Ryszard Bryła

Ryszard Bryła
Ryszard Bryła
Bezpieczne stanowisko pracy
OCENA RYZYKA
INSTRUKCJE STANOWISKOWE
LISTY KONTROLNE
Ryszard Bryła
OCENA RYZYKA
INSTRUKCJE STANOWISKOWE
LISTY KONTROLNE
Koordynator projektu
Ilona Rybak
Redaktor techniczny
Zbigniew Cholewa
Redakcja i korekta
Magdalena Anioł
Projekt okładki
Marcin Korus
Skład, łamanie i przygotowanie do druku
Tomasz Pisarek, Michał Furmaniuk
Recenzenci
Marta Łyczba
Józef Kazior
Roman Kończyk
Copyright © by Wydawnictwo Elamed, 2007
Elamed E. i R. Cholewa Spółka jawna
40-203 Katowice, al. Roździeńskiego 188
www.elamed.pl
e-mail: poligrafia@elamed.pl
tel. 032 788 51 28
Druk
Drukarnia Wers Design, Bydgoszcz
Przedruk, kopiowanie lub powielanie w jakiejkolwiek formie, w części lub całości,
bez pisemnej zgody firmy Elamed jest zabronione.
Spis treści
Cel pracy ..................................................................................................................................................................
I. Podstawowe definicje .........................................................................................................................................
II. Ocena ryzyka zawodowego ................................................................................................................................
II.1. Podstawowe pojęcia ...............................................................................................................................
II.2. Cele oceny ryzyka ...................................................................................................................................
II.3. Zasady przygotowania oceny ryzyka ......................................................................................................
II.4. Informacje potrzebne do oceny ryzyka zawodowego ...........................................................................
II.5. Identyfikacja zagrożeń ............................................................................................................................
II.6. Metodyka oceny ryzyka zawodowego ....................................................................................................
II.7. Ocena ryzyka według Polskiej Normy PN-N 18002:2000 ...................................................................
II.8. Ocena ryzyka według metody Risk SCORE ..........................................................................................
II.9. Ocena ryzyka według metody PHA .......................................................................................................
II.10. Ocena ryzyka oparta na normie MIL STD 882
– Systems Safety Manual– nazwanej tutaj „Vademecum Bezpieczeństwa” (VB) ..................................
6
7
11
12
12
12
13
13
14
14
15
16
III. Wymagania dotyczące pomieszczeń i stanowisk pracy ................................................................................
IV. Organizacja stanowisk pracy ............................................................................................................................
IV.1. Uwagi ogólne ..........................................................................................................................................
IV.2. Organizacja pracy dla wybranego stanowiska – spawacza .................................................................
19
25
26
28
16
V. Czynniki zagrożenia środowiska pracy ............................................................................................................. 31
V.1. Podział czynników środowiska pracy ..................................................................................................... 32
V.2. Metody ograniczenia lub likwidacji wpływu
czynników niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych, występujących w środowisku pracy ............ 33
VI. Badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia ................................................................................
VII. Lista kontrolna zagrożeń – czynników środowiska pracy występujących na stanowisku .........................
VIII. Dokumentowanie oceny ryzyka zawodowego ..............................................................................................
IX. Oceny ryzyka zawodowego dla poszczególnych stanowisk pracy .................................................................
IX.1. Ocena ryzyka zawodowego dla stanowiska chemika-laboranta ..........................................................
IX.2. Ocena ryzyka zawodowego dla stanowiska elektryka w zakładzie .....................................................
IX.3. Ocena ryzyka zawodowego dla stanowiska kierowcy wózków widłowych ...........................................
IX.4. Ocena ryzyka zawodowego dla stanowiska magazyniera ....................................................................
IX.5. Ocena ryzyka zawodowego dla stanowiska montera nawierzchni drogowych ...................................
35
37
41
43
44
44
44
45
46
IX.6. Ocena ryzyka zawodowego dla stanowiska piekarza-cukiernika ......................................................
IX.7. Ocena ryzyka zawodowego dla prac ziemnych
dla stanowiska operatora koparko-ładowarki ....................................................................................
IX.8. Ocena ryzyka zawodowego dla stanowiska pracownika warsztatu mechanicznego .......................
IX.9. Ocena ryzyka zawodowego dla stanowiska pracownika stacji paliw ................................................
IX.10. Ocena ryzyka zawodowego dla stanowiska ślusarza-mechanika .....................................................
IX.11. Ocena ryzyka zawodowego dla stanowiska kierowcy ........................................................................
IX.12. Ocena ryzyka zawodowego dla stanowiska elektromontera .............................................................
IX.13. Ocena ryzyka zawodowego dla stanowiska kucharza .......................................................................
IX.14. Ocena ryzyka zawodowego dla stanowiska
maszynisty urządzeń oczyszczalni mechaniczno-biologicznej ..........................................................
IX.15. Ocena ryzyka zawodowego dla stanowiska obróbki skrawaniem metali .........................................
IX.16. Ocena ryzyka zawodowego dla stanowiska posadzkarza-glazurnika ...............................................
IX.17. Ocena ryzyka zawodowego dla stanowiska pracownika administracyjno-biurowego .....................
IX.18. Ocena ryzyka zawodowego dla stanowiska spawacza ......................................................................
IX.19. Ocena ryzyka zawodowego dla stanowiska pracownika warsztatu samochodowego .....................
IX.20. Ocena ryzyka zawodowego dla stanowiska zbrojarza-betoniarza ....................................................
IX.21. Ocena ryzyka zawodowego dla stanowiska murarza-tynkarza .........................................................
IX.22. Ocena ryzyka zawodowego dla stanowiska sprzątaczki biurowej .....................................................
IX.23. Ocena ryzyka zawodowego dla stanowiska blacharza-lakiernika samochodowego .......................
IX.24. Ocena ryzyka zawodowego dla stanowiska przedstawiciela handlowego .......................................
IX.25. Ocena ryzyka zawodowego dla stanowiska nauczyciela chemii .......................................................
IX.26. Ocena ryzyka zawodowego dla stanowiska
żołnierza zasadniczej służby zawodowej ............................................................................................
IX.27. Ocena ryzyka zawodowego dla stanowiska malarza budowlanego ..................................................
IX.28. Ocena ryzyka zawodowego dla stanowiska dekarza .........................................................................
IX.29. Ocena ryzyka zawodowego dla stanowiska sprzedawcy-kasjera
w sklepie spożywczym .........................................................................................................................
IX.30. Ocena ryzyka zawodowego dla stanowiska pielęgniarki ...................................................................
IX.31. Ocena ryzyka zawodowego dla stanowiska informatyka ...................................................................
IX.32. Ocena ryzyka zawodowego dla stanowiska portiera .........................................................................
IX.33. Ocena ryzyka zawodowego dla stanowiska stolarza .........................................................................
X. Instrukcja bezpieczeństwa i higieny pracy .....................................................................................................
X.1. Uwagi ogólne ........................................................................................................................................
X.2. Instrukcja producenta .........................................................................................................................
X.3. Instrukcja ogólna (ramowa) bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowisku (szkic, schemat) .......
X.4. Instrukcja BHP dla stanowiska kucharza ...........................................................................................
X.5. Instrukcja BHP dla stanowiska piekarza-cukiernika ..........................................................................
X.6. Instrukcja BHP dla stanowiska posadzkarza-glazurnika ...................................................................
X.7. Instrukcja BHP dla stanowiska pracownika obsługującego stację paliw .........................................
X.8. Instrukcja BHP dla stanowiska ślusarza-mechanika .........................................................................
X.9. Instrukcja BHP dla prac zbrojarskich i betonowych ...........................................................................
X.10. Instrukcja BHP podczas spawania lub cięcia palnikiem
wewnątrz zbiorników oraz w pomieszczeniach zagrożonych pożarem lub wybuchem ....................
X.11. Instrukcja BHP przy pracach murarskich i tynkarskich .....................................................................
X.12. Instrukcja BHP dla stanowiska frezera ...............................................................................................
X.13. Instrukcja BHP dla stanowiska blacharza-lakiernika samochodowego ...........................................
X.14. Instrukcja BHP dla stanowiska dekarza .............................................................................................
X.15. Instrukcja BHP podczas prac przy komputerze ..................................................................................
46
46
47
47
47
48
48
48
49
49
49
50
50
50
50
51
51
51
51
52
52
52
52
52
52
53
53
53
115
116
117
117
119
120
121
123
124
125
126
128
129
130
131
132
X.16. Instrukcja bezpiecznej obsługi betoniarki BMK-500 ......................................................................... 133
X.17. Instrukcja „Bezpieczna podróż” .......................................................................................................... 134
X.18. Instrukcja bezpieczeństwa dla opiekuna szkolnej wycieczki autokarowej ....................................... 136
XI. Oświadczenie sprawcy kolizji drogowej .........................................................................................................
XII. Pierwsza pomoc przedmedyczna .................................................................................................................
XII.1. Zasady udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej .....................................................................
XII.2. Apteczka pierwszej pomocy ................................................................................................................
XIII. Literatura .......................................................................................................................................................
XIV. Załączniki .......................................................................................................................................................
XIV.1. Listy kontrolne do identyfikacji zagrożeń
Opracowano na podstawie kart oceny ryzyka zawodowego
Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy ...................................................................
XIV.2. Hałas i drgania mechaniczne ..............................................................................................................
XIV.3. Oświetlenie miejsc pracy. Miejsca pracy we wnętrzach
– omówienie Polskiej Normy PN-EN 12464-1. Część 1 ....................................................................
137
139
140
141
143
147
148
169
171
CEL PRACY
Celem pracy jest:
1. Zebranie w całość informacji dotyczących oceny ryzyka
zawodowego, z uwzględnieniem najnowszych zmian
dotyczących tego tematu, wprowadzonych w Rozporządzeniu MP i PS z dn. 26 września 1997 r. w sprawie
ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy
(tekst jednolity Dz.U. nr 169 z 2003 r., poz. 1650).
Zmiany zawarte są w Dzienniku Ustaw – Dz.U. nr 49
z 2007 r., poz. 330.
2. Podanie podstawowych informacji dotyczących pomieszczeń i stanowisk pracy.
3. Omówienie (dodatkowo na 33 przykładach, z których
większość jest podwójna) najpopularniejszych metod oceny ryzyka – według PN-N 18002:2000, Risk
SCORE, a także PHA.
4. Wprowadzenie metody oceny ryzyka opartej na normie
MIL STD 882 (popartej także przykładami). Podana
tu metoda ma tę zaletę, że pozwala dość precyzyjnie
wyznaczyć ryzyko, gdyż na każdym jego poziomie
podane są dodatkowe wskaźniki ryzyka.
5. Przedstawienie szczegółowej listy kontrolnej zagrożeń, przydatnej do szacowania ryzyka praktycznie na
każdym stanowisku pracy. W liście tej, obok zagro-
żeń, czyli czynników środowiska pracy, w niektórych
przypadkach podano także niebezpieczne zdarzenia.
Przyczyną tychże zdarzeń mogą być właśnie wymienione już wcześniej zagrożenia. Wskazanie ich jest o tyle
istotne, że jedno z zadań oceny ryzyka zawodowego
polega na określeniu zagrożeń w środowisku pracy
i zapoznaniu z nimi pracowników zakładu. Ten fakt
wymaga precyzji w doborze słów. Norma nie zawsze
jest tutaj precyzyjna, a niektórych zagrożeń po prostu
nie ujmuje.
6. Przedstawienie wymagań, jakie powinna spełniać instrukcja bezpieczeństwa i higieny pracy oraz instrukcja
bezpieczeństwa w podróży, na podstawie kilkunastu
przykładów.
7. Przedstawienie zagadnień dotyczących pierwszej
pomocy przedmedycznej, w tym najnowszych zaleceń
dotyczących reanimacji.
Publikacja skierowana jest m.in. do pracodawców, pracowników służby BHP oraz studentów i uczniów (słuchaczy)
kierunków nauczania związanych z bezpieczeństwem
i higieną pracy.
Ryszard Bryła
I
Podstawowe definicje
Pomieszczenie pracy – rozumie się przez to pomieszczenie przeznaczone do pobytu pracowników, w którym
wykonywana jest praca. Nie uważa się za przeznaczone
do pobytu pracowników pomieszczeń, w których:
a) łączny czas przebywania tych samych pracowników
w ciągu jednej zmiany roboczej jest krótszy niż 2 godziny, a wykonywane czynności mają charakter dorywczy
bądź praca polega na krótkotrwałym przebywaniu
związanym z dozorem lub konserwacją urządzeń albo
utrzymaniem czystości i porządku;
b) mają miejsce procesy technologiczne nie pozwalające
na zapewnienie odpowiednich warunków przebywania
pracowników w celu ich obsługi, bez zastosowania
środków ochrony indywidualnej i zachowania specjalnego reżimu organizacji pracy;
c) jest prowadzona hodowla roślin lub zwierząt, niezależnie od czasu przebywania w nich pracowników
zajmujących się obsługą.
Pomieszczenie stałej pracy – to pomieszczenie pracy,
w którym łączny czas przebywania tego samego pracownika w ciągu jednej doby przekracza 4 godziny.
Pomieszczenie czasowej pracy – rozumie się przez to
pomieszczenie pracy, w którym łączny czas przebywania
tego samego pracownika w ciągu jednej doby trwa od
2 godzin do 4 godzin.
Ryzyko zawodowe – to prawdopodobieństwo wystąpienia
niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą,
powodujących straty, w szczególności wystąpienia u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku
zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy
lub sposobu wykonywania pracy.
Ocena ryzyka – jest to proces analizowania ryzyka i wyznaczania jego dopuszczalności.
Stanowisko pracy – rozumie się przez to przestrzeń
pracy wraz z wyposażeniem w środki i przedmioty pracy,
w której pracownik lub zespół pracowników wykonuje
pracę.
8
Środki ochrony indywidualnej – rozumie się przez to
środki przeznaczone do ochrony człowieka przed niebezpiecznymi i szkodliwymi czynnikami występującymi
pojedynczo lub łącznie w środowisku pracy. Do środków
ochrony indywidualnej zalicza się odzież ochronną oraz
środki ochrony: kończyn dolnych i górnych, głowy, twarzy
i oczu, układu oddechowego, słuchu, a także sprzęt
chroniący przed upadkiem pracownika z wysokości oraz
środki izolujące cały organizm.
Środki ochrony zbiorowej – to środki przeznaczone do
jednoczesnej ochrony grupy ludzi, w tym pojedynczych
osób, przed niebezpiecznymi i szkodliwymi czynnikami
występującymi pojedynczo lub łącznie w środowisku pracy,
będące rozwiązaniami technicznymi stosowanymi w pomieszczeniach pracy, maszynach i innych urządzeniach.
Środowisko pracy – rozumie się przez to warunki środowiska materialnego (określonego czynnikami fizycznymi,
chemicznymi i biologicznymi), w którym odbywa się proces
pracy.
Urządzenia ochronne – rozumie się przez to osłony lub
takie urządzenia, które spełniają jedną lub więcej z niżej
wymienionych funkcji:
– zapobiegają dostępowi do stref niebezpiecznych;
– powstrzymują ruchy elementów niebezpiecznych, zanim pracownik znajdzie się w strefie niebezpiecznej;
– nie pozwalają na włączenie ruchu elementów niebezpiecznych, jeśli pracownik znajduje się w strefie
niebezpiecznej;
– zapobiegają naruszeniu normalnych warunków pracy
maszyn i innych urządzeń technicznych;
– nie pozwalają na uaktywnienie innych czynników niebezpiecznych lub szkodliwych.
Zagrożenie – rozumie się przez to stan środowiska pracy
mogący spowodować wypadek lub chorobę.
Awaria – zdarzenie powstałe w wyniku niekontrolowanego rozwoju sytuacji w czasie eksploatacji materiałów,
urządzeń lub instalacji, prowadzące do powstania
natychmiast lub z opóźnieniem, na terenie organizacji lub
poza jej terenem, poważnego zagrożenia dla zdrowia ludzkiego i/lub środowiska, takie jak: duża emisja substancji
szkodliwych lub niebezpiecznych, pożar, wybuch itp.
Narażenie – ekspozycja, podleganie oddziaływaniu czynników niebezpiecznych, szkodliwych lub uciążliwych, związanych z wykonywaniem pracy. Narażenie jest wyrażanym
ilościowo lub jakościowo pojęciem charakteryzującym
zagrożenie na stanowisku pracy.
Najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS) – wartość
średnia ważona stężenia, którego oddziaływanie na pracownika w ciągu 8-godzinnego, dobowego i przeciętnego
tygodniowego wymiaru czasu pracy, określonego w Kodeksie pracy, przez okres jego aktywności zawodowej,
nie powinno spowodować ujemnych zmian w jego stanie
zdrowia oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń.
Najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe (NDSCh)
– wartość średnia stężenia, które nie powinno spowodować ujemnych zmian w stanie zdrowia pracownika, jeżeli
występuje w środowisku pracy nie dłużej niż 15 minut i nie
częściej niż 2 razy w czasie zmiany roboczej, w odstępie
czasu nie krótszym niż 1 godzina.
bezpieczeństwa i higieny pracy, a także do osiągnięcia
celów organizacji w tym zakresie.
Bezpieczeństwo i higiena pracy – stan warunków i organizacji pracy oraz zachowań pracowników zapewniający
wymagany poziom ochrony zdrowia i życia przed zagrożeniami występującymi w środowisku pracy.
System zarządzania bezpieczeństwem pracy – część
ogólnego systemu zarządzania organizacją, która obejmuje strukturę organizacyjną, planowanie, odpowiedzialność,
zasady postępowania, procedury, procesy i zasoby potrzebne do opracowania, wdrożenia, realizowania, przeglądu
i utrzymywania polityki bezpieczeństwa i higieny pracy.
Wypadek przy pracy – nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które
nastąpiło w związku z pracą.
Zdarzenie potencjalnie wypadkowe – niebezpieczne
zdarzenie związane z wykonywaną pracą, podczas którego
nie dochodzi do urazów lub pogorszenia stanu zdrowia.
Najwyższe dopuszczalne natężenie (NDN) – wartość
średnia natężenia, którego oddziaływanie na pracownika
w ciągu 8-godzinnego, dobowego i przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy, określonego w Kodeksie pracy, przez okres jego aktywności zawodowej, nie powinno
spowodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia oraz
w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń.
Polityka bezpieczeństwa i higieny pracy wyraża zobowiązania organizacji do:
– zapobiegania wypadkom przy pracy, chorobom zawodowym oraz zdarzeniom potencjalnie wypadkowym;
– dążenia do stałej poprawy stanu bezpieczeństwa
i higieny pracy;
– spełnienia przepisów prawnych oraz innych wymagań
dotyczących organizacji;
– ciągłego doskonalenia działań w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;
– zapewnienia odpowiednich zasobów i środków do
wdrażania tej polityki;
– podnoszenia kwalifikacji oraz uwzględniania roli
pracowników i ich angażowania do działań na rzecz
bezpieczeństwa i higieny pracy.
Audyt (audit) systemu zarządzania bezpieczeństwem
i higieną pracy – jest to systematyczne i niezależne badanie, mające na celu określenie, czy działania podejmowane w ramach systemu zarządzania bezpieczeństwem
i higieną pracy oraz osiągnięte rezultaty odpowiadają planowym ustaleniom, i czy te ustalenia zostały skutecznie
wdrożone oraz czy są odpowiednie do realizacji polityki
Organizacja (wg PN-N 18001) – grupa ludzi i infrastruktura, z przypisaniem odpowiedzialności, uprawnień
i powiązań. Może to być np.: spółka, korporacja, firma,
przedsiębiorstwo, instytucja, organizacja charytatywna,
samodzielny handlowiec, stowarzyszenie lub jego część
albo kombinacja wymienionych. Organizacja może być
państwowa lub prywatna.
Najwyższe dopuszczalne stężenie pułapowe (NDSP)
– które ze względu na zagrożenie zdrowia lub życia pracownika nie może być w środowisku pracy przekroczone
w żadnym momencie.
9
II
Ocena ryzyka zawodowego
II.1.
PODSTAWOWE POJĘCIA
Jedną z dróg wiodących do poprawy bezpieczeństwa
i higieny pracy jest prowadzenie w zakładzie oceny ryzyka
zawodowego. Pojęcie ryzyka zawodowego zostało wprowadzone do prawa krajów Unii Europejskiej Dyrektywą
Ramową nr 391/89/EWG z dn. 12 czerwca 1989 r.
W ustawie niemieckiej „ryzyko” zastępuje wyraz „zagrożenie”. Działania zapobiegawcze podjęte przez pracodawcę
powinny koncentrować się przede wszystkim na:
– unikaniu ryzyka;
– ocenie ryzyka, którego nie można uniknąć;
– usuwaniu przyczyn ryzyka.
O ocenie ryzyka zawodowego mówi znowelizowane Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej
z dn. 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy: „Pracodawca jest
obowiązany oceniać i dokumentować ryzyko zawodowe,
występujące przy określonych pracach, oraz stosować
niezbędne środki zmniejszające ryzyko”.
W Kodeksie pracy w art. 226 znajdują się następujące
stwierdzenia: „Pracodawca ocenia i dokumentuje ryzyko
zawodowe związane z wykonywaną pracą oraz stosuje
niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko”,
a także „informuje pracowników o ryzyku zawodowym,
które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz zasadach
ochrony przed zagrożeniami”.
II.2.
CELE OCENY RYZYKA
Przeprowadzanie oceny ryzyka zawodowego ma na celu:
– sprawdzenie, czy występujące na stanowiskach pracy
zagrożenia zostały zidentyfikowane i czy jest znane
związane z nimi ryzyko zawodowe;
– wykazanie – zarówno pracownikom, jak i ich przedstawicielom oraz organom nadzoru i kontroli – że przeprowadzono analizę zagrożeń i zastosowano właściwe
środki ochronne;
12
– dokonanie odpowiedniego wyboru wyposażenia stanowisk pracy, materiałów oraz organizacji pracy;
– ustalenie priorytetów w działaniach zmierzających do
eliminowania lub ograniczenia ryzyka zawodowego;
– zapewnienie ciągłej poprawy bezpieczeństwa i higieny
pracy.
Nie bez znaczenia jest także fakt, że ocena ryzyka
zawodowego wymusza niejako podjęcie działań naprawczych w zakładzie pracy. Wnioski, które wynikają z oceny
ryzyka zawodowego, są bardzo przydatne w szkoleniu
załogi. Dotyczy to zarówno szkolenia wstępnego ogólnego
i stanowiskowego, jak i szkolenia okresowego.
II.3.
ZASADY PRZYGOTOWANIA
OCENY RYZYKA
Zaleca się przeprowadzać ocenę ryzyka zawodowego
okresowo i zawsze wówczas, gdy wykorzystywane do jego
oceny informacje straciły swoją aktualność, a zwłaszcza
w następujących sytuacjach:
– przy tworzeniu nowych stanowisk pracy;
– przy wprowadzaniu zmian na stanowiskach pracy (np.
technologicznych lub organizacyjnych);
– po zmianie obowiązujących wymagań odnoszących
się do ocenianych stanowisk pracy;
– po wprowadzeniu zmian w stosowanych środkach
ochronnych.
Sposób przeprowadzania i dokumentowania oceny
ryzyka zawodowego zależy przede wszystkim od wielkości
zakładu i rodzaju występujących w nim zagrożeń. Zaleca
się, aby proces przygotowania oceny ryzyka zawodowego
obejmował:
– zapewnienie zasobów niezbędnych do przeprowadzenia oceny ryzyka;
– wyznaczenie odpowiednich osób;
– określenie potrzeb szkoleniowych i zapewnienie szkolenia osobom przeprowadzającym ocenę ryzyka;
– określenie sposobu dokumentowania wyników oceny
ryzyka zawodowego;
– zapewnienie udziału pracowników w ocenie ryzyka
zawodowego;
– zapewnienie osobom oceniającym ryzyko zawodowe
dostępu do odpowiednich informacji;
– przeprowadzenie analizy struktury organizacyjnej zakładu w celu sporządzenia wykazu stanowisk pracy;
– określenie sposobu informowania pracowników o wynikach oceny ryzyka zawodowego;
– wyznaczenie osoby odpowiedzialnej za planowanie
i koordynowanie działań związanych z oceną ryzyka
zawodowego.
Osoby przeprowadzające ocenę ryzyka powinny znać
i rozumieć jej zasady, powinny mieć wiedzę niezbędną do
identyfikowania zagrożeń na ocenianych stanowiskach,
a także umieć ocenić szkodliwe następstwa występujących zagrożeń.
– wymagań przepisów prawnych i norm, odnoszących
się do analizowanego stanowiska;
– zagrożeń, które już zostały zidentyfikowane, i ich źródeł;
– możliwych skutków występujących zagrożeń;
– stosowanych środków ochronnych;
– wypadków przy pracy, zdarzeń potencjalnie wypadkowych, chorób zawodowych oraz innych związanych
z warunkami pracy, a także awarii.
Źródłami tych informacji mogą być:
– dane techniczne o stosowanych na stanowisku maszynach i urządzeniach;
– dokumentacja techniczno-ruchowa i instrukcje stanowiskowe;
– wyniki pomiarów czynników szkodliwych i/lub niebezpiecznych, a także uciążliwych, występujących na
stanowisku pracy;
– dokumentacja dotycząca wypadków przy pracy, zdarzeń potencjalnie wypadkowych, chorób zawodowych
oraz awarii;
– przepisy prawne i inne dokumenty normatywne;
– literatura naukowo-techniczna;
– karty charakterystyk substancji chemicznych itp.
Informacji o analizowanym stanowisku mogą dostarczyć również:
– obserwacja środowiska pracy;
– obserwacja zadań wykonywanych na stanowisku
pracy;
– obserwacja zadań wykonywanych poza stanowiskiem
pracy;
– wywiad z pracownikami;
– obserwacja czynników zewnętrznych, które mogą
wpłynąć na stanowisko pracy (np. prace wykonywane
przez pracowników na innych stanowiskach pracy,
czynniki atmosferyczne);
– analiza działań, których celem jest zapewnienie właściwych warunków pracy.
Rys. 1. Ocena ryzyka zawodowego oraz wynikające z niej działania
II.4.
INFORMACJE POTRZEBNE
DO OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
Zaleca się, aby do oceny ryzyka zawodowego były wykorzystywane informacje dotyczące:
– lokalizacji stanowiska pracy i/lub realizowanych na
nim zadań;
– osób pracujących na stanowisku, ze szczególnym
uwzględnieniem tych osób, dla których przyjmuje się
inne szczególne kryteria, takich jak np. jak kobiety
w ciąży, młodociani lub osoby niepełnosprawne;
– stosowanych środków pracy, materiałów i wykonywanych operacji technologicznych;
– wykonywanych czynności oraz sposobu i czasu ich
wykonywania przez pracujące na stanowisku osoby;
II.5.
IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ
Zagrożenia można zidentyfikować na podstawie analizy
informacji zebranych w poprzednim podrozdziale. Metodę
przeprowadzania analizy ustala zespół oceniający ryzyko
zawodowe.
Do identyfikacji zagrożeń można zastosować metodę
list kontrolnych, które mogą być opracowywane na przykład z wykorzystaniem wykazów czynników szkodliwych
i/lub niebezpiecznych, zawartych w odpowiednich przepisach i normach. W niektórych przypadkach może się
okazać potrzebne przyjęcie bardziej zaawansowanych
metod identyfikacji zagrożeń.
Na etapie identyfikacji przydatna jest przede wszystkim
dotychczasowa wiedza na temat zagrożeń występujących
13
na analizowanym stanowisku. W każdym przypadku
zaleca się sprawdzić, czy wszystkie zagrożenia zostały
zidentyfikowane i czy dostępne na ich temat informacje
(np. wyniki pomiarów i obliczeń wartości wielkości charakteryzujących zagrożenie) są wystarczające do oceny
ryzyka zawodowego.
II.6.
METODYKA OCENY
RYZYKA ZAWODOWEGO
Ocena ryzyka zawodowego obejmuje wyznaczenie
poziomu ryzyka i porównanie go z poziomem uznanym za dopuszczalny. Nie ma tutaj stałych wzorców
odniesienia, tak jak ma to miejsce przy pomiarach
fizycznych. Nie można też zastosować typowych narzędzi pomiarowych. Wyznaczanie poziomu ryzyka
wymaga ustalenia stałych kryteriów odniesienia i ich
odpowiedniego uporządkowania, a więc stworzenia
swoistej skali pomiarowej. Brak powszechnie przyjętej
i stosowanej skali jest dużym utrudnieniem dla wszystkich, którzy chcą wyznaczyć poziom ryzyka w swoim
przedsiębiorstwie i porównać go z ryzykiem w innych
zakładach danej branży. Pewne jest, że prawdopodobieństwo wystąpienia niebezpiecznych zdarzeń może
się zmieniać w zakresie od 0% do 100%. Prawdopodobieństwo jednoprocentowe będzie już jednak znaczne.
Podobnie jest z ciężkością przewidywanych następstw
niebezpiecznych zdarzeń, która może zmieniać się także w szerokim zakresie. Zakres występującego ryzyka
dzieli się zwykle na kilka poziomów, z których każdy
należy opisać w jednoznaczny sposób.
W trakcie przeprowadzania oceny ryzyka zawodowego przygotowujemy kartę oceny ryzyka dla danego
stanowiska. W karcie tej wymieniamy – w pierwszej
kolumnie – zagrożenie (niebezpieczny, szkodliwy
lub uciążliwy czynnik środowiska pracy). Możemy
podać także (w celu uściślenia) zdarzenie związane
z występowaniem tego czynnika, ale nie jest to konieczne, gdyż w tabeli dokumentującej ocenę ryzyka
(tabela XV, s. 42) podajemy w zasadzie tylko czynnik
środowiska pracy. W następnych kolumnach karty
wymieniamy m.in.: możliwe źródła zagrożenia, możliwe
skutki zagrożenia, oceniamy ryzyko przed korektą, wymieniamy środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko,
ryzyko po korekcie.
Ciężkość następstw (C)
Stopień
prawdopodobieństwa (P) 1. Mała (M) 2. Średnia (S) 3. Duża (D)
1. Mało
Małe (1)
Małe (1)
Średnie (2)
prawdopodobne (M)
2. Prawdopodobne (S)
Małe (1)
Średnie (2)
Duże (3)
3. Wysoce
Średnie (2)
Duże (3)
Duże (3)
prawdopodobne (D)
Tabela I. Szacowanie ryzyka w skali trójstopniowej
według normy PN-N 18002:2000
14
Ryzyko zawodowe zawiera zwykle dwa najważniejsze
elementy:
1) stopień prawdopodobieństwa wystąpienia niebezpiecznego zdarzenia (oznaczmy przez „P”);
2) ciężkość przewidywanych następstw tego niebezpiecznego zdarzenia (oznaczmy przez „C”).
Ryzyko zawodowe stanowi więc funkcję tych dwu elementów: R = f(P,C). Przyjmuje się, że ryzyko zawodowe jest
iloczynem stopnia prawdopodobieństwa i przewidywanej
ciężkości następstw zdarzenia: R = P x C. Ocena ryzyka
zawodowego obejmuje wyznaczenie poziomu ryzyka
i porównanie go z poziomem uznanym za dopuszczalny.
Wartość tego wskaźnika decyduje o poziomie ryzyka i jednocześnie o koniecznych środkach zaradczych.
W tym opracowaniu przedstawiono na przykładach
kilka metod oceny ryzyka: według PN-N 18002:2000,
Risk SCORE, PHA i MIL STD 882. W naszych zakładach
pracy najczęściej stosowane metody oceny ryzyka to
Risk SCORE oraz PN-N 18002:2000 i rzadziej – PHA.
W niniejszej pracy przedstawiono metodę opartą na
normie MIL STD 882 (nazwanej przez nas „Vademecum
Bezpieczeństwa” – VB). Zaletą tej metody jest – naszym
zdaniem – dość rozsądne oszacowanie stopni ryzyka
– zarówno „P”, jak i „C”. Wskaźniki ryzyka w poszczególnych kategoriach (duże, średnie, małe, bardzo małe)
są uszeregowane od ryzyka największego do najmniejszego. Priorytet przy ustalaniu kolejności wskaźników
nadano w tym opracowaniu przewidywanej ciężkości
następstw. Nazewnictwo poszczególnych stopni oceny
ryzyka dostosowano tutaj do używanego najczęściej
w naszym kraju.
Karty oceny ryzyka, które tutaj przedstawiono,
należy traktować wyłącznie jako przykładowe, gdyż
w każdym zakładzie pracy i na każdym stanowisku
występują specyficzne, zależne od wielu uwarunkowań,
zagrożenia.
II.7.
OCENA RYZYKA
WEDŁUG POLSKIEJ NORMY
PN-N 18002:2000
Ocena ryzyka zawodowego według Polskiej Normy
PN-N 18002:2000 jest metodą matrycową. Wykorzystuje się dane zawarte w tabeli (tabela I lub II). Należy
dodać, że Polskie Normy, zgodnie z Ustawą o normalizacji
Ciężkość następstw (C)
Stopień
prawdopodobieństwa (P) 1. Mała (M) 2. Średnia (S) 3. Duża (D)
1. Mało
Bardzo
Małe (2)
Średnie (3)
prawdopodobne (M)
małe (1)
2. Prawdopodobne (S)
Małe (2)
Średnie (3)
Duże (4)
3. Wysoce
Bardzo
Średnie (3)
Duże (4)
prawdopodobne (D)
duże (5)
Tabela II. Szacowanie ryzyka w skali pięciostopniowej,
według normy PN-N 18002:2000
Ryzyko zawodowe (R)
Dopuszczalność ryzyka
zawodowego
Duże
Niedopuszczalne
Średnie
Małe
Dopuszczalne
Niezbędne działania
Jeżeli ryzyko zawodowe jest związane z pracą już wykonywaną, działania w celu
jego zmniejszenia należy podjąć natychmiast (np. przez zastosowanie środków
ochronnych). Planowana praca nie może być rozpoczęta do czasu zmniejszenia
zagrożeń do poziomu akceptowalnego
Zaleca się zaplanowanie i podjęcie działań, których celem jest zmniejszenie ryzyka
zawodowego
Konieczne jest zapewnienie tego, by ryzyko zawodowe pozostało co najwyżej na
tym samym poziomie
Tabela III. Szacowanie ryzyka i określenie działań korygujących według normy PN-N 18002:2000
z dn. 12 września 2002 r. (Dz.U. nr 162/02, poz. 1386), są
stosowane dobrowolnie (art. 5, ust. 3). We wspomnianej
normie zaleca się szacowanie ryzyka zawodowego w skali
trójstopniowej, zgodnie z zasadami przedstawionymi w tabeli I. Wspomniana norma podaje także pięciostopniową
skalę szacowania ryzyka zawodowego.
Przy oszacowaniu ryzyka przyjmuje się podane niżej
kryteria:
Stopień prawdopodobieństwa zaistnienia zdarzenia (P):
– mało prawdopodobne – to te następstwa zagrożeń,
które nie powinny wystąpić podczas całej aktywności
zawodowej pracownika;
– prawdopodobne – to te następstwa zagrożeń, które
mogą wystąpić nie więcej niż kilkakrotnie podczas
aktywności zawodowej pracownika;
– wysoce prawdopodobne – to te następstwa zagrożeń,
które mogą wystąpić wielokrotnie podczas aktywności
zawodowej pracownika.
Ciężkość szkodliwych następstw (C):
– mała – urazy i choroby, które nie powodują długotrwałych dolegliwości i absencji w pracy;
– średnia – urazy i choroby, które powodują niewielkie,
ale długotrwałe lub nawracające dolegliwości i są
związane z krótkimi okresami absencji;
– duża – urazy i choroby, które powodują ciężkie i stałe
dolegliwości lub śmierć.
Ważnym dodatkowym źródłem informacji dotyczącej
oceny ryzyka zawodowego są wymagania określone w obowiązujących przepisach i normach technicznych, a także
opinie pracowników obsługujących dane stanowisko. Po
oszacowaniu ryzyka należy ocenić jego dopuszczalność
i określić niezbędne działania, potrzebne do usunięcia
zagrożeń (tabela II)
Tam, gdzie jest to możliwe, zaleca się oszacowanie
ryzyka zawodowego na podstawie wielkości charakteryzujących narażenie: NDS (najwyższe dopuszczalne stężenie)
lub NDN (najwyższe dopuszczalne natężenie). Pomiarów
tych parametrów dokonują zwykle wyspecjalizowane
jednostki (np. stacje SANEPID-u). Ryzyko przyjmujemy za
duże, jeżeli parametr charakteryzujący narażenie przekraWartość wielkości
charakteryzującej narażenie (N)
cza wartość NDS lub NDN. Ryzyko jest małe, jeśli parametr
charakteryzujący narażenie nie przekracza połowy wartości NDS lub NDN. Zależności te pokazuje tabela III.
W przebiegu oceny ryzyka zawodowego najważniejsze
czynności to:
– zebranie informacji i identyfikacja zagrożeń,
– poinformowanie pracowników o występujących zagrożeniach,
– oszacowanie ryzyka zawodowego,
– ocena dopuszczalności ryzyka,
– zaplanowanie działań korygujących lub zapobiegawczych,
– realizacja zaplanowanych działań,
– okresowa kontrola ryzyka.
II.8.
OCENA RYZYKA
WEDŁUG METODY RISK SCORE
Metoda Risk SCORE jest metodą wskaźnikową. W tej
metodzie wartość ryzyka zawodowego określa iloczyn
trzech parametrów. Wzór określający wartość ryzyka ma
następującą postać:
R=S x E x P
gdzie:
S – potencjalne skutki zdarzenia,
E – ekspozycja na zagrożenie,
P – prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia.
Wartość S
Szacowanie straty
Straty ludzkie
100
Poważna katastrofa
Wiele ofiar śmiertelnych
40
Katastrofa
Kilka ofiar śmiertelnych
15
Bardzo duża
Jedna ofiara śmiertelna
7
Duża
Ciężkie uszkodzenie ciała
3
Średnia
Absencja
1
Mała
Udzielenie pierwszej pomocy
Tabela V. Potencjalne skutki zdarzenia
Wartość E
Charakterystyka
10
Stała
6
Częsta (codziennie)
Oszacowanie ryzyka
zawodowego (R)
3
Sporadyczna (raz w tygodniu)
N > Nmax
Duże
2
Okazjonalna (raz w miesiącu)
Nmax ≥ N ≥ 0,5 Nmax
Średnie
1
Minimalna (kilka razy rocznie)
N < 0,5 Nmax
Małe
0,5
Znikoma (raz do roku)
Tabela IV. Szacowanie ryzyka zawodowego na podstawie wartości wielkości
charakteryzujących narażenie. Nmax – wartość dopuszczalna NDS lub NDN
Tabela VI. Ekspozycja na zagrożenie
15
Wartość P
Opis
Szansa w %
10
Bardzo prawdopodobne
6
Całkiem możliwe
3
Mało prawdopodobne,
ale możliwe
1
Tylko sporadycznie możliwe
0,5
Możliwe do pomyślenia
0,2
Praktycznie niemożliwe
0,1
Tylko teoretycznie możliwe
50
(1 na 2)
10
(1 na 10)
1
(1 na 100)
0,1
(1 na 1000)
0,01
(1 na 10 000)
0,001
(1 na 100 000)
0,0001
(1 na 1 000 000)
Tabela VII. Prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia
Kategorie
ryzyka
Wartość [R]
Dopuszczalność ryzyka
Niezbędne
działania
Bardzo
małe
R<20
Małe
20≤R<70
Średnie
70≤R<200
Potrzebna poprawa
Duże
200≤R<400
Potrzebna
natychmiastowa
poprawa
Bardzo duże
R≥400
Wskazana kontrola
Dopuszczalne
Niedopuszczalne
Potrzebna kontrola
Wskazane wstrzymanie pracy
Tabela VIII. Wartość ryzyka
Metoda Risk SCORE została opracowana w Stanach
Zjednoczonych na potrzeby marynarki. Stopień ekspozycji E = 10 może więc występować tylko wtedy, gdy
osoba jest w sposób ciągły narażona na zagrożenie, np.
na wypadnięcie za burtę statku (okrętu) lub utonięcie
w wyniku zatopienia się statku (okrętu). W zakładach
pracy ten stopień ekspozycji praktycznie nie występuje.
W Stanach Zjednoczonych oprócz szkód, które ponoszą
ludzie, w większym niż u nas stopniu uwzględnia się
straty materialne związane z wypadkami przy pracy.
W parametrze dotyczącym szacowania skutków zdarzenia
straty podawane są w dolarach amerykańskich (u nas
w przeliczeniu na złotówki).
II.9.
OCENA RYZYKA
WEDŁUG METODY PHA
Ocena ryzyka zawodowego na podstawie metody
Wstępnej Analizy Zagrożeń – PHA (Preliminaty Hazard
Analysis) – polega na zidentyfikowaniu zagrożeń i sytuacji niebezpiecznych, określeniu wartości ryzyka,
a następnie zaprojektowaniu oraz wdrożeniu działań
korygujących.
Ryzyko zawodowe jest iloczynem dwu parametrów:
R = S x P. Wyniki oceny ryzyka zawodowego w metodzie
PHA odczytujemy następująco:
– 1-3 oznacza akceptowalny poziom ryzyka, przy jednoczesnym jego monitoringu (ryzyko małe – M);
16
– 4-9 oznacza akceptowalny poziom ryzyka, przy jednoczesnym podjęciu działań mających na celu poprawę
stanu bezpieczeństwa (ryzyko średnie – S);
– 10-25 (36) oznacza nieakceptowalny poziom ryzyka,
co wymusza natychmiastową poprawę stanu bezpieczeństwa (ryzyko duże – D).
Stopnie oceny i szacowanie ryzyka opisano w tabelach IX i X (według metody PHA).
II.10.
OCENA RYZYKA
OPARTA NA NORMIE MIL STD 882
– SYSTEMS SAFETY MANUAL
– NAZWANEJ TUTAJ
„VADEMECUM BEZPIECZEŃSTWA” (VB)
Ciężkość przewidywanych następstw norma MIL STD 882
podaje w czterech stopniach, przewidując następujące
określenia stopnia ciężkości następstw:
1) duże – bardzo ciężkie wypadki lub zachorowania, powodujące niezdolność do pracy dłuższą niż 16 tygodni
lub śmierć;
2) średnie – wypadki lub zachorowania powodujące
niezdolność do pracy od 2 tygodni do 16 tygodni;
3) małe – wypadki lub zachorowania powodujące niezdolność do pracy od 1 tygodnia do 2 tygodni.
4) bardzo małe – wypadki i zachorowania, których wynikiem jest niezdolność do pracy krótsza niż tydzień.
Według normy MIL STD 882 Systems Safety Manual
ustala się następujące poziomy prawdopodobieństwa:
1) bardzo duże – prawdopodobieństwo większe niż
1/100;
2) duże – prawdopodobieństwo od 1/100 do 1/10 000;
3) średnie – prawdopodobieństwo od 1/10 000 do
1/100 000;
4) małe – prawdopodobieństwo od 1/100 000 do
1/1 000 000;
5) bardzo małe – prawdopodobieństwo mniejsze niż
1/1 000 000.
Liczba przyjmowanych stopni prawdopodobieństwa
występowania następstw zagrożeń i ich ciężkości i opis
ustalający zakres zdarzeń, których one dotyczą, jest sprawą
umowną. Dyrektywa Ramowa 391/89 powołuje się tutaj
na prawo krajowe i praktykę.
Norma MIL STD 882 dzieli przewidywane prawdopodobieństwo wystąpienia szkodliwych zdarzeń na pięć kategorii
(stopni), natomiast ciężkość następstw – na cztery. Na ich
podstawie wyznacza się wskaźnik ryzyka (tabela. XI). Na
podstawie ustalonego wskaźnika ryzyka ustala się ryzyko
zawodowe. Kryteria oceny tego ryzyka podaje tabela XII. Zaletą tej metody, jak już wspomniano, jest m.in. to, że w każdej
kategorii ryzyka występuje kilka jego wskaźników, począwszy
od najwyższego do najniższego. Przy ustalaniu kolejności
wskaźników ryzyka w poszczególnych kategoriach priorytet
nadano w tej pracy przewidywanej ciężkości następstw.
Poziom
Stopień szkód – S
Prawdopodobieństwo – P
1.
Znikome urazy, lekkie szkody
Bardzo nieprawdopodobne
2.
Lekkie uszkodzenia, wymierne szkody
Mało prawdopodobne, zdarzające się raz na 10 lat
3.
Ciężkie uszkodzenia ciała, znaczne szkody
Doraźne wydarzenie (np. raz w roku)
4.
Pojedyncze wypadki śmiertelne, ciężkie szkody
Dosyć częste wydarzenia (np. raz w miesiącu)
5.
Zbiorowe wypadki śmiertelne, szkody na bardzo dużą skalę na
terenie zakładu
Częste, regularne wydarzenie (np. raz w tygodniu)
6.
Zbiorowe wypadki śmiertelne, szkody na dużą skalę poza
terenem zakładu
Duże prawdopodobieństwo wydarzenia
Tabela IX. Stopnie oceny ryzyka w metodzie PHA
P – prawdopodobieństwo szkód
S
– stopień
szkód
Poziom
1
2
3
4
5
1
1
2
3
4
5
6
6
2
2
4
6
8
10
12
3
3
6
9
12
15
18
4
4
8
12
16
20
24
5
5
10
15
20
25
30
6
6
12
18
24
30
36
Tabela X. Szacowanie ryzyka wg metody PHA
Przewidywane prawdopodobieństwo
A) Bardzo duże (BD)
B) Duże (D)
1
Duża (D)
1A
1B
Przewidywana ciężkość następstw
2
3
Średnia (S)
Mała (M)
2A
3A
2B
3B
4
Bardzo mała (BM)
4A
4B
C) Średnie (S)
1C
2C
3C
4C
D) Małe (M)
E) Bardzo małe (BM)
1D
1E
2D
2E
3D
3E
4D
4E
Tabela XI. Wskaźniki oceny ryzyka według MIL STD 882
Wskaźnik ryzyka
1A, 1B, 1C, 2A, 2B, 3A
Ryzyko
Duże (D)
1D, 2C, 2D, 3B, 3C
Średnie (S)
1E, 2E, 3D, 3E, 4A, 4B
4C, 4D, 4E
Małe (M)
Bardzo małe (BM)
Proponowane kryteria oceny
Niedopuszczalne
Niepożądane, warunkowo akceptowalne – podjąć działania naprawcze
i zaostrzyć procedury kontrolne
Dopuszczalne, akceptowalne przy stałej kontroli
Dopuszczalne, akceptowalne przy dorywczej kontroli
Tabela XII. Kryteria oceny ryzyka według MIL STD 882 (tutaj – „Vademecum Bezpieczeństwa” – VB)
17
III
Wymagania dotyczące
pomieszczeń i stanowisk pracy
Pomieszczenia pracy i ich wyposażenie powinny zapewniać pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki
pracy. Przede wszystkim w pomieszczeniach pracy należy
zapewnić oświetlenie naturalne i sztuczne, odpowiednią
temperaturę, wymianę powietrza oraz zabezpieczenie
przed wilgocią, niekorzystnymi warunkami cieplnymi
i nasłonecznieniem, drganiami oraz innymi czynnikami
szkodliwymi dla zdrowia i uciążliwościami.
W pomieszczeniach pracy, w których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia (wysoka temperatura, hałas,
drgania, promieniowanie, gazy, pyły, pary itp.), powinny być
zastosowane rozwiązania techniczne uniemożliwiające
przedostawanie się tych czynników do innych pomieszczeń
pracy oraz do pomieszczeń higieniczno-sanitarnych.
Ściany i sufity pomieszczeń pracy, w których wydzielają
się substancje szkodliwe dla zdrowia pracowników lub
pyły niebezpieczne pod względem wybuchowym, powinny
mieć pokrycie ochronne, zabezpieczające przed adsorpcją
i gromadzeniem się pyłu, oraz powinny być przystosowane
do łatwego czyszczenia lub zmywania.
Jeżeli ze względu na rodzaj wykonywanych robót lub rodzaj
stosowanych urządzeń może zachodzić niebezpieczeństwo
wybuchu, stropy, dachy i ściany pomieszczeń pracy powinny
być wykonane zgodnie z wymaganiami bezpieczeństwa dla
tego rodzaju robót lub znajdujących się tam urządzeń oraz
zgodnie z przepisami techniczno-budowlanymi.
W pomieszczeniach oraz na drogach znajdujących się
w obiektach budowlanych podłogi powinny być równe,
nieśliskie, niepylące i odporne na ścieranie oraz nacisk,
a także powinny być przystosowane do łatwego utrzymania w czystości.
W pomieszczeniach, w których mogą wystąpić mieszaniny wybuchowe palnych par, pyłów lub gazów z powietrzem, powierzchnie podłóg powinny być wykonane
z materiału nie powodującego iskrzenia mechanicznego
lub wyładowań elektrostatycznych.
Jeżeli podłoga jest wykonana z materiału będącego
dobrym przewodnikiem ciepła lub jeżeli przy wykonywaniu
pracy występuje jej zamoczenie, w przejściach oraz w miejscach przeznaczonych do stania i siedzenia powinny znajdować się podesty izolujące od zimna lub wilgoci albo powinny
być stosowane inne środki izolujące. Podesty muszą być
20
stabilne, wytrzymałe, zabezpieczające przed poślizgiem
i potknięciem się oraz łatwe do utrzymania w czystości.
Powierzchnia i wysokość pomieszczeń pracy powinny
zapewniać spełnienie wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy, z uwzględnieniem rodzaju wykonywanej pracy,
stosowanych technologii oraz czasu przebywania pracowników w tych pomieszczeniach.
Na każdego z pracowników jednocześnie zatrudnionych w pomieszczeniach stałej pracy powinno przypadać co najmniej 13 m3 wolnej objętości pomieszczenia
oraz co najmniej 2 m2 wolnej powierzchni podłogi (nie
zajętej przez urządzenia techniczne, sprzęt itp.).
Wysokość pomieszczenia stałej pracy nie może być
mniejsza niż:
– 3 m w świetle – jeżeli w pomieszczeniu nie występują
czynniki szkodliwe dla zdrowia;
– 3,3 m w świetle – jeżeli w pomieszczeniu prowadzone są prace mogące powodować występowanie
substancji szkodliwych dla zdrowia.
Wysokość podana wyżej może być zmniejszona do:
– 2,5 m w świetle:
• jeżeli w pomieszczeniu zatrudnionych jest nie
więcej niż 4 pracowników, a na każdego z nich
przypada co najmniej po 15 m3 wolnej objętości
pomieszczenia;
• w pomieszczeniu usługowym lub produkcyjnym
drobnej wytwórczości, mieszczącym się w budynku mieszkalnym, jeżeli przy wykonywanych pracach nie występują pyły lub substancje szkodliwe
dla zdrowia, hałas nie przekracza dopuszczalnych
wartości poziomu dźwięku w budynkach mieszkalnych, określonych w Polskich Normach, a na
jednego pracownika przypada co najmniej 15 m3
wolnej objętości pomieszczenia;
– 2,2 m w świetle – w dyżurce, portierni, kantorze,
kiosku ulicznym, dworcowym i innym oraz w pomieszczeniu usytuowanym na antresoli otwartej do
większego pomieszczenia.
Wysokość pomieszczenia czasowej pracy nie może
być mniejsza niż:
– 2,2 m w świetle – jeżeli w pomieszczeniu nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia;
– 2,5 m w świetle – jeżeli w pomieszczeniu prowadzone są prace mogące powodować występowanie
substancji szkodliwych dla zdrowia.
W pomieszczeniu o stropie pochyłym omówione
wymagania stosuje się do średniej wysokości pomieszczenia, przy czym w najniższym miejscu wysokość
pomieszczenia nie może być mniejsza w świetle niż
1,9 m (licząc od poziomu podłogi do najniżej położonej
części konstrukcyjnej sufitu).
Do pomieszczeń i stanowisk pracy położonych na
różnych poziomach powinny prowadzić bezpieczne dojścia stałymi schodami lub pochylniami. Nawierzchnie
schodów, pomostów i pochylni nie powinny być śliskie,
a w miejscach, w których może występować zaleganie
pyłów, powinny być ażurowe. Zamocowane na stałe
drabiny lub klamry mogą być stosowane jako dojścia
dodatkowe oprócz schodów, a zamiast schodów – tylko
w wyjątkowych przypadkach uzasadnionych względami
użytkowymi lub gdy nie ma technicznych możliwości ich
zastosowania. Pomiędzy pomieszczeniami nie należy
wykonywać progów, chyba że warunki techniczne wymagają ich zastosowania. W takich przypadkach należy je
oznaczyć w widoczny sposób.
W pomieszczeniach stałej pracy należy zapewnić
oświetlenie dzienne, chyba że jest to niemożliwe lub niewskazane ze względu na technologię produkcji, a na stosowanie oświetlenia wyłącznie elektrycznego pracodawca
uzyskał zgodę właściwego państwowego wojewódzkiego
inspektora sanitarnego wydaną w porozumieniu z okręgowym inspektorem pracy.
Oświetlenie dzienne na poszczególnych stanowiskach
pracy powinno być dostosowane do rodzaju wykonywanych prac i wymaganej dokładności oraz spełniać
wymagania określone w Polskiej Normie. Niezależnie od
oświetlenia dziennego w pomieszczeniach pracy należy
zapewnić oświetlenie elektryczne o parametrach zgodnych z Polskimi Normami.
Stosunek wartości średnich natężenia oświetlenia
w pomieszczeniach sąsiadujących ze sobą, przez które
odbywa się komunikacja wewnętrzna, nie powinien być
większy niż 5:1. Stosunek powierzchni okien do powierzchni podłogi nie powinien być mniejszy niż 1:8.
Przy wyjściu z pomieszczeń, w których ze względów
technologicznych praca jest wykonywana w ciemności
(np. ciemnie optyczne), powinny być zapewnione warunki
umożliwiające stopniową adaptację wzroku. W pomieszczeniach i miejscach pracy, w których w razie awarii
oświetlenia mogą wystąpić zagrożenia dla życia lub zdrowia pracowników, należy zapewnić oświetlenie awaryjne
o odpowiednim natężeniu, zgodnie z Polską Normą.
W pomieszczeniach pracy należy zapewnić temperaturę odpowiednią do rodzaju wykonywanej pracy (metod
pracy i wysiłku fizycznego niezbędnego do jej wykonania), nie niższą niż 14°C (287 K), chyba że względy
technologiczne na to nie pozwalają. W pomieszczeniach pracy, w których jest wykonywana lekka praca
fizyczna, i w pomieszczeniach biurowych temperatura
nie może być niższa niż 18°C (291 K).
Pomieszczenia i stanowiska pracy powinny być zabezpieczone przed niekontrolowaną emisją ciepła na
drodze promieniowania, przewodzenia i konwekcji oraz
przed napływem chłodnego powietrza z zewnątrz. W pomieszczeniach pracy powinna być zapewniona wymiana
powietrza wynikająca z potrzeb użytkowych i funkcji tych
pomieszczeń, bilansu ciepła i wilgotności oraz zanieczyszczeń stałych i gazowych. Niezbędna wymiana powietrza
w pomieszczeniach pracy, w których wydzielają się substancje szkodliwe dla zdrowia, powinna zapewnić czystość
powietrza co najmniej w granicach nie przekraczających
wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń tych substancji, przy czym:
– jeżeli w pomieszczeniu wydzielają się dwie lub więcej
substancji szkodliwych, a działanie każdej z nich na organizm jest inne i niezależne od działania pozostałych
substancji, wymiana powinna zapewnić co najmniej
ilość powietrza niezbędną do rozcieńczenia stężenia
tej substancji, która wymaga największej objętości
powietrza do rozcieńczenia do wartości najwyższego
dopuszczalnego stężenia;
– jeżeli w pomieszczeniu wydzielają się dwie lub więcej
substancji szkodliwych, a ich działanie na organizm
jest analogiczne, lub gdy jednoczesne ich występowanie wzmaga działanie poszczególnych substancji,
wymiana powinna zapewnić co najmniej ilość powietrza równą sumie jego objętości potrzebnych do
rozcieńczenia stężenia każdej z tych substancji do
wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia.
W nieklimatyzowanych pomieszczeniach pracy powinna być zapewniona stała wymiana powietrza nie mniejsza
niż 0,5-krotna w ciągu godziny. Za stałą wymianę nie
uważa się wymiany uzyskiwanej wyłącznie na drodze wentylacji mechanicznej. Wymagania dotyczące parametrów
powietrza w pomieszczeniach pracy określają odrębne
przepisy i Polskie Normy.
Odległość do ustępów nie powinna być większa
niż 75 m od stanowiska pracy. Odległość ta może być
większa jedynie dla pracowników pracujących stale
na otwartej przestrzeni, lecz nie powinna przekraczać
125 m od najdalszego stanowiska pracy. Dla osób
niepełnosprawnych nie powinna ona przekraczać
50 m.
Na każdych dziesięciu pracowników najliczniejszej
zmiany w umywalni powinna przypadać co najmniej jedna umywalka indywidualna, a przy pracach brudzących
i w kontakcie z substancjami szkodliwymi lub zakaźnymi – co najmniej jedna umywalka na każdych pięciu
pracowników – lecz nie mniej niż jedna przy mniejszej
liczbie zatrudnionych. W przypadku zastosowania
umywalek szeregowych do mycia zbiorowego (np. na
placach budowy) powinno przypadać co najmniej jedno
stanowisko do mycia (zawór czerpalny wody) na każdych
pięciu pracowników jednocześnie zatrudnionych.
21
Na każdych trzydziestu mężczyzn lub na każde
dwadzieścia kobiet jednocześnie zatrudnionych przy
pracach biurowych lub w warunkach zbliżonych do tych
prac powinna przypadać co najmniej jedna umywalka,
lecz nie mniej niż jedna umywalka przy mniejszej liczbie zatrudnionych. Umywalki powinny być instalowane
w pomieszczeniach ustępów lub w ich przedsionkach
izolacyjnych.
Na każdych trzydziestu mężczyzn zatrudnionych
na jednej zmianie powinna przypadać co najmniej
jedna miska ustępowa i jeden pisuar, lecz nie mniej
niż jedna miska i jeden pisuar przy mniejszej liczbie
zatrudnionych. Na każde dwadzieścia kobiet zatrudnionych na jednej zmianie powinna przypadać jedna
miska ustępowa, lecz nie mniej niż jedna miska przy
mniejszej liczbie zatrudnionych.
Pracodawca zatrudniający powyżej dwudziestu
pracowników na jednej zmianie powinien zapewnić
pracownikom pomieszczenie do spożywania posiłków
– jadalnię. Nie dotyczy to zakładów pracy, w których
wykonywane są prace wyłącznie o charakterze biurowym. Obowiązek wydzielenia jadalni dotyczy również
pracodawców zatrudniających dwudziestu i mniej pracowników, jeżeli narażeni są na kontakt ze środkami
chemicznymi lub promieniotwórczymi, materiałami
biologicznie zakaźnymi albo przy pracach szczególnie
brudzących. W jadalni należy umieścić w widocznych
miejscach napisy lub znaki informujące o zakazie palenia tytoniu.
Stanowiska pracy powinny być urządzone stosownie do rodzaju wykonywanych na nich czynności oraz
psychofizycznych właściwości pracowników, przy czym
wymiary wolnej (nie zajętej przez urządzenia) powierzchni stanowiska pracy powinny zapewnić pracownikom
swobodę ruchu wystarczającą do wykonywania pracy
w sposób bezpieczny, z uwzględnieniem wymagań
ergonomii.
Stanowiska pracy, na których występuje ryzyko pożaru, wybuchu, upadku lub wyrzucenia przedmiotów albo
wydzielenia się substancji szkodliwych dla zdrowia lub
niebezpiecznych, powinny być zaopatrzone w urządzenia
ochronne, zapewniające ochronę pracowników przed
skutkami tego ryzyka.
Stanowiska pracy, na których wykonywane prace powodują występowanie czynników szkodliwych dla zdrowia
lub niebezpiecznych, powinny być usytuowane i zorganizowane w taki sposób, aby pracownicy zatrudnieni na innych
stanowiskach nie byli narażeni na te czynniki.
Na stanowiskach pracy należy zapewnić wynikającą
z technologii powierzchnię oraz odpowiednie urządzenia
pomocnicze przeznaczone na składowanie materiałów,
wyrobów, przyrządów, narzędzi i odpadów.
Na stanowiskach pracy nie wolno przechowywać
surowców, gotowych wyrobów, materiałów pomocniczych i odpadów w ilościach większych od wynikających
z potrzeb technologicznych, umożliwiających utrzymanie
22
ciągłości pracy na danej zmianie. Odpady produkcyjne
powinny być sukcesywnie usuwane.
Szmaty, tampony, trociny itp. materiały, nasycone lub
zanieczyszczone substancjami łatwo zapalnymi, utleniającymi się lub szkodliwymi dla zdrowia albo wydzielającymi
uciążliwe zapachy, należy przechowywać w zamkniętych
naczyniach z materiału niepalnego oraz co najmniej raz
na dobę usuwać z pomieszczeń pracy i niszczyć w sposób
określony w instrukcjach.
Do każdego stanowiska pracy powinno być zapewnione bezpieczne i wygodne dojście, przy czym jego
wysokość na całej długości nie powinna być mniejsza
w świetle niż 2 m. W przypadkach uzasadnionych
względami konstrukcyjnymi maszyn i innych urządzeń
technicznych dopuszcza się zmniejszenie wysokości
dojścia do 1,8 m przy jego odpowiednim zabezpieczeniu i oznakowaniu znakami bezpieczeństwa zgodnymi
z Polską Normą.
Przejścia między maszynami a innymi urządzeniami
lub ścianami przeznaczone tylko do obsługi tych urządzeń powinny mieć szerokość co najmniej 0,75 m; jeżeli
w przejściach tych odbywa się ruch dwukierunkowy,
szerokość ich powinna wynosić co najmniej 1 m.
Pracodawca zatrudniający pracowników niepełnosprawnych powinien zapewnić dostosowanie stanowisk
pracy oraz dojść do nich do potrzeb i możliwości tych pracowników, wynikających ze zmniejszonej sprawności.
Przy wykonywaniu pracy nie wymagającej stale pozycji stojącej należy zapewnić pracownikom możliwość
siedzenia. Przy wykonywaniu pracy wymagającej stale
pozycji stojącej lub chodzenia należy zapewnić pracownikom możliwość odpoczynku w pobliżu miejsca pracy
w pozycji siedzącej.
W określonych przypadkach pracodawca powinien także zapewnić pracownikom pomieszczenia przeznaczone
do wypoczynku. Dotyczy to głównie sytuacji, w których są
one niezbędne ze względu na bezpieczeństwo i zdrowie
pracowników (wymóg zapewnienia takich pomieszczeń
określony jest w Dyrektywie Wspólnot Europejskich
89/654/EWG), szczególnie wtedy, gdy:
– wykonywana praca wymaga stosowania indywidualnych środków ochrony układu oddechowego;
– prace okresowe, w szczególności montażowe, konserwacyjne i remontowe, są wykonywane przez pracowników w pomieszczeniach ciasnych lub niskich, nie
spełniających wymagań określonych w rozporządzeniu
dla pomieszczeń stałej pracy (dotyczących minimalnej
wysokości, powierzchni i objętości pomieszczenia);
– praca wykonywana jest w pomieszczeniach, w których
temperatura spowodowana procesami technologicznymi jest stale wyższa niż 30°C (303 K).
Pomieszczenia przeznaczone do wypoczynku powinny
być wyposażone w stoły oraz krzesła z oparciami, spełniające wymagania ergonomii. Liczba miejsc siedzących
powinna być nie mniejsza niż jedno miejsce na pięciu pracowników korzystających z pomieszczenia, zatrudnionych
na najliczniejszej zmianie. Odległość od najdalszego
stanowiska pracy do pomieszczenia przeznaczonego do
wypoczynku nie powinna przekraczać 75 m.
W pomieszczeniach przeznaczonych do wypoczynku
należy zapewnić przynajmniej dwukrotną wymianę powietrza w ciągu godziny.
Pomieszczenia do wypoczynku dla pracowników
wykonujących prace w pomieszczeniach, w których temperatura spowodowana procesami technologicznymi jest
stale wyższa niż 30°C, powinny być klimatyzowane (nie
dotyczy to pomieszczeń przeznaczonych do wypoczynku
dla pracowników zatrudnionych w podziemnych zakładach
górniczych). Jako pomieszczenia przeznaczone do wypoczynku mogą być wykorzystane jadalnie, o ile spełniają
wymagania określone wcześniej.
Pracownikom zatrudnionym w warunkach, o których
mowa wyżej (przy których pracodawca powinien zapewnić
pomieszczenia do wypoczynku), należy stworzyć możliwość umycia ciała – szczególnie w ciepłej porze roku
– poprzez umieszczenie w pobliżu pomieszczeń pracy
natrysków ręcznych na giętkich przewodach, z doprowadzeniem zimnej i ciepłej wody.
23
IV
Organizacja stanowisk pracy
IV.1.
UWAGI OGÓLNE
Wyposażenie stanowiska roboczego powinno być przygotowane w taki sposób, aby pracownik nie był zmuszony do wykonywania zbędnych ruchów. W przypadku obsługi obrabiarki,
np. tokarki, przedmiot do obróbki, który tokarz obejmuje lewą
ręką, powinien znajdować się z lewej strony tokarki. Natomiast
przedmioty, którymi tokarz często posługuje się w pracy, np.
narzędzia pomiarowe, klucze itp., powinny znajdować się w zasięgu jego prawej ręki. Szafkę narzędziową należy więc ustawić
z prawej strony. Przedmioty i narzędzia używane najczęściej
powinny znajdować się najbliżej, natomiast te używane rzadziej mogą być położone nieco dalej. Po prawej stronie powinno być także miejsce na gotowe elementy oraz odpadki. Na
stanowisku pracy należy unikać obciążeń statycznych, które
są znacznie groźniejsze od obciążeń dynamicznych.
W organizacji stanowiska pracy, obok temperatury
i innych parametrów, ważną rolę odgrywa poziom hałasu
i oświetlenie.
Hałas i oświetlenie
Pomiaru hałasu należy dokonywać:
– na stanowiskach pracy w przemyśle, wewnątrz środków transportowych itd.;
– w pomieszczeniach budynków, na miejscach pasażerów wewnątrz środków transportu itd.;
– na zewnątrz budynków w miejscach wypoczynku itd.
Wyniki pomiarów można wykorzystywać:
– do ogólnej informacji o warunkach akustycznych;
– do porównania zmierzonych wartości parametru
hałasu z wartościami dopuszczalnymi określonymi
w normach sanitarnych, Polskich Normach i innej
dokumentacji normatywno-technicznej;
– do oceny efektywności planowanych i zrealizowanych
przedsięwzięć zmniejszających hałas w pomieszczeniach i środowisku.
W wyniku pomiarów powinny być określone podstawowe parametry akustyczne niezbędne do oceny hałasu. Dopuszcza się także określenie innych dodatkowych
parametrów hałasu i warunków akustycznych.
Parametry akustyczne hałasu w miejscach przebywania ludzi to:
– poziom dźwięku A, zmierzony zgodnie z zadaną metodą pomiaru;
– poziom ciśnienia akustycznego;
– rozkład poziomu dźwięku A w czasie i przestrzeni,
jeżeli jest to potrzebne;
– równoważne poziomy dźwięku A dla hałasów nie ustalonych w przedziałach czasowych określonych w Polskich
1
1
2
3
2
3
6
5
4
1. Obrabiarka
2. Miejsce na półwyroby
3. Miejsce na klucze
5
1. Prasa
4. Miejsce na wyroby gotowe
2. Stół na półwyroby
5. Pojemnik na odpadki
3. Pojemnik na wyroby (wytłoczki)
6. Miejsce dla obsługującego maszynę
4. Pojemnik na odpadki
Rys. 2. Przykładowa organizacja stanowiska roboczego
obróbki skrawaniem (np. tokarza)
5. Miejsce dla pracownika
26
4
Rys. 3. Przykładowa organizacja stanowiska roboczego przy prasie
–
–
–
–
Normach dla poszczególnych rodzajów maszyn i środowiska; dopuszcza się dodatkowo określenie poziomu
równoważnego według innych wzorów.
Definicje:
hałas ustalony – jest to hałas, którego poziom dźwięku
A mierzony w określonym miejscu zmienia się podczas
obserwacji nie więcej niż o 5 dB;
hałas nie ustalony – jest to hałas, którego poziom
dźwięku A mierzony w określonym miejscu zmienia
się podczas obserwacji więcej niż o 5 dB;
hałas impulsowy – jest to hałas składający się z jednego lub wielu zdarzeń dźwiękowych, każde o czasie
trwania mniejszym niż 1 s;
poziom ciśnienia akustycznego L, w dB – jest określony wzorem:
2
§ p ·
L 10 lg¨¨ ¸¸ © p0 ¹
gdzie:
p – ciśnienie akustyczne (Pa),
p0 = 20 μPa – ciśnienie akustyczne odniesienia;
– poziom dźwięku A, LA, w dB – jest to poziom ciśnienia
akustycznego skorygowany według charakterystyki
częstotliwościowej A;
– poziom dźwięku C, Lc, w dB – jest to poziom ciśnienia
akustycznego skorygowany według charakterystyki
częstotliwościowej C;
– maksymalny poziom dźwięku A, LA max, w dB – jest to
maksymalna wartość skuteczna poziomu dźwięku A,
występująca w czasie obserwacji;
– szczytowy poziom dźwięku C, Lcpeak, w dB – jest
to maksymalna wartość chwilowa poziomu dźwięku C występująca w czasie obserwacji.
Dopuszczalne wartości hałasu ze względu na ochronę słuchu obowiązujące jednocześnie:
– Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dnia pracy nie powinien przekraczać 85 dB,
a odpowiadająca mu ekspozycja dzienna nie może
być wyższa niż 3,64 x 103 Pa2 x s.
– W przypadku hałasu oddziałującego na organizm
człowieka w sposób nierównomierny w poszczególnych
dniach tygodnia poziom ekspozycji na hałas odniesiony do tygodnia pracy nie powinien przekraczać
85 dB, a odpowiadająca mu ekspozycja tygodniowa
nie powinna przekraczać 18,2 x 103 Pa2 x s.
– Maksymalny poziom dźwięku A nie powinien przekraczać wartości 115 dB.
– Szczytowy poziom dźwięku C nie powinien przekraczać
135 dB.
Wartość progu działania w przypadku hałasu dla
poziomu ekspozycji odniesionego do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub poziomu ekspozycji na
hałas odniesionego do tygodnia pracy wynosi 80 dB.
Dopuszczalne wartości hałasu, ze względu na możliwość realizacji przez pracownika jego podstawowych
zadań, obowiązujące jednocześnie, są następujące:
– W kabinach bezpośredniego sterowania bez łączności telefonicznej, w laboratoriach ze źródłami hałasu, w pomieszczeniach z maszynami i urządzeniami
liczącymi, maszynami do pisania, dalekopisami
i w innych pomieszczeniach o podobnym przeznaczeniu: 75 dB.
Lp.
Rodzaj wnętrz, zadania lub czynności
Em [lx]
UGRL
Ra
1.
Kucie swobodne
200
25
60
2.
Kucie matrycowe
300
25
60
3.
Spawanie
300
25
60
4.
Zgrubna i średnia obróbka mechaniczna; tolerancja obróbki ≥ 0,1 mm
300
22
60
5.
Precyzyjna obróbka mechaniczna, szlifowanie; tolerancja obróbki < 0,1 mm
500
19
60
6.
Trasowanie, kontrola
750
19
60
7.
Produkcja narzędzi, wyrób sprzętu do skrawania
750
19
60
8.
Montaż:
– zgrubny,
– średni,
– dokładny,
– precyzyjny
200
300
500
750
25
25
22
19
80
80
80
80
9.
Przygotowanie powierzchni, malowanie
750
25
80
10.
Wyrób narzędzi, wzorników, szablonów, przyrządów do obróbki, mechanika
precyzyjna, mikromechanika
1000
19
80
11.
Segregowanie, kopiowanie dokumentów
300
19
80
12.
Pisanie ręczne, pisanie na maszynie, czytanie i obsługiwanie klawiatury
komputera, przetwarzanie danych
500
19
80
13.
Kreślenie
750
16
80
14.
Stanowiska projektowania wspomagane komputerowo
500
19
80
15.
Sale posiedzeń i konferencyjne
500
19
80
Uwagi
Zaleca się
oświetlenie
regulowane
Tabela XIII. Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Miejsca pracy we wnętrzach (dodatkowe informacje podano w załącznikach na s. 169-171)
Objaśnienia: Em – natężenie oświetlenia; UGRL – ujednolicona ocena olśnienia, w skład której wchodzi m.in. luminancja tła, luminancja świecących części oprawy
świetlnej, położenie oprawy względem wzroku; Ra – wskaźnik oddawania barw, którego maksymalna wartość wynosi 100
27
– W kabinach dyspozytorskich, obserwacyjnych i zdalnego sterowania z łącznością telefoniczną używaną
w procesie sterowania, w pomieszczeniach do wykonywania prac precyzyjnych i w innych pomieszczeniach
o podobnym przeznaczeniu: 65 dB.
– W pomieszczeniach administracyjnych, biur projektowych, do prac teoretycznych, opracowania danych
i innych, o podobnym przeznaczeniu: 55 dB.
IV.2.
ORGANIZACJA PRACY
DLA WYBRANEGO STANOWISKA
– SPAWACZA
Wymagania dotyczące pracownika:
– Prace spawalnicze powinny być wykonywane przez
osoby posiadające „Zaświadczenie o ukończeniu
szkolenia” albo „Świadectwo egzaminu spawacza” lub
„Książkę spawacza”, wystawiane w trybie określonym
w odrębnych przepisach i Polskich Normach. Osoby
wykonujące: ręczne cięcie termiczne, zgrzewanie,
ręczne lutowanie, zmechanizowane i automatyczne
wykonywanie prac spawalniczych powinny wykazać
się co najmniej zaświadczeniem o ukończeniu szkolenia w zakresie określonym w odrębnych przepisach
i Polskich Normach.
– Pracownik powinien poddać się wymaganym dla danego stanowiska badaniom lekarskim.
– Pracownik powinien przejść wymagane szkolenie z zakresu BHP – wstępne ogólne, wstępne stanowiskowe
i okresowe (zgodnie z harmonogramem).
Wymagania dotyczące spawalni
i stanowisk spawalniczych
Przez spawalnię rozumie się odpowiednio przystosowane pomieszczenie lub wydzieloną część pomieszczenia, w którym są zlokalizowane stałe stanowiska
spawalnicze. Spawalnia powinna być wykonana zgodnie
z obowiązującymi ogólnymi przepisami techniczno-budowlanymi, ochrony przeciwpożarowej, bezpieczeństwa
i higieny pracy.
Ściany i strop spawalni oraz wnętrza kabiny spawalniczej powinny być pomalowane farbami matowymi.
Ścianki lub parawany kabiny spawalniczej powinny być
wykonane z materiału niepalnego lub trudno zapalnego,
tłumiącego szkodliwe promieniowanie optyczne. Powinny one mieć wysokość co najmniej 2 m, z zachowaniem
szczeliny wentylacyjnej przy podłodze. W spawalni na
każdego pracownika najliczniejszej zmiany powinno
przypadać co najmniej 15 m3 wolnej objętości pomieszczenia, nie zajętej przez urządzenia i sprzęt. Wysokość
pomieszczenia spawalni powinna wynosić co najmniej
3,75 m. Na każde stanowisko spawalnicze powinny przypadać co najmniej 2 m2 wolnej powierzchni podłogi, nie
zajętej przez urządzenia i sprzęt. Podłoga w spawalni
28
i na stanowisku spawalniczym powinna być wykonana
z materiałów niepalnych. Pomieszczenia spawalni
powinny być wyposażone w wentylację zapewniającą
skuteczne usuwanie zanieczyszczeń szkodliwych dla
zdrowia. Stałe stanowisko spawalnicze, na którym istnieje możliwość emisji szkodliwych pyłów i gazów, pracodawca powinien wyposażyć w instalację wentylacji
stanowiskowej. Stosowanie w spawalni stacjonarnych
urządzeń do podgrzewania przedmiotów przed lub po
poddaniu ich procesom spawalniczym jest dopuszczalne pod warunkiem, że urządzenia te będą wyposażone
w wentylację miejscową. Stałe stanowisko spawalnicze
powinno być wyposażone w stół spawalniczy i (lub) odpowiednie oprzyrządowanie, umożliwiające bezpieczne
wykonanie prac spawalniczych. Zgodnie z obowiązującą
normą natężenie oświetlenia na stanowisku spawacza
powinno wynosić min. 300 lx.
Na stałym stanowisku spawalniczym przedmioty
o dużych wymiarach lub o masie ponad 25 kg powinny
być przemieszczane za pomocą urządzeń do transportu
pionowego lub poziomego. Stanowisko spawalnicze, na
którym są stosowane ręczne palniki gazowe, powinno być
wyposażone w:
– osprzęt umożliwiający bezpieczne odłożenie lub zawieszenie palnika,
– naczynie z wodą do okresowego lub awaryjnego schładzania palnika.
Stanowisko spawalnicze, na którym są stosowane
ręczne uchwyty spawalnicze, powinno być wyposażone
w osprzęt umożliwiający bezpieczne odłożenie lub zawieszenie uchwytu. Stanowisko spawalnicze do spawania
łukowego elektrodami otulonymi powinno być wyposażone
w pojemnik na resztki (ogarki) elektrod. W spawalni i na
stanowisku spawalniczym nie powinny być przechowywane materiały łatwo palne. Stanowiska, na których
wykonywane są prace spawalnicze powodujące rozprysk
iskier, żużla lub gorących cząstek stałych, powinny być
zabezpieczone przed możliwością wywołania pożaru
w strefie rozprysku, z uwzględnieniem przestrzeni poniżej
stanowiska spawalniczego. Rozmieszczenie wyposażenia
oraz obrabianych przedmiotów powinno umożliwiać szybkie i bezpieczne opuszczenie stanowiska spawalniczego
przez pracowników.
Zasilanie stanowiska spawalniczego w gazy może
następować z generatorów gazów, przenośnych wytwornic
acetylenu, butli, baterii bądź wiązek butli, rurociągów gazowych. Na stałym stanowisku spawalniczym niedopuszczalne jest stosowanie przenośnych wytwornic acetylenu.
Butle do gazów stosowanych w spawalnictwie powinny
odpowiadać pod względem budowy, stanu technicznego,
barwy, zezwoleń na eksploatację, składowania i transportu wymaganiom określonym w odrębnych przepisach
i Polskich Normach. W spawalni mającej nie więcej niż
10 stanowisk spawalniczych, na których są stosowane
gazy palne, dopuszcza się indywidualne wyposażenie
każdego stanowiska w butle niezbędne do prowadzenia
procesu technologicznego oraz w jedną zapasową butlę
każdego rodzaju gazu stosowanego na tym stanowisku.
Butle zapasowe powinny być przechowywane w wyodrębnionych pomieszczeniach wykonanych z materiałów
niepalnych bądź w wydzielonych miejscach spawalni,
wyraźnie oznakowanych i zabezpieczonych. W spawalni
mającej ponad 10 stanowisk spawalniczych, na których
są stosowane gazy palne, zaopatrzenie w te gazy powinno odbywać się z instalacji centralnego zasilania.
W każdym przypadku zasilania urządzenia spawalniczego gazem pobieranym ze źródła, w którym ciśnienie
gazu jest zmienne lub większe niż znamionowe ciśnienie
zasilania odbiornika, w punkcie poboru należy stosować
reduktor ciśnienia. Węże do gazów powinny być stosowane
zgodnie z ich przeznaczeniem, rodzajem gazu i ciśnieniem znamionowym. W przypadku mieszanek gazowych
należy stosować wąż odpowiedni do gazu dominującego
w mieszance.
Minimalna długość węży spawalniczych powinna
wynosić co najmniej 5 m, a maksymalna, mierzona
od punktu pomiaru ciśnienia do punktu odbioru gazu
(palnika), nie powinna przekraczać 20 m. W razie potrzeby zastosowania dłuższych węży ciśnienie zasilania
powinno być skorygowane o spadki ciśnienia występujące w wężu.
Dopuszczalne jest przedłużanie węży, pod warunkiem zastosowania znormalizowanych dwuzłączek
metalowych o średnicy zgodnej ze średnicą znamionową węża. Minimalna długość każdego z łączonych
odcinków węży powinna wynosić co najmniej 4 m.
Szczelność i wytrzymałość eksploatowanych węży powinny
być kontrolowane w okresach ustalonych stosownie do warunków eksploatacji, lecz nie rzadziej niż raz na kwartał.
W przypadku zasilania urządzenia spawalniczego
gazem palnym pobieranym z baterii butli, z wiązki butli,
z generatora gazu lub z rurociągu w każdym punkcie poboru gazu powinien być stosowany bezpiecznik.
Wymagania dotyczące prac spawalniczych
Przy użytkowaniu elektrycznych urządzeń spawalniczych
i osprzętu należy w szczególności przestrzegać następujących wymagań bezpieczeństwa:
– Prace związane z instalowaniem, demontażem,
naprawami i przeglądami elektrycznych urządzeń
spawalniczych powinni wykonywać pracownicy mający
uprawnienia określone w odrębnych przepisach.
– Połączenie kilku spawalniczych źródeł energii nie
powinno powodować przekroczenia, w stanie bez obciążenia, dopuszczalnego napięcia między obwodami
wyjściowymi połączonych źródeł energii.
– Obwód prądu spawania nie powinien być uziemiony,
z wyjątkiem przypadków, gdy przedmioty spawane są
połączone z ziemią.
– Przewody spawalnicze łączące przedmiot spawany ze
źródłem energii powinny być połączone bezpośrednio
z tym przedmiotem lub oprzyrządowaniem, jak najbliżej miejsca spawania.
– Poziom cieczy w bezpieczniku wodnym powinien być
sprawdzany każdorazowo przed rozpoczęciem pracy i po każdym cofnięciu się płomienia do palnika,
a w ruchu ciągłym – co najmniej raz w ciągu zmiany.
– Niedopuszczalne jest dokonywanie jakichkolwiek zmian
w określonych przez producenta ustawieniach układów
regulacji ciśnienia i zaworów bezpieczeństwa.
Przy użytkowaniu butli z gazami należy w szczególności
przestrzegać następujących wymagań bezpieczeństwa:
– Transport i magazynowanie butli powinny odbywać
się zgodnie z zasadami określonymi w odrębnych
przepisach.
– Ręczne przetaczanie butli jest dopuszczalne tylko
w obrębie stanowiska spawalniczego.
– Butle powinny być ustawiane w pozycji pionowej lub
zbliżonej do pionowej, zaworem do góry, i zabezpieczone przed przewróceniem się.
– Butle powinny być chronione przed nagrzaniem do
temperatury przekraczającej 35°C oraz przed bezpośrednim oddziaływaniem płomienia, iskier i gorących
cząstek stałych.
– Butle z gazami palnymi cięższymi od powietrza nie powinny być użytkowane i przechowywane w miejscach
usytuowanych poniżej poziomu terenu, a zwłaszcza
w pobliżu kanałów i studzienek; ograniczenia te nie
odnoszą się do butli zintegrowanych z palnikiem.
– Zawory butli z pokrętłami powinny być otwierane bez użycia narzędzi; do otwierania i zamykania zaworu butli bez
pokrętła powinien być stosowany odpowiedni klucz.
– Naprawy butli, w tym naprawa zaworów, powinny być
wykonywane przez osoby posiadające uprawnienia
określone w odrębnych przepisach.
Podczas wykonywania prac spawalniczych niedopuszczalne jest zawieszanie przewodów i węży spawalniczych
na ramionach lub kolanach oraz prowadzenie ich bezpośrednio przy innych częściach ciała.
Prace spawalnicze na zbiornikach i rurociągach po
środkach chemicznych i innych, stwarzających zagrożenie
dla życia lub zdrowia ludzi i środowiska, z wyjątkiem robót
gazoniebezpiecznych na czynnych gazociągach przesyłowych pod ciśnieniem, mogą być podjęte wyłącznie po
dokładnym oczyszczeniu zbiorników i rurociągów z tych
środków.
29
V
Czynniki zagrożenia
środowiska pracy
V.1.
PODZIAŁ CZYNNIKÓW
ŚRODOWISKA PRACY
Z punktu oddziaływania na organizm człowieka czynniki te dzieli się na: niebezpieczne, szkodliwe lub
uciążliwe.
Czynnik niebezpieczny to taki, którego oddziaływanie może doprowadzić do urazu lub innego istotnego,
natychmiastowego pogorszenia stanu zdrowia człowieka lub jego śmierci.
Czynnik szkodliwy to taki, którego oddziaływanie
może prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia człowieka.
Czynnik uciążliwy nie stanowi wprawdzie zagrożenia
dla życia i w zasadniczy sposób nie prowadzi do pogorszenia stanu zdrowia, lecz utrudnia pracę i wpływa na
zmniejszenie jej wydajności.
W zależności od poziomu oddziaływania (natężenia lub
stężenia) albo innych warunków czynnik uciążliwy może
stać się szkodliwym, a szkodliwy – niebezpiecznym.
Czynniki niebezpieczne
Do czynników niebezpiecznych (urazowych) zaliczamy
m.in.:
– poruszające się maszyny i mechanizmy;
– ruchome części maszyn, urządzeń lub narzędzi;
– przemieszczające się materiały, wyroby i półwyroby;
– przemieszczające się osoby;
– powierzchnie, na których możliwy jest upadek osób;
– położenie stanowiska pracy w stosunku do powierzchni
ziemi lub podłogi pomieszczenia, tj. różnice poziomów;
– poruszające się środki transportu;
– spadające przedmioty i materiały, tąpnięcia;
– ograniczone przestrzenie (dojścia, przejścia);
– prąd elektryczny;
– gorące powierzchnie;
– zimne powierzchnie;
– ostrza, ostre krawędzie, wystające i chropowate elementy przedmiotów, wyrobów, urządzeń, narzędzi;
– naruszenie konstrukcji;
– wysoką temperaturę;
32
–
–
–
–
–
–
otwarty ogień;
niską temperaturę;
ciśnienie gazów;
pożar;
wybuch;
płyny (ciśnienie, zalanie, zatopienie).
Czynniki szkodliwe i uciążliwe
A. Czynniki fizyczne:
– mikroklimat;
– hałas ustalony i nieustalony, hałas infradźwiękowy
i ultradźwiękowy;
– wibracja (ogólna i miejscowa);
– promieniowanie świetlne (widzialne, podczerwień
nadfiolet);
– promieniowanie jonizujące (głównie promienie
Roentgena i promienie gamma);
– promieniowanie laserowe;
– pole elektromagnetyczne;
– pyły przemysłowe.
B. Czynniki chemiczne:
– toksyczne (np. alkohol metylowy, chlor, związki
ołowiu i rtęci);
– duszące (np. tlenek węgla, siarkowodór, cyjanowodór);
– drażniące (np. kleje, rozpuszczalniki, detergenty);
– żrące (np. kwasy i zasady);
– uczulające (np. związki chromu i niklu, formalina,
fenol, rozpuszczalniki, detergenty);
– rakotwórcze (np. azbest, pył drewna twardego);
– mutagenne (np. benzen, formalina, niektóre barwniki);
– upośledzające funkcje rozrodcze (np. ołów i jego
związki, rtęć i jego związki, dwusiarczek węgla).
Przenikanie tych czynników do organizmu odbywa
się poprzez: drogi oddechowe, przewód pokarmowy oraz
skórę.
C. Czynniki biologiczne:
– mikroorganizmy zwierzęce i roślinne (np. bakterie,
wirusy, grzyby) oraz wytwarzane przez nie toksyny;
– makroorganizmy zwierzęce i roślinne (np. robaki
pasożytnicze, owady, gryzonie).
D. Czynniki psychofizyczne:
– obciążenie fizyczne pracą (statyczne i dynamiczne);
– obciążenie psychonerwowe (stres).
V.2.
METODY OGRANICZENIA
LUB LIKWIDACJI WPŁYWU
CZYNNIKÓW NIEBEZPIECZNYCH,
SZKODLIWYCH I UCIĄŻLIWYCH,
WYSTĘPUJĄCYCH
W ŚRODOWISKU PRACY
A. Eliminacja źródeł tych czynników poprzez:
– dobór odpowiednich procesów technologicznych;
– dobór odpowiednich nośników energii i procesów
spalania;
– dobór odpowiednich maszyn, urządzeń i środków
transportu;
– dobór takich surowców i prefabrykatów, które są
nieszkodliwe lub mało szkodliwe dla zdrowia człowieka;
– dobór odpowiednich zabezpieczeń ograniczających
działanie na człowieka dużych lub niebezpiecznych
energii (prądu elektrycznego, promieniowania itd.).
B. Przygotowanie ergonomicznych stanowisk pracy poprzez dostosowanie warunków i procesów pracy do
możliwości pracownika, w szczególności przez odpowiednie projektowanie i organizowanie stanowisk pracy, dobór maszyn i innych urządzeń technicznych oraz
narzędzi pracy, a także metod produkcji – z uwzględnieniem zmniejszenia jej uciążliwości. Dotyczy to
zwłaszcza pracy monotonnej i w ustalonym z góry
tempie, poprzez dążenie do ograniczenia negatywnego
wpływu takiej pracy na zdrowie pracowników.
C. Ograniczenie skuteczności czynników w wyniku osłonięcia źródła, poprzez:
– hermetyzację procesów technologicznych;
– stosowanie różnego typu osłon itp.
D. Ograniczenie oddziaływania czynników wskutek odsunięcia pracownika z obszaru ich oddziaływania,
poprzez:
– automatyzację (zdalne sterowanie) i robotyzację
(zastąpienie człowieka przez roboty);
– optymalne rozmieszczenie stanowisk pracy względem źródeł groźnych czynników;
– rotację pracowników i skrócenie czasu ich przebywania na zagrożonym stanowisku.
E. Ograniczenie wpływu czynników na zdrowie pracownika w wyniku stosowania ochron osobistych,
a w szczególności poprzez:
– właściwy dobór, prawidłowe stosowanie i odpowiednią konserwację;
– wycofanie ich z użycia zgodnie z instrukcją producenta.
F. Ograniczenie wpływu tych czynników, dzięki zastosowaniu ochron zbiorowych, poprzez:
– stosowanie środków uniemożliwiających przenikanie emitowanych czynników na stanowiska
pracy;
– stosowanie różnego typu barierek ochronnych.
Ochrony zbiorowe powinny mieć priorytet przed
środkami ochrony indywidualnej.
G. Ograniczenie zagrożeń spowodowanych zachowaniem
ludzi, poprzez:
– zachowanie szczególnej uwagi i ostrożności;
– zachowanie czystości i porządku w miejscu pracy;
– właściwą organizację pracy;
– prowadzenie wymaganych szkoleń, również z dziedziny BHP;
– przestrzeganie wymagań instrukcji stanowiskowych, dokumentacji techniczno-ruchowej i przyjętych procedur;
– stosowanie się przez pracowników do znaków
i sygnałów bezpieczeństwa;
– przestrzeganie norm podnoszenia i przenoszenia
ciężarów;
– włączanie pracowników do działań w zakresie
usprawnienia własnego stanowiska pracy;
– wyrabianie postawy zaangażowania i motywacji do
pracy;
– podnoszenie kwalifikacji kadry kierowniczej w zakresie metod kształtowania stosunków międzyludzkich;
– opracowanie przejrzystych regulaminów wynagradzania oraz karania pracowników;
– higieniczny tryb życia.
33
VI
Badania i pomiary
czynników szkodliwych
dla zdrowia
Pomiary przeprowadza się w przypadku występowania
w środowisku pracy czynnika o działaniu rakotwórczym
lub mutagennym:
– co najmniej raz na 3 miesiące, przy stwierdzeniu
w ostatnio przeprowadzonym badaniu lub pomiarze
stężenia czynnika rakotwórczego lub mutagennego
powyżej 0,5 wartości najwyższego dopuszczalnego
stężenia określonego w przepisach wydanych na
podstawie Kodeksu pracy;
– co najmniej raz na 6 miesięcy, przy stwierdzeniu
w ostatnio przeprowadzonym badaniu lub pomiarze
stężenia czynnika rakotwórczego lub mutagennego
powyżej 0,1 do 0,5 wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia określanego w przepisach wydanych na
podstawie Kodeksu pracy;
– w każdym przypadku wprowadzenia zmiany w warunkach występowania tego czynnika.
Jeżeli w środowisku pracy występuje inny czynnik
szkodliwy dla zdrowia niż określony wyżej, wtedy badania i pomiary przeprowadza się:
– co najmniej raz w roku, przy stwierdzeniu w ostatnim
przeprowadzonym badaniu lub pomiarze stężenia lub
natężenia czynników powyżej 0,5 wartości najwyższego
dopuszczalnego stężenia lub natężenia określonego
w przepisach;
– co najmniej raz na dwa lata, przy stwierdzeniu w ostatnio przeprowadzonym badaniu lub pomiarze stężenia
lub natężenia czynnika szkodliwego dla zdrowia powyżej 0,1 do 0,5 wartości najwyższego dopuszczalnego
stężenia lub natężenia określonego w przepisach;
– w każdym przypadku wprowadzenia zmiany w warunkach występowania tego czynnika;
36
– w przypadku występowania w środowisku pracy
szkodliwego dla zdrowia czynnika chemicznego, dla
którego określono wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia pułapowego, przeprowadza się pomiary
ciągłe tego czynnika.
Jeżeli wyniki dwóch ostatnio przeprowadzonych
badań i pomiarów nie przekroczyły 0,1 wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia lub natężenia określonego w przepisach, a w procesie technologicznym
lub w warunkach występowania danego czynnika nie
dokonała się zmiana mogąca wpływać na wysokość stężenia lub natężenia czynnika szkodliwego dla zdrowia,
badań i pomiarów nie przeprowadza się.
Wyniki wykonywanych pomiarów i badań pracodawca
wpisuje na bieżąco do rejestru wyników badań i pomiarów
czynników szkodliwych dla zdrowia występujących na
stanowisku pracy oraz do kart pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia. Rejestry oraz karty przechowywane
są przez okres 40 lat, licząc od daty ostatniego wpisu,
a wyniki badań i pomiarów przechowuje się przez okres
3 lat, licząc od daty ostatniego wpisu.
W przypadku likwidacji zakładu pracy pracodawca
niezwłocznie przekazuje rejestr oraz kartę właściwemu
miejscowo państwowemu inspektorowi sanitarnemu
(w jednostkach organizacyjnych podległych ministrowi
obrony narodowej, w policji, Państwowej Straży Pożarnej, Straży Granicznej, jednostkach wojskowych podległych ministrowi spraw wewnętrznych i administracji
oraz w jednostkach organizacyjnych Urzędu Ochrony
Państwa – właściwemu państwowemu inspektorowi
sanitarnemu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji).
VII
Lista kontrolna zagrożeń
– czynników środowiska
pracy występujących
na stanowisku
Lista kontrola zagrożeń podana w tabeli XIV powinna
ułatwić nam ustalenie zagrożeń występujących na
konkretnym stanowisku pracy. Ustalając zagrożenia na
poszczególnych stanowiskach, opierano się tutaj głównie na Polskiej Normie PN-80-Z-08052, odpowiednio ją
uzupełniając. To oczywiście nie są jeszcze wszystkie
zagrożenia, które mogą pojawić się na stanowiskach
pracy. Osoby oceniające ryzyko mają jednak w tym
względzie odpowiednią wiedzę, dotyczącą stanowisk,
które oceniają.
Określając zagrożenia i czas narażenia na nie
pracownika, możemy ocenić ryzyko zawodowe na
stanowisku, wykorzystując jedną z metod podanych
i omówionych w tej pracy. W następnej kolejności przystępujemy do dokumentacji oceny ryzyka zawodowego,
zgodnie z tabelą XV (s. 42).
Lp.
Czy w czasie pracy występuje (może wystąpić) wymienione zagrożenie?
Czy w czasie pracy występuje (może wystąpić)
wymienione zdarzenie?
1.
Obciążenie fizyczne – dynamiczne. Wysiłek
fizyczny
Przeciążenie układu kostno-stawowego
2.
Obciążenie fizyczne – statyczne
Praca w wymuszonej pozycji ciała, przeciążenie
układu kostno-stawowego
3.
Obciążenie narządu głosu
Przeciążenie strun głosowych
4.
Wybuch
5.
Pożar
6.
Poruszające się (przemieszczające się)
maszyny i mechanizmy. Inne ruchome i stałe
obiekty
Uderzenie, potrącenie, przygniecenie przez
ruchome obiekty, wypadek komunikacyjny
7.
Ruchome elementy maszyn i urządzeń
Uderzenie, pochwycenie przez ruchome elementy
maszyn i urządzeń
8.
Przemieszczające się wyroby, półwyroby,
materiały, narzędzia i inne przedmioty
Uderzenie, potrącenie, przygniecenie przez wyroby, półwyroby, materiały, inne przedmioty
9.
Powierzchnie, na których możliwy jest
upadek
Upadek na tym samym poziomie
10.
Różnica poziomów
Upadek na niższy poziom
11.
Naruszenie konstrukcji
12.
Obrywanie się ziemi, mas skalnych, tąpnięcia
13.
Ostrza, ostre krawędzie, wystające i chropowate elementy
14.
Ograniczone przestrzenie (dojścia, przejścia,
dostęp)
Uderzenie się o nieruchome przedmioty
15.
Wysoka temperatura, gorące powierzchnie
(wyroby, elementy wyrobów itp.)
Oparzenie termiczne, przegrzanie organizmu
16.
Niska temperatura, zimne powierzchnie
(elementy)
Zetknięcie z zimnymi powierzchniami, wyziębienie organizmu
17.
Hałas
18.
Wibracje
19.
Infradźwięki
Tabela XIV. Lista kontrolna zagrożeń
38
Czy w czasie
pracy występuje
(może wystąpić)?
TAK
Czas
narażenia
cd. tabeli XIV
Lp.
Czy w czasie pracy występuje (może wystąpić) wymienione zagrożenie?
Czy w czasie pracy występuje (może wystąpić)
wymienione zdarzenie?
20.
Ultradźwięki
21.
Nadmierny ruch powietrza
22.
Zmienne warunki atmosferyczne
23.
Nieodpowiedni mikroklimat
24.
Płyny
Ciśnienie, zalanie, zatopienie
25.
Nieodpowiednie oświetlenie (niskie natężenie, luminancja, olśnienie, nieodpowiedni
kontrast, tętnienie strumienia)
Przeciążenie narządu wzroku
26.
Nieodpowiednie wyświetlanie obrazu
na monitorze
Przeciążenie narządu wzroku
27.
Promieniowanie jonizujące
28.
Promieniowanie laserowe
29.
Promieniowanie nadfioletowe
30.
Promieniowanie podczerwone
31.
Pola elektromagnetyczne
32.
Pole elektrostatyczne
33.
Elektryczność statyczna
34.
Prąd elektryczny
Porażenie prądem elektrycznym,
oparzenia termiczne
35.
Pyły i odpryski materiału
Zapylenie
36.
Dymy
37.
Ciśnienie gazów
38.
Czynniki chemiczne – duszące
39.
Czynniki chemiczne – toksyczne
Zatrucia
40.
Czynniki chemiczne – drażniące
Podrażnienie
41.
Czynniki chemiczne – uczulające
Uczulenie
42.
Czynniki chemiczne – żrące
Oparzenie chemiczne
43.
Czynniki chemiczne – rakotwórcze
44.
Czynniki chemiczne – mutagenne
45.
Czynniki chemiczne – upośledzające funkcje
rozrodcze
46.
Czynniki biologiczne (mikroorganizmy) – wirusy, bakterie, riketsje, grzyby, inne
47.
Toksyny lub alergeny wytworzone przez
mikroorganizmy
48.
Czynniki biologiczne (makroorganizmy) – robaki pasożytnicze, owady, gryzonie, inne
49.
Obciążenie umysłu
Praca wymagająca dużego wysiłku umysłowego
50.
Niedociążenie percepcyjne
Praca, przy której może wystąpić zaśnięcie osoby
51.
Przeciążenie percepcyjne
Praca, w czasie której występuje monotypia
ruchów
Czy w czasie
pracy występuje
(może wystąpić)?
TAK
Czas
narażenia
Infekcje chorobowe
Praca, w czasie której występuje monotonia
52.
Obciążenie emocjonalne (psychonerwowe)
Stres zawodowy
53.
Agresja osób, broń
Napad rabunkowy, uderzenie przez osoby,
postrzelenie (samopostrzelenie)
54.
Agresja zwierząt
Pogryzienie
55.
Inne
39
VIII
Dokumentowanie oceny
ryzyka zawodowego
W rozporządzeniu zmieniającym Rozporządzenie MP i PS
z dn. 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2007 r., nr 49,
poz. 330) określono wymagania, jakie powinien spełniać
dokument podsumowujący ocenę ryzyka zawodowego.
Musi się w nim znaleźć opis ocenianego stanowiska pracy,
w tym wyszczególnienie:
– stosowanych maszyn, narzędzi i materiałów;
– wykonywanych zadań;
– występujących na stanowisku niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych czynników środowiska pracy;
– stosowanych środków ochrony zbiorowej i indywidualnej;
– osób pracujących na tym stanowisku;
– wyniki przeprowadzonej oceny ryzyka zawodowego dla
każdego z czynników środowiska pracy oraz niezbędne
środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko;
– data przeprowadzonej oceny oraz nazwiska i imiona
osób dokonujących oceny ryzyka.
W tabeli XV przedstawiono przykładowy wzór dokumentu, który może być stosowany, zgodnie ze wspomnianym
wcześniej Rozporządzeniem, do dokumentowania oceny
ryzyka i zastosowanych środków profilaktycznych. W punkcie
4 należy ująć wyposażenie techniczne stanowiska pracy.
W punkcie 5 trzeba wyszczególnić rodzaje prac wykonywanych na stanowisku i stosowane środki ochrony zbiorowej
oraz indywidualnej. W punkcie 6 należy podać liczbę osób
pracujących na stanowisku. W rubryce „czynniki środowiska
1. Nazwa i adres zakładu pracy
4. Stosowane na danym stanowisku
maszyny i inne urządzenia, narzędzia
i materiały
Lp.
1a
pracy występujące na stanowisku pracy” należy wpisać
wszystkie zidentyfikowane zagrożenia, które mogą powodować występowanie urazów lub chorób pracowników (można
przy tym skorzystać z tabeli XIV – s. 38-39 – niniejszej pracy,
która została przygotowana właśnie w tym celu). W następnej rubryce wpisuje się datę przeprowadzonej oceny ryzyka,
a w kolejnej – oszacowanie/ocenę ryzyka zawodowego. Wpisuje się tutaj – dla każdego zidentyfikowanego zagrożenia
– wynik oszacowania ryzyka zawodowego, po zastosowaniu
wymienionych środków ochrony, np. ryzyko „małe” – dopuszczalne, ryzyko „średnie” – warunkowo dopuszczalne,
ryzyko „duże” – niedopuszczalne. W ostatniej rubryce
„zastosowane środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko”
należy wpisać działania podjęte w celu zmniejszenia ryzyka.
W przypadku, gdy ryzyko jest niedopuszczalne, działania te
muszą zostać zrealizowane w jak najkrótszym terminie.
Przykład:
Zob. podrozdz. IX.1 (s. 54). „Ocena ryzyka zawodowego
dla stanowiska chemika-laboranta (metoda według PN-N
18002:2000); tabela XV”.
– Punkt 2a; powierzchnie, na których możliwy jest upadek;
– punkt 3a; 30 maja 2007 r.;
– punkt 4a; ryzyko „małe”;
– punkt 5a; Utrzymywać porządek w pomieszczeniu
i na korytarzach. Rozlane ciecze natychmiast usuwać
z podłogi. Stosować odpowiednie obuwie z podeszwą
antypoślizgową. Zapewnić właściwe oświetlenie.
2. Nazwa stanowiska pracy
3. Nazwa komórki organizacyjnej
5. Wyszczególnienie zadań wykonywanych na stanowisku
pracy oraz stosowanych środków ochrony zbiorowej i indywidualnej
Czynniki środowiska pracy
Data przeprowadzonej
występujące na stanowisku pracy
oceny ryzyka
2a
3a
Ocena ryzyka zawodowego
4a
6. Liczba osób pracujących
na stanowisku
Zastosowane środki profilaktyczne
zmniejszające ryzyko
5a
7. Ocenę przeprowadzili:
1) .................................................................................................................................................................................................................. imię i nazwisko, podpis
2) ................................................................................................................................................................................................................. imię i nazwisko, podpis
3) ................................................................................................................................................................................................................. imię i nazwisko, podpis
8. Dane osób pracujących na stanowisku pracy, potwierdzające zapoznanie się z wynikami oceny ryzyka zawodowego oraz ze środkami profilaktycznymi zmniejszającymi ryzyko:
1) .................................................................................................................................................................................................................. imię i nazwisko, podpis
2) ................................................................................................................................................................................................................. imię i nazwisko, podpis
3) ................................................................................................................................................................................................................. imię i nazwisko, podpis
Tabela XV. Karta dokumentowania oceny ryzyka zawodowego
42
IX
Oceny ryzyka zawodowego
dla poszczególnych
stanowisk pracy
Uwaga: Przedstawione tutaj oceny ryzyka należy traktować jako przykładowe
IX.1.
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA
CHEMIKA-LABORANTA
Uwagi ogólne
Zakres obowiązków chemika-laboranta zmienia się w zależności od miejsca jego pracy. Chemik-laborant może pracować w laboratorium zakładowym (m.in. przemysł spożywczy
i chemiczny), stacji SANEPID-u, ośrodku zdrowia, laboratorium szkolnym i in. Rozpatrując zagadnienia bezpieczeństwa w pracy chemika-laboranta, należy zwrócić szczególną
uwagę na dwie bardzo ważne sprawy: znajomość postępowania w sytuacjach awaryjnych (poparzenia, oblanie
ciała niebezpiecznymi substancjami, pożar, wybuch) oraz
zaopatrzenie stanowiska pracy w odpowiednio wyposażoną
apteczkę pierwszej pomocy i sprzęt gaśniczy.
Charakterystyka stanowiska pracy
Chemik-laborant:
– przygotowuje odczynniki do analiz chemicznych;
– przeprowadza analizy i porównuje otrzymane wyniki
z normami;
– pobiera próbki surowców, półproduktów i gotowych
produktów do badania;
– pobiera materiał do badania mikrobiologicznego;
– hoduje drobnoustroje na pożywkach, pobiera rozmazy
i bada je pod mikroskopem.
Zatrudnienie: pełny etat, praca zmianowa.
Karty oceny ryzyka zawodowego na s. 54, 55
IX.2.
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA ELEKTRYKA
W ZAKŁADZIE
Charakterystyka stanowiska pracy
Elektryk:
– wykonuje prace naprawcze urządzeń elektrycznych,
– wykonuje prace konserwacyjne urządzeń elektrycznych,
– zakłada instalacje elektryczne,
44
– przeprowadza stałe i okresowe kontrole urządzeń
i instalacji elektrycznych.
Zatrudnienie: pełny etat, praca zmianowa.
Karty oceny ryzyka zawodowego na s. 56, 57
IX.3. OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA KIEROWCY
WÓZKÓW WIDŁOWYCH
Uwagi ogólne
W transporcie wewnętrznym zakładów pracy często stosowane są wózki widłowe, które stanowią jedną z odmian
wózków jezdniowych o napędzie silnikowym. Obsługa
i konserwacja wózków oraz przeprowadzanie okresowych
przeglądów i napraw powinny być wykonywane zgodnie
z dokumentacją techniczno-ruchową opracowaną przez
producenta.
Do obsługi wózka może być dopuszczony pracownik,
który ukończył 18 lat i uzyskał uprawnienia operatora,
zgodnie z odrębnymi przepisami, lub imienne zezwolenie
na obsługę wózka wystawione przez pracodawcę, ważne
na terenie zakładu pracy tego pracodawcy. Zezwolenie
to może być wydane pracownikowi po ukończeniu, z wynikiem pozytywnym, szkolenia dla kierowców wózków,
zorganizowanego przez pracodawcę według programu
opracowanego lub zatwierdzonego przez jednostkę organizacyjną wyznaczoną przez ministra właściwego do
spraw gospodarki. Kierowcy posiadający uprawnienia do
prowadzenia wózków jezdniowych mogą obsługiwać również wózki zasilane gazem, pod warunkiem, że wymiany
butli gazowych dokonywać będą pracownicy posiadający
uprawnienia do wykonywania tych czynności (o ile sami
kierowcy takich uprawnień nie posiadają).
Przed przekazaniem wózka do użytkowania pracodawca powinien zapewnić kontrolę jego stanu technicznego,
w tym kontrolę elementów, układów i mechanizmów;
przede wszystkim należy sprawdzić prawidłowość działania układu kierowniczego, hamulcowego i napędowego,
mechanizmów podnoszenia oraz osprzętu, a także sprawność oświetlenia i sygnalizacji, prawidłowość działania
urządzeń pomiarowo-kontrolnych oraz elementów i urzą-
dzeń zabezpieczających kierowcę i osoby współuczestniczące w czynnościach transportowych. Przeprowadzenie
kontroli powinno być odnotowane w dokumentach eksploatacyjnych wózka.
Przed przystąpieniem do pracy z użyciem wózka
pracodawca lub jego przedstawiciel powinien przekazać
kierowcy wózka aktualne informacje o warunkach pracy, a zwłaszcza o masie ładunków, ich właściwościach
fizycznych i chemicznych oraz rodzajach opakowań tych
ładunków, zagrożeniach pożarowych, wybuchowych,
chemicznych i innych, mogących wystąpić w pomieszczeniach, w których wózek ma być eksploatowany. Kierowca
powinien uzyskać również informacje o stanie technicznym dróg i trasie przejazdu wózka, wymaganiach dotyczących organizacji pracy związanej z użytkowaniem wózka,
w tym środkach, jakie należy stosować dla zachowania
bezpieczeństwa podczas pracy. Informacje dotyczące
bezpieczeństwa pracy na stanowisku należy przekazywać
kierowcy wózka m.in. podczas szkolenia z zakresu BHP,
określonego w odrębnych przepisach, oraz każdorazowo
w przypadku zmiany warunków wykonywania pracy.
Ładunki transportowane wózkami powinny być rozmieszczone i zamocowane tak, aby nie stwarzały zagrożeń
wypadkowych.
Niedopuszczalne jest używanie w pomieszczeniach
pracy wózków z silnikami spalinowymi zasilanymi benzyną
etylizowaną lub zawierającą inne substancje toksyczne.
Niedopuszczalne jest m.in.: używanie wózków w miejscach o nawierzchni i jej nachyleniu nie odpowiadającym
warunkom określonym w dokumentacji techniczno-ruchowej wózka, używanie wózków w miejscach o niesprawdzonej wytrzymałości podłoża lub o wytrzymałości mniejszej
niż wymagana dla obciążonego wózka, używanie wózków
w miejscach nieoświetlonych, chyba że wózek wyposażony
jest w światła odpowiednie do rodzaju i miejsca wykonywanej pracy, obciążanie wózka ponad jego dopuszczalną
ładowność, a także używanie wózków w warunkach niestabilnego lub śliskiego podłoża uniemożliwiającego bezpieczne manewrowanie transportowanym ładunkiem.
Charakterystyka stanowiska pracy
Kierowca wózka widłowego wykonuje swoją pracę w magazynie wysokiego składowania. Do jego obowiązków
należy transport towarów pomiędzy samochodem dostawczym a magazynem i układanie towaru na półkach
lub w stosach. Kierowca przewozi także towary pomiędzy
poszczególnymi halami na terenie zakładu. Pracownik
obsługuje wózki z silnikiem elektrycznym oraz z silnikiem
spalinowym – zasilanym benzyną lub gazem propan-butan
albo gazem ziemnym. Do obowiązków kierowcy należy codzienna obsługa techniczna wózka, w tym ładowanie akumulatorów. Operator posiada odpowiednie uprawnienia
i przeszedł wymagane badania lekarskie oraz szkolenie
BHP. Praca na stanowisku jest pracą na pełnym etacie
i stanowi pracę zmianową.
Karty oceny ryzyka zawodowego na s. 58, 59
IX.4.
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA MAGAZYNIERA
Uwagi ogólne
Magazyn to miejsce składowania materiałów: nośników
energii, surowców, półproduktów i produktów. Magazyn
może być zlokalizowany w pomieszczeniach zamkniętych
bądź na wydzielonym terenie otwartym.
Pomieszczenie magazynowe powinno spełniać wymagania w zakresie ogólnych przepisów BHP, dotyczących
obiektów budowlanych i pomieszczeń pracy.
Przy składowaniu materiałów w magazynie należy
przede wszystkim:
– określić dla każdego rodzaju składowanego materiału
miejsce, sposób i dopuszczalną wysokość składowania;
– zapewnić, aby masa składowanego ładunku nie przekraczała dopuszczalnego obciążenia urządzeń przeznaczonych do składowania (regałów, podestów itp.);
– zapewnić, aby masa umieszczonego ładunku, łącznie
z masą urządzeń przeznaczonych do jego składowania i transportu, nie przekraczała dopuszczalnego
obciążenia podłóg i stropów, na których odbywa się
składowanie;
– wywiesić czytelne informacje o dopuszczalnym obciążeniu podłóg, stropów i urządzeń przeznaczonych do
składowania;
– dbać o to, by regały miały odpowiednio wytrzymałą
i stabilną konstrukcję oraz były zabezpieczone przed
przewróceniem się;
– pamiętać o tym, że szerokość odstępów między regałami powinna być odpowiednia do stosowanych środków
transportowych oraz że musi zapewnić bezpieczne
operowanie tymi środkami i ładunkami;
– dbać o to, by sposób układania materiałów na regałach, w stosach, na paletach lub w kontenerach nie
stwarzał zagrożeń dla bezpieczeństwa pracowników.
Wymagania dotyczące magazyniera
Pracownik musi mieć ukończone 18 lat, przejść wymagane
profilaktyczne badania lekarskie oraz ukończyć potrzebne
szkolenia w zakresie BHP. Do obsługi wózka widłowego
lub obsługi innych środków transportu i składowania
(dźwignice, układnice itp.) zatrudniony powinien posiadać
odpowiednie uprawnienia. Magazynier jest zobowiązany
do podpisania deklaracji odpowiedzialności materialnej
za powierzone materiały i zapasy magazynowe, zgodnie
z przyjętą procedurą w danym zakładzie pracy i odpowiednimi przepisami prawnymi.
Charakterystyka stanowiska pracy
Pracownik zatrudniony jest w magazynie przemysłowo-budowlanym. Do jego obowiązków należy:
– przyjmowanie do magazynu i wydawanie z magazynu
materiałów na podstawie obowiązujących dowodów
obrotu materiałowego;
45
– prowadzenie komputerowej ewidencji materiałów
i kontroli stanu faktycznego magazynu;
– należyte rozmieszczenie w magazynie materiałów według grup, asortymentu, rodzajów i wymiarów oraz częstotliwości wydawania – w transporcie indywidualnym
i zmechanizowanym – przy użyciu wózka widłowego;
– utrzymanie magazynu w należytym porządku oraz
przestrzeganie przepisów w zakresie BHP i ppoż.;
– zabezpieczenie przechowywanych materiałów przed
zniszczeniem, uszkodzeniem bądź zanieczyszczeniem;
– zabezpieczenie pomieszczeń magazynowych przed
włamaniem i kradzieżą;
– umieszczenie w widocznym miejscu instrukcji oraz wszelkich wymaganych znaków – m.in. bezpieczeństwa.
Karty oceny ryzyka zawodowego na s. 60, 61
IX.5.
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA MONTERA
NAWIERZCHNI DROGOWYCH
Opis stanowiska
Pracownik wykonuje następujące prace:
– niweluje teren i przygotowuje potrzebne wykopy;
– zabezpiecza i oznakowuje miejsca robót;
– transportuje materiał w obrębie stanowiska pracy;
– przygotowuje podłoże pod nawierzchnię i ubija podkład;
– układa, naprawia lub rozbiera (ręcznie albo mechanicznie) różnego rodzaju nawierzchnie drogowe,
takie jak: bruk, kostka, beton, asfaltobeton, asfalt na
nawierzchniach różnych typów;
– tnie kostkę na odpowiedni wymiar.
Czas pracy wynosi średnio 8 godzin na dobę.
Pracownik posługuje się m.in. następującymi urządzeniami i maszynami:
– przecinarką do cięcia kostki brukowej,
– młotem wibracyjnym,
– maszynami do rozkładania mas betonowych i bitumicznych.
Karty oceny ryzyka zawodowego na s. 62, 63
IX.6.
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA
PIEKARZA-CUKIERNIKA
Opis stanowiska
Zatrudnienie: pełny etat, praca zmianowa.
Pracownik wykonuje następujące prace:
– dokonuje transportu wewnątrz zakładu i magazynowania półproduktów (mąki, tłuszczów, dodatków itp.);
– przygotowuje produkcję i wytwarza ciasto;
– przeprowadza i kontroluje procesy dzielenia ciasta na
kęsy, formowania i rozrostu, a następnie dokonuje ich
46
–
–
–
–
–
–
znakowania, natłuszczania, zwilżania i posypywania
przyprawami;
dokonuje wypieku wyrobów piekarsko-cukierniczych;
obsługuje różnego typu urządzenia i maszyny, w tym:
piece piekarskie, miesiarki, ubijarki i miksery, dzieże,
przesiewacze do mąki, trójwalcówki, wydłużarki, myjki
i czyszczarki, dzielarko-zaokrąglarki, smażarki do
pączków, żelownice, krajalnice, pakowaczki itd.;
sortuje i studzi wytworzone wyroby;
dokonuje transportu i składowania gotowych wyrobów,
myje i konserwuje formy, narzędzia, urządzenia i maszyny;
utrzymuje czystość na terenie pomieszczeń produkcyjnych.
Karty oceny ryzyka zawodowego na s. 64, 65
IX.7.
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA PRAC ZIEMNYCH
– DLA STANOWISKA OPERATORA
KOPARKO-ŁADOWARKI
Uwagi ogólne
Podczas prac ziemnych podstawowe zadania związane
z wykonywaniem wykopu spoczywają z reguły na operatorze koparki. Znaczna część przedsiębiorstw wykonujących
roboty ziemne posiada nowoczesny sprzęt, głównie produkcji
zachodniej. Sprzęt ten ma odpowiednio wyciszoną kabinę
(poziom hałasu wewnątrz – 82÷83 dB) oraz posiada certyfikat CE. Siedzisko w kabinie jest wyposażone w amortyzator
drgań i pasy bezpieczeństwa. Kabina jest dobrze izolowana
pod względem elektrycznym od ziemi. W niektórych typach
koparko-ładowarek istnieje możliwość zamontowania dodatkowego wyposażenia (młota hydraulicznego). Operator
ma do dyspozycji ochronniki słuchu. Do jego konkretnych
zadań należy w tym przypadku wykonywanie wykopów, ładowanie urobku, zgarnianie ziemi, przewożenie materiałów
budowlanych itp. Operator w razie potrzeby przemieszcza się
w terenie, często po drogach publicznych. Prace mogą być
wykonywane w obszarze zabudowanym, uzbrojonym, gdzie
istnieje duże prawdopodobieństwo natrafienia na kable elektryczne, kable telekomunikacyjne, przewody gazowe, przewody sieci wodociągowej itp. Zdarza się również, że prace
koparko-ładowarką są wykonywane w obszarze niezabudowanym, gdzie istnieje pewne niebezpieczeństwo natrafienia
na niezidentyfikowane przedmioty, np. niewypały.
Operator powinien posiadać uprawnienia do obsługi
sprzętu, uzyskane w wyniku ukończenia odpowiedniego
kursu, zakończonego egzaminem. Przy zlecaniu przez
przełożonego prac ziemnych należy brać pod uwagę staż
pracy operatora i stopień uzyskanych przez niego umiejętności. W niektórych przedsiębiorstwach, szczególnie
tych mniejszych, prace wykonywane są jeszcze przy użyciu starego sprzętu. W tym przypadku operator koparki
narażony jest na zwiększone zagrożenia.
W każdym przypadku przed rozpoczęciem robót, w czasie
odprawy codziennej, bezpośredni przełożony powinien przekazać informacje o zagrożeniach występujących na stanowisku,
a także powinien przypomnieć podstawowe zasady bezpieczeństwa. Prace ziemne należy wykonywać według projektu
robót. Przy wykonywaniu koparką prac ziemnych w miejscach,
w których zgodnie z planem znajduje się instalacja (elektryczna, gazowa, wodna), należy zostawić warstwę ochronną gleby
(30 cm). Tę pozostawioną warstwę ziemi trzeba zebrać ręcznie,
przy użyciu odpowiedniego sprzętu. Gdy istnieją podejrzenia,
że instalacja nie jest zaznaczona na planie, należy dokonać
próbnych wykopów, również ręcznie.
Zatrudnienie: pełny etat, praca zmianowa.
Karty oceny ryzyka zawodowego na s. 66, 67
IX.8.
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA PRACOWNIKA
WARSZTATU MECHANICZNEGO
Charakterystyka stanowiska
Pracownik rozważanego warsztatu mechanicznego wykonuje następujące czynności:
– przeprowadza obróbkę ręczną i mechaniczną materiałów, m.in. poprzez cięcie, piłowanie, gwintowanie,
wiercenie i szlifowanie;
– dokonuje łączenia elementów poprzez spawanie elektryczne i gazowe oraz lutowanie i klejenie;
– przeprowadza czynności demontażu zespołów maszyn
lub urządzeń na podzespoły, a te z kolei na poszczególne części i elementy;
– dokonuje montażu maszyn, urządzeń i konstrukcji.
Należy stwierdzić, że o bezpieczeństwie i higienie
pracy decydują przede wszystkim czynniki niebezpieczne
i szkodliwe. Spośród czynników niebezpiecznych występujących w warsztacie mechanicznym należy wyróżnić
przede wszystkim ruchome części maszyn i urządzeń,
które mogą być przyczyną poważnych wypadków przy pracy. Do czynników uciążliwych, które mają duże znaczenie
w omawianym zakładzie, należy zaliczyć hałas. Źródłem
hałasu są przede wszystkim maszyny stosowane do obróbki skrawaniem, wiertarki, sprężarki, a także spawarki
elektryczne. Przyczyną szkodliwych drgań – dźwięków
i infradźwięków – może też być m.in. złe posadowienie maszyn i urządzeń, niezgodne z dokumentacja techniczną.
Karty oceny ryzyka zawodowego na s. 68, 69
IX.9.
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA PRACOWNIKA STACJI PALIW
Charakterystyka stanowiska pracy
Miejscem zatrudnienia pracownika jest stacja paliw
płynnych. Stacja paliw to obiekt budowlany, w skład
którego mogą wchodzić: budynek, podziemne zbiorniki
magazynowe paliw płynnych, podziemne lub naziemne
zbiorniki gazu płynnego, odmierzacze paliw płynnych i gazu płynnego, instalacje technologiczne, w tym urządzenia
do magazynowania i załadunku paliw płynnych oraz gazu
płynnego, instalacje wodno-kanalizacyjne i energetyczne,
podjazdy i zadaszenia oraz inne urządzenia usługowe,
a także pomieszczenia pomocnicze.
Na stacji paliw odbywa się:
– tankowanie pojazdów benzyną i olejem napędowym;
– sprzedaż produktów w opakowaniach stałych;
– tankowanie gazem płynnym pojazdów samochodowych,
przystosowanych technicznie do zasilania tym paliwem;
– wymiana butli opróżnionych z gazu płynnego na butle
napełnione gazem o masie do 11 kg.
Czas pracy pracownika wynosi średnio 8 godzin na
dobę (praca zmianowa).
Przydział czynności
Stacja paliw, którą obsługuje pracownik, jest przeznaczona zarówno do dystrybucji silnikowych paliw płynnych,
jak i olejów oraz gazu płynnego. Pracownik jest odpowiedzialny m.in. za:
– przyjęcie dostaw produktów sprzedawanych na stacji,
– sprzedaż tych produktów,
– wypisywanie faktur na komputerze,
– kontrolę i konserwację urządzeń stacji,
– pomoc klientom, o ile zachodzi taka potrzeba.
Zatrudnienie: pełny etat, praca zmianowa.
Karty oceny ryzyka zawodowego na s. 70, 71
IX.10.
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA
ŚLUSARZA-MECHANIKA
Charakterystyka stanowiska pracy
Pracownik jest zatrudniony na pełnym etacie (średnio 8
godzin na dobę), w systemie pracy zmianowej. Przeszedł
wymagane badania lekarskie i potrzebne szkolenia BHP.
Posiada aktualne uprawnienia do obsługi maszyn obróbki
skrawaniem oraz uprawnienia spawacza.
Wykonuje następujące czynności:
– używa narzędzi ręcznych i elektronarzędzi podczas
obróbki materiałów w trakcie cięcia, piłowania, gwintowania, wiercenia i szlifowania;
– obsługuje maszyny, m.in. takie jak tokarka, wiertarka,
szlifierka, przecinarka i inne;
– dokonuje łączenia elementów poprzez spawanie gazowe i elektryczne oraz lutowanie i klejenie;
– przeprowadza czynności demontażu zespołów maszyn
lub urządzeń na podzespoły, a te z kolei na poszczególne
części i elementy w celu ich konserwacji lub naprawy;
– dokonuje montażu urządzeń, maszyn i konstrukcji.
Karty oceny ryzyka zawodowego na s. 72, 73
47
IX.11.
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA KIEROWCY
Charakterystyka stanowiska
Kierowca zatrudniony jest w przedsiębiorstwie produkcyjno-handlowo-usługowym. Posiada on prawo jazdy kategorii B oraz kategorii C. Przedsiębiorstwo, w którym jest
zatrudniony kierowca, ma filie i magazyny w różnych punktach miasta. Kierowca przewozi samochodem osobowym
lub osobowo-ciężarowym przedstawicieli kierownictwa
zakładu, pracowników administracyjno-biurowych, dokumenty i niewielkie partie towaru do poszczególnych filii,
a także do zakładów i instytucji znajdujących się zarówno
w obrębie miasta, jak i poza nim. W razie konieczności
transportuje samochodem ciężarowym większe ładunki.
Do jego obowiązków należy odbiór towaru, transport do
miejsca przeznaczenia i przekazanie ładunku odbiorcy.
Kierowca, zgodnie z przydzielonym zakresem obowiązków, uczestniczy jednocześnie w załadunku i rozładunku
towaru. Dokonuje także przeglądu codziennego, drobnych
napraw i potrzebnej konserwacji używanego przez siebie
aktualnie pojazdu.
W przedstawionej tutaj ocenie ryzyka podaliśmy tylko najważniejsze, według nas, zagrożenia występujące
w pracy kierowcy. Każdy zakład posiada inną specyfikę,
dlatego też podaną tutaj ocenę ryzyka zawodowego należy
traktować jako przykładową.
Zatrudnienie: pełny etat, praca zmianowa.
w razie wielostronnego zasilania uziemienia powinny
być wykonane od każdej strony;
– zabezpieczyć i oznaczyć miejsce pracy odpowiednimi
znakami i tablicami ostrzegawczymi.
Charakterystyka stanowiska pracy
Elektromonter wykonuje następujące czynności:
– konserwuje urządzenia i instalacje elektryczne wewnątrz budynków i na zewnątrz;
– montuje, kontroluje i naprawia urządzenia i instalacje
elektryczne;
– zakłada linie napowietrzne, wykonuje przyłącza do
budynków;
– układa kable elektroenergetyczne;
– obsługuje elektronarzędzia oraz maszyny i urządzenia
elektryczne;
– dokonuje pomiarów elektrycznych.
Elektromonter może podejmować prace bez polecenia
lub na polecenie ustne (proste czynności lub czynności ujęte w instrukcjach stanowiskowych) i na polecenie pisemne
(m.in. przy urządzeniach pod napięciem, w pobliżu urządzeń
pod napięciem, w pomieszczeniach zagrożonych pożarem
lub wybuchem). Niektóre prace zlecone do wykonania elektromonterowi, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Pracy
i Polityki Socjalnej z dn. 28 maja 1996 r. (Dz.U. nr 62/1996 r.,
poz. 288), powinny być wykonywane przez dwie osoby. Wykaz
takich prac zobowiązany jest przygotować pracodawca.
Zatrudnienie: pełny etat, praca zmianowa.
Karty oceny ryzyka zawodowego na s. 76, 77
Karty oceny ryzyka zawodowego na s. 74, 75
IX.12.
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA ELEKTROMONTERA
Uwagi ogólne
W zależności od zastosowanych metod i środków zapewniających bezpieczeństwo pracy prace przy urządzeniach
i instalacjach elektroenergetycznych mogą być wykonywane:
– przy całkowicie wyłączonym napięciu,
– w pobliżu napięcia,
– pod napięciem.
Przed przystąpieniem do wykonywania prac przy
urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych wyłączonych spod napięcia należy:
– zastosować odpowiednie zabezpieczenie przed przypadkowym załączeniem napięcia;
– wywiesić tablicę ostrzegawczą w miejscu wyłączenia
obwodu o treści: „Nie załączać”;
– sprawdzić brak napięcia w wyłączonym obwodzie;
– uziemić wyłączone urządzenia; uziemienia należy
wykonać tak, aby miejsce pracy znajdowało się w strefie ograniczonej uziemieniami, a co najmniej jedno
uziemienie powinno być widoczne z miejsca pracy;
48
IX.13.
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA KUCHARZA
Opis stanowiska
Zatrudnienie: pełny etat, praca zmianowa.
Pracownik wykonuje następujące prace:
– dokonuje transportu wewnątrz zakładu i magazynowania artykułów spożywczych, surowców, półproduktów,
produktów kulinarnych oraz napojów;
– ocenia pod względem towaroznawczym surowce, półprodukty i produkty oraz ich przydatność kulinarną;
– przygotowuje produkcję kulinarną i wytwarza gotowe
potrawy zgodnie z odpowiednimi recepturami;
– oblicza wartość odżywczą i energetyczną potraw;
– dokonuje gastronomicznego rozbioru mięsa różnych
zwierząt;
– porcjuje, wykańcza i dekoruje potrawy;
– kształtuje optymalne warunki pracy, dbając przy tym
o to, by nie krzyżowały się ciągi technologiczne surowców
i produktów, a także naczyń czystych oraz brudnych;
– utrzymuje porządek i czystość na stanowisku pracy;
– przestrzega przepisów sanitarnych, bezpieczeństwa
i higieny pracy oraz przeciwpożarowych.
Karty oceny ryzyka zawodowego na s. 78, 79
IX.14.
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA MASZYNISTY
URZĄDZEŃ OCZYSZCZALNI
MECHANICZNO-BIOLOGICZNEJ
Uwagi ogólne
Główne zagrożenia, jakie występują na wskazanym stanowisku pracy, są spowodowane czynnikami chemicznymi – czyli
pojawiającymi się tutaj metanem i siarkowodorem – oraz
czynnikami biologicznymi – działaniem mikroorganizmów
znajdujących się w ściekach. Rozwiązania konstrukcyjne
oczyszczalni mechaniczno-biologicznej są z reguły podobne do
siebie, różnią się jednak w szczegółach, głównie ze względu na
dobową objętość oczyszczanych ścieków oraz rodzaj i stężenia
zanieczyszczeń. Ścieki są oczyszczane wstępnie w budynku
krat mechanicznych. Znajduje się tutaj system ruchomych krat
zbierających zanieczyszczenia, umieszczonych w studniach
przepływowych. Najważniejszym procesem w oczyszczalni
jest jednak zmineralizowanie zanieczyszczeń dzięki działaniu
mikroorganizmów (głównie bakterii tlenowych), występujących
w tzw. osadach czynnych. Dokonuje się tego najpierw w osadnikach wstępnych, w których bakterie są „głodzone” wskutek
niedostatecznej ilości tlenu, a następnie w osadnikach wtórnych, gdzie w wyniku napowietrzenia te „wygłodzone” bakterie
powodują przyspieszone mineralizowanie zanieczyszczeń.
Opis stanowiska
Maszynista urządzeń oczyszczalni:
– obsługuje urządzenia oczyszczania mechanicznego,
m.in. w budynku krat mechanicznych;
– dokonuje przeglądu piaskowników, urządzeń napowietrzających, osadników, składowisk osadu odwodnionego;
– obsługuje pompę pobierającą osad z dna osadnika
do koryta wypływowego;
– obsługuje prasy taśmowe osadu;
– dokonuje przeglądu studzienek pomiarowych i studzienek z zasuwami na wodociągach;
Zatrudnienie: pełny etat, praca zmianowa.
Karty oceny ryzyka zawodowego na s. 80, 81
IX.15.
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA OBRÓBKI
SKRAWANIEM METALI
Uwagi ogólne
Przez obrabiarki skrawające do metali rozumie się maszyny służące do nadawania obrabianym przedmiotom
żądanego kształtu metodą skrawania, m.in.: tokarki,
frezarki, strugarki, wiertarki i szlifierki.
Montaż i eksploatacja obrabiarek powinna być zgodna z dokumentacją techniczno-ruchową. Należy przede
wszystkim dbać o właściwe posadowienie maszyn.
Obrabiarki powinny być wyposażone w osłony chroniące
przed urazami, w tym powodowanymi przez wióry, oraz
przed rozbryzgiem cieczy chłodzących. Podczas przerw
w pracy obrabiarki narzędzia skrawające muszą być
odsunięte od obrabianego przedmiotu. Stanowisko pracy
przy obrabiarce powinno znajdować się na powierzchni
równej, bez progów i śliskich nawierzchni. Na stanowisku
musi znajdować się aktualna instrukcja BHP. Ważne, by
na stanowisku dokonywać, zgodnie z odpowiednimi przepisami, pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia.
Transport zmechanizowany przedmiotów przeznaczonych
do obróbki skrawaniem i ich odbiór po wykonanej obróbce
powinien być zorganizowany w taki sposób, aby nie powodował zagrożenia bezpieczeństwa dla ruchu pracowników
i transportu wewnętrznego. Drogi transportowe w pomieszczeniu lub hali fabrycznej, w której zainstalowano obrabiarki,
powinny spełniać wymagania określone w przepisach.
Opis stanowiska
Miejscem zatrudnienia pracownika jest pomieszczenie
warsztatowe, w którym znajdują się obrabiarki skrawające do
metali. Zatrudniony posiada uprawnienia do obsługi tych maszyn, przeszedł wymagane badania lekarskie oraz szkolenie
w zakresie BHP. Pracownik, w zależności od potrzeb, oprócz
toczenia wykonuje także frezowanie i struganie elementów
metalowych. Dokonuje również wiercenia oraz szlifowania
detali na przeznaczonych do tego celu maszynach.
Zatrudnienie: pełny etat, praca zmianowa.
Karty oceny ryzyka zawodowego na s. 82, 83
IX.16.
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA
POSADZKARZA-GLAZURNIKA
Opis stanowiska
Posadzkarz-glazurnik przygotowuje materiały do prac
posadzkarskich i nakłada na podkład kleje oraz zaprawy.
Układa posadzki wykonane z płytek ceramicznych, płytek
PCV, wykładzin, deszczułek lub płyt mozaikowych, nakłada płytki na ściany pomieszczeń. Dokonuje zgrzewania
wykładzin i listew przypodłogowych wykonanych z tworzyw sztucznych. Układa posadzkę z cementu, marmuru
lub kamienia. Naprawia i uzupełnia płytkami posadzki.
Dokonuje cięcia i szlifowania płytek ceramicznych oraz
posadzek cementowych. Szlifuje i cyklinuje płytki parkietowe. Prace wykonuje w większości wewnątrz modernizowanych, remontowanych lub nowo wznoszonych budynków
i obiektów. Zdarza się, że niektóre roboty są wykonywane
na zewnątrz tychże budynków lub obiektów. Praca prowadzona jest w cyklu 8-godzinnym, dwuzmianowym.
Opis warunków pracy
W czasie mechanicznego szlifowania lastrika lub cementu
pracownik narażony jest przede wszystkim na hałas, wibracje
49
i zapylenie pyłem cementowym oraz wapniowym. Podczas
cyklinowania lub szlifowania parkietu występuje narażenie
głównie na pył drewna twardego oraz hałas i wibracje. Przy
układaniu linoleum oraz płytek PCV na gorąco dochodzi do
narażenia na działanie par związków toksycznych. Takie
narażenie występuje również w trakcie pokrywania parkietów
substancjami zawierającymi rozpuszczalniki. Praca posadzkarza-glazurnika wykonywana jest zwykle w pozycji stojącej
prostej lub stojącej pochylonej, często także w pozycji klęczącej. Roboty prowadzone są częściowo w pomieszczeniach
nieogrzewanych – we wstępnej fazie prac wykończeniowych
– a częściowo w pomieszczeniach ogrzewanych. Podczas
prac na wolnym powietrzu panuje temperatura otoczenia
– często zmienna. W trakcie szlifowania płytek ceramicznych
lub posadzek cementowych zwykle następuje przekroczenie
dopuszczalnych wartości NDS pyłów wolnej krzemionki.
Podczas szlifowania parkietów może wystąpić przekroczenie
dopuszczalnej wartości stężenia pyłów drewna.
Karty oceny ryzyka zawodowego na s. 84, 85
IX.17.
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA PRACOWNIKA
ADMINISTRACYJNO-BIUROWEGO
Charakterystyka stanowiska pracy
Pracownik administracyjno-biurowy:
– zajmuje się sprawami wyposażenia przedsiębiorstwa
w sprzęt i materiały eksploatacyjne;
– utrzymuje kontakt z urzędami, gdy zachodzi potrzeba,
również osobisty;
– w załatwianiu powierzonych mu spraw korzysta z samochodu służbowego lub środków komunikacji miejskiej;
– przygotowuje oferty handlowe, wystawia faktury, utrzymuje kontakt z klientami, uczestniczy w przetargach;
– zajmuje się sprawami pracowniczymi;
– w pomieszczeniu biurowym pracuje kilka osób; często przychodzą tutaj pracownicy zakładu oraz klienci; w szafkach,
na półkach znajdują się dokumenty; pracownicy korzystają
z zainstalowanych w pokoju biurowym komputerów, telefonów, faksu, drukarki laserowej i kserokopiarki.
Zatrudnienie: pełny etat, praca zmianowa.
Karty oceny ryzyka zawodowego na s. 86, 87
IX.18. OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA SPAWACZA
Charakterystyka stanowiska pracy
Spawacz wykonuje następujące czynności:
– przygotowuje stanowisko pracy do spawania elektrycznego, gazowego, do cięcia łukiem lub tlenem; stanowisko to może znajdować się wewnątrz hali produkcyjnej
lub na zewnątrz; często stanowisko pracy spawacza
umieszczone jest na wysokości;
50
– spawa elektrycznie, gazowo, tnie łukiem lub tlenem;
– przygotowując do pracy i porządkując stanowisko po zakończeniu czynności spawalniczych, przemieszcza m.in. butle
gazowe, urządzenia spawalnicze i elementy spawane.
Zatrudnienie: pełny etat, praca zmianowa.
Karty oceny ryzyka zawodowego na s. 88, 89
IX.19.
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA PRACOWNIKA
WARSZTATU SAMOCHODOWEGO
Charakterystyka stanowiska
Pracownik warsztatu zatrudniony jest na pełny etat,
posiada wymagane badania profilaktyczne i przeszedł
potrzebne szkolenia w zakresie BHP. W warsztacie wykonuje następujące czynności:
– przeprowadza konieczną obróbkę ręczną i mechaniczną materiałów poprzez cięcie, piłowanie, gwintowanie,
wiercenie i szlifowanie;
– dokonuje łączenia elementów poprzez spawanie elektryczne;
– przeprowadza czynności demontażu pojazdu na podzespoły, a te z kolei na poszczególne części i elementy;
– dokonuje montażu pojazdu lub jego elementów po
naprawie;
– przeprowadza diagnostykę komputerową pojazdu;
– dokonuje naprawy źle funkcjonujących elementów
pojazdu;
– dokonuje potrzebnych uzupełnień i wymian (m.in. wymiany oleju, filtra oleju, filtra powietrza, filtra paliwa itp.);
– przeprowadza jazdę próbną.
Zatrudnienie: pełny etat, praca zmianowa.
Karty oceny ryzyka zawodowego na s. 90, 91
IX.20.
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA
ZBROJARZA-BETONIARZA
Uwagi ogólne
Praca prowadzona jest w hali, pod wiatą lub na wolnym
powietrzu. Podczas robót betonowych zapylenie może
przekroczyć wartości NDS, zwłaszcza w chwili dozowania
cementu. Przy prefabrykacji, w okresie formowania betonów, włączone są wibratory różnego typu, powodujące obciążenie nadmiernym hałasem. Praca stołu wibracyjnego
może powodować hałas przekraczający 100 dB (A). Hałas
ten obejmuje krótkie odcinki czasowe 8-godzinnego dnia
pracy. Jednak ponieważ w hali produkcyjnej są inne tego
typu stanowiska (np. zgrzewarek wielopunktowych), gdzie
hałas pojawia się w różnym czasie, obciążenie hałasem
przedłuża się. Podczas pracy wibratorów powstaje
znaczne narażenie na działanie wibracji, zwłaszcza na
rękojeści wibratora. Podobny efekt występuje podczas
pracy szlifierek i przecinarek ręcznych.
W czasie pracy zagrożenie może stanowić także sama
masa betonowa, mająca działanie żrące i uczulające.
Szkodliwe efekty wywołują również dodatki do cementu,
m.in. olej techniczny, który ma działanie uczuleniowo-toksyczne. Substancje chemiczne stosowane jako domieszki
do betonu mają działanie uplastyczniające i upłynniające
mieszankę betonową, ułatwiające równe odrywanie betonu od formy, napowietrzające beton, przyspieszające
wiązanie i twardnienie betonu, przeciwmrozowe.
Opis stanowiska
Zbrojarz-betoniarz oczyszcza pręty i konstrukcje stalowe
z rdzy oraz zanieczyszczeń przy pomocy szczotek lub czyni
to mechanicznie. Przeprowadza prostowanie, cięcie oraz
gięcie drutu zbrojeniowego – ręcznie i mechanicznie.
Obsługuje prościarki, giętarki, nożyce do cięcia stali,
wciągarki oraz elektronarzędzia. Przenosi stal zbrojeniową
i elementy zbrojenia. Wykonuje deskowanie oraz wiązanie
i ustawianie zbrojenia w deskowaniu. Prowadzi proces
zgrzewania przy pomocy zgrzewarek. Obsługuje i konserwuje betoniarki oraz inny sprzęt stosowany przy robotach
betonowych. Składa masę betonową w elementach zbrojonych konstrukcji. Obsługuje agregaty formująco-zagęszczające, przeznaczone do formowania prefabrykatów.
Zatrudnienie: pełny etat, praca zmianowa.
Karty oceny ryzyka zawodowego na s. 92, 93
IX.21. OCENA RYZYKA
ZAWODOWEGO DLA STANOWISKA
MURARZA-TYNKARZA
Opis stanowiska
Murarz-tynkarz wykonuje następujące czynności:
– wykonuje mury budynków z cegły i pustaków;
– przycina ręcznie lub mechanicznie materiał budowlany;
– transportuje, w razie konieczności, materiał na budowę
– ręcznie lub przy użyciu urządzeń pomocniczych;
– przygotowuje, w razie konieczności, zaprawę budowlaną;
– dokonuje tynkowania ścian wewnątrz i na zewnątrz
budynków.
Zatrudnienie: średniodobowo – 8 godzin, praca
zmianowa.
Karty oceny ryzyka zawodowego na s. 94, 95
IX.22.
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA
SPRZĄTACZKI BIUROWEJ
Opis stanowiska pracy
Sprzątaczka biurowa:
– utrzymuje porządek i czystość w wyznaczonych pomieszczeniach, m.in. poprzez czyszczenie mebli, lamperii i sprzętu;
– myje szyby okien i parapetów;
– odkurza pomieszczenia i myje podłogi;
usuwa zgromadzone odpadki.
Zatrudnienie: pełny etat, praca świadczona wcześnie
rano lub po południu.
Karty oceny ryzyka zawodowego na s. 96, 97
IX.23.
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA
BLACHARZA-LAKIERNIKA
SAMOCHODOWEGO (PN, PHA)
Charakterystyka stanowiska pracy
Pracownik:
– ma ukończone 18 lat, zatrudniony jest na pełnym etacie
(średnio 8 godzin na dobę) w systemie dwuzmianowym;
– poddał się wymaganym badaniom lekarskim i odbył
szkolenie wstępne ogólne, instruktaż stanowiskowy
oraz szkolenie okresowe (zgodnie z przyjętym harmonogramem), posiada wymagane uprawnienia potrzebne
do wykonywania zleconych mu prac na stanowisku.
Czynności wykonywane przez pracownika:
– wymiana zniszczonych części i elementów pojazdu;
– prostowanie wgnieceń miejscowych;
– prostowanie całej konstrukcji nadwozia;
– naprawa skorodowanych części pojazdu;
– przeprowadzanie koniecznej obróbki ręcznej i mechanicznej elementów;
– łączenie elementów poprzez spawanie elektryczne
i gazowe;
– oczyszczanie i przygotowywanie powierzchni pod powłoki lakiernicze;
– nakładanie powłok lakierniczych różnymi metodami.
Karty oceny ryzyka zawodowego na s. 98, 99
IX.24.
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA
PRZEDSTAWICIELA HANDLOWEGO
Charakterystyka stanowiska pracy
Przedstawiciel handlowy:
– przygotowuje w biurze materiały dotyczące ofert handlowych;
– utrzymuje kontakty telefoniczne i e-mailowe z klientami;
– bierze udział w spotkaniach z klientami poza siedzibą
firmy;
– uczestniczy w konferencjach, targach itp. poza siedzibą firmy.
Karty oceny ryzyka zawodowego na s. 100, 101
51
IX.25.
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA
NAUCZYCIELA CHEMII
Opis stanowiska
Nauczyciel chemii:
– prowadzi lekcje w sali wykładowej;
– prowadzi ćwiczenia w laboratorium;
– dyżuruje na korytarzach w czasie przerw lekcyjnych;
– prowadzi dokumentację pedagogiczną;
– prowadzi spotkania z rodzicami – wywiadówki;
– uczestniczy w szkoleniach i konferencjach.
Zatrudnienie: pełny etat.
Karty oceny ryzyka zawodowego na s. 102, 103
IX.26.
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA
ŻOŁNIERZA ZASADNICZEJ
SŁUŻBY ZAWODOWEJ (PN, VB)
Opis stanowiska
Żołnierz z zasadniczej służby zawodowej:
– uczestniczy w szkoleniach;
– uczestniczy w ćwiczeniach sprawnościowych;
– odbywa zajęcia polowe;
– odbywa ćwiczenia na strzelnicy;
– przemieszcza się środkami transportu: transporterami
opancerzonymi i samochodami.
– posługuje się sprzętem, narzędziami i urządzeniami
potrzebnymi do wykonywania prac podstawowych i pomocniczych;
– posługuje się sprzętem pomiarowym;
– przygotowuje i wykonuje podkłady pod izolacje budowlane oraz pokrycia dachowe;
– pokrywa dachy o różnych kształtach i konstrukcji, przy
zastosowaniu papy i wyrobów z papy, blachy i wyrobów
z blachy, dachówki, wyrobów z tworzyw sztucznych,
gontów i innych;
– instaluje rynny i rury spustowe;
– montuje okna dachowe i wyłazy;
– wykonuje podstawowe prace związane z obróbką
blacharską;
– przeprowadza naprawy pokryć dachowych;
– przeprowadza rozbiórki pokryć dachowych, w tym
wykonanych z materiałów zawierających azbest.
Zatrudnienie: pełny etat, praca zmianowa.
Wymagania dotyczące pracownika:
– ukończone 18 lat,
– uzyskanie uprawnień do wykonywania zawodu,
– stan zdrowia odpowiedni do wykonywanej pracy (w tym
do pracy na wysokości), potwierdzony świadectwem
lekarskim.
Karty oceny ryzyka zawodowego na s. 108, 109
IX.29.
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA SPRZEDAWCY-KASJERA W SKLEPIE SPOŻYWCZYM
Karty oceny ryzyka zawodowego na s. 104, 105
IX.27.
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA
MALARZA BUDOWLANEGO (PN, VB)
Opis stanowiska
Malarz budowlany:
– wykonuje malowanie ścian wewnątrz pomieszczeń;
– wykonuje malowanie konstrukcji stalowych;
– szlifuje ściany i sufity.
Czas pracy: średnio 8 godzin na dobę. Praca zmianowa.
Karty oceny ryzyka zawodowego na s. 106, 107
IX.28.
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA DEKARZA (PN, PHA)
Opis stanowiska
Pracownik wykonuje następujące czynności:
– przygotowuje, składuje, a następnie transportuje na
stanowisko pracy materiały oraz sprzęt budowlany;
52
Opis stanowiska
Sprzedawca-kasjer:
– przyjmuje towar do sklepu;
– układa towar na półkach regałów;
– podaje opakowany towar klientom;
– kroi nożem lub krajalnicą elektryczną wyroby mięsno-wędliniarskie, sery itp. oraz – po zważeniu i zapakowaniu – podaje je klientom;
– obsługuje kasę fiskalną;
– utrzymuje czystość na stanowisku pracy.
Karta oceny ryzyka zawodowego na s. 110
IX.30.
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA PIELĘGNIARKI
Opis stanowiska
Pielęgniarka:
– przygotowuje i wydaje lekarstwa pacjentom;
– wykonuje zlecone przez lekarza zabiegi, w tym m.in.
zastrzyki;
– pilnuje porządku na oddziale;
– przygotowuje potrzebną dokumentację medyczną;
– transportuje podręcznym sprzętem chorych na potrzebne zabiegi;
– wydaje posiłki dostarczone przez kuchnię.
Karta oceny ryzyka zawodowego na s. 111
IX.31.
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA INFORMATYKA
Charakterystyka stanowiska pracy
Informatyk (pracujący w firmie wydawniczej):
– utrzymuje w sprawności sieć informatyczną na terenie
przedsiębiorstwa;
– dokonuje składu komputerowego czasopism i książek;
– wykonuje polecenia kierownictwa dotyczące czynności
informatycznych.
Zatrudnienie: pełny etat, praca jednozmianowa.
Karta oceny ryzyka zawodowego na s. 112
IX.32.
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA PORTIERA (VB)
Charakterystyka stanowiska pracy
Portier wykonuje swoje czynności w portierni umieszczonej w parterowym, wolno stojącym budynku, obok wejścia
i jednocześnie wjazdu do zakładu produkcyjnego. Zakład
wytwarza wyroby metalowe oraz konstrukcje.
Do zadań pracownika należy:
– legitymowanie i rejestrowanie osób wchodzących
z zewnątrz do zakładu;
– kontrola pojazdów wjeżdżających i opuszczających
zakład;
– odbieranie telefonów;
– utrzymywanie czystości przed budynkiem, a zimą
odśnieżanie dojść do budynku portierni;
– przekazywanie dokumentacji do sekretariatu firmy,
umieszczonego na drugim piętrze budynku głównego,
w którym nie ma windy;
– pilnowanie mienia zakładu, m.in. w czasie codziennych
obchodów terenu przedsiębiorstwa.
Pracownik ma do dyspozycji psa obronnego.
Zatrudnienie: pełny etat, praca zmianowa – 12 godzin
pracy i 24 godziny odpoczynku.
Karta oceny ryzyka zawodowego na s. 113
IX.33.
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA STOLARZA
Charakterystyka stanowiska pracy
Do zadań stolarza należy:
– transport materiałów z magazynu na stanowisko
pracy;
– obsługa obrabiarek do drewna, m.in. pilarek tarczowych, pilarek taśmowych, strugarek-wyrówniarek
i innych;
– wykonywanie stolarki okiennej i drzwiowej;
– wykonywanie mebli;
– konserwacja i renowacja wytwarzanych wyrobów.
Zatrudnienie: praca zmianowa, pełny etat.
Karta oceny ryzyka zawodowego na s. 114
53
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA CHEMIKA-LABORANTA WEDŁUG PN-N 18002:2000
Lp.
Zagrożenie
(zdarzenie)
Możliwe
źródła zagrożenia
Przed
korektą
Możliwe skutki
zagrożenia
C* P* R*
1
2
1.
Powierzchnie, na
których możliwy
jest upadek
(upadek na tym
samym poziomie)
2.
Ostre krawędzie,
wystające
elementy
(uderzenie się
o nieruchome
przedmioty)
3
4
Potłuczenia,
Śliskie lub nierówne
złamania
podłogi wewnątrz la- kończyn,
urazy
boratorium, w sąsied- wewnętrzne,
nich pomieszczeniach wstrząśnienie
i na korytarzach
mózgu
5
6
Uwagi
o realizacji
C* P* R* zadań
Po korekcie
Środki profilaktyczne
7
8
9
10 11
S
M
M
S
S
S
Utrzymywać porządek w pomieszczeniu
i na korytarzach, rozlane ciecze natychmiast usuwać z podłogi, stosować odpowiednie obuwie z podeszwą antypoślizgową, zapewnić właściwe oświetlenie
S
S
S
Zapewnić prawidłową, niekolizyjną organizację stanowisk pracy, dbać o porządek
S
M
M
Obciążenie fizyczne – statyczne
Wymuszona pozycja Bóle mięśniowe,
(przeciążenie
ciała podczas przezwyrodnienia
S
3.
narządu ruchu
prowadzania analiz
kręgosłupa
układu mięśniowoi badań
i stawów
-kostnego)
D
D
Przygotować stanowiska pracy zgodnie
z wymaganiami ergonomii, stosować
S
okresowe przerwy w pracy i zmiany rodzaju
zajęć
M
M
S
Stosować się do zaleceń instrukcji stanowiskowej, zachować szczególną ostrożność
D
M
podczas prac laboratoryjnych, w czasie
oparzenia termicznego stosować się do
zalecanych procedur
M
M
S
Stosować się do zaleceń instrukcji stanowiskowej, zachować szczególną ostrożność,
w czasie oparzenia chemicznego stosować
D
S
się do zalecanych procedur, stosować
środki ochrony indywidualnej, m.in. rękawice i okulary ochronne, kontrolować stan
sprzętu – szczególnie szklanego
M
M
S
D
Kontrolować stan izolacji przewodów,
stosować właściwe ochrony przeciwporażeniowe w zakładzie (m.in. wyłączniki
różnicowo-prądowe), okresowo kontrolować instalację elektryczną, przestrzegać
przepisów dotyczących obsługi urządzeń
elektrycznych
S
M
M
S
S
Zachować szczególną ostrożność podczas
pracy, a także podczas uprzątania stłuczonego szkła laboratoryjnego, w razie
skaleczenia ranę zdezynfekować i założyć
jałowy opatrunek
S
M
M
S
Przy pracach ze szkodliwymi gazami i parami nosić maskę z pochłaniaczem, pracę
z rozpuszczalnikami wykonywać pod wycią- S
D
giem, podczas prac z substancjami niebezpiecznymi zakładać rękawice ochronne, nie
spożywać posiłków w laboratorium
M
M
D
Ściśle stosować się do zaleceń instrukcji
stanowiskowej, pracę z substancjami łatwo
palnymi przeprowadzać pod wyciągiem,
ogrzewania cieczy łatwo palnych dokonywać
tylko za pośrednictwem łaźni, palniki utrzy- S
D
mywać w czystości i porządku, stosować
środki ochrony indywidualnej, butle z gazami umieścić z dala od źródeł ciepła, na
miejscu umieścić sprzęt gaśniczy i właściwie
wyposażoną apteczkę pierwszej pomocy
S
S
S
Stosować środki ochrony indywidualnej,
zachować szczególną ostrożność, znać procedury postępowania w razie zaistnienia S
D
niebezpiecznego zdarzenia, poddawać się
szczepieniom ochronnym i badaniom
lekarskim
M
M
4.
Wysoka temperatura, gorące
powierzchnie
(oparzenia
termiczne)
5.
Czynniki chemiczne – żrące
(oparzenia chemiczne)
Zatarasowane przejścia, źle ustawione
stoły laboratoryjne
i sprzęt
Urządzenia stosowane do wyjaławiania:
autoklawy, aparaty
Kocha
Odczynniki
stosowane
w laboratorium
Zły stan przewodów
Prąd elektryczny elektrycznych,
przebicie
6.
(porażenie prą- elektryczne do obudodem elektrycznym)
wy urządzenia
Stłuczony sprzęt
laboratoryjny
Potłuczenia
Rany, wstrząs
Rany, wstrząs
Śmierć
7.
Ostre przedmioty
8.
szkodliwych
Czynniki chemicz- Spożycie
układu
substancji, wdycha- Choroby
ne – trujące
pokarmowego
nie
szkodliwych
par
(zatrucia)
i oddechowego
i gazów
9.
Pożar, wybuch
Rany cięte
Praca z substancjami
łatwo palnymi i wybuchowymi, gromadze- Śmierć, kalecnie się w pomieszcze- two, poparzenia
niu gazów oraz par
łatwo palnych
D
D
D
S
D
D
Oblanie skóry rąk lub
innych części ciała hoCzynniki biologicz- dowlą drobnoustrojów
ne – mikroorgalub materiałem poPrzewlekłe lub
D
10.
nizmy
branym od chorego,
nieuleczalne
(zakażenia drob- zakłucia igłą strzykaw- obecnie choroby
noustrojami)
ki podczas pobierania
materiału do badań
od chorego
* C – ciężkość, P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
54
12
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA CHEMIKA-LABORANTA WEDŁUG METODY RISK SCORE
Przed korektą
Po korekcie
Środki profilaktyczne
S* E* P* R*
Obciążenie
fizyczne – sta- Wymuszona pozycja Bóle mięśniotyczne
ciała podczas prze- we, zwyrodnie- 7
3. (przeciążenie
analiz nia kręgosłupa
narządu ruchu prowadzania
i badań
i stawów
układu mięśniowo-kostnego)
6
6
7.
Ostre przedmioty
Zły stan przewodów
elektrycznych, przebicie elektryczne do
obudowy urządzenia
Stłuczony sprzęt
laboratoryjny
Śmierć
Rany cięte
15 6
3
szkodliwych Choroby ukłaCzynniki che- Spożycie
substancji, wdycha- du pokarmowe- 7
8. miczne – trujące
nie szkodliwych par go i oddecho(zatrucia)
i gazów
wego
9.
6
6
6
Praca z substancjami łatwo palnymi
i wybuchowymi,
Śmierć, kalecPożar, wybuch
gromadzenie się
two, poparze- 15 6
w pomieszczeniu
nia
gazów oraz par łatwo
palnych
Oblanie skóry rąk lub
innych części ciała
hodowlą drobnoCzynniki biolo- ustrojów
lub mate- Przewlekłe lub
giczne – mikro- riałem pobranym
od nieuleczalne 7
organizmy
10.
zakłucia
obecnie cho(zakażenia drob- chorego,
igłą strzykawki
roby
noustrojami)
podczas pobierania
materiału do badań
od chorego
* S – skutki, E – ekspozycja P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
6
6
6
Przygotować stanowiska pracy zgodnie
z wymaganiami ergonomii, stosować okre- 3
sowe przerwy w pracy i zmiany rodzaju
zajęć
6
3
Stosować się do zaleceń instrukcji
stanowiskowej, zachować szczególną
ostrożność podczas prac laboratoryjnych, 3
w czasie oparzenia termicznego stosować
się do zalecanych procedur
6
1
Stosować się do zaleceń instrukcji stanowiskowej, zachować szczególną ostrożność, w czasie oparzenia chemicznego
stosować się do zalecanych procedur, sto- 3
sować środki ochrony indywidualnej, m.in.
rękawice i okulary ochronne, kontrolować
stan sprzętu – szczególnie szklanego
6
3
7
6
1
6
3
6
3
Ściśle stosować się do zaleceń instrukcji
stanowiskowej, pracę z substancjami
łatwo palnymi przeprowadzać pod wyciągiem, ogrzewania cieczy łatwo palnych
dokonywać tylko za pośrednictwem łaźni,
palniki utrzymywać w czystości i porządku, 7
stosować środki ochrony indywidualnej, butle z gazami umieścić z dala od
źródeł ciepła, na miejscu umieścić sprzęt
gaśniczy i właściwie wyposażoną apteczkę
pierwszej pomocy
6
3
Stosować środki ochrony indywidualnej,
zachować szczególną ostrożność, znać
procedury postępowania w razie zaistnie- 3
nia niebezpiecznego zdarzenia, poddawać
się szczepieniom ochronnym i badaniom
lekarskim
6
3
Kontrolować stan izolacji przewodów,
stosować właściwe ochrony przeciwporażeniowe w zakładzie (m.in. wyłączniki
różnicowo-prądowe), okresowo kontrolować instalację elektryczną, przestrzegać
przepisów dotyczących obsługi urządzeń
elektrycznych
3
270 duże
Prąd elektryczny
(porażenie prą6.
dem elektrycznym)
7
6
3
6
108 średnie
Czynniki chemiczne – żrące Odczynniki stosowa- Rany, wstrząs
5.
(oparzenia che- ne w laboratorium
miczne)
7
6
Zachować szczególną ostrożność podczas
pracy, a także podczas uprzątania stłu3
czonego szkła laboratoryjnego, w razie
skaleczenia ranę zdezynfekować i założyć
jałowy opatrunek
252 duże
Wysoka tempe- Urządzenia stosowaratura, gorące ne do wyjaławiania:
4. powierzchnie
autoklawy, aparaty Rany, wstrząs
(oparzenia
Kocha
termiczne)
Zapewnić prawidłową, niekolizyjną organi- 3
zację stanowisk pracy, dbać o porządek
Przy pracach ze szkodliwymi gazami
i parami nosić maskę z pochłaniaczem,
pracę z rozpuszczalnikami wykonywać
pod wyciągiem, podczas prac z substan- 3
cjami niebezpiecznymi zakładać rękawice
ochronne, nie spożywać posiłków w laboratorium
6
6
6
54 małee
6
6
54 małe
6
6
54 małe
3
Potłuczenia
Utrzymywać porządek w pomieszczeniu
i na korytarzach, rozlane ciecze natychmiast usuwać z podłogi, stosować odpo- 3
wiednie obuwie z podeszwą antypoślizgową, zapewnić właściwe oświetlenie
18 b. małe
Ostre krawędzie, wystające Zatarasowane przejelementy
ścia, źle ustawione
2.
(uderzenie się
stoły laboratoryjne
o nieruchome
i sprzęt
przedmioty)
12
126 średnie
6
9 10 11
54 małe
6
8
108 małe
7
108 średnie
6
252 duże
5
252 duże
4
252 duże
3
540 duże
2
Powierzchnie, na Śliskie lub nierówne Potłuczenia,
których możliwy podłogi wewnątrz
złamania
jest upadek
laboratorium,
kończyn, urazy 3
1.
(upadek na tym
w sąsiednich powewnętrzne,
samym pozio- mieszczeniach i na wstrząśnienie
mie)
korytarzach
mózgu
252 duże
1
S* E* P* R*
Uwagi
o realizacji
zadań
54 małe
Możliwe skutki
zagrożenia
42 małe
Możliwe źródła
zagrożenia
54 małe
Zagrożenie
(zdarzenie)
54 małe
Lp.
55
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA ELEKTRYKA W ZAKŁADZIE WEDŁUG PN-N 18002:2000
Lp.
Zagrożenie
(zdarzenie)
Możliwe źródło
zagrożenia
Przed
korektą
Możliwe skutki
zagrożenia
C* P* R*
1
1.
2.
3.
4.
2
3
5
7
8
9
D
D
Wszelkie prace przy urządzeniach elektrycznych
wykonywać po odłączeniu napięcia, zastosować
odpowiednie zabezpieczenie przed przypadkowym
załączeniem – zgodnie z instrukcją stanowiskową,
omawiać zagadnienie podczas odpraw codziennych
z pracownikami
S
S
S
D
S
D
Zabezpieczyć przewody przed przypadkowymi uszkodzeniami mechanicznymi, kontrolować okresowo
stan izolacji przewodów
S
M
M
D
S
D
Wyłączać zagrożone obwody spod napięcia, stosować
detektory napięcia, korzystać z dokumentacji
budowlano-montażowej
S
M
M
S
M
M
Prace naprawcze przy
urządzeniach elektrycznych bez odłączenia
napięcia lub bez właściwego zabezpieczenia
przed przypadkowym
załączeniem
Śmierć
D
Uszkodzenia izolacji przewodów wiodących prąd
Śmierć
Śmierć,
urazy ciała
Możliwość natrafienia
na przewody elektryczne
pod napięciem podczas
Prąd elektryczny wiercenia wiertarką elek(porażenie prądem
tryczną w ścianach
elektrycznym)
6
10 11
Kontakt z metalowymi
obudowami maszyn,
urządzeń i elektronarzędzi, które mogą znaleźć
się pod napięciem
Śmierć
D
M
S
Kontrolować stan techniczny wyłączników różnicowo-prądowych, sprawdzać ich działanie każdorazowo
przed przystąpieniem do pracy, przeprowadzać
okresową kontrolę zerowań i uziemień, stosować
elektronarzędzia wyposażone w sprawne uchwyty
wykonane z materiałów izolacyjnych, nie eksploatować elektronarzędzi na zewnątrz budynków podczas
opadów atmosferycznych
Prace z użyciem lamp
przenośnych i elektronarzędzi w warunkach
dużej wilgotności lub
dokonywane w metalowych zbiornikach
Śmierć
D
S
D
Stosować w takich przypadkach zasilanie napięciem
bezpiecznym 24 V
M
M
M
S
S
S
Utrzymywać porządek na stanowisku pracy, zabezpieczyć właściwy stan dróg transportowych
S
M
M
Złamania, zwichRóżnica poziomów Prace na źle ustawionych
nięcia, potłuczenia,
(upadek na niższy i zabezpieczonych drabiD
urazy wewnętrzne,
poziom)
nach oraz zwyżkach
śmierć
S
D
Stosować odpowiednio dobrane i zabezpieczone
drabiny oraz zwyżki, w razie konieczności stosować
uprzęże bezpieczeństwa, w razie potrzeby stosować
asekurację prowadzoną przez drugiego pracownika
S
M
M
S
D
Stosować okulary ochronne i półmaski
M
M
M
Stosować odpowiednią rotację pracowników przy
wykonywaniu prac wymagających wymuszonej
pozycji ciała, stosować nakolanniki przy pracach
uzasadniających korzystanie z tego rodzaju ochron
kończyn dolnych
S
M
M
Powierzchnie, na
których możliwy jest Nierówne i śliskie poZłamania, zwichupadek (upadek
wierzchnie, zatarasowanięcia, potłuczenia
na tym samym
ne przejścia
poziomie)
Pyły i odpryski metali
Urazy oczu, zapyWiercenie i cięcie mate(powstawanie pyłów
lenie płuc – możliriałów przy niespełniooraz odprysków
wość wystąpienia
nych wymaganiach BHP
metali)
pylicy
Prace instalacyjne na
Obciążenie fizyczne
drabinach i zwyżkach,
– statyczne
5.
prace instalacyjne wyko(praca w wymuszonej
nywane na tym samym
pozycji ciała)
poziomie
6.
4
Uwagi
o realizacji
C* P* R* zadań
Po korekcie
Środki profilaktyczne
Nieodpowiednie
Brak lub źle dobrane źróoświetlenie
dła światła, źle dobrane
(zbyt małe natężenie
oprawy oświetleniowe
oświetlenia)
7.
Pożar
D
Zwyrodnienia
kostno-stawowe
D
S
D
Uszkodzenie
wzroku
S
S
S
Stosować zgodne z normami źródła oświetlenia
sztucznego, dbać o właściwe oświetlenie naturalne
M
stanowisk pracy, m.in. poprzez zapewnienie czystości
okien, świetlików i naświetli
M
M
D
S
D
Stosować właściwie dobrane zabezpieczenia
nadprądowe, prace instalacyjne wykonywać zgodnie
z instrukcją stanowiskową
S
M
M
S
M
M
Źle dobrane parametry
instalacji elektrycznej,
Poparzenia, śmierć
niedbale wykonane
prace instalacyjne
8.
Zły stan narzędzi
Przemieszczające
ręcznych (tępe ostrza,
się narzędzia i inne źle oprawione rękojeści),
Skaleczenia, potłuprzedmioty
brak lub uszkodzone
czenia, śmierć
(uderzenie przedosłony ruchomych
miotem)
elementów maszyn
i narzędzi
D
S
D
Stosować prawidłowo oprawione narzędzia w trzonki
z twardego drewna, stosować właściwie zaostrzone
narzędzia o wymiarach dostosowanych do rodzaju
pracy, przestrzegać właściwego zamocowania osłon
ruchomych elementów maszyn i urządzeń
9.
Ruchome elementy
maszyn i urządzeń
(uderzenie, pochwycenie przez będące
w ruchu elementy
maszyn i urządzeń)
D
S
D
Zachować szczególną ostrożność, przenosić na inne
miejsce elektronarzędzia wyłączone spod napięcia,
przestrzegać właściwego zamocowania osłon ruchomych elementów maszyn i urządzeń
D
M
S
10.
Hałas
S
S
S
Stosować w razie potrzeby ochronniki słuchu, stosować sprawne technicznie elektronarzędzia
S
M
M
Niezamierzone uruchomienie maszyny
lub rządzenia, brak lub
uszkodzenie osłony
ruchomych elementów
maszyn i urządzeń
Choroby narządu
Wiercenie i cięcie matesłuchu, zwyrodriałów przy niespełnionienia kostno-stanych wymaganiach BHP
wowe
* C – ciężkość, P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
56
Obrażenie ciała,
śmierć
12
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA ELEKTRYKA W ZAKŁADZIE WEDŁUG METODY
Przed korektą
Po korekcie
Środki profilaktyczne
15
6
3
Możliwość natrafienia
na przewody elektryczne
pod napięciem podczas
wiercenia wiertarką elektryczną w ścianach
Śmierć,
urazy ciała
Zabezpieczyć przewody przed przypadkowymi uszkodzeniami mechanicznymi, kontrolować okresowo
7
stan izolacji przewodów
6
1
7
6
1
6
1
6
1
Wyłączać zagrożone obwody spod napięcia, stosować detektory napięcia, korzystać z dokumentacji
budowlano-montażowej
15
6
3
Stosować w takich przypadkach zasilanie napięciem
3
bezpiecznym 24 V
Powierzchnie, na
których możliwy jest
Nierówne i śliskie poZłamania, zwichupadek
wierzchnie, zatarasowane
7
2.
nięcia, potłuczenia
(upadek na tym
przejścia
samym poziomie)
6
3
Złamania,
Prace na źle ustawionych
zwichnięcia,
i zabezpieczonych drabipotłuczenia,
15
nach oraz zwyżkach
urazy wewnętrzne,
śmierć
6
3
6
6
Utrzymywać porządek na stanowisku pracy, zabezpieczyć właściwy stan dróg transportowych
Stosować odpowiednio dobrane i zabezpieczone
drabiny oraz zwyżki, w razie konieczności stosować
uprzęże bezpieczeństwa, w razie potrzeby stosować
asekurację prowadzoną przez drugiego pracownika
Stosować okulary ochronne i półmaski
5.
Obciążenie fizyczne
– statyczne
(praca w wymuszonej pozycji ciała)
Stosować odpowiednią rotację pracowników przy
wykonywaniu prac wymagających wymuszonej
pozycji ciała, stosować nakolanniki przy pracach
uzasadniających korzystanie z tego rodzaju ochron
kończyn dolnych
6.
Nieodpowiednie
Brak lub źle dobrane źróoświetlenie
dła światła, źle dobrane
(zbyt małe natężenie
oprawy oświetleniowe
oświetlenia)
Uszkodzenie
wzroku
3
6
6
Stosować zgodne z normami źródła oświetlenia
sztucznego, dbać o właściwe oświetlenie naturalne
stanowisk pracy, m.in. poprzez zapewnienie czystości okien, świetlików i naświetli
Źle dobrane parametry
instalacji elektrycznej,
niedbale wykonane prace
instalacyjne
Poparzenia,
śmierć
15
6
3
Przemieszczające
się narzędzia i inne
przedmioty
8.
(uderzenie przedmiotem)
Zwyrodnienia
kostno-stawowe
7
6
6
Hałas
1
3
6
3
3
6
3
1
6
3
6
1
6
1
6
1
6
1
Stosować właściwie dobrane zabezpieczenia
nadprądowe, prace instalacyjne wykonywać zgodnie 7
z instrukcją stanowiskową
6
3
Stosować prawidłowo oprawione narzędzia w trzonki
z twardego drewna, stosować właściwie zaostrzone
narzędzia, o wymiarach dostosowanych do rodzaju 7
pracy, przestrzegać właściwego zamocowania osłon
ruchomych elementów maszyn i urządzeń
15
6
3
Zachować szczególną ostrożność, przenosić na inne
miejsce elektronarzędzia wyłączone spod napięcia,
7
przestrzegać właściwego zamocowania osłon ruchomych elementów maszyn i urządzeń
Choroby narządu
Wiercenie i cięcie matesłuchu, zwyrodnieriałów, przy niespełnio7
nia kostno-stanych wymaganiach BHP
wowe
6
3
Stosować w razie potrzeby ochronniki słuchu, stoso3
wać sprawne technicznie elektronarzędzia
Zły stan narzędzi ręcznych
(tępe ostrza, źle oprawione rękojeści), brak Skaleczenia, potłu15
lub uszkodzone osłony
czenia, śmierć
ruchomych elementów
maszyn i narzędzi
Ruchome elementy
Niezamierzone urumaszyn i urządzeń
chomienie maszyny
(uderzenie, pochwy- lub rządzenia, brak lub
Obrażenie ciała,
9.
cenie przez będące uszkodzenie osłony ruchośmierć
w ruchu elementy mych elementów maszyn
maszyn i urządzeń)
i urządzeń
10.
6
270 duże
Pożar
Prace instalacyjne na
drabinach i zwyżkach,
prace instalacyjne wykonywane na tym samym
poziomie
7
7
270 duże
7.
Pyły i odpryski metali
Urazy oczu, zapyWiercenie i cięcie mate(powstawanie pyłów
lenie płuc – możliriałów przy niespełnionych
oraz odprysków
wość wystąpienia
wymaganiach BHP
metali)
pylicy
1
270 duże
4.
6
126 średnie
3.
Różnica poziomów
(upadek na niższy
poziom)
7
42 małe
Śmierć
18 b. małe
Prace z użyciem lamp
przenośnych i elektronarzędzi w warunkach
dużej wilgotności lub
dokonywane w metalowych zbiornikach
126 średnie
3
270 duże
6
252 duże
15
252 duże
Śmierć
Kontrolować stan techniczny wyłączników różnicowo-prądowych, sprawdzać ich działanie każdorazowo przed przystąpieniem do pracy, przeprowadzać
okresową kontrolę zerowań i uziemień, stosować
3
elektronarzędzia wyposażone w sprawne uchwyty,
wykonane z materiałów izolacyjnych, nie eksploatować elektronarzędzi na zewnątrz budynków podczas
opadów atmosferycznych
108
średnie
Kontakt z metalowymi
obudowami maszyn, urządzeń i elektronarzędziami,
które mogą znaleźć się
pod napięciem
126 średnie
3
3
42 małe
6
Śmierć
6
42 małe
15
Uszkodzenia izolacji przewodów wiodących prąd
7
18 b. małe
6
Wszelkie prace przy urządzeniach elektrycznych
wykonywać po odłączeniu napięcia, zastosować
odpowiednie zabezpieczenie przed przypadkowym
załączeniem – zgodnie z instrukcją stanowiskową,
omawiać zagadnienia podczas odpraw codziennych
z pracownikami
12
18 b. małe
6
15
9 10 11
42 małe
8
42 małe
7
Śmierć
6
54 małe
5
540 duże
4
270 duże
Prąd elektryczny
(porażenie prądem
elektrycznym)
3
Prace naprawcze przy
urządzeniach elektrycznych bez odłączenia
napięcia lub bez właściwego zabezpieczenia
przed przypadkowym
załączeniem
270 duże
1.
2
270 duże
1
S* E* P* R*
270 duże
S* E* P* R*
Uwagi
o realizacji
zadań
54 małe
Możliwe skutki
zagrożenia
18 b. małe
Możliwe źródło
zagrożenia
42 małe
Zagrożenie
(zdarzenie)
42 małe
Lp.
RISK SCORE
* S – skutki, E – ekspozycja P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
57
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA KIEROWCY WÓZKÓW WIDŁOWYCH WEDŁUG PN-N 18002:2000
Lp.
Zagrożenie
(zdarzenie)
Możliwe źródła
zagrożeń
Przed
korektą
Możliwe skutki
zagrożenia
C* P* R*
1
5
6
7
8
9
10 11
Potłuczenia, złamania kończyn, S
zwichnięcia, urazy wewnętrzne
S
S
Stosowanie przez pracownika właściwego
obuwia, zapewnienie porządku na stanowisku pracy i w przejściach, omawianie
zagrożeń w czasie odpraw codziennych
S
M
M
Inne wózki jezdniowe,
przemieszczające się Śmierć, kalectwo D
przewożone towary,
przewrócenie wózka
S
Zachowanie szczególnej ostrożności, przestrzeganie wymagań instrukcji stanowiskowej, prawidłowe układanie przewożonych
materiałów, przewożenie ładunku w ilości
D
nie przekraczającej dopuszczalnej nośności wózka, dostosowanie prędkości wózka
do rodzaju i ukształtowania drogi transportowej, stosowanie hełmu ochronnego
S
M
M
Wysoka temperatura
(oparzenia termiczne)
Gorące elementy silnika spalinowego, łuk
elektryczny występu- Rany oparzeniojący podczas zwarcia we, uszkodzenie D
w przewodach
narządu wzroku
przyłączeniowych
akumulatora
S
D
Przestrzeganie procedur, stosowanie
ochron osobistych oczu i ciała
S
M
M
Pożar, wybuch
Zaprószenie ognia
podczas pracy w magazynie materiałów Urazy, oparzenia, D
łatwo palnych, nieśmierć
szczelność instalacji
gazowej
S
D
Zachowanie szczególnej ostrożności,
przestrzeganie procedur, systematyczna
kontrola sprawności instalacji gazowej,
omawianie zagrożeń podczas odpraw
codziennych
S
M
M
S
S
S
Stosowanie rękawic ochronnych, zachowa- M
nie szczególnej ostrożności
M
M
Obciążenie fizyczZbyt duży wysiłek
ne – statyczne
Przepuklina,
fizyczny, niewygodna choroby
6.
(przeciążenie pozycja
narządu S
podczas
jazdy
układu mięśnioworuchu
wózkiem
-kostnego)
S
S
Przestrzeganie norm transportu indywidualnego, zapewnienie ergonomicznych
i bezpiecznych warunków pracy w kabinie
kierowcy
S
M
M
1.
2
Powierzchnie, na Śliskie, nierówne poktórych możliwy wierzchnie na terenie
jest upadek
dojścia do pojazdu
(upadek na tym i w miejscu wykonysamym poziomie)
wania prac
Poruszające
się maszyny,
mechanizmy i inne
2.
obiekty
(uderzenie, przygniecenie)
3.
4.
3
Ostre lub szorstkie Obsługa bieżąca wózprzedmioty
ka, ostre, szorstkie
5. (zetknięcie z ostry- krawędzie przewożomi lub szorstkimi nych towarów, palet,
przedmiotami)
opakowań
4
Uwagi
o realizacji
C* P* R* zadań
Po korekcie
Środki profilaktyczne
Urazy dłoni
Czynniki chemicz- Spaliny, kwas akumune – toksyczne,
latorowy
żrące
Bóle głowy,
rany oparzeń
chemicznych
D
S
D
Niestosowanie wózków z silnikami spalinowymi, zasilanymi benzyną etylizowaną,
w pomieszczeniach pracy, odpowiednia
wentylacja pomieszczeń
S
M
M
Stanowisko ładowaPrąd elektryczny
nia akumulatorów,
8.
(porażenie prąurządzenia zasilane
dem elektrycznym) prądem elektrycznym
230/400 V
Śmierć, urazy
ciała
D
S
D
Sprawne zabezpieczenia przeciwporażeniowe, przestrzeganie instrukcji stanowiskowej, systematyczna kontrola stanu
instalacji elektrycznej
S
M
M
S
S
S emisję hałasu, stosowanie w razie koniecz- M
M
M
7.
Hałas
9.
Nieodpowiednie
10. oświetlenie miejsca pracy
11.
12.
Maszyny i urządzenia Uszkodzenia
produkcyjne, pojazdy narządu słuchu
silnikowe
Zbyt duże wymagania w stosunku do
możliwości pracownika, praca w nocy
i w godzinach nadliczbowych, konflikty,
mobbing
* C – ciężkość, P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
58
ności ochronników słuchu
Urazy ciała
Źle dobrane punkty spowodowane
świetlne, praca
wypadkami przy D
w miejscach niepracy, osłabienie
oświetlonych
wzroku
Wysokie lub niskie Przegrzanie lub
Zmienne warunki temperatury,
w zależ- przeziębienie
atmosfeności od pory roku,
ryczne
organizmu
opady atmosferyczne
Obciążenie emocjonalne
(stres)
Podejmowanie działań zmniejszających
Choroby ogólnoustrojowe,
nerwice
S
S
S
D
Dostosowanie poziomu natężenia oświetlenia do rodzaju wykonywanej pracy, zgodnie S
z normami, sprawne oświetlenie własne
pojazdu w miejscach nieoświetlonych
M
M
S
S
Stosowanie ubrania odpowiedniego do
warunków otoczenia, profilaktyczne posiłki M
i napoje
M
M
S
Dostosowanie wymagań do możliwości psychofizycznych pracownika, przestrzeganie
norm dotyczących czasu pracy, doskonaleS nie metod instruktażu i szkoleń, ustalenie S
jasnych zasad wynagradzania, premiowania i kar regulaminowych, częste rozmowy
kierownictwa zakładu z pracownikami
M
M
12
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA KIEROWCY WÓZKÓW WIDŁOWYCH WEDŁUG METODY
Przed korektą
Po korekcie
Środki profilaktyczne
6
9 10 11
6
4.
6
Zaprószenie ognia
podczas pracy w mamateriałów Urazy, oparze- 15 6
Pożar, wybuch gazynie
łatwo palnych, nienia, śmierć
szczelność instalacji
gazowej
6
3
6
3
3
6
1
3
6
1
6
1
6
1
6
3
108 średnie
3
6
Stosowanie rękawic ochronnych, zachowa- 1
nie szczególnej ostrożności
Obciążenie
fizyczne – staZbyt duży wysiłek
Przepuklina,
tyczne
fizyczny, niewygodna choroby
narzą- 3
6.
(przeciążenie
pozycja podczas
du ruchu
układu mięśniojazdy wózkiem
wo-kostnego)
6
6
108 średnie
6
6
Przestrzeganie norm transportu indywidualnego, zapewnienie ergonomicznych 1
i bezpiecznych warunków pracy w kabinie
kierowcy
Bóle głowy,
rany w wyniku 7
oparzeń chemicznych
6
6
252 duże
1
Niestosowanie wózków z silnikami spalinowymi, zasilanymi benzyną etylizowaną, 3
w pomieszczeniach pracy, odpowiednia
wentylacja pomieszczeń
ładowaPrąd elektryczny Stanowisko
nia akumulatorów, Śmierć, urazy
(porażenie prą- urządzenia
15 6
zasilane
8.
dem elektryczciała
prądem elektrycznym)
nym 230/400 V
3
270 duże
6
Sprawne zabezpieczenia przeciwporażeniowe, przestrzeganie instrukcji stanowiskowej, systematyczna kontrola stanu
instalacji elektrycznej
6
3
126 średnie
7
Podejmowanie działań zmniejszających
emisję hałasu, stosowanie w razie konieczności ochronników słuchu
Urazy ciała
dobrane punkty spowodowane
Nieodpowiednie Źleświetlne,
praca
wypadkami 15 6
oświetlenie
10.
w miejscach nieprzy pracy,
miejsca pracy
oświetlonych
osłabienie
wzroku
3
270 duże
1
3
Dostosowanie poziomu natężenia oświetlenia do rodzaju wykonywanej pracy, zgodnie 3
z normami, sprawne oświetlenie własne
pojazdu w miejscach nieoświetlonych
Wysokie lub niskie Przegrzanie lub
Zmienne warun- temperatury,
w zależ7
ki atmosfeności od pory roku, przeziębienie
ryczne
opady atmosferyczne organizmu
3
Stosowanie ubrania odpowiedniego do
warunków otoczenia, profilaktyczne posiłki 3
i napoje
Dostosowanie wymagań do możliwości
psychofizycznych pracownika, przestrzeganie norm dotyczących czasu pracy,
doskonalenie metod instruktażu i szkoleń, 3
ustalenie jasnych zasad wynagradzania,
premiowania i kar regulaminowych, częste
rozmowy kierownictwa zakładu z pracownikami
Czynniki
7. chemiczne – tok-
syczne, żrące
9.
11.
12.
Hałas
Obciążenie
emocjonalne
(stres)
Spaliny, kwas akumulatorowy
Urazy dłoni
Maszyny i urządzenia Uszkodzenia
produkcyjne, pojazdy narządu słuchu 7
silnikowe
Zbyt duże wymagania w stosunku
do możliwości
Choroby ogólpracownika, praca noustrojowe,
w nocy i w godzinach
nerwice
nadliczbowych, konflikty, mobbing
3
6
6
6
3
6
126 średnie
3
Zachowanie szczególnej ostrożności,
przestrzeganie procedur, systematyczna
kontrola sprawności instalacji gazowej,
omawianie zagrożeń podczas odpraw
codziennych
6
3
108 średnie
Ostre lub szorst- Obsługa bieżąca
kie przedmioty wózka, ostre, szorst(zetknięcie
kie krawędzie prze5.
z ostrymi lub
towarów,
szorstkimi przed- wożonych
palet, opakowań
miotami)
Przestrzeganie procedur, stosowanie
ochron osobistych oczu i ciała
3
18 b. małe
Gorące elementy
silnika spalinoweWysoka tempe- go,
Rany oparzełuk elektryczny niowe,
ratura
uszko- 7
występujący
podczas
3.
(oparzenia
dzenie narządu
zwarcia
w
przewotermiczne)
wzroku
dach przyłączeniowych akumulatora
6
54 małe
6
Zachowanie szczególnej ostrożności, przestrzeganie wymagań instrukcji stanowiskowej, prawidłowe układanie przewożonych
materiałów, przewożenie ładunku w ilości 3
nie przekraczającej dopuszczalnej nośności wózka, dostosowanie prędkości wózka
do rodzaju i ukształtowania drogi transportowej, stosowanie hełmu ochronnego
252 duże
Poruszające się Inne wózki jezdniomaszyny, meprzemieszczająchanizmy i inne we,
kalec- 15 6
ce się przewożone Śmierć,
2.
obiekty
two
towary,
przewrócenie
(uderzenie,
wózka
przygniecenie)
270 duże
Stosowanie przez pracownika właściwego
obuwia, zapewnienie porządku na stano- 3
wisku pracy i w przejściach, omawianie
zagrożeń w czasie odpraw codziennych
12
54 małe
6
8
54 małe
7
18 b. małe
6
42 małe
4
108 średnie
3
540 b. duże
2
18 b. małe
5
Powierzchnie, na Śliskie, nierówne
Potłuczenia,
których możliwy
powierzchnie na
złamania
jest upadek
terenie dojścia do kończyn, zwich- 3
1.
(upadek na tym pojazdu i w miejscu nięcia, urazy
samym poziomie) wykonywania prac
wewnętrzne
1
S* E* P* R*
18 b. małe
S* E* P* R*
Uwagi
o realizacji
zadań
54 małe
Możliwe skutki
zagrożenia
18 b. małe
Możliwe
źródła zagrożeń
18 b. małe
Zagrożenie
(zdarzenie)
18 b. małe
Lp.
RISK SCORE
* S – skutki, E – ekspozycja P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
59
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA MAGAZYNIERA WEDŁUG PN-N 18002:2000
Lp.
Zagrożenie
(zdarzenie)
Możliwe
źródła zagrożeń
Przed
korektą
Możliwe skutki
zagrożenia
C* P* R*
1
1.
2.
3.
2
5
6
7
8
9
10 11
Powierzchnie, na
Śliskie i nierówne poPotłuczenia,
których możliwy jest wierzchnie przy dojściu
złamania kończyn,
upadek
do magazynu i w samym
zwichnięcia, urazy
(upadek na tym
magazynie, zatarasowawewnętrzne
samym poziomie)
ne przejścia
S
S
S
Stosowanie przez pracowników wzmocnionego
obuwia z antypoślizgową podeszwą, zapewnienie
porządku i czystości w miejscu pracy
S
M
M
Wchodzenie na drabiny
Potłuczenia,
oraz schodzenie z nich złamania kończyn,
podczas układania lub zwichnięcia, urazy
zdejmowania towarów kręgosłupa, urazy
z regałów
wewnętrzne
D
S
D
Stosowanie sprawnych technicznie drabin i zachowanie ustalonych zasad bezpieczeństwa
przy ich ustawianiu
M
M
M
S
S
Różnica poziomów
(upadek na niższy
poziom)
3
4
Uwagi
o realizacji
C* P* R* zadań
Po korekcie
Środki profilaktyczne
Przewrócenie się regału,
upadek składowanych
przedmiotów, niestabilne
Przemieszczające
ułożenie materiałów
się przedmioty i inne w stosie lub na paletach,
obiekty
poruszające się środki
Urazy ciała, śmierć
(przygniecenie,
transportu ręcznego
uderzenie,
lub mechanicznego,
potrącenie)
przemieszczające się towary przewożone wózkiem
widłowym, przewrócenie
się wózka
D
S
Właściwe oznaczenie wytrzymałości regałów
i przestrzeganie podanych obciążeń, układanie
najcięższych przedmiotów na najniższych półkach, zabezpieczenie regałów przed przewróceniem, układanie stosów i palet w ten sposób, by
D zachować ich stabilność, prowadzenie rozładun- S
ku począwszy od najwyższych warstw, prawidłowe
rozplanowanie dróg transportowych, właściwe
ułożenie materiałów na wózku i dostosowanie
prędkości do istniejących warunków, stosowanie
hełmu ochronnego
Ostre krawędzie przenoszonych lub przewożoRany cięte i kłute,
nych towarów, palet,
otarcia naskórka
opakowań lub odłamki
szkła
S
S
S
Zachowanie szczególnej ostrożności, stosowanie
prawidłowo dobranych rękawic ochronnych
S
M
M
S
S
Stosowanie szczelnego ogrodzenia do wysokości co
najmniej 0,5 m powyżej składowanego materiału,
stosowanie ochron osobistych przy przesypywaniu M
materiału – w tym masek przeciwpyłowych i okularów ochronnych, stosowanie urządzeń odpylających
M
M
S
Nieużywanie wózków jezdniowych z silnikiem spalinowym wewnątrz pomieszczeń magazynowych,
D
właściwe oznakowanie pojemników zawierająS
cych trucizny, zachowanie wymaganych procedur
przy kontaktach z chemikaliami
M
M
4.
Przedmioty ostre
lub szorstkie
5.
Pyły
(zapylenie)
6.
Czynniki chemiczne
– toksyczne, żrące
Produkty sypkie, luzem
przechowywane
w magazynie
Choroby układu
oddechowego
i narządu wzroku
S
Spaliny, związki tokUszkodzenia
syczne przechowywane
wewnętrzne organi- D
w magazynie,
zmu, śmierć
kwas akumulatorowy
Wysoka temperatura, Łuk elektryczny wystęRany oparzeniowe,
otwarty ogień
pujący podczas zwarcia
uszkodzenie narzą(oparzenia
w przewodach przyłączedu wzroku
termiczne)
niowych akumulatora
S
S
S
Przestrzeganie ustalonych procedur, stosowanie
ochron osobistych ciała i oczu
M
M
M
Środki transportu,
urządzenia i maszyny Uszkodzenie narząpracujące na zewnątrz
du słuchu
magazynu
S
S
S
Podjęcie działań zmniejszających działanie hałasu, stosowanie w razie konieczności ochronników M
słuchu
M
M
Obciążenie fizyczne
– dynamiczne i sta- Zbyt duży wysiłek fizycz- Przepuklina, uraz
tyczne
ny, wymuszona pozycja kręgosłupa, choro9.
(przeciążenie układu
ciała podczas pracy
by narządu ruchu
mięśniowo-kostnego)
D
D
D
Przestrzeganie norm transportu indywidualnego,
stosowanie przerw i rotacji pracowników zatrudnionych przy uciążliwych robotach
S
S
S
M
M
M
7.
8.
10.
Hałas
Prąd elektryczny
(porażenie prądem
elektrycznym)
Nieodpowiednie
11. oświetlenie miejsca
pracy
12.
Pożar, wybuch
13.
Obciążenie emocjonalne
(stres)
D
M
S
Stosowanie sprawnych zabezpieczeń przeciwporażeniowych, stosowanie sprawnego technicznie
osprzętu elektrycznego i przewodów doprowadzających prąd elektryczny, systematyczna kontrola
instalacji elektrycznej
Urazy spowodoSłabe oświetlenie
wane wypadkami
naturalne, źle dobrane
przy pracy, choroby
punkty świetlne
narządu wzroku
D
M
S
Dbanie o czystość okien i świetlików, dostosowanie poziomu natężenia oświetlenia do rodzaju
wykonywanej pracy, także przy komputerze
– zgodnie z normami
M
M
M
Zaprószenie ognia
w miejscu magazynowania materiałów łatwo
palnych
D
S
D
Zachowanie szczególnej ostrożności, przestrzeganie przyjętych w magazynie procedur, wyposażenie stanowiska w wymagany sprzęt ppoż., systematyczna konserwacja i przegląd tego sprzętu
S
M
M
D
Ustalenie przejrzystych zasad odpowiedzialności
za powierzone mienie, stworzenie warunków
umożliwiających zapewnienie bezpieczeństwa
D
magazynowanych towarów, ustalenie sprawiedliwego regulaminu nagradzania i karania, właściwy
dobór pracowników
S
M
M
Niesprawna instalacja
elektryczna
Oparzenia ciała,
urazy, śmierć
Odpowiedzialność
Wystąpienie
finansowa za bezpiechoroby nerwowej
czeństwo magazynowalub chorób ogólnonych towarów, konflikty
ustrojowych
międzyludzkie
* C – ciężkość, P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
60
Urazy,
śmierć
S
12
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA MAGAZYNIERA WEDŁUG METODY RISK SCORE
Przed korektą
Po korekcie
Środki profilaktyczne
Wchodzenie na drabiny Potłuczenia, złaRóżnica poziomów oraz schodzenie z nich mania kończyn,
2. (upadek na niższy podczas układania lub zwichnięcia, urazy 7
poziom)
zdejmowania towarów kręgosłupa, urazy
z regałów
wewnętrzne
6
6
54 średnie
Zachowanie szczególnej ostrożności, stosowanie
1
prawidłowo dobranych rękawic ochronnych
108 średnie
Stosowanie szczelnego ogrodzenia do wysokości
co najmniej 0,5 m powyżej składowanego
materiału, stosowanie ochron osobistych przy
1
przesypywaniu tego materiału – w tym masek
przeciwpyłowych i okularów ochronnych, stosowanie urządzeń odpylających
Spaliny, związki tokCzynniki chemiczUszkodzenia
syczne przechowywane
ne
–
toksyczne,
wewnętrzne orga- 15 6
6.
w magazynie,
żrące
nizmu, śmierć
kwas akumulatorowy
3
270 duże
Nieużywanie wózków jezdniowych z silnikiem
spalinowym wewnątrz pomieszczeń magazynowych, właściwe oznakowanie pojemników
7
zawierających trucizny, zachowanie wymaganych
procedur przy kontaktach z chemikaliami
Łuk elektryczny
Wysoka temperatuwystępujący podczas
ra, otwarty ogień
zwarcia w przewodach
7.
(oparzenia
przyłączeniowych akutermiczne)
mulatora
Rany oparzeniowe, uszkodzenie
narządu wzroku
7
6
3
Przestrzeganie ustalonych procedur, stosowanie
3
ochron osobistych ciała i oczu
Środki transportu,
urządzenia i maszyny
pracujące na zewnątrz
magazynu
Uszkodzenie
narządu słuchu
3
6
6
Podjęcie działań zmniejszających działanie
hałasu, stosowanie w razie konieczności ochron- 1
ników słuchu
Obciążenie fizyczne
– dynamiczne
Przepuklina,
Zbyt duży wysiłek fizyczi statyczne
uraz kręgosłupa,
ny, wymuszona pozycja
7
9.
(przeciążenie
choroby narządu
ciała podczas pracy
układu mięśnioworuchu
-kostnego)
6
6
Przestrzeganie norm transportu indywidualnego,
zapewnienie ergonomicznych warunków pracy,
3
stosowanie przerw i rotacji pracowników zatrudnionych przy uciążliwych robotach
15 6
1
8.
Przedmioty ostre
lub szorstkie
Ostre krawędzie przenoszonych lub przewożoRany cięte
nych towarów, palet,
i kłute,
3
opakowań lub odłamki otarcia naskórka
szkła
Pyły
(zapylenie)
Produkty sypkie, luzem Choroby układu
przechowywane w maoddechowego
3
gazynie
i narządu wzroku
Hałas
Prąd elektryczny
Niesprawna instalacja
(porażenie prądem
elektryczna
10. elektrycznym)
Nieodpowiednie
11. oświetlenie miejsca pracy
12.
Pożar, wybuch
Urazy, śmierć
Urazy spowodoSłabe oświetlenie
wane wypadkami
naturalne, źle dobrane
7
przy pracy, osłapunkty świetlne
bienie wzroku
6
6
6
Zaprószenie ognia
w miejscu magazyno- Oparzenia, urazy
15 6
wania materiałów łatwo
ciała, śmierć
palnych
Odpowiedzialność
Wystąpienie choObciążenie emocjo- finansowa za bezpieroby nerwowej
nalne
czeństwo magazynowa7
13.
lub chorób ogól(stres)
nych towarów, konflikty
noustrojowych
międzyludzkie
6
6
3
6
3
3
6
6
1
6
3
6
1
6
3
6
1
6
1
6
3
6
3
Stosowanie sprawnych zabezpieczeń przeciwporażeniowych, stosowanie sprawnego technicznie
3
osprzętu elektrycznego, systematyczna kontrola
instalacji elektrycznej
6 0,5
Dbanie o czystość okien i świetlików, dostosowanie poziomu natężenia oświetlenia do rodzaju
3
wykonywanej pracy, także przy komputerze
– zgodnie z normami
6
1
7
6
1
Ustalenie przejrzystych zasad odpowiedzialności
za powierzone mienie, stworzenie warunków
umożliwiających zapewnienie bezpieczeństwa
3
magazynowanych towarów, ustalenie sprawiedliwego regulaminu nagradzania i karania,
właściwy dobór pracowników
6
3
270 duże
5.
15 6
7
252 duże
4.
Śmierć,
kalectwo
3
42 małe
540 b. duże
Właściwe oznaczenie wytrzymałości regałów
i przestrzeganie podanych obciążeń, układanie
najcięższych przedmiotów na najniższych półkach, zabezpieczenie regałów przed przewróce- 7
niem, układanie stosów i palet w ten sposób, by
zachować ich stabilność, prowadzenie rozładunku począwszy od najwyższych warstw
Przewrócenie się regału,
upadek składowanych przedmiotów,
niestabilne ułożenie
Przemieszczające
materiałów w stosie
się przedmioty
lub na paletach,
i inne obiekty
poruszające się środki
3. (przygniecenie,
transportu ręcznego lub
uderzenie,
mechanicznego, przepotrącenie)
mieszczające się towary
przewożone wózkiem
widłowym, przewrócenie
się wózka
6
54 małe
108 średnie
252 duże
Stosowanie sprawnych technicznie drabin
i zachowanie ustalonych zasad bezpieczeństwa
przy ich ustawianiu
3
126 średnie 90 średnie
Stosowanie przez pracowników wzmocnionego
obuwia z antypoślizgową podeszwą, zapewnienie porządku i czystości w miejscu pracy
1.
12
Zachowanie szczególnej ostrożności, przestrzeganie przyjętych w magazynie procedur,
wyposażenie stanowiska w wymagany sprzęt
ppoż., systematyczna konserwacja i przegląd
tego sprzętu
42 małe
6
9 10 11
126 średnie
6
8
6 b. małe
7
18 b. małe
6
126 średnie
4
108
średnie
3
252 duże
2
42 małe
5
Powierzchnie, na
Śliskie i nierówne
Potłuczenia, złaktórych możliwy
powierzchnie przy
mania kończyn,
jest upadek
dojściu do magazynu
3
zwichnięcia, ura(upadek na tym
i w samym magazynie,
zy wewnętrzne
samym poziomie) zatarasowane przejścia
1
S* E* P* R*
54 małe
S* E* P* R*
Uwagi
o realizacji
zadań
18 b. małe
Możliwe skutki
zagrożenia
18 b. małe
Możliwe
źródła zagrożeń
54 małe
Zagrożenie
(zdarzenie)
18 b. małe 9 b. małe
Lp.
* S – skutki, E – ekspozycja P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
61
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA MONTERA NAWIERZCHNI DROGOWYCH WEDŁUG
Lp.
Zagrożenie
(zdarzenie)
Możliwe
źródła zagrożeń
Przed
korektą
Możliwe skutki
zagrożenia
PN-N 18002:2000
C* P* R*
1
5
6
7
1.
Powierzchnie, na
złaktórych możliwy Śliskie i nierówne po- Potłuczenia,
mania kończyn, S
jest upadek
wierzchnie w miejscu zwichnięcia,
ura(upadek na tym
wykonywania prac
zy wewnętrzne
samym poziomie)
S
S
2.
Różnice poziomów
(upadek na niższy
poziom)
Potłuczenia, złamania kończyn, S
zwichnięcia, urazy wewnętrzne
S
S
Zabezpieczenie wykopów zgodnie z projektem robót, zachowanie szczególnej
ostrożności
3.
Przemieszczające Materiały brukarskie
Uszkodzenie
się przedmioty w trakcie transportu, ciała,
złamania
(uderzenie przed- obróbki lub układania kończyn,
śmierć
miotem)
D
D
Stosowanie sprawnych technicznie urządzeń, używanie dostosowanych do wykonywanej pracy ochron osobistych
4.
2
3
4
8.
M
M
S
M
M
S
Zachowanie przez pracownika szczególnej uwagi przy układaniu chodników,
odbywającym się w czasie ruchu ulicznego
pojazdów, zabezpieczenie i właściwe ozna- D
D
kowanie prac podczas układania bruku
na jezdni – przy wyłączeniu ulicy z ruchu
– używanie przez pracownika kamizelki
odblaskowej
M
S
S
D
Przestrzeganie właściwego zamocowania
osłon ruchomych elementów urządzeń,
przestrzeganie procedur i wymagań instrukcji stanowiskowej
M
M
M
S
Stosowanie rotacji pracowników przy wykonywaniu uciążliwych prac, stosowanie okreD sowych przerw w pracy, używanie ochron
S
osobistych (nakolanników), przestrzeganie
norm transportu indywidualnego
M
M
D
D
Stosowanie sprzętu spełniającego określone wymagania techniczne, rotacja pracowD ników przy wykonywaniu szkodliwych prac S
ze względu na hałas i wibracje, stosowanie
ochronników słuchu
S
S
Przeziębienie,
Opady deszczu,
przegrzanie
S
chłód, promieniowa- organizmu,
poranie słoneczne
żenie słoneczne
S
S
Stosowanie przez pracowników właściwie
dobranego obuwia i ubrania roboczego
oraz ochronnego, prawidłowa organizacja
pracy
M
M
M
D
S
Stosowanie ochron osobistych podczas
prac ziemnych, w tym rękawic ochronnych,
D zapewnienie skutecznej pomocy medycznej w razie zanieczyszczenia rany i jej
zabrudzenia
S
M
M
D
D
D
Przestrzeganie instrukcji stanowiskowej,
stosowanie środków ochrony układu
S
oddechowego, przestrzeganie wymaganych
badań profilaktycznych
M
M
D
S
D
Stosowanie wymaganych środków ochrony
indywidualnej, przestrzeganie wymagań
karty charakterystyki substancji niebezpiecznej
S
M
M
D
W miejscach zagrożenia porażeniem
stosować zasilanie urządzeń napięciem
bezpiecznym, poprzez transformator
separacyjny, stosować wymagane środki
ochrony indywidualnej, na bieżąco kontrolować stan przewodów
S
M
M
Praca w wymuszonej
pozycji ciała, w większości wykonywana Bóle lub uszkow pozycji klęczącej, dzenia stawów
przenoszenie zbyt du- i kręgosłupa
żych ciężarów lub ich
ręczne przewożenie
Czynniki biologicz- Bakterie znajdujące
9.
ne – bakterie się w glebie – głównie
(infekcje)
laseczki tężca
Śmierć
Gorący asfalt, piasek
z podsypki
Choroby układu
oddechowego
10.
Dymy i pyły
11.
Wysoka temperatura,
gorące elementy
materiałów
Odpryski gorącej
masy asfaltowej lub
jej zapłon
12.
Prąd elektryczny
(porażenie prądem)
Elektronarzędzia,
przetarte przewody
wiodące prąd
* C – ciężkość, P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
62
Wyposażenie pracownika w odpowiednie
obuwie, utrzymywanie porządku na terenie S
wykonywanych prac
10 11
S
Wpadnięcie do
wykopu
Sprzęt używany
Uszczerbek
podczas wykonywania słuchu,
uszkoprac, m.in.: zagęszdzenia układu
Hałas i wibracje
czarki, przecinarki,
kostno-stawomłoty wibracyjne,
choroba
dźwięki dochodzące wego,
wibracyjna
z otaczającego terenu
Zmienne warunki
atmosferyczne
9
M
Ruchome elemen- Brak lub uszkodzone
ty maszyn i urząosłony ruchomych
dzeń (pochwyurządzeń, Obrażenia ciała,
5.
cenie, zranienie elementów
niedostateczna
śmierć
przez będące
podczas
w ruchu elementy ostrożność
wykonywania prac
urządzeń)
7.
8
M
D
Poruszające się
maszyny i mecha- Przemieszczające się
nizmy
samochodo- Śmierć, kalectwo D
(uderzenie przez pojazdy
ruchome obiekty) we lub budowlane
Obciążenie fizyczne – statyczne
i dynamiczne
6.
(przeciążenie
układu kostno-stawowego)
Uwagi
o realizacji
C* P* R* zadań
Po korekcie
Środki profilaktyczne
Rany oparzeniowe
Śmierć
D
D
D
S
12
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA MONTERA NAWIERZCHNI DROGOWYCH WEDŁUG METODY
Przed korektą
Po korekcie
Środki profilaktyczne
S* E* P* R*
6
3
6
3
6
1
3
6
3
6
3
54 małe
6
1
18 b. małe
W miejscach zagrożenia porażeniem
stosować zasilanie urządzeń napięciem
bezpiecznym, poprzez transformator
3
separacyjny, stosować wymagane środki
ochrony indywidualnej, na bieżąco kontrolować stan przewodów
15 6
3
54 małe
54 małe
54 małe
Stosowanie wymaganych środków ochrony
indywidualnej, przestrzeganie wymagań 3
karty charakterystyki substancji niebezpiecznej, przestrzeganie procedur
54 małe
6
6
54 małe
6
6
54 małe
108 średnie
3
7
Przeziębienie,
przegrzanie
3
organizmu,
porażenie
słoneczne
Śmierć
6
Przestrzeganie instrukcji stanowiskowej,
stosowanie środków ochrony układu oddechowego, przestrzeganie wymaganych
badań profilaktycznych
Opady deszczu,
Zmienne warunpromieniowa8.
ki atmosferyczne chłód,
nie słoneczne
Prąd elektryczny Elektronarzędzia,
(porażenie
przetarte przewody
12.
prądem)
wiodące prąd
3
6
6
Rany oparzeniowe
6
6
6
Wysoka tempeOdpryski gorącej
ratura,
asfaltowej lub
gorące elementy masyjej
zapłon
materiałów
3
7
6
Uszczerbek
słuchu, uszkodzenia układu 7
kostno-stawowego, choroba
wibracyjna
11.
6
3
6
Sprzęt używany podczas wykonywania
prac – m.in.: zagęszczarki, przecinarki,
7. Hałas i wibracje
młoty wibracyjne
– dźwięki dochodzące z otaczającego
terenu
ukłaGorący asfalt, piasek Choroby
du oddechoz podsypki
wego
3
16 6
7
Praca w wymuszonej
pozycji ciała, w większości wykonywana Bóle lub uszkow pozycji klęczącej, dzenia stawów 7
przenoszenie zbyt du- i kręgosłupa
żych ciężarów lub ich
ręczne przewożenie
Dymy i pyły
6
Stosowanie ochron osobistych podczas
prac ziemnych, w tym rękawic ochron3
nych, zapewnienie skutecznej pomocy
medycznej w razie zranienia i zanieczyszczenia rany
6
10.
3
Stosowanie przez pracowników właściwie
dobranego obuwia i ubrania roboczego 1
oraz ochronnego, prawidłowa organizacja
pracy
6
Śmierć
Stosowanie sprawnych technicznie
urządzeń, używanie dostosowanych do
wykonywanej pracy ochron osobistych
Stosowanie sprzętu spełniającego
określone wymagania techniczne, rotacja
pracowników przy wykonywaniu szkodli- 3
wych prac ze względu na hałas i wibracje,
stosowanie ochronników słuchu
Ruchome elementy maszyn Brak lub uszkodzone
i urządzeń
osłony ruchomych
(pochwycenie, elementów urządzeń, Obrażenia
5.
zranienie przez
niedostateczna
ciała, śmierć
będące w ruchu ostrożność podczas
elementy urzą- wykonywania prac
dzeń)
9.
3
Stosowanie rotacji pracowników przy
wykonywaniu uciążliwych prac, stosowanie okresowych przerw w pracy, używanie 3
ochron osobistych (nakolanników), przestrzeganie norm transportu
indywidualnego
6
Bakterie znajdujące
się w glebie – głównie laseczki tężca
6
Przestrzeganie właściwego zamocowania
osłon ruchomych elementów urządzeń, 3
przestrzeganie procedur i wymagań
instrukcji stanowiskowej
6
Czynniki
biologiczne
– bakterie
(infekcje)
3
Zachowanie przez pracownika szczególnej uwagi przy układaniu chodników
odbywającym się w czasie ruchu ulicznego
pojazdów, zabezpieczenie i właściwe ozna- 3
kowanie prac podczas układania bruku
na jezdni – przy wyłączeniu ulicy z ruchu
– używanie przez pracownika kamizelki
odblaskowej
Poruszające się
maszyny i me- Przemieszczające się
chanizmy
kalec- 7
pojazdy samochodo- Śmierć,
4.
(uderzenie
two
we
lub
budowlane
przez ruchome
obiekty)
Obciążenie fizyczne – statyczne i dynamiczne
6.
(przeciążenie
układu kostno-stawowego)
108 średnie
6
Zabezpieczenie wykopów zgodnie z projektem robót, zachowanie szczególnej
ostrożności
252 duże
6
3
252 duże
Przemieszczają- Materiały brukarskie Uszkodzenie
ce się przedw trakcie transciała, złamania 7
mioty
3.
portu, obróbki lub
kończyn,
(uderzenie
układania
śmierć
przedmiotem)
6
252 duże
6
3
252 duże
6
12
Wyposażenie pracownika w odpowiednie
obuwie, utrzymywanie porządku na terenie wykonywanych prac
252 duże
Potłuczenia,
złamania
kończyn, zwich- 3
nięcia, urazy
wewnętrzne
9 10 11
108 średnie
6
8
270 duże
6
Wpadnięcie do
wykopu
4
252 duże
7
Różnice poziomów
(upadek na
niższy poziom)
3
252 duże
6
2.
2
270 duże
5
Powierzchnie, na
Potłuczenia,
których możliwy Śliskie i nierówne pozłamania
jest upadek wierzchnie w miejscu kończyn, zwich- 3
1.
(upadek na tym wykonywania prac
nięcia, urazy
samym poziomie)
wewnętrzne
1
S* E* P* R*
Uwagi
o realizacji
zadań
54 małe
Możliwe skutki
zagrożenia
18 b. małe
Możliwe
źródła zagrożeń
18 b. małe
Zagrożenie
(zdarzenie)
54 małe
Lp.
RISK SCORE
* S – skutki, E – ekspozycja P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
63
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA PIEKARZA-CUKIERNIKA WEDŁUG PN-N 18002:2000
Lp.
Zagrożenie
(zdarzenie)
Możliwe
źródła zagrożeń
Przed
korektą
Możliwe skutki
zagrożenia
C* P* R*
1
2
3
5
6
7
8
9
10 11
Powierzchnie, na
Potłuczenia, złaktórych możliwy jest Śliskie i nierówne pomania kończyn,
1.
upadek
wierzchnie na terenie
S
zwichnięcia, urazy
(upadek na tym
zakładu
wewnętrzne
samym poziomie)
S
S
Stosowanie przez pracownika właściwego
obuwia, utrzymywanie porządku na stanowisku pracy i w jego otoczeniu, zachowanie
szczególnej ostrożności
S
M
M
S
Stosowanie rotacji pracowników przy wykonywaniu uciążliwych prac, przestrzeganie norm
transportu indywidualnego, stosowanie urząD dzeń pomocniczych, w tym wózków ręcznych, S
zapewnienie ergonomicznych warunków pracy
podczas ręcznego dzielenia kęsów, w tym
odpowiedniej wysokości stołu
M
M
D
S
D
Stosowanie odpowiednich do zagrożenia
ochron osobistych, w tym rękawic i okularów
ochronnych, zachowanie ostrożności i przestrzeganie procedur
S
M
M
Środki transportu
wewnętrznego, łopata
(łycha) do wkładania
i wyjmowania pieczywa, Śmierć, uszkodzeD
ruchome elementy
nia ciała
urządzeń – ubijarek,
miesiarek, czyszczarek
do blach i in.
S
D
Właściwe przeszkolenie pracowników
wykonujących określone prace, zachowanie
szczególnej ostrożności i przestrzeganie
przyjętych procedur
D
M
S
S
D
Stosowanie środków ochrony indywidualnej
(w tym rękawic ochronnych i obuwia antypoślizgowego), przestrzeganie instrukcji obsługi
krajalnicy
S
M
M
M
M
M
2.
Obciążenie fizyczne
– statyczne i dynamiczne
(przeciążenie
układu kostno-stawowego)
3.
Gorące powierzchnie
pieca i wyjmowane pieWysoka temperatu- czywo, palnik gazowy
ra, otwarty ogień, ubijarki, gorące umyte
gorące powierzch- elementy wyjmowane
nie i wyroby
z komory myjki, odpryski gorących produktów
z żelownicy
Poruszające się
obiekty i przedmioty, ruchome
4. elementy maszyn
i urządzeń,
(uderzenie, pochwycenie)
5.
4
Uwagi
o realizacji
C* P* R* zadań
Po korekcie
Środki profilaktyczne
Podnoszenie lub prze- Uszkodzenia (zwynoszenie zbyt dużych rodnienia) stawów
D
ładunków, praca w wy- lub kręgosłupa,
muszonej pozycji ciała
przepuklina
Rany
oparzeniowe
Ostrza, ostre kraOstre krawędzie blach, Rany cięte, ciężwędzie,
noże krajalnic do
kie uszkodzenia
(zetknięcie z ostrypieczywa
ciała
mi przedmiotami)
D
6.
Prąd elektryczny,
(porażenie elektryczne)
Urządzenia elektryczne
wykorzystywane przy
produkcji pieczywa
i ciast
Śmierć
D
M
S
Stosowanie odpowiednich zabezpieczeń
antyporażeniowych i bieżąca ich kontrola, kontrola stanu instalacji elektrycznej,
okresowe sprawdzanie skuteczności ochrony
przeciwporażeniowej
7.
Hałas
Urządzenia produkcyjne stosowane
w zakładzie oraz myjki
i czyszczarki do blach
Uszczerbek
słuchu
S
S
S
Stosowanie, w razie potrzeby, ochronników
słuchu
M
M
M
8.
Wybuch i pożar
Niesprawna gazowa
instalacja podłączeniowa do ubijarki, pył
mąki nagromadzony
w powietrzu
Śmierć
D
S
D
Bieżąca kontrola instalacji gazowej, wydzielenie stref zagrożenia wybuchem i bezwzględny
zakaz używania ognia w tych strefach
S
M
M
9.
Pyły
(zapylenie)
Pył mąki
Uczulenia,
choroby układu
oddechowego
S
S
S
Systematyczne badania profilaktyczne pracowników, stosowanie w miejscach narażenia
na pył środków ochrony układu oddechowego M
– półmasek – m.in. w trakcie obsługi przesiewacza do mąki i dozowania mąki do dzieży
M
M
10.
Nieodpowiednie
oświetlenie
(przeciążenie narządu wzroku)
Źle dobrane punkty
świetlne
Osłabienie wzroku, bóle oczu,
łzawienie
S
S
S
M
M
M
11.
Substancje chemiczne – żrące,
uczuleniowe
Środki służące do
mycia i czyszczenia,
dodatki do pieczywa
Oparzenia chemiczne, objawy
uczuleniowe
S
Przestrzeganie instrukcji opracowanej przez
producenta środków (karty charakterystyki
substancji niebezpiecznej), przestrzeganie baS
M
dań profilaktycznych pracowników i procedur
dotyczących kontaktu osób z substancjami
potencjalnie uczulającymi
M
M
S
Przestrzeganie norm dotyczących czasu pracy
i przewidzianego odpoczynku, doskonalenie
metod instruktażu i szkoleń, ustalenie przejrzystych zasad wynagradzania, premiowania
D
i kar regulaminowych, ustalenie jasnego
przydziału obowiązków, częste spotkania
kierownictwa z pracownikami i wyjaśnianie
zaistniałych nieporozumień
M
M
12.
S
Choroby nerwowe,
Obciążenie emocjo- Praca w nocy i w godziukładu krążenia,
D
nalne
nach nadliczbowych,
układu pokarmo(stres zawodowy). konflikty międzyludzkie
wego i inne
* C – ciężkość, P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
64
Zapewnienie w miarę możliwości dobrego
oświetlenia naturalnego (dbanie o czystość
okien, świetlików, naświetli), właściwy dobór
oświetlenia sztucznego
S
12
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA PIEKARZA-CUKIERNIKA WEDŁUG METODY RISK SCORE
Przed korektą
Po korekcie
Środki profilaktyczne
108 średnie
Stosowanie przez pracownika właściwego
obuwia, utrzymywanie porządku na stanowisku pracy i w jego otoczeniu, zachowanie
szczególnej ostrożności
Obciążenie fizyczPodnoszenie lub
ne – statyczne
przenoszenie zbyt
i dynamiczne
dużych ładunków,
2.
(przeciążenie
praca w wymuszonej
układu kostnopozycji ciała
-stawowego)
Uszkodzenia
(zwyrodnienia)
stawów lub
kręgosłupa,
przepuklina
7
6
6
252 duże
Stosowanie rotacji pracowników przy wykonywaniu uciążliwych prac, przestrzeganie
norm transportu indywidualnego, stosowanie urządzeń pomocniczych, w tym wózków 3
ręcznych, zapewnienie ergonomicznych
warunków pracy podczas ręcznego dzielenia
kęsów, w tym odpowiedniej wysokości stołu
Gorące powierzchnie
pieca i wyjmowane
pieczywo, palnik
Wysoka tempegazowy ubijarki, goratura, otwarty
rące umyte elementy
ogień,
3.
gorące powierzch- wyjmowane z komory
myjki, odpryski
nie i wyroby
gorących produktów
z żelownicy
Rany oparzeniowe
7
6
6
252 duże
Stosowanie odpowiednich do zagrożenia
ochron osobistych, w tym rękawic i okularów
3
ochronnych, zachowanie ostrożności i przestrzeganie procedur
Środki transportu
wewnętrznego, łopata
(łycha) do wkładania
i wyjmowania pieczy- Śmierć, uszko15 6
wa, ruchome elementy dzenia ciała
urządzeń – ubijarek,
miesiarek, czyszczarek
do blach i in.
6
Właściwe przeszkolenie pracowników
wykonujących określone prace, zachowanie
7
szczególnej ostrożności i przestrzeganie
przyjętych procedur
6
Stosowanie środków ochrony indywidualnej (w tym rękawic ochronnych i obuwia
3
antypoślizgowego), przestrzeganie instrukcji
obsługi krajalnicy
Stosowanie odpowiednich zabezpieczeń
antyporażeniowych i bieżąca ich kontro1
la, kontrola stanu instalacji elektrycznej,
okresowe sprawdzanie skuteczności ochrony
przeciwporażeniowej
Uszczerbek
słuchu
Wybuch i pożar
Niesprawna gazowa
instalacja podłączeniowa do ubijarki, pył
mąki nagromadzony
w powietrzu
Śmierć
3
6
6
15 6
3
9.
Pyły
(zapylenie)
Pył mąki
Uczulenia,
choroby układu 3
oddechowego
10.
Nieodpowiednie
oświetlenie
(przeciążenie
narządu wzroku)
Słabe oświetlenie
stanowiska pracy
Osłabienie
wzroku, bóle 3
oczu, łzawienie
Substancje che11. miczne – żrące,
uczuleniowe
Oparzenia cheŚrodki służące do
mycia i czyszczenia miczne, objawy 3
uczuleniowe
dodatki do pieczywa
Choroby nerwoPraca w nocy
we, układu krąObciążenie emoi w godzinach nadżenia, układu 7
cjonalne,
12.
liczbowych, konflikty
pokarmowego
(stres zawodowy)
międzyludzkie
i inne
6
3
6
3
6
1
Stosowanie, w razie potrzeby, ochronników
słuchu
1
6
3
7
6
1
6
3
6
3
6
3
18 b. małe
Urządzenia produkcyjne stosowane
w zakładzie oraz myjki
i czyszczarki do blach
1
3
Przestrzeganie norm dotyczących czasu pracy
i przewidzianego odpoczynku, doskonalenie
metod instruktażu i szkoleń, ustalenie przejrzystych zasad wynagradzania, premiowania i kar
3
regulaminowych, ustalenie jasnego przydziału
obowiązków, częste spotkania kierownictwa
z pracownikami i wyjaśnianie zaistniałych
nieporozumień
6
3
270 duże
8.
Hałas
15 6
6
Bieżąca kontrola instalacji gazowej,
wydzielenie stref zagrożenia wybuchem
i bezwzględny zakaz używania ognia w tych
strefach
6
6
108 średnie
7.
Śmierć
3
Systematyczne badania profilaktyczne
pracowników, stosowanie w miejscach
narażenia na pył środków ochrony układu
1
oddechowego – półmasek – m.in. w trakcie
obsługi przesiewacza do mąki i dozowania
mąki do dzieży
6
6
108 średnie
Urządzenia elektryczPrąd elektryczny
ne wykorzystywane
6. (porażenie elekprzy produkcji pieczytryczne)
wa i ciast
6
6
54 małe
Rany cięte, ciężOstre krawędzie
blach, noże krajalnic kie uszkodzenia 7
ciała
do pieczywa
3
Zapewnienie, w miarę możliwości, dobrego
oświetlenia naturalnego (dbanie o czystość
1
okien, świetlików, naświetli), właściwy dobór
oświetlenia sztucznego
108 średnie
5.
Ostrza, ostre
krawędzie
(zetknięcie
z ostrymi przedmiotami)
6
252 duże
Poruszające się
obiekty i przedmioty, ruchome
4. elementy maszyn
i urządzeń
(uderzenie,
pochwycenie)
3
Przestrzeganie instrukcji opracowanej przez
producenta środków (karty charakterystyki
substancji niebezpiecznej), przestrzeganie
1
badań profilaktycznych pracowników i procedur dotyczących kontaktu osób z substancjami potencjalnie uczulającymi
6
6
6
6
12
54 małe
6
9 10 11
54 małe
6
8
54 małe
7
126 średnie
6
540 b. duże
4
252 duże
3
108 średnie 90 średnie
2
54 małe
5
Potłuczenia,
Powierzchnie, na
złamania
których możliwy Śliskie i nierówne powierzchnie na terenie kończyn, zwich- 3
jest upadek
1.
nięcia, urazy
zakładu
(upadek na tym
wewnętrzne
samym poziomie)
1
S* E* P* R*
6 b. małe
S* E* P* R*
Uwagi
o realizacji
zadań
18 b. małe
Możliwe skutki
zagrożenia
42 małe
Możliwe
źródła zagrożeń
18 b. małe
Zagrożenie
(zdarzenie)
18 b. małe
Lp.
* S – skutki, E – ekspozycja P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
65
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA OPERATORA KOPARKO-ŁADOWARKI WEDŁUG PN-N 18002:2000
Lp.
Zagrożenie
(zdarzenie)
Źródło zagrożenia
Możliwe skutki
zagrożenia
Ryzyko przed
korektą
Środki profilaktyczne
C* P* R*
1
1.
2
3
Uwagi
o realizacji
C* P* R* zadań
5
6
7
8
9
10 11
Powierzchnie, na
Złamanie końktórych możliwy Śliskie i nierówne po- czyn,
potłuczenie, S
jest upadek
wierzchnie na terenie zwichnięcia,
ura(upadek na tym wykonywanych prac zy wewnętrzne
samym poziomie)
S
S
Utrzymywanie porządku, wyposażenie pracownika w odpowiednie obuwie, omawianie zagrożeń w czasie odprawy codziennej
S
M
M
S
Stosowanie przez pracowników właściwego
obuwia, zwrócenie uwagi pracownikom, by
D nie wykonywali swych czynności w sposób S
rutynowy i zachowali szczególną ostrożność
M
M
M
S
W zależności od rodzaju gruntu i głębokości wykopy powinny być szalowane (szczel- S
nie lub ażurowo) zgodnie z projektem robót
M
M
S
M
M
Nieostrożne wchoRóżnice poziomów dzenie i schodzenie
2. (upadek na niższy z koparki – upadek
poziom)
na ziemię, wpadnięcie do wykopu
4
Ryzyko po
korekciet
Śmierć, kalectwo, złamanie
kończyn, potłuczenie, urazy
wewnętrzne
D
3.
Przemieszczające
się maszyny
(przygniecenie
operatora przez
koparkę)
Przewrócenie się
koparki
Śmierć, kalectwo, zranienie
D
S
Koparka w czasie pracy powinna być
ustawiona w odległości co najmniej
0,6 m poza granicą klina naturalnego
odłamu gruntu, którego rozmiary zależą
D od jakości gleby; operator nie może prze- D
bywać pomiędzy ścianą wykopu a koparką
w czasie jej postoju; operator w czasie
pracy koparki powinien mieć zapięte pasy
bezpieczeństwa
4.
Obrywanie się
zwałów ziemi
(zasypanie
operatora przez
osuwające się
zwały ziemi)
Wpadnięcie operatora do źle zabezpieczonego wykopu
Śmierć,
kalectwo
D
S
D
Przenoszenie drgań
Uszkodzenie
z pracującej koparki układu
kostno- S
i dodatkowego
chowyposażenia (młota -stawowego,
roba wibracyjna
wibracyjnego)
S
S
S
S
S
Kontrola wyciszenia kabiny i systematyczny
pomiar natężenia dźwięku w jej wnętrzu
S
podczas pracy, w razie potrzeby stosowanie
przez operatora ochronników słuchu
M
M
Uszkodzenie instalacji Śmierć, poparzegazowej, natrafienie nia, ciężkie urazy D
na niewypały
M
S
Wykonywanie prac zgodnie z projektem,
przerwanie robót w razie natrafienia na nie- S
zidentyfikowane przedmioty, zachowanie
szczególnej ostrożności
M
M
D
S
D
Stosowanie właściwej odzieży i obuwia,
zachowanie wymogów bezpiecznej pracy
– zgodnie z instrukcją stanowiskową
D
M
S
Ruchome elementy
koparki lub sprzętu Śmierć, kalectwo D
pomocniczego
S
D
Niewykonywanie zbędnych prac w czasie
działania urządzenia, stosowanie się do
instrukcji stanowiskowej
S
M
M
Inne pojazdy i przedmioty znajdujące się
na drodze lub obok
drogi, nieostrożne
Ruchome i stałe przemieszczanie
się
10.
D
obiekty
po drogach publicz- Śmierć, kalectwo
(wypadek drogowy) nych
oraz nieostrożne
przejeżdżanie przez
tory kolejowe i tramwajowe
S
D
Zachowanie szczególnej ostrożności,
zachowanie ograniczonego zaufania do
S
innych użytkowników jezdni, przeprowadzanie okresowych przeglądów sprzętu
M
M
5.
Wibracje
6.
Hałas
7.
Pożar, wybuch
Dźwięki wywołane
przez pracującą koparkę i jej dodatkowe
wyposażenie (młot
hydrauliczny), dźwięki
dochodzące z terenu
budowy
8.
Upały (lato) i mrozy
Zmienne warunki (zima),
mgła, burza,
atmosferyczne opady śniegu,
opady
i siły przyrody
deszczu, wiatr, zmrok
9.
Ruchome elementy maszyn
i urządzeń
(pochwycenie lub
uderzenie przez
elementy będące
w ruchu)
* C – ciężkość, P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
66
Uszczerbek
słuchu
Udary cieplne,
odmrożenia,
przeziębienia,
urazy ciała
Stała kontrola układu amortyzującego
w kabinie operatora
12
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA OPERATORA KOPARKO-ŁADOWARKI WEDŁUG METODY RISK SCORE
Przed korektą
Po korekcie
Środki profilaktyczne
Złamanie
kończyn, potłuczenie, zwich- 3
nięcia, urazy
wewnętrzne
6
3
Utrzymywanie porządku, wyposażenie
pracownika w odpowiednie obuwie,
omawianie zagrożeń w czasie odprawy
codziennej
9 10 11
3
6
3
6
3
1
6
1
W zależności od rodzaju gruntu i głębokości wykopy powinny być szalowane
7
(szczelnie lub ażurowo) – zgodnie z projektem robót
3
6
3
Uszkodzenie instala- Śmierć, popacji gazowej, natrafie- rzenia, ciężkie 15 6
nie na niewypały
urazy
1
5.
Wibracje
6.
Hałas
7.
Pożar, wybuch
Przenoszenie drgań Uszkodzenie
z pracującej koparki układu kostnoi dodatkowego
-stawowego, 7
wyposażenia (młota choroba wibrawibracyjnego)
cyjna
Dźwięki wywołane
przez pracującą
koparkę i jej dodatkowe wyposażenie
(młot hydrauliczny),
dźwięki dochodzące
z terenu budowy
Uszczerbek
słuchu
7
Upały (lato) i mrozy Udary cieplne,
Zmienne warun- (zima),
mgła, burza, odmrożenia, 7
opady śniegu, opady przeziębienia,
i siły przyrody deszczu,
wiatr, zmrok urazy ciała
Kontrola wyciszenia kabiny i systematyczny pomiar natężenia dźwięku w jej
wnętrzu podczas pracy, w razie potrzeby
stosowanie przez operatora ochronników
słuchu
Wykonywanie prac zgodnie z projektem,
przerwanie robót w razie natrafienia na 7
niezidentyfikowane przedmioty, zachowanie szczególnej ostrożności
6 0,5
Stosowanie właściwej odzieży i obuwia,
zachowanie wymogów bezpiecznej pracy
– zgodnie z instrukcją stanowiskową
3
6
1
7
6
1
7
6
1
6
3
Ruchome elementy maszyn
i urządzeń
Ruchome elementy Śmierć, kalec15 6
koparki lub sprzętu
9. (pochwycenie
two
lub uderzenie
pomocniczego
przez elementy
będące w ruchu)
3
270 duże
Stała kontrola układu amortyzującego
w kabinie operatora
Niewykonywanie zbędnych prac w czasie
działania urządzenia, stosowanie się do
instrukcji stanowiskowej
Inne pojazdy i przedmioty znajdujące się
na drodze lub obok
drogi,
Ruchome i stałe nieostrożne
przeobiekty
kalec- 15 6
mieszczanie się po Śmierć,
10.
(wypadek dro- drogach
two
publicznych
gowy)
oraz nieostrożne
przejeżdżanie przez
tory kolejowe i tramwajowe
3
270 duże
8. ki atmosferyczne
6
42 małe
3
42 małe
Obrywanie się
zwałów ziemi
Wpadnięcie opera- Śmierć, kalec(zasypanie
15 6
do źle zabezpie4.
operatora przez tora
two
czonego
wykopu
osuwające się
zwały ziemi)
Przewrócenie się
koparki
6
126 średnie
3
Przemieszczające się maszyny
3. (przygniecenie
operatora przez
koparkę)
6
126 średnie
Śmierć, kalec- 15 6
two, zranienie
Koparka w czasie pracy powinna być
ustawiona w odległości co najmniej
0,6 m poza granicą klina naturalnego
odłamu gruntu, którego rozmiary zależą
od jakości gleby; operator nie może prze- 15 6
bywać pomiędzy ścianą wykopu a koparką
w czasie jej postoju; operator w czasie
pracy koparki powinien mieć zapięte pasy
bezpieczeństwa
2.
12
126 średnie 90 średnie
Stosowanie przez pracowników właściwego obuwia, zwrócenie uwagi pracownikom, by nie wykonywali swych czynności 3
w sposób rutynowy i zachowali szczególną
ostrożność
Różnice poziomów
(upadek na
niższy poziom)
Nieostrożne wcho- Śmierć, kalecdzenie i schodzenie two, złamanie
z koparki – upadek kończyn, potłu- 7
na ziemię, wpadnię- czenie, urazy
cie do wykopu
wewnętrzne
8
54 małe
7
252 duże
6
270 duże
5
270 duże
Powierzchnie, na
których możliwy Śliskie i nierówne
jest upadek
powierzchnie na
1.
(upadek na tym terenie wykonywasamym pozionych prac
mie)
4
54 małe
3
90 średnie
2
108 średnie
1
S* E* P* R*
42 małe
S* E* P* R*
Zachowanie szczególnej ostrożności,
zachowanie ograniczonego zaufania do
innych użytkowników jezdni, przeprowadzanie okresowych przeglądów sprzętu
Uwagi
o realizacji
zadań
7
6
1
7
6
1
42 małe
Możliwe skutki
zagrożenia
42 małe
Źródło zagrożenia
21 małe
Zagrożenie
(zdarzenie)
18 b. małe
Lp.
* S – skutki, E – ekspozycja P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
67
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA PRACOWNIKA WARSZTATU MECHANICZNEGO WEDŁUG
Lp.
Zagrożenie
(zdarzenie)
Źródło zagrożenia
Przed
korektą
Możliwe skutki
zagrożenia
PN-N 18002:2000
C* P* R*
1
1.
2
3
4
Ruchome elementy maszyn
i urządzeń, prze- Brak lub uszkodzenie
mieszczające się
osłony ruchomych
materiały
elementów maszyny
(urazy spowodo- lub urządzenia, brak Śmierć, ciężkie
wane będącymi odpowiedniej odzieży obrażenia ciała
w ruchu elemenroboczej i ochron
tami maszyn
osobistych, nieprzei urządzeń oraz strzeganie instrukcji
odpryskami
stanowiskowej
obrabianego
materiału)
Hałas
2.
5
D
Maszyny i urządzenia
stosowane w zakła- Choroby narządu D
dzie, narzędzia ręczne
słuchu
i elektronarzędzia
Uszkodzenie izolacji
przewodów wiodących
prąd, kontakt z mePrąd elektryczny talowymi
obudowami
3.
(porażenie prąurządzeń
dem elektrycznym) maszyn,
i elektronarzędzi,
które mogą być pod
napięciem
Śmierć
4.
Poruszające się
Narzędzia ręczne,
Złamania końnarzędzia i inne obrabiane przedmio- czyn,
potłuczeprzedmioty
ty, demontowane lub nia, urazy
dłoni,
(uderzenie przed- montowane urządzeskaleczenia
miotami)
nia i konstrukcje
5.
Nieodpowiedlub źle dobrane
nie oświetlenie Brak
źródła światła, źle
stanowiska pracy
dobrane oprawy
(przeciążenia
oświetleniowe
narządu wzroku)
6.
Niesprawna instalacja
elektryczna, używanie
otwartego ognia
w pobliżu materiałów łatwo palnych
i wybuchowych, nieszczelność instalacji
w czasie spawania
gazowego, cofnięcie
płomienia
Uszkodzenie
wzroku
D
S
S
Uwagi
o realizacji
C* P* R* zadań
Po korekcie
Środki profilaktyczne
6
7
D
Przestrzeganie zaleceń dokumentacji
techniczno-ruchowej maszyny lub urządzenia, dokonanie przydziału odzieży oraz
ochron osobistych zgodnie z rozdzielnikiem
D i kontrolowanie ich stosowania, sprawdza- D
nie, czy stosowane są okulary przeciwodpryskowe (lub osłony twarzy w przypadku
szlifierek), omawianie zagrożeń w czasie
odprawy codziennej
M
S
S
Posadowienie maszyn i urządzeń zgodnie
z dokumentacją (DTR), używanie tylko
D
S
w pełni sprawnych technicznie maszyn,
urządzeń i elektronarzędzi, stosowanie
ochronników słuchu (wkładki lub nauszniki)
M
M
S
D
Stosowanie wyłączników różnicowo-prądowych i kontrolowanie ich stanu technicznego, przeprowadzanie okresowej kontroli
zerowań i uziemień, stosowanie elektronarzędzi wyposażonych w sprawne uchwyty
wykonane z materiałów izolacyjnych
S
M
M
D
Używanie sprawnych technicznie narzędzi
ręcznych, stosowanie rękawic chroniących
przed lekkimi urazami mechanicznymi,
dokładne mocowanie obrabianych przedmiotów zarówno podczas obróbki ręcznej,
jak i mechanicznej, stosowanie obuwia
chroniącego przed uderzeniem
S
M
M
S
Stosowanie źródła światła dającego
natężenie oświetlenia zgodne z normami,
dbałość o właściwe oświetlenie naturalne
stanowisk pracy, m.in. przez zapewnienie
czystości okien, świetlików i naświetli
M
M
M
S
M
M
D
S
8
9
10 11
D
S
D
Systematyczne kontrolowanie sprawności
instalacji elektrycznej, zachowanie wymogów bezpieczeństwa ppoż., wyposażenie
stanowiska w sprzęt gaśniczy, stosowanie
sprawnych technicznie zaworów i reduktorów podczas spawania gazowego,
przestrzeganie przepisów dotyczących
składowania butli gazowych
S
S
S
Przestrzeganie procedur obchodzenia się
z substancjami niebezpiecznymi, stosowanie rękawic ochronnych, zapewnienie
skutecznej wentylacji stanowiska pracy
M
M
M
S
Stosowanie ochron osobistych podczas obróbki mechanicznej i procesów spawania,
S wykonywanie prac w ubraniu kompletnym, M
czystym i nieuszkodzonym, zachowanie
szczególnej ostrożności
M
M
D
D
Przystosowanie stanowiska do wymogów
ergonomii, stosowanie przerw w pracy
D i dokonywanie czasowych zmian wykonywa- S
nych czynności, w razie potrzeby stosowanie nakolanników
S
S
Powierzchnie, na
złaktórych możliwy Śliskie i nierówne po- Potłuczenia,
mania kończyn, S
10.
jest upadek
wierzchnie w miejscu zwichnięcia,
ura(upadek na tym
wykonywania prac
zy wewnętrzne
samym poziomie)
S
S
Wyposażenie stanowiska w obuwie ochronne, posiadające podeszwy antypoślizgowe, S
natychmiastowe usuwanie z podłogi wszelkich plam oleju i wody
M
M
Pożar, wybuch
Śmierć, oparzenia
7.
Zatrucia,
Czynniki chedróg
miczne – trujące, Rozpuszczalniki, pyły, schorzenia
oddechowych,
żrące, drażniące,
kleje
efekty uczuleuczulające
niowe
8.
Wysoka temperatura, źródło
otwartego ognia,
gorące elementy
materiałów
Rozgrzane odpryski
metali, płomień
palnika
Rany oparzeniowe
Długotrwałe prace
Obciążenie fizycz- związane
z obróbką
ne – statyczne
ręczną i mechaZwyrodnienia
9. (praca w wymuniczną, montaż
kostno-stawowe
szonej pozycji
i demontaż urządzeń
ciała)
i konstrukcji
* C – ciężkość, P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
68
S
12
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA PRACOWNIKA WARSZTATU MECHANICZNEGO WEDŁUG METODY
Przed korektą
Po korekcie
Środki profilaktyczne
Śmierć,
oparzenia
15 6
Czynniki
Zatrucia,
chemiczne
schorzenia
Rozpuszczalniki,
pyły,
dróg oddecho- 3
7. – trujące, żrące,
kleje
drażniące, uczuwych, efekty
lające
uczuleniowe
Wysoka temperatura, źródło Rozgrzane odpryski
metali, płomień
8. otwartego ognia,
gorące elementy
palnika
materiałów
Rany oparzeniowe
6
6
Używanie sprawnych technicznie narzędzi
ręcznych, stosowanie rękawic chroniących
przed lekkimi urazami mechanicznymi,
dokładne mocowanie obrabianych przed- 3
miotów zarówno podczas obróbki ręcznej,
jak i mechanicznej, stosowanie obuwia
chroniącego przed uderzeniem
3
Stosowanie źródła światła dającego
natężenie oświetlenia zgodne z normami,
dbałość o właściwe oświetlenie naturalne 3
stanowisk pracy, m.in. przez zapewnienie
czystości okien, świetlików i naświetli
Systematyczne kontrolowanie sprawności
instalacji elektrycznej, zachowanie wymogów bezpieczeństwa ppoż., wyposażenie
stanowiska w sprzęt gaśniczy, stosowanie 7
sprawnych technicznie zaworów i reduktorów podczas spawania gazowego,
przestrzeganie przepisów dotyczących
składowania butli gazowych
6
6
3
3
6
1
6
1
6
1
6
1
Przestrzeganie procedur obchodzenia się
z substancjami niebezpiecznymi, stoso- 3
wanie rękawic ochronnych, zapewnienie
skutecznej wentylacji stanowiska pracy
6
3
Stosowanie ochron osobistych podczas obróbki mechanicznej i procesów
spawania, wykonywanie prac w ubraniu
kompletnym, czystym i nieuszkodzonym,
zachowanie szczególnej ostrożności
3
6
1
7
6
3
7
6
1
7
6
6
Przystosowanie stanowiska do wymogów
ergonomii, stosowanie przerw w pracy
i dokonywanie czasowych zmian wykonywanych czynności, w razie potrzeby
stosowanie nakolanników
Powierzchnie, na
których możliwy Śliskie i nierówne po- Potłuczenia,
złamania
jest upadek wierzchnie w miejscu kończyn,
zwich- 7
10. (upadek na tym
wykonywania prac
nięcia, urazy
samym poziowewnętrzne
mie)
6
3
Wyposażenie stanowiska w obuwie
ochronne posiadające podeszwy antypoślizgowe, natychmiastowe usuwanie
z podłogi wszelkich plam oleju i wody
18 b. małe
54 małe
6
18 b. małe
3
3
252 duże
7
6
Stosowanie wyłączników różnicowo-prądowych i kontrolowanie ich stanu technicznego, przeprowadzanie okresowej kontroli 3
zerowań i uziemień, stosowanie elektronarzędzi wyposażonych w sprawne uchwyty
wykonane z materiałów izolacyjnych
6
6
126 średnie
Obciążenie
Długotrwałe prace
fizyczne – sta- związane z obróbką Zwyrodnienia
tyczne
ręczną i mechakostno-sta9.
(praca w wymuniczną, montaż
wowe
szonej pozycji i demontaż urządzeń
ciała)
i konstrukcji
6
Posadowienie maszyn i urządzeń zgodnie
z dokumentacją (DTR), używanie tylko
w pełni sprawnych technicznie maszyn, 3
urządzeń i elektronarzędzi, stosowanie ochronników słuchu (wkładki lub
nauszniki)
6
126 średnie
Niesprawna instalacja elektryczna,
używanie otwartego
ognia w pobliżu
materiałów łatwo
palnych i wybuchowych, nieszczelność
instalacji w czasie
spawania gazowego,
cofnięcie płomienia
7
6
Przestrzeganie zaleceń dokumentacji techniczno-ruchowej maszyny lub
urządzenia, dokonanie przydziału odzieży
oraz ochron osobistych zgodnie z rozdzielnikiem i kontrolowanie ich stosowania, 7
sprawdzanie, czy stosowane są okulary
przeciwodpryskowe (lub osłony twarzy
w przypadku szlifierek), omawianie zagrożeń w czasie odprawy codziennej
12
42 małe
Nieodpowiednie Brak lub źle dobrane
oświetlenie sta- źródła światła, źle
Uszkodzenie
5. nowiska pracy
dobrane oprawy
wzroku
(przeciążenia
oświetleniowe
narządu wzroku)
7
9 10 11
540 b. duże
Złamania
kończyn,
potłuczenia,
urazy dłoni,
skaleczenia
15 6
8
252 duże
Poruszające się Narzędzia ręczne,
narzędzia i inne obrabiane przedmioprzedmioty
ty, demontowane lub
4.
(uderzenie
montowane urządzeprzedmiotami)
nia i konstrukcje
6
7
270 duże
Maszyny i urządzenia
stosowane w zanarzą- 7
kładzie, narzędzia Choroby
du słuchu
ręczne i elektronarzędzia
Śmierć
Pożar, wybuch
6
Brak lub uszkodzenie
osłony ruchomych
elementów maszyny
lub urządzenia, brak Śmierć, ciężkie
15 6
odpowiedniej odzieży obrażenia
ciała
roboczej i ochron
osobistych, nieprzestrzeganie instrukcji
stanowiskowej
Uszkodzenie izolacji
przewodów wiodąPrąd elektryczny cych prąd, kontakt
(porażenie prąz metalowymi
3.
dem elektrycz- obudowami maszyn,
nym)
urządzeń i elektronarzędzi, które mogą
być pod napięciem
6.
5
252 duże
Hałas
4
126 średnie
2.
3
270 duże
2
Ruchome elementy maszyn
i urządzeń, przemieszczające się
materiały
(urazy spowodo1. wane będącymi
w ruchu elementami maszyn
i urządzeń oraz
odpryskami
obrabianego
materiału)
126 średnie 108 średnie
1
S* E* P* R*
126 średnie
S* E* P* R*
Uwagi
o realizacji
zadań
18 b. małe
Możliwe skutki
zagrożenia
42 małe
Źródło zagrożenia
54 małe
Zagrożenie
(zdarzenie)
18 b. małe
Lp.
RISK SCORE
* S – skutki, E – ekspozycja P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
69
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA PRACOWNIKA OBSŁUGUJĄCEGO STACJĘ PALIW WEDŁUG PN-N 18002:2000
Lp.
Zagrożenie
(zdarzenie)
Źródło zagrożenia
Przed
korektą
Możliwe skutki
zagrożenia
C* P* R*
1
2
Uwagi
o realizacji
C* P* R* zadań
Po korekcie
Środki profilaktyczne
3
4
5
6
7
8
9
10 11
1.
Powierzchnie, na
których możliwy jest
upadek
(upadek na tym
samym poziomie)
Śliskie i nierówne powierzchnie, zastawione
przejścia
Potłuczenia,
złamania kończyn,
zwichnięcia, urazy
wewnętrzne
S
S
S
Zapewnienie porządku na terenie stacji, stosowanie przez pracowników odpowiedniego obuwia
S
M
M
2.
Środki transportu zaPoruszające się ma- opatrujące się na stacji
szyny i mechanizmy w potrzebne produkty, Śmierć, kalectwo,
(uderzenie przez środki transportu przywourazy
ruchome obiekty)
żące towar do dalszej
dystrybucji
D
M
S
Zachowanie szczególnej ostrożności, właściwe
oznakowanie terenu stacji, w razie konieczności
umieszczenie progu zwalniającego
S
M
M
S
D
Zachowanie ostrożności w kontaktach ze szkodliwymi czynnikami, w razie konieczności stosowanie rękawic ochronnych, właściwe zamontowanie
przewodów oddechowych, służących do odprowadzania par produktów naftowych na stacji
S
M
M
M
S
3.
Substancje chemiczne – trujące,
uczulające
4.
Pożar i wybuch
5.
Hałas
6.
Zmienne warunki
atmosferyczne
Spaliny, benzyna, olej na- Zatrucia, choroby
pędowy, pary produktów układu oddechowe- D
naftowych
go, alergie
Śmierć, oparzenia
ciała
D
S
Przestrzeganie instrukcji ppoż. i BHP, zakaz używania
otwartego ognia, spełnianie konkretnych wymagań
określonych w przepisach: zbiorniki powinny być
zabezpieczone przed dostaniem się ognia do wnętrza oraz posiadać sprawne urządzenia spustowe,
pomiarowe i oddechowe, przewody wlewowe do
zbiorników magazynowych paliw płynnych powinny
być wyposażone w sprawne zamknięcia hydrauliczne
i urządzenia zabezpieczające przed przepełnieniem
zbiornika, zainstalowane w zbiorniku lub autocyD
D
sternie, należy zapewnić właściwe uziemienia autocystern i odmierzaczy paliw, butle z gazem płynnym
składować zgodnie z przepisami, przeprowadzać wymagane kontrole szczelności zaworów odcinających,
przestrzegać stref zagrożenia wybuchem, pracownicy
powinni stosować ubrania antyelektrostatyczne,
w czasie burzy wyłączać zasilanie elektryczne
dystrybutorów, uaktualnić instrukcję bezpieczeństwa
pożarowego, zapewnić wymagany sprzęt gaśniczy
i okresowe przeglądy tego sprzętu
Pojazdy zaopatrujące się
Nerwice, choroby
w potrzebne produkty,
narządu słuchu
ruch uliczny obok stacji
S
S
S
Właściwe wyciszenie pomieszczeń stacji, sprawna organizacja dystrybucji (zwiększenie zakresu
samoobsługi)
M
M
M
Przeziębienia
S
S
S
Stosowanie odpowiedniej odzieży. Prawidłowe
zadaszenie dystrybutorów
M
M
M
Śmierć
D
S
D
Okresowe sprawdzanie skuteczności ochrony
przeciwporażeniowej, bieżąca kontrola stanu
instalacji elektrycznej, systematyczna kontrola
zabezpieczeń różnicowo-prądowych
S
M
M
S
S
S
Przestrzeganie instrukcji stanowiskowej dotyczącej m.in. ustawienia monitora, wymaganego
oświetlenia i in.
M
M
M
Nieostrożność klientów
w czasie pobierania
paliwa, nieostrożność
obsługi, niesprawność
lub brak odpowiednich
systemów zabezpieczających, elektryczność
statyczna, wyładowania
atmosferyczne
Niskie temperatury,
wiatr, deszcz, śnieg
7.
Przetarte przewody
elektryczne, uszkodzony
Prąd elektryczny osprzęt (gniazdka, wtycz(porażenie prądem) ki), przebicie elektryczne
do obudowy stosowanych
urządzeń
8.
Nieodpowiednie
oświetlenie – niskie
natężenie, olśnienie,
migotanie obrazu
na ekranie monitora
(przeciążenie narządu wzroku)
Źle zorganizowane
stanowisko pracy przy
komputerze,
nieodpowiedni dobór
punktów świetlnych
9.
Obciążenie fizyczne
– statyczne
(przeciążenie narządu ruchu)
Źle zorganizowane pod
względem ergonomicznym stanowisko pracy
przy komputerze
Bóle mięśniowe,
zwyrodnienia kręgosłupa i stawów
S
S
S
Zapewnienie zgodnych z wymogami ergonomii
stołu i krzesła, okresowa zmiana wykonywanych
zajęć
M
M
M
10.
Agresja osób
(napad rabunkowy)
Przestępcy
Śmierć, kalectwo,
urazy
D
S
D
Właściwe szkolenie i odpowiednie do zagrożeń
środki ostrożności, monitoring, system antynapadowy
D
M
S
11.
Przeciążenie emocjonalne
(stres).
S
Przestrzeganie norm czasu pracy, dostosowanie wymagań do możliwości psychofizycznych
S
pracownika, wyjaśnianie nieporozumień przez
S
kierownictwo, opracowanie i stosowanie procedur
zapewniających bezpieczeństwo w pracy
M
M
Praca zmianowa,
nerwowość i pośpiech
Choroby układu
przy wykonywaniu zadań, nerwowego i chorokonflikty, kumulacja
by ogólnoustrojowe
zagrożeń
* C – ciężkość, P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
70
Osłabienie wzroku,
bóle oczu, łzawienie
S
12
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA PRACOWNIKA OBSŁUGUJĄCEGO STACJĘ PALIW WEDŁUG METODY
Przed korektą
Po korekcie
Środki profilaktyczne
6
Zapewnienie porządku na terenie stacji,
stosowanie przez pracowników odpowiedniego
obuwia
Środki transportu zaPoruszające się
opatrujące się na stacji
maszyny i mechaw potrzebne produkty, Śmierć, kalectwo,
nizmy
15 6
2.
środki transportu przyurazy
(uderzenie przez
wożące towar do dalszej
ruchome obiekty)
dystrybucji
1
Zachowanie szczególnej ostrożności, właściwe
oznakowanie terenu stacji, w razie konieczności 7
umieszczenie progu zwalniającego
5.
Hałas
6.
Zmienne warunki
atmosferyczne
Niskie temperatury,
wiatr, deszcz, śnieg
Przeziębienia
7.
Prąd elektryczny
(porażenie prądem)
Przetarte przewody
elektryczne, uszkodzony osprzęt (gniazdka,
wtyczki), przebicie
elektryczne do obudowy
stosowanych urządzeń
Śmierć
6
3
6
3
6
6
Właściwe wyciszenie pomieszczeń stacji, sprawna organizacja dystrybucji (zwiększenie zakresu 1
samoobsługi)
6
6
15 6
3
3
6
6
108 średnie
Przestrzeganie instrukcji stanowiskowej dotyczącej m.in. ustawienia monitora, wymaganego
oświetlenia i in.
Obciążenie fizyczne
Źle zorganizowane
– statyczne
stanowisko pracy przy
(przeciążenie
komputerze
narządu ruchu)
Bóle mięśniowe,
zwyrodnienia
kręgosłupa
i stawów
3
6
6
108
średnie
Zapewnienie zgodnych z wymogami ergonomii
stołu i krzesła, okresowa zmiana wykonywanych 1
zajęć
Śmierć, kalectwo,
15 6
urazy
6
540 b.
duże
Właściwe szkolenie i odpowiednie do zagrożeń
środki ostrożności, monitoring, system antynapadowy
9.
Agresja osób
10. (napad rabunkowy)
Przestępcy
Praca zmianowa, nerChoroby układu
Przeciążenie emo- wowość i pośpiech przy
nerwowego
cjonalne
wykonywaniu zadań,
3
11.
i choroby ogólno(stres)
konflikty międzyludzkie,
ustrojowe
kumulacja zagrożeń
6
6
3
3
6
1
3
6
3
6
3
18 b. małe
Osłabienie wzroku, bóle oczu,
łzawienie
6
7
6
3
126
średnie
Nieodpowiednie oświetlenie
– niskie natężenie,
Źle zorganizowane
olśnienie, migostanowisko pracy przy
8. tanie obrazu na
komputerze, słabe
ekranie monitora
oświetlenie
(przeciążenie narządu wzroku)
1
Przestrzeganie norm czasu pracy, dostosowanie wymagań do możliwości psychofizycznych
pracownika, wyjaśnianie nieporozumień przez
kierownictwo, opracowanie i stosowanie procedur zapewniających bezpieczeństwo w pracy
3
6
3
54 małe
108
średnie
270 duże
Okresowe sprawdzanie skuteczności ochrony
przeciwporażeniowej, bieżąca kontrola stanu
instalacji elektrycznej, systematyczna kontrola
zabezpieczeń różnicowo-prądowych
12
108 średnie
Stosowanie odpowiedniej odzieży, prawidłowe
zadaszenie dystrybutorów
3
6 0,5
3
6
Pojazdy zaopatrujące się w potrzebne
Nerwice, choroby
3
produkty, ruch uliczny narządu słuchu
obok stacji
3
6
540 b. duże
Pożar i wybuch
6
3
Przestrzeganie instrukcji ppoż. i BHP, zakaz
używania otwartego ognia, spełnianie konkretnych
wymagań określonych w przepisach: zbiorniki
powinny być zabezpieczone przed dostaniem się
ognia do wnętrza oraz posiadać sprawne urządzenia spustowe, pomiarowe i oddechowe, przewody
wlewowe do zbiorników magazynowych paliw
płynnych powinny być wyposażone w sprawne zamknięcia hydrauliczne i urządzenia zabezpieczające przed przepełnieniem zbiornika, zainstalowane
w zbiorniku lub autocysternie, należy zapewnić
7
właściwe uziemienia autocystern i odmierzaczy
paliw, butle z gazem płynnym składować zgodnie
z przepisami, przeprowadzać wymagane kontrole
szczelności zaworów odcinających, przestrzegać
stref zagrożenia wybuchem, pracownicy powinni
stosować ubrania antyelektrostatyczne, w czasie
burzy wyłączać zasilanie elektryczne dystrybutorów, uaktualnić instrukcję bezpieczeństwa
pożarowego, zapewnić wymagany sprzęt gaśniczy
i okresowe przeglądy tego sprzętu
Nieostrożność klientów
w czasie pobierania
paliwa, nieostrożność
obsługi, niesprawność
Śmierć, oparzelub brak odpowiednich
15 6
nia ciała
systemów zabezpieczających, elektryczność
statyczna, wyładowania
atmosferyczne
4.
6
3
108
średnie
6
Zachowanie ostrożności w kontaktach
ze szkodliwymi czynnikami, w razie konieczności stosowanie rękawic ochronnych, właściwe
zamontowanie przewodów oddechowych,
służących do odprowadzania par produktów
naftowych na stacji
9 10 11
54 małe
6
Zatrucia, choroby
Substancje cheSpaliny, benzyna, olej
układu oddechomiczne – trujące, napędowy, pary produk7
wego, alergie
uczulające
tów naftowych
8
21 małe
7
108 średnie
4
54 małe
6
3.
3
252 duże
5
Powierzchnie,
Potłuczenia, złana których możliwy Śliskie i nierówne pomania kończyn,
jest upadek
wierzchnie, zastawione
3
1.
zwichnięcia, ura(upadek na tym
przejścia
zy wewnętrzne
samym poziomie)
1
2
S* E* P* R*
90 średnie
S* E* P* R*
Uwagi
o realizacji
zadań
126 średnie
Możliwe skutki
zagrożenia
18 b. małe 18 b. małe
Możliwe źródła
zagrożeń
18 b. małe
Zagrożenie
(zdarzenie)
54 mae
Lp.
RISK SCORE
* S – skutki, E – ekspozycja P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
71
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA ŚLUSARZA-MECHANIKA WEDŁUG PN-N 18002:2000
Lp.
Zagrożenie
(zdarzenie)
Źródło zagrożenia
Przed
korektą
Możliwe skutki
zagrożenia
C* P* R*
1
1.
2
4
Ruchome elementy
maszyn i urządzeń
(urazy spowodowane
będącymi w ruchu
elementami maszyn
i urządzeń oraz odpryskami obrabianego materiału)
Brak lub uszkodzenie
osłony ruchomych
elementów maszyny lub
urządzenia, brak odpowiedniej odzieży roboczej
i ochron osobistych, nieprzestrzeganie instrukcji
stanowiskowej
Śmierć, ciężkie
obrażenia ciała
Hałas
Maszyny i urządzenia
stosowane w zakładzie,
narzędzia ręczne i elektronarzędzia
Choroby narządu
słuchu
2.
3.
3
Uszkodzenie izolacji przewodów wiodących prąd,
Prąd elektryczny
kontakt z metalowymi
(porażenie prądem
obudowami maszyn,
elektrycznym)
urządzeń i elektronarzędzi, które mogą być pod
napięciem
Śmierć
Przemieszczające się
Narzędzia ręczne,
narzędzia, urządze- obrabiane przedmioty, Złamania kończyn,
demontowane lub
potłuczenia, urazy
4. nia i inne przedmioty
(uderzenie przedmio- montowane urządzenia dłoni, skaleczenia
tami)
i konstrukcje
5.
Brak lub źle dobrane źróNieodpowiednie
dła światła, źle dobrane
oświetlenie stanowioprawy oświetleniowe,
ska pracy, promienie
łuk elektryczny powstająultrafioletowe
cy w trakcie spawania
Uszkodzenie
wzroku
5
D
D
D
S
S
Uwagi
o realizacji
C* P* R* zadań
Po korekcie
Środki profilaktyczne
6
7
D
Przestrzeganie zaleceń dokumentacji techniczno-ruchowej maszyny lub urządzenia, dokonanie
przydziału odzieży oraz ochron osobistych
zgodnie z rozdzielnikiem i kontrolowanie ich stosowania, sprawdzanie, czy stosowane są okulary
D
D
przeciwodpryskowe (lub osłony twarzy w przypadku szlifierek), omawianie zagrożeń w czasie
codziennej odprawy, zwracając szczególną uwagę
na prawidłowe mocowanie obrabianego przedmiotu i unikanie ręcznego usuwania wiórów
8
9
10 11
M
S
D
D
Posadowienie maszyn i urządzeń zgodnie z dokumentacją, używanie tylko w pełni sprawnych
technicznie maszyn, urządzeń i elektronarzędzi,
stosowanie w razie potrzeby ochronników słuchu
(wkładki lub nauszniki)
S
S
S
S
D
Stosowanie wyłączników różnicowo-prądowych
i kontrolowanie ich stanu technicznego, przeprowadzanie okresowej kontroli zerowań i uziemień,
stosowanie elektronarzędzi wyposażonych
w sprawne uchwyty wykonane z materiałów
izolacyjnych
S
M
M
D
Używanie sprawnych technicznie narzędzi ręcznych, stosowanie rękawic chroniących przed lekkimi urazami mechanicznymi, właściwe wyposażenie
D stołu ślusarskiego, dokładne mocowanie obrabianych przedmiotów zarówno podczas obróbki ręcznej, jak i mechanicznej, stosowanie wzmocnionego
obuwia chroniącego przed uderzeniem
S
S
S
S
S
Stosowanie źródła światła dającego natężenie
oświetlenia zgodne z normami, dbałość o właściwe oświetlenie naturalne stanowisk pracy, m.in.
przez zapewnienie czystości okien, świetlików
i naświetli, stosowanie prawidłowo dobranych
ochron oczu w trakcie spawania
M
M
M
M
M
Niesprawna instalacja
elektryczna, używanie
otwartego ognia w pobliżu materiałów łatwo
Śmierć, oparzenia
palnych i wybuchowych,
nieszczelność instalacji
w czasie spawania gazowego, cofnięcie płomienia
D
S
Systematyczne kontrolowanie sprawności instalacji elektrycznej, zachowanie wymogów bezpieczeństwa ppoż., wyposażenie stanowiska w sprzęt
D
gaśniczy, stosowanie sprawnych technicznie
S
zaworów, reduktorów i bezpieczników wodnych
podczas spawania gazowego, przestrzeganie przepisów dotyczących składowania butli gazowych
Zatrucia, schorzenia dróg oddechowych, efekty
uczuleniowe
S
S
S
Przestrzeganie procedur obchodzenia się z substancjami niebezpiecznymi, stosowanie rękawic
ochronnych i ochrony dróg oddechowych, zapewnienie skutecznej wentylacji stanowiska pracy
M
M
M
S
S
S
Stosowanie ochron osobistych podczas obróbki
mechanicznej i procesów spawania, wykonywanie
M
prac w ubraniu kompletnym, czystym i nieuszkodzonym, zachowanie szczególnej ostrożności
M
M
S
D
D
Przystosowanie stanowiska do wymogów ergonomii, stosowanie przerw w pracy i dokonywanie
czasowych zmian wykonywanych czynności,
w razie potrzeby stosowanie nakolanników
S
S
S
6.
Pożar, wybuch
7.
Czynniki chemiczne
– trujące, drażniące,
uczulające
8.
Wysoka temperatura,
Gorące odpryski metali,
gorące elementy,
Rany oparzeniowe
płomień palnika
otwarte źródło ognia
Rozpuszczalniki, kleje
Długotrwałe prace zwiąObciążenie fizyczne
zane z obróbką ręczną
– statyczne
i mechaniczną, montaż
9.
(praca w wymuszonej
i demontaż urządzeń
pozycji ciała)
i konstrukcji
Zwyrodnienia
kostno-stawowe
10.
Różnica poziomów
(upadek na tym
samym poziomie)
Potłuczenia,
Śliskie i nierówne
złamania kończyn,
powierzchnie w miejscu
zwichnięcia, urazy
wykonywania prac
wewnętrzne
S
S
S
Wyposażenie stanowiska w obuwie ochronne
posiadające podeszwy antypoślizgowe, natychmiastowe usuwanie z podłogi wszelkich plam
oleju i wody
S
M
M
11.
Pyły
(nadmierne zapylenie)
Bóle głowy, duszNieskuteczna wentylacja
ności, schorzenia
stanowiskowa lub jej
dróg oddechowych,
brak
w tym pylica płuc
S
D
D
Zapewnienie skutecznej wentylacji, właściwa
organizacja stanowiska spawalniczego, w razie
potrzeby stosowanie środków ochrony dróg
oddechowych
M
S
M
S
Przestrzeganie norm obowiązujących podczas transportu indywidualnego, przeprowadzanie terminowo
D
wymaganych badań profilaktycznych, stosowanie
sprzętu pomocniczego (m.in. wózków ręcznych),
stosowanie pracy grupowej podczas transportu
S
M
M
Obciążenie fizyczne
12.
pracą – dynamiczne
Podnoszenie lub przenoszenie zbyt dużych
ciężarów
* C – ciężkość, P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
72
Wystąpienie przepukliny, zawału serca lub uszkodzenie D
układu kostno-stawowego
12
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA ŚLUSARZA-MECHANIKA WEDŁUG METODY PHA
Narzędzia ręczne, obrabiane
przedmioty, demontowane
lub montowane urządzenia
i konstrukcje
Złamania kończyn, potłuczenia, urazy dłoni,
skaleczenia
6.
Pożar, wybuch
Niesprawna instalacja elektryczna, używanie otwartego
ognia w pobliżu materiałów
łatwo palnych i wybuchowych,
nieszczelność instalacji
w czasie spawania gazowego,
cofnięcie płomienia
Czynniki chemicz-
7. ne – trujące, draż-
Rozpuszczalniki, kleje
niące, uczulające
Wysoka temperatura, gorące
Uszkodzenie
wzroku
Śmierć, oparzenia
3
2
3
4
3
5
3
Zatrucia, schorzenia dróg odde3
chowych, efekty
uczuleniowe
3
Gorące odpryski metali, płomień palnika
Rany oparzeniowe
3
3
Długotrwałe prace związane
z obróbką ręczną i mechaniczną, montaż i demontaż
urządzeń i konstrukcji
Zwyrodnienia
kostno-stawowe
3
5
Potłuczenia, złaRóżnica poziomów
Śliskie i nierówne powierzchnie mania koń czyn,
(upadek na tym
3
10. samym poziomie) w miejscu wykonywania prac zwichnięcia, urazy wewnętrzne
3
Bóle głowy, duszności, schorzenia
dróg oddecho- 3
wych, w tym
pylica płuc
4
8. elementy, otwarte
2
2
1
Używanie sprawnych technicznie narzędzi ręcznych,
stosowanie rękawic chroniących przed lekkimi
urazami mechanicznymi, właściwe wyposażenie stołu
ślusarskiego, dokładne mocowanie obrabianych
2
przedmiotów zarówno podczas obróbki ręcznej, jak
i mechanicznej, stosowanie obuwia chroniącego przed
uderzeniem
3
Stosowanie źródła światła dającego natężenie
oświetlenia zgodne z normami, dbałość o właściwe
oświetlenie naturalne stanowisk pracy, m.in. przez
1
zapewnienie czystości okien, świetlików i naświetli,
stosowanie prawidłowo dobranych ochron oczu w trakcie spawania
2
Systematyczne kontrolowanie sprawności instalacji
elektrycznej, zachowanie wymogów bezpieczeństwa
ppoż., wyposażenie stanowiska w sprzęt gaśniczy, stosowanie sprawnych technicznie zaworów, reduktorów 2
i bezpieczników wodnych podczas spawania gazowego, przestrzeganie przepisów dotyczących składowania
butli gazowych
2
Przestrzeganie procedur obchodzenia się z substancjami niebezpiecznymi, stosowanie rękawic ochronnych
1
i ochrony dróg oddechowych, zapewnienie skutecznej
wentylacji stanowiska pracy
2
Stosowanie ochron osobistych podczas obróbki
mechanicznej i procesów spawania, wykonywanie prac
1
w ubraniu kompletnym, czystym i nieuszkodzonym,
zachowanie szczególnej ostrożności
2
Nieskuteczna wentylacja
stanowiskowa lub jej brak
Wystąpienie
przepukliny,
Obciążenie fizyczne
Podnoszenie lub przenoszenie zawału serca
pracą
12
zbyt dużych ciężarów
lub uszkodzenie
– dynamiczne
układu kostno-stawowego
4
4
15D
Pyły
11 (nadmierne zapylenie)
2
3
9S
nej pozycji ciała)
Przystosowanie stanowiska do wymogów ergonomii,
stosowanie przerw w pracy i dokonywanie czasowych
zmian wykonywanych czynności, w razie potrzeby
stosowanie nakolanników
Wyposażenie stanowiska w obuwie ochronne posiadające podeszwy antypoślizgowe, natychmiastowe
usuwanie z podłogi wszelkich plam oleju i wody
1
3
Zapewnienie skutecznej wentylacji, właściwa organizacja stanowiska spawalniczego, stosowanie w razie
potrzeby środków ochrony dróg oddechowych
1
2
Przestrzeganie norm obowiązujących podczas transportu indywidualnego, przeprowadzanie terminowo wymaganych badań profilaktycznych, stosowanie sprzętu 1
pomocniczego (m.in. wózków ręcznych), stosowanie
pracy grupowej podczas transportu
2
16D
Obciążenie fizyczne
– statyczne
12D
źródło ognia
9. (praca w wymuszo-
Stosowanie wyłączników różnicowo-prądowych i kontrolowanie ich stanu technicznego, przeprowadzanie
okresowej kontroli zerowań i uziemień, stosowanie
elektronarzędzi wyposażonych w sprawne uchwyty
wykonane z materiałów izolacyjnych
8S
15D
Posadowienie maszyn i urządzeń zgodnie z dokumentacją (DTR), używanie tylko w pełni sprawnych
technicznie maszyn, urządzeń i elektronarzędzi, stoso- 2
wanie w razie potrzeby ochronników słuchu (wkładki
lub nauszniki)
4S
16D
2
2M
Przemieszczające
się narzędzia,
urządzenia i inne
4.
przedmioty
(uderzenie przedmiotami)
4
9 10 11
6S
Śmierć
5
8
Przestrzeganie zaleceń dokumentacji techniczno-ruchowej maszyny lub urządzenia, dokonanie przydziału
odzieży oraz ochron osobistych zgodnie z rozdzielnikiem i kontrolowanie ich stosowania, sprawdzanie, czy
stosowane są okulary przeciwodpryskowe (lub osłony 4
twarzy w przypadku szlifierek), omawianie zagrożenia
w czasie odprawy codziennej, zwracając szczególną
uwagę na prawidłowe mocowanie obrabianego przedmiotu i unikanie ręcznego usuwania wiórów
2M
Uszkodzenie izolacji przewodów wiodących prąd, kontakt
z metalowymi obudowami
maszyn, urządzeń i elektronarzędzi, które mogą być pod
napięciem
4
7
12D
Choroby narządu
3
słuchu
Prąd elektryczny
3. (porażenie prądem
elektrycznym)
NieodpowiedBrak lub źle dobrane źródła
nie oświetlenie
światła, źle dobrane oprawy
5. stanowiska pracy, oświetleniowe, łuk elektryczny
promienie ultrafiopowstający w trakcie spawania
letowe
4
6
12D
Hałas
Śmierć, ciężkie
obrażenia ciała
5
6S
2.
Maszyny i urządzenia stosowane w zakładzie, narzędzia
ręczne i elektronarzędzia
4
15D
3
9S
2
Ruchome elementy
maszyn i urządzeń Brak lub uszkodzenie osłony
(urazy spowodowaruchomych elementów
ne będącymi w rumaszyny lub urządzenia,
brak odpowiedniej odzieży
1. chu elementami
maszyn i urządzeń roboczej i ochron osobistych,
oraz odpryskami
nieprzestrzeganie instrukcji
obrabianego
stanowiskowej
materiału)
9S
1
Uwagi
o realizacji
S* P* R* zadań
2M
S* P* R*
Po
korekcie
2M
Środki profilaktyczne
2M
Przed
korektą
6S
Możliwe skutki
zagrożenia
3M
Źródło zagrożenia
2M
Zagrożenie
2M
Lp.
* S – skutki, P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
73
12
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA KIEROWCY WEDŁUG PN-N 18002:2000
Lp.
Zagrożenie
(zdarzenie)
Źródło zagrożenia
Przed
korektą
Możliwe skutki
zagrożenia
C* P* R*
1
5
6
7
Powierzchnie, na Śliskie i nierówne poPotłuczenia, złaktórych jest możliwy wierzchnie na terenie
mania kończyn,
1.
upadek
dojścia do pojazdu
S
zwichnięcia, urazy
(upadek na tym i w miejscu wykonywawewnętrzne
samym poziomie)
nia prac
S
S
Stosowanie przez pracownika właściwego
obuwia, zapewnienie porządku na stanowisku
S
pracy i w przejściach, usuwanie z podłoża
wszelkich plam oleju
M
M
S
S
Stosowanie przez pracownika odpowiedniego
obuwia i przestrzeganie ogólnych zasad bezpieczeństwa, zapewnienie prawidłowych zejść
do kanału naprawczego oraz odpowiedniego
przykrycia tego kanału, właściwe oświetlenie
S
M
M
S
Przestrzeganie wymaganych szkoleń w zakresie BHP, zapewnienie właściwej kwalifikacji
osób obsługujących sprzęt oraz pełnej sprawD
ności środków transportu wewnętrznego,
D
zapewnienie dobrej widoczności, właściwe
oznakowanie dróg transportowych, prawidłowe rozmieszczenie transportowanych towarów
M
S
M
S
Zapewnienie pełnej sprawności używanego
pojazdu, przestrzeganie normatywów czasu
pracy kierowcy
2.
2
3
4
Uwagi
o realizacji
C* P* R* zadań
Po korekcie
Środki profilaktyczne
Nieostrożne wchodzeRóżnica poziomów nie i schodzenie z ka- Potłuczenia, zła(upadek na niższy biny samochodu cięża- mania kończyn, S
poziom)
rowego, wpadnięcie do urazy wewnętrzne
kanału naprawczego
Przemieszczające się maszyny,
mechanizmy i mate3.
riały
(uderzenie przez
ruchome obiekty)
Ruchome środki
transportu poziomego
i pionowego (m.in. wóz- Śmierć, kalectwo,
D
ki widłowe, podnośniki
urazy
i inne) oraz transportowane materiały
8
9
10 11
4.
Zderzenie z przemieszRuchome i stałe
czającymi się pojazdaobiekty
Śmierć, kalectwo
mi lub nieruchomymi
(wypadek drogowy)
obiektami
D
S
Przestrzeganie podstawowych zasad obowiązujących w ruchu drogowym, m.in. zasady ograniczonego zaufania oraz zasady zachowania
D
D
szczególnej ostrożności, zapewnienie pełnej
sprawności pojazdu poprzez terminowe przeglądy, właściwą konserwację i bieżące naprawy
5.
Używanie pojazdu
nadmiernie wyeksChoroby narządu
ploatowanego, słabe
słuchu i układu
wyciszenie kabiny, niemięśniowo-kostwłaściwy fotel kierowcy,
nego
przekroczenie dozwolonego czasu pracy
S
S
S
M
M
M
M
Okresowe sprawdzanie skuteczności ochrony
przeciwporażeniowej, bieżąca kontrola stanu
S instalacji elektrycznej, stosowanie zabezpie- M
czeń różnicowo-prądowych i ich systematyczny
przegląd
M
M
S
Przeprowadzanie okresowej kontroli instalacji
elektrycznej pojazdu, zachowanie środków
ostrożności podczas załadunku, transportu
i wyładunku substancji łatwo palnych, wyposażenie pojazdu oraz obiektów budowlanych
D
S
we właściwy sprzęt ppoż. oraz przygotowanie
przez pracodawcę instrukcji postępowania na
wypadek zaistnienia pożaru, znajomość zasad
postępowania w czasie zaistnienia pożaru lub
wybuchu
M
M
S
Przestrzeganie norm obowiązujących podczas
transportu indywidualnego, przeprowadzanie
wymaganych lekarskich badań profilaktyczD
nych, stosowanie sprzętu pomocniczego
(m.in. wózków ręcznych) oraz przestrzeganie
podstawowych zasad ergonomii
S
M
M
S
S
Zapewnienie sprawnego systemu ogrzewania
kabiny kierowcy, stosowanie przez pracownika odzieży przystosowanej do warunków
zewnętrznych (mikroklimatu), zapewnienie
posiłków profilaktycznych i napojów, zgodnie
z obowiązującymi przepisami w tym zakresie
S
M
M
S
D
Zapewnienie dobrej izolacji kabiny kierowcy
od otoczenia, unikanie włączania silnika
w zamkniętym pomieszczeniu, stosowanie
środków ochrony indywidualnej (rękawice
ochronne)
S
M
M
S
Przestrzeganie norm dotyczących czasu pracy
i przewidzianego odpoczynku, doskonalenie
metod instruktażu i szkoleń, ustalenie przejrzystych zasad wynagradzania, premiowania
D
i kar regulaminowych, ustalenie jasnego
przydziału obowiązków, dbałość o poprawne
stosunki międzyludzkie, m.in. poprzez częste
spotkania kierownictwa z pracownikami i wyjaśnianie zaistniałych nieporozumień
S
M
M
Hałas i wibracje
Przetarte przewody
elektryczne, uszkodzony osprzęt (gniazdka,
Prąd elektryczny
Śmierć, kalectwo
6.
(porażenie prądem) wtyczki), przebicie elektryczne do obudowy
urządzeń
7.
Pożar i wybuch
Niesprawna instalacja
elektryczna pojazdu,
nieostrożne obchodzenie się z materiałami łatwo palnymi
Śmierć, oparzenia
i wybuchowymi, pożar
D
ciała
magazynu, w którym
składowane są towary
przeznaczone do transportu, elektryczność
statyczna
8.
Obciążenie fizyczne
Podnoszenie i przepracą
noszenie zbyt dużych
(nadmierny wysiłek
ciężarów
fizyczny)
Wystąpienie
przepukliny,
zawału serca
lub uszkodzenie
układu kostno-stawowego
9.
Zmienne warunki
atmosferyczne
Występowanie, w zależności od pory roku,
niskich lub wysokich
temperatur, opady
deszczu lub śniegu
Przeziębienie
lub przegrzanie
organizmu
10.
Substancje chemiczne – trujące,
drażniące, uczulające
Spaliny, benzyna, olej
napędowy, smary
Śmiertelne
zatrucie, choroby
układu oddechowego, alergie
11.
D
D
S
D
Choroby nerwowe,
Obciążenie emocjo- Praca w nocy i w godziukładu krążenia,
nach nadliczbowych,
D
nalne
pokarmowego
(stres zawodowy) konflikty międzyludzkie
i inne
* C – ciężkość, P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
74
12
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA KIEROWCY WEDŁUG METODY RISK SCORE
Przed korektą
Po korekcie
Środki profilaktyczne
Pożar i wybuch
Obciążenie fizyczne
pracą
8. (nadmierny wysiłek
fizyczny)
9.
Zmienne warunki
atmosferyczne
Substancje chemiczne – trujące,
10. drażniące, uczulające
11
Podnoszenie i przenoszenie zbyt dużych
ciężarów
Wystąpienie
przepukliny,
zawału serca
lub uszkodzenie
układu kostno-stawowego
Występowanie, w zależności od pory roku,
niskich lub wysokich
temperatur, opady
deszczu lub śniegu
Przeziębienie
lub przegrzanie
organizmu
Spaliny, benzyna, olej
napędowy, smary
7
7
6
1
3
6
6
3
Śmiertelne
zatrucie, choroby
15 6
układu oddechowego, alergie
3
Choroby nerObciążenie emocjo- Praca w nocy i w godziwowe, układu
nalne
nach nadliczbowych,
krążenia, pokar(stres zawodowy) konflikty międzyludzkie
mowego i inne
7
6
3
7
6
6
Zapewnienie pełnej sprawności używanego
pojazdu, przestrzeganie normatywów czasu
pracy kierowcy
3
6
Okresowe sprawdzanie skuteczności ochrony
przeciwporażeniowej, bieżąca kontrola stanu
instalacji elektrycznej, stosowanie zabezpieczeń różnicowo-prądowych i ich systematyczny
przegląd
3
6 0,5
Przeprowadzanie okresowej kontroli instalacji
elektrycznej pojazdu, zachowanie środków
ostrożności podczas załadunku, transportu
i wyładunku substancji łatwo palnych, wyposażenie pojazdu oraz obiektów budowlanych
we właściwy sprzęt ppoż. oraz przygotowanie
przez pracodawcę instrukcji postępowania na
wypadek zaistnienia pożaru, znajomość zasad
postępowania w czasie zaistnienia pożaru lub
wybuchu
7
6
1
Przestrzeganie norm obowiązujących podczas
transportu indywidualnego, przeprowadzanie
wymaganych lekarskich badań profilaktycznych,
3
stosowanie sprzętu pomocniczego (m.in. wózków ręcznych) oraz przestrzeganie podstawowych zasad ergonomii
6
3
Zapewnienie sprawnego systemu ogrzewania
kabiny kierowcy, stosowanie przez pracownika
odzieży przystosowanej do warunków zewnętrz3
nych (mikroklimatu), zapewnienie posiłków
profilaktycznych i napojów zgodnie z obowiązującymi przepisami w tym zakresie
6
1
1
42 średnie
Zapewnienie dobrej izolacji kabiny kierowcy
od otoczenia, unikanie włączania silnika w zamkniętym pomieszczeniu, stosowanie środków
ochrony indywidualnej (rękawice ochronne)
7
6
1
42 małe
7.
Niesprawna instalacja
elektryczna pojazdu
Nieostrożne obchodzenie się z materiałami łatwo palnymi i wybucho- Śmierć, oparzewymi, pożar magazynu,
nia ciała
w którym składowane
są towary przeznaczone
do transportu, elektryczność statyczna
1
6
Przestrzeganie podstawowych zasad obowiązujących w ruchu drogowym, m.in. zasady
ograniczonego zaufania oraz zasady zachowa15 6
nia szczególnej ostrożności, zapewnienie pełnej
sprawności pojazdu poprzez terminowe przeglądy, właściwą konserwację i bieżące naprawy
6
Przestrzeganie norm dotyczących czasu pracy
i przewidzianego odpoczynku, doskonalenie
metod instruktażu i szkoleń, ustalenie przejrzystych zasad wynagradzania, premiowania i kar
regulaminowych, ustalenie jasnego przydziału
obowiązków, dbałość o poprawne stosunki
międzyludzkie, m.in. poprzez częste spotkania
kierownictwa z pracownikami i wyjaśnianie
zaistniałych nieporozumień
3
6
3
54 małe
Przetarte przewody
elektryczne, uszkodzony osprzęt (gniazdka,
Śmierć, kalectwo 15 6
wtyczki), przebicie
elektryczne do obudowy
urządzeń
3
252 duże
6.
Prąd elektryczny
(porażenie prądem)
6
6
Przestrzeganie wymaganych szkoleń w zakresie
BHP, zapewnienie właściwej kwalifikacji osób
obsługujących sprzęt oraz pełnej sprawności
środków transportu wewnętrznego, zapewnienie 7
dobrej widoczności, właściwe oznakowanie dróg
transportowych, prawidłowe rozmieszczenie
transportowanych towarów
540 b. duże
Hałas i wibracje
1
126 średnie
5.
Używanie pojazdu nadmiernie wyeksploatowaChoroby narządu
nego, słabe wyciszenie
słuchu i układu
kabiny, niewłaściwy fotel
7
mięśniowo-kostkierowcy, przekroczenie
nego
dozwolonego czasu
pracy
6
90 średnie
Zderzenie z przemieszRuchome i stałe
czającymi się pojazdami
obiekty
Śmierć, kalectwo 15 6
4.
lub nieruchomymi
(wypadek drogowy)
obiektami
7
270 duże
6
3
252 duże
PrzemieszczająRuchome środki
ce się maszyny,
transportu poziomego
mechanizmy
i pionowego (m.in. wózki Śmierć, kalectwo,
7
i materiały
widłowe, podnośniki
urazy
(uderzenie przez i inne) oraz transportoruchome obiekty)
wane materiały
6
1
126 średnie
7
Stosowanie przez pracownika odpowiedniego
obuwia i przestrzeganie ogólnych zasad bezpieczeństwa, zapewnienie prawidłowych zejść
do kanału naprawczego oraz odpowiedniego
przykrycia tego kanału, właściwe oświetlenie
6
270 duże
Nieostrożne wchodzenie
Potłuczenia,
i schodzenie z kabiny
złamania
samochodu ciężarokończyn, urazy
wego, wpadnięcie do
wewnętrzne
kanału naprawczego
Stosowanie przez pracownika właściwego obuwia, zapewnienie porządku na stanowisku pracy
7
i w przejściach, usuwanie z podłoża wszelkich
plam oleju
12
42 średnie
3
9 10 11
126 średnie
6
8
90 średnie
7
3.
4
126 średnie
6
Różnica poziomów
2. (upadek na niższy
poziom)
3
252 duże
2
126 średnie
5
Powierzchnie, na
Śliskie i nierówne
Potłuczenia, złaktórych jest możli- powierzchnie na terenie
mania kończyn,
wy upadek
dojścia do pojazdu
7
1.
zwichnięcia, ura(upadek na tym
i w miejscu wykonywazy wewnętrzne
samym poziomie)
nia prac
1
S* E* P* R*
18 b. małe
S* E* P* R*
Uwagi
o realizacji
zadań
9 b. małe
Możliwe skutki
zagrożenia
42 małe
Możliwe źródła
zagrożeń
54 małe
Zagrożenie
(zdarzenie)
18 b. małe
Lp.
* S – skutki, E – ekspozycja P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
75
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA ELEKTROMONTERA WEDŁUG PN-N 18002:2000
Lp.
Zagrożenie
Źródło zagrożenia
Przed
korektą
Możliwe skutki
zagrożenia
C* P* R*
1
2
1.
Powierzchnie, na których
jest możliwy upadek
(upadek na tym samym
poziomie)
3
4
Śliskie i nierówne powierzchnie,
Złamania kończyn,
zatarasowane przejścia
zwichnięcia, potłuczenia
Uwagi
o realizacji
C* P* R* zadań
Po korekcie
Środki profilaktyczne
5
6
7
8
9
10 11
S
S
S
Utrzymywanie porządku na stanowisku pracy, zabezpieczenie
właściwego stanu dróg transportowych
S
M
M
2.
Różnica poziomów
Prace montażowe i naprawcze
(upadek na niższy poziom)
wykonywane na wysokości
Złamania, zwichnięcia,
potłuczenia, urazy
wewnętrzne, śmierć
D
S
D
Stosowanie odpowiednio dobranych i zabezpieczonych drabin
oraz pomostów roboczych, w razie konieczności stosowanie
sprzętu zabezpieczającego, m.in. słupołazów i uprzęży bezpieczeństwa, w razie potrzeby stosowanie asekuracji prowadzonej
przez drugiego pracownika
S
M
M
3.
Pyły i odpryski materiałów
Wiercenie, szlifowanie i cięcie
materiałów
Urazy oczu, choroby
układu oddechowego
S
S
S
Stosowanie okularów ochronnych, osłon twarzy i półmasek
M
M
M
4.
Zły stan narzędzi ręcznych (tępe
Przemieszczające się naostrza, źle oprawione rękojeści),
rzędzia i inne przedmioty,
brak lub uszkodzone osłony
ruchome elementy maszyn
ruchomych elementów maszyn Obrażenia ciała, śmierć
i urządzeń
i urządzeń, niezamierzone
(uderzenie spowodowane
uruchomienie maszyny lub
ruchomymi przedmiotami)
urządzenia
D
S
D
Stosowanie prawidłowo oprawionych narzędzi ręcznych, dobór
rozmiarów i typów narzędzi do rodzaju wykonywanej pracy,
przestrzeganie właściwego zamocowania osłon ruchomych
elementów maszyn i urządzeń, przenoszenie na inne miejsce
elektronarzędzi po uprzednim wyłączeniu ich spod napięcia,
przestrzeganie właściwego zamocowania osłon ruchomych
elementów maszyn i urządzeń, zachowanie szczególnej
ostrożności
D
M
S
5.
Obciążenie fizyczne pracą Prace instalacyjne i remontowe
– statyczne
wykonywane na wysokości (dra(praca w wymuszonej
biny, słupy elektryczne, podesty)
pozycji ciała)
oraz na tym samym poziomie
S
S
S
Stosowanie odpowiedniej rotacji pracowników przy wykonywaniu prac wymagających wymuszonej pozycji ciała, stosowanie
odpowiednich do zagrożeń i ergonomicznych ochron osobistych, m.in. nakolanników przy pracach uzasadniających
korzystanie z tego rodzaju wyposażenia
S
M
M
M
M
M
Zwyrodnienia kostno-stawowe
Niedostateczne oświetlenie
Brak lub źle dobrane źródła
światła, źle dobrane oprawy
oświetleniowe
Osłabienie
lub uszkodzenie wzroku
S
S
S
Dbałość o właściwe oświetlenie naturalne stanowisk pracy,
m.in. poprzez zapewnienie czystości okien, świetlików i naświetli, stosowanie zgodnego z normami sztucznego oświetlenia
stanowisk pracy, stosowanie oświetlenia stanowiskowego
oprócz oświetlenia ogólnego
7.
Pożar
Źle dobrane parametry
instalacji elektrycznej, niedbale
wykonane prace instalacyjne, materiały łatwo palne
umieszczone obok rozgrzanych
przedmiotów lub obok urządzeń
elektrycznych
Oparzenia, śmierć
D
M
S
Wykonywanie prac wykonywać ściśle według zatwierdzonego
projektu robót, stosowanie właściwie dobranych zabezpieczeń
nadprądowych, wyposażenie stanowiska w wymagany sprzęt
ppoż., zachowanie szczególnej ostrożności
S
M
M
8.
Hałas i wibracje
Wiercenie i cięcie materiałów,
odgłosy dochodzące z innych
stanowisk pracy i z ulicy
Choroby narządu słuchu,
zwyrodnienia stawów
S
S
S
Stosowanie w razie potrzeby ochronników słuchu, stosowanie
sprawnych technicznie elektronarzędzi
S
M
M
9.
Zmienne warunki atmosferyczne
Niskie lub wysokie temperatury,
opady deszczu lub śniegu
Przeziębienie lub przegrzanie organizmu
S
S
S
Wyposażenie pracownika w odpowiednią do warunków atmosferycznych odzież ochronną, zapewnienie napojów i posiłków
profilaktycznych w czasie prac na otwartej przestrzeni lub w niekorzystnym mikroklimacie, zgodnie z wymogami
Rozporządzenia R.M. (Dz.U. nr 60/1996, poz. 279)
S
M
M
10.
Obciążenie emocjonalne
(stres)
Zbyt duże wymagania w stosunku do możliwości pracownika,
praca w nadgodzinach, obawa Choroby ogólnoustrojoo własne życie i zdrowie podwe, nerwice
czas pracy w warunkach zagrożenia, konflikty międzyludzkie
D
Dostosowywanie wymagań do możliwości psychofizycznych
pracownika, przestrzeganie norm dotyczących czasu pracy,
doskonalenie metod instruktażu i szkoleń z położeniem szczególnego nacisku na sposoby ograniczenia zagrożeń na stanowisku,
ustalenie jasnych zasad wynagradzania, premiowania i nakładania kar regulaminowych
S
M
M
D
M
S
6.
11.
S
D
Prace naprawcze lub montażowe przy urządzeniach elektrycznych bez odłączenia napięcia
lub bez właściwego
zabezpieczenia przed
przypadkowym załączeniem
Śmierć
D
S
D
Unikanie prac prowadzonych pod napięciem, a jeśli są
one konieczne – stosowanie środków do bezpiecznego ich
wykonywania, stosowanie sprawnego sprzętu ochronnego
i nieuszkodzonych narzędzi – drążków i kleszczy izolacyjnych,
wskaźników napięcia, rękawic dielektrycznych, izolacyjnych narzędzi monterskich, zastosowanie odpowiednich zabezpieczeń
przed przypadkowym załączeniem – zgodnie z instrukcją stanowiskową, omawianie zagadnień podczas odpraw codziennych
z pracownikami
Prace z użyciem lamp
przenośnych i elektronarzędzi
w warunkach dużej wilgotności
lub dokonywane w metalowych
zbiornikach
Śmierć
D
S
D
Stosowanie w takich przypadkach zasilania napięciem
bezpiecznym 24 V
M
M
M
S
M
M
Prąd elektryczny (porażenie prądem elektrycznym)
Kontakt z metalowymi
obudowami maszyn, urządzeń
i elektronarzędzi, które mogą
znaleźć się pod napięciem
Śmierć
D
M
S
Kontrolowanie stanu technicznego wyłączników różnicowo-prądowych, sprawdzanie ich działania każdorazowo przed
przystąpieniem do pracy, przeprowadzanie okresowej kontroli
zerowań i uziemień, stosowanie elektronarzędzi wyposażonych
w sprawne uchwyty wykonane z materiałów izolacyjnych, nieeksploatowanie elektronarzędzi na zewnątrz budynków podczas
opadów atmosferycznych
Możliwość natrafienia na przewody elektryczne pod napięciem
podczas wiercenia wiertarką
elektryczną w ścianach
Śmierć, urazy ciała
D
S
D
Wyłączanie zagrożonych obwodów spod napięcia, stosowanie
detektorów napięcia, korzystanie z dokumentacji budowlano-montażowej
S
M
M
Uszkodzenia izolacji przewodów
wiodących prąd
Śmierć
D
S
D
Zabezpieczenie przewodów przed przypadkowymi uszkodzeniami mechanicznymi, kontrolowanie okresowo stanu izolacji
przewodów
S
M
M
* C – ciężkość, P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
76
12
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA ELEKTROMONTERA WEDŁUG METODY
Przed korektą
Po korekcie
Środki profilaktyczne
6
Wiercenie, szlifowanie i cięcie Urazy oczu, choroby
materiałów
układu oddechowego
6
10
108
średnie
540 b duże
Stosowanie odpowiednio dobranych i zabezpieczonych drabin
oraz pomostów roboczych, w razie konieczności stosowanie
sprzętu zabezpieczającego, m.in. słupołazów i uprzęży
bezpieczeństwa, w razie potrzeby stosowanie asekuracji
prowadzonej przez drugiego pracownika
180
średnie
Stosowanie okularów ochronnych, osłon twarzy i półmasek
252 duże
Stosowanie prawidłowo oprawionych narzędzi ręcznych, dobór
rozmiarów i typów narzędzi do rodzaju wykonywanej pracy,
przestrzeganie właściwego zamocowania osłon ruchomych
elementów maszyn i urządzeń, przenoszenie na inne miejsce
elektronarzędzi po uprzednim wyłączeniu ich spod napięcia,
przestrzeganie właściwego zamocowania osłon ruchomych
elementów maszyn i urządzeń, zachowanie szczególnej
ostrożności
108 średnie
Stosowanie odpowiedniej rotacji pracowników przy wykonywaniu prac wymagających wymuszonej pozycji ciała, stosowanie
odpowiednich do zagrożeń i ergonomicznych ochron osobistych, m.in. nakolanników, przy pracach uzasadniających
korzystanie z tego rodzaju wyposażenia
108 średnie
Dbałość o właściwe oświetlenie naturalne stanowisk pracy,
m.in. poprzez zapewnienie czystości okien, świetlików i naświetli, stosowanie zgodnego z normami sztucznego oświetlenia stanowisk pracy, stosowanie oświetlenia stanowiskowego
oprócz oświetlenia ogólnego
270 duże
Wykonywanie prac ściśle według zatwierdzonego projektu
robót, stosowanie właściwie dobranych zabezpieczeń nadprądowych, wyposażenie stanowiska w wymagany sprzęt ppoż.,
zachowanie szczególnej ostrożności
126
średnie
Stosowanie w razie potrzeby ochronników słuchu, stosowanie
sprawnych technicznie elektronarzędzi
180 średnie
Wyposażenie pracownika w odpowiednią do warunków atmosferycznych odzież ochronną, zapewnienie napojów i posiłków
profilaktycznych w czasie prac na otwartej przestrzeni lub w niekorzystnym mikroklimacie, zgodnie z wymogami Rozporządzenia
R.M. (Dz.U. nr 60/1996, poz. 279)
252 duże
Dostosowywanie wymagań do możliwości psychofizycznych
pracownika, przestrzeganie norm dotyczących czasu pracy,
doskonalenie metod instruktażu i szkoleń, z położeniem
szczególnego nacisku na sposoby ograniczenia zagrożeń na
stanowisku, ustalenie jasnych zasad wynagradzania, premiowania i nakładania kar regulaminowych
540 b. duże
Unikanie prac prowadzonych pod napięciem, a jeśli są one
konieczne, stosowanie środków do bezpiecznego ich wykonywania, stosowanie sprawnego sprzętu ochronnego i nieuszkodzonych narzędzi – drążków i kleszczy izolacyjnych, wskaźników
napięcia, rękawic dielektrycznych, izolacyjnych narzędzi
monterskich, zastosowanie odpowiednich zabezpieczeń przed
przypadkowym załączeniem – zgodnie z instrukcją stanowiskową – omawianie zagadnień podczas odpraw codziennych
z pracownikami
270 duże
Stosowanie w takich przypadach zasilania napięciem
bezpiecznym 24 V
Kontakt z metalowymi
obudowami maszyn, urządzeń
i elektronarzędzi, które mogą
znaleźć się pod napięciem
Śmierć
15
6
6
540 b. duże
Kontrolowanie stanu technicznego wyłączników różnicowo-prądowych, sprawdzanie ich działania każdorazowo przed
przystąpieniem do pracy, przeprowadzanie okresowej kontroli
zerowań i uziemień, stosowanie elektronarzędzi wyposażonych
w sprawne uchwyty, wykonane z materiałów izolacyjnych, nieeksploatowanie elektronarzędzi na zewnątrz budynków podczas
opadów atmosferycznych
Możliwość natrafienia
na przewody elektryczne pod
napięciem podczas wiercenia
wiertarką elektryczną
w ścianach
Śmierć, urazy ciała
15
6
3
Wyłączanie zagrożonych obwodów spod napięcia, stosowanie
detektorów napięcia, korzystanie z dokumentacji budowlano-montażowej
Uszkodzenia izolacji przewodów wiodących prąd
Śmierć
15
6
3
Zabezpieczenie przewodów przed przypadkowymi uszkodzeniami mechanicznymi, kontrolowanie okresowo stanu izolacji
przewodów
Różnica poziomów
(upadek na niższy
poziom)
3.
Pyły i odpryski materiałów
4.
Przemieszczająe się narzędzia i inne przedmioty, ruchome elementy
maszyn i urządzeń
(uderzenie spowodowane ruchomymi
przedmiotami)
5.
Obciążenie fizyczne
pracą – statyczne
(praca w wymuszonej
pozycji ciała)
6.
Niedostateczne
oświetlenie
Brak lub źle dobrane źródła
światła, źle dobrane oprawy
oświetleniowe
7.
Zły stan narzędzi ręcznych
(tępe ostrza, źle oprawione rękojeści), brak lub uszkodzone
osłony ruchomych elementów
maszyn i urządzeń, niezamierzone uruchomienie maszyny
lub urządzenia
Obrażenia ciała,
śmierć
3
7
6
7
3
6
6
Osłabienie lub
uszkodzenie wzroku
3
6
6
Pożar
Źle dobrane parametry
instalacji elektrycznej, niedbale
wykonane prace instalacyjne,
materiały łatwo palne umieszczone obok rozgrzanych przedmiotów lub obok urządzeń
elektrycznych
Oparzenia, śmierć
15
6
3
8.
Hałas i wibracje
Wiercenie i cięcie materiałów,
odgłosy dochodzące z innych
stanowisk pracy i z ulicy
Choroby narządu
słuchu, zwyrodnienia
stawów
7
6
3
9.
Zmienne warunki
atmosferyczne
10.
11.
Prace instalacyjne i remontowe wykonywane na wysokości
Zwyrodnienia kostno(drabiny, słupy elektryczne,
-stawowe
podesty) oraz na tym samym
poziomie
Niskie lub wysokie temperatu- Przeziębienie lub przery, opady deszczu lub śniegu
grzanie organizmu
Zbyt duże wymagania
w stosunku do możliwości
pracownika, praca w nadObciążenie emocjonalne
godzinach, obawa o własne
(stres)
życie i zdrowie podczas pracy
w warunkach zagrożenia,
konflikty międzyludzkie
Prąd elektryczny
(porażenie prądem
elektrycznym)
Choroby ogólnoustrojowe, nerwice
3
7
6
6
10
6
Prace naprawcze lub montażowe przy urządzeniach
elektrycznych bez odłączenia
napięcia lub bez właściwego
zabezpieczenia przed przypadkowym załączeniem
Śmierć
15
6
6
Prace z użyciem lamp
przenośnych i elektronarzędzi
w warunkach dużej wilgotności
lub dokonywane w metalowych
zbiornikach
Śmierć
15
6
3
54 małe
6
2.
3
6
3
3
6
3
54 małe
Złamania, zwichnięPrace montażowe i naprawcze
cia, potłuczenia, urazy 15
wykonywane na wysokości
wewnętrzne, śmierć
Utrzymywanie porządku na stanowisku pracy, zabezpieczenie
właściwego stanu dróg transportowych
1
6
3
18 b.
małe
6
12
3
6
3
1
6
3
1
6
3
3
6
1
3
6
3
3
6
3
3
6
3
7
6
3
3
6
1
7
6
1
3
6
1
3
6
3
54 małe
6
9 10 11
18 b. małe
3
8
18 b. małe
7
18 b. małe
6
54 małe
5
54 małe
4
Złamania kończyn,
zwichnięcia, potłuczenia
54 małe
3
270 duże
1.
2
Powierzchnie, na których
Śliskie i nierówne powierzchjest możliwy upadek
nie, zatarasowane przejścia
(upadek na tym samym
poziomie)
270 duże
1
S* E* P* R*
126 średnie
S* E* P* R*
Uwagi
o realizacji
zadań
18 b. małe
Możliwe skutki
zagrożenia
42 małe
Możliwe źródła
zagrożeń
18. b. małe
Zagrożenie
(zdarzenie)
54 małe
Lp.
RISK SCORE
* S – skutki, E – ekspozycja P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
77
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA KUCHARZA WEDŁUG PN-N 18002:2000
Lp.
Zagrożenie
(zdarzenie)
Możliwe źródła
zagrożenia
Przed
korektą
Możliwe skutki
zagrożenia
C* P* R*
1
2
1.
Powierzchnie, na
których jest możliwy
upadek
(upadek na tym
samym poziomie)
2.
Różnica poziomów
(upadek na niższy
poziom)
3
4
5
6
7
8
9
10 11
Śliskie powierzchnie
podłóg, nierówności
i wgłębienia
Potłuczenia,
złamania kończyn,
zwichnięcia,
urazy wewnętrzne,
wstrząśnienie
mózgu
S
S
S
Utrzymywanie porządku w pomieszczeniu i na
drogach komunikacji wewnętrznej, stosowanie
odpowiedniego obuwia, zachowanie szczególnej
ostrożności
S
M
M
Złamania kończyn,
Przemieszczanie się po uszkodzenia kręgoschodach
słupa, potłuczenia,
urazy
S
S
S
Stosowanie przez pracownika odpowiedniego
obuwia, zachowanie ostrożności przy wchodzeniu
i schodzeniu ze schodów, zapewnienie właściwego oświetlenia
S
M
M
M
D
S
Dbanie o czystość i porządek na drogach transportu wewnętrznego,
właściwa organizacja stanowiska pracy
M
S
M
S
D
D
Stosowanie przerw w pracy, okresowa zmiana
rodzaju zajęć, przestrzeganie norm transportu
wewnętrznego
M
M
M
M
S
Bieżąca kontrola stanu izolacji przewodów, stosowanie właściwej ochrony przeciwporażeniowej
w zakładzie (m.in. wyłączników różnicowo-prądowych), okresowa kontrola instalacji elektrycznej,
przestrzeganie przepisów dotyczących obsługi
urządzeń elektrycznych
M
M
M
S
Przestrzeganie instrukcji ppoż., właściwe zabezpieczenie pomieszczeń w sprzęt przeciwpożarowy
D – zgodnie z przepisami – przestrzeganie wymaga- S
nych procedur przy obsłudze urządzeń zasilanych
gazem, zachowanie szczególnej ostrożności
M
M
M
M
3.
Ograniczone przeZatarasowane przejścia,
strzenie
źle ustawione stoły
(uderzenie się o niei sprzęt
ruchome przedmioty)
4.
Wymuszona pozycja ciała
Obciążenie fizyczne
Bóle mięśniowe,
podczas pracy,
– statyczne i dynazwyrodnienia
przenoszenie zbyt dużych
miczne
kręgosłupa i staciężarów lub ich prze(przeciążenie narząwów, wystąpienie
wożenie w transporcie
du ruchu)
przepukliny
ręcznym
5.
Prąd elektryczny
(porażenie prądem
elektrycznym)
6.
Pożar, wybuch
Uwagi
o realizacji
C* P* R* zadań
Po korekcie
Środki profilaktyczne
Przetarte przewody
zasilające urządzenia
elektryczne, przebicie
elektryczne do obudowy
urządzenia
Potłuczenia
Śmierć
Zapalenie się rozgrzanego tłuszczu, zwarcie
instalacji elektrycznej,
niekontrolowany wypływ Śmierć, oparzenia
gazu z kuchenki gazowej,
niesprawna instalacja
gazowa
Ostrza
(kontakt ciała
Ostrza noży, ruchome
z niebezpiecznymi elementy mikserów, ma7.
elementami narzędzi szynek do mięsa itd.
ręcznych lub maszyn)
D
D
Urazy, kalectwo
D
S
Przestrzeganie przyjętych procedur podczas prac
z ostrymi narzędziami i w czasie obsługi niebezpiecznych urządzeń,
D
dbanie o to, by urządzenia mechaniczne miały
S
sprawne osłony, stosowanie specjalnych dociskaczy przy mechanicznym mieleniu lub krojeniu,
właściwe wyposażenie apteczki pierwszej pomocy
8.
Czynniki biologiczne
– mikroorganizmy
(zatrucia wywołane
mikroorganizmami)
Zła obróbka termiczna
produktów, nieświeże
potrawy
Zatrucia pokarmowe
D
S
D
Stosowanie się do wskazań przepisów kulinarnych, zapewnienie sprawnego wychładzania,
wycofywanie z użycia produktów przeterminowanych, przestrzeganie zasad higieny
S
M
M
9.
Nieodpowiednie
oświetlenie
Słabe oświetlenie
naturalne, źle dobrane
punkty świetlne przy
oświetleniu ogólnym
i miejscowym
Urazy ciała spowodowane zdarzeniami wypadkowymi,
osłabienie wzroku
S
S
S
Dostosowanie poziomu natężenia oświetlenia do
rodzaju wykonywanej pracy, dbanie o czystość
okien
M
M
M
Wysoka temperatura,
nadmierne promieniowanie cieplne, duża
wilgotność względna
Osłabienie organizmu, udar cieplny
D
S
D
Zapewnienie prawidłowej wentylacji, stosowanie
rotacji pracowników przy wykonywaniu uciążliwych zadań
M
M
M
D
Dbanie o właściwy ubiór roboczy, przestrzeganie
przyjętych procedur przy wykonywaniu czynności
związanych z narażeniem na oparzenie ciała,
dbanie o to, by po oparzeniu ciała w pierwszej
kolejności powierzchnię skóry zmyć natychmiast
bieżącą, zimną wodą
S
M
M
S
Właściwie prowadzone szkolenia m.in. z zakresu
bezpieczeństwa i higieny pracy, dostosowanie
wymagań do możliwości psychofizycznych pracownika, częste rozmowy kierownictwa zakładu M
z pracownikami na temat istniejących problemów
w zakładzie, których celem jest łagodzenie i rozwiązywanie konfliktów
M
M
Nieodpowiedni mi-
10. kroklimat środowiska
pracy
Rozgrzane powierzchnie
Wysoka temperatura, urządzeń kuchennych,
11. gorące powierzchnie, gorące naczynia i potra- Rany oparzeniowe
potrawy, ciecze i pary wy, gorąca woda i para
wodna oraz tłuszcz
12.
Zbyt duże wymagania
w stosunku do umieObciążenie emocjoChoroby nerwowe,
jętności pracownika,
nalne
choroby ogólnopośpiech w czasie wyko(stres zawodowy)
ustrojowe
nywania prac, konflikty
międzyludzkie
* C – ciężkość, P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
78
D
S
D
S
12
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA KUCHARZA WEDŁUG METODY RISK SCORE
Przed korektą
Po korekcie
Środki profilaktyczne
Złamania kończyn, uszkodzenia kręgosłupa,
potłuczenia,
urazy
3
6
6
Stosowanie przez pracownika odpowiedniego
obuwia, zachowanie ostrożności przy wchodzeniu i schodzeniu ze schodów, zapewnienie
właściwego oświetlenia
Potłuczenia
3
6
6
Dbanie o czystość i porządek na drogach transportu wewnętrznego,
właściwa organizacja stanowiska pracy
Wymuszona pozycja
Obciążenie fizyczne
Bóle mięśniowe,
ciała podczas pracy,
– statyczne i dynazwyrodnienia
przenoszenie zbyt
miczne
kręgosłupa i sta- 7
4.
dużych ciężarów lub ich
(przeciążenie
wów, wystąpienie
przewożenie w transpornarządu ruchu)
przepukliny
cie ręcznym
6
6
Stosowanie przerw w pracy, okresowa zmiana
rodzaju zajęć, przestrzeganie norm transportu
wewnętrznego
1
3
6
3
Bieżąca kontrola stanu izolacji przewodów, stosowanie właściwej ochrony przeciwporażeniowej
w zakładzie (m.in. wyłączników różnicowo-prądo1
wych), okresowa kontrola instalacji elektrycznej,
przestrzeganie przepisów dotyczących obsługi
urządzeń elektrycznych
6
1
Przestrzeganie instrukcji ppoż., właściwe zabezpieczenie pomieszczeń w sprzęt przeciwpożarowy – zgodnie z przepisami, przestrzeganie
wymaganych procedur przy obsłudze urządzeń
zasilanych gazem, zachowanie szczególnej
ostrożności
7
6
1
Przestrzeganie przyjętych procedur podczas
prac z ostrymi narzędziami i w czasie obsługi
niebezpiecznych urządzeń,
dbanie o to, by urządzenia mechaniczne
miały sprawne osłony, stosowanie specjalnych
dociskaczy przy mechanicznym mieleniu lub
krojeniu, właściwe wyposażenie apteczki
pierwszej pomocy
3
6
3
6
1
6
3
6
3
6
3
18. b. małe
6
Właściwie prowadzone szkolenia m.in. z zakresu
bezpieczeństwa i higieny pracy, dostosowanie
wymagań do możliwości psychofizycznych pracownika, częste rozmowy kierownictwa zakładu 3
z pracownikami na temat istniejących problemów w zakładzie, których celem jest łagodzenie
i rozwiązywanie konfliktów
6
3
54 małe
3
270 duże
3
3
Ostrza
(kontakt ciała
Ostrza noży, ruchome
z niebezpiecznyelementy mikserów,
Urazy, kalectwo
7. mi elementami
maszynek do mięsa itd.
narzędzi ręcznych
lub maszyn)
7
6
6
Czynniki biologiczne
Zła obróbka termiczna
8. – mikroorganizmy produktów, nieświeże
(zatrucia wywołane
potrawy
mikroorganizmami)
Zatrucia pokarmowe
7
6
6
252 duże
15 6
6
Stosowanie się do wskazań przepisów kulinarnych, zapewnienie sprawnego wychładzania,
3
wycofywanie z użycia produktów przeterminowanych, przestrzeganie zasad higieny
Nieodpowiednie
oświetlenie
Słabe oświetlenie
naturalne, źle dobrane
punkty świetlne przy
oświetleniu ogólnym
i miejscowym
Urazy ciała
spowodowane
zdarzeniami
wypadkowymi,
osłabienie
wzroku
3
6
6
108 średnie
Śmierć, oparzenia
1
3
Dostosowanie poziomu natężenia oświetlenia do
rodzaju wykonywanej pracy, dbanie o czystość 1
okien
Nieodpowiedni
mikroklimat
10. środowiska pracy
Wysoka temperatura,
nadmierne promieniowanie cieplne, duża
wilgotność względna
Osłabienie
organizmu, udar
cieplny
7
6
6
252 duże
Pożar, wybuch
15 6
3
Zapewnienie prawidłowej wentylacji, stosowanie
rotacji pracowników przy wykonywaniu uciążli- 3
wych zadań
Wysoka temperatura,
11. gorące powierzchnie, potrawy, ciecze
i pary
Rozgrzane powierzchnie
urządzeń kuchennych,
gorące naczynia i potrawy, gorąca woda i para
wodna i tłuszcz
252 duże
6.
Zapalenie się rozgrzanego tłuszczu, zwarcie
instalacji elektrycznej,
niekontrolowany
wypływ gazu z kuchenki
gazowej, niesprawna
instalacja gazowa
Śmierć
6
252 duże
Przetarte przewody
Prąd elektryczny
zasilające urządzenia
5. (porażenie prądem elektryczne, przebicie
elektrycznym)
elektryczne do obudowy
urządzenia
3
108 średnie
Ograniczone przestrzenie
Zatarasowane przejścia,
(uderzenie się
źle ustawione stoły
3.
o nieruchome
i sprzęt
przedmioty)
90 średnie
Utrzymywanie porządku w pomieszczeniu
i na drogach komunikacji wewnętrznej, stosowanie odpowiedniego obuwia, zachowanie
szczególnej ostrożności
Dbanie o właściwy ubiór roboczy, przestrzeganie
przyjętych procedur przy wykonywaniu czynności
związanych z narażeniem na oparzenie ciała,
1
dbanie o to, by po oparzeniu ciała w pierwszej
kolejności powierzchnię skóry zmyć natychmiast
bieżącą, zimną wodą
9.
Rany oparzeniowe
Zbyt duże wymagania
w stosunku do umieChoroby nerObciążenie emocjojętności pracownika,
wowe,
nalne
12.
pośpiech w czasie wyko- choroby ogólno(stres zawodowy)
nywania prac, konflikty
ustrojowe
międzyludzkie
7
3
6
6
6
6
12
54 małe
6
9 10 11
54 małe
6
8
108 średnie
Przemieszczanie się
po schodach
7
108 średnie
Różnica poziomów
2. (upadek na niższy
poziom)
6
108 średnie
Śliskie powierzchnie
podłóg, nierówności
i wgłębienia
4
252 duże
Powierzchnie, na
których jest możliwy upadek
1.
(upadek na tym
samym poziomie)
5
Potłuczenia, złamania kończyn,
zwichnięcia,
3
urazy wewnętrzne, wstrząśnienie
mózgu
18 b. małe
3
54 małe
2
42 małe
1
S* E* P* R*
18 b małe
S* E* P* R*
Uwagi
o realizacji
zadań
54 małe
Możliwe skutki
zagrożenia
18 b. małe
Możliwe źródła
zagrożeń
18 b. małe
Zagrożenie
(zdarzenie)
54 małe
Lp.
* S – skutki, E – ekspozycja P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
79
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO DLA STANOWISKA MASZYNISTY URZĄDZEŃ
OCZYSZCZALNI MECHANICZNO-BIOLOGICZNEJ WEDŁUG PN-N 18002:2000
Lp.
Zagrożenie
(zdarzenie)
Źródło zagrożenia
Przed
korektą
Możliwe skutki
zagrożenia
C* P* R*
1
2
3
Powierzchnie, na
których jest możli- Śliskie i nierówne po1.
wy upadek
wierzchnie na terenie
(upadek na tym
oczyszczalni
samym poziomie)
4
5
Potłuczenia, złamania kończyn,
S
zwichnięcia, urazy wewnętrzne
6
S
Uwagi
o realizacji
C* P* R* zadań
Po korekcie
Środki profilaktyczne
7
8
9
Wyposażenie pracowników w odpowiednie
obuwie, utrzymywanie porządku na terenie
S
S
zakładu, omawianie zagrożeń w czasie
odprawy codziennej
10 11
M
M
M
M
Zachowanie szczególnej ostrożności, systematyczna kontrola sprawności zabezpieczeń ochronnych maszyn i urządzeń
Wpadnięcie do
studzienek-krat,
Złamania
Różnica poziomów pomiarowych lub z za- kończyn, potłu2. (upadek na niższy suwami na wodociączenia, urazy
poziom)
gach, wpadnięcie do
wewnętrzne,
kanału piaskownika
utonięcie
lub komory osadnika
D
S
Stosowanie przez pracowników właściwego
obuwia i zachowanie szczególnej ostrożności, wzajemna asekuracja pracowników
D
S
podczas prac szczególnie niebezpiecznych,
wyposażenie stanowisk pracy przy komorach osadników w koła ratunkowe i liny
Ruchome elementy maszyn
i urządzeń
(uderzenie,
3.
pochwycenie przez
ruchome elementy
maszyn lub urządzeń)
D
S
D
S
M
M
D
Używanie detektora gazu podczas prac,
przy których mogą pojawić się niebezpieczne gazy,
sprawna wentylacja zagrożonych pomieszD
S
czeń, a w razie konieczności stosowanie
sprzętu ochrony dróg oddechowych,
wzajemna asekuracja pracowników, stosowanie szelek i statywów bezpieczeństwa
podczas prac w studzienkach i kanałach
S
S
S
S
Stosowanie ochron osobistych, rękawic
podgumowanych i okularów ochronnych,
znajomość procedur postępowania na
wypadek zaistnienia niebezpiecznego zdarzenia, poddawanie się przez pracownika
wymaganym badaniom lekarskim, mikrobiologiczne badanie powietrza i ścieków,
dokonywanie dezynfekcji urządzeń, m.in.
przy pomocy wapna chlorowego
S
M
M
S
M
M
4.
Maszyny i urządzenia
pracujące w budynku
Obrażenia ciała,
krat mechanicznych,
śmierć
pompowniach, budynku pras taśmowych
Czynniki cheUlatniające się
miczne – trujące, niebezpieczne gazy, Zatrucie gazami,
D
duszące
m.in. metan i siarkośmierć
wodór
Oblanie skóry rąk lub Przewlekłe zaCzynniki biologiczinnych części ciała każenia, ropień,
ne – mikroorga5.
S
ściekami, wdychanie
schorzenia
nizmy
zakażonego drobno- układu oddechoustrojami powietrza
wego, alergie
6.
Zły stan przewoPrąd elektryczny dów elektrycznych,
(porażenie elek- możliwość przebicia
tryczne)
elektrycznego do obudowy urządzenia
7.
Pracujące urządzenia
w budynkach krat
mechanicznych,
dmuchaw i pras
taśmowych
8.
Hałas
Opady deszczu lub
Zmienne warunki śniegu, woda z uszkoatmosferyczne,
dzonego rurociągu,
woda
wpadnięcie do wykopu z wodą
* C – ciężkość, P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
80
Śmierć
D
M
Bieżąca kontrola stanu izolacji przewodów,
Stosowanie właściwej ochrony przeciwporażeniowej w zakładzie, m.in. wyłączników
S
różnicowo-prądowych, systematyczna
kontrola stanu zabezpieczeń przeciwporażeniowych, okresowa kontrola stanu
instalacji elektrycznej
Uszczerbek
słuchu
S
D
D
S
M
M
D
Wyposażenie pracownika w przystosowaną
do warunków odzież i odpowiednie obuwie,
zabezpieczenie techniczne prac wykonyD
S
wanych w czasie awarii, tzn. armatury,
materiałów, pomp, przestrzeganie ogólnych
zasad bezpieczeństwa przyjętych na terenie oczyszczalni
M
M
Przeziębienia
S
Stosowanie ochronników słuchu, rotacja
pracowników przy obsłudze „głośnych”
urządzeń
12
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO DLA STANOWISKA MASZYNISTY URZĄDZEŃ
OCZYSZCZALNI MECHANICZNO-BIOLOGICZNEJ WEDŁUG METODY RISK SCORE
Przed korektą
270 duże
Zachowanie szczególnej ostrożności,
systematyczna kontrola sprawności zabez- 7
pieczeń ochronnych maszyn i urządzeń
270 duże
Używanie detektora gazu podczas prac,
przy których mogą pojawić się niebezpieczne gazy,
sprawna wentylacja zagrożonych pomieszczeń, a w razie konieczności stosowanie 3
sprzętu ochrony dróg oddechowych,
wzajemna asekuracja pracowników, stosowanie szelek i statywów bezpieczeństwa
podczas prac w studzienkach i kanałach
Stosowanie ochron osobistych, rękawic
podgumowanych i okularów ochronnych,
znajomość procedur postępowania na
wypadek zaistnienia niebezpiecznego zdarzenia, poddawanie się przez pracownika 3
wymaganym badaniom lekarskim, mikrobiologiczne badanie powietrza i ścieków,
dokonywanie dezynfekcji urządzeń, m.in.
przy pomocy wapna chlorowego
15 6
1
Bieżąca kontrola stanu izolacji przewodów,
stosowanie właściwej ochrony przeciwporażeniowej w zakładzie, m.in. wyłączników
7
różnicowo-prądowych, systematyczna
kontrola stanu zabezpieczeń przeciwporażeniowych, okresowa kontrola stanu
instalacji elektrycznej
7
6
Maszyny i urządzenia
pracujące w budynku
krat mechanicznych,
Obrażenia
15 6
pompowniach,
ciała, śmierć
budynku pras taśmowych
Czynniki cheUlatniające się
miczne – trują- niebezpieczne gazy, Zatrucie gaza15 6
ce, duszące
m.in. metan i siarkomi, śmierć
wodór
Przewlekłe
Oblanie skóry rąk lub
Czynniki biolozakażenia,
innych części ciała
giczne – mikroropień, scho7
ściekami, wdychanie
5.
organizmy
rzenia układu
zakażonego drobnooddechowego,
ustrojami powietrza
alergie
Zły stan przewoPrąd elektryczny dów elektrycznych,
6. (porażenie elek- możliwość przebicia
tryczne)
elektrycznego do
obudowy urządzenia
7.
6
Hałas
Pracujące urządzenia w budynkach
krat mechanicznych,
dmuchaw i pras
taśmowych
Śmierć
Uszczerbek
słuchu
Opady deszczu
Zmienne warun- lub śniegu, woda
8. ki atmosferycz- z uszkodzonego ruro- Przeziębienia
ne, woda
ciągu, wpadnięcie do
wykopu z wodą
7
6
6
6
6
3
3
3
3
6
6
3
6
1
6
1
6
1
6
1
6 0,5
R*
12
54 małe
252 duże
270 duże
Stosowanie przez pracowników właściwego obuwia i zachowanie szczególnej
ostrożności, wzajemna asekuracja
pracowników podczas prac szczególnie 7
niebezpiecznych, wyposażenie stanowisk
pracy przy komorach osadników w koła
ratunkowe i liny
126 średnie
4.
9 10 11
Wyposażenie pracowników w odpowiednie
obuwie, utrzymywanie porządku na tere3
nie zakładu, omawianie zagrożeń w czasie
odprawy codziennej
Wpadnięcie do
studzienek-krat,
Złamania
Różnica poziopomiarowych lub
kończyn, potłumów
z zasuwami na wodoczenia, urazy 15 6
(upadek na
ciągach, wpadnięcie
wewnętrzne,
niższy poziom) do kanału piaskowutonięcie
nika lub komory
osadnika
Ruchome elementy maszyn
i urządzeń
(uderzenie, po3.
chwycenie przez
ruchome elementy maszyn
lub urządzeń)
8
90 średnie
2.
7
252 duże
Powierzchnie,
Potłuczenia,
na których jest
Śliskie i nierówne
złamania
możliwy upadek
powierzchnie na kończyn, zwich- 7
1.
(upadek na tym
terenie oczyszczalni nięcia, urazy
samym poziowewnętrzne
mie)
6
42 małe
5
42 małe
4
18 b. małe
3
18 b. małe
2
S* E* P*
7
6
3
Wyposażenie pracownika w przystosowaną do warunków odzież i odpowiednie
obuwie, zabezpieczenie techniczne prac
wykonywanych w czasie awarii, tzn. arma- 3
tury, materiałów, pomp, przestrzeganie
ogólnych zasad bezpieczeństwa przyjętych
na terenie oczyszczalni
6
3
Stosowanie ochronników słuchu, rotacja
pracowników przy obsłudze „głośnych”
urządzeń
Uwagi
o realizacji
zadań
21 małe
S* E* P*
1
Po korekcie
Środki profilaktyczne
54 małe
Możliwe skutki
zagrożenia
36 małe
Źródło zagrożenia
R*
Zagrożenie
(zdarzenie)
252 duże
Lp.
* S – skutki, E – ekspozycja P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
81
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA OBRÓBKI SKRAWANIEM METALI WEDŁUG PN-N 18002:2000
Lp.
Zagrożenie
(zdarzenie)
Źródło zagrożenia
Przed
korektą
Możliwe skutki
zagrożenia
C* P* R*
1
1.
2
3
4
Powierzchnie, na
Potłuczenia,
których jest możliwy
Śliskie i nierówne
złamania kończyn,
upadek
powierzchnie na terenie
zwichnięcia, urazy
(upadek na tym
zakładu
wewnętrzne
samym poziomie)
Ruchome elementy
maszyn i urządzeń
(uderzenie, pochwy- Narzędzia skrawające, Uszkodzenia ciała,
2.
cenie przez ruchome mechanizmy napędowe
śmierć
elementy maszyn lub
urządzeń)
Źle zamocowany obrabiany materiał lub źle
Przemieszczające się
umocowane narzędzia
materiały, narzędzia
Uszkodzenie ciała,
skrawające, pęknięta
3.
(uderzenie przedśmierć
tarcza ścierna w szlifiermiotem)
ce, wióry powstające
podczas pracy obrabiarki
Wysoka temperatura,
gorące elementy
Rozgrzane wióry, ciecz
4.
ciał stałych i gorące
chłodząca
ciecze
5.
Hałas
Maszyny służące do
skrawania materiałów,
dźwięki dochodzące z innych stanowisk i środków
transportu
Rany oparzeniowe
Uszkodzenia
narządu słuchu,
nerwice
5
S
D
D
S
S
6
Uwagi
o realizacji
C* P* R* zadań
Po korekcie
Środki profilaktyczne
7
8
9
10 11
S
S
Wyposażenie pracownika w odpowiednie obuwie,
utrzymywanie porządku na terenie zakładu,
a szczególnie na drogach transportu wewnętrznego, natychmiastowe usuwanie z podłoża plam
oleju, płynu chłodzącego, wody – jeżeli takie się
pojawią
S
M
M
D
Stosowanie wymaganych w dokumentacji
sprawnych osłon, używanie podczas pracy na
obrabiarce wyłącznie narzędzi skrawających
i przyrządów dostosowanych do określonych procesów skrawania, prowadzenie prac w zapiętym
ubraniu, bez luźnych części; z nakryciem głowy,
podczas wiercenia otworów przy użyciu wiertarki
niedopuszczalne jest trzymanie w dłoni przedmiotu poddawanego wierceniu, przed przystąpieniem
D
S
do czyszczenia lub konserwacji obrabiarki należy
wyłączyć jej napęd i zabezpieczyć przed przypadkowym załączeniem, wokół strugarki podłużnej,
w krańcowym położeniu jej stołu i obrabianego
przedmiotu, należy zapewnić wolną przestrzeń,
przy ustawianiu strugarki poprzecznej należy
uwzględnić wolną przestrzeń o szerokości co
najmniej 0,6 m za tylnym i przednim końcem
suwaka lub w jego krańcowych położeniach
S
S
D
Prawidłowe mocowanie obrabianego materiału,
właściwe mocowanie narzędzi skrawających
w uchwycie, stosowanie urządzeń pomocniczych
do podnoszenia i zakładania ciężkich elementów na obrabiarkę, wyposażenie obrabiarek
zaopatrzonych w uchwyt hydrauliczny lub
pneumatyczny w sprawne urządzenie blokujące,
D
uniemożliwiające wyrwanie zamocowanego
przedmiotu w przypadku zaniku ciśnienia w układzie zasilania, nieusuwanie bezpośrednio ręcznie
wiórów – wykorzystywanie do tego celu szczotki
lub środków technicznych, stosowanie sprawnych
osłon zabezpieczających, w razie potrzeby stosowanie środków ochrony indywidualnej, w tym
okularów ochronnych i osłon twarzy
S
S
S
S
Obrabiarka powinna być wyposażona w ochrony
chroniące obsługującego przed urazami spowodowanymi przez wióry oraz przed rozbryzgiem
cieczy chłodzących; podczas usuwania wiórów
należy stosować szczotkę lub wymagane środki
techniczne
M
M
M
D
Zapewnienie sprawności technicznej stosowanych maszyn i właściwego ich posadowienia,
przy wartościach progowych (80 dB) wyposażenie pracowników w ochronniki słuchu, a przy
przekroczeniu NDN (85 dB) zapewnienie kontroli
stosowania tychże ochronników
M
M
M
S
M
M
S
D
6.
Prąd elektryczny
(porażenie prądem)
Przetarte przewody,
uszkodzony osprzęt,
przebicie elektryczne
Śmierć
D
S
D
Okresowe sprawdzanie skuteczności ochrony
przeciwporażeniowej, bieżąca kontrola stanu
instalacji elektrycznej, systematyczne sprawdzanie działania zabezpieczeń różnicowo-prądowych,
stosowanie lamp elektrycznych przeznaczonych
do oświetlania bezpośredniego, zasilanych
napięciem 24 V
7.
Nieodpowiednie
oświetlenie stanowiska pracy
Źle dobrane
punkty świetlne
Osłabienie wzroku,
bóle oczu, łzawienie
S
D
D
Zapewnienie, w miarę możliwości, oświetlenia
naturalnego, stosowanie oświetlenia sztucznego
zgodnie z normami
M
M
M
8.
Obciążenie fizyczne
Źle zorganizowane staBóle mięśniowe,
– statyczne
nowisko pracy – nadmiar zwyrodnienia krę(przeciążenie narząpracy w pozycji stojącej gosłupa i stawów
du ruchu)
S
D
Zapewnienie pracownikowi możliwości siedzenia
przy wykonywaniu pracy nie wymagającej stale
pozycji stojącej, przy wykonywaniu pracy wymagającej stale pozycji stojącej lub chodzenia zapewnienie pracownikowi możliwości odpoczynku
w pozycji siedzącej w pobliżu miejsca pracy
S
M
M
9.
Zbyt duże wymagania
Obciążenie emocjow stosunku do możliwo- Choroby ogólnonalne
ści pracownika, konflikty ustrojowe, nerwice
(stres)
międzyludzkie
S
Dostosowanie wymagań do możliwości psychofizycznych, wykształcenia i praktyki zawodowej pracownika, ustalenie jasnych zasad wynagradzania,
S
S
premiowania i kar regulaminowych, wyjaśnianie
zaistniałych nieporozumień i łagodzenie konfliktów przez kierownictwo zakładu
M
M
* C – ciężkość, P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
82
D
S
12
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA OBRÓBKI SKRAWANIEM METALI WEDŁUG METODY
Przed korektą
Po korekcie
Środki profilaktyczne
S* E* P* R*
wiska pracy
Przetarte przewody,
uszkodzony osprzęt,
przebicie elektryczne
Śmierć
Nieodpowiednio dobrane punkty świetlne
Osłabienie wzroku, bóle oczu,
łzawienie
Obciążenie fizyczne
Źle zorganizowane
Bóle mięśniowe,
– statyczne
stanowisko pracy – nad- zwyrodnienia
8.
(przeciążenie
miar pracy w pozycji
kręgosłupa
narządu ruchu)
stojącej
i stawów
Zbyt duże wymagania
Obciążenie emocjow stosunku do możliwonalne
9.
ści pracownika, konflikty
(stres)
międzyludzkie
Choroby ogólnoustrojowe,
nerwice
7
6
6
6
15 6
6
7
6
7
3
6
6
6
6
6
3
Prawidłowe mocowanie obrabianego materiału,
właściwe mocowanie narzędzi skrawających
w uchwycie, stosowanie urządzeń pomocniczych
do podnoszenia i zakładania ciężkich elementów
na obrabiarkę, wyposażenie obrabiarek zaopatrzonych w uchwyt hydrauliczny lub pneumatyczny w sprawne urządzenie blokujące, uniemożliwiające wyrwanie zamocowanego przedmiotu 7
w przypadku zaniku ciśnienia w układzie zasilania, nieusuwanie bezpośrednio ręcznie wiórów
– wykorzystywanie do tego celu szczotki lub środków technicznych, stosowanie sprawnych osłon
zabezpieczających, w razie potrzeby stosowanie
środków ochrony indywidualnej, w tym okularów
ochronnych i osłon twarzy
6
3
Obrabiarka powinna być wyposażona w ochrony
chroniące obsługującego przed urazami spowodowanymi przez wióry oraz przed rozbryzgiem
1
cieczy chłodzących, podczas usuwania wiórów
należy stosować szczotkę lub wymagane środki
techniczne
6
1
Zapewnienie sprawności technicznej stosowanych maszyn i właściwego ich posadowienia,
przy wartościach progowych (80 dB) wyposa3
żenie pracowników w ochronniki słuchu, a przy
przekroczeniu NDN (85 dB) zapewnienie kontroli
stosowania tychże ochronników
6
3
Okresowe sprawdzanie skuteczności ochrony
przeciwporażeniowej, bieżąca kontrola stanu
instalacji elektrycznej, systematyczne sprawdzanie działania zabezpieczeń różnicowo7
-prądowych, stosowanie lamp elektrycznych,
przeznaczonych do oświetlania bezpośredniego,
zasilanych napięciem 24 V
6
1
54 małe
6
42 małe
Nieodpowiednie
7. oświetlenie stano-
Uszkodzenia
narządu słuchu,
nerwice
6
Stosowanie wymaganych w dokumentacji
sprawnych osłon, podczas pracy na obrabiarce
używanie wyłącznie narzędzi skrawających
i przyrządów dostosowanych do określonych procesów skrawania, prowadzenie prac w zapiętym
ubraniu, bez luźnych części, z nakryciem głowy,
podczas wiercenia otworów przy użyciu wiertarki
niedopuszczalne jest trzymanie w dłoni przedmiotu poddawanego wierceniu, przed przystąpieniem
7
do czyszczenia lub konserwacji obrabiarki należy
wyłączyć jej napęd i zabezpieczyć przed przypadkowym załączeniem, wokół strugarki podłużnej,
w krańcowym położeniu jej stołu i obrabianego
przedmiotu, należy zapewnić wolną przestrzeń,
przy ustawianiu strugarki poprzecznej uwzględnić
wolną przestrzeń o szerokości co najmniej
0,6 m za tylnym i przednim końcem suwaka lub
w jego krańcowych położeniach
54
małe
Prąd elektryczny
(porażenie prądem)
Maszyny służące do
skrawania materiałów,
dźwięki dochodzące
z innych stanowisk
i środków transportu
3
6
3
Zapewnienie, w miarę możliwości, oświetlenia
naturalnego, stosowanie zgodnego z normami
oświetlenia sztucznego
3
6
3
Przy wykonywaniu pracy nie wymagającej stale pozycji stojącej zapewnienie pracownikowi możliwości
siedzenia, przy wykonywaniu pracy wymagającej
stale pozycji stojącej lub chodzenia zapewnienie
pracownikowi możliwości odpoczynku w pobliżu
miejsca pracy w pozycji siedzącej
3
6
3
54 małe
6.
Hałas
Rany oparzeniowe
6
6
6
Dostosowanie wymagań do możliwości psychofizycznych, wykształcenia i praktyki zawodowej
pracownika, ustalenie jasnych zasad wynagradzania, premiowania i kar regulaminowych,
wyjaśnianie zaistniałych nieporozumień i łagodzenie konfliktów przez kierownictwo zakładu
3
6
3
54 małe
5.
Rozgrzane wióry, ciecz
chłodząca
7
6
12
108 średnie
Wysoka temperatura,
4. gorące elementy
ciał stałych i gorące ciecze
Uszkodzenie
ciała, śmierć
7
9 10 11
252 duże
Źle zamocowany
obrabiany materiał
Przemieszczające
lub źle umocowane
się materiały,
narzędzia skrawające,
narzędzia
3.
pęknięta tarcza ścierna
(uderzenie przedw szlifierce, wióry pomiotem)
wstające podczas pracy
obrabiarki
Uszkodzenia
ciała, śmierć
6
8
Wyposażenie pracownika w odpowiednie obuwie, utrzymywanie porządku na terenie zakładu,
a szczególnie na drogach transportu wewnętrz3
nego, natychmiastowe usuwanie z podłoża plam
oleju, płynu chłodzącego i wody – jeżeli takie
się pojawią
252 duże
Ruchome elementy
maszyn i urządzeń
(uderzenie,
Narzędzia skrawające,
2. pochwycenie przez mechanizmy napędowe
ruchome elementy
maszyn lub urządzeń)
6
7
108 średnie
Powierzchnie, na
Potłuczenia, złaktórych jest możliŚliskie i nierówne
mania kończyn,
wy upadek
powierzchnie na terenie
3
1.
zwichnięcia, ura(upadek na tym
zakładu
zy wewnętrzne
samym poziomie)
6
252 duże
5
540 b. duże
4
252
duże
3
252 duże
2
108 średnie
1
S* E* P* R*
Uwagi
o realizacji
zadań
108 średnie
Możliwe skutki
zagrożenia
108 średnie
Możliwe źródła
zagrożeń
6 b. małe
Zagrożenie
(zdarzenie)
54 małe
Lp.
RISK SCORE
* S – skutki, E – ekspozycja P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
83
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA POSADZKARZA-GLAZURNIKA WEDŁUG PN-N 18002:2000
Lp.
Zagrożenie
Możliwe źródła
zagrożeń
Przed
korektą
Możliwe skutki
zagrożenia
C* P* R*
1
2
3
4
5
Powierzchnie, na
Potłuczenia, złaktórych jest możliwy
Śliskie, mokre i nierów- mania kończyn,
1.
upadek
S
ne powierzchnie
zwichnięcia, urazy
(upadek na tym
wewnętrzne
samym poziomie)
2.
Praca na drabinach
Różnica poziomów
i zwyżkach, nieza(upadek na niższy
bezpieczone otwory Śmierć, kalectwo
poziom)
konstrukcyjne w budowanym obiekcie
Brak lub uszkodzoRuchome elementy
ne osłony maszyn
Obrażenia ciała,
3. maszyn i elektrona- lub elektronarzędzi,
śmierć
rzędzi
nieostrożność w trakcie
pracy
D
D
Przemieszczające
się narzędzia,
materiały i inne
Narzędzia ręczne, maObrażenia ciała,
4.
przedmioty
gazynowane materiały
D
urazy wewnętrzne
(uderzenie przed- używane w trakcie prac
miotem, przygniecenie ciała)
5.
6.
7.
Pyły, odpryski
materiału
Hałas i wibracje
6
S
S
D
D
Uszkodzenia
narządu wzroku,
choroby układu
oddechowego
D
D
Elektronarzędzia, m.in.
szlifierki, przecinarki, Napięcie nerwowe, uszczerbek
wiertarki), maszyny
słuchu
i urządzenia używane
na budowie
S
S
Szlifowanie podłóg,
ścian i sufitów
Obciążenie fizyczne
Uszkodzenia
pracą – dynamiczPrzenoszenie zbyt
stawów lub kręgone i statyczne
dużych ciężarów, praca
słupa, przepukli- D
(przeciążenie
w wymuszonej pozycji
na, dolegliwości
układu kostno-staciała
bólowe
wowego)
Uszkodzenie instalacji
elektrycznej pod napięciem ułożonej w ścianie, w trakcie wiercenia
Prąd elektryczny
8.
otworów, niezabez(porażenie prądem)
pieczone gniazdka,
uszkodzone przewody,
przebicie elektryczne
do obudowy urządzeń
D
Uwagi
o realizacji
C* P* R* zadań
Po korekcie
Środki profilaktyczne
7
8
9
10 11
S
Stosowanie przez pracownika obuwia z antypoślizgową podeszwą, utrzymywanie porządku na stanowisku pracy i w jego otoczeniu,
zachowanie szczególnej ostrożności w trakcie
wykonywania prac
S
M
M
D
Używanie sprawnych technicznie drabin
i zwyżek, w razie potrzeby stosowanie sprzętu
przewidzianego do prac na wysokości, zabezpieczenie otworów konstrukcyjnych budynku
w trakcie wykonywania prac
S
M
M
D
Stosowanie sprawnych technicznie maszyn
i urządzeń, wyłączanie elektronarzędzi (np.
przecinarki tarczowej) spod napięcia, gdy
są one przenoszone lub przez dłuższy czas
nieużywane, przestrzeganie przyjętych procedur w czasie konserwacji maszyn i urządzeń
(przede wszystkim odłączenie zasilania),
przestrzeganie wymaganych szkoleń BHP
S
M
M
D
Dbanie o dobry stan techniczny stosowanych
narzędzi ręcznych i zachowanie ostrożności w trakcie ich użytkowania, układanie
M
materiałów potrzebnych do prac (m.in. płytek,
zaprawy itd.) zgodnie z przepisami, czyli tak,
by zachować stabilność środka ciężkości
S
M
D
Stosowanie okularów ochronnych i środków
ochrony układu oddechowego (półmasek),
dbanie o dobrą wentylację w miejscu pracy,
przestrzeganie okresowych badań profilaktycznych
S
M
M
S
Używanie sprawnych technicznie maszyn
i urządzeń, stosowanie w razie potrzeby
ochronników słuchu
M
M
M
D
Przestrzeganie norm podnoszenia i przenoszenia ładunków, stosowanie sprzętu
pomocniczego (taczek i wózków), a także odpowiednich drabin i zwyżek, w razie potrzeby
używanie nakolanników
M
S
M
M
M
M
D
S
D
Prowadzenie prac zagrażających porażeniem
przy wyłączonym napięciu, bieżąca kontrola
stanu izolacji przewodów doprowadzających
prąd oraz sprawdzanie stanu osprzętu elektrycznego, systematyczna kontrola zabezpieczeń antyporażeniowych
Urazy ciała w trakcie wykonywania
pracy przy słabym S
oświetleniu, osłabienie wzroku
S
S
Dostosowanie poziomu natężenia oświetlenia
do rodzaju wykonywanej pracy – dotyczy to
szczególnie oświetlenia miejscowego
S
M
M
Czynniki chemiczne Kleje, cement, wapno,
Zatrucia, rany
10. – trujące, drażnią- farby, lakiery, rozpusz- oparzeniowe oraz D
ce, uczulające
czalniki
uczuleniowe
S
D
Przestrzeganie przyjętych procedur i zasad
bezpieczeństwa, stosowanie właściwie dobraM
nych środków ochrony indywidualnej, w tym:
obuwia, rękawic, okularów ochronnych
M
M
M
S
Przestrzeganie przyjętych procedur, a w szczególności zakazu używania otwartego ognia
M
w trakcie prac zagrożonych pożarem
M
M
S
Stosowanie przez pracowników prawidłowo
dobranego do warunków otoczenia ubrania
S roboczego, dążenie do zapewnienia – w miarę S
możliwości – komfortu cieplnego w miejscu
pracy
M
M
9.
Nieodpowiednie
oświetlenie
11.
Pożar
Źle dobrane punkty
świetlne w miejscu
wykonywania prac
Farby, lakiery, rozpuszczalniki
Praca w różnych
Zmienne warunki
porach roku, wewnątrz
atmosferyczne
12.
i na zewnątrz obiektów,
i mikroklimatyczne
zmiany temperatury,
w środowisku pracy
wilgotności i przeciągi
* C – ciężkość, P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
84
Śmierć
Oparzenia
Przeziębienia
D
S
12
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA POSADZKARZA-GLAZURNIKA WEDŁUG METODY RISK SCORE
Przed korektą
Po korekcie
Środki profilaktyczne
6
6
9 10 11
3
6
3
6
1
6
3
1
6
3
6
3
6
1
3
6
1
Przestrzeganie przyjętych procedur i zasad
bezpieczeństwa, stosowanie właściwie dobra3
nych środków ochrony indywidualnej, w tym:
obuwia, rękawic, okularów ochronnych
6
3
3
6
1
Stosowanie przez pracowników prawidłowo
dobranego do warunków otoczenia ubrania
roboczego, dążenie do zapewnienia, w miarę 3
możliwości, komfortu cieplnego w miejscu
pracy
6
3
Dbanie o dobry stan techniczny stosowanych
narzędzi ręcznych i zachowanie ostrożności
w trakcie ich użytkowania, układanie ma3
teriałów potrzebnych do prac (m.in. płytek,
zaprawy itd.) zgodnie z przepisami, czyli tak,
by zachować stabilność środka ciężkości
Uszkodzenia
narządu wzroku,
7
choroby układu
oddechowego
6
6
Stosowanie okularów ochronnych i środków
ochrony układu oddechowego (półmasek),
dbanie o dobrą wentylację w miejscu pracy, 3
przestrzeganie okresowych badań profilaktycznych
6.
Elektronarzędzia,
m.in. szlifierki,
Napięcie nerwoHałas i wibracje przecinarki, wiertarki), we, uszczerbek 3
maszyny i urządzenia
słuchu
używane na budowie
6
6
7.
Obciążenie
fizyczne pracą
– dynamiczne
i statyczne
(przeciążenie
układu kostno-stawowego)
Nieodpowiednie
oświetlenie
Źle dobrane punkty
świetlne w miejscu
wykonywania prac
Czynniki chemicz- Kleje, cement, wapno,
ne – trujące, draż- farby, lakiery, rozpusz10.
niące, uczulające
czalniki
11.
Pożar
Farby, lakiery, rozpuszczalniki
Praca w różnych
Zmienne warunki
porach roku, weatmosferyczne
wnątrz i na zewnątrz
12. i mikroklimatycz- obiektów, zmiany temne w środowisku
peratury, wilgotności
pracy
i przeciągi
252 duże
9.
Śmierć
7
Przestrzeganie norm podnoszenia i przenoszenia ładunków, stosowanie sprzętu
pomocniczego (taczek i wózków), a także
3
odpowiednich drabin i zwyżek, w razie potrzeby używanie nakolanników
3
Prowadzenie prac zagrażających porażeniem,
przy wyłączonym napięciu, bieżąca kontrola
stanu izolacji przewodów doprowadzających
3
prąd oraz sprawdzanie stanu osprzętu
elektrycznego, systematyczna kontrola
zabezpieczeń antyporażeniowych
6
3
6
15 6
Urazy ciała
w trakcie wykonywania pracy
przy słabym
7
oświetleniu,
osłabienie
wzroku
6
Zatrucia, rany
oparzeniowe
oraz uczuleniowe
7
6
6
Oparzenia
7
6
3
6
Przeziębienia
3
Używanie sprawnych technicznie maszyn
i urządzeń, stosowanie w razie potrzeby
ochronników słuchu
270 duże
Uszkodzenie instalacji
elektrycznej pod
napięciem, ułożonej
w ścianie, w trakcie
Prąd elektryczny
wiercenia otworów,
8. (porażenie prąniezabezpieczone
dem)
gniazdka, uszkodzone
przewody, przebicie
elektryczne do obudowy urządzeń
Uszkodzenia
stawów lub
kręgosłupa,
przepuklina,
dolegliwości
bólowe
6
126 średnie
Przenoszenie zbyt
dużych ciężarów,
praca w wymuszonej
pozycji ciała
6
252
duże
Szlifowanie podłóg,
ścian i sufitów
7
126
średnie
5.
Pyły, odpryski
materiału
Obrażenia
ciała, urazy
wewnętrzne
108 średnie
Przemieszczające
się narzędzia,
Narzędzia ręczne, mamateriały i inne
gazynowane materiały
przedmioty
4.
używane w trakcie
(uderzenie przedprac
miotem, przygniecenie ciała)
6
6
Dostosowanie poziomu natężenia oświetlenia do rodzaju wykonywanej pracy – dotyczy
to szczególnie oświetlenia miejscowego
Przestrzeganie przyjętych procedur, a w
szczególności zakazu używania otwartego
ognia w trakcie prac zagrożonych pożarem
54 małe
Stosowanie sprawnych technicznie maszyn
i urządzeń, wyłączanie elektronarzędzi (np.
przecinarki tarczowej) spod napięcia, gdy
są one przenoszone lub przez dłuższy czas
3
nieużywane, przestrzeganie przyjętych procedur w czasie konserwacji maszyn i urządzeń
– przede wszystkim odłączenie zasilania,
przestrzeganie wymaganych szkoleń BHP
Brak lub uszkodzone
Ruchome eleosłony maszyn lub
menty
Obrażenia ciała,
15 6
3. maszyn i elektro- elektronarzędzi, nieśmierć
ostrożność w trakcie
narzędzi
pracy
54 małe
6
540 b. duże
3
540 b. duże
6
252 duże
3
Używanie sprawnych technicznie drabin
i zwyżek, w razie potrzeby stosowanie sprzętu
przewidzianego do prac na wysokości, zabez- 3
pieczenie otworów konstrukcyjnych budynku
w trakcie wykonywania prac
Praca na drabinach
Różnica pozioi zwyżkach, niezamów
Śmierć, kalec15 6
2. (upadek na niższy bezpieczone otwory
two
konstrukcyjne w budopoziom)
wanym obiekcie
12
54 małe
8
Stosowanie przez pracownika obuwia
z antypoślizgową podeszwą, utrzymywanie
porządku na stanowisku pracy i w jego otoczeniu, zachowanie szczególnej ostrożności
w trakcie wykonywania prac
252 duże
6
7
18 b. małe
6
54 małe
5
108 średnie
Śliskie, mokre i nierówne powierzchnie
4
Potłuczenia,
złamania
kończyn, zwich- 3
nięcia, urazy
wewnętrzne
54 małe
3
18 b.
małe
2
Powierzchnie,
na których jest
1. możliwy upadek
(upadek na tym
samym poziomie)
54 małe
1
S* E* P* R*
108 średnie
S* E* P* R*
Uwagi
o realizacji
zadań
18 b. małe
Możliwe skutki
zagrożenia
54 małe
Możliwe źródła
zagrożeń
18 b. małe
Zagrożenie
(zdarzenie)
18 b. małe
Lp.
* S – skutki, E – ekspozycja P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
85
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA PRACOWNIKA ADMINISTRACYJNO-BIUROWEGO WEDŁUG PN-N 18002:2000
Lp.
Zagrożenie
(zdarzenie)
Źródło zagrożenia
Przed
korektą
Możliwe skutki
zagrożenia
C* P* R*
1
2
3
Powierzchnie, na
lub nierówne
których jest możli- Śliskie
podłogi wewnątrz
1.
wy upadek
(upadek na tym lub powierzchnie na
samym poziomie) zewnątrz budynku
4
5
6
7
8
9
10 11
Potłuczenia,
złamania
kończyn, urazy
wewnętrzne,
wstrząśnienie
mózgu
S
S
S
Utrzymywanie porządku w pomieszczeniu
i na drogach komunikacji wewnętrznej,
stosowanie odpowiedniego obuwia, zachowanie szczególnej ostrożności
S
M
M
S
M
M
Przemieszczanie
Złamania końsię po schodach,
Różnica poziomów korzystanie
czyn,
z
drabiny
2. (upadek na niższy
uszkodzenia
przy
wyszukiwaniu
dopoziom)
kręgosłupa, pokumentów na górnych tłuczenia,
urazy
półkach szaf
3.
5.
S
S
S
Stosowanie przez pracownika odpowiedniego obuwia, zachowanie ostrożności
przy wchodzeniu i schodzeniu ze schodów,
korzystanie ze sprawnych drabin przy
jednoczesnej asekuracji przez innego
pracownika
M
S
M
Dbanie o porządek, właściwa organizacja
poszczególnych stanowisk w pomieszczeniu
M
M
M
Bóle mięśniowe,
zwyrodnienia
S
kręgosłupa
i stawów
D
D zmiana rodzaju zajęć, ergonomiczne stano- S
M
M
Zbyt intensywna praca przy komputerze,
źle dobrane punkty Osłabienie wzroS
świetlne, wadliwe
ku, bóle oczu,
działanie
łzawienie
komputera, m.in.
migotanie obrazu
D
D
Przestrzeganie instrukcji stanowiskowej
dotyczącej pracy przy komputerze, m.in.
ustawienia monitora, właściwego oświetlenia, właściwej częstotliwości obrazu itd.
S
M
M
D
M
Bieżąca kontrola stanu izolacji przewodów,
stosowanie właściwej ochrony przeciwporażeniowej w zakładzie (m.in. wyłączników
S różnicowo-prądowych), okresowa kontrola
instalacji elektrycznej, przestrzeganie
przepisów dotyczących obsługi urządzeń
elektrycznych
S
M
M
D
S
D
M
M
S
M
M
S
M
M
Ograniczone przestrzenie
Zatarasowane przej(uderzenie się
ścia, źle ustawione
o nieruchome
stoły i sprzęt itp.
przedmioty)
Obciążenie fizyczne – statyczne
(przeciążenie
4.
narządu ruchu
wskutek wymuszonej pozycji ciała)
Nieodpowiednie
oświetlenie,
nieodpowiednie
wyświetlanie
obrazu na
monitorze komputera
(przeciążenie
narządu wzroku)
Długotrwała praca
przy komputerze
Przetarte przewody
Prąd elektryczny zasilające urządzenia
6.
(porażenie prą- elektryczne, przebicie
dem elektrycznym) elektryczne do obudowy urządzenia
Pożar
7.
Hałas
8.
9.
Uwagi
o realizacji
C* P* R* zadań
Po korekcie
Środki profilaktyczne
Potłuczenia
Śmierć
Duże ilości dokumentów, zwarcie
instalacji elektrycznej, Śmierć, popanieostrożne obchorzenia
dzenie się z otwartym
ogniem
Urządzenia zainstalowane w biurze,
Odgłosy dochodzące
z zewnątrz
Napięcie nerwowe,
zmęczenie psychiczne,
uszczerbek
słuchu
S
Obawa przed
niezadowoleniem
Obciążenie emo- kierownictwa zakładu Nerwice, bezsencjonalne
i zwolnieniem z pracy, ność, choroby
S
(stres)
negocjacje i utarczki serca i układu
z klientami, trudne
pokarmowego
rozmowy z urzędnikami
Stosowanie przerw w pracy, okresowa
wisko pracy zgodne z przepisami
S
S
S
S
Przestrzeganie instrukcji ppoż., właściwe
zabezpieczenie pomieszczeń w sprzęt prze- S
ciwpożarowy – zgodnie z przepisami
Dążenie do tego, by nie kumulowała się
praca wszystkich „głośnych” urządzeń,
ograniczenie hałasu – gdy to konieczne
– dochodzącego z ulicy, dbanie o to, by
natężenie hałasu w środowisku pracy biurowej było zgodne z normami – 55 dB
Zapewnienie przez kierownictwo właściwej
atmosfery w pracy, częste życzliwe rozmowy pomiędzy przełożonymi i podwładnymi,
wyjazdy integracyjne, zapewnienie przerw
w pracy i właściwego wypoczynku, zgodnie
z K.p. (dobowego oraz tygodniowego)
Podróż służbowa
Ruchome i stałe samochodem,
podróż Śmierć, kalecobiekty
10.
środkami komunikacji
two,
(wypadek komuni- miejskiej,
przechodzeurazy
kacyjny)
nie przez jezdnię
D
M
S
Przestrzeganie przepisów o ruchu drogowym, zachowanie szczególnej ostrożności,
zachowanie ograniczonego zaufania do
innych użytkowników drogi
S
M
M
Kontakty służbowe
Czynniki biologicz- z wieloma osobami, Choroby układu
11.
ne – wirusy
narażenie na zmienne oddechowego,
warunki atmosfeprzeziębienia
ryczne
S
D
D
Poddawanie się szczepieniom ochronnym,
przestrzeganie badań profilaktycznych,
stosowanie ubioru odpowiedniego do
warunków pogodowych
S
M
M
* C – ciężkość, P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
86
12
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA PRACOWNIKA ADMINISTRACYJNO-BIUROWEGO WEDŁUG METODY RISK SCORE
Przed korektą
Po korekcie
Środki profilaktyczne
3
126 średnie
Utrzymywanie porządku w pomieszczeniu
i na drogach komunikacji wewnętrznej, 7
stosowanie odpowiedniego obuwia, zachowanie szczególnej ostrożności
2.
Przemieszczanie
Złamania
Różnica poziosię po schodach,
kończyn,
mów
korzystanie z drabiny uszkodzenia
(upadek na
przy wyszukiwaniu
kręgosłupa,
niższy poziom) dokumentów na gór- potłuczenia,
nych półkach szaf
urazy
7
6
3
126 średnie
9 10 11
Stosowanie przez pracowników odpowiedniego obuwia, zachowanie ostrożności
przy wchodzeniu i schodzeniu ze schodów, 7
korzystanie ze sprawnych drabin przy jednoczesnej asekuracji innego pracownika
3.
Ograniczone
przestrzenie
(uderzenie się
o nieruchome
przedmioty)
3
6
3
Dbanie o porządek, właściwa organizacja
1
poszczególnych stanowisk w pomieszczeniu
Bóle mięśniowe, zwyrodnie- 7
nia kręgosłupa
i stawów
6
6
Stosowanie przerw w pracy, okresowa
zmiana rodzaju zajęć, ergonomiczne stanowisko pracy zgodne z przepisami
Przestrzeganie instrukcji stanowiskowej
dotyczącej m.in. ustawienia monitora,
właściwego oświetlenia itd., stosowanie
przerw w pracy, czasowa zmiana rodzaju
zajęć
Obciążenie
fizyczne – statyczne
(przeciążenie
4.
narządu ruchu
wskutek wymuszonej pozycji
ciała)
Zatarasowane przejścia, źle ustawione
stoły i sprzęt itp.
Długotrwała praca
przy komputerze
Potłuczenia
Nieodpowiednie
oświetlenie,
Zbyt intensywna pranieodpowiednie ca przy komputerze,
wyświetlanie
źle dobrane punkty
Osłabienie
obrazu na
świetlne, wadliwe
wzroku, bóle 7
5.
monitorze komdziałanie
oczu, łzawienie
putera
komputera, m.in.
(przeciążenie
migotanie obrazu
narządu wzroku)
9.
Obciążenie
emocjonalne
(stres)
Uderzenie przez
ruchome obiekty
i kontakt z obiek10. tami stałymi
(wypadek komunikacyjny)
Czynniki biolo11. giczne – wirusy
7
Obawa przed
niezadowoleniem
Nerwice,
kierownictwa zakła- bezsenność,
du i zwolnieniem
serca 7
z pracy, negocjacje ichoroby
pokari utarczki z klienta- układu
mowego
mi, trudne rozmowy
z urzędnikami
6
3
6
3
Podróż służbowa samochodem, podróż Śmierć, kalec15 6
środkami komunikatwo,
cji miejskiej, przechourazy
dzenie przez jezdnię
1
6
Kontakty służbowe Choroby ukłaz wieloma osoba- du oddechowe7
mi, narażenie na
go, przezięzmienne warunki
bienia
atmosferyczne
6
6
3
3
6
3
Bieżąca kontrola stanu izolacji przewodów,
stosowanie właściwej ochrony przeciwporażeniowej w zakładzie (m.in. wyłączników
różnicowo-prądowych), okresowa kontrola 7
instalacji elektrycznej, przestrzeganie
przepisów dotyczących obsługi urządzeń
elektrycznych
6 0,2
Przestrzeganie instrukcji ppoż., właściwe
zabezpieczenie pomieszczeń w sprzęt
przeciwpożarowy zgodnie z przepisami
Dążenie do tego, by nie kumulowała się
praca wszystkich „głośnych” urządzeń,
ograniczenie hałasu – gdy to konieczne
– dochodzącego z ulicy, dbanie o to, by 3
natężenie hałasu w środowisku pracy biurowej było zgodne z normami – 55 dB
Zapewnienie przez kierownictwo właściwej
atmosfery w pracy, częste życzliwe rozmowy pomiędzy przełożonymi i podwładnymi,
wyjazdy integracyjne, zapewnienie przerw 3
w pracy i właściwego wypoczynku, zgodnie
z K.p. (dobowego oraz tygodniowego)
Przestrzeganie przepisów o ruchu drogowym, zachowanie szczególnej ostrożności, 7
zachowanie ograniczonego zaufania do
innych użytkowników drogi
6 0,2
8,4 b. małe
Napięcie nerwowe,
zmęczenie
psychiczne,
uszczerbek
słuchu
3
Poddawanie się szczepieniom ochronnym,
przestrzeganie badań profilaktycznych, 3
stosowanie ubioru odpowiedniego do
warunków pogodowych
6
54 małe
90 średnie
Hałas
Urządzenia zainstalowane w biurze,
odgłosy dochodzące
z zewnątrz
1
90 średnie
1
6
126 średnie
Śmierć, popa- 15 6
rzenia
1
126 średnie
Pożar
Duże ilości dokumentów, zwarcie
instalacji elektrycznej, nieostrożne
obchodzenie się
z otwartym ogniem
6
90 średnie
1
Śmierć
1
252 duże
8.
6
15 6
Prąd elektryczny
(porażenie prą6.
dem elektrycznym)
7.
Przetarte przewody
zasilające urządzenia elektryczne, przebicie elektryczne do
obudowy urządzenia
6
6
12
42 małe
6
8
42 małe
7
6 b. małe
6
54 małe
4
252 duże
3
252 duże
2
54 małe
5
Powierzchnie,
Potłuczenia,
na których jest Śliskie lub nierówne
złamania
możliwy upadek podłogi wewnątrz kończyn, urazy 7
1.
(upadek na tym lub powierzchnie na wewnętrzne,
samym poziozewnątrz budynku wstrząśnienie
mie)
mózgu
1
S* E* P* R*
54 małe
S* E* P* R*
Uwagi
o realizacji
zadań
8,4 b. małe
Możliwe skutki
zagrożenia
8,4 b. małe
Źródło zagrożenia
7
6 0,2
6
1
6
1
3
18 b. małe
Zagrożenie
(zdarzenie)
18 b. małe
Lp.
* S – skutki, E – ekspozycja P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
87
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA SPAWACZA WEDŁUG PN-N 18002:2000
Lp.
Zagrożenie
(zdarzenie)
Źródło zagrożenia
Przed
korektą
Możliwe skutki
zagrożenia
C* P* R*
1
5
6
7
8
9
10 11
Przemieszczanie Niewłaściwe mocowa- Stłuczenia, drobsię materiałów
ciętych ne rany cięte,
S
(uderzenie, ukłucie nie elementów
lub spawanych
skaleczenia
przedmiotami)
S
S
Stosowanie rękawic ochronnych chroniących przed ostrymi i szorstkimi krawędziami, zachowanie szczególnej ostrożności
S
M
M
D
D
Stosowanie ochron osobistych, w tym:
odpowiedniej odzieży ochronnej, osłony
twarzy, rękawic, obuwia, omawianie zagrożeń w czasie codziennych odpraw
S
M
M
S
Sprawdzenie połączeń elektrycznych spawarki, wykonywanie wszelkich napraw przez
elektryka, stosowanie
D w upoważnionego
zakładzie wyłączników różnicowo-prądo- M
wych, systematyczne kontrole przewodów
elektrycznych
M
M
S
Stosowanie przyłbic, kapturów, dokładne
zapięcie ubrania roboczego, stosowanie
właściwych rękawic spawalniczych, stoso- S
S wanie
odpowiednio dobranych parawanów,
omawianie zagrożeń w czasie codziennych
odpraw
M
M
5.
Nieskuteczna wenty- Bóle głowy, duszPyły
lacja stanowiskowa,
schorzenia D
(nadmierne zapy- ciasne pomieszczenia ności,
oddecholenie)
spawalni, niestosowa- dróg wych
nie ochron osobistych
D
Zapewnienie skutecznej wentylacji stanowiskowej, zachowanie właściwej wysokości
D i kubatury pomieszczeń spawalni, stosowa- S
nie środków ochrony osobistej, stosowanie
właściwych urządzeń do filtracji powietrza
S
S
6.
Powierzchnie, na
Brak porządku na
których możliwy stanowisku
pracy i wejest upadek
drogach
(upadek na tym wnętrznych
transportowych
samym poziomie)
Utrzymywanie porządku na stanowisku
pracy i w przejściach, należyte składowanie materiału oraz narzędzi używanych
podczas pracy
1.
2
3
4
Uwagi
o realizacji
C* P* R* zadań
Po korekcie
Środki profilaktyczne
Roztopione krople
Wysoka tempera- metalu
powstające
tura,
Rany oparze2. gorące elementy w procesie spawania, niowe rąk, nóg,
gorące
elementy
materiałów i matetwarzy i szyi
płomień
riały, otwarty ogień spawane,
palnika
3.
Niewłaściwe podłączePrąd elektryczny nie przewodów elek(porażenie elek- trycznych, uszkodzony,
tryczne)
przerwany przewód
ochronny lub roboczy
Śmierć
D
D
Napromienio-wanie skóry nieosłoniętych części
Promieniowanie
ciała, szyi, uszu,
Promienie ultrafiowydzielające się
nadgarstka,
4. letowe i podczer- z łuku elektrycznego
zapalenie spo- S
wone
podczas procesu
jówek, rogówki,
spawania
zmiany na
siatkówce i dnie
oka
Urazy, złamania kończyn,
zwichnięcia,
skaleczenia
S
D
D
S
M
M
Źle przygotowane
miejsce pracy na
Śmierć, kalecRóżnica poziomów wysokości,
nieostroż- two, potłucze7. (upadek na niższy
ne wchodzenie na
nia, złamania
poziom)
konstrukcję i schodzekończyn
nie z niej
D
S
Odbiór stanowiska pracy na wysokości
przez upoważnioną do tego osobę, stoso- D
D wanie
uprzęży bezpieczeństwa, omawianie
zagrożeń podczas odprawy codziennej
M
S
S
D
Stosowanie sprawnych technicznie
zaworów, reduktorów, bezpieczników
i bezwzględne przestrzeganie przepisów
dotyczących składowania butli z gazami
palnymi
S
M
M
D
D
Wyposażenie pracowników i stosowanie
przez nich nakolanników, prowadzenie
rotacji zatrudnienia przy wykonywaniu
czynności uciążliwych
S
S
S
S
Przestrzeganie norm obowiązujących podczas transportu indywidualnego, przeprowymaganych badań profilaktyczD wadzanie
nych, stosowanie sprzętu pomocniczego
(m.in. wózków ręcznych), stosowanie pracy
grupowej podczas transportu
S
M
M
8.
Wybuch, pożar
Nieszczelność instalacji lub butli acetyle- Urazy mechanicznowej, uszkodzenie ne, oparzenia, D
palnika, cofnięcie
śmierć
płomienia
Długotrwała praca
w wymuszonej pozycji
ciała,
9. Obciążenie fizycz- brak lub niestosowa- Zwyrodnienia
ne – statyczne nie przez pracowników kostno-stawowe
wymaganych środków
ochrony indywidualnej
Wystąpienie
Podnoszenie lub prze- przepukliny lub
Obciążenie
fizycz10.
zbyt dużych
uszkodzenie
ne – dynamiczne noszenie
ciężarów
układu kostno-stawowego
* C – ciężkość, P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
88
S
D
12
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA SPAWACZA WEDŁUG METODY RISK SCORE
Przed korektą
Po korekcie
Środki profilaktyczne
3
6
6
Wysoka tempe- Roztopione krople
ratura,
metalu powstające Rany oparzegorące elementy w procesie spawania, niowe
2.
rąk, nóg, 7
materiałów i ma- gorące elementy
twarzy i szyi
teriały, otwarty spawane, płomień
ogień
palnika
6
6
108 średnie
Stosowanie rękawic ochronnych chroniących przed ostrymi i szorstkimi krawędzia- 1
mi, zachowanie szczególnej ostrożności
252 duże
Stosowanie ochron osobistych, w tym:
odpowiedniej odzieży ochronnej, osłony 3
twarzy, rękawic, obuwia; omawianie zagrożeń w czasie codziennych odpraw
270 duże
9 10 11
Sprawdzenie połączeń elektrycznych
spawarki, wykonywanie wszelkich napraw
przez upoważnionego elektryka, stosowanie w zakładzie wyłączników różnico- 3
wo-prądowych, systematyczne kontrole
przewodów elektrycznych
108 średnie
8
Stosowanie przyłbic, kapturów, dokładne
zapięcie ubrania roboczego, stosowanie
właściwych rękawic spawalniczych, stoso- 3
wanie odpowiednio dobranych parawanów,
omawianie zagrożeń w czasie codziennych
odpraw
6 10
Zapewnienie skutecznej wentylacji stanowiskowej, zachowanie właściwej wysokości i kubatury pomieszczeń spawalni, 3
stosowanie środków ochrony osobistej,
stosowanie właściwych urządzeń do filtracji powietrza
6
6
Utrzymywanie porządku na stanowisku
pracy i w przejściach, należyte składowanie materiału oraz narzędzi używanych
podczas pracy
7.
Źle przygotowane
Różnica pozio- miejsce pracy na wy- Śmierć, kalecmów
sokości, nieostrożne two, potłucze- 15 6
(upadek na
wchodzenie na kon- nia, złamania
niższy poziom) strukcję i schodzenie
kończyn
z niej
6
8.
Nieszczelność instalacji lub butli acetyle- Urazy mechaWybuch, pożar nowej, uszkodzenie niczne, oparze- 15 6
palnika, cofnięcie
nia, śmierć
płomienia
6
6
5.
Pyły
(nadmierne
zapylenie)
Nieskuteczna wenty- Bóle głowy,
lacja stanowiskowa,
duszności,
ciasne pomieszczeschorzenia
7
nia spawalni, nie- dróg
oddechostosowanie ochron
wych
osobistych
Powierzchnie, na
których możliwy Brak porządku na Urazy, złamania
jest upadek
stanowisku pracy
kończyn,
6.
(upadek na tym i wewnętrznych dro- zwichnięcia, 3
samym pozio- gach transportowych skaleczenia
mie)
Długotrwała praca
w wymuszonej pozycji
ciała,
Obciążenie fizycz- brak lub niestosowa- Zwyrodnienia
9.
kostno-sta7
ne – statyczne
nie przez pracowwowe
ników wymaganych
środków ochrony
indywidualnej
Wystąpienie
przepukliny lub
Podnoszenie
lub
Obciążenie fizyczuszkodzenie
10. ne – dynamiczne przenoszenie zbyt układu kostno- 7
dużych ciężarów
-stawowego
6
6
6
6
6
3
6
3
6
1
6
6
3
6
3
Odbiór stanowiska pracy na wysokości
przez upoważnioną do tego osobę, stoso- 7
wanie uprzęży bezpieczeństwa, omawianie
zagrożeń podczas odprawy codziennej
6
3
Stosowanie sprawnych technicznie
zaworów, reduktorów, bezpieczników
i bezwzględne przestrzeganie przepisów
dotyczących składowania butli z gazami
palnymi
7
6
3
Wyposażenie pracowników i stosowanie
przez nich nakolanników, prowadzenie
rotacji zatrudnienia przy wykonywaniu
czynności uciążliwych
7
6
3
42 małe
4.
Promienie
ultrafioletowe
i podczerwone
Napromienio-wanie skóry
nieosłoniętych
Promieniowanie
części ciała,
wydzielające się
szyi, uszu,
z łuku elektrycznego nadgarstka, 3
podczas procesu
zapalenie
spawania
spojówek, rogówki, zmiany
na siatkówce
i dnie oka
3
6
Przestrzeganie norm obowiązujących podczas transportu indywidualnego, przeprowadzanie wymaganych badań profilaktycz- 3
nych, stosowanie sprzętu pomocniczego
(m.in. wózków ręcznych), stosowanie pracy
grupowej podczas transportu
6
3
42 małe
15 6
3
540 b. duże
Śmierć
6
252 duże
Niewłaściwe podłączenie przewodów
Prąd elektryczny elektrycznych,
uszko3. (porażenie elekdzony, przerwany
tryczne)
przewód ochronny
lub roboczy
250 duże
Przemieszczanie
Stłuczenia,
się materiałów Niewłaściwe moco- drobne
rany
1. (uderzenie, ukłu- wanie elementów cięskalecie przedmio- tych lub spawanych cięte,
czenia
tami)
12
18 b. małe
7
54 małe
6
420 b. duże
4
108 średnie
3
540 b. duże
2
54 małe
5
1
S* E* P* R*
18 b. małe
S* E* P* R*
Uwagi
o realizacji
zadań
108 średnie
Możliwe skutki
zagrożenia
54 małe
Źródło zagrożenia
126 średnie
Zagrożenie
126 średnie
Lp.
* S – skutki, E – ekspozycja P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
89
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA PRACOWNIKA WARSZTATU SAMOCHODOWEGO WEDŁUG
Lp.
Zagrożenie
Możliwe źródła
zagrożeń
Przed
korektą
Możliwe skutki
zagrożenia
PN-N 18002:2000
C* P* R*
1
1.
2
3
4
Śliskie i nierówne
Powierzchnie, na
Potłuczenia,
których jest możliwy powierzchnie na terenie
złamania kończyn,
dojścia do pojazdu
upadek
zwichnięcia, urazy
i w miejscu wykonywania
(upadek na tym
wewnętrzne
prac
samym poziomie)
5
S
Uwagi
o realizacji
C* P* R* zadań
Po korekcie
Środki profilaktyczne
6
7
S
Stosowanie przez pracownika właściwego obuwia,
zapewnienie porządku na stanowisku pracy
S i przejściach, usuwanie z podłoża wszelkich plam S
oleju, omawianie zagadnień bezpieczeństwa
podczas odpraw codziennych
8
9
10 11
M
M
S
M
M
2.
Różnica poziomów
(upadek na niższy
poziom)
Wpadnięcie do kanału
naprawczego
Potłuczenia, złamania kończyn, urazy
wewnętrzne
S
S
S
Stosowanie przez pracownika odpowiedniego
obuwia i przestrzeganie ogólnych zasad bezpieczeństwa, zapewnienie prawidłowych zejść do kanału naprawczego oraz odpowiedniego przykrycia
tego kanału, właściwe oświetlenie
3.
Poruszające się
obiekty
(uderzenie przez
ruchome obiekty)
Przemieszczanie się
pojazdów na terenie
warsztatu samochodowego
Urazy, kalectwo
D
M
S
Zachowanie szczególnej ostrożności, maksymalne ograniczenie prędkości przemieszczanych
pojazdów
S
M
M
4.
Ruchome i stałe
obiekty (wypadek
komunikacyjny)
D
M
S
Przestrzeganie podstawowych zasad obowiązujących w ruchu drogowym, m.in. zasady
ograniczonego zaufania oraz zasady zachowania
szczególnej ostrożności
S
M
M
D
Używanie sprawnych technicznie narzędzi
ręcznych, dokładne mocowanie obrabianych
przedmiotów zarówno podczas obróbki ręcznej,
jak i mechanicznej, stosowanie właściwie dobranych ochron osobistych (okulary, ochrony twarzy),
D
stosowanie właściwego, dobrze upiętego ubrania
roboczego i nakrycia głowy, kontrola sprawności
działania zabezpieczeń, w tym osłon mechanicznych, stosowanie obuwia chroniącego przed
skutkami uderzeń
S
M
M
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Zderzenie z przemieszczającymi się pojazdami lub
Śmierć, kalectwo
nieruchomymi obiektami
w trakcie jazdy próbnej
Przemieszczające się
Narzędzia ręczne,
Złamania kończyn,
narzędzia, materiały
obrabiane przedmioty,
potłuczenia, skalei inne przedmioty
demontowane lub montoczenia
(uderzenie przedmiowane urządzenia
tami)
Hałas i wibracje
Maszyny i urządzenia
stosowane w zakładzie,
narzędzia ręczne i elektronarzędzia
Choroby narządu
słuchu i układu
mięśniowo-kostnego
Pożar i wybuch
S
M
M
M
D
M
Okresowe sprawdzanie skuteczności ochrony przeciwporażeniowej, bieżąca kontrola stanu instalacji
elektrycznej, stosowanie zabezpieczeń różnicowoM
S
-prądowych i ich systematyczny przegląd,
stosowanie bezpiecznego, przenośnego oświetlenia o napięciu 24 V
M
M
S
S
Wyposażenie obiektu we właściwy sprzęt ppoż.,
S znajomość zasad postępowania w czasie zaistnie- S
nia pożaru lub wybuchu
M
M
S
S
Przestrzeganie norm obowiązujących podczas
transportu indywidualnego, przeprowadzanie terminowo wymaganych lekarskich badań profilaktycznych, stosowanie sprzętu pomocniczego oraz
przestrzeganie podstawowych zasad ergonomii
S
M
M
S
S
S
Stosowanie przez pracownika odzieży przystosowanej do warunków zewnętrznych, zapewnienie
posiłków profilaktycznych i napojów, zgodnie
z obowiązującymi przepisami w tym zakresie
S
M
M
Śmiertelne zatrucie, choroby układu
D
oddechowego,
alergie
S
D
Unikanie załączania silnika w zamkniętym
pomieszczeniu, a w razie konieczności odprowadzanie spalin na zewnątrz, stosowanie środków
ochrony indywidualnej (rękawice ochronne)
D
M
S
Oparzenia ciała
S
Wystąpienie
przepukliny, zawału
Obciążenie fizyczne Podnoszenie i przenoszeserca lub uszkodze- S
– dynamiczne
nie zbyt dużych ciężarów
nie układu kostno-stawowego
Zmienne warunki
atmosferyczne
Substancje chemicz-
11. ne – trujące, drażniące, uczulające
Występowanie, w zależności od pory roku,
Przeziębienie lub
niskich lub wysokich tem- przegrzanie orgaperatur, opady deszczu
nizmu
lub śniegu
Spaliny, benzyna, olej
napędowy, smary
Posadowienie maszyn i urządzenia zgodnie
z dokumentacją (DTR), używanie tylko w pełni
sprawnych technicznie maszyn, urządzeń i elektronarzędzi, w razie konieczności stosowanie
ochronników słuchu (nauszników lub stoperów)
S
Przetarte przewody
elektryczne, uszkodzony
Prąd elektryczny
osprzęt (gniazdka, wtycz- Śmierć, kalectwo
(porażenie prądem)
ki), przebicie elektryczne
do obudowy urządzeń
Niesprawna instalacja
elektryczna naprawianego pojazdu, nieostrożne
obchodzenie się z materiałami łatwo palnymi
i wybuchowymi
S
Długotrwałe prace zwiąObciążenie fizyczne
zane z obróbką ręczną
Zwyrodnienia kost– statyczne
12.
i mechaniczną, montaż
no-stawowe
(praca w wymuszonej
i demontaż elementów
pozycji ciała)
pojazdu
S
D
D
Przystosowanie stanowiska do wymogów
ergonomii (stosowanie podnośnika, podestów
roboczych, urządzeń pomocniczych), stosowanie
przerw w pracy i dokonywanie czasowych zmian
wykonywanych czynności
S
S
S
Wysoka temperatura, Gorące odpryski metali,
rozgrzane elementy
gorące elementy,
Rany oparzeniowe
materiały, gorące silnika, rury wydechowej,
gorący płyn z chłodnicy
ciecze
S
S
S
Stosowanie ochron osobistych podczas obróbki
mechanicznej i procesów spawania, wykonywanie
M
prac w ubraniu kompletnym, czystym i nieuszkodzonym, zachowanie szczególnej ostrożności
M
M
S
D
Zachowanie szczególnej uwagi i ostrożności
podczas podnoszenia i opuszczania pojazdu na
podnośniku (właściwe posadowienie pojazdu,
unikanie przebywania pod pojazdem w czasie
jego przemieszczania), w trakcie przesuwania
elementów pojazdu korzystanie z pomocy współpracowników i urządzeń pomocniczych
S
M
M
S
S
Stosowanie prawidłowo dobranego oświetlenia
miejscowego oprócz oświetlenia ogólnego – dotyczy to także stanowiska komputerowego
S
M
M
13.
Przygniecenie
14. Przemieszczające się Naprawiany pojazd lub – urazy ciała, kalec- D
obiekty
element tego pojazdu
two, śmierć
Nieodpowiednie
15. oświetlenie stanowiska pracy
Źle dobrane punkty
świetlne
* C – ciężkość, P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
90
Osłabienie wzroku,
S
bóle oczu, łzawienie
12
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA PRACOWNIKA WARSZTATU SAMOCHODOWEGO WEDŁUG METODY
6
3
15 3
3
Urazy, kalectwo
Zderzenie z przemieszczającymi się pojazdami lub
nieruchomymi obiektami
w trakcie jazdy próbnej
Śmierć,
kalectwo
7
7
6
6
Choroby
Maszyny i urządzenia stoso- narządu słuwane w zakładzie, narzędzia chu i układu
mięśnioworęczne i elektronarzędzia
-kostnego
3
6 10
Hałas i wibracje
Przetarte przewody elektryczne, uszkodzony osprzęt
Prąd elektryczny
7. (porażenie prądem) (gniazdka, wtyczki), przebicie elektryczne do obudowy
urządzeń
Śmierć,
kalectwo
15 6
1
Niesprawna instalacja elektryczna naprawianego pojazdu, nieostrożne obchodzenie się z materiałami łatwo
palnymi i wybuchowymi
Oparzenia
ciała
7
3
8.
Pożar i wybuch
6
Wystąpienie
przepukliny, zaObciążenie fizyczne Podnoszenie i przenoszenie wału serca lub
7
9.
uszkodzenie
– dynamiczne
zbyt dużych ciężarów
układu kostno-stawowego
6
3
Występowanie, w zależności
Przeziębienie
Zmienne warunki
od pory roku, niskich lub
lub przegrza- 3
atmosferyczne wysokich temperatur, opady
nie organizmu
deszczu lub śniegu
6
6
Śmiertelne
Substancje chezatrucie, chomiczne – trujące, Spaliny, benzyna, olej napęroby układu 15 6
11. drażniące, uczudowy, smary
oddechowego,
lające
alergie
6
Obciążenie fizyczne Długotrwałe prace związane
Zwyrodnienia
– statyczne
z obróbką ręczną i mecha12. (praca w wymuszo- niczną, montaż i demontaż kostno-stawowe
nej pozycji ciała)
elementów pojazdu
7
6 10
Gorące odpryski metali,
Wysoka temperatura, gorące ele- rozgrzane elementy silnika, Rany oparzeniowe
rury wydechowej, gorący
płyn z chłodnicy
gorące ciecze
7
6
6
Przygniecenie
– urazy ciała,
15 6
kalectwo,
śmierć
6
540 duże
6
108 średnie
10.
252 duże 420 b. duże 540 b. duże 108 średnie 126 średnie 126 średnie
6.
90 średnie
Przemieszczające
Złamania
się narzędzia,
Narzędzia ręczne, obrabiane
kończyn,
materiały i inne
przedmioty, demontowane
5.
potłuczenia,
przedmioty
lub montowane urządzenia
skaleczenia
(uderzenie przedmiotami)
252 duże
Przemieszczanie się pojazdów na terenie warsztatu
samochodowego
13. menty, materiały,
14.
Przemieszczające
się obiekty
Naprawiany pojazd
lub element tego pojazdu
Osłabienie
Nieodpowiednie
Niedostateczne oświetlenie
wzroku, bóle 3
15. oświetlenie stanostanowiska pracy
oczu, łzawienie
wiska pracy
6
6
3
Zachowanie szczególnej ostrożności, maksymalne
3
ograniczenie prędkości przemieszczanych pojazdów
6
1
Przestrzeganie podstawowych zasad obowiązujących w ruchu drogowym, m.in. zasady ograniczone3
go zaufania oraz zasady zachowania szczególnej
ostrożności
3
1
6
3
6
3
Używanie sprawnych technicznie narzędzi ręcznych,
dokładne mocowanie obrabianych przedmiotów zarówno podczas obróbki ręcznej, jak i mechanicznej,
stosowanie właściwie dobranych ochron osobistych
(okulary, ochrony twarzy), stosowanie właściwego, 3
dobrze upiętego ubrania roboczego i nakrycia
głowy, kontrola sprawności działania zabezpieczeń,
w tym osłon mechanicznych, stosowanie obuwia
chroniącego przed skutkami uderzeń
Posadowienie maszyny i urządzeń zgodnie z dokumentacją (DTR), używanie tylko w pełni sprawnych
1
technicznie maszyn, urządzeń i elektronarzędzi,
w razie konieczności stosowanie ochronników
słuchu (nauszników lub stoperów)
Okresowe sprawdzanie skuteczności ochrony przeciwporażeniowej, bieżąca kontrola stanu instalacji
elektrycznej, stosowanie zabezpieczeń różnicowo3
-prądowych i ich systematyczny przegląd,
stosowanie bezpiecznego, przenośnego oświetlenia
o napięciu 24 V
6 0,5
Wyposażenie obiektu we właściwy sprzęt ppoż.,
znajomość zasad postępowania w czasie zaistnienia pożaru lub wybuchu
7
6
1
Przestrzeganie norm obowiązujących podczas
transportu indywidualnego, przeprowadzanie
terminowo wymaganych lekarskich badań profilaktycznych, stosowanie sprzętu pomocniczego oraz
przestrzeganie podstawowych zasad ergonomii
3
6
1
Stosowanie przez pracownika odzieży przystosowanej do warunków zewnętrznych, zapewnienie
posiłków profilaktycznych i napojów zgodnie z obowiązującymi przepisami w tym zakresie
1
6
3
Unikanie załączania silnika w zamkniętym pomieszczeniu, a w razie konieczności odprowadzanie
7
spalin na zewnątrz, stosowanie środków ochrony
indywidualnej (rękawice ochronne)
6
3
6
6
6
3
6
1
6
3
Przystosowanie stanowiska do wymogów ergonomii
(stosowanie podnośnika, podestów roboczych, urządzeń pomocniczych), stosowanie przerw w pracy 3
i dokonywanie czasowych zmian wykonywanych
czynności
Stosowanie ochron osobistych podczas obróbki mechanicznej i procesów spawania, wykonywanie prac
3
w ubraniu kompletnym, czystym i nieuszkodzonym,
zachowanie szczególnej ostrożności
Zachowanie szczególnej uwagi i ostrożności
podczas podnoszenia i opuszczania pojazdu na
podnośniku (właściwe posadowienie pojazdu,
unikanie przebywania pod pojazdem w czasie jego 7
przemieszczania), w trakcie przesuwania elementów pojazdu korzystanie z pomocy współpracowników i urządzeń pomocniczych
Stosowanie prawidłowo dobranego oświetlenia
miejscowego oprócz oświetlenia ogólnego –
dotyczy to także stanowiska komputerowego
1
54 małe
6
3
54 małe
6
6
12
18 b. małe
Potłuczenia,
złamania
3
kończyn, urazy
wewnętrzne
180 średnie
komunikacyjny)
6
9 10 11
9 b. małe
Ruchome i stałe
4. obiekty (wypadek
6
8
Stosowanie przez pracownika właściwego obuwia,
zapewnienie porządku na stanowisku pracy i przejściach, usuwanie z podłoża wszelkich plam oleju, 3
omawianie zagadnień bezpieczeństwa podczas
odpraw codziennych
Stosowanie przez pracownika odpowiedniego obuwia i przestrzeganie ogólnych zasad bezpieczeństwa, zapewnienie prawidłowych zejść do kanału 3
naprawczego oraz odpowiedniego przykrycia tego
kanału, właściwe oświetlenie
54 małe
Poruszające się
obiekty
(uderzenie przez
ruchome obiekty)
7
18 małe
3.
6
9 b. małe
poziom)
Wpadnięcie do kanału
naprawczego
5
42 małe
Różnica poziomów
2. (upadek na niższy
4
Potłuczenia,
złamania kończyn, zwich- 3
nięcia, urazy
wewnętrzne
18 b. małe
3
54 małe 108 średnie 126 średnie 18 b. małe
2
Powierzchnie, na
Śliskie i nierówne powierzchktórych jest możlinie na terenie dojścia do
wy upadek
1.
pojazdu i w miejscu wykony(upadek na tym
wania prac
samym poziomie)
Uwagi
o realizacji
S* E* P* R* zadań
Po korekcie
Środki profilaktyczne
42 małe
1
Przed korektą
Możliwe
Możliwe źródła zagrożeń skutki zagrożenia
S* E* P* R*
18 b. małe
Zagrożenie
(zdarzenie)
135 średnie 126 średnie 108 średnie 108 średnie
Lp.
RISK SCORE
* S – skutki, E – ekspozycja P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
91
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA ZBROJARZA-BETONIARZA WEDŁUG PN-N 18002:2000
Lp.
Zagrożenie
(zdarzenie)
Możliwe źródła
zagrożeń
Przed
korektą
Możliwe skutki
zagrożenia
C* P* R*
1
2
3
Powierzchnie, na
Śliskie i nierówne
których jest możli- powierzchnie w miej1.
wy upadek
scu wykonywania
(upadek na tym prac, zatarasowane
samym poziomie)
przejścia
Montaż zbrojenia na
Różnica poziomów zewnętrznych kra2. (upadek na niższy wędziach budynku,
niezabezpieczone
poziom)
otwory konstrukcyjne
budynku
Nieostrożne, nieumiejętne używanie pił
Przemieszczające tarczowych,
młotków
się przedmioty, i siekier, nieostrożny
ruchome elementy transport elementów
maszyn i urządzeń
3. (uderzenie przed- zbrojenia, nieostrożność podczas obsługi
miotem,
urządzeń do prostopochwycenie przez wania
i gięcia drutu,
ruchome elementy brak lub
uszkodzone
maszyn)
osłony ruchomych
elementów maszyn
Obciążenie fizycz- Przenoszenie zbyt dune – dynamiczne żych ciężarów lub ich
4.
(przeciążenie
w transukładu kostno-sta- przewożenie
porcie ręcznym
wowego)
4
Uwagi
o realizacji
C* P* R* zadań
Po korekcie
Środki profilaktyczne
5
6
7
Potłuczenia, złamania kończyn,
zwichnięcia, ura- S
zy wewnętrzne
S
Stosowanie przez pracownika właściwego
obuwia, utrzymywanie porządku na stano- S
S wisku
pracy i w jego otoczeniu, zachowanie
szczególnej ostrożności
M
M
S
Stosowanie sprzętu przewidzianego
do prac na wysokości, przestrzeganie
D wymagań dotyczących rusztowań i barierek S
ochronnych, przestrzeganie wymaganych
szkoleń i badań profilaktycznych
M
M
D
Organizacja stanowiska pracy zgodna
z wymogami instrukcji stanowiskowej,
przestrzeganie przyjętych procedur, przestrzeganie właściwego zamocowania osłon S
D ruchomych
elementów maszyn, stosowanie
odpowiednio dobranych ochron osobistych,
stosowanie sprawnych i właściwie dobranych narzędzi
M
M
S
M
M
S
M
M
S
M
M
M
M
M
S
M
M
M
M
M
Śmierć, kalectwo D
Obrażenia ciała, D
śmierć
Dolegliwości bólowe, uszkodze- D
nia stawów lub
kręgosłupa
8
Przestrzeganie norm transportu indywidualnego, tam, gdzie to możliwe, zastąpienie
transportu ręcznego transportem mechanicznym, stosowanie rotacji pracowników
podczas transportu indywidualnego
Stosowanie sprzętu spełniającego odpowiednie wymagania techniczne, rotacja
pracowników podczas wykonywania prac
szkodliwych ze względu na hałas i wibracje,
wyposażenie pracowników i stosowanie
przez nich ochronników słuchu
Zachowanie szczególnej uwagi podczas
wykonywania prac, odpowiednie oznakowanie terenu budowy, omawianie zagrożeń
podczas szkoleń i odpraw
Stosowanie przez pracowników właściwie
dobranego obuwia i ubrania roboczego
oraz ochronnego, prawidłowa organizacja
stanowiska pracy, zgodna z wymaganiami
instrukcji stanowiskowej
Przestrzeganie wymaganych procedur,
stosowanie środków ochrony układu oddechowego, stosowanie dozowników cementu, stosowanie wyciągów, przestrzeganie
wymaganych badań profilaktycznych
Stosowanie zabezpieczeń antyporażeniowych i ich systematyczna kontrola, bieżąca
kontrola stanu izolacji przewodów doprowadzających prąd oraz sprawdzanie stanu
osprzętu elektrycznego, stosowanie zasilania
urządzeń napięciem bezpiecznym w miejscach zagrożenia porażeniem elektrycznym
9
10 11
S
D
D
D
D
6.
Przemieszczające
się obiekty
Pojazdy transportowe Śmierć, kalectwo D
(uderzenie przez
i budowlane
ruchome obiekty)
D
D
7.
Zmienne warunki
atmosferyczne
Przeziębienia,
Opady deszczu,
przegrzanie
chłód, promieniowa- organizmu,
pora- S
nie słoneczne
żenie słoneczne
S
S
Stanowiska produkcji
masy cementowej,
stanowiska czyszczenia prętów i konstrukcji stalowych
D
D
D
D
S
S
Dostosowanie poziomu natężenia oświetlenia do rodzaju wykonywanej pracy zgodnie M
z normami, dbanie o czystość okien,
naświetli i świetlików
M
M
S
Stosowanie właściwie dobranych środków
ochrony osobistej, w tym m.in.: butów
D gumowych,
rękawic, okularów ochronnych, M
przyłbic, półmasek, masek
M
M
S
Dostosowanie wymagań do możliwości psychofizycznych pracownika, przestrzeganie
norm dotyczących czasu pracy, doskonaleS nie metod instruktażu i szkoleń, ustalenie M
jasnych zasad wynagradzania, premiowania i kar regulaminowych, częste rozmowy
kierownictwa zakładu z pracownikami
M
M
5.
Hałas, wibracje
Maszyny i urządzenia
stosowane na budowie, w tym wibratory
różnego typu oraz
elektronarzędzia
8.
Pyły (zapylenie)
9.
Nieodpowiednia
Prąd elektryczny instalacja
elektryczna
(porażenie prą- urządzeń mechaniczdem)
nych
Uszczerbek
słuchu, uszkodzenia układu
kostno-stawowego, choroba
wibracyjna
Choroby układu
oddechowego,
w tym przewlekle D
nieżyty oskrzeli
Śmierć
D
Słabe oświetlenie
Urazy ciała
naturalne, źle dobra- spowodowane
Nieodpowiednie
ne
punkty
świetlne,
10.
wypadkami przy S
oświetlenie
praca o zmroku przy pracy,
osłabienie
niedostatecznym
wzroku
oświetleniu
Rany oparzenioCzynniki chemicz- Płynna masa betono- we
i uczuleniowe D
11. ne – drażniące,
wa i dodatki do niej, kończyn
górnych,
uczulające
cement, wapno
dolnych i twarzy
Zbyt duże wymagania
w stosunku do możliwości pracownika,
Choroby ogólObciążenie emo- nerwowość
i pośpiech noustrojowe,
12.
cjonalne
przy wykonywaniu
choroby układu S
(stres)
zadań, praca w godzinerwowego
nach nadliczbowych,
konflikty, mobbing
* C – ciężkość, P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
92
12
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA ZBROJARZA-BETONIARZA WEDŁUG METODY RISK SCORE
Przemieszczające
się przedmioty, ruchome
elementy maszyn
i urządzeń
3.
(uderzenie przedmiotem,
pochwycenie
przez ruchome
elementy maszyn)
Nieostrożne, nieumiejętne używanie pił
tarczowych, młotków
i siekier, nieostrożny
transport elementów
Obrażenia ciała,
zbrojenia, nieostrożność
15 6
śmierć
podczas pracy urządzeń
do prostowania i gięcia
drutu, brak lub uszkodzone osłony ruchomych
elementów maszyn
Obciążenie fizyczPrzenoszenie zbyt
Dolegliwości
ne – dynamiczne
dużych ciężarów lub ich bólowe, uszko4.
(przeciążenie
przewożenie w transpor- dzenia stawów
układu kostnocie ręcznym
lub kręgosłupa
-stawowego)
5.
Maszyny i urządzenia
stosowane na budowie,
Hałas, wibracje w tym wibratory różnego
typu oraz elektronarzędzia
Uszczerbek
słuchu, uszkodzenia układu
kostno-stawowego, choroba
wibracyjna
7
7
6
6
6
6
6
6
Przemieszczające
się obiekty
(uderzenie przez
ruchome obiekty)
Przemieszczające się
pojazdy transportowe
i budowlane
Śmierć, kalec15 6
two
Zmienne warunki
7.
atmosferyczne
Opady deszczu, chłód,
promieniowanie słoneczne
Przeziębienie
lub przegrzanie
organizmu,
3
porażenie
słoneczne
8.
Stanowiska produkcji Choroby układu
masy cementowej,
oddechowego,
stanowiska czyszczenia w tym przewle- 7
prętów i konstrukcji
kłe choroby
stalowych
oskrzeli
6
3
Organizacja stanowiska pracy zgodna z wymogami instrukcji stanowiskowej, przestrzeganie
przyjętych procedur, przestrzeganie właściwego zamocowania osłon ruchomych elementów 3
maszyn, stosowanie odpowiednio dobranych
ochron osobistych, stosowanie sprawnych
i właściwie dobranych narzędzi
6
3
Przestrzeganie norm transportu indywidualnego, tam, gdzie to możliwe, zastąpienie
transportu ręcznego transportem mechanicz- 3
nym, stosowanie rotacji pracowników podczas
transportu indywidualnego
6
3
Stosowanie sprzętu spełniającego odpowiednie wymagania techniczne, rotacja pracowników podczas wykonywania prac szkodliwych
ze względu na hałas i wibracje, wyposażenie
pracowników i stosowanie przez nich ochronników słuchu
3
6
3
Zachowanie szczególnej uwagi podczas
wykonywania prac, odpowiednie oznakowanie
7
terenu budowy, omawianie zagrożeń podczas
szkoleń i odpraw
6
1
Stosowanie przez pracowników właściwie
dobranego obuwia i ubrania roboczego oraz
ochronnego, prawidłowa organizacja stanowiska pracy, zgodna z wymaganiami instrukcji
stanowiskowej
1
6
3
6
3
6
1
6
1
3
6
3
6
3
252 duże
Przestrzeganie wymaganych procedur, stosowanie środków ochrony układu oddechowego,
stosowanie dozowników cementu, stosowanie 3
wyciągów, przestrzeganie wymaganych badań
profilaktycznych
270 duże
Stosowanie zabezpieczeń antyporażeniowych
i ich systematyczna kontrola, bieżąca kontrola
stanu izolacji przewodów doprowadzających
prąd oraz sprawdzanie stanu osprzętu elek- 3
trycznego, stosowanie zasilania urządzeń napięciem bezpiecznym w miejscach zagrożenia
porażeniem elektrycznym
Słabe oświetlenie
Urazy ciała
naturalne, źle dobrane
spowodowane
Nieodpowiednie punkty świetlne, praca
wypadkami przy 7
10.
oświetlenie
o zmroku przy niedostapracy, osłabietecznym oświetleniu
nie wzroku
6
3
Dostosowanie poziomu natężenia oświetlenia do rodzaju wykonywanej pracy zgodnie
3
z normami, dbanie o czystość okien, naświetli,
świetlików
Rany oparzeniowe i uczuleniowe kończyn gór- 7
nych, dolnych
i twarzy
6
6
Stosowanie właściwie dobranych środków
ochrony osobistej, w tym m.in.: butów gumowych, rękawic, okularów ochronnych, przyłbic,
półmasek, masek
Dostosowanie wymagań do możliwości psychofizycznych pracownika, przestrzeganie norm
dotyczących czasu pracy, doskonalenie metod
instruktażu i szkoleń, ustalenie jasnych zasad 3
wynagradzania, premiowania i kar regulaminowych, częste rozmowy kierownictwa zakładu
z pracownikami
9.
Pyły (zapylenie)
Prąd elektryczny Nieodpowiednia instala(porażenie prącja urządzeń mechadem)
nicznych
Czynniki chemicz11. ne – drażniące,
uczulające
Płynna masa betonowa i dodatki do niej,
cement, wapno
Śmierć
6
15 6
Zbyt duże wymagania
w stosunku do możliwości
Choroby ogólObciążenie emo- pracownika, nerwowość
noustrojowe,
12.
cjonalne
i pośpiech przy wykony3
choroby układu
(stres).
waniu zadań, praca w gonerwowego
dzinach nadliczbowych,
konflikty, mobbing
6
6
3
6
54 małe
3
126 średnie
6
Stosowanie sprzętu przewidzianego do prac
na wysokości, przestrzeganie wymagań
dotyczących rusztowań i barierek ochronnych,
przestrzeganie wymaganych szkoleń i badań
profilaktycznych
252 duże
6
3
108 średnie
6.
6
6
54 małe
Montaż zbrojenia na zeRóżnica poziownętrznych krawędziach
mów
Śmierć, kalec2.
budynku, niezabezpie15 6
(upadek na niższy
two
czone otwory konstrukpoziom)
cyjne budynku
Stosowanie przez pracownika właściwego
obuwia, utrzymywanie porządku na stanowisku
3
pracy i w jego otoczeniu, zachowanie szczególnej ostrożności
54 małe
6
12
54 małe
6
9 10 11
54 małe
Powierzchnie,
Potłuczenia,
Śliskie i nierówne
na których jest
złamania
powierzchnie w miejscu
1. możliwy upadek
kończyn, zwich- 3
wykonywania prac, zata(upadek na tym
nięcia, urazy
rasowane przejścia
samym poziomie)
wewnętrzne
8
42 małe
7
540 b. duże 108 średnie
6
540 b. duże
5
252 duże
4
252 duże
3
108 średnie 540 b. duże
2
18 b. małe
S* E* P* R*
1
Uwagi
o realizacji
S* E* P* R* zadań
Po korekcie
Środki profilaktyczne
54 małe
Przed korektą
18 b. małe
Możliwe skutki
zagrożenia
18 b. małe
Możliwe źródła zagrożeń
54 małe
Zagrożenie
(zdarzenie)
54 małe
Lp.
* S – skutki, E – ekspozycja P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
93
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA MURARZA-TYNKARZA WEDŁUG PN-N 18002:2000
Lp.
Zagrożenie
Możliwe źródła
zagrożeń
Przed
korektą
Możliwe skutki
zagrożenia
Środki profilaktyczne
C* P* R*
1
2
3
Powierzchnie, na
których jest możli- Śliskie i nierówne po1.
wy upadek
wierzchnie w miejscu
(upadek na tym
wykonywania prac
samym poziomie)
4
5
6
7
8
9
10 11
Potłuczenia, złamania kończyn,
zwichnięcia, ura- S
zy wewnętrzne
S
S
Stosowanie przez pracownika właściwego
obuwia, utrzymywanie porządku na stanowisku pracy i w jego otoczeniu, zachowanie
szczególnej ostrożności
S
M
M
D
Stosowanie rusztowań zgodnych z wymaganiami technicznymi i dokonywanie ich odbioru przez nadzór, z potwierdzeniem tego faktu
zapisem w dzienniku budowy, systematyczna
kontrola stanu technicznego rusztowań,
zachowanie szczególnej ostrożności, stosoD wanie odpowiednich zabezpieczeń otworów D
konstrukcyjnych w czasie budowy, m.in.
przez barierki ochronne, w razie konieczności stosowanie sprzętu chroniącego przed
upadkiem z wysokości, stosowanie prawidłowo dobranych drabin i zwyżek, nieużywanie
drabin rozstawnych jako przystawnych
M
S
D
Organizacja stanowiska pracy zgodna z wymogami instrukcji stanowiskowej, przestrzeganie przyjętych procedur, przestrzeganie
właściwego zamocowania osłon ruchomych S
D elementów
maszyn, stosowanie odpowiednio
dobranych ochron osobistych, stosowanie
sprawnych i właściwie dobranych elektronarzędzi i narzędzi ręcznych
M
M
S
M
M
M
M
M
S
M
M
Zły stan techniczny
rusztowań,
niezabezpieczone
Różnica poziomów otwory konstrukcyjne
2. (upadek na niższy
budynku,
Śmierć, kalectwo D
poziom)
źle dobrane i nieodpowiednio używane
drabiny i zwyżki,
nieostrożność
Przemieszczające
się przedmioty,
ruchome elementy
maszyn i urządzeń
3. (uderzenie przedmiotem,
pochwycenie przez
ruchome elementy
maszyn)
Obciążenie fizyczne – dynamiczne
4.
(przeciążenie
układu kostno-stawowego)
Nieostrożne, nieumiejętne używanie
narzędzi ręcznych,
elektronarzędzi,
Obrażenia ciała, D
urządzeń budowlaśmierć
nych,
brak osłon w używanych urządzeniach
Przenoszenie zbyt
dużych ciężarów
lub ich przewożenie w transporcie
ręcznym
Uwagi
o realiC* P* R* zacji
zadań
Po korekcie
Dolegliwości bólowe, uszkodze- D
nia stawów lub
kręgosłupa
Przestrzeganie norm transportu indywidualnego, tam, gdzie to możliwe, zastąpienie
transportu ręcznego transportem mechanicznym, stosowanie rotacji pracowników
podczas transportu indywidualnego
Stosowanie sprzętu spełniającego odpowiednie wymagania techniczne, wyposażenie
pracowników i stosowanie przez nich ochronników słuchu
Zachowanie szczególnej ostrożności podczas
wykonywania prac, odpowiednie oznakowanie terenu budowy, omawianie zagrożeń
podczas szkoleń i odpraw
Stosowanie przez pracowników właściwie
dobranego obuwia i ubrania roboczego
oraz ochronnego, prawidłowa organizacja
stanowiska pracy, zgodna z wymaganiami
instrukcji stanowiskowej
S
D
S
S
S
6.
się
Uderzenie przez Przemieszczające
transporto- Śmierć, kalectwo D
ruchome obiekty pojazdy
we i budowlane
S
D
7.
Przeziębienia,
Opady deszczu,
Zmienne warunki chłód,
przegrzanie
promieniowaatmosferyczne
organizmu, pora- S
nie słoneczne
żenie słoneczne
S
S
M
M
M
Choroby układu
Stanowiska produkcji oddechowego, S
masy cementowej w tym przewlekłe
nieżyty oskrzeli
S
Hermetyzacja procesu produkcji masy ceS mentowej, stosowanie, w razie konieczności, M
półmasek i okularów ochronnych
M
M
S
Stosowanie zabezpieczeń antyporażeniowych i ich systematyczna kontrola, bieżąca
kontrola stanu izolacji przewodów doprowadzających prąd oraz sprawdzanie stanu S
D osprzętu
elektrycznego, stosowanie zasilania
urządzeń napięciem bezpiecznym w miejscach zagrożenia porażeniem elektrycznym
– w tym lamp oświetleniowych
M
M
S
S
Dostosowanie poziomu natężenia oświetlenia do rodzaju wykonywanej pracy zgodnie
z normami
M
M
M
S
D
Stosowanie właściwie dobranych środków
ochrony osobistej, w tym m.in.: rękawic,
okularów ochronnych, półmasek, masek
M
M
M
S
Dostosowanie wymagań do możliwości
psychofizycznych pracownika, przestrzeganie
norm dotyczących czasu pracy, doskonaleS
nie metod instruktażu i szkoleń, ustalenie M
jasnych zasad wynagradzania, premiowania
i kar regulaminowych, częste rozmowy kierownictwa zakładu z pracownikami
M
M
Hałas
5.
8.
9.
Pyły
(zapylenie)
Prąd elektryczny
(porażenie prądem)
Maszyny i urządzenia stosowane na
budowie
Nieodpowiednia instalacja elektryczna
urządzeń, przebicie
elektryczne do
obudowy urządzeń
i maszyn
Brak koncentracji, nerwice,
uszczerbek
słuchu
Śmierć
D
Słabe oświetlenie naUrazy ciała
turalne, źle dobrane spowodowane
Nieodpowiednie
punkty
świetlne,
10.
wypadkami przy S
oświetlenie
praca o zmroku przy pracy,
osłabienie
niedostatecznym
wzroku
oświetleniu
Rany oparzenioCzynniki chemicz- Płynna masa betono- we
i uczuleniowe
11. ne – drażniące wa i dodatki do niej,
kończyn górnych, D
i uczulające
cement, wapno
dolnych i twarzy
Zbyt duże wymagania w stosunku do
możliwości pracow- Choroby ogólObciążenie emonika, nerwowość
noustrojowe,
12.
cjonalne
i pośpiech przy
układu S
(stres)
wykonywaniu zadań, choroby
nerwowego
praca w godzinach
nadliczbowych, konflikty międzyludzkie
* C – ciężkość, P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
94
12
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA MURARZA-TYNKARZA WEDŁUG METODY RISK SCORE
Brak koncentracji, nerwice,
uszczerbek
słuchu
7
6
3
Śmierć, kalec15 6
two
6
Maszyny i urządzenia
stosowane na budowie
Zmienne warunki
7. atmosferyczne
Opady deszczu, chłód,
promieniowanie słoneczne
Stanowiska produkcji
masy cementowej
Nieodpowiednia
Prąd elektryczny instalacja elektryczna
urządzeń, przebicie
9. (porażenie prądem)
elektryczne do obudowy
urządzeń i maszyn
Przeziębienia,
przegrzanie
organizmu,
3
porażenie
słoneczne
Choroby układu
oddechowego,
w tym prze3
wlekle nieżyty
oskrzeli
Śmierć.
6
6
6
15 6
Słabe oświetlenie
Urazy ciała
naturalne, źle dobrane spowodowane
punkty świetlne, praca wypadkami przy 3
o zmroku przy niedosta- pracy, osłabietecznym oświetleniu
nie wzroku
Rany oparzenioCzynniki chemicz- Płynna masa betono- we i uczuleniowa i dodatki do niej, we kończyn gór- 7
11. ne – drażniące
i uczulające
cement, wapno
nych, dolnych
i twarzy
Zbyt duże wymagania w stosunku do
możliwości pracownika, Choroby ogólObciążenie emonerwowość i pośpiech
noustrojowe,
cjonalne
3
12.
przy wykonywaniu za- choroby układu
(stres).
dań, praca w godzinach
nerwowego
nadliczbowych, konflikty
międzyludzkie
Nieodpowiednie
oświetlenie
10.
6
3
6
6
6
6
6
6
Organizacja stanowiska pracy zgodna z wymogami instrukcji stanowiskowej, przestrzeganie
przyjętych procedur, przestrzeganie właściwego zamocowania osłon ruchomych elementów
7
maszyn, stosowanie odpowiednio dobranych
ochron osobistych, stosowanie sprawnych
i właściwie dobranych elektronarzędzi i narzędzi ręcznych
6
1
Przestrzeganie norm transportu indywidualnego, tam, gdzie to możliwe, zastąpienie
transportu ręcznego transportem mechanicz- 3
nym, stosowanie rotacji pracowników podczas
transportu indywidualnego
6
3
Stosowanie sprzętu spełniającego odpowiednie wymagania techniczne, wyposażenie pra3
cowników i stosowanie przez nich ochronników
słuchu
6
1
Zachowanie szczególnej ostrożności podczas
wykonywania prac, odpowiednie oznakowanie
7
terenu budowy, omawianie zagrożeń podczas
szkoleń i odpraw
6
1
Stosowanie przez pracowników właściwie
dobranego obuwia i ubrania roboczego oraz
ochronnego, prawidłowa organizacja stanowiska pracy zgodna z wymaganiami instrukcji
stanowiskowej
1
6
3
Hermetyzacja procesu produkcji masy cementowej, stosowanie, w razie konieczności,
półmasek i okularów ochronnych
1
6
3
Stosowanie zabezpieczeń antyporażeniowych
i ich systematyczna kontrola, bieżąca kontrola
stanu izolacji przewodów doprowadzających prąd
oraz sprawdzanie stanu osprzętu elektrycznego, 3
stosowanie zasilania urządzeń napięciem bezpiecznym w miejscach zagrożenia porażeniem
elektrycznym – w tym lamp oświetleniowych
6
1
3
6
3
Stosowanie właściwie dobranych środków
ochrony osobistej, w tym m.in.: rękawic, okula- 3
rów ochronnych, półmasek, masek
6
3
Dostosowanie wymagań do możliwości psychofizycznych pracownika, przestrzeganie norm
dotyczących czasu pracy, doskonalenie metod
instruktażu i szkoleń, ustalenie jasnych zasad 3
wynagradzania, premiowania i kar regulaminowych, częste rozmowy kierownictwa zakładu
z pracownikami
6
3
Dostosowanie poziomu natężenia oświetlenia do rodzaju wykonywanej pracy zgodnie
z normami
54 małe
3
126 średnie
6
42 małe
Stosowanie rusztowań zgodnych z wymaganiami technicznymi i dokonywanie ich odbioru
przez nadzór, z potwierdzeniem tego faktu
zapisem w dzienniku budowy, systematyczna kontrola stanu technicznego rusztowań,
zachowanie szczególnej ostrożności, stosowanie odpowiednich zabezpieczeń otworów 7
konstrukcyjnych w czasie budowy, m.in. przez
barierki ochronne, w razie konieczności stosowanie sprzętu chroniącego przed upadkiem
z wysokości, stosowanie prawidłowo dobranych
drabin i zwyżek, nieużywanie drabin rozstawnych jako przystawnych
54 małe
6
3
18 b. małe
6
6
12
42 małe
7
108 średnie
6
Przenoszenie zbyt
Dolegliwości
dużych ciężarów lub ich bólowe, uszkoprzewożenie w transpor- dzenia stawów
cie ręcznym
lub kręgosłupa
Przemieszczające się
pojazdy transportowe
i budowlane
Pyły
(zapylenie)
6
Stosowanie przez pracownika właściwego
obuwia, utrzymywanie porządku na stanowisku
3
pracy i w jego otoczeniu, zachowanie szczególnej ostrożności
540 b. duże
Nieostrożne, nieumiejętne używanie narzędzi
ręcznych, elektronarzęObrażenia ciała,
dzi, urządzeń budow15 6
śmierć
lanych,
brak osłon w używanych
urządzeniach
Uderzenie przez
6. ruchome obiekty
8.
Śmierć, kalec15 6
two
9 10 11
540 b. duże
Hałas
6
108 średnie 108 średnie 540 b. duże 126 średnie 252 duże
5.
6
8
270 duże
Przemieszczające
się przedmioty,
ruchome elementy
maszyn i urządzeń
3. (uderzenie przedmiotem,
pochwycenie przez
ruchome elementy
maszyn)
Obciążenie fizyczne – dynamiczne
(przeciążenie
4.
układu kostno-stawowego)
7
252 duże 108 średnie
Różnica poziomów
2. (upadek na niższy
poziom)
Zły stan techniczny
rusztowań,
niezabezpieczone
otwory konstrukcyjne
budynku,
źle dobrane i nieodpowiednio używane
drabiny i zwyżki, nieostrożność
6
108 średnie
2
3
4
5
Powierzchnie,
Potłuczenia,
na których jest
Śliskie i nierówne
złamania
1. możliwy upadek powierzchnie w miejscu kończyn, zwich- 3
(upadek na tym
wykonywania prac
nięcia, urazy
samym poziomie)
wewnętrzne
18 b. małe
S* E* P* R*
1
Uwagi
o realizacji
S* E* P* R* zadań
Po korekcie
Środki profilaktyczne
18 b. małe
Przed korektą
18 b. małe
Możliwe skutki
zagrożenia
54 małe
Możliwe źródła zagrożeń
54 małe
Zagrożenie
54 małe
Lp.
* S – skutki, E – ekspozycja P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
95
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA SPRZĄTACZKI BIUROWEJ WEDŁUG PN-N 18002:2000
Lp.
Zagrożenie
Przed
korektą
Możliwe skutki
zagrożenia
Możliwe źródła
zagrożeń
Środki profilaktyczne
C* P* R*
1
2
3
5
6
7
Potłuczenia, złamania kończyn,
zwichnięcia, ura- S
zy wewnętrzne
S
Stosowanie przez pracownika właściwego
S obuwia o podeszwie antypoślizgowej, zacho- S
wanie szczególnej ostrożności
M
M
Wykonywanie prac
Różnica poziomów stojąc na wadliwej
2. (upadek na niższy drabinie rozstawnej Śmierć, kalectwo D
poziom)
lub na parapecie
okna
D
Używanie sprawnych technicznie drabin,
mających zabezpieczenie przed poślizgiem
i rozsunięciem się ramion, wykonywanie prac
D na wysokości powyżej 1,5 m przy asekuracji D
drugiej osoby, przestrzeganie zaleceń nie
pozwalających czyścić okien przy staniu na
parapetach
M
S
3.
chaOgraniczone prze- Nieostrożność,
otycznie ustawione Potłuczenia, urastrzenie
meble w trakcie
S
(uderzenie
zataraso- zy wewnętrzne
o przedmioty) sprzątania,
wane przejścia
S
S
Zachowanie szczególnej ostrożności, dbanie
o racjonalne ustawienie sprzętu i mebli
M
w czasie sprzątania
M
M
4.
Czynniki chemicz- Rozpuszczalniki, de- Zatrucia, uczune – drażniące tergenty, inne środki lenia, oparzenia
i żrące
czyszczące
chemiczne
D
S
D
Zachowanie procedur dotyczących pakowania, oznakowania i używania niebezpiecznych substancji, stosowanie gumowych
rękawic ochronnych, prawidłowe wyposażenie apteczki pierwszej pomocy
S
M
M
Urządzenia służące Rozdrażnienie,
do czyszczenia
koncentrapomieszczeń – odku- brak
cji, nerwice
rzacze
S
S
S
Stosowanie sprawnych technicznie urządzeń,
okresowa zmiana rodzaju wykonywanych
M
zajęć
M
M
M
M
M
Powierzchnie, na
których jest możli- Śliskie i mokre po1.
wy upadek
wierzchnie w miejscu
(upadek na tym
wykonywania prac
samym poziomie)
5.
Hałas
6.
Czynniki biologiczne – mikroorganizmy, m.in.
roztocza
7.
elektryczPrąd elektryczny Urządzenia
ne pod napięciem,
(porażenie prąsprzęt używany
dem)
w trakcie sprzątania
Obciążenie fizyczne – dynamiczne
8.
(przeciążenie
układu kostno-stawowego)
9.
Ruch powietrza
–przeciągi
4
Uwagi
o realizacji
C* P* R*
zadań
Po korekcie
Przestrzeganie przyjętych procedur, czyszczenie pomieszczenia w ten sposób, by nie
powodować nadmiernego roznoszenia się
kurzu,
opróżnianie w porę pojemnika z kurzem
umieszczonego w odkurzaczu, stosowanie
rękawic ochronnych, a w razie potrzeby
–półmaski
9
10 11
Choroby układu
oddechowego,
choroby skóry
S
S
S
Śmierć
D
S
D
Nieużywanie wilgotnych ścierek do czyszczenia urządzeń będących lub mogących być
pod napięciem (komputery, gniazda wtyko- S
we, wyłączniki oświetleniowe itp.)
M
M
Dolegliwości
bólowe, uszkodzenia stawów
lub kręgosłupa,
wystąpienie
przepukliny
D
S
Przy przesuwaniu mebli lub przenoszeniu
korzystanie z pomocy drugiej osoby, S
D ciężarów
przestrzeganie norm transportu indywidualnego
M
M
Przeziębienia,
Jednoczesne otwie- choroby układu
ranie okien i drzwi
oddechowego S
pomieszczeń
i choroby reumatyczne
S
Dbanie o to, by w czasie pracy nie tworzyć
S przeciągów – szczególnie w okresie chłodów M
i zimą
M
M
S
Dostosowanie wymagań do możliwości
psychofizycznych pracownika, przestrzeganie
norm dotyczących czasu pracy, doskonaleS
nie metod instruktażu i szkoleń, ustalenie M
jasnych zasad wynagradzania, premiowania
i kar regulaminowych, częste rozmowy kierownictwa zakładu z pracownikami
M
M
Kurz, brud
Przesuwanie zbyt
ciężkich mebli lub
przenoszenie zbyt
dużych ciężarów
Zbyt duże wymagania w stosunku do
pracow- Choroby ogólObciążenie emo- możliwości
nika, nerwowość
noustrojowe,
10.
cjonalne
i pośpiech przy
choroby układu
(stres)
wykonywaniu zadań,
nerwowego
konflikty międzyludzkie
* C – ciężkość, P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
96
8
S
12
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA SPRZĄTACZKI BIUROWEJ WEDŁUG METODY
Powierzchnie,
Potłuczenia,
na których jest
Śliskie i mokre pozłamania
możliwy
upadek
1.
w miejscu kończyn, zwich- 3
(upadek na tym wierzchnie
wykonywania prac
nięcia, urazy
samym poziowewnętrzne
mie)
6
6
Używanie sprawnych technicznie drabin,
mających zabezpieczenie przed poślizgiem
i rozsunięciem się ramion, wykonywanie
prac na wysokości powyżej 1,5 m przy
7
asekuracji drugiej osoby, przestrzeganie
zaleceń nie pozwalających czyścić okien
przy staniu na parapetach
Zachowanie szczególnej ostrożności, dbanie
o racjonalne ustawienie sprzętu i mebli
3
w czasie sprzątania
Zachowanie procedur dotyczących pakowania, oznakowania i używania niebezpiecznych substancji, stosowanie gumowych
3
rękawic ochronnych, prawidłowe wyposażenie apteczki pierwszej pomocy
Stosowanie sprawnych technicznie urządzeń, okresowa zmiana rodzaju wykonywa- 3
nych zajęć
6
3
Przestrzeganie przyjętych procedur, czyszczenie pomieszczenia w ten sposób, by nie
powodować nadmiernego roznoszenia się
kurzu,
3
opróżnianie w porę pojemnika z kurzem
umieszczonego w odkurzaczu, stosowanie
rękawic ochronnych, a w razie potrzeby
–półmaski
15 6
3
2.
3.
Nieostrożność, chaotycznie ustawione
meble w trakcie sprzątania, zatarasowane
przejścia
Potłuczenia,
urazy wewnętrzne
4.
Czynniki cheRozpuszczalniki,
miczne – draż- detergenty, inne środki
niące i żrące
czyszczące
Zatrucia,
uczulenia,
oparzenia
chemiczne
5.
Hałas
7
6
6
3
7
6
6
Urządzenia służące do Rozdrażnienie,
czyszczenia pomiesz- brak koncen- 7
czeń – odkurzacze
tracji, nerwice
6
3
6.
Czynniki biologiczne – mikroorganizmy, m.in.
roztocza
7.
elektryczPrąd elektryczny Urządzenia
ne pod napięciem,
(porażenie
sprzęt używany w trakprądem)
cie sprzątania
6
6
252 duże
Korzystanie z pomocy drugiej osoby przy
przesuwaniu mebli lub przenoszeniu
ciężarów, przestrzeganie norm transportu
indywidualnego
Ruch powietrza
9.
– przeciągi
Jednoczesne otwieranie okien i drzwi
pomieszczeń
Przeziębienia,
choroby układu
oddechowego 3
i choroby reumatyczne
6
6
Dbanie o to, by w czasie pracy nie tworzyć
przeciągów – szczególnie w okresie chłodów 1
i zimą
Dostosowanie wymagań do możliwości psychofizycznych pracownika, przestrzeganie
norm dotyczących czasu pracy, doskonalenie metod instruktażu i szkoleń, ustalenie 3
jasnych zasad wynagradzania, premiowania
i kar regulaminowych, częste rozmowy
kierownictwa zakładu z pracownikami
10.
Obciążenie
emocjonalne
(stres)
Zbyt duże wymagania
w stosunku do moż- Choroby ogólliwości pracownika,
noustrojowe, 3
nerwowość i pośpiech choroby
układu
przy wykonywaniu
nerwowego
zadań, konflikty międzyludzkie
6
6
3
6
1
6
3
6
1
6
1
7
6
1
42 małe
Dolegliwości
bólowe, uszkodzenia stawów
lub kręgosłupa, 7
wystąpienie
przepukliny
6
3
6
3
54 małe
Przesuwanie zbyt
ciężkich mebli lub
przenoszenie zbyt
dużych ciężarów
3
6
3
18 b. małe
Obciążenie
fizyczne – dynamiczne
8.
(przeciążenie
układu kostno-stawowego)
Śmierć
6
12
6
3
54 małe
270 duże
Nieużywanie wilgotnych ścierek do czyszczenia urządzeń będących lub mogących
być pod napięciem (komputery, gniazda
wtykowe, wyłączniki oświetleniowe itp.)
108 średnie
Choroby układu oddechowego, choroby 7
skóry
108 średnie
Kurz, brud
9 10 11
Stosowanie przez pracownika właściwego
obuwia o podeszwie antypoślizgowej, zacho- 3
wanie szczególnej ostrożności
Różnica pozioWykonywanie prac
mów
stojąc na wadliwej dra- Śmierć, kalec- 15 6
(upadek na
binie rozstawnej lub
two
niższy poziom)
na parapecie okna
Ograniczone
przestrzenie
(uderzenie
o przedmioty)
8
108 średnie
7
540 b. duże
6
126 średnie
5
252 duże
4
126 średnie
3
126 średnie
2
54 małe
S* E* P* R*
1
Uwagi
o realizacji
S* E* P* R* zadań
Po korekcie
Środki profilaktyczne
126 średnie
Przed korektą
18 b. małe
Możliwe skutki
zagrożenia
54 małe
Możliwe źródła zagrożeń
18 b. małe
Zagrożenie
18 b. małe
Lp.
RISK SCORE
* S – skutki, E – ekspozycja P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
97
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA BLACHARZA-LAKIERNIKA SAMOCHODOWEGO WEDŁUG PN-N 18002:2000
Lp.
Zagrożenie
(zdarzenie)
Przed
korektą
Możliwe skutki
zagrożenia
Możliwe źródła
zagrożeń
C* P* R*
1
1.
2
3
4
Powierzchnie, na
Potłuczenia,
których jest możliwy
Śliskie i nierówne
kończyn,
upadek
powierzchnie w miejscu złamania
zwichnięcia,
urazy
(upadek na tym
wykonywania prac
wewnętrzne
samym poziomie)
2.
Różnica poziomów
(upadek na niższy
poziom)
3.
Przemieszczające się
urządzenia, maszyny
i inne obiekty
(uderzenie przez
ruchome obiekty)
złamaWpadnięcie do kanału Potłuczenia,
nia kończyn, urazy
naprawczego
wewnętrzne
Przemieszczanie się
pojazdów na terenie
warsztatu
Urazy, kalectwo
Przemieszczające się
Narzędzia ręczne,
narzędzia, wyroby, obrabiane
przedmioty, Złamania kończyn,
materiały
i
inne
4.
demontowane lub
potłuczenia, skaleprzedmioty
elementy
czenia
(uderzenie przedmio- montowane
samochodu
tami)
Maszyny i urządzenia
stosowane w zakładzie,
narzędzia ręczne i elektronarzędzia
Choroby narządu
słuchu i układu
mięśniowo-kostnego
5.
Hałas i wibracje
6.
Prąd elektryczny
(porażenie prądem)
Przetarte przewody
elektryczne, uszkodzony osprzęt (gniazdka,
Śmierć, kalectwo
wtyczki), przebicie
elektryczne do obudowy
urządzeń
7.
Pożar i wybuch
Nieostrożne obchodzenie się z materiałami
łatwo palnymi i wybuchowymi,
gromadzenie i przechowywanie na stanowisku Rany oparzeniowe
większych ilości farb,
lakierów i rozpuszczalników niż wynika to z potrzeb technologicznych,
niesprawna wentylacja
8.
Nadmierny wysiłek
fizyczny
Podnoszenie i przenoszenie zbyt dużych
ciężarów
Szkodliwe substancje Opary farb i lakierów,
– trujące, spaliny, benzyna, olej
9. chemiczne
uczulające, drażnapędowy, smary
niące
Wystąpienie
przepukliny, uszkodzenie układu
kostno-stawowego
5
6
7
8
9
10 11
S
M
M
S
S
S
Stosowanie przez pracownika właściwego obuwia,
zapewnienie porządku na stanowisku pracy i przejściach, usuwanie z podłoża wszelkich plam i zanieczyszczeń, omawianie zagadnień bezpieczeństwa
podczas odpraw codziennych
S
S
S
Stosowanie przez pracownika odpowiedniego obuwia i przestrzeganie ogólnych zasad bezpieczeństwa, zapewnienie prawidłowych zejść do kanału
naprawczego oraz odpowiedniego przykrycia tego
kanału, właściwe oświetlenie
S
M
M
D
M
S
Zachowanie szczególnej ostrożności, maksymalne ograniczenie prędkości przemieszczanych
pojazdów
S
M
M
S
D
Używanie sprawnych technicznie narzędzi ręcznych,
dokładne mocowanie obrabianych przedmiotów zarówno podczas obróbki ręcznej, jak i mechanicznej,
stosowanie właściwie dobranych ochron osobistych
ochrony twarzy), stosowanie właściwego, S
D (okulary,
dobrze upiętego ubrania roboczego i nakrycia
głowy, kontrola sprawności działania zabezpieczeń,
w tym osłon mechanicznych, stosowanie obuwia
chroniącego przed skutkami uderzeń
M
M
S
S
S
Posadowienie maszyn i urządzeń zgodnie z dokumentacją,
stosowanie tylko w pełni sprawnych technicznie
maszyn, urządzeń i elektronarzędzi, w razie konieczności używanie ochronników słuchu
M
M
M
S
Okresowe sprawdzanie skuteczności ochrony przeciwporażeniowej, bieżąca kontrola stanu instalacji
stosowanie zabezpieczeń różnicowo- M
D elektrycznej,
-prądowych i ich systematyczny przegląd,
stosowanie bezpiecznego, przenośnego oświetlenia
o napięciu 24 V
M
M
S
Przestrzeganie procedur w czasie transportu
i magazynowania substancji łatwo palnych i wybuchowych,
gromadzenie na stanowisku tylko niezbędnych
ilości
materiałów
(farb,
lakierów, rozpuszczalników), D
D wyposażenie wydzielonego
stanowiska lakierniczego w sprawną wentylację oraz odciągi miejscowe,
wyposażenie obiektu we właściwy sprzęt ppoż.,
znajomość zasad postępowania w czasie zaistnienia pożaru lub wybuchu
M
S
S
S
Przestrzeganie norm obowiązujących podczas
transportu indywidualnego, przeprowadzanie
terminowo wymaganych lekarskich badań profilaktycznych, stosowanie sprzętu pomocniczego oraz
przestrzeganie podstawowych zasad ergonomii
S
M
M
S
Przechowywanie na stanowisku lakierniczym tylko
niezbędnych ilości materiałów,
unikanie załączania silnika w zamkniętym pomieszD
czeniu, a w razie konieczności odprowadzanie
S
spalin na zewnątrz, stosowanie środków ochrony indywidualnej (półmaski, maski, rękawice ochronne)
M
M
S
D
D
Przystosowanie stanowiska do wymogów ergonomii
(stosowanie podnośnika, podestów roboczych,
urządzeń pomocniczych), stosowanie przerw w pracy i dokonywanie czasowych zmian wykonywanych
czynności, stosowanie nakolanników
S
S
S
S
S
S
Stosowanie ochron osobistych podczas obróbki
mechanicznej oraz procesów spawania, wykonywanie prac w ubraniu kompletnym, czystym i nieuszkodzonym, zachowanie szczególnej ostrożności
M
M
M
S
M
M
S
M
M
D
D
S
Śmiertelne zatrucie, choroby układu D
oddechowego,
alergie
Obciążenie fizyczne
– statyczne
10. (praca
w wymuszonej
Montaż i demontaż
elementów pojazdu
Zwyrodnienia
kostno-stawowe
pozycji ciała)
Wysoka temperatura,
materiały, źró- Odpryski metali, pło11. gorące
dło otwartego ognia mień palnika, rozgrzane Rany oparzeniowe
(oparzenia)
elementy silnika
Przemieszczające się
maszyny, urządzenia Pojazd lub element tego
12.
i inne obiekty
Śmierć, kalectwo
pojazdu
(przygniecenie ciała
ciężkim obiektem)
Nieodpowiednie
oświetlenie
13. (przeciążenie
narządu wzroku)
Źle dobrane punkty
świetlne
Osłabienie wzroku,
bóle oczu, łzawienie
* C – ciężkość, P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
98
Uwagi
o realizacji
C* P* R* zadań
Po korekcie
Środki profilaktyczne
D
S
D
Zachowanie szczególnej uwagi i ostrożności
podczas podnoszenia i opuszczania pojazdu na
podnośniku (właściwe posadowienie pojazdu,
unikanie przebywania pod pojazdem w czasie jego
przemieszczania), korzystanie z pomocy współpracowników i urządzeń pomocniczych w trakcie
przesuwania elementów pojazdu
S
S
S
Stosowanie prawidłowo dobranego oświetlenia
miejscowego zgodnego z normami oprócz oświetlenia ogólnego
12
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA BLACHARZA-LAKIERNIKA SAMOCHODOWEGO WEDŁUG METODY PHA
6.
Przetarte przewody
elektryczne, uszkodzoPrąd elektryczny
ny osprzęt (gniazdka,
Śmierć, kalectwo
(porażenie prądem)
wtyczki), przebicie
elektryczne do obudowy
urządzeń
7.
Pożar i wybuch
Nieostrożne obchodzenie się z materiałami
łatwo palnymi i wybuchowymi,
gromadzenie i przechowywanie na stanowisku Rany oparzeniowe
większych ilości farb,
lakierów i rozpuszczalników niż wynika to z potrzeb technologicznych,
niesprawna wentylacja
8.
Nadmierny wysiłek
fizyczny
Podnoszenie i przenoszenie zbyt dużych
ciężarów
Szkodliwe substancje Opary farb i lakierów,
– trujące, spaliny, benzyna, olej
9. chemiczne
uczulające, drażnapędowy, smary
niące
Wystąpienie
przepukliny, uszkodzenie układu
kostno-stawowego
4
5
3
Śmiertelne zatrucie, choroby układu 4
oddechowego,
alergie
3
3
3
3
Obciążenie fizyczne
– statyczne
10. (praca
w wymuszonej
Montaż i demontaż
elementów pojazdu
Zwyrodnienia
kostno-stawowe
3
4
3
3
3
1
3
Okresowe sprawdzanie skuteczności ochrony przeciwporażeniowej, bieżąca kontrola stanu instalacji
elektrycznej, stosowanie zabezpieczeń różnicowo- 2
-prądowych i ich systematyczny przegląd,
stosowanie bezpiecznego, przenośnego oświetlenia
o napięciu 24 V
1
Przestrzeganie procedur w czasie transportu
i magazynowania substancji łatwo palnych i wybuchowych,
gromadzenie na stanowisku tylko niezbędnych
ilości materiałów (farb, lakierów, rozpuszczalników), 4
wyposażenie wydzielonego stanowiska lakierniczego w sprawną wentylację oraz odciągi miejscowe,
wyposażenie obiektu we właściwy sprzęt ppoż.,
znajomość zasad postępowania w czasie zaistnienia pożaru lub wybuchu
1
Przestrzeganie norm obowiązujących podczas
transportu indywidualnego, przeprowadzanie
terminowo wymaganych lekarskich badań profilaktycznych, stosowanie sprzętu pomocniczego oraz
przestrzeganie podstawowych zasad ergonomii
2
1
Przechowywanie na stanowisku lakierniczym tylko
niezbędnych ilości materiałów,
unikanie załączania silnika w zamkniętym pomieszczeniu, a w razie konieczności odprowadzanie
2
spalin na zewnątrz, stosowanie środków ochrony indywidualnej (półmaski, maski, rękawice ochronne)
1
Przystosowanie stanowiska do wymogów ergonomii
(stosowanie podnośnika, podestów roboczych,
urządzeń pomocniczych), stosowanie przerw w pracy i dokonywanie czasowych zmian wykonywanych
czynności, stosowanie nakolanników
1
2
Stosowanie ochron osobistych podczas obróbki
mechanicznej oraz procesów spawania, wykonywanie prac w ubraniu kompletnym, czystym i nieuszkodzonym, zachowanie szczególnej ostrożności
2
1
Zachowanie szczególnej uwagi i ostrożności
podczas podnoszenia i opuszczania pojazdu na
podnośniku (właściwe posadowienie pojazdu,
unikanie przebywania pod pojazdem w czasie jego
przemieszczania), korzystanie z pomocy współpracowników i urządzeń pomocniczych w trakcie
przesuwania elementów pojazdu
3
1
Stosowanie prawidłowo dobranego oświetlenia
miejscowego zgodnego z normami oprócz oświetlenia ogólnego
1
2
pozycji ciała)
11.
Wysoka temperatura,
gorące materiały,
Odpryski metali, płoźródło otwartego mień palnika, rozgrzane Rany oparzeniowe
ognia
elementy silnika
(oparzenia)
Przemieszczające się
maszyny, urządzenia Pojazd lub element tego
12.
i inne obiekty
Śmierć, kalectwo
pojazdu
(przygniecenie ciała
ciężkim obiektem)
Nieodpowiednie
oświetlenie
13. (przeciążenie
narzą-
Źle dobrane punkty
świetlne
du wzroku)
Osłabienie wzroku,
bóle oczu, łzawienie
5
3
2
3
Posadowienie maszyn i urządzenia zgodnie z dokumentacją,
stosowanie tylko w pełni sprawnych technicznie
maszyn, urządzeń i elektronarzędzi, w razie konieczności używanie ochronników słuchu
3M
Używanie sprawnych technicznie narzędzi ręcznych,
dokładne mocowanie obrabianych przedmiotów zarówno podczas obróbki ręcznej, jak i mechanicznej,
stosowanie właściwie dobranych ochron osobistych
(okulary, ochrony twarzy), stosowanie właściwego, 1
dobrze upiętego ubrania roboczego i nakrycia
głowy, kontrola sprawności działania zabezpieczeń,
w tym osłon mechanicznych, stosowanie obuwia
chroniącego przed skutkami uderzeń
3M
1
2M
2
3M
Zachowanie szczególnej ostrożności, maksymalne ograniczenie prędkości przemieszczanych
pojazdów
3M
3
9S
3
3
2M
Choroby narządu
słuchu i układu
mięśniowo-kostnego
1
4S
Maszyny i urządzenia
stosowane w zakładzie,
narzędzia ręczne i elektronarzędzia
4
Stosowanie przez pracownika odpowiedniego obuwia i przestrzeganie ogólnych zasad bezpieczeństwa, zapewnienie prawidłowych zejść do kanału
naprawczego oraz odpowiedniego przykrycia tego
kanału, właściwe oświetlenie
2M
Hałas i wibracje
3
10 11
2M
5.
2
9S
Przemieszczające się
Narzędzia ręczne,
narzędzia, wyroby, obrabiane
przedmioty, Złamania kończyn,
materiały
i
inne
4.
demontowane lub
potłuczenia, skaleprzedmioty
elementy
czenia
(uderzenie przedmio- montowane
samochodu
tami)
4
3
12 D
Urazy, kalectwo
3
1
9S
Przemieszczanie się
pojazdów na terenie
warsztatu
3
9
12 D
Przemieszczające się
urządzenia, maszyny
i inne obiekty
(uderzenie przez
ruchome obiekty)
3
8
Stosowanie przez pracownika właściwego obuwia,
zapewnienie porządku na stanowisku pracy i przejściach, usuwanie z podłoża wszelkich plam i zanieczyszczeń, omawianie zagadnień bezpieczeństwa
podczas odpraw codziennych
15 D
3.
złamaWpadnięcie do kanału Potłuczenia,
nia kończyn, urazy
naprawczego
wewnętrzne
3
7
9S
Różnica poziomów
(upadek na niższy
poziom)
6
12 D
2.
5
12 D
4
9S
3
15 D
1.
2
Powierzchnie, na
Potłuczenia,
których jest możliwy
Śliskie i nierówne
kończyn,
upadek
powierzchnie w miejscu złamania
zwichnięcia,
urazy
(upadek na tym
wykonywania prac
wewnętrzne
samym poziomie)
6S
1
8S
S* P* R*
Uwagi
o realizacji
S* P* R* zadań
2M
Środki profilaktyczne
Po korekcie
2M
Przed
korektą
Możliwe skutki zagrożenia
3M
Możliwe źródła
zagrożenia
2M
Lp.
Zagrożenie
(zdarzenie)
* S – skutki, P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
99
12
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA PRZEDSTAWICIELA HANDLOWEGO WEDŁUG PN-N 18002:2000
Lp.
Zagrożenie
Możliwe źródła
zagrożeń
Możliwe skutki
zagrożenia
Przed
redukcją
C* P* R*
1
2
Powierzchnie, na
których jest możliwy upadek
1.
(upadek na tym
samym poziomie)
Różnica poziomów
2. (upadek na niższy
poziom)
3
4
Śliskie lub nierówne
Potłuczenia,
podłogi wewnątrz buzłamania
dynku lub powierzch- kończyn, urazy
nie na zewnątrz
wewnętrzne,
i w miejscu dojścia
wstrząśnienie
do klienta
mózgu
Złamania kończyn,
Przemieszczanie się
uszkodzenia
po schodach
kręgosłupa, potłuczenia, urazy
Zatarasowane przejścia, źle ustawione
Potłuczenia
stoły i sprzęt itp. wewnątrz pomieszczeń
5
6
7
S
S
Utrzymywanie porządku w pomieszczeniu
i na drogach komunikacji wewnętrznej, sto- S
S sowanie
odpowiedniego obuwia, zachowanie
szczególnej ostrożności
M
M
S
S
Stosowanie przez pracownika odpowiedniego obuwia, zachowanie ostrożności
przy wchodzeniu i schodzeniu ze schodów,
stosowanie zabezpieczeń antypoślizgowych
na schodach zewnętrznych
S
M
M
D
Dbanie o porządek, właściwa organizacja
S poszczególnych stanowisk w pomieszczeniu, M
zachowanie ostrożności
S
M
D
Stosowanie przerw w pracy, okresowa zmiana rodzaju zajęć, ergonomiczne stanowisko
D pracy
biurowej zgodne z przepisami, ergonomicznie urządzone wnętrze samochodu
S
S
S
S
S
S
S
M
M
S
Ograniczone przestrzenie (uderzeM
nie się o nieruchome przedmioty)
Obciążenie fizyczne – statyczne
Długotrwała praca Bóle mięśniowe,
(przeciążenie
przy komputerze,
zwyrodnienia
S
4.
narządu ruchu
długotrwałe prowakręgosłupa
wskutek wymuszodzenie pojazdu
i stawów
nej pozycji ciała)
Zbyt intensywna praNieodpowiednie ca przy komputerze, Osłabienie wzrooświetlenie
złe oświetlenie,
ku, bóle oczu,
S
5.
(przeciążenie
wielogodzinne
łzawienie
narządu wzroku) prowadzenie samochodu
3.
Przetarte przewody
Prąd elektryczny zasilające urządze(porażenie prą- nia elektryczne, prze6.
dem elektrycznym) bicie elektryczne do
obudowy urządzenia
7.
8.
9.
Pożar
Hałas
Śmierć
D
Duże ilości dokumentów, zwarcie
instalacji elektrycznej, nieostrożne
Śmierć, popa- D
obchodzenie się
rzenia
z otwartym ogniem,
niesprawna instalacja w samochodzie
Urządzenia zainstalowane w biurze,
odgłosy dochodzące Napięcie nerwoz zewnątrz, hałas
zmęczenie S
spowodowany przez we,
psychiczne
silnik własnego
samochodu i inne
pojazdy w trakcie
podróży służbowej
Obawa przed nie- Nerwice, bezsenObciążenie emo- zadowoleniem
kiecjonalne
ność, choroby S
rownictwa zakładu, serca
(stres)
i układu
negocjacje i utarczki pokarmowego
z klientami
Ruchome i stałe
obiekty
10. (wypadek komunikacyjny)
Podróż służbowa samochodem, podróż
środkami komunikacji miejskiej, przechodzenie przez jezdnię
Śmierć,
kalectwo,
urazy
Kontakty służbowe
z wieloma osoba- Choroby układu
mi, narażenie na
oddechowego,
11.
zmienne warunki
przeziębienia
atmosferyczne
Temperatura
Niewłaściwe
przekraczająca
warunki mikroPrzeziębienia
zakres ustalony dla lub
klimatyczne
przegrzania,
komfortu
cieplnego,
12.
w pomieszczeniu
choroby układu
nieodpowiednia
pracy biurowej lub wilgotność, zła wen- oddechowego
w samochodzie
tylacja
Czynniki biologiczne – wirusy
chorobowe
* C – ciężkość, P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
100
Uwagi
o realizacji
C* P* R* zadań
Po redukcji
Środki profilaktyczne
D
D
S
D
8
Przestrzeganie instrukcji stanowiskowej
dotyczącej m.in. ustawienia monitora, właściwego oświetlenia itd., stosowanie przerw
w pracy, czasowa zmiana rodzaju zajęć,
stosowanie odpowiednich przerw w trakcie
długotrwałego prowadzenia pojazdu
Bieżąca kontrola stanu izolacji przewodów,
stosowanie właściwej ochrony przeciwporażeniowej w zakładzie (m.in. wyłączników
różnicowo-prądowych), okresowa kontrola
instalacji elektrycznej, przestrzeganie
przepisów dotyczących obsługi urządzeń
elektrycznych
Przestrzeganie instrukcji ppoż., właściwe
zabezpieczenie w sprzęt przeciwpożarowy
– zgodnie z przepisami, dbanie o systematyczne przeglądy samochodu i sprawność
instalacji elektrycznej
9
10 11
S
D
S
M
M
S
Dążenie, by nie kumulowała się praca
wszystkich „głośnych” urządzeń,
ograniczenie hałasu – gdy to konieczne – doS chodzącego z ulicy, dbanie o to, by natężenie M
hałasu w środowisku pracy biurowej było
zgodne z normami, dbanie o to, by używany
samochód był sprawny technicznie
M
M
M
M
M
S
S
Zapewnienie przez kierownictwo właściwej
atmosfery w pracy, częste życzliwe rozmowy
pomiędzy przełożonymi i podwładnymi,
S
S
zapewnienie przerw w pracy i właściwego
wypoczynku, zgodnie z K.p.,
spotkania integracyjne
Przestrzeganie przepisów o ruchu drogowym,
zachowanie szczególnej ostrożności, zachowanie ograniczonego zaufania do innych
D
D
użytkowników drogi,
dbanie o właściwy stan techniczny używanego samochodu
D
S
S
S
Poddawanie się szczepieniom ochronnym,
przestrzeganie badań profilaktycznych, sto- S
S sowanie
ubioru odpowiedniego do warunków
pogodowych
M
M
S
Dostosowanie mikroklimatu do subiektywnego odczucia komfortu cieplnego, zależnego
nie tylko od temperatury i wilgotności, ale
S i od sposobu ubierania się i cech osobowych S
pracowników, zapewnienie właściwej temperatury i wentylacji w samochodzie w czasie
podróży
M
M
S
12
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA PRZEDSTAWICIELA HANDLOWEGO WEDŁUG METODY
S* E* P* R*
4
6
Potłuczenia
1
6
6
Dbanie o porządek, właściwa organizacja
poszczególnych stanowisk w pomieszczeniu,
zachowanie ostrożności
Obciążenie fizyczne – statyczne
Bóle mięśniowe,
(przeciążenie
Długotrwała praca przy
zwyrodnienia
4. narządu ruchu komputerze, długotrwa7
kręgosłupa
wskutek wymu- łe prowadzenie pojazdu
i stawów
szonej pozycji
ciała)
6
6
Stosowanie przerw w pracy, okresowa zmiana
rodzaju zajęć, ergonomiczne stanowisko pracy
3
biurowej, zgodne z przepisami, ergonomicznie
urządzone wnętrze samochodu
Przestrzeganie instrukcji stanowiskowej dotyczącej m.in. ustawienia monitora, właściwego
oświetlenia itd., stosowanie przerw w pracy,
czasowa zmiana rodzaju zajęć, stosowanie
odpowiednich przerw w trakcie długotrwałego
prowadzenia pojazdu
8.
15 6
Pożar
Duże ilości dokumentów, zwarcie instalacji
elektrycznej, nieostrożne obchodzenie się
z otwartym ogniem,
niesprawna instalacja
w samochodzie
Hałas
Urządzenia zainstalowane w biurze, odgłosy
dochodzące z zewnątrz, Napięcie nerwohałas spowodowany
we, zmęczenie
3
przez silnik własnego
psychiczne
samochodu i inne pojazdy w trakcie podróży
służbowej
Śmierć, popa15 6
rzenia
Nerwice,
Obawa przed niezadoObciążenie emobezsenność,
woleniem kierownictwa
9.
cjonalne
choroby serca
zakładu, negocjacje
(stres)
i układu pokari utarczki z klientami
mowego
3
6
6
Podróż służbowa
Ruchome i stałe
samochodem, podróż Śmierć, kalecobiekty
środkami komunikacji
two,
15 6
10. (wypadek komunimiejskiej, przechodzenie
urazy
kacyjny)
przez jezdnię
Czynniki biolo11. giczne – wirusy
chorobowe
Kontakty służbowe
Choroby układu
z wieloma osobami,
oddechowego, 3
narażenie na zmienne
przeziębienia
warunki atmosferyczne
Niewłaściwe
warunki mikroklimatyczne
12.
w pomieszczeniu
pracy biurowej lub
w samochodzie
Temperatura przekraPrzeziębienia
czająca zakres ustalony
lub przegrzania,
dla komfortu cieplnego,
3
choroby układu
nieodpowiednia wilgotoddechowego
ność, zła wentylacja
6
6
3
3
3
6
3
3
6
3
Bieżąca kontrola stanu izolacji przewodów,
stosowanie właściwej ochrony przeciwporażeniowej w zakładzie (m.in. wyłączników
3
różnicowo-prądowych), okresowa kontrola instalacji elektrycznej, przestrzeganie przepisów
dotyczących obsługi urządzeń elektrycznych
6
1
Przestrzeganie instrukcji ppoż., właściwe
zabezpieczenie w sprzęt przeciwpożarowy
– zgodnie z przepisami, dbanie o systematycz- 3
ne przeglądy samochodu i sprawność instalacji
elektrycznej
6
1
3
6
3
6
3
6
3
3
6
3
Dostosowanie mikroklimatu do subiektywnego
odczucia komfortu cieplnego, zależnego nie
tylko od temperatury i wilgotności, ale i od
3
sposobu ubierania się i cech osobowych pracowników, zapewnienie właściwej temperatury
i wentylacji w samochodzie w czasie podróży
6
3
108 średnie
7.
Śmierć
6
6
Dążenie, by nie kumulowała się praca wszystkich „głośnych” urządzeń,
ograniczenie hałasu – gdy to konieczne – dochodzącego z ulicy, dbanie o to, by natężenie
hałasu w środowisku pracy biurowej było
zgodne z normami, dbanie o to, by używany
samochód był sprawny technicznie
108 średnie
Przetarte przewody
Prąd elektryczny
zasilające urządzenia
(porażenie prą6.
elektryczne, przebicie
dem elektryczelektryczne do obudowy
nym)
urządzenia
6
1
Zapewnienie przez kierownictwo właściwej
atmosfery w pracy, częste życzliwe rozmowy
pomiędzy przełożonymi i podwładnymi, zapew3
nienie przerw w pracy i właściwego wypoczynku, zgodnie z K.p.,
spotkania integracyjne
6
540 b. duże
Zbyt intensywna praca
przy komputerze, złe Osłabienie wzrooświetlenie,
ku, bóle oczu, 7
wielogodzinne prowałzawienie
dzenie samochodu
3
Przestrzeganie przepisów o ruchu drogowym, zachowanie szczególnej ostrożności,
zachowanie ograniczonego zaufania do innych
7
użytkowników drogi,
dbanie o właściwy stan techniczny używanego
samochodu
6
108 średnie
Nieodpowiednie
oświetlenie
5.
(przeciążenie
narządu wzroku)
Zatarasowane przejścia,
źle ustawione stoły
i sprzęt itp. wewnątrz
pomieszczeń
6
6
6
6
108 średnie
3.
Ograniczone
przestrzenie
(uderzenie się
o nieruchome
przedmioty)
3
54 małe
6
126 średnie
6
54 małe
3
Stosowanie przez pracownika odpowiedniego
obuwia, zachowanie ostrożności przy wchodzeniu i schodzeniu ze schodów, stosowanie
zabezpieczeń antypoślizgowych na schodach
zewnętrznych
3
54 małe
Złamania
kończyn,
uszkodzenia
kręgosłupa,
potłuczenia,
urazy
Różnica poziomów
Przemieszczanie się po
2.
(upadek na niższy
schodach
poziom)
6
270 duże
Utrzymywanie porządku w pomieszczeniu i na
drogach komunikacji wewnętrznej, stosowanie
3
odpowiedniego obuwia, zachowanie szczególnej ostrożności
12
270 duże
108 średnie
6
9 10 11
108 średnie
3
8
36 małe
7
252 duże
6
252 duże
Potłuczenia,
Powierzchnie,
Śliskie lub nierówne
złamania
na których jest
podłogi wewnątrz bukończyn, urazy
1. możliwy upadek dynku lub powierzchnie
wewnętrzne,
(upadek na tym na zewnątrz i w miejscu
wstrząśnienie
samym poziomie)
dojścia do klienta
mózgu
5
Poddawanie się szczepieniom ochronnym,
Przestrzeganie badań profilaktycznych, stosowanie ubioru odpowiedniego do warunków
pogodowych
54 małe
3
18 b. małe
2
54 małe
1
Uwagi
o realizacji
S* E* P* R* zadań
Po korekcie
Środki profilaktyczne
54 małe
Przed korektą
54 małe
Możliwe skutki
zagrożenia
18 b. małe
Możliwe źródła zagrożeń
18 b. małe
Zagrożenie
54 małe
Lp.
RISK SCORE
* S – skutki, E – ekspozycja P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
101
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA NAUCZYCIELA CHEMII WEDŁUG PN-N 18002:2000
Lp.
Zagrożenie
Źródło zagrożenia
Przed
korektą
Możliwe skutki
zagrożenia
C* P* R*
1
2
Powierzchnie, na
których jest możli1.
wy upadek
(upadek na tym
samym poziomie)
3
4
Śliskie lub nierówne
Potłuczenia,
podłogi wewnątrz
złamania
laboratorium i w sali kończyn, urazy
lekcyjnej oraz w sąwewnętrzne,
siednich pomieszcze- wstrząśnienie
niach i na korytarzach
mózgu
Uwagi
o realizacji
C* P* R* zadań
Po korekcie
Środki profilaktyczne
5
6
7
8
9
10 11
S
S
S
Utrzymywanie porządku, natychmiastowe
usuwanie rozlanych cieczy z podłogi, stosowanie odpowiedniego obuwia, zapewnienie
właściwego oświetlenia
S
M
M
2.
Ograniczone prze- Zatarasowane przejstrzenie
ścia, źle ustawione
(uderzenie się stoły i sprzęt w klasie
o nieruchome
i w laboratorium
przedmioty)
Potłuczenia
S
S
prawidłowej, niekolizyjnej orgaS Zapewnienie
nizacji stanowisk pracy, dbałość o porządek S
M
M
3.
Różnica poziomów Przemieszczanie się
(upadek na niższy
po schodach
poziom)
Potłuczenia,
złamania
kończyn, urazy
wewnętrzne
S
S
S
Zachowanie szczególnej ostrożności, stosowanie odpowiedniego obuwia o podeszwie
antypoślizgowej
S
M
M
S
Stosowanie się do zaleceń instrukcji
stanowiskowej, zachowanie szczególnej
ostrożności podczas prac laboratoryjnych,
w razie oparzenia termicznego stosowanie
się do zalecanych procedur, stosowanie
się do zaleceń instrukcji stanowiskowej,
D zachowanie
szczególnej ostrożności, w razie S
oparzenia chemicznego stosowanie się do
zalecanych procedur, stosowanie środków ochrony indywidualnej, m.in. rękawic
i okularów ochronnych, kontrolowanie stanu
sprzętu – szczególnie szklanego
S
S
S
Kontrolowanie stanu izolacji przewodów,
stosowanie właściwych ochron przeciwporażeniowych w zakładzie (m.in. wyłączników
D różnicowo-prądowych), okresowe kontrolo- D
wanie instalacji elektrycznej, przestrzeganie
przepisów dotyczących obsługi urządzeń
elektrycznych
M
S
S
S
Zachowanie szczególnej ostrożności
podczas pracy, a także podczas uprzątania
stłuczonego szkła laboratoryjnego, w razie
skaleczenia zdezynfekowanie rany i założenie jałowego opatrunku
S
M
M
S
Noszenie maski z pochłaniaczem podczas
prac ze szkodliwymi gazami i parami,
pracy z rozpuszczalnikami pod
D wykonywanie
wyciągiem, zakładanie rękawic ochronnych S
podczas prac z substancjami niebezpiecznymi, niespożywanie posiłków w laboratorium
S
S
D
D
Ścisłe stosowanie się do zaleceń instrukcji stanowiskowej, przeprowadzanie pod
wyciągiem pracy z substancjami łatwo
palnymi, dokonywanie ogrzewania cieczy
łatwo palnych tylko za pośrednictwem łaźni,
D utrzymywanie palników w czystości i porząd- S
ku, stosowanie środków ochrony indywidualnej, umieszczenie butli z gazami z dala
od źródeł ciepła, na miejscu umieszczenie
sprzętu gaśniczego i właściwie wyposażonej
apteczki pierwszej pomocy
S
S
Choroby narządu D
głosu
D
metod aktywizujących młodzież S
D Stosowanie
kosztem metod podających
M
M
S
S
S
Szkolenia z zakresu psychologii zachowań
i samokształcenie w tym zakresie
S
M
M
D
D
D
Szkolenia i samokształcenie pedagogiczne,
umiejętne rozplanowanie zajęć dodatkowych, asertywność
S
S
S
4.
Wysoka temperatura, gorące
Urządzenia stosowapowierzchnie
ne do wyjaławiania:
(oparzenia terautoklawy, aparaty
miczne i chemiczKocha
ne)
Zły stan przewodów
Prąd elektryczny elektrycznych,
prze5.
(porażenie prąbicie elektryczne do
dem elektrycznym) obudowy
urządzenia
6.
Ostre przedmioty
Stłuczony sprzęt
laboratoryjny
Rany oparzeniowe
Śmierć
Rany cięte
Spożycie szkodliwych Choroby układu
7. Czynniki chemicz- substancji, wdychane – trujące, żrące nie szkodliwych par ipokarmowego
oddechowego
i gazów
Praca z substancjami
łatwo palnymi i wybuchowymi, gromadze- Śmierć, kalecnie się w pomieszcze- two, poparzenia
niu gazów oraz par
łatwo palnych
8.
Pożar, wybuch
9.
Nadmierny wysiłek
głosowy
(przeciążenie
strun głosowych)
Prowadzenie lekcji
10.
Agresja osób
Pobudzeni nerwowo
rodzice lub młodzież
11.
Obciążenie emocjonalne
(stres)
Ciągła koncentracja
uwagi, uspokajanie
młodzieży nadpobudliwej, przeszkadza- Nerwice, chorojącej na lekcjach,
by ogólnoustrokonflikty międzyjowe
ludzkie, nadmiar
obowiązków, m.in.
dotyczących uzupełnienia dokumentacji
pedagogicznej
* C – ciężkość, P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
102
Urazy ciała
D
D
S
D
12
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA NAUCZYCIELA CHEMII WEDŁUG METODY RISK SCORE
Przed korektą
S* E* P* R*
6
6
3
6
6
Ograniczone
Zatarasowane przejprzestreznie
ścia, źle ustawione
(uderzenie się stoły
i sprzęt w klasie Potłuczenia 3
o nieruchome
i
w
laboratorium
przedmioty)
Różnica pozioPotłuczenia,
mów
Przemieszczanie się po złamania koń- 7
(upadek na
schodach
czyn, urazy
niższy poziom)
wewnętrzne
6
252 duże
15 6
3
270 duże
3
6
6
108 średnie
Choroby
Czynniki cheSpożycie szkodliwych
układu
7. miczne – trują- substancji, wdychanie pokarmowego 7
ce, żrące
szkodliwych par i gazów i oddechowego
6
6
252 duże
Prąd elektryczny Zły stan przewodów
(porażenie prą- elektrycznych, przebicie
dem elektrycz- elektryczne do obudonym)
wy urządzenia
6. Ostre przedmioty
Stłuczony sprzęt laboratoryjny
Śmierć
Rany cięte
8.
Pożar, wybuch
Praca z substancjami
łatwo palnymi i wybuchowymi, gromadzenie
się w pomieszczeniu
gazów oraz par łatwo
palnych
9.
Nadmierny wysiłek głosowy
(przeciążenie
strun głosowych)
Prowadzenie lekcji
Choroby narządu głosu
7
6
6
Agresja osób
Pobudzeni nerwowo
rodzice lub młodzież
Urazy ciała
3
6
6
Ciągła koncentracja uwagi, uspokajanie młodzieży
nadpobudliwej, przeszkadzającej na lekcjach,
Nerwice,
konflikty międzyludzkie, choroby ogól- 7
nadmiar obowiązków,
noustrojowe
m.in. dotyczących uzupełnienia dokumentacji
pedagogicznej
6
6
10.
11
Obciążenie
emocjonalne
(stres)
Śmierć,
kalectwo,
poparzenia
15 6
3
252 duże
5.
108 średnie 252 duże
6
270 duże
Wysoka temperatura, gorące Urządzenia stosowane
powierzchnie do wyjaławiania: auto- Rany oparze- 7
4.
(oparzenia
niowe
termiczne i che- klawy, aparaty Kocha
miczne)
9 10 11
12
Utrzymywanie porządku, natychmiastowe
usuwanie rozlanych cieczy z podłogi, stoso- 3
wanie odpowiedniego obuwia, zapewnienie
właściwego oświetlenia
6
3
Zapewnienie prawidłowej, niekolizyjnej orga- 3
nizacj stanowisk pracy, dbałość o porządek
6
3
Zachowanie szczególnej ostrożności, stosowanie odpowiedniego obuwia o podeszwie 7
antypoślizgowej
6
1
3
6
3
7
6
1
3
6
3
3
6
3
7
6
1
Stosowanie metod aktywizujących młodzież 3
kosztem metod podających
6
3
3
6
1
Szkolenia i samokształcenie pedagogiczne,
umiejętne rozplanowania zajęć dodatko- 7
wych, asertywność
6
3
Stosowanie się do zaleceń instrukcji
stanowiskowej, zachowanie szczególnej
ostrożności podczas prac laboratoryjnych,
w razie oparzenia termicznego stosowanie
się do zalecanych procedur, stosowanie
się do zaleceń instrukcji stanowiskowej,
zachowanie szczególnej ostrożności, w razie
oparzenia chemicznego stosowanie się do
zalecanych procedur, stosowanie środków ochrony indywidualnej, m.in. rękawic
i okularów ochronnych, kontrolowanie stanu
sprzętu – szczególnie szklanego
Kontrolowanie stanu izolacji przewodów,
stosowanie właściwych ochron przeciwporażeniowych w zakładzie (m.in. wyłączników
różnicowo-prądowych), okresowe kontrolowanie instalacji elektrycznej, przestrzeganie
przepisów dotyczących obsługi urządzeń
elektrycznych
Zachowanie szczególnej ostrożności
podczas pracy, a także podczas uprzątania
stłuczonego szkła laboratoryjnego, w razie
skaleczenia zdezynfekowanie rany i założenie jałowego opatrunku
Przy pracach ze szkodliwymi gazami
i parami noszenie maski z pochłaniaczem,
wykonywanie pracy z rozpuszczalnikami pod
wyciągiem, zakładanie rękawic ochronnych
podczas prac z substancjami niebezpiecznymi, niespożywanie posiłków w laboratorium
Ścisłe stosowanie się do zaleceń instrukcji stanowiskowej, wykonywanie pracy z substancjami łatwo palnymi pod wyciągiem, ogrzewanie
cieczy łatwo palnych tylko za pośrednictwem
łaźni, utrzymywanie w czystości i porządku
palników, stosowanie środków ochrony indywidualnej, umieszczenie butli z gazami z dala
od źródeł ciepła, na miejscu umieszczenie
sprzętu gaśniczego i właściwie wyposażonej
apteczki pierwszej pomocy
Szkolenia z zakresu psychologii zachowań
i samokształcenie w tym zakresie
54 małe
6
8
54 małe
7
42 małe
6
54 małe
3.
4
54 małe
2.
5
Potłuczenia,
złamania kończyn, urazy
wewnętrzne, 3
wstrząśnienie
mózgu
18 b. małe
Powierzchnie,
na których jest
1. możliwy upadek
(upadek na tym
samym poziomie)
3
Śliskie lub nierówne
podłogi wewnątrz
laboratorium i w sali
lekcyjnej oraz w sąsiednich pomieszczeniach
i na korytarzach
126 średnie
2
252 duże 108 średnie 108 średnie
1
Uwagi
o realizacji
S* E* P* R* zadań
Po korekcie
Środki profilaktyczne
54 małe
Możliwe skutki zagrożenia
42 małe
Źródło zagrożenia
42 małe
Zagrożenie
54 małe
Lp.
* S – skutki, E – ekspozycja P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
103
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA ŻOŁNIERZA ZASADNICZEJ SŁUŻBY ZAWODOWEJ WEDŁUG PN-N 18002:2000
Lp.
Zagrożenie
Źródło zagrożenia
Przed
korektą
Możliwe skutki
zagrożenia
C* P* R*
1
2
3
4
Uwagi
o realizacji
C* P* R* zadań
Po korekcie
Środki profilaktyczne
5
6
7
8
9
10 11
Powierzchnie, na
lub nierówne
których jest możli- Śliskie
powierzchnie w po1.
wy upadek
i na
(upadek na tym mieszczeniach
placach ćwiczeń
samym poziomie)
Potłuczenia,
złamania
kończyn, urazy
wewnętrzne
D
D
D
Stosowanie prawidłowo dobranego obuwia,
zachowanie szczególnej ostrożności
D
M
S
Poruszające się Jazda w transportemechanizmy i inne rze opancerzonym,
2.
obiekty
przemieszczające
(uderzenie, potrą- się pojazdy w trakcie
cenie)
ćwiczeń
Śmierć, urazy
ciała
D
S
D
Zachowanie szczególnej uwagi, właściwe
szkolenie, bezwzględne używanie hełmu
w trakcie ćwiczeń
D
M
S
Przemieszczanie się
po schodach,
Potłuczenia,
Różnica poziomów ćwiczenia sprawnozłamania
3. (upadek na niższy ściowe na wysokości,
urazy
poziom)
pokonywanie prze- kończyn,
wewnętrzne
szkód terenowych
D
D
D
Zachowanie szczególnej ostrożności, stosowanie odpowiedniego obuwia,
przestrzeganie instrukcji oraz odpowiednich
procedur
D
M
S
Konserwacja broni,
ćwiczenia na strzelnicy
Śmierć
D
S
D Właściwe szkolenie, przestrzeganie procedur D
M
S
Zły stan przewodów
elektrycznych, przebicie elektryczne do
obudowy urządzenia,
uszkodzony osprzęt
elektryczny
Śmierć
D
M
S
Kontrolowanie stanu izolacji przewodów,
stosowanie właściwych ochron przeciwM
porażeniowych, przestrzeganie przepisów
dotyczących obsługi urządzeń elektrycznych
M
M
Ćwiczenia na
strzelnicy, pojazdy
mechaniczne
Ubytek słuchu,
nerwice
S
S
procedur, stosowanie, w razie M
S Przestrzeganie
konieczności, ochronników słuchu
M
M
Ćwiczenia polowe
Rany cięte
i kłute, otarcie
naskórka, tężec
D
D
D
Przestrzeganie procedur, stosowanie
wymaganego wyposażenia, w tym rękawic,
zapewnienie skutecznej pomocy medycznej
w razie zakażenia spowodowanego zanieczyszczeniem rany
S
S
S
Obciążenie fizycz- Przenoszenie zbyt
ne – kinetyczne
dużych ładunków,
8.
(przeciążenie
sprawnoukładu kostno-sta- ćwiczenia
ściowe
wowego)
Urazy stawów
i kręgosłupa
D
S
D
Przestrzeganie norm transportu indywidualnego, właściwie prowadzone szkolenie
M
M
M
4.
Broń
(postrzelenie)
Prąd elektryczny
5.
(porażenie prądem elektrycznym)
6.
Hałas
7.
Elementy
ostre i chropowate, ziemia
9.
Pożar
Zaprószenie ognia,
np. przez niedopałek
papierosa
Śmier, poparzenia
D
S
procedur, palenie papierosów M
D Przestrzeganie
w miejscach wydzielonych
M
M
10.
Wybuch
Ćwiczenia polowe
Śmierć
D
S
D
Przestrzeganie procedur, zachowanie szcze- M
gólnej ostrożności
M
M
11.
Ruchome i stałe
obiekty
(wypadek komunikacyjny)
Jazda w samochodach i transporterach
Urazy ciała
D
S
D
M
S
* C – ciężkość, P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
104
Przestrzeganie przez kierowcę przepisów
ruchu drogowego, w tym zasad ograniczonego zaufania i zachowania szczególnej
ostrożności
D
12
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO DLA ŻOŁNIERZA ZASADNICZEJ SŁUŻBY ZAWODOWEJ
WEDŁUG METODY MIL STD 82 – „VADEMECUM BEZPIECZEŃSTWA”
Przed
korektą
Możliwe skutki
zagrożenia
C* P* R*
5
6
7
8
9
10 11
D
M
D
M
D
M
M
D
Kontrolowanie stanu izolacji przewodów,
stosowanie właściwych ochron przeciwM BM
porażeniowych, przestrzeganie przepisów
dotyczących obsługi urządzeń elektrycznych
Przestrzeganie procedur, stosowanie – w ra- M
zie konieczności – ochronników słuchu
Przestrzeganie procedur, stosowanie
wymaganego wyposażenia, w tym rękawic,
zapewnienie skutecznej pomocy medycznej
w razie zakażenia spowodowanego zanieczyszczeniem rany
Przestrzeganie norm transportu indywidualnego, właściwie prowadzone szkolenie
9.
Pożar
Zaprószenie ognia,
np. przez niedopałek
papierosa
Śmierć, poparzenia
D
D
Przestrzeganie procedur, palenie papierosów M
w miejscach wydzielonych
10.
Wybuch
Ćwiczenia polowe
Śmierć
D
S
Przestrzeganie procedur, zachowanie szcze- M
gólnej ostrożności
11.
Ruchome i stałe
obiekty
(wypadek komunikacyjny)
Jazda w samochodach i transporterach
Urazy ciała
D
S
S
Zły stan przewodów
elektrycznych, przebicie elektryczne do
obudowy urządzenia,
uszkodzony osprzęt
elektryczny
Śmierć
D
M
Ćwiczenia na
strzelnic, pojazdy
mechaniczne
Ubytek słuchu,
nerwice
S
S
Ćwiczenia polowe
Rany cięte
i kłute, otarcie
naskórka, tężec
D
D
Obciążenie fizycz- Przenoszenie zbyt
ne – kinetyczne
dużych ładunków,
8.
(przeciążenie
sprawnoukładu kostno-sta- ćwiczenia
ściowe
wowego)
Urazy stawów
i kręgosłupa
D
D
Prąd elektryczny
5.
(porażenie prądem elektrycznym)
6.
Hałas
7.
Elementy
ostre i chropowate, ziemia
Przestrzeganie przez kierowcę przepisów
ruchu drogowego, w tym zasad ograniczonego zaufania i zachowania szczególnej
ostrożności
M
S
S
S
S
M
M
M
D
S 2C
D
S 2C
Śmierć
Broń
(postrzelenie)
M 3D
Właściwe szkolenie, przestrzeganie procedur D
Konserwacja broni,
ćwiczenia na strzelnicy
4.
S 1D
Zachowanie szczególnej ostrożności, stosowanie odpowiedniego obuwia,
przestrzeganie instrukcji oraz odpowiednich
procedur
D 1C
D 1B
D
D 1B
Przemieszczanie się
po schodach,
Potłuczenia,
Różnica poziomów ćwiczenia
sprawnozłamania
3. (upadek na niższy
ściowe na wysokości, kończyn, urazy
poziom)
pokonywanie przewewnętrzne
szkód terenowych
Zachowanie szczególnej uwagi, właściwe
szkolenie, bezwzględne używanie hełmu
w trakcie ćwiczeń
D 1B
D
D 1C
D
S 1D
Śmierć, urazy
ciała
S 2C
Poruszające się Jazda w transportemechanizmy i inne rze opancerzonym,
2.
obiekty
przemieszczające
(uderzenie, potrą- się pojazdy w trakcie
cenie)
ćwiczeń
Stosowanie prawidłowo dobranego obuwia,
zachowanie szczególnej ostrożności
D 1B
D
D 1B
D
D 1B
Potłuczenia,
złamania
kończyn, urazy
wewnętrzne
D 1C
Powierzchnie, na
lub nierówne
których jest możli- Śliskie
powierzchnie w po1.
wy upadek
i na
(upadek na tym mieszczeniach
placach ćwiczeń
samym poziomie)
S 1D
4
S 1D
3
S 1D
2
S 1D
1
Uwagi
o realizacji
C* P* R* zadań
Po korekcie
Środki profilaktyczne
M 3D
Źródło zagrożenia
M 3D
Zagrożenie
M 3D
Lp.
* C – ciężkość, P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
105
12
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA MALARZA BUDOWLANEGO WEDŁUG PN-N 18002:2000
Lp.
Zagrożenie
(zdarzenie)
Przed
korektą
Możliwe skutki
zagrożenia
Możliwe źródła
zagrożeń
C* P* R*
1
2
3
4
5
Powierzchnie, na
złaktórych jest możli- Śliskie, mokre i nie- Potłuczenia,
mania kończyn, S
1.
wy upadek
ura(upadek na tym równe powierzchnie zwichnięcia,
zy wewnętrzne
samym poziomie)
6
S
Uwagi
o realizacji
C* P* R* zadań
Po korekcie
Środki profilaktyczne
7
8
9
10 11
S
Stosowanie przez pracownika obuwia
z antypoślizgową podeszwą, utrzymywanie
porządku na stanowisku pracy i w jego otoczeniu, zachowanie szczególnej ostrożności
w trakcie wykonywania prac
S
M
M
S
M
M
Używanie sprawnych technicznie drabin
i zwyżek, w razie potrzeby stosowanie sprzętu przewidzianego do prac na wysokości,
zabezpieczenie otworów konstrukcyjnych
budynku w trakcie wykonywania prac
na drabinach
Różnica poziomów Praca
i zwyżkach, nieza(upadek
na
niższy
2.
bezpieczone otwory Śmierć, kalectwo D
poziom)
konstrukcyjne w budowanym obiekcie
S
D
Choroby narządu
wzroku, choroby
układu oddecho- D
wego
D
D
Stosowanie okularów ochronnych i środków
ochrony układu oddechowego (półmasek),
dbanie o dobrą wentylację w miejscu pracy
M
S
M
D
D
Przestrzeganie norm podnoszenia i przenoszenia ładunków, stosowanie sprzętu
pomocniczego, stosowanie odpowiednich
drabin i zwyżek
M
S
M
M
M
M
3.
Pyły, odpryski
materiału
Szlifowanie ścian
i sufitów
Obciążenie
fizyczne pracą
Przenoszenie zbyt
– dynamiczne
dużych ciężarów,
4.
i statyczne
praca w wymuszonej
(przeciążenie
pozycji ciała
układu kostno-stawowego)
5.
6.
7.
8.
Prąd elektryczny
(porażenie prądem)
Nieodpowiednie
oświetlenie
Śmierć
D
S
D
Bieżąca kontrola stanu izolacji przewodów
doprowadzających prąd oraz sprawdzanie
stanu osprzętu elektrycznego, systematyczna kontrola zabezpieczeń antyporażeniowych
Źle dobrane punkty
świetlne w miejscu
wykonywania prac
Urazy ciała
w trakcie wykonywania pracy
przy słabym
oświetleniu,
osłabienie
wzroku
S
S
S
Dostosowanie poziomu natężenia oświetlenia do rodzaju wykonywanej pracy – dotyczy
to szczególnie oświetlenia miejscowego
S
M
M
Farby, lakiery, rozpuszczalniki
Praca w różnych
Zmienne warunki
porach roku, weatmosferyczne wnątrz
i na zewnątrz
9. i mikroklimatyczobiektów, zmiany
ne w środowisku temperatury,
wilgotpracy
ności i przeciągi
* C – ciężkość, P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
106
D
Uszkodzone gniazda
wtykowe, uszkodzone przewody, przebicie elektryczne do
obudowy urządzeń
Czynniki chemiczKleje, cement,
ne – oparzenio- wapno,
farby, lakiery,
we, uczulające,
rozpuszczalniki
drażniące
Pożar
Uszkodzenia
stawów lub
kręgosłupa,
przepuklina,
dolegliwości
bólowe
Zatrucia, rany
oparzeniowe
oraz uczuleniowe
D
S
D
Przestrzeganie przyjętych procedur i zasad
bezpieczeństwa, stosowanie właściwie
dobranych środków ochrony indywidualnej,
w tym: obuwia, rękawic, okularów ochronnych
M
M
M
Oparzenia
D
M
S
Przestrzeganie przyjętych procedur, w szczególności zakazu używania otwartego ognia M
w trakcie prac zagrożonych pożarem
M
M
S
Stosowanie przez pracowników prawidłowo dobranego do warunków otoczenia
ubrania roboczego, dążenie do zapewnienia
– w miarę możliwości – komfortu cieplnego
w miejscu pracy
M
M
Przeziębienia
S
S
S
12
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO DLA STANOWISKA MALARZA BUDOWLANEGO
WEDŁUG METODY MIL STD 82 – „VADEMECUM BEZPIECZEŃSTWA”
Przed
korektą
Obciążenie
fizyczne pracą
Przenoszenie zbyt
– dynamiczne
dużych ciężarów,
4.
i statyczne
praca w wymuszonej
(przeciążenie
pozycji ciała
układu kostno-stawowego)
5.
6.
7.
8.
Prąd elektryczny
(porażenie prądem)
Nieodpowiednie
oświetlenie
Uszkodzenia
stawów lub
kręgosłupa,
przepuklina,
dolegliwości
bólowe
D
D
Uszkodzone gniazda
wtykowe, uszkodzone przewody, przebicie elektryczne do
obudowy urządzeń
Śmierć
D
S
Źle dobrane punkty
świetlne w miejscu
wykonywania prac
Urazy ciała
w trakcie wykonywania pracy
przy słabym
oświetleniu,
osłabienie
wzroku
S
S
Zatrucia, rany
oparzeniowe
oraz uczuleniowe
D
S
Oparzenia
D
M
Czynniki chemiczKleje, cement,
ne – oparzenio- wapno,
farby, lakiery,
we, uczulające,
rozpuszczalniki
drażniące
Pożar
Farby, lakiery, rozpuszczalniki
Praca w różnych
Zmienne warunki
porach roku, weatmosferyczne wnątrz
i na zewnątrz
9. i mikroklimatyczobiektów, zmiany
ne w środowisku temperatury,
wilgotpracy
ności i przeciągi
Przeziębienia
S
S
Używanie sprawnych technicznie drabin
i zwyżek, w razie potrzeby stosowanie sprzętu przewidzianego do prac na wysokości,
zabezpieczenie otworów konstrukcyjnych
budynku w trakcie wykonywania prac
S
M
Stosowanie okularów ochronnych i środków
ochrony układu oddechowego (półmasek),
dbanie o dobrą wentylację w miejscu pracy
M
S
Przestrzeganie norm podnoszenia i przenoszenia ładunków, stosowanie sprzętu
pomocniczego, stosowanie odpowiednich
drabin i zwyżek
M
S
Bieżąca kontrola stanu izolacji przewodów
doprowadzających prąd oraz sprawdzanie
stanu osprzętu elektrycznego, systematyczna M
kontrola zabezpieczeń antyporażeniowych
M
Dostosowanie poziomu natężenia oświetlenia do rodzaju wykonywanej pracy – dotyczy
to szczególnie oświetlenia miejscowego
S
M
Przestrzeganie przyjętych procedur i zasad
bezpieczeństwa, stosowanie właściwie dobra- M
nych środków ochrony indywidualnej, w tym:
obuwia, rękawic, okularów ochronnych
M
Przestrzeganie przyjętych procedur, w szczególności zakazu używania otwartego ognia M
w trakcie prac zagrożonych pożarem
M
Stosowanie przez pracowników prawidłowo dobranego do warunków otoczenia
ubrania roboczego, dążenie do zapewnienia
– w miarę możliwości – komfortu cieplnego
w miejscu pracy
M
S
S 3C
S 2D
S 2D
M
S 3C
Szlifowanie ścian
i sufitów
S
M 3D
D
Pyły, odpryski
materiału
Stosowanie przez pracownika obuwia
z antypoślizgową podeszwą, utrzymywanie
porządku na stanowisku pracy i w jego otoczeniu, zachowanie szczególnej ostrożności
w trakcie wykonywania prac
S 2D
Choroby narządu
wzroku, choroby
układu oddecho- D
wego
3.
10 11
S 2C
S
9
D 1C
na drabinach
Różnica poziomów Praca
i zwyżkach, nieza(upadek
na
niższy
2.
bezpieczone otwory Śmierć, kalectwo D
poziom)
konstrukcyjne w budowanym obiekcie
8
D 1B
S
7
D 1B
Powierzchnie, na
których jest możliPotłuczenia, zławy upadek
Śliskie, mokre i nie- mania kończyn, S
1.
(upadek na tym równe powierzchnie zwichnięcia, urasamym poziomie)
zy wewnętrzne
6
D 1C
5
S 2C
4
D 1C
3
S 1D
2
S 2C
C* P* R*
1
Uwagi
o realizacji
C* P* R* zadań
Po korekcie
Środki profilaktyczne
M 3D
Możliwe skutki
zagrożenia
Źródło zagrożenia
S 2D
Zagrożenie
M 3D
Lp.
* C – ciężkość, P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
107
12
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA DEKARZA WEDŁUG PN-N 18002:2000
Lp.
Zagrożenie
(zdarzenie)
Przed
korektą
Możliwe skutki
zagrożenia
Źródło zagrożenia
C* P* R*
1
2
3
4
6
7
D
D
Właściwe przeszkolenie pracowników i stały
nadzór nad nimi, organizowanie pracy na
wysokości zgodnie z przyjętymi procedurami,
D
stosowanie sprawnych technicznie drabin
D
i rusztowań, stosowanie sprzętu ochrony
indywidualnej, przeznaczonego do pracy na
wysokości
M
S
Potłuczenia, złamania kończyn,
zwichnięcia, ura- S
zy wewnętrzne
S
S
Utrzymywanie porządku na terenie wykonywania prac, stosowanie przez pracownika
odpowiedniego obuwia
S
M
M
3.
Spadające elementy
dachu, gruz, matebudowlane, naRuchome przed- riały
rzędzia, przemiesz- Śmierć, kalectwo D
mioty i obiekty
czające się pojazdy
samochodowe lub
maszyny budowlane
D
D
Zachowanie szczególnej ostrożności, bezwarunkowe stosowanie hełmu ochronnego,
prawidłowa organizacja prac i zachowanie
porządku
S
S
S
4.
Ostre elementy
i powierzchnie
Materiały budowlane, w tym dachówki Rany cięte i kłute S
i blachy
D
D
Stosowanie środków ochrony osobistej,
w tym rękawic ochronnych, zachowanie
uwagi
M
M
M
Hałas i wibracje
Sprzęt mechaniczny
używany podczas
Uszkodzenia
prac – wiertarki,
słuchu, choroba
młoty wibracyjne,
wibracyjna
pilarki
S
D
D
Stosowanie sprawnych technicznie urządzeń,
używanie – w razie potrzeby – ochronników M
słuchu
S
M
Uszkodzenia
skóry i wzroku,
udar słoneczny, S
przeziębienia
i choroby układu
oddechowego
S
Odpowiedni dobór ubrania roboczego
S i ochron osobistych, w tym okularów ochron- M
nych
S
M
Urządzenia zasilane
gazem, stosowane
do podgrzewania Śmierć, kalectwo D
masy bitumicznej,
butle gazowe
S
Przestrzeganie przyjętych procedur bezpiesystematyczna kontrola i przegląd
D czeństwa,
stosowanych urządzeń gazowych, zachowa- S
nie szczególnej ostrożności
M
M
S
M
M
Praca na wysokości
– dachu, rusztowaRóżnica poziomów niu,
drabinie, wcho- Śmierć, ciężkie
1. (upadek na niższy
dzenie i schodzenie obrażenia ciała
poziom)
z miejsc położonych
na wysokości
Powierzchnie, na
których jest możli- Śliskie i nierówne po2.
wy upadek
wierzchnie w miejscu
(upadek na tym
wykonywania prac
samym poziomie)
5.
6.
7.
Zmienne warunki
atmosferyczne
Pożar, wybuch
Zbyt intensywne
promieniowanie
słoneczne, opady
deszczu, wiatr
Uszkodzenie izolacji
przewodów wiodących prąd, kontakt
z metalowymi
Prąd elektryczny obudowami
urządzeń
8.
(porażenie prąi elektronarzędzi,
dem elektrycznym) które
mogą być pod
napięciem, kontakt
z energetyczną linią
napowietrzną
Wysoka temperatura,
9. gorące ciała stałe
i ciecze, otwarty
ogień
Rozgrzana smoła
lub lepik, płomień
palnika
Czynniki chemicz-
Rozpuszczalniki,
10. ne – trujące, uczu- preparaty uszczelnia-
lające, drażniące
11.
Pyły (zapylenie)
9
10 11
Śmierć
D
S
D
Rany oparzeniowe
S
S
S
Zachowanie szczególnej uwagi, stosowanie
odpowiednio dobranych ochron osobistych
M
M
M
Zatrucia
D
S
D
Przestrzeganie przyjętych zasad bezpieczeństwa, stosowanie środków ochrony
indywidualnej
S
M
M
D
S
przyjętych procedur, stosowaD Przestrzeganie
nie środków ochrony układu oddechowego S
M
M
D
Stosowanie rotacji pracowników przy
wykonywaniu uciążliwych robót i odpowiednich przerw w pracy, przestrzeganie norm
transportu indywidualnego, przestrzeganie
ergonomicznych zasad podnoszenia ciężarów i ich transportu, stosowanie środków
wspomagających transport indywidualny (tj.
wózki, taczki)
S
S
jące i ich pary
Wykonywanie prac
mechanicznych
– cięcie, wiercenie,
szlifowanie płytek Choroby układu
i dachówek, rozbiór- oddechowego
ka pokryć dachowych zawierających
azbest
* C – ciężkość, P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
8
Stosowanie zabezpieczeń antyporażeniowych i kontrola ich stanu technicznego,
systematyczne przeglądy stosowanych urządzeń i elektronarzędzi, stosowanie zasilania
napięciem bezpiecznym 24 V w miejscu
wystąpienia szczególnych zagrożeń, wyznaczenie strefy niebezpiecznej w pobliżu linii
energetycznej pod napięciem i zakaz pracy
w tej strefie
Obciążenie fizycz- Praca w wymuszonej Bóle, uszkone – statyczne
pozycji ciała, poddzenie stawów
i dynamiczne
noszenie i przeno- lub
12.
kręgosłupa,
(przeciążenie
szenie zbyt ciężkich
wystąpienie
układu kostno-sta- lub nieporęcznych
przepukliny
wowego)
przedmiotów
108
5
Uwagi
o realizacji
C* P* R* zadań
Po korekcie
Środki profilaktyczne
S
D
S
12
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
4
Urządzenia zasilane
gazem, stosowane
do podgrzewania Śmierć, kalectwo 5
masy bitumicznej,
butle gazowe
3
6.
7.
Zmienne warunki
atmosferyczne
Pożar, wybuch
Uszkodzenie izolacji
przewodów wiodących prąd, kontakt
z metalowymi
Prąd elektryczny obudowami
urządzeń
8.
(porażenie prąi elektronarzędzi,
dem elektrycznym) które
mogą być pod
napięciem, kontakt
z energetyczną linią
napowietrzną
Wysoka temperatura,
9. gorące ciała stałe
i ciecze, otwarty
ogień
Rozgrzana smoła
lub lepik, płomień
palnika
Czynniki chemicz-
Rozpuszczalniki,
10. ne – trujące, uczu- preparaty uszczelnia-
lające, drażniące
11.
Pyły (zapylenie)
1
3
1
2
1
1
2
2
1
1
3
Odpowiedni dobór ubrania roboczego
i ochron osobistych, w tym okularów ochronnych
Przestrzeganie przyjętych procedur bezpieczeństwa, systematyczna kontrola i przegląd 3
stosowanych urządzeń gazowych, zachowanie szczególnej ostrożności
Śmierć
4
3
Stosowanie zabezpieczeń antyporażeniowych i kontrola ich stanu technicznego,
systematyczne przeglądy stosowanych urządzeń i elektronarzędzi, stosowanie zasilania
napięciem bezpiecznym 24 V, w miejscu
wystąpienia szczególnych zagrożeń, wyznaczenie strefy niebezpiecznej w pobliżu linii
energetycznej pod napięciem i zakaz pracy
w tej strefie
Rany oparzeniowe
3
3
Zachowanie szczególnej uwagi, stosowanie
odpowiednio dobranych ochron osobistych
Zatrucia
4
3
Przestrzeganie przyjętych zasad bezpieczeństwa, stosowanie środków ochrony
indywidualnej
4
3
Przestrzeganie przyjętych procedur, stosowa- 2
nie środków ochrony układu oddechowego
Stosowanie rotacji pracowników przy
wykonywaniu uciążliwych robót i odpowiednich przerw w pracy, przestrzeganie norm
transportu indywidualnego, przestrzeganie
ergonomicznych zasad podnoszenia ciężarów i ich transportu, stosowanie środków
wspomagających transport indywidualny (tj.
wózki, taczki)
jące i ich pary
Wykonywanie prac
mechanicznych
– cięcie, wiercenie,
szlifowanie płytek Choroby układu
i dachówek, rozbiór- oddechowego
ka pokryć dachowych zawierających
azbest
Obciążenie fizycz- Praca w wymuszonej Bóle, uszkone – statyczne
pozycji ciała, poddzenie stawów
i dynamiczne
noszenie i przeno- lub
12.
kręgosłupa,
(przeciążenie
szenie zbyt ciężkich
wystąpienie
układu kostno-sta- lub nieporęcznych
przepukliny
wowego)
przedmiotów
3
5
2
8S
Uszkodzenia
skóry i wzroku,
udar słoneczny, 2
przeziębienia
i choroby układu
oddechowego
Zbyt intensywne
promieniowanie
słoneczne, opady
deszczu, wiatr
3
Stosowanie sprawnych technicznie urządzeń,
używanie – w razie potrzeby – ochronników 1
słuchu
3M
5
3
6S
3
5.
1
3M
Hałas i wibracje
Sprzęt mechaniczny
używany podczas
Uszkodzenia
prac – wiertarki,
słuchu, choroba
młoty wibracyjne,
wibracyjna
pilarki
Stosowanie środków ochrony osobistej,
w tym rękawic ochronnych, zachowanie
uwagi
3M
5
3
3M
Materiały budowlane, w tym dachówki Rany cięte i kłute 3
i blachy
2
15 D
Ostre elementy
i powierzchnie
Zachowanie szczególnej ostrożności, bezwarunkowe stosowanie hełmu ochronnego,
prawidłowa organizacja prac i zachowanie
porządku
8S
4.
1
15 D
4
2
3
12 D
3.
Spadające elementy
dachu, gruz, matebudowlane, naRuchome przed- riały
rzędzia, przemiesz- Śmierć, kalectwo 4
mioty i obiekty
czające się pojazdy
samochodowe lub
maszyny budowlane
10 11
Utrzymywanie porządku na terenie wykonywania prac, stosowanie przez pracownika
odpowiedniego obuwia
9S
3
Właściwe przeszkolenie pracowników i stały
nadzór nad nimi, organizowanie pracy na
wysokości zgodnie z przyjętymi procedurami,
stosowanie sprawnych technicznie drabin
4
i rusztowań, stosowanie sprzętu ochrony
indywidualnej, przeznaczonego do pracy na
wysokości
12 D
Potłuczenia, złamania kończyn,
zwichnięcia, ura- 3
zy wewnętrzne
Powierzchnie, na
których jest możli- Śliskie i nierówne po2.
wy upadek
wierzchnie w miejscu
(upadek na tym
wykonywania prac
samym poziomie)
9
12 D
4
8
15 D
4
7
3M
6
2M
Praca na wysokości
– dachu, rusztowaRóżnica poziomów niu,
drabinie, wcho- Śmierć, ciężkie
1. (upadek na niższy
dzenie i schodzenie obrażenia ciała
poziom)
z miejsc położonych
na wysokości
5
2M
4
S* P* R*
Uwagi
o realizacji
S* P* R* zadań
2M
3
Środki profilaktyczne
Po korekcie
2M
2
Przed
korektą
16 D
Możliwe skutki zagrożenia
9S
Możliwe źródła
zagrożenia
16 D
1
Zagrożenie
(zdarzenie)
15 D
Lp.
PHA
6S
DLA STANOWISKA DEKARZA WEDŁUG METODY
* S – skutki, P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
109
12
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA SPRZEDAWCY-KASJERA W SKLEPIE SPOŻYWCZYM WEDŁUG PN-N 18002:2000
Lp.
Zagrożenie
(zdarzenie)
Przed
korektą
Możliwe skutki
zagrożenia
Źródło zagrożenia
C* P* R*
1
5
6
7
8
9
10 11
Powierzchnie, na
Śliskie podłogi
Potłuczenia, złaktórych jest możli- w sklepie
i magazy- mania kończyn, S
1.
wy upadek
nie, zatarasowane zwichnięcia, ura(upadek na tym
przejścia
zy wewnętrzne
samym poziomie)
S
S
Utrzymywanie czystości podłóg, stosowanie obuwia antypoślizgowego, zachowanie
ostrożności
S
M
M
2.
2
3
4
Uwagi
o realizacji
C* P* R* zadań
Po korekcie
Środki profilaktyczne
Różnica poziomów Układanie towaru
(upadek na niższy na półkach regałów
poziom)
Obciążenie fizyczne – dynamiczne
3.
(przeciążenie
układu kostno-stawowego)
Przenoszenie zbyt
dużych ciężarów
Złamania
kończyn, urazy
wewnętrzne,
śmierć
D
S
D
Stosowanie sprawnych technicznie drabin
rozstawnych, asekuracja osoby układającej S
towar na półkach przez drugiego pracownika
S
S
Dolegliwości
bólowe, uszkodzenie stawów
i kręgosłupa,
przepuklina
D
S
Przestrzeganie norm transportu indywidualnego, korzystanie z urządzeń pomocniczych S
D (np.
wózków ręcznych), stosowanie transportu zbiorowego
M
M
S
S
4.
Ostre przedmioty
(zetknięcie się
z ostrym przedmiotem)
Otarcie naskórNoże, krajalnica
ka, rany cięte,
elektryczna, opako- obcięcie
palców
wania towarów
dłoni
D
D
Zachowanie szczególnej ostrożności, stosowanie się do ustalonych procedur, używanie
podczas korzystania z krajalnicy, S
D popychacza
w razie potrzeby używanie rękawic roboczych, prawidłowe wyposażenie apteczki
pierwszej pomocy
5.
Prąd elektryczny
(porażenie prądem)
Przetarte przewody elektryczne
uszkodzony osprzęt
(gniazdka, wtyczki),
przebicie do obudowy urządzeń
D
S
D
Stoswanie sprawnych zabezpieczeń antyporażeniowych, okresowy przegląd i bieżąca
kontrola stanu instalacji elektrycznej
M
M
M
6.
Nieodpowiednie
oświetlenie
(przeciążenie
narządu wzroku)
Słabe oświetlenie
Osłąbienie wzroku, bóle oczu,
S
łzawienie
S
S
Dbanie o czystość szyb w oknach sklepu,
stosowanie prawidłowo dobranych punktów M
świetlnych, w razie konieczności stosowanie
oświetlenia miejscowego
M
M
7.
Przemieszczające Regały, towar znajdusię przedmioty
(przygniecenie) jący się na regałach
S
Prawidłowe mocowanie i ustawienie regałów,
oznaczenie dopuszczalnego obciążenia
D półek,
prawidłowe rozmieszczenie towaru na S
półkach
M
M
D
S
Zachowanie ostrożności, nieużywanie otwartego ognia w miejscu, gdzie znajdują się
łatwo palne (np. kartony), kontrola
D materiały
sprawności instalacji elektrycznej – w tym D
osprzętu, zapewnienie sprawnego sprzętu
ppoż.
M
S
Obrażenia ciała, D
śmierć
S
Właściwe szkolenie, dotyczące zachowania
D się pracownika w sytuacjach ekstremalnych, D
monitoring
M
S
S
Przestrzeganie norm czasu pracy. Dostosowanie wymagań do możliwości psychofizycz- D
D nych
pracownika, wyjaśnianie nieporozumień
przez kierownictwo sklepu
M
S
8.
Pożar
Zaprószenie ognia,
niesprawna instalacja elektryczna
9.
Agersja osób
(napad rabunkowy)
Przestępcy
Śmierć
Uszkodzenia
ciała, urazy
wewnętrzne
Śmierć, rany
oparzeniowe
Praca zmianowa,
pośpiech, utarczki
Obciążenie emo- z klientami, konflikty Nerwice, choro10.
cjonalne
międzyludzkie, nad- by ogólnoustro(stres)
mierne wymagania
jowe
w stosunku do możliwości pracownika
* C – ciężkość, P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
110
D
D
12
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA PIELĘGNIARKI WEDŁUG PN-N 18002:2000
Lp.
Zagrożenie
(zdarzenie)
Przed
korektą
Możliwe skutki
zagrożenia
Źródło zagrożenia
C* P* R*
1
2
Powierzchnie, na
których jest możli1.
wy upadek
(upadek na tym
samym poziomie)
3
Śliskie podłogi
4
Uwagi
o realizacji
C* P* R* zadań
Po korekcie
Środki profilaktyczne
5
6
7
Potłuczenia, złamania kończyn,
zwichnięcia, ura- S
zy wewnętrzne
S
Zachowanie szczególnej ostrożności, stosoobuwia na podeszwie antypoślizgowej, M
S wanie
zapewnienie czystości podłóg – bez plam
wody, tłuszczu itp.
M
M
9
10 11
Złamania
kończyn, urazy
wewnętrzne
S
S
S
M
M
M
Czynniki biologiczne – zagrożenie
mikroorganizmami
w wyniku zdarzeń Zakłucia, skaleczePrzewlekłe
wypadkowych
nia, inne drogi prze- choroby ogólno3.
i potencjalnie
nikania materiału
ustrojowe,
wypadkowych
biologicznego
śmierć
(kontakt z materiałem biologicznym
pochodzącym od
chorego)
D
D
procedur ustalonych w jedno- S
D Przestrzeganie
stce leczniczej, w tym rejestracji zakłuć
S
S
D
S
Okresowe sprawdzanie skuteczności ochrony
D przeciwporażeniowej, bieżąca kontrola stanu M
instalacji elektrycznej
M
M
Ograniczone przestrzenie,
Nieprawidłowo rozprzemieszczające mieszczone meble Urazy zewnętrzsię obiekty (ude- i łóżka chorych, prze- ne i wewnętrzne S
rzenie się o nie- mieszczanie wózków
ruchome obiekty,
z chorymi
potrącenie)
S
S
Zachowanie szczególnej uwagi, prawidłowe
rozmieszczenie mebli i łóżek w salach
M
M
M
Czynniki biologiczKontakt z dużą
Choroby dróg
ne – mikroorga6. nizmy chorobowe ilością osób, głównie oddechowych
z chorymi pacjen- i choroby ogólno- D
przenoszone
tami
ustrojowe
drogą kropelkową
D
Stosowanie szczepień ochronnych, przew zakładzie leczniczym S
D strzeganie przyjętych
procedur,
przestrzeganie badań profilaktycznych
S
S
S
o właściwy dobór punktów świetlnych M
S Dbanie
w oświetleniu ogólnym i miejscowym
M
M
D
D
Stosowanie odpowiednich urządzeń do
podnoszenia pacjentów i ich transportu,
D korzystanie
z pomocy drugiej osoby w wymie- S
nionych czynnościach
S
S
S
S
S
Zachowanie szczególnej uwagi, szkolenie
i samokształcenie w zakresie psychologii
zachowań
M
M
M
D
Odpowiednie szkolenie i samokształcenie,
przestrzeganie norm czasu pracy, dostosoD wanie wymagań do możliwości psychofizycznych pracowników, łagodzenie konfliktów
przez kierownictwo
S
S
S
2.
4.
5.
7.
Różnica poziomów Przemieszczanie się
(upadek na niższy
po schodach
poziom)
8
Prąd elektryczny
(porażenie prądem)
Nieodpowiednie
oświetlenie w pomieszczeniach
Urządzenia zasilane
energią elektryczną,
przewody doprowadzające prąd,
osprzęt elektryczny
(gniazda wtykowe,
wtyczki itp.)
Śmierć
wzroŹle dobrane punkty Osłabienie
ku, bóle oczu,
S
świetlne
łzawienie
Obciążenie fizyczUszkodzenia
ne – statyczne
i kręgoi dynamiczne, Przesuwanie, podno- stawów
8. przeciążenie ukła- szenie i przenoszenie słupa, nademięśni,
du ruchu (układu chorych pacjentów rwanie
wystąpienie
mięśniowo-kostprzepukliny
nego)
Niebezpieczne
zachowanie się
pacjenta
Odruchy bezwarunkowe wywołane
bólem, agresja
Urazy ciała
Obciążenie emo10.
cjonalne
(stres)
Widok cierpiacych
osób, nadmiar
obowiązków, praca
zmianowa,
konflikty międzyludzkie
Nerwice, choroby ogólnoustrojowe
9.
D
Zachowanie szczególnej uwagi
* C – ciężkość, P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
111
12
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA INFORMATYKA WEDŁUG PN-N 18002:2000
Lp.
Zagrożenie
(zdarzenie)
Przed
korektą
Możliwe skutki
zagrożenia
Źródło zagrożenia
C* P* R*
1
2
3
1.
Obciążenie fizyczne – statyczne
Długotrwała praca
przy komputerze,
źle zorganizowane
stanowisko pracy
2.
Nieodpowiednie
oświetlenie
3.
4
5
6
7
8
9
10 11
Bóle mięśniowe,
zwyrodnienia
S
kręgosłupa
i stawów
D
D
Stosowanie przerw w pracy, okresowa zmiana rodzaju zajęć, ergonomiczne stanowisko
pracy zgodne z przepisami
S
S
S
wzroŹle dobrane punkty Osłabienie
ku, bóle oczu,
S
świetlne
łzawienie
D
D
Przestrzeganie instrukcji stanowiskowej
dotyczącej m.in. ustawienia monitora, właściwego oświetlenia itd., stosowanie przerw
w pracy, czasowa zmiana rodzaju zajęć
S
S
S
M
D
Dbanie o porządek, właściwa organizacja
S poszczególnych stanowisk w pomieszczeniu, M
zachowanie ostrożności
S
M
S
S
Utrzymywanie porządku w pomieszczeniu
i na drogach komunikacji wewnętrznej, sto- S
S sowanie
odpowiedniego obuwia, zachowanie
szczególnej ostrożności
M
M
S
Stosowanie przez pracownika odpowiedniego obuwia, zachowanie ostrożności przy
S wchodzeniu i schodzeniu ze schodów, stosowanie mat antypoślizgowych na schodach
zewnętrznych
S
M
M
S
Bieżąca kontrola stanu izolacji przewodów,
okresowa kontrola ochrony przeciwporażeniowej w zakładzie (wyłączników różnicowo- M
-prądowych), okresowa kontrola instalacji
elektrycznej, przestrzeganie przepisów
dotyczących obsługi urządzeń elektrycznych
M
M
S
Przestrzeganie procedur, przestrzeganie instrukcji ppoż., nieużywanie otwartego ognia
w pomieszczeniu, właściwe zabezpieczenie
pomieszczeń w sprzęt przeciwpożarowy
– zgodnie z przepisami
S
M
M
S
Dążenie, by nie kumulowała się praca
wszystkich „głośnych” urządzeń,
ograniczenie hałasu – gdy to konieczne
– dochodzącego z zewnątrz, dbanie o to, by
natężenie hałasu w środowisku pracy biurowej było zgodne z normami
M
M
M
Zapewnienie przez kierownictwo właściwej
atmosfery w pracy, częste życzliwe rozmowy
pomiędzy przełożonymi i podwładnymi,
zapewnienie przerw w pracy i właściwego
wypoczynku, zgodnie z K.p.,
spotkania integracyjne
Ograniczone przestrzenie
Zatarasowane przej(uderzenie się
ścia, źle ustawione
o nieruchome
stoły i sprzęt itp.
przedmioty)
Potłuczenia
Potłuczenia,
Powierzchnie, na Śliskie lub nierówne
złamania
których jest możli- podłogi
wewnątrz lub kończyn, urazy
wy upadek
4.
powierzchnie
wewnętrzne,
(upadek na tym
samym poziomie) na zewnątrz budynku wstrząśnienie
mózgu
Złamania końRóżnica poziomów Przemieszczanie się
czyn,
uszkodzenia
5. (upadek na niższy
po
schodach
poziom)
kręgosłupa, potłuczenia, urazy
Przetarte przewody
zasilające urządzePorażenie prądem nia
elektryczne, prze6.
elektrycznym
bicie elektryczne do
obudowy urządzenia
Śmierć
Pożar
Duże ilości dokumentów, zwarcie
instalacji elektrycznej, nieostrożne
obchodzenie się
z otwartym ogniem
8.
Hałas
Urządzenia zainsta- Napięcie nerwolowane w biurze,
we, zmęczenie
odgłosy dochodzące
psychiczne
z zewnątrz
9.
Obciążenie emocjonalne
(stres)
7.
Czynniki biologicz10. ne – mikroorganizmy chorobowe
Śmierć, poparzenia
S
D
D
S
M
M
S
Obawa przed nie- Nerwice, bezsenzadowoleniem kieność, choroby
rownictwa zakładu, serca i układu S
pośpiech
pokarmowego
S
S
S
M
M
Kontakty służbowe
z wieloma osobami, narażenie na
zmienne warunki
atmosferyczne
S
Poddawanie się szczepieniom ochronnym,
przestrzeganie badań profilaktycznych, sto- S
S sowanie
ubioru odpowiedniego do warunków
pogodowych
M
M
S
Dostosowanie mikroklimatu do subiektywnego odczucia komfortu cieplnego, zależnego
S
nie tylko od temperatury i wilgotności, ale
S
i od sposobu ubierania się i cech osobowych
pracowników
M
M
Choroby układu
oddechowego,
przeziębienia
Temperatura
w pomieszczeniu
przekraczająca
Przeziębienia
Niewłaścizakres ustalony dla lub przegrzania,
we warunki
11.
cieplnego, choroby układu
mikroklimatyczne komfortu
nieodpowiednia
oddechowego
wilgotność, zła wentylacja
* C – ciężkość, P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
112
Uwagi
o realizacji
C* P* R* zadań
Po korekcie
Środki profilaktyczne
S
S
12
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA PORTIERA WEDŁUG METODY MIL STD 82 – „VADEMECUM BEZPIECZEŃSTWA”
C* P* R*
M
S
S
S
M
M
M
M
D
S
Systematyczny przegląd instalacji elektrycznej, dbanie o właściwy stan przewodów
i osprzętu elektrycznego, stosowanie spraw- M
nego zabezpieczenia antyporażeniowego
Poruszające się
Samochody wjeżmechanizmy i inne dżające
Ciężkie uszkodo zakładu dzenia
7.
obiekty
ciała, ura- D
i
opuszczające
(potrącenie przez
zy wewnętrzne
zakład
ruchome obiekty)
S
Różnica poziomów Przemieszczanie się Ciężkie uszko(upadek na niższy
dzenia ciała,
po schodach
poziom)
wstrząs mózgu
D
M
D
S
Czynności porządkowe, odśnieżanie
zimą terenu wokół
portierni
4.
Pożar
Niesprawna instalacja elektryczna,
podpalenie
Choroby stawów
i kręgosłupa,
D
wystąpienie
przepukliny
Ciężkie urazy
ciała, śmierć
M
D
M
Skaleczenia,
przenoszone przed- otarcia naskórka M
mioty
D
Sprzęt używany do
5. Ostrza i chropowa- prac porządkowych,
te powierzchnie
Przebicie elektryczne
do obudowy urząPrąd elektryczny dzeń, przetarcia prze6.
(porażenie prą- wodów, uszkodzony
dem elektrycznym) osprzęt (gniazda
wtykowe, wtyczki)
8.
9.
Obciążenie emocjonalne
(stres)
Obawa przed napadem,
długotrwała praca
zmianowa
Śmierć
Nerwice, choroby ogólnoustrojowe
Zachowanie szczególnej ostrożności, przestrzeganie procedur
M
M
Zachowanie szczególnej ostrożności, stosowanie obuwia antypoślizgowego
M
M
M 3D
Zachowanie szczególnej ostrożności, stosowanie rękawic ochronnych
Obciążenie fizyczne – dynamiczne
Przestrzeganie ustalonych procedur, zainteresowanie i pomoc udzielana ze strony
kierownictwa firmy
S
M
S 2D
Zachowanie szczególnej ostrożności, przestrzeganie procedur, systematyczny przegląd S
instalacji elektrycznej
3.
D BD
D 1C
Przestrzeganie norm transportu indywidualnego, używanie właściwie dobranego sprzętu S
do prac porządkowych
Agresja osób
(uderzenie lub Przestępcy czyhający Śmierć, ciężkie
postrzelenie przez na mienie zakładu obrażenia ciała
osoby)
S 1D
Przestrzeganie procedur, zachowanie
szczególnej ostrożności, w czasie obchodów
terenu zakładu korzystanie z pomocy psa
obronnego
2.
S
D 1C
S 2C
S
Zachowanie szczególnej ostrożności w trakcie wykonywania prac,
stosowanie przez pracownika obuwia
z antypoślizgową podeszwą, utrzymywanie
porządku wokół portierni
D 1A
10 11
S 1D
9
S 1D
8
S 3B
7
D 1C
Powierzchnie, na
których jest możli- Śliskie i nierówne Potłuczenia, zławy upadek
powierzchnie przy mania kończyn,
1.
(upadek na tym wejściu do portierni zwichnięcia, ura- S
samym poziomie) i na terenie zakładu zy wewnętrzne
6
S 2D
5
S 2C
4
S 2C
3
S 2D
2
M 3D
1
Uwagi
o realizacji
C* P* R* zadań
Po korekcie
Środki profilaktyczne
M 3D
Zagrożenie
Przed
korektą
Możliwe skutki
zagrożenia
M 3D
Lp.
Możliwe źródła
zagrożeń
* C – ciężkość, P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
113
12
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
DLA STANOWISKA STOLARZA WEDŁUG PN-N 18002:2000
Lp.
Zagrożenie
(zdarzenie)
Przed
korektą
Możliwe skutki
zagrożenia
Źródło zagrożenia
C* P* R*
1
2
3
Powierzchnie, na Śliskie i nierówne
których jest możli- powierzchnie w miej1.
wy upadek
scu wykonywania
(upadek na tym prac, zatarasowane
samym poziomie)
przejścia
2.
Nadmierne obciążenie fizyczne
– dynamiczne
3. Ruchome elementy urządzeń
4.
Ostre i szorstkie
powierzchnie
Czynniki chemicz5. ne – trujące, drażniące i uczulające
6.
7.
Pyły
(zapylenie)
4
Uwagi
o realizacji
C* P* R* zadań
Po korekcie
Środki profilaktyczne
5
6
7
8
9
10 11
Potłuczenia, złamania kończyn,
zwichnięcia, ura- S
zy wewnętrzne
S
S
Stosowanie przez pracownika właściwego
obuwia, utrzymywanie porządku na stanowisku pracy i w jego otoczeniu, zachowanie
szczególnej ostrożności
S
M
M
D
D
Przestrzeganie norm transportu indywidualnego, transport zbiorowy materiałów
S
M
M
Zachowanie szczególnej ostrożności, przestrzeganie instrukcji stanowiskowej, dbanie
o to, by maszyny służące do obróbki drewna
miały sprawne urządzenia pomocnicze
i zabezpieczenia
Przenoszenie zbyt
dużych ładunków
– tarcicy, płyt itp.
Urazy kręgosłupa i stawów
Narzędzia skrawające
Ciężkie urazy
ciała – najczęściej palców
dłoni
D
D
D
S
S
S
Transport tarcicy
i płyt, wykonywanie
operacji ręcznych
przy składaniu i naprawie mebli oraz
stolarki okiennej
Otarcia, skaleczenia
S
S
Stosowanie rękawic roboczych w trakcie
materiału, stosowanie sprawnych
S transportu
narzędzi ręcznych, zachowanie szczególnej S
ostrożności
M
M
S
Przestrzeganie procedur przy stosowaniu
środków chemicznych – zgodnie z kartami
S
charakterystyki tych substancji, właściwa
S
wentylacja stanowiskowa, zachowanie szczególnej ostrożności
M
M
D
S
Stosowanie sprawnej wentylacji miejscowej,
stosowanie właściwych zabezpieczeń – zgodD nie z instrukcją stanowiskową i dokumenta- S
cją techniczno-ruchową urządzeń, stosowanie ochron osobistych
S
S
S
S
S
Właściwy dobór natężenia oświetlenia do
rodzaju wykonywanych prac – zgodnie
z normą, systematyczne czyszczenie źródeł
światła z pyłu drewna
M
M
M
M
M
Farby, lakiery, rozpuszczalniki
D
Zatrucia, alergie S
układu
Obróbka mechanicz- Choroby
oddechowego,
na drewna
choroby oczu
Źle dobrane punkty
świetlne lub ich
Nieodpowiednie niedostateczna
Choroby oczu,
ilość,
oświetlenie
łzawienie
zapylenie szkieł
punktów świetlnych
Uszczerbek
słuchu
D
D
Stosowanie sprzętu spełniającego wymagania techniczne, rotacja pracowników
D podczas wykonywania prac szkodliwych ze S
względu na hałas, wyposażenie pracowników
i stosowanie przez nich ochronników słuchu
Przebicie elektryczne
do obudowy urząPrąd elektryczny dzeń, przetarte prze9.
(porażenie prąwody elektryczne,
dem elektrycznym) uszkodzony osprzęt
(gniazda wtykowe
i wtyczki)
Śmierć
D
M
S
Stosowanie sprawnej instalacji antyporażeniowej, systematyczne przeglądy i kontrola
instalacji elektrycznej, przestrzeganie
porządku na stanowisku pracy
M
M
M
10. Odpryski obrabia- Obróbka mechanicz-
8.
11.
Hałas
Maszyny i urządzenia
stosowane na stanowisku pracy
nych materiałów
na drewna
Urazy oczu
i twarzy
D
D
D
Stosowanie ochron osobistych – w tym
okularów i tarcz ochronnych
M
M
M
Ruchome elementy maszyn
i urządzeń
(pochwycenie
przez mechanizmy, uderzenie
przez obrabiane
przedmioty)
Brak lub niestosowanie wymaganych
zabezpieczeń, złe
mocowanie obrabianych przedmiotów,
niewłaściwe ubranie
robocze
Urazy ciała,
śmierć
D
D
D
Przestrzeganie instrukcji stanowiskowej
i wymaganych procedur, stosowanie dobrze
upiętego ubrania roboczego
S
S
S
* C – ciężkość, P – prawdopodobieństwo, R – ryzyko
114
12
X
Instrukcja bezpieczeństwa
i higieny pracy
Uwaga: Podane tutaj instrukcje należy traktować jako przykładowe
X.1. UWAGI OGÓLNE
W niniejszej pracy zamieściliśmy informacje dotyczące
sposobu przygotowywania instrukcji BHP dla konkretnych
stanowisk pracy. O tym, jak przygotować instrukcję BHP,
mówią odpowiednie akty prawne.
Art. 2374 Kodeksu pracy zawiera następujące zapisy:
– Pracodawca jest obowiązany zaznajamiać pracowników z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny
pracy dotyczącymi wykonywanych prac.
– Pracodawca jest obowiązany wydawać szczegółowe
instrukcje i wskazówki dotyczące bezpieczeństwa
i higieny pracy na stanowiskach pracy.
– Pracownik jest obowiązany potwierdzić na piśmie
zapoznanie się z przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.
W § 41 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki
Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy z dn. 26 września 1997 r. (tekst
jednolity Dz.U. nr 169/2003 r., poz. 1650 ze zm.)
stwierdza się:
1. Pracodawca jest obowiązany udostępnić pracownikom
do stałego korzystania aktualne instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy, dotyczące:
– stosowanych w zakładzie procesów technologicznych oraz wykonywania prac związanych z zagrożeniami wypadkowymi lub zagrożeniami zdrowia
pracowników;
– obsługi maszyn i innych urządzeń technicznych;
– postępowania z materiałami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi;
– udzielania pierwszej pomocy.
2. Instrukcje, o których mowa, powinny w sposób
zrozumiały dla pracowników wskazywać czynności,
które należy wykonać przed rozpoczęciem danej
pracy, zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania
pracy, czynności do wykonania po jej zakończeniu
oraz zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych,
stwarzających zagrożenia dla życia lub zdrowia pracowników.
Instrukcje dotyczące prac związanych ze stosowaniem
niebezpiecznych substancji i preparatów chemicznych
116
powinny uwzględniać informacje zawarte w kartach charakterystyki tych substancji i preparatów.
W Rozporządzeniu Rady Ministrów z dn. 2 września
1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny
pracy (Dz.U. nr 109/1997 r., poz. 704 ze zm. w Dz.U.
nr 246/2004 r., poz. 2468 ze zm.) zawarte jest stwierdzenie (§ 2.1.10.):
– Do zakresu działania służby BHP należy opiniowanie
szczegółowych instrukcji dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy na poszczególnych stanowiskach.
Za sporządzenie instrukcji bezpieczeństwa i higieny
pracy odpowiedzialny jest więc bezpośrednio pracodawca. Pośrednio jednak za brak takiej instrukcji odpowiada
pracownik służby BHP. W myśl wspomnianego Rozporządzenia (§ 2.1.1. i § 2.1.2.) do zakresu działania służby
BHP należy bowiem:
– przeprowadzanie kontroli warunków pracy oraz przestrzegania przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny
pracy;
– bieżące informowanie pracodawcy o stwierdzonych
zagrożeniach zawodowych, wraz z wnioskami zmierzającymi do usuwania tychże zagrożeń.
Nie ma przecież co do tego żadnych wątpliwości, że
brak instrukcji BHP ma ujemny wpływ na bezpieczeństwo
i higienę pracy i może stanowić jedną z przyczyn organizacyjnych zaistnienia wypadku przy pracy.
Przy opracowywaniu instrukcji BHP należy uwzględnić
dane przygotowane w celu dokonania oceny ryzyka zawodowego, w tym m.in. listę stanowisk pracy i czynności
wykonywane przez pracownika na danym stanowisku.
Wskazane jest także, by w opracowaniu instrukcji brali
czynny udział pracownicy obsługujący dane stanowisko.
Jest to ważne z dwu względów:
1) Pracownik – jako osoba bezpośrednio zainteresowana – potrafi wskazać te zagrożenia, któych osoba
postronna może nie zauważyć.
2) Pracownik współuczestniczący w przygotowaniu
instrukcji BHP traci automatycznie argument, że do
ewentualnego wypadku przy pracy doszło, ponieważ
nie miał on możliwości zapoznania się z instrukcją
BHP lub instrukcja ta była niekompletna.
Należy dodać, że treści instrukcji stanowiskowych powinny być na bieżąco uzupełniane – w przypadku zmiany
technologii, pojawienia się nowych zagrożeń itp.
Instrukcje podane przez nas w niniejszej publikacji
należy traktować jako przykładowe. Mają one tylko
przybliżyć sposób ich tworzenia. W tym celu umieszczamy poniżej schemat tworzenia instrukcji stanowiskowej (ogólnej, ramowej). Podkreślamy, że jest to
tylko schemat i nie należy traktować go dosłownie!
W tworzeniu instrukcji bardzo ważną rolę odgrywają
przede wszystkim szczegółowe informacje dotyczące
konkretnego stanowiska, a tych nie da się przecież
ująć w schemacie.
Podaliśmy – także dla przykładu – instrukcję bezpiecznej obsługi betoniarki. Instrukcję bezpiecznej obsługi
maszyny czy urządzenia zawsze powinien przygotowywać
specjalista z danej branży, przy konsultacji ze służbą BHP.
W takiej instrukcji w znacznym stopniu należy skupić się
na wymaganiach dokumentacji techniczno-ruchowej.
Poniżej podajemy także uwagi dotyczące instrukcji producenta dotyczącej maszyny lub urządzenia.
Ponieważ, jak wynika z danych GUS-u, najwięcej wypadków śmiertelnych ma miejsce podczas transportu,
w tym także transportu zewnętrznego, przygotowaliśmy
również instrukcję dotyczącą bezpiecznej podróży. Oprócz
tego w pracy znajduje się „Oświadczenie sprawcy kolizji
drogowej”, które może być przydatne w niektórych przypadkach.
W opracowaniu, wśród innych kart oceny ryzyka, znajduje się karta oceny ryzyka zawodowego dla nauczyciela
chemii. Tę ocenę uzupełniono tutaj dodatkowo instrukcją
bezpieczeństwa dla opiekuna szkolnej wycieczki autokarowej. Instrukcja ta może być także przydatna podczas
wyjazdów integracyjnych załogi.
Wydaje się, że lepszy efekt można osiągnąć wtedy,
gdy w instrukcji BHP zwracamy się osobowo do pracownika, zamiast – jak to jest najczęściej – bezosobowo.
Z psychologicznego punktu widzenia lepszy efekt daje
sformułowanie: „Sprawdź”, niż „Należy sprawdzić”.
Instrukcja bezpieczeństwa i higieny pracy, zawierając
najważniejsze wymagania związane z bezpieczeństwem,
powinna być ponadto zwięzła i konkretna. Istnieje bowiem powiedzenie, że obszerne instrukcje czyta tylko ten,
kto je pisze! Wyjątek może stanowić, przytoczona także
tutaj, instrukcja dotycząca wykonywania prac szczególnie
niebezpiecznych (dotyczy prac spawalniczych).
X.2.
INSTRUKCJA PRODUCENTA
Do maszyn powinna być dołączona instrukcja producenta
zawierająca:
– informacje zamieszczone w oznaczeniu maszyny;
– informacje ułatwiające naprawę i konserwację maszyny, takie jak: adres importera, serwisu;
– przewidywane zastosowanie maszyny;
– informacje o stanowisku lub stanowiskach roboczych,
które może zajmować operator;
– instrukcje dotyczące bezpiecznego przekazywania do
eksploatacji, użytkowania, przemieszczania maszyny
z podaniem jej masy i masy części maszyny, jeżeli
mają one być transportowane osobno, montażu i jej
demontażu, regulacji, konserwacji, obsługi i napraw;
– informacje o niedopuszczalnych sposobach użytkowania maszyny;
– wskazówki szkoleniowe;
– podstawowe charakterystyki elementów i narzędzi,
które mogą być stosowane w maszynie.
Instrukcja powinna być sporządzona przez producenta
lub jego upoważnionego przedstawiciela w jednym z języków państw członkowskich Unii Europejskiej.
Maszyny oddawane do eksploatacji powinny być
wyposażone w instrukcję w języku polskim. Tłumaczenie
instrukcji na język polski powinno być wykonane albo
przez producenta, albo przez jego upoważnionego przedstawiciela, albo przez osobę wprowadzającą maszynę
do obrotu. Do instrukcji powinny być dołączone rysunki
i schematy dotyczące uruchamiania, konserwacji, kontroli, sprawdzania prawidłowości działania maszyny, a także
– jeżeli ma to zastosowanie – naprawy maszyny oraz
wszelkie istotne zalecenia, w szczególności odnoszące
się do bezpieczeństwa.
W niezbędnych przypadkach instrukcja powinna
określać wymagania w zakresie instalowania i montażu,
zwłaszcza te dotyczące zastosowanych tłumików drgań,
rodzaju i masy płyt fundamentowych, mające na celu
zmniejszenie hałasu lub drgań.
Instrukcja powinna zawierać informacje dotyczące
hałasu emitowanego przez maszynę i podawać wartości rzeczywiste podanych niżej parametrów albo ich
wartości określone w wyniku pomiarów wykonanych na
identycznych maszynach. Jeżeli producent przewiduje,
że maszyna będzie użytkowana w atmosferze zagrożonej wybuchem, instrukcja powinna zawierać wszelkie
informacje niezbędne do użytkowania maszyny w takich
warunkach.
X.3.
INSTRUKCJA OGÓLNA (RAMOWA)
BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY
NA STANOWISKU (SZKIC, SCHEMAT)
Przed rozpoczęciem pracy
1. Musisz posiadać wymagane przeszkolenie zawodowe
i przejść odpowiednie szkolenie w zakresie BHP.
2. Musisz posiadać aktualne, wymagane dla danego
stanowiska badania lekarskie.
3. Pamiętaj, by być trzeźwym i wypoczętym.
4. Wysłuchaj uważnie wskazówek i uwag twojego bezpośredniego przełożonego.
117
5. Zdejmij z rąk wszelkie zbędne przedmioty, takie jak
biżuteria.
6. Pamiętaj, że pracę musisz podjąć w odpowiednim
ubraniu i obuwiu roboczym.
7. Pamiętaj, by przygotować potrzebne ochrony osobiste,
narzędzia i materiały.
8. Sprawdź stan techniczny elektronarzędzi i maszyn,
w tym osłon i zabezpieczeń.
9. Sprawdź stan techniczny narzędzi ręcznych.
10. Sprawdź działanie maszyn i urządzeń bez obciążenia.
11. Przygotuj odpowiednio drogi transportowe, by nie było
na nich przeszkód i nierówności.
12. Sprawdź stan i ciągłość przewodów elektrycznych oraz
osprzętu elektrycznego.
13. Usuń wszystkie zbędne przedmioty znajdujące się na
stanowisku i upewnij się, czy podłoga wokół stanowiska pracy jest sucha i czysta.
14. Upewnij się, czy rozpoczęcie pracy nie spowoduje zagrożeń dla osób przebywających na twoim stanowisku
pracy lub w jego bezpośrednim otoczeniu.
15. Włącz wentylację i inne urządzenia gwarantujące
bezpieczną pracę.
16. Inne szczegółowe wymagania dotyczące stanowiska
pracy (bardzo ważne!)…………………………………..
W czasie pracy
1. Ściśle stosuj się do wskazówek twojego bezpośredniego przełożonego, do zaleceń instrukcji stanowiskowej
BHP oraz dokumentacji technicznej.
2. Stosuj bezwzględnie wymagane ochrony osobiste
(tutaj wymienić ewentualnie, jakie to ochrony).
3. Koncentruj całą swoją uwagę wyłącznie na czynnościach wykonywanych i wykonuj zadania z szybkością
odpowiadającą naturalnemu rytmowi pracy.
4. Materiały używane podczas procesu pracy składuj
w taki sposób, aby nie stwarzały zagrożeń wypadkowych, a używane narzędzia odkładaj na wyznaczone
miejsca.
5. Nie podejmuj żadnych prac, które nie zostały ci
zlecone i co do których nie wiesz, że wykonasz je
bezpiecznie.
6. Pilnuj, by osoby nieupoważnione nie uruchamiały
maszyn i urządzeń oraz nie przeszkadzały w pracy.
7. Podczas przenoszenia materiałów przestrzegaj wymaganych norm. Stosuj ochrony osobiste (m.in. rękawice
ochronne) i sprzęt pomocniczy w czasie transportu
ręcznego. Załadunku wózka lub taczki dokonuj w taki
sposób, by zapewnić ich stabilność, przestrzegając
przy tym norm dotyczących przewożenia towarów.
8. Przy pracach montażowych i na obrabiarkach noś
dokładnie upięte ubranie robocze.
9. Przed uruchomieniem elektronarzędzi co pewien czas
sprawdzaj zamocowanie elementów roboczych (tarcz,
wierteł) w oprawach i dokręcaj obluzowane uchwyty.
10. Pamiętaj, by nie naprawiać urządzeń i maszyn, jeżeli
nie posiadasz do tego uprawnień.
118
11. Pamiętaj, że nie wolno ci usuwać osłon z urządzeń oraz
wszelkich znaków bezpieczeństwa w miejscu pracy.
12. By zabezpieczyć się przed nadmiernym hałasem,
stosuj ochronniki słuchu (jeżeli o tym nie wspomniano
wcześniej).
13. Pamiętaj, by nie używać kluczy o nieodpowiednim
rozmiarze, a tym bardziej kluczy wyrobionych. Nie
przedłużaj klucza innym kluczem.
14. W trakcie pracy używaj tylko sprawnych technicznie
drabin i zwyżek.
15. W czasie wykonywania określonych prac na wysokości
(wymienić je) stosuj szelki bezpieczeństwa z osprzętem.
16. Przenosząc elektronarzędzia (szlifierkę, wiertarkę,
przecinarkę itp.) na inne miejsce, odłącz je od zasilania. Uczyń podobnie, gdy elektronarzędzie to nie jest
używane przez dłuższy czas.
17. Zabezpiecz przed uszkodzeniem przewody doprowadzające prąd elektryczny do elektronarzędzi i innych
urządzeń.
18. Odłącz urządzenie od zasilania w czasie jego czyszczenia lub konserwacji.
19. Dobierz odpowiednie oświetlenie miejscowe do rodzaju
wykonywanej pracy, umieszczone w bezpiecznej oprawie. Zabezpiecz źródło światła przed uszkodzeniem.
Źródło światła ustaw tak, by zapobiec olśnieniu.
20. Przy oświetleniu miejsc wilgotnych i dużych powierzchni
metalowych stosuj lampy o zasilaniu bezpiecznym 24 V.
21. Podczas prac z materiałami łatwo palnymi nie używaj
ognia i nie pal papierosów na stanowisku pracy.
22. Pamiętaj, że palenie papierosów dozwolone jest tylko
poza strefą zagrożenia pożarowego.
23. Substancje chemiczne (farby, lakiery, rozpuszczalniki itp.) przechowuj tylko w szczelnie zamkniętych,
oryginalnych opakowaniach. Podczas prac z tymi
substancjami stosuj się do instrukcji producenta i do
wymagań karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego.
24. Pamiętaj, by zapewnić odpowiednią wentylację w pomieszczeniu podczas używania substancji chemicznych, a także na stanowisku spawalniczym.
25. Nigdy nie zostawiaj obsługiwanej maszyny bez nadzoru. Przed odejściem – choćby na chwilę – od stanowiska wyłącz maszynę (nie dotyczy to wszystkich
maszyn – np. niektórych maszyn włókienniczych).
26. Nigdy nie usuwaj wiórów z obrabianego przedmiotu
w trakcie ruchu maszyny lub urządzenia. W żadnym
przypadku nie wolno tego robić gołą ręką.
27. Pamiętaj, by nie obsługiwać urządzeń dźwignicowych
(dotyczy to m.in. wózków jezdniowych z napędem
silnikowym) nie mając odpowiednich uprawnień.
28. Posiłki spożywaj w wyznaczonym do tego celu miejscu,
pamiętając o zachowaniu podstawowych zasad higieny.
29. Nie lekceważ nawet drobnych skaleczeń, opatruj zranienia.
30. Inne szczegółowe wymagania dotyczące stanowiska
pracy (bardzo ważne!).
Po zakończeniu pracy
1. Uporządkuj miejsce pracy. Oczyść, a następnie
zabezpiecz sprzęt, materiały, ochrony osobiste,
narzędzia.
2. Sprawdź, czy pozostawione materiały i urządzenia
nie stworzą zagrożenia po opuszczeniu przez ciebie
stanowiska pracy.
3. Powiadom bezpośredniego przełożonego o zakończeniu pracy i stanie zaawansowania wykonywanych
przez ciebie prac.
4. Inne uwagi (bardzo ważne!).
Postępowanie w sytuacji awaryjnej
1. W razie wystąpienia zagrożenia wstrzymaj prace,
zabezpiecz stanowisko i poinformuj o tym fakcie
przełożonego.
2. Każde zdarzenie wypadkowe zgłoś swemu przełożonemu. Zabezpiecz miejsce wypadku. Udziel pomocy
poszkodowanemu.
3. W razie wystąpienia pożaru postępuj zgodnie z instrukcją przeciwpożarową. W pierwszej kolejności
zaalarmuj pozostałych pracowników i spróbuj ugasić
pożar w zarodku.
4. Inne uwagi (bardzo ważne!)
Opracował
…………………….
Zatwierdził
……………………
X.4.
INSTRUKCJA BHP
DLA STANOWISKA KUCHARZA
Przed przystąpieniem do pracy
1. Pamiętaj, by mieć zawsze aktualne, wymagane badania lekarskie.
2. Wysłuchaj uważnie wskazówek swojego bezpośredniego przełożonego.
3. Ubranie wierzchnie zostaw w szatni.
4. Do pracy musisz przystąpić w odpowiednim obuwiu
o podeszwach antypoślizgowych, w czystym fartuchu,
z upiętymi włosami i z nakryciem głowy. Paznokcie
miej krótko przycięte i niepolakierowane.
5. Pamiętaj, że na rękach nie możesz mieć żadnej biżuterii ani zegarka.
6. Sprawdź, czy instalacje elektryczne maszyn i urządzeń
nie są uszkodzone i czy niebezpieczne elementy są
zabezpieczone osłonami.
7. Nie zdejmuj osłon zabezpieczających ruchome części
maszyn i urządzeń.
8. Sprawdź, czy na miejscu znajduje się wymagany
sprzęt przeciwpożarowy i apteczka pierwszej pomocy.
9. Sprawdź, czy przewody elektryczne, wtyczki i gniazdka
nie mają usterek.
W trakcie pracy
1. Przygotuj i na bieżąco uzupełniaj surowce oraz półprodukty potrzebne do produkcji. Dbaj o to, by były
one właściwie przechowywane i zabezpieczone.
2. W czasie pracy musisz zachować największą higienę osobistą, przestrzegając przyjętych w tym celu
w zakładzie procedur. Często myj ręce, zwłaszcza po
wyjściu z toalety.
3. Po rozlaniu płynu, a zwłaszcza tłuszczu, natychmiast
usuń go z podłogi.
4. Odpady poprodukcyjne gromadź w pojemniku.
5. Stosuj „łapki” i rękawice ochronne przy przesuwaniu
garnków i pokryw.
6. Stosuj pokrywy naczyń przy smażeniu i gotowaniu.
7. Przy zdejmowaniu pokrywy odchylaj ją zawsze tak,
by nie poparzyć twarzy parą.
8. Uważaj, by nie potrącić gorących naczyń.
9. W trakcie działania maszyn i urządzeń ściśle przestrzegaj instrukcji ich obsługi podanej przez producenta oraz stosuj się do wskazówek przekazanych ci
w tym zakresie przez twego bezpośredniego przełożonego.
10. Nigdy nie zbliżaj dłoni do ruchomych elementów
sprzętu w trakcie jego pracy.
11. Stosuj odpowiednie dociskacze przy mechanicznym
mieleniu lub krojeniu.
12. Krój nożem na desce, umieszczonej na wilgotnej
ścierce.
13. Zachowuj ostrożność przy krojeniu, zginając palce
w tzw. „szpony”.
14. Najpierw zmontuj sprzęt, nim włożysz wtyczkę do
kontaktu. Wyjmij wtyczkę z kontaktu i dopiero rozmontuj sprzęt gastronomiczny (np. maszynkę do
mięsa, robot kuchenny itp.).
15. Nie zostawiaj naczyń z podgrzanym tłuszczem bez
kontroli.
16. Nie dotykaj mokrymi rękami metalowych urządzeń
pod napięciem.
17. Dbaj o to, by maszyny i inne urządzenia techniczne
stosowane w procesach produkcyjnych były ustawione w niekrzyżujące się ciągi technologiczne, z wykluczeniem krzyżowania się dróg surowców i gotowych
wyrobów oraz naczyń czystych i brudnych.
18. Pamiętaj o właściwym oświetleniu i wentylacji stanowiska pracy.
19. Pilnuj, by przejścia i drogi transportowe były bezpieczne, a zwłaszcza równe i niezatarasowane.
20. Przed rozpoczęciem pracy przy urządzeniach zasilanych gazem sprawdź sprawność instalacji podłączeniowej oraz palnika gazowego. Pilnuj, by płomień
palnika nie został zalany cieczą.
21. W trakcie transportu ręcznego towarów przestrzegaj wymaganych norm, wykorzystując przy tym
pomocnicze urządzenia transportowe (m.in. wózki
ręczne).
22. Nie pal tytoniu w pomieszczeniu produkcyjnym.
119
23. Nie pozwalaj na to, by w pomieszczeniu produkcyjnym przebywały osoby postronne.
24. Wszelkich czynności konserwacyjnych i czyszczących
poszczególnych maszyn i urządzeń, także w trakcie
prac produkcyjnych, dokonuj tylko po ich uprzednim
odłączeniu od zasilania.
25. Nie magazynuj na stanowisku roboczym zbędnych
materiałów lub nadmiernej ilości półproduktów
i produktów.
26. Pamiętaj, by surowce, półprodukty i produkty przeterminowane natychmiast wycofać z użycia.
27. Dbaj o właściwą temperaturę przechowywanych
produktów.
28. Zachowaj ostrożność podczas stosowania środków
chemicznych w celu utrzymania czystości i higieny
w zakładzie. Stosuj się do zaleceń producenta
tych środków, a w szczególności do wymagań
karty charakterystyki konkretnej substancji niebezpiecznej.
X.5.
INSTRUKCJA BHP DLA STANOWISKA
PIEKARZA-CUKIERNIKA
Po zakończeniu pracy
1. Odłącz urządzenia spod napięcia i oczyść je.
2. Uporządkuj pomieszczenie produkcyjne i odpowiednio zabezpiecz sprzęt, surowce, półprodukty
i produkty.
3. Upewnij się, że na stanowiskach roboczych nie
pojawią się żadne zagrożenia po opuszczeniu tych
miejsc.
W trakcie pracy
1. Stosuj się do uwag udzielonych ci przed rozpoczęciem
pracy przez twego bezpośredniego przełożonego,
wykonując prace zgodnie z zasadami i normami
technologicznymi.
2. Przygotuj i na bieżąco uzupełniaj surowce oraz
półprodukty potrzebne do produkcji pieczywa. Dbaj
o to, by były one właściwie przechowywane i zabezpieczone.
3. W czasie pracy musisz zachować największą higienę
osobistą, przestrzegając przyjętych w tym celu w zakładzie procedur.
4. W trakcie działania maszyn i urządzeń ściśle przestrzegaj instrukcji ich obsługi podanej przez producenta
oraz stosuj się do wskazówek przekazanych ci w tym
zakresie w czasie instruktażu stanowiskowego.
5. Dbaj o to, by maszyny i inne urządzenia techniczne
stosowane w procesach produkcyjnych były ustawione w niekrzyżujące się ciągi technologiczne, z wykluczeniem krzyżowania się dróg surowców i gotowych
wyrobów.
6. Pamiętaj o prawidłowym oświetleniu stanowiska
pracy.
7. Podczas obsługi pieca piekarskiego zachowaj ostrożność, przestrzegając przy tym ustalonych procedur.
Stosuj wymagany sprzęt pomocniczy.
8. Pamiętaj o tym, by w otoczeniu pieca była wolna
przestrzeń, umożliwiająca swobodne operowanie
łopatą do wkładania i wyjmowania pieczywa.
9. Stosuj zawsze środki ochrony indywidualnej (w tym
rękawice ochronne i okulary), jeżeli istnieje możliwość oparzenia nagrzanymi elementami lub odpryskami gorących substancji.
10. Stosuj zawsze rękawice ochronne, jeżeli istnieje możliwość skaleczenia ostrymi krawędziami przedmiotów
(np. blach do pieczywa).
Postępowanie w sytuacji awaryjnej
1. Każde zdarzenie wypadkowe zgłoś swemu przełożonemu. Zabezpiecz miejsce wypadku. Udziel pomocy
poszkodowanemu.
2. Pamiętaj, że w razie wątpliwości co do warunków
bezpieczeństwa przy wykonywaniu pracy masz prawo
przerwać pracę, zabezpieczając stanowisko, i zwrócić
się do przełożonego w celu wyjaśnienia zaistniałej
sytuacji.
3. O wadach lub uszkodzeniach eksploatowanych maszyn powiadom natychmiast swego przełożonego,
uprzednio wyłączając je z ruchu.
4. Pamiętaj, by płonącego tłuszczu nie gasić wodą.
Najlepiej w takim przypadku odciąć dopływ tlenu.
5. W przypadku zranień lub oparzeń przestrzegaj przyjętych procedur. Pamiętaj przy tym, że oparzone miejsce należy najpierw intensywnie wychłodzić zimną,
bieżącą wodą. Zranioną dłoń trzeba zabezpieczyć
dodatkowo rękawicą gumową.
6. W razie zauważenia pożaru postępuj zgodnie z instrukcją przeciwpożarową znajdującą się na terenie
zakładu. Przede wszystkim zaalarmuj otoczenie
i podejmij próbę ugaszenia pożaru w zarodku.
Opracował
…………………….
120
Zatwierdził
……………………
Przed przystąpieniem do pracy
1. Zanim podejmiesz pracę, musisz przejść wymagane
dla danego stanowiska lekarskie badania profilaktyczne, instruktaż wstępny ogólny oraz instruktaż
stanowiskowy.
2. Do pracy musisz przystąpić w wymaganym obuwiu
i ubraniu roboczym wraz z nakryciem głowy oraz być
trzeźwym i wypoczętym.
3. Na rękach nie możesz mieć żadnej biżuterii ani zegarka.
4. Sprawdź, czy instalacje elektryczne maszyn i urządzeń nie są uszkodzone i czy niebezpieczne elementy
są zabezpieczone osłonami.
5. Nie zdejmuj osłon zabezpieczających ruchome części
maszyn i urządzeń.
11. Dbaj o to, by podłoga na stanowiskach roboczych
była zawsze czysta i sucha. Jako dodatkowe zabezpieczenie przed poślizgnięciem się i upadkiem stosuj
obuwie o podeszwie antypoślizgowej.
12. Dbaj o to, by przejścia i drogi transportowe były
bezpieczne, a w szczególności równe i niezatarasowane.
13. W czasie przemieszczania urządzeń pomocniczych
i produkcyjnych pamiętaj o zachowaniu szczególnej
ostrożności.
14. Pamiętaj o tym, by ręczne przemieszczanie dzieży
ze składnikami lub gotową masą odbywało się na
przeznaczonym do tego celu wózku.
15. Podczas przemieszczania dzieży z surowcami lub
gotową masą pamiętaj o tym, by była ona zakryta
w celu ochrony jej zawartości przed przypadkowym
dostaniem się zanieczyszczeń.
16. Przed rozpoczęciem pracy przy urządzeniach zasilanych gazem sprawdź sprawność instalacji podłączeniowej oraz palnika gazowego.
17. W trakcie transportu ręcznego towarów przestrzegaj
wymaganych norm, wykorzystując przy tym pomocnicze urządzenia transportowe (m.in. wózki ręczne).
18. Nie pal tytoniu w pomieszczeniu produkcyjnym.
19. Nie pij alkoholu na terenie zakładu – grozi to natychmiastowymi sankcjami dyscyplinarnymi!
20. Nie używaj ognia w strefach zagrożenia wybuchem,
a szczególnie w miejscach znacznego zapylenia
mąką.
21. W miejscach, w których występuje zapylenie mąką,
używaj półmasek.
22. Nie pozwalaj na to, by w pomieszczeniu produkcyjnym przebywały osoby postronne.
23. Wszelkich czynności konserwacyjnych i czyszczących
poszczególnych maszyn i urządzeń, także w trakcie
prac produkcyjnych, dokonuj tylko po ich uprzednim
odłączeniu od zasilania.
24. Magazynowania towarów dokonuj zawsze zgodnie
z zasadami, które przedstawiono ci w trakcie instruktażu stanowiskowego. Nie magazynuj na stanowisku
roboczym zbędnych materiałów lub nadmiernej ilości
półproduktów i produktów.
25. Pamiętaj, że nie możesz ręcznie dozować i mieszać
półproduktów ani wykonywać ręcznych czynności
manipulacyjnych w pobliżu ruchomych elementów
maszyny lub urządzenia.
26. Odpady produkcyjne i zużyte materiały pomocnicze
(np. zaoliwione pakuły i szmaty) gromadź w oddzielnych pojemnikach, w zależności od ich własności
fizycznych, chemicznych i biologicznych, oraz składuj
je w wyznaczonym pomieszczeniu.
27. Zachowaj ostrożność podczas stosowania środków
chemicznych w celu utrzymania czystości i higieny
w zakładzie. Stosuj się do zaleceń producenta tych
środków, a w szczególności do wymagań karty charakterystyki konkretnej substancji niebezpiecznej.
Po zakończeniu pracy
1. Odłącz urządzenia spod napięcia i oczyść je.
2. Uporządkuj pomieszczenie produkcyjne i odpowiednio zabezpiecz sprzęt, surowce, półprodukty
i produkty.
3. Upewnij się, że na stanowiskach roboczych nie
pojawią się żadne zagrożenia po opuszczeniu tych
miejsc.
Postępowanie w sytuacji awaryjnej
1. Każde zdarzenie wypadkowe zgłoś swemu przełożonemu. Zabezpiecz miejsce wypadku. Udziel pomocy
poszkodowanemu.
2. W razie wątpliwości co do warunków bezpieczeństwa przy wykonywaniu pracy masz prawo przerwać
pracę, zabezpieczając stanowisko, i zwrócić się
do przełożonego w celu wyjaśnienia zaistniałej
sytuacji.
3. Jeżeli wystąpi zanik napięcia, wyłącz urządzenie.
4. O wadach lub uszkodzeniach eksploatowanych maszyn powiadom natychmiast swego przełożonego,
uprzednio wyłączając je z ruchu.
5. W przypadku zranień lub oparzeń przestrzegaj przyjętych procedur. Pamiętaj przy tym, że oparzone
miejsce należy najpierw intensywnie wychłodzić
zimną, bieżącą wodą.
6. W razie zauważenia pożaru postępuj zgodnie
z instrukcją przeciwpożarową znajdującą się na
terenie zakładu. Przede wszystkim zaalarmuj
otoczenie i podejmij próbę ugaszenia pożaru
w zarodku.
Opracował
…………………….
Zatwierdził
……………………
X.6.
INSTRUKCJA BHP DLA STANOWISKA
POSADZKARZA-GLAZURNIKA
Przed rozpoczęciem pracy
1. Przed podjęciem pracy musisz przejść wcześniej
wymagane badania lekarskie oraz szkolenie
BHP.
2. Wysłuchaj uważnie wskazówek twojego bezpośredniego przełożonego przed rozpoczęciem prac.
3. Pracę musisz podjąć w dostosowanym do warunków
otoczenia ubraniu roboczym i w obuwiu o podeszwach antypoślizgowych.
4. Pamiętaj o przygotowaniu i sprawdzeniu potrzebnych
narzędzi pracy oraz sprzętu ochronnego.
5. Przygotuj potrzebne do pracy materiały.
6. Sprawdź przed użyciem stan techniczny elektronarzędzi (m.in. szlifierki, przecinarki, wiertarki), a zwłaszcza stan izolacji przewodów doprowadzających prąd
elektryczny.
121
7.
8.
Sprawdź funkcjonowanie urządzeń bez obciążenia.
Sprawdź stan techniczny narzędzi ręcznych, m.in.
to, czy młotki, pobijaki itp. sprzęt jest prawidłowo
zaklinowany w uchwytach.
9. Przygotuj odpowiednio drogi transportowe, by nie
było na nich przeszkód i nierówności.
10. Przygotuj swe stanowisko pracy tak, by zminimalizować uciążliwości dla otoczenia.
W trakcie pracy
1. Nie podejmuj żadnych prac, których ci nie zlecono
i co do których nie jesteś pewny, że wykonasz je
bezpiecznie.
2. Pilnuj, by osoby nieupoważnione nie uruchamiały
maszyn i urządzeń oraz nie przeszkadzały w pracy.
3. Podczas przenoszenia towarów przestrzegaj wymaganych norm. Stosuj sprzęt pomocniczy w czasie
transportu ręcznego. Załadunku wózka lub taczki
dokonuj w taki sposób, by zapewnić ich stabilność,
przestrzegając przy tym norm dotyczących przewożenia towarów.
4. Podczas przycinania płytek ceramicznych i szlifowania materiałów stosuj wyposażenie zabezpieczające
oczy (okulary ochronne), dłonie (rękawice) i drogi
oddechowe (półmaski).
5. Przed uruchomieniem elektronarzędzi co pewien
czas sprawdzaj zamocowanie elementów roboczych
(tarcz, wierteł) w oprawach i dokręcaj obluzowane
uchwyty.
6. By zabezpieczyć się przed nadmiernym hałasem,
stosuj ochronniki słuchu.
7. Podczas długotrwałej pracy w pozycji klęczącej używaj nakolanników.
8. W czasie mycia posadzek z substancjami żrącymi
stosuj okulary ochronne i rękawice gumowe.
9. W trakcie pracy używaj tylko sprawnych technicznie
drabin i zwyżek.
10. Przenosząc elektronarzędzia (szlifierkę, wiertarkę,
przecinarkę itp.) na inne miejsce, odłącz je od zasilania. Podobnie uczyń, gdy elektronarzędzie to nie
jest używane przez dłuższy czas.
11. Zabezpiecz przed uszkodzeniem przewody doprowadzające prąd elektryczny do elektronarzędzi i innych
urządzeń.
12. Odłącz urządzenie od zasilania w czasie jego czyszczenia lub konserwacji.
13. Podczas wiercenia w ścianach otworów wiertarką
elektryczną dopilnuj, by nie doszło do przebicia
przewodów doprowadzających prąd.
14. Podczas wszelkich prac prowadzonych obok instalacji
lub osprzętu elektrycznego zachowaj szczególną
ostrożność.
15. Dobierz odpowiednie oświetlenie miejscowe do
rodzaju wykonywanej pracy, umieszczone w bezpiecznej oprawie. Zabezpiecz źródło światła przed
uszkodzeniem.
122
16. Przy oświetleniu miejsc wilgotnych stosuj lampy
o zasilaniu bezpiecznym 24 V.
17. Podczas prac z materiałami łatwo palnymi nie
używaj ognia i nie pal papierosów na stanowisku
pracy.
18. Pamiętaj, że przy pracach z substancjami łatwo palnymi palenie papierosów dozwolone jest tylko poza
strefą zagrożenia pożarowego.
19. Substancje chemiczne (farby, lakiery, rozpuszczalniki itp.) przechowuj tylko w szczelnie zamkniętych,
oryginalnych opakowaniach. Podczas prac z tymi
substancjami stosuj się do instrukcji producenta
i do wymagań karty charakterystyki substancji niebezpiecznej.
20. Pamiętaj, by zapewnić odpowiednią wentylację w pomieszczeniu podczas używania substancji chemicznych,
szczególnie lakierów, rozpuszczalników i farb. Pamiętaj
o rotacji pracowników przy wykonywaniu tychże prac.
21. Wiedz, że zbliżanie się lub używanie otwartego ognia
w ubraniu nasyconym klejem lub parami rozpuszczalników jest zabronione.
22. Magazynowania materiałów potrzebnych do pracy
dokonuj zawsze zgodnie z przepisami, dbając przy
tym o zachowanie stabilności ich środka ciężkości,
jeżeli gromadzone są one w pryzmach.
23. Posiłki spożywaj w wyznaczonym do tego celu miejscu, pamiętając o zachowaniu podstawowych zasad
higieny.
24. Nie lekceważ nawet drobnych skaleczeń, opatrując
zranienia. Pamiętaj, że nawet drobne skaleczenie
może w konsekwencji doprowadzić do nieoczekiwanych zmian chorobowych.
Po zakończeniu pracy
1. Uporządkuj miejsce pracy. Zabezpiecz sprzęt, materiały, ochrony osobiste, narzędzia.
2. Sprawdź, czy pozostawione materiały i urządzenia
nie stworzą zagrożenia po opuszczeniu przez ciebie
stanowiska pracy.
3. Dokładnie umyj ręce i twarz oraz przepłucz wodą
jamę ustną.
Postępowanie w sytuacji awaryjnej
1. W razie wystąpienia zagrożenia wstrzymaj prace,
zabezpiecz stanowisko i poinformuj o tym fakcie
przełożonego.
2. Każde zdarzenie wypadkowe zgłoś swemu przełożonemu. Zabezpiecz miejsce wypadku. Udziel pomocy
poszkodowanemu.
3. W razie wystąpienia pożaru postępuj zgodnie z instrukcją przeciwpożarową. W pierwszej kolejności
zaalarmuj pozostałych pracowników i spróbuj ugasić
pożar w zarodku.
Opracował
…………………….
Zatwierdził
……………………
X.7. INSTRUKCJA BHP
DLA STANOWISKA PRACOWNIKA
OBSŁUGUJĄCEGO STACJĘ PALIW
–
10.
Przed przystąpieniem do pracy
1. Pamiętaj, że podejmując pracę na stacji paliw musisz wcześniej przejść potrzebne badania lekarskie
i wymagane szkolenia BHP oraz ppoż.
2. Przystępując do pracy, należy być trzeźwym i wypoczętym.
3. Do pracy musisz przystąpić w wymaganym obuwiu
i ubraniu roboczym o własnościach antystatycznych.
4. Usuń ze stanowiska wszelkie zbędne przedmioty,
które mogą przeszkadzać w pracy.
5. Upewnij się, że na stanowisku nie ma plam olejów,
benzyny itp.
6. Pamiętaj o zachowaniu porządku i czystości na terenie stacji.
W trakcie pracy
1. Dopilnuj, by teren stacji był odpowiednio oświetlony
i oznakowany zgodnie z Polskimi Normami – dotyczy
to przede wszystkim miejsca dystrybucji paliw i ciągów komunikacyjnych.
2. Pamiętaj, że na terenie stacji obowiązuje zakaz używania otwartego ognia, w tym palenia papierosów.
3. Zachowaj szczególną ostrożność w kontakcie ze
szkodliwymi czynnikami chemicznymi, a w razie konieczności używaj ochron osobistych, w tym rękawic
ochronnych.
4. Sprawdź, czy zbiorniki paliwa są odpowiednio zabezpieczone przed dostaniem się ognia do wnętrza
i posiadają nieuszkodzone urządzenia spustowe,
pomiarowe i oddechowe.
5. Sprawdź stan techniczny dystrybutorów paliw oraz
sprzętu gaśniczego.
6. Pamiętaj, by sprzęt gaśniczy, w ilości zgodnej z przepisami, był umieszczony w widocznym miejscu, obok
dystrybutorów, i w każdej chwili gotowy do natychmiastowego użycia.
7. Dbaj o to, by stanowisko komputerowe do sprzedaży
paliw było zorganizowane zgodnie z wymogami ergonomii, przedstawionymi ci w trakcie instruktarzu
stanowiskowego – dotyczy to zwłaszcza ustawienia
monitora, oświetlenia i siedziska.
8. Dopilnuj, by podczas wydawania paliw pojazdy były
ustawione w sposób umożliwiający łatwe manewrowanie nimi, a ich silniki były wyłączone.
9. Podczas napełniania paliwem zbiorników stacji pamiętaj, by:
– autocysterna została dodatkowo uziemiona,
– spuszczanie produktów naftowych przebiegało
bez zakłóceń,
– osoby postronne nie podchodziły do studzienek
zbiornika,
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
żaden pojazd nie znajdował się w odległości
mniejszej niż 10 m od autocysterny spuszczającej produkt.
Dbaj o to, by na terenie stacji była sprawna instalacja
przeciwporażeniowa i aby nieupoważnione osoby
nie dokonywały żadnych prowizorycznych napraw
instalacji elektrycznej.
Dbaj o to, by nieupoważnione osoby nie dokonywały
żadnych prac przy urządzeniach technicznych stacji.
Pamiętaj, ze badaniom technicznym i próbom szczelności podlegają zbiorniki i rurociągi przy przekazywaniu ich do eksploatacji i po każdym remoncie lub
naprawie. W przypadku stwierdzenia nieszczelności
lub awarii zbiorników albo rurociągów konieczne
jest przeprowadzenie badań skażenia gruntu i wód
gruntowych.
Pamiętaj, że zbiorniki przeznaczone do magazynowania gazu płynnego mogą być eksploatowane tylko
po otrzymaniu decyzji zezwalającej na eksploatację,
wydanej przez właściwy organ dozoru technicznego.
Zapoznaj się z warunkami tej decyzji.
Dopilnuj, by wszystkie przyłącza i króćce na zbiornikach przeznaczonych do magazynowania gazu płynnego były wyposażone w sprawne zawory odcinające.
Pamiętaj, że dystrybucja gazu płynnego w stacjach
paliw płynnych polega na:
– tankowaniu gazem płynnym pojazdów samochodowych, przystosowanych technicznie do
zasilania tym paliwem;
– wymianie butli opróżnionych z gazu płynnego na
butle napełnione gazem, o masie do 11 kg.
Pamiętaj, ze niedopuszczalne jest napełnianie butli
gazem płynnym w stacjach lub stosowanie innych
niedozwolonych manipulacji przy tych butlach.
Wiedz o tym, że butli przeznaczonych do napełniania
gazem płynnym nie wolno używać i przechowywać
w warunkach wpływających ujemnie na ich wytrzymałość.
Pamiętaj, że butle z gazem płynnym mogą być składowane na utwardzonych placach otwartych, pod
zadaszeniem lub w budynkach przystosowanych
do tego celu. Butle składuje się w pozycji stojącej
i zabezpiecza przed upadkiem za pomocą barier,
przegród lub w inny sposób, a zawory butli o masie
gazu płynnego powyżej 5 kg zabezpiecza się kołpakami lub odpowiednimi osłonami.
Wiedz o tym, że magazynowanie w jednym pomieszczeniu butli opróżnionych i butli napełnionych
dopuszcza się tylko pod warunkiem ich oddzielnego
składowania.
Po zakończeniu pracy
1. Uporządkuj stanowisko pracy.
2. Dokonaj przeglądu urządzeń technicznych i sprawdź,
czy nie będą stanowić zagrożenia po opuszczeniu
przez ciebie miejsca pracy.
123
3.
4.
5.
Wyłącz zasilanie nieużywanych w czasie postoju
stacji urządzeń.
Zabezpiecz miejsce pracy zgodnie z przyjętymi procedurami.
Jeżeli po zakończeniu twojej pracy dyżur na stacji
obejmuje inny pracownik, przekaż mu wszelkie
niezbędne informacje, zwłaszcza te dotyczące bezpieczeństwa ogólnego i pożarowego.
W sytuacji awaryjnej
1. By ustrzec się szkód zdrowotnych i materialnych spowodowanych ewentualnym napadem rabunkowym
na stację, stosuj się bezwzględnie do przyjętych
w tym celu procedur. Przestrzegaj tych procedur
także wtedy, gdy dojdzie do takiego zdarzenia.
2. W czasie gwałtownej burzy lub klęski żywiołowej w pierwszej kolejności wyłącz zasilanie dystrybutorów paliwa.
3. Każde zdarzenie wypadkowe zgłoś swemu przełożonemu. Zabezpiecz miejsce wypadku. Udziel pomocy
poszkodowanemu. W razie potrzeby zawiadom pogotowie ratunkowe i policję.
4. O wadach lub uszkodzeniach eksploatowanych
urządzeń powiadom swego przełożonego, uprzednio
wyłączając te urządzenia i odpowiednio je zabezpieczając.
Opracował
…………………….
Zatwierdził
……………………
X.8.
INSTRUKCJA BHP DLA STANOWISKA
ŚLUSARZA-MECHANIKA
Przed rozpoczęciem pracy
1. Zapoznaj się szczegółowo z obowiązującymi na stanowisku przepisami.
2. Wysłuchaj uważnie wskazówek twojego bezpośredniego przełożonego przed rozpoczęciem prac.
3. Pracę musisz podjąć w odpowiednim ubraniu roboczym, we wzmocnionym obuwiu o podeszwach antypoślizgowych, stosując przydzielone do odpowiednich zadań ochrony osobiste. Pamiętaj szczególnie
o ochronie twarzy i oczu.
4. Pamiętaj o przygotowaniu i sprawdzeniu potrzebnych
narzędzi ręcznych i elektronarzędzi.
5. Przygotuj potrzebne do pracy materiały.
6. Sprawdź przed użyciem stan techniczny elektronarzędzi (m.in. szlifierki, przecinarki, wiertarki), a w szczególności stan izolacji przewodów doprowadzających
prąd elektryczny.
7. Sprawdź funkcjonowanie maszyn i urządzeń bez
obciążenia.
8. Sprawdź stan techniczny narzędzi ręcznych, m.in. to,
czy młotki, pilniki i podobny sprzęt jest prawidłowo
zaklinowany w uchwytach. Usuń z głowic narzędzi
124
(np. młotki, przecinaki) tzw. rozklepy, których odpryski
są groźne dla twarzy i oczu.
9. Przygotuj odpowiednio drogi transportowe, by nie
było na nich przeszkód i nierówności.
10. Pamiętaj, że prawidłowo ustawione imadło powinno
sięgać do wysokości łokcia pracownika.
11. Przygotuj swe stanowisko pracy tak, by zapewnić
bezpieczeństwo i zminimalizować uciążliwości dla
otoczenia – dotyczy to szczególnie stanowiska spawalniczego.
W trakcie pracy
1. Stosuj pomost drewniany, chroniący nogi przed przeziębieniem, przede wszystkim wtedy, gdy praca ma
charakter stojący, a podłożem jest beton, zwłaszcza
zimą.
2. Nie podejmuj żadnych prac, których ci nie zlecono i co do
których nie jesteś pewny, że wykonasz je bezpiecznie.
3. Pilnuj, by osoby nieupoważnione nie uruchamiały
maszyn i urządzeń oraz nie przeszkadzały w pracy.
4. Podczas przenoszenia materiałów przestrzegaj wymaganych norm. Stosuj sprzęt pomocniczy w czasie
transportu ręcznego. Załadunku wózka lub taczki
dokonuj w taki sposób, by zapewnić ich stabilność,
przestrzegając przy tym norm dotyczących przewożenia towarów.
5. Przy pracach montażowych i na obrabiarkach noś
dokładnie upięte ubranie robocze. Na dłoniach nie
noś biżuterii.
6. Przed uruchomieniem elektronarzędzi co pewien czas
sprawdzaj zamocowanie elementów roboczych (tarcz,
wierteł) w oprawach i dokręcaj obluzowane uchwyty.
7. By zabezpieczyć się przed nadmiernym hałasem,
stosuj ochronniki słuchu.
8. Materiał w szczękach imadła mocuj tak, aby uniemożliwić jego wypadnięcie.
9. Pamiętaj, by nie używać kluczy o nieodpowiednim
rozmiarze, a tym bardziej kluczy wyrobionych. Nie
przedłużaj klucza innym kluczem.
10. W trakcie pracy używaj tylko sprawnych technicznie
drabin i zwyżek.
11. Przenosząc elektronarzędzia (szlifierkę, wiertarkę,
przecinarkę itp.) na inne miejsce, odłącz je od zasilania. Podobnie uczyń, gdy elektronarzędzie to nie
jest używane przez dłuższy czas.
12. Zabezpiecz przed uszkodzeniem przewody doprowadzające prąd elektryczny do elektronarzędzi i innych
urządzeń.
13. Odłącz urządzenie od zasilania w czasie jego czyszczenia lub konserwacji.
14. Przy obrabianiu drobnych przedmiotów nigdy nie
trzymaj ich w ręku, lecz umieść je w uchwycie.
15. Dobierz odpowiednie oświetlenie miejscowe do rodzaju
wykonywanej pracy, umieszczone w bezpiecznej oprawie. Zabezpiecz źródło światła przed uszkodzeniem.
Źródło światła ustaw tak, by zapobiec olśnieniu.
16. Przy oświetleniu miejsc wilgotnych oraz dużych
powierzchni metalowych stosuj lampy o zasilaniu
bezpiecznym 24 V.
17. Podczas prac z materiałami łatwo palnymi nie używaj
ognia i nie pal papierosów na stanowisku pracy.
18. Pamiętaj, że palenie papierosów dozwolone jest tylko
poza strefą zagrożenia pożarowego.
19. Substancje chemiczne (farby, lakiery, rozpuszczalniki itp.) przechowuj tylko w szczelnie zamkniętych,
oryginalnych opakowaniach. Podczas prac z tymi
substancjami stosuj się do instrukcji producenta
i do wymagań karty charakterystyki substancji niebezpiecznej.
20. Pamiętaj, by zapewnić odpowiednią wentylację
w pomieszczeniu podczas używania substancji chemicznych, a także na stanowisku spawalniczym.
21. Nigdy nie zostawiaj obsługiwanej maszyny bez nadzoru. Przed odejściem choćby na chwilę od stanowiska
wyłącz maszynę.
22. Nie zdejmuj zabezpieczeń i osłon.
23. Nidy nie usuwaj wiórów z obrabianego przedmiotu
w trakcie ruchu maszyny lub urządzenia. W żadnym
przypadku nie wolno tego robić gołą ręką.
24. Pamiętaj, by nie obsługiwać urządzeń dźwignicowych,
nie mając odpowiednich uprawnień.
25. Posiłki spożywaj w wyznaczonym do tego celu miejscu, pamiętając o zachowaniu podstawowych zasad
higieny.
26. Nie lekceważ nawet drobnych skaleczeń, opatruj zranienia. Pamiętaj, że nawet drobne skaleczenie może
w konsekwencji doprowadzić do nieoczekiwanych
zmian chorobowych.
Po zakończeniu pracy
1. Uporządkuj miejsce pracy. Zabezpiecz sprzęt, materiały, ochrony osobiste, narzędzia.
2. Sprawdź, czy pozostawione materiały i urządzenia
nie stworzą zagrożenia po opuszczeniu przez ciebie
stanowiska pracy.
3. Powiadom bezpośredniego przełożonego o zakończeniu pracy.
Postępowanie w sytuacji awaryjnej
1. W razie wystąpienia zagrożenia wstrzymaj prace,
zabezpiecz stanowisko i poinformuj o tym fakcie
przełożonego.
2. Każde zdarzenie wypadkowe zgłoś swemu przełożonemu. Zabezpiecz miejsce wypadku. Udziel pomocy
poszkodowanemu.
3. W razie wystąpienia pożaru postępuj zgodnie z instrukcją przeciwpożarową. W pierwszej kolejności
zaalarmuj pozostałych pracowników i spróbuj ugasić
pożar w zarodku.
Opracował
…………………….
Zatwierdził
……………………
X.9.
INSTRUKCJA BHP
DLA PRAC ZBROJARSKICH
I BETONOWYCH
Przed przystąpieniem do pracy
1. Podejmując pracę, musisz przejść wcześniej wymagane dla danego stanowiska badania lekarskie oraz
instruktaż stanowiskowy udzielony przez bezpośredniego przełożonego.
2. Do pracy musisz przystąpić w kompletnym ubraniu
roboczym. Głowę należy chronić hełmem ochronnym,
oczy i twarz okularami lub przyłbicą, ręce za pomocą
rękawic ochronnych, a kończyny dolne przy pomocy
odpowiedniego obuwia – w przypadku robót betonowych powinny to być buty gumowe.
3. Pobierz i sprawdź potrzebne do pracy narzędzia.
Pracuj tylko ze sprzętem zalecanym przez twojego
przełożonego.
4. Sprawdź, czy instalacje elektryczne maszyn i urządzeń nie są uszkodzone i czy niebezpieczne elementy
zabezpieczone są osłonami.
5. Nie zdejmuj osłon zabezpieczających ruchome części
maszyn i urządzeń.
6. Sprawdź funkcjonowanie maszyn i urządzeń bez
obciążenia.
7. Pamiętaj o bezpiecznych metodach załadowywania,
transportu, wyładowywania i składowania materiałów.
W trakcie pracy
A) Roboty zbrojarskie
1. Stoły warsztatowe i maszyny zbrojarskie powinny
być instalowane w pomieszczeniach zbrojarni
lub pod wiatami. Na otwartej przestrzeni można
ustawiać stoły tylko do prac krótkotrwałych.
2. Stoły warsztatowe do przygotowywania zbrojenia
powinny być przymocowane do podłoża.
3. Poszczególne rodzaje elementów zbrojenia powinny być składowane oddzielnie na wyrównanym
i odwodnionym podłożu albo na podkładach.
4. Chodzenie po ułożonych elementach zbrojenia
jest zabronione.
5. Ręcznie można prostować stal zbrojeniową
o średnicy do 20 mm tylko na przymocowanej do
stołu zbrojarskiego płycie z osadzonymi na niej
sworzniami i z wyposażeniem w komplet kluczy.
6. Podczas prostowania drutu stalowego w kręgach za pomocą wciągarki należy pamiętać
o uprzednim ogrodzeniu strefy niebezpiecznej. Na
ogrodzonym terenie zabronione jest przebywanie
pracowników w czasie prostowania stali.
7. Przy przecinaniu ręcznym ręce należy trzymać
w odległości co najmniej 15 cm od noży. Przy
przecinaniu mechanicznym chwytanie ręką
ciętych prętów dozwolone jest w odległości co
najmniej 50 cm.
125
8.
B)
Gięcie prętów stalowych odbywa się przy
pomocy giętarki elektrycznej. Podczas gięcia
krótkich odcinków prętów pracownik obsługujący giętarkę powinien przebywać w miejscu,
w którym nie będzie narażony na uderzenie
prętem. Bezwzględnie należy przestrzegać kolejności wykonywania poszczególnych faz gięcia
prętów.
9. Łączenia zbrojenia można dokonywać za pomocą
zgrzewania, spawania i przy pomocy wiązania
miękkim wyżarzonym drutem. Do wiązania siatek
i szkieletów należy stosować sprzęt pomocniczy,
np. kozły, co znacznie zmniejsza wysiłek fizyczny,
gdyż pozwala uniknąć ciągłego schylania się.
10. Stanowiska pracy zbrojarzy, jeżeli są rozmieszczone po obu stronach stołu, należy oddzielić
siatką o wysokości co najmniej 1 m, przy
oczkach do 20 mm.
11. Montaż i scalanie uprzednio przygotowanych elementów zbrojenia wykonuje się już w deskowaniach. Prace takie do wysokości 3 m nad ziemią
można wykonywać z drabin, a przy większych
wysokościach – tylko z pomostów rusztowań.
12. Przy montażu zbrojeń na zewnętrznych ścianach
wykonywanych obiektów zbrojarze powinni być
zabezpieczeni przed upadkiem z wysokości przy
pomocy szelek bezpieczeństwa. Linki pasów
należy umocować do stałych elementów konstrukcji.
13. Montaż uzbrojenia słupów należy wykonywać
z pomostu o szerokości co najmniej 1 m,
będąc zabezpieczonym przed upadkiem z wysokości. Do pomostu należy zapewnić dojście
po drabinie.
Roboty betonowe
1. Sprzęt należy przemieszczać tylko po odłączeniu
go od źródła prądu.
2. Przewody elektryczne trzeba zabezpieczyć przed
uszkodzeniem.
3. Do wykopów beton należy opuszczać rynnami
wspartymi o odpowiednio wytrzymały ruszt.
4. Należy zabezpieczyć pojemniki na beton przed
ich zsunięciem się do wykopu.
5. Beton z zasobnika trzeba wypuszczać powoli,
z zachowaniem ostrożności, wlewając go z wysokości nie większej niż 1 m. Beton należy układać
w deskowaniu równomiernie, zabezpieczając
deskowanie przed uszkodzeniem.
6. Przy betonowaniu należy wykonać odpowiednie
pomosty robocze.
7. Otwory w stropach budynku muszą być nakryte
odpowiednio wytrzymałymi pokrywami lub zabezpieczone barierkami ochronnymi.
8. Należy przygotować drogi do przewozu betonu
taczkami. Drogi te powinny być na bieżąco
oczyszczane z betonu i innych materiałów.
126
9.
10.
11.
12.
13.
14.
Przy przenoszeniu ręcznym lub transporcie
taczkami materiałów należy przestrzegać dozwolonych norm.
Pomosty robocze mogą być obciążane tylko
w granicach ich dopuszczalnego obciążenia.
Przy betonowaniu elementów konstrukcyjnych
nie należy stosować dłuższych przerw.
Unikać chodzenia po zbrojeniu w trakcie pracy.
Zagęszczania betonu w ściankach i belkach
należy dokonywać z pomostów roboczych.
Podczas prac niebezpiecznych na wysokości
należy używać szelek bezpieczeństwa.
Po zakończeniu pracy
1. Odłącz sprzęt i urządzenia elektryczne od źródła
prądu.
2. Uporządkuj miejsce pracy. Zabezpiecz materiały,
sprzęt, narzędzia, ochrony osobiste.
3. Nie pozostawiaj materiałów i wyrobów na pomostach
rusztowań.
Postępowanie w sytuacji awaryjnej
1. Każde zdarzenie wypadkowe zgłoś swemu przełożonemu. Zabezpiecz miejsce wypadku. Udziel pomocy
poszkodowanemu.
2. W razie wątpliwości co do warunków bezpieczeństwa
przy wykonywaniu pracy masz prawo przerwać pracę,
zabezpieczając stanowisko, i zwrócić się do przełożonego w celu wyjaśnienia zaistniałej sytuacji.
3. W razie wystąpienia pożaru postępuj zgodnie z instrukcją przeciwpożarową.
Opracował
…………………….
Zatwierdził
……………………
X.10.
INSTRUKCJA BHP
PODCZAS SPAWANIA LUB CIĘCIA
PALNIKIEM WEWNĄTRZ ZBIORNIKÓW
ORAZ W POMIESZCZENIACH
ZAGROŻONYCH POŻAREM
LUB WYBUCHEM
Cel instrukcji
Cel instrukcji to określenie zasad postępowania podczas
przygotowania prac spawalniczych oraz posługiwania się
otwartym ogniem (palnikiem) w pomieszczeniach zagrożonych niebezpieczeństwem pożaru lub wybuchu.
Osoby odpowiedzialne
Polecający odpowiada za:
– podjęcie decyzji o wykonaniu pracy w pomieszczeniach zagrożonych pożarem lub wybuchem;
– określenie terminu, miejsca i szczegółowego zakresu
wykonywanych prac;
– określenie wymagań dotyczących środków i warunków
wykonania pracy;
– uzgodnienie z służbami technologicznymi, BHP oraz
ppoż. warunków środowiskowych wykonania pracy;
– wyznaczenie kierującego zespołem;
– określenie liczby i imienny wykaz pracowników wykonujących pracę;
– wydanie pisemnego pozwolenia na wykonanie pracy.
Dopuszczający odpowiada za:
– przygotowanie miejsca pracy i odpowiednich środków
technicznych do jej wykonania;
– sprawdzanie miejsca wykonywanej pracy wspólnie
z kierującym zespołem;
– pouczenie pracowników o warunkach pracy i wynikających z tego zagrożeniach;
– dopuszczenie pracowników do rozpoczęcia prac oraz
przekazanie miejsca pracy;
– kontrolę wykonanej pracy po jej zakończeniu.
Kierujący zespołem odpowiada za:
– stwierdzenie, czy pracownicy posiadają odpowiednie
kwalifikacje i uprawnienia;
– sprawdzenie i przygotowanie miejsca wykonywanej
pracy pod względem technicznym i organizacyjnym;
– zapewnienie odpowiedniego sprzętu ochrony osobistej pracowników oraz zabezpieczenia technicznego,
zgodnie z przepisami BHP;
– utrzymanie porządku w trakcie wykonywania pracy
oraz po jej zakończeniu;
– jakość pracy wykonywanej przez podległych mu pracowników.
Pracownik wykonujący pracę odpowiada za:
– prawidłowe wykonanie pracy zgodnie z zasadami
technologicznymi oraz zgodnie z pisemną zgodą
określającą szczegółowy zakres wykonywanych
prac;
– wykonanie prac zgodnie z wymogami niniejszej instrukcji, szczegółowymi instrukcjami stanowiskowymi
i instrukcjami obsługi urządzeń, jeżeli takie są opracowane, i ogólnymi zasadami BHP;
– ścisłe przestrzeganie zaleceń udzielonych przez
przełożonego zgodnie z ustalonym porządkiem
prac;
– końcową kontrolę stanowiska pracy oraz porządek po
jej zakończeniu.
Uwaga:
Przygotowanie do rozpoczęcia prac i wykonanie prac
może nastąpić tylko po wydaniu pisemnego polecenia.
Bez polecenia mogą być wykonywane tylko prace związane z ratowaniem zdrowia lub życia ludzi oraz związane z ratowaniem przed zniszczeniem urządzeń dużej
wartości.
Czynności
Czynności przed rozpoczęciem pracy w pomieszczeniach
szczególnie zagrożonych wybuchem lub pożarem:
1. Należy dokonać komisyjnej oceny zagrożenia.
2. Trzeba określić niezbędne wymagania nie dopuszczające do wybuchu lub pożaru.
3. Należy sporządzić protokół zabezpieczenia ppoż.
prac spawalniczych, na podstawie którego kierownik
zainteresowanej komórki organizacyjnej lub kierownik
zakładu wydaje pisemne zezwolenie na prowadzenie
prac spawalniczych.
Zasady bezpiecznego wykonywania pracy
1. Przygotować obiekt do prac spawalniczych zgodnie
z założeniami protokołu.
2. Całkowicie usunąć ze zbiorników lub pomieszczeń
elementy łatwo palne, gazy oraz pary lub ciecze, które
mogłyby spowodować pożar lub wybuch.
3. Spawanie zbiorników lub naczyń, w których były przechowywane ciecze lub gazy łatwo palne bądź trujące,
jest dozwolone jedynie po całkowitym oczyszczeniu
z resztek gazów, cieczy oraz ich par.
4. Oczyszczenie zbiornika lub naczynia powinno odbywać
się przez ich staranne wymycie wodnym roztworem
ługu sodowego lub trójzasadowego fosforu sodu
i przepuszczenie przez nie strumienia pary wodnej
lub przez napełnienie ich wodą i wygotowanie.
5. Zabezpieczyć przed przedostawaniem się ognia lub
rozprysków spawalniczych do tych miejsc i urządzeń,
których ze względów technicznych nie można usunąć
z pomieszczenia.
6. Przy spawaniu i cięciu wewnątrz zbiorników spawacze
i ich pomocnicy powinni być zabezpieczeni poprzez
przymocowanie szelkami do liny ochronnej i nadzorowani przez innych pracowników znajdujących się na
zewnątrz zbiornika w jego bezpośredniej bliskości.
7. Wnętrza zbiorników i pomieszczeń podczas spawania
powinny mieć połączenie z otaczającą atmosferą, np.
przez otwarcie włazów oraz usunięcie z nich korków
lub pokryw, a także przez zastosowanie w tym czasie
nadmuchu powietrza, wymuszonego przez dmuchawy
lub wentylatory.
8. Pracownicy pracujący w wyżej określonych warunkach
powinni posiadać wszelkie środki ochrony osobistej
zgodnie z przepisami BHP wraz z aparatem ucieczkowym, jeśli jest konieczny.
Czynności po zakończeniu pracy
1. Należy przeprowadzić dokładną kontrolę pomieszczenia, w którym wykonywana była praca, by stwierdzić, że
nie ma żadnego zagrożenia w postaci zarzewia ognia.
2. Sprawdzić, czy został zdemontowany i zabrany sprzęt
spawalniczy.
3. Sprawdzić, czy cały osprzęt został wyłączony ze źródeł
zasilania oraz zabezpieczony przed dostępem osób
postronnych.
127
4. W obiektach pożarowo lub wybuchowo niebezpiecznych oraz w obiektach posiadających konstrukcje
łatwo palne należy ponowić kontrolę po upływie
4 godzin, a następnie po upływie 8 godzin od momentu zakończenia prac.
Postępowanie w sytuacjach awaryjnych
1. W przypadku zasłabnięcia lub innej niedyspozycji
mogącej negatywnie oddziaływać na przebieg pracy
natychmiast przerwać wykonywaną pracę i powiadomić przełożonego.
2. W razie zagrożenia pożarowego natychmiast przerwać
pracę, powiadomić służbę BHP oraz przełożonego.
3. W razie wystąpienia pożaru należy podjąć próbę ugaszenia go w zarodku, a jeżeli jest to niemożliwe – postępować dalej zgodnie z instrukcją przeciwpożarową.
Wymagania
Wyposażenie w środki ochrony osobistej:
– sprzęt osobisty ochrony dróg oddechowych, maski
z pochłaniaczami lub maski z doprowadzeniem czystego powietrza oraz aparat ucieczkowy – jeśli jest
konieczny;
– drabiny, szelki i linki bezpieczeństwa do zabezpieczenia pracy w zbiornikach.
3.
Musisz legitymować się wymaganym szkoleniem
bezpieczeństwa i higieny pracy.
4. Musisz być trzeźwy i wypoczęty.
5. Powinieneś być ubrany w odzież i buty robocze oraz
kask i rękawice ochronne (zgodnie z zakładową tabelą norm przydziału środków ochrony indywidualnej,
odzieży i obuwia roboczego).
6. Zapoznaj się z zakresem i rodzajem robót.
7. Sprawdź, czy są wywieszone tablice informujące
o stanie rusztowania i o pracach prowadzonych na
rusztowaniu.
8. Sprawdź, czy materiały na stanowisku pracy są ułożone w sposób zapewniający swobodę ruchów.
9. Sprawdź, czy poziom rusztowania roboczego znajduje
się poniżej poziomu wznoszonego muru co najmniej
o 0,3 m.
10. Sprawdź stan rusztowania roboczego:
– stabilność podestów,
– bezpieczne wejście na rusztowanie,
– barierki ochronne (o wysokości 1,1 m z barierką pośrednią i krawężnikiem o wysokości
0,15 m).
11. W przypadku prac w wykopach sprawdź, czy ściany
wykopów są prawidłowo zabezpieczone.
X.11.
INSTRUKCJA BHP PRZY PRACACH
MURARSKICH I TYNKARSKICH
W trakcie pracy
Przy ręcznym tynkowaniu
1. Tynkowanie zewnętrznych obramowań okiennych
wykonuj z rusztowań zewnętrznych zaopatrzonych
w poręcze.
2. Przy tynkowaniu ościeży okiennych wewnętrznych
otwór okienny zabezpiecz deską w celu ochrony
przed wypadnięciem.
3. Przy tynkowaniu klatek schodowych stosuj wyłącznie
rusztowania (nie wolno stosować drabin).
4. Wszelkie otwory w ścianach, stropach i inne, których
dolna krawędź znajduje się poniżej 0,8 m od poziomu
stropu lub pomostu, zabezpiecz barierką ochronną
o wysokości 1,1 m, z barierką pośrednią i krawężnikiem o wysokości 0,15 m.
5. Otwory pozostawione w czasie wykonywania robót
zabezpiecz lub szczelnie przykryj.
6. Pamiętaj, że doły na wapno gaszone powinny mieć
umocnione ściany oraz winny być ogrodzone barierkami ochronnymi o wysokości 1,1 m, znajdującymi
się w odległości minimum 1 m od krawędzi dołu.
7. Do pracy przy gaszeniu wapna używaj okularów
ochronnych oraz półmaski przeciwpyłowej.
Przed rozpoczęciem pracy
1. Pamiętaj, że przystępując do pracy na stanowisku
powinieneś posiadać odpowiednie kwalifikacje zawodowe.
2. Musisz posiadać dobry stan zdrowia, pozwalający
na wykonywanie prac na wysokości, potwierdzony
świadectwem lekarskim.
Przy tynkowaniu mechanicznym
1. Pamiętaj, że podawanie masy betonowej lub zaprawy
za pomocą pompy powinno być zgodne z instrukcją
obsługi pompy.
2. Przed rozpoczęciem tynkowania sprawdź szczelność przewodów i połączeń oraz stan aparatu
narzutowego.
Wymagania specjalne w zakresie nadzoru:
Wszystkie prace objęte niniejszą instrukcją powinny być
wykonywane przez minimum dwie osoby, z których jedna
musi być wyznaczona jako prowadząca.
Terminologia
Poleceniodawca – osoba upoważniona do wydawania
poleceń wykonywania prac spawalniczych w pomieszczeniach zagrożonych pożarem lub wybuchem.
Dopuszczający – osoba spośród dozoru upoważniona
przez poleceniodawcę do przygotowania miejsca pracy
i dopuszczenia pracowników do wykonywania pracy.
Kierujący – osoba wyznaczona przez poleceniodawcę
z zespołu pracowników do kierowania pracą zespołu.
Opracował
…………………….
128
Zatwierdził
……………………
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
Używaj agregatu wyposażonego w zawór i manometr.
W przypadku wzrostu ciśnienia ponad dopuszczalny
natychmiast wyłącz pompę.
Pamiętaj, że podczas przerw w pracy końcówka
tynkarska ma być zwrócona wylotem do dołu.
Podczas pracy agregatu nie dopuszczaj do załamań
i zagięć przewodu.
Natychmiast wyłącz agregat w przypadku powstania
tzw. „korków”. Rozkrusz „korek”, opukując przewód
drewnianym lub gumowym młotkiem.
Przy przenoszeniu, rozbieraniu lub przedłużaniu
przewodów wyłącz pompę i zredukuj ciśnienie w przewodach do zera.
W razie stwierdzenia jakichkolwiek nieprawidłowości
w pracy pompy lub przewodów niezwłocznie wyłącz
pompę i jednocześnie zredukuj ciśnienie w przewodach do zera.
Przy oczyszczaniu przewodu pompy tynkarskiej stosuj
okulary ochronne.
Pamiętaj, by nie opierać się o bariery oraz nie wychylać się poza krawędzie konstrukcji bez dodatkowego
zabezpieczenia.
Pamiętaj, by nie chodzić po świeżo wykonanych
murach, sklepieniach, przykryciach otworów, niestabilnych deskowaniach.
Pamiętaj, że nie wolno prowadzić jednocześnie robót
na dwóch lub więcej kondygnacjach w tym samym
pionie bez stropów lub innych zabezpieczeń. Stanowiska pracy powinny być przesunięte wzajemnie
o około 1,5-2 m.
Pamiętaj, że nie wolno wykonywać prac fundamentowych, jeżeli odległość między skarpą wykopu
a wznoszoną ścianą jest mniejsza niż 0,7 m.
Pamiętaj, że nie wolno pozostawiać narzędzi, materiałów i innych przedmiotów na krawędziach pomostów rusztowań.
Pamiętaj, że nie wolno wspinać się po konstrukcjach
rusztowań.
Pamiętaj, że nie wolno nadmiernie obciążać ponad
dopuszczalne normy pomostów rusztowań.
Po zakończeniu pracy
1. Uporządkuj stanowisko pracy, oczyść narzędzia
i umieść je w wyznaczonych miejscach.
2. Przepłucz przewody pompy tynkarskiej.
3. Wyłącz pompę spod napięcia i zabezpiecz przewody.
4. Zgłoś zakończenie pracy swemu bezpośredniemu
przełożonemu.
Postępowanie w sytuacji awaryjnej
1. W razie wystąpienia zagrożenia wstrzymaj prace,
zabezpiecz stanowisko i poinformuj o tym fakcie
przełożonego.
2. Każde zdarzenie wypadkowe zgłoś swemu przełożonemu. Zabezpiecz miejsce wypadku. Udziel pomocy
poszkodowanemu.
3.
W razie wystąpienia pożaru postępuj zgodnie z instrukcją przeciwpożarową. W pierwszej kolejności
zaalarmuj pozostałych pracowników i spróbuj ugasić
pożar w zarodku.
Opracował
…………………….
Zatwierdził
……………………
X.12.
INSTRUKCJA BHP
DLA STANOWISKA FREZERA
Przed przystąpieniem do pracy
1. Pamiętaj, że do samodzielnej pracy na stanowisku
frezera może przystąpić pracownik legitymujący się
dobrym stanem zdrowia potwierdzonym zaświadczeniem lekarskim, ukończonym szkoleniem BHP
i posiadający zezwolenie na wykonywanie tej pracy
od bezpośredniego przełożonego.
2. Pamiętaj, że przystępując do pracy musisz być trzeźwy i wypoczęty.
3. Musisz mieć na sobie odzież roboczą, która winna być
czysta, obcisła, bez luźno zwisających elementów.
Musisz mieć upięte włosy i nakrycie na głowie.
4. Przy pracach, przy których mogą wystąpić odpryski,
musisz założyć okulary ochronne.
5. Przed rozpoczęciem wykonywania zadań powinieneś
wysłuchać poleceń bezpośredniego przełożonego,
dotyczących przebiegu bezpiecznej pracy.
6. Przygotuj odpowiednio stanowisko pracy, usuwając
zbędne przedmioty, sprawdzając, czy podłoże wokół
maszyny nie jest śliskie i zatarasowane.
7. Sprawdź frezarkę, a w tym stan techniczny osłon
i urządzeń sterujących, działanie maszyny bez obciążenia, obieg smarowania frezarki i system chłodzenia, oświetlenie, stan frezów i stan zamocowania
narzędzi skrawających, stan włączników, ustawienie
zderzaków, położenie dźwigni przekładni biegów,
a także położenie dźwigni sprzęgła.
Czynności w trakcie pracy
1. Przed uruchomieniem frezarki sprawdź zamocowanie
frezu i przedmiotu obrabianego.
2. Najpierw uruchom wrzeciono, a następnie przed
dosunięciem frezu do przedmiotu włącz posuw.
3. Przy ręcznym posuwie uważaj, by nie dopuścić do
gwałtownych zmian głębokości i szybkości posuwu.
4. Koncentruj całą swoją uwagę na wykonywanych
czynnościach.
5. Używaj do pracy frezów i głowic frezowych w dobrym
stanie.
6. Przedmioty obrabiane mocuj tak, by w czasie obróbki
nie zmieniły swego położenia.
7. Pamiętaj, że mocowanie przedmiotów obrabianych
może się odbywać tylko przy zatrzymanej pracy
129
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
urządzenia (frez musi być nieruchomy). Możesz to
czynić za pomocą różnego rodzaju uchwytów lub
bezpośrednio na stole frezarki za pomocą docisków
czy klocków oporowych.
Używaj tylko frezów i głowic frezowych w dobrym
stanie. Noże muszą być nieuszkodzone, końcówki
trzpienia frezarskiego winny być dopasowane do
gniazda stożkowego we wrzecionie, a stożek czysty.
Pamiętaj, że frezy należy mocować na sztywno,
nakrętki dokręcać ręcznie za pomocą klucza, przy
zatrzymanym silniku głównym. Podczas wykonywania
tej czynności należy uważać, by nie skaleczyć rąk
o krawędzie tnące.
Pamiętaj, że przy zakładaniu na trzpień frezarki
zespołu frezów należy ustawić je tak, by zęby sąsiadujących frezów były wzajemnie przesunięte.
Pamiętaj, że podczas zakładania i zdejmowania frezu
bezwzględnie należy wyłączyć silnik urządzenia.
Pamiętaj, że przedmioty obrabiane mocowane w imadle należy sztywno uchwycić szczękami imadła, jak
najbliżej powierzchni obrabianej.
Pamiętaj, że w czasie mocowania przedmiotu stół
należy dosunąć na odpowiednią odległość, tak by
nie było możliwe skaleczenie ręki. Czynność tę należy
wykonywać przy wyłączonych obrotach wrzeciona.
Pamiętaj, że przedmioty i przyrządy zakładane na stół
frezarski muszą być oczyszczone ze smarów, olejów
i wiórów.
Pamiętaj, że wióry należy usuwać za pomocą odpowiednich haczyków lub szczotek, przy wyłączonym
wrzecionie.
Pamiętaj, że obrabiarkę należy wyłączyć, gdy dokonuje się pomiarów przedmiotu obrabianego.
Pamiętaj, że obrabiarkę należy wyłączyć, gdy musisz,
nawet na chwilę, opuścić swoje stanowisko pracy.
Pamiętaj, że nie wolno ci samodzielnie naprawiać
maszyny, jej instalacji elektrycznej i oświetleniowej.
Czynności te mogą wykonywać osoby legitymujące
się odpowiednimi uprawnieniami.
Po zakończeniu pracy
1. Wyłącz frezarkę wyłącznikiem głównym i odłącz od
napięcia.
2. Dokładnie oczyść obrabiarkę.
3. Zabezpiecz urządzenie tak, by było niemożliwe uruchomienie go przez osoby postronne, a frezarka nie
stwarzała zagrożeń.
4. Oczyść ochrony osobiste i odłóż je na miejsce stałego
składowania.
Postępowanie w sytuacji awaryjnej
1. W razie zauważenia usterek lub jakichkolwiek zagrożeń na stanowisku pracy lub przy działaniu frezarki należy je natychmiast zgłosić bezpośredniemu
przełożonemu, by zostały natychmiast usunięte.
Do pracy możesz ponownie przystąpić dopiero
130
2.
3.
4.
po ich usunięciu i ponownym sprawdzeniu pracy
urządzenia.
W razie wystąpienia zagrożenia wstrzymaj prace,
zabezpiecz stanowisko i poinformuj o tym fakcie
przełożonego.
Każde zdarzenie wypadkowe zgłoś swemu przełożonemu. Zabezpiecz miejsce wypadku. Udziel pomocy
poszkodowanemu.
W razie wystąpienia pożaru postępuj zgodnie z instrukcją przeciwpożarową. W pierwszej kolejności
zaalarmuj pozostałych pracowników i spróbuj ugasić
pożar w zarodku.
Opracował
…………………….
Zatwierdził
……………………
X.13.
INSTRUKCJA BHP
DLA STANOWISKA BLACHARZA-LAKIERNIKA SAMOCHODOWEGO
Przed przystąpieniem do pracy
1. Musisz posiadać:
– wymagane przeszkolenie zawodowe, potrzebne do
prac wykonywanych na stanowisku;
– szkolenie z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy;
– dobry stan zdrowia, potwierdzony świadectwem
lekarskim.
2. Musisz być trzeźwy i wypoczęty.
3. Wysłuchaj uważnie wskazówek twojego bezpośredniego przełożonego.
4. Pracę musisz podjąć w odpowiednim ubraniu roboczym
i obuwiu o podeszwach antypoślizgowych, stosując
przydzielone ochrony osobiste, pamiętając zwłaszcza
o ochronie oczu, dróg oddechowych i dłoni.
5. Przygotuj:
– w zakresie naprawy blacharki samochodu:
• młotki, śrubokręty, klucze, ściągacze;
• narzędzia i pomoce specjalne, niezbędne do
wykonania demontażu blacharki;
• części zapasowe do wymiany;
• smary, oleje, płyny do zmywania brudu, farby;
• pomoce do czyszczenia blach przed malowaniem;
• materiały zabezpieczające szyby i inne części przed ich przypadkowym zabrudzeniem
farbami;
– w zakresie malowania i lakierowania:
• farby, lakiery, rozpuszczalniki;
• pomoce do nakładania lakierów na blacharkę
samochodu;
• zbiorniki z lakierami;
• pistolety do lakierowania;
• materiały do gruntowania blacharki;
• szczotki, papier ścierny.
W trakcie pracy
1. Po wprowadzeniu samochodu na stanowisko robocze
ustaw go i zabezpiecz tak, by nie stwarzał zagrożenia
dla osób i innych pojazdów.
2. Usuń wszystkie przedmioty ze stanowiska roboczego,
które utrudniają wykonywanie operacji przygotowywania samochodu do lakierowania, i jednocześnie
sprawdź, czy narzędzia i urządzenia warsztatowe są
w dobrym stanie technicznym (w tym m.in. podnośniki samochodowe).
3. Podczas czyszczenia blacharki samochodowej lub
zdzierania zużytego lakieru z karoserii lub innych
części używaj ochronników górnych dróg oddechowych – masek lub półmasek – a także rękawic
ochronnych.
4. Przy czyszczeniu i przygotowywaniu blacharki do
lakierowania zwróć szczególną uwagę na ostre, wystające części i elementy samochodu, które mogą
przyczynić się do powstania skaleczeń.
5. Powłoki z zawartością bieli ołowiowej i siarczanu
ołowiu zeskrobuj z blachy tylko w stanie wilgotnym.
6. Zachowaj szczególną ostrożność przy myciu elementów samochodu za pomocą środków łatwo palnych.
7. Zanieczyszczone czyściwo przechowuj w zamkniętych
pojemnikach. Pojemniki te opróżniaj codziennie po
zakończonej pracy.
8. Plamy na podłodze z używanych rozpuszczalników,
olejów, ropy, nafty czy benzyny natychmiast neutralizuj i likwiduj.
9. Malowanie natryskowe wykonuj w odpowiednim, oznakowanym pomieszczeniu, przy pełnej wentylacji.
10. Na stanowisku roboczym przechowuj tylko takie ilości
materiałów potrzebnych do lakierowania (rozpuszczalniki, farby, lakiery), które będą zużyte podczas
jednego dnia pracy.
11. Pojemniki z farbami, lakierami i rozpuszczalnikami
oraz innymi materiałami łatwo palnymi przechowuj
z dala od źródeł ciepła, a także z dala od urządzeń
wentylacyjnych.
12. Pojemniki do przechowywania farb, lakierów, rozpuszczalników powinny być niepalne, nietłukące się, takie,
by można je było szczelnie zamykać. Na wierzchu
pojemnika powinna znajdować się czytelna etykieta
informująca o składzie chemicznym, właściwościach
chemicznych, a także stopniu zagrożenia dla zdrowia
i życia. Do tych substancji powinny być dołączone
karty charakterystyki substancji niebezpiecznej
i preparatu niebezpiecznego. Należy bezwzględnie
postępować zgodnie z podanymi w karcie zaleceniami
producenta.
13. W trakcie prac zagrożonych pożarem i wybuchem
stosuj narzędzia nieiskrzące.
14. Nie używaj otwartego ognia i nie pal papierosów
w pomieszczeniach, w których wykonywane jest
lakierowanie karoserii samochodowych.
Po zakończeniu pracy
1. Wyłącz spod napięcia wszystkie używane elektronarzędzia i urządzenia elektryczne.
2. Uporządkuj swoje stanowisko pracy, zabezpiecz
narzędzia, materiały i ochrony osobiste.
3. Sprawdź, czy pozostawione stanowisko robocze nie
stwarza jakichkolwiek zagrożeń.
4. Powiadom bezpośredniego przełożonego o zakończeniu pracy.
Postępowanie w sytuacji awaryjnej
1. W przypadku powstania pożaru postępuj zgodnie
z instrukcją przeciwpożarową. W pierwszej kolejności
zaalarmuj pozostałych pracowników i spróbuj ugasić
pożar w zarodku.
2. W razie zaistnienia wypadku:
– udziel poszkodowanemu pierwszej pomocy,
– w razie potrzeby wezwij pomoc lekarską,
– powiadom przełożonych.
3. W razie zagrożenia lub pojawienia się wątpliwości co
do zachowania warunków bezpieczeństwa przerwij
pracę i poinformuj o tym fakcie swego przełożonego.
Opracował
…………………….
Zatwierdził
……………………
X.14.
INSTRUKCJA BHP
DLA STANOWISKA DEKARZA
Przed rozpoczęciem pracy
1. Wysłuchaj uważnie wskazówek twojego bezpośredniego przełożonego przed rozpoczęciem prac.
2. Pracę musisz podjąć w dostosowanym do warunków
otoczenia ubraniu roboczym i w obuwiu o podeszwach
antypoślizgowych.
3. Pamiętaj o przygotowaniu i sprawdzeniu potrzebnych
narzędzi pracy oraz sprzętu ochronnego – hełmu,
okularów, masek, ochronników słuchu, szelek bezpieczeństwa z osprzętem i innych.
4. Przygotuj potrzebne do pracy materiały.
5. Sprawdź przed użyciem stan techniczny elektronarzędzi
(m.in. szlifierki, przecinarki, wiertarki), a zwłaszcza stan
izolacji przewodów doprowadzających prąd elektryczny.
6. Sprawdź funkcjonowanie urządzeń bez obciążenia.
7. Sprawdź stan techniczny narzędzi ręcznych, m.in. to,
czy młotki, pobijaki itp. sprzęt jest prawidłowo zaklinowany w uchwytach.
W trakcie pracy
1. Nie podejmuj żadnych prac, których ci nie zlecono
i co do których nie jesteś pewny, że wykonasz je
bezpiecznie.
2. Podczas przenoszenia towarów przestrzegaj wymaganych norm. Stosuj sprzęt pomocniczy w czasie
131
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
transportu ręcznego. Załadunku wózka lub taczki
dokonuj w taki sposób, by zapewnić ich stabilność,
przestrzegając przy tym norm dotyczących przewożenia towarów.
Podczas przycinania i szlifowania materiałów stosuj
wyposażenie zabezpieczające oczy (okulary ochronne), dłonie (rękawice) i drogi oddechowe (maski).
Pamiętaj o stosowaniu ochron osobistych podczas
wszelkich prac rozbiórkowych, szczególnie przy pracy
z eternitem, który zawiera azbest.
W czasie rozbioru pokryć dachowych zawierających
azbest pamiętaj o przestrzeganiu zasad przedstawionych ci w oddzielnym instruktażu.
Przed uruchomieniem elektronarzędzi co pewien czas
sprawdzaj zamocowanie elementów roboczych (tarcz,
wierteł) w oprawach i dokręcaj obluzowane uchwyty.
By zabezpieczyć się przed nadmiernym hałasem,
stosuj ochronniki słuchu.
W trakcie pracy używaj tylko sprawnych technicznie
drabin. Drabiny linowe mocuj do stałych elementów,
naciągnij je i zakotwicz.
Przenosząc elektronarzędzia (szlifierkę, wiertarkę,
przecinarkę itp.) na inne miejsce, odłącz je od zasilania. Podobnie uczyń, gdy elektronarzędzie to nie
jest używane przez dłuższy czas.
Zabezpiecz przed uszkodzeniem przewody doprowadzające prąd elektryczny do elektronarzędzi i innych
urządzeń.
Odłącz urządzenie od zasilania w czasie jego czyszczenia lub konserwacji.
Podczas prac z materiałami łatwo palnymi nie używaj
ognia i nie pal papierosów na stanowisku pracy.
Pamiętaj, że przy pracach z substancjami łatwo palnymi palenie papierosów dozwolone jest tylko poza
strefą zagrożenia pożarowego.
Substancje chemiczne (farby, lakiery, rozpuszczalniki itp.) przechowuj tylko w szczelnie zamkniętych,
oryginalnych opakowaniach. Podczas prac z tymi
substancjami stosuj się do instrukcji producenta
i do wymagań karty charakterystyki substancji niebezpiecznej.
Pamiętaj, by na dachach, na których wytrzymałość
nie zapewnia bezpiecznego przebywania na nich
osób, wykonać stałe lub przenośne mostki i kładki
zabezpieczające.
Pamiętaj, by kotły do podgrzewania masy bitumicznej
były zaopatrzone w pokrywy i były szczelnie zamknięte.
Kotły i zbiorniki do podgrzewania oraz transportu
ręcznego mas bitumicznych wypełniaj nie więcej niż
do ¾ ich wysokości.
Pamiętaj, by nie rozgrzewać za pomocą otwartego
ognia smoły i innych materiałów w odległości mniejszej niż 5 m od obiektów lub składowisk z materiałami palnymi.
Dbaj o to, by nie pracować na dachu przy silnym
wietrze, oblodzeniu lub szronie.
132
20. Pamiętaj, by nie zrzucać z dachu materiałów, narzędzi i innych przedmiotów.
21. Przy wykonywaniu pokryć i odbiorze materiałów
w pobliżu krawędzi dachu, niezależnie od jego nachylenia, oraz podczas mocowania rynien z drabin
sznurowych, używaj szelek bezpieczeństwa, z linką
bezpieczeństwa prawidłowo przymocowaną do
stałych elementów konstrukcji nad stanowiskiem
pracy.
22. Pamiętaj, że wykonując roboty na dachu o nachyleniu
powyżej 20%, jeżeli nie są stosowane inne zabezpieczenia, musisz bezwzględnie używać środków
ochrony indywidualnej, zabezpieczających przed
upadkiem z wysokości.
23. Pamiętaj, by nie pracować w strefie zagrożenia, w pobliżu linii energetycznej, przy włączonym napięciu.
24. Posiłki spożywaj w wyznaczonym do tego celu miejscu, pamiętając o zachowaniu podstawowych zasad
higieny.
25. Nie lekceważ nawet drobnych skaleczeń, opatrując
zranienia.
Po zakończeniu pracy
1. Uporządkuj miejsce pracy. Zabezpiecz sprzęt, materiały, ochrony osobiste, narzędzia.
2. Sprawdź, czy pozostawione materiały i urządzenia
nie stworzą zagrożenia po opuszczeniu przez ciebie
stanowiska pracy.
Postępowanie w sytuacji awaryjnej
1. W razie wystąpienia zagrożenia wstrzymaj prace,
zabezpiecz stanowisko i poinformuj o tym fakcie
przełożonego.
2. Każde zdarzenie wypadkowe zgłoś swemu przełożonemu. Zabezpiecz miejsce wypadku. Udziel pomocy
poszkodowanemu.
3. Pamiętaj, że dokonywanie zmian w miejscu wypadku
jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy zachodzi konieczność ratowania osób lub mienia albo zapobieżenie
grożącemu niebezpieczeństwu.
4. W razie wystąpienia pożaru postępuj zgodnie z instrukcją przeciwpożarową. W pierwszej kolejności
zaalarmuj pozostałych pracowników i spróbuj ugasić
pożar w zarodku.
Opracował
…………………….
Zatwierdził
……………………
X.15.
INSTRUKCJA BHP
PODCZAS PRAC PRZY KOMPUTERZE
Podstawa prawna: Rozporządzenie MPiPS z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów BHP (tekst
jednolity Dz.U. nr 169/2003, poz. 1650 ze zm.) oraz
Rozporządzenie z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie
bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz.U. nr 148/1998,
poz. 973).
Podstawowe czynności przed rozpoczęciem pracy
1. Stanowisko komputerowe powinno być obsługiwane
przez osoby przeszkolone w zakresie BHP i ergonomii
oraz posiadające aktualne badania lekarskie, bez
przeciwwskazań do pracy przy komputerze.
2. Należy uporządkować stanowisko pracy i przewietrzyć pomieszczenie.
3. Sprawdzić kompletność wyposażenia stanowiska
oraz to, czy nie ma widocznych uszkodzeń sprzętu.
4. Dostosować wysokość krzesła i ustawienie oparcia
do wymiarów swojego ciała. Krzesło powinno być typu
obrotowego, oparte na minimum pięciu rolkach.
5. Sprawdzić i ewentualnie poprawić ustawienie monitora, klawiatury oraz myszki. Odległość oczu od
ekranu powinna wynosić od 40 cm do 75 cm, zależnie
od przekątnej ekranu. Przed klawiaturą na stoliku
musi pozostawać wolna przestrzeń na podparcie rąk
(ok. 10 cm).
6. Przygotować komputer do pracy przez:
– włączenie go do sieci elektrycznej, tj. do gniazdka z bolcem zerującym, najlepiej przez specjalną
listwę zasilającą z zabezpieczeniem przed przepięciami;
– włączenie przycisku zasilania komputera i monitora;
– uregulowanie jasności i kontrastu pomiędzy
znakami i tłem;
– w razie potrzeby zastosowanie okularów korekcyjnych lub filtra ochronnego;
– uregulowanie oświetlenia na stanowisku, tak by
na ekranie nie pojawiały się refleksy świetlne,
a monitor, o ile to możliwe, był ustawiony bokiem
do okna (by płaszczyzna ekranu była prostopadła do okna).
Zasady i sposoby bezpiecznego wykonania pracy
1. Klawiatura, dokumenty i monitor powinny być ustawione w linii prostej przed operatorem.
2. Należy operować myszką, mając rękę podpartą
w nadgarstku.
3. Podczas pracy należy zachowywać właściwą, ergonomiczną pozycję ciała.
4. Stosować przerwy przy intensywnej pracy przy monitorze ekranowym – co najmniej 5 minut co godzinę.
5. Pilnować ładu i porządku na stanowisku pracy.
6. Pracując przy komputerze, nie należy jednocześnie
spożywać posiłków.
7. Nie wolno palić tytoniu w pomieszczeniu pracy.
8. Nie należy naprawiać samowolnie, nie mając do tego
uprawnień, urządzeń zestawu komputerowego. Mogą
to czynić tylko uprawnieni informatycy.
9.
Nie należy czyścić na mokro klawiatury i innych elementów zestawu komputerowego w czasie jego pracy.
10. Do czyszczenia sprzętu komputerowego używać tylko
preparatów przystosowanych do tego celu.
11. Należy pamiętać o tym, że kobiety w ciąży nie mogą
pracować przy obsłudze monitorów ekranowych
powyżej 4 godzin na dobę.
Czynności do wykonania po zakończeniu pracy
1. Odłączyć sprzęt od zasilania energią elektryczną.
2. Uporządkować stanowisko pracy i schować dokumenty.
3. Okresowo, przynajmniej raz na tydzień, czyścić ekran
monitora.
Zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych
1. Przerwać pracę w razie nieprawidłowego działania
sprzętu, m.in. w razie wystąpienia migotania lub
innych zakłóceń w wyświetlaniu obrazu.
2. W razie pożaru postępować zgodnie z instrukcją ppoż.
3. W przypadku wylania cieczy na klawiaturę bądź
obudowę komputera lub monitora urządzenia te
należy natychmiast odłączyć od zasilania w energię
elektryczną.
4. W razie porażenia współpracownika prądem w pierwszej kolejności należy odłączyć zasilanie, a następnie
udzielić współpracownikowi pierwszej pomocy.
5. O wszystkich nieprawidłowościach w czasie pracy należy niezwłocznie informować swoich bezpośrednich
przełożonych.
Opracował
…………………….
Zatwierdził
……………………
X.16.
INSTRUKCJA BEZPIECZNEJ OBSŁUGI
BETONIARKI BMK-500
Przeznaczenie
Betoniarka mieszadłowa na konstrukcji wsporczej przeznaczona jest do produkcji masy betonowej o dowolnej
konsystencji z kruszyw naturalnych lub łamanych, cementu i wody.
Budowa
a) mieszalnik, b) wyciągarka z koszem zasypowym,
c) konstrukcja nośna o wysokości 4 m – wyposażona
w pomost, bariery i inne mocowania konstrukcji; podłoga
wykonana jest z blachy żeberkowatej; konstrukcja oparta
jest na podporach, których wysokość umożliwia podjazd
lub montaż w zespole maszyn, d) drabinka, e) pulpit sterowniczy, f) zasuwa zsypu – automatyczna.
Dane techniczne
Pojemność zasypowa – 500 dm3
Objętość jednego zasypu – 375 dm3
133
Cykl pracy – 60 s
Wydajność – 20 m3
Maks. granulacja kruszywa naturalnego – 80 mm
Maks. granulacja kruszywa łamanego – 60 mm
Moc zainstalowana – 19,5 kW
Maks. ciśnienie układu hydraulicznego – 10 MPa
Napięcie zasilające – 230/400V
Masa – 500 kg.
Podstawowe czynności przed rozpoczęciem pracy
Pracownik obsługujący betoniarkę powinien:
1. Do wykonania powierzonej pracy przystąpić ubrany
w odzież roboczą obcisłą, bez luźno zwisających elementów.
2. Przygotować stanowisko do bezpiecznej obsługi betoniarki (odsunąć zbędne przedmioty itp.).
3. Wszystkie zauważone usterki i zagrożenia na stanowisku pracy lub przy działaniu betoniarki natychmiast
zgłaszać bezpośredniemu zwierzchnikowi w celu ich
szybkiego usunięcia, a po stwierdzeniu, że zostały
zlikwidowane, przystąpić do pracy.
Czynności podczas obsługi betoniarki
Przed wsypaniem suchych składników do mieszalnika
należy uruchomić mechanizm napędu mieszadeł oraz
zamknąć zasuwę opróżniającą. Po załadowaniu kosza
składnikami należy uruchomić wyciągarkę, która przetransportuje go w górne położenie toru, gdzie następuje
podanie suchych składników do mieszarki. Wysyp zawartości kosza następuje w ciągu 3-6 sekund. Po 6-12
sekundach od chwili rozpoczęcia wsypu składników
zostaje podana odpowiednia dawka wody odmierzona
na wodomierzu. Samo mieszanie składników betonu
trwa nie dłużej niż 25-40 sekund, w zależności od
konsystencji masy betonowej, przy czym dla betonów
ciekłych czas mieszania jest dłuższy niż dla gęsto
plastycznych.
Gotowa masa betonowa po otwarciu zasuwy opróżniającej zostaje wygarnięta z mieszalnika do podstawionego
środka transportu. Wszystkimi zespołami wykonującymi
odpowiednie czynności kieruje operator z pulpitu sterowniczego przy pomocy przycisków.
Pracownik obsługujący betoniarkę powinien:
– w sposób ciągły obserwować pracę betoniarki;
– ściśle przestrzegać technologii tworzenia betonu
według obowiązujących zasad i instrukcji;
– koniecznie używać ochron osobistych;
– w przypadku zaniku prądu natychmiast zatrzymać
betoniarkę;
– dopilnować, aby podczas pracy betoniarki nie zbliżały
się do niej osoby postronne;
– w czasie pracy betoniarki pod jej pomost dopuszczać
tylko pojazdy przeznaczone do odbioru masy betonowej;
– w przypadku pracy betoniarki o zmroku lub w porze
nocnej prawidłowo oświetlić miejsce pracy.
134
Pracownikowi obsługującemu betoniarkę zabrania się:
– uruchamiania betoniarki, jeżeli istnieją jakiekolwiek
zagrożenia lub jest ona niesprawna technicznie;
– usuwania usterek podczas pracy betoniarki;
– wchodzenia w obręb pracującego kosza zasypowego;
przy oczyszczaniu wykopu kosz należy zaryglować
sworzniami zamocowanymi na torze;
– pozostawiania betoniarki pod napięciem w czasie
nieobecności operatora;
– usuwania zabezpieczeń;
– pozostawiania betoniarki będącej w ruchu bez nadzoru.
Podstawowe czynności po zakończeniu pracy
Po zakończeniu pracy operator zobowiązany jest wykonać
następujące czynności:
1. Oczyścić dokładnie bęben mieszalnika z resztek betonu.
2. Oczyścić wykop pod kosz zasypowy.
3. Opuścić kosz zasypowy w dolne położenie i dokładnie
go oczyścić z resztek cementu i piasku.
4. Zostawić zasuwę opróżniającą w stanie otwartym.
5. Zamknąć dopływ wody zaworem głównym.
6. Uporządkować całe stanowisko pracy, odkładając
używane pomoce i przedmioty na właściwe miejsce.
Postępowanie w sytuacji awaryjnej
1. W razie wystąpienia zagrożenia wstrzymaj prace,
zabezpiecz stanowisko i poinformuj o tym fakcie
przełożonego.
2. Każde zdarzenie wypadkowe zgłoś swemu przełożonemu. Zabezpiecz miejsce wypadku. Udziel pomocy
poszkodowanemu.
3. W razie wystąpienia pożaru postępuj zgodnie z instrukcją
przeciwpożarową. W pierwszej kolejności zaalarmuj pozostałych pracowników i spróbuj ugasić pożar w zarodku.
4. Inne uwagi.
Opracował
…………………….
Zatwierdził
……………………
X.17.
INSTRUKCJA „BEZPIECZNA PODRÓŻ”
Podstawa prawna: Ustawa z dn. 20 czerwca 1997 r.
– Prawo o ruchu drogowym (Kodeks drogowy).
Przed rozpoczęciem podróży służbowej
1. Ustal trasę podróży, wykorzystując mapę, wyznaczając jednocześnie miejsca, w których mogą wystąpić
problemy.
2. Sprawdź stan techniczny pojazdu, który będziesz
prowadzić, i potrzebne dokumenty.
3. Miej przy sobie druk oświadczenia sprawcy kolizji
drogowej, dostępny w sekretariacie firmy oraz
w schowku samochodu służbowego.
W trakcie podróży
1. Uczestnik ruchu i inna osoba znajdująca się na drodze są obowiązani zachować ostrożność albo – gdy
ustawa tego wymaga – szczególną ostrożność, unikać wszelkiego działania, które mogłoby spowodować
zagrożenie bezpieczeństwa lub porządku ruchu drogowego, ruch ten utrudnić albo w związku z ruchem
zakłócić spokój lub porządek publiczny oraz narazić
kogokolwiek na szkodę. Przez działanie rozumie się
również zaniechanie.
2. Uczestnik ruchu i inna osoba znajdująca się na
drodze mają prawo liczyć, że uczestnicy tego ruchu
przestrzegają przepisów ruchu drogowego, chyba że
okoliczności wskazują na możliwość odmiennego ich
zachowania. Należy wtedy ograniczyć zaufanie.
3. Kierujący pojazdem jest obowiązany jechać z prędkością zapewniającą panowanie nad pojazdem,
z uwzględnieniem warunków, w jakich ruch się
odbywa, a w szczególności: rzeźby terenu, stanu
i widoczności drogi, stanu i ładunku pojazdu, warunków atmosferycznych i natężenia ruchu oraz innych
– reagując niezwłocznie na każdą trudną sytuację.
4. Kierujący pojazdem jest obowiązany:
– jechać z prędkością nie utrudniającą jazdy
innym kierującym;
– hamować w sposób nie powodujący zagrożenia
bezpieczeństwa ruchu lub jego utrudnienia;
– utrzymywać odstęp niezbędny do uniknięcia
zderzenia w razie hamowania lub zatrzymania
się poprzedzającego pojazdu.
5. Kierujący pojazdem może zmienić kierunek jazdy lub
zajmowany pas ruchu tylko z zachowaniem szczególnej ostrożności.
6. Kierujący pojazdem jest obowiązany zbliżyć się:
– do prawej krawędzi jezdni – jeżeli zamierza
skręcić w prawo, do środka jezdni lub na jezdni
o ruchu jednokierunkowym do lewej jej krawędzi
– jeżeli zamierza skręcić w lewo;
– przepisu powyższego nie stosuje się, jeżeli wymiary pojazdu uniemożliwiają skręcenie zgodnie
z zasadą określoną w tym przepisie lub dopuszczalna jest jazda wyłącznie w jednym kierunku.
7. Kierujący pojazdem, zmieniając zajmowany pas
ruchu, jest obowiązany ustąpić pierwszeństwa pojazdowi jadącemu po pasie ruchu, na który zamierza
wjechać, oraz pojazdowi wjeżdżającemu na ten pas
z prawej strony.
8. Kierujący pojazdem jest obowiązany zawczasu i wyraźnie sygnalizować zamiar zmiany kierunku jazdy
lub pasa ruchu oraz zaprzestać sygnalizowania niezwłocznie po wykonaniu manewru.
9. Kierujący pojazdem jest obowiązany przed wyprzedzaniem upewnić się, czy:
– ma odpowiednią widoczność i dostateczne miejsce do wyprzedzania bez utrudnienia komukolwiek ruchu;
–
kierujący jadący za nim nie rozpoczął wyprzedzania oraz kierujący jadący przed nim na tym
samym pasie ruchu nie zasygnalizował zamiaru
wyprzedzania innego pojazdu, zmiany kierunku
jazdy lub zmiany pasa ruchu.
10. Kierujący pojazdem jest obowiązany przy wyprzedzaniu zachować szczególną ostrożność, a zwłaszcza
bezpieczny odstęp od wyprzedzanego pojazdu lub
uczestnika ruchu. W razie wyprzedzania pojazdu
jednośladowego lub kolumny pieszych odstęp ten
nie może być mniejszy niż 1 m.
11. Zatrzymanie i postój pojazdu są dozwolone tylko
w miejscu i w warunkach, w których jest on z dostatecznej odległości widoczny dla innych kierujących
i nie powoduje zagrożenia bezpieczeństwa ruchu
drogowego lub jego utrudnienia:
– kierujący pojazdem, zatrzymując pojazd na
jezdni, jest obowiązany ustawić go jak najbliżej
jej krawędzi oraz równolegle do niej;
– w czasie postoju na drodze poza obszarem
zabudowanym pojazd powinien znajdować się,
jeżeli to tylko możliwe, poza jezdnią;
– kierujący pojazdem jest obowiązany stosować
sposób zatrzymania lub postoju wskazany znakami drogowymi;
– kierujący pojazdem jest obowiązany w czasie
postoju zabezpieczyć pojazd przed możliwością
jego uruchomienia przez osobę niepowołaną
oraz zachować inne środki ostrożności niezbędne do uniknięcia wypadku.
Po zakończeniu podróży
1. Pojazd należy ustawić w dozwolonym przepisami
miejscu.
2. Pojazd i dokumenty pojazdu należy zabezpieczyć
przed kradzieżą.
Postępowanie w sytuacji awaryjnej
1. Kierujący pojazdem w razie uczestniczenia w wypadku drogowym jest obowiązany:
– zatrzymać pojazd, nie powodując przy tym zagrożenia bezpieczeństwa ruchu drogowego;
– przedsięwziąć odpowiednie środki w celu zapewnienia bezpieczeństwa ruchu w miejscu wypadku;
– usunąć pojazd z miejsca wypadku, aby nie powodował on zagrożenia lub tamowania ruchu,
jeżeli nie ma zabitego lub rannego;
– podać swoje dane i dane personalne właściciela
lub posiadacza pojazdu oraz dane dotyczące
zakładu ubezpieczeń, z którym zawarta jest
umowa obowiązkowego ubezpieczenia od
odpowiedzialności cywilnej, na żądanie osoby
uczestniczącej w wypadku;
– zadbać o to, by uzyskać dokładne dane osobowe
uczestnika (uczestników) zdarzenia i ewentualnych świadków, a także ich numery telefonów;
135
–
–
–
–
wskazane jest także wykonanie fotografii na
miejscu zdarzenia; w razie jakichkolwiek wątpliwości należy wezwać policję;
jeżeli w wypadku jest zabity lub ranny, kierujący
pojazdem jest obowiązany udzielić niezbędnej
pomocy ofiarom wypadku oraz wezwać pogotowie ratunkowe i policję oraz nie podejmować
czynności, które mogłyby utrudnić ustalenie
przebiegu wypadku;
pozostać na miejscu wypadku, a jeżeli wezwanie
pogotowia lub policji wymaga oddalenia się,
powrócić na to miejsce;
niezwłocznie powiadomić kierownictwo firmy.
Opracował
…………………….
Zatwierdził
……………………
X.18.
INSTRUKCJA BEZPIECZEŃSTWA
DLA OPIEKUNA SZKOLNEJ
WYCIECZKI AUTOKAROWEJ
Czynności przed rozpoczęciem podróży
1. Sprawdzić:
– czy mamy ze sobą potrzebne w trakcie wycieczki
dokumenty własne i te, które dotyczą wszystkich uczestników, np. potwierdzenie rezerwacji,
bilety itp.;
– zgodnie z listą – obecność uczestników wycieczki;
– czy wszyscy uczestnicy wycieczki mają ważne
dokumenty (w tym paszporty, jeżeli są potrzebne);
– czy uczestnicy wycieczki, którzy pobierają leki
zapisane przez lekarza, posiadają przy sobie
lekarstwa i czy została przekazana przez opiekunów uczestnika wycieczki informacja dotycząca
sposobu zażywania tych leków.
2. Dopilnować, by bagaż uczestników wycieczki został
umieszczony w lukach bagażowych. Bagaż podręczny
uczniowie (słuchacze) zabierają ze sobą.
3. Zadbać o spokojne rozmieszczenie uczestników
wycieczki w autokarze. Pierwszeństwo przy wejściu
do autokaru mają najmłodsze lub najsłabsze osoby.
Opiekunowie powinni zająć miejsca w pobliżu drzwi.
4. Sprawdzić, czy w autokarze znajduje się pojemnik
z wodą, woreczki i worki foliowe na śmieci, papier
toaletowy oraz chusteczki higieniczne.
5. Sprawdzić, czy w autokarze znajdują się dobrze wyposażona apteczka oraz sprawna gaśnica i czy nie
są zastawione wyjścia bezpieczeństwa.
6. Sprawdzić, czy został zabrany doładowany telefon
komórkowy wraz z ładowarką.
7. Pamiętać o tym, by w razie wątpliwości co do stanu
technicznego autokaru lub trzeźwości kierowcy wezwać policję.
136
W trakcie podróży
1. Uczestnikom wycieczki zabrania się:
– przemieszczania się w obrębie autokaru w trakcie jazdy i podróżowania w pozycji stojącej;
– otwierania drzwi w trakcie jazdy, blokowania
w nich zamków;
– samowolnego otwierania okien w czasie jazdy;
– rzucania czymkolwiek w autokarze;
– wyrzucania czegokolwiek przez okno autokaru;
– palenia tytoniu, spożywania alkoholu czy stosowania innych używek.
2. Zaleca się robienie przerw podczas jazdy. Czas przerwy
uczestnicy wycieczki mogą wykorzystać na spożycie posiłku, toaletę, przewietrzenie autokaru i krótki spacer.
3. Postój powinien być zarządzony wyłącznie w miejscach dozwolonych przepisami ruchu drogowego,
najlepiej na wyznaczonych parkingach lub przy stacjach benzynowych. Podczas postoju nie wolno:
– samowolnie oddalać się;
– wchodzić na jezdnię;
– przechodzić na drugą stronę jezdni;
– zanieczyszczać miejsca, w którym znalazł się
autokar;
– wykonywać czynności mogących spowodować
pożar.
4. Po zakończeniu postoju należy sprawdzić listę obecności uczestników wycieczki w autokarze.
Po zakończeniu podróży
Opiekun wycieczki powinien sprawdzić:
1. Czy wszyscy uczestnicy wycieczki zabrali swoje bagaże i rzeczy osobiste.
2. Czy w autokarze pozostawiono porządek.
3. Czy dzieci mają zapewnioną opiekę rodziców (opiekunów), szczególnie wtedy, gdy powrót nastapił po
godzinie 21:00.
Postępowanie w sytuacjach awaryjnych
1. Ewakuować uczestników wycieczki, wykorzystując
wyjścia bezpieczeństwa, w bezpieczne miejsce poza
autokarem.
2. W razie potrzeby poszkodowanym udzielić pierwszej
pomocy, pamiętając o zasadzie:
– najpierw dokonać wstępnej segregacji poszkodowanych,
– w pierwszej kolejności udzielać pomocy ciężej rannym, później kolejno według ciężkości zranień.
3. W tym samym czasie powiadomić o wypadku służby
ratunkowe – dzwoniąc pod numer 112 lub 999.
4. W razie potrzeby podjąć akcję gaśniczą, pamiętając
o tym, by część opiekunów pełniła dozór nad uczestnikami wycieczki, aby nie zbliżali się do płonącego
autokaru.
Opracował
…………………….
Zatwierdził
……………………
XI
Oświadczenie
sprawcy kolizji drogowej
Miejscowość i data ..................................................................
Ja niżej podpisany(a) ............................................................................................ ................................................................
(imię i nazwisko sprawcy)
(telefon)
Zamieszkały(a) .........................................................................................................................................................................
(dokładny adres z kodem)
Legitymujący(a) się dokumentem tożsamości: nazwa, seria i nr .........................................................................................
wydanym przez ................................................. ; posiadający(a) prawo jazdy kat..................................................................
nr ............................. wydane przez ........................................................................................................................................
w dniu ............................................... ; dowód rejestracyjny nr ..............................................................................................
wydany przez ........................................ w dniu .....................................................................................................................;
polisę OC nr ......................................................... zawartą w dniu ........................................................................................
z .............................................................................................................. ................................................................................
(nazwa zakładu ubezpieczeń)
(z okresem ubezpieczenia)
Oświadczam,
że w dniu ................................................................ ok. godziny ...............................................................................................
ul ....................................................................................... w ...................................................................................................
(miejsce zdarzenia)
(miejscowość)
kierując pojazdem ........................................ marki ........................................... nr rej ........................................................
(rodzaj pojazdu)
stanowiącym własność ............................................................................................................................................................
spowodowałem(am) kolizję drogową z pojazdem .......................................... marki ...........................................................
(rodzaj pojazdu)
nr rej ....................................... kierowanym przez .............................................................. .................................................
(imię i nazwisko pokrzywdzonego)
(telefon)
w którym powstały następujące uszkodzenia:
...................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................
Okoliczności wypadku
...............................................................................
...............................................................................
...............................................................................
...............................................................................
...............................................................................
...............................................................................
...............................................................................
...............................................................................
...............................................................................
...............................................................................
...............................................................................
...............................................................................
Szkic sytuacyjny
Świadkami kolizji są:
1. .............................................. .................................................................. .............................................. ...........................
2. .............................................. .................................................................. .............................................. ...........................
(imię i nazwisko)
(adres zamieszkania)
(dokument tożsamości)
(telefon)
...................................................
..........................................................
..................................................
Czytelne podpisy świadków
Czytelny podpis poszkodowanego
Czytelny podpis sprawcy
138
XII
Pierwsza pomoc
przedmedyczna
XII.1. ZASADY UDZIELANIA
PIERWSZEJ POMOCY
PRZEDMEDYCZNEJ
Pierwszej pomocy powinna obowiązkowo udzielić
każda osoba znajdująca się na miejscu wypadku.
Nieudzielenie pomocy osobom poszkodowanym grozi
odpowiedzialnością karną. Po udzieleniu pierwszej
pomocy należy wezwać lekarza pogotowia (tel 112 lub
999) albo przewieźć rannego do szpitala.
Udzielający pomocy nie może pozostawić rannego
samego do czasu przybycia lekarza.
Podstawowymi zasadami przy udzielaniu pierwszej
pomocy są:
a) zabezpieczenie i natychmiastowe usunięcie poszkodowanego z miejsca wypadku, jeżeli niebezpieczeństwo
zagraża mu w tym miejscu w dalszym ciągu;
b) przerwanie działania lub usunięcie czynnika szkodliwego;
c) pobieżne obejrzenie chorego i stwierdzenie, czy jest
on przytomny, czy oddycha, czy są oznaki krwawienia itp.
Po wstępnych oględzinach ofiarę wypadku należy
położyć wygodnie na ziemi lub ławce i rozluźnić ubranie.
W razie wymiotów należy przechylić głowę chorego na
bok, by uniknąć blokady układu oddechowego. Podawanie płynów, np. lekarstw, łykami jest dozwolone jedynie
wtedy, gdy chory jest przytomny i nie ma wyraźnych objawów uszkodzenia narządów przewodu pokarmowego
(żołądka, jelit).
U rannych, którzy stracili przytomność, należy
niezwłocznie stwierdzić, czy odbywają się czynności
oddechowe, a jeżeli oddechu brak, podjąć działania
reanimacyjne.
W przypadku krwawienia stosuje się opatrunki uciskowe. Na ranę należy nałożyć wyjałowioną gazę i dość
silnie przybandażować.
W przypadku krwotoku zewnętrznego stosuje się
zwykle ucisk krwawiącego naczynia, starając się przycisnąć naczynie do kości w tym miejscu, gdzie przebiega
ono powierzchownie. Do tego celu można użyć specjalnej
opaski elastycznej albo węża gumowego.
140
W przypadku oparzeń termicznych w pierwszej kolejności należy oparzoną powierzchnię wychłodzić zimną
wodą.
W przypadku oparzeń chemicznych pierwsza pomoc
polega na zmywaniu oparzonej powierzchni strumieniem
zimnej wody przez kilka, a nawet kilkanaście minut. Pozostałe resztki substancji staramy się zobojętnić. W przypadku oparzenia kwasami spłukujemy oparzoną powierzchnię
płynami o charakterze zasadowym, np. mydlinami lub roztworem sody oczyszczonej. W przypadku oparzenia ługami
powierzchnię oparzoną spłukujemy płynami o charakterze
kwasowym, np. octem lub sokiem cytrynowym.
Przy odmrożeniach postępowanie zależy od rodzaju
i stopnia odmrożenia. Odmrożoną część ciała, np. kończynę, należy natychmiast ogrzewać albo przez zastosowanie ciepłej kąpieli całego ciała w wodzie o temperaturze
25-30°C (po kilku minutach można podnieść temperaturę
wody do ok. 37°C – maksymalnie!), albo tylko odmrożonej kończyny, i lekko ją masować. Oczywiście chory
musi przebywać w ciepłym pomieszczeniu. Po ogrzaniu
odmrożone miejsce należy zaopatrzyć jałowymi opatrunkami z nawazelinowanej gazy i waty. Chory powinien wypić
kilka szklanek gorącej herbaty lub innych płynów. Może
też wypić 1-2 kieliszki białej wódki. Jeśli na skórze występują pęcherze lub grożące martwicą sine przebarwienia,
chorego należy natychmiast przewieźć do szpitala. Wskazaniem do przewiezienia do szpitala jest też złe ogólne
samopoczucie chorego, duszność i osłabienie.
Podczas ratowania osoby poszkodowanej w wypadku
zwracamy uwagę na warunki bezpieczeństwa otoczenia.
Musimy być bowiem pewni, iż nic nam nie zagraża. Dopiero
wtedy przystępujemy do bezpośredniego udzielania pomocy.
Podchodząc do osoby poszkodowanej należy delikatnie nią
potrząsnąć, nachylić się i głośno wypowiedzieć formułę: „Co
się stało? Otwórz oczy! Czy mogę ci pomóc?”. Gdy osoba
poszkodowana nie reaguje, trzeba natychmiast wezwać pomoc. Następnie należy upewnić się, czy poszkodowany ma
prawidłowy oddech. Dokonuje się tego po udrożnieniu dróg
oddechowych, poprzez odchylenie głowy do tyłu i podciągnięcie żuchwy ku górze i przyłożeniu ucha do ust i nosa osoby
poszkodowanej. Przez 5-10 sekund należy obserwować, czy
klatka piersiowa się unosi i czy czujemy powietrze wydechowe
oraz czy słyszymy prąd powietrza z ust poszkodowanego. Gdy
oddech jest prawidłowy, układamy poszkodowanego w pozycji
tzw. bocznej ustalonej i czekamy na pomoc medyczną.
W przypadku stwierdzenia nieprawidłowego oddechu
(okresowe próby westchnięć, chrapanie) lub całkowitego braku oddechu należy dokonać dwóch oddechów ratowniczych.
Nie reaguje na słowa i dotyk
Wezwij pomoc
Udrożnij drogi oddechowe
Sprawdź oddech
Brak prawidłowego oddechu
Wezwij pogotowie ratunkowe
dzwoniąc pod numer 112 lub 999
Wykonaj dwa oddechy ratownicze i 30 uciśnięć klatki
piersiowej
Powtarzaj wielokrotnie – dwa oddechy i 30 uciśnięć
klatki piersiowej, z częstotliwością 100 na minutę
– nieco mniej niż 2 na sekundę. Przerwij zabieg
resuscytacji, gdy poszkodowany zacznie prawidłowo
oddychać
Rys. 4. Algorytm BLS (Basic Life Support) – Podstawowe zabiegi reanimacyjne
Rys. 5. Początek reanimacji – udrożnienie dróg oddechowych i dwa oddechy
ratownicze
Przedtem palcem wskazującym i kciukiem dłoni zaciskamy
płatki nosa, a ustami obejmujemy usta poszkodowanego,
używając do tego celu specjalnych barier ochronnych (maseczek ratowniczych). Powietrze powinno być wdmuchiwane
przez czas 1 s, a objętość wprowadzonego powietrza powinna spowodować wyraźne uniesienie się klatki piersiowej.
Tylko uniesienie się klatki piersiowej poszkodowanego jest
bowiem świadectwem prawidłowego oddechu zastępczego.
W przypadku niemożności wprowadzenia powietrza do płuc
poszkodowanego należy podjąć maksymalnie do dwóch prób
wykonania sztucznego oddechu, korygując w międzyczasie
udrożnienie dróg oddechowych. Jeżeli nawet wystąpią dwie
nieudane próby wykonania wentylacji zastępczej, to i tak
przystępujemy do dalszych czynności, polegających na
uciśnięciach klastki piersiowej.
Po wykonaniu dwóch oddechów ratowniczych przystępujemy do 30 uciśnięć klatki piersiowej z częstotliwością
około 100 razy na minutę i głębokością od 4 cm do 5 cm.
Miejscem ucisku jest środek mostka lub punkt wyznaczony wzrokowo, łączący linię międzysutkową. W czasie
ucisków należy zwracać szczególną uwagę na ułożenie rąk
w stosunku do klatki piersiowej. Powinny one tworzyć kąt
prosty, tak aby siła ucisku była dokładnie przenoszona na
środek klatki piersiowej.
XII.2. APTECZKA PIERWSZEJ POMOCY
Należy zwrócić uwagę, że od 1 maja 2004 r. wyroby medyczne, służące do poprawy stanu zdrowia, a nie będące
lekami, muszą posiadać znak CE. W myśl art. 233 K.p.
pracodawca jest obowiązany zapewnić zatrudnionym
środki udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku
– co oznacza, że pracownicy powinni mieć zapewniony
dostęp do odpowiednio wyposażonych apteczek pierwszej
pomocy. Liczba i usytuowanie apteczek powinny być takie,
by dostęp ten był możliwie łatwy i szybki. Obsługa apteczek na poszczególnych zmianach musi być powierzona
wyznaczonym pracownikom, przeszkolonym w udzielaniu
pierwszej pomocy przedlekarskiej. Zawartość apteczki
powinna być uzgodniona z lekarzem sprawującym profilaktyczną opiekę medyczną nad pracownikami. Same
apteczki oraz miejsca usytuowania apteczek muszą być
oznakowane zgodnie z Polskimi Normami.
Przykładowe wyposażenie apteczki pierwszej pomocy: gaza opatrunkowa 1 m kw. – 1 szt., kompres
5 cm x 5 cm – 1 szt., kompres 7 cm x 7 cm – 1 szt., kompres 9 cm x 9 cm – 1 szt., opaska elastyczna 4 m x 10 cm
– 2 szt., opaska opatrunkowa 4 m x 10 cm – 2 szt., zestaw
plastrów z opatrunkiem – 1 op., chusta trójkątna – 2 szt.,
wata 50 g – 1 szt., rękawice gumowe – 4 szt., ustnik do
sztucznego oddychania – 1 szt., agrafka – 3 szt., nożyczki
– 1 szt., instrukcja udzielania pierwszej pomocy – 1 szt.
W apteczce samochodowej powinien natomiast znaleźć się dodatkowo koc izotermiczny i kamizelka ostrzegawcza z paskiem fluoroscencyjnym.
141
XIII
Literatura
1. Ustawa z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U.
z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.).
2. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej
z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz.U. z 2003 r.
nr 169, poz. 1650 ze zm. – Dz.U. z 2007 r. nr 49,
poz. 330).
3. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z 27 lipca
2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. nr 180 z 2004 r., poz. 1860
ze zm.).
4. Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej
z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań
lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej
opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń
lekarskich wydawanych do celów przewidzianych
w kodeksie pracy (Dz.U. nr 69 z 1996 r. poz. 332 ze
zm.).
5. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki
Społecznej z 28 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji
przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń,
instalacji i sieci (Dz.U. nr 89 z 2003 r., poz. 828
ze zm.).
6. Ustawa z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz.U.
z 2003 r. nr 207, poz. 2016, ze zm.).
7. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim
powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U.
nr 75 z 2003 r., poz. 690 ze zm).
8. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia
6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny
pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz.U.
nr 47 z 2003 r., poz. 401).
9. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dn.
23 czerwca 2003 r. w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu
bezpieczeń stwa i ochrony zdrowia (Dz.U. nr 120
z 2003 r., poz. 1126).
10. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia
26 czerwca 2002 r. w sprawie dziennika budowy,
montażu i rozbiórki, tablicy informacyjnej oraz
144
ogłoszenia zawierającego dane dotyczące bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia (Dz.U. nr 108
z 2002 r., poz. 953).
11. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 20 września 2001 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy
podczas eksploatacji maszyn i innych urządzeń technicznych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych
(Dz.U. nr 118 z 2201 r., poz. 1263).
12. Rozporządzenie Rady Ministrów z 28 lipca 1998 r.
w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków
przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a także
zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy (Dz.U. nr 115 z 1998r., poz. 744
ze zm.).
13. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 27 kwietnia 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy
przy pracach spawalniczych (Dz.U. nr 40 z 2000 r.,
poz. 470).
14. Ustawa z 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (t.j. Dz.U. 2004 r., nr 204, poz. 2087 ze zm.).
15. Rozporządzenie Ministrów Komunikacji oraz Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska
z dn. 10 lutego 1977 r. w sprawie bezpieczeństwa
i higieny pracy przy wykonywaniu robót drogowych
i mostowych (Dz.U. nr 7 z 1997 r., poz. 30 ze zm.).
16. Ustawa z 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym
(Dz.U. nr 122 z 2000 r., poz. 1321 ze zm.).
17. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 17 września
1999 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy
urządzeniach i instalacjach energetycznych (Dz.U.
nr 80 z 1999 r., poz. 912 ze zm.).
18. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej
z 28 maja 1996 r. w sprawie rodzajów prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej (Dz.U.
nr 62 z 1996 r., poz. 287).
19. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej
z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie rodzajów prac,
które powinny być wykonywane przez co najmniej
dwie osoby (Dz.U. nr 62 z 1996 r., poz. 288).
20. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki
Społecznej z dnia 14 stycznia 2004 r. w sprawie
bezpieczeństwa i higieny pracy przy czyszczeniu
powierzchni, malowaniu natryskowym i natryskiwaniu
cieplnym (Dz.U. nr 16 z 2004 r., poz.156).
21. Rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej
i Budownictwa z dnia 1 października 1993 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy eksploatacji,
pracach remontowych i konserwacji sieci kanalizacyjnych (Dz.U. nr 96 z 1993 r., poz. 437).
22. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 10 maja
2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy
przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem
silnikowym (Dz.U. nr 70 z 2002 r., poz. 650 ze zm.).
23. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej
z 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych
(Dz.U. nr 26 z 2000 r., poz 313 ze zm.).
24. Rozporządzenie Rady Ministrów z 10 września 1996 r.
w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych
lub szkodliwych dla zdrowia kobiet (Dz.U. nr 114
z 1996 r., poz. 545 ze zm.).
25. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia
2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac (Dz.U. nr 200 z 2004 r., poz. 2047
ze zm.).
26. Ustawa z 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych (Dz.U. nr 11 z 2001 r. ze zm.).
27. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dn.
14 października 2005 r. w sprawie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy przy zabezpieczaniu i usuwaniu
wyrobów zawierających azbest oraz programu szkolenia w zakresie bezpiecznego użytkowania takich
wyrobów (Dz.U. nr 216 z 2005 r., poz. 1824).
28. Ustawa z 24 czerwca 1983 r. o społecznej inspekcji
pracy (Dz.U. nr 35 z 1983 r., poz. 163 ze zm.).
29. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 2 września 2003 r.
w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz.U. nr 173
z 2003 r., poz. 1679).
30. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia
18 maja 2005 r. w sprawie samodzielnych funkcji
technicznych w budownictwie (Dz.U. nr 96 z 2005 r.,
poz. 817).
31. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki
Społecznej z dnia 10 kwietnia 2003 r. w sprawie
zasadniczych wymagań dla maszyn i elementów
bezpieczeństwa (Dz.U. nr 91 z 2003 r., poz. 858).
32. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki
Społecznej z dnia 29 października 2003 r. w sprawie
warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji niektórych urządzeń transportu
bliskiego (Dz.U. nr 193 z 2003 r., poz. 1890).
33. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań
dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas
pracy (Dz.U. nr 191 z 2002 r., poz. 1596).
34. Ustawa z dn. 12 września 2002 r. o normalizacji
(Dz.U. nr 169 z 2002 r., poz. 1386 ze zm.).
35. Ustawa z dn. 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny
zgodności (t.j. Dz.U. nr 204 z 2004 r., poz. 2087
ze zm.).
36. Ustawa z dn. 28 października 2002 r. o przewozie
drogowym towarów niebezpiecznych (Dz.U. nr 199
z 2002 r. ze zm.).
37. Ustawa z dn. 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu
społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób
zawodowych (Dz.U. nr 199 z 2002 r. ze zm.).
38. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej
z dn. 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa
i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych
w monitory ekranowe (Dz.U. nr 148 z 1998 r.,
poz. 973.).
39. Rozporządzenie Rady Ministrów z dn. 30 lipca 2002 r.
w sprawie wykazu chorób zawodowych, szczegółowych zasad postępowania w sprawach zgłaszania
podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób
zawodowych oraz podmiotów właściwych w tych
sprawach (Dz.U. nr 132 z 2002 r., poz. 1115).
40. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej
z dn. 10 grudnia 2002 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz
zakresu jej stosowania (Dz.U. nr 222 z 2002 r.,
poz. 1868).
41. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej
z dn. 19 grudnia 2002 r. w sprawie trybu uznawania zdarzenia powstałego w okresie ubezpieczenia
wypadkowego za wypadek przy pracy, kwalifikacji
prawnej zdarzenia, wzoru karty wypadku i terminu jej
sporządzenia (Dz.U. nr 236 z 2002 r., poz. 1992).
42. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej
z dn. 24 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych
zasad oraz trybu uznawania zdarzenia za wypadek
w drodze do pracy lub z pracy, sposobu jego dokumentowania, wzoru karty wypadku w drodze do
pracy lub z pracy oraz terminu jej sporządzania (Dz.U.
nr 237 z 2002 r., poz. 2015).
43. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki
Społecznej z dn. 3 października 2003 r. w sprawie wzoru protokołu ustalania okoliczności i przyczyn wypadku
przy pracy (Dz.U. nr 182 z 2003 r., poz. 1783).
44. Rozporządzenie Rady ministrów z dn. 2 listopada 2004 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie
służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. nr 246
z 2004 r., poz. 2468).
45. Rozporządzenie ministra Gospodarki i Pracy
z dn. 8 grudnia 2004 r. w sprawie statystycznej karty
wypadku (Dz.U. nr 269 z 2004 r., poz. 2672).
46. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dn. 1 grudnia
2004 r. w sprawie substancji, preparatów, czynników
lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy (Dz.U.
nr 280 z 2004 r., poz. 2771).
145
47. Rozporządzenie Ministra zdrowia z dn. 30 grudnia
2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy
związanej z występowaniem w miejscu pracy czynnikow chemicznych (Dz.U. nr 11 z 2005 r., poz. 86).
48. Ustawa z dn. 11 maja 2001 r. o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia (t.j. Dz.U. nr 31 z 2005 r.
poz. 265 ze zm.).
49. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dn. 20 kwietnia
2005 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. nr 73
z 2005 r., poz. 645).
50. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dn. 22 kwietnia
w sprawie szkodliwych dla zdrowia czynnikow biologicznych w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia
pracownikow zawodowo narażonych na te czynniki
(Dz.U. nr 81 z 2005 r., poz. 718).
51. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dn.
5 sierpnia 2005 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na
hałas i drgania mechaniczne (Dz.U. nr 157 z 2005 r.,
poz. 1318).
52. Rozporządzenie MSWiA z dn. 21 kwietnia 2006 r.
w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków,
innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U.
nr 80/2006, poz. 563).
53. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dn. 21 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla
środków ochrony indywidualnej (Dz.U. nr 259/2005,
poz. 2173).
54. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dn. 14 grudnia
2004 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu
niebezpiecznego (Dz.U. nr 2/2005 r., poz. 8).
55. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dn. 14 kwietnia 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny
pracy przy obsłudze obrabiarek do drewna (Dz.U.
nr 36/2000 r., poz.409).
56. Rozporządzenie RM z dn. 4 października 1974 r.
w sprawie wspólnej odpowiedzialności materialnej pracowników za powierzone mienie (t.j. Dz.U.
nr 143/1996, poz. 663).
57. Rozporządzenie RM z dn. 10 października 1975 r.
w sprawie warunków odpowiedzialności materialnej
pracowników za szkody w powierzonym mieniu (t.j.
Dz.U. nr 143/1996, poz. 662).
58. Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz.U. nr 5/2001,
poz. 44).
59. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi
z dn. 4 grudnia 2002 r. w zakresie jakości handlowej wyrobów kakaowych i czekoladowych (Dz.U.
nr 214/2002, poz. 1813).
60. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi
z dn. 16 grudnia 2002 r. w sprawie znakowania
146
środków spożywczych i dozwolonych substancji dodatkowych (Dz.U. nr 220/2002, poz. 1856).
61. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dn. 18 grudnia
2002 r. w sprawie warunków sanitarnych i higienicznych w obrocie środkami spożywczymi, łatwo psującymi się dietetycznymi środkami spożywczymi, sypkimi i nieopakowanymi środkami spożywczymi oraz
materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu
z tymi środkami spożywczymi (Dz.U. nr 234/2002,
poz. 1979).
62. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja
1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów
(Dz.U. nr 60/1996, poz. 279).
Polskie Normy
1. PN-N 18002:2000: Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne wytyczne do oceny
ryzyka zawodowego.
2. PN-N 18001:2004: Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Wymagania.
3. PN-80-Z-08052: Niebezpieczne i szkodliwe czynniki
występujące w procesie pracy. Klasyfikacja.
4. PN-92-N-01255: Barwy bezpieczeństwa i znaki bezpieczeństwa.
5. PN-92-N-01256-01: Znaki bezpieczeństwa. Ochrona
przeciwpożarowa.
6. PN-92-N-01256-02: Znaki bezpieczeństwa. Ewakuacja.
7. PN-92-N-01256-03: Znaki bezpieczeństwa. Ochrona
i higiena pracy.
8. PN-P 84525:1998: Odzież robocza. Obuwie robocze.
9. PN-EN 340:2004(U): Odzież ochronna. Wymagania
ogólne.
10. PN-88-E-08501: Znaki bezpieczeństwa. Urządzenia
elektryczne.
11. PN-IEC 60364-1:2000. Instalacje elektryczne
w obiektach budowlanych. Zakres, przedmiot i wymagania podstawowe.
12. PN-EN 12464-1:2004: Oświetlenie miejsc pracy.
Cz. 1. Miejsca pracy we wnętrzach.
13. PN-EN 730:2000: Sprzęt do spawania gazowego.
Urządzenia stosowane do spawania gazowego, cięcia
i procesów pokrewnych, urządzenia zabezpieczające
do gazów palnych i tlenu lub sprężonego powietrza.
Ogólne warunki techniczne, wymagania i badania.
14. PN-EN 60974 1:2002: Sprzęt do spawania łukowego.
Część 1: Spawalnicze źródła energii.
15. PN-N-01307: Hałas. Dopuszczalne wartości hałasu
w środowisku pracy. Wymagania dotyczące pomiarów.
16. PN-81-N-01306. Hałas: Metody pomiaru. Wymagania
ogólne.
17. PN-EN-12464-1. Światło i oświetlenie. Oświetlenie
miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach.
XIV
Załączniki
XIV.1.
LISTY KONTROLNE DO IDENTYFIKACJI ZAGROŻEŃ
– OPRACOWANO NA PODSTAWIE KART OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
EUROPEJSKIEJ AGENCJI BEZPIECZEŃSTWA I ZDROWIA W PRACY
Karta dokumentowania oceny ryzyka zawodowego
Data ................................ Numer karty ..............................
Nazwa i adres przedsiębiorstwa
Sporządził (nazwisko)
.............................................................................................
.............................................................................................
Stanowisko pracy (nazwa stanowiska)
Nazwiska pracowników (pracujących na stanowisku pracy)
.............................................................................................
.............................................................................................
Nr
Zagrożenie
1
2
Środki Ograniczające Ryzyko
Zawodowe
3
Oszacowanie Ryzyka Zawodowego
4
Zalecenia Dotyczące Wprowadzania Dodatkowych Środków Ochrony
5
Podpisy osób przeprowadzających ocenę ryzyka zawodowego
...................................................................................................................................................................................................
Podpisy osób pracujących na stanowisku pracy
...................................................................................................................................................................................................
148
CZĘŚĆ I: LISTY KONTROLNE DO IDENTYFIKACJI ZAGROŻEŃ
Lista kontrolna nr 1
Zagrożenie: nierówne i śliskie powierzchnie
Część A: Czy zagrożenie występuje na stanowisku pracy? Zaznacz odpowiedź TAK/NIE.
Jeżeli zaznaczyłeś odpowiedź w polu ze znakiem „x”, oznacza to, że zagrożenie występuje.
Uwaga: Przedstawione poniżej sytuacje nie wyczerpują wszystkich możliwych przypadków występowania zagrożenia
Pytanie
TAK
1. Czy na podłogach i drogach komunikacyjnych występują nierówności, dziury, rozlane płyny itp.?
x
2. Czy podłogi i drogi komunikacyjne są śliskie?
x
3. Czy podłogi i drogi komunikacyjne są czasami śliskie, np. mokre wskutek czyszczenia, rozlania cieczy (np. oleju), opadów
deszczu, osadzania szlamu lub pyłu powstającego w procesach pracy?
x
4. Czy na podłogach i drogach komunikacyjnych występują progi lub inne różnice poziomów?
x
5. Czy po podłodze i przez drogi komunikacyjne są prowadzone kable elektryczne?
x
6. Czy pracownicy mogą upaść lub poślizgnąć się wskutek noszenia nieodpowiedniego obuwia?
x
7. Czy podłogi i drogi komunikacyjne są utrzymywane w czystości?
NIE
x
8. Czy w pomieszczeniach pracy lub na drogach komunikacyjnych występują utrudniające przemieszczanie się przedmioty
(wyłączając te, które nie mogą być usunięte)?
x
9. Czy przeszkody, które nie mogą być usunięte, zostały oznakowane?
x
10. Czy są drogi komunikacyjne bez odpowiedniego oznakowania?
x
11. Czy pomieszczenia i drogi komunikacyjne są odpowiednio oświetlone?
x
Część B: Przykłady środków ograniczających ryzyko zawodowe związane z zagrożeniem
– Regularne czyszczenie podłogi, szczególnie wtedy,
gdy może być mokra lub zapylona wskutek procesów
pracy; utrzymywanie powierzchni w stanie suchym.
– Stosowanie odpowiednich metod czyszczenia; jeśli to konieczne, chemiczne czyszczenie śliskich powierzchni.
– Zapewnienie regularnego sprawdzania stanu podłogi
i dróg komunikacyjnych.
– Usuwanie dziur, pęknięć, zużytych dywaników, wycieraczek itd.; utrzymywanie podłóg i dróg komunikacyjnych
w czystości.
– Usuwanie progów lub ograniczanie ich wysokości;
poprawianie widoczności.
– Sprawdzanie, czy pracownicy mają odpowiednie obuwie;
zapewnienie pracownikom odpowiedniego obuwia.
– Zapewnienie odpowiedniego oznakowania pomieszczeń i dróg komunikacyjnych.
– Zapewnienie równomiernego oświetlenia pomieszczeń
i dróg komunikacyjnych.
– Rozmieszczenie wyposażenia elektrycznego w taki
sposób, aby kable elektryczne nie przeszkadzały
w przemieszczaniu się i nie leżały na drogach dla
pieszych.
– Stosowanie na podłogi i drogi komunikacyjne materiałów zapobiegających poślizgnięciu się oraz łatwych do
czyszczenia.
– Zapewnienie właściwego odprowadzania cieczy z powierzchni podłóg i dróg komunikacyjnych.
149
Lista kontrolna nr 2
Zagrożenie: ruchome pojazdy i maszyny
Część A: Czy zagrożenie występuje na stanowisku pracy? Zaznacz odpowiedź TAK/NIE.
Jeżeli zaznaczyłeś odpowiedź w polu ze znakiem „x”, oznacza to, że zagrożenie występuje.
Uwaga: Przedstawione poniżej sytuacje nie wyczerpują wszystkich możliwych przypadków występowania zagrożenia
Pytanie
TAK
1. Czy bywają kiedykolwiek używane uszkodzone lub wadliwie działające środki transportu?
2. Czy środki transportu i sprzęt do załadunku/rozładunku (np. pojazdy, dźwigniki, platformy do podnoszenia) bywają przeciążone?
3. Czy na drogach transportu występują przeszkody?
4. Czy pole widzenia na drogach transportu jest ograniczone?
5. Czy środki transportu bywają kiedykolwiek używane przez osoby nieupoważnione?
6. Czy ładunki są zawsze zabezpieczone prawidłowo i odpowiednio?
7. Czy pole widzenia operatora bywa kiedykolwiek ograniczone przez ładunek (np. o dużej objętości)?
x
NIE
x
x
x
x
x
x
Część B: Przykłady środków ograniczających ryzyko zawodowe związane z zagrożeniem
– Zapewnienie środków transportu odpowiednich do
wykonywanej pracy.
– Użytkowanie sprzętu roboczego z odpowiednimi certyfikatami/zezwoleniami.
– Użytkowanie sprzętu roboczego zgodnie z informacją
producenta i DTR.
– Przeprowadzanie regularnej kontroli technicznej sprzętu roboczego.
– Zapewnienie odpowiedniego oznakowania dróg transportu i utrzymywanie porządku.
150
– Zapewnienie wystarczająco szerokich dróg transportu.
– Zapewnienie prawidłowego rozmieszczenia i zabezpieczenia ładunków.
– Zapewnienie odpowiedniego wyszkolenia pracowników.
– Zapewnienie w środkach transportu z własnym napędem urządzeń zapobiegających ich przypadkowemu
uruchomieniu.
Lista kontrolna nr 3
Zagrożenie: ruchome części maszyn
Część A: Czy zagrożenie występuje na stanowisku pracy? Zaznacz odpowiedź TAK/NIE.
Jeżeli zaznaczyłeś odpowiedź w polu ze znakiem „x”, oznacza to, że zagrożenie występuje.
Uwaga: Przedstawione poniżej sytuacje nie wyczerpują wszystkich możliwych przypadków występowania zagrożenia
Pytanie
TAK
1. Czy występują jakieś części ruchome stwarzające zagrożenie (łącznie z częściami pomocniczymi) pozbawione technicznych
środków ochronnych (np. osłon)?
x
2. Czy stosowane w maszynie techniczne środki ochronne (osłony) w wystarczającym stopniu zapobiegają kontaktowi dłoni
i ramion pracownika z częściami ruchomymi stwarzającymi zagrożenie?
x
3. Czy wszystkie osłony w maszynie są pewnie przymocowane i nie mogą być łatwo usunięte?
x
4. Czy na ruchome części maszyny może spaść jakiś przedmiot?
x
5. Czy techniczne środki ochronne (np. osłony) powodują, że obsługa maszyny jest niewygodna lub utrudniona?
x
6. Czy maszynę można nasmarować bez demontażu technicznych środków ochronnych?
7. Czy można usunąć techniczne środki ochronne bez zatrzymania ruchów maszyny stwarzających zagrożenie?
NIE
x
x
8. Czy wszystkie przekładnie zębate, koła łańcuchowe, koła pasowe lub koła zamachowe są osłonięte?
x
9. Czy wszystkie paski napędowe lub łańcuchy napędowe są osłonięte?
x
10. Czy wszystkie śruby dociskowe, rowki klinowe, kołnierze itd. są osłonięte?
x
11. Czy operator może łatwo sięgnąć do elementów sterowniczych „włącz” i „wyłącz”?
12. Czy jest taki układ sterowania, który jest obsługiwany przez więcej niż jednego operatora?
x
x
13. Czy istnieje łatwo dostępna instrukcja producenta tłumaczona na język polski?
x
14. Czy znajduje się na miejscu instrukcja bezpiecznej obsługi maszyny?
x
Część B: Przykłady środków ograniczających ryzyko zawodowe związane z zagrożeniem
– Zapewnienie obsługi maszyn przez wyszkolonych
i upoważnionych pracowników.
– Zapewnienie odpowiednich, prawidłowo umieszczonych i działających osłon.
– Stosowanie napisów i znaków przypominających
pracownikom o konieczności stosowania ochron osobistych.
– Zapewnienie czystej powierzchni wokół maszyny, usunięcie przedmiotów, które mogą być przeszkodami.
– Zapewnienie wystarczającej przestrzeni do swobodnego poruszania się pracowników.
– Stosowanie przez pracowników odpowiednich środków
ochrony indywidualnej.
– Zapewnienie wystarczającego oświetlenia maszyn
i miejsc dookoła maszyn.
– Stosowanie jasnego systemu informacji ostrzegawczych, zapobiegającego przypadkowemu uruchomieniu maszyny niesprawnej.
– Zapewnienie konserwacji maszyn i szybkiego usuwania uszkodzeń.
– Zapewnienie wystarczającej wolnej przestrzeni między ruchomymi częściami maszyny i nieruchomymi
elementami znajdującymi się w pobliżu maszyny.
– Zapewnienie na miejscu instrukcji producenta, tłumaczonej na język polski.
– Zapewnienie na stanowisku pracy instrukcji bezpiecznej obsługi maszyny.
151
Lista kontrolna nr 4
Zagrożenie: instalacje i wyposażenie elektryczne
Część A: Czy zagrożenie występuje na stanowisku pracy? Zaznacz odpowiedź TAK/NIE.
Jeżeli zaznaczyłeś odpowiedź w polu ze znakiem „x”, oznacza to, że zagrożenie występuje.
Uwaga: Przedstawione poniżej sytuacje nie wyczerpują wszystkich możliwych przypadków występowania zagrożenia
Pytanie
TAK
1. Czy jesteś pewien/pewna, że wszystkie przełączniki i urządzenia bezpieczeństwa są na miejscu i działają właściwie?
2. Czy przewody mają jakieś uszkodzenia (np. supły lub nie izolowany drut)?
3. Czy któraś z obudów sprzętu elektrycznego jest uszkodzona lub niezabezpieczona przed nieuprawnionym dostępem?
4. Czy sprzęt elektryczny ma wymagane certyfikaty europejskie?
5. Czy jakieś wtyczki lub gniazdka są uszkodzone?
6. Czy istnieje możliwość użytkowania sprzętu elektrycznego w niewłaściwy sposób?
7. Czy istnieje możliwość użytkowania mokrego sprzętu elektrycznego, użytkowania go mokrymi rękoma lub w mokrym ubraniu?
8. Czy do oświetlenia miejscowego w miejscach zagrożenia stosuje się lampy o bezpiecznym napięciu?
9. Czy istnieje możliwość pracy w niebezpiecznie bliskiej odległości od układów elektrycznych?
10. Czy w pobliżu stanowisk pracy znajdują się jakieś elementy pod napięciem?
11. Czy stwierdza się, że jakieś nieosłonięte elementy przewodzące nie są uziemione?
12. Czy stwierdzono występowanie ładunków elektrostatycznych (np. przy tankowaniu paliwa)?
13. Czy na miejscu jest instrukcja bezpiecznej obsługi sprzętu elektrycznego?
NIE
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Część B: Przykłady środków ograniczających ryzyko zawodowe związane z zagrożeniem
– Przeprowadzenie, przed rozpoczęciem pracy, wzrokowej
kontroli urządzeń pod kątem występowania uszkodzeń.
– Zapewnienie regularnych przeglądów sprzętu elektrycznego przez osoby z odpowiednimi uprawnieniami.
– Użytkowanie sprzętu mającego wymagane certyfikaty.
– Natychmiastowe odłączenie zasilania, wyciągnięcie
wtyczki oraz udokumentowanie nieprawidłowości
w przypadku zniszczenia bądź uszkodzenia sprzętu.
– Zapewnienie wykonania naprawy uszkodzenia przez
osobę z uprawnieniami.
152
– Wybór i użytkowanie sprzętu odpowiedniego rodzaju,
jeżeli chodzi o klasę ochronności elektrycznej i ochrony
mechanicznej.
– Wykonywanie pracy zgodnie z wymaganymi instrukcjami, które powinny znajdować się na stanowisku.
– Odłączanie przewodów od napięcia.
– Sprawdzanie sprzętu elektrycznego przed rozpoczęciem
użytkowania, po naprawach i okresowo.
– Zapewnienie sprawnej ochrony przeciwporażeniowej.
– Stosowanie do oświetlenia miejscowego (w miejscu
zagrożenia) lamp o bezpiecznym napięciu.
Lista kontrolna nr 5
Zagrożenie: pożar
Część A: Czy zagrożenie występuje na stanowisku pracy? Zaznacz odpowiedź TAK/NIE.
Jeżeli zaznaczyłeś odpowiedź w polu ze znakiem „x”, oznacza to, że zagrożenie występuje.
Uwaga: Przedstawione poniżej sytuacje nie wyczerpują wszystkich możliwych przypadków występowania zagrożenia
Pytanie
TAK
1. Czy stosujesz palne, łatwo palne, skrajnie łatwo palne, wysoce łatwo palne lub utleniające substancje/preparaty chemiczne,
np. farby, lakiery, rozpuszczalniki?
NIE
x
2. Czy przechowujesz łatwo palne lub utleniające substancje w pomieszczeniach wyposażonych w prawidłowo funkcjonujący
system wentylacji?
x
3. Czy masz karty charakterystyk wszystkich stosowanych niebezpiecznych substancji i preparatów chemicznych?
x
4. Czy występują źródła zapłonu przy pracach z łatwo palnymi lub utleniającymi substancjami (np. otwarty ogień, sprzęt elektryczny, ładunki elektrostatyczne i/lub wysoka temperatura)?
x
5. Czy miejsca zagrożone pożarem są prawidłowo oznakowane?
x
6. Czy pracownicy stosujący w miejscu pracy palne, łatwo palne, skrajnie łatwo palne lub wysoce łatwo palne substancje lub
preparaty chemiczne są systematycznie informowani o niebezpiecznych właściwościach tych produktów?
x
7. Czy w miejscach zagrożenia pożarem jest odpowiedni sprzęt przeciwpożarowy?
x
8. Czy sprzęt przeciwpożarowy jest sprawny i systematycznie sprawdzany?
x
9. Czy sprzęt przeciwpożarowy jest łatwo dostępny?
x
10. Czy są plany awaryjne i ewakuacyjne?
x
11. Czy drogi ewakuacji są odpowiednio oznakowane?
x
12. Czy jest zainstalowana sygnalizacja informująca o zagrożeniu pożarowym?
x
13. Czy są prowadzone ćwiczenia przeciwpożarowe?
x
14. Czy są prowadzone szkolenia przeciwpożarowe?
x
15. Czy na stanowisku pracy znajdują się potrzebne instrukcje?
x
Część B: Przykłady środków ograniczających ryzyko zawodowe związane z zagrożeniem
– Odpowiednie przechowywanie palnych i/lub łatwo
palnych substancji i preparatów (np. nieprzekroczona
maksymalna temperatura przechowywania).
– Przechowywanie oddzielnie palnych i/lub łatwo palnych substancji i preparatów oraz innych niebezpiecznych substancji i preparatów.
– Ograniczanie lub eliminowanie źródeł zapłonu (łącznie
z zakazem palenia tytoniu w miejscu pracy).
– Zapewnienie kart charakterystyk wszystkich palnych
substancji i preparatów chemicznych.
– Sprawdzenie, czy jest dopuszczalna praca z otwartym
źródłem ognia.
– Zapewnienie odpowiednich środków gaśniczych (dobranych w zależności od rodzaju materiałów i miejsc
zagrożonych pożarem).
– Zapewnienie stałej kontroli wyposażenia elektrycznego.
– Zapewnienie odpowiedniego sprzętu przeciwpożarowego.
– Systematyczne sprawdzanie i konserwowanie sprzętu
przeciwpożarowego.
– Instalowanie systemów alarmowych informujących
o stanie zagrożenia pożarem.
– Oznakowanie dróg ewakuacji i punktów ratownictwa
oraz utrzymywanie ich w odpowiednim stanie.
– Zapewnienie szkoleń pracowników w zakresie ppoż.
– Prowadzenie ćwiczeń sprawdzających gotowość pracowników w stanie zagrożenia.
– Zapewnienie odpowiednich instrukcji BHP na stanowiskach pracy.
153
Lista kontrolna nr 6
Zagrożenie: wybuch
Część A: Czy zagrożenie występuje na stanowisku pracy? Zaznacz odpowiedź TAK/NIE.
Jeżeli zaznaczyłeś odpowiedź w polu ze znakiem „x”, oznacza to, że zagrożenie występuje.
Uwaga: Przedstawione poniżej sytuacje nie wyczerpują wszystkich możliwych przypadków występowania zagrożenia
Pytanie
TAK
1. Czy są stosowane substancje i/lub preparaty wybuchowe?
2. Czy są dostępne karty charakterystyk wszystkich stosowanych wybuchowych substancji i preparatów chemicznych?
3. Czy substancje i preparaty wybuchowe są prawidłowo oznakowane?
4. Czy tworzą się wybuchowe mieszaniny w miejscu pracy (np. mieszaniny powietrza z gazami – wodorem, metanem – mieszaniny powietrza z parami rozpuszczalników – benzenem, acetonem – mieszaniny powietrza z pyłem drewna)?
5. Czy są jakiekolwiek obszary, w których występuje zagrożenie wybuchem (np. pomieszczenia, w których są przechowywane
rozpuszczalniki lub farby, palne płyny lub gazy)?
6. Czy są jakiekolwiek obszary, w których występuje ryzyko wybuchu spowodowane obecnością zanieczyszczeń palnymi
substancjami, wzrostem temperatury lub przechowy¬waniem nadmiernych ilości palnych lub wybuchowych materiałów
w magazynach?
7. Czy instalacje gazowe są szczelne i systematycznie sprawdzane?
8. Czy wyposażenie elektryczne stosowane w obszarach zagrożonych wybuchem jest odpowiednio dobrane?
9. Czy są jakiekolwiek źródła ognia w obszarze zagrożonym wybuchem?
10. Czy są jakiekolwiek źródła ognia w obszarze zagrożonym wybuchem?
11. Czy są jakiekolwiek źródła pól elektrostatycznych w obszarze zagrożonym wybuchem?
12. Czy są prawidłowo funkcjonujące systemy wentylacji i czy są one regularnie sprawdzane i konserwowane?
13. Czy obszary zagrożone wybuchem są oznakowane?
14. Czy jest zapewnione ciągłe monitorowanie stężenia substancji wybuchowych w obszarze zagrożonym wybuchem?
15. Czy aparaty do pomiaru stężeń substancji wybuchowych są systematycznie sprawdzane i konserwowane?
16. Czy pracownicy stosujący w miejscu pracy wybuchowe substancje i/lub preparaty chemiczne są systematycznie informowani o niebezpiecznych właściwościach tych produktów?
17. Czy są dostępne instrukcje bezpiecznej pracy na stanowiskach zagrożonych wybuchem?
x
NIE
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Część B: Przykłady środków ograniczających ryzyko zawodowe związane z zagrożeniem
– Stosowanie prawidłowo funkcjonujących systemów
wentylacyjnych oraz monitorujących stężenia substancji wybuchowych w powietrzu.
– Zapewnienie kart charakterystyk wszystkich wybuchowych substancji i preparatów chemicznych.
– Ograniczanie lub eliminowanie źródeł zapłonu.
– Stosowanie/przechowywanie substancji, które mogą
tworzyć mieszaniny wybuchowe z powietrzem z dala
od źródeł ognia otwartego, urządzeń elektrycznych,
urządzeń iskrzących itd.
– Przechowywanie minimalnych ilości substancji/preparatów wybuchowych w magazynach i na stanowisku pracy.
– Nieprzechowywanie materiałów wybuchowych z innymi
produktami chemicznymi.
154
– Usuwanie zanieczyszczeń, przechowywanie chemicznych produktów w oryginalnych opakowaniach.
– Oznakowanie obszarów zagrożonych wybuchem.
– Sprawdzenie każdorazowo, czy jest dopuszczalna
praca z otwartym źródłem ognia.
– Oznakowanie dróg ewakuacji i punków ratownictwa
oraz utrzymywanie ich w odpowiednim stanie.
– Prowadzenie ćwiczeń sprawdzających gotowość
pracowników do podjęcia działań w razie zagrożenia
wybuchem.
– Zapewnienie szkoleń pracowników w zakresie ppoż.
– Zapewnienie na stanowisku pracy wymaganych instrukcji bezpieczeństwa.
Lista kontrolna nr 7
Zagrożenie: substancje chemiczne
Część A: Czy zagrożenie występuje na stanowisku pracy? Zaznacz odpowiedź TAK/NIE.
Jeżeli zaznaczyłeś odpowiedź w polu ze znakiem „x” – oznacza to, że zagrożenie występuje.
Uwaga: Przedstawione poniżej sytuacje nie wyczerpują wszystkich możliwych przypadków występowania zagrożenia
Pytanie
1. Czy stosujesz niebezpieczne substancje i/lub preparaty chemiczne, które zaklasyfikowane są przynajmniej do jednej
z następujących kategorii: bardzo toksyczne, toksyczne, szkodliwe, żrące, drażniące, rakotwórcze, mutagenne, szkodliwie działające na rozrodczość?
2. Czy są dostępne karty charakterystyk wszystkich stosowanych w zakładzie niebezpiecznych substancji i preparatów?
3. Czy wszystkie niebezpieczne substancje i preparaty są prawidłowo oznakowane?
4. Czy wszystkie niebezpieczne substancje i preparaty są prawidłowo magazynowane?
5. Czy wszyscy pracownicy są informowani o niebezpiecznych właściwościach substancji i preparatów chemicznych,
których używają?
6. Czy pracownicy młodociani oraz kobiety w ciąży i w okresie karmienia wykonują prace w kontakcie z substancjami
rakotwórczymi i/lub mutagennymi?
7. Czy są przeprowadzane pomiary stężeń substancji chemicznych, dla których są ustalone wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń w środowisku pracy (NDS)?
8. Czy stężenia substancji (rakotwórczych i mutagennych) w powietrzu na stanowiskach pracy przekraczają wartości
NDS?
9. Czy stężenia substancji rakotwórczych lub mutagennych w powietrzu na stanowiskach pracy przekraczają wartości
0,1 NDS?
10. Czy wszystkie stanowiska pracy, na których są stosowane niebezpieczne czynniki chemiczne, są wyposażone w prawidłowo funkcjonujące systemy wentylacji ogólnej i/lub miejscowej?
11. Czy systemy wentylacji są regularnie sprawdzane i konserwowane?
12. Czy wszyscy pracownicy są wyposażeni w odpowiednio dobrane środki ochrony indywidualnej (np. rękawice i okulary
ochronne, sprzęt ochrony dróg oddechowych, maski, półmaski)?
13. Czy wszyscy pracownicy mają zapewnione okresowe badania lekarskie?
14. Czy pracownicy narażeni na czynniki rakotwórcze lub mutagenne są pod specjalną opieką lekarską?
15. Czy wszyscy pracownicy są przeszkoleni w zakresie bezpiecznej pracy i prawidłowego obchodzenia się ze stosowanymi substancjami i preparatami chemicznymi?
16. Czy na stanowiskach pracy są wymagane instrukcje bezpieczeństwa?
TAK
NIE
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Część B: Przykłady środków ograniczających ryzyko zawodowe związane z zagrożeniem
– Zastępowanie substancji bardzo toksycznych mniej
toksycznymi.
– Eliminowanie czynników rakotwórczych i mutagennych, jeżeli jest to możliwe.
– Stosowanie zautomatyzowanych systemów do dozowania niebezpiecznych substancji i preparatów
chemicznych.
– Zapewnienie kart charakterystyk niebezpiecznych
substancji i preparatów chemicznych.
– Zapewnienie prawidłowego oznakowania substancji
i preparatów chemicznych.
– Zapewnienie prawidłowego magazynowania substancji
i preparatów chemicznych.
– Oddzielenie substancji wybuchowych i palnych od
innych niebezpiecznych substancji.
– Przeprowadzanie pomiarów stężeń substancji chemicznych w powietrzu na stanowiskach pracy.
– Instalowanie systemów wentylacji ogólnej i miejscowej.
– Zapewnienie pracownikom prawidłowo dobranych
środków ochrony indywidualnej.
– Przeprowadzanie systematycznej kontroli instalacji
chemicznych oraz systemów wentylacyjnych.
– Regularne kontrolowanie i czyszczenie systemu wentylacji wyciągowej w celu utrzymania jego maksymalnej
skuteczności.
– Szkolenie pracowników w zakresie obsługi stosowanych maszyn i urządzeń.
– Zapewnienie opieki medycznej pracownikom narażonym na substancje i preparaty chemiczne, ze
szczególnym uwzględnieniem narażenia na czynniki
rakotwórcze i mutagenne.
– Systematyczne szkolenie pracowników w zakresie
ryzyka zawodowego związanego z czynnikami chemicznymi oraz bezpieczeństwa pracy z tymi czynnikami.
– Zapewnienie na stanowiskach pracy, do stałego użytkowania, instrukcji BHP.
155
Lista kontrolna nr 8
Zagrożenie: hałas
Część A: Czy zagrożenie występuje na stanowisku pracy? Zaznacz odpowiedź TAK/NIE.
Jeżeli zaznaczyłeś odpowiedź w polu ze znakiem „x”, oznacza to, że zagrożenie występuje.
Uwaga: Przedstawione poniżej sytuacje nie wyczerpują wszystkich możliwych przypadków występowania zagrożenia
Pytanie
TAK
1. Czy z procesami pracy (np. stosowanymi technologiami, maszynami, urządzeniami) jest nieodłącznie związany wysoki
poziom hałasu?
x
2. Czy z obszaru na zewnątrz budynku/pomieszczenia, w którym zlokalizowane jest stanowisko pracy, dociera hałas o wysokim poziomie?
x
3. Czy hałas zagłusza sygnały bezpieczeństwa lub utrudnia ich odbiór?
x
4. Czy poziom hałasu jest tak wysoki, że komunikowanie się z innymi pracownikami na stanowisku pracy jest możliwe tylko
podniesionym głosem?
x
5. Czy po opuszczeniu stanowiska pracy pracownik odruchowo rozmawia z innymi osobami podniesionym głosem?
x
NIE
Część B: Przykłady środków ograniczających ryzyko zawodowe związane z zagrożeniem
– Ocena ekspozycji pracowników pod kątem wymagań
zawartych w obowiązujących przepisach.
– Wprowadzanie rozwiązań technicznych zmniejszających emisję hałasu przez źródło do środowiska (np.
stosowanie nowych, cichszych technologii, układów
wibroizolacyjnych, tłumików).
– Lokalizacja źródeł hałasu w jak największej odległości
od pracowników.
– Ograniczanie czasu przebywania pracowników w hałaśliwych obszarach.
– Stosowanie obudów dźwiękoizolacyjnych redukujących
emisję hałasu do otoczenia.
– Montaż ekranów ograniczających hałas docierający
do pracowników bezpośrednio od jego źródeł.
156
– Identyfikacja i właściwe oznakowanie obszarów, w których pracownicy powinni stosować środki ochrony
indywidualnej przed hałasem.
– Umieszczenie w miejscu pracy znaków nakazu, dotyczących stosowania ochronników słuchu.
– Dostarczanie pracownikom właściwie dobranych
środków ochrony indywidualnej przed hałasem.
– Kontrola prawidłowego stosowania przez pracowników
środków ochrony indywidualnej przed hałasem.
– Utrzymywanie środków ochrony indywidualnej przed hałasem w stanie gwarantującym ich właściwości ochronne.
– Szkolenie i dostęp do informacji.
– Wykonywanie regularnych badań audiometrycznych
pracowników narażonych na nadmierny hałas.
Lista kontrolna nr 9
Zagrożenie: drgania mechaniczne
Część A: Czy zagrożenie występuje na stanowisku pracy? Zaznacz odpowiedź TAK/NIE.
Jeżeli zaznaczyłeś odpowiedź w polu ze znakiem „x”, oznacza to, że zagrożenie występuje.
Uwaga: Przedstawione poniżej sytuacje nie wyczerpują wszystkich możliwych przypadków występowania zagrożenia
Pytanie
1. Czy podczas wykonywania pracy w pozycji stojącej lub siedzącej (często lub w dłuższym czasie) pracownicy wyraźnie odczuwają drgania przenoszone do organizmu?
2. Czy wykonywana praca (często lub w dłuższym czasie) wiąże się z korzystaniem z narzędzi ręcznych, które generują drgania
mechaniczne?
TAK
NIE
x
x
Część B: Przykłady środków ograniczających ryzyko zawodowe związane z zagrożeniem
– Ocena ekspozycji pracowników na drgania mechaniczne pod kątem wymagań zawartych w obowiązujących
przepisach.
– Izolowanie elementów stanowiska pracy (siedzeń,
podestów) od drgań.
– Unikanie stosowania narzędzi i sprzętu wytwarzających drgania mechaniczne.
– Ograniczanie czasu pracy narzędziami generującymi
drgania mechaniczne.
– Stosowanie właściwych narzędzi (wyposażonych
w elementy redukujące drgania bądź izolujące od nich)
i zapewnienie ich właściwego stanu technicznego.
– Stosowanie się do instrukcji obsługi narzędzi i sprzętu,
która powinna być dostępna na miejscu.
– Zapewnienie właściwego przeszkolenia i dostępu do
informacji.
– Stosowanie rękawic wibroizolacyjnych w celu zmniejszenia narażenia na drgania przenoszone przez
ręce.
– Kontrola prawidłowego stosowania rękawic wibroizolacyjnych oraz zapewnienie stanu gwarantującego ich
właściwości ochronne.
– Utrzymywanie właściwej temperatury, w szczególności
ciepła rąk (m.in. przez stosowanie ćwiczeń rąk).
– Zapewnienie ubrań ochronnych niezbędnych do ochrony pracownika przed zimnem i wilgocią.
– Przeprowadzanie regularnych badań lekarskich.
157
Lista kontrolna nr 10
Zagrożenie: oświetlenie
Część A: Czy zagrożenie występuje na stanowisku pracy? Zaznacz odpowiedź TAK/NIE.
Jeżeli zaznaczyłeś odpowiedź w polu ze znakiem „x”, oznacza to, że zagrożenie występuje.
Uwaga: Przedstawione poniżej sytuacje nie wyczerpują wszystkich możliwych przypadków występowania zagrożenia
Pytanie
1. Czy w polu widzenia występują widoczne cienie, które mogą oddziaływać na sprawność i dokładność wykonywanej pracy?
2. Czy oświetlenie w strefach komunikacyjnych, na korytarzach, schodach, magazynach itp., jest odpowiednie do
bezpiecznego przemieszczania się?
3. Czy jaskrawe źródła/powierzchnie występujące w otoczeniu stanowiska pracy zmniejszają zdolność widzenia
przedmiotów przez pracownika?
4. Czy pracownicy uskarżają się na słabą widoczność, olśnienie lub niewłaściwe oświetlenie stanowiska pracy?
5. Czy w polu widzenia występują nadmierne kontrasty, które mogą powodować zmęczenie na skutek ciągłej readaptacji oczu (naprzemienna adaptacja oczu do ciemnych i jasnych powierzchni)?
6. Czy na powierzchniach występują odbicia dekontrastujące (odbicia kierunkowe światła od powierzchni polerowanych, błyszczących, lustrzanych lub gładkich), które mogą wpływać na widoczność?
7. Czy występują duże przestrzenne zmiany oświetlenia wokół stanowiska pracy, które mogą prowadzić do wytężania
wzroku i braku komfortu widzenia?
8. Czy przy istniejącym oświetleniu sztucznym barwy otoczenia, przedmiotów i ludzkiej skóry są naturalne (tzn.
ludzie wyglądają atrakcyjnie i zdrowo, a barwy przedmiotów nie są zmienione)?
9. Czy przy istniejącym oświetleniu sztucznym są rozpoznawalne barwy bezpieczeństwa?
10. Czy pracownicy widzą migotanie światła?
11. Czy przy istniejącym oświetleniu sztucznym obrotowe ruchy elementów maszyn postrzegane są jako bezruch tych
elementów? (tzn. czy występuje efekt stroboskopowy)?
TAK
NIE
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Część B: Przykłady środków ograniczających ryzyko zawodowe związane z zagrożeniem
– Okresowe pomiary natężenia oświetlenia w polu zadania i polu bezpośredniego otoczenia na stanowisku
pracy.
– Okresowe pomiary natężenia oświetlenia w strefach
komunikacyjnych, na korytarzach, schodach itp.
– Przestrzeganie zasad konserwacji, opracowanych
przez projektanta oświetlenia (częstotliwość wymiany
źródeł światła, czyszczenie opraw i pomieszczenia oraz
metody czyszczenia).
– Przestrzeganie założeń projektu oświetlenia, takich
jak: rozmieszczenie stanowisk pracy, rodzaj i dane
szczegółowe źródeł światła (moc, barwa światła
i wskaźnik oddawania barw), wykończenie powierzchni
(współczynniki odbicia, barwa, mat lub połysk).
158
– Stosowanie dodatkowego oświetlenia miejscowego
lub zlokalizowanego na stanowisku pracy, gdzie jest
wymagane duże natężenie oświetlenia.
– Stosowanie oświetlenia pośredniego lub miejscowego
w celu wyeliminowania cieni w polu zadania.
– Unikanie powierzchni połyskliwych na stanowisku
pracy (stół, inne meble itp).
– Eliminowanie migotania i efektu stroboskopowego
(np. poprzez stosowanie w oprawach wysokoczęstotliwościowych elektronicznych układów stabilizująco-zapłonowych).
– Okresowe przeprowadzanie ankiety lub wywiadu
z pracownikami na temat problemów związanych
z oświetleniem.
CZĘŚĆ II: LISTY KONTROLNE DO IDENTYFIKACJI ZAGROŻEŃ, Z PRZYKŁADAMI DZIAŁAŃ
PREWENCYJNYCH DLA WYBRANYCH RODZAJÓW PRAC
Lista kontrolna: praca biurowa
Część A: Czy zagrożenie występuje na stanowisku pracy? Zaznacz odpowiedź TAK/NIE.
Jeżeli zaznaczyłeś odpowiedź w polu ze znakiem „x”, oznacza to, że zagrożenie występuje.
Uwaga: Przedstawione poniżej sytuacje nie wyczerpują wszystkich możliwych przypadków występowania zagrożenia
Pytanie
TAK
NIE
Środowisko pracy
Czy powierzchnia podłogi jest nieuszkodzona (bez dziur i przeszkód)?
x
Czy mikroklimat pomieszczeń (temperatura, promieniowanie słoneczne, wilgotność względna, wymiana powietrza ) jest
zadowalający?
x
Czy wielkość pomieszczeń (objętość, powierzchnia podłogi) jest odpowiednia do liczby pracowników w nich pracujących?
x
Czy jest zapewnione światło naturalne?
x
Czy okna są wyposażone w zasłony bądź rolety, które ograniczają odbicia światła dziennego na ekranie monitora?
x
Czy odbicia błyszczących elementów wyposażenia pomieszczenia (okna, drzwi, meble, ściany) są niewidoczne na ekranie?
x
Czy poziom hałasu w pomieszczeniu jest dostatecznie niski, żeby była możliwość skupienia się i komunikowania?
x
Czy przewody i kable umieszczane są w taki sposób, aby nie krępowały swobody ruchu pracowników i nie powodowały
potykania się?
x
Czy pracownicy mają na stanowisku pracy dostatecznie dużo miejsca, aby mogli zmieniać pozycję podczas pracy?
x
Czy budynek i pomieszczenia pracy są utrzymane w czystości?
x
Czy w razie wypadku zapewniona jest fachowa pierwsza pomoc?
x
Czy drogi i wyjścia ewakuacyjne są dostępne i odpowiednio oznakowane?
x
Monitory ekranowe i komputery
Czy obraz na monitorze jest wyraźny i czytelny?
x
Czy obraz na monitorze jest wolny od drgań (bez tętnienia i niezamazany)?
x
Czy jasność obrazu oraz kontrast między znakami i tłem są łatwe do ustawienia?
x
Czy monitor może być ustawiany i stabilizowany zgodnie z wymaganiami użytkownika (obracany, odchylany itp.)?
x
Czy ogólne i miejscowe oświetlenie zapewnia dobre światło oraz odpowiedni kontrast miedzy ekranem a tłem monitora?
x
Czy odległość między oczami pracownika a ekranem wynosi 40-75 cm?
Czy ekran ma odbicia, które mogą utrudniać widzenie?
x
x
Czy klawiatura umożliwia przyjęcie wygodnej pozycji tułowia, ramion i dłoni?
x
Czy powierzchnia przed klawiaturą i myszą jest wystarczająca do podparcia nadgarstka?
x
Czy klawiatura i mysz są blisko siebie i na tym samym poziomie?
x
Czy powierzchnia klawiatury jest matowa, co zapobiega odbiciom światła?
x
Czy znaki na klawiaturze są czytelne i mogą być łatwo odróżnione przez osobę siedzącą przed monitorem?
x
Wyposażenie stanowiska pracy
x
Czy siedziska są stabilne i zapewniają swobodę ruchów oraz wygodną pozycje przy pracy?
x
Czy wysokość siedziska można łatwo regulować?
x
Czy wysokość oparcia siedziska jest regulowana?
x
Czy jest zapewnione podparcie ramion, kiedy jest potrzebne?
x
Czy jest zapewnione podparcie stóp (podnóżek), kiedy jest potrzebne?
x
Czy można dosięgnąć do najczęściej używanych elementów wyposażenia stanowiska pracy bez skrętu głowy i tułowia?
x
Czy wysokość biurka zapewnia możliwość zmiany pozycji nóg (stóp i ud)?
x
Czy uchwyt na dokument można ustawić w odpowiedniej pozycji, zapewniającej wygodne czytanie tekstu?
x
Ergonomia oprogramowania
x
Czy programy są dostosowane do wykonywanych zadań?
x
Czy programy są dostosowane do potrzeb osób początkujących?
x
Czy są dostępne programy w języku polskim?
x
Czy informacje zawarte w programach są przystępne dla użytkowników?
x
Czy pracownicy mają zapewnioną pomoc w razie kłopotów z oprogramowaniem?
x
159
Pytanie
TAK
NIE
Organizacja pracy
Czy są możliwe krótkie (5-minutowe) przerwy w pracy ciągłej lub zmiana wykonywanych czynności?
Czy rzeczywisty czas pracy przy monitorze przekracza 6 godzin dziennie?
x
x
Czy pracownicy wykonują różnorodne zadania w trakcie dnia pracy?
x
Czy pracownicy mogą decydować o sposobie wykonywania swojej pracy?
x
Czy przeciwdziała się stresowi w pracy, wynikającemu z osiągania założonych celów czy dotrzymywania terminów?
x
Czy pracodawca zapewnia odpowiednią informację, szkolenie i konsultacje związane z organizacją i usprawnianiem komputerowych stanowisk pracy?
x
Narażenie zdrowia
Czy brane są pod uwagę skargi pracowników na kłopoty ze wzrokiem?
x
Czy są zapewnione badania kontrolne wzroku pracowników (zgodnie z rozporządzeniem dotyczącym pracy z monitorami
ekranowymi)?
x
Czy pracodawca zapewnia środki na odpowiednie okulary, jeżeli z lekarskich badań kontrolnych wynika, że okulary dotychczas stosowane przez pracownika nie są dobre do pracy z monitorem ekranowym?
x
Czy jest przeprowadzana ergonomiczna ocena stanowisk pracy, jeżeli pracownicy narzekają na dolegliwości mięśniowo-szkieletowe (szyi, pleców, ramion, nóg)?
x
t
Część B: Przykłady środków ograniczających ryzyko zawodowe związane z zagrożeniem
Środowisko pracy
– Przeprowadzanie regularnej oceny ryzyka.
– Konsultacje z pracownikami na temat wprowadzenia
odpowiednich zmian w środowisku pracy.
– Pomiar i monitorowanie parametrów środowiska pracy.
– Zatrudnianie ekspertów przy projektowaniu (lub odnawianiu) stanowiska pracy.
Ekrany komputerowe
– Zapewnienie wyposażenia stanowiska pracy w odpowiedni sprzęt.
– Uwzględnienie aspektu ergonomicznego przy projektowaniu (lub odnawianiu) stanowiska pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy
– Regularne sprawdzanie wyposażenia technicznego.
– Organizowanie miejsca pracy zgodnie z zasadami
ergonomii.
Interakcje człowiek – maszyna (programowanie ergonomiczne)
– Szkolenie pracowników w zakresie użytkowania oprogramowania.
160
– Stosowanie nowoczesnych rozwiązań (nowszych, poprawionych wersji programów).
Organizacja pracy
– Zapewnianie pracownikom dostępu do odpowiednich
instrukcji BHP.
– Stała ocena skuteczności środków zapobiegawczych.
– Konsultowanie z pracownikami decyzji dotyczących
organizacji pracy.
– Kontrolowanie wpływu czasu i rozkładu godzin pracy
na stan zdrowia.
Zagrożenie zdrowia
– Poprawianie ergonomii wyposażenia stanowiska pracy,
zwłaszcza organizacji przestrzennej biurko – komputer
– krzesło.
– Poprawianie oświetlenia i eliminacja refleksów i odbić
światła na monitorze.
– Systematyczne sprawdzanie stanu zdrowia pracowników (zwłaszcza wzroku i potencjalnych problemów
w obrębie układu kostno-szkieletowego).
Lista kontrolna: budownictwo
Część A: Czy zagrożenie występuje na stanowisku pracy? Zaznacz odpowiedź TAK/NIE.
Jeżeli zaznaczyłeś odpowiedź w polu ze znakiem „x”, oznacza to, że zagrożenie występuje.
Uwaga: Przedstawione poniżej sytuacje nie wyczerpują wszystkich możliwych przypadków występowania zagrożenia
Pytanie
Czy pracownicy mogą dojść bezpiecznie do stanowiska pracy?
Czy stanowisko pracy jest zorganizowane w taki sposób, że osoby postronne mają do niego swobodny dostęp?
Czy są dostępne środki ochronne dla osób postronnych (np. przechodzących przez stanowisko pracy)?
Czy drogi komunikacyjne są czyste i wystarczająco oświetlone?
Czy pojazdy są wyposażone w urządzenia do sygnalizacji dźwiękowej, które wysyłają sygnał podczas jazdy do tyłu?
Czy stanowisko pracy jest czyste i właściwie utrzymane?
Czy oświetlenie jest wystarczające?
Czy na stanowisku pracy są odpowiednie oznakowania (np. dróg komunikacyjnych)?
Czy zaplecze socjalne jest wystarczające?
Czy są pomieszczenia dostosowane do spożywania posiłków przez pracowników?
Czy jest zapewniona pierwsza pomoc i opieka medyczna?
Czy pracownicy przenoszą ręcznie tylko takie przedmioty, których ciężar i masa nie przekraczają wartości dopuszczalnych?
Czy pracownicy zostali poinstruowani i przeszkoleni w zakresie bezpiecznego podnoszenia ciężarów?
Czy są zapewnione urządzenia pomocnicze do podnoszenia i przemieszczania ładunków?
Czy zidentyfikowano istniejące linie elektroenergetyczne (kable ziemne lub napowietrzne)?
Czy wyposażenie elektryczne jest konserwowane i systematycznie kontrolowane przez osoby mające wymagane uprawnienia?
Czy montaż i demontaż rusztowań prowadzoną osoby mające wymagane uprawnienia?
Czy stan rusztowań jest każdorazowo sprawdzany?
Czy drabiny przenośne są stosowane tylko do krótkotrwałych prac lekkich i tylko wtedy, kiedy nie ma innego rozwiązania?
Czy pracownicy wiedzą, w jaki sposób stosować drabiny przenośne?
Czy szerokość pomostu na rusztowaniu jest zawsze większa niż 60 cm?
Czy dźwigi i żurawie są właściwie instalowane i sprawdzane przez osoby mające wymagane uprawnienia?
Czy praca na wysokości zawsze rozpoczyna się dopiero po zastosowaniu technicznych środków ochronnych – ochron zbiorowych lub indywidualnego sprzętu chroniącego przed upadkiem?
Czy pracownicy wiedzą (zdają sobie sprawę) o skutkach upuszczania z wysokości narzędzi, materiałów lub odpadów?
Czy zastosowano właściwe środki ochrony zbiorowej do powstrzymania pracowników i przedmiotów przed upadkiem z wysokości?
Czy na miejscu znajdują się odpowiednie instrukcje bezpieczeństwa?
Czy substancje toksyczne i niebezpieczne są odpowiednio oznakowane?
Czy substancje niebezpieczne są właściwie przechowywane i stosowane?
Czy w miejscu pracy są odpowiednie środki ochrony przeciwpożarowej (np. gaśnice, wyznaczone i oznakowane drogi ewakuacji)?
Czy wszystkie osoby w miejscu pracy stosują odpowiednie środki ochrony indywidualnej (np. obuwie ochronne, hełm
ochronny i inne)?
Czy są stosowane odpowiednie środki ochronne do zapobiegania lub redukcji narażenia na pył (np. drewna, cementu lub
krzemionki), hałas i drgania mechaniczne?
Czy wszystkie stosowane maszyny, urządzenia i wyposażenie (w tym środki ochrony indywidualnej) są prawidłowo oznakowane?
Czy każda maszyna i jej wyposażenie robocze są konserwowane w bezpiecznych warunkach?
Czy funkcjonują techniczne środki ochronne maszyn (tzn. sygnały dźwiękowe, osłony)?
Czy są stosowane zabezpieczenia ścian wykopów minimalizujące ryzyko zasypania?
Czy operatorzy maszyn roboczych są odpowiednio przeszkoleni?
Czy wszyscy pracownicy zostali poinformowani o potencjalnym ryzyku i zastosowanych środkach ochronnych w sposób dla
nich zrozumiały?
Czy są dostępne instrukcje bezpiecznej pracy?
TAK
NIE
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
161
Część B: Przykłady środków ograniczających ryzyko zawodowe związane z zagrożeniem
Faza projektowania
– Zagwarantowanie projektu architektonicznego zapewniającego bezpieczeństwo.
– Eliminowanie ryzyka upadku przez zapewnienie odpowiednich, stabilnych drabin o właściwym nachyleniu.
– Projektowanie i instalowanie wyposażenia zapewniającego dostęp do dachów.
– Zapewnienie tego, że wszystkie urządzenia podnoszące i elementy mechanizmów podnoszących, w tym ich
części składowe, zamocowania, zakotwienia i podpory,
będą odpowiednio zaprojektowane i skonstruowane,
właściwie zainstalowane i użytkowane, konserwowane
i utrzymywane w gotowości do pracy, badane i testowane przez kompetentne osoby – zgodnie z przepisami
prawa – oraz eksploatowane przez odpowiednio przeszkolonych pracowników.
– Zapewnienie wystarczającego oświetlenia na każdym
stanowisku pracy, na klatkach schodowych i w każdym
innym miejscu na budowie, w którym pracownik może
się znaleźć.
– Planowanie i wykonanie każdej rozbiórki tylko pod
nadzorem osoby kompetentnej.
– Organizowanie odpowiedniego usuwania odpadów
budowlanych.
– Uwzględnianie wszystkich środków ostrożności
– w przypadku pracy z azbestem.
– Zapewnienie odpowiedniej liczby sanitariatów, urządzeń do mycia i pomieszczeń do spożywania posiłków
oraz do odpoczynku podczas przerw w pracy.
– Zapewnienie na miejscu instrukcji bezpieczeństwa
i higieny pracy.
Faza organizacji
– Modyfikowanie harmonogramu pracy w celu redukcji
ryzyka, jeżeli zachodzi taka konieczność.
– Organizowanie pracy w taki sposób, aby czynności,
które wymagają podobnych zabezpieczeń (np. środków
ochrony zbiorowej), były wykonywane równocześnie.
– Upewnienie się, że wszyscy pracownicy, również obcokrajowcy nie znający języka urzędowego, są poinformowani o potencjalnym ryzyku na stanowisku pracy oraz
że zostały wprowadzone właściwe środki ochronne
zapewniające bezpieczeństwo i ochronę zdrowia.
– Zapewnienie pracownikom niezbędnych środków
ochrony indywidualnej (hełm ochronny, rękawice,
maski, obuwie ochronne).
– Przechowywanie na wyznaczonym miejscu materiałów
pierwszej pomocy (apteczek pierwszej pomocy).
– Zapewnienie pracownikom instrukcji bezpiecznej pracy.
162
Faza wykonania
– Wyznaczanie koordynatora ds. zdrowia i bezpieczeństwa, przeszkolonego w zakresie BHP.
– Codzienne kontrolowanie stanu rusztowań przed rozpoczęciem jakiejkolwiek pracy na nich.
– Dbanie o to, by rusztowania nie były demontowane
przed zakończeniem wszystkich prac.
– Zapewnienie pomostu na rusztowaniu o szerokości
nie mniejszej niż 60 cm.
– Dbanie o to, by nie wspinano się na rusztowania i stosowano drabiny.
– Umieszczanie drabiny przenośnej pod właściwym
kątem nachylenia; wierzchołek drabiny powinien
znajdować się ponad powierzchnią, na którą wchodzi
pracownik.
– W miarę możliwości zapewnienie pokrycia stopni
drabiny materiałem antypoślizgowym oraz usunięcie
z niej przeszkód.
– Nieużywanie pojedynczych drabin o wysokości przekraczającej 6 m.
Pamiętaj!
– Kiedy wnosisz lub znosisz drabinę przenośną, zawsze
trzymaj ją przed sobą obiema rękami. Zawsze noś swoje narzędzia w pasie narzędziowym; używaj urządzeń
podnoszących do stosowanych materiałów.
– Nie stosuj drabiny rozstawnej jako przystawnej.
– Kiedy pracujesz na drabinie przenośnej, nie wychylaj
się na boki.
– Nie pracuj na dachach w niesprzyjających warunkach
atmosferycznych.
– Używaj technicznych środków ochronnych podczas
pracy na wysokości, szczególnie podczas pracy na
dachu.
– Nie chodź, będąc na wysokości, po powierzchniach
kruchych (łamliwych).
– Codziennie kontroluj wyłącznik główny na stanowisku pracy, każdy elektryczny kabel pod napięciem
i przyrządy, które są umieszczone poniżej i powyżej
stanowiska pracy lub na nim. Nie podejmuj pracy
przed wykonaniem rutynowych czynności kontrolnych przez osobę mającą wymagane uprawnienia.
Zapewnij kontrolę i dobre oznakowanie toksycznych
i niebezpiecznych produktów oraz materiałów wybuchowych.
– Zawsze utrzymuj miejsce pracy w należytym porządku.
– Nie ustawiaj przeszkód na przejściach oraz na drabinach.
– Stosuj się do instrukcji bezpiecznej pracy.
Lista kontrolna: przemysł spożywczy
Część A: Czy zagrożenie występuje na stanowisku pracy? Zaznacz odpowiedź TAK/NIE.
Jeżeli zaznaczyłeś odpowiedź w polu ze znakiem „x”, oznacza to, że zagrożenie występuje.
Uwaga: Przedstawione poniżej sytuacje nie wyczerpują wszystkich możliwych przypadków występowania zagrożenia
Pytanie
Wyposażenie robocze
Czy są stosowane ostre narzędzia (frezy, noże, siekiery itd.)?
Czy wszystkie maszyny są wyposażone w osłony?
Czy odzież pracowników może być uchwycona przez ruchome części maszyn i stać się w ten sposób przyczyną urazu?
Czy są używane prowadnice?
Czy pracownicy mają styczność z gorącymi lub zimnymi (zamrożonymi) materiałami i/lub wyposażeniem?
Czy maszyny są czyszczone i konserwowane, kiedy są przyłączone do źródeł energii?
Czy na stanowisku są wymagane instrukcje bezpieczeństwa?
Zagrożenia chemiczne i biologiczne
Czy są stosowane substancje chemiczne uznawane za niebezpieczne (np. środki odkażające, środki konserwujące, rozpuszczalniki)?
Czy do chłodzenia jest stosowany amoniak lub inne chemikalia?
Czy substancje chemiczne i preparaty są właściwie przechowywane i oznakowane?
Czy jest konieczne wchodzenie do zamkniętych zbiorników i/lub cystern (np. podczas kontroli czy konserwacji)?
Czy pracownicy mają bezpośredni kontakt z surowcami i/lub materiałami pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego (czynnik
biologiczny)?
Wybuchy
Czy w środowisku pracy jest zawieszony w powietrzu/osiadły pył (np. mąki)?
Czy na stanowisku pracy są urządzenia ciśnieniowe?
Jakość powietrza
Czy na stanowisku pracy występuje przykry zapach/odór, na który są narażeni pracownicy?
Czy są eksploatowane wentylatory bez osłon łopatek?
Czy, w razie potrzeby, pracownicy stosują odpowiednie maski chroniące układ oddechowy?
Ryzyko zdrowotne
Czy pracownicy są narażeni na środowisko gorące i/lub zimne?
Czy pracownicy przenoszą ciężary lub pracują w wymuszonych pozycjach?
Czy wymagania dotyczące ergonomii pracy są przestrzegane?
Czy pracownicy wykonują prace powtarzalne lub w rytmie narzuconym przez maszynę?
Czy pracownicy pracują na nocne zmiany?
TAK
NIE
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
163
Część B: Przykłady środków ograniczających ryzyko zawodowe związane z zagrożeniem
Wyposażenie robocze
– Zapewnienie regularnego i konsekwentnego nadzoru
pracowników, kontroli wyposażenia produkcyjnego
i stanowisk pracy.
– Instalowanie odpowiednich osłon, także na częściach
wyposażenia dodatkowego (mieszarki, krajarki itd.).
– Stosowanie wymaganych środków ochrony indywidualnej.
– Przeprowadzanie regularnych szkoleń na temat ryzyka
charakterystycznego na danych stanowiskach pracy
oraz stosowanych środków ochrony.
– Szkolenie pracowników w zakresie właściwego użytkowania i konserwowania maszyn oraz wyposażeń;
dopuszczanie do ich obsługi tylko przeszkolonych
pracowników.
– Zapewnienie użytkowania wyposażenia zgodnie z procedurami bezpieczeństwa.
– Regularne konserwowanie i czyszczenie wszystkich
elementów wyposażenia.
– Czyszczenie i konserwowanie maszyn tylko wówczas,
gdy są odłączone od źródeł energii.
– Zapewnienie na stanowisku instrukcji bezpieczeństwa.
Zagrożenia chemiczne i biologiczne
– Stosowanie odpowiednich środków ochrony indywidualnej podczas pracy z chemikaliami (rękawice, okulary
ochronne, osłony twarzy, maski).
– Zapewnienie właściwego oznaczenia stref przechowywania preparatów chemicznych, stosowanie
właściwych procedur pracy, w tym odnoszących się
do bezpiecznego obchodzenia się z substancjami
chemicznymi.
– Uniemożliwienie wejścia do zamkniętych zbiorników,
cystern lub zbiorników otwartych bez asekuracji.
164
– Zapoznanie pracowników ze skutkami stosowania
chemikaliów, zasadami ochrony przed ich działaniem,
zapewnienie pierwszej pomocy i środków prewencyjnych.
– Zapewnienie kart charakterystyk wszystkich substancji i preparatów niebezpiecznych.
– Zapewnienie pracownikom informacji na temat zasad
ochrony zdrowia na danym stanowisku pracy (ocena
medyczna).
Wybuchy
– Przeprowadzenie oceny bezpieczeństwa wyposażenia
chłodniczego i ciśnieniowego; badania techniczne
okresowe i doraźne.
– Zwrócenie szczególnej uwagi na czyszczenie i konserwację maszyn oraz wyposażenia w powietrzu zapylonym, w którym istnieje ryzyko wybuchu.
Jakość powietrza
– Zainstalowanie, kontrolowanie i konserwacja systemu wentylacji, jeżeli na stanowisku pracy występują
zanieczyszczenia powietrza.
– Wyposażenie wentylatorów umieszczonych w pobliżu
pracownika obsługującego maszynę w osłony łopatek.
– Monitorowanie jakości powietrza na stanowisku pracy.
Ryzyko zdrowotne
– Respektowanie wszystkich obowiązujących norm
higieniczno-sanitarnych.
– Regularne szkolenie pracowników w zakresie ryzyka
na stanowisku pracy i zasad zdrowego stylu życia.
– Regularne badanie pracowników pod kątem zagrożeń
dla zdrowia na ich stanowiskach pracy.
– Zapewnienie bezpiecznych przerw w pracy i ustalenie
ich harmonogramu.
Lista kontrolna: obróbka drewna
Część A: Czy zagrożenie występuje na stanowisku pracy? Zaznacz odpowiedź TAK/NIE.
Jeżeli zaznaczyłeś odpowiedź w polu ze znakiem „x”, oznacza to, że zagrożenie występuje.
Uwaga: Przedstawione poniżej sytuacje nie wyczerpują wszystkich możliwych przypadków występowania zagrożenia
Pytanie
Wyposażenie robocze
Czy wszystkie maszyny są wyposażone w osłony?
Czy są dostępne instrukcje BHP?
Czy pracownicy są przeszkoleni w zakresie właściwego użytkowania maszyn?
Czy kontrole i badania wyposażenia roboczego są prowadzone regularnie?
Czy pracownicy używają popychaczy przy cięciu materiałów o małych wymiarach?
Czy jest możliwe wciągnięcie pracownika przez ruchome części maszyn?
Zagrożenia elektryczne
Czy maszyny o napędzie elektrycznym są uziemione?
Czy wszystkie elektryczne przedłużacze, kable i wtyczki są utrzymywane w dobrym stanie?
Czy wszystkie złącza i oprawy są izolowane?
Czy wyposażenie elektryczne odpowiada potrzebom danego stanowiska pracy?
Jakość powietrza
Czy istnieje system odciągania zanieczyszczeń, który uaktywniania się automatycznie, kiedy maszyny do obróbki drewna są
użytkowane?
Czy instalacje odciągające są regularnie sprawdzane?
Czy sufity, ściany działowe, osłony kablowe itp. są regularnie czyszczone i odpylane?
Czy jakość powietrza na stanowisku pracy jest oceniana?
Czy podczas pracy w komorach lakierniczych są stosowane maski?
Substancje chemiczne
Czy łatwo palne materiały, takie jak farby, materiały wykończeniowe, kleje i rozpuszczalniki, są przechowywane w oddzielnych, dobrze wentylowanych pomieszczeniach?
Czy są dostępne karty charakterystyk wszystkich stosowanych niebezpiecznych substancji chemicznych?
Czy wszystkie niebezpieczne substancje chemiczne są właściwie oznakowane?
Czy wszyscy pracownicy stosujący niebezpieczne substancje chemiczne są regularnie szkoleni?
Czy podczas pracy ze szkodliwymi substancjami chemicznymi są stosowane odpowiednie środki ochrony indywidualnej
(rękawice, okulary ochronne, osłony twarzy, maski)?
Czy substancje chemiczne są przechowywane z daleka od źródeł ognia?
Hałas i wibracje
Czy są oceniane poziomy hałasu na stanowisku pracy?
Czy pracownicy narażeni na wysoki poziom hałasu stosują ochronniki słuchu?
Czy są eliminowane drgania mechaniczne, które mogą być przekazywane z maszyn przez uchwyty do kończyn górnych?
Ryzyko zdrowotne
Czy pracownicy są poddawani odpowiednim badaniom medycznym?
Czy dla pracowników narażonych na wysoki poziom hałasu są prowadzone okresowe badania audiometryczne?
Czy pracownicy są szkoleni w zakresie właściwego podnoszenia i przenoszenia ciężarów?
Czy przy projektowaniu stanowisk pracy są uwzględniane szczególne potrzeby pracowników?
TAK
NIE
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
165
Część B: Przykłady środków ograniczających ryzyko zawodowe związane z zagrożeniem
Wyposażenie robocze
– Wyposażenie zarówno pracownika, jak i maszyny w środki ochronne odpowiednie do zagrożeń występujących
podczas pracy.
– Stosowanie wyposażenia zgodnie z DTR lub instrukcją
obsługi, które powinny być dostępne na miejscu.
– Przeprowadzanie regularnych kontroli technicznych
wyposażenia.
– Instalowanie właściwych osłon.
– Szkolenie pracowników w zakresie obsługi i konserwacji wyposażenia.
– Konserwowanie i regularne czyszczenie wyposażenia
do obróbki drewna oraz osłon.
– Dopuszczenie do obsługi i konserwacji wyposażenia
tylko przeszkolonych pracowników.
Zagrożenia elektryczne
– Uziemianie wszystkich maszyn, w tym silników elektrycznych i korpusów.
– Regularne sprawdzanie wszystkich instalacji elektrycznych.
– Zapewnienie sprawnej instrukcji antyporażeniowej.
Jakość powietrza
– Wyposażenie wszystkich maszyn do obróbki drewna
w stałe odciągi miejscowe i niezależne systemy wyciągowe odpowiednie do prac podczas rozpylania,
malowania lub pokrywania powierzchni.
– Okresowo – ręczne czyszczenie stanowiska pracy.
– Regularne kontrolowanie i czyszczenie systemu wentylacji wyciągowej w celu utrzymania jego maksymalnej
skuteczności.
– Niedopuszczanie do wydmuchiwania zgromadzonego
pyłu za pomocą sprężonego powietrza.
166
Niebezpieczne substancje chemiczne
– Oddzielanie palnych i łatwo palnych materiałów od
siebie i od źródeł zapłonu.
– Zastępowanie powłok i klejów na bazie rozpuszczalników powłokami i klejami mniej toksycznymi.
– Używanie zautomatyzowanych systemów podczas
nakładania powłok i klejów.
– Szkolenie pracowników w zakresie bezpiecznej pracy
z niebezpiecznymi substancjami chemicznymi.
– Zapewnienie kart charakterystyk wszystkich stosowanych substancji niebezpiecznych.
Hałas i wibracje
– Zmniejszenie poziomów emisji hałasu za pomocą
różnych środków ochronnych (kontrola u źródła).
– Zmniejszenie poziomów hałasu przez izolowanie (obudowy), blokowanie (przegrody), zmianę kierunku (odbicie),
absorbowanie (pochłanianie), sterowanie rozchodzeniem się dźwięku.
– Stosowanie wibroizolatorów lub elementów i układów
izolujących i tłumiących drgania.
– Ograniczanie czasu pracy narzędziami wibracyjnymi.
– Zapewnienie pracownikom co godzinę 10-15-minutowych przerw w celu odizolowania ich od źródeł drgań
mechanicznych.
Ryzyko zdrowotne
– Systematyczne szkolenia pracowników w zakresie BHP
i zdrowego stylu życia.
– Okresowe badania pracowników w związku z ryzykiem
występującym na ich stanowisku pracy.
– Zapewnienie przerw w pracy i ustalenie ich harmonogramu.
Lista kontrolna: mechanika pojazdowa
Część A: Czy zagrożenie występuje na stanowisku pracy? Zaznacz odpowiedź TAK/NIE.
Jeżeli zaznaczyłeś odpowiedź w polu ze znakiem „x”, oznacza to, że zagrożenie występuje.
Uwaga: Przedstawione poniżej sytuacje nie wyczerpują wszystkich możliwych przypadków występowania zagrożenia
Pytanie
Czy powierzchnie podłóg i kanału samochodowego są regularnie czyszczone?
Czy pracodawca zobowiązał pracowników do czyszczenia stanowiska pracy?
Czy podłogi są pomalowane farbą odporną na stosowane substancje (np. olej, ropę naftową, benzynę)?
Czy nowy i zużyty olej jest przechowywany w przeznaczonych do tego celu pojemnikach?
Czy schody w kanale samochodowym są wykonane z antypoślizgowego materiału?
Czy pracownicy w warsztacie samochodowym noszą obuwie antypoślizgowe?
Czy wszystkie wolne krawędzie pomostów są wyposażone w poręcze?
Czy pracodawca przeszkolił pracowników, aby nie stawali na bębnach do sprawdzania skuteczności układu hamulcowego?
Czy pracodawca przeszkolił pracowników, aby nie wchodzili pod podniesiony pojazd?
Czy kanał samochodowy jest zakrywany po skończonej pracy?
Czy kanał samochodowy jest oznakowany lub ogrodzony poręczami?
Czy jakieś prace są wykonywane w ograniczonych przestrzeniach?
Czy sygnały akustyczne lub inne są rozpoznawalne w ograniczonych przestrzeniach?
Czy przewody elektryczne i hydrauliczne usytuowane są z dala od korytarzy przeznaczonych do ruchu pieszego?
Czy jest zapewnione miejsce na narzędzia wykorzystywane podczas pracy?
Czy są wyznaczone drogi komunikacyjne dla samochodów, np. na podłodze, prowadzące do stanowisk napraw?
Czy jest instrukcja BHP dotycząca wjazdu samochodu na tor diagnostyczny i zjazdu z niej?
Czy zastosowano działania eliminujące możliwość zranienia, szczególnie podczas prac spawalniczych czy lakierniczych?
Czy są określone zasady bezpieczeństwa i higieny pracy dla prac montażowych, np. montażu elementów karoserii czy silnika?
Czy są określone zasady bezpiecznej pracy przy zbiornikach paliwa (np. podczas ich naprawy)?
Czy są określone zasady eliminowania upadku elementów z naprawianego pojazdu znajdującego się na podnośniku?
Czy zastosowano osłony ograniczające możliwość pochwycenia pracownika przez obracające się części, np. podczas dynamicznego wyważania kół?
Czy zastosowano środki ochronne ograniczające możliwość pochwycenia pracownika przez obracające
się części, np. podczas ustawiania parametrów pracy silnika?
Czy istnieje możliwość zabezpieczenia drzwi warsztatowych przed samoczynnym zamykaniem się, wywołanym np. powiewem
wiatru?
Czy zastosowano środki ograniczające możliwość powstania pożaru na skutek kontaktu z agregatem do ogrzewania powietrza
w pomieszczeniach do mycia i osuszania pojazdów?
Czy są instrukcje ppoż. w pomieszczeniu do magazynowania akumulatorów?
Czy zastosowano środki przeciw wybuchowe podczas ładowania akumulatorów?
Czy zastosowano odpowiednie techniczne i organizacyjne środki zabezpieczające wyposażenie elektryczne przed wilgocią
i wodą?
Czy zapewniono odpowiednie środki ochronne przed wdychaniem przez pracowników pyłu i innych substancji podczas np.
szlifowania, spawania czy lakierowania?
Czy w kanale samochodowym jest zapewniona wystarczająca wentylacja?
Czy w kanale samochodowym jest odpowiednie oświetlenie?
Czy w kanale samochodowym używa się lamp przenośnych, zasilanych napięciem bezpiecznym?
Czy temperatura w warsztacie samochodowym jest odpowiednia zarówno zimą, jak i latem?
Czy jest zapewniona dobra wentylacja podczas naprawy karoserii samochodu, np. podczas spawania, szlifowania, lakierowania?
Czy zadania przydzielane pracownikom są adekwatne do ich indywidualnych umiejętności i możliwości?
TAK
NIE
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
167
Część B: Przykłady środków ograniczających ryzyko zawodowe związane z zagrożeniem
– Utrzymywanie powierzchni podłóg i kanału samochodowego w bezpiecznym stanie; regularne czyszczenie
stanowiska pracy.
– Określenie sposobu czyszczenia stanowiska pracy po
każdej operacji wykonanej przez pracownika, np. po
szlifowaniu, lakierowaniu itd.
– Wykonanie powierzchni podłogi z materiałów nie pochłaniających płynnych substancji używanych w warsztacie samochodowym (np. oleju, ropy, benzyny).
– Stosowanie właściwych procedur nalewania oleju
z beczki, a także przechowywania zużytego oleju
i czyszczenia oleju rozlanego na podłodze.
– Noszenie obuwia antypoślizgowego.
– Wykonanie schodów w kanale samochodowym z antypoślizgowego materiału.
– Zapewnienie podestów z balustradami o wysokości
1,1 m w celu wyeliminowania upadków z rampy.
– Wprowadzenie zakazu stawania na bębnach do sprawdzania hamulców, zachowanie bezpieczniej odległości
podczas testu układu hamulcowego.
– Wprowadzenie zakazu wchodzenia pod podniesiony
pojazd.
– Wprowadzenie zakazu wchodzenia do wyłączonych
przestrzeni i kanałów samochodowych.
– Przykrywanie kanału samochodowego lub zabezpieczanie go balustradami po skończonej pracy.
– Wprowadzenie zakazu wchodzenia do ograniczonych
przestrzeni i zainstalowanie odpowiednich tablic
ostrzegawczych.
– Zapewnienie możliwości rozpoznawania sygnałów
akustycznych.
– Układanie linii elektrycznych, hydraulicznych i pneumatycznych z dala od korytarzy przeznaczonych dla
ruchu pieszego.
– Wyznaczenie miejsca na narzędzia wykorzystywane
podczas pracy i zostawiane po pracy.
– Wytyczenie, np. na podłodze, dróg komunikacyjnych
dla pojazdów i ruchu pieszego.
– Zapewnienie bezpiecznego wjazdu samochodu na
ścieżkę diagnostyczną.
– Stosowanie środków ochrony indywidualnej.
– Opracowanie instrukcji BHP dla prac montażowych;
wymaganie jej stosowania.
168
– Niedopuszczanie nieupoważnionych pracowników
do strefy pracy maszyny służącej do dynamicznego
wyważania kół; stosowanie osłon oraz odpowiednich
środków ochrony indywidualnej; jeśli to możliwe, stosowanie STOP awaryjnego.
– Zapewnienie prawidłowego umiejscowienia ramion
podnośników hydraulicznych; niedotykanie rękami
ruchomych części podnośnika.
– Zapewnienie wykonywania wszystkich czynności przez
dobrze przeszkolone i fachowo przygotowane osoby.
Przestrzeganie zasad BHP; utrzymywanie urządzenia
do ogrzewania i napełniania paliwem w dobrym stanie
technicznym.
– Używanie odpowiednich i zapewniających bezpieczeństwo narzędzi podczas pracy przy akumulatorach.
– Zapewnienie właściwej wentylacji w celu uniknięcia
tworzenia się wybuchowych mieszanin par. Zakaz
palenia papierosów w strefie zagrożenia, nieużywanie
otwartego ognia.
– Zabezpieczenie wyposażenia elektrycznego przed
wilgocią i wodą.
– Wyposażenie pracowników w odpowiednie środki
ochrony indywidualnej (np. okulary, maski, obuwie).
– Stosowanie efektywnych systemów wentylacji szkodliwych substancji występujących na stanowiskach
pracy, np. benzyny. Stosowanie środków ochrony
indywidualnej układu oddechowego.
– Zastosowanie w kanale samochodowym właściwej
wentylacji, odpowiedniej do używanych substancji.
– Utrzymywanie w czystości lamp, w razie konieczności
używanie lamp przenośnych o napięciu bezpiecznym.
– Zainstalowanie oświetlenia w kanale samochodowym,
o napięciu bezpiecznym.
– Wyposażenie warsztatu samochodowego w urządzenia nagrzewające i chłodzące w celu zapewnienia
odpowiednich warunków pracy.
– Wyposażenie warsztatu samochodowego i kanału
samochodowego w system wentylacji.
– Ocena stanu zdrowia pracowników, m.in. przez wykonywanie okresowych badań lekarskich, zapewnienie
szkoleń podnoszących kwalifikacje, sprawdzanie stanu
technicznego narzędzi.
XIV.2. HAŁAS I DRGANIA MECHANICZNE
Omówienie Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 5 sierpnia 2005 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy
przy pracach związanych z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne (Dz.U. nr 157/05, poz. 1318)
Rozporządzenie to określa wymagania bezpieczeństwa
i higieny pracy dotyczące prac, podczas wykonywania
których, z przyczyn wynikających z cech miejsca pracy,
stosowanych środków lub procesów pracy, mogą wystąpić
szkodliwe czynniki fizyczne w środowisku pracy w postaci
hałasu lub drgań mechanicznych. Przepisy tego rozporządzenia wdrażają dyrektywy Parlamentu Europejskiego
i Rady Europy: 2002/44/WE z dn. 25 czerwca 2002 r.
w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa, dotyczących narażenia pracowników
na ryzyko spowodowane czynnikami fizycznymi – wibracją
(16 dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 Dyrektywy 89/391/EWG – Dz.Urz. WE L 177 z 6.07.2002 r.);
2003/10/WE z dn. 6 lutego 2003 w sprawie minimalnych
wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa,
dotyczących narażenia pracowników na ryzyko spowodowane czynnikami fizycznymi – hałasem (17 dyrektywa
szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 Dyrektywy
89/391/EWG – Dz.Urz. WE L 042 z 15.02.2003 r.).
Niektóre z użytych w Rozporządzeniu określeń oznaczają:
– drgania mechaniczne – drgania lub wstrząsy przekazywane do organizmu człowieka przez części ciała
mające bezpośredni kontakt z drgającym obiektem;
jako czynnik szkodliwy dla zdrowia w środowisku
pracy występują w postaci drgań miejscowych (przenoszonych przez kończyny górne) albo drgań ogólnych
(przenoszonych przez stopy lub części tułowia);
– hałas – każdy niepożądany dźwięk, który może być
uciążliwy albo szkodliwy dla zdrowia lub może zwiększać ryzyko wypadku przy pracy;
– narażenie indywidualne – rzeczywisty poziom narażenia pracownika na hałas lub drgania mechaniczne,
po uwzględnieniu tłumienia uzyskanego w wyniku
stosowania środków ochrony indywidualnej;
– środki pracy – maszyny, instalacje, narzędzia, przyrządy i inne urządzenia techniczne służące do wykonywania pracy, które mogą być źródłem hałasu lub drgań
mechanicznych;
– wartości NDN – dopuszczalne wartości wielkości
charakteryzujących hałas lub drgania mechaniczne,
określone w przepisach w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych
dla zdrowia w środowisku pracy, a dla kobiet w ciąży
oraz młodocianych (grup szczególnego ryzyka) odpowiednio w przepisach w sprawie prac szczególnie
uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet oraz
w przepisach w sprawie prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych
z tych prac;
– wartości progów działania – wartości wielkości
charakteryzujących hałas i drgania mechaniczne
w środowisku pracy (bez uwzględniania skutków stosowania środków ochrony indywidualnej), określone
w załączniku do Rozporządzenia.
Pracodawca powinien dokonywać pomiarów wielkości charakteryzujących hałas lub drgania mechaniczne
oraz porównywać wyniki tych pomiarów z wartościami
NDN i wartościami progów działania. Tryb, metody,
rodzaj i częstotliwość wykonywania pomiarów, sposób
rejestrowania i przechowywania wyników oraz ich udostępniania pracownikom określają przepisy w sprawie
badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia
w środowisku pracy. W przypadku przekroczenia wartości
progów działania pracodawca musi zaplanować i podjąć
prace zmniejszające ryzyko zawodowe. Rozporządzenie
podkreśla obowiązek pracodawcy w zakresie oceny ryzyka zawodowego, związanego z narażeniem pracowników
na hałas lub drgania mechaniczne, wynikające z cech
miejsca pracy oraz ze stosowanych w konkretnych warunkach środków lub procesów pracy, ze szczególnym
uwzględnieniem:
– poziomu i rodzaju narażenia, włącznie z narażeniem
na hałas impulsowy lub drgania mechaniczne przerywane i powtarzające się wstrząsy;
– czasu trwania narażenia, w tym czasu pracy w godzinach nadliczbowych, oraz obowiązujących u pracodawcy systemów i rozkładów czasu pracy;
– wartości NDN oraz wartości progów działania dla
hałasu lub drgań mechanicznych;
– skutków dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników,
w tym należących do grup szczególnego ryzyka;
– skutków dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników
wynikających z interakcji pomiędzy hałasem i drganiami mechanicznymi;
– informacji dotyczących poziomu emisji hałasu lub
drgań mechanicznych, dostarczanych przez producenta środków pracy;
– istnienia alternatywnych środków pracy, zaprojektowanych do ograniczenia emisji hałasu lub drgań
mechanicznych;
– informacji uzyskanych w wyniku profilaktycznych badań lekarskich pracowników;
– pośrednich skutków dla zdrowia i bezpieczeństwa pracownika, wynikających z interakcji pomiędzy hałasem
i sygnałami bezpieczeństwa lub innymi dźwiękami,
które pracownik powinien obserwować w celu ograniczenia ryzyka wypadku przy pracy;
– skutków dla zdrowia i bezpieczeństwa pracownika, wynikających z interakcji pomiędzy hałasem i substancjami
169
chemicznymi o działaniu szkodliwym dla narządu słuchu (substancjami ototoksycznymi), jeżeli umożliwia
to stan wiedzy technicznej i medycznej;
– dostępności środków ochrony indywidualnej przed hałasem lub drganiami mechanicznymi o odpowiedniej
charakterystyce tłumienia;
– pośrednich skutków dla zdrowia i bezpieczeństwa
pracownika, wynikających z oddziaływań drgań mechanicznych na środki pracy lub miejsce pracy, takich
jak zakłócenia stabilności konstrukcji lub złączy,
utrudnione operowanie elementami sterowniczymi,
nieprawidłowości w odczytach wskazań aparatury
kontrolno-pomiarowej;
– wpływu niskich temperatur i zwiększonej wilgotności
na pracowników narażonych na działanie drgań mechanicznych, a szczególnie drgań miejscowych.
Ocena ryzyka zawodowego musi być udokumentowana
w sposób przyjęty u danego pracodawcy oraz dokonywana
każdorazowo, gdy nastąpiły zmiany warunków wykonywania pracy lub jeśli konieczność weryfikacji wykażą wyniki
profilaktycznych badań lekarskich pracowników. Pracodawca powinien eliminować u źródła ryzyko zawodowe
związane z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne
albo ograniczyć je do możliwie najniższego poziomu,
uwzględniając dostępne rozwiązania techniczne oraz
postęp naukowo-techniczny – biorąc pod uwagę przyjęte
wartości NDN i progów działania. Pracodawca zobowiązany jest ponadto do sporządzenia i wprowadzenia
w życie programu działań organizacyjno-technicznych,
zmierzających do ograniczenia narażenia na hałas lub
drgania mechaniczne, oraz dostosowania tych działań do
potrzeb pracowników należących do grup szczególnego
ryzyka (m.in. kobiet w ciąży i młodocianych). Program
ten powinien uwzględniać w szczególności działania
polegające na:
– unikaniu procesów lub metod pracy powodujących
narażenie na hałas lub drgania mechaniczne i zastępowaniu ich innymi, stwarzającymi mniejsze narażenia;
– dobieraniu środków pracy przeznaczonych do wykonywania określonej pracy, właściwie zaprojektowanych
pod względem ergonomicznym, o możliwie najniższym
poziomie emisji hałasu lub drgań mechanicznych;
– ograniczaniu narażenia na hałas lub drgania mechaniczne środkami technicznymi i organizacyjnymi;
– informowaniu i szkoleniu pracowników w zakresie poprawnego i bezpiecznego posługiwania się środkami
pracy;
– ograniczaniu czasu i poziomu narażenia oraz liczby
osób narażonych na hałas lub drgania mechaniczne
przez właściwą organizację pracy, w szczególności
stosowanie skróconego czasu lub przerw w pracy
i rotacji na stanowiskach.
170
W przypadku gdy uniknięcie lub wyeliminowanie ryzyka
zawodowego wynikającego z narażenia na hałas nie jest
możliwe za pomocą środków ochrony zbiorowej lub organizacji pracy – pracodawca udostępnia środki ochrony
indywidualnej słuchu, jeżeli wielkości charakteryzujące
hałas w środowisku pracy przekraczają wartości progów
działania; udostępnia środki ochrony indywidualnej słuchu
oraz nadzoruje prawidłowość ich stosowania, jeżeli wielkości charakteryzujące hałas w środowisku pracy osiągają
lub przekraczają wartości NDN. Pracodawca oznacza znakami bezpieczeństwa miejsca pracy, w których wielkości
charakteryzujące hałas w środowisku pracy przekraczają
wartości NDN, oraz wydziela strefy z takimi miejscami
i ogranicza do nich dostęp, jeżeli jest to technicznie wykonalne i ryzyko wynikające z narażenia na hałas uzasadnia
takie wydzielenie. W pomieszczeniu przeznaczonym do odpoczynku pracownika poziom hałasu nie może przekraczać
wartości dopuszczalnych, określonych w Polskiej Normie
dla pomieszczeń administracyjno-biurowych. W przypadku gdy wielkości charakteryzujące drgania mechaniczne
przekraczają wartości progów działania oraz występuje
konieczność ochrony przed zimnem i wilgocią, pracodawca
zapewnia pracownikom narażonym na działanie drgań
ogólnych odzież ochronną, a pracownikom narażonym na
działanie drgań miejscowych – rękawice ochronne.
Załącznik do omawianego rozporządzenia, jak już
wspomniano, podaje wartości progów działania dla wielkości charakteryzujących narażenie na hałas i drgania
mechaniczne w środowisku pracy. W przypadku hałasu:
– dla poziomu ekspozycji na hałas odniesionego do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub poziomu
ekspozycji na hałas odniesionego do tygodnia pracy
wartość progu działania wynosi 80 dB;
– dla szczytowego poziomu dźwięku C jako wartość
progu działania przyjmuje się wartość NDN wynoszącą
135 dB.
W przypadku drgań mechanicznych:
– jeżeli występują w postaci drgań miejscowych: dla
ekspozycji dziennej wyrażonej w postaci równoważnej
energetycznie dla 8 godzin działania sumy wektorowej
skutecznych, ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań, wyznaczonych dla trzech składowych
kierunkowych (ahwx, ahwy, ahwz), wartość progu działania
wynosi 2,5 m/s2;
– jeżeli występują w postaci drgań ogólnych: dla ekspozycji dziennej wyrażonej w postaci równoważnego
energetycznie dla 8 godzin działania skutecznego,
ważonego częstotliwościowo przyspieszenia drgań, dominującego wśród przyspieszeń drgań, wyznaczonych
dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem
właściwych współczynników (1,4awx, 1,4awy, awz), wartość progu działania wynosi 0,5 m/s2.
XIV.3. OŚWIETLENIE MIEJSC PRACY. MIEJSCA PRACY WE WNĘTRZACH
– OMÓWIENIE POLSKIEJ NORMY PN-EN 12464-1. CZĘŚĆ 1
Zalecenia podane w Normie są eksploatacyjnymi wartościami parametrów oświetlenia. Wartości te ustalono
dla takich czynników, jak: psychofizjologiczne aspekty
związane z wygodą widzenia i dobrym samopoczuciem,
wymaganiami dotyczącymi zadań wzrokowych, ergonomią
widzenia, bezpieczeństwem, ekonomią.
Wymagania oświetleniowe wynikają z uwzględnienia
trzech podstawowych potrzeb człowieka:
1) wygody widzenia, przy której pracownicy mają dobre
samopoczucie, co pośrednio wpływa także na wydajność pracy;
2) wydolności wzrokowej, przy której pracownicy są w stanie wykonywać zadania wzrokowe, nawet w trudnych
warunkach;
3) bezpieczeństwa i higieny pracy.
Podstawowe parametry określające otoczenie świetlne
to: natężenie oświetlenia, rozkład luminancji (miara natężenia światła padającego w danym kierunku w cd/m2),
olśnienie (doznanie wywołane jaskrawymi powierzchniami
występującymi w polu widzenia), kierunkowość światła,
Lp.
Rodzaj wnętrz, zadania lub czynności
Em [lx]
oddawanie barw i wygląd barwy światła, migotanie,
światło dzienne.
W przypadku natężenia oświetlenia zalecana jest
następująca skala stopniowania tego parametru:
– 20 – 30 – 50 – 75 – 100 – 150 – 200 – 300 – 500
– 750 – 1000 – 1500 – 2000 – 3000 – 5000 [lx].
Zaleca się, aby wymagane eksploatacyjne natężenie
oświetlenia było zwiększone wtedy, gdy: praca wzrokowa
jest krytyczna, naprawa błędów jest kosztowna, duże
znaczenie ma dokładność lub wysoka wydajność pracy, zdolność wzrokowa pracownika jest poniżej normy,
szczegóły zadania mają niezwykle małe wymiary lub
mały kontrast, zadanie wykonywane jest w niezwykle
długim czasie.
Wymagane eksploatacyjne natężenie oświetlenia
może być zmniejszone wtedy, gdy szczegóły zadania
mają niezwykle duże wymiary lub duży kontrast, zadanie
wykonywane jest w niezwykle krótkim czasie.
W miejscach stałego pobytu eksploatacyjne natężenie oświetlenia nie powinno być mniejsze niż 200 lx.
UGRL
Ra
Uwagi
1.Natężenie oświetlenia na poziomie podłogi.
2. Ra i UGR jak w obszarach przyległych.
3. 150 lx – gdy na drodze są pojazdy.
4. Oświetlenie wyjść i wejść powinno być takie, aby
unikać nagłych zmian natężenia oświetlenia. Zaleca
się unikanie olśnienia kierowców i pieszych.
1.
Strefy komunikacyjne i korytarze w budynkach
100
28
40
2.
Schody, ruchome schody i chodniki
150
25
40
3.
Stołówki, spiżarnie
200
22
80
4.
Pokoje do odpoczynku
100
22
80
5.
Pokoje do ćwiczeń fizycznych
300
22
80
6.
Szatnie, umywalnie, łazienki, toalety
200
25
80
7.
Składy i magazyny
100
25
60
8.
Strefy pakowania i wysyłania
300
25
60
9.
Przejścia w magazynach z regałami (bez obsługi)
20
–
40
Natężenie oświetlenia na poziomie podłogi
10.
Przejścia w magazynach z regałami (z obsługą)
150
22
60
Natężenie oświetlenia na poziomie podłogi
11.
Stanowiska kontroli w magazynach
150
22
60
12.
Laboratoria
500
19
80
13.
Strefy sprzedaży w sklepach i domach towarowych
300
22
80
14.
Strefa kasy i stół do pakowania w sklepach i domach
towarowych
500
19
80
15.
Sale lekcyjne, laboratoria językowe, pokoje nauczycielskie w szkołach
300
19
80
Zaleca się oświetlenie sterowane
16.
Sale lekcyjne dla klas wieczorowych i nauki dorosłych,
sale wykładowe, miejsca do czytania w bibliotekach
500
19
80
Zaleca się oświetlenie sterowane w przypadku sal
17.
Tablice i stół demonstracyjny w szkołach
500
19
80
Ochrona przed lustrzanymi odbiciami światła w przypadku tablic
18.
Pracownie rysunku technicznego
750
16
80
19.
Pracownie zajęć praktycznych i laboratoria w szkołach
500
19
80
20.
Hole wejściowe w szkołach
200
22
80
200 lx, jeżeli stale przebywają ludzie
Przykładowe wymagania oświetleniowe dotyczące wnętrz (stref)
Objaśnienia: Em – natężenie oświetlenia; UGRL – ujednolicona ocena olśnienia, w skład której wchodzi m.in. luminancja tła, luminancja świecących części oprawy
świetlnej w kierunku oka obserwatora, położenie oprawy względem wzroku, Ra – wskaźnik oddawania barw, którego maksymalna wartość wynosi 100
171
NOTATKI
NOTATKI
NOTATKI
NOTATKI
Miesięcznik
Safety Managera
bezpieczeństwo pracy
• ocena ryzyka zawodowego
• instrukcja stanowiskowa
• analiza wypadków
ergonomia
• zarządzanie ryzykiem
ergonomicznym
• ćwiczenia ergonomiczne
prawo pracy
• orzeczenia Sądu Najwyższego
• analiza nowych aktów prawnych
• kompendium prawa BHP
Zamów prenumeratę – taniej, niż myślisz
w w w . p r o m o t o r. e l a m e d . p l
Od 15 lat
Wysoki
POZIOM
Wydajemy 18 czasopism:
650 000 egzemplarzy
profesjonalnych magazynów rocznie!
Na naszym rynku wydawniczym trudno znaleźć taką pracę, która – podobnie jak opracowanie
Ryszarda Bryły – w praktyczny sposób poruszałaby kompleks zagadnień, o których mówi zarówno
Kodeks pracy, jak i znowelizowane Rozporządzenie MPiPS w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Józef Kazior
długoletni pracownik służby BHP
Patrząc z punktu widzenia pedagoga, którym jestem, muszę stwierdzić, że zawartość opracowania
układa się w logiczną całość. Na wstępie są podane podstawowe definicje, przydatne w nauczaniu
zagadnień BHP. Następnie w sposób przejrzysty i zwięzły omówiono zasady oceny ryzyka zawodowego, poszerzając jednocześnie tradycyjne metody jego oceny o opartą na normie MIL STD 882
metodę, nazwaną w pracy „Vademecum Bezpieczeństwa”. Ta metoda, przystosowana przez autora
do naszych warunków, moim zdaniem, w sposób rozsądny, a zarazem przejrzysty określa i stopniuje wartości parametrów – ciężkości następstw i prawdopodobieństwa wystąpienia niebezpiecznych
zdarzeń.
Marta Łyczba
nauczyciel dyplomowany,
wykładowca przedmiotów związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy,
państwowy egzaminator w zawodzie technik BHP
Opracowanie, które przygotował Ryszard Bryła, oceniam bardzo dobrze (bardzo wysoko), z punktu
widzenia wieloletniego pracownika służby BHP, w szczególnie zagrożonym czynnikami środowiska
pracy dziale gospodarki, jakim jest budownictwo.
Roman Kończyk
kierownik zakładowej służy BHP