docKronika Mazowiecka - Samorząd Województwa Mazowieckiego
download 
Report Transcription
Kronika Mazowiecka - Samorząd Województwa Mazowieckiego
Kronika Mazowiecka PISMO SAMORZĄDU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO Poznajmy radnych IV kadencji Certyfikat z numerem jeden Nim rozbłyśnie pierwsza gwiazda NR 12 (94) 2010 ROK ISSN 1730-749X K R O N I K A M A ZO W I E C K A I sesja Sejmiku Województwa Mazowieckiego Poznajmy radnych – nowej, IV kadencji Nowy Zarząd Województwa Mazowieckiego Mazowsze zdało egzamin z samorządności Certyfikat z numerem jeden Zostań swoim szefem. Unijna pomoc na utworzenie własnej firmy 2 4 6 9 10 Wydawca: Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie ul. Jagiellońska 26 03-719 Warszawa tel. 22 590 77 59 faks 22 590 77 59 e-mail: kronika.mazowiecka@mazovia.pl Miejsce redakcji: Wydział Komunikacji Zewnętrznej w Kancelarii Marszałka 13 Redaguje Zespół w składzie: Redaktor Naczelna Elwira Kasprzak Mazowszanin powinien to wiedzieć 14 Redaktorzy Protokół dyplomatyczny. Wokół stołu Czy wiesz, że… 16 17 Stale współpracują Inwestycje na Mazowszu Na miarę XXI wieku 18 20 Ludzie – najcenniejszy kapitał w Urzędzie Z myślą o przedsiębiorcach 22 24 Justyna Michniewicz Urszula Sabak Elżbieta Tomaszewska Sylwia Burzycka Barbara Chmielewska Barbara Chrzanowska Marta Dębek Iwona Dybowska Monika Guzowska Ewa Janoszka Adolf Krzemiński Agnieszka Stabińska Marek Ślufarski Projekt graficzny: Robert P. Stachowicz Skład komputerowy: QLCO. Agencja Reklamowa tel. 22 699 71 21 Warto docenić 26 Druk: GOLDFINGER. Fabryka Innowacyjnych Rozwiązań Wygrywa ekologia 28 Kulturalne MAZOWSZE Jubileusz Muzeum Kultury Kurpiowskiej Niekomercyjne książki w cenie Random in Radom „Niezwykła Chorwacja” 30 32 34 36 37 Mapę wykonało: © Biuro Geodety Województwa Mazowieckiego w Warszawie Al. Jerozolimskie 28 00-024 Warszawa tel. 22 827 70 46 www.bgwm.pl Nakład: 12 500 egz. Samorząd Województwa Mazowieckiego i „Kronika Mazowiecka” w internecie: www.mazovia.pl Zdjęcie na okładce: Rozwój turystyki na Mazowszu Zostań twórcą portalu turystycznego VI Zjazd Chorągwi Mazowieckiej Niezwykła historia Gruduska 38 40 42 43 Nim rozbłyśnie pierwsza gwiazda 44 W skrócie 48 Święta już blisko, czyli zbiórka prezentów dla dzieci powodzian 49 fot. Dariusz Krześniak Redakcja zastrzega sobie możliwość skracania nadesłanych materiałów. ✶ ✶✶ ✶ ✶✶ ✶ ✶ ✶ ✶ ✶ Święta Bożego Narodzenia to czas wyjątkowy, spędzany w gronie najbliższych, w atmosferze pojednania i życzliwości. Niech te dni będą dla Państwa pełne radości i rodzinnego ciepła, spokoju oraz pogody ducha. ✶ Święta Bożego Narodzenia to także czas podsumowań i planów na kolejny rok. Życzymy Mieszkańcom Mazowsza zdrowia, spełnienia marzeń, nadziei na nadchodzący czas oraz sukcesów w życiu prywatnym i zawodowym. ✶ Niech Nowy Rok 2011 przyniesie wiele szczęścia, pomyślności i optymizmu. ✶ ✶ ✶ Przewodniczący Sejmiku Województwa Mazowieckiego Marszałek Województwa Mazowieckiego Ludwik Rakowski Adam Struzik ✶ K R O N I K A M A ZO W I E C K A I sesja Sejmiku Województwa Mazowieckiego 2 grudnia Na I posiedzeniu Sejmiku Województwa Mazowieckiego IV kadencji radni – po złożeniu ślubowania – wybrali przewodniczącego i wiceprzewodniczących Sejmiku oraz członków zarządu województwa. Ślubowanie Fot. Iwona Dybowska Przewodniczący Sejmiku Po zaprzysiężeniu dokonano wyboru przewodniczącego Sejmiku, którym został Ludwik Rakowski – wicemarszałek i radny poprzedniej kadencji. Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Premierowe wystąpienie przewodniczącego Sejmiku Ludwika Rakowskiego W latach 1998-2002 radny powiatu warszawskiego, a w ciągu kolejnych pięciu lat – zastępca oraz burmistrz dzielnicy Wilanów m.st. Warszawy. Wiceprzewodniczącymi Sejmiku zostali radni: Bożenna Pacholczak, Katarzyna Piekarska i Tomasz Kucharski. Zarząd województwa Fot. Iwona Dybowska Na funkcję marszałka zgłoszono radnego Adama Struzika, który w Sejmiku Województwa Mazowieckiego zasiada od momentu jego Z uwagą słuchano przebiegu sesji… Fot. Iwona Dybowska Fot. Iwona Dybowska 2 Posiedzenie, zgodnie z ustawą o samorządzie województwa, poprowadził najstarszy wiekiem radny obecny na sali – Marian Krupiński, który przeprowadził procedurę złożenia ślubowania. Słowami: „Uroczyście ślubuję rzetelnie i sumiennie wykonywać obowiązki wobec Narodu Polskiego, strzec suwerenności i interesów Państwa Polskiego, czynić wszystko dla pomyślności Ojczyzny, wspólnoty samorządowej województwa i dobra obywateli, przestrzegać Konstytucji i innych praw Rzeczypospolitej Polskiej” – radni rozpoczęli IV kadencję Sejmiku Województwa Mazowieckiego. …chociaż media nieco rozpraszały Adam Struzik ponownie Marszałkiem Województwa Mazowieckiego Fot. Iwona Dybowska 3 – Mamy nadzieję, że będziemy mogli ponownie wprowadzić dofinansowanie dla Ochotniczej Straży Pożarnej. Wszystko zależy oczywiście od dochodów województwa mazowieckiego, od tego, jak potoczy się sprawa „janosikowego” – zaznaczył marszałek Adam Struzik. Fot. Iwona Dybowska powołania, a funkcję marszałka województwa sprawuje od grudnia 2001 r. Kandydat przedstawił radnym cele, które zamierza realizować po objęciu funkcji marszałka. Zapowiedział, że są one kontynuacją dotychczasowej polityki. Przede wszystkim nacisk położony zostanie na rozwój infrastruktury lotniczej, kolejowej i drogowej oraz kontynuację wydatkowania funduszy europejskich. Do priorytetów należeć będzie również projekt dostępu do szerokopasmowego Internetu. Podstawą działalności zarządu będzie polityka zrównoważonego rozwoju, w tym między innymi niwelowanie róż- W Sejmiku jest wiele nowych twarzy nic dochodowych mazowieckich samorządów, poprzez wznowienie Samorządowego Instrumentu Wsparcia Rozwoju Mazowsza. Marszałek zaznaczył potrzebę wnikliwej i pieczołowitej pracy nad gospodarką wodną na terenach rolniczych, mając na uwadze tegoroczne, tragiczne skutki powodzi. Kontynuowany będzie proces przekształcania placówek służby zdrowia w spółki prawa handlowego i ich oddłużania. Doświadczone radne z pewnością pomogą nowym koleżankom i kolegom W głosowaniu tajnym kandydat na marszałka uzyskał poparcie większości Sejmiku. Następnie marszałek Adam Struzik zaproponował skład zarządu – na wicemarszałków: radnego Marcina Kierwińskiego i Krzysztofa Strzałkowskiego, oraz członków zarządu: radną Ewę Orzełowską i Leszka Ruszczyka. Kandydatury te zostały przyjęte przez radnych większością głosów. Fot. Iwona Dybowska Radni mieli wiele dodatkowych pytań do kandydata na marszałka, dotyczących sprawniejszego rozdysponowania funduszy strukturalnych i przyszłego okresu finansowania, oddłużenia służby zdrowia, rozwoju kolei i poprawy połączeń, „janosikowego” czy też zadłużenia województwa. Sesję zdominowały głosowania Rezygnacja z mandatu Fot. Iwona Dybowska OPRACOWAŁA JUSTYNA M ICHNIEWICZ Radny senior Marian Krupiński w otoczeniu reprezentantek komisji skrutacyjnej NR 12 (94) 2010 ROK Na pierwszym posiedzeniu Sejmik przyjął rezygnację z mandatu radnego Grzegorza Benedykcińskiego, który zdecydował o przyjęciu funkcji Burmistrza Grodziska Mazowieckiego. Poznajmy radnych – nowej, IV kadencji Przewodniczący Sejmiku Województwa Mazowieckiego Ludwik Rakowski Klub PO Okręg wyborczy nr 2 zam. Warszawa radny III kadencji Sejmiku Województwa Mazowieckiego Wiceprzewodnicząca Sejmiku Województwa Mazowieckiego Bożenna Pacholczak Klub PSL Okręg wyborczy nr 5 zam. Skaryszew radna III kadencji Sejmiku Województwa Mazowieckiego Wiceprzewodnicząca Sejmiku Województwa Mazowieckiego Katarzyna Piekarska Klub SLD Okręg wyborczy nr 1 zam. Warszawa Mazowszanie wybrali swoich przedstawicieli do Sejmiku Województwa Mazowieckiego – radnych województwa. Przez kolejne cztery lata będą oni pracować w dwunastu komisjach tematycznych nad projektami uchwał dotyczącymi funkcjonowania naszego regionu. Do wyłącznej właściwości sejmiku województwa należy m.in. stanowienie aktów prawa miejscowego, uchwalanie strategii rozwoju województwa, programów wojewódzkich oraz planu zagospodarowania przestrzennego. Ponadto sejmik uchwala budżet województwa, podejmuje uchwały w sprawach majątkowych województwa, w sprawie tworzenia stowarzyszeń i fundacji oraz ich rozwiązywania, określa też zasady udzielania dotacji z budżetu województwa czy uchwala, w granicach określonych ustawami, przepisy dotyczące podatków i opłat lokalnych. To tylko kilka zagadnień czekających na nowych radnych. Henryk Antczak Klub PSL Okręg wyborczy nr 4 zam. Mława radny III kadencji Wojciech Bartelski Klub PO Okręg wyborczy nr 1 zam. Warszawa Witold Chrzanowski Klub PSL Okręg wyborczy nr 4 zam. Lipniki Stare radny II i III kadencji Zbigniew Gołąbek Klub PSL Okręg wyborczy nr 5 zam. Radom Wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa Mazowieckiego Tomasz Kucharski Klub PO Okręg wyborczy nr 3 zam. Warszawa radny III kadencji Sejmiku Województwa Mazowieckiego Urszula Kierzkowska Klub PO Okręg wyborczy nr 2 zam. Warszawa Mirosław Augustyniak Klub PSL Okręg wyborczy nr 6 zam. Sypniewo Mateusz Baj Klub PO Okręg wyborczy nr 7 zam. Góra Kalwaria Katarzyna Bornowska Klub PO Okręg wyborczy nr 1 zam. Warszawa Leszek Celej Klub PO Okręg wyborczy nr 6 zam. Mińsk Mazowiecki radny III kadencji Paweł Czekalski Klub PO Okręg wyborczy nr 7 zam. Warszawa Krzysztof Gawkowski Klub SLD Okręg wyborczy nr 4 zam. Wołomin Małgorzata Gosiewska Klub PiS Okręg wyborczy nr 2 zam. Warszawa Maria Koc Klub PiS Okręg wyborczy nr 6 zam. Węgrów Marcin Kierwiński Klub PO Okręg wyborczy nr 1 zam. Warszawa Jolanta Koczorowska Klub PO Okręg wyborczy nr 7 zam. Radiówek radna III kadencji Maurycy Komorowski Klub PO Okręg wyborczy nr 7 zam. Warszawa Stefan Kotlewski Klub PO Okręg wyborczy nr 4 zam. Płock radny III kadencji Maria Kowalska Klub PSL Okręg wyborczy nr 7 zam. Nasielsk radna III kadencji Wiesława Krawczyk Klub PSL Okręg wyborczy nr 4 zam. Przasnysz radna III kadencji Marian Krupiński Klub PSL Okręg wyborczy nr 6 zam. Ostrołęka radny I i III kadencji Zbigniew Kuźmiuk Klub PiS Okręg wyborczy nr 5 zam. Radom Elżbieta Lanc Klub PO Okręg wyborczy nr 6 zam. Sadowne radna II i III kadencji Andrzej Łuczycki Klub PO Okręg wyborczy nr 5 zam. Radom Igor Marszałkiewicz Klub PiS Okręg wyborczy nr 5 zam. Radom radny III kadencji Marek Martynowski Klub PiS Okręg wyborczy nr 4 zam. Płock radny III kadencji Paweł Obermeyer Klub SLD Okręg wyborczy nr 3 zam. Płońsk radny II kadencji Grzegorz Pietruczuk Klub SLD Okręg wyborczy nr 2 zam. Warszawa Janina Rogg Klub PiS Okręg wyborczy nr 3 zam. Warszawa radna III kadencji Ewa Tomaszewska Klub PiS Okręg wyborczy nr 2 zam. Warszawa radna I kadencji Leszek Przybytniak Klub PSL Okręg wyborczy nr 5 zam. Uleniec Barbara Rudzińska-Mękal Klub PiS Okręg wyborczy nr 7 zam. Piaseczno Adam Struzik Klub PSL Okręg wyborczy nr 4 zam. Płock radny I, II i III kadencji Urszula Uranowska-Muszyńska Klub PO Okręg wyborczy nr 2 zam. Warszawa radna III kadencji Wioletta Paprocka-Ślusarska Klub PO Okręg wyborczy nr 3 zam. Warszawa Benedykt Pszczółkowski Klub PiS Okręg wyborczy nr 4 zam. Pszczółki Górne radny III kadencji Stanisław Rybski Klub SLD Okręg wyborczy nr 6 zam. Ostrołęka Marcin Święcicki Klub PO Okręg wyborczy nr 3 zam. Warszawa radny III kadencji Martyna Wojciechowska Klub PiS Okręg wyborczy nr 7 zam. Warszawa Marek Papuga Klub SLD Okręg wyborczy nr 7 zam. Nowy Dwór Mazowiecki radny I i III kadencji Leszek Rejmer Klub SLD Okręg wyborczy nr 5 zam. Radom Erwina Ryś-Ferens Klub PSL Okręg wyborczy nr 7 zam. Warszawa radny II i III kadencji Karol Tchórzewski Klub PiS Okręg wyborczy nr 6 zam. Siedlce radny III kadencji Krzysztof Żochowski Klub PiS Okręg wyborczy nr 6 zam. Sławiny NR 12 (94) 2010 ROK Jacek Sasin Klub PiS Okręg wyborczy nr 7 zam. Ząbki Ewa Orzełowska Klub PSL Okręg wyborczy nr 6 zam. Siedlce 5 Mirosław Adam Orliński Klub PSL Okręg wyborczy nr 4 zam. Sochaczew Fot. Karol Tomaszewski VidoQ (38 fotografii) Witold Kołodziejski Klub PiS Okręg wyborczy nr 1 zam. Warszawa K R O N I K A M A ZO W I E C K A Nowy Zarząd Województwa Mazowieckiego Podczas I posiedzenia Sejmiku Województwa Mazowieckiego IV kadencji wybrany został zarząd województwa. Poprosiliśmy marszałka Adama Struzika oraz pozostałych członków zarządu o wypowiedź na temat planowanych na najbliższe cztery lata przedsięwzięć służących rozwojowi Mazowsza. 6 Marszałek Województwa Mazowieckiego Adam Struzik Panie Marszałku, po raz kolejny wyborcy zaufali Panu (rekordowy wynik – 85 tys. głosów poparcia), koalicja zaufała Panu jako Marszałkowi, czyli nic się nie zmieniło? No cóż, …(uśmiech na twarzy) kolejne cztery lata przed nami. Z pewnością będziemy konsekwentnie realizować programy wyborcze koalicji PSL i PO. Co nie oznacza, że nie jesteśmy otwarci na współpracę z innymi ugrupowaniami, również z opozycją. Już dzisiaj zapraszam wszystkich do konstruktywnych dyskusji. Pracy wystarczy dla wszystkich. Ciągle mamy wiele do zrobienia, choćby rozwój infrastruktury naszego województwa. Myślę tu o lotniskach regionalnych, a więc kontynuacji budowy Portu Lotniczego w Modlinie, a także rozwoju spółek kolejowych (KM, WKD, spółki taborowej), by ciągle poprawiać możliwości transportu szynowego w regionie. Będziemy też modernizowali cały obszar drogowy – ok. 3 tys. km dróg wojewódzkich to bardzo ważny element logistyki. W poprzedniej kadencji wiele gmin zostało zinformatyzowanych, ale wiele miejscowości w dalszym ciągu czeka na Internet. Uda się zlikwidować białe plamy? Już od pierwszych dni pracy w nowym zarządzie dyskutujemy o realizacji tego kluczowego projektu – dostępu do szerokopasmowego Internetu. Dążymy do tego, by nie pozostało ani jedno sołectwo z tzw. wykluczeniem cyfrowym. Jest to wyzwanie XXI wieku i priorytetowe zadanie, jakie stawia przed sobą Samorząd Województwa Mazowieckiego. Podobnie jak w ubiegłych latach, będziemy prowadzić politykę partnerskiej współpracy z samorządami gminnymi i powiatowymi. Wprawdzie samorządy nie są s od siebie zależne, ale dzięki współpracy opierającej się na n partnerstwie jesteśmy w stanie osiągnąć więcej. Rok R 2010 obfitował w setki podpisanych umów, które udowodniły, że Mazowsze walczy o środki k unijne. u Proces pozyskiwania środków unijnych przez Mazowsze P porównałbym do lokomotywy, która potrzebuje czasu, p żeby się rozpędzić. Jeśli już osiągnie zamierzoną prędż kość, bez problemu ją utrzymuje. Początkowo tempo k pozyskiwania i wydatkowania funduszy unijnych nie zap chwycało, ale obecnie jest to proces bardzo zaawansoc wany, zarówno w ramach RPO WM, jak i PO KL czy PROW. w Do rozdysponowania mamy w sumie ponad 3 mld euro. Są to w większości środki już zagospodarowane, a teraz musimy je racjonalnie wydatkować i rozliczyć. Zachęcam naszych beneficjentów do monitorowania naborów wniosków i składania dobrych projektów – to jedyny klucz do sukcesu. Czy środki te trafią także do najbiedniejszych gmin? Jestem zwolennikiem zrównoważonego rozwoju. Będę dążył do tego, by wszystkim mieszkańcom zapewnić podobne warunki. Szczególne wsparcie będziemy kierować do samorządów słabszych ekonomicznie. W poprzednich kadencjach ta polityka się sprawdzała – niektóre programy wsparcia odniosły olbrzymi sukces. Za Samorządowy Instrument Wsparcia Rozwoju Mazowsza otrzymaliśmy nagrodę Kongresu Władz Lokalnych i Regionalnych Rady Europy. Chcielibyśmy, o ile pozwolą nam na to finanse, wrócić do tego programu, bo wiemy, jak wiele inwestycji udało się nam wspólnie zrealizować. Panie Marszałku, w ostatnim roku przeżyliśmy powódź. Czy ta tragedia będzie miała bezpośrednie przełożenie na działania samorządu? Niestety, fala powodziowa tym razem nie oszczędziła Mazowsza. Najdotkliwiej odczuli to mieszkańcy dwóch podpłockich gmin, którzy utracili dorobek całego życia. Jestem przekonany, że w zakresie gospodarki wodnej powinniśmy starać się rozwiązać problem melioracji, właściwego stanu urządzeń hydrologicznych, a właściwie wrócić do programu małej retencji, o którym już rozmawialiśmy w poprzednich latach. Zakres obowiązków Marszałek Województwa Mazowieckiego Adam Struzik nadzoruje działalność: – Departamentu Organizacji – Kancelarii Marszałka – Kancelarii Sejmiku – Departamentu Budżetu i Finansów – Departamentu Nadzoru Właścicielskiego i Inwestycji – Departamentu Kontroli – Departamentu Geodezji i Kartografii. wyższych czy wreszcie utrzymywanie całego szeregu bibliotek pedagogicznych. Istotna jest także współpraca z organizacjami pozarządowymi, które są ważną cegiełką budowania nowoczesnego społeczeństwa obywatelskiego i z pewnością będą dla nas ważnym partnerem w polityce społecznej, kulturalnej i sportowej. W dalszym ciągu chcemy wspierać finansowo rozwój bazy sportowej. Jest to duży obszar, w którym mamy szczególne sukcesy i powody do dumy. W 2011 r. przywracamy dofinansowanie dla Orlików. Przypomnę, że w ramach programu, w ciągu niespełna trzech lat, powstało 119 kompleksów sportowych. Będziemy działać we wszystkich obszarach życia publicznego, starając się być jak najbliżej mieszkańców Mazowsza, oferując im pomoc i wsparcie. Oczywiście, dużo zależy od „janosikowego”. Konieczność płacenia tak wielkiej kwoty na rzecz innych regionów ogranicza możliwość zaspokojenia potrzeb Mazowsza. Stąd moja determinacja w walce z tą krzywdzącą nas ustawą. Jestem przekonany, że przez najbliższe cztery lata w harmonii i zgodzie, na zasadzie partnerstwa i konsensusu, będziemy pozytywnie zmieniać oblicze bliskiego memu sercu Mazowsza. 7 Ta kryzysowa sytuacja upewniła mnie również, że dobrą inwestycją były działania samorządu na rzecz OSP. Życie udowodniło, że ta największa grupa ratowników-wolontariuszy w sposób szczególny niesie pomoc mieszkańcom Mazowsza w najcięższych chwilach. Nie tylko ratują życie i mienie ludzi w sytuacjach ekstremalnych, jak powodzie czy pożary, ale także, często jako pierwsi, pomagają w codziennych zagrożeniach, np. na miejscach wypadków samochodowych. Na pewno dalej będziemy inwestować w te służby, wyposażając je w nowoczesne, niezawodne samochody i sprzęt. Jakie założenia stawia Pan przed sobą jako marszałek w kolejnej kadencji? Kiedy 9 lat temu po raz pierwszy obejmowałem stanowisko marszałka województwa, byłem przekonany, że we wszystkim, co robię, muszę kierować się dobrem mieszkańców regionu. Starałem się cały swój czas poświęcić mazowieckiej wspólnocie, by jej rozwój był harmonijny, zrównoważony. Tak też będzie dalej. Widzę przed sobą wyzwania właściwie w każdej dziedzinie. Polityka społeczna: zdrowie – w dalszym ciągu kontynuacja przekształceń placówek ochrony zdrowia; edukacja – wsparcie dla państwowych szkół zawodowych, włączanie naszych placówek, m.in. kolegiów nauczycielskich, w struktury szkół Rys biograficzny Absolwent Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Łodzi. Specjalista chorób wewnętrznych. Ukończył studia podyplomowe w dziedzinie organizacji i ekonomiki ochrony zdrowia oraz podyplomowe studia menedżerskie z zakresu administracji publicznej na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 1990-1997 dyrektor naczelny Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Płocku. Strażak ochotnik i członek Zarządu Wojewódzkiego oraz Zarządu Głównego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej. Od 1984 r. należy do Polskiego Stronnictwa Ludowego, zasiada we władzach wojewódzkich i krajowych tej partii. Członek Europejskiej Partii Ludowej (EPP). Senator RP w latach 1991-2001. Przewodniczący Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia Senatu RP II kadencji. W latach 1993-1997 Marszałek Senatu RP. Wiceprzewodniczący Zgromadzenia Narodowego, które w roku 1997 uchwaliło obowiązującą Konstytucję RP. Od grudnia 2001 r. Marszałek Województwa Mazowieckiego. W 2007 r. wybrany na wiceprezesa Związku Województw Rzeczypospolitej Polskiej. W lutym 2010 r. powołany w skład Prezydium Komitetu Regionów UE. Wicemarszałek Marcin Kierwiński Mazowsze to region o ogromnym potencjale i niezliczonych możliwościach. Już od kilku lat rozwija się między innymi dzięki otrzymanym środkom z Unii Europejskiej. W tym roku wykorzystanie środków unijnych na Mazowszu wyraźnie przyspieszyło. W obecnej kadencji zamierzam kontynuować ten proces, tak aby jak najwięcej beneficjentów mogło skorzystać z dofinansowania. W trakcie sprawowania funkcji wicemarszałka będę dążył do poprawy infrastruktury drogowej i kolejowej na Mazowszu, poprzez budowę nowych oraz modernizację już istniejących dróg w regionie, jak również rozbudowę transportu szynowego oraz poszerzenie oferty „Kolei Mazowieckich”. Będę wspierał rozpoczętą w październiku bieżącego roku kluczową inwestycję dla Mazowsza, jaką jest budowa Portu Lotniczego w Modlinie, który w przyszłości ma stanowić alternatywę dla lotniska im. Fryderyka Chopina. Mazowsze to region o wielkim potencjale intelektualnym i rozwojowym. W trakcie swojej kadencji zamierzam więc dążyć do rozwoju infrastruktury teleinformatycznej w województwie, poprzez budowę szerokopasmowego Internetu oraz zwiększenie funduszy na e-usługi i e-administrację. Będę wspierał rozwój uczelni wyższych na Mazowszu oraz budowę ośrodków naukowo-badawczych w regionie. Pragnę również krzewić rozwój aktywności fizycznej, poprzez budowę Orlików, lodowisk, tras rowerowych oraz innych obiektów sportowych. Rys biograficzny Absolwent Politechniki Warszawskiej Wydziałów: Elektroniki i Technik Informacyjnych oraz Inżynierii Produkcji. Ukończył Podyplomowe Studia Zarządzania Infrastrukturą IT oraz Studia Doktoranckie z zakresu Zarządzania i Transferu Technologii na Politechnice Warszawskiej Wydział Inżynierii Produkcji. W latach 2002-2007 pełnił kierownicze funkcje w EADS PZL „Warszawa – Okęcie” S.A. Był wiceprezesem Zarządu Instytucji Filmowej „Max-Film” S.A. (2007 r.) oraz Zarządu Mazowieckiego Portu Lotniczego „Warszawa - Modlin” Sp. z o.o. (2007-2010). W latach 2006-2010 był radnym m.st. Warszawy, szefem Klubu Radnych PO w Radzie m.st. Warszawy, pełnił też funkcję wiceprzewodniczącego Komisji Bezpieczeństwa i Porządku Publicznego. Ukończył kursy: dla kandydatów na członków rad nadzorczych spółek prawa handlowego i spółek Skarbu Państwa (zakończony egzaminem w 2008 r.) oraz dla Wyższej Kadry Zarządzającej EADS (European Aeronautic Defense and Space Company). NR 12 (94) 2010 ROK Zakres obowiązków Wicemarszałek Marcin Kierwiński nadzoruje działalność: – Departamentu Strategii i Rozwoju Regionalnego – Departamentu Kultury, Promocji i Turystyki K R O N I K A M A ZO W I E C K A Wicemarszałek Krzysztof Grzegorz Strzałkowski Szczególnie bliskie są mi sprawy związane z szeroko rozumianą polityką społeczną, a zwłaszcza z rynkiem pracy. Obok ważnych problemów infrastrukturanych na Mazowszu, nie mogą umknąć naszej uwadze wskaźniki społeczne, także decydujące o jakości życia mieszkańców. Moje doświadczenie w pracy w samorządzie województwa pokazuje, że konieczne jest szersze zaangażowanie samorządowych jednostek organizacyjnych w realizację projektów społecznych współfinansowanych z funduszy europejskich. Już teraz realizowanych jest kilkadziesiąt inicjatyw tego typu w sferach m.in. promocji przedsiębiorczości, edukacji, kształcenia ustawicznego. Konieczne jest zwielokrotnienie tej liczby. Nie należy także w tym względzie ograniczać się do Komponentu Regionalnego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Pozwoli to maksymalnie wykorzystać potencjał takich instytucji, jak Urząd Marszałkowski, Wojewódzki Urząd Pracy, Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej, Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego czy Wojewódzki Ośrodek Ruchu Drogowego. Zakres obowiązków Wicemarszałek Krzysztof Grzegorz Strzałkowski nadzoruje działalność: – Departamentu Zdrowia – Departamentu Nieruchomości i Infrastruktury. Rys biograficzny Absolwent Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego na kierunku politologia, specjalność polityka społeczna oraz podyplomowych studiów menadżerskich na Wydziale Zarządzania tej samej uczelni. W latach 2005-2008 doktorant i wykładowca w Instytucie Polityki Społecznej UW. Od 2003 r. pracownik samorządowy w jednostkach samorządowych różnych szczebli. W latach 2008-2010 pełnił obowiązki dyrektora Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Warszawie, inicjując m.in. powstanie Mazowieckiego Obserwatorium Rynku Pracy. W latach 2006-2010 radny powiatu wołomińskiego III i IV kadencji, przewodniczący Komisji Zdrowia i Polityki Społecznej. 8 Członek Zarządu Województwa Mazowieckiego Ewa Orzełowska Jako członek Zarządu Województwa Mazowieckiego chciałabym dążyć do równomiernego wzrostu potencjału wszystkich obszarów regionu poprzez urzeczywistnianie idei zrównoważonego rozwoju Mazowsza, która była dla mnie najważniejsza podczas mojej dotychczasowej pracy w Urzędzie Marszałkowskim. Chcę także aktywnie uczestniczyć w przygotowywaniu gruntu pod wykorzystanie środków finansowych z Unii Europejskiej w nowej perspektywie budżetowej 2014-2020. Wbrew pozorom nie zostało bowiem zbyt dużo czasu na odpowiednie przygotowanie programów operacyjnych i procedur dotyczących wdrażania funduszy europejskich w przyszłym okresie programowania. Będę dążyła także do tego, aby tak określić kryteria oceny projektów, by pieniądze unijne trafiały przede wszystkim do gmin i powiatów najbardziej tego potrzebujących. Chciałabym również sprawić, aby komfort życia mieszkańców Mazowsza systematycznie się poprawiał, przez co rozumiem przede wszystkim łatwiejszy dostęp do rozwiązań teleinformatycznych, edukacji (w tym zwłaszcza przedszkolnej i wyższej), służby zdrowia oraz bazy sportowo-rekreacyjnej. Zdaję sobie sprawę z tego, iż do zrealizowania tych zadań potrzebne są duże środki finansowe w budżecie województwa. Mijający rok, ze względu na tzw. janosikowe, był najtrudniejszym rokiem dla regionu w całej jego historii. Myślę, że przyszłe lata będą dużo lepsze i województwo będzie mogło powrócić do realizowania tak dobrze ocenianych przez mieszkańców instrumentów wspierających rozwój Mazowsza. Zakres obowiązków Członek Zarządu Województwa Mazowieckiego Ewa Orzełowska nadzoruje działalność: – Departamentu Rolnictwa i Modernizacji Terenów Wiejskich – Departamentu Środowiska. Rys biograficzny Absolwentka Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, Wydziału Zarządzania w zakresie rachunkowości i finansów przedsiębiorstw. Ukończyła studia podyplomowe w zakresie administracji publicznej – menadżer publiczny na Uniwersytecie Warszawskim. W latach 2000-2001 urzędnik administracji rządowej w Biurze Terenowym Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Od 2002 r. pracownik Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w Warszawie, a od 2007 r. dyrektor Delegatury Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w Siedlcach. Członek Zarządu Województwa Mazowieckiego Leszek Ruszczyk Do najważniejszych zadań w zakresie oświaty, moim zdaniem, należą wzmocnienie instytucji i ośrodków edukacyjnych podległych samorządowi województwa oraz prowadzenie regionalnej, zrównoważonej polityki oświatowej na całym Mazowszu. Dotyczy to m.in. likwidacji ograniczeń w dostępie do edukacji dzieci i młodzieży niepełnosprawnej poprzez dostosowanie i rozbudowę istniejących specjalnych placówek szkolno-wychowawczych. Warto wspomnieć o planowanej kontynuacji, dofinansowywanego ze środków unijnych, programu „Zagrajmy o sukces”. W zakresie rozwoju kultury fizycznej i ratownictwa wodnego istotna jest dalsza realizacja dwóch projektów: „Moje Boisko – Orlik 2012” oraz Wojewódzkiego Programu Rozwoju Bazy Sportowej, finansowanego z Funduszu Rozwoju Bazy Sportowej, będącego w dyspozycji Ministra Sportu i Turystyki. Kolejnym zagadnieniem, nad którym będę sprawował pieczę, jest należyte pobieranie opłat za korzystanie ze środowiska, tzw. produktowej oraz za substancje kontrolowane. W tym celu prowadzona będzie dalsza akcja informacyjno-szkoleniowa, zarówno dla przedsiębiorców, jak i mieszkańców określonych gmin czy pracowników wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych, zajmujących się opłatami za korzystanie ze środowiska. Wszystko to, oczywiście, z myślą o ochronie przyrody i wdrażaniu na co dzień proekologicznych postaw. Zakres obowiązków Członek Zarządu Województwa Mazowieckiego Leszek Ruszczyk nadzoruje działalność: – Departamentu Edukacji Publicznej i Sportu – Departamentu Opłat Środowiskowych. Rys biograficzny Ekonomista, absolwent Wydziału Ekonomicznego Wyższej Szkoły Inżynieryjnej im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu. Radny województwa mazowieckiego w latach 2006-2010. Przewodniczący Komisji Rozwoju Gospodarczego, Infrastruktury i Przeciwdziałania Bezrobociu. Współzałożyciel i członek radomskiej Platformy Obywatelskiej. Mazowsze zdało egzamin z samorządności Województwo mazowieckie Liczba mieszkańców: 5 080 150 Liczba uprawnionych do głosowania: 4 151 860 (21 listopada); 1 335 470 (5 grudnia) Frekwencja: 50, 96% (21 listopada); 39, 90% (5 grudnia) Wybory samorządowe 2010 za nami. Mieszkańcy Mazowsza po raz kolejny wybrali swoich włodarzy, którzy przez cztery lata będą pracować dla dobra danej wspólnoty – gminy, powiatu czy województwa, mając na uwadze potrzeby obej- lokalnych liderów. To kreatorzy najbliższego otoczenia, którzy mujące niemal wszystkie dziedziny życia społecznego. W tegorocznych wyborach wielu włodarzy zostało wybranych ponownie do piastowania funkcji Fot. Karol Tomaszewski W skali całego województwa wybieraliśmy ponad 6 tys. radnych, 229 wójtów, 75 burmistrzów i 10 prezydentów. O 51 mandatów radnego województwa ubiegało się 975 osób. Wojewódzka Komisja Wyborcza w Warszawie zarejestrowała 105 list kandydatów na radnych, zgłoszonych przez 19 komitetów w siedmiu okręgach wyborczych. województwa mazowieckiego rekordowe poparcie uzyskał Adam Struzik – ponad 85 tys. głosów – który wybrany został na kolejną kadencję do piastowania stanowiska marszałka. Duża liczba głosów, jaką otrzymali kandydaci w wyborach samorządowych, to potwierdzenie zaufania, jakim obdarzyli swoich liderów wyborcy. Dowodzi to, że obrany kierunek działań został doceniony i zaakceptowany, zyskując publiczne poparcie. Zwycięzcom życzymy, aby nie zabrakło im zapału w skutecznym i konsekwentnym realizowaniu ambitnych przedsięwzięć, pozwalających na podnoszenie standardów życia mieszkańców Mazowsza. AGNIESZKA STABIŃSKA WYDZIAŁ KOMUNIKACJI ZEWNĘTRZNEJ NR 12 (94) 2010 ROK Pełnomocnik Marszałka ds. Wyborów – Urzędnik Wyborczy Rafał Zięba Wybory samorządowe należą do najbardziej skomplikowanych z punktu widzenia organizacyjnego. W ich przeprowadzenie na terenie województwa mazowieckiego zaangażowanych było kilkanaście tysięcy osób. To na członkach obwodowych komisji spoczywał ciężar wydania kart do głosowania, policzenia głosów i sporządzenia protokołów powyborczych. Należy pamiętać również o pracy członków pozostałych komisji wyborczych: gminnych/miejskich, powiatowych i wojewódzkiej. Oprócz ustalenia wyniku wyborów, komisje te były odpowiedzialne za rejestrację list kandydatów na radnych oraz kandydatów na wójtów, burmistrzów i prezydentów. Obywatelska postawa w wyborach to nie tylko sam fakt głosowania, to również współdziałanie wielu pracowników samorządowych urzędów gminnych, dzielnicowych, miejskich i powiatowych. Ich zaangażowanie umożliwiło sprawne przeprowadzenie wyborów. Warto dodać, że radnych województwa jest mniej niż posłów na Sejm RP wybieranych z terenu Mazowsza. Trudniej więc uzyskać mandat radnego, nabiera on tym samym szczególnego znaczenia. 9 Najmłodszy radny województwa mazowieckiego Mirosław Adam Orliński W wyborach samorządowych wziąłem udział po raz pierwszy. To, że udało mi się uzyskać tak wysoki wynik (ponad 6,5 tys. głosów) i zdobyć tym samym mandat radnego jest dla mnie miłym zaskoczeniem, ale też ogromnym wyróżnieniem. W mojej kampanii ważną rolę odgrywały bezpośrednie kontakty z ludźmi. Spotkania z wyborcami pozwoliły mi poznać ich problemy oraz potrzeby. Jako przedstawiciel młodego pokolenia Mazowszan w Sejmiku chciałbym przede wszystkim godnie reprezentować interesy tej grupy społecznej. Wierzę, że nie zawiodę moich wyborców, którzy głosując na mnie, dali mi wielki kredyt zaufania. Od pierwszych, po II wojnie światowej, demokratycznych wyborów do samorządu terytorialnego minęło już 20 lat. Przywrócenie lokalnej samorządności było jednym z najważniejszych wyzwań w budowie demokratycznego państwa. Dziś trudno wyobrazić sobie Polskę bez samorządu. Władza lokalna, znajdująca się najbliżej ludzi, pracuje na rzecz swoich wspólnot, wcielając przy tym w życie praktyczne założenia idei samorządności. Fot. Łucja Cichocka swoim zaangażowaniem, wiedzą i doświadczeniem przyczyniają się do gospodarczego, kulturalnego oraz społecznego rozwoju Mazowsza. Wśród kandydatów na radnych K R O N I K A M A ZO W I E C K A Certyfikat z numerem jeden 23 listopada Marszałek Województwa Mazowieckiego Adam Struzik oraz Sekretarz Województwa – Dyrektor Urzędu Waldemar Kuliński otrzymali z rąk Prezesa Zarządu Polskiego Centrum Badań i Certyfikacji S.A. Wojciecha Henrykowskiego certyfikat zintegrowanego systemu zarządzania z numerem jeden. Jest to pierwszy taki certyfikat, bowiem żadnej innej organizacji nie udało się jak dotąd wdrożyć, zintegrować i certyfikować aż pięciu systemów zarządzania. To ewenement w skali kraju. Jak się to udało? O wypowiedź poprosiliśmy Sekretarza Województwa – Dyrektora Urzędu Waldemara Kulińskiego oraz Pełnomocnika ds. zintegrowanego systemu zarządzania Tamarę Borkowską. Waldemar Kuliński Fot. arch. UMWM 10 Kiedy w 1999 r. obejmowałem funkcję Dyrektora Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w Warszawie, miałem już za sobą wieloletnie doświadczenie w pracy w administracji, w tym prawie dziesięć lat na stanowisku dyrektora generalne- go urzędu wojewódzkiego w Płocku. Systemami zarządzania zainteresowałem się jeszcze w latach 80., w okresie, kiedy idee takie, jak jakość świadczonych usług czy dbałość o satysfakcję klienta nie były powszechne. Ja byłem i jestem przekonany, że wzorce funkcjonowania instytucji bizneso- wych mogą znaleźć zastosowanie w administracji. W roku 1997 zorganizowałem pierwszą konferencję na temat systemów zarządzania jakością, w której uczestniczyli dyrektorzy urzędów wojewódzkich, a także ekspert w dziedzinie zarządzania – prof. Krzysztof Opolski z Uniwersytetu Warszawskiego. Być może, gdyby nie reforma administracji, płocki urząd byłby pierwszym w Polsce z wdrożonym systemem zarządzania. Tymczasem, w 1999 r. udało się to Urzędowi Miasta w Dzierżoniowie. W wyniku wspomnianej reformy powołano do życia urzędy marszałkowskie, które były budowane od podstaw. Należało zadbać o infrastrukturę, kadry, opracować strukturę funkcjonowania. Dopiero na kolejnym etapie można było pomyśleć o doskonaleniu systemu zarządzania. Podjąłem decyzję o wdrożeniu systemu zarządzania jakością. Ktoś zacytował mi kiedyś maksymę: „Nie zarządzasz tym, czego nie mierzysz”. Uwierzyłem w to, a dzięki wdrożonemu systemowi jakościowemu uzyskuję wszelkie niezbędne dane, by skutecznie zarządzać tak dużym Urzędem. System jakościowy opiera się na zarządzaniu procesowym. W praktyce oznacza to, że zidentyfikowaliśmy realizowane w Urzędzie działania, a następnie dla każdego z nich ustanowiliśmy cele i wskaźniki ich mierzenia. Właściciele procesów regularnie przedstawiają informację na temat stanu realizacji celów i wartości wskaźników. W tym miejscu, nie bez dumy, pozwolę sobie podkreślić, że dzięki wdrożonym systemom w pewnym sensie wyprzedziliśmy kontrolę zarządczą, jaką dla organizacji sektora finansów publicznych wprowadziła nowa ustawa o finansach publicznych. Nie musimy dzisiaj budować w Urzędzie kontroli zarządczej od podstaw, a jedynie uzupełnić dokumenty, które już opracowaliśmy. Podobnie jest zresztą z analizą ryzyka, o której coraz częściej mówi się w kontekście organizacji publicznych. My cyklicznie analizujemy ryzyko w kilku newralgicznych obszarach, co pozwala nam skutecznie nim zarządzać. Osiągnęliśmy naprawdę dużo. Mam zaszczyt kierować w imieniu marszałka organizacją sprawną, nowoczesną, zarządzaną na światowym poziomie. Daje mi to ogromną satysfakcję. Obiecałem jednak, że na tym nie poprzestanę... Tamara Borkowska Przyznam, że kiedy Dyrektor Urzędu zwrócił się do mnie z prośbą o zaangażowanie się we wdrażanie systemu zarządzania jakością, nie zareagowałam entuzjastycznie. Dziś jednak podziwiam dalekowzroczność dyrektora. Jestem przekonana, że zintegrowany system pozwolił nam okrzepnąć, stać się bardziej świadomymi tego, czym zarządzamy, a tym samym czynić to skuteczniej. Urząd Marszałkowski, na poziomie zarządzania, nie różni się zasadniczo od najbardziej nowoczesnych, światowych instytucji, nie tylko publicznych, ale również tych komercyjnych, działających z myślą o maksymalizacji zysku. Jeśli miałabym wskazać to, co jest dla mnie najważniejsze w zintegrowanym systemie, to jego wpływ na człowieka, na jego mentalność. Pracujemy w stosunkowo młodym urzędzie, co nie znaczy, że nie musieliśmy bronić się przed stereotypem zbiurokratyzowanej, skostniałej instytucji. Te stereotypy funkcjonowały rówież wśród naszej kadry. Pracowaliśmy nad tym, by w otoczeniu zewnętrznym dostrzec nie „petentów” z postawą roszczeniową, ale klientów i interesariuszy, którzy pozostają pod wpływem naszej organizacji, ale jednocześnie sami mają na nią wpływ. Krok po kroku wypracowywaliśmy także kulturę wewnątrz organizacji, wspólny system wartości i zasad. NR 12 (94) 2010 ROK Nie ukrywam, że jestem dumny z tego, co przez te lata razem z moimi współpracownikami osiągnęliśmy. Nie działamy z myślą o laurach, ale cieszą nas przyznawane nagrody. Jest to bowiem sygnał, że wybraliśmy dobrą drogę. Przypomnę jedynie, że Urząd jest laureatem Konkursu Polskiej Nagrody Jakości w kategorii organizacji publicznych oraz konkursu Mazowiecka Nagroda Jakości w kategorii dużych organizacji publicznych, a także konkursu Troskliwy Pracodawca organizowanego przez IMC Kariera Sp. z o.o. i dziennik „Rzeczpospolita”. W listopadzie tego roku marszałek Adam Struzik został finalistą konkursu „Znakomity Przywódca”. 11 Wracając do historii – dostrzegając korzyści z wdrożonego pierwszego systemu, podejmowałem decyzje o kolejnych. I tak, zbudowaliśmy zintegrowany system obejmujący system zarządzania środowiskowego, system zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy oraz dodatkowe wymagania Systemu Przeciwdziałania Zagrożeniom Korupcyjnym. Ostatnio wdrożyliśmy system zarządzania bezpieczeństwem informacji. System, który mamy w Urzędzie, uważam za doskonałe narzędzie zarządzania. Myślę również, że tak jak samorząd terytorialny stanowi realizację idei subsydiarności w zarządzaniu krajem, tak w pewnym sensie zintegrowany system zarządzania pozwala realizować taką ideę w Urzędzie. Poszczególnymi obszarami w ramach zintegrowanego systemu zarządzają bowiem w Urzędzie zespoły, w których skład wchodzą osoby posiadające wymaganą wiedzę i doświadczenie w danej dziedzinie. System jest monitorowany w trakcie przeprowadzanych audytów wewnętrznych, a audytorzy to pracownicy różnych szczebli. Mogę więc z satysfakcją powiedzieć, że poza doświadczeniem w pracy w administracji publicznej w obszarze zadań powierzonych do realizacji samorządowi województwa, Urząd Marszałkowski daje pracownikom coś jeszcze – wiedzę na temat zarządzania, przeciwdziałania korupcji, ochrony informacji, ochrony środowiska, a ponadto doświadczenie w pracy audytora. Kalendarium 1. System zarządzania jakością pracy – Urząd ustanowił jednolite i przejrzyste procedury postępowania. Skonkretyzowane zostały także cele organizacji – 2004 rok. 2. System zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy – w Urzędzie kształtowana jest kultura bezpieczeństwa pracy. Jednym z priorytetów jest edukowanie pracowników, aby uświadomić im wszelkie możliwe zagrożenia. Urząd organizuje m.in. szkolenia z profesjonalnego udzielenia zasad pierwszej pomocy; dba o profilaktykę, np. w zakresie raka szyjki macicy czy innych chorób cywilizacyjnych. Podstawą wszelkich działań Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w Warszawie jest dbałość o stałą poprawę jakości życia mieszkańców regionu – 2007 rok. 3. System zarządzania środowiskowego – aby zmniejszyć negatywny wpływ działalności Urzędu na środowisko naturalne, stosowana jest tu m.in. zasada 3R (Reduce, Reuse, Recycle), czyli: unikaj kupowania zbędnych rzeczy, użyj powtórnie, utylizuj – 2007 rok. 4. System przeciwdziałania zagrożeniom korupcyjnym – w swych działaniach Urząd zachowuje rzetelność i bezstronność. Stale podnoszona jest świadomość pracowników w zakresie możliwych zagrożeń korupcyjnych. Ryzyko w tym zakresie jest analizowane i minimalizowane – 2008 rok. 5. System zarządzania bezpieczeństwem informacji – otrzymując certyfikat, Urząd uzyskał tym samym swoiste poświadczenie bezpieczeństwa organizacji. Świadczy to o tym, że informacje przetwarzane w Urzędzie są odpowiednio chronione – 2010 rok. K R O N I K A M A ZO W I E C K A na nieomylność. Oczywistym jest, że pojawiają się sytuacje nieprzewidziane, błędy czy nieporozumienia. Wartością dodaną w takiej sytuacji, dzięki wdrożonym systemom, jest jednak to, że z każdego błędu wyciągamy wnioski na przyszłość. Analizujemy przyczyny i staramy się zapobiegać wystąpieniu podobnych sytuacji w przyszłości. Nie szukamy winnych, a staramy się odpowiedzieć na pytanie dlaczego. Warto nowią świetne źródło informacji na temat funkcjonowania poszczególnych komórek. Przynajmniej raz w roku, w ramach kierowniczych przeglądów zarządzania, podsumowujemy funkcjonowanie systemu. To dobry moment na refleksję – czy wszystko działa tak, jak powinno? O ustaleniach z przeglądów informujemy wszystkich pracowników. Skuteczna komunikacja wewnętrzna to jeden z naszych priorytetów. Fot. Anna Groszyk-Książak 12 Dziś z satysfakcją obserwuję, jak pracownicy fantastycznie się rozwijają, jak coraz bardziej utożsamiają się z naszą organizacją. Wracają z posiedzeń zespołów czy audytów, przychodzą do mnie i mówią – „tu wprowadzili ciekawe rozwiązanie, może warto wprowadzić je w całym Urzędzie” albo „tam chyba nie wszystko działa, jak trzeba, może warto byłoby to usprawnić” – i sami proponują rozwiązania. Ten Urząd w pewnym sensie Certyfikat zintegrowanego systemu zarządzania to efekt wspólnych i kompleksowych działań pracowników Urzędu Marszałkowskiego. Na pamiątkowym zdjęciu (od lewej): Prezes Zarządu - Dyrektor Generalny PCBC S.A. Wojciech Henrykowski, Dyrektor ds. Badań i Certyfikacji PCBC S.A. Tadeusz Glazer, Marszałek Województwa Mazowieckiego Adam Struzik, Pełnomocnik ds. zintegrowanego systemu zarządzania Tamara Borkowska, Sekretarz Stanu MSWiA Tomasz Siemoniak, Sekretarz Województwa - Dyrektor Urzędu Waldemar Kuliński, Członek Zarządu Województwa Mazowieckiego III kadencji Waldemar Roszkiewicz, Przewodniczący Sejmiku Województwa Mazowieckiego Ludwik Rakowski, Skarbnik Województwa Mazowieckiego Marek Miesztalski zarządzany jest przez wszystkich, którzy chcą zaangażować się w system. To pracownicy są animatorami procesów, proponują cele i wskaźniki, współuczestniczą tym samym w zarządzaniu. Z roku na rok coraz więcej osób chce przeprowadzać audyty wewnętrzne, być liderami. To dla mnie największa satysfakcja. Nie wiem, czy gdzieś jeszcze w Polsce jest urząd, w którym ludzie tak chętnie biorą na siebie dodatkowe obowiązki. Chciałabym również podkreślić, że system nie stanowi „recepty” może w tym miejscu wspomnieć, że każde działanie realizujemy zgodnie z cyklem Deminga (PDCA), czyli: zaplanuj, wykonaj, sprawdź, zastosuj. Dzięki temu unikamy wielu niepotrzebnych błędów. Zintegrowany system to ogromne wyzwanie. Wymaga stałego doskonalenia, więc staramy się powoli podnosić poprzeczkę. Metodą dobrych praktyk powielamy w skali Urzędu sprawdzone i skuteczne rozwiązania. Pracujemy zespołowo. Planujemy i przeprowadzamy audyty wewnętrzne, które sta- Podobnie, jak ciągła edukacja w zakresie zintegrowanego systemu. Jestem przekonana, że w dzisiejszej, niezwykle dynamicznej rzeczywistości, sprawnie funkcjonujący system pozwala nie tylko skutecznie działać, ale i szybko reagować na wszelkie zmiany. Czasami nawet, jak w przypadku kontroli zarządczej, o której wspominał dyrektor Waldemar Kuliński, działać z wyprzedzeniem. OPRACOWAŁO BIURO DS. ZINTEGROWANEGO SYSTEMU ZARZĄDZANIA UMWM Zostań swoim szefem. Unijna pomoc na utworzenie własnej firmy W grudniu ruszyła rekrutacja do nowego projektu Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Warszawie pn. „Kierunek – Własna Firma”1. Dzięki niemu osoby z pomysłem na swój biznes mogą nie tylko otrzymać wsparcie finansowe, ale też wiele się nauczyć. Kto może wziąć udział O wsparcie ze środków unijnych mogą ubiegać się bezrobotni lub nieaktywni zawodowo, którzy zamierzają rozpocząć własną działalność gospodarczą (z wyłączeniem osób, które posiadały zarejestrowaną działalność gospodarczą w okresie ostatnich 12 miesięcy, przed dniem przystąpienia do projektu). Pierwszeństwo mają mieszkańcy terenów wiejskich, w wieku poniżej 25 lat lub powyżej 45 lat. Wybór uczestników i formy wsparcia 1 Projekt „Kierunek – Własna Firma” finansowany jest w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Działanie 6.2 „Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia”. Kilkuetapowa rekrutacja pozwoli wybrać czterdzieści, najbardziej aktywnych, przedsiębiorczych i zdeterminowanych, by uruchomić działalność gospodarczą, osób, z ciekawymi, ale i zarazem realnymi przedsięwzięciami. Wszyscy, którzy pomyślnie przejdą procedurę kwalifikacyjną zostaną objęci podstawowym wsparciem szkoleniowo-doradczym. Obowiązkowy, podstawowy blok szkoleniowy obejmie 52 godziny z zakresu „ABC przedsiębiorczości” oraz pisania biznesplanów. Zaplanowano także warsztaty oraz doradztwo grupowe Korzyści Udział w projekcie „Kierunek – Własna Firma” pozwala przyszłym właścicielom firm nie tylko otrzymać niezbędny zastrzyk gotówki na pierwsze inwestycje, ale także poszerzyć i ugruntować wiedzę oraz zdobyć umiejętności potrzebne do prowadzenia firmy. DANUTA BORKOWSKA WUP W WARSZAWIE NR 12 (94) 2010 ROK Przyznawanie środków finansowych na realizację własnego przedsięwzięcia jest wieloetapowe. Na początku kandydaci muszą przejść procedurę kwalifikacyjną. Pierwszym krokiem jest złożenie formularzy i innych dokumentów rekrutacyjnych. Po uzyskaniu pozytywnej oceny formalnej i merytorycznej, czekają ich testy oraz rozmowy z doradcami zawodowymi i komisją kwalifikacyjną. Podczas rekrutacji kandydaci muszą udowodnić, że posiadają zdolności, predyspozycje, cechy i umiejętności potrzebne do samodzielnego założenia i prowadzenia działalności gospodarczej, a planowane przedsięwzięcie, dzięki efektywnemu wykorzystaniu dotacji, ma szansę powodzenia na wolnym rynku. Niestety, nie wszystkie osoby otrzymają dotację na rozwój przedsiębiorczości. Dziesięciu uczestników projektu, których biznesplany zostaną najniżej ocenione, zakończy swój udział w projekcie po szkoleniach podstawowych. Pozostała trzydziestka otrzyma bezzwrotne dotacje inwestycyjne do 40 tys. zł na utworzenie własnej firmy, specjalistyczne szkolenia (32 godziny) oraz indywidualne wsparcie doradcze (5 godzin) po uruchomieniu działalności gospodarczej. Osoby te będą mogły również ubiegać się o wsparcie pomostowe w najtrudniejszym, początkowym okresie prowadzenia firmy, czyli o pomoc w utrzymaniu płynności finansowej przez 6 miesięcy, w wysokości 1200 zł miesięcznie na pokrycie opłat obligatoryjnych (składek ZUS, kosztów wynajmu lokalu). Uczestnik projektu, który otrzyma jednorazową dotację inwestycyjną i wsparcie doradczo-szkoleniowe, będzie zobowiązany prowadzić działalność gospodarczą przez 12 miesięcy. 13 Projekt o wartości prawie 2 mln zł będzie realizowany przez 20 miesięcy i jest adresowany do czterdziestu osób z subregionu okołowarszawskiego, które zamierzają otworzyć działalność gospodarczą. Obejmuje powiaty: garwoliński, grodziski, grójecki, legionowski, miński, nowodworski, otwocki, piaseczyński, pruszkowski, pułtuski, sochaczewski, wyszkowski, węgrowski, wołomiński, żyrardowski, warszawski zachodni. 1 o tematyce: budowanie strategii firmy, rejestracja działalności gospodarczej, formalno-prawne aspekty podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej, przygotowywanie indywidualnych biznesplanów przedsięwzięcia, źródła finansowania, marketing i analizy rynkowe. Długi proces inkorporacji Ziemie mazowieckie zostały przyłączone do państwa wielkopolskich Polan** jeszcze przed przyjęciem chrztu przez Mieszka I. Był on faktycznym twórcą państwowości polskiej, księciem Polan, synem Siemomysława. Wraz z nim rozpoczęła się dynastia wczesnych Piastów (Bolesław Chrobry, Kazimierz Odnowiciel). Mazowszanie zawsze czuli swoją odrębność kulturową i dość długo przebiegał proces inkorporacji Mazowsza do Polski. Dlatego prawdopodobnie nie utworzono tu, mimo przyjęcia chrztu, osobnej diecezji, tylko wcielono południową część Mazowsza do diecezji poznańskiej, a północną do archidiecezji gnieźnieńskiej. Biskupstwo mazowieckie ze stolicą w Płocku, najstarszym mieście Mazowsza, założono dopiero w 1075 r. Mazowsze to jedna z najstarszych dzielnic historycznych Polski. Leży w samym centrum kraju po obu stronach Wisły, na terenach Niziny Mazowieckiej, jednej z najbardziej rozległych polskich krain geograficznych. Pierwotna nazwa naszego regionu – ziem mazowieckich – brzmiała ‘Mazow’ (por. łac. ‘Mazovia’). Oznaczała „błotnisty kraj” lub człowieka mieszkającego w błotach (umazanego)*. Pojawiała się również forma `Mazosze’, pochodząca od słowa `Mazoch’, którym nazywano mieszkańców tych terenów. Wyraz `Mazowsze’ jest wypadkową tych wyrazów, rezultatem kontaminacji. 14 kiem miast, powstawały dopiero w X w. (napiszemy o nich w kolejnej „Kronice”). również znalezisko odkryte w Przeradowie (powiat makowski). Z epoki żelaza, czyli na 400 lat p.n.e., datuje się nekropolię znajdującą się w Troszynie Polskim (Kotlina Płocka). Wyposażenie grobów (naczynia, ozdoby, broń) z gotyckiej nekropolii w Jartyporach koło Węgrowa, datowanej na I-II wiek naszej ery, czy z tego samego okresu w Kamieńczyku nad Bugiem, Dziś Mazowsze, jakie znamy i jakim się chwalimy, jest jednym z większych i coraz bardziej nowoczesnych regionów europejskich. Poznanie jego przeszłości powinno być dla nas równie ważne, jak wiedza o dniu dzisiejszym, bo jak mawia znany historyk, Norman Davis, „bez znajomości przeszłości swojego narodu niemożliwe jest tworzenie teraźniejszości oraz przyszłości”. Dawno, dawno temu Pierwsi przedstawiciele Homo sapiens pojawili się na terenach dzisiejszego Mazowsza ok. 35 tys. lat p.n.e., ale zaludnienie tych terenów, jak wykazały badania archeologiczne, nastąpiło dopiero 6 tys. lat przed naszą erą, czyli 8 tys. lat temu. Świadectwem są odkryte cmentarzyska, nekropolie, których łączna powierzchnia zajmuje aż 0,5 proc. naszego regionu. W powiecie ostrołęckim, w Cichowie, w pobliżu rzeki Orzyc znaleziono ślady bytowania grup ludzkich sprzed 3 tys. lat, a nawet starsze – z epoki brązu. Z tego samego okresu jest Fot. arch. Muzeum Archeologicznego w Warszawie K R O N I K A M A ZO W I E C K A Mazowszanin powinien to wiedzieć Ozdoby sprzed 3000 lat świadczy o wpływach rzymskich i rozbudowanych kontaktach naszych przodków z innymi kulturami. W pobliżu Błonia, w Młochowie, znaleziono cały zespół osad mieszkalno-produkcyjnych z III w n.e., których mieszkańcy parali się m.in. hutnictwem żelaza i wypalaniem ceramiki. Przez następne stulecia na Mazowszu powstawały wyłącznie osady otwarte, skupiające się na lewym brzegu Wisły, w okolicach dzisiejszej Rawy. Stąd kolonizowano prawobrzeżne tereny. Pierwsze grody, które były zacząt- Księstwo Mazowieckie Król Bolesław Krzywousty (syn Władysława Hermana, wnuk Kazimierza Odnowiciela) podzielił Polskę między swoich synów, rozdrobnił kraj. Na mocy jego testamentu w 1138 r. powstało Księstwo Mazowieckie, dzielnica, która przypadła Bolesławowi IV Kędzierzawemu, a potem Konradowi, bratu Leszka Białego. Odtąd stanowiła odrębną całość pod względem dynastycznym, politycznym i prawnym. W tym okresie wykształcił się podział Mazowsza na trzy regiony: ziemię rawską, ziemię płocką i ziemię warszawskoczerską. Na tej ostatniej panował Janusz I, który przeniósł jej stolicę do Warszawy. Władca ten intensywnie zakładał nowe miasta i wsie, przede wszystkim na terenach północnowschodnich, w okolicach Łomży. Kolejny książę, Konrad Mazowiecki, uniezależnił Mazowsze i Kujawy od Krakowa i dodatkowo przyłączył nowe ziemie. Księstwo Mazowieckie było jednym z trzech niezależnych od siebie terytoriów polskich (obok Państwa Henryków Śląskich i Pomorza Gdańskiego). Mazowsze w Koronie Niestety, książęta mazowieccy nie potrafili żyć w zgodzie i wraz z ich wymieraniem poszczególne ziemie powracały do Korony. W efekcie Księstwo Mazowieckie, po śmierci ostatniego władcy – Janusza III, zostało ostatecznie przez Polskę anektowane w 1526 r. jako województwo mazowieckie. Mazowszanie niezmiennie utrzymywali względną niezależność od władców polskich, dlatego również i tym razem inkorporacja trwała długo. Ostatnie dwa stulecia Inne Mazowsza Trwające 123 lata rozbiory Polski dla Mazowsza były fatalne w skutkach. Podwójnym nieszczęściem był fakt, że nasz region znalazł się pod wpływami Rosji. Po wyniszczającej I wojnie światowej, gdy Polska odzyskała niepodległość, Mazowsze było w bardzo złej sytuacji gospodarczej i ekonomicznej. Starano się nadrobić to w czasie dwudziestolecia międzywojennego, ale szybko nastąpił kolejny cios – II wojna światowa. Potem rozpoczęły się ruchy migracyjne – ludność wiejska zasiedlała wyludnioną przez wojnę i powstanie warszawskie stolicę, a wielu rodzimych warszawiaków nie wróciło już do swoich dawnych domów. Okazuje się, że ‘Mazowsze’ to nie tylko nazwa naszego regionu. Noszą ją również trzy wsie leżące poza granicami województwa mazowieckiego. I Mazowsze dziś Województwo mazowieckie prawie w całości należy do historycznego Mazowsza i tak jak w XVI w. jest największym i najbardziej zaludnionym regionem Polski. Zajmuje powierzchnię 35,6 tys. mkw. i liczy ponad 5 mln mieszkańców. Graniczy z sześcioma innymi województwami. W jego obrębie utworzono 42 powiaty (5 grodzkich i 37 ziemskich) oraz 314 gmin (35 miejskich, 50 miejsko-wiejskich i 229 wiejskich). Na terenie województwa mazowieckiego znajduje się 159 miast i 9400 wsi. Spory obszar regionu zajmują tereny rolnicze, sady oraz obszary leśne. Do terenów uprzemysłowionych należą: Warszawa, Radom, Płock, Siedlce i Ostrołęka. Region Mazowsze jest jednym z większych regionów Europy, wielkością porównywalny z Belgią. Mazowsze i Mazowsze-Parcele to dwie leżące w pobliżu siebie wsie w gminie Czernikowo, w powiecie toruńskim, w województwie kujawsko-pomorskim. Wieś Mazowsze, licząca obecnie blisko 400 mieszkańców, wymieniana jest w dokumentach już z 1232 r., jako wieś należąca do biskupów płockich, a potem do kolejnych właścicieli (w XIX w. do rodziny Nałęczów). Po wojnie miejscowość była siedzibą gminy Mazowsze. W Mazowszu znajduje się gotycki kościół parafialny. Jeden z ołtarzy wyrzeźbiony został przez Xawerego Dunikowskiego. 1 OPRACOWAŁA ELŻBIETA TOMASZEWSKA * Aleksander Brückner (twórca słownika etymologicznego) wiąże tę nazwę z rodzajem gleby występującej w okolicy Płocka (kolebki Mazowszan) – ‘mazią’ (gliną). ** Plemię słowiańskie, które miało doprowadzić do powstania pierwszego państwa na ziemiach dzisiejszej Polski. Z plemienia Polan wywodziła się dynastia pierwszych Piastów. NR 12 (94) 2010 ROK W XVI w. Mazowsze było najbardziej zaludnioną dzielnicą Polski. Z chwilą przeniesienia przez króla Zygmunta III Wazę stolicy Polski do Warszawy, Mazowsze zyskało na znaczeniu, ale i było najbardziej narażone na najazdy i zniszczenia wojenne. Bardzo dotkliwe straty spowodował potop szwedzki, który wraz z epidemiami doprowadził do wyludnienia niektórych obszarów mazowieckich. W 1999 r., po wprowadzeniu nowego podziału administracyjnego państwa, powstało 16 województw o nazwach nawiązujących do nazw regionów. Przywrócono też powiaty. Wtedy to powołano Samorząd Województwa Mazowieckiego, który do dziś jest włodarzem naszego regionu. 15 Po przyłączeniu Mazowsza do Korony, zachowano podział na trzy regiony – województwa: rawskie, płockie i mazowieckie. Województwo rawskie składało się z ziem: rawskiej, sochaczewskiej i gostynińskiej. Województwo płockie dzieliło się na powiaty: płocki, bielski, raciąski, sierpecki, płoński, szreński, niedzborski i mławski. Z kolei w granicach województwa mazowieckiego znalazły się ziemie: czerska, warszawska, wiska, wyszogrodzka, zakroczymska, ciechanowska, łomżyńska, różańska, liwska i nurska. Władcy tych regionów urzędowali w królewskich zamkach w Warszawie, Płocku i Łomży. Perki-Mazowsze są starą wsią, wymienianą w dokumentach z 1527 r., leżąca w gminie Sokoły, w województwie podlaskim. W pobliżu znajduje się kilka innych miejscowości, których pierwszy człon nazwy również brzmi – „Perki”. Takie wsie tworzą tzw. okolicę szlachecką, czyli miejscowość składającą się z kilku pomniejszych osad o wspólnej nazwie głównej. W średniowieczu nadania ziemi stanowiły nagrodę dla grup rycerzy, często najemnych, jak i dla miejscowych chłopów – za służbę wojskową. Najwięcej tego typu wsi spotykanych jest na Mazowszu. Powstały przed wiekami i przetrwały do czasów współczesnych. Ważny jest wybór rodzaju stołu Układ stołu lub stołów determinowany jest wielkością dostępnych pomieszczeń, charakterem przyjęcia, a także liczbą zaproszonych gości. Stół kwadratowy w swoim założeniu nie hierarchizuje zasiadających przy nim osób. Jest niewielkich rozmiarów, wymaga parzystej i małej liczby gości, najlepiej czterech osób. Służy do rozmów o charakterze prywatnym i roboczym. Stół okrągły jest najbardziej demokratyczny i towarzyski. Może przy nim zasiadać nieparzysta liczba gości, co niewątpliwie jest jego zaletą. Ułatwia swobodną rozmowę, ale nie pomieści więcej niż 12 osób. Stół prostokątny umożliwia uhonorowanie najważniejszych gości, którzy zajmą główne miejsca naprzeciw siebie. Może pomieścić do 30 osób i jest najczęściej używany do wszelkiego typu przyjęć. Jego elegancką odmianą jest stół prostokątny o zaokrąglonych narożnikach. Stół owalny łączy zalety układu prostokątnego i okrągłego, można przy nim posadzić wielu gości, wykorzystując brak miejsc narożnych. Daje dużą swobodę w wyznaczaniu miejsc honorowych (jedno, dwa, cztery) widocznych dla wszystkich siedzących. Stół w podkowę, czyli zestawione trzy prostokątne. Główne miejsca znajdują się przy stole środkowym, aby siedzący przy nim widzieli wszystkich gości. Może przy nim zasiąść duża liczba osób, nawet 100-160. Stół w grzebień, a więc w literę E powstaje z połączenia co najmniej czterech stołów prostokątnych, czyli do środkowego można dostawić prostopadle trzy lub więcej stołów. Podczas bankietów bądź obiadów oficjalnych, państwowych najczęściej rozstawia się małe stoliki, zwykle okrągłe i jeden główny (prostokątny o zaokrąglonych narożnikach), przy którym zasiadają najważniejsze osoby, wszystkie po jednej stronie. Rozsadzanie przy stole jest jednym z trudniejszych zadań protokołu dyplomatycznego. Wymaga bezwzględnego stosowania trzech zasad: pierwszeństwa prawej ręki, Nakrycie stołu Miejsce przeznaczone na nakrycie dla każdej osoby powinno liczyć ok. 60 cm szerokości, tak by sąsiedzi czuli się swobodnie. Pośrodku, w odległości 2 cm od krawędzi stołu, umieszcza się porcelanowy lub srebrny duży talerz o średnicy ok. 28 cm, który służy jako podstawa pod talerz głównego dania. Pozostaje na stole przez cały czas posiłku aż do deseru. Wszystkie stawiane na nim talerze wynoszone są po każdym daniu. Talerz obiadowy przeciętnie liczy do 25 cm średnicy. Ustawia się na nim mniejszy talerz, podobny, do zimnej przystawki – deserowy (śniadaniowy) o średnicy ok. 20 cm. Nie można ustawiać więcej niż trzech talerzy jeden na drugim. Jeśli przystawki nie są planowane, na talerzu obiadowym można ustawić talerz głęboki. Zwykle jednak naczynie na zupę – talerz, filiżankę (kokilkę) – wnosi się po zakończeniu przystawek. Po lewej stronie talerza, nieco powyżej, ustawia się niewielki talerzyk (o średnicy ok. 16 cm) na pieczywo, porcję masła i nóż do masła. Na lewo od talerza kładzie się widelec, zaś po prawej – łyżkę i noże, zawsze ostrzami do wewnątrz, czyli w stronę talerza. Jeśli będą podawane owoce morza, widelec do ostryg, ślimaków czy homara powinien również znaleźć się po prawej stronie. Miseczkę wypełnioną wodą z sokiem z cytryny, służącą do opłukania rąk, ustawiamy po lewej stronie nakrycia. Kolejność używania sztućców wyznacza sposób ich ułożenia. Zawsze zaczyna się od zewnętrznych, Źródło: Wikipedia K R O N I K A M A ZO W I E C K A 16 Protokół dyplomatyczny. Wokół stołu Nakrycie stołu zgodne z protokołem precedencji (pierwszeństwa) i alternacji. Pierwszeństwo prawej ręki to wyznaczanie miejsca bardziej zaszczytnego po prawicy. Precedencja stanowi o kolejności zajmowania miejsc od najważniejszego gościa do najmniej ważnego. Zasada alternacji oznacza naprzemienne rozsadzanie kobiet i mężczyzn (pamiętając, że nie wolno sadzać obok siebie małżeństw), stosowana jest na przyjęciach dla podkreślenia ich towarzyskiego charakteru. Porządek stołu Rozsadzanie angielskie oznacza, że para gospodarzy lub gospodarz i gość główny zajmują miejsca odległe od siebie, przy przeciwległych, krótszych krańcach stołu. Po prawej stronie gospodyni zajmuje miejsce najważniejszy gość, zaś po lewej – drugi co do precedencji. Dzięki temu tworzą się wokół nich dwa centra Czy wiesz, że… ….renifery żyły również na Mazowszu? Szczątki rogów przodków czerwononosego Rudolfa odkryli w latach 60. XX w. archeolodzy, którzy przeprowadzili prace wykopaliskowe na Pękatce – jednej z wydm w okolicach wsi Całowanie w powiecie otwockim (ok. 40 km na południowy wschód od Warszawy). DOROTA MATLAKIEWICZ-PAPIS KIEROWNIK WYDZIAŁU KOMUNIKACJI ZEWNĘTRZNEJ Dzięki dalszym badaniom mikroskopowym, które pozwalają stwierdzić, co danymi narzędziami krzemiennymi obrabiano, odkryto miejsca masowego obrabiania skóry reniferów. Archeolodzy odkryli również spore skupiska uszkodzonych trzonków grotów strzał. To wszystko dowodzi, że w tych rejonach bardzo licznie musiały występować te zwierzęta. Zresztą ten okres bywa często nazywany okresem łowców reniferów. Nasuwa się pytanie, skąd one w ogóle znalazły się na tych terenach? W okresie, z jakiego pochodzą znaleziska na wydmie Pękatka, lodowiec był już na terenie Skandynawii. W schyłkowej epoce lodowcowej renifery przychodziły jesienią z północy w okolice Całowania, aby spędzić tu zimę i korzystać z tutejszych zimowych żerowisk. NA PODST. ARTYKUŁU DARII PAWĘDY ŹRÓDŁO: HTTP://WWW.GEOZETA.PL/ARTYKULY,,228 OPRAC. URSZULA SABAK Ciekawostki dotyczące województwa mazowieckiego proszę przesyłać na adres: kronika.mazowiecka@mazovia.pl NR 12 (94) 2010 ROK Pękatka jest stanowiskiem archeologicznym na skalę światową i została wpisana do Mazowieckiego Rejestru Zabytków. Na wykopalisku odnaleziono ponadto narzędzia krzemienne, ślady chat, szałasów i jam gospodarczych sprzed około 13 tys. lat. Wprawdzie Pękatka utworzona jest przez torf kwaśny i piasek, w których nie zachowują się materiały organiczne, lecz kiedy pewnego roku Wisła wylała, zostawiła na terenie dzisiejszej miejscowości Całowanie warstwę namułu, który przykrył rogi renifera. W tym namule, czyli w warstwie mady wiślanej o miąższości ok. 2-4 cm, zachowały się one do dziś. niezależnych rozmów, które równoważą zaangażowanie towarzyskie gości. Ten sposób najczęściej wykorzystywany jest w organizacji dużych przyjęć o charakterze prywatnym i towarzyskim. Planowanie rozsadzania za stołem należy rozpocząć od miejsca dla głównego gościa. Jemu zapewniamy najlepszy widok. Może to być okno z ładną perspektywą na zewnątrz, ale też główne wejście do jadalni. Nigdy nie może on siedzieć zwrócony twarzą do ściany czy drzwi kuchennych (widok na wejście do kuchni powinien być zarezerwowany dla gospodyni, która zawsze wszystko będzie mogła kontrolować). By ułatwić gościom zajęcie właściwego miejsca za stołem, umieszcza się karteczki z imieniem i nazwiskiem (bez tytułów – z wyjątkiem przewodniczącego delegacji). Coraz częściej w holu wykłada się też plan stołu, ze wskazaniem miejsca dla każdego gościa. 17 Mamy dwa sposoby rozsadzania gości – francuski i angielski. Zgodnie z francuskim para gospodarzy, gospodarz i wicegospodarz lub gospodarz przyjęcia i jego najważniejszy gość siedzą naprzeciw siebie, pośrodku dłuższego boku stołu, a więc w jego centralnym punkcie. Dzięki temu najważniejsi uczestnicy obiadu bez skrępowania mogą prowadzić bezpośrednią rozmowę, w której uczestniczą siedzący najbliżej nich. Ten sposób preferowany jest podczas spotkań służbowych i obiadów roboczych. Pozostałych gości rozsadza się, przestrzegając zasady precedencji. Najodleglejsze miejsca, na krańcu stołów, przypadają osobom zajmującym najniższe miejsca w precedencji. Należy też pamiętać, że jeśli gościowi gospodarza towarzyszy małżonka, to zasiada ona po prawej stronie gospodarza. Fot. © Andreas Gradin – Fotolia.com używając kolejnych, coraz bliższych talerza do podawanych dań. Sztućce do deserów umieszcza się zwykle powyżej talerza albo wnosi się wraz z talerzykami deserowymi, po zakończeniu dania głównego. Na lewo od talerza kładzie się serwetkę złożoną w trójkąt, którą – po zakończonym posiłku – odkłada się na prawo od talerza. Bezpośrednio na talerzu lub po lewej stronie nakrycia powinno znaleźć się menu, czyli jadłospis śniadania czy obiadu. Jego forma jest dowolna. Ważne, by informowało, w jakiej kolejności będą podawane dania podczas spotkania. Dobry zwyczaj każe drukować menu w dwóch językach: gospodarza i gościa. K R O N I K A M A ZO W I E C K A Inwestycje na Mazowszu Warszawa Przedpola wilanowskie odnowione Park Miejski w Nowym Dworze Mazowieckim Letnia rezydencja króla Jana III Sobieskiego, dzięki funduszom unijnym, już nieba- odzyska dawny blask Wartość całkowita: 7 414 370,24 zł Kwota dofinansowania: 5 294 940,70 zł Beneficjent: Muzeum Pałac w Wilanowie Fot. SK-PROJEKT Sp. z o.o. 18 Rusza rozbudowa szpitala przy Niekłańskiej W nowym obiekcie będą się mieścić: Blok Operacyjny, Oddział Pooperacyjny, Oddział Intensywnej Terapii oraz jedyny na Mazowszu dziecięcy Szpitalny Odział Ratunkowy. Dzięki temu w starych budynkach powstaną nowoczesne, w pełni dostosowane do potrzeb najmłodszych 1-, 2- i 3-osobowe sale z łazienkami na ok. 100 łóżek. Czterokondygnacyjny budynek o powierzchni użytkowej ponad 3 750 mkw. powstanie pomiędzy dwoma skrzydłami istniejącego szpitala. Będzie miał oddzielne wejście oraz m.in. podjazd dla karetek, umożliwiający równoczesne przyjęcie dwóch ambulansów. W sumie cała inwestycja będzie kosztowała ok. 80 mln zł. Zostanie sfinansowana ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego, które udało się zabezpieczyć w Wieloletnim Planie Inwestycyjnym. Z Unią zbudujemy Nowolazurową Projekt „Budowa ul. Nowolazurowej na odcinku od Al. Jerozolimskich do Trasy AK – od Al. Jerozolimskich do ul. ks. Juliana Chrościckiego” zostanie dofinansowany ze środków unijnych. Ulica Nowolazurowa połączy: Ursus, Włochy i Bemowo, co znacznie poprawi dostępność transportową zachodniej części stolicy i pozwoli lepiej wykorzystać możliwości inwestowania i rozwoju tych dzielnic. Projekt stanowi pierwszy etap w realizacji ul. Nowolazurowej. Następnym krokiem będzie odcinek od ul. ks. Juliana Chrościckiego do ul. Połczyńskiej. Wartość całkowita: 187 000 000 zł Kwota dofinansowania: 125 300 000 zł Beneficjent: miasto stołeczne Warszawa Już od czerwca przyszłego roku mieszkańcy Nowego Dworu Mazowieckiego będą mogli wypoczywać Fot. arch. UM Nowy Dwór Mazowiecki wem odzyska dawny blask. Projekt rewitalizacji przedpola wilanowskiego znalazł się na liście projektów kluczowych RPO WM. Głównym celem będzie odbudowa historycznej szaty roślinnej i zagospodarowanie terenu parku. Projekt zakłada utrzymanie ukośnych ścieżek, stanowiących historyczne osie widokowe i drogi dojazdowe. Asfaltowe i betonowe ścieżki zastąpi nawierzchnia gruntowa typu HanseGrand, połączona z kostką granitową. Zachowany zostanie najcenniejszy ze względów historycznych i dendrologicznych drzewostan. Usunięte będą samosiewy, drzewa chore lub zagrażające bezpieczeństwu spacerujących. W parku pojawi się także monitoring. Zainstalowany zostanie automat do sprzedaży biletów oraz kiosk multimedialny, który spełni funkcję automatycznej informacji turystycznej i muzealnej. Planowane jest także umieszczenie repliki warszawskiego słupa ogłoszeniowego, którego oryginał zachował się na pl. Unii Lubelskiej. w zrewitalizowanym, zabytkowym parku. Przez jego środek przebiega mało uczęszczana ulica Lotników, która zostanie zamknięta dla pojazdów i udostępniona rowerzystom i deskorolkarzom. W sposób naturalny podzieli również park na dwie części – historyczną oraz nowoczesną. W części historycznej przywrócony zostanie regularny, symetryczny układ ścieżek. W części nowoczesnej znajdzie się zadaszona scena, amfiteatralna widownia oraz plac z fontanną. W zachodniej części parku powstanie plac zabaw dla dzieci ze specjalną nawierzchnią amortyzującą upadek. W północnej natomiast posadzone zostaną drzewa i krzewy pochodzące z różnych stron świata, np: klon japoński, tulipanowiec amerykański, brzoza o pomarańczowej korze czy ambrowiec amerykański. Będą stanowić swoistą ścieżkę edukacyjną. Spacerujący będą mogli bezpłatnie korzystać z Internetu, poprzez dostęp do hotspotu, a nad ich bezpieczeństwem czuwać będzie system monitoringu wizyjnego. Wartość całkowita: 6 759 974,97 zł Kwota dofinansowania: 5 720 053,72 zł Beneficjent: miasto Nowy Dwór Mazowiecki Płock Nowe tereny inwestycyjne w samym centrum Sochaczewa Wartość całkowita: 1 821 228,82 zł Kwota dofinansowania: 1 582 712,70 zł Beneficjent: miasto Sochaczew Ciechanów Jeszcze w tym roku zakończy się budowa nowej sali gimnastycznej dla zespołów szkół nr 1 i nr 2. Obiekt o powierzchni blisko 4 tys. mkw., składający się z dwóch części: jedno- i dwukondygnacyjnej, powstanie pomiędzy szkołami. W części parterowej znajdzie się sala gimnastyczna z widownią na 300 miejsc siedzących, siłownia, pomieszczenie do ćwiczeń indywidualnych oraz magazyn na sprzęt sportowy. Zaplecze i pomieszczenia pomocnicze zaplanowano na piętrach. Budynek będzie dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych, m.in. poprzez wydzielenie na widowni specjalnych sektorów usytuowanych przy wejściach do sali. Do dyspozycji uczniów będą również cztery 24-osobowe szatnie z natryskami i toaletami. odzyskają dawną świetność Ich historia sięga początku XIX w. Obecnie są to ostatnie nieodrestaurowane kamienice w północnym ciągu zabudowy Starego Rynku. W budynkach nr 21 i 23 powstanie centrum wystawienniczo-edukacyjne, winiarnia i parking naziemny. Na pierwszym piętrze, w czterech salach wystawowych oraz w obszernym holu na parterze, prezentowane będą grafiki oraz wystawy czasowe. Powierzchnię ekspozycyjną zwiększą ekrany pośrodku każdej sali. Pod kamienicą nr 21 zaaranżowana zostanie winiarnia. Na parterze powstanie biblioteka, w której będzie można w atmosferze XIX-wiecznego wnętrza, przy filiżance kawy zapoznać się m.in. z częścią księgozbioru oraz wydawnictwami Towarzystwa Naukowego Płockiego. Na poddaszu zaplanowano dwie sale multimedialne do prowadzenia zajęć z edukacji kultu- 19 Wartość całkowita projektu: 5 307 802,71 zł Kwota dofinansowania: 4 290 981,53 zł Fot. arch. TNP Fot. W. Chocholski Nowa sala gimnastyczna w Mławie Płockie kamienice Fot. arch. UM Sochaczew Wyposażenie w infrastrukturę techniczną terenu komunalnego, zlokalizowanego w centrum miasta, to projekt, który wzmocni atrakcyjność inwestycyjną śródmieścia Sochaczewa. Przedsięwzięcie obejmie m.in. uzbrojenie terenu i budowę obwodowej ulicy umożliwiającej dostęp do przyległych nieruchomości. Droga połączy ul. Świerczewskiego z ul. 1 Maja, co pozwoli zagospodarować sąsiednie niezabudowane działki. Planuje się także przebudowę ul. Świerczewskiego oraz budowę parkingów. Inwestycja jest częścią działań zakrojonych na szerszą skalę, związanych z zagospodarowaniem terenu o pow. 0,8 ha wokół urzędu miasta oraz przebudową i modernizacją ratusza. Beneficjent: powiat mławski Ostrołęka Rozbudowa oczyszczalni ścieków w Małkini Górnej Wartość całkowita: 8 873 019,43 zł Kwota dofinansowania: 7 542 066,51 zł Beneficjent: gmina Małkinia Górna (w powiecie ostrowskim) Wartość całkowita: 10 089 012,36 zł Kwota dofinansowania: 8 575 660,51 zł Beneficjent: Towarzystwo Naukowe Płockie NR 12 (94) 2010 ROK Dzięki inwestycji zwiększy się przepustowość oczyszczalni. Powstanie reaktor biologiczny zawierający urządzenia do przedwstępnego oczyszczania ścieków. Projekt obejmuje także wykonanie stacji zlewnej ścieków dowożonych. Zastosowane w projekcie rozwiązania gwarantują niezawodność działania, łatwość obsługi, niskie zużycie energii elektrycznej i co ważne – niskie zużycie chemikaliów. ralnej, bibliotecznej i artystycznej. Na zewnątrz, od frontu, powstanie ogródek kawiarniany, a na dziedzińcu parking dla gości i pracowników centrum. W drugim etapie zaplanowano także budowę parkingu podziemnego. Od czasu zakończenia inwestycji standardy nauczania podniosły się. Nauczyciele i wychowawcy korzystają z kompleksu rehabilitacyjnego, a dzięki nowej bazie możemy w pełni zaspokajać potrzeby rehabilitacyjne dzieci niepełnosprawnych ruchowo. Poprawa warunków lokalowych w znacznym stopniu wpłynęła również na samą jakość wykonywanej pracy. W ostatnich latach zwiększyło się zainteresowanie naszym ośrodkiem, zwłaszcza wśród rodziców dzieci poruszających się na wózkach. Obecnie ponad 60 proc. naszych wychowanków wymaga zajęć rehabilitacyjnych. Rehabilitacja ruchowa musi być ściśle powiązana z innymi formami usprawniania. Jest ona procesem ciągłym, mającym na celu zapobieganie patologizacji wzorców ruchu, poprawianie ogólnej sprawności ruchowej, która w ścisłym powiązaniu z edukacją wpływa na pełny rozwój dziecka. Ważne jest odpowiednio wczesne rozpoczęcie ćwiczeń i stosowanie ich systematycznie. Ośrodek jest stopniowo doposażany w sprzęt do rehabilitacji, planujemy też zwiększyć zakres usług rehabilitacyjnych. Czarnia to niewielka miejscowość położona niedaleko Ostrołęki. W okolicy znana jest z tego, że istnieje tam ośrodek szkolno-wychowawczy, w którym opiekę mogą znaleźć dzieci z niepełnosprawnością intelektualną. W połowie stycznia zostały zakończone prace remontowe, które miały podnieść standard usług oferowanych przez placówkę. Teraz, po niespełna roku, mamy szansę przekonać się, jak inwestycje wpłynęły na funkcjonowanie ośrodka. Nauczyciel prowadzący gimnastykę korekcyjną Mieczysław Samorajczyk Zajęcia korekcyjne są realizacją nadrzędnego celu placówki specjalnej, jakim jest przygotowanie podopiecznych do czynnego funkcjonowania w życiu, na miarę ich indywidualnych możliwości. Główne cele gimnastyki korekcyjno-kompensacyjnej to skorygowanie istniejących zaburzeń statystyki ciała i doprowadzenie jej, o ile to możliwe, do stanu prawidłowego; niedopuszczanie do powstania wad postawy ciała; doprowadzenie sprawności fizycznej dziecka do stanu uznanego za prawidłowy. Dlatego na efektywność i atrakcyjność prowadzonych zajęć, a tym samym realizację założonych celów, bardzo istotny wpływ ma baza lokalowa placówki i wyposażenie sali do zajęć z gimnastyki korekcyjnej. Dzięki nowoczesnemu wyposażeniu zajęcia są bardziej atrakcyjne, zwiększają motywację do ćwiczeń i ich intensywności, a także odprężają i relaksują oraz bawią, co jest bardzo istotnym elementem w pracy z dziećmi i młodzieżą niepełnosprawną intelektualnie. kacji zapewnia specjalna szkoła podstawowa, gimnazjum specjalne i trzyletnia szkoła przysposabiająca do pracy. Ponadto prace remontowe i dobudowany kompleks budynków sprawił, że ośrodek zyskał nowe oblicze, a swoim wychowankom zaoferować może szerszy zakres usług. Nowe budynki nie tylko dla ośrodka Fot. Jan Anderman Samorząd Województwa Mazowieckiego szczególnie dba o to, by dzieci i młodzież z Mazowsza, które wymagają szczególnej opieki rehabilitacyjnej, miały ją zapewnioną na jak najwyższym poziomie. Świadomość, że tylko zapewnienie im właściwych warunków do rozwoju zarówno fizycznego, jak i psychicznego oraz dostępu do odpowiedniego zaplecza rehabilitacyjnego daje im szansę na godną i szczęśliwą przyszłość, skłania samorząd do inwestowania Fot. arch. SOSW w Czarni K R O N I K A M A ZO W I E C K A 20 Na miarę XXI wieku Dyrektor SOSW w Czarni Grzegorz Dąbkowski Zajęcia z logopedii pozwalają ćwiczyć poprawną wymowę i wzbogacają słownictwo Nauczycielka muzyki i wychowania fizycznego Ewa Ziemińska Nowa sala gimnastyczna, basen i sala z hydromasażem to niezwykle ważne miejsca do pracy z uczniami. Oprócz lekcji wychowania fizycznego, moi wychowankowie często i chętnie korzystają z ich udogodnień także na zajęciach dodatkowych. w ośrodki takie jak ten w Czarni. Rodzice, decydujący się wysłać swe pociechy do tutejszego Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego, mogą być pewni, że zostaną one objęte całodobową opieką przez wykwalifikowaną kadrę pedagogiczną. Szeroki dostęp do edu- W skład nowych budynków wchodzi: kompleks rehabilitacyjny wraz z pełnowymiarowym basenem, szkoła z salą gimnastyczną, dwoma boiskami, internat. Ośrodek stał się samowystarczalny. Ma własną stację uzdatniania wody, a także oczyszczalnię ścieków, z której korzystają Wysokie standardy, wyspecjalizowana kadra 1 Dział pedagogiki specjalnej zajmujący się wychowaniem i nauczaniem osób z niepełnosprawnością intelektualną. O przeszłości słów kilka Ośrodek Szkolno-Wychowawczy powstał 1 marca 1983 r. pod nazwą Zakład Wychowawczy. Na jego siedzibę adaptowano wówczas budynek hotelowy GS „Samopomoc Chłopska”. Początkowo w ośrodku działała „Szkoła Życia”. Rozbudowę rozpoczęto dwanaście lat później, w 1995 r. W roku 2001 oddano do użytku internat. Obecnie SOSW to placówka koedukacyjna, zapewniająca kształcenie dzieciom i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną. W ośrodku funkcjonuje szkoła podstawowa specjalna, gimnazjum specjalne i trzyletnia szkoła przysposabiająca do pracy. Od 2009 r. działa też zespół rewalidacyjny dla dzieci z upośledzeniem głębokim. Zastępca dyrektora Departamentu Edukacji Publicznej i Sportu Zofia Dembska Głównym celem samorządu województwa w zakresie szkolnictwa jest podniesienie poziomu edukacji, co wyraża się w kreowaniu mądrej polityki oświatowej. Szczególną troską Samorząd Województwa Mazowieckiego otacza dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Ostatni raport Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, dotyczący przestrzegania prawa do edukacji dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych, wykazał bardzo duże zaniedbania, szczególnie na terenie małych i średnich miejscowości, głównie z uwagi na problemy związane z finansowaniem. Przejęcie od powiatów przez Samorząd Województwa Mazowieckiego ośrodków szkolno-wychowawczych, takich jak ośrodek w Czarni, jest często jedyną szansą dla tych dzieci na objęcie ich właściwą opieką i edukacją przez profesjonalną kadrę pedagogiczną. Jedynie ośrodki i szkoły specjalne zapewniają właściwe warunki, metody i formy pracy dostosowane do ich potrzeb, dające szanse na optymalny rozwój. Nauka i pobyt w tym ośrodku jest dla nich czynnikiem stymulującym do prawidłowego odnalezienia się w społeczeństwie, stwarza perspektywy na lepszą adaptację we własnym środowisku i możliwość osiągnięcia wyższego standardu życia. Wreszcie pozwala wielu z nim na godne i szczęśliwe życie. 2 Dział pedagogiki specjalnej zajmujący się osobami z wadami słuchu. W porównaniu z poprzednimi latami, w 2009 r. podwoił się nabór uczniów do ośrodka, placówka stała się więc zbyt ciasna dla takiej liczby uczniów i wychowanków. Od chwili przejęcia ośrodka przez Samorząd Województwa Mazowieckiego w 2005 r. czyniono starania zmierzające do poprawy warunków lokalowych, które miałyby przełożenie na lepszą opiekę rehabilitacyjną nad podopiecznymi ośrodka. Samorząd województwa podjął decyzję o przeznaczeniu środków finansowych (w kwocie 15 368 234 zł) na inwestycję w Czarni. Nowy kompleks rehabilitacyjny wraz z salą gimnastyczną i nowym budynkiem szkoły oficjalnie oddano do użytku w styczniu 2010 r. 3 Wychowanie specjalne osób upośledzonych, obejmujące rehabilitację, psychoterapię i rehabilitację społeczną, socjalizację lub resocjalizację. NA PODST. MAT. SOSW W CZARNI OPRAC. URSZULA SABAK NR 12 (94) 2010 ROK We wszystkich zespołach edukacyjnych pracują nauczyciele – specjaliści w zakresie oligofrenopedagogiki1, surdopedagogiki2, terapii pedagogicznej, rewalidacji3, gimnastyki korekcyjno-kompensacyjnej oraz logopedii. Niewątpliwym wsparciem w ich pracy z podopiecznymi są imprezy okolicznościowe z udziałem dzieci i młodzieży z pobliskich szkół, które stanowią najlepszą, naturalną formę integracji. Zapraszani są na nie również rodzice. W placówce działa drużyna harcerska Nieprzetartego Szlaku „Wuzle”, która uczestniczy w rajdach, obozach i biwakach oraz Folklorystyczny Zespół Pieśni i Tańca promujący nasz region na terenie całego kraju. Wychowankowie ośrodka biorą udział w turnusach rehabilitacyjnych, koloniach integracyjnych, wycieczkach oraz w zawodach sportowych organizowanych przez ruch Olimpiad Specjalnych. 21 również ośrodki użyteczności publicznej i mieszkańcy Czarni. Z budynkiem szkoły połączony jest basen przystosowany do rehabilitacji niepełnosprawnych ruchowo. W nieckę basenową wmontowane są urządzenia do hydromasażu. Powierzchnia pływalna basenu wynosi 9 m x 18 m. W najgłębszym miejscu ma 1,80 m, najpłytszym – 0,70 m. Na pływalni zatrudniony jest ratownik wodny, który również jest nauczycielem w ośrodku. W pomieszczeniu do hydroterapii są dwie wanny do hydromasażu. Znajduje się tu również sauna. Jak się okazuje, z basenu korzystają nie tylko wychowankowie ośrodka, lecz także dzieci z okolicznych szkół oraz mieszkańcy pobliskich miejscowości. Umożliwia im to specjalnie przygotowany dla nich grafik. W okresie wakacyjnym prowadzone tu były kursy nauki pływania. W nowej sali gimnastycznej Zmodernizowany i rozbudowany znajduje się ośrodek z placem zabaw standardowe wyposażenie do ćwiczeń i gier zespołowych. Wychowankowie mają do dyspozycji dwa boiska ze sztuczną nawierzchnią oraz tzw. salki korekcyjne służące do ćwiczeń usprawniających. Są urządzenia do masażu. K R O N I K A M A ZO W I E C K A Ludzie – najcenniejszy kapitał w Urzędzie Każdy nowy pracownik rozpoczyna, trwający blisko sześć miesięcy, Program Adaptacji Zawodowej. Jest to nowatorskie rozwiązanie, na które składają się trzy elementy, po zaliczeniu których jest możliwe zawarcie z pracownikiem kolejnej umowy o pracę. Człowiek jest innowatorem, który odkrywa i stosuje nowoczesne narzędzia oraz tworzy nowe systemy organizacji pracy. Kadra kierownicza w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Mazowieckiego w Warszawie otwarta jest na wszelkie zmiany, by jak najefektywniej wypełniać powierzone zadania, Program Adaptacji Zawodowej a zarazem pozwolić mieszkańcom Mazowsza na komfortowe pracownika stanowi zespół celozałatwianie spraw. wych działań, podejmowanych Fot. 22 Jednym z celów, zapisanych w Strategii Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego na lata 2006-2013, jest zapewnienie harmonijnego funkcjonowania Urzędu, który profesjonalnie, sprawnie, efektywnie i terminowo realizuje wszystkie powierzone zadania, utrzymując wysoki poziom zadowolenia klientów dzięki wykształconym i zmotywowanym pracownikom. wania ryzyka korupcji oraz zapewnienia transparentności Urzędu, szczegółowo opisano zasady przeprowadzania rekrutacji i pracy Komisji rekrutacyjnej, doprecyzowano opisy wymagań kwalifikacyjnych na poszczególne stanowiska oraz wprowadzono test wiedzy dla kandydatów aplikujących na wolne stanowiska. Rekrutacja Adaptacja zawodowa pracownika Zatrudnienie liczby pracowników, adekwatnej do potrzeb Urzędu, posiadających niezbędne, najbardziej przydatne kwalifikacje i doświadczenie zawodowe, to jeden z koniecznych warunków efektywnie i sprawnie funkcjonującego Urzędu. Dążąc do udoskonalenia rekrutacji, a także do zminimalizo- Bez względu na to, na jakim stanowisku jest zatrudniony pracownik, dąży się, aby rozwijał on swoje kompetencje, wiedzę i umiejętności. Właśnie dlatego działaniami edukacyjnymi, które mają w Urzędzie charakter systemowy, objęci są pracownicy od pierwszego dnia zatrudnienia. przez kadrę kierowniczą, współpracowników oraz pracowników Wydziału Kadr i Szkoleń, dzięki którym nowy pracownik zdobywa wiedzę i umiejętności niezbędne do realizacji zadań zawodowych na stanowisku pracy. Poznaje specyfikę pracy w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Mazowieckiego oraz w danej komórce organizacyjnej, wdraża się do zadań i czynności zawodowych. Poznaje również środowisko i kulturę organizacyjną Urzędu, stopniowo, w przyjaznej atmosferze pracy, rozpoczyna kształtowanie więzi z Urzędem tak, aby w przyszłości być kompetentnym, lojalnym, zmotywowanym do pracy i zaangażowanym pracownikiem. Podnoszenie kwalifikacji zawodowych a środki unijne Ważne jest, aby podejmowane działania edukacyjne nie były tylko działaniami doraźnymi i przypadkowymi, ale miały charakter systemowy. Dlatego też w Urzędzie prowadzone jest badanie potrzeb szkoleniowych pracowników, a na tej podstawie tworzony jest Plan szkoleń. Następnie szkolenia są oceniane przez pracowników, a wnioski wykorzystywane przy organizacji kolejnych działań edukacyjnych. Dzięki takiej organizacji możliwy jest ciągły i zaplanowany rozwój zawodowy pracowników. Wraz z rozwojem kompetencji zawodowych urzędników poprawia się jakość ich pracy, co przekłada się na wzrost satysfakcji klientów. Szczególnie ważne jest wykorzystywanie możliwości związanych z kierowaniem pracowników na różne formy podnoszenia kwalifikacji zawodowych, finansowane ze środków Unii Europejskiej. Pracownicy Urzędu podnoszą kwalifikacje na bezpłatnych studiach podyplomowych, biorą także udział w bezpłatnych szkoleniach i seminariach. Nagradzanie motywuje Skierowanie na atrakcyjne szkolenie czy konferencję jest formą nagrody i motywuje do rzetelnego wykonywania powierzonych zadań. Dzięki temu Urząd zyskuje efektywniejszego pracownika o wysokich kwalifikacjach zawodowych. Ponadto pracownikom wzorowo wypełniającym swoje obowiązki oraz przejawiającym inicjatywę w pracy, przyznawane są nagrody i wyróżnienia. Tym, którzy mają szczególne osiągnięcia, Marszałek Województwa Mazowieckiego lub Sekretarz Województwa – Dyrektor Urzędu wręczają osobiście listy gratulacyjne. Najważniejsza jest atmosfera w pracy System ocen okresowych wdrożony w Urzędzie jest także dla kadry kierowniczej nowatorskim narzędziem motywowania podległych pracowników. Otwartość na zmiany Okresowe oceny pracowników Raz w roku pracownicy Urzędu poddawani są ocenie okresowej. Duże znaczenie przywiązuje się do rozmów oceniających, w czasie których bezpośredni przełożeni wraz z pracownikami podsumowują okres pracy podlegający ocenie. Pracownik otrzymuje od przełożonego szczegółową informację, m.in. na jakim poziomie realizuje zadania zawodowe, czy i w jakich obszarach powinien jeszcze doskonalić swoją pracę. Jest to świetna okazja do wymiany spostrzeżeń, udzielenia pochwały, zmotywowania pracownika, rozmowy na temat oczekiwań, zidentyfikowania problemów oraz dostarczenia pracownikowi informacji o efektywności jego pracy. Z przeprowadzonych analiz wynika, że okresowe oceny pracowników i rozmowy oceniające sprzyjają też Niezwykle ważnym dla podniesienia motywacji pracowników w Urzędzie jest stworzenie poczucia bezpieczeństwa w pracy, wyeliminowanie zagrożeń związanych z ryzykiem zawodowym oraz zapewnienie przyjaznej atmosfery pracy. Realizując powyższe, podjęto szereg działań z zakresu realizacji Programu Bezpieczeństwa i Higieny Pracy, wprowadzono Politykę antydyskryminacyjną oraz znowelizowano Politykę antymobbingową, a także Zasady postępowania antymobbingowego. Od początku istnienia Urzędu celem jego działania jest służba publiczna na rzecz województwa mazowieckiego oraz jak najlepsze zabezpieczenie pracy jego organów: Sejmiku Województwa Mazowieckiego i Zarządu Województwa Mazowieckiego. Wiemy, że ta specyficzna usługa jest wręcz niemożliwa do zrealizowania bez kompetentnych oraz dobrze zmotywowanych i uzyskujących satysfakcję ze swojej pracy pracowników, dlatego też wszelkie działania, które podejmujemy z zakresu zarządzania zasobami ludzkimi w Urzędzie, systematycznie ujmujemy w rozwiązania systemowe i z sukcesem wdrażamy, a następnie udoskonalamy. Dążymy, aby zarządzanie zasobami ludzkimi w Urzędzie było spójnym systemem, zgodnym z obowiązującym prawem, a także najnowszymi obowiązującymi tendencjami w tym zakresie. OPRACOWAŁA AGNIESZKA BIEŃKOWSKA WYDZIAŁ KADR I SZKOLEŃ UMWM NR 12 (94) 2010 ROK Doceniając możliwość współfinansowania szkoleń ze środków Unii Europejskiej, w odpowiedzi na konkurs ogłoszony przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, złożony został wniosek o dofinansowanie projektu szkoleniowego „Sprawny Urząd – zwiększenie kompetencji pracowników Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w obszarze Kodeksu Postępowania Administracyjnego, etyki i świadomości zagrożeń korupcyjnych oraz zarządzania i bezpieczeństwa informacji”, realizowanego w ramach Priorytetu V Działania 5.2 Poddziałania 5.2.1 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Realizacja projektu przewidziana jest na dwa lata, a szkoleniami mają poprawie komunikacji wewnętrznej oraz pozwalają na znajdowanie nowych sposobów organizacji pracy. 23 Dzięki wykorzystywaniu środków przeznaczonych na podnoszenie kwalifikacji w ramach Pomocy Technicznej UE, pracownicy realizujący zadania w zakresie PO KL, RPO WM, PROW, KSOW i PO RYBY systematycznie uczestniczą w szkoleniach, zdobywając wiedzę i umiejętności niezbędne do sprawnego i efektywnego realizowania zadań zawodowych. zostać objęci wszyscy pracownicy Urzędu. K R O N I K A M A ZO W I E C K A 24 Prezes Zarządu ARM S.A. Krzysztof Filiński Dynamiczny wzrost atrakcyjności inwestycyjnej Polski potwierdza najwyższy awans w światowym rankingu, z pozycji dwudziestej drugiej w roku 2007 na pozycję szóstą w roku 2009, a w Europie – na drugą. Ma to bezpośrednie przełożenie na uplasowanie się województwa mazowieckiego, w roku 2010, na miejscu lidera w zakresie zainteresowania inwestorów polskimi regionami. Mazowsze charakteryzuje się najwyższym poziomem rozwoju gospodarczego. W 2007 r. wartość eksportu z województwa mazowieckiego, wyrażona w cenach kontraktowych, osiągnęła 64 mld zł (według danych Mazowieckiego Biura Planowania Regionalnego w Warszawie). Z myślą o dalszym, dynamicznym rozwoju będziemy wspierać zarówno mazowieckich eksporterów, jak i inwestorów, świadcząc usługi pro – biz. Wiceprezes Zarządu ARM S.A. Iga Urbanik-Brymas Cele związane z działalnością COIE i oferowanymi usługami są ambitne. Założyliśmy, że realizacja projektu w obszarze pro-eksport pozwoli zebrać w jednym miejscu dane na temat rynków zagranicznych. Wzrośnie także stopień dostępności przedsiębiorstw do nieodpłatnych usług informacyjnych oraz poziom umiędzynarodowienia działalności gospodarczej firm, ich konkurencyjność i znaczenie ofert eksportowych. Stawiamy także na bliższą współpracę z instytucjami otoczenia biznesu, Wydziałami Promocji Handlu i Inwestycji przy Ambasadach Polskich oraz zagranicznymi partnerami instytucjonalnymi. Równie ważne jest dla nas kreowanie postaw proeksportowych wśród właścicieli firm. Dzięki wprowadzeniu usługi pro-biz, ułatwiliśmy inwestorom zagranicznym dostęp do informacji o warunkach podejmowania działalności gospodarczej w Polsce i instrumentach wsparcia przedsiębiorstw, w tym zachętach inwestycyjnych oraz na temat realizacji bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce. Zakładanym efektem projektu jest bowiem wzrost inwestycji zagranicznych w regionach oraz wykreowanie polskich specjalności eksportowych. Z myślą o przedsiębiorcach W drugiej połowie 2010 r. na Mazowszu rozpoczęto realizację Poddziałania 6.2.1 „Sieć Centrów Obsługi Inwestorów i Eksporterów”, Projektu Systemowego Ministra Gospodarki, realizowanego w ramach VI osi Priorytetowej Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka na lata 2007-2013. Dzięki temu przedsiębiorcy będą mieli możliwość skorzystania z dwóch bezpłatnych usług informacyjnych: proeksport (w zakresie prowadzenia działalności eksportowej i inwestycyjnej poza granicę kraju) oraz pro-biz (w obszarze przyciągania do Polski inwestorów zagranicznych). Projekt realizowany jest w Agencji Rozwoju Mazowsza S.A. – spółce samorządowej, w której województwo mazowieckie ma 100 proc. udziałów. Źródło informacji dla eksporterów Wprowadzona usługa pro-eksport daje możliwość skorzystania z porad eksperta COIE, który dysponuje wiedzą, pozwalającą przedsiębiorcom poznać rynek dla danego typu produktu/usługi oraz inwestycji poza granicą Polski. Zadanie eksperta polega na wyszukiwaniu, w dostępnych bazach danych, informacji na temat potencjalnych partnerów gospodarczych w eksporcie lub na temat efektów podjętej inwestycji na wybranym rynku zagranicznym. Na podstawie zebranych i przekazanych przedsiębiorcy informacji, ekspert inicjuje kontakty ze wskazanymi przez przedsiębiorcę partnerami. Ponadto pozyskuje i udostępnia zainteresowanym przedsiębiorcom i grupom przedsiębiorstw informacje rynkowe w postaci zagranicznych raportów, analiz, badań rynkowych, opracowań sektorowo-problemowych i informacji: administracyjno-prawnych, finansowych, w tym bezpieczeństwa obrotu gospodarczego, aspektów prowadzenia działalności gospodarczej na rynkach zagranicznych, także w zakresie rozwoju działalności eksportowej i podejmowania inwe- stycji za granicą. Ekspert udostępnia informacje dotyczące obowiązujących zasad otwierania oddziałów i przedstawicielstw za granicą. Ponadto dysponuje wiedzą na temat źródeł i procedur pozyskiwania środków na finansowanie działalności eksportowej i inwestycji za granicą z programów pomocowych Unii Europejskiej: krajowych i regionalnych oraz ze środków budżetowych. Służy także pomocą w zakresie funkcjonowania oraz zasad korzystania z systemu interwencyjnego SOLVIT, który na podstawie sieci Centrów Koordynacyjnych, utworzonych we wszystkich państwach członkowskich UE, dąży do praktycznego rozwiązania problemów wynikających z niewłaściwego stosowania prawa UE w obszarze rynku wewnętrznego. Ciekawe propozycje dla inwestorów W ramach drugiej usługi pro-biz, ekspert COIE dysponuje pakietem ogólnych informacji gospodarczych o Mazowszu, w tym statystycznych, o potencjale gospodarczym regionu i bieżącej sytuacji gospodarczej. Ma także wiedzę nt. prawno-administracyjnych regulacji z zakresu prowa- dzenia działalności gospodarczej na terenie naszego kraju. Udostępnia ponadto dane o możliwych lokalizacjach inwestycyjnych oraz pod- jest również odpowiedzialny za stałą aktualizację i udostępnianie zainteresowanym inwestorom zagranicznym bazy danych z ww. informacjami. w regionie, właściwymi do potrzeb potencjalnego inwestora. Ekspert zajmuje się ponadto promocją oferty inwestycyjnej poszczegól- Szczegółowe informacje nt. możliwości skorzystania z bezpłatnych porad eksportów, w ramach usług pro-eksport i pro-biz, otrzymają Państwo w Centrum Obsługi Inwestora i Eksportera (COIE) Agencja Rozwoju Mazowsza S.A. ul. Smolna 12, 00-375 Warszawa tel. 22 566 47 89, faks: 22 843 83 31, e-mail: proeksport@armsa.pl, probiz@armsa.pl Zespół pro-eksport Kierownik Projektu Marianna Myron, tel. 22 566 47 89, e-mail: m.myron@armsa.pl Ekspert Magda Jankowska, tel. 22 566 47 92, e-mail: m.jankowska@armsa.pl Ekspert Cezary Serafin, tel.: 22 566 47 90, e-mail: c.serafin@armsa.pl Zespół pro-biz Ekspert Karolina Kozłowska, tel. 22 566 47 91, e-mail: k.kozlowska@armsa.pl Zapraszamy do współpracy. miotach gospodarczych z Mazowsza poszukujących inwestora. Dysponuje najnowszymi informacjami dotyczącymi instrumentów wsparcia rozwoju przedsiębiorczości. Ekspert WA Ż N E nych gmin i powiatów z naszego województwa. NA PODST. MAT. PRASOWYCH ARM S.A. OPRAC. ZESPÓŁ REDAKCYJNY WA Ż N E 25 WA Ż N E Założeniem jest, że będzie on stanowił pierwsze ogniwo w inicjowaniu kontaktów pomiędzy zagranicznymi przedsiębiorcami i podmiotami wspierającymi rozwój gospodarczy Dodatkowy nabór wniosków o zakwalifikowanie do programu „Moje Boisko – Orlik 2012” na 2011 r. Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego informuje, że zarząd województwa na posiedzeniu w dniu 7 grudnia 2010 r. podjął decyzję o przeprowadzeniu dodatkowego naboru zgłoszeń do przyszłorocznej edycji programu „Moje Boisko – Orlik 2012”. 3. Wnioski prosimy nadsyłać do 14 stycznia 2011 r. na adres: Źródło: Ministerstwo Sportu i Turystyki/www.orlik2012.pl Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie Departament Edukacji Publicznej i Sportu ul. Skoczylasa 4 03-472 Warszawa NR 12 (94) 2010 ROK Zapraszamy gminy i powiaty do składania wniosków o zakwalifikowanie do programu (wzór wniosku dostępny na stronie www.mazowia.pl w zakładce Komunikaty). Będą one przyjmowane do 14 stycznia 2011 r. Decyzja Sejmiku Województwa Mazowieckiego o dofinansowaniu podjęta zostanie po uchwaleniu budżetu województwa mazowieckiego na 2011 rok. Uwaga! 1. Zgłoszona inwestycja musi spełniać wymogi określone w założeniach programu „Moje Boisko – Orlik 2012”, publikowanych na stronie internetowej Ministerstwa Sportu i Turystyki – www.msport.gov.pl. 2. Niezależnie od wcześniejszych zgłoszeń i deklaracji przesłanych w 2008 i 2009 r., należy ponowić zgłoszenie na 2011 r. w przypadku zamiaru realizacji inwestycji w tym roku. K R O N I K A M A ZO W I E C K A Poznaliśmy laureatów IV edycji Ogólnopolskiego Konkursu Medycznego „PERŁY MEDYCYNY”. Wśród nagrodzonych znalazły się dwa zakłady opieki zdrowotnej, dla których organem prowadzącym jest Samorząd Województwa Mazowieckiego. Fot. arch. Szpitala Dziecięcego im. prof. dr. med. Jana Bogdanowicza w Warszawie 26 Warto docenić wym szpitalem pomalowanym przez artystę Macieja Kota. – Na co dzień współpracujemy także z Fundacją dr Clown oraz z Fundacją Orange w ramach programów „Bajkowe kąciki” i „Telefon do mamy” – podkreśla dyrektor Małgorzata Stachurska-Turos. Przyjazny wygląd tomografu komputerowego minimalizuje strach dziecka przed badaniem Szpital Dziecięcy im. prof. dr. med. Jana Bogdanowicza w Warszawie otrzymał III nagrodę dla Oddziału Chirurgii Dziecięcej z pododdziałami – urologicznym i oparzeniowym w kategorii „Kliniki i oddziały” oraz wyróżnienie dla całej placówki w kategorii „Szpitale wielospecjalistyczne – poniżej 400 łóżek”. Z kolei SPZOZ „MEDITRANS OSTROŁĘKA” Stacja Pogotowia Ratunkowego i Transportu Sanitarnego w Ostrołęce została wyróżniona w kategorii „Ratownictwo medyczne i transport sanitarny”. Bo uśmiech leczy Szpital Dziecięcy im. prof. dr. med. Jana Bogdanowicza przy ul. Niekłańskiej jest pierwszym warszawskim szpitalem dla małych pacjentów, zbudowanym po II wojnie światowej. Zaprojektował go inż. arch. Manuel Sanchez Arcas. Na miejsce jego powstania wybrano pełną zieleni okolicę na Saskiej Kępie. Już wtedy równie przyjazne stały się wnętrza placówki – na pomalowanych jasnymi, pastelowymi kolorami ścianach zagościły znane i lubiane postacie z bajek, uwiecznione przez Karola Kossaka (wnuka Wojciecha). Dziś także zespół szpitala dba o to, by pobyt na Niekłańskiej nie kojarzył się tylko z rozłąką z domem i bólem. Pod koniec zeszłego roku realizowany był projekt „Szpitale z uśmiechem”. Placówka stała się setnym, jubileuszo- Liczy się jakość Aktualnie szpital dysponuje 250 łóżkami. Przez 24 godziny, we wszystkie dni tygodnia, służy pomocą, prowadzi diagnostykę i specjalistyczne leczenie dzieci (od pierwszych dni do 18 roku życia). Placówka posiada Szpitalny Oddział Ratunkowy (SOR) z miejscami obserwacyjnymi (jedyny tego typu w województwie mazowieckim). Dla zespołu szpitala ważne jest, by stale podnosić swoje kwalifikacje i pracować na nowoczesnym sprzęcie diagnostycznym, w zmodernizowanych pomieszczeniach, ponieważ stawia na leczenie na najwyższym poziomie, z zastosowaniem unikalnych technologii. Ma to swoje odzwierciedlenie, m.in. w przyzna- nych: certyfikacie Systemu Zarządzania Jakością ISO 9001:2000 oraz Warszawskim Znaku Jakości. Z największą troską W szpitalu przy Niekłańskiej funkcjonuje Oddział Chirurgii Dziecięcej, który zdobył w konkursie „PERŁY MEDYCYNY” III miejsce w skali kraju i został nagrodzony brązową „PERŁĄ MEDYCYNY”. Jest bowiem wiodącym, pełnoprofilowym ośrodkiem urazowym. Leczone są tu dzieci z urazami wielonarządowymi, oparzeniami, urazami kończyn, w tym ze szczególnie ciężkimi urazami naczyniowo-nerwowymi. Wykonywany jest pełen zakres chirurgii dziecięcej z zastosowaniem najnowszych metod małoinwazyjnych, jak np. technika laparoskopowa. Po nawiązaniu współpracy z dr. hab. Bartłomiejem Noszczykiem z Kliniki Chirurgii Plastycznej CMKP, w roku 2007 szpital rozpoczął leczenie pacjentów z rzadką wadą EB (wrodzonym pęcherzowym oddzielaniem naskórka). Pomoc otrzymują tu dzieci z całej Polski, które otaczane są kompleksową opieką pediatry, psychologa, rehabilitanta i chirurga. Są, by spieszyć z pomocą Zespół ostrołęckiego Meditransu podjął decyzję o opracowaniu i wdrożeniu Systemu Zarządzania Jakością. Realizacja tego przedsięwzięcia trwała kilka miesięcy, ale nie byłoby to możliwe, gdyby nie dotychczas wypracowane solidne podstawy. Grupa niezależnych audytorów szczegółowo skontrolowała wszystkie komórki zakładu opieki zdrowotnej, zweryfikowała opracowaną dokumentację, a także oceniła pracę zespołów wyjazdowych oraz nocnej opieki lekarskiej i pielęgniarskiej. Jako dowód na to, że wszelkie działania prowadzone przez „MEDITRANS OSTROŁĘKA” odbywają się w warunkach właściwie nadzorowanych, jednostka certyfikująca, w styczniu tego roku, przyznała mu certyfikat ISO wg normy 9001:2008 na okres trzech lat. – Zadania stojące przed naszą placówką w obszarze zarządzania jakością realizujemy poprzez: skuteczność w niesieniu pomocy potrzebującym, skracanie czasu dotarcia do pacjenta, zakup nowoczesnego i niezbędnego sprzętu z zakresu ratownictwa medycznego oraz podnoszenie kwalifikacji zatrudnionego personelu – mówi z pełnym przekonaniem dyrektor placówki Mirosław Dąbkowski NA PODST. MAT. PRASOWYCH OPRAC. ZESPÓŁ REDAKCYJNY Zostanie podwójnym laureatem w konkursie „PERŁY MEDYCYNY” nie byłoby możliwe, gdyby nie zaangażowanie całego zespołu szpitala. Dziękuję wszystkim współpracownikom, którzy wykonując swoje codzienne obowiązki, mają na sercu dobro małych pacjentów. Niesiemy pomoc dzieciom. Staramy się, aby ich pobyt w naszej placówce i zmaganie z chorobą, która niejednokrotnie może przerosnąć dorosłego człowieka, odbywały się w atmosferze życzliwości, zrozumienia i troski, przy pełnej i profesjonalnej obsłudze medycznej. Stopniowo dążymy do tego, aby budynek szpitala, w miarę możliwości technicznych, dostosowywać do standardów europejskich. Równie ważne są dla nas inwestycje w zakresie zakupu nowoczesnego sprzętu medycznego i wyposażenia pomieszczeń, które efektywnie mogą służyć naszym podopiecznym. Dzięki środkom zewnętrznym – unijnym, rządowym i samorządowym – w większym stopniu możemy doposażyć szpital. Dyrektor „MEDITRANS OSTROŁĘKA” Mirosław Dąbkowski Wyróżnienie w Ogólnopolskim Konkursie „PERŁY MEDYCYNY” jest potwierdzeniem ogromu pracy, jaki wykonują wszyscy pracownicy naszej stacji pogotowia ratunkowego. Od kilkunastu lat, sukcesywnie, dążymy do tego, aby świadczone przez nas usługi były realizowane na europejskim poziomie. Dlatego też dokładamy wszelkich starań, by nasz zespół brał udział w warsztatach, szkoleniach i kursach podnoszących kwalifikacje i umiejętności. Równolegle dokonujemy zakupów specjalistycznego sprzętu. Dwa lata temu nabyliśmy karetkę z nowoczesnymi urządzeniami, takimi jak GPS czy kamery z możliwością transmisji obrazu do wybranego miejsca. Na wyposażeniu jest także Auto Puls do automatycznego ucisku klatki piersiowej, stosowany podczas reanimacji. Pozwala uzyskać zbliżony do normalnego poziom przepływu krwi w mózgu i w mięśniu sercowym, co stwarza nieporównywalne dotąd szanse na przywrócenie krążenia spontanicznego oraz radykalnie zmniejszenie ryzyka powikłań neurologicznych. Zakupiony defibrylator pozwala z kolei wykonać pełny zapis EKG, a następnie przesłać go, za pomocą telefonu komórkowego, z karetki (domu, miejsca pracy pacjenta) do pracowni hemodynamiki. Nowością w naszej karetce jest również zestaw do zabezpieczenia transportu amputowanych części ciała, który zwiększa możliwość replantacji. NR 12 (94) 2010 ROK Działalność Stacji Pogotowia Ratunkowego i Transportu Sanitarnego „MEDITRANS OSTROŁĘKA” również została doceniona w konkursie „PERŁY MEDYCYNY”. Świadczy ona usługi w zakresie transportu sanitarnego, Egzamin z jakości Dyrektor Szpitala Dziecięcego im. prof. dr. med. Jana Bogdanowicza Małgorzata Stachurska-Turos 27 Od kilku lat działa także pododdział oparzeniowy – jedyne centrum leczenia oparzeń dzieci na Mazowszu. Dla pacjentów zostały przygotowane trzy klimatyzowane sale z pełnym monitoringiem i wydzieloną salą operacyjno-opatrunkową. W leczeniu ciężkich oparzeń i urazów stosowane są najnowsze metody, w tym leczenie z użyciem tzw. sztucznej skóry – integry. sanitarno-osobowego i dostawczego oraz łączności bezprzewodowej, przede wszystkim dla potrzeb jednostek organizacyjnych ochrony zdrowia. Od 2002 r. dodatkowo wykonuje świadczenia obejmujące ratownictwo medyczne oraz nocną, wyjazdową pomoc lekarską i pielęgniarską, a od 2009 r. nocną ambulatoryjną pomoc lekarską i pielęgniarską. Jest także organizatorem, profesjonalnie przeprowadzanych, szkoleń udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej. K R O N I K A M A ZO W I E C K A Wygrywa ekologia Konkurs ekologiczny został rozstrzygnięty. W tym roku do delegatur Urzędu Marszałkowskiego wpłynęły 532 prace plastyczne. Tematyka związana z ochroną środowiska została przedstawiona za pomocą wielu technik. Na tegorocznych laureatów czekały atrakcyjne nagrody. 28 Konkurs przeprowadzono w trzech grupach wiekowych: Praca Oliwii Smolińskiej z Zespołu Szkół nr 1 w Żurominie. I miejsce w kat. praca plastyczna/ klasy 0-III SP KO N K U R S klasy 0 – III i klasy IV – VI szkoły podstawowej oraz gimnazjum. Uczestnicy zmagań ekologicznych musieli m.in. wymyślić hasło reklamowe związane z ochroną środowiska, wykonać dowolną techniką Praca Eweliny Gołębiowskiej z Zespołu Szkół nr 3 w Płońsku. pracę plastyczI miejsce w kat. plakat ekologiczny/klasy IV-VI SP ną o tematyce szych zakątków Mazowsza. Wzięło ekologicznej, np. w nim udział w sumie ponad wycinankę czy plakat lub 10 tys. osób. Jego celem jest zainwykonać fotografię przedstawiającą piękno mazoteresowanie dzieci problematyką wieckiej przyrody. związaną z ochroną środowiska oraz promocja ekologicznego Od ośmiu lat konkurs cieszy stylu życia. się ogromną popularnością wśród uczniów z najdalBIURO PRASOWE UMWM KO N K U R S KO N K U R S VII edycja konkursu – zbiórka makulatury Zapraszamy wszystkie mazowieckie przedszkola i szkoły do wzięcia udziału w organizowanym już po raz siódmy przez samorząd województwa konkursie zbiórki makulatury. Dzięki naszej akcji chcemy pokazać młodym ludziom, że każdy człowiek swoim zachowaniem wpływa na środowisko, gdyż im więcej makulatury zbierzemy i przekażemy do powtórnego przetwarzania, tym więcej drzew zostanie dla następnych pokoleń. Konkurs łączy w sobie kilka aspektów: poszanowanie zasobów natury, zainteresowanie odzyskiwaniem surowców wtórnych oraz aspekt społeczny. W zbieranie makulatury angażują się nauczyciele, uczniowie oraz ich rodziny. na adres: Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie Departament Środowiska ul. ks. J. Kłopotowskiego 5 03-718 Warszawa Konkurs trwa od 1 grudnia 2010 r. do 31 marca 2011 r. Raporty z przebiegu zbiórki oraz potwierdzenia ilości przekazanej makulatury należy przesłać do 30 kwietnia 2011 r. Od 2005 r., podczas poprzednich sześciu edycji, w konkursie uczestniczyło 340 955 uczniów, którzy zebrali łącznie 7 525 468,07 kg makulatury. Podsumowanie i zakończenie konkursu odbędzie się do końca czerwca 2011 r. Lato na wsi 2010. Wystawa prac dzieci Wystawa otwarta do 30 grudnia Sala Elektorska, Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki w Warszawie www.mckis.waw.pl Warsztaty plastyczne „Lato na wsi 2010” odbyły się w okresie wakacyjnym w 11 miejscowościach województwa mazowieckiego. W warsztatach brało udział ok. 400 uczestników w wieku od 3 do 18 lat. Dzieci i młodzi ludzie mieli okazję poznać różne techniki plastyczne. Wystawa w siedzibie MCKiS jest efektem ich pracy. Anna Ostoya. Autopis. Notatki, kopie i arcydzieła Wystawa otwarta do 31 grudnia Galeria Foksal w Warszawie www.galeriafoksal.pl Koncert poetycko-muzyczny 9 stycznia 2011 r., godz. 12.00 Muzeum Romantyzmu w Opinogórze www.muzeumromantyzmu.pl Podczas 485. koncertu wystąpią „Soliści Polesia”: Natalia Trawkina, Paweł Antoniewski, Mikołaj Nagirniak. Zespół powstał w 1998 r. w Żytomierzu (Ukraina). Prezentuje najlepsze utwory europejskiej muzyki wokalnej i fortepianowej z różnych okresów. Szeroka paleta wykonywanych utworów (muzyka sakralna, klasyczna, folklorystyczna), wysoki profesjonalizm, oryginalność interpretacji i rozmaitość środków wyrazu przyciągają słuchaczy. 6. Koncert Noworoczny Mazowieckiego 1 stycznia 2011 r., godz. 17.00 Filharmonia Narodowa w Warszawie www.mtmteatr.eu Już po raz szósty zapraszamy Państwa na Koncert Noworoczny. Tego wieczoru najpiękniejsze wiedeńskie walce, polki Pochód Trzech Króli według T.S. Eliota Otwarcie wystawy 6 stycznia 2011 r., godz. 18.00 (ekspozycja do 8 marca 2011 r.) Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie www.muzeumliteratury.pl Ekspozycja według scenariusza dr. Łukasza Kossowskiego to interpretacja jednego z najlepszych utworów opisujących podróż trzech magów do Betlejem. Premiera spektaklu „Wydmuszka” Marcina Szczygielskiego 7 stycznia 2011 r., godz. 19.00 Teatr Dramatyczny im. Jerzego Szaniawskiego w Płocku www.teatrplock.pl Reżyseria: Zbigniew Lesień; scenografia: Wojciech Stefaniak; obsada: Katarzyna Anzorge, Hanna Zientara. Halina Kociemba jest bibliotekarką. Mądra, oczytana, lecz samotna. W jej życiu nie ma nikogo prócz nadopiekuńczej matki. Przeżyła wiele romansów, lecz wszystkie wydarzyły się w książkach. Roksana Kluczyk jest żoną miejscowego biznesmana. Nigdy nie czytała książek. Jest za to bogata w inny rodzaj wiedzy – w wiedzę życiową. Dwie kobiety, dwa charaktery, dwa zupełnie różne światy. Nie do pogodzenia? Okazuje się, że to, co dzieli kobiety, sprawia, że stają się sobie bliskie i pomaga im przejść metamorfozę. „Wydmuszka” to komedia z pięknym przesłaniem. Opowiada o wierze we własne siły, pracy nad sobą i o prawdziwej przyjaźni, która nie zna granic. Powrót Trzech Króli Wystawa otwarta do 9 stycznia 2011 r. Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie www.ethnomuseum.pl Na ekspozycji zobaczymy różne warianty wizerunków Trzech Mędrców, z kolekcji Państwowego Muzeum Etnograficznego. Centrum ekspozycji stanowią dwie szczególnie okazałe szopki kukiełkowe otoczone mniejszymi. Są one istotnymi i atrakcyjnymi przykładami sztuki ludowej: szopek rzeźbiarskich, malarstwa na szkle i wycinanek. Na wystawie znajdą się również eksponaty spoza terenu Polski oraz materiały audiowizualne. NR 12 (94) 2010 ROK Teatru Muzycznego im. Jana Kiepury i czardasze zabrzmią pod batutą Maestro Jerzego Maksymiuka. Znane arie operowe i operetkowe wykona światowej sławy sopranistka Iwona Hossa, a muzyczne niespodzianki przygotuje zespół Affabre Concinui. Wystąpi także 11-letnia zwyciężczyni programu „Mam talent” – Magda Welc. Mamy nadzieję, że dzięki nam i tym razem powitacie Państwo Nowy Rok we wspaniałym nastroju! 29 Wystawa Anny Ostoyi stanowi refleksję artystyczną, odnoszącą się do awangardowych koncepcji sztuki od początku XX w. do czasów współczesnych. W prezentowanej serii prac – obrazach, kolażach i obiektach – zakwestionowane zostają dominujące narracje historyczne. Artystka, zestawiając podobne elementy, analizuje zjawiska z centrum i peryferii awangardy. Kulturalne MAZOWSZE K R O N I K A M A ZO W I E C K A Aksana Hajdukovich. Malarstwo Wystawa otwarta do 9 stycznia 2011 r. Muzeum Regionalne w Siedlcach www.muzeumsiedlce.art.pl Z pochodzenia jest Białorusinką. Ukończyła Wydział Malarstwa Sztalugowego Białoruskiej Akademii Sztuk Pięknych. Kresy w fotografii Henryka Poddębskiego Wystawa otwarta od 15 do 31 stycznia 2011 r. Galeria Krytyków Pokaz w Warszawie (organizator: Muzeum Niepodległości w Warszawie) www.muzeumniepodleglosci.art.pl Niezwykle ciekawa wystawa prezentuje zdjęcia z albumu „Kresy w fotografii” Henryka Poddębskiego. Paweł Biernacki (1956-2009). Malarstwo Wystawa otwarta do 16 stycznia 2011 r. Muzeum Sztuki Współczesnej w Radomiu www.muzeum.edu.pl Artysta urodził się w Radomiu. Malarstwa uczył się samodzielnie, ale z czasem właśnie ono stało się jego zawodem. W 1995 r. został przyjęty do Związku Polskich Artystów Plastyków. Miał autorską galerię Pierrot w Gąsawach Rządowych. Zaprojektował i wykonał aranżacje wnętrz – wypełniając je często swoimi obrazami – wielu lokali w Radomiu. Malował światy swojej wyobraźni – fantastyczne pejzaże, przestrzenie z domami, przedmiotami i postaciami. Mieszka w Brześciu i jest pracownikiem naukowym na tamtejszym Wydziale Architektury Instytutu Technicznego. Od kilku lat bierze udział w plenerach malarskich organizowanych w Polsce. Maluje pejzaże i martwe natury. 30 „Kuncewiczowie”. Promocja książki 12 stycznia 2011 r., godz. 18.00 Muzeum Marii Dąbrowskiej w Warszawie www.muzeumliteratury.pl Promocja tomu pracy zbiorowej pod redakcją Janusza Termera i Macieja Zarębskiego. Udział wezmą: Janusz Termer, Eugeniusz Kabac i Zofia Kucówna. Joanna Gołaszewska. Mgły – Szarości – Pejzaże Wystawa otwarta do 14 stycznia 2011 r. Galeria Test w Warszawie www.galeriatest.pl Wystawa ukazuje prace artystki inspirowane krajobrazem. Traktowane umownie widoki stanowią bowiem od dawna jeden z najważniejszych motywów w jej malarstwie. Dowolnie przetwarza- 20 Wystawa Okręgu Radomskiego Związku Polskich Artystów Plastyków Wystawa otwarta do 16 stycznia 2011 r. Muzeum Sztuki Współczesnej w Radomiu www.muzeum.edu.pl Wystawa pokazuje prace radomskich artystów reprezentujące różne dziedziny sztuk plastycznych. Wystawa ma charakter jubileuszowy – każdy z uczestników przekazał na wystawę do 5 prac powstałych w okresie ostatnich 20 lat. Rajd Dakar Otwarcie wystawy 20 stycznia 2011 r. (ekspozycja do 10 lutego 2011 r.) Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie www.muzeumsportu.waw.pl Na wystawie zaprezentowane zostaną fotografie z rajdów Dakar. Wernisaż poprzedziło przekazanie do Muzeum kłada Rafała Sonika. Sztuka wobec przemijalności Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia” w Radomiu www.elektrownia.art.pl Otwarcie wystawy 21 stycznia 2011 r., godz. 18.00 (ekspozycja do 4 lutego 2011 r.) Prezentacja prac uczestników 28. Międzynarodowego Pleneru-Sympozjum, który pod hasłem „Sztuka wobec przemijalności” odbył się we wrześniu 2009 r. w Domu Pracy Twórczej w Radziejowicach. W plenerze wzięło udział 37 artystów (21 z Polski i 16 z zagranicy). Polskę reprezentowali m.in. Andrzej Gieraga, Jerzy Kałucki, Grzegorz Sztabiński, Jerzy Treliński i Tadeusz Wiktor. Eksponowane prace, przekazane przez uczestników pleneru, weszły w skład tworzonej w MCSW „Elektrownia” kolekcji sztuki spod znaku geometrii. Andrzej Strug w Zagłębiu. Wykład 25 styczeń 2011 r., godz. 18.30 Muzeum Andrzeja Struga w Warszawie www.muzeumliteratury.pl ne i przekształcane przez Joannę Gołaszewską pejzaże ukazują fascynację obecnym w przyrodzie porządkiem, rytmem i harmonią. W roku 2011 Muzeum Andrzeja Struga obchodzi dwie ważne rocznice: 140-lecie urodzin pisarza oraz 30-lecie istnienia placówki. Wykład dr Anny Kargol będzie pierwszym z cyklu „Miejsca Andrzeja Struga”. W dalszej kolejności zaprezentowane zostaną Kraków i Zakopane oraz Warszawa – miasta związane z działalnością i twórczością patrona muzeum. „Żmija”. Monodram Doroty Stalińskiej 29 stycznia 2011 r., godz. 18.00 Bielańska Scena Kameralna MTM im. Jana Kiepury www.mtmteatr.eu Żmija to przeniesione na deski teatru opowiadanie Aleksego Tołstoja. Jego bohaterką jest kobieta, której życie wchodzi w fazę poważnych zmian. Tołstoj z właściwą dla siebie wnikliwością zarysował portret kobiety silnej, niepozbawionej charakteru i wiary w siebie. Dorota Stalińska jest zarazem aktorką, reżyserką, scenografką i autorem kostiumów do spektaklu. Zapraszamy na przejmujący, mądry spektakl z jej udziałem. Boże Narodzenie na Mazowszu Wystawa otwarta do 28 lutego 2011r. Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu www.mwmskansen.pl III edycja Festiwalu Kolęd i Pastorałek „Młodzież Mazowsza u wrót stajenki” 29 stycznia 2011 r. Ekspozycje bożonarodzeniowe Wystawa otwarta do 31 stycznia 2011 r. Muzeum Wsi Radomskiej www.muzeum-radom.pl Ekspozycje bożonarodzeniowe można oglądać w wiejskich chałupach i w dworze z Pieczysk. Wystrój wnętrz jest adekwatny do kontekstu czasowego, wierzeń i obyczajowości oraz sytuacji życiowej mieszkających tam niegdyś ludzi. Zaprezentowano zróżnicowane formy zdobnicze – inne były w dworach, inne na wsi; inaczej dekorowano w XIX w., a inaczej w latach 30. XX w. Tegoroczna aranżacja prezentuje liczne aspekty polskiego zimowego świętowania. Część z przedstawionych form zdobniczych i zwyczajów świątecznych jest znana i stosowana współcześnie, inne uległy przeistoczeniu bądź zanikły. Niektóre z pokazanych obrazów będą niezrozumiałe dla zwiedzających, dlatego też niezbędny okaże się komentarz przewodników. „Ocalić od zapomnienia” Celem wystawy jest przypomnienie życia i twórczości wybitnych artystów ludowych tego regionu: Leona Kudły, Stefana Śliżyńskiego, Jerzego Grudnia, Krystyny Grudzień, Artura Kolarza, Władysława Gubały, Henryka Karasia, Krystyny Matosek, Alicji Olejarczyk, Mirosława Pabiana, Grzegorza Szewczyka. Na ekspozycję składają się rzeźby, obrazy, ceramika artystyczna, hafciarstwo, tomiki poetyckie. Wystawę dopełnia folder zawierający biogramy oraz wspomnienia zaprzyjaźnionych osób o artystach. X Wieków Płocka Wystawa stała Muzeum Mazowieckie w Płocku www.muzeumplock.art.pl Ekspozycja historyczno-regionalna pre zentuje dzieje Płocka i Mazowsza od zarania dziejów do XX w. Stworzenie wystawy poświęconej miastu stanowiło wielkie wyzwanie naukowe, wystawiennicze i organizacyjne. W oparciu o muzealia własne i eksponaty udostępnione ze zbiorów wielu instytucji i osób prywatnych przygotowana została wystawa, która uwzględniając aktualny stan badań historycznych, sygnalizuje najistotniejsze w dziejach miasta fakty i procesy determinujące jego rozwój. NR 12 (94) 2010 ROK Wystawa otwarta do 31 stycznia 2011 r. Centrum Promocji Sztuki „Galeria” w Wieży koło Muzeum Regionalnego w Kozienicach Stowarzyszenie Twórców Ludowych Oddział Radom – Kozienice, Grupa Twórcza „Galeria”. We wnętrzach skansenowskich chałup „zagoszczą” akcesoria niezbędne do wykonywania tradycyjnych ozdób choinkowych czy wypieku świątecznych ciast. Nie zabraknie też przygotowań świątecznych. Zapraszamy zatem do wkroczenia w świat Świąt Bożego Narodzenia odległego o ponad sto lat, gdzie pachnie świeżo upieczony piernik, a zimowe wieczory spędza się na kręceniu powróseł. W czasach, gdy potrawy na stole wigilijnym są tak wymyślne, że bardziej przypominają egzotyczne niż rodzime, a choinka jest bardziej przebrana niż ubrana, wystawa prezentująca tradycyjne rytuały świąteczne zyskuje wymiar szczególny. 31 Już dziś serdecznie zapraszamy na niecodzienny koncert, na którym wystąpią laureaci III edycji festiwalu „Młodzież Mazowsza u wrót stajenki”. W kościele Parafii Miłosierdzia Bożego w Ząbkach zabrzmią najpiękniejsze polskie kolędy i pastorałki. Organizatorami festiwalu są: Kuria Biskupia Diecezji Warszawsko-Praskiej, Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego, Urząd Miasta w Ząbkach oraz Praska Giełda Spożywcza. Patronat nad Festiwalem objęli: Biskup Warszawsko-Praski i Marszałek Województwa Mazowieckiego. Już od 35 lat muzeum dokumentuje historię Ostrołęki i regionu kurpiowskiego, gromadzi zabytki sztuki ludowej z terenów Puszczy Białej i Zielonej. Od chwili jego powstania ostrołęccy muzealnicy zgromadzili ponad piętnaście tysięcy muzealiów, zorganizowali setki wystaw związanych m.in. z historią Ostrołęki, kulturą ludową regionu, dbając przy tym o zachowanie dorobku duchowego i materialnego Kurpiów. Ekspozycje w Muzeum Kultury Kurpiowskiej nie ograniczają się jedynie do tematyki regionalnej. Wytrwali goście muzealni „zwiedzili” z nami niemalże cały świat. Wspólnie podglądaliśmy życie codzienne Indian, spacerowaliśmy w Kraju Kwitnącej Wiśni, kosztowaliśmy potraw koszernej kuchni żydowskiej, gościliśmy na Węgrzech, przyglądaliśmy się życiu bretońskich rybaków. Muzeum Okręgowe w Ostrołęce utworzono 1 grudnia 1975 r. decyzją wojewody ostrołęckiego. Na jego siedzibę wybrano zabytkowy XIX-wieczny budynek starej poczty przy placu Bema 8. Pierwszym dyrektorem został Bernard Kielak. Muzeum miało strukturę wielooddziałową. Od początku były w nim działy: etnograficzny, historyczny, sztuki i oświatowy. W 1979 r. utworzono dodatkowo dział archeologiczny. W kilka lat później zaczęły powstawać filie muzeum – Izba Kurpiowska w Kadzidle (przekształcona w 1991 r. w Zagrodę Kurpiowską), Izba Kurpiowska w Obrytem (zamknięta w 1997 r.) oraz oddziały – Muzeum Miejskie w Wyszkowie (zamknięte w 2003 r.) oraz Muzeum Historyczne w Przasnyszu. Kolejne lata przyniosły spore zmiany. W 1983 r. stanowisko dyrektora objęła Jadwiga Nowicka. W 1989 r. rozpoczęto kapitalny remont i rozbudowę ostrołęckiego muzeum. Rok później pierwszy Fot. Cz.esław Parzych Muzea na całym świecie uważa się za symbole kulturalnego i intelektualnego rozwoju społeczeństwa. Pamięć o ludziach i ich dokonaniach obecna jest na poziomie świadomości narodu, jak też społeczności lokalnych. To muzea w sposób skuteczny przyczyniają się do kreowania narodowej dumy i regionalnej tożsamości. Historia muzeów, zwłaszcza europejskich, stała się w istocie dziejami społecznej historii wiedzy, a idea kolekcjonowania nierozerwalnie związana jest z kulturą europejską. Wypełnieniem tych idei są zarówno muzea narodowe ze wspaniałymi zbiorami, jak też niewielkie muzea regionalne, takie jak Muzeum Kultury Kurpiowskiej, świętujące trzydziestopięciolecie działalności. Dorobek tych lat można wyrazić wielkością zorganizowanych wystaw, zgromadzonych i zabezpieczonych zbiorów, przeprowadzonych lekcji, konkursów itp. To wszystko zostało skrupulatnie policzone, odnotowane i udokumentowane. Dla nas – muzealników istotnym dorobkiem jest zaufanie lokalnej społeczności i organizatora – Samorządu Województwa Mazowieckiego, codzienna pomoc i słowa uznania, także te najcenniejsze, jakie słyszymy: „nasze muzeum”. Ogromnym kapitałem muzeum są dobre relacje i ścisła współpraca z samorządami, stowarzyszeniami działającymi na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i zachowania tożsamości regionu kurpiowskiego. Jako przykład mogą posłużyć Związek Kurpiów i Oddział Kurpiowski Stowarzyszenia Twórców Ludowych, z którymi muzeum od wielu lat z powodzeniem współorganizuje ważne dla regionu przedsięwzięcia. W ostatnich latach muzeum wykorzystuje szansę, jaką dają fundusze europejskie, realizując z powodzeniem projekty, głównie inwestycyjne. Ma to swój wymiar finansowy, gdyż udało nam się pozyskać kilka milionów złotych. Projekty, które zrealizowaliśmy i nad którymi aktualnie pracujemy, mają duże znaczenie dla rozwoju i budowania tożsamości nie tylko lokalnej społeczności, ale także całego Mazowsza. Nasz wielki rodak, papież Jan Paweł II podczas homilii wygłoszonej w 1979 r. na krakowskich błoniach wypowiedział znamienne słowa: „Na pytanie skierowane do narodu, o to kim jest, ten odpowiada, własną kulturą”. Słowa te staramy się wcielać w życie. Fot. Andrzej Wiśniewski Fot. Sylwia Leszczyńska-Chalamońska K R O N I K A M A ZO W I E C K A 32 Jubileusz Muzeum Kultury Kurpiowskiej Dyrektor Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce Maria Samsel Dziedziniec muzeum: z lewej z roku 2010, z prawej z 1989 r. poleońskiej z 1807 r.). Od czterech lat 11 listopada organizujemy spotkania, podczas których wspólnie śpiewamy pieśni patriotyczne. Fot. arch. Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce Nasza praca jest dostrzegana i nagradzana w prestiżowych konkursach. Muzeum zajmuje szczególną pozycję na mapie kulturalnej Mazowsza, propagując i promując region kurpiowski w Polsce i poza jej granicami. W trosce o zachowanie zbiorów dla przyszłych pokoleń wybudowaliśmy nowoczesne magazyny, pracownię konserwatorską, Dziś siedziba Muzeum Kultury Kurpiowskiej już na zewnątrz zachęca do zwiedzania NR 12 (94) 2010 ROK Równie ważna jest działalność edukacyjna ostrołęckiego muzeum, które w swojej ofercie ma zajęcia atrakcyjne dla zróżnicowanych grup wiekowych. Prowadzimy lekcje, zajęcia warsztatowe, odsłaniające Dla przyjaciół naszego muzeum organizujemy muzealne „Spotkania przy Lampce”, które pozwalają prezentować nieznane eksponaty znajdujące się w naszych zbioTrudno uwierzyć, że 20 lat temu budynek wyglądał tak rach oraz opowiadać o codziennym życiu muzealni- wzbogaciliśmy o kolejne obiekty Zagrodę Kurpiowską w Kadzidle. ka. Od czterech lat uczestniczymy W ostatnim czasie podjęliśmy w międzynarodowej akcji „Noc realizację projektu dokończenia Muzeów”, organizujemy koncerty budowy pomnika-mauzoleum i spotkania z ciekawymi ludźmi, poległych w bitwie pod Ostrołęką warsztaty tańca i zajęcia plastycz26 maja 1831 r. i rewitalizacji fortu ne dla najmłodszych. Jako jedni ziemnego. z pierwszych zaczęliśmy organizować widowiska – rekonstrukcje ANNA ROMEJKO bitew (tu w szczególności: bitwy pod Ostrołęką z 1831 r. i bitwy naMUZEUM KULTURY KURPIOWSKIEJ Fot. arch. Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce Dzięki współpracy z muzeami europejskimi promujemy kulturę Kurpiów na całym świecie. W 2009 r. nasze muzeum, we współpracy z FOLKERS’ami, wydało płytę „POLA. Apolonia Nowak & Swoją Drogą Trio”, na której znalazły się tradycyjne pieśni kurpiowskie miłosne i weselne zaaranżowane w nowy i pomysłowy sposób. tajemnice tradycyjnego rękodzieła kurpiowskiego. Niezmiennie już od lat największą popularnością wśród odwiedzających nas dzieci i młodzieży cieszą się zajęcia warsztatowe związane z obrzędowością Świąt Bożego Narodzenia i Wielkiej Nocy. 33 dyrektor – Bernard Kielak – powrócił na swoje stanowisko. Muzeum Okręgowe rozbudowywało się i wzbogacało. W 1998 r. dyrektorem została Maria Samsel i jest nim do dzisiaj. Warto też wspomnieć o roku 1999, gdy wraz z nastaniem reformy administracyjnej zmienił się organ założycielski muzeum, którym jest obecnie Samorząd Województwa Mazowieckiego. Placówka zyskała nowy statut, a w 1998 r. została przemianowana na Muzeum Kultury Kurpiowskiej. K R O N I K A M A ZO W I E C K A Niekomercyjne książki w cenie Mazowiecka Akademia Książki to cieszący się dużym zainteresowaniem konkurs na publikacje mówiące o historii, tradycji i kulturze Mazowsza, w tym Warszawy. W każdej edycji jury wybiera trzy lub cztery książki, których autorom przyznawane są nagrody – „Mazowieckie Maki”. Publikacje są następnie wydawane drukiem przez Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki. Nagradzane są tytuły, których wydanie – ze względu na ich niekomercyjny charakter – byłoby trudne bez dofinansowania. Efektem projektu, zamierzonego na wiele lat, będzie zbiór wartościowych książek poświęconych ziemi mazowieckiej. Konkurs organizowany jest przez MCKiS nieprzerwanie od 2004 roku. Dotych- czas, we wszystkich siedmiu edycjach konkursu, zgłoszono łącznie ponad 150 prac, z których wydano drukiem dziewiętnaście w serii „Mazowiecka Akademia Książki”. Można je kupić w księgarniach, w siedzibie MCKiS-u, a od niedawna – w sklepiku internetowym MCKiS „Mazowiecka Książka”. Książki nagrodzone w VII edycji Konkursu (2010 r.), które zostaną wydane w roku 2011 34 „Afera Kolekcjonera” Magdaleny Layer-Sarzotti „Afera Kolekcjonera” jest pastiszem powieści kryminalnej, w stylu przedwojennych produktów tego rodzaju. Miejscem akcji jest Warszawa i okolice. Uwagę zwraca nie tyle sama fabuła – przedwojenny detektyw tropiący seryjnego mordercę kobiet, który zawsze zabiera z miejsca zbrodni jedną damską rękawiczkę – ile tło akcji. Przedwojenna Warszawa (chwilami nawet z czasów przed pierwszą wojną światową) jest prawdziwym bohaterem tej powieści. Atmosfera, którą znamy z ówczesnych, czarno-białych filmów, pełna specyficznego uroku, nostalgii, „warszawskich smaczków”. Główni bohaterowie to komisarz Kurka, policjant Świderek, dozorca Żardecki z obłąkaną, demoniczną córką oraz skomplikowana rodzina Handschunbaumów, fabrykantów galanterii. W tym rzeczonych rękawiczek. Pisma „Tajny detektyw” i „Sprawy Detektywne” są dla komisarza Kurka źródłem śledczych informacji. Miejscami, podobnie jak autentyczna instrukcja „Detektyw przy pracy”, są w tekście cytowane. Zwraca uwagę język powieści stylizowany trochę na Wiecha, a może bardziej na przedwojenne „detektywne” romanse. Tekstowi towarzyszą stare fotografie, w zabawny sposób uzupełniające portrety głównych postaci. Tomasz Łubieński „W Warszawie i nie tylko. Migawki z antropologii miasta” – praca zbiorowa pod red. Anny Kuczyńskiej-Skrzypek Praca zbiorowa kilkunastu autorów gromadzi rzeczywiście rozmaite migawki, które składają się na antropologiczny obraz Warszawy. Zgromadzone tu szkice charakteryzuje w większości ciekawość badawcza obserwatora, który poszukuje „odmienności w codzienności”. Zamieszczone przy każdej pracy zdjęcia dokumentują omawianą problematykę. Jak zmienia się wygląd Warszawy, jakie napisy, szyldy, plakaty, nazwy ulic nagle się pojawiają, czym jest tożsamość wybranych przez autora do obserwacji dzielnic, domów, parków, na czym opiera się i buduje mitologia miejsca – to tylko niektóre z poruszanych w tej książce tematów. Iwona Smolka „Migawki. Obiekt Warszawa” Łukasza Perkowskiego i Pawła Łęczuka Ciekawa próba interakcji słowa i fotografii. Słowo występuje w postaci wiersza, prozy poetyckiej, usłyszanego na ulicy strzępu rozmowy. Przywodzi na myśl Białoszewskiego w jego sposobie poetyckiego wykorzystania mowy potocznej. Nie brak też zaskakujących skojarzeń w rodzaju „to miasto jest betonową gejszą”. Tematem zdjęć jest codzienność miasta, warszawski świt, warszawski zmierzch, migawki tego, co się dzieje „pod dachami Warszawy”, żeby powołać się na słynną francuską piosenkę „Pod dachami Paryża”. Miasto przedstawione na zdjęciach i w słowach nie udaje nowoczesnej metropolii, jest żywym organizmem, na którym znać ślady przemijania. Ale autorzy nie epatują miejską brzydotą. Ze zwyczajności ulic i ludzi, którzy jakby przypadkowo weszli w kadr, wydobywają poezję. Tomasz Łubieński Książki nagrodzone w VI edycji Konkursu (2009 r.), wydane drukiem w roku 2010 „Mińsk Mazowiecki. Miasto i powiat w drugiej Rzeczypospolitej” Lilli Małgorzaty Kłos Autorka niniejszej obszernej monografii miasta i powiatu Mińsk Mazowiecki w czasach drugiej Rzeczypospolitej, ukończonej w 2006 r., nie miała łatwego zadania, skoro poprzedniczka jej opracowania – książka „Dzieje Mińska Mazowieckiego 1421-1971” (pod redakcją naukową Józefa Kazimierskiego), obejmująca w dodatku przecież tylko historię miasta – ukazała się dokładnie trzydzieści lat wcześniej, w zupełnie innej rzeczywistości. (…) Autorka wprowadziła – jedynie słuszny w tego typu opracowaniu – porządek problemowochronologiczny, w kolejnych rozdziałach omawiając terytorium i społeczeństwo; sytuację polityczną; wojsko i bezpieczeństwo; sprawy gospodarcze; oświatę, kulturę i opiekę zdrowotną; życie społeczne i religijne. W dwóch jedynie rozdziałach – omawiających początkowe lata II RP (1918-1921) i miesiące poprzedzające wybuch II wojny światowej – obowiązuje tylko układ chronologiczny. Krótki i zwarty „Wstęp” oraz podobnie potraktowane „Zakończenie” są moim zdaniem nieco zbyt lakoniczne, bowiem Autorka sprawia wrażenie zbyt skromnej, gdy mówi o swojej pracy i jej wynikach. Opisuje wszak wszystkie tematy rzeczowo i rzetelnie, w oparciu o rozległe poszukiwania źródłowe, których efektem stała się bogata dokumentacja, wyzyskiwana przez Autorkę w sposób krytyczny. (…) Monografię Lilli Małgorzaty Kłos oceniam wysoko zarówno z racji przestrzegania rygorów naukowych, jak i wyważonych sądów, a wreszcie języka służącego potoczystej narracji, nie odstraszającej czytelników nadmierną „naukowością”. Andrzej Krzysztof Kunert 35 „Wspólnota dziejów, ludzi i miejsc pamięci – gmina Izabelin” Filipa Marczewskiego, Pawła Petrykowskiego i Łukasza Polaka Jest to praca, przewodnik, autorstwa młodych absolwentów Instytutu Historii, Uniwersytetu im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Autorzy przewodnika po Izabelinie, Laskach i okolicach, zrobili to, co powinni. Jeden z nich wziął aparat fotograficzny, pozostali zaś trzymali mapę; i poszli na długi spacer. Jego efektem były zdjęcia z miejsc, które następnie zostały przez nich opisane. Olbrzymią zasługą autorów jest dotarcie do tych nieznanych powszechnie zakątków gminy (krzyży, szczególnie licznych kapliczek czy karczm) i ich zinwentaryzowanie. Także opis wsi i osad, leżących na terenie gminy, świadczy o umiejętnościach pisarskich autorów. Powinno to stanowić zachętę dla obecnych władz samorządowych gminy, by wesprzeć autorów w ich pracy; przewodnik może bowiem spowodować większy napływ mieszkańców, tych ze stolicy przede wszystkim, dla których niedzielny spacer i wyprawa pod Warszawę może być atrakcją turystyczno-historyczną. I będzie! Jan Żaryn „MDM – między utopią a codziennością” Martyny Obarskiej NA PODST. MAT. MCKIS ZESPÓŁ REDAKCYJNY NR 12 (94) 2010 ROK Książka bardzo interesująca, dobrze napisana, przedstawia projekt i sam etap budowy Warszawskiej Dzielnicy Mieszkaniowej jako zderzenie ideologii i praktyki dnia codziennego. (…) Autorka w sposób wnikliwy zajmuje się konfrontacją ideałów z rzeczywistością, czyli niedostosowaniem projektu budowy do potrzeb i przyzwyczajeń mieszkańca. Bardzo ciekawy jest rozdział zatytułowany „Projekt człowieka”, w którym autorka przedstawia rzeźby z Placu Konstytucji, czyli idealne typy robotnika, kolejarza, górnika, hutnika, żniwiarza – będące przykładami socjalistycznego pojmowania misji. Autorka, pisząc tę pracę, chciała, jak mówi: „pokazać pewne wyobrażenia społeczne”, które towarzyszyły powstawaniu MDM-u oraz „relacje między dyskursem władzy a praktykami codziennymi. Wersje oficjalne i subiektywne spostrzeżenia”. Te założenia w pełni zrealizowała. Powstała książka ciekawa, o charakterze naukowym, którą się czyta niekiedy, jak trochę przerażający, a czasami nieco śmieszny kryminał. Został przypomniany czas, który dla wielu jest już odległą historią, o której niewiele jest wiadomości. To jeszcze jedna zaleta książki Martyny Obarskiej, że pozwala zrozumieć atmosferę czasu, a poprzez cytaty z tak różnych źródeł wprowadza do swojej relacji barwny wielogłos. Iwona Smolka K R O N I K A M A ZO W I E C K A Random in Radom 36 Wbrew przewrotnemu tytułowi, projekt nieprzypadkowo odbywa się w Radomiu. Ostatnie trzynaście lat swojego życia Busza spędził właśnie tutaj, stając się, dzięki swej barwnej, charyzmatycznej osobowości, postacią niemal legendarną. Przede wszystkim był jednak błyskotliwym krytykiem sztuki, który podniósł znaczenie fotografii. Postulował zniesienie jej dyscyplinarnej odrębności w sztuce współczesnej. Stawiał jej cele najwyższe, jak poznawanie siebie i świata, o czym pisał w „O radości i fotografii – antyporadnik”. Festiwal od 2007 r. organizują przyjaciele Jerzego Buszy, chcąc pielęgnować pamięć o nim, a także stworzyć okazję do prezentacji nowych tendencji w sztukach wizualnych Fot. Mardcin Kucewicz W dniach 3-4 grudnia w Radomiu odbyła się czwarta edycja interdyscyplinarnego Festiwalu Sztuki, poświęconego pamięci Jerzego Buszy, zorganizowanego przez Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia” oraz Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku. Jednym z patronów medialnych wydarzenia była „Kronika Mazowiecka”. i promocji młodych Andrzej Bereziański, „otwarty pokaz zamknięty” artystów, którzy w swoich działaniach w różny sposób wyko„Pożegnanie Europy” i Jana Świdzińrzystują możliwości fotograficznego skiego „Jestem z powrotem”. Dwie zapisu. ekspozycje zostały również otwarte w Galerii Kameralnej i Galerii Kaplica. Tegoroczną edycję projektu zainW pierwszej wystawa „Długi czas augurowano w piątek 3 grudnia naświetlania. Portret z fragmentów”, w „Elektrowni” otwarciem wystawy na której swoje prace zaprezentowali fotograficznej „Alex” Kamila Studzińartyści, dla których medium, jakim skiego. Pozostała część programu jest fotografia, czy szerzej pojęta była kontynuowana kolejnego dnia sztuka wizualna, nie są bez znaczenia: w Centrum Rzeźby Polskiej. W buWanda Chełkowska, Zbigniew Dłubak, dynku Muzeum Rzeźby Współczesnej Natalia LL, Jerzy Lewczyński, Antoni otwarto wystawę Andrzeja BereziańMikołajczyk, Józef Robakowski, Waskiego, a postać tego nieżyjącego cław Ropiecki, Andrzej Różycki, Adam artysty zaprezentował Adam Kalinow- Rzepecki, Zygmunt Rytka. W Galerii ski. W tym samym miejscu można Kaplica odbył się wernisaż wystawy było obejrzeć trzy videoperformance: „Istota rzeczy” Kazimierza Głaza, twórcy Andrzeja Partuma „Listy najbardziej sensybilizmu. Wszystkie wystawy będą adresowane”, Jerzego Truszkowskiego czynne do końca stycznia. Fot. Marcin Kucewicz Jerzy Busza (1947–2007) był filozofem i krytykiem sztuki związanym ze środowiskiem twórców awangardowych. W latach 70. XX w. współpracował z redakcją „Kultury” i redakcjami najważniejszych czasopism poświęconych fotografii („Fotografia”, „Foto”). W latach 80. ubiegłego wieku w założonym przez siebie biuletynie „Obscura”, poświęconym sztuce fotografii, pisał teksty z pogranicza fotografii i filozofii. Swoje rozważania umieścił również w kilku książkach: „Wobec fotografii”, „Wobec fotografów”, „Wobec odbiorców fotografii”. KAMILA BULZACKA Kazimierz Głaz, „Istota rzeczy” MCSW „ELEKTROWNIA” W RADOMIU „Niezwykła Chorwacja” To tytuł wystawy zdjęć chorwackiego fotografika Marko Vrdoljaka. Można na niej podziwiać piękno tamtejszych regionów. Ekspozycja jest częścią kampanii prowadzonej przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych Republiki Chorwacji, w związku z jej przygotowaniami do wejścia w struktury Unii Europejskiej. Do połowy grudnia ekspozycja była prezentowana w siedzibie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w Warszawie. Obecnie pokazywana jest w Sejmie RP. Marko Vrdoljak urodził się w 1973 r. w Zagrzebiu. Swoją karierę fotograficzną rozpoczął niedawno. Mimo to jego zdjęcia były wystawiane już na ośmiu cieszących się uznaniem wystawach. Fotografuje ludzi i ich zwyczaje, dziedzictwo kulturowe, sztukę sakralną, muzea, zamki, pejzaże i wydarzenia warte uwiecznienia. MARCIN KACZMAREK KANCELARIA MARSZAŁKA UMWM 6 grudnia w Centrum Olimpijskim w Warszawie odbył się IV Sejmik Turystyczny Województwa Mazowieckiego. Jest to wydarzenie realizowane cyklicznie przez samorząd województwa, umożliwiające dyskusję na temat najważniejszych i najbardziej aktualnych problemów związanych z rozwojem turystyki na terenie Mazowsza. 38 Tegorocznym tematem przewodnim Sejmiku było wdrażanie „Strategii Rozwoju Turystyki Województwa Mazowieckiego” oraz budowa i komercjalizacja produktów turystycznych. Spotkanie odbyło się pod honorowym patronatem Marszałka Województwa Mazowieckiego Adama Struzika. Program W tym roku zaplanowano m.in. zajęcia wykładowe, jak również prezentacje dobrych praktyk oraz omówienie przykładów już istniejących i funkcjonujących produktów turystycznych w Polsce. Poruszone zostały również, tak ważne dla tworzenia produktów i Turystyki Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w Warszawie zaprezentował proces realizacji „Strategii Promocji Województwa Mazowieckiego”. Pierwszy panel, poświęcony wdrażaniu „Strategii rozwoju turystyki dla województwa mazowieckiego na lata 2007-2013” oraz inwentaryzacji atrakcji turystycznych, poprowadziły: Beata Antos – kierownik Wydziału Marketingu Terytorialnego oraz Kamila Kowalikowska – p.o. kierownika Wydziału ds. Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi w zakresie Kultury, Turystyki i Ochrony Zabytków Urzędu Marszałkowskiego. Uczestnikom Sejmiku wręczono ankiety służące wskazaniu i opisowi lokalnych produktów i atrakcji turystycznych, które posłużą do wzbogacania i promocji, Uczestnicy Partnerem i współorganizatorem tegorocznego Sejmiku Turystycznego była Mazowiecka Regionalna Organizacja Turystyczna. Do współpracy zaproszono także Ministerstwo Sportu i Turystyki, Polską Organizację Turystyczną oraz Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze, jak również przedstawicieli innych regionów Polski. Adresatami Sejmiku były, podobnie jak w latach ubiegłych, jednostki samorządu terytorialnego, organizacje pozarządowe oraz organizacje zrzeszające branżę turystyczną. Stawiane cele Podstawowym założeniem Sejmiku Turystycznego jest integracja instytucji i środowisk zajmujących się i mających wpływ na rozwój turystyki w województwie mazowieckim. Tegoroczne spotkanie miało na celu zwiększenie wiedzy jego uczestników na temat konieczności rozwoju, a przede wszystkim komercjalizacji produktów turystycznych, tak by zaczęły one tworzyć konkretną spójną ofertę regionu. Fot. Kamil Siemiradzki K R O N I K A M A ZO W I E C K A Rozwój turystyki na Mazowszu Założeniem Sejmiku Turystycznego jest integracja środowisk mających wpływ na rozwój turystyki na Mazowszu turystycznych, zagadnienia, jak znakowanie szlaków i atrakcji turystycznych oraz tworzenie i certyfikacja punktów informacji turystycznej. Na spotkaniach przedstawiono zarówno zagadnienia formalno-prawne, jak i czysto praktyczne, związane z zarządzaniem tego typu projektami. Istotne znaczenie miał dobór prelegentów – rolę tę pełnili przede wszystkim praktycy, którzy poza ciekawymi prezentacjami, gotowi byli również odpowiedzieć na wszelkie pytania uczestników Sejmiku. Na wstępie Jerzy Lach – dyrektor Departamentu Kultury, Promocji zgodnie ze „Strategią rozwoju turystyki dla województwa mazowieckiego na lata 2007-2013”. Drugi panel Sejmiku poświęcony był tematyce budowania i komercjalizacji produktów turystycznych. Oprócz wstępu zawierającego elementy teoretyczne, przedstawionego przez Annę Somorowską – prezes Zarządu Agencji Rozwoju Gdyni, zaprezentowano przykłady produktów turystycznych z powodzeniem wdrażanych w Polsce. Szlak Orlich Gniazd, omówiony przez Roberta Nierodę – dyrektora Biura Związku Gmin Jurajskich KO N K U R S oraz konkurs na najlepsze centrum informacji turystycznej, prowadzony przez Polską Organizację Turystyczną. Miejskie Centrum Informacji Turystycznej w Bielsku-Białej, które przedstawił Grzegorz Jania – dyrektor BielskoBialskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji, posłużyło za przykład dobrych praktyk w obszarze działania centrów informacji turystycznej. Na zakończenie Iwona Majewska – kierownik Sekcji Projektów Mazowieckiej Regionalnej Organizacji Turystycznej zaprezentowała „Strategię rozwoju informacji turystycznej województwa mazowieckiego” oraz certyfikację informacji turystycznej na Mazowszu, prowadzoną przez Mazowiecką Regionalną Organizację Turystyczną. Certyfikacja mazowieckich punktów IT Z uwagi na tematykę tegorocznego Sejmiku, w trakcie jego trwania zostały wręczone certyfikaty piętnastu punktom informacji turystycznej z terenu województwa mazowieckiego, przyznane przez Mazowiecką Regionalną Organizację Turystyczną. Certyfikaty wręczyli: Adam Struzik, KO N K U R S Marszałek Województwa Mazowieckiego, Elżbieta Wąsowicz-Zaborek, wiceprezes Polskiej Organizacji Turystycznej oraz Jerzy Lach, dyrektor Departamentu Kultury, Promocji i Turystyki oraz jednocześnie prezes Mazowieckiej Regionalnej Organizacji Turystycznej. Współpraca na rzecz rozwoju turystyki Tegoroczny Sejmik Turystyczny był spotkaniem na bardzo wysokim poziomie merytorycznym. Spotkanie po raz kolejny stało się płaszczyzną współpracy i wymiany doświadczeń w najważniejszych kwestiach dotyczących rozwoju turystyki na terenie województwa mazowieckiego. Z pewnością w znacznym stopniu przyczyni się do zacieśnienia współpracy i budowania partnerstwa na rzecz wzmocnienia oferty turystycznej Mazowsza poprzez rozwój i komercjalizację produktów turystycznych oraz integrację przedstawicieli branży turystycznej. 39 oraz Szlak Architektury Drewnianej, zaprezentowany przez Pawła Mierniczaka – dyrektora Biura Małopolskiej Organizacji Turystycznej, to doskonałe przykłady skutecznych działań turystycznych, które pokazały uczestnikom spotkania rozwiązania praktyczne oraz wrażliwe elementy projektów. Kolejny panel dotyczył znakowania szlaków turystycznych. Uczestnicy zapoznali się ze stanem prac przygotowawczych do procesu legislacyjnego, dotyczącego ustawy o znakowaniu szlaków turystycznych Ministerstwa Sportu i Turystyki, które przedstawiła Elżbieta Wyrwicz – zastępca dyrektora Departamentu Turystyki MSiT. Następnie Wojciech Koprowski – przewodniczący Mazowieckiego Forum Oddziałów Polskiego Towarzystwa TurystycznoKrajoznawczego omówił historię, znaczenie oraz zasady znakowania szlaków turystycznych PTTK. Ostatni panel Sejmiku poświęcony był informacji turystycznej. Jerzy Moskała – dyrektor Departamentu Systemów Informacyjnych Polskiej Organizacji Turystycznej zaprezentował zasady certyfikacji punktów informacji turystycznej KRZYSZTOF PELIZG DEPARTAMENT KULTURY, PROMOCJI I TURYSTYKI UMWM KO N K U R S IV edycja konkursu o LAUR MARSZAŁKA WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO Już po raz czwarty wybieramy najlepszy produkt żywnościowy na Mazowszu. Najsmaczniejsze i najzdrowsze wyroby piekarnicze, cukiernicze, wędliny, sery, przetwory owocowe i warzywne, a także miody oraz napoje, mogą stanąć do konkursu o Laur Marszałka. prezentację produktu na targach, wystawach, imprezach lokalnych i regionalnych. Zgłoszony produkt powinien być powtarzalny, by można go było promować przy różnych okazjach. Zgłoszenia, wyłącznie na karcie zgłoszeniowej, należy przesyłać do 31 stycznia 2011 r. na adres: Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie, Departament Rolnictwa i Modernizacji Terenów Wiejskich, ul. Skoczylasa 4, 03-469 Warszawa (decyduje data stempla pocztowego). Regulamin konkursu oraz karta zgłoszeniowa dostępne są na stronie internetowej www.mazovia.pl w zakładce Komunikaty. Na państwa pytania dotyczące konkursu czekamy pod numerami telefonów: 22 5979339, 22 5979660 oraz adresami e-mailowymi: k.kuran@mazovia.pl, k.zaniewski@mazovia.pl. NR 12 (94) 2010 ROK Celem konkursu jest wyłonienie i nagrodzenie producentów wyróżniających się wysoką jakością produkcji, kultywowaniem i popularyzowaniem mazowieckiej tradycji kulinarnej, a także oryginalnością w podejściu do tematu żywności i przetwórstwa. Konkurs zaplanowany został z myślą o jak najszerszym gronie producentów żywności z terenu województwa mazowieckiego. Zaproszenie kierujemy nie tylko do firm komercyjnych, ale także do podmiotów i organizacji zajmujących się wytwarzaniem żywności na mniejszą skalę, takich jak: koła gospodyń wiejskich, stowarzyszenia, gospodarstwa agroturystyczne i ekologiczne, osoby fizyczne, które mogą udokumentować swoją działalność posiadanymi certyfikatami, dyplomami, zaświadczeniami lub innymi dokumentami, np. potwierdzającymi K R O N I K A M A ZO W I E C K A Zostań twórcą portalu turystycznego Samorząd Województwa Mazowieckiego wraz ze Związkiem Harcerstwa Polskiego zamierza stworzyć profesjonalny portal turystyczny poświęcony jednemu z mikroregionów centralnej Polski – „Pograniczu”. Będzie on zawierał cenne informacje nt. zabytków, ciekawostki historyczne i kulturowe związane z obszarem siedmiu historycznych ziem: płockiej, zawkrzeńskiej, dobrzyńskiej, michałowskiej, lubawskiej oraz działdowskiej. w zagospodarowaniu „Kongresówki” i państwa pruskiego. Na obszarze „Pogranicza” obok siebie występują dialekty i gwary regionalne, odmienne style architektoniczne, duże różnice w pozostałościach kultury ludowej. „Pogranicze” od tysięcy lat było obszarem zróżnicowanym. Naturalne bariery – doliny rzek i ogromne kompleksy leśne powodowały, że w odległości zaledwie kilkudziesięciu kilometrów rozwijały się różne języki, religie i obyczaje. „Pogranicze” to obszar położony na styku granic województwa mazowieckiego, kujawsko-pomorskiego i warmińsko-mazurskiego. Jednak o prawdziwym charakterze „Pogranicza” mówią granice, których nie ma na współczesnych mapach. Przebiegały tędy linie demarkacyjne zaborów. Do dziś widać różnice Nowo powstały portal przybierze formę interaktywnej mapy, na której znajdziemy opisy obiektów, zjawisk i postaci związanych z „Pograniczem”. Będą tam zabytki, a więc zamki krzyżackie i dawne zabudowania wiejskie, pola bitew – historycznej potyczki Polaków ze Szwedami pod Górznem czy Fot. arch. ZHP 40 Interesujesz się dziennikarstwem, nowymi technikami multimedialnymi? A może Twoją pasją jest przyroda albo historia? Jeśli tak, zgłoś się wraz z przyjaciółmi i zostań współtwórcą nowoczesnego portalu turystycznego. Na najlepsze zespoły czekają cenne nagrody! Projekt trwa do 31 sierpnia 2011 r. Na Polach Grunwaldu. Prezentuje się Drużyna ZHP z Mławy miejsce zakończenia powstania listopadowego. Ponadto opisy gwar, czyli próba dogadania się mieszkańców ziemi dobrzyńskiej z sąsiadami z ziemi lubawskiej – co wbrew pozorom nie jest łatwym zadaniem. „Pogranicze” to też miejsca związane z największymi postaciami z historii Polski i świata. Tutaj przyszli na świat Lech Wałęsa i Pola Negri. Z „Pograniczem” wiąże się krótki epizod z życia… Napoleona Bonapartego. Jak znaleźć dalszy trop tych intrygujących wątków? Nic prostszego – zgłoś się do udziału w projekcie „Pogranicze” na www.pogranicze.zhp.pl /zakładka „Wchodzę w to”. Projekt budowy portalu turystycznego to innowacyjna propozycja dla zespołów szkolnych i drużyn harcerskich. Będzie to okazja do rozwijania swoich zainteresowań, ale i wykorzystania posiadanej wiedzy czy umiejętności. Przygotowując materiały dla portalu (artykuły, fotoreportaże, filmy, komiksy, opowieści fabularne), młodzież będzie odkrywać tajemnice tych ziem, wydobywać na światło dzienne prawdziwe perełki krajoznawcze – miejsca bardzo ciekawe, choć mało znane. Być może dzięki zaangażowaniu w budowę portalu uczniowie odkryją w sobie pasję prawdziwego odkrywcy? Każda drużyna, która zdecyduje się na udział (zasady uczestnictwa Fot. arch. ZHP Drużyna Proporcowych ZHP zawsze z chęcią wyrusza na szlak Od momentu zgłoszenia zespoły przystępują do tworzenia „kapsułek informacyjnych” na temat wybranych obiektów i zjawisk. Mogą to być informacje o historii regionu albo poszczególnych miejscowościach, rezerwatach przyrody, parkach krajobrazowych, układach przestrzennych, polach bitew, kulturze ludowej i infrastrukturze turystycznej. „Kapsułka” może zawierać informacje tekstowe, zdjęcia, filmy, rysunki, animacje komputerowe, nagrania dźwiękowe i odnośniki sieciowe – każda ciekawa forma przedstawienia informacji wzbogaci portal „Pogranicza”. Projekt trwa do 31 sierpnia 2011 r. Dla chętnych jednym z ostatnich etapów projektu będzie wizja lokalna – przeprowadzenie badań, wywiadów, sporządzenie dokumentacji fotograficznej i filmowej na miejscu – podczas Rajdu Grunwaldzkiego, który odbędzie się w lipcu przyszłego roku właśnie na terenie „Pogranicza”. Udział w rajdzie będzie cennym uzupełnieniem projektu, ale nie jest obowiązkowy i nie wyklucza ze współtworzenia portalu turystycznego „Pogranicze”. NA PODST. MAT. ZHP MONIKA GUZOWSKA OPRAC. WYDZIAŁ KOMUNIKACJI ZEWNĘTRZNEJ NR 12 (94) 2010 ROK Uczestnicy projektu, k kkorzystając ze wsparcia zapewnionego przez organizatorów, będą współpracować z lokalnymi, regionalnymi i ponadregionalnymi mediami, organizacjami pozarządowymi, instytucjami kultury, ośrodkami naukowo-badawczymi. Będą mieli też szansę na zdobycie cennego doświadczenia w dziedzinie kreowania nowych produktów turystycznych, promocji i marketingu terytorialnego. 41 na stronie www.pogranicze.zhp. pl), wybiera jeden z historycznych szlaków, na którym znajdują się obiekty i zjawiska do opisania. Każdy z nich posiada określoną liczbę punktów. Ważne, aby drużyna zebrała ich w sumie ok. 20-23. Ponadto zespoły mogą znaleźć na u stronie projektu kilka cennych wskazówek do realizacji zadań,, m.in. gdzie szukać kaćć informacji, z kim m warto się skontaktoakttoo wać, jak połączyć yć re realieal a izację projektu z innym innymi mi ciekawymi działaniami. łaniami. K R O N I K A M A ZO W I E C K A VI Zjazd Chorągwi Mazowieckiej ZHP 42 Fot. dh. Agnieszka Białecka/Chorągiew Mazowiecka ZHP 27 listopada w płockiej Stanicy Harcerskiej odbyło się jedno z ważniejszych spotkań dla harcerstwa mazowieckiego. Podsumowano na nim ostatnie cztery lata działalności i wybrano nowy skład komendy chorągwi. dotychczasowy zastępca ds. kształcenia i programu hm. Michał Bagiński, komendant hufca Płońsk. Harcmistrz zaproponował nowy skład komendy, który po głosowaniu przedstawia się następująco: hm. Andrzej Gorczyca – z-ca komendanta ds. organizacyjnych i skarbnik, phm. Edyta Ręczkowska – z-ca komendanta ds. kształce- Jedna wielka rodzina harcerska tora, w skład której wchodzi 28 hufców z 32 powiatów województwa mazowieckiego. VI Zjazd Chorągwi Mazowieckiej zorganizowano w jej siedzibie, czyli w Stanicy Harcerskiej im. Geni Majdeckiej przy ul. Krótkiej w Płocku. Ustępującego komendanta, hm. Grzegorza Woźniaka zastąpił Fot. dh. Agnieszka Białecka/Chorągiew Mazowiecka ZHP „Naszą misją jest wychowywanie młodego człowieka, czyli wspieranie go we wszechstronnym rozwoju i kształtowaniu charakteru przez stawianie wyzwań” – tak swoje posłannictwo określa Chorągiew Mazowiecka ZHP im. Władysława Broniewskiego. Jako organizacja pożytku publicznego jest jedną z najbardziej aktywnych organizacji trzeciego sek- nia i programu, hm. Beata Pacek – członek komendy ds. wychowania duchowego i starszyzny, hm. Jolanta Torbicka – członek komendy, szefowa biura, a także hm. Cezary Supeł – członek komendy ds. wizerunku i promocji. Ustalono również skład osobowy komisji rewizyjnej, rady chorągwi i sądu harcerskiego. Spotkanie stało się także okazją do wręczenia wyróżnień dla przyjaciół ZHP oraz Laski Skautowej, którą z rąk starszyzny odebrał ustępujący komendant. Jest to największe trofeum, przeznaczone dla osób bezinteresownie wspierających działalność wychowawczą ZHP. Pierwszą Laskę Skautową otrzymał w 1997 r. w Gnieźnie Jan Paweł II. Gośćmi VI Zjazdu byli m.in.: Jacek Kozłowski, Wojewoda Mazowiecki i Piotr Zgorzelski, Starosta Płocki. Część spotkania oczekiwana z niecierpliwością – nagrody i wyróżnienia BARBARA CHRZANOWSKA DELEGATURA W PŁOCKU Niezwykła historia Gruduska rogowe, bogato zdobione oprawki żelaznych noży oraz szpilę z główką w kształcie głowy orła. We wczesnym średniowieczu Grudusk był najważniejszym grodem na północnym Mazowszu. W połowie tego roku archeolodzy natrafili na niezwykłe znalezisko, które potwierdza Gród w Grudusku pełnił bardzo ważne funkcje: administracyjną, historyczność tego miejsca. Wyniki badań wykopaliskowych pozwalają przypuszczać, że niektóre pozostałości są echem wydarzeń historycznych związanych z buntem cześnika mazowieckiego Miecława, który przeciwstawił się Kazimierzowi Odnowicielowi w 1037 r. Gród w Grudusku został wzniesiony prawdopodobnie w drugiej wzgórza zostaje wyrównany i znacznie przebudowany, a jego północnej części broni drewniana wieża bramna. Wewnętrzna część grodziska znacznie się rozrasta. Większość znalezisk związana jest z życiem codziennym mieszkańców grodu. Wśród nich liczne są ozdoby męskie i kobiece (pierścienie, zawieszki, handlową, produkcyjną i obronną. Usytuowany na wzgórzu kemowym, powstałym w okresie zlodowacenia Warty (około 170-120 tys. lat temu), otoczony był bagnami i mokradłami, a jego brzegi oblewały wody meandrującej rzeki. O tutejszym wczesnośredniowiecznym grodzisku wspomniano już w źródłach pisanych, tj. w „Falsyfikacie Mogileńskim”, pochodzącym najprawdopodobniej z 1065 r. Dokument ten był spisem Fot. arch. UG Grudusk Fot. arch. UG Grudusk 43 NR 12 (94) 2010 ROK połowie X w., a jego upadek nastąpił na przełomie XII i XIII w. W ciągu tego okresu zabudowa konstrukcji obronnych grodu zmieniała się trzy Gród w Grudusku pełnił bardzo ważne funkcje: administracyjną, handlową, produkcyjną i obronną razy. W pierwszej fazie podatków z królewskiego nadania powstał niewielki gród z centraldzwoneczki, kabłączki skroniowe, dla klasztoru w Mogilnie. Spośród nym budynkiem w środku, otoczo- szpile i sprzączki do pasa), narzędzia kilku grodów, stanowiących północnym wałem kamienno-ziemnym (noże, dłuta, nożyce, sierpy, kamienną granicę ówczesnego państwa z drewnianą palisadą. Druga faza ne osełki, kamienie żarnowe), broń piastowskiego, w dokumencie zabudowy związana jest z roz(umba, groty strzał i oszczepów) wymienione zostały również grody budową powierzchni majdanu, oraz przybory toaletowe (brzytwy, w Grzebsku, Stupsku, Szreńsku, Oselzczyli specjalnego placu w grodzie, szczypczyki, pilniki). Wydobyto też chu (Kozielsk) i Rypinie. przeznaczonego na gromadzenie fragmenty naczyń glinianych, oparóżnych towarów lub na handel. trzonych tzw. znakami garncarskimi. TEKST NA PODST. MAT. ARCHEOLOGA Wał z palisadą zostaje znacznie Wielu zainteresuje też fakt, że na terozbudowany, a ilość domostw renie grodziska odnaleziono kilkanaSTANISŁAWA PETRYKOWSKIEGO na majdanie wzrasta. W trzeciej ście wyrobów typowych dla skanBARBARA CHMIELEWSKA fazie po spaleniu grodu obszar dynawskich Wikingów, w tym dwie DELEGATURA W CIECHANOWIE K R O N I K A M A ZO W I E C K A Nim rozbłyśnie pierwsza gwiazda i o zachodzie słońca, aż do pasterki, zwołując wiernych na wigilijną modlitwę. Magiczny czas zadumy Bożonarodzeniowa choinka trafiła do Polski na początku XIX w. i zastąpiła snop zboża – również symbolizujący odradzające się życie i płodność W adwencie należało powstrzymać się od zabaw, uciech i tańców. Codziennie przed świtem odprawiano w kościele roraty – msze ku czci Najświętszej Marii Panny. Przestrzegano też zakazu pracy w polu. Na Kurpiach 4 grudnia święcono wodę, która przechowywana w domu miała ustrzec gospodarstwo przed niszczącą siłą gradu. 6 grudnia poszczono w intencji ochrony bydła przed wilkami, zaś 13 grudnia wiązał się z obserwacjami astrologicznymi. Od tego dnia rozpoczynały się również wzmożone prace domowe. Fot. Wanda Księżopolska / Muzeum Regionalne w Siedlcach 44 Do święta trzeba było się przygotować ciałem i duchem. Posty, modlitwa, gruntowne porządki, gotowanie tradycyjnych potraw oraz dekorowanie domostw wymagały pracy i skupienia, bo czas świętowania musiał się różnić od codzienności. Możliwość przedświątecznej refleksji daje adwent, który zgodnie z kalendarzem liturgicznym rozpoczyna się w pierwszą niedzielę po 25 listopada. W ludowej tradycji, przetrwałej jeszcze na Kurpiach i wschodnim Mazowszu, okres ten obwieszczano, grając na ligawkach – długich, drewnianych, pasterskich trąbach. Dźwięk ligawki miał przypominać o sądzie ostatecznym, kiedy to anielski hejnał obwieszcza ponowne przyjście Chrystusa. Mężczyźni trąbili o świcie, w południe Fot. Dariusz Krześniak/Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu Boże Narodzenie to jedno z najbardziej rozpoznawalnych chrześcijańskich świąt, wyczekiwanych nie tylko przez dzieci. To rządzący się specjalnymi prawami czas. Zakończenie starego i rozpoczęcie nowego cyklu rocznego wymaga obrzędu, pielęgnowanego od lat również na Mazowszu. Wieczorami na wsiach do jednej z chałup schodzili się sąsiedzi, którzy wspólnie przygotowywali się do świąt. Gospodynie z córkami zasiadały do skubania pierza, przędzenia nici oraz łuskania grochu i fasoli. Przy pracy snuło się opowieści o duchach i strzygach, śpiewano oraz plotkowano. Często też rozmawiano o zalotach, a nawet kojarzono młode pary. Domownicy na ogół pamiętali o przestrzeganiu postu – ograniczali się do skromnych posiłków, a środy, piątki i soboty były dla nich czasem szczególnego wyciszenia. Dbano o duchowy wymiar przeżywanego czasu, ale też o nadanie wyjątkowego charakteru najbliższemu otoczeniu. Całe gospodarstwa musiały być gotowe na nadchodzące święta. Dokładnie sprzątano, wietrzono i bielono izby, by następnie przystroić je własnoręcznie przygotowanymi ozdobami. Zamiast choinki – snop niemłóconego zboża Do dziś przetrwał zwyczaj „otrąbywania adwentu” na ligawkach – trąbach wykonanych z jednego kawałka drewna Po okresie przedświątecznych przygotowań przychodził czas na Wigilię – najważniejszy pod względem rytualnym czas w roku. Wierzono, że tego dnia dusze zmarłych Gość G Go ość śćć w dom… dom om… … Dawnym Da awn wnym ym zzwyczajem, wycz wy czaj cz ajem em m, wc w wciąż ciąąż w ni nieiee których któ óryc ych regionach ych region ionac acch praktykowanym, prak pr akktyykow kowa ko wany nym, nym m, jest jes je st przyjmowanie przzyyjjmowa wani nie po p porannych oraann nnyc nych yycch w wizyt. izy zytt.t. WW Wi Wigilię, igi gilil ęę,, jjako akko p pi pierwszego iier erws er wssze w zego ego og gościa, ości oś cia, a najchętniej na n ajc j hęętn nie i j wi w witano itta tano tano om mężczyznę, ężcz ęż c yz cz yznę nę,, kt nę kktóretórego o przybycie prz rzyb yb ybyc byc ycie iee sstawało t waało ta o ssię ię ssym ię symboliczy bo ym bolicz- Dzieeń w Dzień wi wigilijny igi g lijny upływał pod p d zn znakiem nak akiem postu, p po o ost stu, stu st u, aażż do do uro u uroczystej rro oczystej kolacj kkolacji. ji. C Często zzęęst sto też „suszono”, te „sus „s uszo zono no”,” czyli czyylii powstrzymywano pow p ow wst strzzym ymyw wano się ssi ię od spożywania spo poży żywa wani n a napojów. napo na pojó po jów Dom jó jów. Domomoownicy wnic wn iiccy my mylili ttwa twarz warz rz i rręc ręce ęce w wo wodzie odz d ie z mo m monetami one oneta tami mi „„na mi na bogac bogactwo actw two o i ur urodę”, rod a po p pod od tr trzo trzon zon n ku kuc kuchenny chenny nanoszo nanoszono zon zo no zapas p pa as dr d drewna, rew wna na, aby ab by p po podczas odc d zas św świąt wiąąt n nie łamać za ma mać zzakazu aka k zu uw wykonywania ykkon ykon o ywania ciężs cięższych ższzy zy pr p rac ac, c, op o opró pró óczz n ieezb z ęd ę nego obr b ząąd prac, oprócz niezbędnego obrządku przy pr rzzyy hodowanych hod odow wan anyycch zwierzętac ach h. h. zwierzętach. W izbach zaklinano u ro odzzaj odp urodzaj odpowiednim przy ystro roje jeni niiem em wnętrz przystrojeniem wnętrza. No N ogi g łław awy, y, p rzz y kt kktórej órej spożywan Nogi ławy, przy spożywano wieczerzę, gospodarz domu okręcał słomianym powrósłem lub łańcuchem, by zabezpieczyć obejście przed złymi duchami i aby „chleb trzymał się domu”. Dla pewności i wzmocnienia ochrony zakreślano jeszcze duże koło kredą. Pod stół kładziono lemiesz pługa, aby „krety roli nie psuły”. W sieni, w której Fot. arch. UMWM Aby kr kkrety ety roli nie ps psuły! suły su łły!! Świąteczny piernik pani Dobrosławy Ciborskiej (północno-zachodnie Mazowsze) Składniki: mąki, 2 szklanki SSk ład ła dn niki:: 6 sszklanek zkllaaanek m zk miodu, szklanka m mi iodu, 5 jajek, jaajjjek ek, sz ek zkl k an kwaśnej dwie śśmietany mietanyy 30-procentowej, 300-proccento duże łyżki roztopionego karmelu, 2 łyżeczki sody oczyszczonej, przyprawy (goździki, cynamon, gałka muszkatołowa, starta skórka z cytryny) Całość wyrobić i pozostawić na dwa dni, aby ciasto dojrzało. Piec w temperaturze 180 stopni. Najlepiej smakuje po kilku dniach. 45 Nim pod strzechy zawitało sosnowe drzewko, izbę dekorowano wano gałązkami świerkowymi. Pod sufitem em wieszano charakterystyczne dla Mazowsza, zrobione z opłatka, kuliste światy, ste światy tyy, a w rogu stawiano snopek pszenicy, pek p s en sz enic icy, y żyta, jęczmienia lub owsa, wsa, kktórego tórego tóre tó obecność miała zapewnić niić urodzaj urod o zaaj i obfitość plonów. Pośrodku częodk dku izby b czę ęsto też rozkładano słomę, mę, na mę n którejj chętnie bawiły się dzieci, traktowane ci,i ttraktow wan ane tego wieczoru wyjątkowo pobłażliwo po pobł łaż ażlliiłańcuwie. Domostwa zdobione zdobio on nee były n były ła ańcuńccuń zboża, bibułami, chami ze zbo bo boża o a, bibułam mii, za zzabawkami b wk ba w am mi z wydmuszek, wydmuszzzeekk,, plecionymi plleecionyymi z pasków pask pa sków ó papieru oraz ciasteczkapa api pie ier eru ko kkoszyczkami oszzyc y zkkaam m mii or o raz a ciastec ecczk z ami,, a także mi takż ta k e cukierkami c ki cu kie ier erka kami m i woskowymi wos osko k wy w mi świeczkami. św wie iecz czka cz k mi ka m. nym gwarantem urodzaju i szczęścia. Wychodząc naprzeciw temu zwyczajowi, do dzisiaj kobiety często pozostają w domach do południa, ponieważ ich odwiedziny, według tradycyjnych wierzeń, mogą spowodować, noować, że w no oowym roku rodzinę, przyjmującą gościa mującą gośc śccia ia płci żeńskiej, opuści szczęście. ęście. Kurpiowskie pierogi z kapustą i grzybami (północno-zachodnie Mazowsze) Fot. arch. UMWM przybywają z zaświatów, by przebywać wśród żyjących bliskich. Nie wolno było zachowywać się głośno i nieostrożnie. Zakazane było też szycie i przędzenie, ponieważ groziło to zranieniem przebywającej w domu duszy. Aby wypełnił się rytuał, Wigilia musiała przebiec bez zakłóceń – nawet kurom sypano ziarno do obręczy, by w ciągu roku trzymały się podwórka Grzyby oczyścić i namoczyć, następnie poddusić. Kapustę posiekać i smażyć do momentu odparowania soku. Do farszu można dodać podsmażoną na oleju lnianym cebulkę. Z rozwałkowanego ciasta wyciąć kółka, na połowę nałożyć farsz i zlepić ciasto na brzegach. Przygotowane pierogi gotować w osolonej wodzie i podawać okraszone cebulką. NR 12 (94) 2010 ROK Fot. Marcin Stańczuk/Muzeum Wsi Radomskiej Ciasto: mąka pszenna, jaja, ciepła woda, odrobina soli. Farsz: kapusta zasmażana, suszone grzyby, olej lniany. K R O N I K A M A ZO W I E C K A Rwaki (północno-zachodnie Mazowsze) Fot. Dariusz Kreśniak Składniki: ugotowane i zmielone ziemniaki, mąka pszenna, 1-2 jaja, sól, pieprz. 46 Do ugotowanych i zmielonych ziemniaków dodać mąkę, jaja, szczyptę soli i pieprzu do smaku. Rozrobione ciasto rwać na małe kawałki, rozwałkować dłońmi i wrzucać do gotującej się wody. Ugotowane odcedzić, zahartować zimną wodą i okrasić uduszoną na oleju rzepakowym cebulą. Kluski z makiem (północno-zachodnie Mazowsze) Na dzień A Adama daama i EEwy wyy daruj bliźni iem mu gn g nie iewy wy bliźniemu gniewy Wieczerza ro rozpoczynała ozpoc oczy zyyna n łłaa ssię ię w ię wraz razz ra z rozbłyśn rozbłyśnięciem nię ięci ęciem em p pierwszej ierw wsz szejj g gwiazdy. w azzd wi dyy. Domownicy Domo mo ow wn nicy kklękali lęękkal ali do do m modlitwy od o dlilittwy za d za dusze u ze zzmarłych, us marłłych, marł h, a g go gospodarze ospo os p da darz rzee ssłowami sł łow owam am mi „o „ob „obyśmy byśm śmy ta ttak ak zd zdrowi dro ow wii byli byl yi i pr przyszłego rzy z sz s łe łeg go rroku okku do doczekali” ocz czek ekali”” d dzielili ziel zi ziel elililli się op o opłatkiem pła łatkie łatk tkiem tk m z ka kkażdym ażdym m zze st starszeńtar arszeń sz ństwa. To o wyjątkowy wyjjąąttko kowyy i b kowy bardzo arrdz dzo zo ważny waażżn w ny polski po ols lski zzwyczaj. w cz wy czaajj. W cciszy iszy łama łamano mano ma o po ttrzy rzy kawa rz kawałeczki waałeecz czki opłatka na zn znak, nak ak że Jezus Chrystus trzy razy upadał pod krzyżem. Trzeba było przy tym uważać, żeby na złą wróżbę nie upuścić nawet najmniejszego okruszka. Do dzisiaj białym opłatkiem dzieli się rodzina, a różowy zanoszony jest do zwierząt. Gdzieniegdzie zachował się też zwyczaj wynoszenia kolorowego opłatka do sadu. Zmarli przy stole Wigilijny stół nakrywano białym obrusem, pod który wkładano trochę siana. Zachowała się tradycja zostawiania dodatkowego nakrycia. I chociaż powszechne jest przekonanie, że przeznaczone jest ono dla zbłąkanego wędrowca, to na północnym Mazowszu pusty talerz wciąż symbolizuje pamięć o zmarłych członkach rodziny, których dusze mogą w tym dniu odwiedzić najbliższych. Pilnowano, aby na stole znalazła się parzysta liczba postnych potraw – niekoniecznie dwanaście. Spożywano zależnie od dwanaśc regionu i zamożności: w okolicach Siedlec SSi i iedlec – kapustę z grochem, pierogi i grzybami, kartofle, rog ro gi z kkapustą gi a pyzy, kluski makiem, py p yzyy, kl lu uski oraz pierogi z maki kiiem e , śledzie śl led edzi zie w oleju, barszcz czerwony czerrw r won ny i cebulę z olejem, na północnym półn pó ółn noc ocny nym Mazowszu M azo zows w zzu nie iee mogło mog ogło ło ponadto pon p onad on adto zabraknąć zabr brakkną br nąć smażonej smaż sm ażon aż nej ryby, y, kaszy, kkas aszyy, białego placka białe białeg ego kisielu, eg kkisi s el elu,, miodownika mio odo dow wnik ikaa i pl p acckaa drożdżowego, południu dr ro ożżdż d oweg go, zzaś aś n naa po połu łudn dniu iu województwa wo w ojewó jewódz dztw twa potrawy potraw wy suto s to polesu pol p ollee-wano w wa n lnianym no lnian a ym olejem, oleeje jem, m, przepijano prrzzep e ijijan ano o suszu, kompotem z sus ko szu zu,, a na n śśrodku rodk ro dku u najdorodniejszy łaaw kładziono ławy on ajd aj do oro odn niejs iejjsszzyy ie bochen obfi boch bo hen chleba – symb ssymbol sy ymb bol ol o bfitości bfi to ośśccii i dostatku. Dobra D Do b a wróż br wróżba żbaa n naa cały caały ły rokk Wszystko, Ws szy z st s ko k , co rob robiono ob biio o ono o ttego ego dn eg ego d dnia, nia ia, ia, mogło mogł głło stanowić gło stan st a owić wróżbę na nadchodzący rok. ro ok. Także TTak akże że zachowanie przy stole miało og ogromne gro romn mnee zn zznaczenie. aczenie. Próbowano po tro trochu ro och hu ka kkażdej ż ejj p żd pootrawy, by niczego w przyszłości nie zabrakło, gospodyni przez większość wieczerzy nie wstawała od stołu, Mak namoczyć, zagotować, odcedzić i kilkakrotnie zmielić. Wymieszać z roztopionym masłem, miodem i śmietaną. Dodać rodzynki i posiekane orzechy, lekko podgrzać, stale mieszając. Wymieszać z ugotowanymi kluskami. Fot. Marcin Stańczuk/Muzeum Wsi Radomskiej Fot. arch. UMWM Składniki: makaron, szklanka maku, łyżka miodu, pół szklanki śmietany, rodzynki, orzechy włoskie, łyżka masła. trzymano drób, kładziono żelazną obręcz z nasypanym wewnątrz ziarnem. Dzięki temu kury miały składać jaja tylko w obrębie własnego obejścia. Przystrojone ściany, izba wysłana słomą, obfite potrawy, dorodny bochen chleba na ławie – mają zagwarantować domownikom urodzajny rok Zupa grzybowa (biały barszcz na kwasie z kapusty z grzybkami) Fot. arch. UMWM Fot. . Wanda Księżopolska/Muzeum Regionalne w Siedlcach Składniki: włoszczyzna, suszone grzyby, kwas z kapusty kiszonej, majeranek, sól, pieprz. Kolędowanie pod oknami i po domach przechodzi do historii. Herody z Gręzowa to jedna z dwóch wciąż aktywnych na zachodnim Mazowszu grup pielęgnujących tradycję Godów W przybliżaniu tradycji bożonarodzeniowych pomogli nam pracownicy muzeów na Mazowszu. W obrzędowość kultywowaną w subregionie radomskim wprowadził nas Marcin Stańczuk z Muzeum Wsi Radomskiej; ze zwyczajami Mazowsza północno-zachodniego zapoznali Kamila Chrzanowska i Robert Piotrowski z Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu oraz dr Irena Kotowicz-Borowy z Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie; o obrzędach na Kurpiach opowiadała Katarzyna Mróz z Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce, a siedleckie zwyczaje przybliżyła Wanda Księżopolska z Muzeum Regionalnego w Siedlcach. OPRACOWAŁA IWONA DYBOWSKA WYDZIAŁ KOMUNIKACJI WEWNĘTRZNEJ „Kalosze” (subregion radomski) Duży pieróg wypełnić farszem przygotowanym z przyprawionej kaszy jaglanej, kiszonej kapusty i suszonych grzybów. Pieróg piec w piecu chlebowym. Po wyjedzeniu farszu ciasto przypominało swoim kształtem kalosz. Cukierki na choinkę (subregion radomski) Posiekać buraka cukrowego i rozgotować w wodzie. Do rozgotowanych buraków dodać masło i śmietanę. Tak przygotowaną masę układać łyżką na natłuszczonym papierze. rze. Po skrzepnięciu masy, cukierki rki są gotowe. NR 12 (94) 2010 ROK W Wigilię dom staje się świątynią, w centrum której stawiamy Nowo Narodzone Dziecię i Rodzinę. I chociaż wiele zwyczajów ma charakter magiczny, dla nas najważniejsza i najbardziej widoczna jest tradycja chrześcijańska. Ale mimo że czekamy na pierwszą gwiazdkę, przebaczamy sobie winy, śpiewamy kolędy, dzielimy się opłatkiem i idziemy na pasterkę, niektórzy i tak zachowają łuskę świątecznego karpia w portfelu – na wszelki wypadek, żeby fortuna w nowym roku była nam przychylna. 47 żeby „kury nasiadki trzymały się gniazda”. Dzieci, a nawet gospodarz i kawalerowie często stali, zapewniając sobie zdrowie i tężyznę fizyczną. Starsi członkowie rodziny oglądali się za siebie w poszukiwaniu własnego cienia, ponieważ jego brak zwiastował rrychłą y hłą śmierć. Po uroczystej yc kolacji kola acj cji wy wyciągano spod obrusa źdźbła źd dźb źbła błaa ssiana. i na ia n . Zdrowe i zielone miało pomyślności śświadczyć św wiiaad adc dczy zyćć o po p myyślności w nadchodzącym o jej d dz ząc ącym ąc y roku, rokku, u a suche suc uche he i brązowe he b braku. Panny natomiast wypatrywały b br akku Pan aku. an nny n atom at om mia iast st w wyp yp pat a rywały przyszłego męża kierunku, p pr przy rzy zyszzłe ł go g m męż ę a z ki ęż kier errunku ku,, w kt ku kktóórym tej gospodarskie ry ym te ej nocy nocyy sszczekały zczekaałyy g gos ospo os p da po dars rski rs ke ki Podczas nocy wigilijnej raz psy. P psy. Pod odcz od czas cz aass n ocyy wigilijn oc jnej jn ej p po o rra az ostatni można było usłyszeć dźwięk os statn tatn ta tnii mo ożna żna by yło ł usł słys sł ysze zećć dźwi d źwiięk ligaw, nawołujących do odwiedzenia liliga gaw, w, naw n a ołłuj ując ącyc ąc cyc y hd o odwiedz dzzen eniiaa enia wykrzykując kkościoła. ko ośc ścioła io a. Są SSąsiedzi, s ed si dzzii, wy w ykrzykującc „k „„kukukuk u uryku, po pośniku”, odwiedzali ry yku u, m myy jjuż u p uż o po ośniku”,, od odw wied ied dzaalili najbliższe domostwa gromadnie n najb na ajbl jb bliżs ższe ze d do om o mos ostwa i grom mad dni nie wybierali się pasterkę. Nazajutrz wy yb biierral ali si ię naa p aste as terk erkkęę.. N azzaju ajjut utrz rz rozpoczynały Gody, ro ozp zpoczy zpoc occzyna zyynały ł ssię ły ię G ię od ody, dy,, które któ tóre re aż aż do do upływały naa ŚŚwięta Św wię i ta TTrzech rzecch Kró rz KKróli Kr ról óli up óli płyywa wały łyy n odpoczynku, zabawie, odwiedzinach odpo od p cz po czyn czyn ynku ku,, za abaawi wie, o dwie dw ieedzinach coraz rzadziej dziś praktykowanym i co cora razz rz ra rzad adzi ziej ejj d dzi ziśś pr zi p rak aktykowanym akt ty kkolędowaniu. kol ko olę lędo dowa dowa wani wani niu u. Przygotować wywar z włoszczyzny, dodać kwasu z kapusty kiszonej. Namoczone grzyby ugotować, dodać do przygotowanego wywaru i doprawić przyprawami. Podawać z kluskami ziemniaczanymi. K R O N I K A M A ZO W I E C K A 48 W SKRÓCIE Warszawa 3 grudnia poznaliśmy zwycięzców II edycji Ogólnopolskiego Konkursu Gastronomicznego „Kuchnia Polska na Mazowszu 2010”. Zmagania zorganizowano w Zespole Szkół Spożywczo-Gastronomicznych w Warszawie, ul. Komorska 17/23. Do finału konkursu zakwalifikowało się 12 zespołów z 12 szkół z całej Polski. Konkurs składał się z dwóch części: kulinarnej i kelnerskiej. Uczestnicy konkursu mieli za zadanie wykonać potrawy w oparciu o tradycyjne surowce, takie jak: kasza gryczana, brukselka, udko z kurczaka. Inicjatywę zorganizowano pod patronatem m.in. Marszałka Województwa Mazowieckiego Adama Struzika. 6 grudnia o metodach poprawy bezpieczeństwa na Mazowszu, zadaniach zrealizowanych w 2010 r. w ramach programu Gambit Mazowiecki oraz przystąpieniu do przygotowania interaktywnej mapy zdarzeń drogowych dyskutowała Mazowiecka Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego. Obradom przewodniczył Marszałek Województwa Mazowieckiego Adam Struzik. 8 grudnia został otwarty nowoczesny, multimedialny oddział Muzeum Historycznego m.st. Warszawy – Muzeum Ordynariatu Polowego. To pierwsza instytucja o takim profilu w Polsce. Jej celem jest zachowanie od zapomnienia ważnych wydarzeń z historii wojskowości oraz roli, jaką odgrywali kapelani. 8 grudnia odbyła się konferencja pt. „Integracja danych geodezyjnych i kartograficznych”. Tematami poruszanymi na niej były: budowa zrównoważonej Krajowej Infrastruktury Informacji Przestrzennej, model funkcjonowania baz danych rejestrów referencyjnych oraz koncepcja architektury systemów teleinformatycznych, wdrażających Infrastrukturę Informacji Przestrzennej. Podczas spotkania podsumowano rezultaty projektu w zakresie koncepcji bieżącej aktualizacji bazy danych obiektów topograficznych oraz możliwości integracji danych zarządzanych przez Służbę Geodezyjną i Kartograficzną. Radom 8 listopada w Muzeum Sztuki Współczesnej w Radomiu odbył się kolejny „Dzień Otwarty z Kolekcją 19”, organizowany z okazji 20. rocznicy powołania tej placówki. Zaprezentowano m.in. prace tak znanych twórców, jak: Jerzy Bereś, Tadeusz Brzozowski, Jerzy Czuraj, Edward Dwurnik, Wojciech Fangor, Władysław Hasior, Tadeusz Kantor, Władysław Paciak czy Jacek Waltoś. 8 grudnia w Lipskim Centrum Kultury odbył się kolejny X Konkurs Recytatorski „Kreować głosem”. W konkursie uczestniczyli uczniowie szkół podstawowych, gimnazjów oraz szkół średnich z terenu powiatu lipskiego. 10 grudnia w Miejskim Ośrodku Kultury „Amfiteatr” w Radomiu młodzież radomskich szkół ponadgimnazjalnych wzięła udział w XI Turnieju Słowa im. Juliusza Słowackiego. Celem turnieju jest propagowanie literatury polskiej. Każdego roku impreza ma innego patrona z kręgu literatury polskiej. Płock 19 listopada wyłoniono laureatów XXII edycji Ogólnopolskiego Konkursu Poetyckiego im. Władysława Broniewskiego „O Liść Dębu”. Do tegorocznej edycji zgłoszono aż 262 zestawy poetyckie. Jury przyznało II i III nagrodę „Liść Dębu”, trzy wyróżnienia, Nagrodę Dyrektora Książnicy Płockiej za wiersz o tematyce miłosnej oraz wyróżnienie za wiersz o tematyce płockiej. Dodatkowo, pojedyncze wiersze 18 autorów zakwalifikowano do druku. Uroczystości rozstrzygnięcia konkursu towarzyszył koncert poezji śpiewanej i promocja tomiku nagrodzonych utworów, ilustrowanych zdjęciami członków Płockiego Towarzystwa Fotograficznego. 24 listopada odbył się koncert chóru „Sretenie”. Formacja powstała w 1995 r. przy Akademii Muzycznej im. Gniesinych w Moskwie. Początkowo nosiła nazwę „Razdoje”. Ciechanów 18 listopada Marszałek Województwa Mazowieckiego Adam Struzik oraz Rektor Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Ciechanowie prof. dr hab. inż. Andrzej Kolasa podpisali porozumienie o współpracy dotyczące włączenia Kolegium Nauczycielskiego i Nauczycielskiego Kolegium Języków Obcych do Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Ciechanowie. KN i KJO to szkoły cieszące się dużą popularnością wśród absolwentów szkół średnich z regionu ciechanowskiego. Od blisko 20 lat prowadzą kształcenie w systemie dziennym i zaocznym. Przygotowują zarówno nauczycieli nauczania wczesnoszkolnego i wychowania fizycznego, jak również języków obcych. 25 listopada w Muzeum Małego Miasta w Bieżuniu odbyło się uroczyste wręczenie nagród i wyróżnień laureatom XV Wojewódzkiego Konkursu Poezji im. Stefana Gołębiowskiego. W tym roku wydarzenie po raz pierwszy objął honorowym patronatem Mazowiecki Kurator Oświaty. Zaprezentowano także nowe wydawnictwa: Bieżuński Zeszyt Historyczny nr 24, zawierający m.in. materiały z sesji, która odbyła się 30 września 2009 r., a dotyczyła tematyki grunwaldzkiej oraz „Tomik wierszy laureatów Konkursu Poezji im. Stefana Gołębiowskiego z lat 2008-2010” zawierający nagrodzone utwory i zestawy z ostatnich trzech edycji. 5 grudnia, w ramach akcji „Mikołaje na motocyklach”, Klub Motocyklowy „Wolny Wydech”, Stowarzyszenie PsychoART oraz zaprzyjaźnieni motocykliści, zgodnie z tradycją, obdarowali prezentami dzieci z domu dziecka w Gołotczyźnie, z niezamożnych rodzin oraz dzieci, które spędziły tegoroczne Mikołajki w szpitalnych łóżkach. Kolumna Mikołajów z fantazją ruszyła spod ciechanowskiego zamku. Ostrołęka 25 listopada odbył się VIII Wojewódzki Przegląd Legend Mazowsza w siedzibie Ochotniczej Straży Pożarnej w Goworowie. Podczas konkursu wyłoniono najlepsze grupy teatralne, a także wręczono nagrody laureatom konkursu fotograficznego „Piękno zaścianka”. 30 listopada w Centrum Kultury Kurpiowskiej w Kadzidle zorganizowano podsumowanie Międzygminnego Konkursu Poetyckiego „Kurpie Zielone w Literaturze”. W Konkursie udział wzięli uczniowie szkół podstawowych i gimnazjów. 2 grudnia w Muzeum Kultury Kurpiowskiej odbyła się konferencja z okazji 60-lecia Towarzystwa Wiedzy Powszechnej w Polsce i 55-lecia TWP w Ostrołęce. 19-20 grudnia podczas XXVI Ogólnopolskich Spotkań z Piosenką Kabaretową OSPA 2010 na scenie Ostrołęckiego Centrum Kultury zaprezentowały się najlepsze kabarety. CZYTAJ WIĘCEJ: www.mazovia.pl Święta już blisko, czyli zbiórka prezentów dla dzieci powodzian W grudniu odbyła się piąta edycja świątecznej akcji zbiórki órki prezentów dla dzieci, organizowanej przez Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie i jego delegatury. W specjalnie lnie przygotowanych workach Świętego Mikołaja zbierane były prezenty. enty. W tym roku zgromadzone podarunki trafią do dzieci z rodzin, które re ucierpiały podczas wiosennej powodzi. 49 4 9 Niestety, dla wielu zbliżające się Święta będą wyjątkowo skromne i smutne. W wyniku tegorocznej powodzi wiele rodzin odzin straciło dorobek całego życia. Większość z nich do dziś boryka yka się z poważnymi problemami materialnymi. W takiej sytuacjiji najbardziej jednak cierpią dzieci. Aby choć trochę oderwać je od trudnej codzienności, pracownicy Urzędu Marszałkowskiego postanowili zorganizować zbiórkę prezentów. Ta świąteczna akcja wpisała się już w tradycję naszego Urzędu. Wzorem lat ubiegłych w kilku miejscach – w holu Urzędu przy ul. Jagiellońskiej 26, w budynku Sejmiku przy Placu Bankowym 3/5, a także w holach przy ul. Skoczylasa 4, Al. Solidarności 61, ul. Kłopotowskiego 5 oraz w holach delegatur Urzędu Marszałkowskiego umieszczone zostały duże, czerwone świąteczne worki, które wypełniły się prezentami dla blisko setki dzieci. W ubiegłym roku udało nam się obdarować około 142 dzieci z domów dziecka i z domów samotnej matki z terenu województwa mazowieckiego. Nasz Mikołaj odwiedził dzieci w Starej Białej k. Płocka, Radomiu, Kowalewie (powiat mławski), Kaliskach (powiat węgrowski) i w Warszawie. Radość na ich twarzach była największym podziękowaniem. NR 12 (94) 2010 ROK BIURO PRASOWE UMWM Województwo Mazowieckie
