Lösungsvorschläge für die Übungen zur Basisgrammatik (pdf

Lösungen für die Übungen zur plattdeutschen Basisgrammatik – Seite 76
_____________________________________________________________________________
III. Lösungsteil
Artikel
1. Sett den bestimmten Artikel in.
1.) dat
3.) de
5.) de
7.) dat
10.) de
Book
Fründ
Schöler
Huus
Disch
2.) dat
4.) de
6.) dat
9.) dat
11.) de
Kind
Naam
Auto
Schipp
Lamp
2. Sett den unbestimmten Artikel in.
1.) en/ene Fro
3.) en Mann
5.) en Kind
7.) en Huus
9.) en/ene Deern
2.) en Schoolmeester
4.) en/ene Schoolmeestersch
6.) en/ene Fründin
8.) en Broot
10.) en Gavel
Pronomen
3. Sett de Personalpronomen in.
1.) Peter is mien Fründ. He arbeidt bi Airbus.
2.) Gesa is mien Dochter. Se geiht na School.
3.) Moin Hans! Wo geiht di dat?
4.) Meyers sünd mien Navers. Ik droop jem jeedeen Dag.
5.) Moin leve Lüüd. Ik hööp, di geiht dat goot.
4.Wo heet de Personalpronomen in’n 3./4. Fall?
ik
mi
du
di
he/se/dat
wi
em/ehr/dat(et) u(n)s
5. Sett de Personalpronomen in (3./4. Fall):
1.) Ik heff em (den Mann) sehn.
2.) He hett ehr (de Fro) dat Geschenk geven.
ji
jo/juch
se
se
Lösungen für die Übungen zur plattdeutschen Basisgrammatik – Seite 77
_____________________________________________________________________________
3.) Du hest dat/et (dat Kind) den Ball wegnahmen.
4.) Wi hebbt jem (de Navers) to de Heirat graleert.
6. Reflexivpronomen – Sett de richtigen Wöör in:
1.) Freist du di al op den Urlaub?
2.) Ik heff mi de Hannen wuschen.
3.) Se hett sik liften laten.
4.) He harr keen Geld bi sik .
5.) Se denkt blots an sik.
6.) Wi interesseert us för Football.
7.) Wat hebbt ji jo denn vörstellt?
8.) Se hebbt sik den Film ankeken.
9.) Wi hebbt us veel Tiet nahmen.
10.) Dat Auto köst toveel Geld. Dat kann ik mi nich leisten.
7. Possessivpronomen – Sett de richtigen Wöör in:
1.) Sien Kolleeg is krank.
2.) He is in sien Büro.
3.) Se hett ehr Mudder anropen.
4.) Wi hebbt us ool Auto verköfft.
5.) Ik heff mien Kugelschriever tweibroken.
6.) Dat Kind kann sien Surfbrett nich finnen.
7.) Ik heff de Navers fraagt: „Sünd joon Kinner al uttrocken?
8.) Wenn de Schandarms di konrolleert, bruukst du dien Föhrerschien.
9.) Ik heff den Slötel jümmers in mien Büx.
10.) Ehr Hobby maakt ehr Spaaß.
8. Demonstrativpronomen – Sett de richtigen Wöör in:
1.) Ik heff den Wien probeert. De/düsse smeckt goot.
2.) Mien Söhn speelt keen Instrument. Dat maakt em keen Spaaß.
3.) Wo sünd denn de Navers? De kaamt noch!
4.) Dien Wohnung is scheun. De gefallt mi ok.
5.) Ik heff mit Fro Butenschön snackt. De ehr Sorgen much ik nich hebben.
6.) Dor kummt mien Kolleeg. Den sien Fro is weglopen.
7.) Dor sünd mien Kinner. De ehr Auto löppt nich mehr.
8.) Magst du de Pullovers lieden? Disse gefallt mi goot.
9.) He hett to nix Lust. Wat is blots mit dissenJungen los?
10.) In düt Kino weer ik al faken.
Lösungen für die Übungen zur plattdeutschen Basisgrammatik – Seite 78
_____________________________________________________________________________
Konjugation der Verben
9. Konjugation vun de Modalverben: Sett de Formen in.
ik
will
mutt
schall
dröff
kann
du
wullt
muttst
schallst
dröffst
kannst
he/se/dat
will
mutt
schall
dröff
kann
wi
wüllt
mööt
schüllt
dröfft
köönt
ji
wüllt
mööt
schüllt
dröfft
köönt
se
wüllt
mööt
schüllt
dröfft
köönt
10. Modalverb „sollen“. Wat deist du för en Raat geven?
1.) He is jümmer so hibbelig. He schall man nich so veel arbeiden.
2 .) Ik bün to dick. - Du schallst man weniger/minner eten.
3.) Beke hett jümmers en Snööv. Se schall en dicken Pulllover dregen.
4.) Se kummt jümmers to laat to de Arbeit. Se schall man fröher opstahn.
5.) Mien Auto is jümmers twei. - Du schallst di man en nee Auto köpen.
6.) Mien Wohnung is to düer. - Du schallst di man en ne’e Wohnung söken.
7.) Wi hebbt so wenig/minn Frünnen. - Du schallst man en beten fründlicher ween.
8.) Ehr Arbeit is to langwielig. Se schall sik man en ne’e Arbeit söken.
11. Sett de richtigen Modalverben in.
1.) Kann ik hier swimmen?
2.) Mutt/dröff ik hier na links afbögen?
3.) He mutt wohl krank ween.
4.) Se schall al lang in’n Utland leven.
5.) Mien Chef verlangt dat. Ik mutt morgen Överstünnen maken.
6.) Autofohren maakt keen Spaaß! De Lüüd schüllt man mit de Bahn
to Arbeit fohren.
7.) Kannst du Klaveer spelen?
8.) Dröff ik hier smöken?
9.) Dröff/kann ik mal kort telefoneren?
10.) He will na Amerika flegen.
Lösungen für die Übungen zur plattdeutschen Basisgrammatik – Seite 79
_____________________________________________________________________________
12. Hilfsverben - Sett de Formen vun „hebben“ in.
1.) Ik heff en Broder. Du hest en Süster. Se hebbt tosamen veer Kinner.
2.) Ji hebbt ok dree Kinner.
3.) De Navers hebbt keen Kinner. Se hebbt blots en Hund.
4.) De hett jümmers Smacht.
13. Ik kann mi keen Namens marken. Sett de Formen von „heten“ in:
1.) Ik heet Paul.
2.) Du heetst Fritz.
3.) Se heet Beke.
4.) Dat Kind heet Ann-Kathrin.
5.) Wi heet Möller.
6.) Ji heet Meyer.
7.) Se heet Holthusen
14. Verbformen im Präsens: Sett de richtigen Verben in:
vertellen, heten, snacken, kamen, maken, spelen, wohnen
1.) Ik heet Meier un kaam ut Hamborg.
2.) He wohnt in Bremen un speelt geern Football.
3.) Wi vertellt den ganzen Dag.
4.) Se snackt jümmers Platt.
5.) Wi maakt en Plattdüütschkurs.
15. Verbformen im Präsens: Welk Woort passt dor rin?
heet, fraag, speelt, kummst, antert, bün, leevt , sünd, is, maalt, kaam, heff, wohnt
1.) Ik bün/heet Klaus Timmermann.
2.) Mien Naam is Lisa Meier.
3.) Ik kaam ut Hamborg.
4.) Ik heff dree Kinner.
5.) Ik bün dreeunveertig Johr oolt.
6.) Wi wohnt in Bremen.
7.) Ik fraag un he antert.
8.) Du büst ut Hamborg un dien Kolleeg leevt in Lübeck.
9.) He speelt Football un sien Fro maalt Biller.
Lösungen für die Übungen zur plattdeutschen Basisgrammatik – Seite 80
_____________________________________________________________________________
16. Verbformen im Präsens - Konjugationsübungen
1.) Ik gah na Huus.
2.) Du löppst den Weg dör dat Holt.
3.) He smöökt en Zigarr.
4.) Dat Kind speelt mit de Popp.
5.) Se schrifft en Breef.
6.) Wi kaakt dat Eten.
7.) Ji fohrt mit de Bahn.
8.) Se swimmt dör den See.
9.) Du seggst, dat du kummst.
10.) He weet Bescheed.
17. Översett disse hoochdüütschen Sätz':
1.) He arbeid lang.
2.) Wi snackt den ganzen Dag.
3.) Du settst di op den Stohl.
4.) Wi lacht veel tosamen.
5.) He föhrt na Huus.
6.) Dat Kind drinkt en Glas Melk.
7.) De Mann itt dat Eten.
8.) De Fro schrifft en Breef.
9.) Ik kaam to di.
10.) He maakt dat.
18. Maak de Sätz trech.
1). Sien Wohnung liggt över mien Wohnung.
2.) De Mantel hangt an’n Haken.
3.) Vadder leggt dat Book op den Disch.
4.) De Slötel stickt in mien Dasch.
5.) He bringt dat Kind in’n Kinnergoorn.
6.) Wi fröhstückt in’e Köök.
7.) Wi sitt buten in’n Goorn
Lösungen für die Übungen zur plattdeutschen Basisgrammatik – Seite 81
_____________________________________________________________________________
19. Sett de Sätz in dat Perfekt.
1.) He geiht na Huus.
2.) Se gifft em en Söten.
3.) Dat Auto is twei.
4.) Wi gaht in’t Kino.
5.) Ji koopt dat Huus.
6.) Se kaamt to laat.
7.) Ik lees dat Book.
8.) Du drinkst de Buddel ut.
He is na Huus gahn.
Se hett em en Söten geven.
Dat Auto is twei gahn.
Wi sünd in’t Kino gahn.
Ji hebbt dat Huus köfft.
Se sünd to laat kamen.
Ik heff dat Book leest.
Du hest de Buddel utdrunken.
20. Perfekt der Verben. Sett de Sätz in’t Perfekt.
1.) De Vagel singt en Leed.
2.) He geiht fix na Huus.
3.) Se smitt mi den Kaakputt an’n Kopp.
4.) Ji slaapt den ganzen Dag.
5.) Se kaamt Klock twölf.
6.) Du schriffst en Breef.
7.) Ik stah eerst middags op.
8.) Wi maakt dat endlich.
De Vagel hett en Leed sungen.
He is fix na Huus gahn.
Se hett mi den Kaakputt an’n Kopp smeten.
Ji hebbt den ganzen Dag slapen.
Se sünd Klock twölf kamen.
Du hest en Breef schreven.
Ik bün eerst middags opstahn.
Wi hebbt dat nu endlich maakt.
21. Präteritum und Partizip II. Sett de richtigen Formen in de Tabell in.
30
32
31
33
36
37
38
40
39
42
43
44
45
ropen
schellen
schriegen
schrieven
sehn
singen
sitten
slaan
slapen
smieten
snieden
spreken
stahlen
rufen
schimpfen
schreien
schreiben
sehen
singen
sitzen
schlagen
schlafen
schmeißen
schneiden
sprechen
stehlen
röppst
schellst
schriegst
schriffst
sühst
singst
sittst
sleist
slöppst
smittst
snittst
sprickst
stehlst
reep
schull
schree
schreev
seeg
sung
seet
slöög
sleep
smeet
sneed
spröök
stohl
ropen
schullen
schreet
schreven
sehn
sungen
seten
slaan
slapen
smeten
sneden
spraken
stahlen
o,e,o
e,u,u
i,e,e
i,e,e
e,eh,e
i,u,u
i,e,e
a,ö,a
o,e,o
i,e,e
i,e,e
e,ö,o
a,o,a
Lösungen für die Übungen zur plattdeutschen Basisgrammatik – Seite 82
_____________________________________________________________________________
41
46
47
48
49
35
50
51
52
55
53
54
66
56
stahn
starven
stiegen
stahn
strieden
swemmen/
swimmen
trecken
vergeten
verleren
waschen
wassen
weten
wegen
legen
stehen
sterben
steigen
stehen
streiten
schwimmen
steihst
starvst
stiggst
steihst
striedst
swemmst
stünn
stürv
steeg
stünn
streed
swemm
stahn
storven
stegen
stahn
streden
swommen
a,ü,a
a,ü,o
i,ee
o,ü,o
i,e,e
e,e,o
ziehen
vergessen
verlieren
waschen
wachsen
wissen
wiegen
lügen
treckst
vergittst
verleerst
waschst
wasst
weetst
wiggst
lüggst
trock
vergeet
verleer
wusch
wuss
wüss
wöög
löög
trocken
vergeten
verloren
wuschen
wussen
weten
wegen
logen
e,o,o
e,e,e
e,e,o
a,u,u
a,u,u
e,ü,e
e,ö,e
e,ö,o
22. Partizip Perfekt/Partizip II – Sett de richtigen Wöör in:
1.) (anropen)
2.) (repareren.
3.) (opmaken)
4.) (verköpen)
5.) betahlen)
6.) (kamen)
7.) (schrieven)
8.) (geven)
9.) (singen)
10.) (danzen)
11.) (drinken)
12.) (eten)
13.) (arbeiden)
14.) (fohren)
15.) (uttrecken)
Hest du al bi de Warksteed anropen?
Hebbt se dat Auto al repareert?
Hett de Tanksteed al opmaakt?
Hest du dien ool Auto al verköfft?
Hest du de Reken al betahlt?
Is de Besöök al kamen?
Hebbt ji den Breev al schreven?
Hest du mi dat Geld al geven?
Hebbt ji Wiehnachtsleder sungen?
Hebbt se bi de Fier ok danzt?
Wat hebbt ji egentlich drunken?
Hebbt ji al wat eten?
He hett teemlich lang arbeidt.
Se is mit de Bahn fahren.
Sien Fründin is al wedder uttrocken.
Lösungen für die Übungen zur plattdeutschen Basisgrammatik – Seite 83
_____________________________________________________________________________
23. Perfekt der Verben – Översett de Sätz.
1.) He hett veel drunken. Ik bün blots kort bleven.
2.) Dat Kind hett en Breef schreven.
3.) He hett en Snööv kregen.
4.) Se hett fein sungen.
5.) So üm un bi halvig dree is he toletzt doch gahn.
6.) Wi hebbt em rutsmeten.
7.) Rotkäppchen hett Grootmudder besöcht.
8.) De Wulf hett Rotkäppchen freten.
9.) De Jäger hett em den Buuk opsneden.
10.) De Wulf is in’ Soot afsopen.
24. Över de Tokunft snacken.
1.) Wi warrt dat trecht kriegen.
2.) Wi gaht morgen in’t Kino.
3.) Ik warr dat al doon. Ik do dat al.
4.) Wat schall dor ut warrn?
5.) Ik warr dat Smöken opgeven.
6.) Se warrt ganz seker noch kamen.
7.) Nächste Week maak ik dat.
8.) Nächst Johr warrt seker allens anners.
9.) In de Tokunft warrt allens goot.
10.) De FC St. Pauli warrt nich afstiegen.
Nimm de Minschen as se sünd, anner gifft dat nich.
Lösungen für die Übungen zur plattdeutschen Basisgrammatik – Seite 84
_____________________________________________________________________________
Fragen un antern
25. Maak de Fragen. Dat geiht üm de Gegenwart.
1.) Hest du ok Kinner?
2.) Gaht dien Kinner noch na School?
3.) Sünd dien Kinner al ut’n Huus?
4.) Hebbt ji ok en Hund?
5.) Drinkst du ok’n Tass Kaffe?
6.) Kummst du mit in’t Kino?
7.) Büst du mööd?
8.) Slöppst du al?
26. Anter op de Fragen!
1.) Wokeen geiht na School?
Mien Söhn geiht noch na School.
2.) Wat is passeert?
En Unfall is passeert
3.) Wat maakt he?
He is an’t Arbeiden. He slöppt. usw.
4.) Wokeen kummt mit in't Kino?
Ik kaam mit in’t Kino.
5.) Wo smeckt di dat Broot?
Dat smeckt mi goot.
6.) Wo oolt is sien Mudder?
De is al tachentig Johr oolt.
7.) Wokeen is de Böverste in Neddersassen? Dat is de Ministerpräsident.
8.) Wokeen is dor?
He/sien Vadder/sien Mudder is dor.
9.) Wokeen hett dat Seggen in't Huus?
Mudder, is doch kloor.
10.) Wat schall dat?
Dat weet ik ok nich.
11.) Wo is he?
He is al wedder bi’n Kröger.
12.) Wat deist du an’n leefsten?
Slapen/Nix.
13.) Wo geiht di dat?
Mi geiht dat allerbest.
14.) Wat schall ik di geven?
Geev mi’n Appel un’n Ei.
15.) Wat bruukt ji?
Wi bruukt fief Mark oder’n Heiermann.
16.) Wokeen hett dat doon?
Dat weet ik doch nich. Jümmers de annern.
17.) Wokeen schall dat vörlesen?
Se schall dat vörlesen.
18.) Wat schall he schrieven?
He schall en Breef/en Postkoort schrieven.
Lösungen für die Übungen zur plattdeutschen Basisgrammatik – Seite 85
_____________________________________________________________________________
27. Maak de Fraag!
1.) Dat is Vadder.
2.) He is Buer.
3.) De Kees smeckt goot.
4.) Dat is uns Naver.
5.) He is Schoolmeester.
6.) He is al oolt.
7.) Dat is mien Süster.
8.) Se is 14.
9.) Se geiht na School.
10.) Hinnerk hett en groten Hoff.
11.) Sien Söhn hett Buukwehdaag.
12.) He is en beten dösig.
13.) Sien Mudder is klook.
14.) Ik eet Swattbroot.
15.) Mi geiht dat goot.
16.) Du büst krüüsch.
17.) Sien Broder hett Snööv.
18.) He is döstig.
19.) Se heet Anna.
Keen/wokeen is dat?
Wat maakt he? Womit verdeent he sien Geld?
Wo smeckt di de Kees?
Wokeen/Keen is dat?
Wat maakt he?
Wo oolt is he?
Keen is dat?
Wo oolt is se?
Wat maakt se?
Wat hett Hinnerk?
Wat is los mit sien Söhn?
Is he plietsch?
Wat is mit sien Mudder?
Wat ittst du?
Wo geiht di dat?
Wat bün ik?
Is sien Broder krank?
Drinkt he wat?
Wo heet se? Wokeen is dat?
28. Anter op de Frogen! Schriev dat op !
1.) Wo geiht?
2.) Wo heetst du?
3.) Woher kummt he?
4.) Keen is dat?
5.) Sünd Se nich Hein Mück?
6.) Kummst du ok ut Hamborg?
Mi geiht dat goot.
Ik bün Hein Mück ut Bremerhaven.
He kummt ut Kumbarg (Cadenberge).
Dat is mien Süster.
Nee, gah mi af, ik bün Jan Cux.
Nee, ik kaam ut Stood (Stade).
Lösungen für die Übungen zur plattdeutschen Basisgrammatik – Seite 86
_____________________________________________________________________________
29. Anter op de Frogen! Schriev dat op!
1.) Wo is güstern dat Wedder west?
Dat hett regent.
2.) Woneem sünd Se hüüt morgen ween? Ik bün bi’n Bäcker ween.
3.) Wat wüllt Se vunnacht maken?
Wi gaht to’n Danzen.
4.) Wat geev dat fröher nich?
Dat geev keen Computers
5.) Wat gifft dat vanavend in't Kino? Dat gifft den Film „Klock twölf is Middag!“.
6.) Wann sünd Se opletzt in't Theater west? Dat is al lang her.
7.) Wann hebbt Se Fröhstück eten?
So üm un bi Klock acht.
8.) Wann schall dat Regen geben?
Övermorgen.
9.) Wann kummt de Wiehnachtsmann
An’n 24. Dezember, halvig fief!
10.) Wann kaamt wi wedder tosamen?
Nächsten Middeweken.
30. Fragewörter. Sett de richtigen Wöör in.
woran, woröver, woför worop, womit, dorop, dormit
1.) Wat maakst du för en Gesicht? Woröver argerst du di?
2.) Wi föhrt na Spanien. Dorop freu ik mi.
3.) Dormit sünd all inverstahn. Blots du nich.
4.) Laat us över Sport snacken. Woför interesseerst du di?
5.) He hett en Enkelkind. Dorop mutt he dönnerdags jümmers oppassen.
6.) Woröver schüllt wi toeerst snacken?
7.) Woran glöövt de Buddhisten egentlich?
8.) Woför wullt du di entschülligen?
31. Fragewörter und Pronomen. Sett de richtigen Wöör in.
Präposition+Artikel+Nomen
över den Film (snacken)
op de Fro (töven)
för de School (bruken)
na den Weg (fragen)
mit den Ball (spelen)
Fragewort
Pronomen
woröver
worop
woför
wona
womit
doröver
dorop
dorför
dorna
dormit
Lösungen für die Übungen zur plattdeutschen Basisgrammatik – Seite 87
_____________________________________________________________________________
Adjektive
32. Adjektivdeklination: Sett de richtigen Formen in de Tabell in.
Büx, bruun
Kleed, gröön
Mantel, gries
Huus, groot
Nominativ
de brune Büx
dat gröne Kleed
de griese Mantel
dat grote Huus
Dativ/Akkusativ
de brune Büx
dat gröne Kleed
den griesen Mantel
dat grote Huus
33. Adjektivdeklination: Wat finnst du beter? Maak Fragen!
1.)
Kleed (lang/kort)
Welk Kleed finnst du beter, dat lange oder dat korte?
2.)
Mantel (geel/bruun)
Welk(en) Mantel finnst du beter, den gelen oder den brunen?
3.)
Jack (gröön/witt)
Welk Jack finnst du beter, de gröne oder de witte?
4.)
Mütz (lütt/groot)
Welk Mütz is beter, de lütte oder de grote?
5.)
Büx (eng/wiet)
Welk Büx passt di beter, de enge oder de wiede?
34. Adjektivdeklination: Anter op de Fragen!
Keen hüürt dat ole/oolt Auto? - Dat is mien oolt Auto.
1.) Keen hüürt de rode Kugelschriever?
2.) Keen hüürt de gele Jack?
3.) Keen hüürt dat grote Huus?
4.) Keen hüürt dat lütt Book?
5.) Keen hüürt dat swatte Fohrrad?
Dat is ehr Kugelschriever.
Dat is sien(e) gele Jack.
Dat is u(n)s groot(grote) Huus.
Dat is mien lütt(e) Book.
Dat is joon swatt(e) Fohrrad.
Lösungen für die Übungen zur plattdeutschen Basisgrammatik – Seite 88
_____________________________________________________________________________
35. Adjektivdeklination: Sett de fehlen Wöör in!
1.) Venedig is en scheune Stadt.
2.) De Elv is en groten Stroom.
3.) In'e Alpen gifft dat hoge Bargens.
4.) Schall ik dat witte Hemd oder de blaue Büx köpen?
5.) Schall ik op den olen Stohl oder den ne’en Sessel sitten gahn?
36. Sett de Artikel un de deklinierten Adjektive in:
1.) He driggt den swatten Pullover mit dat witt(e) Hemd.
2.) Se driggt den blauen Rock mit de gele Bluus.
3.) He driggt de sworen Schoh mit de dicken Strümp.
4.) Se driggt den düüstern Rock mit dat rode T-Shirt.
5.) De Fro driggt dat witte Kleed mit de blaue Jack.
6.) De Mann driggt de brune Büx mit de brunen Schoh.
37. Vergliek disse Länder:
Bundesrepublik
Frankriek
Dänmark
Italien
Luxembourg
Grött (1000 qkm)
357
547
43,1
301,2
2,6
Inwohner (Mill.)
82
54,8
5,3
58,4
0,4
1.) De Bundsrepublik is grötter as Luxembourg un lütter as Frankriek.
2.) Frankriek is grötter as Italien un hett weniger Inwahners as Düütschland.
3.) Luxembourg is dat lüttst Land.
4.) Dänmark hett mehr Inwahners as Luxembourg, man weniger as Italien.
5.) Italien hett mehr Inwahners as Frankriek, man weniger as Düütschland.
38. Adjektivkomparation: Wo heet de Steigerungsformen?
goot
döstig
veel
oolt
mööd
beter
döstiger
mehr
öller
möder
de best - an’n besten
de döstigst - an’n döstigsten
de meist - an’n meisten
de öllst - an’n öllsten
de möödst - an’n möödsten
Lösungen für die Übungen zur plattdeutschen Basisgrammatik – Seite 89
_____________________________________________________________________________
39. Adjektivkomparation - Wat passt?
Renate: 1,57m, Karin: 1,59m, Beke: 1,70m, Gesa: 1,72m, Christa: 1,86m
en beten/en lütt beten, blots, över, veel, jüst, so üm un bi
1.) Karin is grötter as Renate.
2.) Karin is ölben Zentimeter lütter as Beke.
3.) Gesa is twee Zentimeter grötter as Beke.
4.) Christa is grötter as Beke.
5.) Beke is is ölben Zentimeter grötter as Karin.
6.) Christa is so üm un bi dörtig Zentimeter grötter as Renate.
7.) Christa is veerteihn Zentimeter grötter as Gesa.
40. Adjektivdeklination - To'n Översetten:
1.) Ik drink geern kole Melk. Hitte smeckt mi nich.
2.) Ik eet geern dröög Broot. Week Broot is nich goot för de Tähn.
3.) Ik kööp blots frische Saken.
4.) Du wohnst in’n drütten Stock.
5.) De junge Deern heiraadt en olen Mann.
41. Adjektivdeklination und Komparation: Översett dissen Text:
Wo oolt is Peter? – Negenteihn. – Un Kuddl? – Kuddl is twintig. – Denn is he jo
öller as Peter. – Un wo oolt is Hans? – He is de Öllst, he is 22. Un wo groot is Peter? – 1,75m. – Un Kuddl? – Kuddl is 1,82m. – Denn is he jo
grötter as Peter. – Un wo groot is Hans? – He is de Gröttst, he is 1,85m.
Vergnöögt Hart is beter as’n Büdel vull Geld.
Lösungen für die Übungen zur plattdeutschen Basisgrammatik – Seite 90
_____________________________________________________________________________
Nomen/Substantive
42. Wat sünd de richtigen Artikel?
Deklination der Nomen
1.Fall
Nominativ
2. Fall
Genitiv
3./4. Fall
Dativ/Akkusativ
maskulinum/
männlich
de Boom
femininum/
weiblich
de Deern
neutrum/
sächlich
dat Huus
vun den Boom
vun de Deern
vun dat Huus
de Boom
de Deern
dat Huus
43. To’n Översetten:
1.) De Mann gifft de Fr0 den Appel.
2.) De Öllern schenkt de Kinner de Böker.
3.) Dat Huus vun den (vun’n)Naver is afsengelt.
4.) De Vedder/Cousin is de Söhn vun den Onkel.
5.) De Söhn föhrt mit dat Auto vun den Vadder. De Söhn föhrt mit Vadder sien Auto.
6.) He schickt de/sien Oma den Breef.
44. Übung zur Pluralbildung der Nomen
de Bloom
de Deern
dat Swien
dat Bild
de Boom
dat Oog
de Döör
de Fraag
de Koh
de Timmermann
dat Dörp
dat Blatt
de Blomen
de Deerns
de Swiens
de Biller
de Bööm
de Ogen
de Döörn
de Fragen
de Käu, Keih, Köh
de Timmerlüüd
de Dörpen
de Blööd
dat Huus
dat Book
dat Band
de Büdel
dat Glas
de Knoop
de Stevel
de Stohl
de Disch
de Straat
de Wisch
de Computer
de Hüüs
de Böker
de Bänner
de Büdels
de Glöös
de Knööp
de Steveln
de Stöhl
de Dischen
de Straten
de Wischen
de Computers
Lösungen für die Übungen zur plattdeutschen Basisgrammatik – Seite 91
_____________________________________________________________________________
Präpositionen
45. Wat för Präpositionen hüürt dor rin?
1.) He kummt ut Hamborg.
2.) Se wohnt in Bremen.
3.) De Fro geiht na ALDI.
4.) Ik bün nu in’t Huus.
5.) De Tog kummt ut Lübeck.
6.) Mien Wohnung liggt twüschen Bahnhoff un Kark.
7.) Ik bün för twee Weken ankamen.
8.) Autoopbacker: Kaam mi nich an’e Farv!
46. Sett de Präpositionen un de bestimmten Artikel in.
1.) Dat Bild hangt an’e (an de) Wand.
2.) Dat Auto föhrt op’e (op de) Straat.
3.) Dat Book liggt op’n (op den) Disch.
4.) Ik steek den Slötel in’t (in dat) Slott.
5.) He geiht in’e (in de) Köök.
6.) De Lamp hangt an’e (an de) Deek.
7.) De Wust liggt op’n (op den) Töller.
8.) He sitt in’e (in de) Baadwann.
9.) Se liggt al /in’t (in dat) Bett.
10.) He is fix op’n (op den) Kiewief (schlau).
47. Präpositionen des Ortes. - To’n Översetten:
1.) Dat Auto föhrt op’e Straat.
2.) De Kinner sünd in’ Kino.
3.) Dat Bild hangt an’e Wand.
4.) De Garoosch is blangen dat Huus.
5.) Mien Auto steiht vör de Garoosch.
6.) De Lamp hangt över’n Disch
7.) Ik stah op’n Balkon.
8.) De Goorn is blangen dat Huus.
9.) Dat Huus steiht twüschen twee Bööm.
10.) Dat Fohrrad steiht in’e Garaasch.
11.) De Peddich/Teppich liggt op’n Footbörrm/-bodden.
Lösungen für die Übungen zur plattdeutschen Basisgrammatik – Seite 92
_____________________________________________________________________________
48. Zeitangaben – To’n Översetten.
1.) Ik koom so üm un bi Klock dree.
2.) Wi köönt twüschen Klock dree un Klock veer losfohren.
3.) Vör’t Fröhjohr warrt dat nix.
4.) Na’n Winter överlegg ik mi dat. Wenn de Winter vörbi is, överlegg ik mi dat.
5.) Ik kaam Mondag. Ik kaam an’n Mondag.
6.) Dit Johr kööp ik en Huus.
49. Vertell! Du büst ümtrocken un beschriffst dien Fründin an’ Klöönkassen/-kasten
dien nee Wohnung?
1.) De Stöhl staht üm den Disch rüm.
2.) De Lamp hangt an’e Deek.
3.) De gelen Vörhänge hangt vör’t Finster in’e Köök.
4.) Dat Sofa steiht vör de lange Wand.
5.) Dat ole Vertiko steiht blangen de Döör.
6.) De düre Vaas ut’e Spring-Dynastie steiht in’e Eck.
7.) De Peddich/Teppich liggt op’n Footbörrm/-bodden in’e Stuuv.
8.) De Schrievdisch steiht tomerrn in dien Arbeitsstuuv.
50. Sett de Präpositionen un den richtigen Artikel in.
1.) Ik weet nich, wat ik maken schall. Ik mutt över de Saak noch eenmal
nadenken.
2.) Ik bün in twee Stünnen wedder trüch.
Kannst du in de Twüschentiet op’e Kinner oppassen?
3.) He arbeidt al teihn Johr in’e glieke Firma.
4.) Ik heff güstern mit den Dokter snackt. Ik bün bald/bold wedder op’n Damm.
5.) Se hett nienich Tiet. Se interesseert sik blots för dat Kind.
6.) Ik weet dat nich. Du schallst man bi de Utkunft anropen.
7.) Ik kann dat nich finnen. Ik söök al twee Stünnen na’n Slötel.
8.) Wi bruukt veel Mehl för’n Koken.
9.) Ik bün inverstahn mit’n Verdrag.
10.) Ik will dor nu rin! Ik pingel an de Döör.
Lösungen für die Übungen zur plattdeutschen Basisgrammatik – Seite 93
_____________________________________________________________________________
Adverbien
51. Zeitadverbien - Krigg de Wöör in de richtige Reeg:
männichmal, nienich, faken, af un an, jümmers, meisttiets
1. nienich, 2. af un an, 3. faken, 4. männichmal, 5. meisttiets, 6. jümmers
52. Lokaladverbien – Sett de Wöör in.
binnen, dor, buten, achter, narms, hier, binnen, tomerrn,
överall, buten, vörn, baben,
1.) De Breef liggt dor.
2.) Hier is de Post!
3.) De Mantel hett von buten Ledder un von binnen Wull.
4.) Dor vörn is en Weertshuus.
5.) De Parkplatz is achter’n Bahnhoff.
6.) Se wohnt tomerrn in’e Stadt.
7.) He wohnt in’n drütten (baven) Stock.
8.) Wi hebbt allens sehn. Wi weren överall .
9.) Ik heff söcht un söcht, ik heff em narms funnen.
10.) Ik bliev noch ’n beten buten. Binnen is mi dat to warm.
53. Temporaladverbien – Sett de Wöör in.
laterhen, vundaag, dorna, vörher, hüüt Avend, toierst, glieks, fröher, vundaag,
nu, jüst
1.) Fröher weer allens anners.
2.) He is eben ut’e Döör. Jüst weer he hier.
3.) Wat maakt wi nu?
4.) Hüüt is Sünndag.
5.) Ik bün glieks wedder dor.
6.) Laterhen warrst du dor noch mal anners över denken.
7.) Toeerst weer he för den Vörslag, denn weer he dorgegen.
8.) Se hebbt dree Maand Probetiet. Dorna sünd se fast anstellt.
9.) Ik maak dat. Man vörher will ik noch wat weten.
10.) Hüüt Avend gaht wi in’t Theater.
Lösungen für die Übungen zur plattdeutschen Basisgrammatik – Seite 94
_____________________________________________________________________________
Konjunktionen
54. Sett de richtigen Konjunktionen in.
wenn (2x), siet, as, soveel, wieldess, ehr, ahn
1.) Siet ik in Hamborg leev, gah ik jümmers in’t Millerntorstadion.
2.) Ehr ik na Hamborg ümtrocken bün, heff ik in Bremen wohnt.
3.) Wenn ik in Hamborg bün, mutt ik jümmers an’e Elv.
4.) Ahn mi to gröten, keem he in’e Döör.
5.) Sowiet ik mi besinnen kann, bün ik föftig Johr oolt.
6.) As ik na Huus keem, stünn dat Eten al op’n Disch.
7.) Wieldes ik noch slapen de, harr se al dat Fröhstück maakt.
8.) Wenn de Sünn schient, warrt de Büx woll drögen.
55. Sett de richtigen Konjunktionen in:
blots, anners, as, wieldes, man, wenn, wenn – ok, dat, denn, ehr
1.) Ik eet den Gröönkohl geern, man Hunger heff ik nich.
2.) As ik na Huus keem, stünn se al in de Döör.
3.) Ik kaam nich, denn ik bün krank.
4.) Wenn ik mit’n Auto wegfohren do, sluut ik jümmers de Döör af.
5.) Wieldes ik noch Fernsehkieken dee, weer se al to Bett gahn.
6.) Maak de Arbeit bet hüüt Avend trech, anners gifft dat keen Geld.
7.) Wenn he nich glieks kamen deit, föhrt wi eenfach los.
8.) Se dee so luut schimpen, dat all de Navers tohüren kunnen.
9.) Wenn ik ok keen Lust heff, de Arbeit mutt ik doon.
10.) He strengt sik jo düchtig an, blots op de Reeg kriggt he nix.
Lösungen für die Übungen zur plattdeutschen Basisgrammatik – Seite 95
_____________________________________________________________________________
Satzbau - Adverbiale Nebensätze
56. Kausalsätze
1.) Ik kann nich kamen. Ik bün krank.
2.) Ik bruuk nich hochdüütsch snacken.Ik kann platt snacken.
3.) Du muttst wat eten. Du hest doch Hunger.
57. Temporalsätze
1.) Ehr ik fröhstück, dusch ik.
2.) Ik fröhstück. Denn gah ik to Arbeit.
3.) Siet ik di kennen do, frei ik mi över jeedeen Dag.
58. Konditionalsätze
1.) Wenn dat Wedder/Weller goot is, gaht wi swimmen.
2.) Wenn du dor büst, geiht mi dat goot.
3.) Wenn ik di seh, kloppt mien Hart för dull.
59. Konzessivsätze
1.) Wenn he den Film ok al sehn hett, geiht he doch noch mal in’t Kino.
2.) Wenn he ok keen Hoor mehr op’n Kopp hett, köfft he sik doch en Kamm.
3.) Wenn he ehr ok nich lieden mag, heiraden deit he ehr doch. Se hett veel Land.
60. Konsekutivsätze
1.) He hett so veel drunken, dat he nich mehr lopen kann.
2.) Se harr so veel tonahmen, dat de Waag twei güng.
3.) Se hett so luut schreen, dat all opwaakt sünd.
61. Finalsätze
1. He arbeidt düchtig. Ehr schall dat an nix fehlen.
2. Se kummt fröh, dat se noog Tiet hebbt.
3. Ik gah in de Weertschopp. Ik mutt nödig en Beer drinken.
62. Modalsätze
1.) Sowiet ik mi besinnen kann, heff ik güstern heiraad.
2.) Ahn/Ohn mi antokieken, keem se rin.
3.) He weer veel fixer. He keem doch mit’n Auto.
Lösungen für die Übungen zur plattdeutschen Basisgrammatik – Seite 96
_____________________________________________________________________________
63. Subjektsätze: Wat ik dorvun hollen do.
1.) Dat ik di kennenlehrt heff, is goot.
2.) Dat du smöken deist, is slecht.
3.) Dat du keen Geld hest, maakt mi nix ut.
4.) Dat du jümmers Wagner hüürst, geiht mi op de Nerven.
5.) Dat dien Braadkantüffeln jümmers anbrennt, is mi schietegal.
6.) Dat du dat mit Else nich markt hest, freit mi bannig.
7.) Dat du nich mehr allens hüren kannst, finn ik goot.
8.) Dat du mi den Kööm nich günnen deist, kann ik nich af.
9.) Dat du Hinnerk jümmers so von’e Siet ankieken deist, lett mi nich slapen.
10.) Dat de Detektive di utspioneert, köst mi veel Geld.
11.) Dat du achter mien Rüch jümmers so veel telefoneerst, maakt mi neeschierig.
64. Objektsätze
1.) He glöövt, dat he Urlaub kriggt.
2.) Se meent, dat wi keen Urlaub kriegen doot.
3.) Du hööpst, dat du bi’t Lottospelen winnen deist.
4.) De Dokter hett em verbaden, dat he Zigaretten smöökt.
5.) Dat is trurig, dat de Naver dootbleven is.
6.) Dat is heel wichtig, dat wi wat gegen den Klimawandel doot.
7.) Dat deit mi leed, dat dien Fro weglopen is.
8.) Ik finn dat goot, dat du en ne’en Mann funnen hest.
9.) Dat freit mi, dat du wedder op’n Damm büst.
10.) He hett dorvon snackt, dat he Plattdüütsch lehrn will.
65. Maak ut twee Sätze en Objektsatz.
1.) De Kinner freit sik, dat de Besöök Schokolaad mitbröcht hett.
2.) He hett dat vergeten, dat he twee Buddeln Wien köpen wull.
3.) De Fohrer hett dat to laat sehn, dat de Fro över de Straat leep.
4.) Ik bün mi seker, dat Klaus Groth in Heide op’e Welt kamen is.
5.) Du weetst dat wiss un wohraftig, dat Hamborg an’e Elv liggt.
6.) Se hett dor nich an dacht, dat se en Termin op’t Standesamt harrn.
7.) Dat is mi schietegal, dat Werder Bremen dat Speel wunnen hett.
8.) Ik kann mi gor nich wedder inkriegen, dat St. Pauli opstegen is.
9.) Dat glööv ik nich, dat Freddy Quinn wedder anmustert (angeheuert) hett.
10.) Dat kann nich angahn. Mien Fro hett en Koken backt.
(dat mien Fro en Koken backen deit.)
Lösungen für die Übungen zur plattdeutschen Basisgrammatik – Seite 97
_____________________________________________________________________________
66. Indirekte Fragesätze: Dat gifft twee Möglichkeiten.
Ik weet dat nich mehr. Heff ik twee Buddeln oder dree drunken?
Ik weet nich, wat (ob) ik twee oder dree Buddeln drunken heff.
Maak ut twee Sätze een Satz:
1.) Ik weet dat nich, wat hüüt Sünndag is oder nich?
2.) Du büst unseker, wat du de Arbeit kriggst oder nich?
3.) Ik weet dat nich, wat dat noch Regen gifft oder nich?
4.) Ik mutt mi dat noch överleggen, wat ik Inge heiraat oder Ingrid?
5.) Dat schall mi mal verlangen, wat se noch kummt oder nich?
67. Attributsätze: Maak ut twee Sätze een Satz.
1.) Dor steiht en Boom, de gröön is.
2.) Dat Huus, dat ik köfft heff, is groot.
3.) Erna, wat mien Fro is, kummt na Huus.
4.) Ik wohn in Hamborg, wat jümmers noch an’e Elv liggt.
5.) Dor steiht en Auto, dat mi tohüürt.
6.) Op’n Disch liggt en Book, dat ik jüst leest heff.
7.) Dor is jo de Slötel, den ik lang söcht heff.
8.) Ik kaam ut Buxtehuud (Buxtu), wo de Hunnen mit’n Steert bellt.
So is dat in de Welt, de een hett den Büdel, de anner dat Geld.
Lösungen für die Übungen zur plattdeutschen Basisgrammatik – Seite 98
_____________________________________________________________________________
68. Konjunktiv: Översett disse Sätze:
Irreale Bedingungsätze:
1.) Wenn ik Geld harr, föhr ik na Spanien.
2.) Wenn ik Arbeid harr, weer ik froh.
3.) Wenn dat kenen elektrischen Strom geven dee, müss ik Petroleum köpen.
4.) Wenn dat di nich geven dee, kunn ik inpacken.
5.) Wenn du nich to rechte Tiet kamen weerst, harr ik sülvens kamen müss.
Wunschsätze:
1.) Harr de HSV doch wunnen!
2.) Kunn se doch Botterkoken backen!
3.) Wenn dat doch endlich Regen geven de!
4.) Wenn ik doch endlich in’n Lotto winnen dee!
5.) Wenn wi doch blots noch den Tog kriegen deen!
Höfliche Fragen:
1.) Köönt Se mi seggen, woans ik to’n Bahnhoff kamen do?
2.) Köönt Se mi seggen, wo laat dat is?
3.) Harrn/hebbt Se Lust to danzen?
4.) Harrst du hüüt Tiet för mi?
5.) Deest du mit mi uandaag in’t Kino gahn? Güngst du vundaag mit mi in’t Kino?
Umschreibungen und Verstärkungen
69. Sätze mit „doon“ – Maak en Satz mit en Form von „doon“
1.) He kummt nicht rut.
2.) He föhrt keen Auto.
3.) Wi eet keen Fleesch.
4.) Se drinkt geern en Beer.
5.) Ik gah noch lang nich na Huus.
6.) Ji snackt faken (oft) Platt.
7.) Se arbeid düchtig.
8.) He fritt as’n Schünendöscher.
9.)Du sabbelst den ganzen Dag.
Rutkamen deiht he nich.
Autofohren deit he nich.
Fleesch eten doot wi nich.
Beer drinken deit se geern.
Na Huus gahn do ik nich.
Plattsnacken doot ji faken.
Düchtig arbeiden deit se.
Freten deit he as’n Schüündöscher.
Den ganzen Dag deist du sabbeln.
Lösungen für die Übungen zur plattdeutschen Basisgrammatik – Seite 99
_____________________________________________________________________________
1.) Ik drink soveel as ringeiht.
2.) Du seggst, wat du denkst.
3.) Se fraagt, wat he noch kummt.
4.) He seggt, dat deit weh.
5.) Ik överlegg, woneem he henföhrt.
6.) Wi meent, dat Wedder warrt beter.
7.) Ji wüllt, dat wi noch wat eet.
8.) Se vertellt em, se hett Snööv.
9.) He wull, dat se em heiraad.
10.) Se anter, Heini harr ehr ok al fraagt.
Ik drink soveel, as ringahn deit.
Du seggst, wat du denken deist.
Se fraagt, wat he noch kamen deit.
He seggt, dat dat wehdoon deit.
Ik överlegg, wo he henfohren deit.
Wi meent, dat dat Wedder beter warrn deit.
Ji wüllt, dat wi noch wat eten doot.
Se vertellt em, dat se Snööv hebben deit.
He wull, dat se em heiraden dee.
Se anter, dat Heini ehr ok al fragen dee.
70. To'n Översetten:
1.) Gib mir mal die Tasse!
2.) Mach das nicht!
3.) Sie lachten und scherzten.
Do mi mal de Tass (geven)!
Do dat nich!
Se lachen un deen (Spaaß maken).
Wat'n ösigen Kraam, nich?
Umschreibungen mit „kriegen“
71. Ji schüllt dat in't Hochdüütsche översetten:
1.) De lütt Deern kreeg dat mit de Angst.
2.) Dat kann ik nich klook kriegen.
3.) Se kregen sik dat Strieden.
4.) Du kannst de Appeln von'n Boom kriegen.
5.) Krieg den Ketel to Füüer!
6.) Se kregen dat Lachen.
7.) Kannst du dat nich ’trecht kriegen?
8.) Ik harr dat woll to weten kregen.
9.) Wi mööt em bi de Büx kriegen.
10.) Du schallst dat to sehn kriegen.
Das kleine Mädchen bekam Angst.
Ich begreife das nicht.
Sie stritten sich.
Du kannst die Äpfel pflücken.
Setz Wasser auf!
Sie fingen an zu lachen.
Schaffst du das nicht?
Ich hätte das erfahren.
Wir müssen ihn erwischen.
Du wirst das sehen.
72. Segg dat op Platt:
1.) Wir werden ihn schnappen.
2.) Wirf den Motor an.
3.) Dafür habe ich zehn Euro bekommen.
4.) Ich begreife das nicht.
5.) Du sollst etwas abbekommen.
6.) Er nahm den Revolver aus der Tasche.
7.) Wir werden das schon schaffen.
Wi warrt em woll kriegen.
Krieg den Motor in’e Gang.
Dor heff ik teihn Euro för kregen.
Ik krieg dat nich in mien Kopp!
Du schallst wat afkriegen.
He kreeg den Revolver ut’e Dasch.
Wi warrt dat trecht kriegen!