Kyrkjeblad nr 1 - Kyrkja i Gloppen

Transcription

nr.1 Kyrkjeblad for Gloppen februar 2015 Årgang 45
Tema:
Jubileumsboka for Vereide kyrkje
Februar 2015
Godt nytt kyrkjebladår!
Versågod, her er det første nye kyrkjebladet i det nye året.
Vi har tenkt å “halde stilen” med
mange sider, store bilde og stor
breidde på stofftype og tema.
Sjølv om redaksjonen arbeider
gratis og distribusjonen skjer på
dugnad, veit vi at alt kostar pengar.
Prisane både på trykking og layout har
vore konstante, men sidan trykkinga
søkje i Litauen, blei prisen påverka av
kroneverdien i høve til Euro. Det går
truleg mot eit lite underskot for året
som gjekk, seier kasseraren. Difor er
det spennande når vi no sender ut
blankettar allereie i nummer 1, kor
mykje bladpengar som kjem inn. Vi
har tenkt å setje tæring etter næring,
som det heiter på fagspråket. Og som
før sagt: Dei fleste som betaler, betaler
faktisk nok, dersom fleire av dei som
les bladet betaler for seg. Så om du
ikkje har gjort det før, gjer du det
kanskje no.
Tema
Innhald
1
nr.
Gina-Agathe Tytingvåg song og Hanna Kvernevik spelte fele
på «Det hev ei rosa sprunge» under Musikklinja på Firda
vidaregåande skule sin adventskonsert i Vereide kyrkje.
FOR TANKE OG TRU
Jubileumsboka for Vereide kyrkje er
utgangspunktet for ein del av artiklane. Sjølve bokmeldinga kan du lese
i julenummeret. Vi har laga stoff som
skal vere utfyllande kommentarar eller
apropos til stoff i boka. Og skulle det
føre til at du kjøper boka, var det det
vi håpa på! Asbjørg Apalset skriv på
side 8 til 11 om Absalon Absalonson
som var prest i Vereide, og går grundigare til verks enn boka gjer. Spaltisten
sine kommentarar side 13 og samtalen
med Oddlaug Vereide side 6 har jubileumsboka som bakgrunn og referanse, og også minna om då orgelet i
Vereide vart sett inn på side 12, viser
til artikkelen i boka.
Andakt ved Oddlaug Vereide
side 3
Absalon Absalonson ved Asbjørg Apalset
side 8
Framsida
ved Harald Aske
side 17
Juletrefestar i Hyen ved Aslaug Heimset Larsen side 20
er levert av Ronny Solheim som har
vore hovudfotograf for jubileumsboka.
Du kjenner nok att glasmosaikken
i korvindauget i kyrkja. Ser du fiskane?
Ein samtale ved Olav Søreide
Spaltisten Olaf Sigurd Gundersen
Min salme ved Anne Berta Kleppenes
side 31
Firda sin adventskonsert ved Harald Aske
side 14
Hyarane song jula inn
side 36
Lysmesse med konfirmantane ved Harald Aske
Skulegudsteneste i Sandane kyrkje
Adventssamling i Hyen
Lysmesse i Gimmestad ved Harald Aske
Soul Children jubilerte for 10 år
Den store barnedåpen ved Gunn Hole
Kyrkjeblad for Gloppen nr. 1, 2015
side 13
DETTE VAR VI MED PÅ
Stallmesse i Breim ved Venke Kollbotn
2
side 6
side 22
side 18
side 22
side 24
side 26
side 28
Andakt
Oddlaug Vereide
Gå til kyrkje
”Lat oss ikkje halda oss borte
når kyrkjelyden vår samlast,
som somme plar gjere, men lat
oss setje mot i kvarandre.”
Hebr 10.25
I
dag skriv eg om kyrkjegang og det kyrkja står for.
Som klokkar i Vereide kyrkje i over 20 år var eg
nøydd å gå i kyrkje nesten kvar søndag. Hadde eg
ikkje hatt denne tenesta, så hadde eg ikkje gått så
ofte til kyrkje. Mang ein søndagsmorgon når eg vakna,
tenkte eg: «Å, kor godt det hadde vore å dorme ei stund
til.» Men opp måtte eg, og til kyrkje bar det. Det var
godt å kome inn i kyrkjerommet og vere der heilt åleine.
Der var ei atmosfære som ikkje finst i andre rom. Eg var
komen inn i eit heilagt hus, Guds hus.
Så kom kyrkjefolket. Kyrkjeverten delte ut bøker,
Kristus-lyset vart tent på lysgloben, og fleire tende små
lys frå Kristus-lyset, bad ei stille bøn for seg sjølve eller
sine næraste, eller mintest i takksemd dei som hadde gått
over grensa.
Det var kjekt når dåpsfolket kom til kyrkje, høgtidsstemte, glade og spente. Konfirmantane fann arka som
dei skulle fylle ut, - kviskra, var litt urolege, men stilna
når gudstenesta tok til. Vi tilsette bad alltid ei bøn i sakristiet før gudstenesta, takka Gud for at vi fekk samlast,
og kjende at det var rett å vere i kyrkja. Orgelmusikken
fylte kyrkjerommet. Det var helg og høgtid. Salmesongen
lydde frå gamle og unge. Så kom syndsvedkjenninga.
Ver meg nådig, Gud, - eg har såra deg med tankar,
ord og gjerningar. Tekstlesingar på same temaet som
preiketeksten. Så stod presten på preikestolen. Vi har
meiningar om prestar og preiker, og likar kanskje minst
dei preikene som treffer oss mest. Eg seier: Preikene var
godt førebudde, til hjelp på livsvegen og målet Gud har
sett: Eit evig liv.
Dåp var det finaste. Eit lite barn vart bore fram til
Gud og lagt i Hans armar. Det rann mang ei tåre både frå
foreldre, fadrar og oss andre ei slik høgtidsstund.
Nattverden er for alle oss som treng Guds hjelp og
tilgjeving. Ein ung leia ein gamal til alterringen, granne
ved sida av granne, organisasjonsmenneske med ulikt
syn på arbeidsmåtar og oppgåver, alle knela i lag ved
alterringen. Møte med Gud, tilgjeving og fornying.
Guds velsigning fekk vi med oss ut. Klokkeslaga
minte oss om den treeinige Gud. Det var godt å få sitje i
still ettertanke under postludiet.
Vi hadde vore i Guds hus, kjent på eit stort fellesskap. «Lat oss ikkje halde oss borte…» Tenk om
klokkene i kyrkjene våre slutta å ringje fordi vi ikkje
møtte opp! Kva ville vi då misse? Livet sine største
høgdepunkt feirar vi i kyrkja. Og finst det ord som kan
gje meir trøyst ved ei båre enn orda om det evige livet?
Vi er privilegerte som har fått ein kristen arv. Ingen
må få ta frå oss desse verdiane. Det er faste haldepunkt
i livet vårt. Eg vert meir og meir takksam for kyrkjene:
Stavkyrkjene, dei små og gamle, steinkyrkjene, dei
ruvande kyrkjene med høge tårn, arbeidskyrkjene. Dei
står der og vitnar kvar for seg, levande steinar som talar
til kvar ny generasjon. Eg får så lyst til å sjå inn, - setje
meg stilt ned, kjenne den heilage roa, og be om at husa
må bli fylte av menneske og at Guds Ande må få verke.
I kyrkja er det som i andre heimar, det skifter med sorg
og glede, med krangel og uro, men også med omsorg
og kjærleik, og ei felles tru. Det er trua som er limet
i kyrkja. «Lat oss ikkje halda oss borte når kyrkjelyden
vår samlast, som somme plar gjere, men lat oss setje mot
i kvarandre» (Hebr.10,25). Ei stor kristen forsamling
gjev glede og mot, lovsongen blir sterkare. Vi får større
arbeidslyst og frimod til å tene Gud og menneske. Folk
på kyrkjeveg er eit demonstrasjonstog. Og medan vi
er inne i kyrkja, står bilane utanfor og vitnar for dei
vegfarande om at her er det mange som trur.
Søndag er helgedag. Helging er eit forhold mellom
Gud og oss, og kan føregå kvar som helst, men ved å
vere i Guds hus og i andre kristne forsamlingar, får vi
hjelp i gudslivet vårt på ein særleg måte. Det gjev inspirasjon og åndeleg mot.
Dei unge i Noreg må vinnast for Gud, skreiv Matias
Orheim. Skal vi framleis vere eit kristent land, må vi
få ungdomen med. Vi har ingen andre til å bere arven
vidare. Dei er framtida.
Bøna vår er at vi får ha ei kyrkje som rettleiar for
tru og liv. Vi takkar Gud for alt han har gitt oss i denne
underlege kyrkja vår.
nr. 1, 2015 Kyrkjeblad for Gloppen
3
Frå redaksjonen
Feil som manglar og ny sjanse
Det mangla ikkje på feil i julesøndagsskulekryssordet! Vi har likevel fått inn svar
utan feil. Men for at fleire skal få sjansen,
utset vi premieringa til neste nummer, og
kjem med fleire stikkord der desse mangla.
Ny frist er 15. mars.
Vassrett:
1. Dyr
4. Pris
57. Teikna
81. Eks biskop
176. Veks
Loddrett:
21. Båtrip
23. Varm
26. Dyrebustad
76. Den hallar mot djupet
78. Lei åtferd
113. Kalle opp over radio
200. Personleg pronomen
258. Vekst
259. Moderne
KOM PÅ MARIMESSEBASAR!
Fredag 21.mars kl. 18.00 opnar basaren
til Det Norske Misjonsselskap i Sandane
kyrkje. Ingvald Andersen Frøyen fortel og
forkynner. Han er oppvaksen på Madagaskar og var misjonær i Mali. No arbeider
han for NMS på heimebane. Han viste
konfirmantane våre kva misjon handlar
om, då han var med på leiren på Nesholmen i haust. På basaren skal det sjølvsagt
òg bli song og musikk, både til å høyre på
og ta del i. Sveler og vaflar
med alt som høyrer til,
skal vi kose oss med. Dei
fem foreiningane for NMS
kring Gloppefjorden syter
for det, og mykje meir.
Og så lar vi kronene rulle
til misjonen, som dei har
gjort i 133 år sidan den
fyrste marimessebasaren
i Gloppen. Pengane blir
framleis velsigna på veg til
dei som treng dei. Dette er
tradisjon med meining i!
Kyrkjeblad for Gloppen
www.gloppen.kyrkja.no
Utgjeve av sokneråda i Vereide, Breim,
Gimmestad og Hyen. Kjem ut minst 7
gongar i året på Sandane. Betaling etter
ønske.Bankkonto: 3705 04 71307
Grafisk design: Snøggbakken
Trykk: Druka, Klaipeda
4
Knekte du julenøttene?
Vi håpar riktig mange hadde det kjekt med
oppgåvene i julenummeret, og takkar for
dei innsende svara. Her er løysingane:
Kven hadde vore i kakeboksen?
Mistanken bør gå mot Lotte, sidan ho tydelegvis veit kva boks berlinerkransane var i.
Julenøtter
Her må vi gjere eit baklengs reknestykke.
Nøtta som tante Sofie skal få, pluss to nøtter på kvar til mor og far, totalt 5 nøtter,
utgjer ein fjerdepart av nøttene som blei
fordelte andre juledag – altså var det 20
nøtter før dei delte. Desse 20 var to femtepartar av nøttene som blei fordelte fyrste
juledag (tre born fekk kvar sin femtepart)
– altså var det 50 nøtter då dei begynte
delinga den dagen. Etter at dei hadde delt
ut nøtter julekvelden skulle det då eigentleg
vore att 51 nøtter, viss ikkje Else hadde fått
den dårlege nøtta – og dette er halvparten
(tre sjettepartar) av utgangspuktet, som
dermed var 102 nøtter.
Isracet
Namnet på vinnaren er enkelt å finne: Det
var ikkje Seime, som snurra, og ikkje Reed,
som hadde kvit bil – altså må føraren av den
blå vinnarbilen vere Hetle. Han kan ikkje
ha køyrt Volvo, sidan den blei ståande fast,
og heller ikkje Opel, fordi Opel-eigaren
har køyrt Kandalsruta i 3 somrar og Hetle
nettopp har teke sertifikat, så då står vi att
med Toyota. På andreplassen må vi finne
Seime, som snurra, medan Reed må vere den
uheldige som køyrde seg fast med Volvoen.
Seime må dermed ha køyrt Opel.
Juleselskapet
Her er den raskaste vegen til mål å setje opp
ei liste over kven av kvinnene kvar mann
ikkje kan sitje attmed, og kven av mennene
kvar kvinne ikkje kan sitje attmed. Ut frå
desse listene kan ein med litt pusling finne
opptil fleire bordplasseringar som tilfredsstiller alle krava, så det blei nok med tida mat
å få.
Marimesse – tid for misjon
D
ei skulle berre visst kva dei sette i gang
i Gloppen, dei som samlast på Mardal
marimessedag 25.mars i 1881! Snart vart
det «marimessebasarar» fleire stader kring
fjorden, og folk gjekk «mann av huse». Ja,
mennene var med, dei òg då, sjølv om det
var kvinnene som dreiv foreiningane gjennom vinterhalvåret. I vår tid er Sandane
kyrkje staden for den felles årlege marimessebasaren. No ser vi glimt av det som
kom ut av basarane; blant anna Bibelskulen
som ligg i millionbyen Changsha, Hunan
i Kina, der Jon Fitje og sidan Gjertrud var
misjonærar. Saman med andre tiltak er
skulen del av «Kyrkjeleg undervisning i
Kina» som er misjonsprosjektet til Vereide
kyrkjelyd. Dette prosjektet er heilt sentralt
Kasserar:
Venke Kollbotn, Breim sokn
Tlf. 97 77 73 83
Epost: venkekoll@hotmail.com
Distribusjonsansvarleg:
Harald Aske
Tlf. 57 86 57 30 / 970 24 915
Redaktør: Oddvar Almenning
Tlf. 57 86 94 24 / 400 04 377
Epost: oddvar@svale.no
i den veldige voksteren i kyrkjene i Kina.
For «Den enorme kirkeveksten har ført til
stor prestemangel i Kina» melder Misjonstidende. Der kan vi òg lese dette: «Det var
om lag 3 millionar katolikkar og 1 million
protestantar då kommunistpartiet kom til
makta i 1949. I 2010 kom ei amerikansk
undersøking fram til at det var 58 millionar protestantar og 9 millionar katolikkar.
Mange ekspertar seier no at det er fleire
kristne enn det er medlemmer i kommunistpartiet.» Og talet på kristne i Kina veks
med om lag 10 % kvart år! Dei treng kristen
undervisning, og det får vi vere med på.
Det er framleis god grunn til å gå «mann
av huse» på marimessebasar. Vel møtt i
Sandane kyrkje fredag 20.mars!
Redaksjonsnemnd:
Tore Myklebust, tlf. 456 01 260
tore.myklebust@gloppen.kyrkja.no
Vidar Bjotveit, tlf. 958 80 030
vidar.bjotveit@gloppen.kyrkja.no
Anders Rinde, administrasjonen
Tlf. 57 86 93 06 / 997 20 238
anders.rinde@gloppen.kyrkja.no
Harald Aske, Vereide sokn
Tlf. 57 86 57 30 / 970 24 915
Epost: harald.aske@enivest.net
Aslaug Heimset Larsen, Hyen sokn
Tlf. 57 86 98 67 / 995 24 502
Epost: tor.arne.larsen@enivest.net
Aase Ryssdal Sæther, Gimmestad sokn
Tlf. 57 86 50 51 / 911 07 329
Epost: a-ryss@online.no
Rønnaug Ryssdal, korrekturlesar
tlf. 950 72 392
E-post ryssd@online.no
Leiar
Åse Ryssdal Sæther
Kvifor skal alt
forandrast heile tida?
D
et er så mykje som ikkje er likt seg lenger, seier
mange av oss, og går 30 eller 40 år bakover i
tankane, eller endå meir. Samfunnet som vi kjem
til då, var svært annleis enn i dag på mange måtar, og vi
likar å minne kvarandre på korleis det var den gongen.
Tenk at vi, for eksempel, henta den daglege mjølka i spann
på meieriet, der meierska sette
spannet vårt under ein krane på
veggen og førte eit handtak fram
og tilbake – ein liter i gongen –
til spannet var fullt.
Sidan har det vore mjølk i flaske,
i pose og på kartong, og vi har
vent oss til det nye kvar gong,
kanskje med unnatak av posane,
som vi aldri blei glade i.
Til det er å svare at bortfallet av løna klokkarteneste nærmast
kan kallast ei kosmetisk endring i høve til det vi kan kome til å
sjå i framtida. Frå å vere ein obligatorisk og viktig del av skulen
og livet elles til dei aller fleste i landet vårt, er kyrkja i dag blitt
meir og meir perifer for mange. Det blir hevda med tyngde frå
nokre hold at det berre er eit tids-spørsmål om når kristendommen er utdøydd i Noreg, og då kan
kyrkjene seljast og bli ombygde til
bustadhus, kunstgalleri eller serveringsstader, og prestane kan omskulerast til å gjere noko fornuftig.
Tykkjer vi dette høyrest ut som ein
grei framtidsvisjon? Dersom ikkje,
er det svært viktig at vi samlar oss så
godt vi kan i arbeidet vårt. Vi har ikkje uavgrensa med ressursar, verken
økonomiske eller menneskelege, og
det er derfor tvingande nødvendig
at vi gjer dei endringane som kan
strekkje midlane våre lengst råd. Vi
kan ynskje oss tilbake til plaggekonene og kyrkjebussane si tid, men
dit kjem vi ikkje uansett, og dei
ordningane som var gode då, vil ikkje
nødvendigvis vere gode i dag.
No lurer gjerne lesaren på kvifor
eg skriv om mjølke-emballasje
i ein leiarartikkel i Kyrkjebladet, og planen er sjølvsagt å dra
ein parallell over til kyrkjelege
forhold. Der har det nemleg også
skjedd store endringar frå fyrst
Samordning = ny giv?
på 60-talet og til no. Den gongen
Illustrasjon: OA
sat dei gamle mennene framleis
helst på høgresida i kyrkja, i mørk
Det var denne realiteten som låg bak då
frakk og med blankpussa skalle, og dei gamle kvinnene
vi i Gimmestad sokneråd tok initiativet til å slå soknet vårt sasat på venstresida med svarte silkeplagg der frynsene låg
man med Vereide sokn. Etter snart 4 år med altfor mykje parali fine render nedover ryggen. På høgtidsdagane var det
lell- og dobbeltarbeid såg vi at det kunne vere mykje å vinne på
knapt sitjeplassar til alle som ville inn, og 17. mai var det
å samlast i eitt sokn, og når dette vert lese, er soknemøta avvikla
obligatorisk at også russen kom til Vereidskyrkja; omgjevne
og samanslåing truleg eit steg nærare.
av ein eim av fest og moro fylte dei fleire benker framme i
rommet, helst nær sideutgangen, slik at dei skulle ha kort
Ingen ting skulle glede oss meir enn at Gloppefjorden sokn ein
veg om dei måtte ut for døra og levere overskotsprodukt.
gong i framtida må delast igjen, fordi dei fulle kyrkjene og dei
lange køane til tilboda våre gjer det vanskeleg å handtere eit så
I tida mellom plaggekonene og oss har mykje blitt skifta
stort sokn. Nøkkelen til ein slik situasjon er det ikkje berre vi
ut, som prestar, salmebøker og gudsteneste-ordningar, og
som sit med, men like mykje du og dei andre lesarane av Kyrkjesomme har etter kvart tykt at det har blitt rikeleg med endbladet.
ringar. Klokkaren er til dømes sakna av mange, som eit fast
punkt i tilveret, kunne vi om ikkje anna fått beholde han?
Tek du utfordringa?
5
Jubileumsboka
-Viktigast at
kyrkja står der no
Tekst og foto: Olav Søreide
K
yrkjebladet har møtt Oddlaug
Vereide, klokkar i Vereide kyrkje i
23 år frå 1980 og kyrkjelydssekretær i Gloppen i nesten like lang tid. Ute i
gangen heng eit Oddvar Torsheim-bilete:
«Den gamle fjord-klokkar» - ei gåve som
ho set stor pris på. Temaet for samtalen vår
er jubileumsboka for Vereide kyrkje og kva
som for henne kjennest viktig å få fram når
vi jubilerer.
Kyrkja og kyrkjerommet
-Kva kjensler har du for kyrkja på Vereide,
Oddlaug?
-Vereide kyrkje er for meg ein vakker, stø
bygning, gammal og ærverdig, rein i utforminga inne, men framfor alt eit gudshus fylt
med ånd og atmosfære. Gjennom arbeidet
mitt som klokkar i Vereidskyrkja gjennom
mange år, har eg så ofte opplevd å kome inn i
eit heilagt hus og vere der åleine. Eg har kjent
på freden og stilla i kyrkjerommet medan eg
har gått der og laga til gudstenesta. Ofte kom
eg i hug Halldis Moren Vesaas sitt dikt der
ho skriv om å få «tene ved livsens grunnkjelder». Ei ekstra høgtid var det når det stod ei
blomepynta kiste framme på kyrkjegolvet,
og eg kjende korleis livet og døden og vona
møttest. Og så gleder eg meg over krusifikset
på alteret, kunsten på veggene og over vakre
kyrkjetekstilar i alle dei liturgiske fargane
som også seier noko om Gud. Skal tru om
folk flest veit kva som finst av slike tekstilkunstverk og kven som har laga dei?
-Du har mange slike stunder i kyrkjerommet bak deg?
Oddlaug blir blank i augo når ho tenkjer etter: -Ja, og eg har kome nær mange
menneske, i glade og tunge stunder frå dåp
til gravferd. Eg har opplevd så mange gode
møte mellom menneske, og mellom menneske og Gud. Nattverden er eit slikt møte
mellom menneske og Gud der den halve
alterringen er symbol på samfunn med dei
som har gått føre oss.
6
Eg kjem eg ikkje utanom påskedagsgudstenestene!
Fullsett kyrkje, heimkomne påskegjester, born med
bukettar av påskeliljer, mektig salmesong og kor,
messingblåsarar og pauker og ei inspirert preike...
Det indre livet i kyrkjelyden
- Eit kjernespørsmål i den nyleg utkomne
jubileumsboka om Vereide kyrkje er alderen
på kyrkja. Er det viktig for deg å vite kor
gammal kyrkja er?
- Det er sjølvsagt viktig og interessant å få
fastslege kor gammal kyrkja er, men det aller
viktigaste er at ho står der no, og at ho blir
brukt. Eg meiner at boka er for einsidig oppteken av rammeverket. Tittelen er «Vereide
kyrkje – kyrkjestad og kyrkjelyd gjennom
850 år». Det er svært interessant å lese om
kyrkja på kyrkjestaden, - godt skrive er det
også, og det er lagt ned eit stort og viktig
arbeid i å få fram nyttig og god kunnskap. I tillegg skulle eg så gjerne lese
meir om kyrkjelyden og det levde livet
gjennom hundreåra. Vi må hugse på at
slektledd etter slektledd har hatt kyrkja
som midtpunkt rundt høgtider som
dåp, konfirmasjon, bryllaup og gravferd.
- Kjeldene til det levde livet i kyrkja er
vel kanskje færre?
- Ja, men vi veit mykje om kyrkjelydsarbeidet og det indre livet i kyrkjelyden
i vår tid. Boka bør vel også vere ei kjelde
til kunnskap om notida for komande
slekter.
som kan hjelpe til med å administrere
dette mangfaldet. Prestar og organistar og
andre treng avlasting på dette feltet.
Kvinnene i kyrkjelydsarbeidet
- Nokre vil kanskje seie at jubileumsboka
i liten grad handlar om kvinnene sin
innsats i kyrkja og kyrkjelyden?
- Ja, og kanskje er det naturleg at det
må bli slik, i alle fall når ein ser reint
historisk på saka. Eg vil likevel minne
om kvinnene sin store innsats innanfor
kyrkjelyden med diakoni, misjonsforeiningar, barneforeiningar og til dels søndagsskulearbeid. Konfirmantsamlingar i
prestegarden gjennom mange år – også
for 50- og 60-årskonfirmantar - har vel
ikkje gjort seg heilt sjølv.
Mangfaldet i kyrkjelyden
- Det har skjedd og skjer mykje positivt i
kyrkjelyden vår. Marie Sælensminde Rygg
viser mykje av dette arbeidet gjennom dei
mange fine bileta som har fått plass i boka.
Eg saknar likevel utfyllande omtale av ungdomsarbeidet i kyrkjelyden, av trusopplæringa og konfirmantundervisninga i vår tid
med mellom anna temagudstenestene, Ten
Sing-rørsla og Opa kyrkje for å nemne noko.
Eg tenkjer med glede attende på særhendingar som då vi song oss gjennom heile
salmeboka, den påska vi las heile Bibelen og
i ettertid også starta med å skrive av Bibelen.
Vi skal heller ikkje gløyme det omfattande
arbeidet som prestane utfører utanom sjølve
tenesta i kyrkja gjennom ulike samtalar og
møte og gjennom diakonalt arbeid.
Det er viktig å dokumentere og overlevere
dette til ettertida. Eg merkar at sjølv eg som
har stått midt oppe i ein del av dette arbeidet,
held på å gløyme og må ta fram bilete for å
friske opp att minnet.
- Og du brenn framleis for ungdomsarbeidet i kyrkjelyden?
- Ja, det gjer eg verkeleg! Og eg synest det
er trist å sjå at vi ikkje greier å halde oppe
aktiviteten, og at t.d. Opa kyrkje i Sandane
kyrkje slit med å finne vaksne som kan ta
ansvar for dette viktige arbeidet. Ungdomen
vil gjerne møte opp, men kvar er vi vaksne?
Og så er eg oppteken av song og musikk.
Det er ein stor verdi for kyrkjelyden at vi
har ein kantor som arrangerer musikk og
dirigerer kor og orkester i tillegg til at han
sjølv leverer mektig orgelmusikk. Du verda
så mange flotte konsertar vi har fått oppleve i Vereidskyrkja! Og endå er det store
ressursar av unge og eldre i kyrkjelyden og
bygda som bør inviterast til gudstenestene.
Det er så viktig å engasjere flest mogeleg, og
det er heilt nødvendig å skaffe fleire krefter
No og framover
- Kva vil du trekkje fram som dei største
stundene dine i Vereidskyrkja, Oddlaug?
- Då kjem eg ikkje utanom påskedagsgudstenestene! Fullsett kyrkje, heimkomne påskegjester, born med bukettar
av påskeliljer, mektig salmesong og kor,
messingblåsarar og pauker og ei inspirert preike… Eg blir rørt og tenkjer på
heimveg: stakkars dei som ikkje har fått
oppleve dette!
- Du har vore litt inne på framtida. Skal
vi våge å tenkje noko om kyrkja på Vereide og kyrkjelyden 50 år fram i tid?
Det blir stille ei stund medan Oddlaug
ser framfor seg.
-Eg kjenner av og til ein otte for kyrkja
si framtid, - ein otte for at vi skal miste
dei store verdiane av syne. Det er mykje
som trugar den kristne arven vår, alt frå
manglande respekt for å halde kviledagen
heilag til sviktande oppslutnad om barneog ungdomsarbeid. Eg bed for at vi skal
greie å løyse ut eit endå sterkare engasjement slik at fleire tek ansvar framover. Eg
bed for ei levande kyrkje.
7
Absalon Absalonson
Prest i Gloppen frå 1594 til 1630.
Presten med
kjendisforeldre
Av Asbjørg Apalset
Stor arv det er for mannen av godtfolk vera fødd. Om dette gjeld
Absalon Absalonson, får de døme om når de har lese artikkelen.
V
i går tilbake i tid for å presentere foreldra hans. Begge var svært kjende i
si samtid, og begge har kjende namn
den dag i dag. Eg vil starte med far
hans, Absalon Pederson Beyer. Han var fødd i
Skjerdal i Aurland i 1528 og døydde i Bergen
9. april 1575. (Francis Bull skriv: “… og oppgir
selv at han hører til en adelig slekt”. Eg hadde
ein forelesar som sa det meir tydeleg: Han var
ingen Beyer!) Foreldra døydde tidleg, og seks
år gammal vart han send til Bergen, til den
lærde skole. Der var han til han var 15 år. Han
vart som ein son i huset til den første protestantiske biskopen i Noreg, Gjeble Pederssøn.
Han betalte òg for Absalon sine studiar i Wittenberg, der han m.a. sat under Filip Melanchton sitt kateter. Ein kan forstå at han vart godt
rusta til å forkynne den lutherske læra. Etter
magistergrad i København reiste han til Bergen
og vart der livet ut. Men han var så mykje meir
enn ein gluping som klatra raskt opp karrierestigen: Lektor theologiæ ved katedralskulen,
notarius ved domkapitlet og slottsprest ved
Bergenhus. Han vart ein del av krinsen kring
Erik Rosenkrantz, slottsherre på Bergenhus.
Desse var ivrige motstandarar av hanseatane
sin dominans i byen. Men det er ikkje dette
han er mest kjent for.
Den første kjende teaterregissøren i Noreg
Han sette opp små teaterstykke saman med
elevane. Dei kunne vere på latin, for å lære
elevane språket, men dette var òg i ei tid der
lutherdomen sine krav om å bruke folkemålet
voks fram. At folkemålet diverre vart definert
som dansk, er ei anna sak. Mest kjent av desse
stykka er “Adams fall”, spela på utandørsscena
som var kyrkjegarden. Dette er langt frå latinskulane sin kjende pedagogikk! Absalon hadde
sjølv omarbeidd det frå fransk. Det verkar som
europeiske kulturstraumar slo heilt opp til
Bergen.
Dagboka
Absalon skreiv dagbok, og det meste av ho frå
tidsrommet 1552 til 1571 er bevart. Ho er skriven i ein nøktern stil, men vi får eit godt bilete
av liv og røre i Bergen, og ho er eit svært viktig
kjeldeskriv. (Sjå utdrag i “Klipp”).
Litt personleg kunne han vere: 1571. Hans
8
vesle dotter var sett “thil Schole” hos ein
kvinneleg lærar, og ho hadde lese “sin abcbog
ud” etter tolv vekers undervisning. Vi ser
den stolte far bak den turre opplysninga!
Vi finn òg andre spor etter familien: Mavis
1563. Wart min Absolonis tridie dotter født
1563 paa denne 16 dag og vart giffuen naffn
Helvig. 4. juli går Anne til kyrkje, det er
“mødres kirkegang.” 1. oktober finn vi dette
i dagboka: Døde min, M: Absalons dotter ved
naffn Helvig. Och døde hon effter ni slett for
middag. Eg fann òg ein omtale av sonen, som
seinare vart sokneprest i Gloppen: 1563. Des.
23. Paa denne dag som var en Torsdag vart
min søn Absalon Absalonis helbrigd igen som
Torsdagen tilforn bleff krank aff feber com
leuticulis sprinkelsotth. 10. november 1567
vart fjerde son hans fødd. Han vart kalla opp
etter meister Gjeble, og 1. januar året etter
går Anne til kyrkje, etter det pålagde ritualet.
3. januar 1565 finn eg følgjande i dagboka: Døde om natten ved tolff slett Elzebe
Messemagers Jordmoder vdi Bergen. Etter å
ha gjeve henne skussmål som ei kvinne med
dei aller beste eigenskapar, skriv han om dei
borna, med foreldre av høg byrd, som ho
har teke imot. Litt ned på lista kjem — hun
var oc iordmoder til M:Absalons siw børn fire
pigers Cæcilia, Kirstine; Helwig, Susanna,
og try drengebørn, Peder, Hans og Absalon.
I ei av kjeldene eg las står det at det var åtte
born, her er det berre sju. Forklaringa på
dette spriket fann eg seinare i dagboka: 1568
Januaris. Anne Pedersdotter gikk til kirke
efter sin fjerde søn Geble som er kallit efter
Mester Geble Person. Han vart fødd etter
at Elzebe jordmor var død. Vidare står det:
1568 Martius. 2. Paa denne dag i Martio døde
M:Absalons søn Geble som var kallit effter
salig M: Geble superintendanten.
Fødslar, dåp, vigsle, død, drap, avrettingar og så pest er noko av det vi finn i denne
dagboka. Vi kan lese inn tidsbilete, menneskesyn, levekår og sosiale skilnader. Fleire
gonger skriv han at det har vore avrettingar,
nøkternt og utan merknad: Nov. 2 1562 Wart
en Manddrabere halshuggen och en tiuff
hengder. Ved fleire av avrettingane vert øksa
skildra, og i ein del tilfelle vart hovudet til
den avretta sett på stake.
Bergenshumanistane
Lensherren på Bergenhus, Erik Rosenkrantz
(han med tårnet!), samla ein del menn med
felles interesser innan litteratur og historie.
Dei gav ut skrift om Noregs og Bergens
historie. Dei var ei motvekt mot den hanseatiske påverknaden på byen. Om Norgis
Rige var hans litterære storverk. Han skildrar
Noreg allegorisk. Noreg er ei kvinne. Først er
ho sterk og flott, fint pynta. No har det gått
nedover, ho er som ei gamal enke. Dette er
eit verk som vert sitert i skulebøker framleis.
Absalon var ihuga lutheranar. To koner
tilbad nokre bilete på høgaltaret i domkyrkja.
Biskop Skieldrup fjerna dei, og Absalon var
sikkert informert. Det vart gjort utan samråd
med borgarmeisteren og byrådet, og det vart
ein strid mellom kyrkjelege og verdslege råd.
Absalon må kunne seiast å vere i toppsjiktet i Bergen. Den foreldrelause vesleguten
hadde heile oppveksten gode menneske
kring seg, som hjelpte han opp og fram,
og opp og fram kom han, trass vanskar på
heimebane.
Anne Pedersdotter (Anne Absalons)
I 1552 gifta Absalon seg med Anne Pedersdotter, søster til ein studiekamerat frå tida
i København. Anne var fødd i Trondheim
(årstal ukjent). Vi veit lite om henne frå den
tida ho var gift med Absalon, berre opplysningar knytt til fødslar og nokre selskap dei
var i, og vi kan ane kva for krinsar ho vanka
i. Når Absalon skriv om borna i dagboka,
skulle ein tru at han hadde fødd dei. Mora er
ikkje nemnt, ikkje før ho skal til kyrkje etter
fødselen!
Korleis var ho så, denne kvinna som vart
avretta på Nordnes? Det har mange undra seg over, både forskarar, forfattarar og
komponistar. Det finst fleire dokument om
hennar sak: Rettsakta av 1590, brevet svigersonen Werner Schellenberger sende til kong
Christian den fjerde og svarbrevet han fekk.
Då ho vart enke, fekk ho brev frå
København om fritak for skatt, og ho fekk
løyve til å busette seg kvar ho ynskte i landet.
Ho kunne ha fått det bra, men kva utløyste
vondskapen?
Det er i tida då ho sat som enke, frå 1574
til 1590, at rykta og seinare klagemåla om
trolldom og hekseri voks fram. Var ho eit
offer for striden mellom byens geistlege og
byens råd? Då Absalon levde, var han for
mektig til at nokon gjekk til åtak på han.
Anne og bispinne Anna vart klaga for trolldomskunstar året etter at Absalon døydde.
Dei vart frikjende, men året etter kom det
ny klage mot Anne. Adrian von Buskodt og
kona ville ikkje at sonen deira skulle gifta
seg med Anne si dotter Susanne på grunn
av mora sitt dårlege rykte, dei klaga henne
for trolldom. (Kva sa dei unge til det, tru?)
Anne vart òg klaga for å ha drepe ein gut ved
å gje han noko bakverk. Ho hadde forbanna
eit pæretre så det ikkje bar frukt seinare.
Ho hadde teke livet av biskop Gjeble for at
Absalon skulle kunne bli biskop etter han,
noko han ikkje vart. Den sterkaste vitneutsegna kom frå Ellina, ho hadde vore i teneste
hos Anne i over 20 år. Ho fortalde at Anne
hadde brukt henne som hest til Lyderhorn
tre julenetter på rad. På denne heksesabbaten bestemte heksene kva for ulukker som
skulle kome over Bergen: Skipsforlis, brann
og stormflo. I alt var ho stemna for å ha teke
livet av fem menneske, kasta sjukdom på
fleire, vore på heksestemne i tillegg til strid
om jord og annan eigedom. I ei tid med så
mykje pest og annan sjukdom var det lett å få
skuldingar over seg. Ho var skarp og talefør,
ingen stakkar.
Anne vart dømt til døden etter norsk lov,
mannhelgabolken og kristenretten. Trass
protestar frå ein del prestar i Bergen vart ho
dømt til døden. Dommen vart signert med
37 segl, inkludert den verdslege eliten i byen
med lagmann, borgarmeister og medlemmer
av byrådet. På veg til rettarstaden ropte Anne
fleire gonger ut si uskuld. Ho vart brend på
bålet 7. april 1590.
Fleire kunstnarar er opptekne av Anne
Pedersdotter
Vera Henriksen, som er kjend for sine historiske romanar, har skrive romanen “Skjærs
ild” med motiv frå trolldomsprosessen mot
Anne Pedersdotter. Mange av oss har vel
høyrt om Edvard Fliflet Bræin sin opera
“Anne Pedersdotter”, med tekst av Hans
Kristiansen.
Så var det sonen, kapellan og sokneprest til
Gloppen
Absalon Absalonson Beyer vart fødd 19.
april 1559 i Bergen, og døydde 1. desember
1639. Han var oppvaksen i Bergen og var
nok ein av dei kondisjonerte, når ein les om
kven faren omgjekk. Han fekk opplæring hos
faren og var truleg elev ved katedralskulen.
Seinare studerte han teologi i København.
Han vart res. kap. ved domkyrkja i Bergen.
Frå 1594 til 1603 var han kapellan i Gloppen,
og frå 1603 til 1630 var han sokneprest der.
Han var gift med Dorthe Pallisdotter, og
dei hadde desse borna: Kirsten Absalonsdotter Stub, Ananias Absalonson Beyer og
Lisbeth Absalonsdatter Beyer. I genealogien
står det òg oppført ein NN Absalonson Beyer
Vereide. Det er kanskje feilføring for fødestaden. I klagemålet mot Anne er det nemnt ein
son som hadde vore på pæreslang i ein hage.
Det er mykje usikkert ved dette klagemålet,
og kunne ein komande sokneprest til Gloppen gjere noko slikt? I ein prosess der Anne
klagar Anna Giertt Snigkers for å vere ein
oppenbare troldkonnæ och ein witterlige tiuf,
stiller sonen Absalon i retten då mora ligg
sjuk. Det er fleire prosessar, og det er
snakk om trenering. Anne vart frisk
og stod opp straks saka var ferdig! Den
klaga vart frikjend, men ho hadde sete
så lenge i fengsel at helsa var øydelagd.
Det er spekulert ein del rundt kvifor
Absalon ikkje var tydeleg i forsvar av
mora under prosessen i 1590. Kunne
grunnen vere at han var gift med ei frå
den andre fløyen i splittinga mellom
dei geistlege og dei verdslege råda?
Han som hadde stilt opp for henne
fleire gonger under ein prosess, kvifor
ikkje den siste? Svaret får vi vel aldri.
Svogeren hans, Werner Schellenberger,
prøvde å få domen over Anne omstøytt
i 1596. Dette gjorde han for å reinvaske ætta. På kontinentet vart born av
hekser ærelause og fråtekne privilegiar.
Han tapte saka.
Kvifor søkte Absalon seg vekk frå
Bergen? Vart det for vanskeleg å vere
prest og sonen til ei avretta kvinne som
var skulda for trolldom? Vi glopparar
vil vel ynskje å tru at det var bygdene
og folket her som var så lokkande. Det
vi veit, var at han var prest i Gloppen
i 36 år. I tida etter budde han hos dottera Kirsten og svigersonen, sokneprest
til Kinn Jacob Lauritsen. Prestebustaden var då på Skorpa. Der døydde han,
men han vart gravlagt under kyrkja på
Kinn. Restane frå graver under våpenhuset og kyrkja vart i 1911-12 flytta til
ei grav på nordsida av kyrkja. Der står
det ein bauta av gråstein. Inne i kyrkja
heng ei praktfull minnetavle over
Absalon med denne innskrifta: Her
under hviler s.her Absalon Absalonsen,
barnefødt i Bergen anno 1559 den 10.
apr. og caplan til Domkirken sammesteds i 17 aar og derefter sogneprest
til Gloppen Nordfior udi 41 aar, som
døde her i Schorpen Anno 1639 i sin
alder 81 aar. Gud giffue hannem med
alle Christne en glædelig opstandelse.
Epitafiet, som er frå 1639, er i følgje
kunsthistorikaren Sigrid Christie ett
av de mest engasjerende presteportretter
vi har, med det reserverte, lukkede uttrykket i det tunge ansiktet, den veldige
kubiske skikkelsen.
Når vi sit i Vereide kyrkje, Breim
kyrkje eller Gamle Gimmestad kyrkje
og ser katekismustavlene som heng
der, kan vi tenkje på Absalon som var
prest i Gloppen på den tid dei kom
opp. Var det slik at han ynskte ei meir
“luthersk” utsmykking, slik nokre
gissar? Det er mykje vi ville ha visst
om Absalon, men sikkert er det: Han
kviler ute på Kinn under ynskjet: Gud
giffue hannem med alle Christne en
glædelig opstandelse.
Asbjørgs klipp
Klipp frå Absalon Pederson Beyer
sine dagbøker
Absalon Pederson Beyer skreiv dagbøker i
tida 1552 til 1572. Dei er tilgjengelege i dag
og er gode historiske kjelder for den tida.
Eg har valt ut nokre dagboksblad frå 1564
og 1565.
1564.xII.
Vart en karll fød i Blegend halshuggen og
stegitt som hafde giort megit ont, di han var
en tiuff och en mordere. (Stegitt: Hovudet
vart sett på stake, til skrekk og åtvaring.)
1565 Maius 31.
Drucknede her Peder philosophus paa vor
Herris Hemmelsfardag, pa Jolster vdi it
stortt ferst vand selffannen. Var hand fød i
Selandt oc gick først til Skole i Bergen vnder
mig Absalon … drog der effter thil Stauanger at faa sig nogit kald oc embete, fick der
inted, drog saa til Jolster der bleff hand, var
hand megit vnderlig mot døden. (Selffannen:
To personar drukna. Bleff = drukna).
1565 Julius .XIIII
Var kongens skib, den sundske Engel tillad
att schulle drage til Københaffn laden medt
Bergerfisk ther var nogle baasmend paa,
blant huilke der var en skotte, hand stal
nogle voger fiisk, oc vart der fore hengd paa
denne dag.
September 14.
Var to børn døpte i Domkircken.
Pestelentze.
Vdi dette aar førte en Bremmer skiber som
kom fra Dansken hid til Bergen pestelentze
med sig skiberen styremanden oc den meste
partt aff baasmenderne døde.
(Her fylgjer ei dagbok der han tek med ofra
for pesten. Ein del er nemnt med namn eller
slektskap, andre er berre talde. Innimellom
er det nokre som blir avretta, nokre døyr av
sjukdom eller i ulukker.)
October 1565
25. Sex lig til Domkircken.
27.28.29. Vore oc en heel hob lig paa.
29. Døde Tosten paa Kaldewegen, da her
Thomas var hoss hannom oc gaff ham
Sacramentit badt hand sin hustru Kristin
Brocks forlade sig, hues hand henne fortørnit
hafde, hun vilde icke, dog berettidis handt.
(Fortørn= gjere urett, berettiges: Verte førebudd til å døy, få nattverden.)
9
Orgelet i Vereide kyrkje
Slik såg det gamle prospektet ut.
Orgel ut
og orgel inn
Harald Aske i samtale med Anders Rinde
-Å få ut det gamle orgelet må ha vore eit
omfattande arbeid. Vart alt gjort på dugnad?
Medlemmer av Vereide sokneråd møttest
30. oktober 1981 til synfaring og planlegging av arbeidet med å få ut det gamle orgelet og gje plass til det nye. Øystein Gangfløt,
eigaren av orgelfabrikken, skulle kome med
fly 19. november, og før det måtte det meste
vere rive og fjerna frå galleriet.
Pipene vart plukka ned og plasserte andre
stader i kyrkja, veggen mellom spelepulten
og orgelhusa fjerna, og det meste av andre
flyttbare ting tekne ut. Men dei tunge vindladene og spelepulten hadde vi ikkje greidd
å få bort då Gangfløt kom. Vi hadde rett og
slett ikkje utstyr til å få det bort. Det var den
unge orgelbyggjaren lite nøgd med då han
kom, for han hadde nok tenkt å starte byg-
10
gearbeidet på nyorgelet i staden for å vere
med på rivinga av det gamle. Han bora eit
hol i taket og festa ein talje der. Spelepulten
og vindladene vart så heiste ned i kyrkja
etter tur, og derifrå var det å bere desse ut.
Sterke karar måtte til, for dei var steintunge!
Denne store dugnaden var laurdag 21.
november 1981.
-Kvar vart det av det gamle orgelet?
Ein kjenning av Håkon Forland, Magnus
Nybø i Askvoll, hadde fått lovnad på å få det
han trong av det gamle orgelet. Nybø var
med på dugnaden i Vereidskyrkja 21. november, og han fekk med seg ein del piper,
men dei tunge vindladene og spelepulten
ville han ikkje ha, så dei enda sine dagar på
søppelfyllinga i Eidsmona.
-Her må vi skyte inn at Magnus Nybø ver-
keleg sette opp eit orgel i si eiga stove. Men
han brukte berre eit par register frå Vereide.
Resten fekk han frå eitt eller to andre orgel.
Det vart oppsett på ei mekanisk sløyfelade
som han også fekk tak i frå eit brukt orgel.
Underteikna har prøvt orgelet, som var
fullt spelbart, men svært ustemt og ujamt i
intonasjonen. Magnus Nybø døydde i 1910,
og huset vart selt i 2011. I 2013 var dei nye
eigarane usikre på den vidare framtida for
orgelet.
Arbeidet med montering av det nye orgelet gjekk greitt, og Kristen Hauge vart henta
inn som ansvarleg for målararbeidet. Det
gjorde dei så smakfullt at ein representant
for Riksantikvaren trudde orgelet var bygt
inn i det gamle prospektet. 27. desember
1981 var orgelet såpass spelbart at det var
Her vert ei av vindladene boren ut. Dei
gode hjelparane er frå venstre Matias Devik,
Johannes Klungrehaug, Oddvar Skeistrand,
Magnus Nybø, Asbjørn Gjengedal (gøymd),
Harald Aske og Rasmus Bergheim.
radiogudsteneste frå Vereide.
- Det nye orgelet tek vesentleg mindre
plass enn det gamle, så det vart kanskje litt
diskusjon om korleis all den nye plassen
skulle utformast?
Interiørarkitekt Berta Henden vart
kontakta, og ho teikna ei skisse til løysing.
Benkane vart tekne ut og erstatta med 100
gode stolar, og på golvet vart der laga trinn
slik at alle kan følgje betre med i det som
skjer i kyrkjerommet elles. Kåre Skrivarvik
stod for snikkararbeidet. Kan hugse han
var så fornøgd med å ha fått lirka fram dei
gamle listene rundt gallerikanten og fått dei
uskadde på plass att etter at golvet var lagt.
Pent gjort!
-På eit lite skilt på spelepulten står Øystein Gangfløt 1981. Det stod vel i kontrak-
ten at orgelet skulle vere ferdig i 1981.
Det gjekk ikkje, og han brydde seg vel
ikkje med å lage nytt skilt. Men vart det
mykje forseinka?
Søndag 7. februar vart det nye Gangfløtorgelet vigsla. Konsulenten for orgelet,
Arne Hadland frå Borgund (seinare
domorganist i Stavanger) spelte under
gudstenesta, og både han og Anna-Marie
Hvaal Solberg var med på konserten
same kvelden. Det var også Vereide
kyrkjekor, Breim kyrkjekor, Jubilo og
Gloppen Jentekor. I veka som følgde var
det fleire konsertar der m.a. Søren Gangfløt, domorganist i Fredrikstad, tok del.
Vi hadde også besøk av Volda og Ørsta
kammerorkester og Volda kyrkjekor med
glopparen Ragnar Aske som dirigent.
Ein liten kuriositet: Dette er programmet for konserten ved vigsla av
det første orgelet i Vereide kyrkje fredag 20. mai 1938. Organist Thorleif
Aamodt, som også hadde vore konsulent for orgelet, var på den tid 29
år, men allereie ein røynd orgelkonsulent og kjend konsertorganist. Frå
1948 og til han gjekk av med pensjon
var han organist i Johanneskyrkja i
Bergen. Ho som song solo, var truleg
syster (eller kona?) til organisten.
11
Orgelet i Vereide kyrkje
Når ein arbeider hardt, må det nye krefter til. Her får dugnadsgjengen seg ein
pustepause og litt mat. Vi ser frå venstre Ragnar Hauge, Matias Devik, Håkon
Forland, Arne Eikenes, Johannes Klungrehaug, Asbjørn Gjengedal, Harald Aske,
Magnus Nybø og Oddvar Skeistrand.
Far og son: Oddvar og Ståle Almenning
12
Gamleorgelet er ute, og den fyrste store
delen av det nye er komen på plass.
Øystein Gangfløt og hans mannskap i god
gang med montering av det som viste seg å
bli det siste orgelet firmaet leverte.
Spaltisten
Foto: Marie s Rygg
Vereide kyrkje
Olaf Sigurd Gundersen
Det gammalnorske ordet kirkjusokn tyder kyrkjesøking. Derifrå kjem ordet kyrkjesokn. Sokneinndelinga i Norge
er i grunntrekka sine eldre enn inndelinga i bispedøme.
Vereide kyrkje fekk ein spesiell status som ei av dei 4 hovudkyrkjene i Firdafylket.
Dei første kyrkjene Olav Tryggvason fekk bygd, var gjerne
steinkyrkjer. Det var dei engelske geistlege han hadde i følgjet
sitt som var fortrulege med det. Dei som kalka veggene i høve
850-årsjubileet, var forundra over kor godt murarbeidet var
gjort. Dei fann heller ikkje at kyrkja var skøytt på.
Den tidlegaste kyrkjeretten forutsette at dei vanlege soknekyrkjene var av tre. Seinare kom det eit påbod om at hovudkyrkjene skulle vere steinkyrkjer. I hovudkyrkjene skulle
det også oppbevarast rette vektlodd og rette alenmål, så folk
kunne justere vektene og måla sin etter dei. Kyrkja skulle vere
til å stole på.
Og presten skulle vere til å stole på. Sølibatkravet for
prestar vart først verkeleggjort i Norge på 1300-talet. I
hovudkyrkjene vart det sunge messe så å seie kvar dag. Då
skulle presten vere fastande. Ekteskapeleg avhold høyrde også
med til fasta. Det gjorde det vanskeleg å ha familie. Men etter
Svartedauden vart det ikkje stilt så strenge krav. Det var ikkje
spørsmål om ein hadde råd til å gifte seg, men om ein hadde
råd til å la vere. Såleis har prestekonene hatt ein viktig, men
gjerne upåakta plass i kyrkjesoga.
Messa vart feira ved alteret. Men ei preike kunne haldast
ute, t.d. ved krossen. Når ein kom til kyrkje, kyste ein på
durakinnet, dørkarmen. Innfor døra var det vievatn. Ein slo
krossteiknet og tok ein drope på panne, bryst og skuldre,
og slik reinsa ein sinnet. Seinare vart det å «lese i hatten» og
klokkarbøna: «Herre, eg er komen inn i dette heilage huset
ditt...»
Røykelse fylte rommet, teiknet på det heilage livet som
brenn i kjærleik til Gud og strøymer ut som bøn. Høgdepunktet i messa var nattverden. Når innstiftingsorda lydde, og forvandlinga skjedde, ringde ein med ei lita konsekrasjonsklokke
og ei klokke i tårnet. Dei som var heime og høyrde klokka,
skulle be «Min Herre og min Gud». Så når folk seier «Herre
Gud» kan det vere ei vidareføring av dette.
Folk opplevde messa som eit drama. Presten var kennemannen, som skulle lære og undervise om kva bilda i kyrkja
tydde og forklare innhaldet i den latinske liturgien. Preika var
på norsk.
Ved dåp møtte presten følgjet utanfor kyrkja og spurde:
«Kva ønskjer de av Guds kyrkje?» Den som bar barnet svara:
«Trua.» Presten spurde så: «Kva skal trua gje deg?» Fadderen
svara: «Evig liv.» Presten: «Vil du inngå til livet, hald boda.
Du skal elske Herren din Gud…» Så fekk barnet litt salt på
tunga som symbol på visdom, og dåpen vart forretta rett
innanfor kyrkjedøra. Ein fin start på dåpsopplæringa.
Ein kom gjerne ikkje til messe kvar søndag. Men fyrste
påskedag var samneytesdag, då heile kyrkjelyden skulle
samlast til messe. I Vereide kyrkje har fyrste påskedag vore
den best besøkte dagen i kyrkjeåret.
Konfimasjon skjedde ved 12-årsalderen. Dette var det
biskopen som utførte. Han salva konfirmantane, teikna
krossmerke i panna og knytte eit kvitt klede kring panna.
Det skulle dei gå med i 7 dagar, og så skulle det brennast. I
dag er det kvite konfirmantkapper.
Ved vigsel møtte dei utanfor kyrkja. Presten vigsla vigselringen og gav han til mannen, som sette ringen på kvinna
sin langfinger, for der trudde dei det gjekk ei åre direkte til
hjartet. Dei gjekk så inn, og det vart halde bruremesse. Kom
det fram at vigsla hadde skjedd under tvang, var ekteskapet
ugyldig, og dei var fri til å gifte seg på nytt. Så prinsipielt har
det aldri vore tvangsekteskap i Vereide kyrkje.
Når ein var død, vart det kvelden før gravferda sett lys på
kista og det vart ringt med kyrkjeklokkene. Presten tok imot
gravfølgjet på kyrkjegarden, dei gjekk inn i kyrkja og det
vart halde sjelemesse.
Vereide kyrkje har i mellomalderen vore eit av dei største
byggverka på Vestlandet. Når ein steig inn i kyrkjerommet,
steig ein inn i ein mektig hall, rikt på bilde og kunst. Presten
var kledd i vakre messeklede. Lukt av røykelse slo imot ein.
Lys blafra og skein. Og lyden av song og vakre harmoniar
tonte under kvelven. Det heile var storslege, ein forsmak på
himmelen. Dei deltok i det dramaet gudstenesta er med alle
sansar.
Så kom ei tid då evangeliet mest berre skulle inn gjennom øyra. Men oppfordringa i Fil 4 er å gje akt på alt som er
reint og fint og gjev glede. Meisteren sjølv bar ei kappe vevd
i eitt stykke, som dei kasta lodd om fordi ho var så verdfull.
Han gjekk ikkje i filler.
Vereide kyrkjekor fører i dag tradisjonane med harmoniar og vakker song vidare. Jorunn Vereide har fornya kyrkjetekstilane. Sven Havsteen-Mikkelsen stemmer sinnet til
andakt med kunsten sin. Ei ny kyrkjeklokke med innskrifta
«Kristus er oppstaden. Lovsyng Gud i hans heilagdom» kallar folket saman.
Vereide kyrkje er verkeleg eit kulturminne. Det er opp til
folk i dag om det skal vere eit levande kulturminne og ikkje
eit museum. Kyrkja er slekta sitt hus og Guds hus. Kyrkjegong er identitetsskapande. Skal vi ha identiteten vår som
eit kristent folk, er kyrkjegong viktig.
13
Adventskonsert
Mathilde Skjæret på hardingfele framførte
«Springar» etter Sjur Eldegard.
Ingrid H. Lyslo. Ho er dotter til Øyvind – så eplet fell ikkje så langt frå
stammen. Nydeleg framføring på klassisk gitar: «Sarabande» av J.S. Bach.
Litt av ei julegåve
Tekst: Harald Aske. Foto: Per Svein Reed
Musikk av høg kvalitet, stort mangfald og fin variasjon i ei
fullsett Vereide kyrkje – det er det inntrykket ein sit att med
etter å ha lytta til adventskonserten framført av musikklinja
ved Firda. Vi fekk oppleve einskildprestasjonar, ulike samansetjingar av grupper og stort kor.
14
A
lle heldt eit høgt nivå. Alt frå
starten kunne ein ane at her vart
det mykje fint å høyre, og ingen
vart skuffa.
Opninga av konserten kunne ikkje vore
flottare. Med trompetar og kornettar på begge fløyane på galleriet og tuba og trombone
saman med orgel i midten, tona melodiar av
Purcell og Händel ut over ei fullsett Vereide kyrkje. Rektor Hallgeir Hansen ønskte
publikum velkomen og kunne fortelje at det
låg mykje arbeid bak det vi skulle få høyre.
Elevane hadde øvd seint og tidleg, ja, nokon
kanskje både natt og dag. Det har etter kvart
blitt ein tradisjon at musikklinja arrangerer
adventskonsert i Vereide kyrkje, og mange av
foreldra til elevane hadde kome langvegsfrå
for å få med seg konserten. Mange av elevane
som startar på musikklinja på Firda, har gått
i kulturskulane rundt om, og dermed er dei
Musikklinjekoret frå 1mua, 2mua, 3mua vart
akkompagnert av messingensemble i ei mektig
avslutning der Michael Pavelich dirigerte.
komne godt i gang før dei byrjar på Firda.
Når dei då får fagleg hjelp her til å kome seg
vidare, vert resultatet godt. Og skulen tek
seg godt av elevane på alle måtar. Ei gruppe
frå 2mua stod for eitt av høgdepunkta då dei
framførte «Mitt hjerte alltid vanker». Dei
starta tradisjonelt i fyrste verset, men laga så
sin eigen versjon på resten av songen. Flott
levert.
Dette er vår julegåve
Det store koret - der alle var med - var nok
høgdepunktet i konserten. Og før siste
nummeret sa dirigenten, Michael Pavelich:
«Denne konserten er elevar og lærarar ved
musikklinja si julegåve til dykk!» Deretter tona «Joy to the world» akkompagnert
av eit messingensemble ut i kyrkjerommet.
Og vi lét oss imponere. Stor klang og herleg
engasjement.
Emil Horstad frå Naustdal spelte solostykke på akkordeon, men
akkompagnerte også fint Georg Lipai som song «Ave Maria».
15
Messehaklar i Gloppen
Kyrkjebladet vil presentere messehaklane i Gloppen, og startar i Hyen.
Tore Myklebust stilte opp for fotografen.
Messehaklar
i Hyen kyrkje
Tekst og foto: Kurt Djupvik
D
en eldste messehakelen i Hyen er
truleg frå 1920-åra. Han har mørkeraud bakgrunn og gullfarga kross på
baksida med gullkanta breie kantband.
Den kvite messehakelen er laga av tekstilkunstnar Cecilie Castberg Eggen frå
Førde. Kunstnaren har tenkt på naturen
i Hyen under utforminga, høge fjell med
ein lang og trong fjord. Bak på messehakelen har ho laga den latinske krossen
og plassert han i naturen. Tverrarmen
på krossen er forma som ein båt som
siglar på fjorden, slik som den kristne
kyrkjelyden siglar mot trygg hamn hos
kyrkja sin Herre, den krossfeste og oppstadne Kristus. All den gule fargen er
sollyset som skin mellom fjella i Hyen.
Materialane i messehakelen er kvitt
ullstoff som botnstoff. Krossen er også
i ull, medan det lysaste stoffet i applikasjonen er silke.
Messehakelen vart innvigd 2. juledag
1983.
Den grøne messehakelen fekk si påteikning av Husfliden i Bergen. Synnøve
Ommedal, Sigrid Aa Ommedal og Liv
Aa Holme har brodert og sydd saman messehakelen. Han har broderte
kornaks oppe og druer nede. Bak er det
ein grøn kross og framme er det Kristusmonogram.
Messehakelen vart første gong teken
i bruk ved konfirmasjonsgudstenesta i
1992.
16
Skulegudsteneste
1
4
2
3
Flott gjennomføring av
skulegudstenesta i Sandane kyrkje
Tekst og foto: Harald Aske
D
et er ikkje mange gonger i året
Sandane kyrkje er så fullsett som
når Sandane skule fyller opp
med elevar, lærarar og assistentar til skulegudsteneste siste skuledagen før
jul. Opp gjennom åra har dei hatt eit godt
samarbeid med presten, og kvart år er det 5.
klasse som står for det meste av programmet.
Songane hadde dei øvd på på førehand, og
saman med kantor Marièl Eikeset Koren sat
spente korpsmusikantar med instrumenta
sine klare til å gje tonefølgje til julesongane.
Klokkene slutta å kime, og stjerneprosesjonen kom skridande inn mellom stolradene
– ei stor stjerne og 12 små. «En stjerne steg
opp ved morgengry, vi fulgte den hit til Da-
vids by. Der åpnet vi våre dyre skrin med
røkelse, gull og myrra fin». Ja nettopp, dei
bar med seg gull, røykelse og myrra – gåver
til Jesusbarnet.
Femteklassingane var med og las bibeltekstar og bøner, og dei hadde øvd inn flott
korsong og eit dramastykke. Alt var så fint
og roleg framført at vi som lytta til programmet verkeleg måtte beundre dei. Nytt
av året var at Anne Britt stod framme og
formidla det som vart sagt ved teiknspråk
– ein viktig ting for den som treng det.
Som postludium spelte Trond på trompet og Jakob akkompagnerte på piano
«Mitt hjerte alltid vanker» - så vakkert, så
vakkert!
1
Stjerneprosesjonen har kome fram og
gåvene er leverte.
2
Dei som spelar korpsinstrument ved
skulen får vere med og spele til julesongane.
Denne gongen hadde somme av dei også eigne
nummer.
3
Koret med femteklassingar gjorde sine
saker fint. Det var ein fryd for øyret!
4
Det er stappfullt i Arbeidskyrkja når Sandane skule kjem til gudsteneste
17
Adventssamling
Adventssamling
på Løkjatunet
Maria kjem ridande inn på
eit esel 1. og 2. klasse.
Liv Øygard Solheim
D
iakoninemnda hadde invitert og
lagt alt vel til rette for den årlege
adventssamlinga på Løkjatunet,
der også eldre heimebuande var inviterte. Dei to lokale ungdomane Ingrid
Linéa Hallem og Synnøve Rønnekleiv
gleda oss med song og musikk. Dei eldre
sette stor pris på det sosiale samværet
rundt kaffiborda, og åresalet gav fin
inntekt til diakoniarbeidet i Hyen sokn.
Liv Ø. Solheim stilte opp som akkompagnatør til allsongen, og dei frammøtte
føreslo kva vi skulle synge.
Diakonimedarbeidar Britt Randi Heggheim var saman med oss, og i andakta
delte ho nokre tankar knytt til orda advent og jul. Ho tok utgangspunkt i ei salmestrofe av Gerd Grønvold Saue: “Det
skjer et under i verden hver gang et barn
blir til”. Salmen formidlar ei oppleving
av noko sterkt og nært, men samstundes
allmennmenneskeleg. Maria og Josef
hadde truleg same oppleving då dei vart
18
foreldre i stallen i Betlehem, men dette
underet vart noko langt meir enn med
andre fødslar og born som veks opp.
Advent ,som tyder Herrens kome, fortel
oss om det store underet då Jesus, Guds
son, kom til vår jord for å gjenopprette
forholdet mellom Gud og menneske.
I undring får vi stogge ved bodskapen
om Guds evigvarande julegåve til oss
- eit barn fødd inn i vår verd - til frelse
og von om framtid. Våre liv kan vere
så mangt; gode og lukkelege, tøffe og
triste. Vi kan vere fanga, blinde eller
undertrykte på ulikt vis. Gud kjempar
saman med oss, gjennom sonen sin
Jesus Kristus. Han vil gå saman med oss
og setje oss fri frå det som bind oss og
skape forsoning og tilgjeving når vi ber
om det. Gud gjev oss håp og er nær.
Kristus gjev glede. Gleda gjev han gjennom bibelorda vi les, songane vi syng,
bønene vi ber og glede i møte med våre
medmenneske.
Alf Prøysen 4. klasse.
Barneside
Glimt frå dei populære
dramatiseringane
på skulefesten i Hyen
Foto: Marit Straume
Snekker Andersen 5. og 6. klasse.
Vismennene er komne
inn 1. og 2. klasse.
Nissedans. Elevar frå ungdomsskulen.
19
Julefestar i Hyen
Heile Hyen Skule syng i kor.
Teskjekjerringa 3. klasse. Frå venstre August
Aa Berge, Ruben Andreas Gjengedal og
Torstein Straume.
Foto: Marit Straume
Minst fem
juletrefestar i Hyen
Tekstar: Aslaug Heimset Larsen
Tredjedagsfest på Straume
Juletrefesten til Straume, Hope, Aa og
Holme, tredjedagsfesten, er ikkje lenger den
største, men samlar likevel framleis mange
familiemedlemmer. Medbrakt mat og kopp
gjer arrangementet bra enkelt, og komitéen
alternerer rettferdig fordelt i krinsen. Borna
står sentralt i programmet og deltek med
song, musikk og opptrinn. I år var «Ei juleforteljing» sentral, der søndagsskulen mima
med heile kroppen etter kvart som handlinga
blei lesen opp. Juleevangeliet, dei tradisjonelle julesongane og fin solosong varma
tilhøyrarane, og leikane engasjerte stort. Det
same gjorde nissebesøket med godteriposar
og juletregong med to små forsongarar som
kunne alle versa utanåt. Bravo!
Tredjedagsfest på gamle Gjengedal
skule
Åse Moen Hope fortel: Eg vart oppringd av
ein hyggeleg mann 22. desember 2014; han
20
sa at han hadde eit spørsmål å stille meg og
ville kome oppom. Eg forstod at det var festtalar han skulle ha og hadde bestemt meg for
å seie Nei! Han kom, og etter mykje snakk att
og fram og mykje skryt (eg likar det) vart det
til at eg sa ja.
Eg vart henta, og eg tykte det var litt spennande, for eg var lærar på gamle Gjengedal
skule vinteren -67/-68, for heile 47 år sidan.
Dette fortalde eg om. Eg tok over skulen
etter Knut Gjengedal (forfattar og lærar) då
kona hans hadde vorte sjuk. Eg byrja ca. 1.
november og var der ut året, då skulen vart
samanslegen med Hyen skule. Mannen min,
som var sjømann, kom frå +40 til -20 grader
C, og dette var ein stor overgang. Eg fortalde
om at vi budde på Klypeskulehuset på loftet
og at det gjekk greitt. Det var godt å ha Knut
Gjengedal i nærleiken og spørje om råd om
problem som oppstod i skulestova. Etter talen min var det matstund i skulestovene. Før
det hadde vi hatt mykje song og musikk av
flinke ungar, leia av Eli-Johanne Mjellem.
Opplesing av Juleevangeliet var det òg.
Der var mykje folk. Utflytta ungdomar
var heime i jula med familiane sine, og
dei hadde gått på skulen der tidligare. Det
møtte folk frå Gjengedal, Mjellem, Rønnekleiv og Ommedalen, - og søgjen gjekk.
Etterpå var det besøk av julenissen og gong
rundt juletreet. Eg vart vist rundt på loftet
der eg budde for ein mannsalder sidan.
Det var rart, for eg tykte at romma hadde
minka!
Så vart eg køyrd heim av ein koseleg
kar, og med ein nydeleg orkidé i fanget,
som takk for innsatsen.
Fjerdedagsfest i Eimhjellen
Eimhjellen har eit godt vedlikehalde
grendahus. Her samlast alle heimeverande
og mange utflytta eimhjellarar til juletrefesten. Hilde-Gunn Ommedal fortalde om
sin barndoms jul i Fosnavågen og formidla
Sofie Hope og Matilde Aa Berge er kjempeflinke forsongarar til juletregongen.
foto: Kjartan Aa Berge
Borna er klare for å spele Musevisa. Bakerst Johanna Louise Akse og Sofie Hope. Framme frå
venstre. Tale Ommedal Teigland, Maria Ommedal Aa, Jon Ivar Rønnekleiv og Simon Ommedal.
Ivrig miming til juleforteljinga lesen
av Olaug Aa. foto: Kjartan Aa Berge
Foto: Magni Aa Berge
tankar rundt høgtida. Juleevangeliet og opptrinn med borna, bordkonkurransar og god
mat skapte fint fellesskap. Juletregongen med
gamle og nye songar og nissebesøk toppa
den innarbeidde festtradisjonen.
Fjerdedagsfest på Solheim
Margunn Løkkebø Solheim fortel: Dei unge
som har flytta ut, er flinke til å bidra med
mykje song og musikk. God mat og juletregong er faste innslag. Og så kjem sjølvsagt
nissen. I år var vi så heldige å få Tove Hanne
Teigland Ommedal til talar. Det er kjekt å
treffe kvarandre, prate i lag og sjå igjen dei
som har flytta ut. Bygda delar seg i to og arrangerer festen kvar sin gong. Heile Solheim
og Hjorteset møter opp.
Skulefesten
Skulefesten er for alle i Hyen og har stor oppslutnad. Tidlegare måtte elevane vente med
programinnslaga til fyrste søndagen i det nye
året. Men i det siste har denne juletrefesten
gått av stabelen rett før juleavslutninga på
skulen. Den blir kombinert med opne utstillingar etter den populære aktivitetsdagen der
elevar og foreldra i fellesskap lagar julepynt,
julekaker, sløyd- og tekstil-ting. Unge som
eldre og ikkje minst besteforeldre set pris på
å sjå barneborna sine opptre.
Hyen Normisjon inviterte til Adventssamling for heile familien i Samfunnshuset.
Stine Lillebø Hopland, barneog familiearbeidar i region Sogn og Fjordane, deltok
med andakt, spel og song. Nokre søndagsskuleborn song «Mi aller første julefortelling» (I stallen blei Jesus fødd…) kjempefint,
før dei gjekk på gangen og laga julepynt og
julekrybbe. Alle forsynte seg godt med vaflar
og potetkaker til kaffien.
21
Konsert
Konsert i Vereide kyrkje
Søndag 22. februar kl. 20
Michael Jón Clarke, baryton
og Ralph Cupper, orgel
Michael Jón Clarke er fødd i England
i 1949. Han studerte song og fiolin ved
Trinity College i London, ved Universitetet i Illinois i USA og til slutt ved
The Royal Northern College of Music
i Manchester i England. Han flytta til
Island i 1971. Der har han undervist, i
tillegg til å dirigere både kor og orkester.
Han er også aktiv som komponist, og
på konserten i Vereide kyrkje framfører
han mellom anna sin eigen komposisjon
Pasjonshymner for baryton og orgel, basert på pasjonstekstane til den islandske
nasjonalpoeten Hallgrímur Pétursson
(1614-1674). Dei 50 pasjonshymnene er
rekna for Hallgrímur Péturssons hovudverk og har gjeve han tilnamnet Islands
Paul Gerhardt.
22
Ralph Cupper kom til Nordfjordeid i 1988, men er fødd i England
i 1954. Han er utdanna ved Royal
Academy of Music i London med
eksamen i 1976. Han har også studieopphald m.a. i Holland hjå Bernard
Bartelinck. Ralph Cupper har spelt
konsertar både i Tyskland, Polen og
England og dessutan både i BBC og
NRK. Så held han sjølvsagt konsertar
i Nordfjordeid, og det er heller ikkje
første gongen han spelar konsert i
Vereide kyrkje.
Even Nesgård med sin saksofon.
Lysmesse i Gimmestad
Konfirmantar i
lysprosesjon.
Greta Søreide Gjengedal les tekstar og
Elias Kvalsvik Haugen tenner lys.
Og lyset skein i mørkret i år også
Tekst og foto: Harald Aske
D
et er alltid spesielt å samlast til
lysmesse i Gimmestad kyrkje. Litt
spente konfirmantar i kvite konfirmantkapper løfter tankane våre. Det er
mørketid når vi passerer 2. søndag i advent,
så det gjer så godt å få dette gode høvet til å
tenne lysa og la dei peike framover til den
store høgtida.
Gimmestad kantori song «Hosianna» av
Egil Hovland, og ein av konfirmantane, Even
Nesgård, framførte «Air» av Bach og spelte
også «O, helga natt» som postludium saman
med Anders Rinde på orgel. Det var følsomt
og fint gjort med flott tone i instrumentet.
Preiketeksten var henta frå Joh 14,1-11
der Jesus snakkar om huset til Far sin: I huset
til Far min er der mange rom. Var
det ikkje slik, hadde eg då sagt dykk
at eg går og vil gjera klar ein stad for
dykk? Og då Tomas lurte på korleis
dei skulle finne vegen, sa Jesus: Eg er
vegen, sanninga og livet. Ingen kjem
til Far utan gjennom meg.
Konfirmantane var med og las
tekstar og bøner, og ei dramagruppe
var i aksjon.
Som sluttsalme fekk forsamlinga
vere med og synge Nordnorsk
julesalme av Trygve Hoff. Han har
laga både tekst og melodi til denne
salmen, som vert brukt meir og
meir rundt om i heile landet:
«Velsigna du dag over fjordan,
velsigna du lys over land.
Velsigna de evige ordan om
håp og ei utstrakt hand.
Verg dette lille du gav oss, den
dagen du fløtta oss hit,
så vi kjenne du aldri vil la oss
forkomme i armod og slit.»
23
Kloke ord
Stallmesse
Kloke ord frå
Dronning Margrethe
av Danmark
For meg betyr det å tru på Gud noko
heilt anna enn før. Då hadde eg ei
teoretisk tru. Å tru på Gud er for meg
i dag like naturleg som regn og solskin.
For meg betyr Jesus Guds anledning til
å vise menneskeslekta at Han går med
oss og er midt iblant oss. Jesus er Guds
vitnemål om at vi ikkje berre har ein
Gud som er Skaparen. Vi har ein Gud
som kjem til oss for å frigjere (gjenløse) oss menneske til seg. Derfor vågar
eg å stole på Jesus – som ein benåda
syndar og som dronning.
Vereide kyrkjekor var både kor og forsongarar slik at stallen vart fylt med song.
Sagt til avisa Berlingske Tidende.
Stallmessa på
Fjordhestgarden
13. dag jul
Venke Kollbotn
For 23. året på rad vart det i regi av Breim sokneråd og Fjordhestgarden arrangert messe i stallen på Fjordhestgarden i Breim.
Kloke ord frå
biskop Nordhaug
Biskop Halvor Nordhaug fekk ein
kreftdiagnose i haust, men er no
friskmeld.
«Eg opplevde at uansett kva som skjer,
er eg i Guds hender, og ingenting kan
rive meg ut av det. Det er vel forventa
at ein biskop skal seie dette, men det
opplevde eg verkeleg. Sjukdomen har
skrella vekk det uviktige. Igjen står
sjølvsagt familien, men også gudstrua
– det djupaste sjiktet er mitt forhold til
Gud. Det er blitt meir dyrebart at uansett kva som skjer, er eg i nokre hender
som er større enn mine.»
24
F
or min eigen del var det faktisk første
gongen det passa slik at eg hadde
høve til å vere til stades. Kvelden var
mørk og regnfull og minte ikkje akkurat så
mykje om ei stjerneklar natt på Betlehemsmarka som vi gjerne forbind med forteljinga
omkring Jesu fødsel. Stemninga inne i stallen
var derimot den rette.
Ingemar Sårheim, som var med og starta
opp stallmessa i si tid, kunne ynskje velkomen til ein fullsett stall med både folk og
hestar. Sokneprest Tore Myklebust heldt
gudstenesta og Vereide kyrkjekor deltok med
song.
Trettandedag jul vert også kalla Heilage
tre kongars dag. Det er gjerne dagen som
markerer avslutninga på julefeiringa, og
julepynten vert rydda vekk. Dagen skal først
og fremst minne om det som i Bibelen vert
kalla historia om dei tre vise menn som kom
frå eit anna land, kalla Austerland, og følgde
stjerneteiknet som førte dei til Betlehem.
Hos Matteus i kapittel 2 kan ein lese om
vismennene som hadde fått vite at ein stor
konge skulle bli fødd. Dei reiste den lange
vegen til Betlehem for å hylle det nyfødde
barnet og hadde med seg gåver i form av
gull, røykelse og myrra.
På stallmessa var det ingen som hadde
kledd seg ut som dei tre kongar frå Austerland, men det var no heller ikkje nødvendig
for å få den riktige stemninga. På denne
enkle og stillferdige gudstenesta kom ein nær
ei oppleving av stallen, krybba og omgjevnadane kring Jesu fødsel slik ein kjenner
forteljinga frå Bibelen. Som eit alternativ til
meir tradisjonell gudsteneste har stallmessa
vorte ein fin tradisjon.
Speidararbeid
Glimt frå
speidarane
i Hyen
PÅMELDING
Så snart som råd, seinast 27. februar. Dei som melder seg tidleg er sikra
plass. Som tidlegare år, set vi strek ved 40 påmelde.
Påmelding til Alværa på epost: alvera@nms.no.
Pris for helga: kr. 1.750,Eventuelle tillegg:
Leige av sengetøy/handklede: kr. 100,Oppreidd seng: kr. 200,Einerom: kr. 300,-
Mariahelg
For kvinner i alle aldrar
Alværa misjonssenter
6.-8. mars 2015
Gebyr ved avmelding seinare enn 1 veke før: kr. 500,Betaling på Alværa - kontant eller med bankkort.
Kva treng vi ha med?
 ullsokkar/innesko
 finklede til festmiddag
 sengety/handklede (kan også leigast)
 ein liten gevinst til kvinneforeininga laurdagskvelden
 turklede og gode sko for dei som likar å gå tur
 handarbeid for dei som likar det
Arbeidsgruppa for Mariahelga i år er:
Lin Åm Fuglestad, Balestrand
Lilja Kristin Thorsteinsdottir, Fjaler
Gry Aanestad Moltumyr, Fjaler
Joy Taylor, Fjaler
Meir informasjon:
www.facebook.com/Mariahelg.paa.Alvaera
e-post: alvera@nms.no
tlf: 489 90 661
Foto: Anne Berit Selle
Guds klesdrakt
Hovudtalar: Sigridur Gudmarsdottir
Frå vakta til Matilde Aa Berge, Benedikte
Holme, Ivan Senkin Studsrød, August Aa
Berge og Bjørn André Røyrvik.
Solveig Vonheim
Heimsæter og Tuva
Ommedal Teigland m.fl.
sel vafler til fornøgde
kundar.
Mariahelg på Alværa
Innimellom treng vi litt avstand
frå kvardagen for å søkje
djupare. Mariahelg på Alværa
inviterer til dette - ei helg der
kvinner i alle aldrar får senke
skuldrane og løfte blikket.
Tema er Guds klesdrakt
I middelalderen snakka teologane om naturen som Guds klesdrakt. Det kan ein godt
førestille seg når ein går rundt i Norge og ser
på alle dei vakre fjella, havet, fuglane og dyra.
Julekrubba av
peparkaker som
vart gjort ferdig på
adventssamlinga
av dei yngste
speidarane.
Oppdagarane laga
også ei julekrubbe
av ved, kvistar, stoff
etc. på speidarmøte
før jul. Dei som er
med på biletet er
f.v. Sunniva Sæther,
Evalill Ommedal Aa,
Leiv Ottar Bakketun,
Torstein Straume,
August Aa Berge,
Nikolai Ommedal.
Hovudtalar frå Island
Sigríður Guðmarsdóttir er hovudtalar på
Mariahelga. Ho er prest og teolog frå Island,
har doktorgrad i kjønnsteologi og økoteologi, har tent som prest på Island og i Amerika,
og har undervist i teologi og religionsfilosofi
ved universitetet på Island, i Amerika og i
England. No er Sigríður tilsett som prost i
Sør-Helgeland prosti, med sete i Brønnøysund.
Redesign-seminar
Anne-Sissel Olsen Bergum held redesign-
seminar der gamle ting får nytt liv. AnneSissel har med seg ein del ting å vise, og
deltakarane får lage noko sjølv. Seminaret
høver også for folk utan erfaring med saum.
Mariahelga foregår på Alværa misjonssenter
6.-8. mars 2015. Les meir på facebook.com/
Mariahelg.paa.Alvaera
Påmelding på e-post: alvera@nms.no
25
Sandane Soul Children
Har spreidd
glede i ti år
I desember feira Sandane Soul
Children ti år. Lagsarbeidet til Acta
og Soul Children er i medvind!
Tekst Stine Hopland. Foto Edvin -A Hugvik
A
ndre søndag i advent var det duka
for jubileum for Sandane Soul
Children. Koret feira seg sjølv med
konsert i Vereide Kyrkje, samt
festmiddag og ekte Soul Children-party på
Nordfjord folkehøgskule. Koret som er under
leiing av ekteparet Magnhild og Per Ståle
Husevåg, har i dag rundt 30 medlemmar i
alderen ti til 15 år.
For ti år sidan dirigerte Magnhild Sandane
Familiekor. Soul Children vart starta då
Magnhild såg at dei eldste borna i familiekoret trong noko nytt og eige. Ti år seinare er
koret «still going strong»!
Konseptet
Visjonen til Soul Children er å vinne og
bevare unge for evangeliet gjennom song
og musikk dei kjenner seg igjen i! I mars
2001 starta Ragnhild Hiis Ånestad barneog
tenåringskoret Oslo Soul Children. Dette er
eit kor for songarar i alderen ti til 16 år, som
syng musikk i stilartane gospel, rock, pop,
soul og R`n B. Etter kvart utvikla dette seg til
eit korkonsept, som resulterte i ei stor korrørsle. Rørsla har no 90 lokale kor i Noreg,
samt kor i USA, Japan, Indonesia, India,
Bangladesh, Danmark, Ecuador, Spania med
fleire.
Soul Children har også eit eige misjonsprosjekt som heiter Soul Mate. I november
vart Sandane SC kåra til månadens Soul
Mate-kor!
Tilhøyrsle og fellesskap
Målet til Magnhild Husevåg i 2004 var å
skape eit tilbod og eit miljø som gav tilhøyrsle og kristent fellesskap for eigne og andre
26
sine born. Resultatet vart Sandane Soul
Children, eit kor som ikkje berre er eit kor.
Kormedlemane fortel om korfestivalturar til
Oslo, filmkveldar heime i stova til Husevåg,
aktivitetskveldar i gymsalen på folkehøgskulen, korøvingar, framføringar, andakter,
samtaler og bønefellesskap. Koret formidlar
evangeliet til andre med songen, musikken
og dansen, men opplever òg eit godt fellesskap sjølve innad i koret.
Musikken har ein tydeleg bodskap, og
samtidig ber den preg av rytmar og musikalsk uttrykk som dei unge kjenner seg att i.
Magnhild og Per Ståle ser på det som positivt
at det ligg i konseptet at kvaliteten skal vere
bra. Det er musikk som fengjer, og medlemane identifiserer seg med konseptet og
musikken. Det er eit konsept som gjev meistringskjensle, og samtidig har det viktigaste
målet; å vinne og bevare unge for Jesus!
Velsigning og forplikting
Om lagsarbeid uttrykker ekteparet Husevåg
at «det å drive lagsarbeid er velsigning og
forplikting hand i hand.»
- Det er kjekt å vere nær arbeidet, få sjå
fruktene av det, og det å kjenne gleda over
å sjå «resultat» av arbeidet i samhandling,
samtaler og bønesamlingar. Samtidig får ein
sjølvsagt kveldar i løpet av ti år der ein kjenner at ein er «lei» eller ikkje har overskot,
men når kvelden er over sit vi alltid att med
ei kjensle av at arbeidet er verdifullt. Vi går
aldri motlause heim frå samling! Utfordringa
med å drive lagsarbeid har for oss vore å lære
å «dele på byrdene», det er så lett å tenkje at
alle andre har det så travelt, og så gløymer
ein litt å spørje. Vi kan nok bli betre på det,
både vi og andre som driv liknande arbeid,
for det er så kjekt når vi samlast og bidreg
kvart med vårt og våre evner.
Overrasking
Jubileumskonserten i Vereide kyrkje 7. desember var ei flott oppleving, koret gav alt og
publikum var begeistra. I høve jubileet hadde
foreldregjengen i koret tromma saman til
fest etter konserten. Her hadde dei program
med mellom anna eige foreldrekor, samt at
dei hadde henta inn som ei overrasking Eva
Rotheim, Soul Children-konsulent frå Acta
sentralt. Det vart videohelsing frå Ragnhild
Hiis Ånestad, Oslo Soul Children og frå Walt
Whitman som er Soul Children-gründer frå
Chicago i USA. Eit minnerikt jubileum på
alle måtar.
Lagsarbeid i Sogn og Fjordane
Acta barn og unge i Sogn og Fjordane har
per i dag fire Soul Children-kor, samt 22
andre aktive barnelag. Størrelsen på laga
varierer sjølvsagt, men felles for dei alle er
målet om å formidle Jesus til born og unge i
fylket vårt. Ved sida av leirarbeidet er dette
det viktigaste arbeidet vi gjer for borna. Det
handlar om å skape lokale fellesskap der
born og unge får dele interesser, høyre om
Jesus, og vere saman med han på sin heimplass med trygge vaksne leiarar.
Så ei oppmoding til slutt: Har du lyst å
starte eige lokallag? Eller kanskje ta del i arbeid som allereie er starta opp? Ta kontakt, vi
på regionkontoret for Acta/Normisjon Sogn
og Fjordane hjelper gjerne til. Eldsjelene
rundt oss er viktige i arbeidet med å vinne og
bevare unge for og i Jesus Kristus!
Einar Lunde til Gloppen
Ein kveld med Einar Lunde, Desmond
Tutu og Nelson Mandela på Sandane
A
v og til tek ein for hardt i når ein vil
reklamere for noko, og overskrifta
kan kanskje peike i ei slik retning.
Vi påstår ikkje at alle tre kjem til Sandane,
men lovar likevel eit møte med dei fredag
10.april kl. 20:00 på Gloppen Hotell. Og den
som faktisk kjem er Einar Lunde, mange
årig NRK-journalist, -korrespondent og
–nyheitsanker. Han er på Sandane i samband
med eit besøk på Nordfjord folkehøgskule,
og vi syns det berre er rett at også resten av
Gloppen og omkringliggande område får eit
sjeldant høve til å høyre denne svært interessante foredragshaldaren.
Overskrifta for kvelden er:
frå undertrykking og konflikt til forsoning og tilgjeving - eit møte med
nelson mandela og desmond tutu
11. februar 1990 heldt heile verda pusten.
I årevis hadde FN, Amnesty International
og alle regjeringssjefar og aktivistar i verda
kravt at Nelson Mandela måtte bli sett fri frå
fengsel i Sør-Afrika. Og med eitt stod han
der – ein fri mann etter 27 år i fengsel. Vi såg
det «live» på TV.
Ingen hadde sett han på så mange år,
Av Hildegunn gjesdal Tennebø
ingen visste heilt hva han stod for. Mange
frykta han ville bli eit gissel for dei kvite
makthavarane, at han ville bli ein fiasko, at
han heller burde bli verande i fengsel som
eit symbol på at kampen mot det forhatte
og grusomme raseskiljesystemet Apartheid
ville halde fram. Den dagen stod ti-tusentals
svarte ungdomar klare med alle dei våpen
dei kunne få tak i. Dei venta på ordre frå
sjefen, Mandela, om å setje i gang – ta hemn
etter 350 år med forferdeleg undertrykking,
frårøving av menneskeverd og rettar og av
eiga jord. Heile landet dirra av spenning.
Over 75 menneske møtte opp
til jubileumshelg for Holmely
på Bryggja 29.-30. november.
Talar var Tormod Kleiven, leiar
for landsstyret i Normisjon og
forskingssjef på Høyskolen
Diakonova.
Holmely
feira 20 år
Teks og foto: Ingebjørg Isane Fure
D
et meste av jubileet hadde ein på
Fjordly på grunn av dei mange
påmelde. Første programpost var
seminar med Tormod Kleiven om temaet
«Mellommenneskelig tilgivelse og forsoning». Kleiven er leiar for landsstyret i
Normisjon. Han sa han var oppriktig glad for
å bli invitert til Holmely.
Jubileet heldt fram med god festmiddag
før det var tid for sjølve jubileumsfesten. Det
kom helsingar frå fjern og nær som inne-
Så skjedde det noko som sende sjokkbølger
gjennom Sør-Afrika, ja, heile verda. Nelson
Mandela heldt tale framfor hundretusenar i
Cape Town, og den talen, som også blei send
direkte på TV, blei starten på det som er blitt
kalla mirakelet i Sør-Afrika.
Det som skjedde, skal mangeårig ankermann og utanrikskorrespondent i Dagsrevyen, Einar Lunde, fortelje om når han kjem til
Sandane 10. april 2015 kl. 20:00 på Gloppen
hotell.
Einar Lunde var den første norske journalisten som møtte Nelson Mandela, og han
leia folkefesten i Oslo då Mandela fekk Nobelprisen i 1993. Dessutan sat han på kontoret til biskop Desmond Tutu i Johannesburg
då kunngjeringa om Fredsprisen kom i 1984.
Lunde er den norske journalisten som har
vore flest gonger inne i Sør-Afrika under
Apartheid – der dei kvite hadde monopol
på all makt, alle verdiar og på retten til å
eige jord. Etter foredraget blir det høve til
spørsmål og samtale. To av Einar Lunde sine
bøker, «Paradisveien» og «Safari», vert å få
kjøpt, -med hyggjeleg helsing frå forfattaren.
heldt takk til både Gud og menneske for det
som Holmely har betydd gjennom desse 20
åra.
Talet på innslag viste at det er mange som
har eit engasjement for Holmely; fleire personar stod for flotte musikkinnslag, og både
frå Ytre og Indre Nordfjord kom det gode
ord om Holmely i diktform. Brit Lundby Hilde hadde eit historisk tilbakeblikk på Fjordly
Omsorg og Retreat (seinare Holmely). Og
ikkje minst hadde Tormod Kleiven ei livsnær
og bibelnær tale om temaet «Våg å leve».
Både arrangøren og dei frammøtte sette stor
pris på det Kleiven delte denne dagen.
Dagleg leiar på Holmely, Eva S. Langseth,
leia festen og var takksam for alle som kom.
Kakebordet bar også preg av at mange ønskte å bidra til eit flott jubileum for Holmely.
I kollekt kom det inn ca. 25 000 kroner.
Søndag heldt jubileet fram med ei enkel
nattverdssamling i Totland kyrkje. Rikeleg
med folk var ei positiv utfordring for Holmely denne helga!
27
Den store barnedåpen
Dåpsfamilien Sardar, Fereshete, Sako og Sakio
(sitjande framme til høgre for mor si) saman
med prest, fadrar, gjester og andre kjenningar.
Vidar prest saman med tidlegare prost
Kolbjørn Aske som døypte barnebarna sine.
Den store barnedåpen i Sandane kyrkje
Tekst og foto: Gunn Hole . Gruppebildet: Harald Aske
Framme i Sandane kyrkje står
ein vakker døypefont i tre
og keramikk, og den kunne
gjerne ha vore oftare i bruk.
Mange i soknet vel dåp i Vereide kyrkje. Gudstenesta den
7. desember vart eit unntak i
så måte: Då vart heile 6 barn
døypte i det som mange framleis kallar for Arbeidskyrkja.
28
D
et starta enkelt med ein gut som vart
meldt opp til dåp. Deretter rulla det
på seg med fem påmeldingar til: To
brør, deretter tvillingar, gut og jente, og så
endå ein gut. I tillegg ønskte eitt av foreldrepara stadfesting av sin eigen vaksendåp.
Denne desembersøndagen var kyrkja
fullsett av dåpsfamiliar, fadrar og gjester,
samt trufaste kyrkjegjengarar medrekna
Vereide kyrkjekor. I dåpsfølgja var ei fin
blanding av nordmenn og innvandrarar. I ei
så internasjonal forsamling vart det særleg
meiningsfullt med forbøna der vi skulle
vende oss i dei ulike himmelretningane og
be for land og folk der. Gudstenesta vart eit
fargerikt fellesskap der alle kunne kjenne seg
inkluderte.
Dåpshandlingane tok si rettmessige tid og
vart ein sentral del av gudstenesta, som heldt
fram med m.a. preike, korsong og nattverd. Tida gjekk, men når innhaldet er så
meiningsfullt, var det truleg få som tenkte
på klokka, sjølv om ho var vart over 12:30
før presten kunne runde av. For Vidar
prest vart det sett ein personleg rekord:
Høgmesse på 1 time og 40 minutt.
Og etterpå var det kyrkjekaffi! Ei av
målsetjingane til Diakoniutvalet for Gimmestad og Vereide sokn er å inkludere nye
i kyrkjelyden, og i tråd med den tanken
hadde Jorunn Engeset Høyland fått med
seg gode medhjelparar og lagt til rette for
at folk kunne møtast over ein kopp kaffi til
slutt.
Nokre gudstenester er særleg rike å delta
i. Denne var avgjort av det slaget. Den vil
bli hugsa for det gode fellesskapet i «den
store barnedåpen».
Frå venstre: Kavita Aske, gudmor til Vilja Dorth Verlo Aske, mor
Dorthe Karoline Verlo Aske, Bjørg Olaug Skaar, gudmor til Olve
Kornelius Verlo Aske.
Lat oss be for kyrkja og verda ved å reise
oss og vende oss i dei fire himmelretningane.
Vi vender oss mot aust og ber for
syskena våre der.
Vi takkar og ber for familien frå Kurdistan som er her i kyrkja, og spesielt for
Sako og Siako som vart døypte i dag.
Vi ber for Kurdistan, og spesielt for
familie og vener som dåpsfamilien måtte
reise frå i heimlandet sitt.
Vi ber om fred i landa i aust.
Vi takkar for sola som stig opp i aust,
og som kjem med vinterstrålane sine
også i desember. Gud, vi ber.
Vi vender oss mot vest og ber for
syskena våre der.
Vi takkar og ber for land og folk mot vest.Vi
takkar for fellesskap og samarbeid over landegrenser, og ber om at alle folk i alle land
kan samarbeide og leve godt saman.
Vi takkar for sola som går ned i vest, og for
natt og kvile til alle. Gud, vi ber.
Vi vender oss mot sør og ber for
syskena våre der.
Vi takkar og ber for dåpsbarnet Luka, og for
familie og vener som er i kyrkja i dag.
Vi takkar og ber for Eritrea, for landet og
folket der, og spesielt for familie og vener av
dåpsfamilien.
Vi takkar og ber for landa i sør, vi ber om
at dei blir skjerma for naturkatastrofar, at dei
får gode avlingar, og at land og folk får leve
godt i lag. Gud, vi ber.
Vi vender oss mot nord og ber for
vår eigen del av verda.
Vi takkar og ber for dåpsbarna Philip
Wilhelm, Olve Kornelius og Vilja Dortea.
Vi ber for familie og vener som dei har
med seg her i kyrkja i dag.
Vi takkar og ber for landet vårt, vi takkar
for alt vi har, og for alt vi får oppleve. Vi
ber om hjelp til å dele goda våre med
resten av verda.
I dag ber vi for familien og venene til
Per-Arne Hestenes. Vi ber om at du passar på dei og trøystar dei. Gud, vi ber.
29
Frå soknerådet si postkasse
Mest for moro
Aase R Sæther
soknerådsleiar i Gimmestad
Visste du at
Tungt stoff
I forrige nummer skreiv vi om eit
rekordstort tal brev og pakkar på same
dag, og denne gongen kan vi fortelje
om ei sending som ligg høgt på skalaen
når det gjeld tyngda. Seks eksemplar av
Valghåndbok for Kirkevalget/Valhandbok for Kyrkjevalet 2015 gjer mykje av
seg, og det endå til før vi opnar boka. Og
ser vi etter, er det nesten 200 sider i boka,
tettpakka med informasjon om kyrkjevalet som vi skal samle oss om i september
2015. Skrifttypen er i tillegg ei utfordring
for så gamle auge som våre, så vi sukkar
og konstaterer at det skal bli ei utfordring
å dra ut relevant informasjon frå denne
publikasjonen.
Heldigvis er det truleg ikkje nødvendig å lese frå perm til perm, og vi er
dessutan fleire som kan dele på det, så vi
skal nok kome i mål.
Men vi skal ikkje berre lese gjennom
denne boka før kyrkjevalet – vi har ei
anna oppgåve som også kan bli utfordrande, nemleg å finne kandidatar til lista
som skal setjast opp i god tid før valet. I
år vil det, om alt går etter planen, bli ei
felles liste for det nye Gloppefjorden sokn
(eller kva som no blir namnet), og vi må
prøve å finne fram til gode kandidatar frå
begge sider av fjorden – folk som er villige til å gjere ein innsats i 4 år framover.
Nokre av dei som sit i sokneråda i dag,
kan tenkje seg å vere med vidare, men ikkje alle, og desse må erstattast. Vi kjem til
å setje oss saman og sjå rundt oss i bygda,
og kanskje er du av dei som kjem til å få
ein telefon frå oss. Soknerådet er ikkje
for dei høgkristelege - om dei finst; nei,
det skal tvert i mot vere eit spegelbilete av
folket i soknet, slik at både tvilarane og
dei «julekristne» har sin naturlege plass
der. Vi treng også folk i alle aldrar.
Tenkjer du at det er bra at vi framleis
har ei folkekyrkje i landet vårt? I så fall
er det kanskje din tur å gjere ein innsats
i dei neste 4 åra. Du treng faktisk ikkje
vente på telefon frå oss heller – det er
heilt flott om du vil melde deg sjølv.
Telefonnummer og epostadresse til
soknerådsleiarane finn du ein annan stad
i bladet.
Vi takkar på førehand for at du bryr
deg om kyrkja!
30
-du kan spare deg mange hundre kroner
dersom du kan svare ja på alle dei følgjande spørsmåla?
-organisten i Vereidskyrkja mellom 1979
og 1983 var ei kvinne som heitte Anna
Marie Hvaal Solberg?
-måleriet ”Julenatt”
som HavsteenMikkelsen har
måla er direkte
inspirert av Rembrandt?
-kyrkja hadde eit ”lektorium”, ei ”bru” tvert
over kyrkjerommet mellom alteret og kyrkjebenkane, og at preikestolen stod midt på
denne brua?
-biletet ”Nedtakinga
av krossen” er måla av
Karl Kristian Uchermann, son til sokneprest Uchermann i
1880, og at måleriet er
ein kopi av Rubens si
altertavle i Antwerpen?
-blyglasvindauget i
Vereide er laga av
den same kunstnaren som laga
blyglaset i fronten
på Sandane kyrkje?
-det var ein eigen
salmemaraton i
Vereidskyrkja i
2002, der ein song
alle salmane i
salmeboka?
-boka har ei liste over sokneprestar i Vereide,
men manglar lista over kapellanane?
-prøvene (kol og kalk)
som blei henta ut av
nordveggen på kyrkja
sist det var utført repaVisste du at katekismetavla i Vereide
rasjon,
er daterte til om
vart laga i 1604? Årstalet står på baksida.
lag
år
1100?
Teksten du ser på bildet, er: Når du ofrer
din gave på alteret og du kommer i hu at -det er bilde av Lars
din broder haver noget imot deg så la blive Ryssdal som spelar på
din gave for alteret og gakk og forlik deg salmodikon medan Elin
med din broder og kom siden og ofre din Grytting gjer opptak i
gave. ANNO 1604
1985?
-det stod fem
kyrkjehus rundt
Gloppefjorden i mellomalderen?
-Jørgensen-orgelet i kyrkja hadde stått
der i 44 år då det blei utskift i 1982, for
over 30 år sidan?
-ei dør frå Vereidskyrkja blei brukt som
dør i arresten som lensmann Arnoldus
Lund bygde på Rindebø i 1860-åra?
-den store kyrkjeklokka i tårnet er 400 kg
og kom på plass i 1989?
-då tårnet blei bygt, reiv dei fyrst eit gammalt våpenhus i stein som var bygt attåt
kyrkja?
-minnetavla på sørveggen med bilde av Beritte Christensdotter,
laga til minne om jenta som blei berre tre
år, døydde i 1608 og var dotter til Christen
Wittrup og Anna Abelsdatter, er eit sjeldsynt kunstverk og tidsbilde?
-dersom du har kunne svare ja på alle spørsmåla, kan du så mykje om Vereidskyrkja at
du kan spare deg å kjøpe boka? (-sjå første
spørsmålet)
-det er nettopp den som veit alle desse tinga
som likevel vil ha boka, lese og studere, og
sidan gå til kyrkja for å sjå og oppleve og
lære meir?
NMS Gjenbruk Nordfjord held til på Almenningen 1 på Nordfjordeid.
Vi tek imot brukte varer og sel ut til inntekt for misjonen. Dette er
god forvalting av miljøet, ikkje berre bruk og kast. Lever brukte varer
til oss, tlf 40445420. Butikken har ein kaffikrok for eit sosialt fellesskap. Over 40 frivillege frå heile Nordfjord er engasjert. Vi treng fleire
frivillege, ta kontakt. Velkommen til ein hyggeleg handel.
Min salme
Av Anne-Berta Kleppenes
måleri av Magne Kristiansen
Hjarta, kvi ottast du?
E
Min salme kom til meg ein
g heiter Anne-Berta Klepsumardag for mange år sidan. Eg
penes. Eg er 100% gloppar.
«Blå refleks» Eg bur i i Lyngvegen 11 på
skulle rydde vekk nokre gamle
songbøker. Ein kan ikkje samle
Sandane.
I
1968
flytta
eg
i
lag
med
Olje på lerret
på alt, sjølv om det er kjære ting.
far
min
frå
Osmundneset
og
hertil.
30x40 cm 2013
Merkeleg nok opna songboka
Mor mi, som vart 59 år, var då død.
seg, og mor si skrift stod i marOg her i Lyngvegen har eg kjent meg
Di enklare, di betre. Ein treng ikkje mange fargane
på paletten
gen: Min salme mars 1967. Då
heime frå fyrste stund. Ein god stad
for å «boltre
seg
i
fargar».
Gul
oker,
brent
sienna,
ultramarine
var mor på sjukehuset. Det var
å bu.
og ein turkis,Når
kombinasjonane
utallige.
siste våren ho levde. I det tredje
eg vart spurd omerå skrive
verset hadde ho streka under
«Min salme» til Kyrkjebladet, sa eg
Og grunnprinsippet
er såre
Varme
kulde.
Gråtonar
einaste
ord.
ja med ein gong.
Eg enkelt:
er nemleg
svært mot kvart
vartmot
ei utruleg sterk
i salmar
songar.
Som
einmjukt. DetDet
mot kulør,glad
Mørke
motoglys.
Hardt
mot
runde
kuriositet
kan eg finne
forteljerytme,
at eg har
det rette. Finne
mønster,
finne fastoppleving
fjell og for
la meg å få denne
helsinga
denne
sumardagen. Då
sunge
heile
livet
utan
songstemme.
blikket drøyme seg ut mot fjernaste blåne i havsranda.
var det over 30 år sidan mor var
Mor fortalde at når dei sette meg
død. Det var ein ljosstråle frå
opp i barnevogna for å ta ein trilden himmelske klåra.
letur, så byrja eg å synge. Då var sonSalmen er skriven av tyske
gen uttrykk for glede. Men songane,
Friedrich Wilhelm Krummaog særleg salmane, kan gje hjelp og
cher i 1827. Til norsk av Anders
trøyst i tunge og vanskelege tider.
Hovden.
Ein har sagt det slik: «I solskinn er
Eg utfordrar Aase Brekke.
jeg sanger, i tordenvær salmist».
Høgt frå den himmelske klåra
Faderens auga kan sjå
både din smil og di tåra.
Hjarta, kvi ottast du då?
Om deg eit stormvêr vil herja,
fiendehærar deg nå,
han vil deg vara og verja.
Græt du, han turkar di tåra,
klagar du, lyder han på,
lækjer for alt som kan såra.
Lyt du enn lengta og stunda
kruna og kransen å nå,
søtt i hans fang skal du blunda.
31
Nordstrandsvegen 10, 6823 Sandane
Tlf. 57 88 44 10 = Eikenæs@libris.no
www.libris.no/eikenes
6
22
Tlf. 57 88 44 00/Faks 57 88 44 01
Adresse: Grandavegen 5, 6823 Sandane. Postboks 138, 6821 Sandane
www.gloppenadvokat.no
Henden Sport
KLE FOR ALLE ALDERSGRUPPER
Boks 138, 6821 Sandane
FRÅ INNERST TIL YTTERST
Tlf. 57 88 44 00
FOR HAN OG HENNE
Coop-bygget. Tlf. 57 86 59 57
post@gloppenadvokat.no gloppenelkjop.no
HYEN
Tystad Blomster
Økonor Gloppen
Telefon: 57 86 86 00 · E-post: gloppen@okonor.no
Tlf 57 86 63 90
TELEFON 97 03 92 28
6823 SANDANE
KONFIRMASJON
= BRYLLAUP
= GRAVFERD
Bolset Glass AS
= KVARDAG OG FEST
=
&
A.
Velkomen innom!
FOR HAN OG HENNE
Vereide Blomster
HYEN
Leif Lothe elektriker
Elkjøp Gloppen AS
Rekneskaps kontoret
Gloppen AS
Nordstrandsvegen 10, 6823 Sandane
Tlf. 57 88 44 10 = eikenes@libris.no
www.libris.no/eikenes
Tannlege Øyvind Seim
Coop Vest SA
Bolseth
Glass
AS
Ryssdal
Kraft AS
Mardal Rør
TELEFON 97 03 92 28
Gloppen Kommune
AS
Rekneskaps kontoret
Gloppen AS
FOR HAN OG HENNE
Nordfjord Havbruk AS
Seim
Coop Vest SA
Tystad Blomster
Henden Sport AS
Firda Elektro
www.fjordaudio.vpweb.no
Mardal Rør
HYEN
S
TELEFON 97 03 92 28
er
AS
ADVOKATANE
LOTHE, MARDAL &
GJENGEDAL M.N.A.
Henden Sport AS
32
Rekneskaps kontoret
Gloppen
ASnr. 3, 2013
Kyrkjeblad
for
Gloppen
LEDIG
Sandane 8-22 (8-20)
LEDIG
or.no
er
e
AS
22
ADVOKATANE
LOTHE, MARDAL &
GJENGEDAL M.N.A.
Mardal Rør
Tlf. 57 88 44 00
post@gloppenadvokat.no
FOR HAN OG HENNE
HYEN
ADVOKATANE
LOTHE, MARDAL &
GJENGEDAL M.N.A.
Ryssdal kraft
Økonor Gloppen
Bolset Glass AS
KLE FOR A
FRÅ INNE
FOR HAN
Tlf. 57 88 44 00
TELEFON 97 03 92 28
Elkjøp Gloppen AS
Rekneskaps kontoret
Gloppen AS
HY
Coop Vest SA
TELEFO
Økonor Gloppen
Vereide Blomster
ADVOKATANE
LOTHE, MARDAL &
GJENGEDAL M.N.A.
Leif Lothe
elektriker
Tlf. 57 88 44 00
Gloppen Kommune
Vereide Blomster AS,
Blomster og hagesenter
telefon 57 86 51 07
Elkjøp Gloppen AS
Tannlege Øyvind Seim
Bolset Glass AS
Ryssdal Kraft AS
ElkjøpTannlege
Gloppen AS
Mardal Rør
VereideBlomster
Blomster
Tystad
Tlf: 57 86 50 24
Tannlege
Henden Øyvind
Sport ASSeim
LeifFirda
Lothe
elektriker
Elektro
Ryssdal Kraft AS
FOR HAN OG HENNE
Firda elektro
HYEN
TELEFON
97 03 92
28
Leif Lote
elektro
Gloppen Kommune
Rekneskaps kontoret
Gloppen AS
Rekne
G
Øyvind Seim
Co
M
LEDIG
Gloppen kommune
Tystad Blomster
Jordnær
og livskraftig
Hen
Grandavegen 9, 6823 Sandane
Henden
Sport
Tannlege
Øyvind
Seim
Coop Vest SA
Firda Elektro
57 88 38 00
post @gloppen.kommune.no
www.gloppen.kommune.no
Ryssdal Kraft AS
Mardal Rør
Tystad Blomster
Henden Sport AS
Firda Elektro
Ledig
LEDIG
33
Kyrkja i Gloppen
VEREIDE SOKN
Leiar i soknerådet: Elin Villung,
tlf: 57 86 64 84 / 97716902
elin.villung@enivest.net
Kyrkjetenar: Benny Aasen, tlf: 950 22 917
bv-aasen@online.no
BREIM SOKN
Leiar i soknerådet:
Aksel Rygg, tlf: 57 86 75 62 / 412 20 458
as-rygg@online.no
Kyrkjetenar: Ingvild Reed. tlf: 412 40 309
GIMMESTAD SOKN
Leiar i soknerådet:
Aase Ryssdal Sæther, tlf:57 86 50 51 /
911 07 329. a-ryss@online.no
Kyrkjetenar: Benny Aasen, tlf: 950 22 917.
bv-aasen@online.no
HYEN SOKN
Leiar i soknerådet: Liv Øygard Solheim,
tlf: 57 86 96 59 / 958 61820.
liv-sol@online.no
Kyrkjetenar: Ola Jan Birkeland,
tlf: 57 86 98 32 / 975 91 747
Sokneprest i Vereide og Gimmestad
Vidar Bjotveit, tlf: 958 80 030
vidar.bjotveit@gloppen.kyrkja.no
Kontorstad: Sandane kyrkje
Sokneprest i Breim og Hyen
Tore Myklebust, tlf: 456 01 260
tore.myklebust@gloppen.kyrkja.no
Kontorstad: Prestebustaden i Breim.
Kyrkjeverje Kurt Djupvik
Kontor i Sandane kyrkje
Tlf kontor: 57 86 56 16. Mobil: 902 06 828.
kurt.djupvik@gloppen.kyrkja.no
Kontoret er ope alle dagar, men kyrkjeverja er ofte ute, så det er lurt å ringe på
førehand.
Diakonimedarbeidar i Gloppen
Britt Randi Heggheim, tlf: 908 47 592
britt.randi.heggheim@gloppen.kyrkja.no
Kontor i Sandane kyrkje
Kantor
Anders Rinde
anders.rinde@gloppen.kyrkja.no
Vereide kyrkje, tlf: 57 86 93 06
Kantor/trusopplærar
Marièl Eikeset Koren, tlf: 90942503
mariel.eikeset.koren@gloppen.kyrkja.no
Gravar/ kyrkjegardsarbeidar
Ivar Hjelle, tlf: 57 86 58 59 / 970 76 668
34
Vi møtest i kyrkja
1. februar.
Såmannss Mark 4,26–34
11.00
Breim
Gudsteneste v/Tore Myklebust. Takkoffer:
Kyrkjelydsarbeidet. Tårnagentgudsteneste.
Breim skulekorps deltek.
11.00
Gimmestad
Gudsteneste v/Vidar Bjotveit. Tårnagentgudsteneste.
Takkoffer: Blå Kors.
16.00
Sandane
Gratis varm mat klokka 16.00, Søndagssamling kl.17.00
11.00
Vereide
Gudsteneste v/Vidar Bjotveit. Takkoffer: Søndagsskulen,
sentralt. Nattverd. Vereide kyrkjekor.
20.00
Sandane
Ungdomsgudsteneste v/Vidar Bjotveit. Takkoffer: Det
norske bibelselskap. Nattverd.
12. februar. Torsdag.
16.00
Gloppen
omsorgss.
Nattverdsgudsteneste v/Vidar Bjotveit.
15. februar.
Søndag før faste. Joh 12,20–33
11.00
Breim
Gudsteneste v/Tore Myklebust. Takkoffer: KRIK- Sandane.
Nattverd.
18. februar.
Oskeonsdag. Matt 12,38–42
20.00
Sandane
Skriftemålsgudsteneste v/Tore Myklebust.
22. februar
1 s. i faste Matt 16,21-23
11.00
Hyen
Gudsteneste v/Tore Myklebust. Takkoffer: Bibelselskapet.
Nattverd. Årsmøte.
20.00
Vereide
Konsert. Michael Clarke: Baryton og Ralph Cupper: Orgel
25. februar. Onsdag.
20.00
Sandane
Opa kyrkje. Song og kveldsbøn kl. 20.40
01. mars
2.s.i. faste Luk 7,36-50
11.00
Breim
Gudsteneste v/Tore Myklebust. Takkoffer: Bibelselskapet.
Nattverd.
11.00
Vereide
Gudsteneste v/Vidar Bjotveit. Takkoffer: Nordfjord
Folkehøgskule. Nattverd. Årsmøte.
16.00
Sandane
Gratis varm mat klokka 16.00, Søndagssamling kl.17.00
11.00
Gimmestad
Gudsteneste v/Tore Myklebust. Takkoffer: Kirkens
bymisjon. Årsmøte.
15.00
Hestenesøyra
Gudsteneste v/Tore Myklebust. Takkoffer til NMSprosjektet. Nattverd.
11.00
Breim
Gudsteneste v/Tore Myklebust. Takkoffer: Sjømannskyrkja.
Nattverd. Årsmøte.
11.00
Vereide
Gudsteneste v/Vidar Bjotveit. Takkoffer: Laget NKSS.
Nattverd. Vereide kyrkjekor.
22. mars.
Maria bodsk.d. Luk 1,46-55
11.00
Hyen
Gudsteneste v/Vidar Bjotveit. Tårnagentgudsteneste.
Takkoffer: Speidarane i Hyen. Speidarane deltek.
25. mars. Onsdag.
20.00
Sandane
Opa kyrkje. Song og kveldsbøn kl. 20.40
29. mars.
Palmesøndag Mark 9,17-29
11.00
Breim
Gudsteneste v/Tore Myklebust. Takkoffer: Fjordly
ungdomssenter. Nattverd.
20.00
Vereide
Gallerikveld. Ved Kunstlaget og Olaf Sigurd Gundersen.
11.00
Sandane
Gudsteneste v/Vidar Bjotveit. Nattverd.
12.00
Aa-støylen
(Hyen)
Gudsteneste v/Lek gudstenesteleiar.
14.00
Utvikfjellet
Gudsteneste v/Tore Myklebust.
20.00
Gimmestad
Gudsteneste v/Tore Myklebust. Nattverd.
11.00
Breim
Gudsteneste v/Vidar Bjotveit. Nattverd.
11.00
Hyen
Gudsteneste v/Tore Myklebust. Nattverd.
20.00
Vereide
Pasjonsgudsteneste v/Vidar Bjotveit Takkoffer til Kirkens
SOS, avd. Førde
11.00
Vereide
Høgtidsgudsteneste v/Vidar Bjotveit. Takkoffer til
kyrkjelydsarbeidet. Nattverd. Vereide kyrkjekor og
Konfirmantane deltek. Påskeplask etter gudstenesta om
fjorden er isfri.
11.00
Breim
Høgtidsgudsteneste v/Tore Myklebust. Takkoffer:
Nesholmen. Nattverd. Blomeprosesjon.
11.00
Gimmestad
Høgtidsgudsteneste v/Vidar Bjotveit. Takkoffer: Fjordly.
Blomeprosesjon. Nattverd.
11.00
Hyen
Høgtidsgudsteneste v/Tore Myklebust. Takkoffer:
Nesholmen. Nattverd. Blomeprosesjon. Søndagsskulen
deltek.
8. februar
Kristi forkl.dag. Mark 9,2–13
08. mars
3.s.i. faste. Ef 6,10-18
15. mars
4.s.i. faste Joh 3,11-16
02. april
Skjært Luk 22,14-23
03. april
Lang Matt 26,30-27,50
05. april
Påskedag Matt 28,1-10
06. april
Andre påskedag Luk 24,36-45
Dåpsborn med foreldre og fadrar
Gimmestad
11/16/2014
OLA HÅHEIM
ELFRID RAUSET HÅHEIM
TERJE HÅHEIM
Monica Håheim Hoftuft
Tarald Hoftuft
Janne Håheim
Geir Rune Rauset
Ragnhild Hope Birkeland
12/26/2014
JULIE AKSE HJELMESET
JANNE AKSE
ØYSTEIN HJELMESET
Stine Solvik
Jeanette Svarstad
Anders Rosø
Nina Merete Skeistrand
Anna Nedrehegg
Svein Hjelmeset
12/26/2014
MARI SÆGROV DJUPVIK
MAY-BRITT SÆGROV
ROGER AA DJUPVIK
Ingmar Sægrov
Eirin Bakketun
Irene Svidal
Morten Aa Djupvik
Berit Sandal Djupvik
1/18/2015
MADELEN HELLESØE
THERESE EIKENES
ØYSTEIN HELLESØE
Vidar Hetle
Victoria Therese Skjerdal
Oddgeir Kvitenes
Monica Eikenes
Vereide
10/5/2014
VERA SKOGLI
KATRIN NES SKOGLI
JAN ERIK SKOGLI
Camilla Skogli
Lisbeth Skogli
Øystein Nes
Mariann Nes
Elin Rek Nedrebø
11/23/2014
MAGNUS TANGEN SLETTÅ
INGER LISE TANGEN
SVEIN KÅRE SLETTÅ
Anne Sissel Flatjord
Einar Slettå
Gunnstein Tangen
May Tangen
LIVE MARIE VAN DUINEN
INGVILL VAN DUINEN
ADOLPHUS PHILIPPUS ALBRECHT
VAN DUINEN
Harald Austrheim
Øystein Austrheim
Brita Austrheim
Ståle Austrheim
AASMUND HAMRE KJØRVIK
SILJE KJØRVIK
CHRISTER HAMRE
Janne Larsen Kjørvik
Randi Athena Skjold
Jeppe Franch Andersen
Kjetil Klakegg
Tonje Kjørvik
1/11/2015
MARKUS LYNGSTAD-KLAUSEN
STINE KLAUSEN
KJETIL LYNGSTAD
Andreas Lyngstad Grov
Hanne Lyngstad
Geir Arne Nilsen
Kristine Gustavsen
RAGNE LANGLO GLOPPESTAD
LINDA CATRIN LANGLO
AADNE GLOPPESTAD
Odd O. Støyva
Eli Mariann Johansen Støyva
Kjell Jørgen Slettevoll
Katrine Viktoria Hole
Siri Hamre
Ove Olden
Breim
12/7/2014
OLVE KORNELIUS VERLO ASKE
DORTHE KAROLINE VERLO ASKE
Siri Reiersen
Bjørg Olaug Skaar
Mathias Aske
Kjartan Verlo
VILJA DORTHEA VERLO ASKE
DORTHE KAROLINE VERLO ASKE
Cathrine Pangopoulus
Frøydis Valland Arntzen
Kavitha Aske
SIAKO SHARIF
FERESHTEH ABDOLLAHZADFAR
SARDAR SHARIF
Rute Abrha
Georg Tut Ngaguan
Elin Rønn Finnstad
Jonfrid Eide
SAKO SHARIF
FERESHTEH ABDOLLAHZADFAR
SARDAR SHARIF
Gunn Hole
May- Britt Indrebø
Tim Nuenschwander
Bjørg Sandal
Åse Skrivervik
LUKA BRHANE
SELAM KINFE ABBAY
BRHANE ANDEMICAEL
Jan-Inge Sætre
Janne Helene Sætre
Monica Kvamme
PHILIP WILHELM ZERWEKH
IDA-KRISTIN HARSVIK MIDTHJELL
PETER WILHELM ZERWEKH
Tone Harsvik
Yvonne Starheimsvik
Hans J. Zerwekh
1/1/2015
RAFI HAMIDI
Georg Tut Ngaguan
Fritz Schjølberg
Oddlaug Wiik Schjølberg
Anne Kristin Myklebust
May-Britt Indrebø
Trine Krogh
DÅP
VER
2
L
A
L
G
S
M
T
11/23/2014
ASK EGGE BJØRNEREIM
NILS EVEN BJØRNEREIM
JANNICE EGGE
Amalie Sofie Nerhus
Gunnar Eide
Pia Elise Kristiansen
Vegard Støyva
2
S
J
H
K
A
K
H
BRE
OLAI SEKKINGSTAD EGGE
ROLF KJETIL EGGE
MAIKEN JOHANNE SEKKINGSTAD
Ellen Jorun Hjelle
Fred Leon Pedersen
Sissel Astrid Løvoll
Odd Ivar Pettersen
Merete Bange
Knut Arild Folkestad
0
H
B
S
E
B
1/18/2015
JENNY GLOPPESTAD HJELLE
KENT ØYSTEIN HJELLE
INGRID GLOPPESTAD HJELLE
Gro Larsen Hjelle
Roger Hjelle
Erlend Aasen Gloppestad
Øyvind Aasen Gloppestad
G
0
E
J
M
J
JOR
VER
M
T
B
D
E
FRIKK TOTLAND
TRINE EGGE TOTLAND
ARE TOTLAND
Ann-Helen Birkeland Hetle
Åshild Birkeland Hetle
Caroline Totland Merkesdal
Elin Totland
BRE
M
A
GIM
H
S
Jordfeste
Vereide
V1_Orginallayout.indd 27
Per-Arne Hestenes
13.04.1979 08.11.2014
Oddvar Magne Skogen
15.01.1947 24.11.2014
Eva Øvreseth
23.11.1948 28.11.2014
Jon Reidar Moldestad
26.02.1949 12.12.2014
Margit Ødven
21.08.1929 15.12.2014
Nelly Skinlo
17.09.1920 16.12.2014
Gunnar Madsson Tystad
10.06.1939 20.01.2015
Gimmestad
Gjertine Ovidie Ravnestad 24.05.1926 23.11.2014
Ove Sande
29.03.1971 18.12.2014
Cato Rygg
23.12.1963 29.12.2014
Breim
Leif Reed
25.12.1916 19.01.2015
Helge Bergheim
05.01.1955 11.01.2015
35
Jula er over, og vi er godt i gang
med det nye året. I dette nummeret
kan du sjå og lese meir om konsertar,
julefestar og andre tilskipingar. Her
ser du frå den populære ”Vi syng jula
inn” i Hyen. Men vi har reportasjar frå
arrangement i alle kyrkjene våre bortsett
frå gamle Gimmestad.
Les, sjå og fortel!

Kyrkjeblad nr 1 - Kyrkja i Gloppen

Transcription

Similar documents

Referat soknerådsmøte 13. august 2014

Kyrkjeblad nr 1 - Kyrkja i Gloppen

ARBEIDSLISTE

Kyrkjeblad nr 5 - Kyrkja i Gloppen

Last ned - Gloppen janitsjar

Kyrkjeblad nr 5 - Kyrkja i Gloppen

Rådmannen si årsmelding for 2015