasndan 70’in üzerinde katlmc 4 başlk altnda sorunlar ve çözüm önerilerini tartşt. Teknik donanm, tarm arac sürücülerinin eğitimi, trafik denetimi ve altyap sorunlar olarak belirlenen bu başlklar altndaki görüş ve çözüm önerileri çalştay raporu ile yakn gelecekte kamuoyu ve ilgili katlmclarla paylaşlacak. Can Şiram, Horst Schneider ve Kemal Ören açlşta bir araya geldiler (soldan sağa)... www.trafikhareketi.org facebook.com/trafik.hareketi İletişim için: TÜVTURK 0850 222 8888 ENGLISH SUMMARY Superstition of the pigeon Black cat... Under the ladder... Superstitions, which seem as childish beliefs, can be strong enough to rule our lives. S uperstition is described as “a false belief closely related to the supernatural, unknown or fantastic powers and prophecy,” in the dictionary. If I had written this definition, I would add another sentence to it: “A powerful, alluring and interesting belief that grasps even the most skeptic person.” Even if you have unusual or controversial ideas about faith, at a certain point in your life, you might fall into the trap of superstition, or find yourself affected by it. In our culture, for example, to say “save from the evil eye” while knocking on wood is unquestionably the most popular superstition, exercised by all kind of people. Another example is placing a blue bead talisman, or nazar boncuğu, somewhere in our houses, or attaching one on the clothes of the people whom we love and treasure…Weather the evil eye has a scientific significance is a controversial issue, but American psychologist Burrhus Frederic Skinner explained the concept of superstition and its basics with a pigeon experiment: A pigeon is placed in a box, and when he presses a button, a gate opens to deliver him food. Just like Pavlov’s dog, the pigeon learns, in time, that 60 İSTASYON he is rewarded with food when he pushes the button. But one day, the gate opens before he pushes the button. The pigeon gets surprised, and tries to find out which of his movements was the reason for this reward. If he was flapping his wings when the gate was opened, he starts to believe that every time he flaps his wings the gate would open and the food would be delivered. After that, even the gate opens every thirty second to release food, the pigeon continues to believe that the gate opens because he flaps his wings. And this is the superstition of the pigeon. People’s superstitions are no different from the superstition of the pigeon. Similar to the pigeon, who doesn’t understand the system that delivers the food, humans who cannot explain complex issues of life produce their own solutions and create a superstitious world by drawing artificial conclusions from coincidences. And they have been doing this for centuries… When we take a look at the history of religions from ancient times to modern day, we see many different religions maintaining their existence by destroying and annihilating each other. On the other hand, superstitions have managed to get stronger in time by using sociological, psychological and theological situations for their advantage. Knocking on wood against the evil eye… It’s a belief from pagan times when trees were seen as Gods. In ancient times, tall and strong oak tree believed to have had spiritual powers. Oak was a holy tree both for indigenous people of North America in the 2000 B.C. and for Hellenistic civilization which was established in the Aegean region hundreds of years later. Noticing that oak trees were struck by lightning often, people of both cultures regarded this tree as sacred. Indians believed that the God descended to the world through an oak tree, and for Greeks the tree itself was the God of lightning. In both cultures, people asked help from God by knocking on the tree’s trunk. Then there is the black cat which is seen as bad luck… Believed to be sacred in Egyptian culture, cats were cursed by the Christianity in the middle ages. During the European witch hunt, cat was one of the most significant symbols of the enemy. All witches said to have cats. Similarly, believing that a broken mirror would bring bad luck originates from ancient times. People thought that the reflection they see on the water was their soul and they would lose it when the reflection was broken. For centuries, people believed that their soul got damaged when a mirror was broken. Romans thought that a seven year bad luck followed a broken mirror, because they believed that a person was renewed every seven years. When mirrors became more valuable and were made from expensive glass, breaking them became a serious issue, people believed that a broken mirror might signify a ruined life. The belief that walking under a ladder will bring bad luck also originates from older beliefs which connect the ladder with the holy being. Leaned against a wall, ladder forms a triangle. Entering this triangle means challenging the holy power. Pyramids in the ancient Egyptian civilization are related to this belief. In the 17th century England and France, condemned were made to walk under a ladder on their way to be hung. It symbolized the ladder which was leaned against the cross Jesus was crucified. Apart from being a symbol of reaching to heaven, walking under a ladder is dangerous. Just like the ladder example, there are many more safety related habits which are turned into superstitions, including not cutting the nails and hair at night. The reason is easily understandable since this belief began in times when candles were used. Similarly, spitting on a knife or on a pair of scissors when handing them to someone might be result of concerns about safety. People think that not spitting on a sharp object while giving it to someone else might cause a feud between those two people. But the real function of the spitting is to concentrate on the act of passing the object to the other person without causing any harm. Related more to the western cultures, curse of number 13 is one of the rare superstitions with a known story behind it. According to a Scandinavian religious legend, Loki -a fraud God- arrives at a party as the 13th guest, and causes trouble. As a result a fight breaks, and the Scandinavian God, Balder, gets killed. There were also 13 people around the table at the Last Supper, including Judas who betrayed Jesus. This superstition is still so strong, some people avoid having 13 people at a dinner table. In some hotels, room 13, or 13th floor, and in some planes, seat 13 doesn’t exist.The curse of 13 is also reflected in the calendar; thirteenth day of the month is regarded as bad luck. When we take a look at the traditions we see a lot of superstitions. Trying to figure out the meaning of life and wanting more from life, humans created a range of superstitions without paying attention to the reality. İSTASYON 61 ENGLISH SUMMARY NANO ARCHITECTURE Nanoarchitects, making the most of the nanomaterials, will enjoy the freedom of creating without limits. TEXT BY: MAGED FOUAD EL-SAMNY T he role of technology as an architectural form determinant, especially in industrialized societies, is already apparent. Until the 19th century, most of the world’s significant buildings relied for structural support and stability exclusively on unit masonry in compression-thick walls and massive piers, stone or brick. For thousands of years, floor and roof structures were comprised of either masonry vaults or framings of heavy timber beams and trusses. With the advent of electricity, structural cast iron and steel, and extrudable sheet metal, reinforced concrete, plate glass, thermal insulation, plastic sand countless other synthetics used for connecting, laminating or waterproofing, architects and builders were liberated from the constraints of the masonry bearing wall. Thus the history of modern architecture, in part, a history of design exploitation of industrial age products and techniques allowing creative architects with established design and construction tradition. Throughout history, designers occasionally come up with something genuinely new, radical and perhaps revolutionary. They may be motivated by dissatisfaction or boredom with the tried and true, with the accepted codes and conventions. They may realize that a new technology will allow creation of a new kind of form while still obliged to accommodate traditional programs and functions. Or new programmatic needs and building types, like those engendered by the Industrial Revolution or the Information Age, may inspire architectural innovation. And sometimes, unprecedented design ideas spring from an obsession with form for its own sake, with formal invention sui generi. 62 İSTASYON The importance of the new up and coming technologies as the outcome of globalization. Such international integration has greatly influenced architecture and the way we plan it, thanks to the new technological inventions, fast mobility and the ease of communication. Nano technology as the result of global cooperation in technology has become the cutting edge technology of the 21st century. This manipulation of matter at the nano scale has revolutionized our contemporary technology in all aspects of life, especially in the material design, building methods and architecture perceptions making the leap from science fiction to science reality. Nano originates from the Greek word meaning “dwarf”. A nanometer is one billionth of a meter, the length of ten hydrogen atoms only. Nanotechnology is an exciting area of scientific development which promises “more for less”. It offers ways to create smaller, cheaper, lighter and faster devices doing more and cleverer things, using less raw materials and consuming less energy. The applications of nanotechnology are in all aspects of our life like medicine, industry, communications, transportation and in architecture. The use of nanotechnology in architecture is wide and varies from early stages of sketching up to the final touches of finishing, especially in choosing the right material which will not only reflect the design but also has a great influence in the methodology of thinking of architecture according to the vast options that the nano technology offers, added value, added functionality. Nanoarchitechture is the integration of nanotechnology in architecture by using nano products, nano materials, nano communication or even nano shapes. Independent of any factor, nanotechnology can make a concrete contribution to the following areas: ● Optimization of existing products ● Damage protection ● Reduction in weight and/or volume ● Reduction in the number of production stages ● A more efficient use of materials ● Reduced need for maintenance (easy to clean, longer cleaning intervals) and/or operational upkeep And as a direct result: ● Reduction in the consumption of raw materials and energy and reduced CO2 emissions ● Conservation of resources ● Greater economy ● Comfort A central aim of nanotechnology is to consistently use the minimum amount of raw material and energy; from an economic as well as an ecological point of view, in the long term “nano” is a winning factor. From the point of the client or the user, the most realistic and sensible application of nanotechnology focuses on aspects of aesthetics, functionality, economy and sustainability. Using the tools of nanotechnology, nanoscientists are creating revolutionary materials like coatings a single atom thick, carbon nanotubes that are way stronger than steel yet much lighter, and quantum dots that could enable us to change the color of almost any subject instantaneously. Nanotech’s wonder materials have the potential to revolutionize how and what we build. One day, carbon nanotubes and other nano materials could so radically transform our material palette that paper-thin sheets might hold up entire buildings, forcing us to completely rethink the relationship between structure and skin. Carbon nanotubes –sheets of graphite just one atom thick, formed into a cylinder– are not only 50 times stronger than steel and 10 times lighter, they are transparent and highly conductive both to electricity and heat, with an electrical conductivity as high as copper, and a thermal conductivity as great as diamond. Nanotubes are already the building blocks for hundreds of applications, used to reinforce concrete and deliver medication to individual cells. Polymer coatings are notoriously easily damaged and affected by heat. Adding only 2 percent of nanoparticulate clay minerals to a polymer coating makes a dramatic difference resulting in coatings that are tough, durable and scratch resistant. Other nanocoatings can prevent the adherence of graffiti, enabling them to be easily removed by hosing with water once the coating has been applies. One other quality of the nano surfaces is the photocatalysis. Its primary effect is that it greatly reduces the extent of dirt adhesion on the surfaces. Meaning less cleaning intervals, less detergants leading to less enviromental pollution and savings in personnel costs. The other qualities are antifogging, fire proofness and thermal insulation which mean clearer views without the use o electricity, thermal conductivity up to ten times more than the polystyrene coatings and fire-resistant layer expanding into foam preventing fire from spreading keeping the escape routes open. İSTASYON 63 ENGLISH SUMMARY I always wanted to spellbind people Doğan Can Gündoğdu, a third grade student studying Visual Design and Communications, made a video as a class project and attracted Hollywood producers’ attention. T Doğan Can Gündoğdu (in the middle) with his partners in his new office. 64 İSTASYON he success stories are always inspiring. You can always find lessons hidden in those stories. Doğan Can Gündoğdu is only 21 years old. There are no major goals, struggles or difficulties in his story. Except one dream that has never left him since he was eight years old: To spellbind people. One day, Gündoğdu makes a trailer for a “Batman” movie for his video class. The result is 20 offers from London, Hollywood and Singapore and many more from Turkey. How has he come to this fairy tale like result? “My interest in movies started when I was eight years old. When I saw the large screen and couldn’t get my eyes away of it, I thought that I had to do similar things when I grew up. I tried to shoot film in the primary school but I had no camera. I produced a mock-up camera and moved TÜVTURK news around as if I was shooting. Later on, I got interested in drawing caricatures and in high school, I started to do magician tricks. All the time he is circling around the same themes; fantazy, imagination, creativity, spellbinding… “Of course because my basic instinct was to spellbind people, that was the only exciting part of whatever I was doing. I was so happy to see that astonished expressions on the people’s faces while watching my tricks. And my love for movies was always on my mind this time because my basic motive in movie making was also to spellbind people. I shot three short films and in fact one of them won an award in one of the festivals. After high school, all I wanted to study was visual design and communication which I succeeded in at the end. In my third year, we were supposed to do a video shoot of a film trailer regarding an unknown film. Being a huge fan of Batman and superheroes in my childhood, I decided to make the video about Batman’s third film. My professor found the project quite risky but I insisted that the video would be watched on internet 500 thousand times. It was watched 750 thousand times in only two weeks”. Gündoğdu made the video in two days in his kitchen with the materials he created himself with ice, glass, bell jar, knife and rope. Since the generic had a strong theme, he decided to use ice representing the bad characters in the film. And he designed newspapers cutting newspapers and the pictures of the film set. He arranged them all to give the feeling as if the killer was watching over them. With the increase of the number of the people sharing the video on the internet, he started getting offers from Singapore, London and the most appealing, from Hollywood. The producers of “Geronimo”, a film about Usame Bin Laden, got in touch with Gündoğdu offering him to do the trailer of the film. He finished it in about five months. Offers from Turkish producers started to come. Now, Doğan Can Gündoğdu has a profession doing what he loves most, established his own company with five of his friends and he is very famous. He says, “I can now see that realizing dreams is not difficult at all.” TÜRKAK AUDIT PROGRAM COMPLETED SUCCESSFULLY TÜVTURK, being the world’s biggest accreditation project with its 193 fixed and 73 mobile inspection stations Turkey wide, is being audited by the Turkish Accreditation body, TURKAK, every year in line with the TS EN ISO/IEC 1702, “The General Criteria for the Operation of Different Types of Inspection Stations”, standards. TÜVTURK’s first cycle of the four year valid accreditation has been completed successfully with the Head Office audit carried out on Dec. 8th, 2012. Following the application for the second four year accreditation cycle, the Head Office and 49 station audits were carried out and the audit period was completed successfully. Besides the accreditation audits, the e-audits carried out with cameras by the Quality Control Officer, the works of the Department of Safety and Prevention of Misuse and improvement visits specially designed for every station carried out with 900 people/ day are all working in coordination with each other for the perfect operation of the TÜVTURK Quality Management System. The systematic reports establish a firm foundation for the future improvements. MOTORCYCLE STATIONS IN CITY CENTERS Motorcycle Inspection Stations are opened in the easy to reach locations in the cities with the cooperation of TÜVTURK and the Ministry of Transport, Maritime Affairs and Communications. With the opening of the station in İstanbul, Maslak on July 17th and the one in İstanbul, Kzltoprak on August 7th, increasing the safety of the motorcycles is being aimed. In every station with 80 m2 space, multiple motorcycles are inspected by motorcycle inspection experts with special equipment. Every inspection takes 10 minutes. Appointments can be taken from www.tuvturk.com.tr website. Apart from these stations, the 193 fixed and 73 mobile TÜVTURK stations all around Turkey are also doing motorcycle inspections. The CEO of TÜVTURK, Kemal Ören, said, “Being a motorcycle user, I am aware of the fact that there is an obvious difficulty in reaching the inspection station especially in big cities. The locations which we chose for the new stations, Maslak and Kzltoprak are frequently visited by motorcycle users, for accessories and service. We are also thinking of opening new stations in Aegean and Mediterranean regions where there are many motorcycle users after seeing the results of the İstanbul stations”. TÜVTURK AT THE MOTORCYCLE TRACK CHAMPIONSHIP TÜVTURK was also present at the İstanbul leg of the Motorcycle Track Championship organized by Turkish Motorcycle Federation in İstanbul on 7-9 September 2012. Throughout the three days of the championship, the Motorcycle Inspection Stations were introduced and motorcycle users’ questions regarding the inspections were answered at the TÜVTURK stands. The informative brochures and puzzles showing the inspection points were also distributed. İSTASYON 65 ENGLISH SUMMARY REMINDER DON’T FORGET YOUR VEHICLE’S INSPECTION! According to the international surveys, as the time after the due date of the inspections gets longer, the defects of the vehicle increase. According to the current data, it’s seen that only 41 percent of the vehicles come to the inspection on time in Turkey. 21 percent of the of the vehicles come after one month, 8 percent come after two months and 5 percent come after three months of their due dates. The remaining 18 percent come even later than all of the rest. This both creates a financial burden for the vehicle owners because of the penalties and risks for the traffic. After a study conducted with the vehicle owners who don’t come to the inspections on time, it is seen that more than 75 percent of them either declare that they had forgotten about the date or that they had no time. In order to prevent this, TÜVTURK tries to reach the people who have missed their due dates by with a reminder system through sms, letter and automatic calls. Currently TÜVTURK is calling 1.8 million people every month through automatic call system. The results are quite satisfactory. For example, as a result of the reminder calls made in August, the number of the people coming to inspections on their due dates increased from 41 percent to 45 percent. New Station in Tuzla, İstanbul TÜVTURK, operating under the control of Ministry of Transportation, Maritime Affairs and Communication, opened the newest station in Tuzla, İstanbul. Along with this new station, the number of TÜVTURK’s fixed stations in İstanbul reached to 14. The new station that is developed with a new concept has a special waiting area for the customers where they can watch the whole inspection process and all types of vehicles can be inspected in the station. The station was opened for service with a ceremony with the attendance of Mr. Horst Schneider, Member of Management Board of TÜV SÜD and Board of Directors of TÜVTURK. TÜVTURK CEO Kemal Ören and TÜVTURK İstanbul Director Can Şiram also accompanied him in the opening ceremony. Can Şiram, Horst Schneider, Kemal Ören together in the opening ceremony (from left to right)... 66 İSTASYON Güven verir. De¤er katar. ‹Ýinizin hep yolunda gitmesi için Traktörünüzü TÜVTURK’te muayene ettirin! ‹Ýinizin demirbaÝlarÛndan traktörünüzün sizi yarÛ yolda bÛrakmamasÛ için muayenesini aksatmayÛn. Traktörünüzü TÜVTURK Araç Muayene ‹stasyonlarÛ’na getirerek muayene iÝlemlerini düzenli olarak mutlaka yaptÛrÛn. TÜVTURK Araç Muayene ‹stasyonlarÛ
