Full Consultation Document Somali_vf - Healthier North

Transcription

Full Consultation Document Somali_vf - Healthier North
Ka kooban
Waxa uu qoraalkani u taagan yahay
Odhaada
Gunaanadka
1| Qeexaaya NHS ee WG London
2| Carqaladaha hor taagan NHS ta WG London
3| Maxaa dhacaaya hadii aynanu waxba sameyn?
4| Waa maxay Jawaabtu?
5| Aragtidayada ku sabsan daryeelka caafimaadka ee WG London
6| Daryeel heer aduunka ugu sareeya oo cosbitaalka dibadiisa ah
7| Ka dhigaaya cosbitaalada xarumaha heer aqoon sare ah
8| Maxay aragtidyadu adiga kuu tahay?
9| Hirgalinaaya aragtida
10| Halkee ayaa daryeelka lagu bixin doonaa mustaqbalka waxan la soo jeediyey?
11| Waxa loo soo jeediyey bixinta daryelka ee cosbitalka dibadiisa
12| Waxaanu u soo jeedinay anagu WG London
13| Cosbilaalada doorashada iyadoo la isticmalaayo dhismayaashayada heerka sare
14| Shan cosbitaal oo waaweyn oo WG London
15| Halkee ayay ku ooli doonaan cosbitaalada waaweyni?
16| Doorashadee ayaa suurto gal ah?
17| Saddexda fursadood ee cosbitaalada waaweyn
18| Isbedelka la soo jeediyey ee adeega dhakhaatriirta takhasuska
19| Tan uga dhigaaya bukaan socodka inay shaqeysa
20| Talaabada xigata
Ereyada cusub
2
4
8
12
14
18
20
22
24
26
30
32
34
36
40
43
44
48
52
57
69
71
74
76
Waxa uu qoraalkani u
taagan yahay
Qoraalkani waxa uu qeexataa
talo-bixintii la soo jeediyey si
loo horumariyo adeegyadaada
NHS-ta ee WG London sida la
dhanka ah barnaamijka loogu
yeedho ‘Qaabeynta mustaqbal
caafimaad qaba’.
Waa qoraal wada tashi ah waxaananu rabnaa
inaanu maqalno aragtidaada ku sabsan
isbedelka aanu soo jeedinay inaanu sameyno.
Waxaanu qoraalkan u qeybiney dhamaan
Waqooyi Galbeed London iyo meelaha la jaarka
ah halkaasoo ay dadku isticmaalaan adeegyada
Waqooyi Galbeedka London. Degmooyinka ay
NHS-tu u qeexdo Waqooyi Galbeedka London
waa Brent, Ealing, Hammersmith iyo Fulham,
Harrow, Hillingdon, Hounslow, Kensington iyo
Chelsea, iyo Westminster.
‘Qaabeynta mustaqbal caafimaad qaba’ waxa
hore u soo waday sideed kooxo komishan ah
(CCGs), oo ka kooban GP-yada matalaaya
NW London sideeda gudiga daryeelka
aasaasiga (PCTs). Waxay la shaqeeyeen
cosbitaalada, dhakhaatiirta, kalkaalisoyinka,
hogaamiyayaasha, daryeelayaasha bulshada
sida adeega caafimaadka maskaxda, daryeelka
bulshada, bukaan socodka iyo kooxaha
samafalka iyo hay’adaha samafalka si loogu
hore mariyo waxa la soo jeediyey.
Hadii aad doonayso inaad wax dheeraad ah ka
ogaato shaqada dheeraadka ah ee qoraalkan,
fadlan akhri shaqada wadahadalka ee hordhaca
2
Waxa uu qoraalkani u taagan yahay
u aheyd. Waxaad taas ka heli kartaa bogayaga
ah www.healthiernorthwestlondon.nhs.uk Ama
waxaad nuqul ka dalban kartaa cinwaankayaga
Lacag la’aanta ama Telefoonka lacag la’aanta
kuwaas oo labaduba ku yaala bogga xiga.
Qoraalkan dhexdiisa waxaad ku arki kartaa tiro
su’aalo ah oo sanduuq ku jira, kuwaas oo sidan
u eeg. Su’aalahan waxay ku xidhan yihiin foomka
jawaab celinta ee qoraalkan la socda, kaas ka
kooban su’aalaha wada tashiga aanu anagu rabno
inaad ka jawaabto.
Fadlan akhri qoraalka wada tashiga oo dhan
kadibna foomka jawaab celinta, nagu sii
jawaabahaaga su’alahaa. Foomka jawaab
celinta waxaanu ku sheegnay qeyb kasta
oo ay saameyso arimaha ay su’aal kastaa
soo qaadeyso. Fadlan dib u eeg qeybahaa
markaad ka jawaabeyso su’aalaha.
Hadii aad doonayso inaad sharaxdo mid ka
mid ah jawaabahaaga, ama aad dareemayso
inaanay su’aashu ku siin fursada aad si
buuxda ugu sharaxayso fikradaada, ama hadii
aad dareemayso inay jiraan fursado aananu
soo qaadin oo ay aheyd inaanu sameyno
fadlan sidaa ku sheeg sanduuqa ku yaala
foomka xagiisa danbe.
Waad buuxin kartaa su’aalaha foomka la
daabacay kadibna aad noogu soo diri cinwaanka
boostada lacag la’aanta:
FREEPOST SHAPING A HEALTHIER FUTURE CONSULTATION
Taas waa in sida ay kor ugu qoran tahay loogu qoro
lagu qoro (far waaweyn iyo hal saf) iyadoo aanad u
baahneyn franko boolo/tigidh.
Ama, waxaad ka buuxin kartaa bogayaga internedka:
www.healthiernorthwestlondon.nhs.uk
Hadii aad qabto wax cabasho ah oo ku sabsan
fadlan la xidhiidh:
Lynne Spencer,
Head of Corporate Affairs,
NHS NW London,
Southside,
105 Victoria Street,
London,
SW1E 6QT
Waa inaanu helno foomkaaga jawaab celinta ugu
danbeyn 8 Oktoobar 2012
Qoraalkan waxa kale oo lagu heli karaa luqado kale,
far waaweyn iyo iyadoo cod ku duuban. Fadlan
weydii hadii aad ku rabto mid ka mid ah hababkaa.
0800 881 5209
consultation@nw.london.nhs.uk
Waxa uu qoraalkani u taagan yahay
3
Odhaada
Odhaahda hogaanka (chair) kooxda
komishanka daaweynta ee WG London
Ahmiyadayadu waa inaanu keeno daryeelka caafimaadka
ugu fiican ee bukaan socodkayaga. Laakiin baahida dadku
waa ay is badaleysaa iyadoo aanay suurto gal noo aheyn
inaanu daryeelka u bixino sida aanu rabney. Waxaanu
aaminsan nahay inaanu badalno habka aanu daryeelka
caafimaadka u bixino hada, si aanu daryeel ka tayo sareeya u
bixino xiliga dheer iyo ka dhowba.
Baahida isbedelka ee NHS-ta qeyb ahaan waa jawaab
celin isbedelka socda ee bulshada. WG London waa ay
koraysaa, dadku waxay nool yihiin wakhti ka dheer iyadoo
dad badana ay ku dhacayaan xaalado sida macaanka
iyo cayilka. Tani waxa ay culays saareysaa adeegeena
caafimaadka. Waxaanu u baahan nahay hab aanu ugu
bixin karno daryeelka caaafimaad ee saxa ah meesha
ku haboon. Inta badan meesha ugu haboon maaha
cosbitaalada. Waxaanu ognahay in kordhinta tirada
daryeelka la bixiyo oo gurigaaga u dhow ay caawin
doonto in daryeelka si ka fican la iskugu xidho, iyo in kor
4
Odhaada
Waxa uu qoraalkani u taagan yahay
loo qaado tayada daryeelka iyo qiimeynteeda lacagta.
Marka dadku ay u baahan yihiin daryeel cosbitaal,
waxaanu tusney in marka adeeegyada qaar la isugu
keeno meel dhexe ay tahay in bukaan socodku mar kasta
haystaan daryeelka ugu fiican.
Marka hogaamiyeyaasha (chair) sideeda kooxda
komishanka daaweynta ee WG London, iyo
hogaamiyayaasha barnaamijkan ee lagu bixinaayo
isbadelkan, waxaanu sameynay afar balanqaad oo guud
kuwaas oo saameyn doona aragtidyada sida ay adeegu
u shaqeyn doonaan mustaqbalka.
Ta koowaad waa balanqaad in dadka laga caawiyo inay
kaligood is daryeelaan, fahmaan meesha iyo marka ay
heli karaan daaweyn, iyo fahanka fursadaha kala duwan
ee daaweynta.
Ta labaad marka ay bukaan socodku qabaan dedeg
ah Dhibaatooyinka caaafimaadka, waxaanu balan
qaadeynaa inaanu hubuaal ka dhigno in si dhib yar loo
la tashan karo GP-ga ama daryeele bulsho bixiyaha 24
saacadood maalintii, todoba maalmood todobaadkii,
iyadoo telefoonka ama emayl ama booqasho toos ah la
isticmaalayo.
Balan qaadkayaga saddexad waa in hadii ay bukaan
socodku u baahan yihiin dhaktar takhasus ah ama ay
ka helaan gargaar bulshada ama adeega daryeelka
bulshada, in taas loo habeyn doona si dhakhso
badan oo GP-guna uu ka noqon doona masuul isku
xidhitaanka daryeelkooda caafimaad.
Ugu danbeyn, hadii bukaan socodka ay u baahan
yihiin in la dhigo dhakhtar, waxaanu hubinaynaa in
cosbitaalka loo dayac tiray si habboon oo uu jaangao’anyahay iyo meel ay ku heli karaaan daryeelka
dhakhtarka takhasusuka 24 maalintii.
Waxaynu u baahan nahay inaanu sameyno isbedelo
waaweyn oo balanqaadyadaa ku sabsan, iyo inaanu
sameyno go’aano adag, laakiin waxaanu aaminsan
nahay in isbadelku ay yihiin lagama maarmaan.
Isbedelku waxa uu noqon karaa qaar laxad leh, laakiin
faa’iidada helitaankeeduna waxa uu noqon doonaa
mid u dhiganta, daryeel caafimaad oo ka wanaagsan,
gargaar ka wanaagsan, nafo badan oo la badbaadiyo,
iyo hab waari kara oo hufan.
Dr Ethie Kong
NHS Brent CCG Chair
Dr Ruth O’Hare
NHS Central London (Westminster) CCG Chair
Dr Mark Sweeney
NHS West London (Kensington and Chelsea,
Queen’s Park and Paddington) CCG Chair
Dr Mohini Parmar
NHS Ealing CCG Chair
Dr Tim Spicer
NHS Hammersmith and Fulham CCG Chair
Dr Amol Kelshiker
NHS Harrow CCG Chair
Dr Ian Goodman
NHS Hillingdon CCG Chair
Dr Nicola Burbidge
NHS Hounslow CCG Chair
Odhaada
5
Odhaahda ka socota Maamulaha
Daawada ee ‘Qaabeynta mustaqbal
caafimaad qaba ’
Dr Mark Spencer
Markaan ahay dhakhtar tabobar ku qaatey Charing
Cross Hospital iyo GP tabobar ku qaatey Hammersmith
Hospital, waxaan ahay GP shaqeynaayey 23 sano. Waxaan
si aan la filay uga qeyb qaatey iibsashada adeega bukaan
socodkeyga 1991 maadaama oon ahaa GP saami haya ah,
laakiin waxaan helay in bukaan socodkeygu ka faa’iideen
hadii aan ahmiyada siiyo macluumaadka tusaaya halka uu
daryeelka ugu fiican yaalo, wada jirna waynu wada shaqeyn
si aynu hore ugu marino heerarka daryeelka.
In ka badan 10kii Sanadadood ee ugu danbeeyay waxay
ayah mid cad in habka caafimaadka ee deganku u baahan
yahay inuu is bedelo – oo aan kaliya aheyn in yar
Markata oo aan dadka la hadlo, waxay ka cabanayeen
helitaanka dhakharkooda GP-ga, iyo hab si xun iskugu
xidhan, iyadoo ay marmarka qaarkood ka hadlaan daaweyn
aad u fiican, waxay sidoo kale ii sheegaan la’aanta daryeelka
iyo isgaadhsiinta.
6
karnaa daryeel ka fiican kii hore. Tani waxay suuro galinaysaa
maal-galinta lagu sameyanaayo bulshada iyo daryeelka
aasaasiga ah halkaas oo ah meesha ugu badan ee bukaan
socod lagu daweeyo.
Waxaan hogaaminaayey koox GP-yo ah, laakiin waxaan
lahaa fursad ii hirgalisay sanadii hore in aan xidhiidhiyo
GP-yada hastey daryeel iyo walaacyo isku mid ah oo ah
oo ay ka qabaan dhamaan dadka Waqooyi Galbeed
London. Waxaanu la shaqeyney dhakhaatiirta cosbitaalada
iy kalkaalisooyinka iyadoo aanu eegney sida aanu wax u
wanaajin karno, iyadoo la awoodi karo. Kooxdan GP-yada
ah, oo ay taageereen dhakhaatiir sarsare oo ka socda
cosbitaal kasta oo gobolka ah, ayaa hogaamiyay shaqadan
oo soo jeediyey talo-bixinadan.
Isbedelka intiisa badan lama soo dhaweeyo, iyadoo
maramr badan la isku deyey wakhtiyadii la soo dhaafey
in la horumariyo daryeelka Waqooyi Galbeedka London.
Laakiin maadaama ay isku yimaadeen dhakhaatiirdu si ay u
qaataan masuuliyadan ah hubinta in daryeelka ugu fiican ay
haystaan dadka degaanka ahi, waxaanu haysanaa fursad ay
tahay inaanu ku dhaqaaqno. Hadii aananu qaadan fursadan
waxa dhici doona adeeg kala baahsan oo daciif ah ama
xidhitano aan la qorsheyn oo yimaada badbaadada awgeed.
Laakiin haddii aynu wada shaqeyno si aynu u sameyno
isbedelkan, waxaynu badbadin doonaa nafo badan iyadoo
aynu kor u qaadi doono daryeelka ay dadku dareemaan
maalin walba. Tani waa fursadan aanay aheyn marnaba in
la lumiyo
Laakiin markaan qaatey tusaalah waxqabadka ug fiican iyo
cadeynta tusaysa in kooxda takhasuska ay wax ka badan
sameyn karaan xaaladaha qaaarkood marka ay si koox
balaadhan la shaqeynayaan, waxaan aqoonsadey natiijada
fiican ee aan marmarka qaarkood helno waxay ku xidhan
tahay in dhakhaatiirta, kalkaalisooyinka iyo kuwa kale ee ka
shaqeeya daryeelka ay taas sababaan iyadoo xataa ururka ay
u shaqeeyaan aanay ka helin taageerada.
Waxaan rajeynaya inaad akhrido qoralkan, ka fikirto
oo aad ka doodid. Ilaa hada wax go’aan ah maa
aanu sameyn – jawaab cilentaado waxay faa’iido u
leedayahay talobixintayada.
Waxaynu haysanaa dhismayaal dhakhaatiir badan oo yaryar
oo Waqooyi Galbeedka London ah, kuwaas oo aan bixin
karin daryeelka takhasuska ugu fiican ama aan hubineyn
Khabiir ayaa diryaar ah saacad kasta. Tani waxay bixinaysaa
isku celcelis, ee maaha daryeelka, ugu wanaagsan. Iyadoo
lagu soo ururinaayo daryeelk khaaska cosbitaalo waawayn
oo kooban iyo iyadoo wali laga bixinaayo helitaan fiican oo
daryeel la isku xidhay cosbitalada degaanka ah ayaynu heli
Dr Mark Spencer
Qaabeynta mustaqbal caafimaad qaba
Odhaada
Waxa uu qoraalkani u taagan yahay
Odhaahda Chair ka Gudiga Iskutaga ee
Gudiga Daryeelka Aasaasiga ah.
waxa dusha kala socda NHS-ta gudiga daryeelka
aasaasiga ah (PCT) ee Waqooyi Galbeedka
London, wadajir iyaga iyo PCT yada kale ee
dadka degan ay saameyn karto isbadelada la soo
jeediyey. Gudiga wada jirka waxa dhisay kuwan
PCT waxa ay eegi doonaan natiijada wada
tashigan iyagoo markaa ka dib go’aamin doona
in isbedelka la sameeyo iyo hadii ay taas noqoto,
waxay noqon doonaan isbadeladani.
Jeff Zitron
Dadka inta dagen Waqooyi Galbeedka London
in la helo NHS awood badan waa ahmiyada
koowaad. Dad badan oo degaan ah ayaa naftood
iyo caafimaadkooda wacay ay tahay tayada
shaqaalahyaga iyo qalabka. Hase yeeshee, kuwa
kale ma hali karaan adeeg ay u baahan yihiin ama
ma helaan inta badandaryeel heerkiisu sareeyo.
Culayska saaren NHS-ta waa uu sii korsheyaa
sababta oo ah waxqabadkeeda sare –tusaale
ahaan, dadku waa ay ka nolol dheer yihiin iyadoo
horumarka daaweyntu ay keenayso in xaalado
ka badan kuwii hore la daaweyn karo. Taas oo
sababeysa in heerka daryeelku uu sii kordhaayo,
sidaa darteed waa in NHS-tu ay isbadeshaa si ay
ula qabsato taa.
Waanu rabnaa inanu maqalno aragtidaada.
Akhrinta qoraalkan ka sokow waxaanu,
rajeynaynaa inaad ka qayb qaadato kulamada
wada tashiga (eeg boggayaga www.
healthiernorthwestlondon.nhs.uk wixii
macluumaad dheeraad ah). ‘Qaabeynaaya
mustaqbal caafimaad qaba’ waxa weeyaan
qorshaynta sida aynu u heli laheyn NHS-ta ugu
awooda badan ee sanadada soo socda waxaan
rajeynaayaa inaad tan ka qeyb qaadan doonto.
Jeff Zitron
Chair, NHS Waqooyi Galbeedka London
iyo Gudiga Iskutaga ee Gudiga Daryeelka
Aasaasiga ah.
Qoraalkani waxa uu sharaxeyaa sababta
iyo sida daryeelka caafimaadku ee Waqooyi
Galbeedka London ay u baahna yihiin in ay is
badelaan, iyadoo ay qeexayso fursadaha tan lagu
gaadhaayo. Talo-bixinta la soo jeediyey waxa soo
saarey dhakhaatiirta degaanka, kalkaalisooyinka
iyo kuwa kale oo shaqaalaha caafimaadka
ah, iyagoo bukaan socodka la tashanaaya,
degmooyinka iyo daryeel habeeyayaasha.
Waxaanu soo jeedinaynaa isbadel weyn oo ku
sanbsan sida adeega loogu bixiyo cosbitaalada
iyo bulshada dhexdeeda. Waxa la soo jeediyey
waxa uu khibrad ka keenayaa – Waqooyi
Galbeedka London iyo shishadeedaba – oo sida
daryeelka caafimaadka loo horumariyo ah iyadoo
shaqaalaha khibradooda , dhismayaasha iyo
maalkaba si saxa looga faa’iidaysanaayo.
Ka hor intaan wax go’aan ah laga gaadhin talobixintan, waxaanu weydiinaynaa dadwaynaha
deegaanada ay tani saameynayso. Wada tashigan
Odhaada
7
Gunaanadka
‘Qaabeynaaya mustaqbal
caafimaad qaba’ isbadelka la
soo jeediyey ee daryeelka kor
ugu qaadi doona cosbitaalka iyo
bulshda dhexdeedaba iyadoo uu
nafo badbaadin doono sanad
walba. Gunaanadkan ayaa
sharaxaaya sida
Waxaanu daryeelnaa ilaa laba milyan oo WG London ah
iyadoonu wax weyn la damancan nahay habka iyaga loo
daryeelo iyo adeega ay helaan. Shaqaalahayagu waxay
aad u taabacsan yihiin daryeelkan heerka sareah , laakiin
waxay u baahan yihiin inay haysataan shaqaalaha ku
habboon shaqada, xirfada iyo ba’ayda saxa ahsi ay u
samoto-bixiyaan bukaan socodka. Sababo kaladuwan
oo sii kordhaaya ayaa hortaagan inaan sidan u daryeelno
bukaan socodka WG London.
Sababohan waxa ka mid ah carqalada daryeelida
dadka da’doodu sii kordheyso oo sii kordhaaya,
tiro yar oo dhakhaaatiir takhasus ah oo bixinaaya
daryeel heer sare ah oo saacad walba, ka hawlgalaya
goobo NHS-tu leedahay oo aan fiicnayn, iyo iyagoo
ku shaqeynaaya saamiyad kolba ka sii yaraaneysa.
Carqaladan ayaa u baahan in la daboolo – ama in
NHS-tu iyo adeegyadeeda WG London ay hoos u dhici
doonaan. Taas waxay noqon doontaa sinaan daro sii
socota, dadka oo si aan loo baahneyn u dhimanaaya,
cosbitaalada iyo adegyada kale oo hoos u dhacaaya,
cosbitaalada oon shaqaaleyn kari ama shaqaalaha
haysan karin iyo qaar gudiyada NHS oo ay saameynayso
culeys dhaqaale.
Maadaama ay tahay masuuliyad daro in aan tan wax
laga qaban carqaladahan iyadoo ay helaan adeeg ka
8
Gunaanadka
Waxa uu qoraalkani u taagan yahay
sii xun,anagu (GP-yada, dhakhtarada cosbitaalada,
taageerayaasha bulshada, kalkaalisooyinka, iyo
shaqaaalaha badan ee NHS-ta) ayaa eegay hab ay ku
horumarinayaan adeegyada caafimaadka ee London
iyo aduunkoo dhan si loo sameeyo aragti caafimaad
oo WG London ah.
Waxaanu ku salaynay aragtidan rukunada aad
haysanayso:
•
gargaarka aad u baahan tahay inaad si ka
fiican naftaada u daryeesho;
•
fahan ka fiican oo meesha, iyo goorta iyo
sida laguu daaweyn karo;
•
qalabka iyo gargaarka aad u baahan tahay si
aad u maareyso xaaladaada cudurka;
•
helitaan fudud (24 saacadood maalintii,
todoba cish todobaadkii) ee daryeelka
daawaynta ee aasaasiga ah sida GP-ga –
aad ugu heli lahayd telefoonka, emaylka
ama si toos aad ugu tagto – markaad ugu
baahan tahay in dagdeg laguu arko;
•
dhakhso ah oo si wanaagsan la iskugu
xidhay oo helitanka dhakhatiirta takhasuska
ah, shaqaalaha iyo daryeelayaasha bulshad
•
si sax ah qalab kuwa dhakhtarka ah oo
si sax ah loo dayac tiray iyo dhakhaatiir
takhasus oo tabobar heer sare ah qaba oo
la heli karo mar kasta.
Habka aanu u bixin doono isbedelka aragtida ee buuxin
kara dhamaan dalabkan, waxa weeye:
•
keenaaya daryeelka meel adiga kuu dhow
si inta ugu badan ee suurto galka ah meel
agtaad u dhow logu bixiyo;
•
Dhexdhexaad ka dhigaaya daryeelka cosbitaalka
iyadoo meelo takhasus gaar ah yaala si khibrad
ka badan loo helo wakhti ka badan, iyo
•
Isugu keentid kaas hal nidaam daryeel oo
isku xidhan si dhamaan ururada iyo qalabka
ku hawlan daryeelkaaga ay bixin karaan
daryeel heer sare ah iyo hawlgal fiican, xiliga
intiisa ugu badan ee suurto galka.
Waxaano soo saarney heer ku xidhan cadeynta ugu
wanaagsan ee jirta si aan u hubino in tayada kor loo qaado
meesha daryeel la bixinaayo, meesha ay taasi guriga u
dhow dahey , gargaarada degdeg ah, ama xaaladaha
daaweyn dhakhtar takhasus leh loo baahan yahay.
Waxaanu soo saarney dariiqooyin cusub oo bukaanku
mari karaan – taas oo ah, heerar kala duwan oo daryeelka
NHS-ta ah oo aad soo dhex mari karto markaad tahay
bukaan socod – si kor loogu qaado hababka kal duwan
ee xaaladaha caadiga ah loo daaweeyo. Marka la hir galiyo
waxay naga caawin doonaan inaanu kor u qaadno habka
laguu daryeelo, iyagoo badbaadin doonana nafo badan.
Hirgalinta aragtidan ma noqon doonto mid dhib yar.
Waxa ay noqon doontaa isbedel ku yihmaada habka
dadku u shaqeeyaan, meesha lacagta lagu maal galiyo
iyo bay’ada (meesha) daryeelka caafimaadka loo bixiyo.
Iyadoo ka mid ah talo-bixntayadan, waxaanu qeexnay
siddeed bqormo oo daryeel– gurigaaga, ciyaadada GPgaaga, ciyaadad kale oo u dhow (isku-xidhka daryeelka),
daryeelka caafimaadka, cosbitaalka degaanka, cosbitaal
weyn, cosbitaalka doorashada iyo cosbitaalka takhasuska.
Ciyaadada GP-du waxay wada jir ugu shaqeyn
doonaan si ay bukaan socodkooda wax ugu qabtaan,
iyagoo xirfadooda iyo awoodooda sida ugu fiican
uga faa’iidaysanaaya si ay kor ugu qaadaan tayada
iyo helitaanka adeegyada. Xidhiidhka ciyaadadaha ee
GP=yada ayaa wada jir ugu shaqeyn doona si ay u
bixiyaan daryeel caafimaad iyo bulsho oo isku xidhan
Daryeel caafimaad oo la gaadhsiiyo bulshada degaanka.
Waxa aanu sameynay qorshe tan loogu hir galinaayo
degmo kasta. Waxaanu meel u dhignay ilaa £120 milyan
si isbedelka loo suurto galiyo.
Cosbitaaladuna waa inay isbedelaan si heerka kor loogu
qaado. Waxa aanu soo jediney dhamaan sagaalka cosbitaal
ee gargaarka degdega ee Waqooyi Galbeedka London.
(Charing Cross Hospital, Chelsea iyo Westminster Hospital,
Central Middlesex Hospital, Ealing Hospital, Hammersmith
Hospital, Hillingdon Hospital, Northwick Park Hospital, St
Mary’s Hospital iyo West Middlesex Hospital) ay sii wadi
doonaan inay bixiyaan adeega cosbitaal, marka lagu daro
xarun daryeel oo degdeg ah iyo xarun bukaan socodka
banaanka iyo adeega saadalinta cudurka. Waxa kale
oo aanu soo jeedinay in shan ka mid ah cosbitaaladan
ay yihiin cosbitaalo waaweyn, oo bixinaaya adeega
Dhaawaca&Gargaarka degdega oo buuxa, dhalmada iyo
adeega bukaan socodka carruurta la dhigo.
Waxaanu soo jeedinay in cosbitaalada khaaska ahi
ay ahaadaan dhamaan sida ay yihiin. Cosbitaalka
Hammersmith waxa uu noqon doonaa mid takhasus ah,
iyadoo uu haysanaayo dhamaan adegyadiisa takhasuska
ee uu hada leeyahay, iyo iyadoo uu siiyo adeega cosbitaal
marka lagu daro xarunta daryeelka degdega cid kasta oo u
dhaw meesha uu hadayahay ama meel ku dhow meesha
hada.
Waxaanu soo jeedinay in Central Middlesex Hospital
uu noqodo cosbitaal doorasho iyo cosbitaal degaanka
oo leh xarunta daryeelka degdega ah. Waa inaanuu
noqon cosbitaal weyn maa daama adeega muhiimka
u ah cosbitaal weyn – qaliinka degdega ah, dhalaanka
(adeega carruurta) iyo dhalmada – aan lagu bixinayn
goobtaas, iyo iyadoo ay bukaan socodku ay u
isticmaali karaan adeegyadan daryeelka degdega ah ee
cosbitaalada kale ee ku dhowdhow. Taas micnaheedu
waa in Central Middlesex Hospital uu sii wadi doono
bixinta dhamaan adeegyada uu hada samey iyo iyadoo
uu bixin doono daryeel la kordhiyey oo qorshaysan.
Waxa aanu soo jeedinay in Hillingdon Hospital iyo
Northwick Park Hospital ay noqdaan cosbitaalo
waaweyn. Taas oo inta badan ku salaysan meesha ay
ku yaalaan. Hadii midna aanu noqon labadaa cosbitaal
Bixinta daryeelkan caafimaad ee aad u qalafsan, dadka
meelaha agagaarka dagen, ayaa isku celcelis ahaan, ay
tahay inay meel fag u safraan si ay u tagaan cosbitaalka
ugu dhaw ee adeegan oo kale bixinaaya.
Hadii talo-bixintan la ogolaado– ee laba ka mid shanta
cosbitaal ee Northwick Park Hospital iyo Hillingdon
Hospital, iyo Central Middlesex Hospital ay noqdaan
Gunaanadka
9
cosbitaal doorosho ah – waxaanu soo jeedinaynaa in
adeega saddexda soo hadhay ee cosbitaal ee waaweyni
loogu kala qeybiyo si siman WG London si saameynta
isbedelka ee dadka deegaanka loo yareeyo. Tani
micnaeedu waxa weeye waxa jiri doona doorsho ah:
awoodi karo iyo qaar la bixin karo, iyo ka noqon doon
ka ugu wanagsan cilmi baadhista iyo waxbarashada,
iyo tani waxay sababtey saddexda fursadood ee
dadweynuhu inay eegaan ah.
•
hal cosbitaal oo weyn oo ama Charing
Cross Hospital ama Chelsea iyo Westminster
Hospital ah;
•
hal cosbitaal oo weyn oo ama Ealing
Hospital ama West Middlesex Hospital; iyo
•
hal cosbitaal oo weyn oo ku yaala
Hammersmith Hospital ama St Mary’s Hospital.
Waxaanu si buuxda u qiimeynay kala doorashooyinka,
iyadoonu eegayno midka bixin doona tayada
daaweynta daryeelka ugu fiican inay yihiin qaar la
Doorashada A
Doorashada B
Doorashada C
St Mary’s
Cosbitaalada
waaweyn
Cosbitaalada
waaweyn
Cosbitaalada
waaweyn
Hammersmith
Cosbitaalada
takhasuska
Cosbitaalada
takhasuska
Cosbitaalada
takhasuska
Charing Cross
Cosbitaalada
degaanka
Cosbitaalka weyn
Cosbitaalada
degaanka
Chelsea &
Westminster
Cosbitaalada
waaweyn
Cosbitaalada
degaanka
Cosbitaalada
waaweyn
West Middlesex
Cosbitaalada
waaweyn
Cosbitaalada
waaweyn
Ealing
Cosbitaalada
degaanka
Cosbitaalada
degaanka
Cosbitaalada
waaweyn
Cosbitaalada
degaanka iyo
Cosbitaalada
degaanka iyo
Cosbitaalada
degaanka iyo
Cosbitaalada
doorashada
Cosbitaalada
doorashada
Cosbitaalada
doorashada
Northwick Park
Cosbitaalada
waaweyn
Cosbitaalada
waaweyn
Cosbitaalada
waaweyn
Hillingdon
Cosbitaalada
waaweyn
Cosbitaalada
waaweyn
Cosbitaalada
waaweyn
Central Middlesex
10
Cosbitaalada
degaanka iyo
Gunaanadka
Cosbitaalada
doorashada
Waxaanu door bideynaa doorashada A maxaa yeelay:
•
waxay kor u qaadi doontaa tayada daryeelka;
•
dhismahay sidii ugu habooneyd u isticmaashaa;
•
lacag ahaan qiimaha ugu wanaagsan;
•
doorashada ugu dhibta yar in la sameeyo
•
taageeraysa cilmi baadhista iyo wax barashada.
Waxaan markaa u eegney si hufan inay jirto bidaayo
‘doorasho la door bidaayo’ oo dadka loo soo jeediyo,
maadaama ay saddexda doorasho ee – A, B iyo C –
ay dhamaan ku haboonaan karaan. Hase yeeshee,
maadaama ay Gudiga Iskutaga ee Gudiga Daryeelka
Aasaasiga ah, kuwaas oo sameyn doona go’aanka kama
danbeysta ah ee wixii isbadel ah, ay rumaysan yihiin in
doorashada A ay WG London u keeni karto faa’iidada
ugu weyn, waxa weeye majaro habaabin hadii aan
taa la sheegin. Hase yeeshee tani waa wada tashi lagu
raadinaayo aragtida dadweynaha. Sidaaas daraadeed
ayaanu dhamaan saddexda doorashoba iduunku soo
hor dhigaynaa una casuumaynaa aragtidiina ka leh
faa’iidooyinka ugu badan.
u badali laheyn ama wax uga wanaajin laheyn Isbedel
sameyn kara. Qoraaalkan waxaanu ku weydiiney
su’aalo gaar ah oo mid kasta oo isbedelka aanu soo
jeedinay ah. Wada tashigu waxa uu socon doonaa 2
Luulyo ilaa 8 Oktoobar 2012. Waxaanu kadibna galin
doonaa dhowr bilood oo aanu ku eegayno jawaab
celintiina iyadoo aanu go’aan kama danbeysta ah
gaadhi doonaa bilowga 2013.
Hadii isbedeladan la isla qaato, waxay qaadan doontaa
ugu yaraan saddex sano hirgalintoodu. Waxaa hadaba
suurto galineynaa adeegyada lagu bixin karo guriga,
GP-yada iyo xarumaha caafimaadka iyadoo kaliya
marka kuwan uu adeegoodu u socod sida hufan aanu
isbedeka ku sameyn doono dhakhtarada.
Hadii aan Charing Cross Hospital aheyn cosbitaal
weyn, waxaanu soo jeedinaynaa in qeybta maskaxda
dhiiga ku furma ee kakan ee Charing Cross Hospital
loo raro xarunta weyn ee shooga ee St Mary’s Hospital.
Wadatashigii guud ee London ee qeybta maskaxda
dhiiga iyo shooga ay NHS-tu sameeyay 2009 waxa uu
door bidey inuu qeybta maskaxda sida kadiska dhiiga
ugu furma ka dhigey isla meesha kuwa xarumaha
shooga, maadaama ay u baahan yihiin gargaar iyo
kaalmo isku mid ah.
Ugu danbeyntii Western Eye Hospital waxa loo rarayaa
cosbitaalka weyn ee St Mary’s Hospital agtiisa. Taasi
waxay kor u qaadi doontaa tayada daryeelka ee bukaan
socodka.
Waxaanu hada kla tashanaynaa cid walba oo dagen
WG London doorashadan si uu isbadel u dhaco si
loo siiyo fursada ay ku bixinayaan aragtidooda iyo
faaladooda. Maanu sameyn wax go’aan ah oo ku
sabsan jawab celintaada iyo qeexitaan sida aanu wax
Gunaanadka
11
1. Qeexida NHS-ta WG
London
Waxaanu daryeelnaa ugu
dhamaan dad ilaa laba miljan
ku dhow oo WG London
ku nool, iyadoonu siinayno
daryeelka ugu fiican ee inta
karaanka yaga.
GP-da deegaanka, dhakhaatiirta cosbitaalada iyo
shaqaalaha daawada ee kale – marka lagu daro
kalkalisooyinka, umulisooyinka, farmasiiyayaasha, kuwa
bixinaaya daryeelka bulshada iyo qaar kale oo badan –
waxay u heelan yihiin inay bixiyaan daryeelka ugu heer
sareeya ee ay karaan.
Waxaanu tan u sameynaynaa maadaama aanu u heelan
naha bukaan socodkayaga degan sideeda degmo.
Dhinaca NW London waxa ku yaala 10 cosbitaal oo
gargaarka degdega iyo takhasusuka, 423 GP hawllan,
laba cosbitaal oo bulshada iyo laba cosbitaal oo xanuunka
maskaxda ah.
NHS-ta NW London
Cosbitaalada ku yaala WG London
8 degmo eeLondon
2 milyan oo dad ah
£3.4 bilyan oo qorshaha saamiyada
caafimaadka sanadkii ah In ka badan 400 GPs
Ciyaadadood iyo 1100 GPs 8 kooxda komishanka daaweynta
10 gargaarka degdega iyo cusbitaalo
Mount
Vernon
Royal National
Orthopaedic
Harefield
Central Middlesex
Northwick
Park
takhasus ah iyo
2 caafimadka maskaxda iyo
2 caafimaadka bulshada ah
Hammersmith
St Mary’s
Western Eye
Hillingdon
Ealing
West
Middlesex
Charing
Cross
Royal
Brompton
Royal
Chelsea Marsden
and
Westminster
12
Qeexida
WG London
Waxa uuNHS-ta
qoraalkani
u taagan yahay
Kala duwanaanshaha buuxa ee WG London, iyo ilaa
boqolaalkeeda ah bulshooyin iyo dad kala duwan,
ayaa bixinta daryeelka caafimaadka ka dhigaaya
carqalad adag. Qof kasta oo u shaqeeya NHS-ta
waa uu fahamsan yahay taas isagoo u hawlana inuu
hawsha buuxiyo. Taasi waxa weeye waxa NHS-ta loo
aasaasey inay qabato – inay dadkeeda daryeesho, si
kastaba ha u adkaato ama ha u dhibyaraato.
Taas micnaheedu waa bixinta daryeel ka badan
agagaarka taas oo bukaan socodka u wanaagsan –
tusaale ahaan goobaha bulshada, ciyadadaha GP-yada,
iyo guryada dhexdooda. Waxay micnaheedu tahay
hubinta in xarumaha heerka sare, sida cosbitaalka WG
London, la heli karo 24 saacadood maalintii, todoba
maalmood todobaadkii, dhakhaatiirt wanaagsan,
qalabka iyo taageero.
Si aanu u bixino adeega ugu tayada fiican ee
dhamaan qeybo kala duwan e London, waa inaanu
haysanaa awooda saxa ah. Waxaanu u baahan nahay
shaqaale tayo sare leh oo khuburo ah, aad u tabo
baran, qalabka iyo tignoolajiyada ugu danbeysay, ay
ka danbeyso cilmi baadhis iyo aqoon aduunka ugu
horeysa, iyo ba’ada ugu fiicanee lagu shaqeeyo.
Hadii aad dagen tahay WG London, waxay
micnaheedu tahay in daryeel lagu bixiyo ururo badan
oo daryeelkaa ku lug leh, si aad mar kasta u ogaato
waxa dhacaaya, aad xuduud la’aan u hasyato talada
ugu fiican marka iyo goobta aad u baahato iyadoo
hadii aan arintu sidaad qorsheysay u dhicin aad
ogtahey inaad kaalmada ugu fiican aad heli karto.
Kuwaas oo loo arki karo wax caadi ah iyo wax kuli la
wada fahmi karo oo shuruudaha adeega caafimaadka
ah, marka laga eego muhiimka ay NHS-ta u leeyihin
daryeelka dad sida u badan oo ku kal baahsan
dagmooyinka. Laakiin waa ay dhib yartahey in la arki
waayo sid ay u iskugu murugsan tahay ama u adagtey
baahida caafimaad ee meeli noqon karto, iyo sida ay u
adkaan karto in la buuxiyo baahiyahaa.
Sababo badan oo sii kordhaaya oo WG London yaala
ayaa ka sii dhigaaya mid aad u adag inaanu anagu
sidan u daryeelno bukaan socodkayaga–kaasoo Aad
adigu ku jiri karto. Qaybta xigta ee qoraalku waxa uu
sharaxayaa sababta.
Qeexida NHS-ta WG London
13
2. Carqaladaha hor taagen
NHS-ta WG London
Waxa jira carqalado hortaagan
dhamaan NHS-ta iyo anaga
kuwayaga bixiya daryeelka
caafimaadka ee WG London.
Carqaladaha intooda badan waxay u sabab ah
ahaanshaha magaalo horumartey, mashquul ah oo
guul gaadhey. Qaar ka mid ah waxay khuseeyaan
bulshooyinka iyo deegaanada qaarkood oo kaliya,
kuwa kale waxay la mid yihiin kuwa soo gaadhaaya
magaalooyinka waaweyn ee dunida oo dhan.
dadka dagen goobaha ugu faqiirsan,
Marka la garab dhigo kuwa goobaha ugu
taajirsan. Kala duwananshaa waxa sabasi
kara waxyaalo badan, sida xaaladaha
nolosha, cuntada heerka sigaar ama khamri
cabida, helitaanka qalabka jimicsiga iyo
isboortiga iyo xataa carqalada luqada.
Daryeel caafimaad oo ka fiican ma xalin
karo dhamaan waxyaalahan laakiin waxay
ku sameyn kartaaa isbedel weyn, iyadoo la
ogyahay inay dhinto sinaan la’aanta dadka
•
Dad sii weynaanaaya. Waqooyiga London warka
wanaagsan waa in dadka cimrigoodu sii kordhaayo
iyadoo ay dadku muddo badan nool yihiin. Toban
sano ka hor, cimriga WG London dadka dagen
waxa uu ahaa 77 raga iyo 82 dumarka ah. Maanta
waa ilaa saddex sano wax ka badan. Waxay tani
NHS-t ku tahay culay ku kordhey adegyada maxaa
yeelay dadka waaweyn waa u khatar inay yeeshaan
xaalado caafimaad oo waara sida macaanka, cudurka
wadnaha, cudurka neefta ama asaasaqa.
•
Dadweyna haysta nolol casri ah. Cunta xumo
iyo jimicsi la’aan ayaa calaaamado u ah nolosha
caadiga ah ee dadka reer galbeedka. Waxay
keenaan inuu macaanka iyo baruurtu kor u
kacaan, iyo in aanu WG London, waxaanu
daaweynaynaa xaalado badan oo noocaas ah.
Sidoo kale sigaarku waa waxa ugu weyn UK
ee keena cudur la joojin karo iyo dhimasho
degdeg ah, iyo qald u isticmaalida khamrada
(taas oo soo badanaysa WG London) iyadoo
sababeysa tirada dhimashada ka timaada
cudurada beerka iyo xaaladaha kale.
Carqalad ahIsbedelka dadweynaha.
•
•
14
Dadweyne sii kordhaaya. WG London waa
meel dadku ka buuxaan, iyada oo 10 ka
sano ee soo socda dadka dagen halka la
filaayo inay ka sii kordhaan inyar wax ka
yar 1.9 milyan ilaa 2 milyan. Tirada guud ee
dadka u baahan daryeel, ‘markay dhashaan
ilaa markey dhintaan’, waxa uu NHS-ta u
keenayaa carqalad aad u weyn.
Dadweyne qaba cimri nololeed kala duwan.
WG London aad ayay u kala duwan
tahay meelba meel marka dhaqaalaha
laga eego iyadoo dadka sabooka ah iyo
kuwa taajiriinta ah ay inta badan garabka
isku hayaan oo ay wada dagen yihiin.
Caafimaadkuna waa uu kala duwan
yahay: markaad ka sii faqiirsan tahayba,
waxaad uga yii dhawdahay inaad ka sii
caafimaad xumaato. WG London, waxa
u dhaxeeya ilaa 17 sano rajada cimriga
Carqaladaha
hor taagen
NHS-ta
WG London
Waxa uu qoraalkani
u taagan
yahay
Carqalada daaweynta
•
waa ay ku adagtey dadka inay arkaan GP-ga
marka ay u baahan yihiin sidaaas daraadeed
aya dad badani u aadaan A&E. 75 % daadku
ayaa idhi inay maareeyeen inay arkaan GPgooda markey u baahan yihiin, laakiin tani
waxay tahay in afartiiba mid dadka degan
WG London uu leeyahay wakhti badan ayay
qaadanaysaa. Tiro intaa leeg ayaa iyaguna
yidhi waxay dareemayaan inaan si fiican loo
daryeelin iyagoo walaac ka muujiyey GPgooda. Ku qanacsanaantaa heerkeedu waxa
uu ka hooseeyaa ka qaranka.
•
Sidoo kale, WG London waxa uu leeyahay
qaybo ka baan oo A&E qofkiiba marka la
garab dhigo qeybaha kale ee wadenka
iyadoo dad ka badan inta caadiga ah
ay isticmaalaan adeega A&E.Taasi waxa
weeye maadaama ay dadku aaney heli
karin daryeelka koowaad waxay ku soo
dhacayaan cosbitaalka. Bixinta daryeelka
caafimaadka ee A&E waa uu ka qaalisan
yahay, iyadoo ka qaada daryeelka isku
xidhan ee uu GP-gu bixin karo, maxaa
yeelay tusaale ahaan waxay ogyihiin
bukaan socodka qoyskiisa iyo taariikhdooda
caafimaad. Qaar badan oo GP-yada ah
waxay bixiyaan daryeel heer sare ah, laakiin
bukaan socod badan daryeelkaasi ma
hastaan marka ay u baahan yihin.
•
•
Mdad badan ayaa hada la nool xaalad caafiimaad oo
mudo dheer, sida macaanka, cudurada wadnaha iyo
dhibaatoyinka neefta sida xiiqda, taas oo dhibaato
gaara u keenaysa WG London. Carqalad ka imaan
karta macaanka waa sida socodka dhiiga lugaha oo
hoos u dhaca. Hadii aan la daaweynin, taas waxay
keeni kartaa in lugaha lagaa jaro. Marka uu dadka
maareyo GP-gu iyo ciyaadad takhasus leh, oo ay
taageerayso kalkaaliso macaanka qaablisan, in la
gooyo lagama yaabo inay dhacdo, Laakiin cid kasta
oo dagen WG London uma laha fursad taas oo kale.
Ta ‘daryeelka iskuxidhka ee bilowga’ waxaanu ku
sharaxney qeybta 4 ayaa isla hadaba kor u qaadey
natiijada dadka macaanka leh, laakiin WG London
waxa ay wali u baahan yihiin adeed takhasu si ay
daaweynta hore ugu mariyaan.
Dad waweyn oo badan ayaa cosbitaalka ku
soo dhac, iyada oo ay daryeelka ku haboon
uu yaalo cosbitaalka dibadiisa, waxa lagu
daaweyn karaa bulshada iyadoo guriga lagu
xanaaneyn karo. Waxa jira sababo fiican oo
dadka lagu daryeelo cosbitalka banaankiisa,
maxaa yeelay dadka waaweyn waxay khatar
ugu jiraan inay xaalado kale cosbitaalka
kala kulmaan. Sidoo kale, nolosha dadka
dhamadkeeda, NHS-tu waxay u baahan
tahay inay wax ka badan sameyso si ay u
gargaarto inay guriga ku dhintaan hadii
ay taasi tahay waxay rabaan. Dhinaca WG
London, kaliya 18% ayaa dadka guriga ku
dhinta marka la garab dhiga isku celceliska
qaranka oo ah 23%, iyadoo xataa 54% ee
dadku ay yidhaahden inay jeclaan lahaayeen
inay guriga ku dhintaan.
•
sida ay tustey dib u habeynta adeega dhiiga
madaxa ku furma ee London (eeg qeybta 4),
waxa jira cadeyn cad oo xaaladaha dedega
ah, in dhakhtar weyn uu joogo waxay u
tahay natiijo ka fiican bukaan socodka. Taas
micnaheedu waa, dadka waxay helaan
carqalado ka yaryar iyadoo ay aad u yartahey
khatartu inay dhintaan marka uu joogo
dhakhtar weyn halkaa oo daryeela iyaga
marka ay iyagoo aad u xanuunsanaaya
yimaadaan halkaas. Baadhitaan ayaa tusaaya
in London guud ahaan, dadka gargaar degdeg
ahaan loo keeno cusbitaalka maalmaha fasaxa
ay khatar 10% ugu jiraan inay dhintaan,
marka la garab dhigo dadka maalmaha
caadiga la keeno. Xiliga xaadirka, tirada
dhakhaatirta waaweyn ee joogtaa waa ay ka
sii yaraneysaa kala badh cosbitaalo badan oo
London ah xiliyada fasaxa todobaadka. Xalinta
arintan waxay badbaadin kartaa 130 qof oo
WG Lonbon ah sanad walba.
•
Tirada dumarka u baahan adeega dhalmada
ay sii badanayaan iyadoo dhalmaduna ay sii
adkaanayso. Tirada dhimashada dumarka
umusha ah waa ay laban laabantey shantii
sano ee ugu danbeysay, iyadoo gaadheysa
labanlaab tirada UK inteed kale. In badan
oo dhimashadan ah waa la joojin kari lahaa.
Carruurta dhalata inta ka baxsan xiliyada
shaqada ee caadiga ah ayaa ku jira khatar
Carqaladaha hor taagen NHS-ta WG London
15
dhimasho ah. Taasi waxa ay ku xidhan tahay
helitaan la’aanta shaqaale weyn xiliyadan,
iyo iyadoo qaybaha dhalmadu aanay
buuxin karin shaqaalaha umulisooyinka
ah ee loo qorsheeyey. heerarka. Ma hayno
sidoo kale kalkaalisooyin ku filan daryeela
carruurta xanuunsaneysa ee WG London
(waxaanu haysanaa boosaska ugu badan ee
banaan London) mana haysano dhakhaatiir
waaweyn oo saacad walba daryeel siiya
daryeel carruurta cosbitaalka
•
16
Arintan laguma xalin karo kaliya tabobarida
iyo shaqaaleynta dhakhaatiir badan.
Dhakhaatiirtaasi waxay u baahan yihiin
khibrad ay ku xaliyaan carqaladaha joogtada
ah, si ay u bixiyaan daryeelka dhakhaatiirta
khaaske ee ugu wanaagsan. Hadii
aanay arag bukaan socod badan waxay
luminayaan xirfadooda iyagoon markaa
bixin karin daryeelkaa heerka sare ah. Hadii
lagu kala baahiyo cusbitaalo kale duwan,
dhakhaatiirtu ma helayaan khibradaa.
Carqaladaha
hor taagen
NHS-ta
WG London
What
Waxa this
uu qoraalkani
document
uis taagan
for
yahay
Carqalada dhismayaasha iyo
qalabka NHS-ta
•
malaha waxaad is leedahay lahaanshaha
cosbitaalo waaweyn ayaa caawin doona
hadii bulshada ay haystaa caafimaad daro
badan, laakiin runtii tani Maaha sidaaas,
iyadoo WG London ay arintaa cadeyso.
Sababta ah inay halkan ku yaalaan
dhakhaatiir waaweyn oo badan ayaa
sababta dhibaato badan oon xalka aheyn.
Iyadoo ay jiraan 50% boosas dhismayaal
marka loo qiyaaso sariiraha cosbitaal kasta
oo WG London ah marka la garab dhigo
wadanka intiisa kale:
> waxaanu galinaa wax ka badan
cosbitaalada dayactirkooda iyo
kharashkooda wadidooda marka la
garab dhigo meele kale oo badan iyada
oo ay tani tahay inaynu haysano lacag
ka yar oo aynu adeegyada sida GP-yada
ku isticmaalno marka la garab dhigo
qeybaha kale ee wadanka;
> labadiiba saddex cosbitaalada ku yaala
WG London waxay runtii u baahan yihiin
maalgalin laxaad leh iyo dib u habeyn si
ay u buuxiyaan heerka casriga ah. Dib u
habeynta ‘dib u dhacdey’ kharashka dib
u habeynta ee lagu hagaajinaayo inta
ugu xun ayaa ah ilaa £53 million; iyo
> waxa kale oo jira dhismayaal qaali
ah oo NHS-ta ah oo WG London ku
yaala kuwaas oo xataa heerkan dib u
habeynta, NHS-ta dhismayaashooda ku
yaala WG London aanay guud ahaan
aheyn xaalad fiican.
• Dariiqada ugu fiican ee lagu daaweeyo
bulshada ay haystaan xaalado sii kordhaaya
oo caafimaad darro ahi waa runtii in
lagu isticmaalo lacag badan adegyada
cosbitaalka dibadiisa ah – iyadoo lacagta
ka badan ee lagu isticmaalo bulshada, ay
ka sii fiicnaanysiiso caafimaadka guud ee
bulshada.
•
Sidoo kale, qaar adeegyada WG London ahi
waxa laga bixiyaa qalab ka ugu danbeeyay
ee casriga ah oo haysta tegnoolajiyada
ugu danbeysay. Dabcan waxay noqon
doontaa go’aan xun inaan si buuxda looga
faa’iidaysan dhismayaashaa, khaasatan
marka ay NHS-tu awoodi karin inay hesho
oo ay iibsato dhul cusub oo ay cosbitaaalo
cusub ka dhisto.
•
Si kale haddaynu u dhigno, la socoshada
tegnoolajiyada cusub iyo daaweynta ka
fiican iyo maareynta baahida dadweynaha
sii da’weynaanaaya waxay micnaheedu
tahay inay NHS-tu meel ka hesho £20I
bilyan oo dheeraad ah sanad walba ilaa
2015. Dhinaca WG London waxaanu
qiyaasney in ilaa 2014/2015 aanu u baahan
doono ilaa hal bilyan sanadkiiba. Hase
yeeshee waanu ognahay hada inaaney
lacagtaa iyo wax u dhow toona aanay oolin.
Waa inaanu helnaa meel aan wax ugu
yaraan 4% ah ka dhigno– taas oo ah wax
aanay NHS-tu waligeed hore u sameyn –
inay noqoto mid waxsoosaar badan, iyadoo
is badalaysa habka aan u bixino daryeelka
iyo inaanu sameyno waxan sameyn karno si
aan u dhino dalabka adeegyada. Hadii aan
wax la badalin, waxaan saadaalinaeynaa in
dhamaan cosbitaalada WG London ay soo
food saari doonto dhibaato dhaqaale.
•
Waa qalad in kaliya la yidhaa NHS-ta iyo
isbadelkan la soo jeediyey waxa wada
guud ahaaan baahida in lacag la keydiyo.
Waxaanu runtii ugu horeynba na wada
baahida in la bixiyo daryeel heer sare ah.
Laakiin lacagtu waa mid meesha ku jirta oo
muhiim ah.
Carqalada dhaqalaha.
•
Maaha wax lala yaabo, daryeelida dad tiro
badan oo intaas ah leeg oo qaba baahiyo
badan oo caafimaad inay wax badan oo
lacag iyadoo NHS-tu hada ku isticmaasho
in ku dhow £3.6 milyan sanadkiiba WG
London v qaar 24% dhamaan kharashka
NHS-ta ee London. Laakiin sideynu
dhamaan wada ognahey, dunida iyo UK iyo
London khaasaten waxa soo food saartey
xili dhibaato dhaqaale hadda. Inkastoo
dowladu ay balan qaadey inay ilaaliso
miisaaniyada cafimaadka, tirada lacagta
ay NHS-tu helayso sida xaqiiqda ah waxyar
ayuunbay kordhaysaa ilaa sanadka 2015.
Carqaladaha hor taagen NHS-ta WG London
17
3. Maxaa dhacaaya hadii
aynanu waxba sameyn?
Xataa waxa isbadelo sugaaya
NHS-ta, maxaa loogu baahan
yahay isbadel weyn oo sidaas
ah?
Xaqiiqdii lacagta dheeraadka ah waa in la helaa,
dhakhaatiir badan iyo kalkaalisooyin la shaqaaleysiiyo,
dhismayaasha oo la dayac tiro iyo goobo dheerad ah
oo bulshada oo la dhiso? Waxa hada wanaagsan ayaa
noqon doona wax aad ugu wanaagsan. Hadii kaliya
oo ay ahaan laheyd wax sidaa u dhib yar. Nasiib daro,
xaalada soo food saartey NHS-ta WG London waa
ay aad uga xun tahay tan, iyadoo u baahan xal aad u
degdeg ah. Xaqiiqdu waxa weeye, hadii aan wax la
sameyn sanadada dhow ee soo socda, wax aad u weyn
ayaa si xun u dhici doona NHS-ta WG London:
18
•
Sinaan la’aantu waa ay sii socon doontaa
iyadoo xataa ka sii xumaan doonta. Xiligan
dad jooga qeybo ka mid ah WG London
waxay dhintaan 17 sano ka hor dadka dagan
meelaha ku dhow. Taasi mana ah cadaalad
mana ah caqlligal iyadoonu u baahan nahay
inaanu dhino kala duwanaanshahaa.
•
Waxa sii socon doonta inay dadka
maalayacni iskaga sii dhintaan. Cilmi
baadhis dhawaan la sameeyay ayaa tustey
in dadka cosbitaalada London lagu
daaweeyo maalmaha fasaxa ay – marka
ay dhakhaatiir ka tiro yar oo waaweyni
ay joogaan – ay khatar ka badan ugu
jiraan inay dhintaan, marka la garab dhigo
maalmaha caadiga la keeno. Waxaan u
baahan nahay hab ogolaada inay dhamaan
cosbitaalada ka faa’iideystaan dhakhaatiirta
waaweyn, dhakhtar khibrad leh oo
markasta jooga meesha.
•
Baahidayada adeega cosbitalada waa ay sii
socon doontaa iyadoo taasi aanay aheyn
sida ugu fiican ee khayraadkeena loo
isticmaalo – khayraadka sida ka fiican loogu
isticmaali lahaa in dadka lagu caawiyo inay
caafimaad fiican bulshada ku dhex joogi
lahaayeen. Arinta xaalada ay ku sugan yihiin
dhismayasheenu lama xalin karo– saddex
meeloodow laba dhismayaasheenu waxay u
baahan yihiin in wax lagu kordhiyo.
•
Gudiyada cosbitaalada ee hada jiraa waxa
soo food saari doona culays dhaqaale,
taas oo ay micnaheedu tahay inay lacag
la’aani ku dhici doonto. Iyadoo ay NHS-tu la
qabsan karto hoos u dhaca dhaqaale, tani
maaha xaalad wacan iyadoo markay gudigu
casaanka in ka badan sii galaanba, ay ku
sii adkaan doonto inay adeega wadaan, in
shaqaalaha ay haystaan oo ay niyadooda
dhisaan oo ay daryeel heer sare ah bixiyaan.
Maadaama ay jirto xadi yari ah xaga lacagta
taala, qaar ka mid ah cosbitaalada WG
London waa inay joojiyaan daryeelada ay
bixinayaan. Waa daruuri, inay tani dhacdo
hab aan habeysneyn – taas oo micnaheedu
yahay saameynta ugu xun ee bukaan
socodka iyo shaqaalaha.
•
Waxa kale oo jiri doonta dhibaato
shaqaalaha NHS-ta. Sida ay hada tahay
qaar ka mid ah adeegyada waa in la dhimo
maxaa yeelay ma jiraan daaweeyayaal si
badbaadsan u bixiya taas. Shaqaaleynta
iyo hantiyida shaqaalaha daaweynta ee
London waa dhibaato joogto ah mar kasta
Maxaa dhacaaya hadii aynanu waxba sameyn?
iyadoo hadii aanaan bixin meel shaqo laga
shaqeeyo meesha ugu wanaagsan, iyo meel
lagu tabobarto meesha ugu fiican, ma soo
jiidan doono shaqaalaha ugu wanaagsan.
Sidoo kale, hadii aanay joogin shaqaale
khibrad wayn oo ku filan lehi, dhakhaatiirta
tobobaraneysa lama tusaaleyn karo
cusbitaaalka laga saari doonaa. Dhamaan
taasi waxa ay micnaheedu tahay inaan
bukaan socodku helin daryeelka ugu fiican,
iyadoo adegyada hoos loo dhimi doono.
Iyada oo ay tani u ekaan karto qaylo dhaan
bixin, waxa muhiim ah in qaar badan oo
shaqaalaha daaweynta ee NHS-ta WG London
u shaqeeya ay dareemayaan inaanaynu si adag
u qeexin waxa dhici doona hadii aynaan waxba
sameyn. Iyadoo wali hada uu adeegu heer
daryeel wanaagsan lagu bixinaayo, ma sameyn
karaan sidaas wakhti badan iyadoo oo ay noqon
doonto bukaan socodka, iyo daaweyayaasha oo
daaweeya oo daryeela iyaga, oo noqon doona
kuwa ugu horeeya ee dareema caajiba.
1
Miyaad ku ogoshay mise ma ogolid inay jiraan
sababo lagu qanco oo lagu badalo habka aanu
u bixino daryeelka caafimaadka ee WG London?
2
Maxaad faalo ka qabtaa mid ka mid ah arimaha
lagu xusay qeybaha 1, 2 ama 3 ee qoraalkan
wada tashiga?
Maxaa dhacaaya hadii aynanu waxba sameyn?
19
4. Waa maxay jawaabtu?
Kuwayaga hogaaminaaya
NHS-ta WG London –
iyo GP-yadeeda ugu
horeeya, dhakhaatiirta
cosbitaalada, kalkaalisooyinka,
farmasiiyayaasha iyo kuwa kale
– ma aamin sanin in kaliya la
ogolaado inay waxu intan ka sii
xumaado.
Ma aamminsanin in ogolaanasha dhimista aan la
qorsheyn ay tahay habka ugu fiican ee lagu maareeyo
NHS-ta marnaba hada iyo mustaqbalka toona. Waxay
noqon doontaa masuuliyad la’aan in aan waxba lagu
qaban xaladahaa.
Sidaa darteen waxaanu soo saarney aragti ah sida
aanu rabno in adeega caafimaadka loogu horumariyo
oo looga sii wanaajiyo. Waxa muhiim ah inaanu
horumarinta aragtidan ka qeyb galiney kooxaha
bukaan socodka iyo cida mataleysa. Wada tashigan
waxaanu rabnaa inaanu ogaano waxaa adigu qabto.
Waxaanu ku saleyney aragtidan daryeelka ka
wanaajinta iyo wax ikhtiraacida kuwaas oo durtaba
laga laga sameeyey qeybo badan oo WG London ah
iyo meelo badan oo London ah. Tani waa muhiim
maxaa yeelay waxay tan micnaheedu tahay in
isbadelada ay yihiin hab daryeel caafimaad hore loo
eegay oo la soo tijaabiyey – waanu ognahey durtaba
inay yihiin qaar shaqeynaaya, iyo inay kor u qaadaan
daryeelka iyo in la bixin karo.
20
Waa maxay jawaabtu?
Tusaale adeega dhiiga madaxa
dax
axa ku furma
Waxay London sameysay talaabooyin waaweyn
oo ku sabsan maareynta mid ka mid ah
dilaaga ugu weyn – dhiiga madaxa ku furma –
dhowrkii sano ee la soo dhaafey. Kaliya saddex
sano ka hor, daryeelka cudurka maskaxda ku
furma waa uu ku baahsanaa magaalada, iyadoo
ay dhamaan 31 cosbitaal ee gargaarka degdegi
ay isku dayayeen inay gudbiyaan.
Hada, xidhiidh u gaar ah oo sideed xarumood
oo dhiiga khatarta ee madaxa ku furma ayaa
bixiya daryeelka degdega ee ay bukaan socodka
dhiiiga madaxu ku furmaa u baahan yihiin – WG
London taas waxa ku jira Northwick Park Hospital
iyo Charing Cross Hospital – iyo 24 qaybood oo
gargaarka dhiiga madaxa ku furmo oo London
ah ayaa bixiya daryeel joogto ah marka bukaan
socodka xaaladiisu caadi noqoto.
Taas waxa lagu qiyaasey inay badbaadisay
sanad walba ilaa 400 oo dhimasho oo London
ah iyo 100 waqooyiga london ah ilaa iyo markii
isbedelka la sameeyey taas oo cadeynaysa
xeer muhiim ah – in daryeelka cosbitaalka ee
xaaladaha qaarkood ay aad uga wanagsan
tahay marka dhedhexaad looga dhigo dhowr
laamood oo takhasus ah.
Waxa runtii jirey dhowr ka soo hor jeedey
isbedelkan marka la soo jeediyey maadaama
ay aheyd in qaar ka mid ah cosbitaalad ay
adeega ‘lumiyeen’. Hase yeeshee, waxa
hada cad in ay ka mihiimsan tahay in qof
xanuunsanayaa uu tago meesha ugu fiican
ee haysata khibrada saxa ee talo iyo qaliin,
xataa hadii ay taas micnaheedu tahay in
cosbitaalkooda ugu dhow la dhaafaayo.
Tusaale daryeel tijaabo ah oo
o isku xidhan
x
Walaac weynoo bukaan socodka uu xaalad
caaafimad daro oo dheeri haysato waxa weeye
inaan daryeelkooda ayna maareyn xarumaha
kala duwan ee NHS-ta. Sidaas darteed ayaa
Daryeelka Isku-xidhan ee Tijaabada (integrated
care pilot am loo soo gaabiyo ICP) Westminster,
Kensington iyo Chelsea, Hammersmith
iyo Fulham, iyo qeyb ka mid ah Ealing iyo
Hounslow ay tan eegaan, iyagoo fiiro gaar
ah siinaya dadka ka weyn 75 jir ee qaba
macaanka.
Waxay ICP hubisey in adeega daryeelka
bulshada, daryeelka bulshada iyo dawlada
hoose ay dhamaan u shaqeeyaan sida koox,
si ay bukaan socodku ay u helaan daryeel isku
xidhan oo dhamaan adeega kala duwana ah.
Waxa ay tustey inay hab guule tahay iyadoo
hada u heshay bilad qaran shaqadeeda waxa
ikhtiraacida ah.
Waxay ICP-gu tustey waxa lagu sameyn karo
cosbitaalka dibadiisa, khaasatan dhow kala
duwan oo kooxo caafimaad iyodaryeel ee
bulshadu iskugu yimaadaan bukaan socodka
faa’iidadiisa. Taas oo hada lagu sii balaadhiyey
degmooyinka WG London iyadoo xaalado badan
lagu soo kordhiyey.
Ciyaadadaha GP-ga ee ka qeyb qaadanaaya
tijaabada waxay hadaba hoos u dhimaan
dhakhtar dhigista ka timaada gargaarka
degdega ee cosbitaalka ee dadka waaweyn 7%
iyada oo ay sameeyeen ilaa 20,000 oo daryeel
shakhsi ah oo ay bukaan socodkoodu leeyihiin.
Waa maxay jawaabtu?
21
5. Aragtidayada ku sabsan
daryeelka caafimaadka ee
WG London
Si aan u hubiyo in daryeelka
caafimaadku aanu aad
mustaqbalka uga sii xumaan,
waxaanu leenahay aragti ah
inaad WG London ku haysato:
•
gargaarka aad u baahan tahay inaad si ka
wanaagsan adigu isku daryeeshid;
•
fahan ka wanaagsan oo ah meesha, marka
iyo sida laguu daaweyn karo;
•
qalabka iyo gargaarka aad u baahan tahay si
aad xaaladaada si ka wanaagsan uga maareyso;
•
•
•
helitaan dhib yar oo bixiyayaasha daryeelka
aasaasiga ah, sida GP-yada 24 saacadood
maalintii, todoba cisho todobaadkii; telefoonka,
emaylka ama inaad u timaado – markaad u
baahan tahay in si degdeg ah laguu arko
helitaan dhakhso badan oo si ka wanaagsan
iskugu xidhan oo dhakhaatiirta takhasuska
leh, daryeelayaasha bulshada iyo daryeelka
bulshada, (helitaankaa waxa maareyn
doona GP-yada); iyo
cosbitalo sida saxa ah loo maareeyo oo qalabka
ugu danbeeyey iyo dhakhaatiir tabobar khaas
ah oo sare leh oo markasta la helo.
Waxa jira saddex rukun oo isku soo koobaaya
aragtidayada NHS-ta WG London.
Kuwaas oo ah:
•
22
inanu deganka keeno daryeelka daawada
ee joogtada(bixinta daryeelka ugu badan
sida ugu dhakhsaha badan, meelo ku
haboon oo si dhib yar loo heli karo);
•
dhexdhexad ka dhigaaya adeegayada
takhasuska ugu badan leh(iskugu keenaaya
adeegyo badan meelo gaar ah oo cayiman); iyo
•
is xidhnaanata daryeelka ka dhexeya
daryeel bixiyayaasha aasaasiga, labaad iyo
bulshada(hubinaaya in dhamaan qeybaha
NHs-ta iyo adeegyada bulshada ay si ka
dhow u wada shaqeeyaan).
Our vision of care
Saddex rukun ayaa sal u ah aragtidayada
daryeelka
1
In deegaanka la keeno
2
Dhexdhexad ka dhigada
3
Isku xidhan
Inanu degaanka la keeno adeega
daryeelka daawada ee joogtada ah
taas oo micnaheedu yahay adeek ka
helitaan fiican oo guriga u dhow iyo
koruqaadida dareenka bukan socodka
Dhexdhexad ka dhigada adeegayada
takhasuska ugu badan leh waxay
micnaheedu tahay natiijo daaweyn oo
ka fiican iyo adeeg ka badbaadsan oo
bukaan socodka ah
Isku xidhan meesh ay suurto gal tahay,
daryeelku waa inuu isku xidhnaado inta u
dhaxaysa ka aasaasiga iy ka labaad, iyadoo
daryeelka bulshada qeyb ka qaato, si
bukaan socodka loo siiyo adeeg isku xidhan
Aragtidayada ku sabsan daryeelka caafimaadka ee WG London
3
Fadlan sheeg sida aad filayso inay muhiim u
tahay inaanu isku deyno sidaanu u hubinayno
in adiga iyo cid kastaa oo WG London jooga
ay helaan mi kasta oo kuwan ka mid ah:
a) Gargaarka aad ugu baahan tahay inaad si
ka wanaagsan adigu isku daryeeshid
b) Fahan ka wanaagsan oo ah meesha,
marka iyo sida laguu daaweyn karo
c) Qalabka iyo gargaarka aad u baahan tahay si
aad xaaladaada si ka wanaagsan uga maareyso
d) Helitaan dhibyar oo bixiyayaasha
daryeelka aasaasiga ah, sida GP-yada
24 saacadood maalintii, todoba cisho
todobaadkii; telefoonka, emaylka ama
inaad u timaado – markaad u baahan
tahay in si degdeg ah laguu arko
e) Helitaan dhakhso badan oo si ka wanaagsan
iskugu xidhan oo dhakhaatiirta takhasuska
leh, daryeel bixiyayaasha bulshada iyo
daryeelka bulshada, (helitaankaa waxa
maareyn doona GP-yada)
f) Cosbitalo sida saxa ah loo maareeyo oo
qalabka ugu danbeeyey iyo dhakhaatiir
tabobar khaas ah oo sare leh oo
markasta la helo
Aragtidayada ku sabsan daryeelka caafimaadka ee WG London
23
6. Daryeel heer aduunka ugu
sareeya oo cosbitaalka
dibadiisa ah
Aragtida daryeelka ka baxsan
cosbitaalka ee ay soo saareen
NHS-ta iyo khaasatan GPyadayada deegaanku waxay
ku dhisan tahay rukunka ah
deegaank keenista iyo isku
xidhnaanta (eeg qeybta 5).
Daryeel ka baxsan cosbitaalka waxa ku jira dhamaan
adegyadaa lagu bixiyo bay’ada bulshada sida gurigaaga
ee ay kalkaalisada bulshada, ciyaadada GP-ga iyo
xarumaha caafimaadka. Waxa kale oo ku mid ah
dhamaan sida aad naftaada adigu u daryeeli laheyd.
isku xidhan ah, ayaa ka yeeli doona inay dadku hore u
bogsadaan.
Hubinta in tayada daryeelku kor u kacdo, daryeel bixiye
kasta waa inuu kor u qaadida daryeelka heerka kor loo
qaadey halkaa ku hayaa. Kooxda komishanka daaweynta
Rehabilitation
Hospital
discharge
Intermediate
care
End-of-life
care
Care
navigators
Linked IT
Specialists in
community
GP
practice
Care plan
co-ordinators
Taas micnaheedu waxa weeye in la bixiyo inta
daryeel ugu badan taas oo adiga kuu dhow xili aad
rabto – markaa ama gurigaaga ama ciyaadada GPgaaga, tusaale ahaan, ama cosbitaalka degaankaaga.
Iyadoo la bixinaayo adeeg heer sare ah oo bulshada
dhexdeeda ah, waxaanu sugi doonaa in dadku ay
haystaan daryeel si ka dhib yar oo ka dhow.
Ciyaadada GP-gagu ayaa ahaan doonta xudunta bixinta
adeega isku xidhan, iyadoo adeegsaneysa bixiyayaal kal
duwan. Isku xidhanaanta adeegyada badan oo ay bixyaan
daryeelka assasiga iyo adeega bulshada, ciyaadada GPgaaga ayaa isku xidhi doonta dhamaan adeegyada iyagoo
hasyan doona masuuliyada guud ee caafimaadkaaga.
GP-ga iyo shaqaalaha daryeelka aasaasiga ayaa hore u
ogaan doona arimaha daryeelka xili hore, iyagoo bixin
doona daryeelka joojinaaya inay bukaan socodku aanay
dhakhtarka kuu danbeyn. Daryeelkan la qorsheeay waxa
uu ka hor tagayaa baahida daryeelka gargaarka degdega
iyo dhakhsaha ah ee xiliga danbe. Dariiqadan, ayaa
bixiyayaal kala duwan oo bixinaaya daryeel oo bulshqad
24
Case
management
of long-term
conditions
Health and
social care
co-ordinators
Single point
of access
111
Rapid response
to urgent
needs
Urgent care
services
(urgent care
centres, walk-in
centres)
Community
nursing
services
ee, hay’ada ay Gp-yadu maamulayaan si ay adeega
caafimaadka u qorsheeyaaan, waxay la shaqeyn doontaa
lamaanayaasha marka lagu daro kooxda caafimaadka si
ay u hubiyaan in heerka la ilaaliyo.
Hogaamiyayaasha dhamaan sideeda kooxood ee
komishanka daaweynta ee WG London waxay
sameeyeen hawlgalka isku mid ah ee ah in habka
daryeelka aasaasiga loo bixiyo, taas oo ku saleysan
afarta heer ee heerka tayada.
Daryeel heer aduunka ugu sareeya oo cosbitaalka dibadiisa ah
Heerka tayada ee daryeelka cosbitaalka dibadiisa ah (fadlan eeg qoraalka
hoos ku yaala)
Awoodsiin Shakhsiyeed iyo
Shakhsiyaada
Iyagu-Isdaryeelida ayaa la siin doonaa wixii macluumaad la heli karo iyo gargaar
wixii ugu danbeeyey ee cadeyn ku dhisnaa ee xambaarida masuuliyada shakhsiga
ee daryeelkooda iyo caafimaadkooda.
Helitaanka, ka dhib yaraanta
iyo Masuulnimada.
Daryeelka ka baxsan cosbitaalku wax uu shaqeyaa todoba cisho todobaadkii.
Daryeelka caafimaadka iyo adeega bulshada waxa la heli karaa, fahmi karaa, si
hufan oo loo qorsheeyey baahida degaanka. Habahka loo helaayo adeega waxa
ka mid ah toos ula kulan, telefoon, emaylka, qoraalka SMS-ta iyo talobixinta
fiidyowga.
Qorsheynta Daryeelka iyo
Bixinta Daryeel Noocyo kala
duwan
Shakhsiyaadka isticmaalaaya daryeelka iyo caafimaadka bulshada waxay dareemi
doonaan daryeel isku xidhan, oo aan la arkeyn iyo adeeg isku dhex jira oo
isticmaalaaya dariiq daryeel oo cadeyn ku dhisan, maareynta arinta iyo daryeel
shakhsi loo qorsheeyey. Qorsheyn daryeelka oo hufan iyo daryeelka ka hortaga
ayaa ka joojin doona ka sii xumaanta xaalada.
Macluum aadka iyo
Is-gaadhsiinta
Ogolaansho shakhsi, qaybta ku haboon ee caafimaadkooda iyo sijilkooda ayaa
daryeel bixiyayaashu wadaagi doonaan. Fiiro gaar ah oo la siiya waxay qeexi
doontaa isbadalka baadhida ee qorshaha daryeelka si dib loogu eegi karo oo la sixi
karo iyadoo laga heshiiyay. Sanadka 2015, dhamaan bukaan socodka waxay haysan
doonaan inay internedka ka soo gali karaan diiwaanka caafimaadkooda.
Fiiro: Kaambeynka Ingriisiga fudud ee Crystal Mark ma khuseeyo heerarkan maadaaha hogaamiyayaashu sideeda komishan ee
daaweyntu ee WG London isla ogolaadeen taas ka hor intaan qoraalka wada hadalka la qorin.
Bixinta aragtidan waxay:
•
kor u qaadeysaa helitaanka GP-yada iyo
adeegyada kale si bukaan socodka loo eego si
ka dhakhso badan iyo wakhti iyaga ku haboon;
•
waxay micnaheedu tahay in dad badan
ayiyagu maareyn doonaan xaaladooda
caafimaad;
•
ka caawiye daryeelayaasha inay gargaaraan
kuwa qaba baahida caafimaad iyo bulsho;
•
waxay micnaheedu tahay in daryeel
bixiyayaasha iyo bukaan socodka ay suurto
gal u tahay inay helaan macluumaadka ku
sabsan bukaan socodka caafimaadkooda,
si loo dhimco qaladka imaan kara iyadoo
laga hor tagaaayo in bukaan socodku
macluumaad isku mid ah uu kolba bixiyo;
•
bixinta qorshe daryeel isku-xidhan oo dadka,
hoos u dhimida hoos u dhaca caafimaadka
iyo hoos u dhimida galida cosbitaalka: iyo
•
hoos u dhimida carqaladaha iyo natiijada xun
ee dadka qaba xaalada mudo dheer iyadoo la
bixinaayo adeeg takhasus ah oo bulshada ah.
4a
Intee inleeg ayaad ogoshay ama ka soo
hor jeedaa heerarka la isla ogolaadey ee
daryeelka cosbitaalka banaankiisa ah?
Daryeel heer aduunka ugu sareeya oo cosbitaalka dibadiisa ah
25
7. Ka dhigaaya cosbitaalada
xarumaha heer aqoon sare
ah
Aragtidayada daryeelka
cosbitaalada waxa uu ku
salaysan yahay dhex ka dhigida
adeega, iskugu keenida
adeegyo badan meelo ka yar
si loo abuuro heer sare oo
khibradeed si aan daryeel ka
fiican u bixino oo aan nafo ka
badan u badbaadino.
Waxa la cadeeyey in joogitaanka khibrado ka badan
iyo dhakhaatiir waaweyn oo cosbitaalka ay kor
u qaadaan natiijada bukaan socodka. Sida lagu
tusay qeybta 4, waxaan ognahay in habkaniu uu
shaqeynaayo, ku salaysan waxii la qabtey ee lagu
dhexdhexaaadiyey daryeelka wadnaha istaaga, qaliinka
weyn ee xididada dhiiga, dhiiga maskaxda ku furma
iyo shooga ee London. Wadamada kale ee dunida ayaa
iyaguna isla dariiqan mid la mid ah isticmaalay.
Hase yeeshee Dhinaca WG London, sida lagu qeexay qeybta
2, adeegyo badan lagama dhigin dhexdhexaad, taas oo ka
dhigaysa dhakhaatiirta cosbitaalada qaar baahsan o aan cidi
badalin iyo khibrad aan ku filney – khaasaten fasaxyada
y=todobaadka iyo cabeenkii. WG London oo dhan, daryeelka
caafimaad ee cosbitaaladu aad ayay u kala duwan yihiin.
Mararka qaarkood waxay muujisaa heer tayo sare leh, laakiin
taasi qaalib ma aha waxanay mararka qaarkood horseedaa
dhimasho aan loo baahnayn inay dhacdo.
Daaweeyayaasha ayaa tan si buuxda u eegey iyo
cadeynta cilmi badhista ugu danbeysay iyagoo rumeysan
inay cadahay in dhexdhexaadinta adeegyada qaar, ay
bukaan socodku natiijo ka fiican lahaan doonaan. Taas oo
noqon karta dhimista xiliga soo kabashada, ka hortagida
26
dib ugu noqoshada ama baahida in cosbitaalka lagu
noqdo ama xaaladaha ugu xun, badbaadinta nafaha.
Caadiyan dadku wa ay ka qabi karaan walaac xiliga
safarka. Waa muhiim laakiin wali inaan ku bixin karno
daryeelka degdega meesha ama meel u dhow meesha uu
shilku ka shacay. Hase yeeshee, marka qof uu shaqaale
abulaans daaweeyey, wakhtiga ay cosbitaalka ku soo
gaadheyaan maaha mid sidaas u muhiim ah. Xiligan
daryeel ka sii badan ayaa lagu bixin karaa meesha uu
shilku ka dhacay, runtii abulaanska dhexdiida, ama
bulshada dhexdeeda. Iyo, runtii, abulaansku ma istaagaan
cosbitaalada, lakiin ay istaagaan meelo kala baahsan si
loo siiyo kafeynta ugu badan ee meel gaar ah.
Natiijada bukaan socodka waa ay ka wanagsan tahay
hadii daaweyn loogu qaado meesha saxa ah xataa hadii
tani aanay aheyn meesha ugu dhow meesha ay ku
xanuunsadeen. Tani waa ay dhacaysaa hada xaaladaha
qaarkood iyadoo keenaysa natiijo wanaagsan. Tusaale
ahaan, shilka weyn ee ka dhaca meel kasta oo ka mid ah
WG London, shaqaalaha abulaansku waa inay sugaan
bukaan socodka iyagoo markaa u qaadaaya toos bukaan
socodka cositalka si looga daaweeyo dhaawacooda,
xataa hadii ay taas micnaheedu tahay in la sii dhaafaayo
dhowr cosbitaal marka la sii socdo.
Faraqa ugu weyn ee in adeegyada meel dhexe la isigu
keeno uu keeni karaa waa inaan bixin karno dhakhaatiir
waaweyn iyo adeeg kalkaalin ah 24 saacadood maalintii,
todoba cisho todobaadkii. Xiliga safarku waa inay
noqdaan xad la ogolaan karo, laakiin maaha qaar lagama
maarmaan ah sidii kuwa hore ahaan jireen. sidii ay u
go’aansan lahaayeen adeegyada sida daryeelka gargaarka
degdega ah meesha ay ku yaali doonaan.
Adeega meel dhexe la isugu keeno oo la koobo, abuurka
goobo takhasus ah oo badani waxay iyaduna faa’iido badan u
Ka
dhigaaya
cosbitaalada
xarumaha
Waxa
uu qoraalkani
u taagan
yahay heer aqoon sare ah
leedahay daaaweeyayaasha tabobarka qaadanaaya. Goobaha
waxbarashada iyo kuliyadaha, sida takhasuska daaweda,
waxa ay sida ugu wanaagsan ugu shaqeeyaan marka ay
meelo isku dhowdhow ku yaalaan. Fikradaha oo la wadaago,
wax ikhtiraacida, teknoolajiyada cusub iyo farsamo cusub
ayaa aad u dhib yaraada. Taasi waa sababta kuliyadaha ugu
guusha badan ee barashada caafimaadka iyo cilmi baadhistu
ee dunida oo dhan iyo London-ba ay inta badan meel ‘ku
urursan yihiin’ kambas ama meel caan ah.
hubino inaanan kaliya haysan shaqaale xirfad badan
kuwaas oo awoodi kara inay bixiyaan adeega ugu heer
sareeya, laakiin inaan ilaalin karno shaqaalaha jiilka
mustaqbalka.
Inaan hubino in tayada daryeelka kor loo qaado,
bixiye kasta waa inuu buuxiyo heer daawo oo daryeel.
Komishanka deegaanka ee GP-yada ayaa tani kormeeri
doona. Dhamaan cosbitaalada WG London waa inay
buuxiyaan heerkan daryeelka aanu ila ogolaaney.
WG London waxa ay haysataa xaruma waxbarasho
ama kuliyado daawo oo heer sare ah – sida Xarumaha
Wax-barashada Culiinta Caafimaadka, Oo ay hoos
yimaadaan Imperial College iyo Imperial College
Hospital Trust ee Galbeedka London, iyo adeega
daryeelka ee Chelsea iyo Westminster Hospital kaas oo
qaabilsan wadnaha, sanbabka iyo daryeelka kansarku
ka mid yihiin. Inaanu hubaal ka dhigno sii xoojinta
wanaagan ayaa mihiim ah. Waxa aan rabnaa inaan
Heerka tayada ee daryeelka cosbitaalka (fadlan eeg qoraalka hoose)
Helitaanka
dhakhtar
weyn iyo
xirfad
takhasus
•
Dhamaan dadka gargaarka degdega loo keeno dhakhtarka waa in la eego iyadoo uu dhakhtarka qaabilsani
eego 12 saacadood gudahood marka go’aanka in la dhigo la gaadho ama 14 saacadood gudahood
wakhtiga ay soo gaadhaan cosbitaalka
•
Bukaan socodka daawada waa in dhakhtarka qaabilsan maalin kasta laba jeer arkaa
•
Marka loo soo galiyo si gargaar degdeg ah / daaweyn degdeg loo keeno ama qaliin, dhakhtarka
Qaliinka Gar gaarka degdega iyo A&E
takhasuska leh iyo kooxdiisa waa in loo firaaqeeyo waxa daaweyn ay faraha ku hayaan / hawsha la
doorto ee ka hor istaagi doonta iyaga inay isla markaaba firaaqo noqdaan
•
Waxa qaliin la sameeyey habeenkii waa inay buuxiyaan shuruudaha NCEPOD (National Confidential
Enquiry into Patient Outcome and Death) iyaga oo hoos yimaada dhakhtar qaliin ah
•
Dhamaan cosbitaalada qaabilaaya bukaan socodka guud ee gargaarka degdega u yimaada waa inay isla
markaaba helaan qolka qaliinka iyagoo ku hamiyaaya inay helaan dhakhtar si sax ah loo tabo baray oo
meesha jooga 30 daqiiqo gudahood markasta habeen ama maalinba
•
Waaxda daryelka Xaalada Khatarta ah waa inay lahaato dad u gaar oo badala oo meesha jooga 24
saacadood maalintii todoba cisho todobaadkii,
Helitaanka
sheegida
nooca
cudurka
iyo koox
xirfadley
isku dhafan
kooxda
•
Dhamaan cosbitaalada qaabilaaya gargaarka degdega ee daawada iyo qaliinka waa inay haystaan dhamaan
adeegyada cudur sheegida (tusaale raajada gudaha jidhak) wakhti ku haboon oo meesha jooga 24
saacadood maalintii todoba cisho todobaadkii, si loo caawiyo go’aanka iyadoo la sameynaayo fiirin
•
Baadhitaan dhakhso ah oo dhamaan baahida qalafsan ah ee bukaan socodka waa inay sameeyaan koox
daaweyn oo kala duwan kuwaas oo farmasii haysta, dhakhtarka maskaxda iyo adeega dabiibka (marka lagu
daro dabiibka jidhka iyo dabiibka shaqada, todoba cisho maalintii iyo isbedel habeenkii oo dabiibaha habka
neefsashada)
•
Hal meel oo lagu waca gudbinta daryeelka maskaxda waa in la helaa 24/7 taas oo sida la door bidaayo leh
xili jawab celineed oo 30 daqiiqo ah Inta baden ee qaliinada degdega waa in lagu
Hababka
•
sameeyo gargaarka degdega ee liistada la qorsheeyey ee maalinta qaliinka la qorsheeyey iyo wixii qaliin
dib loo dhigey waa in si cad loo diiwaan galiyaa
•
Isla meesha 24/7 buuxinta qaliinka guud ee gargaarka degdega, bukaan socodka waa in loo gudbiyaa,
iyadoo hab maareyneed oo cad la isticmaalaayo, oo meesha Qaliinka Gargaarka degdega hadii qaliinka
gargaarka degdega la sameeyo iyadoo dib loo dhigin
Ka dhigaaya cosbitaalada xarumaha heer aqoon sare ah
27
•
Dumarka qaba xaalado caafimaad oo adag waa in uu dhakhtar takhasus leh oo ka socoda qaybta dhalmadu siiyo qiimeyn
•
Laamaha leh inka badan 6000 dhalmo sanadkii waa inay bixiyaan 168 saacadood uu dhakhtar joogo sanadkii (24/7)
•
Laamaha leh 2500 ilaa 6000 dhalmo sanadkii ama loo qeexay inay khatar badan leeyihiin waa inay bixiyaan 98 saacadood
todobaadkii oo uu dhakhtar joogo (fadlan eeg qoraalka 2 ee hoose)
•
Qeybaha leh leh ilaa 2500 dhalmo sanadkii waxa si adag loogu soo jeedinayaa inay haystaan 40 saacadood oo dhakhtar
dhalmada ahi uu joogo laakiin waa inay sameeyaan imtixaan qiimeyn khatarta si loogu go’aamiye baahidooda khaaska ah
•
Inta ka baxsan 40 saacadood ee loo soo jeediyey ee joogitaanka dhakhtarka dhalmada, dhakhtarku waxa uu sameyn kormeer
waadhka ah sida ku haboon ugu yaraana laba jeer maalintii xiliga Sabtiyada, Axadaha iyo maalmaha fasaxyada bangiga, iyo
kormeer fiid kasta, dib u fiirinaayo falalka umulisooyinku ay wadaan ee marka la soo gudbiyo
•
Dhamaan daryeelka dumarku waa inuu ahaado mid isku xidhan oo ay umuliso cayimani wado kaas oo ah ilaa uurka,
Dhakhtarka
dhalmada iyo xiliga umusha ka dib. Meesha ay daryeel khaas ah looga baahan yahay waa in ayhabaysaa kalkaalisada
loo cayimay. Masuuliyada daaweynta ee dumarka qaba baahida daryeelka qalafsan waa inay ku jirto gacanta dhakhtarka
takhasuska, laakiin dumarkaas waa inay wali helaan daryeel ay kalkaalisadu isku xidhayso Adeega ay dhakhtarka
•
Dhalmadu bixiyan waa inay ku jirto unug ay hogaaminayso umuliso meel lagu ogyahay si ay u bixiso daryeelka ugu fiican ee
doorashada dumarka iyo ilmaha. Dumarka waa inay helaan fursada ay ku dooranayaan dariiqa cosbitaalka banaankiisa ah (
dhalmada guriga iyo laan kaligeed taagan oo umuliso ah) hadii Laanta dhakhtarka ku haboon tahay
•
Laanta dhalmada waxay u baahato gargaar ka socda adeegyada kala duwan, marka lagu daro helitaanka meesha ee qaliinka
gargaarka degdega ah ( waar ayaa ku doodey in tah ay bixin karaan dhakhaatiirta dumarka qaliinka kuwa daboolaaya),
radiologiga la sameeyo si wax looga qabto, iyo daryeelka khatrta, marka lagu daro gargaarka laanta meesha ee bukaan
socodka dhalaanka dhashay laakiin aan qasab aheyn dhakhtarka caruurta
•
Waa inay jirto helitaanka 24-saacadood ee waaxda dhalmada ee shaqaalaha daaweynta kaas oo si buuxda loogu tabo baray
soo kicinta dhalaanka dhashay iyo dajinta xaaladiisa ee carrurta hada dhashay si looga helo talo degdeg ah iyo imaansho isla
markaas ah
•
Heerka shaqaalaha umulisada ayaa la tiriyaa iyadoo la meel mariyo sida ku dhigan heerka dhalmada iyo falalka kala duwan
si ay u bixiyaan heer mid ay umulisada iyo gabadha isku arkaan fool-ka fool xiliga dhalmadu ay socoto oo laga bilaabo waa
Hooyada carruurta
inay jirto helitaanka gargaarka qolka qaliinka degdega marka loo baahdo
•
Dhamaan bukaan socodka carruurta ee dhakhtarka la dhigo
•
waa in la eego iyadoo uu dhakhtarka qaabilsani eego 12 saacadood gudahood marka go’aanka in la dhigo la gaadho ama 14
saacadood gudahood wakhtiga ay soo gaadhaan cosbitaal
•
Marka loo soo galiyo gargaarka ama daaweyn degdeg ah oo caruurta loo keeno ama qaliin, dhakhtarka takhasuska ley iyo
kooxdiisa waa in loo firaaqeeyo waxa daaweyn ay faraha ku hayaan hawsha la doorto ee ka hor istaagi doonta iyaga inay isla
markaaba firaaqo noqdaan
•
Dhamaan waaxda bukaan socodka adeega carruurtu waa inay haystaan dhakhtar diyaar ah 30 daqiiqo gudahood
•
Bukaan socodka waa in la arkaa maalin laba jeer uu dhakhtarka carruurti arkaa
•
Qeybta Qiimeynta Carruurta (PAUs) waa inay lahaadaan masuuliyad si cad loogu qeexay, oo dariiq cad leh, iyo mid shaqaale
ahaan ku haboon inay ahaato si ay u bixiyaan daryeel tayo sare sida ugu dhow degaanka.
Fiiro1: Kaambeynka Ingriisiga fudud ee Crystal Mark ma khuseeyo heerarkan maadaaha hogaamiyayaashu sideeda komishan
ee daaweyntu ee WG London isla ogolaadeen taas ka hor intaan qoraalka wada hadalka la qorin.
Fiiro 2: Talo bixinta Kuliyada Boqortoooyada waxa uu leeyahay qeybaha waxa ka badan 5000 oo dhalmo sanadkii waa inay
haystaan 168 oo joogitaanka dhakhtarka. Wakhti gudahiis ayaa xarumahayaga WG London ay buuxin doonaan heerkan.
4b
Bixinta aragtidan:
•
•
•
28
waxay badbaadisaa naf iyadoo bixinaysa helitaan ka
fiican oo dhakhaatiirta waaweyn ah inta badan;
taas oo micnaheedu tahayinay dadku si ka
dhakhso badan ay dhakhaatiirta waaweyni u
daaweyn doonaan
si ay ugu ogolaato inuu dhakhtarku
takhasusukiisa khaaska ah u hore mariyo, si ay
u bixiyaan daryeelka ugu fiican
Intee inleeg ayaad ogoshay ama ka soo hor
jeedaa heerarka la isla ogolaadey ee daryeelka
cosbitaalka banaankiisa ah?
Ka dhigaaya cosbitaalada xarumaha heer aqoon sare ah
Ka dhigaaya cosbitaalada xarumaha heer aqoon sare ah
29
8. Maxay aragtidyadu adiga
kuu tahay?
Qeyb weyn oo aragtidan ah
waxa weeye in dhamaan
qeybaha kala duwan ee habka
NHS ay si ka dhow oo ka
hufan ay wadajir ugu shageyn
doonaan – hadii ay yihiin
cosbitaalo, GP-yo, bixiyayaasha
bulshada, ama dawlada hoose e
bixinaysa daryeelka bulshada.
Waxay noqoqn doontaa in dhamaan ururuadan,
hogaamiyayaashooda iyo shaqaalahooda ka
shaqeynaayaan xuduud la’aan iyo iyagoon carqalad
la’aan, iyadoo natiijo ahaan bukaan socodku WG
London ay dhamaan helaan daryeel ka wanaagsan.
Marka la soo gaabiyo aragtidu waxay micnaheedau
tahay
•
•
30
•
waxaad arki kartaa dhakhtarka takhasuska
ama aad gargaar ka heli kartaa daryeel
bixiyaha degmada ama adeega daryeelka
bulshada hadii loo baahdo (taas waxa
loo habeyn si dhakhso ah iyadoo GP-gu
uu masuul ka noqon doono xidhiidhinta
daryeelka caafimaadkaaga); iyo
•
hadii aad u baahan tahay inaad cosbitaal
gasho, waxa uu noqon doonaa mid si fiican
loo maareeyey iyo cosbitaal wakhtiga la socda
halkaan aad daryeel ku heli doonto dhakhtar
si weyn loo tabo baray, kaas oo la heli karo
todoba cidho todobaadkii, oo leh xirfad khaas
ah oo uu kugu daaweeyo adiga.
Sheekadan soo socotaa ayaa tuseysa sida deryeelka ugu
horumari doono dadka WG London degden.
Miyaad ogoshey mise ma ogolid in qaar ka mid
ah deryeelada hada lagu bixiyo cosbitaalada laoo
bixin karo so maxali ah inta abadan?
inaad hesho gargaar aad naftaada adigu
daryeesho, hogaamiso nolol ka caafimaad
badan, fahanto marka iyo meesh aad ka helayso
daaweyn hadii ay dhibaato ku haysato, fahanto
doorashada daaweynta kala duwan iyo inaad
si ka fiican ugu maareyso xaaladaada adigoo
gargaar ka helaaya shaqaalaha caafimaadka
hadii aad door bido;
Intee in leeg ayaad ogoshey ama aanad ogoleyn
in goob kooban la isugu keeno adeeg daryeel oo
badan?
Waxaad si dhibyar u arki kartaa GP-gaaga ama
daryeelaha bulshaday, 24 saacadood maalintii,
todoba cisho todobaadkii adigoo telefoon, emaylka
ama toos ugu tagaaya, qalab ku haboon;
Maxaad faalo haysaa oo dheeraad ah haday jirto,
miyaad haysaa mid ka mid ah arimaha lagu soo
jeediyey qeybaha 4, 5, 6, 7 iyo 8 ee qoraalkan
wada tashiga? (Tusaale ahaan, hadii aanad ogoleyd
waxaanu soo jeediney waa maxay sababtu?)
Maxay
aragtidyadu
kuu yahay
tahay?
Waxa uu
qoraalkaniadiga
u taagan
5
6
7
Hada
Helitaan
dhib yar oo
daryeel-heer
sare ah
Melanie oo 36. Waa hooyo
shaqeysa oo leh gabadh yar oo
xumad qabta.
Daryeel
qorshasan oo
la fududeeyay
habii loo mari
lahaa
• Melanie waxay wacdaa GP-geeda
laakiin cidi kama qabaneyso,
iyadoo u qaadeysa Maya gargaarka
degdega A&E ga.
• Dariiqa baabuurta ayaa ku badan
iyadoo safar diiq ah ka dib ay
soo gaadheen. Maya si dhekhso
ah ayaa loo eegay laakiiin looma
arkin khatar.
• Saddex saacadood ka dib ayay
la kulmeen dhakhtar kaas oo ku
sheegey inay Maya ilkahu u soo
baxayaan.
Hada
Maria waa 48. Waxa ay
qabsatey balan degdeg ah oo
GP-geeda ah kadib markey
hoosta dhiig ka socdey labadii
cisho ee ugu danbeeyey.
• Maria waxay aragtaa GP-geeda,
kaas oo aan hubin daaweynta
ugu fiican isagoo u soo gudbiyey
ciyaadad dadka bukaan socodka.
• Maria waxa ay haysataa balan
iyada oo loo qabteyna balan
xigta taas oo qaadaneysa dhowr
todobaad in la diyaariyo.
• Jawaabta waxa loo soo direy GP-ga
Mustaqbalka
• Melanie waxay wacdey 111
iyadoo markaa talo la siiyey iyo
balan xiliga fiidka ah oo meel
agteed ah laga siiyey meel
agteeda oo saacado la kordhiyey
shaqeysa ama xarun daryeelka
aasaasiga ama adeega xiliyada
shaqada ka baxsan ee GP-ga.
Mustaqbalka
• Maria waxay arkeysaa GP-geeda
kaas oo u sameeyay baadhis isla
goobtaas ah.
• Laba saacadood ka dib GPgeedu ayaa eegaaya natiijada
isagoo telefoon u soo dira
dhakhtar takhasus leh taladiisa
iyagoo wada jir u qaata wax
qabadka saxa ah.
Hada
Jawaab ceiln
dhakhso ah
oo laga bixyo
dhibaatooyinka
caafimaad
Archie waa 80. Qof qoyska
ka mid ah ayaa u qaada
dhakhtarka maadaama uu
xanuun hayo isagoo kaadiduna
ku dhagan tahay.
• GP-gu waxa uu ku sheegey Archie
inuu infekshan kaadi hayasta
ahi ku dhacdey. Waxa uu siiyey
antibiyootik gurigana waa uu u
soo direy.
• Maalinta labaad inankiisa ayaa soo
booqday isagoo arkey inuu Archie
isla maqan yahay. Isagoon hubin
waxa uu sameeyo ayuu u soo
qaadey A&E.
• Bay’ada aan caadiga aheyn ka
dibna ku xeeran ayaa ka dhigta
Archie mid dawakhsan isagoo
dhakhtarka la dhigo.
• Saddex todobad ka dib Archie wali
dhakhtarka ayuu ku jiraa isaga oo
ay xaaladiisu ka sii dartey.
Mustaqbalka
• GP-ga ayaa siiyey lambar oo
adeega waxqabashada degdega
ah, balantiisa ka dib.
• Archie inankiisa ayaa soo booqdey
isaga oo arkey inuu Archie isla
maqan yahay isla markaana waca
telefoonka adeega waxqabashada
degdega ah.
• GP-ga, shaqalaha bulshada iyo
dabiibka muruqyada ka socda
kooxda waxqabadka degdega
ah ayaa u yimaada iyagoo Archie
guruga ku qiimeeya, iyagooo u
ogolaanaaya todoba cisho oo
daryeel xaaladiisa caadi loogu soo
celinaayo isagoo guriga jooga.
Hada
Daryeelka
isku xidhan
ee dadka
xaaladaha
caafimaaddaro ee xiliga
dheer qaba
Sameera waa 45. Waxa ay
aragtey dhakhtarkeeda iyadoo
ka cabaneysa naqas ku dhagan
iyo laabta oo adag.
Wakhti ka yar
oo cosbitaalka
lagu jiro
David waa 80. Waa uu dhacay
dhawaan isagoo misigtu
dilaacdey oo kadib cosbitaalka
la geeyey.
• Kadib marka ay booqatey GPgeeda, sameera waxa cudurkeeda
lagu sheegey cudurada qalafsan
ee unugyada neefta ku dhaca ama
(chronic obstructive pulmonary
disorder) waxaana la siiyey ka la
nuugo iyo daawo ka culus.
• Sameera waa ay ku sii
xanuunsaneysey guriga iyadoo
xaaladeedii dhowr carqaladood ka
dib la dhigey A&E-ga.
Mustaqbalka
• Sameera GPeeda waxa uu filayaa
inay u baahan tahay qorshe daryeel
isku xidhan isaga oo taas ku soo
qaada kulan daryeel oo dhakhtarka
laabta qaabilsan uu la qaatey.
• Waxay cadeeyeen inay Sameera
u baahan tahay talo sida loo
isticmaalo daawadeda la nuugo,
ee aanay u baahneyn daawo ka
adag.
Hada
• daaweyn ka dib, David misigtiisa
si wanaagsan ayay u bogsaneysaa
markaa ayuu dhakhtarka xiligaa
joogaa dib u eegayaa xaaldiisa oo uu
markaa u sheegey inuu fiican yahay oo
kulan dabiibka muriqyada ah ka dib uu
u sheegey inuu guriga tagi karo.
• Dib u eegistu waxa ay dhacaysaa
Jimcaha iyadoo dabiibka muruqyadu
aanay joogin ilaa Isniinta, taas oo
David ku qasbeysa inuu joogo
cosbitaalka ilaa fasaxa todobaadka.
• Daryeelka bulshadu waxa uu u
baahan yahay saddex todobaad
si ay ugu qorsheeyaan David
Future
• Marka uu David soo galo
dhakhtarka taariikhdiisa waxa
wada haya shaqaalaha.
• Caafimaadkiisa iyo xidhiidhiyaha
daryeelkiisa bulshadaayaa loo
sheegay iyagoo markaa qorsha lagu
saaraayo bilowdo isla markaaba.
• Talaabda ku xigta waxa lagu
diiwaan galiyaa qorshe daryeel
oo cad iyadoo waxkasta ay
meesha yaalaan marka uu
wakhtigu yimaado uu david
dhakhtarka ka baxo.
bushqad daryeel ah oo marka uu
David cosbitaalka ka baxo ah.
Maxay aragtidyadu adiga kuu tahay?
31
9. Hirgalinaaya aragtida
Hadii aanu hirgalinayno
aragtida cusub ee adeega
caafimadka ee WG London,
wax baahi badan ah ayaa u
baahan in la qabto, iyadoo
isbadelada intooda badan ay
tahay in lagu sameeyo sida ay
NHS-tu hadaa u shaqeyso.
Runtii taasi ma aha mid dhib yar, mana noqon doonto mid
dadka qaarkii ama bulshooyinka qaarkood ay soo dhaweeyaan.
Dadku sida la fahmi karo waa ay la qabsadaan cosbitaalada
deegaanka, hadii ay u dhow yihiin ama halkaa lagu daaweeyey
ama ay ka shaqeeyaan.
Laakiin taas micnaheedu maaha inaan loo badalin adeega
– daryeelka caafimaadku waa uu is badelayaa mar kasta,
iyo sida loo bixiyaa, meesha laga bixiyo, iyo cida bixisa. Sidaa
iyadoo dadku ay aad u dareemaan daryeelka caafimaadka
ee degaanka, taasi micnaheedu maaha in aan la badalin
adeegyada. Laakiin maaha micnaheedu inaynu sameyno
isbadelkaas iyadoo aynu uga ka fikirayno si xeel dheer oo
bukaan socodka aynu la tashaneyno – iyo qaarkiin badan oo
akhriyaaya qoralkan – ugu horeyn.
Badelida, ugu horeyn, waa inay keento isbadel ka
wanaagsan oo tayada daryeelka ah sidaas darteed
waa muhiim in GP-yadu, ciyaadadaha cosbitaalka,
kalkaalisooyinka, shaqaalaha adeega bulshada iyo
kuwa kale ay hogaanka u qabtaan sida isbadelka loo
qorsheynaayo loona hirglinaayo. Daaweeyayaashu waxay u
baahan yihiin inay la shaqeeyaan kooxaha bukaan socodka
iyo shaqaalaha sarsare si loo hubiyo in waxa la soo jeediyey
ay bukaan socodka u wanaagsan yihiin iyo inay caqli gal
yihiin.
32
Hirgalinaaya aragtida
Hirgalinta aragtidan waxa kale oo ay sidaa kor ugu soo qaadi
dhaqaalaha NHs-ta ee WG london. Waxa qaadan doonya ugu
yaraan saddes sanno si loo hirgaliyo aragtidan iyo shaqo badan
oo la sameeyey si loo hubiyo inay NHS=tu ay awoodi karto.
Hirgalinaaya aragtida daryeelka ee ku daawaynta cosbitaalka
dibadiisu waxay ku kacaysaa kharji dhan ilaa £120 million.
Intaa waxa dheer, waxa lagu qiyaasey anay ku bixi doonto
inta u dhaxaysa £60 milyan iyo £90 milyan si adeeg cusub
iyo mid hore la iskugu wado xiliga isbadelka la sameynaayo.
Hase yeeshee, marka isbadelka la sameeyo, isbadelku waxa
uu noqon doonaa in WG London ay ahaan doonto mid
dhaqaale ahaan ka fiican marka la garab dhigo hadii aan
waxba la sameyn. Shaqada wada hadalka ee hordhaca u aheyd
(cadedkiisa 1, jabtarkiisa 6) ayaa laga heli karaa boggayaga
ah www.healthiernorthwestlondon.nhs.uk waxa ku jira
macluumaad dheraad ah oo baadhitaanka dhaqaalaha ah.
Qoraalka intiis kale, waxaanu sifeyney:
•
daryeelka lagu bixin doono iyo goobta lagu
bixin doono;
•
sida aynu u hirgalin doono aragtida adeega
ee cosbitaalka ka baxsan;
•
adeeg noocee ah ayaa lagu bixin cosbitaalka
noocee ah;
•
imisa cosbitaal ayaynu aaminsan nahay inaynu
u bahan nahan WG London;
•
habka aanu isticmaalney si aynu ku doorano
meesha ay cosbitaaladani noqon doonaan; iyo
•
saddex doorasho oo kala duwan oo meesha y
cosbitaaladaasi noqon doonaan.
Hirgalinaaya aragtida
33
10. Talo-bixintan halkee
ayaa daryeelka lagu bixin
doonaa mustaqbalka?
Waxaanu eegney hababka
aanu u bixino daryeelka
caafimaadka, khaasatan
bay’ada aanu ku bixin karno,
iyadoonu cadeyney sideed
bay’ado kala duwan oo
daryeelka ah.
Guriga – qaar ka mid ah adeegyada ayaa
lagu bixin karaa guryaha dadka, tusaale
ahaan iyadoo daryeeka kalkaalsada la
adeegsanaayo ama adeega gargaarka
telafoonka.
Ciyaadadaha GP – ga – Ciyaadadaha
GP-ga waxay bixin karaan adeegyo
badan oo aan kaliya aheyn balanta GPga, sida talaalka, baadhitaanka guud,
tijaabooyinka dhiiga iyo adeegyada dabiibaka.
Shaqada daryeelka – waxa jira qaar adeegyo ah oo lagu
bixin karo GP-yada laakiin waxaynu u baahan
nahay ciyaadadaha inay koox isku tagaan si ay
u jiraan bukaan socod ku filan oo sidaa looga
dhigo mid dhaqaale ahaan qiimo macquula
ah ku taagen si ay u bixiyaan shaqaale xirfed leh iyo qalabka
khaaska ee loo baahan yahay. Taas waxa ku jira tijaabooyinka
sheegitaanka cudurka (sida ECG-ga) iyo dabiibka, iyo
adeegyada xaalado wakhti dheer ah. Isku kooxeynta
ciyadadauhu waxa kale oo ay tahay in falalka degdega loo
arko afar saacadood gudahood.
Xarumaha caafimaadka – marmarka qaarkood
dhisme ayaa loo baahan yahay si loogu bixiyo adeeg
‘xidhiidhin’ GP sida dabiibka, daryeelida ama
qalabka sawiraada ee gaarka ah.
34
Cosbitaalka degaanka – cosbitalka noocan ah waxa uu
bixiyaa waxyaabaha ugu badan ee dadku cosbitaal ugu
baahan yihiin, sida dhawacyada yaryar iyo daryelka aan
khatarta aheyn ee degdega ah, cudurada
nolosha aan khatarta ku aheyn, daryeelka
inta badan ee xaaladaha mudada dheer
sida macaanka iyo neefta, iyo adeega
sheegitaanka cudurka. Waxay caadiyen bixinaysaa nooca
adeega ay dadka intooda ugu badan cosbitaalka u
galayaan WG London.
Cosbitaal weyn – kani waa ka ug dhow waxa hada loo
yaqaan ‘degdega’ ama cosbitaalka guud ee degmada,
iyadoo uu bixiyo daryeelada intooda badan, ilaa nooca
heerka sare ee adag ee adeegayada degdega ah.
Cosbitaalka weyn waxa kale oo uu bixiyaadaryeelka
carruurta iyo adeega maskaxda,
maadaama ay labadasi marmarka
qaarkood u baahan karaan adeg qalafsan
oo gargaarka degdega ah. Waxan la soo
jeediyey cosbitaaldani waxay lahaan doonaan qaar badan
oo dhakhaatiir waaweyn ah iyo adeegyada takhasusuka
marka imika la garab dhigo – waxay yeelan doonaan maal
galin sidaas daraadeed waxay ahaan doonaan qaar ka
wanaagsan cosbitaalada ‘degdega’ ee hada. Hadii bukaan
socodka cosbitaal degaanka ah ay u baahan yihiin dareel
ka degdega oo qalafsan, waxa abulaans loogu gudbin
casbitaalad waaaweyn. Casbitaalada waaweyn waxa kale
oo ay bixin doonaan adeegyo cosbitaalka degmada ah.
Cosbitaalada doorashada – cosbitaaladani waa meesha
aad tageyso hadii aad u baahan tahay qaliin aan degdeg
aheyn, sidaas waxay noqon kartaa la qorsheeyey (ama ‘la
doortey) adiga ama dhakhatarkaaga inay dhacdo marka loo
baahan yahay. Cosbitaaladan waxay kafeeyaan waxyaabaha
sida badalida misigta iyo qaliinka indhaha. Waa khaasatan
meelo wanaagsan oo la isku daaweeyo maxaa
yeeley ma ay carqaladeeyeen falalka gargaarga
degdagi kuwaas oo la qabilo ka hor inta aan kuwa
Talo-bixintan
halkee ayaa
What this document
is fordaryeelka lagu bixin doonaa mustaqbalka?
degdega aheyn la qaabiloiyagoo si ka dhib yar loo nadiifin
karo oo laga ilaalin karo infekshanka cosbitaalka.
Cosbitaalada khaaska – halkani waa meesha ay
daaweeyayaasha ay takhasuska ay ku daaweynayaan
xaaladaha gaarka, tusaale ahaan kansarka ama
xaaladaha wadnaha ama cudurada sanbabada. Markaa
waxaad tagi meelahan markaad qabto xaald u baahan
daryeel khaas ah, malaha maxaa yeelay xaaladaadu
waa mid nolosha khatar ku ah ama qalafsan.
Magacyada siddeedaa bay’adoo ee daryeelka
iyo adeega ku xidhan iyaga waxa go’aamiyey
daaweeyayaasha iyo komishanka WG London.
Hase yeeshee, waxaan aqoonsaneynaa inay jiraan tiro
magacyo ah oo cinwaano kal duwan oo London iyo
qaran ahaanba la isticmaalo. Hay’adda Caafimaadka ayaa
hada sameynaysa shaqo ku sabsan daryelka degdega iyo
gargaarka degeg ah si loo tageero qaabilaad meel ka soo
wada jeeda wadankoo dhan. Marka shaqada la daabaco,
waxaan hubin doonaa in talo-bixini ay la jaanqaadayso
waxay Hay’adu soo jeedisay.
Guriga
• GP, daryeelka bulshada iyo adeega
daryeelka bulshada
• Bukaan socodku waxay wixii talo ah u
soo wacayaan 111
• jawaab bixin afar saacadood gudahood ah
Ciyaadada
GP-ga
Xidhiidhka
daryeelka
• Daryeelka noocy kala duwan
• Adeega sheegitaanka cudurka iyo
adeega dabiibka
Xarumaha
caafimaadka
Cosbitaalka
degaanka
Cosbitaalada
waaweyn
8
Waxaan sifeynay qorshaha aan ku bixinayno
daryeelada noocyo kal duwan ee bay’ado
kala duwan. Intee in leeg ayaad ogoshey ama
aanad ogoleyn kuwan la soo jeediyey?
Cosbitaalka
doorashada
9
Maxaad faalo haysaa oo dheeraad ah haday
jirto, miyaad haysaa mid ka mid ah arimaha lagu
soo jeediyey qeybaha 9 ama 10 ee qoraalkan
wada tashiga? (Tusaale ahaan, miyaad qabtaa
wax walaac ah oo habeynta daryeelka ee
sidan ah, ama habka aanu u soo jeediney in
cosbitaalada loo kala saaro? Miyaad soo jeedin
kartaa hab ka wanaagsan oo daryeelka loo soo
jeediyo?)
• Wada hadalka GP-ga
• Maareynta xaaladaha wakhtiga dheer
• Adeega Kor-uqaadida Caafimaadka iyo
adeegyada Ka-hortaga
Cosbitaalka
takhasuska
ah
• GP-ga, daiibka iyo adeega daryeelida
• Adeega takhasuska ee GP-ga
• Xarumaha gargaarka degdega ah
• sheegitaanka cudurka ee bukaan
socodka ka baxsan cosbitaalka
• Adegyada kale marka lagu daro–
ciyaadooyinka khaaska – daryeelida
bukaansocodka cosbitaalk banaankiis ah
• A&E, xarumaha daryeelka degdega iyo
shooga
• Qaliinka gargaarka degdega ah iyo
daryeelka khatarta
• waaxda dhakhtarka cuduraa dhlamada
iyo umulisooyinka
• Bukaan socodka carrurta
• Qaliinka iyo daaweynta la doorto
• sheegitaanka cuidurka ee bukaan
socodka bananka cosbitaalka
• Daryeelka baahida badan
• Daryeelka takhasuska badan sida
wadnaha iyo laabta iyo kansarka
Talo-bixintan halkee ayaa daryeelka lagu bixin doonaa mustaqbalka?
35
11. Talo-bixntan ku saabsan
daryelka lagu bixiyo
cosbitalka dibadiisa
Si loo hirgaliyo aragtidan daryeeka
Xidhiidh ciyaadadaha GP-yada ah ayaa la wada
shaqeyn doona cida kale ee bixisa daryeelka
caaimaadka iyo bulshada si ay u bixiyaan adeeg isku
xidhan iyo adeeg degaanka iyo macluumad iyo heer
isgaadhsiin. Waxaan tusney qorsheyaal tusaaya halka
adeegyada lagu bixin doono.
cisbitaalka dibadiisa, ciyaadadaha GP-yada
ayaa wada shaqeyn doona si ay bukaan
socodkooda ugu wada shaqeeyaan, si ay
xirfadooda sida ugu fiican uga faa’iideeyaan
oo ay karaan- kooda isku dayaan inay
helitaanka iyo tayada kor u qaadaan.
Hillingdon
6 unug-xidh
48 cayaadad
Cosbitaalada leh xarumo
daryeel
1
Goobta suurto-galka ee xarumaha
caafimaadka degaanka, oon aheyn
meesha ee hada cosbitaalka ku yaalo
1. Mount Vernon
2. Hesa health centre
3. The Pinn
4. Alexandra Avenue
5. Grand Union Village
6. Jubilee Gardens
7. Featherstone Road
8. Mattock Lane
9. Wembley Centre
10. Willesden Centre
11. White City
12. St Charles
13. Earls Court
14. Heart of Hounslow
15. Heston
3
Brent
5 unug-xidh
69 cayaadad
4
Northwick
Park
9
Central Middlesex
5
Hillingdon
H
g
Sababta shaqada ee Heston
looga baahnaa xarun caafimadka
A. Meesha laga dhisaayo
Hounslow
waa la sheegi doonaa
5 unug-xidh
B. Church Street
54 practices
C. East Fitzrovia
36
A
Harrow
6 unug-xidh
36 cayaadad
10
6
2
7
Hammersmith
8
Ealing
11
B
12
St Mary’s
West
Middlesex
15
C
Central
London
3 unug-xidh
35 cayaadad
13
Chelsea and
Westminster
14
West London
Ealing
6 unug-xidh
79 cayaadad
2 unug-xidhiidh
H&F
55 cayaadadoo
4 to 5 unug-xidh
31 cayaadadood
Charing
Cross
Talo-bixntan
ku saabsan
daryelka
lagu bixiyo cosbitalka dibadiisa
Delivery
Shaping
Waxa uua
of
qoraalkani
healthier
care
outisde
future
u taagan
hospitals
yahay
Talo-bixntan ku saabsan daryelka lagu bixiyo cosbitalka dibadiisa
37
Guriga dhexdiisa, ciyaadada GP-ga, xidhiidhada iyo
xarumaha caaafimaadka, waanu hirgalin doonaa:
•
•
halitaan ka dhib yar oo daryeel heer
sare ah, oo saacado furitaan ka dheer oo
GP-ga ah, iyo xaruma daryeelka deddega
ah oo furan 24 saacadood maalintii,
todoba cisho todobaadkii (xarumahani
wxay arki doonaan dad badan oo hada
taga A&E);
daryeel dariiq la mid ah oo la
qorsheeyey (heerar kala duwan oo
daryeelka NHS-ta ah ayaad soo mari
kartaa), kaas oo dhakhtar takhasu ahi
joogo si uu talo u bixiyo, ciyaadado ka
badan oo degmada ah o waxyaabaha
caadiga ee caafimaadka ah iyo bukaan
socodka oo heli doona qaliin isku mid ah
iyagoon u baahneyn cosbitaal;
•
Jawaab celin degdeg ah oo
dhibaatooyinka caafimaadka ee
degdega ah, iyadoo ay sameynayaa
adeeyada gobol kast si ay u joojiyan
16,000 bukaan socod inay ku
qsbanaadaaan tagitaanka cosbitaalka;
•
daryeel isku xidhan oo dadka
xaaldaha mudada dheer qaba,
iyadoo la sameynaayo 38 kooxood oo
isku dhafan bixiyayaasha daryeelka
caafiimaadka oo kafeynaaya dhamaan
WG London (taas waxay noqon doontaa
micnaheedu in dadka dadka qaba
xaaladaha mudada dheer ay helaan
qorshe shakhsi ah); iyo
•
wakhti ka gaaban oo cosbitaaalka la
joogo maxaa meelay daryeel bixiyayaashu
wey ogaan doonaan marka qof
cosbitaalka joogo iyo hubin doonainay
adeegu meesha u yaalo iyag sia ay
cosbitaalka dhakhso uga baxaan.
Ilaa £120 milyan ayaa la baadhi karaa adeegyadan
saddexda sano ee soo socda, taas oo laga bixiyay
qabanaayo, si loo hubiyo inaan daryeelayno dadka
cosbitaalaka dibadiisa. Waxaan balan qaadney in
adeegyada ay meesha ooli doonaan ka hor inta
isbedelka aan lagu sameyn adeegyada cosbitaalka ku
xidhan.
Waxay u baahnaan doonaan 750 ilaa 900 shaqaale
dheeraad ah si ay adeegyadan cosub u sameeyaan. Qaar
badan oo shaqaalahan ka mid ah ayaa isla hadaba ka
shaqeynaaya WG London. Iyadoo laga yaabo inay si ka
duwan u shaqeeyaan mustaqbalka. Shaqada dhan ee
wadahadalka ee hordhaca u aheyd (dadadka 2, jabtarka
7) ee boggayaga, www.healthiernorthwestlondon.nhs.
uk waxa ay si cad u dajinaysaa qorshaha horumarinta
shaqaalaha. Waxa kale oo loo baahan yahay 130 ilaa 140
sariiro dheerad ah oo bulshada ah.
Hogaamiyayaasha GP-ga ee WG London waxay
isla ogolaadeen qorshe sharaxan oo degmo kasta
si ay u buuxiyaan adeegyadan cusub. Maxaa yeeley
dadka degan degmo kasta waa ay kala duwanyihiin,
adeegyada degmo kasta waa ay kala duwanaan
doonaan. Waxaad macluumaad dheeraad ah
ka heli kartaa qorshaha degmo kasta ee adeega
caafimaadka cosbitaalka ka baxsan ee bogyaga www.
healthiernorthwestlondon.nhs.uk
10
Ilaa intee ayaad ogoshey ama ka soo hor
jeedaa noocyada kala duwan ee adeegyada
aanu bixino ee cosbitaalka banaankiisa ah?
11
Maxaa kale oo faalo ah, hadii ay jiraan,
ayaad haysaa oo ku sabsan mid ka mid
ah arimahanlagu lagu soo jeediyey qeybta
11 ee qoraalka wada tashigan? (tusaale
ahaan, maxaad faalo ka haysaa ku sabsan
qorshahayaga kor loogu qaadayo adeegyada
kala duwan ee aanu cosbitaalka dabadiisa ka
fulino?)
lacagta laga keydiyey shaqada sida kale loo
38
Talo-bixntan ku saabsan daryelka
lagu
cosbitalka
dibadiisa
Proposals
forbixiyo
delivering
care outside
hospitals
Talo-bixntan
Delivery of care
ku saabsan
outisde hospitals
daryelka lagu bixiyo cosbitalka dibadiisa
39
12. Waxaanu u soo jeediney
dhamaan cosbitaalada WG
London
Inta badan ee daryeelka
hada cosbitaalda lagu bixiyo
ayaa lagu sii bixin doonaa
degaanka cosbitaal degaanka
ah, sida waafaqsan isbadelka
la soo jeediyey ee ‘Qaabeynta
mustaqbal caafimad qaba’.
Cosbitaalada deganka ee qorshahayagu waxay yeelan
doonaan shaqaale khaas ah (kuwaas oo sidoo kale ka
shaqeyn doona cosbitaal weyn) iyo qalab gaar ah iyo iyaga oo
furnaan doona 24 saacadood maalintii, todoba maalmood
todobaadkii si ay ula kulmaan dadka qaba dhibaatooyinka
caafimaadka. Shaqaalaha gaarka ah waxay la shaqeyn
doonaan GP-ga iyo shaqaalah kale ee daaweynta degmada
si ay u bixiyaan daryeel caafimaad oo shakhsiga loogu talo
galay. Adeega GP-yada, adeega bulshada iyo daryeelka
bulshada waxaykku slaysnaan doonaan cosbitaaladaa
degaanka, kuwaas oo iskugu keenaaya adeega baahidaada
guudkeeda.
iyo xirfadleyda kale si ay iskugu yimaadaan oo ay dib ugu
eegaan daryeelka bukaan socodka.
Cosbitaalada degaanku waxay bixin adeegyo ka yara
duwan taas oo ku xidhan baahida bulshada degaanka ee
dhamaan WG London, laakiin adeegyadaa waxa ka mid
noqon doona, tusaale ahaan, kuwan soo socda:
•
Ka dhakhso badan iyo daryeel caafimaad oo isku
xidhan. Cosbitaalka degmada ayaa bixin doona daryeel
khaas ah oo dadka qaba xaaladaha daryeelka mudada
dheer. Bukaan socodka iyo daryeelayaasha ayaa iskugu
iman doona wada jir si ay isku daryeelaan iyo kooxaha
gargaarka ama meel cosbitaal degaanka ama meel
guriga ku dhow. Qaar ka mid ah ciyaadadaha GP-ga,
daryeelka bulshada adeega bulshada ayaa dagenaan
kara cosbitaalka degaanka, iyagoo hubin doona in
daryeelka la iskugu xidhay bukaan socodka.
•
Helitaanka xirfada takhasuska. Meelaha qaarkood
bukaan socodku waxay u baahan karaan balamo
dhakhtarka takhasuska ah. Qaar badan oo balamahaas
ah waxa laga heli doonaa cosbitaalada degaanka, marka
lagu doro dadka loo sameeyey ama loo sameyn doono
qaliin. Qaar ka mid ah bukaan socodka, tusaale ahaan,
dadka qaba xanuunka faaliga (cudurka Parkinson) ama
carruurta u baahan insuliinta macaanka, waxay u baahan
yihiin daryeel khaas ah oo noloshoo dhan ah, inta badan
oo laga heli karo cosbitaalka degaanka. Sidoo kale, qaar
cosbitaalo degaanka ahi waxay sameyn karaan daaweyn
sida cilmi-baadhista unugyada/kansarka, safeynta kalyaha
iyo qaliinka yaryar.
•
Tijaaabo. Daaweeyayaasha marmarka qaarkood
waxay u baahan yihiin tijaabooyinka si ay u ogaadaan
waxa ka qaldan bukaan socodka ama fahmaan inay
daawadu shaqeynayso. Tijaabooyinka sida raajada,
raajada jabaqda, tuunbada ama tijaabda MRi-ga ayaa
Cosbitaalka degaanku waxa kale oo uu ka qeyn noqon
doonaa bulshada degaanka. Taas micnaheedu waxa
weeye in bukaan socodka degaanku, kooxaha bukaan
socodka, waaxaha tabaruca, dawlada hoose marka lagu
daro gudiga caafimaadka iyo saxada, iyo daaweyayaasha
degmada ayaa ka mid noqon doona bixintooda iyo
wadidooda. Waxa ay bixin doonaan adeeg ku saleysan
baahida degaanka, taas oo kala duwanaan karta marka
cosbitaal kasta oo degmada loo eego.
Cosbitaalada degmadu waxa kale oo ay u shaqeyn doonaa
sida ‘guri’ daaweeyayaasha degaanka ay leeyihiin – goob
wax barasho iyo tabobar, ee sii wadida horumarinta wax
barashada xirfada, xarun cilmi baadhis iyo daaweeyayasha
40
Waxaanu
u soo jeediney
dhamaan
cosbitaalada WG London
Waxa uu qoraalkani
u taagan
yahay
laga heli doonaa cosbitaalda qaarkood.
•
Isku keenaaya adeegyada. Cosbitaalada
degaanku waa ay isku keeni doonaan adeegyada
bukaan socodka. Taas waxa ka mid noqon karta,
is-gadhsiinta ku socota ama ka imaaneysa guriga
iyo adeega maareynta xanuunka. Taasi waxay u
dhib yareyn kartaa bukaan socodka inay u tagaan
adeegyada iyo daaweeyayaasha si ay u ogaadaan
waxa ka qaldan bukaan socodka iyo daaweynta.
•
Kalkaalin ka wanaagsan, dabiibka iyo
adeegyada daryeelida. Cosbitaalada degaanku
waxay waxay bixinayaan kalkaalin ka wanaagsan,
dabiibid,, daryeelid, iyo adeega bulshada sida
dabiibka muruqyada, xarumaha saxada carruurta,
daryeelka lugaha iyo ciyaadada dhaawaca. Tani waxa
ka mid ah balanta dhakhtarka takhasuska. Waxa
kale ka mid noqon kara sariiro bukaan socodka
khatarta ugu jira inay xaaladoodu sii xumaato iyo
sariiro bukaan socodka cosbitaal weyn tagey laakiin
aan hada u baahneyn daryeel khaas ah iyagoo meel
gurigooda ku dhow lagu daryeli karo.
Xarumaha dhexe ee daryeelka
degdega ah
Cosbitaalada degaanku waxay yeelan doonaan xarumo
daryeelka degdega ah, oo furma 2 saacadood maalintii
todoba maalmood todobaadkii. Xarumaha daryeelka
degdega ah waxay khaas u yihiin daaweynta bukaan
socdoka cudurada degdega ah iyo dhaawacyada iyo
xaaladaha loo arki karo oo loo daadweyn karo iyadoo
aan bukaan socodku galin cosbitaal.
yaalaan waaxaha A&E da dhexdooda iyagoo hadaba
qaabilaaya bukaan socod kala duwan. Dadka halkaas
tagaa waxay helaan Daryeel tayo sare. Ku qanacsanaanta
bukaan socodka oo sareysa iyo xiliga la sugaayo oo
hooseeya. Maanta, waxa jira ‘siyaabo’ kala duwan oo
xarumaha daryeelka degdega ah ee WG London iyadoo
isbadelka la soo jeediyey uu dhiiri galin doono xarumo
heer sare oo daryeelka degdega ah oo dhamaan meelaha
degaanka ah. Tusaale ahaan, xarumaha daryeelka
degdega ee WG London waxay hada haystaan xiliyo
furitaan oo kala duwan iyagoo daaweeya dhibaatooyin
kala duwan. Waxay noqon kartaa mid bukaan socodka
dawakhisa iyadoo aanu hubin doono in mustaqbalka,
dhamaan xaruman daryeelka dagdega ee WG London ay
furnaadaan 24 saacadood maalintii, todoba maalmood
todobaadkii iyo iyadoo ay dhamaan haystaan heer isku
mid ah oo adeeg ah.
Waxaan rabnaa in dhamaan xarumaha gargaarka
degdega ee WG London
•
ay arkaan oo ay daaweeyaan bukaan socodka afar
saacadood gudahood markey meesha yimaadaan
•
ay hogaamiso daryeelka aasaasiga sida GP-yada;
•
lagu xidho adeegyada kale sida lambarka aan gargaarka
degdega ah aheyn ee NHS-ta (111); iyo
•
ay heli karaan tijaabo iyo daaweynta dhakhtarka
takhasusuka.
Noocyada dhibaatada caafimaadka ee dhamaan
xarumaha daryeelka degdega ah waxay awoodi karaan
inay daaweeyaan:
Daaweeyayaasha xaruma deryeelka dedega ah waxay
ahaan doonaan qar leh xirfad ay caadi uga dhigaan
xaalada bukaan socodka u baahan in loo gudbiyo xarun
takhasus ah oo A&E da ah. Waxa jiri doona hab gaar ah
si loogu hubiyo in gudbintaasi dhacdo si dhakhso badan
iyo in xarumaha daryeelka degdega qaarkood ay yeelan
doonaan sariiro ay bukaan socodka la dhigi karo hadii
dhibaatadood halkaas wax loogu qaban karo.
•
xanuunada iyo dhaawacyada aan u baahneyn
joogitaanka cosbitaalka;
•
raajada iyo tijaabooyinka;
•
dilaacyada yaryar (jabitanka);
•
nabarka la tolaayo;
WG London ayaa hogaanka u haysa xarumaha ugu
guusha badan ee degdeg ah ee London. Xarumaha
waxa ka shaqeeya dhakhaatiir iyo kalkaalisooyin. Qaar
badan oo ka mid ah xarumana degdeg ah waxay ku
•
meesha wax kuusan laga soo nuugaayo ee aan u
baahneyn suuxdin; iyo
•
infekshanka yar ee dhagta, sanka, cunaha iyo indhaha.
Waxaanu u soo jeediney dhamaan cosbitaalada WG London
41
Xarumaha daryeelka degdega ahi waxay arki dad da’
kast leh.
Waxa muhiim ah inaad ogaato in xarumaha daryeelka
degdega aanay daweynin dhibaatooyinka sida
gubashada weyn, dhawaca madaxa, dhiiga madaxa ku
furma, mushkilada dhiiga sickle-cellka, neefta aadka
u haysa, wadnaha istaaga, heerka loogu talao galay
wax ka badan oo la qaato, is-dhaawacid. Dhamaan
dhibaatooyinkaa waxa ay calaamad u yihiin xaalad adag
taas oo u baahnaan karta daaweynta cosbitaal weyn.
Tusaalaha ugu wanaagsan ee London ee cosbitaal
degaanka ah waa Queen Mary’s Hospital ee ku yaala
Roehampton, Waqooyi Bariga Wandsworth, kaas oo
lagu qeexay shaqada wadahadalka ee hordhaca u
aheyd (dadadka 2, jabtarka 7) ee boggayaga, www.
healthiernorthwestlondon.nhs.uk. St Charles’ Centre
for Health and Wellbeing ee Ladbroke Grove ku
taala ee NW London sida kale waxay bixisaa adeega
cosbitaalo degaanka, marka lagu daro xarun daryel oo
degdeg ah. Bukaan socodka isticmaala adeegan aad
ayay darajo badan u siiyeen iyadoo ah qeyb mihiim ah
oo ka mid ah bulshada.
Adeegyada noocan ah ee aanu doonayno inaanu
aragno in lagu bixinaayo cosbitaalad a degaanka aya
hada lagu bixiyaa dhamaan sagaalka cosbitaal ee
Waqooyi Galbeedaka London (Charing Cross Hospital,
Chelsea iyo Westminster Hospital, Central Middlesex
Hospital, Ealing Hospital, Hammersmith Hospital,
Hillingdon Hospital, Northwick Park Hospital, St Mary’s
Hospital iyo West Middlesex Hospital). Waxaanu soo
jeedinaynaa waxa uu keni in dhamaan cosbitaaladan
sii wadaan bixinta adeegyada cosbitaalada degaanka,
marka lagu daro xarunta gargaarka degdega iyo xarun
bukaan socdka dibad iyo adeegyada sheegida cudurka.
42
12
Miyaaad ku ogoshay mise ma ogolid in
adeega cosbitaalada degaanka sida xarumaha
daryeelka degdega ah (kuwa furan 24
saacadood maalintii, todoba maalmood
todobaadkii) iyo balamaha cosbitaalka ka
baxsan ay sii socdaan in lagu bixiyo sagaalka
cosbitaal ee gargaarka degdega ah ee
Waqooyi Galbeedka London ee hada taas
sameeya?
13
Intee in leeg ayaad ogoshey ama ka soo hor
jeedaa qorshahayaga xarumaha daryeelka
degdega ah ?
14
Maxaad faalo haysaa oo dheeraad ah haday
jirto, miyaad haysaa mid ka mid ah arimaha
lagu soo jeediyey qeybaha 12 ee qoraalkan
wada tashiga? (Tusaale ahaan, hadii aanad ku
raacsaneyn waxaanu soo jeedinay, maxaad ka
duwan ee aad sameyn laheyd?)
Waxaanu u soo jeediney dhamaan cosbitaalada WG London
13. Cosbitaalada la dooranaayo
iyadoo la isticmaalaayo dhismayaasha tayada heerka-sare leh.
Hadii waxaan soo jeedinay
la isku raaco, cosbitaalda
la dooranaayo waxa ay
sameynayaan qaliimada bukaan
socodka WG London kuwaas
oo loo qeexay ‘doorashada’
oo aanay aheyn ‘degdeg’ –
sida misigta la badalaayo, iyo
qaliinka indhaha.
Daaweynta cosbitaal doorahso ah, ma qashqasheyso
adeega gargaarka degdeg ah – kuwaas oo ahmiyad
ka weyn qaaden kara cosbitaalada noocyada kale
ah – iyo, qeyb ahaan taas darteed ay si ka dhib
yar loonadiifin karo oo aan laheyn infekshanka
cosbitaalka.
15
Intee in leeg ayaad ogoshey ama aanad
ogoleyn waxaanu soo jeedinay taas oo ah
inaanu u isticmaalno cosbitaaladayada heerka
sare ee leh boos banaan loo isticmaalo
cosbitaalada doorashada leh?
16
Maxaad faalo haysaa oo dheeraad ah, haday
jirto, miyaad haysaa mid ka mid ah arimaha
lagu soo jeediyey qeybaha 13 ee qoraalkan
wada tashiga?
Cosbitaalka doorashada waxa uu ooli karaa dhexdiisa,
ama si ka baxsan, cosbitaalka weyn maadaama ayna
ku tiirsaneyn kalkaalada adeega ee cosbitaal weyn.
Waxaanu soo jeedinaynaa inaynu isticmaalno dhisme
tayo sare leh oo kasta ee leh boos banaan inay meel
siiyaan cosbitaalka doorashada. Tani waxay khaasatan
ka mid noqon doontaa dhismayaasha West Middlesex
Hospital and Central Middlesex Hospital, kuwaas oo
khaasatan loo dhisay inay lagu bixiyo daryeel tayo sare
oo doorasho.
Cosbitaalada waaweyn waxay wali sii wadi doonaan
inay bixiyaan daryeelka doorashada iyadoo ay bukaan
socodku ay wali awoodi doonaan inay doortaan
meesha ay qaliinkooda ku sameynayaan.
Cosbitaalada la dooranaayo iyadoo la isticmaalaayo dhismayaasha tayada heerka-sare leh.
43
14. Shan cosbitaal oo
waaweyn oo WG London ah.
Horumarinta aragtida adeega
cosbitaalka, waxan diirada
saarney meelaha kala duwan:
qaliinka gargaarka degdega ah,
A&E, hooyooyinka (uurka iyo
dhalmada).
Dhakhaatiirtu waxay inta badan u baahan yihiin
meelahan takhasusuka gaaarka ah inay ku
salaysnaadaan isla cosbitaalka si ay u daaweeyaan
xaaladaha qaarkood.
Waxaanu soo jeedinay, cosbitaalada waaweyn waxay
bixin doonaan adeeg daaweyn kala duwan oo tayo
sare leh oo bukaan socodka baahida degdega ama
qalafsanleh (ama labadoodaba). Waxay yeelan doonaan
maal galin ay ku qalabeeyaan iyo shaqaale waaxda A&E
da (furan 24 saacadood maalintii, todoba maalmood
todobaadkii) oo qaliin degdega leh iyo daaweyn iyo
waax daryeelka khatarta ee ‘heerka 3aad’. Cosbitaalada
waaaweyn waxa kale oo ay bixin doonaan adeega
dhakhtarku hogaamiyo ee hooyooyinka iyo adeega
raajada jidhka lagu eego. Waxa kale oo ay lahaan
karaan qaliinka adag, waax dhiiga maskaxda ku furma
ee aad dhakhsaha u ah (HASU), bukaan socodka
dhalaanka ee la dhigo (carruurta), xarunta wadne
xanuunka iyo waax weyn oo shooga ah.
‘shuruuda caqabada’ (tijaabooyin kala duwan) si ay
nooga caawiyaan inaan go’aamino. Si loogu gudbo
tijaabooyinkaa, waxaan eegney inta cosbitaal weyn
eenu u baahan nahay:
•
bixinta heerka daaweynta ee ka muuqata qeybta
shanaad 7;
•
bixintooda xili loo qabtey iyadoon la saameyneyn
daryeelka heerka sare; iyo
•
ay ahaato mid dhaqaale ahaan la awoodi karo.
Waxaan eegney dhamaan wixii cadeymo ah iyadoonu
isku raacney lambarka ku haboon ee cosbitaalada
waaweyn ay ahaadaan shan. Tani waa sababahan soo
socda .
•
WG London cosbitaal kasta oo weyn waxa kale oo
uu bixin doonaa adeega daryeelka cosbitaalka, marka
lagu daro xarun daryeelka degdega ah.
Waxaan eegney inta cosbitaal waaweyn ee aanu
u baahan doono WG London si ay u bixiyaan
daryeelka tayo ugu sareeya. Waxaan isticmaalney
44
Shan
oo waaweyn
ooyahay
WG London ah.
Waxacosbitaal
uu qoraalkani
u taagan
Lahaanshaha lix ama wax ka badan oo cosbitaalo
waaweyn ah waxaan wajaheynaa dhibaato
WG London sida ka muuqata qeybta 2. Laakiin
waxa wali jiri doona cosbitaalo tiro badan maxaa
yeelay ma awoodi karno inaan shaqaaleysiino
daaweeyayaal ku filan oo si badbaadsan u bixiya
adeegyada oo ku filan lix ama wax ka badan oo
cosbitaalo ah. Ma xalin karno dhibaatadan iyadoo
aynu shaqaaleysiinayno daaweeyayaal badan
maxaa yeelay daaweeyayasha waxay u baahan
yihiin khibrad inay ku qaabilaan si jooogto ah
carqaladaha si ay xirfadooda kor ugu qaadaan –
iyadoo aanay falal ku filan jirin WG London.
•
Tusaale wanaagsan oo kan ahi waa tirada
dhakhaatiirta qaliinka ee loo baahan yahay si loo
bixiyo qaliinka gargaarka degdega ah ee ugu
tayada sareeya. Waxaan ognahay in joogitanka
dhakhaatiirta qaliinka ee habeenkii iyo xiliyada
fasaxyada ay tahay mid bukaan socodka u keenta
natiijo caafimaad oo ka wanaagsan. Maanta, waxa
jira 45 dhakhaatiir qaliin ah oo ka shaqeynaaya
WG London, laakiin waxaan u baahan nahay
ugu yaraan 60 dhakhaatiir qaliin ka ah si ay ugu
buuxiyaan heerka daweynta ee lix cosbitaal.
Tirada
dhakhaatiirta
qaliinka
ee heerka
daaweynta
X6
Sadex cosbitaal oo
waaweyn
waa 800 ilaa 1000
afar cosbitaal oo
waaweyn
waa 600 ilaa 700
Shan cosbitaal oo
waaweyn
waa 500 ilaa 600
Tirada sariiraha ee hada
45 hada
Hillingdon
408
Hammersmith
407
St Mary’s
399
Ealing
327
West Middlesex
323
Chelsea and Westminster
Ilaa 60 FTE
311
233
Ilaa 50 FTE
X4
Ilaa 40 FTE
X3
Ilaa 30 FTE
Waxaan isku raacney in dhamaan waaxaha A&E du
ay u baahan yihiin adeega umuliso oo kaabe ah. Iyo
waxaan isla ogolaaney in adeega hooyada uu ka soo
jeedo cosbitaal weyn ama cosbitaal khaas ah oo aan
markaa lagu darin kuwa kale aa qorshaha daryeelka
(tusaale ahaan, cosbitaalka degmada). Waxaan
so jeedinay in dhamaan cosbitaalada waaweyn ay
lahaan doonaan waax hooyada ah oo uu dkhatarku
hogaamiyo.
FTE = Wakhti buuxa u dhigma
•
498
Charing Cross
Central Middlesex
X5
576
Northwick Park
X9
Hada
Tirada sariiraha ee looga baahan yahay dhamaan
cosbital weyn oo kasta hadii ay shani ama wax ka
yari oo cosbitaal ay jiraan
Bilow ahaan, qaar ka mid ah daaweeyayaasha
waxay soo jeediyeen in aanu haysano afar ama
wax ka yar oo cosbitaalo waaweyn ah laakiin waxa
la isku raacey in aanay taasi aheyn mid ku filan.
Taasi waxa weeye ina aynu dhisno cosbitaalo ka
waaweyn iyo inaan rarno adeegyo badan taas
oo noqon doonta khatar weyn, aad u adag in la
hirgaliyo, iyo mid qaali ah. Tusaale ahaan, hadii
ay i WG London jir lahaayeen saddex cosbitaal oo
waaweyn oo kaliya, waxay ahaan laheyd inaanu
dhisno cobtaalo qiyaas ahaan kuwaynu hada
haysano laba jibaarkood ah.
Si loo siiyo dumarka WG London doorsho ka badan oo
meesha ay ku umulayaan ah, cosbitaalka weyn waa
inuu lahaado waa ay unulisadu hogaamiso. Ma soo
jeedinayno in aan u baahan nahay adeeg kalkaalisadu
wado oo WG London ah oo aan ku jirin cosbitaalada
waaweyn. Waxaad qeexitaanka tan ka heli kartaa s
hordhaca wadahadalkii dhacay (cadadka 2, jabtarka
80) kaas oo aad ka heli karto boggayaga www.
healthiernorthwestlondon.nhs.uk. Dhamaan adeega
hooyooyinka waxa uu ka shaqeyn doonaa sida uu u
gargaari lahaa dumarka doorta inay guriga ku umulaan.
Shan cosbitaal oo waaweyn oo WG London ah.
45
Adeega hooyadu waxa uu u baahan yahay daryeelka
dhalaanka (caruurta) si loo siiyo gargaar ilmaha
dhashay. Sidaa awgeed waxaan soo jeediney in
dhamaan cosbitaalada waaweyn ee WG London
ay mustqabalka lahaadaan adeeg bukaan socodka
carrurta la dhigo, iyadoo aanay jirn dhakhtiir takhasus
ku leh gargaarka adeega umulaha oo aa ku filan
inay daboolaan shiftiga shaqadooda mooyaane.
Cosbitaalka kaliya ee ay hada taasi suurto gal tahay
WG London waa Queen Charlotte’s iyo Chelsea
Hospital ee Hammersmith Hospital. Waxaan soo
jeedinay in aa sideeda u deyno waaxda uu dhakhtarku
hogaamiyo ee cosbitaalka Queen Charlotte’s iyo
Chelsea Hospital. Taas micnaheedu waxa weeye waxa
jiri doona lix waaxda uu dhakhtarku hogaamiyo oo
WG London ku yaala hadii Hammersmith Hospital loo
eegin cosbitaaal weyn.
17
Intee in leeg ayaad ogoshey ama ka soo hor
jeedaa kuwan la soo jeediyey ee ah inay jirto
shan cosbitaal oo waaweyn ee WG London ku
yaala?
18
Intee in leeg ayaad ogoshey ama ka soo hor
jeedaa waxa loo soo jeediyey ee ah in dhamaan
cosbitaalada waaweyn ay lahaadaan qeyb bukaan
socodka dhalaanka (caruurrta) waxa la soo jeediyey
ee in dhamaan cosbitaalada waaweyn ay lahaadaan
qeyb bukaan socodka dhalaanka (caruurta) ?
19
Intee in leeg ayaad ogoshey ama ka soo hor
jeedaa waxa la soo jeediyey ee ah in dhamaan
cosbitaalada waaweyn ee waqooyi Galbeedka
London lahaadaan waaxda hooyooyinka ee uu
dhakhtar takhasus lehi hogaamiyo, iyo dhalhtar
kale oo dheeraad ah oo hooyooyink ee uu
dhakhtarku hogaamiyo oo ku yaala Queen
Charlotte iyo Chelsea Hospital hadii Hammersmith
Hospital aanu aheyn cosbitaal weyn?
20
Maxaad faalo haysaa oo dheeraad ah haday
jirto, miyaad haysaa mid ka mid ah arimaha
lagu soo jeediyey qeybaha 14 ee qoraalkan
wada tashiga ah? (tusaale ahaan, hadii aad
ka soo hor jeedo waxaan soo jeedinay, imisa
cosbitaal oo waaweyn ayaad is leedahay ha
jiraan Waqooyiga London? maxaad taas ugu
maleynaysaa?)
46
Waxacosbitaal
Shan
uu qoraalkani
oo waaweyn
u taagan
ooyahay
WG London ah.
Shan
Carqaladaha
cosbitaal oo
hor
waaweyn
taagen NHS-ta
oo WGWG
London
London
ah.
47
15. Halkee ayaa cosbitaalda
waaweyni ku yaali doonaan?
Waxaan soo jeedinaynaa in
WG London uu haysto shan
cosbitaal oo waaweyn iyo in
kadibna la sameeyo qiimeyn
buuxda oo ah meesha ay
shantann cosbitaal ku yaali
doonaan.
Bukaan socodka iyo shaqaalaha daawada waxay noo
sheegeen in helitaanka dhibta yar ee adeega ay aad
muhiim u tahay. Sidaas darteed in laga caawiyo siday
uga fikiraayeen meesha laga dhigaayo cosbitaalda
waaweyn, waxaan eegney:
•
•
•
safarka ambulaanska;
safarka gaadhiga xiliga gadiiku ugubadan yahay
iyo xiliga aanu ugu badneyn; iyo
gaadiidka dadweynaha xiliga saacadaha ugu
badan yahay
ee bixinaaya adeegyada noocaas ah u aadaan. Marka
si kale loo sheego, Hillingdon iyo Northwick Park
waa meesha masaafad ahaan ugu fog marka goobta
cosbitaal kasta oo weyn oo WG London ah laga eego.
Tusaale ahaan, dadka waa inay safraan ambulaans
ugu safraan ilaa 34 daqiiqadood abmulase si ay ugu
tagaan cosbitaalkooda ugu dhow hadii Hillingdon
Hospital uu joojiyo bixinta adeega qaarkii. Taasi waa
mid ka fog tan dadka ku nool cosbitaalada kale agtood
ee WG London.
Taas micnaheedu waa in laba ka mid ah shanta
cosbitaal ee waaweyn ay ku yaalaan Hillingdon
Hospital iyo Northwick Park Hospital.
Waxaad warbixin dheeraad ah ka helaysaa oo ku
sabsan qiimeyntan shaqadayada wadahadalka
ee hordhaca u aheyd (cadadka 3, jabtarka 12) ee
boggayaga www.healthiernorthwestlondon.nhs.uk
Kuwaas waxa la iskugu geybiyey sida ‘melaaha ugu
waxsoosaarka yar’ (oo la mid ah meelaha lambarka
boostada). Waxaan eegney inta ay ku qaadanayso
dadka degan meel kasta inay tagaan cosbitaalka hadii
cosbitaalkooda ugu dhow ee adeeg khaas ahi uu is
badalo. Waxa muhiim aheyd in la eego inta inleeg ay
ku qaadanayso dadka isku celcelis iyo sidoo kale inta
safarrka ugu dheeri uu imaan karo.
Kadib markaan eegney qiimeynta, waxaan soo
jeedinay in Hillingdon Hospital iyo Northwick Park
Hospital ay ahaadaan cosbitaalo waaweyn, sababta
ugu waynina ay tahay goobta ay ku yaalaan. Hadii
labadaa cosbitaal midkoodna aanu soo saarin daryeel
ka sii qalfsan, dadku meelaha agtooda dagen waa
inay u safraan meel ka fog si ay cosbitaalka ku xiga
48
Halkee
ayaa
cosbitaalda
waaweyni ku yaali doonaan?
What this
document
is for
Ma jiro wax faraq ah oo u dhaxeeya xiliga safarka
dadka ku nool cosbitaalada kale agtooda ee WG
London. Hase yeeshee, waxaan rabney inaan hubino
in cosbitaalada kale ee waaweyn ay ku kala baahsan
yihiin WG London. Tani waa si loogu fududeeyo inay
dadku u tagaan iyaga. Waxaan eegney meesha dadku
ay tagaan hadii cosbitaallkooda ugu dhow aanu bixin
adeegyada qaarkood, iyo door loo soo ban dhigey:
•
cosbitaal weyn oo \Ealing Hospital ama West
Middlesex Hospital;
•
cosbitaal weyn oo ama Charing Cross Hospital
ama Chelsea iyo Westminster Hospital; iyo
•
cosbitaal weyn oo Hammersmith Hospital ama St
Mary’s Hospital.
Khariiradan ayaa tuseysa fursadaha suurto galka ah.
Waxaad ka heli kartaa macluumaad dheeraad ah oo
ku sabsan shaqada wadahadalka ee hordhaca u aheyd
(cadadka 3, jabtarka 12) ee boggayaga
www.healthiernorthwestlondon.nhs.uk
Xiliga wada hadalka, waxaan sameyn doonaa shaqo
dheeraad ah oo ku saabsan sida talo-bintani ay u
saameyn doonto safarka iyo qorshaha lagu maareynaayo
arimaha safarka (tusaale ahan, helitanka gaadiidka
dadweynaha ee dadka curyaamiinta ah).
Northwick
Park
illingdon
Ilaa West Middlesex Hospital (iyagoo laakiin dooran
karan inay tagaan cosbitaal kale oo kasta) hadii qaar
ka mid ah adeegyada aan lagu bixin Ealing. Iyadoo
bukaan socodka intiisa badan ay tagi doonaan West
Middlesex Hospital hada ay tagi doonaan Ealing
Hospital hadii adeegyada aan laga bixineyn West
Middlesex Hospital. Waxaan macluumaadkan ku
saleynay xiliga safarka ee ay soo saartey Transport for
London. Baadhitaan dheerad ah, waxa kale oo aanu
eegney waxa dhici kara hadii labada cosbitaal aanay
bixineyn adeegyo waxaanay tuseystay in wakhtiga lagu
gaadhaayo cosbitaalka xiga uu kordhaayo. Qiimeynta
kala doorashada Charing Cross Hospital iyo Chelsea
iyo Westminster Hospital iyo St Mary’s Hospital iyo
Hammersmith Hospital waxay tuseen natiijo isku mid
ah.
Waxa jira sideed hab oo cosbitaalad ah meesha ay jirto
cosbitaal weyn ees:
Hammersmith
Ealing
Chaariing
Crosss
St Mary’ss
West
Middlesex
Chelsea
iyo
Westminster
Cosbitaalada waaweyn ee
la soo jeediyey
Northwick Park
Hillingdon
cosbitaalka ay suurto gal
noqon kara inuu mid
weyn noqodo ee
St Mary’s or Hammersmith
Charing Cross ama Chelsea
iyo Westminster
Ealing ama West Middlesex
•
•
•
•
•
Hillingdon Hospital;
Northwick Park Hospital;
mid ka mid ah Ealing Hospital ama West Middlesex
Hospital;
mid ka mid ah Charing Cross Hospital ama
Chelsea iyo Westminster Hospital; and
mid ka mid ah Hammersmith Hospital ama St
Mary’s Hospital.
Qeybta ku xigta ayaa eegaysa si buuxda u eegaysa
doorashooyinkan.
Tusaala ahaan, waxaanu filaynaa in bukaan socodka
intooda badan ee taga Ealing Hospital ay tagi doonaan
Halkee ayaa cosbitaalda waaweyni ku yaali doonaan?
49
50
Halkee ayaa cosbitaalda waaweyni ku yaali doonaan?
cosbitaalka
takhasuska
Cosbitaalka
weyn
Cosbitaalka
weyn
Cosbitaalka
degaanka
Cosbitaalka
degaanka and
cosbitaalka
doorashda
cosbitaalka
takhasuska
Cosbitaalka
degaanka
Cosbitaalka
weyn
Cosbitaalka
weyn
Cosbitaalka
degaanka
Cosbitaalka
degaanka and
cosbitaalka
doorashda
Charing Cross
Chelsea and
Westminster
West
Middlesex
Ealing
Cosbitaalka
weyn
Cosbitaalka
weyn
Cosbitaalka
weyn
Cosbitaalka
weyn
Northwick
Park
Hillingdon
Central
Middlesex
Cosbitaalka
degaanka
Cosbitaal weyn
iyo
Cosbitaal weyn
iyo
Hammersmith
Cosbitaalka
degaanka
Cosbitaalka
degaanka
St Mary’s
Doorashada 2
Doorashada 1
cosbitaalka
doorashda
cosbitaalka
doorashda
Cosbitaalka
weyn
Cosbitaalka
weyn
cosbitaalka
doorashda
Cosbitaalka
degaanka and
Cosbitaalka
weyn
Cosbitaalka
weyn
cosbitaalka
doorashda
Cosbitaalka
degaanka and
Cosbitaalka
weyn
Cosbitaalka
degaanka and
Cosbitaalka
degaanka and
Cosbitaalka
weyn
Cosbitaalka
degaanka
Cosbitaalka
weyn
cosbitaalka
takhasuska
Cosbitaal weyn
iyo
Cosbitaalka
degaanka
Doorashada 4
Cosbitaalka
weyn
Cosbitaalka
degaanka
cosbitaalka
takhasuska
Cosbitaal weyn
iyo
Cosbitaalka
degaanka
Doorashada 3
Cosbitaalka
weyn
Cosbitaalka
weyn
cosbitaalka
doorashda
Cosbitaalka
degaanka and
Cosbitaalka
degaanka
Cosbitaalka
weyn
Cosbitaalka
weyn
Cosbitaalka
degaanka
Cosbitaalka
takhasuska
Cosbitaalka
weyn
Doorashada 5
Cosbitaalka
weyn
Cosbitaalka
weyn
cosbitaalka
doorashda
Cosbitaalka
degaanka and
Cosbitaalka
degaanka
Cosbitaalka
weyn
Cosbitaalka
degaanka
Cosbitaalka
weyn
Cosbitaalka
takhasuska
Cosbitaalka
weyn
Doorashada 6
Cosbitaalka
weyn
Cosbitaalka
weyn
cosbitaalka
doorashda
Cosbitaalka
degaanka and
Cosbitaalka
weyn
cosbitaalka
doorashda
Cosbitaalka
degaanka and
Cosbitaalka
weyn
Cosbitaalka
degaanka
Cosbitaalka
takhasuska
Cosbitaalka
weyn
Doorashada 7
Cosbitaalka
weyn
Cosbitaalka
weyn
cosbitaalka
doorashda
Cosbitaalka
degaanka and
Cosbitaalka
weyn
cosbitaalka
doorashda
Cosbitaalka
degaanka and
Cosbitaalka
degaanka
Cosbitaalka
weyn
Cosbitaalka
takhasuska
Cosbitaalka
weyn
Doorashada 8
Halkee ayaa cosbitaalda waaweyni ku yaali doonaan?
51
16. Doorashooyinkee ayaa
suurto gal ah?
Waxaanu weydiiney
dadweynaha iyo daaweeyayaal
kala duwan waxa ay shuruuda
(ama qiyaasta) aanu isticmaalo
si aan doorashooyinka ugu
eegno oo aanu ugu qiimayno
ka suurto galka ah..
Tusaale ahaan, kulan bulshada ah oo dhacay Febraayo
2012, 200 oo matalaaya dadweynaha iyo bulshada
iyo kooxada bukaan socodka iyo daaweeyayaal ayaa
shuruuda iyaga ugu muhiimsan u saaray sidan.
Tirinta ‘codeynta’ sida ku tusan Shuruuda ku dhagan
Shuruuda
Public
1. Tayada daryeelka
24%
199
2. Helitaanka daryeelka
10%
3. Qiimihiisa
7%
4. Baaxada (booska cosbitaalka)
4%
5. Hirgalinta
8%
6. Shaqaalaha
10%
7. Waxbarashada iyo cilmi baaadhista
7%
8. La sinaanta qorsheyaasha kale
8%
68
4% 31
9. Xulashada bukaan socodka
8%
64
3% 22
10. Dareenka bukaan socodka
13%
84
45
88
11%
33
4%
69
33
7%
82
57
111
14%
58
Doorashooyinkee
ayaa
suurto gal ah?
What this document
is for
227
28%
6%
58
Isku
geynta
‘codadka’
823
52
Clinicians
10%
108
13%
84
107
Isku
geynta
‘codadka’
805
Sida ka soo baxdaey shaqana ayaan isticmaalney
shuruudaha soo socda si aan dib ugu eegno
doorshooyinka iyo kuwa suurto galka ah.
•
Dulsaarka qeybta gargaarka degdega ah –
Doorashadee ayaa keeni doonta dhaqaalaha ugu
badan ee dulsaarka ah e dhamaan cosbitaalada, si loo
hubiyo in isbedelka la soo jeediyey uu yahay mid la
awoodi karo?
•
Qiimaha saafiga ah – Doorashadee ayaa keeni
doonta qiimaha ugu badan ee saafiga ah (faa’iidada
dhaqaale ee guud) ee 20 sano ee xigta?
•
Shaqaalaha – Doorashadee ayaa keeni doonta
goobta shaqo ee shaqaalaha (iyadoo la isticmaalaayo
baadhitaanka ku qanacsanaanta shaqaalaha)?
•
Xiliga la filaayo inay hirgasho – Intee in leeg ayay
qaadan kartaa in la hirgaliyo isbedelka la soo jeediyey
ee doorasho kasta? Xiliga hirgalinta yar waxa ay
micnaheedu tahay in faa’iidada xili ka horeeya la helo.
•
la socoshada istraatajiyada kale – sidee ayuu si
fiican ugu dhex galayaa doorsho kastaa waxa ka
dhacaaya, ama ka dhici doona wadanka ama london
dhexdeda?
Shuruuda
Shuruuda hoose
1. Tayada
daryeelka
• Tayada daaweynta
• Dareenka bukaan socodka
2. Helitaanka
daryeelka
• Masaafada iyo wakhtiga la helaayo
adeega
• dalabka bukaan socodka
3. Lacag
ahaan
Qiimaha ugu
Wanaagsan
•
•
•
•
•
4. Hirgalinta
• Shaqaaalaha
• Xiliga la filaayo inay hirgasho
• La sinaanta qorsheyaasha kale
•
5. Cilmi-
• Carqalada
• Gargaaraaya cilmi baadhista iyo
horumarka hada
carqalada – Doorashadee ayaa hada si fiican ula
qabsaneysa cilmi baadhista iyo horumarinta hada si
ay u dhinto carqalada ku imaaneysa goobahaa?
•
Gargaaraaya cilmi baadhista iyo horumarka
hada iyo bixinta waxbarashada – Doorashadee
ayaa sida ugu wanaagsan u gargaari waxa ka
dhacaaya cilmi baadhista iyo wax barashada?
badhista iyo
waxbarashada
Qiimaha guud ee habka
Qiimaha kala guurista
Ku haboonaanta gudiga iyo
Dulsaarka qeynta gargaarka degdega ah
Qiimaha guud ee hada
Si loogu eego sida ay doorasho kastaa tahay waxaan
isticmaalney shuruudan waxaan kadibna is weydiiney
kuwan.
•
Tayada daaweynta − Fursadee ayaa bixin doonta
tayada daaweynta ee ugu sareysa?
•
dareenka bukaan socodka − Fursadee ayaa
bixin doonta dareen bukaan socodka ah oo ka
wanaagsan iyadoo baadhitaan dareenka bukaan
socodka ah la isticmaalaayo iyo iyada oo la
eegaayo tayada dhismaha iyo qalabka?
•
Masaafada iyo xiliga adeega lagu helaayo –
Miyuu doorashada mid ka mid ahi ahaanayaa mid
aan waxba badan ku kordhin korodhka wakhtiga
isku celceliska ah ee ay dadku abulaas cosbitaalka
ugu tagayaan, ama gadhi (xiliga gaadiika yar iyo
badanba) iyo gaadiidka dadweynaha?
•
Doorashada bukaan socodka – Fursadee ayaa
siin doonta dadka degan WG Londona fursada
ugu badan ee cosbitaal ama gargaar degdgega,
daryeelka hooyada iyo daryeelka la qorsheeyey ee
dhamaan tiro dhow gudi ah?
•
Qiimaha guud ee habk – Fursadee ayaa lahaan
doonta qiimaha guud ee ugu hooseeya (qiimaha
dhismaha iyo qalabka)?
•
Kharashka kala guurka – Fursada lahaan
doonta kharshka ug yar ee kala wareejinta adeega
cosbitaalada dhexdooda?
•
Goobaha gudiyada suurto galka – Doorashada
leh kabista sanadkii ee ugu yar iyo cosbitaalda iyo
gudiyada leh waxa dhaqaale dulsaarka ah ee ka
yar 1% (heerka ugu yar ee loo ogol yahay waxa
dulsaarka ah ee gudiyada NHS-ta)?
Waxaad dhamaan macluumaadkaas iyo qiimeyntaa
aanu isticmaalney si aanu su’aalahaa uga jawaabno
ka heli kartaa shaqada wadahadalka ee hordhaca u
aheyd (cadadka 3, jabtarka 14) ee bogayaga www.
healthiernorthwestlondon.nhs.uk
Markaanu helno dhamaan jawaabaha
su’aalahaas, waxaanu eegnay qiimaynta guud,
ee ka muuqata shaxda kor ku xusan.
Doorashooyinkee ayaa suurto gal ah?
53
54
Doorashooyinkee ayaa suurto gal ah?
Waxaad qiimeyn buuxda ka heli kartaa oo shaqada
wadahadalka ee hordhaca u aheyd (cadedka
3, jabtarka 14) ee bogayaga internedka www.
healthiernorthwestlondon.nhs.uk.
Taasi waxay tusaysaa saddexda doorasho (doorashada 5,
doorashada 6 iyo doorashada 7) inay suurto gal ahaayeen.
Doorashoyinka kale maa ay aheyn suurto gal maxaa yeeley
waxa si xun loo qiimeeyey dhow shuruudood ama maxaa
yeeley maa ay tusin inay tahay lacag ahaan qiimaha ugu
wanagsan (labadaba). Waxaan qiimeynay doorashada
5 inay tahay mid aad uga suurto gal ah kuwa kale ee
doorashooyinka ah maxaa yeeley doorahooyinka la door
bidaayo waxay raacaayeen tusalahan. Qeybat xiga waxaan
si buuxda ugu sharixi doonaa saddexda doorsho ee ugu
suurto galka ahaa iyadoonu qeexi doorashada 5 inay tahay
doorashada la door bidaayo.
21
Fadlan tixgali sida aanu u go’aansanay
cosbitaaldee ayaanu ku talo bixinay inuu
noqdaan cusbitaalo waawayn, sida ku qeexan
qaybta 15 iyo 16. Miyaad ku qanacsantahay
ama aad diidantahay inay tani tahay
doorashada ugu habboon ee la kala dooranyo
masalooyin kala duwan si loo go’aansado
go’aankee ayaa la doorbidaa?
Hammersmith Hospital
Maadaama aanu ku qiimeynay doorashada 1 iyo 4
inay yihiin qaar aan suurto gal aheyn, taas minaheedu
waxa weye inaananu soo jeedin in Hammersmith
Hospital uu midnaba noqod cosbitaal weyn dhamaan
doorashooyinka wada tashiga. Maanta, Hammersmith
Hospital waxa uu bixiyaa adeegyo takhasus oo
kala duwan, adeeg A&E oo aad u xadeysan iyo
adeega hooyada. Dhaamn fursadaha wada tashiga,
Hammersmith Hospital waa uu haysan doonaa
dhamaan adegiisa takhasuska iyo laantiisa hooyada.
Isbedelka kaliya ee la soo jeediyey waa waaxda A&E,
taas oo noqon doonta xarun dedeg ah, iyo adeega aan
takhasusuka aheyn ee taagerta taas.
Sababta aanaan u soo jeedin inay Hammersmith
Hospital noqdo cosbitaal weyn waa sidan.
•
Qiime kharash aad u weyn. Hammersmith
Hospital ma bixiyo hada adeeg mihiim ah sida
qaliin gargarka degdega oo weyn iyo lafaha, iyo
kharash balaadhan oo ay isticmaalaan (kharashka
dhismaha iyo qalabka) waa loo baaahan karaa
hadii adeegan laga bixiyo Hammersmith Hospital.
•
Aad u adag in la hirgaliyo. Hammersmith
Hospital oo loo aqoonsado Cosbitaal weyn ee aan
aheyn St Mary’s Hospital waxay tahay in laga raro
adeegyo badan St Mary’s Hospital, marka lagu
daro xarunta shooga iyo adeega dhalaanka, taas
oo ah mid dhib badan.
•
u ogolaneysa waax kale oo qaybta hooyada
ah. Waaxda hooyada ee Queen Charlotte iyo
Chelsea Hospital waxa ay sii wadi doonaan
bixinta fursadaha doorshooyinka meelaha uu
Hammersmith Hospital aanu aheyn cosbitaal
weyn (adeega takhasuska ee Hammersmith
Hospital waxa uu micnahiisu yahay in
cosbitaalka Hammersmith Hospital uu bixin karo
daaweeyayaasha waaweyn iyo kalkaalada loo
baahan yahay xataa hadii Hammersmith Hospital
aanu aheyn cosbitaal weyn cosbitaalka), tas oo
siinaysa laanta hooyada oo kale NW London.
•
Gargaar cilmi baadhista iyo wax barashada
ah. Inta badan ee cilmi baadhista dawada ee WG
22
Fadlan sheeg sida ay muhiim u tahay
malahaaga mid kasta oo ka mid ah qiyaasta
(cabirka) lagu qiyaasayo in cosbitaal loo doorto
inuu noqdo cosbitaal wayn uu yahay, iyadoo
la cabirayo muhimadiisa oo lagu cabirayo
miisaanka halka 10 ay ka dhigantahay ‘aad u
muhiim ah’ oo 0 uu u dhiganyahay ‘muhiim
ma aha haba yaraatee’. (Waxaanu kugu
siinay faahfaahin dheeraad ah oo ku saabsan
qiyaastan liiska ku yaala bogga 53).
Doorashooyinkee ayaa suurto gal ah?
55
London waxa hada lagu sameeyaa Hammersmith
Hospital, iyadoo waxoogaa cilmi badhis ah
ka socoto St Mary’s Hospital iyo Chelsea iyo
Westminster Hospital. Haddii Hammersmith
Hospital uu noqdo cosbitaal khas ah iyo St Mary’s
Hospital uu noqdo cosbitaal weyn, cilmi baadhista
hada socotaa waa ay ka sii socon doonta labada
meeloodba.
Central Middlesex Hospital
Maanaan soo jeedin in Central Middlesex Hospital
uu noqdo cosbitaal weyn mid kasta oo ka mid ah
doorashooyinka wada hadalka. Waxan soo jeediney
in Central Middlesex Hospital aanu noqon cosbitaal
weyn laakiin cosbitaal doorasho oo leh adeegyaga
cosbitaalka degaanka. Taasi waxa weeye sabatoo ah
inuu hadaba bixinaayo adeegyadaa, adeegeeda A&E
ee ugu weyn ayaa hada culays badan saaran yahay
(gargaar degdega oo A&E ah saacad walba socday
waa in la joojiyo dhamaadka 2011 maxaa weeley maa
ay joogin dhakhaatiir gargaarka degdgega oo ku filan
oo waaweyn meesha), adeegyada aasaasig ah ee
cosbitaal weyn – qaliinka degdega ah, dhalaanka iyo
hooyada – laguma bixiyo meesha iyadoo ay bukaan
socodku ka heli karaan adeegyadaa meelo kale oo
cosbitaalada u dhow dhow.
56
Doorashooyinkee
ayaa
suurto gal
ah?
Waxa uu qoraalkani
u taagan
yahay
23
Maxaad faalo oo dheeraad ah, haday jirto,
aad haysaa, miyaad haysaa mid ka mid ah
arimaha lagu soo jeediyey qeybaha 15 iy 16 ee
qoraalkan wada tashiga? (Tusaale ahaa, fadlan
noo sheeg hadii aad filayso inay jirto shuruud
kale oo aan dhaafney oo ay aheyd in meesha
lagu darsado marka la dooranaayo cosbitaalka
noqon doona cosbitaal weyn).
17. Saddexda doorasho ee
cosbitaalada waaweyn
Qeybtan , waxaan sharaxney
saddexda doorasho ee
cosbitaalada waaweyn. Waxa
kale oo aanu sharaxney sababat
ay u jirto doorasho la door
bidaayo
Dhaman doorashooyinku waxay ahaan doonaan in
qaar ka mid ah bukaan socodku ay u safraan qeyb
ka mid ah daryeelkooda, laakiin isku celcelis inaan
ka badneyn 6 daqiiqo. Sida u qeexan qeybta 7 aad,
daaweyayashu waxay isla qaateen inay ka muhiim
tahay in bukaan socodka la geeyo meesha saxa ah ee
daaweynta uuka helaayo daaweeyayaasha saxa ah
xataa hadii ay wax dheeraad ah ugu safrayaan.
Si looga dhigo wadatashiga mid dhib yar, waxaan dib
lambaro ugu siinay doorashooyinka.
•
•
•
Doorashada 5 waxay noqotey A
Doorashada 6 waxay noqotey B
Doorashada 7 waxay noqotey C
Dhamaan dooradhooyinkayaga wada tashiga waxay
yihiin in tayada daryeelka uu kor u kaco cosbitaalka
dibadiisa iyo gudihiisa.
•
•
Daryeelka hor loo qaadey ee Cosbitaalka
banaankiisa. Sida dhamaan doorashooyinka, kor u
qaadida tayada daryeelka ee daryeelka caafimadka
cosbitaalka banaankiis waxay dadka ka caawin
doontaa inay ku noolaadaan nolol ka caafimaad
badan, kor u qaado helitaanka adeega, u ogolaato
dadka inay maamulaan caafimaadkooda iyo iyadoo
ah in daryeelka la isku-xidho.
Daryeelka tayada kor loo qaadey ee
cosbitaalka. Sida dhamaan doorashooyinka,
dhimista tirada cosbitaalada bixinaaya adeegyada
qaarkood waxay ahaan doontaa inuu jiri doono
dhakhaatiir ka badan oo takhasus leh iyo khibrad
inay joogaan wakhtiga intiisa badan, iyo inay
dhistaan oo ay hantiyaan xirfada iyo khibrrada ay
u baahan yihiin si ay u bixiyaan dartel tayo-sare.
Waxa jiri doona adeega kabida oo ka badan
Doorashada A (doorashada la
door bidaayo)
Dooashadan waa doorashada la door bidaayo. Waxay
leedahay Chelsea iyo Westminster Hospital, Hillingdon
Hospital, Northwick Park Hospital, St Mary’s Hospital
iyo West Middlesex Hospital inay yihiin cosbitaalada
waaweyn. Waxay leedahay in Central Middlesex
Hospital uu cosbitaal degaan iyo cosbitaal doorasho iyo
Hammersmith Hospital uu yahay cosbitaal takhasus ah.
Ealing Hospital iyo Charing Cross Hospital cosbitaalda
la soo jediyey ee degaanka.
Qaar ka mid ah adeegyada ayaan ka sii jiri doonin
cosbitaalada iyago markaa laga bixin doono
cosbitaalda la jaarka ah halkaas oo ay joogi doonaan
dhakhaatiir waweyn oo ka badan, shaqaale ka khibrad
badan oo la heli karo iyo kabitaan dheeraad ah hadii
dhibaato timaado. Qaar ka mid ah adegyada waxay
sidoo kale u baahan doonan in loo raro meesha ay
cosbitaaladu noqdeen cosbitaalao degaanka ah.
Waxaanu cadeyney adeegyada ka jira boos kasta ka
hor iyo ka dib isbadelka ee shaxda boga 59.
Waxa fursadan ku hoos jira in, ilaa 91% oo adeegyada
ah ma saameyn doonto isbedelka la soo jeediyey.
Tirada adeeyada ay saameyn doonto isbadelada
doorashooyinkan waa aad u hooseeya, oo ilaa 22%
Saddexda doorasho ee cosbitaalada waaweyn
57
Doorashada A (doorashada la door bidaayo)
Royal National
Orthopaedic
Mount
Vernon
Specialist hospital
Local and elective hospital
Harefield
Local and major hospital with
inpatient paediatric unit and
consultant-led maternity unit
Local hospital only
Northwick
Park
Consultant-led
maternity unit
Central Middlesex
Hammersmith
Hillingdon
Ealing
St Mary’s
West
Middlesex
Charing
Cross
Royal
Brompton
Royal
Chelsea
Marsden
and
Westminster
falalka bukaan socodka la dhigo, 14% oo falalka A&E
iyo 5% falalka bukaan socodka banaanka ayaa laga
yaabaaa in la raro. Sidoo kale, waxa la filayaa in 81%
shaqaalaha aanu saameyn isbadelku, iyada oo kuwa
ay saaameyso ay u baahan yihiin inay raraan meesha
ay ku bixinayaa adeega ama cosbitaal jaarka ama
bulshada dhexdeeda.
Waxaanu rumeysan nahay in doorashadan ay
keeni karto faa’iidada ugu badan ee WG London
sababahansoo socda awgood.
•
•
58
Isticmaalka wanaagsan ee dhismaha. Chelsea
iyo Westminster Hospital iyo West Middlesex
Hospital labaduba waxay ku jiraan dhismayaal
dhwaan la dhisey, oo leh boos ku haboon
baahida hada iyo ta mustaqabalkaba. Marka
la eego waxaan hore u soo sheegney ee ku
sabsanaa baahida maareynta iyo dib u habeynta
dhismayaasha NHS-ta ee WG London, iyo
dhibaatada dhisida qaar cusub, tani waa sabab
aad u weyn.
lacag ahaan qiimaha ugu wanagsan.
Doorashadan waxay u baahan tahay waxooga yar
oo kharash la galiyo (dhismayaasho iyo qalabka)
iyadoo ku reebi doonta WG London Saadaal
dhaqaale dulsaarka ah oo ilaa wax ka badan 2%
Saddexda
doorasho ee
cosbitaalada
Waxa uu qoraalkani
u taagan
yahay waaweyn
ku dheeraad ah. Hal gudi (hal cosbitaal) waxa
la saadaalinaayaa inay hoos u dhac ku leedahay
doorashadan. Waxaaanu saadaalinaynaa in
doorashadan ay bixi doonto maalgalinta ee ugu
wanaagsan dhamaan dooroshooinka. Waxay
tahay in NHS-ta iyo Waqooyi galbeedka London
ay ahaan doonaan dhaqaale ahaan qar heer ka
wanaagsan jooga marka la garb dhigo hadaan
waxba la badalin.
•
Dhib yartey in la hirgaliyo. Doorashadan waxa
uu u dhigmaan ugu dhawaan adeega hadaba la
bixiyo ee cosbitaaal kasta, iyo isbadelada kale ee
ka dhacaaya banaanaka ‘Qaabeynaaya mustaqbal
caafimaad qaba’ programme. Sidaas, ayaa
baaxada isnadelka loo baahan yahay uu u yaraan
doonaa isbadeladan.
•
taageeraysa cilmi baadhista iyo wax
barashada. Cilmi-badhista ugu muhiimsan
ee WG London waxa uu hada ka dhacaayaa
Hammersmith Hospital, St Mary’s Hospital iyo
Chelsea iyo Westminster Hospital. Doorashadan,
Hammersmith Hospital waxa uu noqonayaa
cosbitaal takhasus ah Mary’s Hospital waxa uu
noqonayaa cosbitaal weyn, taas oo micnahedu
noqon doono in cilmi baadhista hada jirta ay
labada meeloodba ka sii socon doonto.
Saddexda doorasho ee cosbitaalada waaweyn
59
Doorashada B
Doorashadan waxa ay leedahay inay Charing Cross
Hospital, Hillingdon Hospital, Northwick Park Hospital,
St Mary’s Hospital iyo West Middlesex Hospital
yihiin cosbitaalo waaweyn. Waxay leedahay Central
Middlesex Hospital waa cosbitaal degaan iyo cosbitaal
doorasho, iyo Hammersmith Hospital inuu yahay
cosbitaal takhasus. Ealing Hospital iyo Chelsea iyo
Westminster Hospital ayaa noqon doona cosbitaalo
degaan.
Qaar ka mid ah adeegyada ayaan ka sii jiri doonin
cosbitaalada iyago markaa laga bixin doono
cosbitaalda la jaarka ah halkaas oo ay joogi doonaan
dhakhaatiir waweyn oo ka badan, shaqaale ka
khibrad badan oo la heli karo iyo kabitaan dheeraad
ah hadii dhibaato timaado. Qaar ka mid ah adegyada
takhasuska waxay u baahan doonan in la raro. Meesha
uu cosbitaalku noqdo cosbitaal degaan. Waxaanu
cadeyney adeegyada ka jira boos kasta ka hor iyo ka
dib isbadelka.
Sida ka dhanka ah fursadan, ilaa 87% oo adeegyada
ah ma saameyn doonto isbedelka la soo jeediyey.
Tirada adeegyada ay saameyn doonto isbadelada
doorashooyinkan waa ay yar yihiin, iyadoo 25 tahay
bukaan socodka la dhigo, 17% ay tahay falalka A&E
iyo 9% bukaan socodka bananka laga yaabo in la raro.
Sidoo kale, waxa la filayaa in 79% shaqaalaha aanu
saameyn isbadelku, iyada oo kuwa ay saaameyso ay
u baahan yihiin inay raraan meesha ay ku bixinayaa
adeega ama cosbitaal jaarka ama bulshada dhexdeeda.
Doorashadan waxa ay u keeni doontaa faa’iido WG
London.
Royal National
Orthopaedic
Mount
Vernon
Specialist hospital
Local and elective hospital
Harefield
Local and major hospital with
inpatient paediatric unit and
consultant-led maternity unit
Local hospital only
Northwick
Park
Consultant-led
maternity unit
Central Middlesex
Hammersmith
Hillingdon
Ealing
St Mary’s
West
Middlesex
Charing
Cross
60
Saddexda
doorasho ee
cosbitaalada
Waxa uu qoraalkani
u taagan
yahay waaweyn
Royal
Brompton
Royal
Chelsea
Marsden
and
Westminster
Saddexda doorasho ee cosbitaalada waaweyn
61
•
•
isticmaal wanaagsan oo dhismayaasha
qaarkood ah. Doorashadan waxa ay leedahay
inay West Middlesex Hospital tahay cosbitaal
weyn, taas oo noqon doonta isticmaal wanaagsan
oo dhisme weyn oo wanaagsan ah laakiin
kuma dareyso cosbitaal weyn oo Chelsea iyo
Westminster Hospital, kuwaas oo sidoo kale
hasyata dhismayaal heer sare ah.
Lacag ahaan Qiimaha ugu Wanaagsan.
Doorashadan waxay u baahan tahay waxooga yar
oo kharash la galiyo (dhismayaasho iyo qalabka).
Laba gudi (laba cosbitaal) waxa la saadaalinaayaa
inay hoos u dhac ku leedahay doorashadan iyadoo
saadaasha dhaqaale ee dulsaarka uu noqon doono
mid ka yar 2%dhamaan WG London. Waxaaanu
saadaalinaynaa in doorashadan ay bixi doonto
maalgalinta ugu wanaagsan oo laakiin ka yar ta
doorashada A. Waxay taha in NHS ta WG Lonodn
ay dhaqaale ahaan ka wanaagsanaan doonto
marka la garab dhigo hadii aan waxba la qaban.
•
Iska dhexdhexaad ah in la hirgaliyo.
Doorashadan waxa uu si aan ugu dhigmaan
dhamaan adeega hadaba la bixiyo ee cosbitaaal
kasta, iyo isbadelada kale ee ka dhacaaya
banaanaka ‘Qaabeynaaya mustaqbal ka caafimaad
qaba’ programme. Hase yeeshee laamaha hooyada
iyo dhalaanka ee Chelsea iyo Westminster Hospital
waa in meel kale loo raro sida doorashadan ku
dhigan.
•
taageeraysa cilmi baadhista iyo wax
barashada. Cilmi-badhista ugu muhiimsan
ee WG London waxa uu hada ka dhacaayaa
Hammersmith Hospital, St Mary’s Hospital iyo
Chelsea iyo Westminster Hospital. Sida qeybta ka
ah doorashadan, Hammersmith Hospital waxa uu
noqonayaa cosbitaal takhasus ah Mary’s Hospital
waxa uu noqonayaa cosbitaal weyn, taas oo
micnahedu noqon doono in cilmi baadhista hada
jirta ay labada meeloodba ka sii socon doonto.
Doorashada B waxay keenaysaa faa’iidooyin ka yar
kuwa doorashada A, maxaa yeeley waxay:
•
62
tahay mid ka adag in la hirgaliyo – Chelsea
iyo Westminster Hospital waxay haystaan qaybo
Saddexda
doorasho ee
cosbitaalada
Waxa uu qoraalkani
u taagan
yahay waaweyn
waa weyn oo dhalmada ah, iyadoo hadii aynaan
u dooran cosbitaaal weyn u baahan in sariirahaa
meel kale loo raro;
•
ay mid dhismaha aan si wanaagsan loo
isticmaalin – waxay tahay mid aan sida fiican
uga faa’iidaysan dhismaha cusub ee Chelsea iyo
Westminster Hospital;
•
lacag ahaan qiimaha ugu xun – waxay noqon
doontaa mid ka dhib badan in la hirgaliyo marka
doorashda A la garab dhigo iyadoo keenaysana
dhaqaale ahaan waxa ka yar waxa dhaqaale
dulsaarka ah ee WG London;
•
Ku reebaysa laba gudi (laba cosbitaal) – oo
wali lacag lumin doona marka la garab dhigo
doorashada A; iyo
•
hoos u dhimeysa doorashada bukaan socodka
– marka lagu daro Charing Cross Hospital oo aan
aheyn Chelsea iyo Westminster Hospital waxy
ahaan doonaan afar gudi oo wada cosbitaalo
waaweyn, oon shan aheyn.
Saddexda doorasho ee cosbitaalada waaweyn
63
Doorashada C
hadii dhibaato timaado. Qaar ka mid ah adegyada
takhasuska waxay u baahan doonan in la raro.
meesha ay cosbitaaladu noqdaan cosbitaalada
degaanka. Waxaanu cadeyney adeegyada ka jira
boos kasta ka hor iyo ka dib isbadelka.
Doorashadan waxay leedahay inay Chelsea iyo
Westminster Hospital, Ealing Hospital (marka lagu
daro qaybta dhiiga maskaxda ku furma ee West
Middlesex Hospital in loo raro Ealing Hospital),
Hillingdon Hospital, Northwick Park Hospital iyo St
Mary’s Hospital ay ahaadaan cosbitaalada waaweyn.
Waxay haysataa Central Middlesex Hospital iyo West
Middlesex Hospital inay ahaadaan cosbitaalada
degaanka iyo doorashada Hammersmith Hospital
cosbitaalka takhasuska. Charing Cross Hospital waxa
loo soo jeediyey cosbitaal degmada.
Qaar ka mid ah adeegyada ayaan ka sii jiri doonin
cosbitaalada iyago markaa laga bixin doono
cosbitaalda la jaarka ah halkaas oo ay joogi doonaan
dhakhaatiir waweyn oo ka badan, shaqaale ka khibrad
badan oo la heli karo iyo kabitaan dheeraad ah
Sida ka dhanka ah fursadan, ilaa 91% oo adeegyada
ah ma saameyn doonto isbedelka la soo jeediyey.
Tirada adeeyada ay saameyn doonto isbadelada
doorashooyinkan waa ay yar yihiin, iyadoo 18%
tahay bukaan socodka la dhigo, 15% ay tahay
falalka A&E iyo 5% bukaan socodka bananka laga
yaabo in la raro. Sidoo kale, waxa la filayaa in 81%
shaqaalaha aanu saameyn isbadelku, iyada oo kuwa
ay saaameyso ay u baahan yihiin inay raraan meesha
ay ku bixinayaa adeega ama cosbitaal jaarka ama
bulshada dhexdeeda.
Royal National
Orthopaedic
Mount
Vernon
Specialist hospital
Local and elective hospital
Harefield
Local and major hospital with
inpatient paediatric unit and
consultant-led maternity unit
Local hospital only
Northwick
Park
Consultant-led
maternity unit
Central Middlesex
Hammersmith
Hillingdon
Ealing
St Mary’s
West
Middlesex
Charing
Cross
64
Saddexda
doorasho ee
cosbitaalada
Waxa uu qoraalkani
u taagan
yahay waaweyn
Royal
Brompton
Royal
Chelsea
Marsden
iyo
Westminster
Saddexda doorasho ee cosbitaalada waaweyn
65
Doorashadan waxa ay u keeni doontaa faa’iido WG
London.
•
•
•
Isticmaal wanaagsan oo dhismayaasha
qaarkood ah. Doorashadan waxay leedahay
inay Chelsea iyo Westminster Hospital ay yihiin
cosbitaalo waaweyn, kuwaas oo noqon doona
in si fiican looga faa’iidaysto,dhismayaal tayo
fiican laakiin ku ma jirto cosbitaal weyn oo West
Middlesex Hospital, taas oo iyaduna leh dhimse
heer-tayo fiican.
Lacag ahaan qiimaha ugu Wanaagsan.
Doorashadan waxay u baahan tahay waxooga yar
oo kharash la galiyo dhismayaasho iyo qalabka
marka la garab dhigo doorashada A. Waxa la
saadaalinaayaa inay laba gudi (saddex cosbitaal)
ay hoos u dhac ku leedahay iyadoo saadaasha
dhaqaale ee dulsaarka uu noqon doono mid ka yar
2%dhamaan WG London. Sidaas, doorashadan
ay bixi doonto maalgalinta ee ugu wanaagsan
oo laakiin ka yar ta doorashada A. Waxay taha
in NHS ta WG Lonodn ay dhaqaale ahaan ka
wanaagsanaan doonto marka la garab dhigo hadii
aan waxba la qaban.
taageerta cilmi baadhista iyo waxbarashada.
fun. Cilmi-badhista ugu muhiimsan ee WG
London waxa uu hada ka dhacaayaa Hammersmith
Hospital, St Mary’s Hospital iyo Chelsea iyo
Westminster Hospital. Sida qeybta ka ah
doorashadan, Hammersmith Hospital waxa uu
noqonayaa cosbitaal takhasus ah Mary’s Hospital
waxa uu noqonayaa cosbitaal weyn, taas oo
micnahedu noqon doono in cilmi baadhista hada
jirta ay labada meeloodba ka sii socon doonto.
Doorashada C waxay keenaysaa faa’iidooyin ka yar
kuwa doorashada A, maxaa yeeley waxay:
66
•
lacag ahaan qiimaha ugu xun – waxay wax lacag
ah maa dhigi doont, iyadoo la saadaalinaayo inay
aahaato ta ugu maaliyad ahaan sugn;
•
Guryagha si xun uga faa’iidaysnaya – sida ugu
fiican ugama faa’iidaysnayso guryo tayo heeer sare
ah leh sida West middlesex hospital;
Saddexda
cosbitaalada waaweyn
What this doorasho
documentee
is for
•
ka tageysa laba gudi (saddex cosbitaal) oo
khasaare ku jira – lacag lumin doona marka la
garab dhigo doorashada A; iyo
•
aad uga adag in la hirgaliyo – laanta maskaxda
dhiiga ku furma ee West Middlesex Hospital ayaa
u baahan in la raro maadaama ayna u suurto gal
aheyn inay si badbaadsan u bixiso adeega iyadoon
la haysan kaalmo weyn oo cosbitaal.
Waxaan si buuxda u eegnay inuu jiro ‘doorasho la
door bidaayo’ oo wada tashiga, maadaam ay saddexda
doorasho ee – A, B iyo C – ay dhamaan suurto gal
yihiin. Hase yeeshee Gudiga Iskutaga ee Gudiga
Daryeelka Aasaasiga ah, taas oo wada wada tashiga,
waxay rumasyan tahay in doorashada A uu keenaayo
faa’iidada ugu weyn ee WG London, waana mid majar
habaabin ah inaan taas la sheegin.
Hase yeeshee, tani waa wada tashi lagu raadinaayo
aragtida dadka. Siaad daraadeed ayaa dhamaan
sadexda doorasho idiin soo hor dhigaynaa iyadoonu
casuumeyno aragtidiina ku sabsan doorashada lahaan
doonta faa’iidada ugu badan.
Sida qeyba ka ah wada tashigan, waxaanu daryeel
caafimaad bixiyayaasha ku dhiiri galineynaa, marka
lagu daro kuwa madaxa banaan iyo kuwa samafalka,
si ay u soo jeediyaan isbadelada cusub iyo ikhtiraaca
ee habaka loo bixiyo daryeelka. Waxanu hubin doonaa
in macluumaadka laga heli karo si cid kasta oo
xiisaynaysa inay wax soo jeediso ay u suurto gasho, iyo
inaanu si buuxda oo xaq ah u eegi dono jawaab celin
kasta.
Adoo ka fikiraaya waxa la soo jeediyey ee qaybta 16 iyo 17 fadlan sheeg ilaa inta aad taageersan
tahay ama aad ka soo hor jeedo mid kasta oo ka mid ah saddexda dalab ee la soo jeediyey
ee goobta deegaanka cosbitaalada Wagooyi Galbeedka London. (Waad tagei kartaa hal wax
ka badan oo doorshada ah hadaad doonayso.) Qeex waxa aad u taagerayso waxaad uga soo
horjeedo doorasho kasta.
25
24
Doorashada A (dooradhada la doorbidaayo):
Cosbitaalada waaweyn – Chelsea and
Westminster Hospital, Hillingdon Hospital,
Northwick Park Hospital, St Mary’s Hospital iyo
West Middlesex Hospital.
Cosbitalada la dooranayo iyo cosbitaalada
degaanka – Central Middlesex Hospital.
Cosbitaalada deegaanka – Charing Cross
Hospital, Ealing Hospital.
Cosbitaalada Takhasuska (qaybta dhalmada leh)
– Hammersmith Hospital
25a. Doorashada B:
Cosbitaalada Waaweyn – Charing Cross
Hospital, Hillingdon Hospital, Northwick Park
Hospital, St Mary’s Hospital iyo West Middlesex
Hospital.
Cosbitalada la dooranayo iyo cosbitaalada
degaanka – Central Middlesex Hospital.
Cosbitaalada degaanka – Chelsea and
Westminster Hospital, Ealing Hospital.
Cosbitaalada Takhasuska (qaybta dhalmada leh)
24b. Maxaad tan ugu jawaabtey?
25b. Maxaad tan ugu jawaabtey?
– Hammersmith Hospital.
26
26a. Doorashada C:
Cosbitaalada Waaweyn – Chelsea and Westminster Hospital, Ealing Hospital (oo qaybta maskaxda dhiiga
ku furma loo soo wareejiyey Cosbitaalka Ealing), Hillingdon Hospital, Northwick Park Hospital iyo St Mary’s
Hospital.
Cosbitalada la dooranayo iyo cosbitaalada degaanka – Central Middlesex Hospital iyo West Middlesex
Hospital.
Cosbitaalada degaanka – Charing Cross Hospital.
Cosbitaalada Takhasuska (qaybta dhalmada leh) – Hammersmith Hospital.
26b. Waa maxay jawaabtaadu?
Saddexda doorasho ee cosbitaalada waaweyn
67
27
30
27a. Dhamaan doorashooyinka kor ku xusan
waxay ku dareen Central Middlesex Hospital
inuu ahaado cosbitaal weyn. Ilaa intee in leeg
ayaad taageertaa ama ka soo hor jeedaa waxa
la soo jeediyey ee ah in Cosbitaalka Middlesex
uu noqdo cosbitaal la doorashada iyo cosbitaal
degaanka.
30a. Dhamaan doorashooyinka kor ku xusan
waxay ku dareen Hammersmith Hospital
inuu ahaado cosbitaal weyn. Waxa kwali ka
sii jiri doona qaybta hooyada ee cosbitaalka
Hammersmith. Intee in leeg ayaad ogoshey
ama ka soo hor jeedaa the recommendation
that Hammersmith Hospital should be a
specialist hospital with a maternity unit?
27b. Maxaad tan ugu jawaabtey?
30b. Maxaad tan ugu jawaabtey?
28
28a. Dhamaan doorashooyinka kor ku
xusan waxay ku dareen Hillingdon hospital
inuu ahaado cosbitaal weyn. Intee in leeg
ayaad ogoshey ama ka soo hor jeedaa the
recommendation that Hillingdon Hospital
should be a major hospital?
31
Miyey jiraan doorashooyin kale oo aanu u
baahan nahay inaanu ka fikirno markaanu
eegayno go’aamadyada? Hadii ay jiraan, fadlan
bixi sababahaaga aad kuwaa u soo jeedinayso.
28b. Maxaad tan ugu jawaabtey?
29
29a. Dhamaan doorashooyinka kor ku xusan
waxay ku dareen Hammersmith Hospital inuu
ahaado cosbitaal weyn. Intee in leeg ayaad
ogoshey ama ka soo hor jeedaa talo bixinta
la bixiyay ee ah in Northwick Park Hospital uu
noqdo cosbitaal weyn?
29b. Maxaad tan ugu jawaabtey?
68
Saddexda
doorasho
ee
cosbitaalada
waaweyn
Isbedelka
What
la
document
soo jeediyey
for
ee adeega
takhasuska
Waxa this
uu qoraalkani
uis taagan
yahay dhakhaatriirta
18. Isbedelka la soo
jeediyey ee adeega
dhakhaatriirta takhasuska
Cosbitaalada takhasuska wxay
hadaba bixiyaan daryeel heer
sare oo WG London ah iyagoo
si aad u wanaagsan u qaabila
bulshad degaanka (iyo qeybo
kale oo badan oo london ah).
Sidaas darteed cosbitaalda khaaska ahi waxay ahaan
doonaan sidooda.
Hase yeeshee sida qeybta ka ah wada tashigan waxaan
soo jeedinaynaa, laba isbadel oo adeega khaaska ah ku
sabsan, iyo sidoo kale isbadelka ka dhanka ah adeegyada
cosbitaalka meesha ay noqdaan cosbitaalda degaanka.
1. U badalida qeybta dhiiga maskaxda ku fruma
ee khatarta ah (HASU) ee Charing Cross hospital
laga badalaayo loona badalaayo St Mary’s
Hospital sida doorashada halka aya Charing Cross
Hospital aanay aheyn Cosbitaal weyn.
Hadii Charing Cross Hospital uu ahaan lahaa cosbitaalka
degmada, ma wadi karno geynta qeybta dhiiga
maskaxda ku fruma ee dhatarta ah (HASU) halkaan.
Waxay qeybta HASU u baahan tahay inay u guurto
meel cosbitaal weyn oo u dhow Charing Cross Hospital
site. Wadatashigii dhiiga madaxa ku furma iyo shooga
weyn e 2009 waxa uu tusey in la door bidaayo in
HASU ay ku taalo isla meesh ay xarunta shooga weyni
ku taalo, maadaama ay u baahan yihiin kaalmo isku
mid ah. Maadaama ay hada jirto xarun shooga weyn
e maskaxda ah St Mary’s Hospital, waxaanu soo
jeedinaynaa in laga raro HASU Charing Cross Hospital
oo la geeyo St Mary’s Hospital sida doorashda A iyo
doorashada C, meesha ay Charing Cross Hospital uu
yahay sida cosbitaal degaan ah.
2. Ka raraya adegyada Western Eye Hospital una
raraaya St Mary’s Hospital
Western Eye Hospital waxa uu yahay cosbitaal
takhasus cudurada indhaha ah ee WG London iyo
qeyb ka md ah Imperial Healthcare NHS Trust. Kani
waa cosbitaalka kaliye ee bixiya gargaarka degdega ee
indhaha 24 saacadood ee WG London ee abulaanska
iyo dadka iska yimaadaan balan la’aan. Adeegu waxa
uu isticmaalaa qol yar oo qaliinka ah, hab qiimeyn,
sariiro bukaan socodka iyo qolal. Western Eye Hospital
waxa kale oo uu bixiyaa bukaan socodka imaanaaya,
kuwa la dhigo iyo daryeelka maalinta ee qaliinka.
Cosbitaalku wax uu ku yaalaa agagaarka Marylebone
Road. Sida ka dhanka ah Istraatajiyaa Imperial, waxay
jeclaan lahaayen inay adegyada u raraan mid ka mid
ah xarumahooga kale iyo, si ay dadku u fahmaan
isbadelada la soo jeediyey ee WG London, waxaan ku
soo darney waxyaabaha la soo jeediyey wada tashigan.
Kla saarista adeega Western Eye Hospital iyo ka
cosbitaalka e guud ee St Mary’s Hospital waxay
abuureysaa khasaare iyo adeeg iyo dhaqaale. Isku
xidhida adeegyada, Imperial waxay awoodi kartaa
adeega caafimaadka indhaha oo isku xidhan oo
dhamaan baahida bukaan socodka degdeg iyo kuwaan
degdega ahaeynba. Waxa jir doona hal meel oo
dhamaan caafimaadka indhaha ee degdega ah, taas
oo hoos u dhigeysa baahida in loo gudbiyo bukaan
socodka una ogolaaneysa daaweeyayaasha inay si ka
dhaqaale bahan oo ka hufan u shaqeeyaan.
Imperial ayaa eegtey inay u rarto adeegyada mid
ka mid ah xarumaheeda kale ee (St Mary’s Hospital,
Charing Cross Hospital iyo Hammersmith Hospital).
Waxay filaysaa in Doorashada ugu fiican waa in
Western Eye Hospital loo raro St Mary’s Hospital
Isbedelka la soo jeediyey ee adeega dhakhaatriirta takhasuska
69
maadaama ay taasi keeni:
•
•
•
wax saameyn yar ah oo bukaan socodka
helitaankiisa ah marka la garab dhigo xarunta
hada;
kor u qaadaaya waxqabdka daaweynta
maadaama adeega la siku darey iyo geynta
qeybta shooga weyn iyo dhalaanka ee St
Mary’s Hospital; iyo
32
32a. Miyaad ogoshay mise ma ogolid inay
qeybta maskaxda ku furma ee qalafsan ee loo
qorsheeyey Charing Cross kadib wada tashiga
dhiiiga maskaxda ku furma iyo shooga weyn in
loo raro Laanta Shooga ee St Mary?
32b. Maxaad tan ugu jawaabtey?
ayaa ah dorashada ku fiican wakhtiga dheer
ee Imperial.
Imperial waxay qiyaaseysaa in qiimaha safiga ah ee soo
guuritaanka St Marry uu ahaan doon inta u dhaxaysa
£5 ilaa £15 milyan, iyadooo qiimaha hoose uu aad
suurto gal u yahay sida uu dibu habeyn weyn oo St
Marry ahi dhacayso.
33
33a. Miyaad ogoshey mise ma ogolid in
Western-Eye hospital loo raro cosbitaalka weyn
ee St Mary?
33b.Maxaad tan ugu jawaabtey?
Waxaad wax dheerad ah ka heli kartaa shaqadayada
wadahadalka ee hordhaca u aheyd (Mulxaqayaga K)
ee boggayaga
www.healthiernorthwestlondon.nhs.uk
70
Isbedelka
soo jeediyey
What this la
document
is foree adeega dhakhaatriirta takhasuska
19. Tan uga dhigaaya inay u
shaqeysa bukaan socodka
Waxaa u shaqeynay si ka badan
oo ka adag, oo aanu kooxaha
matala bukaan socodka iyo
qaar kale ula kulaney si aan
u hubino in barnaamijka
‘Qaabeynaaya mustaqbal ka
caafimaad qaba’ sida loo
hirgaliyey sanadada soo socda
ee dhicana WG London uu
bukaan socodka wax u taro, oo
aanu saameyn xun ku yeelan.
degdega ah – runtii ma isticmaaleyaan, ama uma
baahna inay isticmaalaan, qeybta weyn ee waaxda
A&Es. Sidaas darteed badelaada waaxda A&E ga
ee meelo ka baxsan ma saameyn karto bukaan
socodka isticmaalaya cosbital isku mid ah oo
meeshaas ah.
•
Waxay dadka bukaan socodka ku qaadan
kartaa wakhti ka dheer inay helaan adeega ama
booqdaan qaraabadooda. Laakiin faa’iidada
daryeel ka wanaagsan oo cosbitaalka ah oo
daryeelk ka badan lagu bixiyo guriga agtiisa, ayaa
in badan ka culus dhibaatada yar ee safarkan yara
dheeraadey. Kuwa isticmaalaya NHS-ta waxay
inbadan ku soo celceliyeen baadhitaanada inay
inbadan u safri lahaayeen si ay daaweyn ka fiican
u helaan iyo iyaga oo sidaaas o kale ula raba
qaraabadooda.
•
qaar badan oo adegyada caafimaadka ah ee
lagu bixiyo bulshada – sida deega GP-yada iyo
adeega caaafimaadka maskaxda – waa horey
la wanaajiyey iyo iyaga oo u baahan maal galin
wakhti waxoogaa ah iyo lacag si loola qabsado
daryeelka dheeraadka ah ee laga soo badalaayo
cosbitaalada xiligan iyo in lagu bixiyo meelo
guriga ku dhow, sida ciyaadadaha GP-ka oo
la wanaajiyey, xarumo caafimaad oo cusub iyo
aalado bulshada ah oo cusub. Waxaan balan
qaadney in aananu sameyn is badelka cosbitaalda
ilaa inta adeega badelkooda ah uu meesha yaalo.
•
Dadka bukaan socodka intooda badan ee
isticmaalaaya cosbitaalada WG London adeegooda
Si aad u ogaato in waxaanu soo jediney uu
xaqdaro ahaan ku noqon karo bulshooyinka
qaarkood, waxaanu sameyney baadhitaan
saameyn sinaant ah oo madax banaan si ay
gargaarka degdega waxay isticmaaleyaan qeybaha
dhawacyada yaryar ama xarumaha daryeelka
dib ugu eegaan sida isbadelka la soo jeediyey
waxa uu saameyn doonaa dadka sida carruurta
Laakiin maadaama ay jirto walaac la fahmi karo oo
meelaha qaarkood ah ee isbadelada adeega NHS-ta,
waxaaan rabnaa, in khaasatan aan cadeyno kuwan
soo socda.
•
Waxaan maal galineynaa horumarita koox
takhasus leh oo ka wanaagsan oo cosbitaalada
waaweyn ah iyo adeega bulshada.
•
Waxaan maal galineynaa inaan kordhino adeega
ka baxsan cosbitaalka iyadoonu qorshe u hayno
qalabka cusub si loo bixiyo adeegyadaa.
•
Qeybta ugu weyn ee waxa la soo jeediyey waa loo
bixiyey hore, wadankan iyo aduunka oo dhanba
iyadoo la ogyahay inay tahay waxa guul leh oo
dib loogu habeeyo adeega caafimaadka si loogu
diyaaariyo dalabka mustaqbalka.
•
Tan uga dhigaaya inay u shaqeysa bukaan socodka
71
yaryar, dadka qoomiyadaha kale, dumarka iyo
dadka waaweyn. Dib u eegistan waxay tustey in
inta badan kooxahaas aan si qa daro ah loogu
duudsiyin. Waxaanu soo saareynaa qorshe lagaga
hor tagaayo xaq duudsiga la soo war galiyey.
Waxaad boggayaga ka arki kartaa warbixinta oo
dhan ee wada tashigan
www.healthiernorthwestlondon.nhs.uk
34
Miyey jiraan wax kale oo aad doonayso inaad
ka sheegto wada tashiga ama mawduuca ay
dul martay? Hadii aad doonayso inaad sharaxdo
mid ka mid ah jawaabahaaga, ama aad
dareemayso inaanay su’aashu ku siin fursada
aad si buuxda ugu sharaxayso fikradaada,
ama hadii aad dareemayso inay jiraan fursado
aananu soo qaadin oo ay aheyd inaanu
sameyno fadlan sidaa sheeg foomka xagiisa
danbe.
72
Tan uga dhigaaya inay u shaqeysa bukaan socodka
Tan uga dhigaaya inay u shaqeysa bukaan socodka
73
20. Talaabooyinka sooscda
Waanu rabna inaanu sii wadno
wada hadalka bukaan socodka,
dadweynaha iyo kuwa ay
saameyn karto isbadelka la soo
jeediyey ee adeega caafimaadka
WG London.
Waxa jira hab la aqoonsadey oo sidan loogu sameeyo,
sharci ahaan, NHS-tu waa inay la tashato bukaan
socodka iyo dadweynah isbadel kasta oo weyn oo
adeega caafimaadka ah. Hogaanka dawlada ee taas
waxa ay tani leedahay:
“
1. La tashanaayo habka oo dhan, iyadoo loo
ogolaanaaayo ugu yaraan 12 todobaad si Wada tashi
qoraal ah ugu yaraan hal mar xiliga horumarinta
xeerka.
2. Cadeynaaya waxa ay yihiin waxa la soo jeediyey, ee
saameyn kara, su’aalaha nooc la weydiiyey iyo xiliga
jawaabtooda.
3. Hubinaaya in wada tashigu cad yahay, kooban
yahayoo si buuxda loo heli karo.
4. Siinta jawaa bixin ku saabsan jawaab celin la
helay iyo sida uu habka wada takhigu u saameeyay
xeerka.
5. La soconaaya hufnaanta wada tashiga, marka lagu
daro isticmaalka isku-xidhaha wad tashiga.
6. Hubinaaya in wada tashiga uu maro xeer
marinta ugu fiican, marka lagu daro in la
sameeyo Qiimeynta Saameynta Xadeynta hadii
loo baahdo.
“
74
Talaabooyinka
sooscda
Waxa uu qoraalkani
u taagan yahay
Sidaa, wada tashi weyn oo socon doona 14 tidibaad
laga bilaabo 2 juulaay ilaaa 8 oktoobar, waxaanu
weydiinaynaa dadka fikradooda ee dooradhooyinka
isbadelka, si aan u hubino inaan bukaan socodka
ka qayb qalino iyo dadweynaha kaleba. (Waxaan ku
darney laba todobaad oo kale ee wakhtiga wada
tashiga maadaama ay dhacayso xiliga xagaaga.)
Waxa jir doona kooxo gaar u eegida, tusaaleha dariiqa,
kulamada cosbitaalka, iyo dhacdooyinka kale ee
dhamaan dagmooyika WG London (iyo saddexda ka
baxsan WG London ee ay saameyn karto isbadelku),
si aan u hubino waxaan ka qeyb galiney dadka iyo
bulshooyinika ugu badan ee suurto galka ah, marka lagu
daro qaar inta baan loo yaqaano ‘kuwaan waligood la
dhageysan’. Ujeedadu waxa weeye in la sharaxo, la maqlo,
iyo la helo aragtida ka socota dadk ugu badan ee suurto
galka ah.
Waxaan kadibna galin doonaa wakhti qiimeynta
aragtida dadka, intaananu sameyn warbixin kale,
bilowga 2013. 2013. Gudiga Iskutaga ee Gudiga
Daryeelka Aasaasiga ah ayaa kadibna qaadan doonta
go’aanka ugu danbeeya si ay u sameyaan isbadelka
adeegyada. Gudiga Iskutaga ee Gudiga Daryeelka
Aasaasiga ah, oo ka kooban cid ka socota dhamaan
dawladaha hoose ee WG London, ayaa fiirin doonta
wada tashiga iyagoo soo jeedin doona qorshaha.
Hadii isbadelka la isku raaco waxay qaadan doonaan
ugu yaraan saddex sano in la hirgaliyo. Shaqada in
lagu hore mariyo adeega lagu bixin karo guriga, GP-ga
iyo xarumaha caafimaadka waa ay hada bilowdeen
iyadoo marka ay kuwaasi meesha yaalaan ayaaisbadelka
cosbitaalka la sameyn doonaa.
Shaping a healthier future
Talaabooyinka sooscda
75
Ereyada cusub
A&E – shilka iyo gargaarka degdega ah ayaa la heli
karaa 24 saacadood maalintii todoba maalmood
todobaadkii halka ay dadku helaan daaweyn ku xidhan
daawada iyo qaliinka u baahan kara in cosbitaal
la dhigo. Taas waxa ku jira dhiig la’aanta badan,
macaanka koomada loo galo, dhiig furanka meel
ku jeexanta, dilaaca adag ee u baahan qaliin, iyo
cudurada kale ee khatarta ah.
Daryeelka degdega ah – daryeelka degdega waxa
looga jeedaa daaweynta wakhtiga gaaban, caadiyan
cosbitaal, ee bukaan socodka qaba cudur nooc kasta
ama dhaawac.
Gudiga caafimaadka degdega – gudiga
caafimaadka degdega ee NHS-ta ayaa maareysa
cosbitaalka. Qaar waaa xarumo gobolka ama qaranka
oo daryeelka khaaska ah, kuwa kale waxa ay ku xidha
yihiin jaamacadaha iyagoo ka caawiya tabobarida
xirfadleyda. Qaar ka mid ah gudiga caafimaadka
degegi waxay bixiyan adeega bulshada.
Bushqad – waxa iskugu jira ‘bushqadaha daryeelka’
ee bukaan socodka. Tusaale ahaan, bushqad bukaan
socodka qabta macaanka waxa ka mid noqon kaa
daaweynta lugaha, macaanka, kalkaalisada cuntada
iyo caafimaadka indhaha.
Cardiothoracic − waa nooc ka mid ah qaybta
caafimaadka ee ku daawynta qaliin cudurada ku dhaca
saablayda dhexdeeda (xabbadka) – daawaynta xaalada
guud ee wadnaha (cudurada wadnaha) iyo sambabka
(cudurada sambabka).
Cardiovascular (Dhiig mareenka) – tan waxaa looga
jeeda wadnaha iyo xidada dhiigu maro. Cudurada
Dhiig mareenku waxay saamaysaa shaqada habka
dhiig wareega, kuwaasoo sida nafaqada iyo ogsajiinta
oo gaadhsiiya unugyada jidhka kuwaasoo ka qaada
76
Ereyada
Waxa uucusub
qoraalkani u taagan yahay
kaarboon dayogsiydh iyo wixii qashin ah.
CCG – kooxda komishanka daaweynta. Kuwaasi waa
hay’ada hogaamin doonta ee lagu badal;i doono
gudiga daaweynta aasaasiga ah (PCTs) bisha Abriil
2013. CCGs waxa hogaaminaaya GP-yada iyadoo ka
kooban koox GP-yo ah oo meel kast ah u gaar ah.
Waxa ay hada matalayaan PCT-ga iyagoo ka masuul
ah maareynta adeega dartyeelka caafimaadka ee
labadaba bulshada iyo cosbitaalka laga bilaabo abriil
2013 iyo wixii ka danbeeya.
Daryeelka ka baxsan cosbitaalka – daryeelka
dhacaaya cosbitaalka banankiisa oo meel bulsho
gudaheed. Taas waxa ay noqon kartaa guriga bukaan
socodka, sariirta bulshada ama xarunta caafimaadka
bulshada.
Dhexdhexadinta – rukun ka mid ah barnaamijka
‘Qaabeynaaya mustaqbal caafimaad qaba’ kaas oo
isku keenaaya adeegyo badan meel gaar ah si loo helo
khibrad aad uga weyn.
Daaweyn doorasho ah oo kakan ama qaliin
– qaliin la qorsheeyey ama daryeel daawo oo uu
bukaaan socodku u baahan karo qeyb baahida badan
ah halkaan oo uu ka soo kabanaayo qaliin, ama iyadoo
uu qaliinku adkaa ama iyadoo ay lahaayeen dhibaato
caafimaad oo kale.
Sii wadida daryeelka – barnaamij daryeel isku dhex
jira oo laga bilaabey Hammersmith iyo Fulham.Ujeedada
barnaamijka waa in kor loo qaaado natiijada bukaan
socodka sida qiimo ahaan ugu yar iyadoo hoos loo
dhimaayo daaweynta ama joogitaanka cosbitaalka.
COPD – Cudurka Sanbabada ee joojinta Qalafsan.
COPD waa cudur ku dhaca sanbabaka kaas oo sababa
inay neftu ku adkaato ama qabato.
CQC – komishanka Tayada Daryeelka – kani waa urur
ay dawladu maal galiso Fiiri dhamaan cosbitalada
England si ay u hubiyaan inay la kulmaayaan heerka
dawlada, iyo si ay u wadaagaan natiijada dadweynaha.
Hoos u dhaca – marka waxa la kharash gareynaayo ka
weyn yahay waxa dakhliga ah.
Cosbitaal doorasho ah – taasi waa meesha ay
bukaan socodku tagaan hadii ay u baahan yihiin qaliin
aan aheyn degdeg oo markaa la qorsheyn karo.
Qaliinka gargaarka degdeg ah – kani lama qorsheyn
iyadoo loogu baahnaa xaaladaha degdega ah. Tan
waxa ku jira qaliinka qabsinka, caloosha kuusan ama
taagan, iyo infekshanka kaadi haysta. Mar kasta waa
cosbitaal aan-la dooran.
Waxa dhaqaale dulsaarka ah – marka uu dakhligu
ka weyn yahay kharshka.
Urur Gudiyeedka (FT) − urur gudiyeedka NHS-ta
ee hay’ada samafalka faa’iido laga rabin. Wali waxay
ka mid yihiin NHS-ta laakiin waxay haystaan xornimo
ka weyn oo ay qorshahooda iyo habka daryelka loo
wado. Urur Gudiyeedka waxa ay leeyihiin xubnahooda
iyo maamule degmada kasta socda. Ujeedadu waxa
weeye in dhamaan gudiyada caafimaadka ee NHS-tu
ay noqdaan FT-yo.
Koox GP-yo ah ama isku urur – kooxo yaryar oo GPyo ah oo degmada ah ama xaafadaha CCG (eeg CCG
kor ku qoran).
HealthWatch – kaasi waa ururka cusub ee badali
doona ururka LINks (eeg hoosta) sida ka qeybta ah
isku habeynta NHS-ta. Doorkoodu waxa weeye inay
hubiyaan in bukan socodku ay ka qeyb qaataan
horumarinta iyo isbedelka adeega NHS-ta iyo in
la siiyo gargaar dadka degaanka. Waxa jiri doona
HealthWatch qaran si loola socdo HealthWatchka
degaanka iyo inay talo wixii ah bixiyaan iyagoo qeyb
madax banaan oo CQC da ah (eeg hoostas).
Xarunta caafimaadka ‘xudunta’ – bay’ad daryeelka
ka baxsan cosbitaalka taas oo la hirgalin doono
xarumaha hada jira ee bulshada si adeegyada kale
loogu bixiyo degaanka, una adeegaaya ‘xudun’
weyn oo koox daryeelka caafimaadka oo degaank
ah. Adeega lagu bixiyo waa uu kal duwanan doonaa
isagoo ku xidhnaan doona baahida degaanka iyo
isaga oo noqon doona mid hoose ilaa mid xirfado kala
duwan. oo kooxo ‘waxyaalo kal duwan oo hal meel
ah’ xarumahaas adeega GP-yada, sheegida cudurka iyo
balamaha bukaan socodka.
Xarumaha dadka wadnuhu istaago – xarun
daaweysa dadka uu wadnuhu istaagey.
Gudiga caafimaadka iyo Saxada (HWB) − qeyb
ka mid ah isbadelka NHS-ta , ujeedada gudiga waxa
weeye in la dhiiri galiyo wada dhaweynta ka dhaxaysa
NHS-ta iyo dawladaha hoose oo dhaman caafimaadka
iyo arimaha bulshad qaabilsan. HWB-da waxa la filayaa
inay shaqadeeda bilowdo abriil 2013.
Qeybta baahida joogtada ah ee Weyn – waxay
daaweysaa xaaldaha u baahana gargaarka kalkaalisda
ee aadka u badan, sida dadka xanuunsanaaya dhiig
la’aanta ama sameeyay qaliin aad u weyn.
qeybta dhiiga maskaxda ku fruma ee khatarta ah
(HASU) − waadhadhka cosbitaalka ee takhasusuka
u qaba daaweynta dadka uu maskaxda dhiigu kaga
furmo.
Daryeelka Isku-xidhan ee Tijaabada (ICP) − isku
tag ay hogaaminayaan komishanadu iyo kuwa bixiya
daryeelka koowaad, bulshada, degdega, bulshada iyo
daryelka caafimaadka maskaxda ee dadka da’doodu
tahay 75 iyo wixii ka weyn ee macaan qaba. Ujeedad
loo bixinaayo daryeel isku xidhan waa in kor loo qaado
natiijada bukaan socodka iyo in la dhimo joogitaanka
aan loo baahneyn ee cosbitaalka.
Bukaan socodka gudaha – bukaan socod la dhigey
cosbitaalk, caadiyen mudo 24 saacadood ah, ama
daaweyn ama qaliin.
Bukaan socodka gudaha ee caruurta – qeybahan
waxay daaweeyaan carruurta xanuunsaneysa ee u
baahan inay cosbitaal la dhigo.
Isku xidhan – shuruuda barnaamijkan oo u taagan
abuurida daryeel isku xidhan oo uu bukaan socodku
helo, ayaa hubinaaya in dhamaan qeybaha NHS-ta iyo
adeega bulshada ay si ka dhow oo ka hufan u wada
shaqeeyaan.
Ereyada cusub
77
Isku-baahanaanta – meesha ay adeegyada daaweynta
qaarkood u baahan yihiin adegyada kale ee daaweynta in
lagu saleeyo isla meel oo daryelka noocyo ka mid ah si ay u
noqdaan qaar guulaysta iyo si buuxda loo wada bixiyo.
Adeega raajada jidha la galiyo − waxay isticmaasha
habka ugu yar ee sawirku hogaaminaayo si loogu
sheego nooca cudurka looguna daaweeyo cudurada
oo dhamaan qeyb kasta oo xubnaha habdhiska jidhka.
Daryeelka khatarta − qeybahani waxay bukaan
socodka siiyaan gargaar qaliin kakan ka dib, ama
bukaan socodka u baahan gargaar xubno badan sida
neef ka qaadida iyo dhiig sifeynta.
Muhimka Cadenta Wax-qabadka (KPI) − waxa la
isla qaatey ee bixiya iyo komishanka ka dhaxeeya ee
adeeg kasta, wax-qabadkee ayaa la raad raaci karaa.
Heerka 3, sida heerka 3 qeybta daryeelka
khatarta - qeybaha ICU-yada ee cosbitalka dhexdiisa
ee daryeela bukaan socodka ay xaaladoodu ay tahay
mid nolosha ku khatar ah oo u baahan duljoogitaan
joogto ah iyo gargar qalabka iyo daaweyn si shaqada
caadiga ah ee jidhku u socoto. Heerka 3 waxa ICU
loogu talo galay bukaan socodka u baahan gargaarka
badan ee neesashada oo kaliya ama gargaarka
neefsashada ee aasaasiga ah iyo gargaarga ugu yaraan
laba xubnoo oo habdhis. Habkan waxa kamid ah
dhamaan bukaan socodka qaba baahida qalafsan ee u
baahan gargaar xubno badan oo istaagey awged.
LINks – xidhidhka ka qeyb qaadashada degaanka.
LINks waxay ka kooban yihiin shakhsiyaad iyo kooxaha
bulshada ay hadafkoodu yahay in kor loo qoaado
caafimaadka iyo adeega daryeelka bulshada. Waxa
maal galiya dawlada hoose iyagoo laakiin ay qaar ka
maxad banaan Dawlada. Sanada 2013 waxa caawin
doona HealthWatch (eeg kor).
Cosbitaal degaanka – waa cosbitaal noociisa lagu soo
jeediyey isbadelka. Cosbitaalda degaanka waxa kamid
ah xarumaha gargaarga dhakhsaha ah, taas oo bixisa
adeegyada afar meeloodow sadex ay u tagaan cosbitaalka –
sida xanuunka maalin kasta, dhaawaca yaryar iyo xaaladaha
xiliga dheer sida macaank a iyo xiiqda.
Deegaameyn – shuruuda barnaamijkan, oo ah ay
ujeedadiisu tahay in lagu bixiyo daryeelka ugu badan sida
78
Ereyada
Waxa uucusub
qoraalkani u taagan yahay
ugu haboon, oo hubinaaya inay dadku helaan daaweyn
ka horeysa oo ka dhib yar.
Cosbitaal weyn – waa cosbitaal noociisa lagu soo
jeediyey isbadelka. Hosbitaal weyn waxa ku jiri doona
A&E, adeega dhalaanka iyo hooyada.
Dhimashada hooyada – dhimasho gabadh uur
laheyd ama 42 maalmood ka dib markey umushay,
wax kasta oo ku xidhnaa uurka.
Hooyada − ku xidhan uurka, umulida carruurta iyo
wax yar ka dib umulida.
Kooxaha Daryeelka isku -dhafan (MDG) −
marmarka qaarkood loo yaqaan kooxda xirafadleyd
isku jirta. Kuwaas waa kooxo xirfadley ah oo ka socda
adeegyada aasaasiga, bulshada, daryeelka bulshda
iyoo caafimaadka maskaxda kuwaas uu wada jir ugu
shaqeeya daryeelka bukaan socodka.
Dhalaanka – ku sabsan ilmaha cusub ee soo dhasha.
Qaliinka aan qalafsaneyn ee la doortey ama
daaweyn (ama labadaba) – taas waxa ku jira
qaliinka indhaha, badalid misigta iyo qaliinka kaadi
haysta ee la qorsheeyey, inta badan arin maalin le ah.
Daaweynta aan la dooran – daaweynta xanuunada
aan la qorsheyn, marka lagu daro dhiig la’aanta badan,
kacdoonka ama cudurada caloosha ee kacdoonka,
xiiqda khatarta iyo ka sii darida COPD, oo hosbitaal loo
baahdo.
Qaliinka aan la dooran – ee qaliinka degdega
ee Umulitaanka – daryeelka ku xidhan dhalmada.
Qeybaha dhalmada iyo hooyada – meesha dhalaanka
la keeno iyo gabadha qabta uur qalafsan, sida hooyo
sugaysaoo macaan ama wadne xanuun qabta, ama uur
saddex ah qaada, oo la la socdo.
Gudiga La-socodka sare iyo Baadhitaanka (OSC),
Health OSC (HOSC) iyo Joint Health OSC (JHOSC)
− gudiga dawlada hoose ee ay khuseyso, ama koox
dawlado hoose, oo ka kooban degmooyinka degaanka
oo ka masuul ah la socoshada, iyo hadii ay suurto gal
tahay ka hor tagida, Barnaamijka sida ‘Qaabeynta
Mustaqbal caafimaad Qaba‘ barnaamijka. Qeyb ka mid
ah wada tashiga, sida dhererka xiliga wada hadalka,
waa inay iyagu isla qaataan.
Bukaan socodka cosbitaalka banaankiisa – bukaan
socod taga balan si uu u helo daaweyn iyadoonu u
baahneyn in cosbitaalka la dhigo, sida bukaan socodka
gudaha. Daryeela bukaan socodka dibada waxa
cosbitaalka, P-yada iyo bixiyayaasha bulshada iyo iyada
oo inta badan loo isticmaalo inuu daba socod daaweyn
ka dib ama loogu qiimeeyo daaweyn dheerad ah.
Bukaan socodka dibada iyo sheegidaanka nooca
cudurka – dadka u baahan talo dhakahtar takhsus
qaba ama baadhitaan cosbitaal loogu sameeyo. Taas
waxa ku mid ah gargarka qofka joogatda insuliinta
ugu baahan ee macaanka ama xaaladaha neerfaha
sida nooca multiple sclerosis. Waxa kale oo ka mid ah,
ECG-ga, raajada, , raajada jabaqda, CT-ga iyo MRi-ga.
Bushqada daryeelka – kalmad loo isticmaalo qeexida
adeegyo isku jira la isku daray si loogu buuxiyo baahida
qofka ee la qiimeeyey. Waxay sheegaysaa daeryelka,
qalabka iyo adeegyada uu qofku u baahan yahy si uu
qofku ugu noolaado noloshiisa hab sharaf leh.
Safarka ama dariiqa bukaan socodka – kalmadan
waxa loo isticmaalaa si loogu qeexo daryeelka uu
bukaan socodku helo dhaman bilow ilaa dhamaad
ee wakhti la cadidey, ee heerar kale duwan. Waxa jiri
kara dariiq daryeel oo isku dhex jira kaas oo qeyb ay
ka tahay adeega xirfadleyda kala duwan ee daryeelka
bukaan socodka (see MDG above).
Adeega daryeelka dhalaanka – tani waxay u taagen
tahay adeega caafimaadka dhasha yaryar, carruurta iyo
da’yarta.
Kooxaha La talinta Bukaan Socodka iyo
Dadweynaha (PPAG) – waxa jira koox Lodon
oo dhan ah PPAG iyo sida PPAG ee WG London.
Doorkoodu waa in la hubiyo in danta bukaan socodka
iyo dadweynaha ay matalayaan NHS-ta. Xubnaha waxa
ka mid ah dadka matalaaya LINks degaanka, kooxaha
cosbitaalka bukaan socodka, komishanka kooxaha
daaweynta, London PPAG iyo shaqaalaha NHS-ta.
Daryeelka aasaasiga – adeega ah xidhiidhka koowaad
ama ugu horeeya ee bukaan socodka, ee ay GP-adu
bixiyaan, bixiyayaasha bulshada iyo sidoo kale.
Primary care trust (PCT) – PCT-gu waxay
maareynaysaa daryeelka aasaasiga, bulshada iyo
daryeelka labaad ee bixiyayaasha. Lagu badalaayo
CCGs (eeg hoosta) abriil 2013.
Tayada, ikhtiraacida, wax-soo saarka iyo ka hor
taga (QIPP) – Wakaalada Caafimaadka QIPP ajendaha
waxa uu higsanayaa inuu gaadho ilaa to £20 oo lacag
la keydiyo ilaa 2015 si loo hubiyo in hal bound kasta
oo la isticmaalo oo keeno waxtarka ugu weyn iyo
tayada daryeelka ee bukaan socodka.
Daryeelka labaad – cosbitaalka ama takhasus
layaasha daryeelka ee bukaan socodka uu GP-googu u
gudbiyo ama daryeel bixiyayaasha koowaad ee kale.
Cosbitaalka Khaaska ah – cosbitaal bixiya daryeelka
khaaska ah ee xaalad khaas ah, tusaale kansarka ama
cudurada sanbabka.
Dhiiga maskaxda ku furma – dhiiga maskaxda ku
furmaa waa dhimashada mar kaliya ee unugyada
maskaxda ee qaby oo ka timaada dhiiga oon halkaas
gaadhin.
Shooga sida xarunta shooga weyn – xarumanaas
waxay daaweeyaan bukaan socodka shooga qaba
oo leh dhaawac khatar ah – ama hal dhaamac oo
khatar ah ama dhowr dhaawac oo khatar ah – taas
oo maaryenta bukaan socodkan ka dhigta mid adag.
Waxay u baahan yihiin daryeel takhasus leh kala duwan
oo meelo badan ka socda si loo siiyo fursada ugu
badan ee noolaaanshaha iyo ka soo kabashada.
Daryeelka degdega ah (UCC) − xarun furan
24 saacadood maalin kasta, todoba maalmood
todobaadkii. Xarumahaas waxay daaweyn
doonaancudurada intooda badan iyo dhaawacyada
ay dadku haystaan taas oon laga yaabin inay cosbitaal
daaweyn ah u baahan. Taas waxa ku jira infekshanka
laabta, weerarka xiiqda, dilaaca yaar, xanuunka
caloosha iyo infekshanka dhagta sanka iyo dhagaha.
Qiimaha ugu wanagsan (VFM) − odhaah inta
badan la siticmaalo si loo go’aamiyo tahada adeega
caafimaadka la barbar dhigaayo qiimaha uu ku
taaagan yahay bixinta adeegaa.
Ereyada cusub
79
Qoraalkan waxa kale oo lagu heli karaa luqado kale, far waaweyn
iyo iyadoo cod ku duuban. Fadlan codso haddii aad u baahantahay
mid ka mid ah hababkaas.
881 5209
Ereyada
Waxa uucusub
qoraalkani0800
u taagan
yahay
consultation@nw.london.nhs.uk

Similar documents

ilays newspaper/wargelin axad 17 may 2009

ilays newspaper/wargelin axad 17 may 2009 ah Haweenkaasi waxay u sheegayn weriyihii ka socday Ilays, in ay dhib badan ku qabaan Ifrax, “ Habeen kasta xiliga Dambe, Marka ay wax yar indhaha isgaliso, way Qaylisaa,Markaasay kor u boodaa, oo ...

More information