Innkalling - Fitjar kommune

Transcription

Fitjar kommune
Møteinnkalling
Utval:
Møtestad:
Dato:
Tid:
Formannskapet
Kommunestyresalen, Fitjar rådhus
23.09.2015
14:00
Forfall vert å melda til kundetorget på tlf 53 45 85 00, som syt for innkalling av
varamedlemar. Varamedlemar møter kun etter særskild innkalling.
Innkalling er sendt til:
Namn
Wenche Tislevoll
Agnar Aarskog
Arne Prestbø
Harald Rydland
Lars Ove Rimmereid
Varamedlemar
Thoralf Åge Røen
Sigurd Andre Maraas
Grete Marit Veka Maraas
Dagfinn Brekke
Funksjon
Ordførar
Varaordførar
Medlem
Medlem
Medlem
Funksjon
Varamedlem
Varamedlem
Varamedlem
Varamedlem
Representerer
H
AP
H
KRF
SP
Representerer
AP
FRP
SP
KRF
Wenche Tislevoll
Ordførar
Bente Fitjar
møtesekretær
Side1
Saksnr
Innhald
Lukket
PS 69/15
Godkjenning av protokoll
PS 70/15
Oppstartsvedtak Lar-senter og leiligheter, Fitjarsjøen 38
PS 71/15
Selskapsoversikt 2014
PS 72/15
Status kommunereform i Sunnhordland
PS 73/15
Utvida ramme til kjøp av utleigehus til lege.
PS 74/15
Finansforvaltningsrapport 2. tertial og budsjettendring 2015
PS 75/15
Legesenter/Helsesenter status og vidare arbeid pr. sept. 2015
PS 76/15
Kulturminneplan 2015-2025 for Fitjar kommune
PS 77/15
Søknad om fritak frå eigedomsskatt
PS 78/15
Ymse
PS 79/15
Meldingar
Side2
X
Fitjar kommune
Arkivkode:
033
Saksmappe: 2015/5
Sakshandsamar: Bente Fitjar
Dato:
16.09.2015
SAKSFRAMLEGG
Godkjenning av protokoll
Utval sak
Utval
Møtedato
69/15
Formannskapet
23.09.2015
Vedlegg:
Protokoll frå møte 10.06.2015.
Framlegg til vedtak:
Formannskapet godkjenner protokoll frå sist møte.
Atle Tornes
Rådmann
Side3
Side4
Side5
Side6
Side7
Side8
Side9
Side10
Side11
Side12
Side13
Side14
Side15
Side16
Side17
Side18
Arkivkode:
65/85
Saksmappe: 2015/721
Sakshandsamar: Tore Nesbø
Dato:
17.09.2015
Fitjar kommune
SAKSFRAMLEGG
Oppstartsvedtak Lar-senter og leiligheter, Fitjarsjøen 38
Utval sak
Utval
Møtedato
70/15
Formannskapet
23.09.2015
Kommunestyret
30.09.2015
Vedlegg:
Utdag frå «Kommunal merverdiavgift og kompensasjon» Ole Jørgen Willberg,
kommunaløkonomisk forlag 2004.
Bakgrunn:
Formannskapet gjorde vedtak våren 2014, sak 51/14, om å utvikle Fitjarsjøen 38 til eit lar-senter
med 5-6 leilegheiter. I rådmannen sitt budsjettframlegg for 2015 vart det lagt inn kr. 12.500.000,- til
føremålet. I kommunestyre sitt budsjettvedtak for 2015 vart det vedteke å dele opp prosjektet i to
byggjetrinn, slik at 1 byggetrinn vert bygd ut med lar-senter og 3 leilegheiter, og ramma vart tatt ned
med 4.000.000,- dvs. kr. 8.500.000,- er avsett på investeringsbudsjettet til Lar-senter og leilegheiter
ved Fitjarsjøen 38.
Etter vedtaket i formannskapet i 2014 starta planarbeidet opp, med oppretting av arbeidsgruppe, og
ein knyta til seg arkitekt og konsulent bistand for det vidare planarbeidet. På vårparten i år gjekk
nabovarsel ut, og tiltaket vart byggemeldt i juni.
Prosjektet vart lagt ut som totalentreprise på DOFFIN før sommarferien, og med frist for innlevering
av anbod 28. august. Det kom inn to tilbod på arbeida, desse er;
Engevik & Tislevoll as. Tilbodssum kr. 10.723.800,Engelsen bygg as.
Tilbodssum kr. 8.935.943,Vurdering:
Tildelingskriterier for oppdraget er sett til:
Pris 60%
Kompetanse 20%
Leveringstid 20%
Ut frå anbodsdokumentasjonen finn ein at Engelsen bygg as. har det økonomisk mest fordelaktige
tilbodet. Prosjektet er tenkt ferdigstilt innan utgangen av mai 2016. Prosjektet har fylgjande
kostnad: (med atterhald om at det ikkje er føreteke kontrakts forhandlingar)
Pristilbod
Adm/renter 5%
Uforutsett 7%
Ark/kons/saksgebyr
Totalsum
Budsjett
8.935.943,446.797,625.516,266.522,10.274.778,8.500.000,-
Side19
Manglande finansiering 1.774.778,-*
*Husbanken gjev tilskot til denne type bustader, og ein antar at den manglande finansieringa vert
dekka opp av tilskotsordninga. Det er avtalt møte med husbanken den 01.10.15 ein vil då få ei
avklaring på størrelse på tilskotsbeløp ein har høve til å søkje på.
Utbygging av leiligheter medfører normalt ikkje rett til mva refusjon, men bustader med helse eller
sosiale formål fell inn under kompensasjonsordninga Jfr. vedlegg.
Mva. andelen for desse tre leilighetene utgjer om lag kr. 1.76 mill.
Framlegg til vedtak/tilråding:
Formannskapet rår kommunestyret til å gjera fylgjande vedtak:
Kommunestyre vedtek oppstart av arbeida med Lar-senter og leilegheiter ved Fitjarsjøen 38 i
samsvar med saksutgreiing, og innanfor ei ramme på 8.5 mill.
Administrasjonen får fullmakt til å inngå avtale med Engelsen bygg as. om bygging av lar-senter med
leilegheiter, samt å forhandle fram oppdatert framdriftsplan for prosjektet.
Atle Tornes
Rådmann
Side20
Side21
Fitjar kommune
Arkivkode:
216
Saksmappe: 2014/859
Sakshandsamar: Atle Tornes
Dato:
17.09.2015
SAKSFRAMLEGG
Utval sak
Utval
Møtedato
71/15
Formannskapet
23.09.2015
Kommunestyret
30.09.2015
Vedlegg:
Bakgrunn:
Oversikten er meint som orientering til kommunestyret.
Vurdering:
Ved utarbeiding av rapporten er ein ikkje kjent med tilhøve som er av avgjerande tyding
for vurdering av kommunen sin portefølje, men det er ein del omstende som er viktige
for einskildselskap, og teke med nokre nye selskap.
Framlegg til tilråding:
Selskapsoversikt 2014 vert teke til vitande.
Atle Tornes
Rådmann
Side22
Selskapsoversikt 2014.
Føremål og innhald:
Nedanfor fylgjer ein oversikt over status i dei ulike selskapa som Fitjar kommune er
medeigar eller interessent i. Det me tek med er eigardel, resultat 2014, eventuelt
utbytte, eigenkapital, strategisk føremål, og eventuelt behov for endra strategiar,
kommunale representantar (frå Fitjar som representerer kommunen) i styret. Sjå og
note 4 i årsmeldinga.
Hovudkonklusjonar:
SIM har følgt opp fullmaktene til sal av dotterselskapa, gjennomført i 2014.
Sunnhordland bru- og tunnelselskap as er avvikla i 2014, med ei lita utbetaling til
aksjonærane. Dette selskapet blir ikkje kommentert meir.
Det er nokre mindre endringar i porteføljen i 2014, ved at DIHVA IKS er kome med,
og Fitjar fjellsameige er formelt organisert.
For dei andre selskapa er det hovudsakleg ”business as usual”.
Aksjeselskap:
Selskap med bestemte føremål der kommunen har signifikant eigarinteresse:
Gamle Fitjar Tinghus AS.
Aksjekapital: kr 300.000.
Eigardel:
80 %.
Resultat 2014: Overskot kr. 273.440 (201.315) etter skatt.
Utbytte 2014: 0. (vedtektsendring, sjå nedanfor)
Eigenkapital: kr 3.232.389 ( kr 2.994.675).
Kommunale representantar: Leiar Wenche Tislevoll 2010-4. Medlem Toralf Røen.
Torstein Grimen vart velt til styreleiar frå 2014.
Strategisk interesse: Høg. Dette er rådhuset i Fitjar, og me har ein langsiktig interesse
i selskapet. Det vart gjennomført omfattande oppgraderingar av brannsikring,
universell utforming (m.a. heis) i 2013, til ein kostnad kring kr 6,4 mill. I samband
med finansiering av dette arbeidet vart vedtektene endra slik at det ikkje er høve til å
betala utbytte i dei komande åra.
I 2013 vart det teke opp eit lån på kr. 4.709.000 med kommunal garanti i
Kommunalbanken, der restsaldo ved sist årsskifte var kr 4.474.020. Rentenivået
tilsvarer renta på kommunale p.t. lån.
Fitjar tok over disponentansvaret for selskapet frå Fitjar kraftlag frå 1. januar 2014.
Side23
Fitjar Kultur- og Idrettsbygg AS.
Eigardel:
76,23 % etter emisjonar i 2012.
Resultat 2014: Underskot kr 174.403 (kr 338.518). Selskapet er skattefri institusjon.
Utbytte 2014: Uaktuelt
Aksjekapital: kr 15.325.500. Det er ingen endringar i 2014.
Eigenkapital: kr 8.638.000. (udekka tap kr 6.891.000 = 45 %). Reell eigenkapital
er vesentleg høgre enn bokført.
Kommunale representantar: Styreleiar Agnar Aarskog og nestleiar Terje Træet.
Strategisk interesse: Høg. Dette er idrettshallen i Fitjar, organisert som aksjeselskap.
Årsresultatet i selskapet i 2014 må vurderast som eit normalresultat. Resultatet i 2013
var prega av ein periodiseringsfeil som gav ca kr 200.000 dårlegare resultat enn reelt.
Underskotet er ca kr 200.000 lavare enn avskrivingane, og reelt verditap truleg mindre
enn avskrivingane. Det er såleis likviditet, og ikkje resultat, som er den største
utfordringa.
Selskapet har gått med underskot frå starten, men oftast mindre enn avskrivingane, og
er framleis avhengig av kommunal støtte til drift og nedbetaling av lån. Vidare drift er
avhengig av denne føresetnaden.
Kulturdelen og seniorsenteret er direkte eigt av kommunen, på leigt areal frå
selskapet. I samsvar med avtale mellom partane har Fitjar kommune totalt investert kr
6.191.000, m.a. i bibliotek, kultursal og seniorsenter. Desse investeringane er bokført i
kommunen sin rekneskap med kr 5.171.000.
Rest pantelån var ved årsskiftet kr 3.684.000. Dette lånet er refinansiert med
nedbetaling over 20 år, og kommunal garanti i Kommunalbanken. Rentenivået
tilsvarer renta på kommunale lån, og refinansieringa har gjeve ei monaleg innsparing
for selskapet.
Kommunen gav for nokre år sidan eit driftslån til selskapet på kr 150.000 som det
ikkje er avtala nedbetalingsplan for.
Selskapet har signalisert ei utfordring i å kunna betale ned begge låna i samsvar med
føresetnadene, og det er sett i gang arbeid med å finna løysingar på dette.
Seniorsenteret vart vedteke i 2013, jf. kommunestyresak PS 33/13, og vart ferdigstilt
våren 2014. Samla kostnadsramme kr. 1.370.000. Kommune er eigar av lokala, på
om lag same vilkår som for kulturdelen.
Opero AS (tidlegare Sunnhordland Industri AS).
Selskapet er ei attføringsverksemd, med målsetting å gje eit yrkesmessig
attføringstilbod med siktemål å føra arbeidstakarar attende til, eller inn i, ordinært
arbeid. Selskapet er og ein skattefri institusjon, og kan ikkje gje utbyte.
Eigardel:
106 av 1755 aksjar tilsvarande ca 6 %.
Resultat 2014: Overskot på kr 1.105.203 (kr 1.389.106).
Utbytte 2014: Ikkje aktuelt
Eigenkapital: kr 12.414.000 (kr 11.309.000) og totalkapital kr 25.067.000
(kr 23.889.000).
Side24
Kommunale representantar: ingen som er peika ut av kommunen, men Svein Lunde
er styrerepresentant(perioden 2014-16) og bur i Fitjar.
Strategisk interesse: Viktig for føremålet.
Atheno AS.
SNU og Atheno AS, med Atheno som overtakande selskap, vart fusjonert i mars
2013. Fitjar kommune fekk ved fusjonen 260 aksjar, som då tilsvarte 12,42 %.
Atheno AS gjennomførte våren 2014 ein emisjon for å samla dei mest sentrale
industriselskapa i regionen på eigarsida. Etter denne emisjonen har Fitjar kommune
ein post i selskapet på 8,07 % (samla aksjekapital kr. 3 221 000).
Styre: Styret består av 6 personar, velt på fagleg grunnlag, ingen av desse
representerer Fitjar kommune, eller er frå Fitjar.
Resultat 2014: Underskot kr 2.052.000 ( overskot kr 84.608).
Eigenkapital 2014: kr 6.268.000 (kr 7.192.000).
Utbytte: Selskapet skal ikkje betala utbytte, jf § 11 i vedtektene for selskapet.
Strategisk interesse: Atheno vil kunna bli nytt næringsutviklingsorgan for
kommunen, men det er ikkje inngått formelle langsiktige avtalar med selskapet(pr.
august 2015).
Selskap med samferdsleføremål:
Sunnhordlandssambandet AS (Tidlegare Tysnesbrua AS).
Eigardel:
5 aksjar – mindre enn 1 %.
Resultat 2014: Underskot på kr 364.000 ( underskot kr 274.000). Ikkje skattepliktig
institusjon.
Utbytte 2014: Ikkje aktuelt
Eigenkapital: kr 353.000 (kr 717.000). Aksjekapitalen vart i 2011 auka til kr
1.349.000. Selskapet har eigne aksjar for kr 26.000. Udekka tap utgjer kr 969.000
605.000 (kr 331.000). Det er dermed berre midlar att til eit års drift tilsvarande 2014.
Selskapet har fått tildelt kompensasjonsmidlar for åra 2007-14 med til saman kr
2.620.000, der kr 131.000 er inntektsført i rekneskapen for 2014. Midlane kan nyttast
til dekning av prosjektkostnader, men ikkje generell drift.
Fitjar kommune har inga økonomisk interesse i selskapet.
Kommunale representantar: Ingen
Strategisk interesse: Selskapet sitt opphavelege føremål var å arbeida for bru over
Langenuen ved Hodnanes for å knyta Tysnes saman med Sunnhordland. Det er no tale
om bruløysing for Kyststamvegen, og plasseringa avhenger av Statens vegvesen sitt
arbeid med Kyststamvegen, og er av vesentleg interesse for Fitjar.
Side25
Styret og eigarane vurderer om selskapet skal bli regionen sin hovudreiskap for
pådriving av arbeidet med sikring av ferjefri Kyststamveg og kryssing av Langenuen i
første NTP. I tilfelle må eigarskap og styrande organ representera heile regionen.
Fitjar kommune har kravd seg utløyst av selskapet grunna i at selskapet har endra
føremål, og berre arbeider for ei sørleg løysing for kryssing av Langenuen. Kravet
vart ikkje imøtekome av generalforsamlinga.
Interkommunale selskap.
Sunnhordland interkommunale Miljøverk IKS
I møte i september 2012 handsama kommunestyret i sak 46/12 rapport frå
kontrollutvalet etter forvaltningsrevisjon i SIM. I punkt 1 i vedtaket står det:
Kommunestyret ber rådmann syta for: 1. At forhold som gjeld SIM og Fitjar kommune sitt
eigarskap får brei merksemd i den årlege selskapsoversikten som vert lagt fram for
kommunestyret.
I sak PS 16/15 i kommunestyret i april 2015 vart det orientert om SIM, med ei
omfattande skriftleg sak. Det vart halde selskapsmøte i samband med møte 22. april i
formannskapet. Eg viser og til melding nedanfor om sal av dotterselskap.
Når det gjeld ei djupare vurdering av selskapet viser eg til saka (PS 16 /15) i
kommunestyret.
Sjølv om konsernet er av mindre tyding for vurdering av selskapet etter sal av
dotterselskapa, er det ein forskjell i resultat, og noko større forskjell i balansane. Dette
har dels samanheng med at dotterselskapa var med i rekneskapen for deler av året.
Eigardel: kr 10.260 av innskoten eigenkapital på kr 173.030, fordelt etter folketal pr
1. januar 1989. Denne prosenten står enno i selskapet sin årsrapport.
Resultat 2014: Overskot i morselskapet var kr 36,65 mill (3,4 mill). Sal av
dotterselskap gav ein vinst på 49,7 mill, slik at driftsresultatet, etter avsetning til
deponi på 16,1 mill, var eit underskot på 15,3 mill. Selskapet hadde eit overskot på
kommunalt avfall på kr 0,4 mill, som er tilbakeført til abonnentane ved avsetjing til
renovasjonsfond, som ved årsslutt var på 11,2 mill. Selskapet hadde eit overskot på
slamtøming på kr 0,78 mill, som er avsett til slamfond, som utgjer 2,3 mill. Dette er
eigarkommunane sin eigedom.
I 2014 er det gjort tilleggsavsetjing til kostnader med avslutning og etterdrift av
deponi med kr 16,1 mill ut over normal drift. I 2013 vart det ikkje avsett noko ekstra.
Samla avsetning utgjer no 66 mill.
I prognose for 2015 – 18 har selskapet eit resultat som ligg på kr 2,0 samla over
perioden.
Morselskapet SIM IKS er ein ikkje skattepliktig institusjon.
Utbytte: Ikkje aktuelt
Eigenkapital i konsernet: Kr 124,5 mill (kr 139,5 mill), som tilsvarer ca 46,1 % (44,3
%) av totalkapitalen. I tillegg kjem sjølvpålagt avsetning til miljøfond på 49,7 mill
Side26
som utgjer 18,4 %. Totalkapitalen er redusert frå 315 mill til 270 mill pr 31. desember
2014.
Kommunale representantar: 2 (Wenche Tislevoll og Lars Ove Rimmereid) av 23 i
representantskapet, eit styremedlem frå kvar kommune, der Rune Sandvik
representerer Fitjar.
Strategisk interesse: Høg. Dette er distriktet sitt felles miljøverk. Fitjar har og ei
særleg interesse i sikring av ansvar for deponiet på lang sikt.
I løpet av sommaren 2014 vart aktivitetane i SIM Næring AS og dotterselskapet SIM
Tankrenovasjon AS selde til det svenske avfallsselskapet Ragn-Sells AS. Salet vart
gjennomført med verknad pr 30. september 2014 og gav ein rekneskapsmessig vinst
på 49,76 mill. I vedtak om sal var det føresett at midlane kunne nyttast til eit
miljøfond, og dette er gjennomført i årsrekneskapen.
Friluftsrådet Vest IKS.
Dette er eit samarbeid mellom 12 kommunar i Sunnhordland og Nord Rogaland om
sikring, opparbeiding og drift av friluftsområde. Inntektene er basert på
medlemskontingent (Fitjar ca 35.000 årleg), statleg og fylkeskommunalt tilskot.
Rekneskap og budsjett er ikkje alltid samanliknbar frå år til år, då tilskot og bruk av
midlar til einskildprosjekt kan gå over årsskiftet.
Driftsinntekt: 10,4 mill (10,17 mill) gav overskot på kr 1.590.000 (kr. 736.000).
Balanse:
11,3 mill ( 9,8 mill).
Eigenkapital 10,35 mill (8,95 mill), av dette kapitalfond 8,75 mill ( 7,3 mill).
Styrerepresentasjon: Ein frå kvar kommune, Annar Westerheim representerer Fitjar
frå 2012.
Strategisk interesse: Høg.
Ein kan konkludera med at selskapet har ei balansert og jamn drift innan vedtekne
rammer, og med ein solid kapitalbase til nye investeringar. Selskapet fekk ein ny
arbeidsbåt i 2014.
Det vart løyvt statlege midlar i 2014 til å sikra eit større friområde på Teløy, og å
opparbeida flytebryggje, båtfeste og merking av sti. Prosjektet blir fullført i 2015.
Heile Langøyo er kjøpt til friluftsføremål med statlege midlar i 2015.
Planlagt samarbeid med Fitjar kommune om investering i ny båt til bruk i Fitjarøyane
i 2015 er utsett til 2016, då finansieringa ikkje er på plass.
Interkommunalt Arkiv i Hordaland IKS.
Dette er eit samarbeid mellom 32 kommunar i Hordaland (ikkje Bergen) om
rådgjeving til kommunane, og drift av felles arkiv.
Me har ikkje økonomiske tal for selskapet, då motteken årsrapport ikkje har
rekneskapstal.
Inntektene er hovudsakleg basert på medlemskontingent. Fitjar betalte ca kr 115.600 i
2014(88.000).
Styrerepresentasjon: 5 representantar. For tida ingen frå Fitjar kommune.
Benedicte Meyer representerer kommunen i representantskapet, og Bjørn Haaland er
vara.
Strategisk interesse: Nødvendig.
Side27
Krisesenter Vest IKS.
Selskapet vart etablert 1 januar 2011 for å ivareta lovfesta verksemd som krisesenter
for både kvinner og menn. Selskapet hadde i 2014 samla omsetning på kr 8.862.000.
Tilskot frå Fitjar kr 170.000 i 2014, det same som i 2013. Budsjett 2015 utgjer kr
183.500.
Strategisk interesse: Aktiviteten er lovbestemt for kommunane.
Fitjar kommune er ikkje representert i styrande organ i selskapet.
Driftsassistansen i Hordaland vann og avløp (DIHVA) IKS.
Dette er eit interkommunalt selskap som har til føremål å sikra kommunal kompetanse
innan vass- og avlaupssektoren. Selskapet hadde ved forrige årsskifte 27 medlemmer
og 3 observatørar. Selskapet driv både som ein interesse- og kompetanseformidlande
organisasjon, i tillegg til sal av tenester til medlemmene etter avtale. Fitjar kommune
melde seg inn ved kommunestyrevedtak i juni 2014, jf sak PS 35/14.
Selskapet hadde i 2014 ei samla omsetning på kr 12,3 mill, som gav eit underskot på
kr 218.000, mot eit overskot på kr 787.000 i 2013. Fitjar kommune betaler om lag kr
17.000 i årsavgift.
Fitjar kommune er ikkje representert i styrande organ i selskapet.
Sunnhordland interkommunale legevakt IKS.
Selskapet vart etablert seinhaustes 2013, og starta opp drift i januar 2014, og driv
legevakt for kommunane Bømlo, Fitjar og Stord. Fitjar kommune melde seg inn ved
kommunestyrevedtak i oktober 2013, jf sak PS 45/13.
Brutto omsetning i 2014 utgjorde kr 11,3 mill.
Frå 2016 vil og lovbestemte krav til kommunale akutte døgnplassar(KAD- senger),
som gjeld frå 1. januar 2016, bli ivareteke av selskapet, for dei same tre kommunane.
Selskapet har vedteke å byggja ny legevakt, kombinert med KAD-senger i ny bygning
på Helse Fonna sin eigedom ved Stord sjukehus. Denne blir ferdig sommaren 2016.
Selskapet har eit styre på 5 medlemmer, og eit representantskap på 3 medlemmer, der
Fitjar har eit medlem i kvart av organa. Ordførar har vore i representantskapet, og
Thoralf Røen i styret.
Stiftingar.
Stiftinga Havnahuset
Stifting som driv utleige av omsorgsbustader og legekontor m.v. til Fitjar kommune.
Stiftinga vart etablert av kommunen i 1997 til føremålet. Kommunen leiger heile
bygget med framleige av omsorgsbustadane frå januar 2009, og har ansvar for
kapitalkostnader og vedlikehald. Låna er garanterte av kommunen.
Årsresultatet var kr 184.000 (kr 651.000). Eigenkaptalen er positiv med kr 1.379.000
(kr 1.195.000), og totalkapitalen er 21,14 mill.(21,8 mill). Årets avdrag, kr 749.000, er
større enn avskrivingane (kr 531.000).
I samsvar med avtale mellom partane har Fitjar kommune tidlegare investert kr
1.768.000 i eigedommen, m.a. i sprinklaranlegg, ventilasjon og 1 leilegheit. Desse
Side28
investeringane er bokført i kommunen sin rekneskap med kr 1.508.000.
Styret: Det vart laga nye vedtekter som trådde i kraft sommaren 2012, m.a. med
reduksjon av styret til 3 medlemmer. Styret er velt for 4 år, og består no av:
Wenche Tislevoll, leiar, Toralf Røen og Iren Hamborg.
I samband med at Vestbo har innfusjonert Stobo, er forretningsføraravtalen overført
til Vestbo.
Stiftinga Håkon den Gode – Fitjar, og Stiftinga Kystsogevekene.
Kommunen har ikkje noko eigar- eller selskapsrettsleg ansvar for desse, men eit
”ansvar” over kulturbudsjettet.
Parts- eller andelslag:
Fitjar Kraftlag SA.
Kraftlaget er eit samvirkelag, med varierande kapital. Kommunen har 375 partar, men
berre ei røyst i årsmøta. Talet på partar varierer. Partskapitalen ved siste årsskifte var
kr. 5.143.000, ein auke på 44.000.
Resultat 2014: kr 3.385.000( kr 9.146.000) etter skatt.
Utbytte: Blir utbetalt basert på forbruk, dersom årsmøtet vedtar det. Det var ikkje
kjøpsutbytte i 2014. Verdien av partane blir dessutan oppregulert kvart år med
«skjermingsrenta». Dette må også vedtakast av årsmøtet, noko som har vore gjort
kvart år i den seinare tida, 0,9 % i 2015.
Eigenkapital 2013: kr 130,1 mill (126,8 mill) og totalkapital kr 162,6 (kr 164,4 mill).
Strategisk interesse: Så lenge selskapet er eit partslag er eigarinteressa ikkje høg.
Den samfunnsmessige interessa er særs høg. Selskapet er svært viktig for
Fitjarsamfunnet, både som leverandør av infrastruktur, pådrivar i samfunnet, og
utviklar av nye tiltak, men dette er ikkje knytt til kommunen sin eigardel.
Deler av resultatet er utbytte frå 3,4 % eigardel i SKL, og utgjorde 4,7 mill (2,0 mill).
Det blir gjennomført ei større strukturendring i SKL i 2015. Fitjar kraftlag har vedteke
å delta i ein emisjon på inntil kr 25,5 mill. Eigardelen i SKL kan bli marginalt auka
som følgje av emisjonen.
Fitjar kraftlag eig 34 % av Midtfjellet vindkraft AS. Dette selskapet har ikkje gjeve
utbytte i 2014. Byggetrinn I (21 møller og vegsystema)var ferdig utbygt i 2012,
byggetrinn II(23 møller) vart ferdig, og sett i drift frå hausten 2013.
Kommunen har ikkje styrerepresentant.
Vestbo (tidlegare Stord Boligbyggelag (STOBO).
Selskapet vart fusjonert med Vestbo i februar 2013. Kontoret på Stord består.
Nokre få bustader i Fitjar er organisert gjennom Vestbo, men kommunen har ingen
direkte eigarinteresse eller formell styring i dette, ei heller styrerepresentant.
Kommunen har 5 partar a kr 100.-.
På grunn av Vestbo sin storleik og kommunen si minimale eigarinteresse har me ikkje
sett det nødvendig å henta inn rekneskapsopplysningar for det fusjonerte selskapet.
Side29
Strategisk interesse: Lav. Kan verta ein ”reiskap” til vidare bustadbygging i Fitjar.
Biblioteksentralen SA.
Biblioteksentralen AL vart endra til samvirkeforetak (SA) i 2013. Sentralen er eigd av
417 kommunar, 14 fylkeskommunar, KS og Norsk Bibliotekforening, som samla
hadde 3.808 andelar. Andelskapital kr 1.144.200. Fitjar har 1 andel. Bokført verdi
kr 300,-.
Selskapet er hovudleverandør for alle biblioteka i landet, og posten er dermed
strategisk viktig, men har ikkje særleg økonomisk interesse for Fitjar kommune isolert
sett. Substansverdien er høg, men kan ikkje realiserast.
På grunn av selskapet sin storleik og kommunen si minimale eigarinteresse har me
ikkje sett det nødvendig å henta inn rekneskapsopplysningar for selskapet.
Fitjar fjellsameige.
Fitjar eig nokre lutar i dette sameiget, basert på eigardelen til Klokkargarden(62/6) og
Museumsgarden (som berre kan nyttast til museumsføremål). Fjellsameiget er ikkje
eit selskap, og vert ikkje kommentert vidare.
Selskap der strategien bak eigarskapen er bortfalt, og kan vurderast for sal ?:
SLab AS.
Eigardel:
40 av 1486 aksjar tilsvarande ca 2,7 %. Selskapet eig 6,5 % eigne
aksjar, slik at vår reelle eigardel er tilsvarande større.
Omsetninga i 2014 er sterkt redusert grunna konkurransesituasjonen, frå 8,3 mill til
6,2 mill, og selskapet har gjort ei omstrukturering av drifta. Resultatet er og sterkt
svekka. Dette er kommentert i referatet frå generalforsamlinga, men ikkje i
årsmeldinga.
Resultat 2014(2013): kr 95.212 (kr 1.303.302) etter skatt.
Utbytte 2014: Kr 100,- pr aksje som tilsvarer kr 4.000,-(8.000) for Fitjar.
Eigenkapital: kr. 5.500.471 (kr. 5.533.781). Substansverdi pr aksje utgjer kring kr
3.700.
Kommunale representantar: ingen
Strategisk interesse: Lav. Selskapet vart i si tid etablert med målsetting å gje distriktet
eit laboratorium etter at Næringsmiddeltilsynet vart avvikla. Vår aksjepost er ikkje
lengre vesentleg for føremålet.
Aksjane bør no vurderast etter høgaste verdi av substans- og innteningsverdi.
Tide ASA.
Tide ASA driv kollektivtransport på land i Norge og Danmark, hovudsakleg
busstransport, med tyngdepunkt i Hordaland.
Eigardel:
430 av 22,56 mill aksjar a kr 0,90 (Uendra).
Det er konsernet som er relevant for vurderinga, og kommentarane gjeld konserntala.
Resultat 2014: Overskot på 13 mill, mot eit underskot på 44,0 mill etter skatt i 2013.
Eigenkapital: kr 352,0 mill (330,0 mill), som utgjer kr 15,60/aksje.
Utbytte 2014: Kr 0,20.(0), som tilsvarer kr 86,- for oss.
Side30
Kommunale representantar: ingen
Strategisk interesse: Ingen - er falt bort for lenge sidan.
Børskurs var 28. august 2015 kr 18,- pr aksje, og totalverdien av vår post kr 7.740,-.
Posten vart vedteke lagt for sal, men lav pris, og kostnader med sal, har gjort at me
ikkje har gjennomført det.
Fitjar Meieri as.
Fitjar Meieri vart registrert som aksjeselskap 1. januar 2013, med ein aksjekapital på
kr 131.000. Kommunen har 8 av totalt 5.240 aksjar a kr 25,-.
Fitjar kommune har ingen styrerepresentantar.
Rapportert overskot i 2014 er kr 158.000 etter skatt, mot kr175.000 i 2013.
Eigenkapitalen i selskapet er kr 2.164.000 (kr 2.006.000) og total balanse utgjer kr
5.243.000 (kr 5.053.000).
Det er ikkje foreslått utbytte.
Fitjar kommune har inga strategisk interesse av å vera eigar i selskapet.
Selskapet eig den einaste offentlege kaien i Fitjar sentrum.
Fitjar 15. september 2015.
Atle Tornes
Side31
Fitjar kommune
Arkivkode:
002
Saksmappe: 2014/333
Sakshandsamar: Andreas Moe Larsen
Dato:
16.09.2015
SAKSFRAMLEGG
Status kommunereform i Sunnhordland
Utval sak
Utval
Møtedato
72/15
Formannskapet
23.09.2015
Kommunestyret
30.09.2015
Vedlegg:
1 Revidert referat 21.08.15
2 Referat 28.08.15
Bakgrunn:
Kommunestyret vedtok før sommaren at Fitjar kommune skulle gå i drøftingar med
kommunane Austevoll, Bømlo, Stord og Tysnes om ei eventuell kommunesamanslåing.
Det er sett ned eit arbeidsutval for prosessen. Der deltek to folkevalde frå kvar
kommune, to tillitsvalde og ein rådmann. Kvinnherad kommune er observatør.
Representantar fram til ny konstituering i kommunestyra er:
Austevoll kommune: ordførar Renate Møgster Kleppesvik og formannskapsmedlem Liv
Bente Fagerbakke Storebø
Bømlo kommune: ordførar Odd Harald Hovland og kommunestyremedlem Inge Reidar
Kallevåg.
Fitjar kommune: ordførar Wenche Tislevoll og formannskapsmedlem Harald Rydland
Stord kommune: ordførar Liv Kari Eskeland og formannskapsmedlem Sigbjørn Framnes
Tysnes kommune: formannskapsmedlem Tore Humlevik
Rådmann: Magnus Mjør (Stord)
Tillitsvalde: Marit Brakestad (Fagforbundet Bømlo) og Katrin Innvær Ankervold
(Utdanningsforbundet Fitjar)
Kommunane har peika ut politisk leiing i Fitjar kommune til å leia prosessen, og
assisterande rådmann Andreas Moe Larsen er sekretær.
Vidare prosess
Det er halde to møte i arbeidsutvalet, og referata frå desse møta ligg som vedlegg til
saka.
Det er semje om å dela prosessen i to, der ein fyrst utarbeider ein intensjonsavtale som
kjem til behandling i kommunane i oktober eller fyrste del av november. Dei
kommunane som vedtek intensjonsavalen går vidare til forhandlingar om ein endeleg
avtale.
Arbeidet med intensjonsavtalen har starta, og den skal delvis byggja på ein avtale om
vidare drøftingar som kommunane i Nordhordland har inngått.
Side32
Ordførarane har fått i oppdrag å gjera eit førebuande arbeid med mål og visjon for ein
eventuell ny kommune.
Denne avtalen dannar grunnlaget før eventuelle folkerøystingar og endeleg vedtak i
kommunestyra.
Det var sett opp møte i arbeidsutvalet 18. september, men det let seg ikkje gjera å
gjennomføra dette. Ny møtedato vil bli satt opp snart.
Dei fleste kommunane har vedtak om folkerøysting, medan Austevoll og Fitjar ikkje har
gjort slikt vedtak. Stord vil ha både folkerøysting og innbyggjarundersøking.
Det er eit ønskje om å senda ut ein endeleg avtale til alle husstandar i dei kommunane
som har kome til semje, slik at innbyggjarane skal få god innsikt i foresetnadane før ein
eventuell kommunesamanslåing.
Finansiering
Det er sendt søknad til Fylkesmannen i Hordaland om skjønsmidlar til prosjektet, og det
er gjeve signal om at det kan vera mogleg å få tilskott til forpliktande drøftingar. Det er
mellom anna søkt om frikjøp til sekretærfunksjon for arbeidet.
Utvida formannskap tek orienteringa til vitande.
Atle Tornes
Rådmann
Side33
Fitjar kommune
Notat
Dykkar dato:
Dykkar ref:
Vår dato:
Vår ref:
Arkiv:
Sakshandsamar:
31.08.2015
2014/333 - 5728/2015
002
Andreas Moe Larsen
Revidert referat 21.08.15
Samarbeidsrådet sitt møterom, kl. 11.00-13.00. Til stades:
Austevoll kommune: varaordførar Edvard Stangeland
Bømlo kommune: ordførar Odd Harald Hovland og formannskapsmedlem Inge Reidar Kallevåg
Tysnes kommune: ordførar Kjetil Hestad og formannskapsmedlem Tore Humlevik
Tillitsvald: ingen.
Forfall:
Austevoll kommune: ordførar Renate Møgster Kleppesvik og formannskapsmedlem Liv Bente Fagerbakke
Storebø
Tillitsvalde: meldt forfall.
1. Nedsetje referansegrupper i kvar kommune med politikarar og tillitsvalde
Kommunane har peika ut referansegrupper.
2. Netseting av fellesgruppe (for alle kommunane som vedtek å gå vidare) med politikarar og
tillitsvalde
Austevoll kommune: ordførar Renate Møgster Kleppesvik, varaordførar Edvard Stangeland,
formannskapsmedlem Liv Bente Fagerbakke Storebø, rådmann Helge Skugstad og tillitsvald Ove Fagerbakke
Bømlo kommune: ordførar Odd Harald Hovland, varaordførar Jorunn Løklingholm, formannskapsmedlem Inge
Reidar Kallevåg, rådmann Geir E. Aga og tillitsvald Marit Brakestad
Fitjar kommune: ordførar Wenche Tislevoll, varaordførar Agnar Aarskog, formannskapsmedlem Harald
Rydland, rådmann Atle Tornes og tillitsvald Turid Dalen (fram til valet, så Katrin Innvær Ankervold)
Stord kommune: ordførar Liv Kari Eskeland, formannskapsmedlem Sigbjørn Framnes, formannskapsmedlem
Harry Herstad, rådmann Magnus Mjør og tillitsvald Marit Himle Pedersen
Tysnes kommune: førebels ikkje fastsett.
3. Utarbeiding av stikkordmessig intensjonsplan for arbeidet
Kommunane orienterte om status for arbeidet i eigen kommune:
Austevoll kommune: Ny kommunestruktur er vanskeleg på grunn av manglande fastsamband. Vil ta saka til
kommunestyret att. Er òg med i utgreiing om bjørnefjordalternativet.
Bømlo kommune: Det er eit reelt alternativ å halda fram som eigen kommune. Bømlo vil ta ein ny vurdering
av deltaking i arbeidet i eit møte i kommunen 1. september. Har vedteke å halda folkerøysting.
Side34
Side 2 av 2
Fitjar kommune: Går inn i utgreiinga for å sikra best mogleg vilkår dersom Fitjar blir del av ein større
kommune.
Stord kommune: Er positiv til drøftingar, og ønskjer primært ein størst mogleg kommune i regionen. Har
vedteke å ha innbyggjarundersøking og folkerøysting.
Tysnes kommune: Har vedtak om å gå vidare i prosessen. Ser at det blir vanskeleg å gå inn i ein
sunnhordlandskommune utan Bømlo. Må ha vedtak om bru over Langenuen før ein går inn i ein ny kommune.
Har vedteke å halda folkerøysting.
Stikkordmessig intensjonsplan
Kommunane i Sunnhordland har gjennom Samarbeidsrådet for Sunnhordland greidd ut ulike
moglegheitsbilete for kommunestruktur i regionen. Etter at samarbeidsrådet la fram sin rapport i juni i år, har
kommunestyra i Austevoll, Fitjar, Bømlo, Stord og Tysnes vedteke å drøfta vilkår for ein ny kommune i
Sunnhordland.
Representantane skal søkja å koma til semje om eit dokument som kan leggjast fram for innbyggjarane og
kommunestyra. Dokumentet skal spegla dei sakene som må avklarast før dei eksisterande kommunane kan
gå inn i ein ny kommune, og målsetnaden er at dokumentet skal gje grunnlag for ei vurdering av å samlast i
ein ny kommune.
Det er representantane frå dei eksisterande kommunane sitt ansvar å fremja dei sakene som er viktige for
kommunen i drøftingane. Den einskilde kommune kan vurdera å trekkja seg ut av arbeidet dersom den
politiske situasjonen eller manglande framgang i drøftingane tilseier det.
Arbeidet skal finansierast gjennom tilskot frå Fylkesmannen i Hordaland, og delvis gjennom eigenfinansiering
frå kommunane.
Politisk leiing i Fitjar kommune skal leia prosessen, og ein tilsett i Fitjar kommune skal vera sekretær for
arbeidet. Det er sett ned eit arbeidsutval og ei fellesnemnd.
Stikkordmessig intensjonsplan for arbeidet:
 Gjennom drøftingar koma til semje om overordna prinsipp for ein ny kommune
 Vurdera kva som må avklarast før folkerøysting, og kva som kan avgjerast av ei fellesnemnd etter
eventuelt vedtak om samanslåing
 Halda innbyggjarane informert om arbeidet, og gje utfyllande informasjon som grunnlag for
innbyggjarane sine val i folkerøysting
 Koma med framlegg til:
o Overordna prinsipp for lokaldemokrati
o Vilkår for dei tilsette
o Prinsipp for organisering av tenestene
o Region-, kommune-, tettstad- og næringsutvikling
o Bruk av kommunehusa
o Kommunenamn, kommunesenter (og kommunedelsentra) og kommunevåpen
Arbeidet skal vera ferdig innan utgangen av 2015.
4. Møteplan
Møteplanen blei drøfta. Neste møte blir 28. august kl. 09.00 i Fitjar rådhus.
Det kom innspel om færre og lengre møte i staden for mange møte. Møta bør haldast i dei ulike kommunane.
Revidert møteplan blir lagt fram til neste møte.
5. Struktur og innhald i dokumentet
Side35
Side 3 av 3
Ein vil fyrst laga eit intensjonsdokument, før ein seinare tek til med nærare drøftingar. Intensjonsdokumentet
frå Nordhordland kan fungera som eit utgangspunkt for arbeidet, men ein må vurdera om det er andre tema
som bør inkluderast i dokumentet.
Ein bør leggja særleg vekt på lokalsamfunn og identitet i dokumentet.
6. Informasjonsarbeid
Det er viktig med god informasjon til innbyggjarane i prosessen, og fram mot ei folkerøysting.
Når ein eventuelt har kome til semje om eit dokument bør dette sendast ut til alle husstandar, i tillegg til eit
kortfatta informasjonsskriv om prosessen.
Ein legg opp til eit møte med pressa etter at intensjonsarbeidet er ferdig.
Når ein kjem vidare i prosessen kan Facebook-sida bli nytta til å få inn innspel frå innbyggjarane.
7. Ymse
a. Kvinnherad kommune ønskjer å delta i prosessen som observatør. Det blei bestemt at Kvinnherad skal få
alle innkallingar og protokollar frå arbeidet. Post møte: Kvinnherad blir invitert til neste møte, og saka blir
drøfta vidare.
b. Det skal vera to tillitsvalde i arbeidsutvalet.
c. Rådmennene får førespurnad om dei ønskjer å ha representant i utvalet.
d. Tilbakemelding på spørsmål frå Tore A. Humlevik var lagt ved innkallinga til møtet.
Side36
Fitjar kommune
Notat
Dykkar dato:
Dykkar ref:
Vår dato:
Vår ref:
Arkiv:
Sakshandsamar:
31.08.2015
2014/333 - 5717/2015
002
Andreas Moe Larsen
Referat 28.08.15
Fitjar rådhus, kommunestyresalen, kl. 09.00-12.00.
Til stades:
Austevoll kommune: ordførar Renate Møgster Kleppesvik
Bømlo kommune: ordførar Odd Harald Hovland
Tysnes kommune: formannskapsmedlem Tore Humlevik
Rådmann: Magnus Mjør (Stord)
Tillitsvalde: Marit Bakestad (Fagforbundet Bømlo) og Katrin Innvær Ankervold (Utdanningsforbundet Fitjar)
Forfall:
Austevoll kommune: Formannskapsmedlem Liv Bente Fagerbakke Storebø
Bømlo kommune: Formannskapsmedlem Inge Reidar Kallevåg
Tysnes kommune: Ordførar Kjetil Hestad
Kvinnherad kommune (observatør): Ordførar Synnøve Solbakken.
1. Arbeid med intensjonsdokumentet
Ein ønskjer å følgja overskrifter frå dokumentet i Nordhordland, men ta vekk element som allereie er utgreidd
i forprosjektet i Sunnhordland.
Nye overskrifter:
- Mål og visjon
- Lokalsamfunn og identitet
- Økonomi
- Samferdsle
Ordførarane skal fram mot neste møte arbeida med mål og visjon.
2. Vidare møteplan
Det er lagt opp til ein to-delt prosess, der ein fyrst blir einige om ein intensjonsavtale, før ein går i gang med
nærare forhandlingar.
Intensjonsavtalen går til handsaming i kommunestyra i oktober eller tidleg i november. Handsaming av
intensjonsdokumentet i kommunestyra gjer at det ikkje er grunnlag for å samle fellesgruppa i arbeidet.
Etter at intensjonsavtalen er vedteke i kommunestyra går kommunane vidare i nærare forhandlingar. Dersom
nokon av kommunane ikkje vedtek intensjonsavtalen, går dei ut av prosessen.
Representasjon i forhandlingane blir avgjort av kommunestyra i samband med vedtak om intensjonsavtalen.
Side37
Side 2 av 2
Neste møte blir 18. september kl. 09.00 i Austevoll kommunehus. Ferja går frå Sandvikvåg kl. 08.30.
3. Ymse
Kommunane meiner det er viktig at Kvinnherad kommune er i tett kontakt med prosessen i ytre
Sunnhordland. Kvinnherad kommune får følgja arbeidet som observatør.
Andreas Moe Larsen
Ref.
Side38
Fitjar kommune
Arkivkode:
600
Saksmappe: 2014/823
Sakshandsamar: Anne Berit Hovstad
Johansen
Dato:
14.09.2015
SAKSFRAMLEGG
Utvida ramme til kjøp av utleigehus til lege.
Utval sak
Utval
Møtedato
73/15
Formannskapet
23.09.2015
Kommunestyret
30.09.2015
Bakgrunn:
Kommunestyret gjorde i vår slikt vedtak:
«Utvalet for oppvekst og omsorg rår Formannskapet til å gjera følgjande vedtak:
Fitjar kommune kjøper ein bustad(med 3 soverom) så snart som mogeleg.
Ramme for kjøp vert sett til kring kr. 2,5 mill kroner.
Bustaden skal leigast ut til lege som i dag har avtale med kommunen, og finansierast
over helsebudsjettet/leigeinntekter.»
Vurdering:
Etter vedtaket var gjort har det kome relativt få husvære på marknaden her i
kommunen som me har kunne kjøpe.
Ramma som var sett i saka har vist seg å vera for lita til å få kjøpt eit husvære
(einebustad) som er ynskjeleg, og ein familie med 3 store born bør helst ha 4 soverom.
Så derfor ser rådmannen seg nøydd for å be om ei utvida ramme på inntil 3 mill. kr. for
å få løyst denne saka på ein tenleg måte.
Formannskapet gjev følgjande tilråding til kommunestyret:
Kommunestyret vedtek utvida ramme til kjøp av utleigehusvære for lege, med kr.
500 000. Ramma for kjøp vert då auka frå ikring kr. 2,5 mill., til kr. 3 mill.
Atle Tornes
Rådmann
Side39
Arkivkode:
250
Saksmappe: 2014/779
Sakshandsamar: Trond Salmo
Dato:
14.09.2015
Fitjar kommune
SAKSFRAMLEGG
Finansforvaltningsrapport 2. tertial og budsjettendring
2015
Utval sak
Utval
Møtedato
74/15
Formannskapet
23.09.2015
Kommunestyret
30.09.2015
Saksopplysningar:
Revidert finansreglementet vart vedteke av kommunestyret 29.05.2015.
Likviditet:
Fitjar nyttar ein enkel modell for å budsjettera driftslikviditeten. Utgangspunktet er
likviditetsflyt førre år, korrigert for større endringar i drift- og investeringsbudsjettet.
I snitt har kommunen hatt kr 33.099.841,- i likvider. Lågast likviditet var 31. mai med
18.672.797,-. Kommunen har ikkje nytta likviditetslån i perioden.
Kommunen har ikkje plassert ledig likviditet i perioden.
Renteavtale
Rente 2015
Bankavtale
NIBOR 3M + 0,30%
1,65 %
Renteinntekter:
Kommunen har renteinntekter på følgjande postar utanom likvider:
Rentegrunnlag
Rente 2015
VAR
5-års swaprente + 0,5 %
2,15 %
Kompensasjonstilskot Husbanken
2,033 %
Startlån
Husbanken + 0,25 %
2,056 %
NIBOR 3M
1,32 %
Grunnlag
27.414.870,31.328.707,9.725.977,-
Finansielle investeringar:
Langsiktige finansielle midlar er definert som udisponerte midlar; disposisjonsfond og
ubundne drifts- og investeringsfond.
Fitjar kommune har langsiktige finansielle midlar på kr 7.175.562,87 på
disposisjonsfond.
Langsiktige finansielle midlar vert nytta som driftslikviditet.
Gjeldsforvaltning:
1) Opptak av nytt lån 7. mai 2015
a. Nytt lån i Husbanken til startlån
i. Kr 2.000.000,ii. Siste termin 01.03.2035
iii. Flytande Husbankerente
2) Refinansiering av 5 eldre lån i Kommunalbanken
a. Beløp på nytt lån per 02.07.2015 var 38.520.950,b. Siste termin 02.01.2029
c. Pt-rente
Side40
3) Refinansiering av 9 eldre lån i Kommunalbanken
a. Beløp på nytt lån per 02.07.2015 var 67.845.780,b. Siste termin 02.01.2036
c. Pt-rente
4) Endra
a.
b.
c.
avdragsstruktur på lån 20130259 i Kommunalbanken
Nedbetalingstida vart forlenga med 5 år til 40 år
Restlån kr 34.721.730,Reduserte årlege avdrag kr 133.200,-
2), 3) og 4) fører til endra nedbetalingsplan med verknad frå 2. januar 2016. På grunn
av periodisering vil ein få rekneskapsmessig verknad i 2015. Totale avdrag i år vert
8.452.399,- i høve til budsjetterte avdrag på 8.518.878,- (ned frå 8.923.778 i opphavleg
budsjett). Dette føreset budsjettvedtak i Kommunestyret om reduserte låneavdrag.
Samansetjing av låneportefølgja:
Långjevar
KBN
KBN *
KLP
Husbanken
Husbanken
SpV
OvF
Flytande p.t.
Flytande NIBOR
Flytande NIBOR
Fast
Flytande
Flytande
Flytande
Sum
Saldo 31.08.2015
141.088.460,39.683.200,7.714.000,9.120.922,5.280.000,1.263.025,1.471.949,-
Rente 31.08.2015
1,75 %
1,73 %
1,71 %
2,166 %
1,985 %
1,85 %
1,1 %
205.621.556,-
1,77 %
NIBOR 3M
1,13 %
* Kommunalbanken har varsla høgare margin på 55 rentepunkt, opp frå 40 rentepunkt i
dag, på NIBOR-lån.
Utvikling betalte renter:
Rente
31.12.11
3,17 %
31.12.12
2,67 %
Rentebytteavtalar:
Per 31.08.2015
Innlånsrente
3,56 %
Utlånsrente
1,36 %
Skilnad
2,2 %
31.12.13
2,39 %
31.12.14
2,18 %
30.04.15
1,97 %
31.08.15
1,77 %
55.500.000,-
Fastrenteavtalar og rentebytteavtalar utgjer kr 64.620.922,- per 31.08.2015. Det vil
seia at kommunen har fastrente på 31,4 % av totale lån. Det er innanfor grensene
sett i finansforvaltningsreglementet (25 % - 75 %).
Utvikling i skilnad mellom innlåns- og utlånsrente på rentebytteavtalar:
Renteskilnad
31.12.11
1,16 %
Lån i underliggjande
Havnahuset
FKIB
GFT
Sum
31.12.12
2,34 %
31.12.13
1,82 %
31.12.14
1,90 %
30.04.15
2,00 %
selskap 31.12.2014 (flytande rente):
kr 19.663.190,kr 3.499.800,kr 4.474.020,kr 27.637.010,-
Kommunen sitt garantiansvar 31.12.2014:
Havn Burettslag
kr 3.961.016,Havnahuset
kr 19.663.190,FKIB
kr 3.499.800,GFT *
kr 4.474.020,Sum
kr 31.598.026,* Fitjar kommune har garantert for heile lånet, medan Fitjar kraftlag har gjeve
eigenerklæring på 20 % til Fitjar kommune.
Side41
31.08.15
2,20 %
Vekta bindingstid på fastrenteavtalar og rentebytteavtalar:
Vekta bindingstid (durasjon) er bindingstida på fastrenteavtalar, der me tek omsyn
til avdrag i bindingstida. Avdrag reduserer bindingstida. Målet er å finna eit snitt
for bindingstida for heile gjeldsportefølgja, og vert uttrykt i år. Eit relativt lavt tal på
bindingstida viser ei relativ kort bindingstid på gjeldsportefølgja.
Bindingstid
Lån utan binding
Durasjon
kr 196 500 634
Vekta durasjon
-
-
HB 13547460
kr 958 321
01.02.2017
1,22
0,01
HB 13506082
kr 660 000
01.01.2022
4,16
0,01
HB 13557807
kr 2 719 966
01.02.2017
1,38
0,02
HB 13559709
kr 4 782 635
01.02.2017
1,35
0,03
SWAP’s
kr -55 500 000
698433
kr 7 500 000
04.10.2017
1,09
0,04
741494
kr 10 000 000
22.04.2016
0,64
0,03
1305485
kr 10 000 000
27.08.2018
2,99
0,15
1225190
kr 28 000 000
31.05.2023
7,71
1,05
Sum
kr 205 621 556
1,33
Vekta bindingstid (durasjon) var 1,33 år per 31. august.
Finansforvaltningsreglementet seier at durasjonen skal vera mellom 1 og 5. Vekta
bindingstid er innanfor reglementet.
Utvikling vekta bindingstid:
Durasjon
31.12.11
1,46
31.12.12
1,24
31.12.13
2,03
31.12.14
1,59
30.04.15
1,46
31.08.15
1,33
Risikovurdering:
Fitjar kommune vil berre bli påverka finansielt av renteendringa. Stresstest for
kommunen gjev slikt resultat:
Aktiva
Balanse Balanse
%
Endrings
MNOK parameter
Gjeld med flytande rente
96 %
196,5
Gjeld med fast rente
4%
9,1
Bruttogjeld
100 %
2%
205,6
Beregna
tap
-3,9
-3,9
Rentebytteavtalar
55,5
2%
1,1
Leige Havnahuset
19,7
2%
-0,4
9,7
2%
0,2
Renteberande lån til VAR-sektoren *
27,4
2%
0,5
Kompensasjonstilskot
31,3
2%
0,6
Likvider (bankinnskot)
33,0
2%
0,7
Mogleg tap:
-1,1
Utlån
Eit 2%-poengs lineskift i rentekurven gjev om lag 1,1 mill. i meirkostnadar.
* Basis Statsobligasjonar. I tider med uro på finansmarknaden kan renteutviklinga i
statsobligasjonar gå motsett veg av NIBOR-renta.
Utvikling risiko (mogleg tap):
Mogleg tap
Risiko
31.12.11
- 0,1
Svært låg
31.12.12
- 0,3
Låg
31.12.13
- 0,3
Låg
Side42
31.12.14
- 1,3
Høg
30.04.15
- 1,3
Høg
31.08.15
- 1,1
Moderat
Vurdering:
Det er ikkje registrert avvik frå finansforvaltningsreglementet.
Risikoprofilen endra seg frå låg til høg i 2014. I løpet av 2. tertial har i hovudsak avdrag
på lån gjort at risikoen endra seg til moderat. Langsiktige renter og utfordringar i den
norske arbeidsmarknaden, tyder begge på at rentene vil halda seg låge i fleire år
framover.
Risikovurderinga viser at Fitjar kommune sparer på låge renter. Denne situasjonen ser
ein for seg at skal halda fram. Ein ser ikkje situasjonen som kritisk i høve til å sikra
større del av gjeldsportefølgja no. Vurderinga er at kommunen bør ligge med stor del
med flytande rente.
Når neste rentebytteavtale går ut 22. april 2016 (10 mill.), vil kommunen truleg ha
behov for å sikra deler av gjeldsportefølgja.
Formannskapet rår kommunestyret til å gjera slikt vedtak:
Fitjar kommunestyre vedtek å redusere årets låneavdrag med 66.479,- til 8.452.399,-,
og auke årets mindreforbruk med 66.479,- til 1.351.222,-.
Fitjar kommunestyre tek finansforvaltningsrapporten til vitande.
Atle Tornes
Rådmann
Side43
Fitjar kommune
Arkivkode:
G20
Saksmappe: 2014/628
Sakshandsamar: Anne Berit Hovstad
Johansen
Dato:
16.09.2015
SAKSFRAMLEGG
Legesenter/Helsesenter status og vidare arbeid pr. sept.
2015
Utval sak
Utval
Møtedato
75/15
Formannskapet
23.09.2015
Utval for Oppvekst og omsorg
29.09.2015
Bakgrunn:
Formannskapet fekk i vår melding frå Utvalet frå oppvekst og omsorg til å følgje opp
saka om helsesenter vidare. I siste møtet før ferien så var saka oppe i Formannskapet,
og administrasjonen la fram sak om event. legesenter i tannlegelokala i FBB.
Ein hadde då fått ei skisse som viste at det ikkje var mogeleg.
Formannskapet ba administrasjonen følgja opp vidare arbeid med prosjektet. Parallelt
med dette ba ein om at det vert greidd ut alternativ løysing med samla helsesenter.
Formannskapet drøfta saka og ba om ny statusrapport på første formannskapsmøte
etter ferien.
Vurdering:
Administrasjonen har saman med arkitekten frå Link arkitektur, gått vidare med løysing
i tannlegelokala, då administrasjonen ikkje kunne sjå at saka var løyst slik ein hadde
bede om i utlysinga. Nærare behovsanalyse på romprogram, og kva som er krava til
slike lokale, har ført til nye teikningar som viser at det kan bli eit legesenter for 3 legar
og 2 hjelpepersonell i heile den fløyen, tar då litt av FBB sine lokale i dag. Løysinga er
ikkje lagt fram for arbeidstakarar/organisasjonar.
Me har også fått ein pris på ombygging på om lag kr. 4 mill.
Med ei slik ordning må ein ha legekontor på helsestasjon for dei dagane ein har
helsekontrollar og samarbeider med helsesøster.
Administrasjonen arbeider parallelt med å få lage eit grunnlag for å gå ut med
førespurnad på å leige lokale til helsesenter. Ei grovskisse på samlokalisering av
legetenesta og helsestasjon vil krevja om lag 450 m2., men på grunn av innkjøpsreglar
så held ein på å avklare korleis ein må gjera dette.
Om det då finst alternativ i kommunen vil det vise seg, eller om det er ein
monopolsituasjon som igjen kan koma til å påverka prisen.
Det blir etter rådmannen si vurdering ei arealmessig dyrare løysing å leige lokale til eit
helsesenter årleg framover. Og då ein må vurdera den ekstra nytteverdien av å samle
tenestene på ein stad. Det er klart at for personalet vil det vera enklare i kvardagen når
alle er på same stad. Ein kan gjerne sleppa ta ein telefon om ei sak, heller berre på
direkten ta kontakt og finne rom å drøfte. Uformell dagleg kontakt skapar eit anna
grunnlag for samarbeid.
Ikkje alle kommunane rundt oss har legekontor på helsestasjonen, men nær ved, så det
er mange ulike modellar.
Side44
Formannskapet tar orienteringa til vitande. Administrasjonen arbeider vidare med saka
og legg fram ny sak i neste møte.
Saka går som melding til utval for oppvekst og omsorg.
Atle Tornes
Rådmann
Side45
Fitjar kommune
Arkivkode:
144
Saksmappe: 2014/825
Sakshandsamar: Bente Bjelland
Dato:
17.09.2015
SAKSFRAMLEGG
Kulturminneplan 2015-2025 for Fitjar kommune
Utval sak
Utval
Møtedato
76/15
Formannskapet
23.09.2015
Kommunestyret
30.09.2015
Vedlegg:
Innspel frå:
David Johan Tjoeswold
Fitjar meieri
Elin T. Bing
Lars Vestbøstad
Hordaland fylkeskommune
Annar Westerheim
Referat frå folkemøte 25. august
Registreringsskjema kulturminneplan
Kulturminneplan, omarbeida høyringsutkast
Bakgrunn:
Utkast til kulturminneplan for Fitjar kommune 2015- 2025 vart av formannskapet 10.
juni lagt ut på høyring. Høyringsfristen vart sett til 1. september 2015 og den vart lyst
ut i Fitjarposten og Bladet Sunnhordland. Den vart og lagt ut på Fitjar kommune si
heimeside og Facebookprofil. Det vart arrangert folkemøte 25. august i
kommunestyresalen på Fitjar rådhus for å få innspel til planen. På folkemøtet kom ein
del verbale innspel som er samla i eit referat som ligg som vedlegg til saka.
Endringar etter høyringsrunden:
Det kom i tillegg til verbale innspel på folkemøte inn 7 innspel innan fristen.
Etter innspel frå Hordaland fylkeskommune er følgjande endringar vorte gjort:
Fritak for eigedomsskatt for eigarar av prioriterte kulturminne klassifisert i A B og C.
Dette tyder i prinsippet at ein går vekk frå gjeldande bestemmelse om fritak for
eigedomsskatt for alle SEFRAK- bygg og legg kulturminneplanen til grunn.
-I del 3 mangla ein del undertekstar til bileta, dette er no retta opp.
-I del 5 er stortingsmeldingar tekne med.
- I del 6 er det no utdjupa korleis ein finn fram til kart, bilete og registreringsskjema
med verdivurdering.
I vedlegg 3 føresegner er ein gått over til å bruke omgrepet verdikategori A i staden for
omsynssone.
Ein del av innspela som kom inn gjekk ut på at klassifiseringssystem og føresegner var
for strenge. Dette er no teke opp til ny vurdering. Kriteria er no sett ned på eit lågare
nivå. Det vert difor ikkje same behov for å fjerne objekt frå planen eller sette noko i
lågare gradering. Det vart òg påpeika at det var for liten forskjell mellom kategori A og
B. Det føreligg også her eit nytt forslag.
Omarbeida kulturell verdivurdering og føresegner er vorte som fylgjer:
KULTURELL VERDIVURDERING AV KULTURMINNE KATEGORI A-D
Freda kulturminne.
Side46
Automatisk freda kulturminne ( fornminne), listeførde kyrkjer (Fitjar kyrkje),
vedtaksfreda kulturminne (Smedholmen).
Forvaltning:
Det er ulovleg å gjera inngrep i automatisk freda kulturminne og ein omkrins på 5
meter. Saker skal handsamast av riksantikvaren.
A: Svært høg verneverdi (ikkje freda)
Definisjon: Kategori A er kulturminnemiljø og einskildobjekt med særleg høg
verneverdi, som ikkje er freda. Høg alder, autentisitet, eigenverdi eller miljøverdi er lagt
til grunn for verdivurderinga.
Forvaltning: Hovudprinsippet for vedlikehald av bygningar og andre kulturminne i
verneklasse A er å ta vare på dei opphavlege eller gamle elementa og detaljane, og å
skifte ut så lite som mogleg.
Ved på-/ombygging eller andre endringar i miljøet/einskildobjektet, skal ein kontakta
kommunen og nytta fagkompetanse til rettleiing. Slike saker krev uttale frå lokal
høyringsinstans (kulturkontor) og uttale frå fylkeskonservator.
Andre kulturminne som ikkje er bygningar skal behaldast inngrepsfritt.
Alle tiltak drøftast med kulturkontor i forkant.
B: Høg verneverdi
Definisjon: Kulturminnemiljø eller einskildobjekt med høg lokal verneverdi
Dette er objekt med høg kulturell verdi, men med enkelte endringar, som til dømes
vindauge, eller andre detaljar på fasade.
Forvaltning: Hovudprinsippet for vedlikehald er som for verneklasse A, men bør
vurderast av lokal høyringsinstans (kulturkontor) og evt. sendast vidare derifrå til
fylkeskommunen for uttale i særskilde tilfelle.
Andre kulturminne som ikkje er bygningar bør behaldast inngrepsfritt.
C: Kulturminne med lokal verdi
Definisjon: Kulturmiljø eller einskildobjekt kan bli vurdert å tilhøyra verneklasse C fordi
det originale miljøet eller kulturminnet er mykje endra, det er få originale detaljar att,
eller det er i dårleg stand.
Forvaltning: Kulturminne i klasse C skal vurderast lokalt (kulturkontor) i kvart
einskildtilfelle. Sjølv om miljøet som heilskap har klasse C, kan einskilde objekt ha
høgare verneverdi.
Tiltak bør drøftast med kulturkontor på førehand.
D: Låg/ingen verneverdi
Definisjon: Kulturminne som er langt frå opphavleg samanheng eller det er så lite att
av dei, at dei ikkje har verneverdi som kulturminne. Døme: SEFRAK-registrerte
bygningar som er så ombygde og moderniserte at ein ikkje kan sjå att det opphavlege
bygget.
Forvaltning: Desse blir handterte etter plan- og bygningslova på linje med andre bygg.
For bygningar frå før 1850 vil ein likevel måtta senda saka på høyring til
fylkeskommunen.
Føresegner for verdikategori A
Føresegner til kommunedelplan for kulturminne i Fitjar 2015-2025
§ 1 Generelle føresegner (pbl § 11-9 nr 6 og 7)
Side47

Ved utarbeiding av reguleringsplanar skal verdisettingskategori A synleggjerast i
kart, anten som vidareføring av eige arealføremål, eller innarbeida i anna
arealføremål som ivaretek objekta.

Enkeltobjekt med lågare gradering enn A, som ligg i tilknyting til kulturmiljø som
er vurdert i kategori A, skal vurderast ut frå verdien dei har for miljøet.

Graving, fylling eller planering som øydelegg steingardar, rydningsrøyser,
bakkemurar, vegfar, steinsette bekkefar og liknande landskapselement er ikkje
tillate.
§ 2 Retningsliner for kulturmiljø og andre kulturminne i verdikategori A (pbl §
11-8 c).
Bygningar

Nybygg, tilbygg, påbygg, fasadeendringar og andre mindre tiltak kan godkjennast
dersom tiltaket ikkje negativt råkar staden sitt særpreg. Ved bruk av moderne
materialbruk og stiluttrykk bør det være samsvar med tradisjonelle hovudformer.
Saker som gjeld vesentleg endring av fasade eller bygning skal sendast regional
kulturminnestyresmakt til uttale med kommunen si tilråding. Uttalen skal leggjast vekt
på i den vidare handsaminga.

Tilbygg må underordne seg eksisterande bygning med omsyn til utforming og
storleik.

Opphavlege bygningsdelar skal i størst mogleg grad brukast om att ved
ombygging, renovering, restaurering og vedlikehald. Ved slike endringar i
kulturmiljøet, samt ved tilbygg og påbygg, skal ein kontakta kommunen og nytte
fagkompetanse til rettleiing.

Gjenreising av bygningar på gamle murar/ruinar kan skje som eit ledd i samla
plan for tun og ved bruk av tradisjonell byggjeskikk. Kommunen kan av
arealpolitiske omsyn eller omsyn til kulturlandskap eller kulturmiljø, nekta slik
gjenreising.
Andre kulturminne
 Andre kulturminne t. d. steingardar, veitar, rydningsrøyser og tilsvarande som er
gradert i verdisettingskategori A skal takast særleg omsyn til. Vedlikehald skal
skje i samsvar med den opphavlege utforminga.
Til tiltaksplan kom det innspel om at enkelte kulturminne ligg i innmark på privat grunn
og kan dermed ikkje nyttast til fri ferdsel utan avtale. Desse er no teke ut av
tiltaksplanen og skal vurderast på ny ved neste rullering i samråd med grunneigarar.
Dersom avtale kjem i stand tidlegare, kan det opnast for fri ferdsel.
Når det gjeld oversikt over fornminne er dei ikkje teke med i planen. Ein viser til oversikt
i Askeladden http://www.riksantikvaren.no/Veiledning/Data-og-tjenester/Askeladden.
Innmelde feil i planen vert retta opp fortløpande.
Vurdering:
I endringane over er det teke høgd for mange av innspela frå høyringa. Ein del av
forslaget til Hordaland Fylkeskommune vil medføra ei omfattande strukturendring i deler
av planen. Dette er ikkje teke omsyn til.
Rådmannen meiner at planen slik den no ligg føre er eit godt dokument for vidare
arbeid, og rår til at den vert vedteken slik den no ligg føre.
Side48
Framlegg til tilråding:
Kulturminneplan 2015-2025 for Fitjar kommune vert vedteken slik den ligg føre.
Atle Tornes
Rådmann
Side49
Side 1 av 3
Fra: David Johan Tjoeswold[jtjoes@online.no]
Dato: 12.09.2015 10:49:10
Til: Bente Bjelland; FITJAR
Tittel: Fwd: Kulturminneplan i Fitjar kommune, objekt Gn 70 bnr 30 F, steinrøys eller deler av låve.
.
Til
Fitjar Kommune
v/ Kultursjefen, Bente Bjelland
Vedrørende utkast til kulturminneplan for Fitjar kommune,
objekt Gnr 70 bnr 30 F, steinrøys etter deler av låve.
Angitte objekt anbefales ingen gradering, ref definisjoner
oppgitt i utkast til kulturminneplan. Gradering begrunnes
med at objekt i dag er så langt fra opprinnelig tilstand/form ,
eller det er så lite igjen at det ikke er verneverdig som
kulturminne. Objektet vurderes også til å falle utenfor
kulturminneplanens hovedintensjon; å legge vekt på
bygninger, ref tekst side 3 avsnitt Plantype.
Omtalte objekt er rester av en (ødelagt) ruin. I liste av
mulige kulturminner er objekt oppført som klyngetun.
Dette er rester av en låve. Alder er også usikker.
Side50
file://172.29.12.24/EphortePdfConvert/EPHORTEFK/80949_FIX.HTML
14.09.2015
Side 2 av 3
Sannsynligvis har det vært klyngetun i området, men det
finnes ingen rester av disse i dag. Steinene er gjenbrukt
på nyere hus på Landa. Hvis omtalte objekt skulle hatt en
kulturminneverdi, burde det vært en del av et mer fullverdig
sett av klyngetunruiner. Restene av låvens ruin gir intet
innblikk i hvordan klyngetunbebyggelsen en gang så ut.
Den representerer således ingen eller lav kulturminneverdi.
Omtalte objekt ble en gang på 90- tallet regulert til bolig
eiendom (hustomt) uten anmerkninger knyttet opp mot
kulturminneloven. Byggesakskomiteen besiktiget tomten. I
ettertid er det ikke kommet frem nye opplysninger som gjør
grunn til å endre denne vurderingen. Det er derfor rimelig å
forvente at kulturminneplanen for Fitjar ikke endrer
brukshjemmelen. For å ivareta de rester av historisk verdi
ruinen kan ha, tilbyr eier av tomt ta å gode fotografier av
objektet før tomt bebygges. Annen dokumentasjon, hvis
ønsket fra kommunen, vil også bli vurdert.
Hilsen
På vegne av min kone; Ingfrid E. Landa, eier av objekt gnr
70 bnr 30 f
David Johan Tjøswold
Side51
14.09.2015
Side 3 av 3
------------------------------------------------------------------The information contained in this message may be CONFIDENTIAL and is
intended for the addressee only. Any unauthorised use, dissemination of the
information or copying of this message is prohibited. If you are not the
addressee, please notify the sender immediately by return e-mail and delete
this message.
Thank you
Side52
14.09.2015
FIT,JARKOMILINE:
F1TJI II
-
7-
NEIFRI
,
SEP201
T 5
"
7Sf7
Fitjar Kommune
Boks 83
5418 FITJAR
Fitjar, den 01. september 2015
Kutunninneplan 2015 - 2025 , kommentar til horingsutk
ast.
Gjelder G.nr.63 Prestbø , br.nr. 31 Fitjar Meieri AS
Fitjar Meieri AS sitt styre , og daglig leder er veldig
uenig i at Fitjar Kommune har
plassert Meieribygget i klasse A : Svært høg verneverdi
. Vi føler ikke at det er rett i•
forhold definisjonene Som ligger til grunn for en plass
ering i klasse A. I tillegg er
bygningens tilstand beskrevet god.
Bygningen er ikke autentisk og det er vel bare navne
t som kan få uinnvidde til å si at
dette har vært et meieribygg. Opp gjennom tidene har
det vært diverse om- og på
bygginger som har endret det originale. Dette gjelder
både eksteriør og innvendig i
bygget. Deler av bygningen er i dårlig forfatning, og
trenger sårt til vedlikehold. Vi
reagerer og på at plasseringen i verneklasse A ikke er
foretatt i samråd med grunneier.
De som har foretatt denne vorderingen ville nok fått
en annen oppfatning om de hadde
sett tilstanden.
Styret er redd for at verning vil umuliggjøre et godt
og tjenlig vedlikehold , og vil
medvirke til at vi ikke kan forsvare å sette hele bygn
ingsmassen i tjenlig bruksstand og
heller ikke kan bygge om lagerdelen som i dag må beteg
nes som nesten ubrukelig.
•Derfor ber vi om at Fitjar Meieri blir tatt ut av verne
planen evt. plassert i klasse C eller
D. Det vil antagelig være den beste måten å verne bygg
et på., for styret og eierene
ønsker nok også å bevare så mye som mulig av den
opprinnelige fasaden på bygget i
forbindelse med vedlikehold / ombygging.
Tilslutt må vi anrnerke at det i høringsutkastet på side
4 , er et avsnitt som heter
Det ineste av det som står her er direkte feilinformasjon
og ber retteSi et
nytt høringsutkast. Vi er ikke tildelt inforrnasjonsskr
iv, ikke vært kontaktet eller hatt
mulighet til å informere om eiendommen. Vi vil anta
at dette ikke bare gjelder for Fitjar
Meieri sitt vedkommende.
Medverknad.
Med hels ng
Odd Bondevik
-dagl eia
Jan Rolf Bekkevold
-styreleih
\I
Side53
c;\
Side 1 av 1
Fra: Bing, Elin T[Elin.Tranoy@bakerhughes.com]
Dato: 02.09.2015 09:40:17
Til: Marianne Ytrearne; maryytre@gmail.com; FITJAR
Tittel: FW: Kulturminneplan for Fitjar kommune - Gjelder 38/11 - Tranøy
Hei
Videresender denne mail, da jeg fikk feilmelding på den opprinnelige som ble sendt i går kveld.
(01.09.2015 kl. 23:09.)
Håper denne går gjennom.
Mvh Elin Tranøy Bing
91892821
Fra: Elin Tranøy Bing [mailto:elintran@lyse.net]
Sendt: 1. september 2015 23:09
Til: 'fitjar@fitjar.kommuune.no'
Emne: Kulturminneplan for Fitjar kommune - Gjelder 38/11 - Tranøy
Hei
Etter nylig kjøp av eiendom av bnr 38 grn11 på Tranøy, har vi fått opplyst i ettertid at dette er kategorisert
som kulturell verdi vurdering B.
Bustaden er også satt opp som tilstand ”god”.
Dette stemmer ikke med virkeligheten. Bustaden har blitt gjort forandringer på både innvendig og
utvendig. Som for eksempel større vinduer av nyere dato, innvendig romfordeling og utvendig kledning.
Pr. i dag, så må taket skiftes ut, da dette er i dårlig forfatning. Og det viser også at det har vært lekkasje i
innvendige vegger.
Som nye kjøpere, kan vi ikke av noen art se at dette kan ligge inn under noe kulturell verdi. Huset har hatt
store forandringer siden det opprinnelig ble bygget.
Håper på snarlig tilbakemelding.
Med vennlig hilsen
Elin Tranøy Bing og Jan Øyvind Bing
Tlf 91892821/ 99205137
Side54
02.09.2015
Side 1 av 1
Fra: Lars Vestbøstad[lars.vestbostad@haugnett.no]
Dato: 01.09.2015 23:46:40
Til: FITJAR
Tittel: kommentarar til kulturminneplan - gnr 61
Viser til reigistreringsskjema for kulturminner, der våningshus med nummer 2 på kart er oppført som
tilhøyrande bnr. 6. Dette er feil.
Det er dessutan ein rad med naust som er oppførte som tilhøyrande bnr. 5. dette er heller ikkje korrekt. Går
ut frå at det vert klarert i av eigar av bnr. 5. Klargjeringar i høve dette har dessutan vore sende inn i
samband med eigedomsskatten.
Vidare er det underleg å sjå at bygningane på bnr. 6 og 13 er vurderte som verdfulle som gardmiljø, i og
med at dei bygningane dei opprinneleg høyrer til ikkje lenger finst.
Tufta bygning med kartnummer 10 stod på eksister ikkje lenger, og tufta på løa som høyrde til inngår i
vegen som går opp lia.
Løa som høyrde til bygning 8 eksisterer ikkje lenger, men er erstatta av løa på bnr. 6.
mvh
Lars Vestbøstad
Side55
02.09.2015
Fylkesrådmannen
Fitjar kommune
Postboks 83
5418 FITJAR
Dato: 25.08.2015
Vår ref.: 2015/6435-3
Saksbehandlar: inggase
Dykkar ref.:
Kulturminneplan for Fitjar, 2015-2025
Oversendelse av saksframlegg med vedtak.
Per Morten Ekerhovd
fylkeskonservator
for Inger Lena Gåsemyr
Anette Durr Thomassen
førstekonsulent
Brevet er godkjent elektronisk og har derfor inga underskrift.
Fylkesrådmannen
Agnes Mowinckels gate 5
PB 7900
5020 Bergen
Tlf: 55 23 90 00
e-post: hfk@hfk.no
www.hordaland.no
Side56
Org.nr. NO 938 626 367 mva.
Kontonr. 5201 06 74239
Side 2/7
Arkivnr:
2015/6435-2
Saksbehandlar:
Elizabeth Warren, Inger Lena Gåsemyr
Saksframlegg
Saksgang
Utval
Kultur- og ressursutvalet
Saknr.
136/15
Møtedato
20.08.2015
Kulturminneplan for Fitjar, 2015-2025
Samandrag
Kulturminneplan for Fitjar kommune 2015-2025 er lagt ut på høyring fram til 1. september 2015.
Planarbeidet starta opp etter oppmoding og delfinansiering til kulturminneregistretring frå Riksantikvaren i
2011. Kommune vart etter kvart deltakar i den fylkeskommunale satsinga «Kulturminnekompetanse i
kommunane 2013-2016». Planen er utarbeidd av administrasjonen i kommunen. Det har vore høg grad av
merdverknad frå lokale innbyggjarar. 25 frivillige personar med interesse for historie, har utført størsteparten
av registreringsarbeidet. Der det har vore mangel på registratorar, har grunneigarane sjølv vore med å
registrere.
Kulturminneplanen omfattar faste materielle kulturminne med hovudfokus på bygningsmiljø frå 1800-talet
fram til 1940. Nokre bygningar frå 50- og 60-talet er og teken med. Den har status som kommunedelplan,
delt i seks deler, med vedlegg om sakshandsamingsrutinar, oppslagsverk om definisjonar og omgrep, samt
registrering av kulturminne med gradering av verdi frå A-D. Det er òg med ein tiltaks- og forvaltingsplan.
Planen skal rullerast kvart 4. år, første gong i 2019. Tiltaksplanen skal rullerast ein gong i året.
Bilete og kart over kulturminneregistreringane er gjort tilgjengeleg på kommunen sine nettsider,
http://www.fitjar.kommune.no/nyheter/kulturminneplan-for-fitjar-kommune-offentleg-hoyring/
Etter fylkesrådmannen si vurdering, er kulturminneplan for Fitjar eit godt grunnlag for å oppnå ei meir
heilskapleg kulturminneforvalting. Det er likevel trong for nokre justeringar og presiseringar.
Fylkesrådmannen rår til at Fitjar kommune tek omsyn til merknadene og arbeider desse inn i planen før den
vert endeleg vedteken. Administrasjonen i Hordaland fylkeskommune står til rådvelde for kommunen i
oppfølginga av dette arbeidet.
Forslag til vedtak
1.
Hordaland fylkeskommune er svært positiv til at Fitjar kommune har utarbeida Kulturminneplan for
Fitjar kommune 2014-2018.
2.
Hordaland fylkeskommune meiner at tiltaks- og forvaltingsplanen har gode tiltak som svarer på
aktuelle utfordringar i Fitjar kommune.
Hordaland fylkeskommune rår kommunen til å prioritere gjennomføringa av tiltaks- og
forvaltingsplanen og setje av eigne budsjettmidlar, utvikle lokale tilskotsordningar og satse på
PB 7900
5020 Bergen
Tlf: 55 23 90 00
e-post: hfk@hfk.no
www.hordaland.no
Side57
Foretaksnr. NO 938 626 367 mva.
Kontonr. 5201 06 74239
Side 3/7
rådgjeving av eigarar av kulturminne.
Hordaland fylkeskommune rår kommunen til å gje fritak frå eigedomsskatt for eigarar av prioriterte
kulturminne i planen når denne vert juridisk bindande.
3.
Hordaland fylkeskommune rår til at det vert gjort justeringar og presiseringar i planen i tråd med
merknadene i saka. Administrasjonen i Hordaland fylkeskommune står til rådvelde i arbeidet.
Rune Haugsdal
fylkesrådmann
Anna Elisa Tryti
fylkesdirektør kultur og idrett
Saksframlegget er godkjent elektronisk og har derfor inga underskrift.
Vedlegg
1 Høyringsutkast Kulturminneplan for Fitjar, 2015-2025
2 Registrert kulturminne og verdivurdering
PB 7900
5020 Bergen
Tlf: 55 23 90 00
e-post: hfk@hfk.no
www.hordaland.no
Side58
Kontonr. 5201 06 74239
Side 4/7
Fylkesrådmannen, 05.08.2015
Bakgrunn
Kulturminneplan for Fitjar kommune 2015-2025, er lagt ut på høyring fram til 1. september 2015. Målet med
kulturminneplanen er å auke kunnskapen om lokale kulturminne i Fitjar, og få eit godt grunnlag for ei
heilskapleg framtidig kulturminneforvalting.
Planarbeidet vart starta opp etter oppmoding og delfinansiering til kulturminneregistretring frå
Riksantikvaren i desember 2011. Det vart då danna ei prosjektgruppe med representantar frå
landbrukskontor, plan og byggjesak, kulturkontor, bygningsvernkonsulent frå Hordaland fylkeskommune,
samt ein frivillig historieinteressert person som arbeidde med forprosjektet. Sjølve registreringsarbeidet
starta opp hausten 2012. Det har vore høg grad av merdverknad frå lokale innbyggjarar. Kommune har
etter kvart vore deltakar i den fylkeskommunale satsinga «Kulturminnekompetanse i kommunane 20132016».
Kulturminneplanen omfattar faste materielle kulturminne i heile kommunen med hovudvekt på bygningsmiljø
frå 1800-talet og fram til 1940. Nokre bygningar frå 50- og 60-talet er og teken med. Den har status som
kommunedelplan og skal integrerast i kommuneplanens arealdel og i reguleringsplanar med føresegner og
retningsliner.
Føremålet med planen er mellom anna at:

Kulturminneplanen skal vera kjelde til kunnskap og oppleving.

Grunnlag for verdiskaping og utvikling av lokal identitet.

Kommunetilsette og innbyggjarar vil få ei betre oversikt over kva som finst av kulturminne i
kommunen.

Kultur- og skuleetatane kan nytte kulturminna til å skape gode opplevingar og auka kompetanse.

Vedlikehald.

Sterkare fokus på kulturminne i høve til turisme.

Kulturminneplanen skal bidra til å skape eit meir attraktivt lokalsamfunn.

Planen er meint til å vera eit hjelpemiddel og eit verkty for samarbeid mellom privatpersonar og
kommunen
Fylkesrådmannen si vurdering:
Fitjar kommune har mange verdifulle kulturminne og- landskap. Det er difor svært positivt at kommunen har
gjennomført planarbeidet. Fylkesrådmannen si vurdering er at planarbeidet i hovudsak er i tråd med dei
lokale utfordringane på kulturminnefeltet i Fitjar og den regionale satsinga i Hordaland. Ved neste rullering
av planen bør ein òg ha fokus på registrering av kulturminne knytt til vår nære fortid og notid. Automatisk
freda kulturminne bør og integrerast betre i planen ved neste rullering.
Høyringsutkastet, som har status som kommunedelplan, byggjer på dokumentasjon av kulturminne som
gjev prinsipielle føringar for kommunal forvalting og forslag til tiltak i planperioden. Som ein
kommunedelplan er det sett krav til prosess, medverknad og politisk handsaming. Dette gjev ei sterk lokal
forankring når planvedtak er gjort, noko som er ein stor føremon for kulturminneplanen. Det er elles særs
viktig at planen vert integrert i kommuneplanen sin areal- og samfunnsdel, samt i andre kommunale planar
knytt til friluftsliv, idrett, oppvekst, folkehelse, skule, barnehage m.m.
Forslag til vedtak:
Hordaland fylkeskommune er svært positiv til at Fitjar kommune har utarbeida Kulturminneplan for Fitjar
kommune 2015-2025.
PB 7900
5020 Bergen
Tlf: 55 23 90 00
e-post: hfk@hfk.no
www.hordaland.no
Side59
Kontonr. 5201 06 74239
Side 5/7
1. PLANFRAMLEGGET
Fitjar kommune har ein rik kulturarv, som er med på å gje staden identitet og unikt særpreg. I innleiinga vert
det fokusert på kor viktig det er å ha detaljert oversikt og ei kulturell verdivurdering av einskilde objekt, for å
kunne ivareta kulturminna på best mogleg måte i ei tid med mange nye tiltak. Målet med kulturminneplanen
er å auke kunnskapen om lokale kulturminne i Fitjar, og å få eit godt grunnlag for ei heilskapleg framtidig
kulturminneforvalting.
Grunnlaget for å nå denne målsettinga har vore å:




Gjennomføre ei registrering av faste kulturminne
Gjennomføre ei kulturell vurdering av dei registrerte objekta.
Utarbeide ein forvaltingsplan/handlingsplan for lokale kulturminne
Synleggjere verdien av lokale kulturminne, og auke kunnskapen om korleis dei kan forvaltast, både
av det offentlege og det private.
Det har vore høg grad av merdverknad frå lokale innbyggjarar. 25 frivillige personar med interesse for
historie, har utført størsteparten av registreringsarbeidet. Der det har vore mangel på registratorar, har
grunneigarane sjølv vore med å registrere.
Som del av registreringsarbeidet, har ein mellom anna gått i gjennom SEFRAK-materialet og merka av i
planen der SEFRAK-registrerte kulturminne er fjerna eller bygd om. Det har elles vore eit tett samarbeidd
tett med Sveio kommune i samband med registreringsarbeidet. Foto av registerte objekt har vore lagt inn i
fotodatabasen flickr, https://www.flickr.com/photos/127940693@N04
Planen er delt inn i sju delar, med tre vedlegg, samt skjema for registrering av kulturminne med gradering
av verdi frå A-D. Del 1 er sjølve innleiinga med utgreiing om bakgrunn for planen.
Del 2 inneheld ein tiltaks- forvaltingsplan (handlingsplan) som skal rullerast ein gong i året, med
prioriteringsliste og kostnadsramme. Her er det ført opp 18 tiltak som spenner frå tiltak som vøling av
konkrete kulturminne, rydding av kulturminneløyper, tilsyn- og vedlikehald, etablering av betre
sakshandsamingsrutinar, tilskotsordningar, verdiskaping og turisme, samt ulike tiltak for å auke kunnskapen
om kulturminne lokalt m.m.
Del 3 inneheld ein historisk temadel som skildrar Fitjar si historie med utviklingstrekk fram mot ca. 1900.
Kulturminne knytt til den historiske utviklinga er og nemnd her som: freda kulturminne, kulturminne knytt til
landbruk og kulturlandskap, kulturminne frå skulehistoria, kulturminne frå fiske og sjøbruk, kulturminne frå
samferdsle, kulturminne frå forsvarshistoria, kulturminne frå handelsverksemd, kulturminne frå industri,
kulturminne frå tru og kristenliv og kulturminne det knyter seg segner og særskilde tradisjonar til.
Del 4 syner ei geografisk bredde der ein har delt Fitjar inn i ni område som ligg naturlig til kvarandre. Her er
det teken med eit utval bilete for å vise breidda av kulturminne i kommunen. Den samla oversikta finn ein i
registreringskjema der kvart enkelt objekt har gnr/brn, datering og verdivurdering. Det er elles skreve eit kort
avsnitt om utviklingstrekk i byggeskikken frå mellomalderen til 1900.
Del 5 omhandlar andre kulturminne som kolerakyrkjegarden, kongsbrunnen, løypestrengfeste, ankerplass,
misjonsåkeren, samt offentlege bygg og forsamlingshus.
Del 6 inneheld generell informasjon om aktørar og mynde, samt juridiske verkemiddel som er nyttig i høve
til forvalting av kulturminne.
PB 7900
5020 Bergen
Tlf: 55 23 90 00
e-post: hfk@hfk.no
www.hordaland.no
Side60
Kontonr. 5201 06 74239
Side 6/7
Del 7 inneheld ei oversikt over kulturminne med klassifisering av verdivurdering (A-D), samt definisjonar og
forklaring om kva utslag dette får for forvalting av kulturminne.
Vedlegg 1 inneheld informasjon om sakshandsamingsrutinar når prioriterte kulturminne vert råka. Vedlegg 2
inneheld nyttige definisjonar og omgrep knytt til forvalting av kulturminne. Vedlegg 3 inneheld forslag til
føresegner for omsynssone A og retningsliner for kulturmiljø og andre kulturminne i omsynssone A.
Fylkesrådmannen si vurdering:
Fitjar har ei rik og variert soge som viser seg att i kulturspor frå nær sagt alle tider. Menneskeleg aktivitet
gjennom 7000 år har sett preg på landskap, kulturmiljø og kulturminne. Både registreringsmaterialet og
planen viser at ein står andsynes ei stor historisk skattekiste. Dersom ein ser landskapet i kommunen i
nasjonal samanheng er det særlege kategoriar som gjer at Fitjar står fram: steinalderlandskapet som er
særs viktig i ein internasjonal samanheng, kulturminne i landbruket og kulturminne knytt til kystkulturen.
Kulturminneplanen omfattar denne gongen faste materielle kulturminne i heile kommunen med hovudvekt
på bygningsmiljø frå 1800-talet og fram til 1940. Nokre bygningar frå 50-60-talet er og teken med.
Samla sett grip kulturminneplanen om breidda i kulturarven i Fitjar og femner dermed om eit stort og vidt
fagområde. Framlegget peiker også på det store ansvaret kommunen har for berekraftig
kulturminneforvalting og det store og unytta potensialet for kunnskapsformidling og utviklingsprosjekt knytt
til kulturminne. Dette er svært bra.
Gode registreringar gjer at planen har gode føresetnader til å bli eit effektivt reiskap i det vidare arbeidet
med kulturminne og landskap. Delar av det omfattande grunnlagsmaterialet som ligg til grunn kunne likevel
vore noko meir integrert i sjølve planframlegget. Det ville gjort det enklare å etablere ei klar oversikt og
grunngjeving av prioriterte tema og kulturminne. I plandokumentet er det lagt lite vekt på å setje kulturminna
i Fitjar inn i ein større historisk samanheng. Det fører til at ein ikkje får nok informasjon om t.d. årstal,
geografisk plassering, eller kopling til regional og nasjonal historie.
Tiltaks- forvaltingsplan (handlingsplan) som skal rullerast ein gong i året, med prioriteringsliste og
kostnadsramme bør omarbeidast. Det bør og utarbeidast tydelegare delmål om korleis dette skal bli
prioritert. Eit tiltak som bør prioriterast er til dømes fritak frå eigedomskatt for eigarar av prioriterte
kulturminne i planen.
Forslag til vedtak:
Hordaland fylkeskommune meiner at tiltaks- og forvaltingsplanen har gode tiltak som svarer på aktuelle
utfordringar i Fitjar kommune.
Hordaland fylkeskommune rår kommunen til å prioritere gjennomføringa av tiltaks- og forvaltingsplanen og
setje av eigne budsjettmidlar, utvikle lokale tilskotsordningar og satse på rådgjeving av eigarar av
kulturminne.
I del 3 og del 4 manglar enkelte bilete tekstforklaring, som f.eks. gnr/bnr. Det vert difor vanskeleg å finne
dette att i registreringskjemaet. Skildring av utviklingstrekk i byggeskikken kunne ha vore utvida til og å
gjelde fram til vår nære fortid og notid, då det og er viktig å få oversikt og kunnskap om den delen av
kulturhistoria vår. Ved neste rullering bør difor kulturminneplanen og omfatte arkeologi, materielle og
immaterielle kulturminne fram til vår eigen tid.
I del 6, som inneheld meir generell informasjon, bør det og visast til meld.st. 35 (2012-2013) Framtid med
fotfeste, regionale planar som mellom anna Premiss: Kultur, regional kulturplan (2015-2025) og regional
plan for attraktive senter i Hordaland (2015-2026). Riksantikvaren sitt rettleiingsmateriale knytt til
PB 7900
5020 Bergen
Tlf: 55 23 90 00
e-post: hfk@hfk.no
www.hordaland.no
Side61
Kontonr. 5201 06 74239
Side 7/7
verdisetting av kulturminner, samt forvalting av kulturminne, kulturmiljø og landskap i høve til plan- og
bygningslova kan og takast med som relevant informasjon. Hordaland fylkeskommune forvaltar
kulturminnevernet på regionalt nivå. Det er Riksantikvaren som fattar vedtak om freding. Dette må rettast
opp i teksten på s. 70.
I del 7 bør det gjerast eit redigeringsarbeid slik at planen vert meir brukarvenleg i høve til å få til betre
samanheng mellom tekstedel, registreringsskjema og fotodokumentasjon.
I vedlegg nr. 3 bør ein ikkje blande verdikategori A med omsynssone A, men bruke plan- og bygningslova
sine omgrep i høve omsynssone c og d, jf. pbl § 11-8, c og d. Vi har elles ingen vidare merknader i høve til
dei føresegner og retningsliner som er foreslått.
Arkeologiske kulturminne er viktige for forståinga av Fitjar sitt historiske landskap. Den arkeologiske soga
kjem diverre i bakgrunnen og vert forstått meir som ei ramme rundt aktivitetar. Kulturhistoria i planen kunne
teke inn meir stoff frå dokumentasjon som er gjort i samband med viktige fornminneområde i kommunen.
Desse stadene har stort potensiale for bruk og formidling og for utvikling av lokal kjennskap og eigarskap til
kulturhistoria.
Det er fylkesrådmannen sitt syn at med mindre endringar av struktur, tekst og bilete vert kulturminneplanen
eit godt og tenleg styringsdokument for forvalting av kommunen sine kulturminne.
Forslag til vedtak:
Saksprotokoll i Kultur- og ressursutvalet - 20.08.2015
Fylkesrådmannen sitt forslag vart samrøystes vedteke.
Vedtak
1.
2.
Hordaland fylkeskommune er svært positiv til at Fitjar kommune har utarbeida Kulturminneplan for
Fitjar kommune 2014-2018.
Hordaland fylkeskommune meiner at tiltaks- og forvaltingsplanen har gode tiltak som svarer på
aktuelle utfordringar i Fitjar kommune.
Hordaland fylkeskommune rår kommunen til å prioritere gjennomføringa av tiltaks- og
forvaltingsplanen og setje av eigne budsjettmidlar, utvikle lokale tilskotsordningar og satse på
rådgjeving av eigarar av kulturminne.
3.
PB 7900
5020 Bergen
Tlf: 55 23 90 00
e-post: hfk@hfk.no
www.hordaland.no
Side62
Kontonr. 5201 06 74239
Side 1 av 1
Fra: Annar Westerheim[annar.west@hotmail.com]
Dato: 26.08.2015 22:57:33
Til: FITJAR
Tittel: Innspel til Kulturminneplanen
Hei.
Sender nokre biliter av to steingarder og sjølve fortøyningspålen som
høyrer til fortøyningsmerke fra seilskutetida og fra tunet på Hermansplass
Savner litt tekst til bileta som fortel litt om bruken/historie.
Bilete av løypestrengspelet på Gr. 50 Br. 10 Jordåen vart nytta når dei flytta
skulebygget frå Øvrebygda til Sælevik i 1939.
Alt tømmer og bygningsmaterialer,sand og grus vart frakta opp frå
sjøen på løpestrengen, det var ikkje kjøreveg til skuleområdet før i 1940/41
Bilete nr. 1 Fortøyningspålen ved ankerplassen på Hermansholmen.
nr.2 Steingard/bøgard i Skaret/ Westerheim Gr.50 Br.16
nr.3 Steingard/bøgard på Hermansplass Gr. 50 Br 13
nr.4 Ryddemur/veg og eldhus på Hermansplass
mvh. Annar Westerheim
Side63
27.08.2015
25.08.2015 Informasjonsmøte med invitasjon til munnleg uttale om
Kulturminneplan for Fitjar
Del 1: Kultursjef Bente Bjelland innleia med informasjon om bakgrunn for planen og
prosessen fram mot denne første utkastet til kulturminneplan for Fitjar. Planen skal rullerast
allereie etter eit år, seinare kvart fjerde år.
Del 2 Tiltak:
Det bør prioriterast å laga rettleiar for dei forskjellige tiltaka (S. A. Maraas)
Fylkeskommunen skal lage ein felles, generell rettleiar (E. Warren)
Kulturløypa må ryddast jamleg, om ikkje er det store arbeidet som er gjennomført
bortkasta. (T. Røen)
Bør utarbeides informasjon om Osternes festning. (M.Røed)
Kven skal gjere arbeidet og kven skal ta kostnaden? Kommune, lag eller organisasjonar?
Kven skal prioritere tiltak? (A.M.Røen)
Kultursjefen skal hjelpe til med å søkje om tilskot til aktuelle tiltak (B.Bjelland)
Kommentar: det er mange registreringar utanom bygningar i planen.
Del 3 Historisk temadel:
Alle kjente/registrerte automatisk freda kulturminne må inn i planen (S.A. Maraas)
A. Tornes stilte spørsmål om alle freda kulturminne i kommunen kan skiltast/merkast?
Elisabeth Warren (Fylkeskommunen) svarte med å sei at det er eit dilemma om alt skal
skiltast. Bl.a er mange kulturminne på privat grunn. L.Vestbøstad vil ikkje at det skal skiltast
utan at eigar er informert.
A. Tornes ynskjer ein eigen kategori for automatisk freda kulturminne
W. Tislavoll er skeptisk til forslaget frå fylkeskommunen om innvendig freding av
våningshuset på Smedholmen. Utvendig freding av sjøhus og våningshus er ok. Dette vert
første vedtaksfreda kulturminne i Fitjar.
Imaterielle kulturminne, skal det være med i kulturminneplanen? Døme som vart nemnt var
-Berta Liarbø og oppstadveven
-Hatlevikbasaren, som tradisjonsberar
- Huldresteinen med gamalt segn
Side64
B.A. Lunde meiner at historiane bør inn i planen. Desse kan gjere planen spesiell for Fitjar.
Av same grunn må ein være merksam på det Fitjar har som er spesielt for oss, til
dømes..potetkjellarar og notabuane.
Del 4 Utval av kulturminne geografisk inndelt
A.Prestbø er bekymra for at omsynssoner i tettbygd område (sentrum) skal gjere utbygging
vanskeleg.
L. Vestbøstad spør kva som er grunnlaget for verdisetting av miljø og enkeltobjekt og
spesielt verdisetting A? Ho spør og om grunnlaget for omsynssone kring miljø eller
enkeltobjekt? Kva betyr eigentleg at eit bygg er autentisk?
S. Maraas meiner det er for liten forskjell på kultuminner i A og B kategori.
E. Warren er enig og stiller spørsmålet om desse bør slåast saman?
L.H. Landa informerer om at det er feil i registreringane og trur det er mykje som er feil. Han
meiner og at det er tatt for lite kontakt med grunneigarane undervegs i
registreringsarbeidet. Han er redd for at det vert vanskeleg å få løyve til tiltak om
kulturminne/bygget er tatt med i kulturminnplanen.
L. Vestbøstad oppmoder alle til å være merksam på feil i gards- og bruksnummer i
registreringane. Han reagerer negativt på at det er bilde i planen som det ikkje er gitt løyve
til å bruke.
E. Warren informerer om at Sveio (same stadie som Fitjar i prosess med å lage
kulturminneplan) sender informasjon til alle eigare som har bygg/kultuminne med
verdisetting A.
S.Maraas råda ein til å bruke lenger tid på å få kulturminneplanen vedtatt- for å få færre feil
som må rettast opp i ettertid.
Er det slik at bygg som er sefrak registrert skal fritakast frå eigedomskatt? L.H.Landa meiner
at desse bygga bør fritakast for gebyr ved handsaming av byggeplan.
A.M.Røed peiker på at det kan være eit problem for eigare som har bygg som dei ikkje får
løyve til å rive. Ho ynskjer og at det skal være lettare å få hjelp av fagkompetanse til desse
bygga.
På s 80, pkt 2 står det at eksisterande bygg i omsynssone A, «ikkje skal rivast». Dette er for
bastant og kan ikkje stå slik. ( L. Vestbøstad/ T.Røen)
S.A. Maraas peiker på at omsynssoner kan utløyse støtteordningar, mens L.H.Landa trur det
vert kostbart og at det ikkje vært pengar til å dekke behovet for økonomisk støtte til tiltak
for kulturminne i omsynssone.
Side65
F.Fitjar lurer på om vesentlege endringar grunna denne høyringa vil før til at det vert ein ny
høyringsomgang?
B.A.Lunde uttaler at det er politikarane i Fitjar som kjem til å ha mest bruk for ein
kulturminneplan…… han tipsen og om at ein kan ta med vindmøllane, dvs nye kulturminne.
Referent Aase Rygg Nøttveit, 25.08.2015
Side66
Registrering av kulturminne i Fitjar med gradering av verdi frå A-D.
Område som ikkje er ferdig registrert og verdisett pr juni 2015 er: Storavik (gnr.52), Nesbø (gnr.60), Prestbø (gnr.63), Skålavik (gnr. 64), Vodlen (gnr. 66), Breivik
(gnr.68), Havn (gnr. 67), Tufteland (gnr.75), Tveit (gnr.76), Stokken (gnr.77), Sandvik (gnr.78), Levåg (gnr. 79), Levåg (gnr 80). Andre detaljer som mangler vert
kvalitetssikra og retta opp.
OMRÅDE ØYANE
13 Nordfonno
Bnr
1
Type
Våningshus
Tilstand
God
Kommentar/byggeskikk
Tidligare lensmansgard, kor Gjest Bårdsen skal ha vore gjest.
Grad.
A
Kulturell verdi
Kystgardmiljø
Datering
1800-talet
Byggnr.
174207607
Kartnr.
1
1
Smiemur
1
Løemur og låvebru
1
Hus for rotvekstar
1
Utedo/Skytje
1
Steingard
1
Steingard
1
Steingard
1
Naust
1
Naust
1
Sjøbu/torvhus
1,2
Steingard
2
Våningshus
2
Løemur
2
Grisehusmur
3
Uthus
3
Våningshus
3
Eldhus
3
Uthusmur
14 Sørfonno
Bnr
Type
1
Våningshus
1
Løe
1
Kårhus
1
Naust/sjøhus
1
Uteløemur
1,2
Stemme
Dårleg
God
God
God
Stor naturstein, delvis nedrast.
Både mur og låvebro står stødig.
Autentisk og lite uthus. I dag er det bølgjeblekk-tak på huset.
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Sjøbruksmiljø
Sjøbruksmiljø
Sjøbruksmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
1800-talet
1800-talet
1800-talet
Nyare
174213372
174213380
174213399
1800-talet
1800
1800
174207690
174207690
174207690
1800-talet, 3.kv.
1800-talet, 3.kv.
1800-talet, 4.kv.
Gamalt
Gamalt
174207615
174207631
174213402
174207666
174207674
2
3
4
15
17
18
19
9
10
8
16
5
6
7
11
12
13
14
Datering
1800, 4.kv.
1800, 4.kv.
Gamalt
gamalt
Gamal
Byggnr.
174207151
174207186
174207178
174194955
1,2
2
2
1860
1919
174194890
174194793
48
16
29
174194807
30
174194823
174194785
174212910
174194882
31
10
11
14
Dårleg
Dårleg
God
God
God
Spesielt fin mur, treverk treng restaurering.
Husmannsplass. Flytta frå Stolmen ca 1900.
Nyleg rive og bygd opp att.
Dobbel mur, stor og høg.
B
B
A
B
B
B
B
A
A
A
B
A
B
C
A
A
B
A
Tilstand
God
God
God
God
God
God
Står i tun med løe og kårhus.
Autentisk løe i gardstun.
Autentisk kårhus. Tak restaurert.
Gamlenaustet er i bruk til lagring av båtar.
Gavlar og tak raste saman ca 2010.
Stemme med klopp. Kvernhus flytta til Nordfonno.
Grad.
B
B
B
B
B
A
Kulturell verdi
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
kystgard-miljø
Kystgardmiljø
Steingard
Naust
Våningshus
God
Bra
God
Enkel.
Kledning og tak er nytt . Grindverk gamalt.
B
B
B
Kystgardmiljø
kystgard-miljø
Kystgardmiljø
2
Løe
Dårleg
Løa er samanrast. Tømra fjøs inni.
C
Kystgardmiljø
2
3
3
3
Uteløe
Våningshus
Løemur/silo
Naust
God
Ny kledning. " Nya løe" - gammalt namn.
Bra/middel
Middels
Silo av betong.
Ombygd?
B
B
B
B
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
kystgard-miljø
Middels
God
God
God
God
God
Mur i tunet.
Inn- og utmarkssteingard.
Grensegard mellom Sørfonno og Nordfonno.
Murtsteinsvegg i aust.
kvernhus flytta frå Sørfonno.Rasterskifer.
Mur for grind på vegen mellom sjøen og garden.
Stor silo av murstein står att.
Side67
1900
1800, 4.kv.
1875
1800
Kartnr.
3
4
27
43
46
47
3
3
3
4
4
5
Gardsflor/mur
Våningshus
Naust/sjøhus
Naust/sjøhus
Langgrav
Tøkje
god
?
OK
OK
Spesielt flott dobbel mur.
autentisk
Middels
5
Skulehus
God
5
5
5
5
5
5
5
5
5
7
Uteløe
Utedo og Skytje
Løe
Våningshus
Uthus
Flor/løe
Sjøhus
Veg
Varde
naustmur
God
God
God
God
middels
God
God
Middels
God
Dårleg
9
9
9
10
10
31
37
38
38
38
38
38
1,2,5
Våningshus
Uthus
Gardsflormur
Våningshus
Uthus, landbruk
Naust/sjøhus
Kårhus
Våningshus
Stabbur
Løemur
Eldhus/Skytje
Smalehus
Steingard
?
?
God
God
God
God
God
Middels
Mur
Mur
Middels
liten tøkje murt mot berg
B
B
B
B
A
B
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Restaurert ca 1986. Autentisk, med dråpeskifer.
A
Skule-historie
Autentisk med 2 steinvegger og skifertak.
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
Kystgardmiljø
Skule-historie
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Gamal
Nyare
C
C
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Bygd på i fleire epokar. Separat silo.
Rehabilitert.
autentisk med Tidemanns tobakk skilt
Fleire bygningar bygd saman i forskjellige tidsepokar.
Velhalde og i bruk.
Steinsett veg.
Ramsberget 149 moh, høgaste punkt i øyane.
Eldste garden i Sørfonno.
Spesielt flott dobbel mur. Sjekk plassering.
Frådelt br 8.
Eldste gardstunet og eldste våningshuet.
Tverrstolpe med årstal fjerna i nyare tid.
Høyrer til eldste garden. Doble murar.
Høyrer til eldste garden .
Høyrer til eldste garden .
Grensegard. Svært lang. Dobbel .
Ta med langgrav (14/4) og eit utvalg av steingarder i innmark og i utmark + husmurar. NB! Mur etter gardsflor. Stemme etter kvernhus.
Våningshus
B
Kystgardmiljø
Kårhus
B
Kystgardmiljø
Sjøbu
B
Kystgardmiljø
Steingard
God
Steingard som resultat av "nydyrking".
B
Kystgardmiljø
Gravrøyser
automatisk freda forminner
A
Tussaklova
Naturleg klove i utmark det er knytt segn til.
A
Historie
Grunneigar fortel at det ligg (låg) mange tre i samme retning i botnen av Storavatnet. Alder? Bør sjekkes.
14 Teløy
Bnr
Type
Tilstand
Grad. Kulturell verdi
1
Mur
Dårleg
Piløya oppkalt etter Madam og Jochum Phil.
C
Historie
15 Smedholmen
Bnr
Type
Tilstand
Grad
Side68
Kulturell verdi
før 1850
1974194998
174194963
300061287
1800
174213437
52
32
42
41
53
12
1918
174207275
17
1912
174207267
174207224
17407216
17407232
174194904
1800
174194912
1947
174194858
174207259
174207240
174194947
18
19
20
23
24
25
45
50
52
13
38
39
40
21
22
44
51
5
6
7
8
9
49
1875-1899
1800, 3.kv.
(16-1700)1800
før 1850?
før 1850?
før 1850?
174207194
174213410
174213429
174216088
174207208
1800, 2.kv.
1800, 4.kv.
1800
174213836
174213828
174212929
1
2
15
54
55-57
59
Datering
Byggnr.
Kartnr.
1
Datering
Byggnr.
Kartnr.
1
Våningshus
God
1
Kårhus
God
1
Låve
God
1
Sauehus-ruin
Dårleg
1
Torvhus-ruin
Dårleg
1
Sjøbu/notbu
God
1
Steingard
God
1
Rydningsrøys
Middels
Tidlegare kalla Kjeholmen. Var først husmannsplass.
15 Svelto
Tidlegare husmannsplass. Kalla Kjeholmen.
Autentisk og restaurert.
A
A
A
B
B
A
A
A
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
1800
1800, 4.kv.
1800 ,4.kv.
1800
1800
1900, 1.kv.
174195285
174195269
174195250
174212880
174212899
174195277
1
2
3
4
5
6
8
9
Grad.
B
Kulturell verdi
Datering
Byggnr.
Kartnr.
7
Grad
B
Kulturell verdi
Enkeltobjekt
Datering
Byggnr.
Kartnr.
1
Grad.
B
D
Kulturell verdi
Husmannsplass
Datering
1800
1800
Byggnr.
174199868
174212988
Kartnr.
1
5
Grad.
B
?
B
C
Kulturell verdi
Datering
Byggnr.
Kartnr.
10
5
7
9
Ærverdig hus brukt som gjestgjevarstad.
Grad.
A
Kulturell verdi
Handel
Datering
1800 talet, 2.kv.
Byggnr.
174195145
Kartnr.
1
Nytta til bustad.
Respateks-vegger er tilbakeført med kledning av tre.
Oker-farga
I bruk.
Betong og tre.
A
A
A
A
A
A
A
Handel
Kystgardsmijø
Kystgardsmiljø
Kystgardsmiljø
Kystgardsmiljø
Kystgardsmiljø
Kystgardsmiljø
1800 talet, 2.kv.
174195153
174195161
174195110
174195188
1800 talet, 3.kv.
174195099
2
3
4
5
6
7
8
A
A
A
B
Kystgardsmiljø
Kystgardsmiljø
Kystgardsmiljø
Kystgardsmiljø
1800-talet
174212902
1800, 3.kv.
174195080
174185190
9
10
11
16
B
B
B
B
Kysgardsmiljø
Kystgardsmiljø,
Handelstad
Handelstad
174195137
174195129
20
21
18
19
Store steinar, lite muring.
Store steinar, lite muring.
Autentisk, stort sjøhus.
Mellom inn- og utmark.
Bnr
Type
Tilstand
3
Husmur
God
Svelto/ Fellesholmen. Husmur med trapp.
15 / 16 Eldøy
Bnr
Type
Tilstand
5,0
Steinbrygge
God
Synleg og spesiell.
Eldøy har ikkje hatt busetting det ein veit. Den var beiteøy for bl.a Smedholmen.
16 Gloppholmen
Bnr
Type
Tilstand
1
Våningshus
God
Husmannsplass. Enkelt objekt.
1
Sauehus?
Kartfesting i GIS og skogoglandskap er ulike.
17 Flathomen
Bnr
Type
Tilstand
6,2
Steingard
?
24
Naust/sjøbu
?
25
Hytte
God
29
Brygge
Middels
17 Engesund Gjestgiveri, sjøbruksmiljø og kystgard
Bnr
Type
Tilstand
1
Gjestgiveri
God
God
God
God
God
God
God
God
Anna bygg her tidlegare?
Gamal stove ilag med hytta.
1
1
1
1
1
1
1
Butikk
Våningshus
Utedo og Skytje
Løe og fjøs
Silo
Uthus/ Skytje
Sjøhus/notbu
1
1
1
1
Brønnhus
Rotvekst-kjellar
Naust/sjøhus/notbu
Uteløe
God
God
Middles
Støypt betongdekke oppå.
Oker-farga.
1
1
22
22
Steingard
Steingard
Butikk
Uthus
God
Middels
God
God
Spesielt kraftig steingard.
Rundt dyrka mark.
I dag nytta til bustad og påbygd
Kvit. Barkehus bygd saman med sjøhuset
Side69
300129489
300129478
Husmannsplass
?
28
28
28
28
Våningshus
Skytje
Naust
Løemur
God
God
God
Middels
Karelsen var siste husmann.
Tradisjonelt bygg.
Autentisk.
Ynskjer byggja oppatt.
A
A
A
C
Husmannsplass
Husmannsplass
Husmannsplass
Husmannsplass
1800, 3.kv.
174195056
174195064
174195048
174185190
12
13
14
15
Grad.
A
A
B
Kulturell verdi
Husmannsplass
Husmannsplass
Datering
1800, 2.kv.
1800, 2.kv.
Byggnr.
174200009
174213852
ikkje byggnr?
Kartnr.
1
2
5
1900
174195226
174195196
6
3
4
Datering
Byggnr.
174200017
174200041
174200025
Kartnr.
1
2
3
4
Datering
1800, 3.kv.
1800, 3.kv.
1800, 3.kv.
1800, 3.kv.
1900
1800, 3.kv.
1800, 3.kv.
Byggnr.
174212538
174212562
Kartnr.
1
Datering
1800-talet, 3.kv.
1800-talet, 3.kv.
1800-talet, 3.kv.
1900-talet, 1.kv.
1900-talet, 1.kv.
1900-talet, 1.kv.
Byggnr.
174185395
174212406
174213615
174185328
174185336
174185344
174213631
174212422
1906
1906
174185247
174185239
Gamalt
1800, 3.kv.
Steingardar og rydningsrøyser rundt og i jordbruksareal. Ferdsleveg frå Revet til gjestgjevarstad og til slåttemarker.
17 Gassen
Bnr
9
9
10
Type
Våningshus
Eldhus, Gassen
Naust
Tilstand
God
God
God
Gassen. Plass under Engesund.
13
Steingard
B
18
Naust
C
18
Bustadhus
God
C
17 Skatholmen
Bnr
Type
Tilstand
7
Sjøhus
God
Sjøhus i 2 etasjar.
B
enkelt
7
Uthus
C
7
Våningshus
C
Steingard
B
17 Dyrholmen
Bnr
Type
Tilstand
1
Våningshusmur
God
Naturstein som er skoten ut med krut.
A
Husmannsplass
1
Smalehusmur
God
Vert restaurert. Tørrmur med gavlar i tre, samt tak.
A
Husmannsplass
1
Naustmur
God
Spesielt flott naustmur.
A
Husmannsplass
1
Løe
God
Spesielt flott løemur.
A
Husmannsplass
1
Bustadhus
God
Bygd av Håkon Eggøy.
A
Husmannsplass
1
Ruin
God
C
Husmannsplass
1
Ruin
C
Husmannsplass
1
Ruin
C
Husmannsplass
Bør sjekka rett kartfesting av alle murane. Litt usikker på nokre. Hus frå Dyrholmen er flytta til Havn og står der i dag. Ola Havn sitt hus.
18 Ivarsøy.
Bnr
1
1
1
3
3
3
3
3
3
5
5
Type
Våningshus
Eldhus
Naust
Sjøbu
Naust (aust)
Våningshus
Eldhus
Skytje
Løemur
Våningshus
Utedo og Skytje
Tilstand
God
God
God
God
God
God
God
Truleg eitt av dei eldste husa på Ivarsøy.
Finn foto.
2 naust vegg i vegg.
Autentisk med flott murt langvegg.
God
God
God
Høg, flott mur.
Bnr 5 er autentisk tun med alle bygg.
Oker-farga.
Grad.
B
B
B
A
A
B
B
B
B
A
A
Side70
Kulturell verdi
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Sjøbruksmiljø
Sjøbruksmiljø
Sjøbruksmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
3
4
5
6
7
8
Kartnr.
17
18
19
11
12
13
14
15
16
4
5
5
5
5
5
6
6
6
8
8
8
8
23
39
39
39
44
Eldhus
God
Løe
Middels
Sjøbu
God
Naust
God
Våningshus
God
Naust
God
Hønsehus
Eldhus
Middels
Løe
Sjøbu
Naust
Våningshus
Middels
Notbu
Middels
Skulehus
God
Uthus
God
Naust
God
Steingard
Gammel busetnad og spor frå steinalder er funne her.
Grunnmur litt skadd, på grunn av dønningar.
Inskripsjon med årstal.
Sjekk.
To naust vegg i vegg.
Treng å vølast.
sefrak?
?
Treng å vølast. Tidligare husmannsplass.
Autentisk. Tidligare ei felles notbu for Ivarsøy
Nytt tak i 1950.
Mykje ombygd.
Lang steingard som går rundt heile innmarka.
A
A
A
A
?
B
B
B
B
?
?
B
A
A
A
D
B
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Grad.
B
B
B
B
Kulturell verdi
Husmannsplass
Husmannsplass
Husmannsplass
Husmannsplass
Datering
1800, 3.kv.
Grad.
B
B
B
B
B
A
A
A
A
Kulturell verdi
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Grad.
A
A
A
A
B
B
Kulturell verdi
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Sjøbruksmiljø
Ivarsøyneset
Ivarsøyneset
Ivarsøyneset
Ivarsøyneset
Ivarsøyneset
Sjøbruksmiljø
Skulehistorie
Skulehistorie
Sjøbruksmiljø
Kystgardmiljø
1800- talet
1800- talet
1800- talet
1800- talet
1800-talet, 3.kv.
1800-talet
1800-talet, 3.kv.
1800-talet
1800-talet
174213607
174185255
174185220
174185212
174185409
300081119
174185417
174185859
174185875
174212651
174185883
174185867
174185301
174185298
174185271
174185212
6
7
8
9
20
21
22
25
26
27
28
24
3
1
2
23
30
1800, 3,kv.
Byggnr.
174186219
174185794?
174185778
Kartnr.
1
4
3
5
Datering
1800, 2.kv.
1800, 2.kv.
1800, 2.kv.
1700, 3.kv.
1800, 3.kv.
Byggnr.
174185743
174212619
174185735
174212627
174213682
Kartnr.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Datering
1800, 4.kv.
Byggnr.
174185115
174213569
174213577
Kartnr.
1
2
3
5
9
8
1800- talet
Gamal
1800-talet, 3.kv.
18 Avløypet. Husmannsplass under Ivarsøy.
Bnr
Type
Tilstand
2
Våningshus
God
10
Våningshus
Dårleg
Tidl.husmannpl. Utskild til br.nr 10.
15
Naust
Middels
Frådelt frå 18/2.
?
steingard
god
lang
19 Langøy
Bnr
Type
Tilstand
1
Våningshus
Dårleg
Hastar med restaurering.
1
Eldhus
Dårleg
taket er rast
1
Løe
Ruin
1
Nordvik
Dårleg
oppdrag til båt
1
Sjøbu
Dårleg
Hastar med restaurering.
1
Steinsett veg
God
Langs dyrka mark.
1
Rydningstein
God
I fjellsida.**
1
Uthusmur
I utmark.
1
Steingard
God
Balanserer over bratt berg.
Stein: steinsett veg, oppdrag, steingard og rydningstein i fjellsida.
20 Bukkholmen
Bnr
Type
Tilstand
1
Våningshus
God
Vindauga bytta etter -76.
1
Eldhus
God
Har skorstein.
1
Låvemur
God
Høg, fin gråsteinsmur.
1
Eldhus
God
1
Sjøbu
God
autentisk fasad, noko endra
1
Sjøbu/naust
God
noko endra
Side71
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
1800, 4.kv.
1800, 4.kv.
1800
14671560
174185131
1
Steingard
God
Skil inn- og utmark.
2
Sjøbu
God
Fin lita notbu.
2
Sjøhus
God
Står åleine på vestsida.
2
Våningshus
God
Påbygd i bakkant?
2
Løe
God
Lita raud løe.
2
Steinsetting
Mellom borkhuset og holme.
Fleire intakte steingarder i samband med dyrking av åker og slåttemark.
21 Siglo
Bnr
Type
Tilstand
1
Våningshus
God
Gult med eternitt.
1
Husmur
Middels
Etter rekkje med hus.
1
Steinsett veg med kanal
God
Langs sjøvegen.
1
Løemur
God
Fin og synleg.
1
Rydningsrøys
God
2
Løe
Dårlig
Stor løe med heller og bølgjeblekktak. Bygd på i fleire periodar.
2
Løe
Middels
Bør restaurerast. Sjekk.
B
B
B
B
B
B
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Grad.
C
B
B
B
B
B
B
Kulturell verdi
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Datering
1800-talet
Gamal
Byggnr.
174184879
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
1800-talet
174184917
174184895
2
2
2
2
2
2,7
3
3
4
4
4
4
Sjøbu
Våningshus
Uthus
Naustmur
Oppdrag
Steinsett kanal
Våningshus
Naust/sjøhus
Løemur
Sjøbu
Sjøbu
Sjøhus
Dårlig
Middels
Dårleg
God
Dårleg
God
God
God
God
God
God
middels
C
C
C
B
B
B
B
B
B
C
C
B
Sjøbruksmiljø
Kystgardmiljø
1800-talet
1950?
174213534
174184909
174184887
1865
1920
1800-talet
Usikker
174184976
174185050
174212430
5
5
6
Våningshus
Naust
Sjøhus
God
?
Middels
B
?
B
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
C
B
B
B
B
B
B
A
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Sjøbruksmiljø
Sjøbruksmiljø
Kystgardmiljø
Grad.
B
B
Kulturell verdi
Husmannsplass
Husmannsplass
8
8
21
23
?
?
Gult, med eternitt. Autentisk hus frå -50 talet
Fin mur.
Fin, høg mur.
Gjennom fulldyrka mark.
Kvitt med raude karmar.
Ser nytt ut, raudt.
Fin løe/rydningsmur.
Ser ny ut.
Ser ny ut.
Lita sjøbu av ukjent alder.
Kvitt med grønne karmar. Eternittplater.
Bygd saman av fleire deler.
Steinsett veg
God
Sitkagran ved vegen vert fjerna.
Steinsett kanal
God
Vert reinsa jamleg.
Våningshus
God
Kvitt.
Naust
Dårleg
Taket raste ned i 2014. Flott mur.
Steingard
God
Lang, høg og smal.
Steinbryggje
God
Sjekk.
Sjøveg
God
Steinsett.
Sjømerke
Svart og kvit på Siglodden.
Her er fleire ferdslevegar, steingardar og rydningsrøyser som kan vurderast :
21 Slottholmen
Bnr
Type
Tilstand
10
Våningshus
God
Enkelt, ved oppdyrka jord.
11
Sjøbu
God
Lita sjøbu på murt stein.
Side72
Kystgardmiljø
Sjøbruksmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
174212473?
174185182
174185166
174185174
1800-talet
1800-talet
13
10
12
14
15
16
Kartnr.
6
14
25
28
31
8
9
174185026
174185034
10
11
12
17
34
26
15
22
13
18
19
20
174184992
174185018
174185042
1
2
21
1800 talet, 4.kv.
Usikker
174184925
174184933
Datering
1800
1800
Byggnr.
174185107
174185085
23
24
7
16
32
33
29
30
Kartnr.
1
2
der løa sto er det nå bygd opp hytte
22 Torsdagsøy
Bnr
Type
1
Våningshus aust
1
Smiemur
Tilstand
God
Middels
Kvitt. Autentisk, men nytt tak.
Restar av treverk etter enkelt bygg.
Grad.
A
C
Kulturell verdi
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Datering
1800, 2.kv.
1700
Byggnr.
174185441
174213356
Kartnr.
3
6
1
Løe
God
Autentisk, med skiferheller. Påbygg av ukjent alder.
A
Kystgardmiljø
1700
174185433
7
1
1
1
1
1
1
1
1
1,2
Naust
Eldhus/smie
Husmur
Bakkemurar
Fiskeme-varde(?)
Sjøhus
Utedomur
Kanal
Steingard
God
God
God
God
God
God
Dårleg
Middels
God
Raudt, tatt i bruk 25.11.1824? Matrikkel.
Teglesteinstak. Restaurerte gavlar.
Spesielt fin husmur. Ukjent historie .
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
1800, 1.kv.
1700
174185484
174185468
Sannsynlegvis eit me. (?)
Svært enkelt og lite. Ikkje mønt tak.
Nedrast. Spesiell konstruksjon. Lett å byggja opp att.
Reinska og istandsett. Steinsett.
Enkel, høg. Rund murstein. Skil inn-/utmark.
A
A
A
A
A
B
C
B
A
12
13
14
15
17
19
22
25
21
1,2
2
2
Uteløe
Våningshus vest
Verkstad
Dårleg
God
God
Enkel grindløe. Eternitttak. Rast ned.
Kvitt. Autentisk, men nytt tak.
Autentisk. Høg, flott gråsteinsmur i grunn. Oker-farga.
C
A
A
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
1800, 2.kv.
1900, 2.kv.
174185506
174185514
23
2
4
2
2
Utedo
Løe
God
Middels
Rehabilitert. Grunnen er gamal.
Autentisk, med kjellar av murt stein.
A
A
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
1800, 3.kv.
174185492
5
8
A
A
A
A
A
A
A
A
A
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
1800, 3.kv.
1800, 4.kv.
1700, 3.kv.
174212589
174213666
174185476
Kystgardmiljø
Gamalt
9
10
11
16
18
24
26
27
20
Grad.
B
Kulturell verdi
Husmannsplass
Datering
Byggnr.
Kartnr.
3
Grad.
A
A
A
A
A
D
B
Kulturell verdi
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Datering
1800, 3.kv.
1900
1800, 3.kv.
1800
1900
(1850) 1995
1800
Byggnr.
174184690
174184666
174184658
174213518
174184704
14669930
174184720
Kartnr.
1
2
4
6
7
8
9
2
2
2
2
2
2
2
2
Eldhus
God
Spesielt fint bygg. Rasteskiferheller.
Potetkjellar
Middels
Teglstein med bork under.
Naust
God
Oker, tatt i bruk 25.11.1774? Matrikkel.
Bakkemurer
Ligg i oppdyrka jordbruksareal.
Sjøhus
God
2 etasjar, med stor, flott steinsett kai/veg.
Steinsett kjeldebrønn
God
Overbygd i seinare tid.
Kai/bryggje
God
Stor, steinsett bryggje.
Sjøveg
God
Steinsett, med rekkverk til sjøen.
Båtstø
God
I Søre Vågen.
Alle driftsbygningar knytte til 22/1 er raude, mens driftsbygningar knytte til 22/2 er oker.
22 Flatøy
Bnr.
Type
Tilstand
Rydningsrøys
God
Stor rydningsrøys.
Husmannsplass under Torsdagsøy.. Fleire rydningsrøyser.
23 Eggøy
Bnr
Type
Tilstand
1
Våningshus
God
Autentisk (eternittak).
1
Løe og fjøs
God
Autentisk (bølgjeblekktak).
1
Løe og fjøs
God
Autentisk (bølgjeblekktak).
1
Sjøbu
God
1
Sjøbu
God
Alder ombytt i SEFRAK?
1
Bustadhus
God
Huset brann, bygd oppatt.
1
uteflor
God
Planlagt restaurert. Nye gavlar/mønt tak.
Side73
1900, 3.kv.
1900, 3.kv.
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
3
24 Eidøy
Bnr
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1,2
2
2
2
2
2
2
Sjøveg
Planeringsmurar
Steingard
Steingard
Fortøyingsmerke
Hønsehus-ruin
Sjøhus
Barkestamp
Mur
Skykje
Klopp
fjellmaleri
Våningshus
smiemur
God
God
God
Middels
god
Dårleg
God
God
God
God
God
god
God
God
Enkel, steinsett, over bakke.
Flotte tørrmurar i jordbruksareal.
Høg steingard mellom inn-/utmark.
Inn- og utmarksteingard. Enkel
Leia mot sør. Svart/kvit ring malt.
"Gråtarebrekka"
Eternitt på vegger og tak.
Støypt betongstamp i kai.
Planeringsmur/rydningsrøys.
ved det nye våningshuset
Kvernhus har stått ved bekken.
ikkje svært gammel
Autentisk (plater på taket).
A
A
A
B
A
C
A
A
A
C
A
C
A
C
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
kystgard miljø
Kystgardmiljø
Sjøfart
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
1800, 3.kv.
174184631
Type
Våningshus
Eldhus
Løe
Uthus
Smalehusmur
Sjøhus/naust
Torvhus
Torvhus
Borkekar
Tilstand
God
God
God
God
God
God
God
God
Middels
Huset brann i 1995. Bygd opp kopi av huset.
To eldhus bygd i same mur.
To raude løer står saman.
Stein, med støyp på tre vegger.
Fin mur med broten stein.
Stort sjøhus på murt grunnmur ute i sjø.
Fint murte vegger med gavl i tre og bølgjeblekk.
Ved sjøhuset.
Ved sjøhuset.
Grad.
B
A
A
A
A
A
A
A
A
Kulturell verdi
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Datering
(1850)1997
Byggnr.
14670963
174212163
174184739
174184763
174213658
174212090
174212104
174212112
Instalasjon, fiske
Våningshus
Eldhus
Løe
Smalehus
Torvhus
Torvhus
Torvhusmur
Steingard
God
God
God
God
God
Dårleg
God
Dårleg
Middels
Borkekar? På holme.
Lysegrønt, med nye glas.
To eldhus bygd i samme mur.
To raude løer står saman.
Lite og høgt, med kjellar.
Lite hus som lett kan restaurerast.
Mur av rund stein og bølgjeblekktak. Lite.
Ein av to ukjente i SEFRAK-register.
Mellom lyngbeite og innebø.
A
A
A
A
A
C
A
A
A
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Steinbrygger
God
Ved sjøhuset.
1900-talet
1800, 3.kv.
1800
1800, 4.k.vartal
1800
1800
25.06.1800
1800
1700
1800
174184798
174209944
174184747
174184755
174212139
174212597
10
11
12
13
15
16
17
18
19
20
21
22
3
23
kartnr.
2
4
5
8
11
12
13
14
15
19
1
3
6
7
22
21
9
10
A
Kystgardmiljø
16,17,18
Steingard
God
høg , murt av rund stein
Steingard
Skil kystlynghei-innmark.
Veg
God
Steinsett veg mellom sjø og gard.
Eidøy har to garder i klyngetun. Her har ikkje vore utskifting. Det vil seia at den gamle teigdelinga er intakt.
A
A
A
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
kystgard miljø
Gamal
23
24
25
25 Hanøy
Bnr
1
Type
Våningshus
Tilstand
God
Granittrapp frå steinuttak i Teløy.
Grad.
A
Kulturell verdi
Kystgardmiljø
Datering
1836
Byggnr.
174181152
kartnr.
1
1
Drengestove
God
Svært godt vedlikehald. 3 hols.
A
Kystgardmiljø
1800
174181160
2
Side74
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
Naust/sjøhus
God
Svært godt vedlikehald.
Naust
God
Sauehus/løe
God
Løe
God
Utedo
God
Hage
God
Høg mur rundt to bær-/frukthagar.
Trapper
God
Lang trapp mellom to platå.
Trapper
God
trapp mellom to platåer
Veg
God
Steinsett gardsveg.
Eldhus
God
Jamleg vedlikehalden.
Løe
God
Jamleg vedlikehalden.
Smalehus
God
Restaurert.
Mur
God
Innhegning, ukjent opphav. Kalla "alteret"
Steingard
God
Mellom inn- og utmark.
Rydningsrøys
God
Spesielt fint murt.
Rydningsrøyser
God
Fint murt på 2 sider av kulturmark.
Dam
God
Murt vassdam.
Varde
God
Hanøy er registrert som verneverdig sjøbuks-/ gardsmiljø i forprosjekt til kystsoneplan 1986 (Fylkeskommunen).
34 Soløy
Bnr
Type
Tilstand
2
Naustmur
God
Spesielt høg, flott mur. Enkelt.
36 Tverderøy
Bnr
Type
Tilstand
2
Stove
?
2
Bustad
?
2
Naust
God
Tradisjonelt naust.
2
Naust
God
Tradisjonelt naust.
2
Steingard med gardsflor
?
2
Husmur?
?
3
Skule
God
Tverderøy skule
5
Mur
Middels
Hønsehusmuren er bygd opp att.
5
Våningshus
God
Endra fasade?
5
Sjøbu
God
På kai av naturstein. Nytt tak.
5
Sjøbu
God
Ny sjøbu i gamal stil.
5
Rydningsmur
God
5
Steingard
Middels
Steingard mellom inn- og utmark.
6
Hytte
God
Eldre hytte. Autentisk
6
Uthus
God
Uthus endra til hytte. Autentisk
8
bustad
God
8
Husmur
Middels
Mur etter Oline stova som er flytta.
10
Sjøbu
God
Sjøbu og hyttenaust. Enkelt.
36 Saugholmen
Bnr
Type
Tilstand
4
Løe/fjøs
Middels
Treng restaurering. 5-kanta silo. Fin steinmur.
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
1836
1836
1820
1836
1840
Gamal
174181136
174181128
174181101
Grad.
A
Kulturell verdi
sjøbruk
Datering
Byggnr.
Kartnr.
1
Grad.
B
B
C
B
A
Kulturell verdi
sefrak reg
Datering
Byggnr.
174185638
174185611
9647732
174212570
A
C
C
A
C
B
B
C
C
C
C
C
Sjøbruksmiljø
Sjøbruksmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Skulehistorie
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Sjøbruksmiljø
Sjøbruksmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kysrgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Enkeltobjekt
Grad
B
Kulturell verdi
Kystgardmiljø
Side75
1870
174181179
174181187
17181144
21859583
174213461
3
4
5
6
7
8
9a
9b
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
1950
174183171
174183163
174183155
1954?
174183120
Kartnr.
1
2
4
5
7
8
6
9
10
16
17
19
20
13
14
12
18
15
Datering
1900 talet
Byggnr.
174185573
Kartnr.
1
1932
1985
1800 talet, fjerde
1900?
Gamal
174185646
174183090
174183112
4
4
4
4
4
4
4
Bustad
Anneks
Naust/sjøhus
Mur
Vasstank
Steingard
Oppdrag
God
God
God
God
God
God
Middels
Autentisk, med dråpeskifer på taket.
Mykje nytt. Raudt teglsteinstak?
Mykje nytt. Støypt grunn og raudt teglsteinstak?
Smalahus
Støypt betongtank.
Høg, fin, av kantete stein.
Oppdrag og anna etter tidlegare båtbyggeri.
4
Rydningsrøys
God
Høg og avlang rydningsrøys.
4
rydningsrøys
?
4
rydningsrøys
?
4
mur
?
Båtbyggeriet Kvernenes vart flytta frå Saugholmen til Kalveid. Spor ved sjøen.
37 Natterøy
Bnr
Type
Tilstand
1
Mur
God
Mur etter løe.
1
Bustadhus
God
Fint, lite hus (kvitt) med nye takplater.
1
Naust/sjøbu
God
Tradisjonelt naust/sjøbu på murt steingrunn.
1
Mur
middels
1
Uthus
God
Nytt hus på gamal mur?
1
Uthus
God
Nytt hus på gamal mur?
1
Stein i vatn
Middels
Frå strand til holme.
1
Steingard
God
Høg mur mot sjø.
1
Steinbryggje
2
Ruin
Lafta stove, falleferdig i 1976. Foto i SEFRAK.
2
Mur
God
Fin mur etter sauehus.
2
Ruin
God
Mur etter våningshus. Ny leikestove inni.
2
Naust/sjøbu
God
2 etasjar på gamal grunn med nytt tak. Oker.
2
Bustadhus
God
Autentisk kvitt hus med nytt tak.
2
Eldhus
God
Fint, lite eldhus i oker, med teglstein på taket.
2
Steingard
God
Steingard ved ferdsleveg.
2
Mur
Flott husmur ved stien.
2
Mur
Liten husmur ved stien.
2 og 1
Steingard
Rundt 2 utmarksteigar. Med 3 gardsflorar.
Steingard
Grensegard.
38 Tranøy
Bnr
Type
Tilstand
1
Bustadhus
1
Uthus
1
Hus for husdyr
1
sjøveg/jordveg
?
1
Naust
?
2
Rydningsrøyser
?
5
Sjøbu
?
God i 1976.
11
Bustadhus
God
Lite bolighus.
B
C
B
B
C
B
B
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
1900 talet
nyare
Eldre
Eldre
Eldre
Eldre
Eldre
B
B
B
B
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Eldre
Eldre
Eldre
Eldre
Grad.
B
B
B
B
C
C
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
Kulturell verdi
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Datering
Grad.
?
?
?
?
B
B
B
B
Kulturell verdi
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Datering
Byggnr.
174183554
174200629
174183546
1800-talet, 2.kv.
174183600
Kartnr.
9
11
12
14
2
1900-talet, 1.kv.
19..
174212074
174183570
1
8
Side76
1800, 4.kv.
1800, 3.kv.
1800, 3.kv.
1800, 1.kv.
1800
174185565
174185557
174185581
174185549
2
3
4
5
6
8
9
10
11
12
13
Byggnr.
174213984
174183074
174183082
174212198
174213976
174214042
174183031
174183066
174183058
Kartnr.
5
4
1
10
11
12
13
14
16
9
6
8
7
2
3
15
20
21
18
17
12
Bustadhus
12
Husmur
12
Bustadhus
12
Eldhus
13
Rydningsrøyser
25
Løe
Fornminner
38 Ringholmen
Bnr
Type
4
Fyrstasjon m/fyr
4
Naust
4
Uthus/vedhus
4
Smalehus
4
steingard eller rydningsrøys
4
steingard eller rydningsrøys
36/6 Bårholmen
Bnr
Type
6
Våningshus
6
Våningshus
6
Anneks
6
Smalehus
6
Sjøhus
6
Steingard
6
Veg
39 Arholmen
Bnr
Type
3
Løe
3
Eldhus
3
Bustad
3
Bustad
3
Naust
3
Naust/sjøbu
3
Steinbryggje
3
Varde
3
Hagemur
3
Støttemur
Dalen 39
Bnr
Type
1
Mur
1
Våningshus
1
Fjøs/løe
1
Bustad
1
Skytje
1
Naust
?
?
?
?
?
?
God i 1976.
Berre mur etter smia att i 1976.
God i 1976.
God i 1976.
B
B
B
B
B
B
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
1800-talet, 4.kv.
1800-talet
1800-talet, 3.kv.
1800-talet, 3.kv.
174183627
174213348
174183619
174212279
4
5
6
7
Kystgardmiljø
1800-talet, 3.kv.
9650075
3
Tilstand
God
God
God
Fint vedlikehalde murbygg.
Raudt med teglstein.
Raudt med teglstein.
Grad.
A
A
A
?
A
A
Kulturell verdi
Fyrstasjon
Fyrstasjon
Fyrstasjon
Datering
1876
Byggnr.
174183503
174183511
174183538
174212821
Kartnr.
1
2
3
4
5
6
Tilstand
God
God
God
God
God
God
God
Rehabilitert.
Rehabilitert i 1974.
Grad.
A
A
C
A
C
A
A
Kulturell verdi
Husmannsplass
Husmannsplass
Husmannsplass
Husmannsplass
Husmannsplass
Husmannsplass
Husmannsplass
Datering
1800, 4.kv.
Byggnr.
174186154
174186162
174186170
174186146
174186189
Kartnr.
1
2
3
4
5
7
9
Tilstand
Dårleg
Dårleg
Dårleg
dårleg
God
God
God
God
Middels
God
Rast saman.
Tradisjonelt bygg. Treng restaurering. Fin mur.
tradisjonelt husmannshus. Treng restaurering.
totalskadd i brann, 2015
Grad.
C
B
B
D
B
B
B
B
B
B
Kulturell verdi
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Datering
1800, 4.kv.
1800-talet, 4.kv.
Gamalt
Byggnr.
174185670
174212635
174185697
174185689
Kartnr.
1
2
3
4
6
8
9
10
11
12
Tilstand
God
God
God
God
God
Dårleg
Flott naustmur.
Grad.
A
A
A
A
A
B
Kulturell verdi
kystgardmiljø
Rekkjetun
Rekkjetun
Rekketun
Rekketun
Kystgardmiljø
Datering
1800-talet, 2.kv.
1800-talet
?
?
Rehabilitert. Nytt skifertak.
2 høgder. Ny skifer. Kai av naturstein.
Høg og fin. Dobbel.
Steinsett sjøveg. Spesielt fin.
Vindauge med blyinnf., kanskje frå gamlekyrka.
Tradisjonell stove. Enkel.
Natursteinmur.
Restaurering i 2004 (STILK).
Side77
1953
1800, 4.kv.
1947?
174185727
1900 talet
1900 talet
Byggnr.
174186138
174186030
174186049
174186022
Kartnr.
5
7
11
14
15
16
1
1
1
1
2
2
2
2
2
Steingard
Steingard
Steingard
Veg
Våningshus
Hønsehus
Torvhus
Eldhus
Sjøbu
God
God
God
God
2
2
Våningshus
God
Fjøs/løe
God
Dalen er det einaste rekkjetunet i Fitjar.
Spesielt høg, smal og rett på fjell
Enkel. Spesielt flott og lang
Enkel.
Steinsett veg med rydningrøys mot fjellet.
Murt vegg, gavlar i tre og spiss takvinkel.
Dårleg
God
Fint, lite bygg som skrår inn mot fjellsida. Lysegult.
A
A
A
A
A
A
A
A
A
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgard-miljø
Rekkjetun
Rekkjetun
Rekkjetun
Rekkjetun
Kystgardmiljø
A
A
Rekkjetun
Rekkjetun
Kulturell verdi
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Naustmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
174186073
174213364
174186065
174186081
174186111
17
18
19
20
1
2
3
4
6
174186103
174186057
8
10
Datering
1800, 2.kv.
1800, 2.kv.
1800, 2.kv.
1800, 2.kv.
1900 talet
1900 talet
Byggnr.
174183856
174212252
174212260
174183937
174183872
174183465
1800-talet
1800, 3.kv.
174183767
174183759
1800, 4.kv.
1800, 4.kv.
174184038
174184070
Kartnr.
4
5
6
11
32
33
34
1
3
36
7
8
1800-talet, 2.kv.
1800-talet, 2.kv.
1800-talet, 2.kv.
1800-talet, 2.kv.
1920
Hatlevik 40
Bnr
Type
1
Skytje
1
Skytje
1
Uteløe
1
Sjøhus
1
Våningshus
1
Uthus
1
Rydningsrøys
2
Våningshus
2
Løe
2
Steingard
5
Våningshus
5
Løe
Tilstand
?
?
?
God
God
God
God
God
God
God
God
Middels
Stod fint i 1976.
Dårlig tilstand i 1976.
Fin mur, hòl i teglsteinstak.
Tradisjonell storleik og form.
Autentisk, dråpeskifer.
Autentisk
I ope jordbruksareal.
Autentisk, men nytt tak.
Balanserer på fjell.
Tradisjonelt hus.
Dårleg kledning, nye takplater.
Grad
?
?
?
B
B
B
B
B
B
B
B
B
5
5
5
5
6
10
13
13
uthus/Skytje
Uthus
Silo
Kanal
Handelshus
Sjøhus
Våningshus
Løe
God
God
God
God
God
God
God
God
Enkel lite uthus med teglstein. spesielt
Lite bygg med betongkjellar.
Støypt i betong. Står åleine.
Steinsett.
Butikk, post. 2 hus saman.
endra og oppgrader
autentisk
autentisk
B
B
B
B
A
B
B
B
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Handelsstad
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
?
174184062
174184046
174184054
1800, 4.kv.
1800, 2.kv.
1900 talet ?
1900 talet ?
17418395
174183902
174184097
174184100
19
25
26
37
18b
14
22
23
15
15
20
Våningshus
Løe
Smalehus
God
God
God
Kvitt.
Lita og raud. Skiferheller
Fin mur og teglsteinstak.
B
B
B
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
1900 talet
1900 talet
1800, 3.kv.
174183740
174183732
174213968
27
28
16
28
30
Våningshus
Naust
God
God
Tradisjonell storleik og form.
Natursteinmur/rasteheller.
B
B
Kystgardmiljø
Naustmiljø
1800, 4.kv.
1800, 4.kv.
174183929
174183945
12
10
30
Løe/fjøs
God
Tradisjonell løe i storleik og form.
B
Kystgardmiljø
1800, 3.kv.
174183910
13
32
33
47
Bedehus
Våningshus
Handelshus
God
God
God
Autentisk.
Restaurert, tidlegare butikk.
Butikk, post. 2 hus saman.
A
B
A
Bedehus
Kystgardmiljø
Handelsstad
1940?
1800, 3.kv.
1800, 4.kv.
174184003
174183775
17
2
18a
Side78
41 Kuvikjo
Bnr
1
1
1
1
1
2
Steingard
God
Med opning for veg. Mellom inn- og utmark.
B
Kystgardmiljø
Type
mur
Løe
Bustad
Naust
Steingard
Våningshus
Tilstand
God
God
God
høg fin fjøs/løe mur
Oppgradert.
Påbygd altan, ellers autentisk.
Flatt tak.
Byggnr.
174213488
174183392
174183384
174215782
Autentisk. Tradisjonell stove. Treng restaurering.
Kulturell verdi
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Datering
1800, 2.kv.
1800
Middels
Grad
B
B
B
C
A
B
1800-talet
174183414
god
revet og bygd nytt
Lite. 1222022063 SEFRAK
D
B
B
B
A
B
C
C
A
A
B
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Skulehistorie
Skulehistorie
1800-talet, 1.kv.
1800-talet
1800-talet, 3.kv.
174183422
174213496
174183449
174183430
174212341
174212201
174212228
174212236
174183376
174215790
2
3
4
5
7
6
8
9
17
18
19
Kulturell verdi
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Datering
1900 talet
1800-talet
Byggnr.
174190674
174190682
1800
174212805
1800, 4.kv.
1800, 3.kv.
nyere
174190690
174190712
1800, 4.kv.
9648801
kartnr.
1
8
10
3
4
6
7
9
11
2
Kulturell verdi
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Sjøbruksmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Datering
1800-talet
1800-talet
Usikker
Byggnr.
174190577
174190585
2
Låve
2
Sauehus
2
Naust
2
Uthus
2
Potetkjellar
2
Potetkjellar
2
Ruin
2
Ruin
3
Skule
3
Utedo
3
steinbrygge
44 Tangen
Bnr
Type
1
løe
1
Våningshus
1
Steingard
2
Uteløe
2
ruin
2
Våningshus
2
Løe
2
Sjøbu
2
Steingard
4
lagerbygg
45 Havn / Fattigmannshavn
Bnr
Type
1
Våningshus
1
Skytje
1
Uthus
1
Smalehus
1
Løe
1
Ruin
1
Naust
1
Naust/sjøhus
1 og 2
Steingard
1 og 2
Steingard
God
God
God
God
God
God
God
Bruksendring.
Autentisk, i naturstein.
Teglstein og støypt tak (1960).
Grisehus.
Sauehus.
Autentisk.
Autentisk.
Tilstand
?
God
God
?
?
God
?
God
God
God
?
Mot utmark/innmark.
Stod i 1976. ?
?
Fast busett.
?
Lita, kvit sjøbu.
Grensegard mot Fattigmannshavn.
endra frå naust til lagerbygg
Grad
?
?
B
?
?
C
?
C
B
D
Tilstand
God
God
God
?
?
?
God
God
?
?
autentisk
autentisk
Påbygg til skytja.
?
Mindre løe, grei tilstand i 1976.
Stor løe, til nedfalls i 1976. Usikker kva løe dette er.
Flott mur. Lagt på nytt tak i bølgjeblekk.
Raudmåla, 2 etasjar.
Mellom inn- og utmark. Synleg på flyfoto.
Grad
B
B
C
?
?
?
B
D
B
B
Side79
35
1800-talet, 3.kv.
1800-talet, 3.kv.
1800
1800
1800-talet
1800-talet
1800-talet, 2.kv.
174190569
174190550
174213755
174190615
174190615
kartnr.
11
12
13
14
15
1
kartnr.
1
2
3
4
5
6
9
17
19
20
1 og 2
Steingard
2
Bustad
2
Eldhus
2
Skytje
2
Låve
2
Stove
2
Grisehus
2
Låve
2
Naust
2
Fortøyningsmerke
46 Sætravik
Bnr
Type
1
Naust
?
God
?
?
?
Dårleg
B
B
?
?
?
?
?
B
B
A
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Sjøbruksmiljø
Sjøbruksmiljø
1800, 2.kv.
174190631
174190666
174212856
174212783
174213747
174190658
174190623
174190607
21
11
12
13
14
14
14
15
16
18
Tilstand
God 1976.
Grad
B
Kulturell verdi
Kystgardmiljø
Datering
1800
Byggnr.
174188017
kartnr.
5
1
1
1
2
2
2
2
2
2
3
Våningshus
løe
Steingard
Eldhus
Løe
Våningshus
Naust
Løe
Steingard
Steingard
Bygning
Bygning
Bygning
47 Straumøy
Bnr
Type
1
Hytte, tidlegare naust
God
God
God
?
God
God
God
?
God
God
?
?
?
B
B
B
B
B
B
B
?
B
B
?
?
?
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
1800, 3.kv.
174188033
1800
1800
1800
174212244
174183341
174187991
174187983
174183325
6
7
17
1
2
3
4
8
18
19
12
14
13
Tilstand
God
Ombygd til hytte, muren står att. Fasade naustpreg.
Grad.
C
Kulturell verdi
Kystgardmiljø
Datering
1800, 2.kv.
Byggnr.
174185956
Kartnr.
6
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
Sjøhus
Torvhus
Løe
Sauehus
Eldhus
Våningshus
Eldhus
Stabbur
Skytje/vinterstove
Utedo
Reiskapshus
Husmanspl. Nordre Dalen
God
God
God
God
Dårleg
God
God
God
God
God
God
Middels
Eldre sjøhus, restaurert utvendig.
Lite torvhus som er restaurert. Rasteheller.
Stor løe, i god stand. Treng vedlikehald.
Rehabilitert. Soveplassar.
Muren står, enkel konstruksjon.
Restaurert.
Restaurert.
Restaurert.
Skytja er restaurert, utestova rehabilitert.
Oppattbygd på gamal grunn.
Ombygd vognhus. I dag reiskapshus.
Murar etter husmansplass. Delvis murt opp att.
B
B
B
B
B
B
B
B
B
C
D
C
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Husmannsplass
Eldre
1800
1800, 3.kv.
1800-talet, 4.kv.
1800, 3.kv.
1800, 3.kv.
1800, 4.kv.
1800, 2.kv.
1800, 4.kv.
1800, 4.kv.
174212147
174185948
174212678
174212686
174185921
174213712
174212171
174212708
174212716
174212772
7
8
9
10
11
13
14
15
16
17
18
19
1
2
2
Steinsett veg
God
Langs oppdyrka mark, til løe.
B
Kystgardmiljø
Våningshus
Løemur
God
God
Nede, omsøkt oppattbygd.
B
C
Nyare kystgard
Nyere kystgard
Dårleg
Dårleg
God
Stod fint i 1976.
Låve, fjøs og grisehus bygd saman.
Fjøs? Låve, fjøs og grisehus bygd saman.
Låve, fjøs og grisehus bygd saman.
Lita løe i 2 etasjar. Autentisk.
Skiferheller, trenaglar i kledning.
Oppmåla.
OK i 1976.
OK i 1976.
grensgard mellom 1 og 2
Side80
1800 talet, 2.kv.
1800-talet, 2.kv.
1800-talet, 2.kv.
1800-talet
1800, 2.kv.
1800
21
1900, 3.kv.
1900, 3.kv.
174185999
174185998
2
3
2
Sauehusmur
Steinbryggje
48 Hjelmen
Bnr
Type
1
Bustad
1
Skykje
1
Eldhus
1
Låve
1
Naust
1
Uthus
1
Naust
1
Steingard
1
rydningsrøys
1
steingard
OMRÅDE ØVRABYGDA
49 Helland
Bnr
Type
God
God
Nede, omsøkt oppattbygd.
Husmannsplassen.
C
B
Nyere kystgard
husmannsplass
Tilstand
God
God
God
God
God
God
God
God
God
God
Autentisk
Noko endra
Noko endra
Flatt tak.
Fleire rydningsmurer.
Mange flotte rydningsrøyser.
Mange flotte steinagarder.
Grad.
B
B
B
B
B
B
C
B
B
B
Kulturell verdi
kystgardmiljø
kystgardmiljø
kystgardmiljø
kystgardmiljø
kystgardmiljø
kystgardmiljø
kystgardmiljø
kystgardmiljø
kystgardmiljø
kystgardmiljø
Datering
1800, 2.kv.
1800, 4.kv.
1800, 4.kv.
1800, 3.kv.
Byggnr.
174187940
174187916
174187924
174187932
174187959
174187908
Kartnr.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Datering
Byggnr.
Kartnr.
Tilstand
Grad.
Kulturell verdi
1
1
1
1
1
1
2
2
2
3
3
Veg
Sommarstøl
Rydningsrøys
Naust
Våningshus
Steingard
Jordkjellar
Skytje
Våningshus
Naust
Naustgrunn
Middels
Dårleg
God
Middels
God.
God
God
God
God.
Middels
Middels
Gammal veg ned til Storavatnet ved Habbastøa.
Taket er borte
Kraftig, høg røys. Liamyro.
Naust ved Storavatet. Habbastøa.
Del av tidlegare klyngetun. Restaurert.
Plassering ved Liamyro.
Autentisk.
Bølgjeblekktak.
Flytta frå klyngjetun på br.1.
Fine murar. Autentisk helletak.
Fine murar.
B
C
B
A
C
B
A
B
A
A
A
gardsbrukmiljø
gardsbrukmiljø
gardsbrukmiljø
vann
gardsbrukmiljø
gardsbrukmiljø
gardsbrukmiljø
gardsbrukmiljø
gardsbrukmiljø
sjøbruksmiljø
sjøbruksmiljø
4
4
5
7
9
9
9
9
9
10
14
14
15
20
Våningshus
Løe
Våningshus
Løe
Steingard
Våningshus
Skytje/torvhus
Eldhus
Steinbru
Våningshus
Steingard Kjerelva
Steingard Kjerelva
Våningshus
Naust
God
Middels
God
Eldste huset i tunet. 49/4
B
B
D
D
A
B
B
B
A
B
A
B
C
B
gardsbrukmiljø
gardsbrukmiljø
gardsbrukmiljø
gardsbrukmiljø
gardsbrukmiljø
gardsbrukmiljø
gardsbrukmiljø
gardsbrukmiljø
gardsbrukmiljø
gardsbrukmiljø
vann
vann
gardsbrukmiljø
sjøbruksmiljø
Fin
Dårleg
God
God
Middels
Middels
Middels
God
Middels
Heilt modernisert.
Lite att av opphaveleg bygning.
Lang.
Flytta frå klyngetun br. 1.
Hellelagt tak.
Grunnmuren att.
Laga i samband med gruvedrift.
Del av klyngetun. Flytta.
Bygd etter gamle teikningar.
Helletak/eternittak.
Side81
4
20
1888
1868
1920-30
1800, 4.kv.
174189951
174189854
174188491
174190364
174190313
1800, 4.kv.
174189900
Flytta 1860
174189706
174189676
Ca 1860
Flytta, 1900, 1.kv. 174190224
før 1900
før 1900
1800, 4.kv.
14669701
rundt 1900
6
7
5
3
2
4
22
21
20
20
22
10
11
9
23
25
17
18
19
24
8
24
24b
1
27
20
20
20
20
20
21
23
31
31
38
49
49
50
51
61
255
273
Naust
Naustgrunn
Naust
Naust
Steingard
Løe
Jordkjellar
Våningshus
Gardshus
Naustgrunn
Naust
Våningshus
Naustgrunn
Naust
Kai
Naust
Våningshus
Løe
50 Hovstad
Bnr
Type
Middels
Dårleg
Dårleg
Dårleg
Middels
God
God
1
Vånigshus
1
Naust
1
Eldhus
2
Våningshus
4
Våningshus
4
Stølshus
4
Skytje/løe
5,8
Naust
7
Våningshus
7
Eldhus
8
Eldhus
8
Gravhaug
8
Løe
8
Skytje
8,5
Steingard
51 Tislavoll
Bnr
Type
4
Våningshus
4
Skytje
4
Stabbur
4
4
God
God
Naust
Stampe
God
God
Middels
Middels
Middels
Middels
God
Middels
God
Svært
Rehabilitert utanpå/gamalt inni.
Ikkje i bruk.
Fine murar.
Fine murar, naustet treng rehabilitering. 49/20
Endar i aust. Miljø Helland.
Ikkje endra.
Husmannsplass Synningjo.
Om-/påbygd. Posthus. 49/31
Restaurert. Flytta 1910. (49/31) Korsvik
Nytt naust på gamal mur.
Påbygd i høgda og lengda.
B
B
B
B
B
C
A
C
B
C
A
D
sjøbruksmiljø
sjøbruksmiljø
sjøbruksmiljø
sjøbruksmiljø
gardsbrukmiljø
gardsbrukmiljø
gardsbrukmiljø
gardsbrukmiljø
gardsbrukmiljø
sjøbruksmiljø
sjøbruksmiljø
gardsbrukmiljø
sjøbruksmiljø
sjøbruksmiljø
sjøbruksmiljø
sjøbruksmiljø
gardsbrukmiljø
gardsbrukmiljø
174188327
174188335
174188343
1928
1840-1880
1900
Flytta 1910
Før 1900
Rundt 1900
174191409
14
15
16
17
18
27
1
3
2
174189978
26
12
1928
174188351
174189455
174189986
25
23
19
26
13
Bygning riven/brent i GIS.
D
B
B
C
D
Tilstand
Datering
Byggnr.
Kartnr.
Dårleg
God
Berre
murane
God
Dårleg
Bra
Dårleg
God
God
Dårleg
God
God
God
God
God
Eldste hus i Fitjar, rive?
gardsbrukmiljø
Enkeltobjekt
Enkeltobjekt
Enkeltobjekt
gardsbrukmiljø
gardsbrukmiljø
gardsbrukmiljø
Sjøbruksmiljø
Gardsbrukmiljø
Gardsbrukmiljø
Gardsbrukmiljø
Fornminne
gardsbrukmiljø
gardsbrukmiljø
gardsbrukmiljø
1800 talet, 2.kv.
174189234
174189188
174189242
174212120
174189390
174194238
174212767
174189412
174189528
174189498
174189560
Rundt1920
Rundt 1900
1900
174189544
174189552
Høg, jamn. Murt av gråstein
B
B
D
D
B
B
B
C
B
B
A
A
A
A
A
6
9
8
10
3
5
4
16
2
1
11
15
13
12
14
Tilstand
God
Middels
Middels
Flytta frå klyngetun.
Skal renoverast.
Skal renoverast.
Grade
ring
A
A
A
Kulturell verdi
gardsbrukmiljø
gardsbrukmiljø
gardsbrukmiljø
Datering
1882
Ca 1882
Ca 1882
Byggnr.
A
A
vann
vann
Murt, på grunn av stri staum.
Fine murar.
Mur av teglstein.
Lite att av det originale
Flytta.
Enkelt.
Eigd av gnr. 8, ligg på gnr. 5.
Skifta bordkledning
Skal renoverast.
Svært god stand
Mogeleg hov. Automatisk freda.
Side82
1800, 4.kv.
Før 1900
1920
1800-talet
1930-40
1912
Før 1900
Rundt 1900
Kartnr.
28
29
30
52 Storavikjo
Bnr
Type
1
Våningshus
1
Våningshus
3
Eldhus,Løe
3
Våningshus
3
Eldhus Storevik
4
Våningshus
4
Eldhus/Skytje
4
Løe Storevik
4
Naust Storevik
9
Våningshus
9
Eldhus Storevik
9
Løe Storevik
52
Naust Storevik
Tilstand
Lafteverk.
Lafteverk.
2 tømra stover saman.
Lafteverk.
Mur naturstein, fuga/tørr.
Lafteverk.
Grind-/stavkonstruksjon.
Lafteverk.
Grind- eller stavkonstruksjon.
Lafteverk.
Mur naturstein, fuga/tørr.
Mur av naturstein, fuga eller tørr.
gardsbrukmiljø
gardsbrukmiljø
B
gardsbrukmiljø
B
gardsbrukmiljø
B
gardsbrukmiljø
gardsbrukmiljø
gardsbrukmiljø
gardsbrukmiljø
Enkeltobjekt
gardsbrukmiljø
gardsbrukmiljø
gardsbrukmiljø
gardsbrukmiljø
Datering
Tilstand
Datering
God
Dåfjorden verft.
Ombygd.
Ombygd.
Tømra stove. Bevart inni hus.
Helt ombygd.
Restaurert, ombygd.
C
C
A
D
C
industri
gardsbrukmiljø
gardsbrukmiljø
gardsbrukmiljø
gardsbrukmiljø
gardsbrukmiljø
Grad.
A
A
A
A
A
Kulturell verdi
Industri
Industri
Enkeltobjekt
Industri
industri
Datering
Grad.
A
C
B
C
A
C
A
A
B
A
Kulturell verdi
utsiktspunkt
Datering
1800, 4.kv.
1860
1800, 4.kv.
1800 talet, fjerde
1800, 3.kv.
1800, 3.kv.
1800, 3.kv.
1800, 3.kv.
1800, 4.kv.
1800, 4.kv.
1800, 4.kv.
Byggnr.
174193754
174193770
Kartnr.
174192294
174212791
174192189
174192197
174192170
174190801
174193843
174193835
174193800
174193665
8
5
14
15
3
4
5
6
10
11
12
9
Byggnr.
Kartnr.
174212740
174186987
174186979
174187223
4
3
6
7
2
OMRÅDE DÅFJORDEN
53 Stokken Søre
Bnr
Type
24
verft
54
Hønsehus
54
Løe
75
Våningshus
75
Løe
93
Løe, grindbygg
51 Tislavoll i Dåfjorden
Bnr
Type
1
Mur etter saga
1
Gammal stem
13
Fellessjøbu
14
Husmur
14
Kvernhusmur
50 Hovstad i Dåfjorden
Bnr
Type
5
Varde
7
Truleg gamal husmur
10
Løe, grindbygg
10
Murar, hus og løe
10
Løypestrengfeste
10
Torvhusmur
10
Somarfjøsmur
13
Bustahus
13
Eldhus
13
Ankerplass
God
God
God
God
Tilstand
Bra
Middels
Bra mur
Tidligare stabbur i Bergen.
Truleg bustad for sagarbeidarar.
Tilstand
God
Dårleg
Dårleg
Dårleg
Kjerringa
Store skadar på muren.
Gamalt grindbygg. Enkelt.
Truleg husmansplass.
God
God
God
Jordåen.
Høg og fin
Godt vedlikahalde lafteverk.
Hermansholmen.
Side83
Ruinar
Ruinar
Ruinar
Ruinar
Ruinar
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Sjømiljø
1700
Byggnr.
Kartnr.
17
19
1
16
18
Byggnr.
Kartnr.
101
30
21
100
22
15
40
31
32
33
1819
1910/20?
174186774
1800
174186332
174186324
13
Steingard
16
Torvhusmur
16
Våningshus
16
Eldhus
16
Sjøbu
18
Gamal mur
18
Gamal naustmur
18
Gamal naustmur
OMRÅDE FRÅ RYDLAND TIL NESBØ
54 Rydland
Bnr
Type
1
Våningshus
1
Stabbur
1
Vassnaust
1
Utedo/ut-/torvhus
1
1. kraftverk i Fitjar
1
Mur, gamlesaga
2
Vassdreven sag
2
Våningshus
God
Spesiell murteknikk.
A
B
D
A
A
C
A
A
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Ruinar
Ruinar
Ruinar
God
Middels
Dårleg
God
God
Restaurert cirka 1995.
Oppgradering trengst.
Gamalt gardstun.
Tilstand
God
God
God
God
Huset er flytta frå anna stad på tunet.
Rydlandsaga oppretta ved sjøen i Dåfjorden.
Har ikkje originalt tak og vindauge.
Grad.
B
A
B
C
A
A
A
B
Kulturell verdi
Lensmannsgard
Lensmannsgard
Naustmiljø
Lensmannsgard
Industri
Industri
Industri
Gardsmiljø
Datering
1887
1800
1800
1910
ca.1910
Ca. 1740
ca.1920
1870
Middels
God
Middels
2
2
Jordkjellar
Løe
Middels
Middels
Treng litt utbetring.
Bygd på i fleire omgangar.
A
B
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Etter 1920
3
3
3
3
3
4
4
4
4
Verkstad/vedhus/smie
Hønsehus
Kraftverk
Våningshus
Potetkjellar
Våningshus
Skytje
Naust
Kraftverk
God
Middels
Samanbygd. Smiedelen er svært gamal
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Industri
Gardsmiljø
Gardsmijø
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Naustmiljø
Industri
1880
etter 1920
Nyleg restaurert.
Teke ut av bruk etter lynskade for cirka 30 år sidan.
A
C
A
B
A
C
B
A
B
5
Våningshus/ruin
B
Gardsmijø
1912
20
Våningshus
Løe
Murar etter 4 hus
Godt
synleg
God
Bureisingsplass
11
11
God
Dårleg
Gardsmiljø
Gardsmiljø
1939
1942
18
19
Murar etter hus rivne i 1950. Arbeiderboligar
B
B
A
55 Sæterbø
Bnr
Type
1
Ved/Kjerrehus
1
Våningshus
1
Stabbur
Tilstand
Dårleg
Middels
God
I SEFRAK oppført som eldhus.
Ombygd. Eldste del av huset er eldre.
Ukjent alder, men eldste del truleg bygd før 1850.
Grad
A
A
A
Kulturell verdi
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Datering
1921
Byggnr.
174208980
174208972
174208964
Kartnr.
22
20
21
56 Liarbø
Bnr
1
1
Tilstand
God
God
Grad.
A
A
Kulturell verdi
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Datering
1921
Etter 1920
Byggnr.
174192472
Nr i kart
24
28
Type
Løe
Hønsehus
4 originale grinder er intakte.
Vert kalla Hotell Westerheim.
Synleg grunnmur. Dynamoen finst.
Godt synleg steinmur.
Autentisk
Middels
God
Middels
God
Dårleg
Påbygd fleire gonger. Endra.
Side84
34
14
1830
1820
1887, eldste del
1921
1887
174212732
174186715
29
28
38
36
35
Byggnr.
174192855
174192863
174192871
Kartnr.
1
2
4
3
5
174213445
174192715
6?
6
174212872
7
8
174192774
174192766
9
10
13
12220009005/06?
174192723
11
14
15
16
17
1
1
1
1
Røykehus
Garasje
Våningshus
Stabbur
Middels
God
Middels
Middels
1
1
1
57 Årbø
Bnr.
Skytje Liarbø,
Eldhus,
Stølshus
1
1
4
4
4
4
4
16
20
24
Gardsmiljø
Huset er påbygd for om lag 20 år sidan.
Stor kulturhistorisk verdi!
A
A
A
A
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Etter 1920
Etter 1920
1750
1750
174192464
174192421
30
23
25
God
God
Middels
Treng restaurering.
A
A
A
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Gardsmiljø
1700, 2.kv.
1700, 2.kv.
1850
174192413
174192413
174192456
26
26
27
Type
Tilstand
Grad.
Kulturell verdi
Datering
Byggnr.
Grindløe
Vedhus med utedo
Stølshus
Kvernhusmur
God
Dårleg
God
Plater på tak, motting/flor riven. Endringar.
1880
1914
1800
174194742
10
Cirka 1930: skifta tak, frå torvtak.
C
D
B
174188602
Middels
Huset rive før 1910.
B
7
2
Støttemur Tveitaelva
God
God
Dårleg
Murt opp av Berge Årbø cirka 1950.
Nedrasa
Påbyggd 1943. Nytt hus, gamal mur.
Hadde heilt tak fram til cirka 1970.
A
B
C
C
A
Tømra bygg, kalla "Maiastova".
Steinsett
Steinsett.
A
B
A
Rydningsrøys
Naustmur
Våningshus
Potetkjellar
Kårhus
God
Middels
Bru Rydlanselva
Bru Tveitaelva
29
Kartnr.
Murmiljø
3
Mursmiljø
murmiljø
Enkeltobjekt
Enkeltobjekt
Enkeltobjekt
4
6
14
13
11
1880, 1943
1800, 3.kv.
174188521
174188637
1907
Enkeltobjekt
Enkeltobjekt
20
21
58 Tveita
Bnr.
Type
Tilstand
Grad.
Kulturell verdi
Datering
Byggnr.
1
1
3
Våningshus
Løe
Våningshus
God
God
Middels
I bruk. Miljø.
Miljø.
Gardmiljø/ Autentisk.
A
A
A
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Gardsmiljø
1800, 4.kv.
1800, 4.kv.
1800, 4.kv.
174189048
174189021
174188807
6
7
5
3
Eldhus
Middels
Gardsmiljø/autentisk.
A
Gardsmiljø
1800-talet
174188815
4
6
6
6
6
7
7
Våningshus
Utehus/Skytje
Steingard
Løe
Steingard
Båtstø
God
God
Middels
God
God
Middels
Under renovering.
A
A
A
A
A
A
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Gardsmiljø
1800, 4.kv.
1800, 4.kv.
174188874
174188882
1800, 4.kv.
174188890
6
2
11
3
12
1
7
7
8
59 Vik
Bnr
Våningshus
Naustmur
Våningshus
God
Frå lensmannsgard Nordfonno. Lafteverk.
God
Delar av huset er flytta.
A
A
A
Naustmiljø
Gardsmiljø
1800
1800, 4.kv.
174188831
174212775
174189102
Type
Tilstand
Grad.
Kulturell verdi
Datering
Byggnr.
2
2
4
5
Rydningsrøys
Løe
Kårstove/ Våningshus
Våningshus
God
God
Dårleg
God
Er rydda i samband med dyrking.
B
B
A
A
Restaurert i cirka 2000.
Flytta frå Fitjarøyane.
Gamle skulen frå Osterneset.
Side85
Enkeltobjekt
Gardsmiljø
ca 1820
174204446
174204365
Kartnr.
10
9
8
Kartnr.
5
7
2
6
8
Kårstove/Våningshus
8
Løe
9
Løe
60 Nesbø
Bnr
Type
OMRÅDE VESTBØSTAD - KALVEID
61 Vestbøstad
Bnr
Type
2
Steingard
2
Våningshus
2
Løe
3
Våningshus
4
Våningshus
5
Våningshus
5
Naust
5
Naust
5
Naustmur
Naustmur
5
Naustmur
5
6
Naust
Våningshus
6
6
6
8
8
9
11
11
Brukbar
God
God
Tidlegare del av større hus.
Flytta frå klyngetun. 4 brukarar der.
Grindebygg
A
A
B
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Ca 1800
Ca 1800
1800-talet
174204659
174204667
9649158 ?
Tilstand
Grad.
Kulturell verdi
Datering
Byggnr.
Kartnr.
Tilstand
God
God
Middels/g
od
God
I Kråko.
Restaurert. Lafteverk.
Påbygd. Grind-/stavstavkonstruksjon.
Skifta ut alle vindauge cirka 1980.
Restaurert og påbygd.
Ombygd lafteverk.
Godt vedlikehalde.
Kulturell verdi
Datering
byggnr.
Gardsmiljø
Gards miljø
Enkeltobjekt
Enkeltobjekt
Enkeltobjekt
Naustmiljø
Naustmiljø
Naustmiljø
Naustmiljø
Naustmiljø
Naustmiljø
1815
1815
Ca 1915
174205361
174205353
Kartnr.
1
3
4
ca.1850
Ca 1800
174205213
174199752
96474046
174199760
174199779
174199787
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Freda formnminne
Ca.1850
1800-2012
Treng ryddast og merkast.
Bindingsverk.
Grad.
B
A
A
B
B
B
A
A
A
A
A
A
A
B
A
B
A
D
1800, 4.kv.
9647589
A
A
Gardsmiljø
Gardsmiljø
1800
1800
174205027
174204985
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Enkeltobjekt
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Ca.1850
174204934
174204942
174205256
174204845
174204829
8
God
God
God
God
Dårleg
Våningshus
Helleristning
Naust
Kolerakjyrkjegard
Løe
Våningshus
Middels
God
Middels
Mur av naturstein, fuga/tørr.
Mur- eller stavkonstruksjon.
Restaurert i 2010-2011.
Flytta frå Lio.
Nytt hus utanpå gamlestova.
1800-talet
1800-talet
1800-talet
Ca 1750
174204950
174205302
Ca 1800
kyrkjegard
3
4
9
5
6
7.
13
14
15
16
17
12
10
2
?????
26
25
31
Løe
Middels
Lafteverk.
Våningshus
Middels
Lafteverk.
Løe
Våningshus
Våningshus
Eldhus
God
God
Middels
Skifta vindauge.
Har høyrt til hovudbruket.
Skal restaurerast.
A
A
B
A
A
575
Våningshus
OMRÅDE SENTRUM
62 Rimbareid
Bnr
Type
steingard
God
Frådelt hovudbruk. Lafteverk.
B
Gardsmiljø
1800-talet
174205167
20
Tilstand
Grad.
A
Kulturell verdi
Datering
1899
Byggnr.
Kartnr.
1
2
2
2
2
Middels
Dårleg
gjennomgåande steingard mellom inn- og utmark. Går frå
Sandvik til Rimbareid
Lafteverk.
1890
1887
1800
1800, 4.kv.
1887
174202354
174202451
174202478
174202508 nr
174202451
1
2
3
4
5
13
13
141
249
249
Våningshus
Våningshus
Torvhus
Løe
Våningshus
Dårleg
B
C
C
C
Side86
Ca 1880
30
9
5
23
24
3
3
3
3
3
4
4
6
7
7
Våningshus
Stabbur
Ruin etter eldhus
Løe
Vedhus, Rimbereid
Våningshus
Vedhus
Klokkargarden
Våningshus
Gravrøys, Rimsvarden
7
8
8
9
9
Løe, Rimbereid
Våningshus
Løe
Våningshus
Vedhus "Gamlestova"
9
Torvhus
10
Våningshus
10
Løe
11
Våningshus/anneks
11
Løe
17
Eldhus
63 Prestbø
Bnr
Type
1
Naust
2
Naust
3
Våningshus
3
Eldhus
4
Våningshus
4
Løe
4
Vedhus
20
Dalebua, handels-saltbu
20
Naust
20
Gjestgjevarstad
24
Naust
24
Nothus
31
Fitjar meieri
34
Kårhus, Mortenstova
59
Naust
20 (8)
Naust
20 (8)
Tidligare bakeri
64 Skålavik
Bnr
Type
64
Våningshus
2
Naust
God
Middels
God
Middels
God
God
God
Middels
God
Dårleg
God
God
Tilstand
God
God
God
God
God
God
Tilstand
Søre del bygd 1600. Flytta.
Lafteverk.
A
A
C
1878
Før 1795
Lafteverk.
Ombygd 1965. Bindingsverk.
Autentisk storleik.
Restaurert i 1980. Lafteverk.
Ombygd tidleg på 1970? Lafteverk.
bronsealdergrav
D
C
A
C
A
skulehistorie
Lafteverk.
Ombygd i 1931. Grind-/stavkonstruksjon.
Flytta 1885. Ombygd 1947 og 1973.
Lafteverk. Autentisk. Før utskifte.
B
B
C
A
Gardstun
Miljø
gardsmiljø
gardsmiljø
A
C
D
Ser veldig gamalt ut. Tak blåst ned.
Lafteverk.
Lafteverk.
Flytta til Færøysund frå Bergen, 1882 til sentrum.
Grad.
B
B
B
B
Kulturell verdi
Enkeltobjekt
Enkeltobjekt
Gardsmiljø
Gardsmiljø
A
A
A
handelstad
A
samvirke
Lafteverk, vanlig saltak.
gjestgjevarstad
1800
1868
1870
1885
1888
174203342
174203431
174203466
174202435
174202400
1800, 2.kv.
1850
1903
1800, 2.kv.
1800, 2.kv.
1800, 4.kv.
174213887
174202370
9646620
14669965
174202257
174203350
Datering
1900
Byggnr!!!
174199132
174199213
174203636
174203628
174199477
174203687
174199485
174199051
1800, 3.kv.
1800, 4.kv.
1800
1800
1900
Før 1850
A
A
handelstad
1882
1800
1800
Ca 1950
1800, 3.kv.
1800
1882
1882
Grad.
Kulturell verdi
Datering
1800-talet
1800-talet
Side87
174203490
174203326
6
7
8
9
10
11
12
13
14
fornminne
Lafteverk. Ser ut som 50-talshus.
Ombygd 1980. Svært ombygd.
Lafteverk.
Murhus.
Lafteverk.
Bygd av tømmer.
1800, 4.kv.
1800-talet
1908
1.verdskrig
1865
1883
174202567
174202532
174213100
174202524
174202540
174202648
174198950
174199183
174199175
Byggnr.
174197520
174197512
15
16
Kartnr.
7
1
3
4
6
174199469
174199302
174199035
174198942
2
5
Kartnr.
65 Fitjar
Bnr
Type
3
3
4
4
4
Kongsbrunnen
Prestegard/paktargard
Torvgard/gjerde/moldgjerde
Steingard
Våningshus
Bra
4
Uthus
Bra
4
Gjødselkjellar/motting
12
12
47
47
47
47
47
141
141
141
383
386
Våningshus Tollakshuset
Uthus/vedhus.
Våningshus i Træet
Løe
Naust
Gamalt hus/hønsehus
Uthus/vaskeri/vedhus
Våningshus/Tronshus
Eldhus
Vedhus
Løe/driftsbyggning
Del av våningshus
Fitjar kyrkje
Låve, Fitjar
Våningshus, Fitjar
Naust, Fitjar
Våningshus, Fitjar
Middels
bra
Bra
66 Volden
Bnr
Type
steingard
Tilstand
Middels
Bra
Dårleg
Bra
Bra
Bra
Bra
Bra
Dårleg
Bra
God
Tilstand
12
Våningshus
67 Havn
Bnr
15
26
14
28
28
Type
Båthus/naust
Gamalt naust
Gamalt naust
Hønsehus, våningshus
Steinnaust
8
Naust
8?
Naust/båthus
Middels
117
Naust/båthus
Bra
" Losjehuset"
Bra
Tilstand
Bra
Bra
Bra
Bra
Bra
Grad.
A
A
Byggnr.
Kartnr.
B
B
174200599
40
Byggningen oppført i staden for ein nedbrent i 1921. Vart
forsikra/taksert
15/11.1921. Det var Rasmus O. Fitjar som
Tilhøyrde
gamaliløe.
C
174200602
41
C
1967
174200610
42
Autentisk.
Autentisk/2 bygg.
Lafteverk, vanleg saltak. Småbruk.
Kun muren står att etter småbruk.
Flytta frå ein stad nedanfor.
Fitjartun. Enkeltobjekt.
B
B
A
B
B
B
B
A
B
B
B
?
A
1900
1900
1865
1850
(1900)1941
Ca 1900 eller før.
1955
Frå før 1850
1900
1900
1933
174198748
174198721
174196451
174214026
174196524
174212937
8
9
10
11
12
13
14
26
27
28
29
Torvgarden frå bnr. 3 til veg.
Noko har bra høgt og noko er lågt.
Flytta frå gamle Fitjartunet cirka 1867.
Flytta frå Kongsgarden i 1860.
Vølt rundt 1945.
1945.
Gamalt tømmer.
Lafteverk.
Grunnmur bygd av stein frå den gamle kyrkja.
Må sjekkast om den finst i dag!
Lafteverk.
Vertikalt over- og underliggjarpanel.
Kulturell verdi
Datering
fornminne
1800, 3.kv.
1860
småbruksmiljø
småbruksmiljø
småbruksmiljø
Miljø
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Gardsmiljø
1867
1800-talet
1800-talet
1800-talet
1800
Lafteverk, vanleg saltak.
Grad.
A
Restaurert. Ny bordkledning i gamal stil.
Brukt som hytte.
Murt i grå stein. Tak av grå, firkanta heller.
Grad.
B
B
B
D
B
Kulturell verdi
Naustmiljø
Naustmiljø
Naustmiljø
Kun grunnmur/støypt golv.
B
Naustmiljø
1942
B
Naustmiljø
1942
Utan byggnr.
B
Naustmiljø
1947
174196370
19+2225
21
A
Samfunnsliv
1905/1906
174198411
15
Flytta. Autentisk
Kulturell verdi
Datering
1899
174198144
174198160
174198152
174198632
174197075
9647821
174200351
174200335
174214093
3420590
?
Side88
Byggnr.
Kartnr.
174201374
Datering
1947
Før 1900
Naustmiljø
Byggnr.
174196400
174196419
174196435
174196397
Kartnr.
22
23
24
17
18
19
55
Uthus
1
Våningshus
1
Låve
2
Naust, Hamn
2
Naust
OMRÅDE BREIVIKJO TIL ÅRSKOG
68 Breivik
Bnr
Type
1
Våningshus
1
Røykstove
1
steingard
69 Årskog
Bnr
Type
steingard
Middels
C
?
?
?
?
1,2
Løe
1,2
Kvern
3
Våningshus
3
Løe
3
Stabbur
3
Naust
3
Kvern
OMRÅDE OSTERNESET
70 Landa
Bnr
Type
steingard
God
Dårleg
God
God
God
God
1
1
1
1
1
1
1
1
1(6)
1(6)
2 (30)
2
2
2
2
2
Våningshus
Stabbur
Løemur
Hønse-/geitehus
Sjoarvegen
Kraftverk
Vårflormur
Utløemur
Naust
Sjøbu
Klyngehus
Våningshus
Steingard
Skytja
Eldhus
Stølshus
Middels
God
Treng restaurering.
Lafteverk.
Dårleg
God
God
Sjoarveg.
Verket var i bruk til 1940-åra.
2
Stølshus
1901
1800, 4.kv.
1800, 4. kv.
174214654
174197156
174196176
174196397
174196427
16
Bra
Lafteverk.
Tilstand
god
god
Lafteverk.
Lafteverk.
Grad
B
A
A
Kulturell verdi
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Datering
1800, 3.kv.
1600-talet
Byggnr.
174195714
174195692
Kartnr.
Tilstand
Grad.
A
Kulturell verdi
Datering
1899
Byggnr.
Kartnr.
Tilstand
Bra
Bra
Ruin
God
God
God
God
C
C
A
A
A
A
A
Restar.
Flytta frå Hovstad.
Gloppevågen. Restaurert
Gloppevågen. Restaurert
Fråflytta cirka 1860.
Landatunet. Nordre del, opphaveleg søre, 1890.
Først skytje, så grise-/hønsehus.
Bakehus/eldhus.
1952/53
industri
Gardsbrukmiljø
Gardsbrukmiljø
Gardsbrukmiljø
Sjøbruksmiljø
Industri
1841
Ca 1841
1700-talet
Kulturell verdi
Datering
1899
Byggnr.
A
A
B
B
A
A
B
A
A
A
A
A
A
A
A
?
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Gardmiljø
Gardsmiljø
Sjøbruksmiljø
Industri
Gardsbrukmiljø
Gardsbrukmiljø
Naustmiljø
Naustmiljø
Ruin
Gardsmijø
Gardsmiljø
Gardsmiljø
1860
174208522
174208484
Side89
Truleg 1930
Ca 1920/30
1800
1800-talet
Frå 1600
1860
1860
1860
7
8
1
2
3
4
174195552
Grad.
A
?
1
2
3
Kartnr.
1
2
4
174213232
5
7
8
12220004015 6
6
174208735
9
174208727
10
11
14668543
16
12
174208395
14
174208387
15
17
18
2
Stølshus
2
2
2
3
3
3
3
3
4
4
4
4
4
4
4
4(6)
Geitehusmur
Sjøbu
Notbu
Våningshus
Smie
Løe
Sjøbu
Naust
Eldhus
Løe
Utedo
Vedskjul
Våningshus
Skytje
Vedskjul
Naust
mur
dårleg
Type
Våningshus
Sjå
Sauefjøs
Eldhus
Tilstand
God
Dårleg
Dårleg
God
71 Gloppo
Bnr
1
1
1
1
1
2
2
2
2
3
3
3
3
3
4
Naust
Hestehus/ stall
Potetkjeller
Sjå
Eldhus
Naust
Torvhus
Våningshus
Utedo
Eldhus
Naust
steingard
?
Bra
God
God
God
God
Bra
Bra
Bra
God
God
Riven
Bra
God
Gloppevågen
Gloppevågen
Opphaveleg
Lafteverk.
Påbygd. Eldste del frå midt-1800-tal.
Lafteverk.
Riven.
mur etter bunkers?
Lafteverk.
Som eldhus i Gis og SEFRAK.
Nyrestaurert.
God
God
God
God
Under restaurering.
Frå tidleg 1800-tal.
19
C
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
C
A
A
B
Miljø
Sjøbruksmiljø
Sjøbruksmiljø
Grad.
B
B
C
B
Kulturell verdi
B
B
A
B
B
C
B
B
?
B
B
1800, 4.kv.
1800, 4.kv.
1800-talet
1866-70
174208166
174208077
174215766
174208131
174208085
174208093
174208743
13
21
20
22
23
24
26
27
30
32
33
31
28
?
29
34
Datering
1800-talet, 2.kv.
Byggnr.
174207739
174213216
174207720
174207720
kartnr.
35
35
37
37
1800-talet
174208689
1800
1800
174207798
174208646
174207887
174207860
1800
1800
174207852
174208654
38
40
41
42
39
45
46
48
49
47
44
Datering
Byggnr.
Nr. i kart
1800, 2.kv.
sjøbruksmiljø
sjøbruksmiljø
1700
Sjøbruksmiljø
Forsvarsverk
Enkelt
1800
1800
174213240
174214034
174208786
174208298
174213941
174208328
174208778
174208751
72 Lillenes
Bnr
Type
Tilstand
1
Våningshus
God
Lafteverk.
Grader Kulturell verdi
ing
A
174208875
50
1
Vedskjul/arbeidshus
God
Nyrestaurert
A
174208840
51
1
1
Stabbur
Eldhus
God
God
Nyrestaurert
A
A
174208859
174213208
52
53
Side90
1
1
1
Løe
god
Naust med sjøbu
Saueflor-/uteflormur
steingard
torvhusmur
73 Skumsnes
Bnr
Type
Tilstand
1
Vånigshus
1
Vedskjul, snekkerbod
1
Uthus, garasje, skytje i SEFRAK
1
2
2
3
4
4
4
4
4
4
5
5
Naust
Våningshus
Eldhus
Naust
Steingard
Våningshus/Gjøristovo
Løe
Stabbur
Eldhus
Gammal hustuft
Sjøbu
Våningshus
Garasje/uthus /eldhus
Sjoarvegen
Rydningsrøys
Rydningsrøys
steingard
Bautastein
Gravhaug
Gravhaug
Sjømerke
74 Tufteland litle
Bnr
Type
1
Løe
1
Våningshus
1
Kjelde
1
Gamlegarden, hustuft
1
Eldhus
1
Smalehus
1
Rydningsrøys
1
1
Naust
Kai
Restaurert. Har tatt vare på murane.
1800, 2.kv.
1800
1800
174208883
174208816
54
56
55
Datering
Byggnr.
1742075453
174207488
174213933
Kartnr.
56
57
58
174207321
174213194
174207429
174207372
59
60
61
62
174207526
174207577
174207569
174215715
64
65
66
67
68
69
63
70
husmur ved fellestorvmyr
Lafteverk.
God
God
God
God
God
A
C
B
Grad
Kulturell verdi
A
B
A
A
Naustmiljø
Ein trur at huset opphaveleg er frå 1600-talet.
A
husmannsplass
3 sjøbuer
Hovudhus cirka 1960.
Mur av teglstein.
A
A
Naustmiljø
Sjøbruksmiljø
A
A
A
Sjøbruksmiljø
A
A
A
A
Fornminne
Fornminne
Fornminne
enkeltobjekt sjø
Kulturell verdi
dårleg
svært enkel haldar til oljelampe
Tilstand
Middels
Middels
Middels
Dårleg
Middels
Dårleg
Middels
Funksjon som sauefjøs og høystål.
Flytta fleire gonger. Påbygt i 1963 og 1984.
Kjelda ligg attmed Kjeldesteinen og er steinsett inni.
Det har gått fleire ras ned i hustufta.
Taket vart renovert i 2003.
Hustuft. Bygt tidleg 1900-tal. Teke ned kring 1980.
Mange små rydningsrøyser
Grad.
Middels
Dårleg
Pannetak vart teke ned og erstatta med plater.
B
174207364
174207542
174207550
Datering
Før 1888
Byggnr.
174206546
174206473
1888-1916
Ukjent
174206503
174208824
Ca 1920
Side91
Kartnr.
1
Kvilestein
Middels
Sønsta Kvile, kvilestein på ferdsleveg
2
Båtstø
Middels
Plass til å fortøya færing i kortare periodar.
2
2
Hestehus
Løe
Middels
Dårleg
Taket vart rive i 1970. .
Grindverk flytta flytta ved utskifting 1873.
A
2
Notabu
Middels
Naustet fekk platetak cirka 1980.
B
2
Våningshus
God
Bygd på på 1970-talet for å få bad/toalett.
2
Rydningsrøyser/ støttemur
Middels
75 Tufteland sore
Bnr
Type
1
Smalehus
1
Eldhus
1
Våningshus
1
Låve
1
Potetkjellar
1
Utløe
1
Utløe
2
Eldhus
2
Kårstove
9
Våningshus
9
Smalehus
Tveit 76
Bnr
Type
1
Naust
1
Naust
1
Naust
1
Utløe
1
Våningshus
Eldhus
1
1
Potetkjellar
1
Vårflor/utefjøs
2
Låve
4
Eldhus
Nothus
Stokken nordre 77
Bnr
Type
Våningshus
1
1
1
1
1
1
174208808
Eldste del bygd før
1874
174206767
174206716
174208794
Bygd 1901
174206732
Tilstand
Lafteverk.
Lafteverk.
Lafteverk.
Grad.
Kulturell verdi
Datering
1800-talet
1800 talet, 3. kv.
1800-talet
1800-talet
1800 talet, 3.kv.
1800 talet, 3.kv.
1900 talet, 1.kv.
1800-talet
1800-talet
1800 talet, 4.kv.
1800 talet, 2.kv.
Byggnr.
174206619
174206600
174206589
174213909
174213119
174206562
174213135
174213127
174206678
174206449
174206430
Kartnr.
Tilstand
Lafteverk.
Grad.
A
A
A
Datering
1800 talet, 2.kv.
1800-talet
1800-talet
1900 talet, 1.kv.
1800 talet, 2.kv.
1800-talet
1800-talet
1900 talet, 1.kv.
1800 talet, 2.kv.
1800 talet, 2.kv.
1800 talet, 4.kv.
Byggnr.
174206317
174206309
174206295
174213151
174206422
174213917
174213143
174213178
174206341
174206376
Kartnr.
A
A
Kulturell verdi
Naustmiljø
Naustmiljø
Naustmiljø
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Lafteverk. Horisontalt trepanel med høvla kantprofil.
Grad.
Kulturell verdi
Datering
1800 talet, 2.kv.
Byggnr.
Kartnr.
Tilstand
Stabbur/eldhus
Naust
Lafteverk. Horisontalt trepanel med høvla kantprofil.
Grind-eller stavkonstruksjon.
1800-talet
1800-talet
Notabu
Saueflor
Uthus
Grind- eller stavkonstruksjon u/ kledning
1800-talet
1800-talet
1800-talet
Side92
174207038
174206988
174206945
174206937
174207011
174207003
Osternes festning
1
Verkstad/ Garasje
Ammo-bunker/ kasun
Kai
Arrest/vaktbu
Flaggstong-fundament
Sjukestove
Skilderhus
Ly
Messe
Bad
Bru/ Vegfundament
Brønn
Offisersbrakke
MG-stilling
Sambandsbunker
Kommandantbustad
Luftvernstilling
Vasstank
Kommandosentral
Garasje
Framskote matdepot
Grunnmur
Mannskapsbrakke
Hovudskytsstilling
Luftvernstilling
Hovudskytsstilling
Luftvernstilling
Hovudskytsstilling
Mannskapsbrakke
Ly
Hovedskytsstilling
Generatorhus
Lyskastarfundament
Feltkanonstilling
78 Sandvik
Bnr
Type
steingard
1
1
Løe
Sjøbu
Støypt plateGarasje.
Ammunisjonsbunker gardsplass i framkant, nordsida.
Kai, merka av naturens tann.
Grunnmur
Fundament 1x1 meter.
Grunnmur
Grunnmur
Fundament 1x1 meter.
Ope for husdyr.
Grunnmur Brukt som fylling av diverse massar.
RivingsavfallRive maskinelt etter år 2000.
Kjørbar
Tørrmur.
Tett dam Full av humus og liknande.
Grunnmur Rydda for vegetasjon.
Open
Rydda for vegetasjon, skiftestilling med god oversikt.
Tett
Rydda for rot innvendig, lukka for husdyr.
Grunnmur Rydda for vegetasjon.
Støpt rom med steinfylling over. Aust for luftvern.
Mur
Brystvern 360 grader.
Grunnmur Ved luftvern.
Støypt tank
Inkludert nærforsvar.
Støypt plateNedrast tørrmur.
Murte vegger mot berg, støypt tak.
Grunnmur
Grunnmur
For 12,7 SKC.
For 20 mm Madsen.
For 12,7 SKC.
For 20mm Madsen.
For 12,7 SKC.
For 12,7 SKC.
Støypt plateFor lyskastar.
150cm
For 75mm feltkanon.
Tilstand
kommentar/byggeskikk
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
Krigsminne
Krigsminne
Krigsminne
Krigsminne
Krigsminne
Krigsminne
Krigsminne
Krigsminne
Krigsminne
Krigsminne
Krigsminne
Krigsminne
Krigsminne
Krigsminne
Krigsminne
Krigsminne
Krigsminne
Krigsminne
Krigsminne
Krigsminne
Krigsminne
Krigsminne
Krigsminne
Krigsminne
Krigsminne
Krigsminne
Krigsminne
Krigsminne
Krigsminne
Krigsminne
Krigsminne
Krigsminne
Krigsminne
Krigsminne
Krigsminne
Krigsminne
Krigsminne
Grad.
A
Kulturell verdi
Side93
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
Datering
1899
Byggnr.
1800
1800
174206244
174213925
Kartnr.
Steingard
Rydningsrøys
3
Våningshus
3
Sjøbu
3
Uteløe med flor
3
Smalehus
4
Våningshus
4
Stall
4
Løe
4
steingard
4
Naust
4
Naust
Eldhus
OMRÅDE STRANDO
79 Levåg nedre
Bnr
Type
1
Uteløe
1
Sjøbu/notbu
1
Naust
Husmur
4
Løe
4
Krambu
4
Notabu
4
Hummarpark
14
Kårstove
Våningshus
Steingard.
80 Levåg øvre
Bnr
Type
1
Naust
1
Potetkjellar
2
Eldhus
3
Løe
?
Våningshus
Engevik nordre 81
Bnr
Type
1
Våningshus
1
Eldhus
1
Løe
1
Naust
1
Løemur
1
Mur
1
Smio
1
Stølahus
1
Domur
Lafteverk.
Lafteverk.
Tilstand
God
God
God
God
God
God
God
Tilstand
God
God
God
Rive
Tilstand
Middels
A
A
A
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Trekonstruksjon.
B
B
Lafteverk.
spesielt høg og flott mur
Grind- eller stavkonstruksjon. Handelsstad.
Grad.
Kulturell verdi
B
B
A
A
A
A
A
A
A
A
Naustmiljø
Naustmiljø
enkeltobjekt
gardsmiljø
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Grad.
B
Kulturell verdi
Naustmiljø
Martestova
Lafteverk. Handelsstad.
Mur av teglstein. Registrert i GIS som potetkjellar.
Mur av naturstein, fuga eller tørr. Autentisk.
Autentisk. Skulle vera SEFRAK-registrert.
Huset står tomt.
Berre mur.
Delvis riven.
"Smealio".
Husmannsplass, Tongane.
Felles notbu.
Mur.
Mur.
A
c
Grad.
C
C
C
B
C
B
C
C
C
Side94
Kulturell verdi
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Naustmiljø
Husmannsplass
Naustmiljø
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Gardsmiljø
1800-talet
1800-talet
1800-talet
1800
1800-talet, 3.kv.
1800-talet
174206120
174206082
174206015
174206023
174206007
174205957
1800-talet
1800, 4.kv.
1800
174206090
174206058
174206252
Datering
1800
1800
1800
Byggnr.
174205760
174205744
174205752
kartnr.
1800, 3.kv.
1600, 3.kv.
1800
174205574
174205531
174205558
4
2
1800, 3.kv.
174205515
174205582
7
6
3
Datering
Byggnr.
Kartnr.
1800
1800
174205868
174205876
1800
174205841
Datering
Ca 1870
Byggnr.
1
Kartnr.
30
31
32
33
34
35
37
39
40
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
4
4
4
4
4
15
Bustahus
Naust
Mur
Løemur
Grunnmur
Grunnmur
Grunnmur
Stølshusmur
Våningshus
Husmannsplass/husmur
Løemur
Mur
Naust
Naust
Sjoarveg
Grunnmur
Løemur
Kjeldo
Våningshus
Mur
Husmur
82 Engevik midtre
Bnr
Type
1 Løe
1 Eldhus
1 Naust
1 Mur
1 Steingard
83 Engevik søre
Bnr
Type
1
Steinbru
1
Steinbru
1
Stor stein
1
Mur
1
Stølshusmur
1
Vånigshus
1
Eldhus
1
Naust
2
Mur
2
Mur/eldhus
84 Hovland
Bnr
Type
1
Bustadhus
1
Løemur
1
Utedo
Påbygd
Kjelde i kjellaren.
Høgabakkjen /Engjavikeneset.
Noraløe.
Husmannplass/Eide.
D
B
C
C
1919
41
42
43
44
52
53
54
46
47
48
49
50
51
55
57
58
Naustmiljø
Skåtadalen, naust.
1920
Gammalstovo.
1880-90
Smalehus.
God
God
Tilstand
Middels
God
God
Fint murt veg.
Smio.
Grind- eller stavkonstruksjon. Vanlig saltak.
Saman med våningshus.
Flytta frå Seto (Sørgard).
Raugebergsbakkjen/Husmanndplass.
Husmannsplass, Tongane
Torvhus.
Tilstand
Stølshus.
God
God
Tilstand
Horisontalt trepanel. Lafteverk.
Bygning riven/brent.
Husmannsplass/flytta til Skotet.
Ny løe like nedanfor.
B
B
C
Naustmiljø
Veg
Gardsmiljø
B
B
C
C
Enkelt
Enkelt
Grad
B
B
C
B
B
Grad.
B
B
B
B
B
B
B
1800
174214018
1800
174209847
Kulturell verdi
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Datering
1917
Byggnr.
Kartnr.
9
10
11
12
13
Kulturell verdi
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Datering
Byggnr.
Kartnr.
3
4
Husmannsplass
Gardsmiljø
Gardsmiljø
B
B
Grad.
B
B
B
Side95
Kulturell verdi
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Gardsmiljø
1890
1800
174210365
174210349
174210373
1800
174210292
Datering
1800, 4.kv.
Byggnr.
174210616
Nr i kart 60
56
45
36
5
8
1
2
7
6
Kartnr.
7
8
9
1
2
3
4
4
Fjøsmur
Mur
Løe
Bustadhus
Naust
4
Løe
25
2 og1
85 Vistvik
Bnr
1
1
1,2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
Bustadhus
Grunnmur/ naust/ sjøbu
Type
Naust
Torvmyr
Fortøyingsring
Fortøyingsring
Våningshus
Geitehus/murane
Husmur
Husmur?
2
Naust
Løe
Stølahus, vårflor
Steingard
3
Fortøyingsring
5
Fortøying
12
Våningshus
86 Hageberg
Bnr
Type
1
Løe
1
Stølshus
1
Kraftstasjon
1
Kvernhus
1
Bustahus
1
Stabbur
1,2
2
Naust
2
Naust
3
Skulehus
4
Bedehus
87 Raunholm nordre
Bnr
Type
2
Mur
2
Hustuft med uthus
18
Løemur
God
God
God
Fjøsmuren flytta, utskifting.
Torvhus.
Modernisert og påbygd.
Lafteverk.
Naturmur.
B
Gardsmiljø
c
Gardsmiljø
22
Ny løe på gamal grunnmur. Grind-/stavkonstruksjon
174210470
174210462
174210403
12
13
15
174210551
14
God
Lafteverk.
Berre muren står att. Naust med notbu.
C
Gardsmiljø
1800
174210519
174210667
11
10
Tilstand
Grad.
Kulturell verdi
Datering
Byggnr.
Kartnr.
God
Torvmyr. Løypestreng.
Holmen.
Hammaren.
Restaurert i 2007.
A
A
B
B
Enkelt/sjø
Enkelt/sjø
gardsmiljø
Stølsmiljø
B
B
A
A
A
A
B
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Stølsmiljø
Grad.
B
B
B
B
B
B
B
B
B
A
A
Grad.
B
B
B
God
God
God
Tilstand
God
Dårleg
God
Middels
Middels
God
God
Tilstand
God
Hovudhus her før deling i 1682.
"Hjelfestingen".
Manglar eit naust her!
Flytta. Ny kledning.
Restaurert i 2011.
Restaurert, nytt tak i 2009.
Har vore knytt til stølahus og bakke
Storetongjen.
Littetongjen.
Berre muren står att.
2 kiloWatt installert effekt.
Berre muren står att.
Lafteverk.
Lafteverk.
Sjoarvegen på Hageberg. Kommunikasjon.
Gamalt naust.
Flytta frå Valevåg.
Notbu/bryggje.
Engels plasset /husmannsplass.
Engels plasset. Miljø.
Før 1907
Side96
Enkelt/sjø
Enkelt/sjø
Gardsmiljø
18
19
1
5
6
20
1907
1860
1890
1800
174210802
174210853
174213321
3
2
4
17
16
1800, 3.kv.
174210861
Kulturell verdi
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Gardsmiljø
Naustmiljø
Naustmiljø
Skulehistorie
Kristenliv
Datering
Byggnr.
Kulturell verdi
Miljø
Miljø
Husmannsplass
1932
Kartnr.
3
4
5
8
1870
1700-talet
174211000
174210993
2
1800, 3.kv.
1949
174210918
174210926
174210888
174210969
7
6
21
20
Datering
Byggnr.
Kartnr.
5
6
3
88 Raunholm søre
Bnr
Type
1
Mur av stølahus
Tilstand
Middels
1
1
1
3
3
12
15
15
16
88/3
89 Eide
Bnr
1
1
1
2,6
2,6
3
Husmannsplass
Mur
Naust
Naust
Bustadhus
Eldhus
Bustadhus
Eldhusmur
Bustadhus
Naust
Type
Stølshusmur
Våningshus
Skytje
Bustahus
Båtstø
Løemur
Tilstand
god
3
3
Bustahus
Løebyggning
God
4
4
5
5
Løe
Gammal geitehus
Stølshusmur
Kvernhus, Eide
God
11
Hageplass/husmannsplass
35
Bustahus
38
Husmannsplass. "Nakkjen".
Naust, Eide
God
God
God
God
Middels
Kulturell verdi
På oppsida av vegen, nær undergang.
Larsaklubben.
Larsaklubben. Gamal mur, nytt naust.
Restaurert.
Står i steingard mot utmark.
Påbygd.
I SEFRAK står dette som 88/1.
Restaurert 1995. Eldste del 200 år!
Typisk stølahus i steingarden. Enkeltobjekt.
Grad.
B
Kulturell verdi
Stølsmiljø
B
B
B
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Kystgardmiljø
Lafteverk.
B
B
Gardsmljø
Gardsmljø
Uthusmur
Miljø
Eirik Eide har tatt vare på og flytta kvernehuset.
B
B
C
A
Bare murane står att. Enkelt.
B
Husmannsplass
Fasaden endra. Enkelt.
D
Berre murane att. Enkelt.
B
Gamal
Lafteverk.
middels/braBruket fråflytta i 1960. Miljø.
bra
Berre murar.
Middels/braBruket fråflytta i 1960.
Bra
God
Grad.
Husmannsplass
Datering
1800, 4.kv.
1884
1800, 4.kv.
1800, 4.kv.
1850
1800, 4.kv.
1800,4.kv.
1800
174209219
Datering
1920
1935
1800-talet
før 1887
Byggnr.
174209413
174213305
174209251
174209359
174209375
Kartnr.
10
12
13
11
16
14
15
7
9
18
16
Kartnr.
1
174209553
2
før 1887
3
1909
1909
174209618
1700, 4.kv.
1700
174209715
174213291
1800
174213313
4
5
9?
10
1862
7
1915?
6
1900
8
1800
Side97
Byggnr.
Kulturminneplan
Fitjar kommune, høyringsutkast
2015 - 2025
Side98
Innhald
DEL 1 INNLEIING OG BAKGRUNN FOR PLANEN ....................................................................................... 2
DEL 2 HISTORISK TEMADEL...................................................................................................................... 5
FITJAR SI HISTORIE MED UTVIKLINGSTREKK .................................................................. 5
FREDA KULTURMINNE ................................................................................................................. 6
KULTURMINNE FRÅ SKULEHISTORIA .................................................................................. 11
KULTURMINNE FRÅ FISKE OG SJØBRUK ........................................................................... 11
KULTURMINNE FRÅ SAMFERDSLE ........................................................................................ 12
KULTURMINNE FRÅ FORSVARSHISTORIA ......................................................................... 13
KULTURMINNE FRÅ HANDELSVERKSEMD ......................................................................... 15
KULTURMINNE FRÅ INDUSTRI ............................................................................................... 16
KULTURMINNE FRÅ TRU OG KRISTENLIV ......................................................................... 20
KULTURMINNE MED SEGNER OG SÆRKILDE TRADISJONAR .................................... 21
DEL 3 UTVAL AV KULTURMINNE GEOGRAFISK INNDELT ........................................................................ 22
OMRÅDE FITJARØYANE............................................................................................................. 23
OMRÅDE ØVRABYGDA .............................................................................................................. 32
OMRÅDE DÅFJORDEN................................................................................................................ 36
OMRÅDE NESBØ – RYDLAND ................................................................................................. 38
OMRÅDE VESTBØSTAD - KALVEID ....................................................................................... 45
OMRÅDE SENTRUM .................................................................................................................... 47
OMRÅDE BREIVIKJO - ÅRSKOG ............................................................................................ 50
OMRÅDE OSTERNESET ............................................................................................................. 52
DEL 4 ANDRE KULTURMINNE ................................................................................................................ 60
DEL 5 GENERELL INFORMASJON ........................................................................................................... 61
DEL 6 OVERSIKT OVER KULTURMINNE MED KLASSIFISERING ............................................................... 64
REGISTRERINGAR ...................................................................................................................... 65
VEDLEGG 1 ............................................................................................................................................. 66
VEDLEGG 2 ............................................................................................................................................. 68
VEDLEGG 3 ............................................................................................................................................. 70
VEDLEGG 4 ............................................................................................................................................. 72
1
Side99
KULTURMINNEPLAN FOR FITJAR KOMMUNE 2015-2025
«Kulturarven er vegvisaren på vegen mot ei ukjend framtid og referansepunktet
til fortida. Utan slike rettesnorer blir samfunnet svekka og smuldrar opp.»
Wangari Maathai, vinnar av Nobels fredspris 2004.
DEL 1 INNLEIING OG BAKGRUNN FOR PLANEN
Fitjar kommune har ein rik kulturarv. Dei mange kulturminna som finst er
med på å gje bygda identitet og eit unikt særpreg. For å ivareta
kulturminna på best mogleg måte i ei tid med mange nye tiltak, er det
viktig ha detaljert oversikt og ei kulturell verdivurdering av dei einskilde
objekta. Ein kan ikkje ta vare på alt, men desto viktigare er det å vere
medviten om kva som blir vurdert som viktig eller mindre viktig i denne
samanhengen.
Kvifor treng Fitjar kommune kulturminneplan?
Kulturminne og kulturmiljø er ein del av grunnlaget for å forstå oss sjølve og
samfunnet. Kunnskapen om desse gjer heimstaden vår spesiell for den enkelte,
og unik i ein større samanheng. Å bevara alle spor etter menneske si verksemd
er umogleg. Ein lyt difor gjera eit utval. Det som vert vektlagt som særskilt
verneverdig, bør til saman gje eit representativt bilete av menneske sitt liv og
verksemd. Det er viktig at kulturminna vert sett på som ein ressurs for vår eiga
tid og ein ressurs vi forvaltar på vegne av framtida. Ein må gjere val ut frå kva vi
i vår tid vurderer som viktig å ta vare på. Når eit kulturminne er borte, kan ein
aldri få det att.
Det er opp til kommunen å avgjere kva som er viktige kulturminne når
det gjeld lokal verdi. Utover det kan kulturminne også ha regional eller
nasjonal verdi. I nokre tilfelle kan kulturminneverdiane også vere på eit
internasjonalt nivå.
Formålet med planen








Kulturminneplanen skal vera kjelde til kunnskap og oppleving.
Grunnlag for verdiskaping og utvikling av lokal identitet.
Kommunetilsette og innbyggjarar vil få ei betre oversikt over kva som finst
av kulturminne i kommunen.
Kultur- og skuleetatane kan nytte kulturminna til å skape gode opplevingar
og auka kompetanse.
Vedlikehald.
Sterkare fokus på kulturminne i høve til turisme.
Kulturminneplanen skal bidra til å skape eit meir attraktivt lokalsamfunn.
Planen er meint til å vera eit hjelpemiddel og eit verkty for samarbeid
mellom privatpersonar og kommunen.
2
Side100
Hovudmålet med kulturminneplanen
Målet med kulturminneplanen er å auka kunnskapen om lokale kulturminne i
Fitjar, og å få eit godt grunnlag for ei heilskapleg framtidig
kulturminneforvaltning. I forvaltninga innan areal-, plan-, og byggjesaker vil ein
lettare kunne ta omsyn til kulturminneverdiane og gje ei meir effektiv
handsaming.
Grunnlag for å nå den målsettinga har ein lagt ved å:
 Gjennomføra ei registrering av faste kulturminne.
 Gjennomføre ei kulturell vurdering av dei registrerte objekta.
 Utarbeida ein forvaltningsplan/handlingsplan for lokale kulturminne.
 Synleggjere verdien av lokale kulturminne, og auke kunnskapen om
korleis dei kan forvaltast, både av det offentlege og det private.
Bakgrunn for planen
Riksantikvaren oppmoda i 2011 alle kommunar i Noreg om å gjennomføra
ei registrering av kulturminne . Dei stilte midlar til rådvelde for
registreringsarbeidet og tinginga deira var at ein særskild skulle vektlegga
kulturmiljø som inneheld fleire bygningar og andre kulturminne.
Fitjar kommune byrja med planlegging av arbeidet på slutten av dette
året, og det vart vedteke av kommunestyret i desember 2011 at Fitjar
kommune skulle gå i gong med å laga ein kulturminneplan.
Det vart danna ei prosjektgruppe leia av kultursjef som bestod av
representantar frå landbrukskontor, plan og byggjesak, kulturkontor,
bygningsvernkonsulent frå Hordaland fylkeskommune, samt ein frivillig
historieinteressert person som arbeidde med førprosjektet.
Registreringsarbeidet starta hausten 2012. Ein nytta lokalkjende personar
med interesse for historie til dette.
Som del av arbeidet er SEFRAK-materialet til Fitjar kommune gjennomgått. Det
er merka av i planen der SEFRAK-registrerte kulturminne er fjerna eller bygde
om. Ein har òg samarbeidd tett med Sveio kommune i samband med
registreringsarbeidet. Begge kommunane har hatt jamlege møte om
framgangsmåte og arrangert felleskurs og seminar for registratorar.
Plantype
Kulturminneplanen skal ha status som kommunedelplan og omfattar
kulturminne i heile kommunen med hovudvekt på bygningsmiljø. For å sikre
kulturminne og kulturmiljø etter plan- og bygningslova, må desse følgjast opp i
reguleringsplanar, og takast med i arealdelen i kommuneplanen.
3
Side101
Kommunane har ansvar for den lokale kulturminneforvaltninga, gjennom
handheving av Plan- og bygningslova (Pbl), § 20-1. Planen er juridisk bindande
med omsyn til arealbruk.
Registrering
Planen er utarbeidd av representantar frå administrasjonen i Fitjar
kommune. 25 frivillige personar med interesse for historie har utført
størsteparten av registreringsarbeidet. I Fitjarøyane hadde ein få registratorar.
Utfordringa vart løyst ved å sende brev med kart og registreringsskjema til
grunneigarane og la dei registrera sjølve. Ein samanlikna så grunneigarane
sine opplysingar med SEFRAK-registeret.
Medverknad
Informasjon om planarbeidet vart lyst ut i lokalavisene og på kommunen si
heimeside. Registratorane la vekt på synfaringar og dialog med grunneigarane. I
høyringsperioden for planen vart det arrangert folkemøte.
Avgrensingar
Kulturminneplanen omfattar faste materielle kulturminne med hovudfokus på
bygningsmiljø. Enkeltståande bygningar av særskild interesse vert tekne med
som enkeltobjekt.
Andre kulturminne, som til dømes steingardar, rydningsrøyser, veiter og
liknande, vert tekne med dersom dei er ein naturleg del av miljøet. Dersom slike
kulturminner står åleine, men likevel er av særskild interesse, vert dei tekne med
som enkeltobjekt. Ein har registrert kulturminne i hovudsak fram til 1920.
SEFRAK-registeret i Fitjar går fram til om lag 1940 og ein har i særskilde tilfelle
teke med kulturminne mellom 1920 og 1940.
Stadnamn er registrerte i nokre av områda. Desse er ikkje tekne med i planen
men er arkiverte. Tanken er at frivillige kan ta på seg arbeidet med handsaminga
ved eit seinare høve. Det er ikkje registrert imatrielle kulturminne, med unnatak
av faste kulturminne det knyter seg historier og segner til.
Organisering
Planen er delt i seks deler. Det føl med fire vedlegg. Del 1 inneheld
innleiing med utgreiingar om bakgrunnen for planen. Del 2 er delt opp
etter tema, som set kulturminna inn i historisk og samfunnsperspektiv I
del 3 er kommunen inndelt i åtte geografiske områder der ein viser eit
representativt utval kulturminne frå kvart område. Del 4 viser andre
kulturminne. Del 5 er generell informasjon om kulturminne. Del 6 er
verdivurderingssystem og skjematisk oversikt over alle registrerte
kulturminne med verdivurdering. Vedlegg 1 er framlegg til
sakshandsamingsrutinar dersom saka råka prioritert kulturminne. I
vedlegg 2 finn ein oppslagsverk på definisjonar og omgrep. Vedlegg 3 er
4
Side102
føresegnar for verdivurdering klasse A. Vedlegg 4 er tiltaks- og
forvaltningsplan.
Rullering
Planen skal rullerast kvart 4. år, første gong i 2019. Tiltaks- og forvaltningsplan
skal rullerast ein gong i året. Ein skal samtidig med rulleringa av tiltaksplanen
innlemme kulturminner som er registrerte etter at planen vart vedteke. Dette
skal gjerast kvart år fram til hovudrulleringa i 2019.
DEL 2 HISTORISK TEMADEL
Denne delen av planen tek for seg ulike kategoriar av kulturminne og kulturmiljø
frå heile kommunen, sett inn i ein historisk samanheng, etter fylgjande tema:










Fitjar si historie med utviklingstrekk
Freda kulturminne
Landbruk og kulturlandskap
Skulehistoria
Fiske og sjøbruk
Samferdsle
Forsvarshistoria
Handelsverksemd
Industri
Tru og kristenliv
FITJAR SI HISTORIE MED UTVIKLINGSTREKK
Restar etter hustufter og buplassar viser at det har budd
folk i Fitjar sidan kort tid etter istida. I tillegg er det gjort
mange funn av einskilde gjenstandar (hakker, klubber, øksar
og piler) frå steinalderen. Det er også funne helleristingar.
Pollenanalysar av korn indikerer at det vart dyrka korn i
Fitjar for ca. 7000 år sidan.
Busetjinga ekspanderte i bronsealderen. I Fitjar er det er
fleire gravrøysar frå perioden, med Rimsvarden som den
største (30 m i tverrmål og 4m høg). Her er det gjort fleire
funn, med ei øks som det gjævaste (rekna som den flottaste
i sitt slag Skandinavia). Det er også gjort gravfunn frå
jernalderen.
Framover mot vikingtida utvikla stormannsgarden Fitjar seg
til eit maktsentrum i regionen, med kontakt til bl.a. Avaldsnes, og derifrå vidare
ut i Europa. Etter rikssamlinga vart garden kverrsett av Harald Hårfagre og nytta
til kongsgard. Frå Snorres kongesoger kjenner me historia om Håkon den Gode
og slaget på Fitjar (961).
5
Side103
Fleire kongar hadde på ulikt vis tilknyting til garden. Frå Olav 2. Haraldsson (den
heilage) si tid kjenner me Aslak Fitjarskalle, som var kongen sin mann på Fitjar
og vart Erling Skjalgson sin banemann. Håkon 4. Håkonsson kalla eit av
leidangsskipa sine «Fitjarbranden». Kongsgarden vart seld i 1665.
Frå gammalt av høyrde Fitjar, Stord og Valestrand til same prestegjeldet. Då
Formannskapslovane kom i 1837 vart grensene for prestegjeldet også
kommunegrenser. Fitjar vart skild ut som eigen kommune 1. januar 1860, og
vart eige lensmannsdistrikt i 1866. Kommunenamnet var fram til 1898 Fitje
herred. I Engesund vart det halde ting for det som tidlegare heitte Våg skipreide,
som størstedelen av Fitjar høyrde til.
FREDA KULTURMINNE
Det er registrert om lag 70 freda kulturminner i Fitjar. Med unntak av skipet
«Turisten», som forliste i Langenuen i 1893, og spor etter aktivitet ved
Levågsætre, er alle lokaliserte på vestsida. 36 av desse er områder der det er
funne spor etter menneskeleg aktivitet eller busetjing. Dei fleste er
steinalderlokalitetar i Fitjarøyane eller nær sjøen der isen først trekte seg
attende. Der slo dei første fangstfolka seg ned, og den første bonden busette seg
og byrja å rydde det skogkledde landskapet.
Rimsvarden: Stor gravrøys frå bronsealderen.
Vestbøstad: Helleristningar eller bergkunst.
Dei eldste spora etter fast busetting er funne på Rimbareid, Ivarsøy og på
Nordfonno. Meir synlege er dei 24 gravminne og gravfelt som er registrert.
På Skumsnes er det fleire gravhaugar ut mot Bjørnefjorden og her er funne
bautastein og bergkunst. Lenger nord på Osteneset, i Tveitevågen, var det naust
etter langskip frå vikingtida.
Kyrkjestaden der steinkyrkja og gravplassen låg, er eit automatisk freda
kulturminne. Steinen i kyrkjemuren rundt Fitjarkyrkja er henta frå gamlekyrkja
og er eit freda kulturminne.
Våningshus og notbu.
6 Steingarden rundt kyrkjegarden til Fitjarkyrkja.
Side104
Husmannsplassen Kjeholmen, også kalla Smedholmen, vart føreslege freda i
2015 av Riksantikvaren. Grunngjevinga for fredinga er at garden er eit godt
bevart døme på eit mindre gardsbruk frå 1800-talet.
LANDBRUK OG KULTURLANDSKAP
Kulturlandskap vert her definert som
landskap påverka av menneske sin
bruk av ressursane i naturen. Det
kulturlandskapet vi ser, fortel om
generasjonane som budde i Fitjar før
oss. Me finn spor i ulike
kulturmarktypar, som slåttenger,
naturbeitemarker, utmarksbeite og
kystlynghei. Også steingardar,
rydningsrøyser, ferdselsårer og
gardstun og andre bygningar knytt til
jordbruk og fiske fortel oss om
levemåte og tidlegare aktivitetar.
Kulturlandskapet har stor variasjon. Her er fruktbare flater, godt eigna for
moderne jordbruk, men òg kystlandskap med lynghei og små grøne flekker med
åker og eng som høyrer kystgarden til. Mot fjellet er det i dag eit belte av
barskog, der for 50 år sida det var ope landskap.
Den første kulturmarktypen me kjenner til, er lyngbeita som vart skapte for om
lag 4000 år sidan. Då byrja menneska her å rydda og brenna skog for å få fôr til
husdyra. I dag finn me lyngheiane i Fitjarøyane og eit par andre kystnære
område på vestsida, som til dømes Skumsnes. Lyngbeita er ein del av
beitegrunnlaget på kystgarden og ligg i utkanten av gardstunet, med åker og
slåttemark nærast og kulturbeite imellom. Steingardar markerer ofte skilje
mellom lyngbeite og innmarksbeite. Rydningsrøysane viser oss kor det har vore
rydda jordbruksareal, i motsetning til naturbeite. Sjølv om kulturlandskapet på
fleire av Fitjarøyane er i god stand og somme stader restaurert, ber det fleire
stader preg av å gro att.
Namnet Fitjar tyder lågtliggande eng og skildrar området kor kongsgarden låg.
Slåttemark og større dyrka jordbruksareal pregar dette området frå Fitjarsjøen
og sørover. Sjølv om det er fine steingardar på Prestbø og Vestbøstad, er mange
fjerna for at traktorar og andre maskiner lettare skulle få jobbe. Rundt
Storavatnet ligg Nesbø, Vik, Tveita, Årbø, Rydland, Hovstad og Helland. Her er fin
variasjon med slåttemark og kulturbeite med stort biologisk mangfald med
mellom anna eik og andre varme-elskande lauvtre. Det er få rydningsrøyser att
og jamvel bronsealdergrava på Skålevik vart fjerna på 60-talet.
På austsida går E39 tvers igjennom gardsbruk langs det heller smale
jordbrukslandskapet. Her er slåtteteigar og naturbeiter i bakkane ned mot
7
Side105
Langenuen og opp mot fjellet. Nedanfor vegen finn ein spor av steinsette
ferdslevegar frå sjøvegen til gardstuna.
Osterneset er ei halvøy som ligg i nord mot Bjørnefjorden. Her er alle gardane i
drift og kulturlandskapet er prega av småskaladrift. Som flotte kunstverk ligg
rydningsrøysene i jordbruksareal, med steingardar som skilje mellom teigane og
gardane. På Landa låg gardane samla i klyngetun fram til jordskiftet på 1800talet.
Fjellet har vore viktige beiteareal for dei aller fleste gardane i Fitjar. Ser ein på
gamle bilete, ser ein ope landskap over det meste fram til 1950-talet. Etter kvart
som beitepresset minka, har kratt og skog flytta seg opp over fjellsida. Dei siste
åra har fleire område vorte brende og talet på beitedyr i fjellet har vorte auka for
å setje i stand att det opne beitelandskapet.
Det var lite skog i Fitjar før det vart planta furu kring 1900-talet. Steingarden
langs fjellet frå Sandvikvåg til Vodl vart mura opp for å verne den nye skogen frå
beitedyr.
Kulturminne av stein
Det meste av steinen som vi finn att i kulturminna våre kjem frå morenane som
vart liggjande att på Fitjar etter siste istid. I nyare tid vart det hogd ut stein i
granitt. Kyrkjegardsmuren frå middelalderkyrkja, som vart rive i 1850, var mura
opp av hoggen stein frå steinbrotet i Sandvikvåg. På 1900- talet vart det hogd ut
granitt frå Fitjarøyane (Tranøy) som mellom anna vart nytta til ungdomshuset
Fitjartun og steintrappene på Hanøy.
Husmurar
Det var ikkje rikeleg av god
muringsstein til hus, då
morenestein er rund, ukurant stein i
varierande storleik. Dette er nok
årsaka til at me i Fitjar berre finn
grunnmurar av våningshus og løer
av naturstein. Vegger og gavlar er
grindbygde. Mindre hus som naust,
torvhus, eldhus og uteløer har ofte
heile vegger i stein. Morenesteinen
var i alle storleikar og det krov godt
handverk til mur-arbeid.
Eldhus, Gloppo.
Stein i tak
Skifer og rasteheller vart mest nytta til taktekking, sannsynlegvis fordi torv og
tre var mangelvare. Samstundes var det lite naturleg skifer tilgjengeleg, så den
vart stort sett transportert med båt frå Valevåg og Solesnes.
8
Side106
Grensegardar, steingardar, rydningsrøyser, støtte- og planeringsmurar.
Grensegardane er ofte gamle, då
dei i hovudsak markerte grensa
mellom hovudgardane. Dei var
gjerne lange, men trong ikkje vera
høge og flotte, om dei ikkje hadde
funksjon som gjerde i tillegg. I
samband med at jordbruksareal
vart dyrka opp til slåttemark, vart
jorda rydda for stein som så vart
nytta i steingardar eller i
rydningsrøyser.
Steingardane var eit stengsel for
Steingard i Sandvikjo.
beitedyr og måtte vera av ei viss
høgd. Det var vanleg at sida mot dyrka mark skråna noko, men at sida mot
beite var rett. Dette var for at beitedyr ikkje skulle komme seg frå beite til åker
eller eng, medan at det var mogleg å gå andre vegen. Steingarden var enkel
eller dobbel. Den doble, breie steingarden hadde to stein i bredda, med bindande
stein i mellom. Den enkle høge steingarden vitnar om god tørrmuring, der ein
ofte har nytta vanskeleg muringsstein.
Rydningsrøyser, støtte- og
planeringsmurar
Rydningsrøyser kan vera imponerande
byggverk, som viser muringskunst på sitt
beste. Desse kunstverka er ein arv frå den
enkelte bonde eller husmann som rydda
jord for å auke matproduksjonen, etter
som folketalet auka fram til cirka 1850.
Stein vart rydda fram og murt opp til
støtte- og planeringsmurar. Terrassane som
vart laga, førte til maksimal utnytting av
produksjonsarealet på dei små jordflekkene i
kupert og bratt landskap
Rydningsrøys, Hanøy.
Kanalar og grøfter
Steinsette kanalar er kulturminne som vart
bygde for å kontrollere og utnytte
vassressursane. Utføringa og kvaliteten
varierte mykje etter kor dyktig den enkelte
bonde/husmann var i utøvinga av
9
Side107
handverket, men også ut frå kvaliteten på natursteinen som var tilgjengeleg på
staden.
Kisteveiter er kulturminne skjult i dyrka jordbruksareal. Stein vart lagt slik at det
danna seg eit lukka grøftesystem.
Granittbrot
Rundt om i øyane er det fleire stader det
vart brote ut granitt. Steinen vart brukt i
grunnmurar og bryggjer. Grunnmuren
under «Gamlebankjen» og fundamentet i
bryggja ved «Dalebuo» er laga med stein
frå øyane.
På Tranøy tok ein ut steinen som vart brukt til å
bygge Fitjartun ungdomshus.
Jordkjellarar
Dei jordkjellarane ein finn i Fitjar, ligg
helst til gardar der det ikkje var kjellarar i
husa. Jordkjellarane fungerte som
vinterlagringsplass for til dømes poteter.
49.23 Helland, jordkjellar.
10
Side108
KULTURMINNE FRÅ SKULEHISTORIA
I 1862 var det 15 skulekrinsar og 7 lærarpostar i kommunen. Omgangskuletida
gjekk mot slutten og ein byrja å starta å byggja skulehus. Det fyrste skulehuset
som vart bygd i det som no er Fitjar kommune var Stranda (Hageberg) i 1884.
Seinare kom det skulehus i Hatlevik i 1891, Ivarsøy 1893, Tverdarøy i 1900, som
opphavleg var det gamle skulehuset på Tislevoll. Tislevoll fekk nytt skulehus i
1900, Sælevik i 1905, Rimbareid i 1906, Fonno i 1918 og Osternes i 1930. I
1939 fekk Øvrebygda igjen nytt skulehus og det gamle vart flytta til Sælevik. I
tillegg til å vere skulestove vart skulehusa ofte også nytta som små kulturhus i
dei ulike krinsane.
Det fyrste skulehuset frå 1865 i
Rimbareid krins var i byrjinga berre
ei lita stove. Dette vart etter ei tid
rive og flytta til ein annan krins.
Den neste skulen som vart bygd i
1906 var eit større hus, med to
klasserom og eit loft som har vore
både bustad og lokale for
søndagsskulen. I 1954 vart den
“nye” barneskulen bygd.
På 1960 og 1970-talet var Fitjarsamfunnet i sterk endring, noko
som vart særleg merkbart i
Fitjarøyane. Det vart mindre fiske, samstundes som industrien på øya gav tilbod
om nye arbeidsplassar. Dette førte etter kvart til fråflytting i øyane, noko som
gjorde det vanskeleg å oppretthalda skuletilboda ein før hadde hatt. Tverderøy
skule vart nedlagd på 60-talet og elevane vart overførte til Kvarven. Skulane på
Fonno og i Hatlevik vart også nedlagde. I staden følgde dei båtskyss til Fitjar. På
1970-talet vart Ivarsøy skule nedlagd. Etter at småskulane i øyane var borte,
kom turen til dei minste skulane på fastlandet. Først vart Osternes skule lagd
ned tidleg på 1980-talet, og til slutt Hageberg skule i 1999.
Skulehuset på Tverderøy.
I dag er det sju av desse skulehusa som framleis står. Dei er i ulik bruk men er
alle å rekne for å vera verdifulle kulturminne i Fitjar.
KULTURMINNE FRÅ FISKE OG SJØBRUK
Fitjarbuen var i lang tid fiskarbønder. Dei levde i like stor grad av fisket som
jordbruk. Til kvart bruk høyrde det til naust til båtar og sjøreiskap. Bruk som
ikkje grensa til sjø, hadde naustrettar på andre gardar, som til dømes Vik og
Tveita, som hadde naust i Hellandsfjorden. Bruk i Øvrabygda hadde naust i
Kuarvågen.
11
Side109
Dei fleste dreiv fiske til husbruk.
Heimefisket vart drive med handreiskap,
garn og nøter. Ofte slo fleire seg saman i
notlag der dei eigde partar i nota og det var
mest sild, brisling og makrell som vart
kasta på gode kastevågar. Til dette trong
dei kastenot, orkastnot og trengda. Dei som
eigde grunnen der det vart kasta, fekk ein
viss del av verdien i kastet som landslut.
Mange fiskemed har gått i arv og vitnar om
gode fiskeplassar.
Fiskeplassar for laks er nemnde i kjelder frå
1700-talet.
Saltebu i Dåfjorden, flytta frå Bergen.
For å oppbevara fisken i lengre tid var det nytta salting, turking og røyking.
Særleg sild og brisling vart nytta som spekemat.
I folketeljinga 1875 var fleire fitjarbuar på Nordlandsfiske.
Den dag i dag finst det framleis mange flotte naust og notabuer frå 1800- og
tidleg 1900 talet. Dei fleste står åleine i tilknytning til gardsbruka, men det finst
og heile naustmiljø.
KULTURMINNE FRÅ SAMFERDSLE
Frå gamal tid var sjøen den viktigaste framkomstvegen. I 1858 starta Staten opp
fiskeruta mellom Nordfjord og Sunnhordland i vårsildsesongen (januar til mars).
Her var handelsstaden Engesund stoppestad. Skipet var det kjende S/S
”Constitutionen”.
Hausten 1866 kom det nybygde skipet ”Bjørnen” i drift. Det var eigd av
Interessentselskabet Bjørnen, og dei oppretta ei ny Fitjar-rute via Sund. Det
Søndhordlandske Dampskibsselskab vart etablert i 1871. Stoppestader i Fitjar for
HSD sine båtruter var: Vistvik, Færøysund, Gloppevågen, Fitjar, Engesund,
Hatlevik, Koløyholmen og Dåfjorden.
Den første offentlege vegen i Fitjar var Prestavegen frå Sandvikjo til
Gloppevågen. Presten budde då på Tyse prestegard. Når han skulle til Fitjar,
gjekk han til Tysesjøen og vart rodd til Sandvikjo, dei gjekk Prestavegen til
Gloppevågen og fekk ny båtskyss vidare til Fitjarsjøen. Ingen kan svara på kor
gamal vegen er, men etter gamle brev ser me at den er eldre enn veglova frå
1824. Prestavegen kan ein framleis gå mellom Sandvik og Gloppevågen.
I 1882 vart det løyvt midlar til bygdevegen Fitjar – Vik over Vikeleitet, og i 1894
vedtok ein å bygge vidare til Rydland og forlenga vegstrekninga til Stord. Det
gjaldt strekninga Dybvik – Rydland, med ei samla lengd på 10 380 meter, der
4000 meter låg i Fitjar kommune. Arbeidet tok til november 1905 og prosjektet
12
Side110
var ferdig i 1909. Krava til vegbanen var at det måtte vere minimum 30 cm
steinsetjing midt i vegen der hestane gjekk. Steinsetjinga kunne så gå til nulls på
begge vegkantane.
I 1907 vart det løyvt midlar til ein ny hovudveg, denne gongen nordover frå
Fitjar til Levåg. I 1910 vart det tilrådd statsstøtte til bygdevegane Rydland –
Kuarvåg/ Koløyholmen og Fitjar – Vik. Seinare kom strekninga frå Vestbøstad til
Rimbareid. Vegen nordover var stadig under arbeid, og i 1939 var dei komne så
langt at også sidevegen ned til Sandvik- garden var bygd ferdig. Under krigen, i
1943, var Osternes- vegen gjort ferdig til Tveit og Skumsnes. I 30- åra vart det
bygd ny veg frå Fitjar over Rimbareid og Hungersdalen til Vik.
Steinsette vegar og bruer
Mykje flott muringsarbeid er vanskelig å få øye på, der dei ligg i små og svingete
steinsette vegar. Desse gardsvegane og «sjoarvegane» viser oss
ferdselsmønsteret i tidlegare tider. Med dei første bilvegane kom større bruer
med imponerande murar bygde av steinblokker.
For gardane på Helland og Hovstad var Storavatnet ei viktig ferdselsåre. Det er
difor små båtstø mange stader langs vatnet, folk nytta ofte båten i Storavatnet
når dei hadde ærend til Fitjarsjøen. Nokre meiner at namnet Hovstad kjem av
“hovstø”, båtstøet ved Storavatnet der folk kom når dei skulle til hovet.
Øyordsvågen (Skumnes) Sjoarveg.
49.9 Steinbru på Helland.
Likvegen
Folk frå dei søre øyane som skulle til Fitjar sentrum, enten det var for handel,
kyrkjegang eller gravferd, kom roande inn til Vestbøstad mølle og gjekk derifrå til
Reino, over haugane ved Dalen og kom ned på Prestbø. Denne traseen vart kalla
«Likvegen», sidan dei bar lika til kyrkje denne vegen.
KULTURMINNE FRÅ FORSVARSHISTORIA
Det vi kan kalla for organisert forsvar i landet vårt vart skipa i Håkon den Gode si
tid. Før hadde hovdingane tilfeldige hærflokkar/ hird rundt seg til forsvar. Harald
Hårfagre samla Noreg til eitt rike, det vil i praksis seia kystområda. Sonen,
13
Side111
Håkon den Gode, delte kystområda inn i skipreider og innførde leidangen og
vardane (vetene). Var det teikn til ufred, varsla dei med å tenna på vardane frå
”landsende til landsende».
Men etter Svartedauden 1349-50 gjekk heile leidangsordninga i oppløysing. Så
kom dansketida og utover på 1600-1700-talet var det mykje ufred, og det vart
skrive ut ungdomar frå Fitjar til soldatteneste. Det same gjaldt på slutten av
Napoleonskrigane kring 1810- 1814.
Soldatane vart sende austover og skulle ta opp kampen mot svenskane. Men ein
hadde eit visst landvern også her.
Det kan nemnast at smeden som budde på Smedholmen utførte
vedlikehaldsarbeid på våpen. Så kom 1814 og Noreg gjekk inn i si lengste
fredsepoke, fram til 1. verdskrigen braut ut i 1914. Noreg var nøytralt, men det
hindra ikkje at mange norske sjøfolk, også frå Sunnhordland, miste livet.
Andre verdskrig
Osternes festning
Hovudskyts.
Generator for lyskastar.
Tidleg i 1940 vart norske soldatar sett til
å passe på sjøleia mellom Osterneset og
Austevoll, grunna den tilspissa politiske
situasjonen.
Utover våren overtok tyskarane
Osterneset, pga. den strategiske
plasseringa langs innlaupet til Bergen.
Bygging av brakker, bunkerar og
kanonstillingar vart starta våren 1940.
Dette arbeidet vart utført av Norske
Entreprenører, med bruk av lokal
arbeidskraft, fram til 1945.
Ammobunker.
Frå november 1940 og utover vart hovudkanonene montert. Dette var fire heilt
nye 12 cm Haubitser-ar som tyskarane hadde funne hjå Kongsberg Våpenfabrikk
under ein inspeksjon. Sommaren 1943 vart desse bytta ut med 4 SKC 34,
12,7cm skipskanoner, med ei maks rekkevidde på 17400 meter.
14
Side112
Fortet hadde i tillegg tre 20 mm Madsen luftvernkanoner, fire russiske
feltkanoner, to franske feltkanoner, om lag tjue maskingevær/mitraljøser og tre
bombekastarar.
Fortet var bygd av offiserar, underoffiserar og soldatar. Det var òg 36 fangar frå
Russland som var med på bygging av anlegget.
KULTURMINNE FRÅ HANDELSVERKSEMD
Dei første stadene det var drive handel, var dei gamle handels- og
gjestgjevarstadane Engesund og Færøysund.
Færøysund.
Engesund.
Desse stadane hadde bakgrunn i kong Haakon si ”Lov om gjestgjevarhus” frå
1303. Den påbaud at det skulle vera ”tavernehus”, gjestgjevarhus for kvar halv
eller heil dagsreis ved dei ålmenne ferdslevegane over heile landet. Då
skyssplikta vart oppretta, i siste delen av mellomalderen, vart ordninga lagd til
gjestgjevarstadane, med plikt til å skaffe skyss til dei reisande. På byrjinga av
1600-talet kom dei første handelsbuene utanfor byane, og desse vart då lagde til
gjestgjevarstadane. Frå om lag 1650 vart handelsbuene faste handelsstadar med
einerett til all handel i sitt område.
Engesund: Eit tingprov frå 1706 seier at Engesund er ”høyst fornøden” då
staden ligg midt i vegen for ”alle reisande”. Løche Larsson, som då budde der,
hadde kongeleg fribrev på å driva både handel og gjestgjevargard, som har vore
her frå eldgamal tid. Lista over eigarar er lang. I 1910 overtok Lars Olai Kleppe.
Han var ein dugande mann, som satsa sterkt på fiskebruk og gardsdrift. I 1975
vart handelen nedlagd.
Færøysund: ”Færresund” hadde i over 60 år hatt ”kræmmere”, det var
nødvendig, då mange ferdafolk søkte hamn og ”bolig” her. I perioden frå 1630 til
1908 var det 18 eigarar. Johan Sandvik og broren Knut kjøpte Færøysund i 1908.
15
Side113
Færøysund hadde handel og båt-anløp til 1965, då butikken vart flytta til den nye
ferjekaien i Sandvikvåg.
Fitjarsjøen: Den første landhandelen ved Fitjarsjøen var firmaet Jensen & Co,
som var etablert i 1866, med innehavarane Paul C. Lillenes og brørne Ole og Tor
Vatna. Fitjarsjøen vart det naturlege sentrum i kommunen, og utviklinga har
gjort staden til eit moderne bygdesentrum der dei fleste bransjar er
representerte.
Koløyholmen: Stokksund vart handelsstad då Tørres O. Fattigmannshavn starta
opp rett etter 1880. I mange år var her stor aktivitet, men også i Koløyo endra
tidene seg. Rutebåtane slutta å leggja til her i 1990, og butikken vart nedlagt i
1995. Filialen, som vart oppretta ved hovudvegen på Rydland, er i full drift som
bygdebutikk.
Hatlevik: Otto Wennick frå Foldrøyhamn bygde ein filial i Hatlevik rundt 1850.
Seinare, i 1898, tok Kristoffer Nilsson Hatlevik til med handel. På 1960-talet
byrja fråflyttinga i øyane for fullt, og butikken vart lagt ned 1972.
Gloppevågen: Jens Bakken frå Fitjar kjøpte tomt i Gloppevågen i 1922 og sette
opp eit lite handelshus. ”Tedno” kom innom to gonger for veka heilt frå starten,
og det vart etablert brevhus. I 1933 selde han til Birger Hageberg. Birger bygde
nytt hus med butikk i første høgda. I 1937 fekk han postopneri med namnet
Osternes. Vegen til Osterneset vart bygd i 1935, og kommunevegen ned til kaien
kom først i 1953. Birger flytta i 1959, og drifta i Gloppevågen heldt fram med
ulike eigarar til sommaren 1976, då butikken vart nedlagd etter ein brann i
huset.
Vistvik: Ved Hovlandsjøen på Stranda etablerte Nils S.
Hovland eige firma i 1938 og starta handel. Han var i
tillegg postopnar og dampskipsekspeditør. I 1952 bygde
Nils nytt hus med butikk i første etasje, og dreiv
forretninger saman med kona Else fram til 1967, då dei
leigde ut og seinare selde butikken. Den vart lagd ned i
1974.
Hovland. Butikken var i
kjellaren på huset.
KULTURMINNE FRÅ INDUSTRI
Fitjar har frå gamalt av hatt jordbruk og fiske som dei viktigaste næringsvegane.
Jorda var godt eigna til å dyrka gras og poteter. Sjøen var rik på fisk og alle
gardar hadde sine fiskebåtar og fiskebruk. I Fitjarøyane levde folka mest av fiske
og ei enklare jordbruksdrift.
16
Side114
På garden Rydland var det mykje skog, og der vart det på 1600-talet bygd ei
vassdreven tømmersag som tilverka tømmer til plank og bord. Dette var nok det
første tiltaket som kan kallast industri i Fitjar.
Rydlandssaga
Grunnmur frå gamlesaga flytta i 1920
Rydlandsaga i dag
Rydlandssaga er ei vassdrevet sirkelsag. Den inneheld eit sirkelforma sagblad, eit
undervasshjul, ein handdriven sagbenk og ei vassrenne. I botnen av vassrenna
er det mogleg å leia vatnet vekk for å stoppa saga. Den eldste saga sto nede ved
sjøen. Oppgangssaga var i bruk frå omlag 1620-1908. Den vart erstatta av ei ny
sag i 1916, etter at fylkesvegen vart etablert.
Hytta er bygd fyrste halvdel av 1920-talet og vart nytta til å eta i og oppbevara
verktøy. Ved byrjinga av 1930-talet vart vasshjulet flytta og vassrenna bygd om.
I 1967 vart det gjort ei kraftig vøle på saga. Mønetaket vart rive og det vart bygd
hadletekkja (pulttak). Det nye taket førte m.a. til lettare arbeidsforhold når
tømmeret skulle inn. Rydlandssaga står den dag i dag som eit vitne om den
første industrien i Fitjar
Tislevollsaga
Tislevollsaga vart bygd rundt 1740 av Nils Larson
Rydland og Ole Aronson Tislavoll. Saga besto av tre
bygningar. Det var sjølve saga, ei saghytte og eit
bordhus. Ved Longavatnet er det ein stad som blir
kalla Lukene. Her var det luker som vart stengt, slik
at ein magasinerte vasskraft til seinare bruk. Det blir
fortalt at i 1806 hadde Salomon Johannesson
Tislavoll seks mann i sving i skogen for å fella
tømmer til saga. Produksjonen på den tida vart
Mur etter den gamle Tislevollsaga.
materialar til bøkkarverksemd, altså tønneproduksjon. Saga var i sving fram til om lag 1880. I
1881 blei saghytta flytta til Tislevoll, der den blei
stove til ei som heitte Oline, og vart sidan kalla Oline-stova.
17
Side115
Vestbøstad mølle
I år 1800 vart det på garden
Vestbøstad bygd ei stor mølle. Den
tok imot korn til maling frå bøndene
i Fitjar og andre kommunar i
Sunnhordland. Etter ein brann i
1880-åra vart mølla bygd oppatt og
var i drift som mølle til ca 1950.
Mølla vart totalskadd i brann hausten
1960. Brannen øydela også eit
kraftverk sett i drift i 1918 og ei
tilhøyrande gardssag som var sett
opp i 1948. I dag finst det ingenting att av mølla. Den vert vist her fordi den
spelte ei viktig rolle i industrihistoria til Fitjar.
Gruvene på Hogste og Helland
Det vart skjerpa kis på Hogste i tida
1850 til 1865. Bøndene haldt på
retten til å køyra kisen til Koløyo og
tente gode pengar på det. Det
største skjerpet var Hogstepresten.
Det vart òg skjerpa på
“Hellandspresten”, men her var
utbytet ikkje særleg stort, så
prosjektet vart fort avslutta. Kisen
vart skipa ut i Kuarvågen i Koløya.
Gruveinngongen på Hogstepresten.
Då kisen på Fitjar byrja å ta slutt ,
vart det oppdaga kisførekomstar på
Litlabø. Firmaet som hadde skjerpa kis i Fitjar, la ned der i 1865 og flytta
verksemda si til Litlabø.
Slippen i Dåfjorden
Verksemda vart etablert i 1916 av Albert Andersen og Lars Stokken. Dei kjøpte
eit område inst i Vågen, der dei bygde trefartøy. I 1920-åra vart det bygd ein ny
slipp, som hadde stor kapasitet etter den tids
målestokk. Her kunne ein landsetja båtar
opptil 140 fot.
Etter kvart vart det satsa meir på ombygging
og reparasjonar. Mellom anna vart seglskuter
bygde om til motordrift. Sønene til Albert
Andersen gjekk inn i drifta av verkstaden, og
overtok parten til Lars Stokken i 1948. I
mange år var firmanamnet A. Andersen &
Sønner. Kring 25 personar hadde arbeidet sitt
18
Side116
ved verftet, og motorbåten «Dåfjord» gjekk i arbeidsrute. Vegsamband fekk ein
først då brua over innløpet til Nordre Dåfjorden stod ferdig i 1963.
Fleire av bygningane som står på verkstadområdet i dag, er bygde rundt 1950.
Det gjeld sagbruket med snikkarverkstad, lagerbygningen ved slippen og
maskinverkstad /kontor-bygget.
På verven i Dåfjorden låg også Dåfjordeid postkontor, først i huset til
slippeigaren, og seinare i det vesle kontorbygget over maskinverkstaden. Like
utanfor slippen ligg rutebåtkaien og ekspedisjonsbygningen, der «Tysnes» og
«Gunvor» gjekk i rute to dagar i veka.
Tønneproduksjon
Det vart etablert tønnefabrikkar i Færøysundet og i Gloppevågen for å forsyna
fiskarane med tønner til sildesalting. I Færøysundet var det Knut Sandvik som
stod for tønneproduksjonen. Første tida var «Gamlastovo» produksjonslokale,
men seinare reiste han eit sjøhus med to høgder på ei gamal tuft. Her vart det
sett opp sju arbeidsbenker der bøkkarane arbeidde. Den einaste maskinen dei
hadde, var ein handdriven dreiebenk til botnane.
I Gloppevågen låg Osternes Treindustri LL, ein tønnefabrikk starta rundt 1953 av
Birger Hageberg, Sigurd Gloppen, saman med brørne Johannes og Asbjørn
Landa. Dei hadde på det meste åtte-ni mann i sving. I tillegg til maskinane som
blei brukt til å forma delane og setja tønnene saman, hadde fabrikken eiga sag.
Fabrikken la ned produksjonen rundt 1960, då nedgangen i sildefiske gjorde at
etterspurnaden etter tønner på det næraste fall bort.
Torvtaking
Torv var den viktigaste energikjelda i Fitjar fram til vasskrafta tok over på 1900talet. Når menneska byrja å nytta torv til å fyre med veit me ikkje, men i Snorre
Sturlason si soge vert torvtaking nemnt. I Irland og på Island vert torv framleis
nytta.
Torvmyr .
Torvhus i Sandvikjo.
19
Side117
Torvmyrane vert danna over fleire tusen år, når organisk masse er så metta av
vatn at den ikkje vert brote ned. På mange av gardane i Fitjar var det lite eller
ingen skog, og torv var ein svært viktig ressurs. Dei som sjølv ikkje eigde
torvmyrer, hadde torvrettar i andre si utmark. Torvrettane regulerte kor, og kor
mykje, kvar gard kunne ta ut årleg.
Nokre stader vart det fyrt med torv heilt fram til etterkrigsåra, og me kan
framleis finna spor etter uttak i torvmyrane, torvhus og restar etter taubanar.
Sjølv om kulturminne knytt til torvtaking høyrer til vår nære historie, er det berre
i Sandvikjo vi veit om eit intakt torvhus. Murar etter torvhus i utmarka og i
Fitjarøyane er det mange av.
KULTURMINNE FRÅ TRU OG KRISTENLIV
Heilt frå Håkon den gode si tid har det kristne livssynet arbeidd seg inn og
rotfesta seg i Fitjar. Kyrkja og gravplassen har røter attende til Håkon den Gode
si tid på 900-talet. Den gamle steinkyrkja vart sett opp tidleg på 1100-talet eller
tidlegare, men den vart riven i 1866.
Noverande Fitjar kyrkje vart teken i
bruk hausten 1867. Frå gammalt av
høyrde Fitjar til same prestegjeldet
som Stord og Valestrand, og hadde
presten saman med dei. Før
reformasjonen, i 1537, heldt presten
truleg til på Prestbø. I 1862 vart Fitjar
eige prestegjeld og fekk eigen
prestegard og klokkargard.
Prestegjeldet fekk same grensene som soknet. Fitjar kyrkje er listeført
kulturminne. Det vil seie at den er vurdert som eit svært viktig kulturminne. Den
er ikkje freda, men alle endringar må godkjennast av Riksantikvaren.
Prestegarden vart bygd i 1864/65. I dag er det berre våningshuset som står att
av dei opphavlege bygningane.
Klokkargarden vart bygd i 1865. Dette
huset står framleis og kan skilta med ei
mangslungen historie. Den vart bygd som
klokkar- og lærarbustad, men har opp
gjennom åra hatt mange funksjonar:
reserve-kyrkje, bank, postkontor, bibliotek,
klasserom, privat bustad, barnehage,
musikkrom, treningsrom, lager og
møtestad for friviljuge organisasjonar.
20
Side118
Bedehus
På 1900-talet kom bedehusa. Først bedehuset på Rimbareid (1915). Seinare kom
det bedehus på Tislavoll (1926, åttekanta etter modell frå det første kristne
lokalet i Kapernaum), Sælevik (1927), Osternes (1929), Hatlevik (1940) og
Stranda (1967, brakke frå Osternes festning). I Øvrebygda sette
Pinsemenigheten opp bedehuset Sion og Den frie evangeliske forsamling sette
opp Betanien. Bedehuset på Rimbareid vart etter kvart for lite, og det vart sett
opp nytt ved sentrum i 1982.
Bedehuset i sentrum.
Dåfjorden bedehus.
KULTURMINNE MED SEGNER OG SÆRKILDE TRADISJONAR
På vestsida av Kråko ved Steingardseid ligg Huldrasteinen, ein firkanta stein som
er om lag cirka tre meter brei, og den knyter dert seg ei segn til:
Segna seier at det var ei jente frå
Helland som var i teneste på
Vestbøstad. Ho vart sett til å gjeta
buskapen på Kråko. Ein kveld kom ho
ikkje heim med buskapen, og ein tok
til å bli redd for jenta. Det vart leita
både til "lands og vanns" i 3 samfulle
dagar, utan anna resultat enn
treskorne hennar som vart funne
attmed Huldrasteinen. Då var dei
overtydde om at huldra hadde teke
jenta, og no var gode råd dyre. Dei
hadde lært at kyrkjeklokka hadde makt til å løysa dei som var bergtekne. Difor
henta dei den gamle kyrkjeklokka for å kima på staden. Då kyrkjeklokka kima,
kom jenta, men ikkje ut av steinen. Ho hadde teke seg nokre fridagar uløyves for
å vera hos kjærasten sin på Hjelmen, ei lita øy i nærleiken. Elskhugen hadde
vorte for stor.
(Nedskrive av Arne Tislavoll)
21
Side119
DEL 3 UTVAL AV KULTURMINNE GEOGRAFISK INNDELT
Ein har valt å dela Fitjar inn i åtte geografiske område som ligg naturleg til
kvarandre. Her er det teke med eit utval bilete for å vise breidda av kulturminne i
kommunen. Den samla oversikta over kulturminne er å finne i del ??, bak i
planen. Der vil ein finne omtale av kvart objekt, lista opp etter gards- og
bruksnummer, med datering og kulturell verdivurdering. Fullstendig
biletmateriale og kartfesting av kulturminna vert å finne som vedlegg til planen
på Fitjar kommune si heimeside fram til ein har fått eit digitalt verkty som er
eigna for dette formålet.
Utviklingstrekk i byggeskikken frå mellomalderen til 1900 talet.
Sidan det i del 4 vert presentert ei stor mengd ulike bygningar, har ein her valt å
byrja med å presentere ein del utviklingstrekk i byggeskikken.
I mellomalderen nytta ein hus med enkel planløysing. Dei såkalla røykjestovene
var berre eitt rom, med åre i midten og ljore i taket. Etter kvart vart det vanleg
med sval og kove. På gardane i Sunnhordland var det mot midten på 1800-talet
vanleg med lemsstover. Dette var røykjestover som var slegne saman med
sengebuer/glasstover. Lemsstovene var to lafta kassar, med lem over.
Under utskiftinga av klyngjetuna vart det meir og meir vanleg å slå saman
bygningane på denne måten. Då ein gjekk over frå røykomn til pipe, vart det
vanleg å bygge lem over røykestova. Lemen overtok mellom anna
stabbursfunksjonen og vart nytta til soverom.
Utover 1800 talet vart byggeskikken påverka av byarkitektur, med symmetriske
planløysningar. Denne måten å byggja våningshus på, vart kalla bygdeempir. Her
hadde ein kjøkken i midten og ei stove på kvar side. Desse husa hadde to
skorsteinar. Denne typen hus var svært vanleg og dei fanst på bortimot kvar
einaste gard på Vestlandet rundt 1840. Det er slike hus ein finn mest av på
gardane på Vestlandet den dag i dag.
Grindverkteknikk vart nytta til bygging av løer, utmarksbygningar og naust heilt
fram til første halvdel av 1900-talet. I enkelte løer på Vestlandet er det påvist
grindverk frå mellomalderen. Det kan sjå ut som om dette har vore ein ubroten
byggjetradisjon som har vart i meir enn 350 år.
22
Side120
OMRÅDE FITJARØYANE
23
Side121
Kjeholmen/Smedholmen
Våningshus. 15.1. Kystgardmiljø.
Notbu. 15.1 kystgardsmiljø.
I dei siste generasjonane har Kjeholmen blitt kalla Smedholmen, av di her budde
børsesmed, som hadde reparasjonsarbeid for Sunnhordland Regiment. Familien
høyrde til dei kondisjonerte og held lag med borgararistokratiet i Engesund,
Brandasund, Bekkjarvik, med fleire.
Holmen høyrde tidlegare til Vesbøstad, som truleg har brukt holmen til beite for
kje. Garden vart truleg rydda i siste halvparten av 1600 og skyldsett som
sjølvstendig gard i 1723. Garden vart føreslegen freda i 2015.
Kårhus. 15.1. Kystgardmiljø.
Rydningsrøys. 15.1. Kystgardmiljø.
24
Side122
Engesund
Utedo og skytje, 17.1. Kystgardmiljø.
Løe, 17.1. Kystgardmiljø.
Gjestgjevarstad, 17.1. Kystgardmiljø.
Notbu, 17.1. Kystgardmiljø.
Engesund ligg på øya Engesund vest for Fitjar, attmed den gamle skipsleia langs
kysten, kalla Norvegen. Garden grensar i aust og sør til Engesundsleia, i vest til
sundet mellom øya Engesund og Ivarsøy og nord til Selbjørnsfjorden. Garden
vart rydda i første del av 1600-talet. I 1723 vart den skyldsett som eigen gard. I
del 2 er det meir å lese om Engesund si historie som gjestgjevarstad.
25
Side123
Ivarsøy
Ivarsøy er truleg den eldste garden i Fitjarøyane. Her er det funne ei steinøks og
ei hakke av grønstein.
Våningshus, 18.5. Kystgardmiljø.
Naust og sjøbu, 18.5.
Kystgardmiljø.
Utedo/skytje, 18.5 Kystgardmiljø.
Langøy
Langøy vart skyldsett i 1838. Garden var middels lettbrukt og middels godt
oppdyrka.
Rydningsrøys, 19.1.
Kystgardmiljø.
26
Side124
Skytje, 19.1. Kystgardmiljø.
Torsdagsøy
Garden var opphavleg husmannsplass under Fitjar. Den vart skyldsett som eigen
gard i 1723.
Smie, 22.1/2. Kystgardmiljø.
Våningshus, 22.1/2. Kystgardsmiljø.
Løe, 22.1/2. Kystgardmiljø.
Eldhus, 22.1/2. Kystgardmiljø.
Hanøy
Hanøy var husmannsplass under Brandasund og skyldsett i 1723.
Steingard, 25.1. Kystgardmiljø.
Våningshus og drengestove, 25.1. Kystgardmiljø.
27
Side125
Steinsett gardsveg, 25.1. Kystgardmiljø.
Utedo og løe, 25.1. Kystgardmiljø.
Naust, 25.1. Kystgardmiljø.
Saugholmen
Opphavleg husmannsplass under Tverderøya.
Våningshus,36.4. Kystgardmiljø.
28
Side126
Båtoppdrag, 36.4. Kystgardmiljø.
Rydningsrøys, 36.4. Kystgardmiljø.
Ringholmen
Ringholmen var opphavleg
husmannsplass under Tranøyo. I
1876 vart det oppretta ein
fyrstasjon som var bemanna fram
til 1918. Då blei stasjonen lagt ned
og erstatta med ei fyrlykt.
Fyrstasjon, 38.4. Enkeltobjekt.
Dalen
Dalen ligg i nordre enden av
Ålforo. Garden var opphavleg
husmannsplass under Fitjargarden.
Den vart skyldsett i 1723 som
eigen gard.
39.2 Kystgardmiljø.
29
Side127
Hatlevik
Hatlevik var opphavleg husmannsplass under Fitjargarden. Den vart skyldsett
som sjølvstendig gard i 1723. På Hatlevik er det funne flintavfall frå steinalderen
og ei klebersteinsskål.
40.1. Kystgardmiljø.
Fattigmannshavn
Garden var ein gammal husmannsplass under Fitjargarden. Den vart skyldsett
som eigen gard i 1723. Munkane frå Halsnøykloster hadde eit hospits der, kor
reisande fekk hamn og husly. Truleg er det munkane som har gjeve staden
namnet, då dei reisande ikkje alltid ville betala munkane for tenestene deira.
30
Side128
Våningshus og skytje, 45.1. Kystgardmiljø.
Straumøy
Garden var opphavleg husmansplass under Fitjargarden, og skyldsett som eigen
gard i 1723.
Utedo, 47.1. Kystgardmiljø.
Steinsett veg, 47.1. Kystgardmiljø.
31
Side129
Eldhus, 47.1. Kystgardmiljø.
OMRÅDE ØVRABYGDA
Område Øvrebygda består av gardane 49 Helland, 50 Hovstad, 51 Tislevoll, 52
Storevik.
32
Side130
Helland
Helland ligg sentralt geografisk plassert i Fitjar kommune, på vestsida av
Storavatnet. Det er ein av dei eldste gardane i Fitjar. Her er det funne ei
leirkrukke som er datert til 500 år før Kristus.
Garden kan ha blitt utskild frå Hovstad i gamal tid. Hovstad var truleg plassen
hovet låg (hus til bruk i heidensk gudsdyrking) og Helland kan ha vore jorda som
låg til hovet. Desse gardane kan difor ha vore sentrum for gudsdyrkinga i bygda i
heidensk tid.
I tillegg til arbeidet med jorda, dreiv bøndene på Helland også med fiske. I
Hellandsfjorden hadde mange gardar naust, og somme hadde partar i naust
lenger ute i øyriket. Laksefisket i Kjærelva var også ei kjærkomen ekstra-inntekt.
Bøndene på Helland og Vestbøstad bytte på å fiska i elva kvar sine år og fekk
store fangstar.
Hellandsgarden hadde fleire husmannsplassar. I nord låg Synningjo. Her var det
eit grunt sund, som folk og fe måtte symja over om dei skulle nordover mot
Vestbøstad og Fitjar. I sørvest låg Koløyo, som har fått namn etter ein stad der
ein dreiv med kolbrenning. Koløyo var tidlegare var delt mellom Helland og
Storavikjo, men vart i 1745 lagt til Helland.
Våningshus, 49.2. Gardsmiljø.
Mur av eldhus, 49. 9. Gardsmiljø.
Skytje, 49.9. Gardsmiljø.
Steingard, 49.9. Gardsmiljø.
33
Side131
Hovstad
På Hovstad var det fram til cirka 1880 klyngjetun på bruk nr. 1, der alle bruka
hadde husa sine. Etter kvart vart husa flytta til kvart sitt bruk. Det var tømrahus
som vart plukka ned og sett opp att på bruket dei høyrde til. Det er funne fleire
oldfunn på Hogste, mellom anna på Tytehaugen, aust for bruk nr. 8. Der er det
funne restar av ein steinsett ring, som kan vera restar etter hovet.
Frå utmarka på Hovstad kunne ein følgja ein snarveg til Koløyo. Denne gjekk
over “Kuskar”. Det gjekk også ein sti (busti som tyder krøterveg) frå Helland til
Koløyo.
Skytje, 50.4. Gardsmiljø.
Stølshus , 50.4. Gardsmiljø.
Naust, 50.4. Gardsmiljø.
34
Side132
Tislavoll
Tislavoll grensar til Rydland i aust, Søre Stokkjen i i sør, Storavikjo i vest og
Hovstad i nord. Garden er gammal, men yngre enn Hovstad. Namnet blir tolka
på fleire måtar. Det kan vera etter elvenamnet Tisla, som då har vore namnet på
bekkjen (som rann roleg med ein tislelyd) mellom Tislavoll og Hovstad. Det kan
også henda at nemnet kjem av plantenamnet tistel. I 1519 vart namnet skrive
Tislevoll.
Våningshus, 51.4 Gardsmiljø.
Skytja, 51.4. Gardsmiljø.
35
Side133
OMRÅDE DÅFJORDEN
Område Dåfjorden består av gardar 53 Stokken søre, del av 50 Hovstad og del
av Tislavoll.
Området som i dag vert omtala som Dåfjorden, utgjer den sørvestlege delen av
kommunen og dekkjer landområdet mellom nordre Dåfjorden og Stokksundet. Ei
anna nemning har vore Nordstokken, i motsetnad til Sørstokken, som er
naboområdet i Stord.
Den austre delen høyrde opphaveleg til Tislavoll, og garden hadde ei seter her.
Garden Stokken som opphavleg var eit husmannsplass under Tislavoll vart truleg
skyldsett tidleg på 1600-talet og brukarane dukkar opp i kjeldene rundt 1650.
36
Side134
Den vestre delen var opphavleg husmannsplassar under garden Hovstad. Det
eldste bruket er truleg Sælevik, der ein av kjeldene ser at det budde folk i andre
halvdel av 1600-talet, men ifølge bygdeboka er det ting som tyder på at det kan
ha budd folk her frå mellomalderen. Desse to eldste bruka har det til felles at dei
har gode hamner. Begge stadene er det fortøyingsringar frå seglskutetida.
Bruka Skaret, Jordnåo, Skaraneset, Vinskjevikjo og Skomyro busette mellom
1800 og 1850.
Næringsgrunnlaget var opphavleg jordbruk og fiske. I førre århundre var verftet i
Dåfjorden ein viktig arbeidsplass. Her var det også postkontor og stoppestad for
rutebåt.
Eldhus, 50.10. Gardsmiljø
Sommarfjøs, 50.13. Murmiljø.
Torvhusmur, 50.13. Murmiljø.
37
Side135
OMRÅDE NESBØ – RYDLAND
Område Nesbø – Rydland består av gardsnumra 54 Rydland, 55 Sæterbø, 56
Liarbø, 57 Årbø, 58 Tveita, 59 Vik og 60 Nesbø.
38
Side136
Rydland
Garden Rydland ligg på vestsida av Stordøya, i søre delen av Fitjar
kommune. Her har det truleg budd folk svært lenge. I Dalen, like ved
Storavatnet, er det gjort funn av ei utbrend mannsgrav, steinøks, spyd m.m.
Dei første skriftlege prova på at her har budd folk, har ein frå 1300-talet. Då er
Rydland nemnt i samband med at noko av løna til presten vart dekka av innkoma
frå garden.
Frå midten på 1700-talet og vel 50 år utover var Rydland lensmanngard for Våg
skipsreid. Det var Knut Rydland og son hans, Ola, som hadde vervet i desse
åra. Etter desse 50 åra vart lensmannskontoret flytta til Nord-Fodno, men
lensmannsvervet vart verande i same slekta i to generasjonar til.
Stabbur, 54.1 Gardsmiljø.
På garden har det vore drive aktivt jordbuk heilt fram til i dag. I tillegg til
jordbruksdrifta, har skogen hatt mykje å seia for næringsgrunnlaget på denne
garden. Rydland er den garden i Fitjar som har dei største skogteigane. Tilgang
til vassfall har òg gitt eigarane høve til å driva både sagbruk, kverner og
kraftverk. På 1600-talet vart det teke ut tømmer og skore material for eksport til
Skottland.
Utedo, torvlager, 54.1. Gardsmiljø.
Grunnmur, kraftverk, 54.1. Gardsmiljø.
39
Side137
Sæterbø
Garden Sæterbø ligg heilt sør i Fitjar
kommune, litt for seg sjølv, oppom
nabogardane Liarbø og Rydland. Sæterbø
er den einaste fjellgarden i Fitjar og ligg
omlag 170 m.o.h. Frå garden har ein
flott utsyn over Fitjarøyane og havet.
Opphavleg var truleg garden ei sæter for
gardane som ligg nede i bygda. Det kan
sjå ut for at garden ein periode låg øyde
på 1500-talet, men at den kom i drift att
på slutten av århundret.
Kjerrehus, 55.1. Gardsmiljø.
Rundt tunet er det dyrka opp fine teigar med slåttemark og beite. Det er også
planta ein god del skog på garden. Elles ligg det store areal med uproduktiv
fjellmark til eigedomen. Sæterbø har ikkje vorte delt opp i fleire bruk.
Ein periode på 1960-talet dreiv eigaren sundagskafé i stovehuset på garden.
Stabbur, 55.1. Gardsmiljø.
Liarbø
Liarbø ligg på vestsida av Stordøya, sør i Fitjar kommune. Den er nabogard til
Rydland og Sæterbø. Garden ligg for seg sjølv oppe i lia, før ein kjem til fjells.
Det er ikkje gjort funn på garden som tyder på at her har vore busetnad før etter
seinmellomalderen.
Truleg har den vorte rydja av gardsfolka på gardane som ligg vestafor. Frå
slutten av 1500-talet finn ein kjelder som fortel at det vart betalt skatt frå
garden.
Garden har ikkje vorte delt opp i fleire bruk. Arealgrunnlaget har nok sett
avgrensingar for slikt. Difor er det berre eitt tun på garden, og dette har
gjennom fleire generasjonar vore bustad for ein familie. Til garden høyrer det
fleire bygningar frå 1700- og 1800-talet, som er godt tekne vare på.
40
Side138
Vedhus, 56.1. Gardsmiljø.
Løe, 56.1. Gardsmiljø.
Arbeidshus, 56.1. Gardsmiljø.
Stølshus, 56.1. Gardsmiljø.
Røykjehus, 56.1. Gardsmiljø.
41
Side139
Hønsehus, 56.1. Gardsmiljø.
Stabbur, 56.1. Gardsmiljø.
Årbø
Årbø ligg på austsida av Storavatnet, og oppover mot Stordafjella. I sør er
Rydland og Liarbø grannegardar og i nord ligg Tveita. Det er ikkje gjort fornfunn
som garden kan tidfestast etter. I 1723 hadde ikkje garden husmannsplass.
Stølshus, 57.4. Enkeltobjekt.
Rotveksthus. 57.20 Enkeltobjekt
Kårhus, 57.24. Enkeltobjekt.
Støttemur. 57.20 Enkeltobjekt
42
Side140
Tveita
Tveita er ikkje svært gammal, truleg eldre enn grannegarden Årbø, men yngre
enn Vik, som den truleg er opprydja frå. I 1723 hadde ikkje garden
husmannsplass, men den hadde ei lita kvern til eige bruk.
Eldhus, 58.3. Gardsmiljø
Våningshus, uthus og løe, 58.6. Gardsmiljø.
43
Side141
Vik
Garden er truleg av dei eldste i Fitjar. Her er mange fornfunn. Det er funne tre
mannsgraver med rikhaldig gravgods, mellom anna ein torshammar i sølv. Det er
funne ei dvergøks frå yngre jernalder, smelta bronse, og ein celt frå eldre
jernalder. Elles er det funne flintskrape, flint, slipt skifer, steinhakke og
skaftholhakke. I 1723 hadde garden korkje husmannsplass, skog eller kvern,
men ei seter. I nyare tid vart fire husmannsplassar rydja.
Gardsmiljø.
Gardsmiljø.
Gardsmiljø.
44
Side142
OMRÅDE VESTBØSTAD - KALVEID
Inneheld gardane Vestbøstad 61 og Kalveid 62.
Det har budd folk på Vestbøstad frå eldgamle tider, og det er funne restar etter
busetnad like frå steinalderen (omlag 6000 f.Kr.). Det er funne gravhaugar, økser,
pilspissar og helleristningar på garden.
Lysekloster i Os eigde jorda på Vestbøstad frå omlag år 1200. Garden vart løyst
av brukarane i 1874. Vestbøstad var rik på naturressursar, god jordsmon, fisk i
Kjærelva og Storavatnet, fisk i sjøen mellom holmar og skjær og heilt ut i havet.
Vestbøstad eig og har beiterett i Fitjar fjellsameige, har seterstøl med skogpart i
Steindalen.
45
Side143
Vestbøstad var frå 1500 til 1655 berre to bruk. I 1655 vart garden delt i fire bruk
som var like store. I 1715 vart garden delt i seks bruk. Ca 1800-1830 vart
gardane delte slik at det vart tilsaman elleve gardsbruk. Til Vestbøstad høyrde
Brendaholmen og Storliholmen i Hellandsfjorden, nedste og øvste Vanholmen i
Storavatnet og Litle Eldøyo vest av Kråko. Storavatnet er om lag 3 km2 med eit
nedslagsfelt på 48 km2. Vassrettane til dette vassdraget vart frå cirka 1800
tillagt Vestbøstad. Fiskerett i halve Kjærelva høyrde også til garden. I 1980 vart
det starta produksjon av lakseyngel i dette området med rik tilgang av vatn frå
Storavatnet.
Nordaust av garden ligg ein stor fjellknaus som heiter Valberget. Den vernar mot
nordavinden og er dekka av bjørk.
Vestbøstad
Kårhus, 61.6. Gardsmiljø.
46
Side144
OMRÅDE SENTRUM
Område sentrum består av Havn gnr. 67, Volden gnr. 66, Fitjar gnr. 65, Skålevik
gnr. 64 og Prestbø gnr. 63.
Ei stor mengde gravfunn frå Rimbareid, Prestbø, Skålevik og Fitjar indikerer stor
aktivitet i området i førhistorisk tid. Også restar etter bygningar og andre funn
frå sjø, åker og eng vitnar om det same. Bronsealderrøysa Rimsvarden er godt
synleg. Herifrå er det vidt utsyn over Fitjar-bygda.
Fitjargarden vart tidleg eit maktsentrum på Vestlandet frå før vikingtida. Minnet
om stordomstida i vikingtida hang ved garden, men bleikna utover i
mellomalderen. Kongen selde garden i 1665, og garden vart adeleg setegard
fram til 1761, då den vart bondegods.
47
Side145
Rimbareid
Garden er svært gammal. Her er mange fornfunn som fortel om gammal
busetnad og velstand. Ei stor gravrøys ligg på Rimsvarden. I grava vart det
mellom anna funne eit bronsesverd, som no er på Bergen Museum. I ei røys
nedanfor Rimsvarden er det funne to spyd som låg i kors. Elles er det i
gravrøysene funne leirkrukker, glasperler, beinterningar, spelbrikker, beinkammar,
bjørneklør, sverd, spyd og fiskesteinar.
Våningshus, 62.1. Enkeltobjekt.
Våningshus, 62.2. Enkeltobjekt.
Prestbø.
Garden er ikkje svært gammal. Den er truleg opprydja under Fitjar. Tre
steinøkser, ein flintdolk og ein flintodd er funne på garden. Ein har grunn til å tru
at Prestbø ikkje har vore prestegard, men at hovdingane som budde på Fitjar
hadde si eiga kyrkja på garden og eigen prest som dei løna sjølv.
Dalebua, 63.20. Sentrumsmiljø.
Våningshus/gjestgjevarstad, 63.20. Sentrumsmiljø.
48
Side146
Bakeri
63.20 Sentrumsmiljø
Naust 63.20 Sentrumsmiljø
Fitjar
Fitjargarden er den sentrale garden i Fitjar. Etter den har kommunen fått namn.
Garden er utan tvil den eldste i Fitjar. Her er gjort mange fornfunn. Her ligg også
sju gravhaugar og ei gammal kjelde, «Håkonarbrunnen». Elles har ein funne
gravgods både frå manns- og kvinnegraver, og ein del steinalderreidskap.
65.141, Gardsmiljø.
Eldhus.
Eldhus.
Vedhus.
49
Side147
OMRÅDE BREIVIKJO - ÅRSKOG
Område Årskog og Breivikjo består av gnr. 69 Årskog og gnr 68 Breivikjo.
50
Side148
Årskog
Årskog ligg nord for Fitjar sentrum mellom Handfjellet og Fitjarvik. Garden vart
rydda under kongsgarden, men det er ikkje gjort fornfunn på staden. Sjølv om
jorda var god og ein dyrka både korn og poteter, var fiske ein viktig del av
næringa på garden. I dag er gnr. 69.3 museumstun.
Naust, 69.3 Gardsmiljø museum.
Stabbur, 69.3 Gardsmiljø museum.
Løe, 69.3 Gardsmiljø museum.
Våningshus, 69.3 Gardsmiljø museum.
51
Side149
OMRÅDE OSTERNESET
Område Osterneset består av gardsnr. 70 Landa, 71 Gloppo, 72 Lillenes, 73
Skumsnes, 74 Tufteland litle, 75 Tufteland store , 76 Tveit ,77 Stokken nordre og
78 Sandvikjo.
I Osterneset har det budd folk heilt sidan bronsealderen og kanskje endå lenger.
Det er funne graver og reiskaper som tyder på det. Enkelte gardsnamn tyder
også på at det har budd folk i Osterneset i lange tider. Då kristendomen kom til
Vestlandet og det vart bygd kloster, vart nokre av gardane lagde inn under
Lysekloster og andre under Halsnøy kloster. På 1500-talet vart dei same gardane
leiglendingar. På nokre av gardane var det også husmenn. Dei dreiv nyrydning og
52
Side150
dyrka jorda og hadde dyr. Dei bygde seg kvernhus, både på Landa og Gloppo. På
1800- og 1900-talet vart det på grunn av lite skog og ved til å fyra med, også
spadd torv til brensel både på Hondsryggen og Gunnarslåtto. Bøndene livnærte
seg også av fiske. Det fanst kastevågar, der bøndene kasta med landnot. Det
var bønder frå dei fleste gardane i Osterneset som slo seg saman i to båtar,
”Lykkensprøven” og ”Forsøket”.
Godt bevarte naust og sjøbuer som er fleire hundre år gamle, har me i
Gloppevågen, Tuftalandsvågen/Øyorsvågen, Nesevågen/Skumsnes, Tveitevågen,
Sandvikvikjo og ved Levågsjøen.
På Landa er det tufter etter klyngetun som det budde folk på fram til ca. 1860.
Då vart husa flytta til tun slik me ser dei i dag. Det var på same måten også på
andre gardar, som til dømes Skumsnes, Tuftaland og Gloppo.
Landa
Garden er truleg ein av dei eldste på denne kanten av bygda. Her ligg to
gravrøysar.
Eldhus.
Våningshus,70. Gardsmiljø.
53
Side151
Skumsnes
Garden er truleg den eldste i området. Det ligg fleire gravrøyser på garden.
Garden hadde ikkje anna næring enn avlinga.
Våningshus, eldhus og skytje, 73? Gardsmiljø.
Naust.
Tufteland Litle
Garden er truleg opprydja under Tufteland store. Garden hadde ikkje anna
næring enn avlinga.
Løe, 74.2 Gardsmiljø.
Våningshus, 74.2 Gardsmiljø.
Tufteland Store
Garden er truleg opprydja i mellomalderen. Det er ikkje funne fornminne der.
54
Side152
OMRÅDE STRANDO
Området Strando består av gardsnr 79 Levåg nedre, 80 Levåg øvre, 81 Engevik
nordre, 82 Engevik midtre, 83 Engevik søre, 84 Hovland, 85 Vistvik, 86
Hageberg, 87 Raunholm Nordre, 88 Raunholm Søre og 89 Eide.
Sverresoga nemner at ein baglarflokk gjekk i land i Vistvikjo og gjekk over fjellet
for å spionere på birkebeinarane som låg i Eldøysundet. Året var 1207 og det var
borgarkrig i landet. Vegen over fjellet har nok vore mykje brukt og vert kalla
Kyrkjevegen. Den går frå garden Hovland via Kyrkjevatnet, over Fitjarstølane og
til Fitjarbygda. Elles var vegen stort sett sjøen. Strandafolket rodde og segla for
her var ikkje ein gong kjerreveg, berre ein gangsti mellom gardane.
Gardane her er små og brattlendte. Mannfolka måtte her, som i dei fleste andre
grender, ut i løna arbeid. Det kunne vere sjøfart, fiske, anleggsarbeid, båt- og
husbygging. Det siste viser igjen i firmaet Engevik og Tislevoll, som dels har sine
røter her.
Det var eit stor framsteg i 1938, då det vart laga kai og handel ved
Hovlandsjøen, og «Dampen» kom og gjekk med varer, folk og fe.
55
Side153
Endå større revolusjon var det då veganlegget Agdestein – Levåg kunne opnast i
1965, etter ein anleggsperiode på over 20 år. Men dei som gledde seg over at
nyvegen vart lagd så nær trappa som mogleg, kunne ikkje tenkja seg utviklinga
til dagens E39 der tungtrafikken i dag dundrar gjennom tunet.
På Eide fanst det både bensinstasjon og bilverkstad ei tid.
Ein del nye hus er komne til på gardane, men det er mest slutt på tradisjonell
gardsdrift.
Levåg Nedre
Garden er ikkje gammal, og det er ikkje funne fornminne her. Ein husmannsplass
låg under garden. Garden hadde litt skog og ei kvern.
Færøysund
Våningshus.
Krambu.
Sjøbu.
Kårhus.
56
Side154
Levåg Øvre
Truleg vart Levåg delt i to bruk i sein mellomalder. Det er ikkje gjort fornfunn her.
Garden hadde berre avlinga som næring.
Våningshus.
Naust.
Engevik Nordre
Garden er gamal. Det ligg to gravhaugar der. Garden var del av ein stor gard
som seinare vart delt i tre. Garden hadde ikkje anna næring enn avlinga
Husmannsplass, 81.1. Gardsmiljø.
Engevik Søre
Garden er skild ut frå Engevik nordre. Det er ikkje gjort fornfunn her. Garden er
ikkje nemnd i kjeldene før 1590.
Det var ikkje gjort fornfunn til å tidfeste garden med. Garden hadde ikkje
husmannsplass, heller ikkje skog eller sæter. Det fanst ei kvern til eige bruk.
57
Side155
Fjøsmur, 84.1. Gardsmiljø.
Løemur, 81.1. Gardsmiljø.
Utedo, 84.1. Gardsmiljø.
58
Side156
Eide
Garden har fått namn etter eidet som skil Eideklubben, eit lite nes som stikk ut i
Langenuen, frå fastlandet. Det er ikkje gjort funn av fornminne på Eide.
Eide låg øyde i siste delen av mellomalderen og utover. I 1723 fanst det korkje
husmannsplass eller sæter der, men det var nok skog til brennefang og ei lita
kvern til eige bruk. Jorda var god til korn – og høydyrkingl, men var svært
tungbrukt. Garden hadde ikkje anna næring enn avlinga.
88.1, Mur, Larsaklubben. Murmiljø.
Våninhgshus, 89.1. Gardsmiljø.
Husmannsplass, 85.11. Murmiljø.
Enkeltmiljø, 85.11. Murmiljø.
59
Side157
DEL 4 ANDRE KULTURMINNE
65.3 Kongsbrunnen.
61.8 Kolerakyrkegarden.
Ankerplass.
50.10, Dåfjorden. Løypestrengfeste.
Misjonsåkeren
Misjonsåkeren var rydda og broten ved
århundreskiftet 1900. Folket i Osterneset
dyrka poteter og inntekta gjekk uavkorta til
misjonen. Det meste av potetsalet gjekk
føre seg i Bergen og inntekta vart delt
mellom dei ulike misjonsforeiningane i
Osterneset. I seinare tid er åkeren rydda
og merka for publikum.
60
Side158
Offentlege bygg og forsamlingshus
I Fitjar er det fire offentlege bygg og forsamlingshus som er vert definerte som
kulturminne. Fitjar tinghus bygd i 1965. Bygget har vore uforandra på fasaden
sidan det vart sett opp. Det spelar ein viktig rolle i Fitjarsamfunnet og vert difor
teke med som kulturminne. Fitjar ungdomshus, bygd i 1952, fungerte som bygda
sitt kulturhus i mange år. Fitjar kultur- og idrettsbygg, som opna i 2001,
viderefører kulturlivet si historie i Fitjar. Fitjar Losjehus har ei rik historie, det
vart flytta frå Hegraneset der det var ein del av hermetikkfabrikken, til den
staden det står i dag. Det har i mellomtida vore mellom anna tilhalds for tyske
soldatar, skule, losjehus og øvingslokale for Fitjar musikklag.
Fitjartun ungdomshus.
Fitjar losjehus.
Fitjar rådhus.
DEL 5 GENERELL INFORMASJON
Aktørar og mynde
Miljøverndepartementet er formelt ansvarleg for det nasjonale
kulturminnevernet.
Riksantikvaren er direktorat for kulturminneforvaltning og ansvarleg for
gjennomføring av statleg kulturminnepolitikk. Kan gjera vedtak om freding.
Hordaland Fylkeskommune forvaltar kulturminnevernet på regionalt nivå.
Fitjar kommune har ansvar for reguleringsplanar, arealplanlegging
og at kulturarv vert gitt merksemd i kommunale planprosessar og den enkelte
byggesak. Kan gjera vedtak om vern gjennom reguleringsplanar. Kommunen har
også ansvar som eigar av samlingar og anlegg.
Bergen Museum har ansvar for fornminne og før-reformatoriske gjenstandar.
Bergen Sjøfartsmuseum har ansvar for kulturminne under vatn.
Sunnhordland museum har i samråd med Fitjar kommune ansvaret for i
varetaking av Årskog museum.
61
Side159
Ulike typar vern:
Vern etter plan- og bygningsloven (pbl)
Plan- og bygningsloven er hovudverkemidla for å avklare arealbruksinteresser i
samband med automatisk freda kulturminne, vern av kulturminne- og kulturmiljø
av lokal, regional og nasjonal verdi. Kulturminne, kulturmiljø og landskap kan
sikrast i kommuneplan og reguleringsplan ved regulering i omsynssoner.
Kommuneplan



Omsynssoner med føresegner eller retningsliner, jf. pbl. § 11-8
Føresegner til arealformål, jf. pbl. §§ 11-10 og 11-11.
Generelle føresegner, jf. § 11- 9, se kap. 6.9
Reguleringsplan



Arealformål LNFR med underformål vern av kulturminner og kulturmiljø, jf.
pbl. § 12-5.5
Hensynssoner med bestemmelser , jf pbl. § 12-6
Bestemmelser til arealformål, jf. pbl. § 12-7
Det er då knytt retningsliner og føresegner til utvalde områder og/eller
kulturminner, eller generelle føresegner i kommuneplanen for definerte grupper,
til dømes alle SEFRAK-bygningar.
Tiltak som vil råke kulturminne, kulturmiljø og landskap som er underlagt eit
formelt vern, jamfør førnemnde, kan være søknadspliktige og må avklarast med
kommunen eller rette kulturminneorgan.
Verneverdige kulturminne
Sjølv om eit kulturminne eller kulturmiljø ikkje er freda eller regulert til vern
gjennom plan- og bygningsloven, kan det være verneverdig. Det er difor viktig at
kommunen (og eventuelt fylkeskommunen) vurderer verneverdien til desse
kulturminna i samband med plan- og byggesaker (sjå òg under om SEFRAK og
bygningar eldre enn 1850). Det er ikkje alltid så lett å vite kva som er
verneverdig. Bygningar frå 1950-tallet, eller nyare, kan også være verneverdige.
Verneverdige kulturminne og kulturmiljø kan verta gitt eit formelt vern, enten
gjennom freding etter kulturminneloven eller vern gjennom plan- og
bygningsloven. Men like viktig er det at den enkelte eigar er merksame på og
verdset dei kulturhistoriske og arkitektoniske verdiane som dei verneverdige
kulturminna og kulturmiljøa har.
62
Side160
Juridiske verkemiddel
Kulturminnelova
Kulturminnelova har som føremål å verne og ta vare på kulturminne. Lova
inneheld føresegner om vern av faste og lause fornminne frå oldtid og
mellomalder, samiske kulturminne eldre enn 100 år og kulturminne frå nyare tid.
Alle kulturminne frå før reformasjonen (1537), er automatisk freda. Frå § 3 har
vi: “ -Ingen må sette i gang tiltak som er egna til å skade, øydelegge, grave ut,
flytte, forandre, dekke til, skjule eller på annen måte utilbørlig skjemme freda
fast fornminne eller framkalle fare for at dette kan skje.»
Ved planlegging av større tiltak har det ansvarlege forvaltningsorganet plikt til å
undersøkja eller melda frå til ansvarlege antikvariske styresmakter for å få
undersøkt om tiltaket vil påverka kulturminnet. Det er utbyggjaren som i
utgangspunktet skal dekkja kostnadane ved slike undersøkingar.
§ l 5 opnar for freding av nyare kulturminne som har arkitektonisk eller
kulturhistorisk verdi. Dette fredingsvedtaket gjeld bygningar og anlegg, men
også gamle ferdslevegar, bruer, vegmerke, brygger og andre tekniske
kulturminne.
§ 21 opnar for freding av området rundt eit automatisk freda kulturminne eller
eit nyare kulturminne. Dette er gjort for at ein kan leggja restriksjonar på
bygging og bruk i områda attmed kulturminnet.
Plan- og bygningslova (PBL)
Plan og bygningslova pålegg kommunane å drive
oversiktsplanlegging gjennom utarbeiding av kommuneplan med arealdel. Her
kan ein visa område som er spesielt interessant i kulturminnesamanheng ved å
bandleggja område etter § 20-4, pkt.4. Dette føreset at ein i løpet av fire år
utarbeidar planar for vidare oppfølging, reguleringsplan eller ved å bruke andre
lover (sjå under). Gjennom plan- og bygningslova skal kommunen òg driva fysisk
detaljplanlegging og handsama byggesaker.
Paragraf 25.6 gir kommunane høve til å regulera til spesialområde for bevaring.
Dette gjeld for område som inneheld “bygningar og anlegg som på grunn av
historisk, antikvarisk eller annen kulturell verdi skal bevarast”. Dette kan omfatta
alt frå større tettbygde område eller kulturlandskap og ned til ein enkelt bygning.
Plan- og bygningslova gir òg føresegner om handsaming av byggjesaker. Mellom
anna er kommunen pålagt etter § 92 (verneregelen) å “ sjå til at historisk,
arkitektonisk eller kulturell verdi som knyt seg til en bygnings ytre, så vel mulig
blir bevart”.
Etter § 81 skal oppføring av nye driftsbygningar i landbruket og endring av
eksisterande driftsbygningar meldast til kommunen.
§ 79 omhandlar uvanleg bygging, og bygningsrådet kan “forby bygningar som
etter sin art eller størrelse avviker vesentlig frå det som er vanlig i strøket,..”
63
Side161
For fleire av dei paragrafane som er nemnt her kan kommunen utarbeide
vedtekter som skjerpar eller lempar, gir tillegg eller unnatak av dei føresegnene
som er gitt i lova.
Naturvernlova
Naturvernlova har berre ein paragraf som er relevant for kulturminnevernet. Men
dette er òg det viktigaste hjelpemidlet om ein vil verne eit kulturlandskap.
I § 5 står det: “For å bevare eigenart eller vakker natur - eller kulturlandskap
kan areal leggjast ut som landskapsvernområde.”
I naturvernlova er særmerkte kulturlandskap definert som: “natureng,
hamnehagar, setervoller og anna gamalt jordbrukslandskap og landskap rikt på
fornminner. Men det kan også omfatte kulturlandskap som er i bruk og har
busetnad. Føresetnaden er at det heile faller naturlig inn i det landskapet ein vil
ta vare på. Kulturlandskapet og landskapet omkring må saman leggjast ut til
landskapsvernområde.”
Stortingsmeldingar
Stortingsmeld.st. 35 (2012-2013) Framtid med fotfeste. Premiss: Kultur, regional
kulturplan (2015-2025) regional plan for attraktive senter i Hordaland (2015-2026).
DEL 6 OVERSIKT OVER KULTURMINNE MED KLASSIFISERING
KULTURELL VERDIVURDERING AV KULTURMINNE KATEGORI A-D
Freda kulturminne.
Automatisk freda kulturminne ( fornminne), listeførde kyrkjer (Fitjar kyrkje),
vedtaksfreda kulturminne (Smedholmen).
Forvaltning:
Det er ulovleg å gjera inngrep i automatisk freda kulturminne og ein omkrins på
5 meter. Saker skal handsamast av riksantikvaren.
A: Svært høg verneverdi (ikkje freda)
Definisjon: Kategori A er kulturminnemiljø og einskildobjekt med særleg høg
verneverdi, som ikkje er freda. Høg alder, autentisitet, eigenverdi eller miljøverdi
er lagt til grunn for verdivurderinga.
Forvaltning: Hovudprinsippet for vedlikehald av bygningar og andre kulturminne
i verneklasse A er å ta vare på dei opphavlege eller gamle elementa og
detaljane, og å skifte ut så lite som mogleg.
Ved på-/ombygging eller andre endringar i miljøet/einskildobjektet, skal ein
kontakta kommunen og nytta fagkompetanse til rettleiing. Slike saker krev
uttale frå lokal høyringsinstans (kulturkontor) og uttale frå fylkeskonservator.
64
Side162
Andre kulturminne som ikkje er bygningar skal behaldast inngrepsfritt.
B: Høg verneverdi
Definisjon: Kulturminnemiljø eller einskildobjekt med høg lokal verneverdi
Dette er objekt med høg kulturell verdi, men med enkelte endringar, som til
dømes vindauge, eller andre detaljar på fasade.
Forvaltning: Hovudprinsippet for vedlikehald er som for verneklasse A, men
skal vurderast av lokal høyringsinstans (kulturkontor) og evt. sendast vidare
derifrå til fylkeskommunen for uttale i særskilde tilfelle.
Andre kulturminne som ikkje er bygningar bør behaldast inngrepsfritt.
C: Kulturminne med lokal verdi
Definisjon: Kulturmiljø eller einskildobjekt kan bli vurdert å tilhøyra verneklasse
C fordi det originale miljøet eller kulturminnet er mykje endra, det er få originale
detaljar att, eller det er i dårleg stand.
Forvaltning: Kulturminne i klasse C skal vurderast lokalt (kulturkontor) i kvart
einskildtilfelle. Sjølv om miljøet som heilskap har klasse C, kan einskilde objekt
ha høgare verneverdi.
Tiltak bør drøftast med kulturkontor på førehand.
D: Låg/ingen verneverdi
Definisjon: Kulturminne som er langt frå opphavleg samanheng eller det er så
lite att av dei, at dei ikkje har verneverdi som kulturminne. Døme: SEFRAKregistrerte bygningar som er så ombygde og moderniserte at ein ikkje kan sjå att
det opphavlege bygget.
Forvaltning: Desse blir handsama etter plan- og bygningslova på linje med
andre bygg. For bygningar frå før 1850 vil ein likevel måtta senda saka på
høyring til fylkeskommunen.
REGISTRERINGAR
Registrering av kulturminne finst i eige dokument. Tabellen viser gards og bruks
nummer, tilstandsvurdering, kommentar/byggeskikk, verdivurdering, datering,
bygningsnummer og kartnummer. Fullstendig bildemateriale finst på Flickr
https://www.flickr.com/photos/127940693@N04 Ved å halde musepeikar på
bilete vert gards- og bruksnummer synleg. Kartfesting av kulturminner finst på
linken under.http://www.fitjar.kommune.no/nyheter/kulturminneplan-for-fitjar-kommuneoffentleg-hoyring/
Fornminneregister: http://www.riksantikvaren.no/Veiledning/Data-og-tjenester/Askeladden
65
Side163
VEDLEGG 1
SAKSHANDSAMINGSRUTINER NÅR SAKA RÅKAR PRIORITERT
KULTURMINNE
Planen tek sikte på å femne alle kulturminna i Fitjar kommune.
Det vil likevel alltid vera fare for at det finst kulturminne som ikkje er
registrerte. Det at registreringane i planen ikkje er uttømande, må det takast
høgd for i sakshandsaminga.
Dersom ei sak gjeld kulturminne som ikkje er registrert, skal ein skipa
tverrfagleg dialogmøte med plan- og byggesak, landbruk og kultur, for å
verdivurdera kulturminnet. Det skal òg skipast slike dialogmøte når det gjeld
kulturminne som i kulturminneplanen er verdisett som A og B. I kategorien C
skal ein ha dialogmøte ved tvilstilfelle, då desse kulturminna kan ha lokal verdi.
Rutiner for uttale frå ulike instansar ved saker som omhandlar
kulturminne:
Saker som skal sendast direkte til Riksantikvaren:
-
Automatisk freda og arkeologiske og marinarkeologiske kulturminne
Freda og listeførte, samt andre byggverk, anlegg og områder av nasjonal/
regional verdi. Til dømes Fitjar kyrkje som er listeført.
Kyrkegard og kyrkja sine omgjevnader.
Kulturvernområde og kulturlandskap
Arealplanar, dispensasjonar og konsekvensutgreiingar
Saker som skal sendast til fylkeskommunen:
I samsvar med kulturminnelova (kml), plan- og bygningslova (pbl), statlege
forskrifter, rundskriv og regionale føringar, skal følgjande saker sendast til
fylkeskommunen som regional kulturminnemynde:
Automatisk freda arkeologiske og marinarkeologiske kulturminne





Tiltak og inngrep i sjø og vassdrag må avklarast i høve til kulturminne i og
under vatn.
Byggesaker og andre tiltak i nærføring med automatisk freda kulturminne
og deira sikringssoner (kml § 4).
Byggesaker og andre tiltak i kategori A og B i kulturminneplanen.
Saker som vedkjem registrering av automatisk freda kulturminne. '
Saker som omhandlar skjøtsel og tilrettelegging av automatisk freda
kulturminne.
Freda og listeførte bygg og anlegg, og område av nasjonal/regional
verdi:

Tiltak på vedtaksfreda kulturminne og kulturmiljø (kml §§ 15, 19, 20).
66
Side164





Tiltak på forskriftsfreda byggverk og anlegg (kml § 22 a) som ikkje lenger
er i Statens eige. Tiltak på forskriftsfreda kulturminne i Staten si eige
handsamast av Riksantikvaren.
Søknad og vedtak om riving eller vesentleg endring av ikkje freda
byggverk eller anlegg oppført før 1850 (kml § 25 Meldeplikt for offentlige
organ).
Tiltak på Staten sine listeførte bygningar. I Fitjar gjeld dette Fitjar kyrkje.
Tiltak på andre kulturminne i Staten si eige handsamast av Riksantikvaren.
I Fitjar gjeld dette bygningsmassen på Smedholmen.
Tiltak innafor område av nasjonal og/eller regional verdi som er regulert til
spesialområde vern eller omsynssone i samsvar med pbl (§ 25.6. i gamal
lov og § 12-6 i ny lov), medrekna tiltak på eksisterande byggverk og
anlegg av nasjonal/ regional verdi, samt søknadar og meldingar om nye
bygg og andre tiltak innafor området.
Kyrkjegardar og omgjevnader rundt kyrkja





Arealplanar og tiltak knytt til kyrkjestader/kyrkjegardar frå mellomalderen
skal stilast til Riksantikvaren, men sendast til fylkeskommunen (rundskriv
T-3/2000).
Arealplanar og tiltak knytt til kyrkjegardar og gravminne (rundskriv T3/2000).
Arealplanar og tiltak i omgjevnadane til kyrkja (rundskriv T-3/2000).
Tiltak på listeførte kyrkjer bygd etter 1850 (rundskriv T-3/2000).
Tiltak på ein kvar bygning nærare enn 60 m frå listeførte kyrkjer oppført
etter 1850, som ligg i spreidd busetnadsområde.
Sjå www.kirkesok.no og https://askeladden.ra.no
Kulturmiljø og landskap


Søknader og meldingar om større tiltak innfor kulturmiljø og
kulturlandskap som er vurdert å vera av nasjonal og/eller regional verdi.
Arealplanar og tiltak innfor landskapsvernområde og naturreservat.
Saker som bør sendast til fylkeskommunen


Tiltak på bygg og anlegg av lokal verdi som er regulert til spesialområde
bevaring eller omsynssone i samsvar med pbl (§ 25.6. i gamal lov og §
12-6 i ny lov). Kommunen må sjølv gjera sine vurderingar om saka skal
sendast vidare.
Ved hogst i område der det er kjente kulturminne i eller i nærleiken, bør
fylkeskommunen varslast .
Saker som skal sendast til uttale til landbruks- og miljøkontor
 Alle saker som vedkjem på- og ombygging eller endring/ fjerning av
kulturminne i landbruket.
Saker som skal sendast til kulturkontor.
 Alle saker som gjeld på- eller ombygging, eller endring/ fjerning av
kulturminne i Fitjar kommune.
67
Side165
VEDLEGG 2
Definisjonar av omgrep
Bygningsmiljø
Med bygningsmiljø legg ein til grunn gardstun med minimum to bygningar, der
minst ein av dei har ein hovudfunksjon på garden, til dømes våningshus eller løe
som står ilag med anna hus med tilleggsfunksjon som til dømes eldhus, uthus og
liknande. I eit miljø kan bygningar få høg status i kraft av å vera ein del av eit
heilskapleg miljø sjølv om den ville hatt lågare status åleine.
Kulturminne
Kulturminne er alle spor etter menneskeleg liv og virke i det fysiske miljøet.
Omgrepet omfattar også stader det knyter seg historiske hendingar, tru eller
tradisjon til.
Materielle og immaterielle kulturminne
Kulturminne vert definert i to hovudkategoriar, som materielle eller immaterielle.
De immaterielle kulturminna er dei som lever vidare som kulturytringar i skriftlig
form, eller som eventyr og historier, song og dans.
Dei materielle kulturminna kan ein ta og føle på. Dei vert igjen kategorisert i
faste og lause kulturminne.
Faste og lause kulturminne
Faste kulturminne er jord- eller stadfaste, til dømes bygningar, buplassar,
gravhaugar, kokegroper, stolpehol o.sb. Arkeologiske funn inngår som delar av eit
fast kulturminne så lenge dei ligg i jorda eller under vatn.
Lause kulturminne er gjenstandar som er lausrivne frå ein fast kontekst. Til
dømes gjenstandar som er tekne opp or jorda ved ei arkeologisk utgraving.
SEFRAK
Sekretariatet For Registrering Av faste Kulturminne i Noreg
Nemninga vert brukt om bygningar som vart registrert i regi av SEFRAK
(Sekretariatet for registrering av faste kulturminne) i åra 1975-1995. Det einaste
kriteriet for registrering, var alder på bygningen. Registreringane i Fitjar vart
gjort av studentar på 1970- talet og omfattar i prinsippet alle bygningar som er
bygde før 1920 og ein del frå 1920-1940. Registeret er likevel ikkje utømeleg, då
ein under registreringsarbeidet til kulturminneplanen oppdaga at SEFRAKregistreringane er av svært varierande kvalitet. Desse er tekne med i planen i
den grad det er vorte oppdaga.
68
Side166
Freding etter kulturminneloven
Kulturminnelova inneheld dei sterkaste verkemidla ein har i arbeidet med
kulturminnevern, der målet er å sikra varig vern av eit representativt utval av
kulturminne og kulturmiljø. Desse kulturminna er freda direkte etter lov, utan
særskilte vedtak.
Automatisk freda kulturminne:
Kulturminnelova inneheld dei sterkaste verkemidla ein har i arbeidet med
kulturminnevern, der målet er å sikra varig vern av eit representativt utval av
kulturminne og kulturmiljø.
Automatisk freda kulturminne er freda direkte etter kulturminnelova, utan
særskilte vedtak. Kulturminne som er automatisk freda er alle faste kulturminne
frå før 1537, samiske faste kulturminne eldre enn 100 år, ståande byggverk med
erklært opphav frå perioden 1537-1649 og faste og lause kulturminne på
Svalbard frå før 1946. Desse kulturminna har ei sikringssone på 5 meter som òg
er freda, jamfør kulturminnelova § 6.
Mellombels freding
Midlertidig freding av enkeltobjekt og område rundt dei kan vedtakast om eit
kulturminne er truga, eller om ein vil evaluere kulturminnet med tanke på
permanent freding. Eit vedtak om midlertidig freding kan opphevast dersom
kulturminne ikkje lenger er truga og kulturminnemyndet ikkje vil følgja opp saka
med permanent freding. Om kulturminnemyndet tek sikte på permanent freding,
vil vedtaket om midlertidig freding verte ståande, til det vert fatta nytt vedtak
om permanent freding. Midlertidige freda kulturminne blir forvalta etter
kulturminnelova på same måte som vedtaksfreda kulturminne. Det vil seie at alle
endringstiltak skal godkjennast av kulturminnemynde. Midlertidig freding kan bli
vedteke med heimel i kulturminnelova § 22 nummer 4.Både enkeltobjekt og
område rundt enkeltobjekt kan fredast mellombels etter denne vedtekta.
Vedtaksfreda kulturminne
Nyare kulturminne, kulturmiljø og område rundt som stammar frå tida etter
reformasjonen, til dømes bygningar, anlegg, bruer og så bortetter, kan fredast
etter eigne vedtak, i samsvar med kulturminnelova §15 om byggverk og anlegg
med meir.
Ein kan òg frede området rundt eit kulturminne for å sikre det, jamfør
kulturminnelova § 19 om område.
Listeføring av kyrkjer:
Kyrkjer som er bygde før 1650 er automatisk freda og nokre få er vedtaksfreda.
Alle dei rundt 300 kyrkjene som er oppført mellom 1650 og 1850 vert sett på
69
Side167
som verneverdige og listeførde. Ein rekkje kyrkjer som er bygde etter 1850 er òg
listeførde. Fitjar kyrkje kjem inn under den siste kategorien.
Saker som vedkjem dei listeførde kyrkjene vert handsama av Riksantikvaren
etter kulturminnelova, før det vert fatta vedtak av kyrkjeleg mynde etter
kyrkjelova. I praksis tyder det at dei listeførde kyrkjene vert handsama som om
dei var freda.
Frå 1. mai 2013 vart ansvaret som kulturminnemyndefor listeførde kyrkjer i
plan- og byggesaker overførd frå Riksantikvaren til fylkeskommunane.
LOVER
Følgjande lover er styrande for kulturminne:
LOV 1978-06-09 nr 50: Lov om kulturminner (kulturminnelova)
LOV 2007-06-29 nr 89: Lov om offentlege styresmakters ansvar for
kulturverksemd (kulturlova)
LOV 2008-06-27 nr 71: Lov om planlegging og byggesaksbehandling (plan- og
bygningslova)
VEDLEGG 3
Føresegner for verdikategori A
Føresegner til kommunedelplan for kulturminne i Fitjar 2015-2025 § 1
Generelle føresegner (pbl § 11-9 nr 6 og 7)

Ved utarbeiding av reguleringsplan skal verdisettingskategori A leggast til
grunn, anten som vidareføring eller innarbeiding i anna arealføremål som
ivaretek objekta i omsynssona.

Enkeltobjekt med lågare gradering, som ligg i tilknyting til kulturminne som
er vurdert i kategoria A, skal vurderast ut frå verdien dei har for
omgjevnadane.

Graving, fylling eller planering som øydelegg steingardar, rydningsrøyser,
bakkemurar, vegfar, steinsette bekkefar og liknande landskapselement er
ikkje tillate. § 2
Retningsliner for kulturmiljø og andre kulturminne i verdikategori A (pbl
§ 11-8 c).
Bygningar

Nybygg, tilbygg, påbygg, fasadeendringar og andre mindre tiltak kan
godkjennast om tiltaket ikkje negativt råkar staden sitt særpreg. Ved bruk
av moderne materialbruk og stiluttrykk bør det være samsvar med
tradisjonelle hovudformer.
Saker som gjeld vesentleg endring av fasade eller bygning skal sendast
regional kulturminnestyresmakt til uttale med kommunen si tilråding.
70
Side168
Uttalen skal leggjast vekt på i den vidare handsaminga. Den skal normalt
takast til følgje, så lenge ikkje lokale samfunnsinteresser kan verte råka.

Tilbygg må underordne seg eksisterande bygning med omsyn til utforming
og storleik.

Opphavlege bygningsdelar skal i størst mogleg grad brukast om att ved
ombygging, renovering, restaurering og vedlikehald. Ved slike endringar i
kulturmiljøet, samt ved tilbygg og påbygg, skal ein kontakta kommunen og
nytte fagkompetanse til rettleiing.

Gjenreising av bygningar på gamle murar/ruinar kan skje som eit ledd i
samla plan for tun og ved bruk av tradisjonell byggjeskikk. Kommunen kan
av arealpolitiske omsyn eller omsyn til kulturlandskap eller kulturmiljø,
nekta slik gjenreising.
Andre kulturminne

Andre kulturminne t. d. steingardar, veitar, rydningsrøyser og tilsvarande
som er gradert i verdisettingskategori A skal takast særleg omsyn til.
Vedlikehald skal skje i samsvar med den opphavlege utforminga.
71
Side169
VEDLEGG 4
TILTAKS- OG FORVALTNINGSPLAN
Tiltaks- og forvaltingsplan skal rullerast ein gong i året, med
prioriteringsliste og kostnadsramme. Det skal kallast inn til møte med lag og
organisasjonar for å hentast innspel. Dersom det vert fremja forslag som
medfører kommunale kostnader eller kjem i kontakt med arealplanen til
kommunen skal dette leggast fram for formannskapet.
Tiltak
Ansvar
Vøle vassrenna på Rydlandssaga og stemma i
Stemmetjødno
Frivillige, Fitjar
kommune.
Rydding av kulturløypa
Fitjar kommune
samt frivillige lag
og org.
Sunnhordland
Sunnhordland
museum i samråd museum
med Fitjar
kommune.
Kultur, landbruk. Personalressursa
r
Tilsyn- og vedlikehald på bygningsmasse og
tilsyn med samlingane på Årskog museum.
Etablere rutinar for informasjonsarbeid
vedkommande tilskotsordningar for
grunneigarar.
Kostnad
Ferdig
Kontinuerli
g
Kontinuerli
g
Desember
2015
Etablere nye rutinar for tverrfaglege
dialogmøte ved sakshandsaming av saker som
omhandlar kulturminne.
Kultur, landbruk,
byggesak.
Personalressursa Desember
r
2015
Utarbeida ein generell rettleiar for publikum
om vern av kulturminne.
Kultur, landbruk.
Drive haldningsskapande arbeid. Integrere
kunnskap om kulturminne i barnehagar og
skular. Dialog med grunneigar.
Kultur, landbruk,
Fylkeskommune,
skule.
Personalressursa Våren 2016
r og kr. 5000,- i
brosjyremateriell
.
Personalressursa Dialog med
r
skule og
barnehagar
våren 2016.
Registrere dei områda som står uregistrerte.
Kulturkontor
Dugnad
September
2016
Omsynssoner for objekt verdisett i kategorien A Kultur, landbruk.
i dialog med grunneigarar.
Personalressurs
September
2016
Skilte og gjera tilgjengeleg «Huldresteinen» i
Kråko.
Kultur, frivillige.
Dugnad
2016
Skilte murane ved sjøen der oppgongsaga på
Rydland opphaveleg stod.
Frivillige
Dugnad
2016
Rydde og skilte Likvegen.
Vestbøstad Vel i
Dugnad
samråd med Fitjar
2016
72
Side170
kommune.
Råd og retningsliner til skjøtsel og restaurering
av verneverdige bygg.
Landbruk,
Bygningsvernkonservator
fylkeskommune.
Fitjar kommune.
Personalressursa 2016
r
Dugnad
2016
Digital kartfesting av alle registrerte
kulturminne.
Fitjar sogelag,
Fitjar kommune,
grunneigare.
Kultur, landbruk,
fylkeskommune.
Kr. 100 000,-
Mars 2017
Samle segner frå alle områda i kommunen.
Sogelag
Sogelag
2017
Samle og kartfeste stadnamn. Arbeidet kom i
gong under registrering av kulturminna.
Kultur, sogelag.
Dugnad
2017
Grave opp kongsbrunnen og gjere den
tilgjengeleg for publikum.
Kultur, frivillige
Dugnad
organisasjonar,
fylkeskonservator
.
Dåfjorden
Dugnad
velforeining
2017
Fritak for eigendomskatt for eigare av
kulturminne i klasse A, B og C
Rydding og skjøtting av Misjonsåkeren i
Osterneset.
Setje opp eit lite grindbygg med informasjon
ved Rydlandssaga.
73
Side171
2016
2017
Fitjar kommune
Arkivkode:
033
Saksmappe: 2015/5
Dato:
16.09.2015
SAKSFRAMLEGG
Ymse
Utval sak
Utval
Møtedato
78/15
Formannskapet
23.09.2015
Bakgrunn:
Atle Tornes
Rådmann
Side172
Arkivkode:
033
Saksmappe: 2015/5
Dato:
16.09.2015
Fitjar kommune
SAKSFRAMLEGG
Meldingar
Utval sak
Utval
Møtedato
79/15
Formannskapet
23.09.2015
Vedlegg:
Brev frå Friluftsrådet Vest vedk. båt i Fitjarøyane
Kriteriegrunnlag for rammetilskot
Rekneskap 1. halvår
Melding om skatteinngong, januar-august
Uttale til regelverk barnehage
Referat mogeleg interkommunalt hamnevesen
Brev om trafikksikring
Meldingar u.off.:
Søknad om ordinært skjønn for 2016
Søknad om ekstraordinært skjønn for 2015
Eigedom i Årskog
Munnlege orienteringar:
Adressering og status
Eigedomssak
Formannskapet tek meldingssakene til vitande.
Atle Tornes
Rådmann
Side173
Åå
g‘PaFriluftsrådet
_
Til
Fitjar kommune
Postboks 83,
5418 FITJAR
Deres ref:
Atle Tornes
Vår ref.
Oddvin øvernes
Dato:
15.07.15
TILSKOTT TIL NY ARBEIDSBÅT —FITJARØYANE.
Friluftsrådet Vest syner til tidlegare kontakt og samarbeid som gjeld finansiering av ny
arbeidsbåt med hovedbase på Fitjar.
Me fekk som kjent avslag på søknaden på skjønnsmidler frå Fylkesmannen i Hordaland, og
det er no er det naudsynt at me set av meir midler til dette viktige samarbeidsprosjektet.
I saman med brannsjef Tore Nesbø og oppsynsmann Bård-Inge Sørfonn, har me hatt eit
konstruktivt møte med importør og firma, Smarten Marine A/S på Karmøy, og me er godt i
gong med planlegging av kravspesifikasjonen til ein ny arbeidsbåt til bruk i Fitjarøyane.
Den vil få ein bauglem som lettar bruk ved dykking, samt transport av matriell/utstyr.
Endeleg kostnadsoverslag for båt med utstyr føreligg ikkje enda, dette arbeidet vil bli
vidareført etter ferien. Men ein kontraktssum vil truleg være på om lag kr 750.000 -800.000
u/mva.
Fitjar kommune har sett av kr 250.000 på årets budsjett, eg vil med dette rå til at det for
budsjettåret 2016, blir sett av ytterlegare kr 150.000 til dette formålet. Friluftsrådet vil dekke
den resterande kostnaden, me tek og utgifter til forsikring/driftskostnader.
Då vil ein ha ein båt som er godt skikka til utrykningsføremål for Fitjar Brannvesen, i tillegg
til Friluftsrådet ha ein teneleg arbeidsbåt til å driva friluftsområda me har ansvar for i
Fitjarøyane.
Imøteser eit framleis godt samarbeid.
M
helsing.
°det V‘s"1
vin kiverties
Dagleg lei
Postb. 63, 5575 Aksdal —Besøksadresse: Ved Tysvær Rådhus i Aksdal - Tlfnr: 52 77 48 30.
E-post: post@frivest.no
- Nettsider: www.frivest.no - Org.nr: 871 346 372
Friluftsrådet VEST er et interkommunalt
organ for 12 kommuner i Nord-Rogaland
og Sunnhordland.
Vi arbeider for å
fremme friluftslivet
gjennom informasjonsarbeid.
kurs, planarbeid, sikring, tilrettelegging
og drift av 96 friluftsområder.
Side174
Side175
Side176
Side177
Side178
Side179
Fitjar kommune
Notat
Dykkar dato:
Dykkar ref:
Vår dato:
Vår ref:
Arkiv:
Sakshandsamar:
08.09.2015
2015/139 - 5858/2015
232
Trond Salmo
Til:
Formannskapet
Melding om skatteinngang per august 2015
Skatteinngang januar - august 2015:
Rapporten er ut frå revidert budsjett 2015.
Fitjar kommune har budsjettert med kr 77.172.000,- i skatteinntekter i 2015. Dette er ein auke
på 3,9 % i høve faktisk skatteinngang i 2014.
Sats for skatteøyre i perioden tom. februar 2014 var 11,6 %. Frå mars 2014 vart skatteøyret
sett ned til 11,4 %. Frå mars 2015 vert skatteøyret sett vidare ned til 11,25 %.
Perioden januar - august 2015:
Samla skatteinngang (tal i heile 1000):
Skatteinntekter 2015
Budsjett 2015
Kr
50 158
48 635
Avvik
3,1 %
46 812
7,1 %
Skatteinngangen var 1,5 mill. betre enn budsjettert dei åtte første månadane i 2015. Noko av meirinntektene
skuldast truleg periodisering mellom august og september. Me nyttar faktisk skatteinngang i fjor som
periodiseringsnøkkel for i år, og 31.08.14 var ein søndag. Sjølv om ein tek høgd for at deler av
meirinntektene i august kan gje ein tilsvarande svikt i september, er skatteinngangen god.
Skatteinngang på landsbasis har betra seg sidan førre melding. Per juli er auken på 4,2 %. Denne var 3,4 %
i mai. Revidert Nasjonalbudsjett nytta anslaget 4,6 %.
Juni 2015:
Budsjett 2015
Kr
614
424
411
Juli 2015:
Budsjett 2015
Kr
9 523
9 690
9 334
August 2015:
Budsjett 2015
Kr
1 038
174
168
Side180
Side 2 av 2
2015
Innbetalt
januar
kr
februar
kr
mars
kr
13 473 069
april
kr
270 047
mai
kr
juni
Rev. budsjett 2015
Samla innbet.
9 659 339
372 755
Innbetalt
Samla innbet.
9 853 381
kr
2014
Innbetalt
kr
9 459 830
Samla innbet.
10 032 094
207 658
kr
10 061 039
kr
200 297
kr
kr
23 505 163
13 252 745
kr
23 313 784
kr
12 763 650
kr
22 423 777
kr
23 775 209
426 736
kr
23 740 520
kr
411 209
kr
22 834 986
15 207 719
kr
38 982 929
14 605 636
kr
38 346 156
kr
14 067 264
kr
36 902 250
kr
613 900
kr
39 596 829
423 622
kr
38 769 778
kr
408 005
kr
37 310 255
juli
kr
9 522 951
kr
49 119 779
9 690 367
kr
48 460 145
kr
9 333 523
kr
46 643 778
august
kr
1 038 142
kr
50 157 921
174 433
kr
48 634 578
kr
167 810
kr
46 811 588
september
kr
50 157 921
12 768 900
kr
61 403 478
kr
12 297 583
kr
59 109 170
oktober
kr
50 157 921
1 072 554
kr
62 476 032
kr
1 033 083
kr
november
kr
50 157 921
14 239 121
kr
kr
13 714 444
kr
73 856 697
desember
kr
50 157 921
456 847
kr
kr
439 506
kr
74 296 203
76 715 153
77 172 000
Med helsing
Trond Salmo
Økonomisjef
Side181
9 660 127
60 142 253
Side182
Side183
Side184
Side185
MøtereferatinterkommunaltHamnesamarbeidiSunnhordland
Fredag 28.08.2015 i formannskapssalen, Stord Rådhus, kl. 09.00.
Tilstades:
Stord Kommune: Knut J. Gram
Stord Hamnestell: Hamnesjef Inge Espenes og Marianne Kolstø
Kvinnherad Kommune: Sigbjørn Øye, Kjell Nygård, Ivar Kåre Døssland
Vindafjord Kommune: Øystein Birkeland
Etne Kommune: Axel Kruger
Fitjar Kommune: Atle Tornes
Tysnes Kommune: Steinar Dalland
Møtet starta kl. 09.05
Møtet vart opna av Knut J. Gram og følgande agenda vart foreslått og vedtatt:
-
Introduksjon om interkommunalt hamnesamarbeid ved hamnesjef Inge
Espenes
Drøfting av eventuelt samarbeid
Oppsummering
Hamnesjef Inge Espenes introduserte om fordeler og ulemper ved eit eventuelt
hamnesamarbeid. Introduksjonen av Inge Espenes samt ei utgreiing frå
konsultentselskapet Akvator gjeldande interkommunalt hamnesamarbeid ligg
vedlagt.
Hamnesjefen informerte vidare om konkrete planar for utvikling av Stord
Hamnestell. Hamnesjefen har avtalt møte med fungerande hamnesjef i Odda
Kommune i løpet av september for å diskutera eit framtidig samarbeid.
Spørsmålsstillingarundervegs:
Birkeland, Vindafjord Kommune:
-
Dersom det vert eit samarbeid vil hamnevirksomheten i dei forskjellige
kommunane vera sjølvfinasiert?
Side186
-
Vil eit samarbeid vil profesjonalisera drift- og fagområdet til den
kommunale hamnevirksomheten?
Espenes, Hamnesjef:
Stord Hamnestell er i dag sjølvfinansierande. Dette vil truleg også vera eit mål
ved interkommunal hamnedrift.
Hamnesjefen ser for seg i første omgang at eit samarbeid vil profesjonalisera
hamnevirksomheten i kommunane samt gje ei god styrking av fagområdet. Ved
eit samarbeid får kommunane dedikerte personar til å arbeida med
hamnerelaterte oppgåver.
Kortopplisting avkommunalehamneområder:
Tysnes: har mange kaiar, lite vedlikehold, selger kommunale kaianlegg. Har
bygd ny djupvasskai/tømmerkai på Uggdal – denne er utleigd.
Fitjar: har pr. i dag ikkje inntekter på kaianlegg, har ein kommunal kai på
næringsområdet i Årskog, og har drøfta offentleg/privat samarbeid med
handelsmannen i Fitjar Sentrum gjeldande privat kai/gjestehamna. Sandvikvåg
fergekai ligg i Fitjar Kommune. Fitjar har vidare eit enormt sjøområde.
Kommunen sjølv handsamar no alle byggesaker gjeldane kai og sjøanlegg og
høstar fordelar av dette. Fitjar ser fordelar med eit hamnesamarbeid, og det er
av interesse.
Etne: har ein del kaianlegg som alle treng opprustning. Etne har no ute forskrift
til høyring gjeldande avgifter til sjø. Private bygger kai til eige bruk – her er ikkje
stort inntektspotensiale slik kommunen ser det pr. i dag. Vidare er det ein
kommunal rutebåtterminal, store private kaianlegg hos NCC og i Skånevik. Dette
har ein ikkje heilt oversikt over.
Kvinnherad: informerte om ein 20 år gamal utredning om samarbeid StordKvinnherad. Denne skal forsøkast leitast fram.
Kvinnherad er klar til å setja igong arbeidet med profesjonell hamnedrift. Pr. i
dag vil ein selje kaianlegg då ein har eit vedlikeholdsslep. Har totalt 10
kommunale kaiar samt ny fergekai ved Borgundøy og i Rosendal.
Vindafjord: 3 private ISPS terminalar, kommunal kai på Dommersnes med
potensiale. Har pr. i dag lite havneforvaltning og ser på fleire mulighetar. Er
Side187
interessert i eit sjølgåande havnevesen. Vindafjord kommune ser også mot
Karmsund Havnevesen IKS.
Generelt for Kvinnherad og Stord ser ein at gjenstandar frå oppdrettsanlegg og
anna maritim industri meir og meir er på rek i hamneområda. Dette fører til ein
god del meirarbeid for kommunane. Det er etter kvart vokst fram eit behov for ei
profesjonell havneforvaltning.
Oppsummering:
Knut Gram, oppsummering:
Samtlege kommunar tilstades på møtet er villig til å gå vidare med å drøfta eit
interkommunalt hamnesamarbeid. Det er difor eit godt grunnlag for å setja opp
ei arbeidsgruppe. Eit gjennomgåande tema i diskusjonane er at det er ei
profesjonalisering av hamnedrifta som ein ser eit sterkt behov for.
Tysnes og Fitjar har ikkje kapasitet til å vera med i ei arbeidsgruppe, men vil ha
direkte kontakt med hamnesjef Inge Espenes som vil ta deira synspunkt med til
arbeidsgruppa i det vidare arbeidet.
Det skal frå Etne, Vindafjord, Stord og Kvinnherad kommune meldast inn til
Hamnesjef Inge Espenes kven som skal sitja i arbeidsgruppa.
Kommunane skal og laga eit arbeidsdokument til bruk for denne gruppa som skal
innehalda ei oversikt over sjøområde og kaianlegg samt kva den enkelte
kommune ser for seg i eit interkommunalt samarbeid.
Dato for innsending seinast 30. september 2015.
Møte i arbeidsgruppa er sett til 15.oktober 2015 kl. 0900 i Stord Rådhus.
-
Arbeidsgruppa skal utarbeida ei kortfatta konsekvensanalyse pr.
kommune, og ei innstilling til interkommunalt hamnesamarbeid.
Arbeidsgruppa si innstillinga skal nyttast til eit rådmannsmøte med gjeldande
kommunar.
Rådmannsmøtet er beramma til 15. november 2015.
Stord, 28.08.2015
Marianne Kolstø
Referent
Side188
Statens vegvesen
Askedalen 4
6861 LEIKANGER
Dykkar ref:
Vår ref:
2013/114-5847/2015
Sakshandsamar:
Wenche Tislevoll
Arkivkode:
144
Dato:
07.09.2015
Trafikksikring og prioritering - 2016
_
I samband med budsjett for 2016 ynskjer Fitjar kommune å prioritera eit stort tiltak,
som krev investering, og nokre mindre tiltak delt på trafikksikring, diverse utbetringar,
gatelys og asfaltering, som er forskjellige postar hos Statens vegvesen.
Større tiltak:
Gang- og sykkelveg på parsell av FV 75 Vestbøstadfeltet-Breiavikjo, med vegkryss til
Kjerelvvegen. Prosjektet kan naturleg delast i to; frå Vestbøstadfeltet til Reino, og frå
Reino til Breiavikjo.
Trafikksikring:
1.
FV 75, fotgjengarovergang Vestbøstad, tiltak 82/99/131/135/136, med
fartsregulerande tiltak.
2.
FV 545, Autovern ved Håkonar Næringspark.
3.
FV 75, Spegel ved Øvrabygdo bedehus, kryss mot Koløyo (Vastølen).
4.
Hogst og rydding somme stader, m.a. utkjøring brannstasjon og ved
Fitjarstølane.
Div. utbetring:
1. Fitjar sentrum – strakstiltak, før ny sentrumsplan/tettstadutvikling. Dette kunne
like gjerne vore kategorisert som trafikksikring i planen. Mellom anna
fartsreduserande tiltak med fartshumpar ved Meieriet og ved Varehuset
Rydland/framfor Berntsenhuset, jf reguleringsplan for Fitjar sentrum.
2. FV 75, Heiabrekko, tiltak 42-89, er prioritert opp på grunn av at tiltaket bør
utførast saman med gatelys.
3. FV 75 kryss veg Hegraneset(Kv9) og motståande kryss Skålevik (Kv4).
Ordførar
Fitjar kommune
Side189
Postboks 83, 5418 FITJAR
E-post: fitjar@fitjar.kommune.no
Telefon: 53 45 85 00
Direktetlf. 53458550
Side 2 av 2
Gatelys:
1.
FV 75, Rydland – Heio, manglar ca 6 lyspunkt for å få samanhengande
rekkje.
2.
FV 545 Årbøsletto
3.
FV 75, framhald av utbygging Helland der det står att ca 10 lyspunkt.
ca 20 lyspunkt
Asfaltering:
1.
Det står att ein liten del av eit fortau ved Øvrabygdo skule som manglar asfalt,
etter reparasjon for eit par år sida. Dette bør no ordnast.
2.
Det står att ein mindre del som manglar asfalt etter utbetring i Klementsbrekko
tidlegare i år.
---------------------------------------------------
Me vonar at det kan finnast rom for ein del av desse tiltaka, anten i restbudsjett for
2015, eller i 2016, og står gjerne til teneste med fleire opplysningar i telefon 91133984
eller email atto@fitjar.kommune.no
Med venleg helsing
Atle Tornes
rådmann
Side190

Innkalling - Fitjar kommune

Transcription

Similar documents

Finnmark Dagblad.

TERMINLISTE FOR SUNNHORDLAND 2015

Augunsrud gnr 24-2 – i Veggli til salgs

Hus ved sjøen

Fitjar Kyrkjeblad 01-2015

kontaktnettverk-for-kommunane-i-helse