Bahar October

bahr
maharaYT/ maMDL,
AbauQaabaI.
Aa^@Taobar 2013
Anauk`xmaiNakxa
…
…
…
…
2
3
4
6
vapaUJaa- - saaO. ivaVa BaT
…
7
vyaMgaica~a - saaO. {nnataI naa[-kx
…
8
1. Ajauna KaUpa vaoL Aaho – Ea`I. gauNavaMta isataarama paaTIla
2. saMgaItaataIla AivaT gaaoDI- saaO. maoGaa igarIQar
3. kxivataa -saaO. ipanala BauYaNa caaOQarI
4. AayauYyagaIta - saaO. ipanala BauYaNa caaOQarI
5. garIbaI - saaO. sarlaa vaayakxr
6. maahor - saaO. yaaogaInaI yaLmallaI
7. kxTU satya - saaO. sauYamaa paaTIla
8. Ganana Gana – Ea`I. Ainar]Qd gaaoKalao
…
…
…
…
…
…
…
…
9
10
11
12
13
14
15
16
AajaIbaa[-caa baTvaa
…
17
paakxkRxtaI - 1 vhojaITobala baakxrvaDI
paakxkRxtaI - 2 kxaobM aDI vaDo
…
…
18
19
ica~a - 1 - naMidnaI vaayakxr
ica~a - 2 - saavanaI AMbauro
…
…
21
21
gaNaoSaaotsava XaNaica~ao
…
22
saMpaadkxIya
saMskRxta sauBaaiYata - Ea`I. narond` kuxlakxNaISatakx manaaorMjanaacao - Ea`I. pa`SaaMta kuxlakxNaIkuxsaumaaMjalaI
rMga saaihtyaacao
kxavyaivaSaoYaaMkx
baalaivaSva
1
saMpaadkxIya
namaskxar maMDLI,
AaSaa kxrtaao kxI Aapalyaalaa sapToMbarcaa bahr AavaDlaa Asaolaca.
yaa maihnyaacaa AMkx AamhI ‘kxavyaivaSaoYaaMkx’ mhNaUna taumacyaapauZo maaMDta Aahaota. taumacaa BarGaaosa pa`itasaad imaLalaa
tyaabad\dla manaapaasaUna Aapalao AaBaarI Aahaota.
‘rMga saaihtyaacao’ maQyao AaoLKa kxr]na GaoNaar Aahaota ‘vapaUJaa- yaa paustakxacaI.
iSavaaya AajaIbaa[-caa baTvaa, baalaivaSva, paakxkRxtaI hI naohmaIcaI sadro Aahotaca.
ha hI AMkx taumhalaa AavaDolaca ASaI ApaoXaa Aaho. taumacyaa saUcanaa va pa`aotsaahnaacao Sabd yaataUnaca Aamhalaa {tsaah yaotaao.
taumacao sahkxaya- Asaoca laaBaola ASaI AaSaa kxrtaao.
Qanyavaad
saaO. SaItala AMbauro
Ea`I. Ainar]d\Qa gaaoKalao
2
saMskRxta sauBaaiYata
Anaokx pa`kxarcaI saMskRxta sauBaaiYatao Aapalyaalaa pahayalaa imaLtaata. tasaoca hI sauBaaYaItao AsaMKya ivaYaya hataaLtaanaa
idsataata. sauBaaYaIta maaoja@yaa Sabdata jao saaMgatao, tao maaozmaaozyaa laoKaaMmaQaunahI saaMgaNao kxzINa jaatao. sau=caaMgalao, BaaiYata =
ivacaar.
ivavaocanaAapalyaa raojacyaa jaIvanaata Anaokx vya@taI BaoTtaata. sauBaaiYatakxaracao Asao mhNaNao Aaho kxI, jyaa vya@taI kxmaI baaol ataata,
tyaa kuxlaIna va ivad\vaana Asataata. AaiNa jao laaokx AtaI baDbaD kxrtaata, tyaaMcao &aana KaUpa {qaL Asatao. mauVama paaNyaacyaa
GaDyaacaI {pamaa idlaI gaolaI Aaho jaI AgadI saaqa- basatao.
saMpaUNa-kuxMBaao na kxraotaI SabdM AQaao-GaTao GaaoYamaupaOtaI naUnama\ I
ivad\vaana kuxlaInaao na kxraotaI gava-M gauuNaOiva-hInaa bahu jalpayaMtaI II
Sabdaqa- saMpaUNa-kuMxBaao = Barlaolaa (paaNyaanao) GaDa
AQaao-GaTao = AQaa- ( ikMxvaa paaNyaanao qaaoDaca ) Barlaolaa GaDa
GaaoYamaupaOtaI = GaaoYaNaa dota rahtaao / KaUpa maaoza Aavaaja kxrtaao
naUnama\ = ivanaakxarNa
gauNaOiva-hInaa = gauNa nasalaolao
bahu = pauYkxL, KaUpa
jalpayaMtaI = baDbaD kxrta rahtaao. ( jalpakx= vaayafxL baaolaNaara)
Ea`I. narond` kuxlakxNaI(Narendra.v.kulkarni@gmail.com)
3
Satakx manaaorMjanaacao
saazavyaa dSakxacyaa AKaorIsa ihMdI ica~apaT saRYTItaIla vaYaa-nauvaYa- rajya kxrNaa%yaa naayakxaMcaI sad\dI saMpata AalaI haotaI.
idlaIpa kuxmaar, raja kxpaur, rajaoMd` kuxmaar, SammaI kxpaur yaaMcaI vaya vaaZlyaacaI jaaNaIva tyaaMcyaa vaaZtyaa SarIryaYTI baraobar
pa`oXakxaMnaa haota haotaI. ( Apavaad haotaa dova AanaMdcaa!) tyaaMnaa naayakxacyaa Bauimakoxta paahNao hI pa`oXakxaMcyaa dRYTInao ekx iSaXaaca
haotaI. ASaa vaoLI rajaoSa Kannaa naavaacaa ekx f`xoSa caohra ‘AaraQanaa’ maQauna Avatarlaa. tyaacyaa caoh%yaavarcaI kxaovaLIkx,
maana hlavata, DaoLo imacakxa{]na baaolaNyaacaI lakxba laaokxaMnaa BaavalaI va ekxa ra~aIta taao sauparsTar Jaalaa. tatpaUvaI- tyaacao
raja, AaKarI Kata, baharaoMkxox sapanao, ho ica~apaT yao{]na gaolao haotao. paNa AaraQanaanao tyaacao naSaIbaca paalaTlao va tyaacyaa
baraobarca ikxSaaor kuxmaarcao doKaIla. tyaaca vaYaI- rajaoSa Kannaacao dao rastao, baMQana ihT Jaalao. tyaanaMtarcaI pauZcaI 3 -4 vaYaofx@ta rajaoSa KannaacaIca haotaI. rajaoSa Kannaa naavaacyaa parIsaacaa jyaa ica~apaTalaa spaSa- vhayacaa tyaacao saaonao vhayacao. 69
tao 74 paya-Mta rajaoSacao saccaa JaUza, Aana imalaao sajanaa, haqaI maoro saaqaI, Apanaa doSa , duSmana, Amar pa`oma, kxTI pataMga tao daga
paya-Mta sava- ica~apaTaMnaI isalvhr va gaaolDna jyaubaIlaI saajarI koxlaI.paNa rajaoSalaa tyaacyaa savaao-cca padavar Gao{]na jaaNaara
ica~apaT haotaa hRiYakoxSa mauKajaI-caa ‘AanaMd’. KarMtar hRiYadalaa ha ica~apaT ikxSaaor kuxmaarlaa Gao{]na kxaZayacaa haotaa, tyaa
dRYTInao ikxSaaorSaI tyaaMcao baaolaNaohI Jaalao haotao, paNa ica~apaTacyaa SaovaTI naayakx martaao hI kxlpanaa ikxSaaor kuxmaarlaa paTlaI
naahI. tarIpaNa hRiYadaMcyaa Aaga`hastava naa[-laajaanao taao SaUTIMgalaa tayaar Jaalaa. paNa SaUTIMgacyaa paihlyaaca idvaSaI saoT var
ikxSaaor kuxmaar hjar Jaalaa taao paUNa- T@kxla kxr]na va imaSaa kxaZuna. saoTvarcao sava-jaNa jara Gaabarlaoca. SaovaTI ekxanao QaIr
kxr]na ikxSaaorlaa ivacaarlao kxI ‘kxaoNa gaolao?’ ikxSaaor mhNaalaa kxaoNaI naahI, maIca maolaao. naahItarI ica~apaTacyaa SaovaTI taumhI
malaa maarNaarca haotaa naa? hRiYada kxaya samajaayacao tao samajalao. tyaa idvaSaIcao SauTIMga rd\d Jaalao va dusa%yaa idvaSaI
AanaMdcyaa saoTvar rajaoSa Kannaacaa pa`vaoSa Jaalaa. rajaoSanao yaa Bauimakoxcao saaonao kxolao. (tyaa kxaLata rajaoSacyaa pa`tyaokx
ica~apaTata ikxSaaorcao gaaNao hmaKaasa Asataanaa AanaMd maQao maa~a ikxSaaorcao ekxhI gaaNao naahI tyaamaagacao ho kxarNa tar
nasaola?)
rajaoMd` kuxmaar va Saima-laa Tagaaorcaa 69 saalaIca Aao. paI.rlhna naavaacyaa inamaa-taa idgdSa-kxacaa ‘talaaSa’ naavaacaa ekx
ica~apaT Aalaa haotaa. tyaa kxaLata ica~apaT kxahI laaKaata banata Asataanaa Aao. paI. rlhna yaaMnaI yaa ica~apaTavar ekx
kxaoTI r]payao Kaca- koxlao haotao va ica~apaTacaI jaaihratahI taSaIca koxlaI haotaI ‚ Aao. paI. rlhna kxI ekx kxraoD kxI talaaSa‛!
idlaIpa, raja, SammaIcaI sad\dI saMpata Asataanaaca dova AanaMd maa~a Evergreen ihrao mhNaUna AapalaI Capa paaDUna haotaa.
70 saalaI raja kxpaurcaa maora naama jaaokxr va idlaIpa kuxmaarcaa gaaopaI paDlaa va tyaaMcaI naayakx mhNaUna kxarikxd-hI saMpalaI.
paNa tyaaca vaYaI- dova AanaMdcaa jaa^naI maora naama hIT Jaalaa va dova nao AapaNa Ajauna saMpalaolaao naahI ho isaQd kxr]na daKavalao.
dova AanaMd jaaopaya-Mta Aapalaa Baa{] ivajaya AanaMdcyaa idgdSa-naaKaalaI kxama kxrta haotaa taaopaya-Mta tyaacao bahutaokx sava- ica~apaT
ihT Jaalao. paNa dova AanaMdlaa svataM~a idgdSa-na kxrNyaacaI [cCa JaalaI va ‘pa`oma paujaarI’ vaaTo taao idgdSa-kx mhNaUna
paDdyaavar Aalaa. jyaa iqaeTrmaQyao pa`oma paujaarI laagalaa tyaa iqaeTrcyaa isaT\sa fxaDNyaapaya-Mta laaokxacaI majala gaolaI va
pa`oma paujaarI paDlaa. paNa ApayaSaanao Dgamagaola taao dova AanaMd kxsalaa? tyaanao maaozyaa ihmataInao tyaavaoLcyaa tar]Naa[-laa saad
Gaalata dma maarao dma kxrta ‘hro ramaa hro kRxYNaa’ inamaa-Na koxlaa. taao ihT Jaalaa va dova AanaMdcaI gaaDI calataI paDlaI. maga
dova AanaMdcao jaaoSaIlaa, AmaIr garIba, vaa^rMT, taoro maoro sapanao tao dosa pardosa paya-Mtacao ica~apaT AQauna maQauna ihT haota gaolao.tyaa
vaoLI dr 3- 4 vaYaa-MnaI dova AanaMdcaa eKaada ica~apaT ihT vhayacaa tyaamauLo tyaalaa laIpa [yar sTar ASaI {paaQaI laagalaI
haotaI.
4
saazavao dSakx saMpataa saMpataa jaSaI kxahI naayakxaMcaI career saMpata AalaI haotaI tyaapa`maaNao kxahI naaiyakxaMcaI doKaIla.
vaihda rohmaana, naMda, maalaaisanha, vaOjayaMtaI maalaa, naUtana, saaQanaa yaa tyaa kxaLcyaa naaiyakxa doKaIla vayaaomaanaa pa`maaNao lagna
kxr]na inavaRttaIcyaa maagaI- laagalyaa haotyaa. ihMdI ica~apaTacaa pa`oXakx ekxvaoL lagna Jaalaolyaa ihraolaa svaIkxarola paNa ihra^[nacao ekxda kxa lagna Jaalao kxI itacao career saMpalaoca mhNaUna samajaa. mhNaUna tar yaa naaiyakxa AapalaI kxarkxId- jaastaIta
jaasta laaMbavaNyaasaazI {SaIrata {SaIra lagna kxrtaata. ha inayama AajahI laagaU Aaho. ijaqao rajaoSa Kannaa saarKao navao ihrao
{dyaasa yaota haotao itaqao nava navyaa ihrao[nsa doKaIla pa`vaoSa kxrta haotyaa . 68 saalaI rajakxpaurnao AapalaI naayakxpadacaI
DUbataI naaOkxa saavarNyaasaazI diXaNaotalyaa ekxa navyaa kxaovaLyaa naTIcaa AaQaar Gaotalaa. ica~apaTapaUvaI- itacaI Dream
girl mhNaUna BarpaUr pa`isaQdIhI koxlaI. paNa vayaskxr raja kxpaUr va kxxaovaLI Dream girl homaa maalaInaI hI ivajaaoD
jaaoDI pao`XakxaMcyaa pasaMtaIsa paDlaI naahI. raja kxpaurcaa ‘sapanaaoM kxa saaOdagar’ paDlaa. tyaacyaa pauZIla vaYaI- rajaEa`I
pa`a^D@Sanacyaa ‘jaIvana maRtyau’ maQao raKaI nao padapa-Na koxlao. jaIvana maRtyau taovha mauMba[-cyaa AlaMkxar Ta^kxIjalaa ma^TInaIlaa SaBaMr
AazvaDo caalalaa. raKaI paazaopaaz roKaa doKaIla ‘saavana Baadao’ yaa ica~apaTataUna navaIna inaScala baraobar padapa-Na kxrtaI
JaalaI. saavana Baadao ihT Jaalaa, paNa roKaa AiBanao~aI mhNaUna gaNalaI jaa{] laagalaI taI dao AMjaanao, Gar, KaUbasaUrta yaa
ica~apaTanaMtar. hro ramaa maQao JaInata Amaana va Qaue kxI lakxIr, cair~a saarKyaa ica~apaTataUna parvaIna baabaI yaa maa^Dna- ihrao[na doKaIla Avatarlyaa. tyaaca baraobar Assala BaartaIya paohravaata maulagaI vaa saUna AsaavaI tar ASaI AsaM vaaTNaarI jayaa
BaadurI 71 saalaI hRiYadaMcyaa ‘gauD\DI’ ta camakxlaI va pauZcao dSakx yaa ihrao ihrao[-nsanaI AXarSa: rajya koxlao.
Ea`I. pa`SaaMta kuxlakxNaI-
5
kxusaumaaMjalaI
kxvaI maMgaoSa paaDgaavakxr
kxvaI maMgaoSa paaDgaavakxr yaaMcaa (paUNao naava maMgaoSa kxoSava paaDgaavakxr) janma 10 maaca- 1929 raojaI isaMQauduga- ijalhyaataIla
vaoMgaulaa- yaqao Jaalaa. tyaaMnaI tyaaMcao I {cca iSaXaNa mauMba[- ivaVapaIzataUna paUNa- kxolao. tyaaMcao {cca iSaXaNa marazI va saMskRxta maQauna
Jaalao. tyaaMnaI kxahI kxaL r][-yaa kxa^laojamaQao pa`aQyaapakxacaI naaokxrI koxlaI. 1960 tao 1970 cyaa kxaLataIla kxavyasaMmaolaataUna
tyaaMnaI ivaM da kxrMdIkxr va vasaMta baapaT yaasaarKyaa kxvaIbaraobar tyaaMnaI sahBaaga Gaotalaa. Ar]Na datao yaaMnaI gaayalaolaI kxahI
pa`isaQd gaaNaI maMgaoSa paaDgaavakxr yaaMnaIca ilahIlaolaI Aahota. ‘yaa janmaavar yaa jagaNyaavar Satada pa`oma kxravao’,
‘BaataukxlaIcyaa KaoLamaQalaI’, ‘Saukx`taara maMd vaara’ hI tyaataIlaca kxahI saupa`isaQd gaItao. 1983 maQao pau. la. doSapaaMDo yaaMnaI
koxlaolyaa ivanaMtaInausaar tyaaMnaI pauNao ivaVapaIzasaazI iSaYa-kx gaIta ilahIlao. pauZo hoca gaIta Baaskxr caMdavarkxr yaaMnaI saMgaIta
baQd koxlao. 2012 saalaI pauNao ivaVapaIzanao tyaaMnaa ‘ijavana saaQanaa gaaOrva paurskxar’ do{]na paurskRxta koxlao.
2010 saalaI duba[- yaoqao Jaalaolyaa ivaSva saahItya saMmaolanaacao AQyaXapad tyaanaI BauYaivalao.
maMgaoSa paaDgaavakxr yaaMnaI kxahI saupa`isaQd laoKakxaMcaI paustakxo BaaYaaMtarIta kxolaI Aahota. 1965 saalaI maIrabaa[-Mvar AaQaarIta
‘maIra’ ho paustakx pa`kxaSaIta Jaalao. ‘kxbaIr’ ‘saurdasa’ hyaa doKaIla paustakxaMcao tyaaMnaI marazIta BaaYaaMtar kxolao. tasaoca
saupa`isaQd naaTkxkxar Sao@saipaAr yaaMnaI ilahIlaolaI ‘raomaIAao jyauilaeT’ saarKaI naaTkxo doKaIla tyaanaI BaaYaaMtarIta koxlaI
Aahota. laMDna yaoqaIla Sao@saipaAr maomaaorIAla yaoqao tyaaMcaI hI paustakxo Aahota.
1980 saalaI tyaaMcyaa ‘salaama’ yaa kxivataa saMga`halaa saaihtya AkxadmaIcaa paurskxar imaLalaa. 2008 saalaI tyaaMnaa
maharaYT/ BauYaNa paurskxaranao gaaOrivaNyaata Aalao.
‘Saima-Yza’, ‘ kxavyadSa-na’, ‘salaama’, ‘BaTkox paXaI’, ‘navaa idvasa’, ‘sauT\TI ekox sauT\TI’, ‘ maIra’, ‘kxbaIra,’ ‘ vaa~aTIkxa’,
‘ivadUYakx’, ‘raQaa’ ho tyaMacao kxahI saupa`isaQd kxavyasaMga`h.
saaO. SaItala AMbauro
6
rMga saaihtyaacao
vapaUJaamalaa lahanapaNaapaasaUnaca vaacanaacaI KaUpa AavaD Aaho. vaogavaogaLyaa ivaYayaaMvarcaI vaogavaogaLyaa laoKakxaMcaI paustako vaacaayalaa
malaa KaUpa AavaDtaata. SaaLa kxa^laojacyaa idvasaaMta maI yaaca paustakxaMtaIla CanaCana vaakyao ekxa vaogaLyaa vahIta kxlaokSana
mhNaUna ilahUna zovaayacaI. jyaavaoLI kxahIca vaacaayalaa nasaola. KaUpa kxMTaLa Aalaa Asaola ikMxvaa manaavar ekx pa`kxarcaI
maLBa AalaolaI Asaola tar maI hI vahI kxaZUna vaacaayacao AaiNa malaa tao vaacataanaa parta f`oxSa vhayalaa vhayacaM. va.pau.xkxaLo
yaaMca vapauJaa- ho paustakx jaovha maaJyaa hataI laagalaM taovha maI KaUpa KauYa Jaalao. kxarNa ekx tar va.pau. mhNajao maaJaaca kxaya
javaLjavaL pa`tyaokx marazI maaNasaacaa AavaDtaa laoKakx. AaiNa ASaa yaa maaJyaa laaDkyaa laoKakxaMcyaa vaogavaogaLyaa
paustakxataIla manaalaa BaavaNaa%yaa {taa%yaaMcaa saMga`h mhNajao vapauJaa-… ho mhNajao dugQaSak-xra yaaogaasaarKaMca….vaogavaogaLyaa
rMgaibarMgaI kxacaaMcyaa taukxDyaaMcyaa saMga`hatauna tayaar haoNaa%yaa
SaaoBaadSa-kxa[takxcaM ivalaaoBanaIya…Jarkxna paDUna
gaolaolyaa Ea`avaNasarIMnaMtar AakxaSaata idsaNaa%yaa [Md`Qanau [takxcaM manaBaavana….
mauLata va.pau. caM ilaKaaNa mhNajao sahja saaopyaa BaaYaota ijavanaata raoja GaDNaa%yaa ivaYayaaMnaa, Aapalyaa AnauBavaanaa spaSakxrNaar AaiNa mhNaUnaca manaacyaa jaasta javaL jaaNaarM…Aapalyaa saarKyaa Anaokx sava-saamaanya maaNasaaMcyaa sauKadu:Kaanaa
va.pau tyaaMcyaa sahjasaaopyaa BaaYaota tyaaMcyaa kxqaatauna, kxadMba%yaataUna, vyaktaIica~aNaataUna vaaT kxr]na dotaata…..raojacyaa
ijavanaatalyaa Anaokx naatyaacaa Kara Aqa- tyaaMcyaa sahjasauMdr Sabdatauna tao maaMDtaata. paaT-nar, izkxrI, taptapadI, yaaMsaarKyaa
tyaaMcyaa Anaokx paustakxataUna ekx~a kxolaolyaa vaakyaaMcaa saMga`h mhNajao vapauJaa-….saasaUsaunaocaa saMGaYa- ha saasausaunaocaa nasataao
tar taI spaQaa- vaaQa-kyaacaI iBataI AaiNa taar]NyaacaI mastaI yaaMcaI caalalaolaI Asatao….ikxMvaa inaKaL maO~aItaIla ekx ivalaXaNa
taakxd jar kxaoNataI Asaola tar tyaatalaI sahjataa. tyaa sahjataomaQaunaca sauriXatapaNaacaI saaya AapaaoAapaca Qartao. maO~aIcaa
pa`tyaokx Tppaa ha vyaktaImatvaacaa navaa {tkxYa-ibaMdU zravaa. jyaacyaa maO~aImauLo pa`gataI KauMTtao taI maO~aI saMpaNyaacyaaca laayakxIcaI
Asatao…. yaasaarKaI Anaokx vaakyao vaacata Asataanaa AapalyaahI nakxLta AapaNahI AapasaUkx Aapalyaa naatyaacaI satyataa
paDtaaLUna paahata Asataao….
Hyaa paustakxacyaaca BaaYaota saaMgaayaca JaalaM tar…
vapauJaa- ho paustakx kxaoNaasaazI? jyaaMnaa maaotyaataIla camakx baGaayacaI Aaho ASaa vaoDyaaMsaazI !
ho paustakx kxsaM vaacaayacaM? ekxa baOzkxIta? Aqa tao [ita? ekxa dmaata? Co! mauLIca naahI. kxahI haOSaI GaraMmaQao
D/oisaMga Tobalaavar inarinaraLyaa AttaraMcyaa baaTlyaa Asataata. jasaa maUD Asaola tasaM Attar vaaparayacaM ikxMvaa jasaa
maUD vhavaasaa vaaTta Asaola tasaM Attar inavaDayacaM. ho paustakx AsaMca vaacaayacaM. hvaM tao paana AapaAapalyaa maUDnausaar
{GaDayacaM AaiNa tyaa saugaMQaanao Baar}na jaayacaM. eKaada saugaMQa paunha Gyaavaasaa vaaTlaa tar? paunha SaaoQaayacaa. tyaa
SaaoQaata AaNaKaI kxahItarI saapaDola……..
saaO.ivaVa BaT
7
saaO. {nnataI naa[-k
8
kxivataa
1. Ajauna KaUpa vaoL Aaho
Amaukx QarNa tamaukx pa`kxlpaata,
tauJaa ivakxasa haoNaar Aaho.
saaonyaasaarKaI jamaIna taovaZI,
maataImaaola jaaNaar Aaho.
tyaaca taa AaSvaasanaaMvar,
tau malaa vhaoT dota Aaho.
tauJa taulaa kxLta naahI,
maI tauJaa GaaoT Gaota Aaho.
maaJyaakxDo laXavaoQaNyaa,
svastaata sakxsa Aahar.
tauJaI matao ekxvaTNyaa,
pautaLyaaMnaa capalaacao har.
tauJyaa mataalaa Aaja maI,
qaoMbaBar ikxMmata maaojata Aaho.
{dyaa rajaQaanaIta maaJyaa mataaMnaI,
maI taLM GaoNacaM yaaojata Aaho.
tauJyaata naI maaJyaata Asaa,
rIsa drvaoSaIca KaoL Aaho.
tauJaa ivakxasa malaa {majaNyaa
Ajauna Kaupa vaoL Aaho
Ea`I. gauNavaMta isataarama paaTIla
9
2. saMgaItaataIla AivaT gaaoDI
saMgaItaataIla AivaT gaaoDI
caaKa ‘manaa’ tau hLUvaarpaNao
do SabdaMnaa BaavanaaMcao kxMgaaoro
saucaola taujasaI kxavya baro
SabdaMcao tao caaMdNao, jasao barsataI tauJyaavarI
tauca tauJaa na rahsaI
icaMba icaMba iBajaunaI jaaSaI,
kxavya jaOsao {maTta jaasaI
Sabd jaOsao {maTta rahtaI.
Haotao sausahya ijavana ho
caaKa ‘manaa’ tau hLUvaarpaNao
saMgaItaataIla AivaT gaaoDI
saaO. maoGaa homaMta igarQar
10
3. kxivataa!!!
kxivataa…
kxSaa tyaa manaatalaM AaokxUna Takxtaata
saaMDUna Takxtaata saa%yaa Baavanaa…
kxivataa
saa%yaaMcyaaca nasataata vaacaNyaajaaogyaa
saa%yaaMnaa naahI yaota maaMDtaa…
kxivataa
basa tyaa jamataata manaata kxahI nasataanaa
AaiNa kxQaI jamataca naahI, manaata KaUpa kxahI Asataanaa…
kxivataa
kxQaI baaolataata, paNa,
kxQaI KaUpa saaMgaUna doKaIla
vaaLvaMTa saarKyaa…
kxivataa
tyaa maaJyaa saaobataI saKyaa
tyaa doKaIla maaJyaa savao jagataa
saaO. ipanala BaUYaNa caaOQarI
11
4. AayauYyagaIta
saaonasakxaLI BaupaaLI gaataa
jaIvanaacaI maOfxIla rMgavataa
sauKaacao Ea`aotao maaojataa
AayauYyagaIta gaavao
Asaavaa ikxnaara svata:cyaaca maulyaaMcaa
vaavarNao taoqao manaasa vaaTola taoMvha
samaud`acyaa Kaaolaata BaivaYya iSaMpalao {GaDavao
AayauYyagaIta gaavao…
tyaaca ixkxnaa%yaanao… mauzIta Qaravao saMkxT duKaaMnaa
maga inavaaMta manaanao
BaivaYya iSaMpalyaatalao maaotaI paaMGaravao
AayauYyagaIta gaavao…
nakxao kxSaacaI baMQanao, fx@ta vhavao mau@ta vaavaraNao
paaMGaralaolyaa maaotyaaMcaI camakxca
{jaLvaola gauZ BaivaYyaacao
tyaaca BaivaYyaalaa maga AayauYyagaIta mhNaavao…
saaO. ipanala BaUYaNa caaOQarI
12
5. garIbaI
garIbaI KaUpa vaa[-T Asatao
taI kuxNaacyaahI javaLcaI nasatao
sagaLyaaMnaa taIcaa itarskxar Asataao
paNa garIbaaMcaI taI SaojaarINa Asatao
XaNaaoXaNaI haoNaara Apamaana sahNa kxrtao
paNa tarIhI taI svaaBaImaanaanao jagata Asatao
garIbaIlaa naataovaa[-kx nasataata, Asataata tao fx@ta inaMdkx
vaoLaovaoLI TaocaUna baaolaNaaro, itacyaa AsahayyapaNaavar hsaNaaro,
kxaoNaIhI kxaoNaacao nasatao, jaoMvha hI garIbaI javaL Asatao,
Baavanaolaa, naatyaalaa, maO~aIlaa kxahIca ikxMmata nasatao, jaoMvha
hI garIbaI javaL Asatao.
Aapalaoca AEa`u pausaUna Aapalyaa du:Kaacao saaMtvana kxravao laagatao
AaiNa paunha navyaanao jagaavao laagatao.
garIbaI garIbaI na@kxI Aaho tarI kxaya, kxaoNaI saaMgaola kxa?.................
saaO. sarlaa Ainala vaayakxr
13
6. maahor
DaoLyaataIla AEa`uMcyaa Qaara
lahanapaNacaa ‘taao’ AllaDpaNaa
Aapalyaabaraobarca jaNaU Gao{]na gaolyaa,
maahorcaa maayaocaa {Mbarza
BautakxaLata maagao saaoDUna.
AaolaaMDUna maI {Mbarza saasarcaa
BaivaYyaacao naaivanya Aapalaosao kxlao.
Aazvalao ho saaro kxI,
AajahI paanaavataata maaJao DaoLo,
jao Aapalao haotao tao jarI
AjaunahI itaqaoca Aaho… jaSaI
Aa[-cyaa kxuSaItaIla {]ba,
baabaaMcaI Apaar maayaa,
vahInaIMcaI qaT\Ta maskxrI,
taaoca ijavhaLa, taoca pa`oma
kxolaa pa`yatna tarI imaLUca Sakxta naahI,
kxuzotarI caukxtaya kxahItarI,
tao idvasa parta imaLUca Sakxta naahI,
jao Aapalao haotao h@kxacao,
tao Aapalao parta hao{]ca Sakxta naahI.
maahorcyaa yaa AazvaNaInao,
DaoLyaataIla Aasavaanaa baaMQa maa~a idlao,
kxuzotarI hRdyaata Gar kxr]na basataanaa,
satata baL maa~a do{]na gaolao,
yaa saMsaaracyaa AaGaaDIta saaro kxahI,
inaBaavaUna , saamaavaUna naolao.
kxahI naahI tarI saasar va saKyaacyaa pa`omaamaQyao
Ajauna daona gaaoD XaNa maa~a jaaoDUna gaolao,
maahorcyaa yaa AazvaNaInao mana BaaravaUna gaolao,
jao Aapalao haotao tao Aapalaoca Aaho,
kxQaIca duravalao navhtao,
ho maa~a samajaavauna gaolao,
ho maa~a samajaavaUna gaolao.
saaO. yaaoiganaI pa`idpa yaLmallaI
14
7.kxTU satya
maI paNaacaa JaMJaavaata jaIva paaoKar]na gaolaa
saarIpaTacaa ha Dava baGa ivaKar]na gaolaa
baalapaNaIcaa taU ikxtaI inaragasa BaaoLa
baaobaD\yaa baaolaata tauJyaa samarasa gaaotaavaLa
AaptasvaikxyaaMcao vaagaNao, na kxLo tauja hovaodavao
jaNaU tauJyaasamaaor idsao AakxaSa zoMgaNao
naiSabaacaI imaLalaI saaqa
tyaata AaptasvaikxyaaMcaa haqa
SaIkxlaasa savarlaasa maaoza Jaalaasa
kxtaRtvaacyaa AaoJyaaKaalaI dbaUna gaolaasa
paOSaaMcyaa raSaIta laaoLU laagalaasa
KaaoTyaa pa`itaYzolaa BaulaU laagalaasa
na idsao tauja kxaoNaI, Aapta naa gaNagaaota
maI paNaacyaa gaumaI-ta vaaZU laagalaasa.
naSaIba tauJao qaaor, jaIvaa navhtaa Gaaor
svata:laaca dova samajaU laagalaasa.
kxaLanaohI baGa kxSaI jaadU koxlaI
vaaQa-@yaacaI caahUla taulaahI laagalaI,
maI maI maaJao maaJao kxr]naI janma tauJaa gaolaa.
na kxLo tauja paamara yaa jagaI naahI taJao kxahI
satya kxTU ho jaIvanaacao taulaa kxQaI na kxLlao
Aro janma GaoSaI tau BaaoLa, Aa[- ivanaa tau paaMgaLa
janma marNaacaa ha foxra naahI kuxNaasa caukxlaa.
yamadovaapauZo saMta paMta QanavaMta ivakxlaa
maI paNaacaa JaMJaavaata jaIva paaoKar]na gaolaa
saarIpaaTacaa ha Dava baGa ivaKar]na gaolaa
saaO. sauYamaa paaTIla
15
8. Ganana Gana....
Ganana Ganana Gana barsao maoGaa
Cnana Cnana Cna baajao paayailayaa
maoGamalharanao Qairlaa zokxa
mayaurraja dUrvar eokxivataI koxkxa
baOzkxIta {maTlaI hLUvaar paa{]lao
kOxkxaMcyaa HdyaIca caukxlaa zaokxa
qabakxta {tarlao qaoMba Tpaaor
baoBaana sauTlaa vaara maujaaor
laavaNyavataIvar najar iKaLo
jaSaI paDo paihlaI qaapa maRdMgaavar
lagabaga lagabaga barsataI Qaara
ihrvaa[-ta iBajalaa AasamaMta saara
kxaLIja qarkxivata kxpaTI padnyaasa
pairmaL {QaLo taao saugaMQaI gajara
GanavaYaa-vaata kxllaaoL {saLlaa
jalapa`paataanao taaMDva maaMiDlaa
nayanaaMcao caMcala taIr JaolaUnaI
Ea`RMgaarsaaja ra~aIvar caZlaa
XaNaBar laKKa {saLlaI yaaimanaI
r]pa itacao {jaLlao yaaOvanaI
gaailacyaavar jaDlao saaro DaoLo
gauMga mataI kxrI madna maaoihnaI
icaMba icaMba QartaI sauKaavalaI
Ana\ [Md`QanaU lao{]na taI naTlaI
GaayaaL hao{]na naajaUkx AdaMnaI
kMuxd maOifxla QauMd jaahlaI
Jaalaa irtaa kRxYNamaoGa vaYaU-naI
sairtaa vaaho AvaKaL QaaraMnaI
qaMD Aaolaavyaata paavalao partalaI
maaohkx sauMdr AazvaNaIta Jaur]naI
Ea`I. Ainar]Qd gaaoKalao
16
AajaIbaa[-caa baTvaa
kxaolaosTora^la
kxaolaosTora^la ha maoNaasaarKaa r@taata na ivarGaLNaara padaqa- Aaho. taao Aapalyaa SarIratalyaa pa`tyaokx paoSaIta AsaNaara ekx
mahtvaacaa GaTkx Aaho. kxaolaosTora^lacao pa`maaNa 250 ima. ga`^. cyaa var gaolao, tar tao hRdyaalaa Qaaokxa Asalyaacao saUicata kxrtao.
taovha kxaolaosTora^la r@taata yaaogya pa`maaNaata raKaNao ho fxar mahtvaacao Aaho. kxaolaosTora^la ha ekx SarIratalaa mahtvaacaa
GaTkx Aaho, paNa taao Aaharata Asalaaca paahIjao Asao naahI, kxarNa taao SarIrataca inamaa-Na haotaao. SarIrata daona pa`kxarcao
kxaolaosTora^la Asatao. AnnaataUna imaLNaaro kxaolaosTora^la fx@ta pa`aiNajanya ({da: maaMsa, maasao, AMDI vagaOro) padaqaa-taUnaca
imaLtao. vanaspataIjanya padaqaa-ta taao nasataao. taupe, laaoNaI, vanaspataI vagaOro Aaharata vaaparlyaanao SarIrata kxaoloasTora^la inamaa-Na
vhayalaa madta haotao.
r@taataIla vaaZlaolao kxaolaosTora^la cao pa`maaNa kxmaI kxrNyaasaazI fxayabar ya@ta padaqa- Kaavaota.
1) sava- pa`kxracaI kxDQaanyao, rajamaa, vaala, cavaLI, maTkxI, maUga, masaUr [tyaadI Kaavao.
2) Sava- ta%hocyaa paalaoBaajyaa, {da, paalak, laala maaz, maoqaI, mauLyaacaI, gaajaracaI, paanao yaaMcyaata ivarGaLNaara
fxayabar fxar maaozyaa pa`maaNaata Asataao.
3) fxLo, papa[-, paor], d`aXao, koxLI, maaosaMbaI, safxrcaMd, paIca hI fxLo raojacyaa Aaharata vaaparlyaanao Aapalyaalaa yaaogya
pa`maaNaata fxayabar imaLola va taao r@taatalaa kxaolaosTora^la kxabaUta zovaayalaa madta kxrIla.
4) raojacyaa Aaharata vaaparlaI jaaNaarI gavaar kxaolaosTra^la kxmaI kxrNyaasa {payaaogaI paDtao. gavarIcyaa SaoMgaata baIyaa
Asataata, tyaapaasaUna gaaoMd (gavaar gama) tayaar kxrataata, Saas~a&aaMcyaa ekxa SaaoQaanausaar, ho gavaar gama kxaolaosTora^la
saazI {payau@ta zrtao. kxahI paaScaatya doSaaMmaQao ha gaaoMd Aa[sk`xIma, paavaata vaapartaata.
Aaharta fxayabarcao pa`maaNa kxsao vaaZvaavao yaasaazI kxahI TIpsa.
1)
2)
3)
4)
5)
6)
vha[T paavaapaoXaa ba`a{na paava vaaparavaa.
kxDQaanyao GaalaUna saUpsa banavaavaIta.
Saukxamoavaa, caNao, SaMgadaNao dupaarI cahabaraobar KaaNyaasa {ttama.
naaStyaalaa AaoT\sa vaaparavaota.
Daosaa kxrtaanaa tyaata ma@yaacao Aqavaa naacaNaIcao paIz Gaalaavao.
dUQa vaaparayacao Asalyaasa iskxmD imalkxca vaaparavao.
saMga`hIta
17
paakxkRxtaI
vhojaITobala baakxrvaDI
saahItya:
maOda : 1 kxpa
rvaa: 1 TobalaspaUna
taola: 2 TobalaspaUna va taLNyaasazI
baarIkx kxapalaolao baInsa : 100 ga`^ma
{kxDlaolao baTaTo : 3
baarIkx icarlaolaI kxaoiqaMbaIr : AQaa- kxpa
Kaaovalaolaa naarL : AQaa- kxpa
AalaM lasaUNa ihrvaI imarcaI paosT : 2 camacao
kxaLI imarpaUD : 2 camacao
garma masaalaa paavaDr : 1 camacaa
maIz cavaInausaar
kRxtaI :
1) maOda, rvaa, imarpaUD, 2 camacao taola, maIz ekx~a imasaLUna GaT\T maLUna Gyaavao. ekxa dmaT kxpaDyaata gauMDaLUna ho paIz
baajaUlaa zovaavao.
2) maTar va baInsa vaogavaogaLo iSajavaUna Gyaavao.
3) tyaacaa lagada tayaar kxravaa.
4) Tyaa maQyao kuxskxrlaolaa baTaTa, Kaaovalaolaa naarL, AalaM lasaUNa, ihrvaI imarcaI paosT, kxaoiqaMbaIr, garma masaalaa
paavaDr, va maIz GaalaUna imaEa`Na ekxjaIva kxr]na Gyaavao.
5) tayaar paIzacao gaaoLo kxr]na Gyaavaota va ek gaaoLa GaovaUna tyaacaI paataL paaoLI laaTUna GyaavaI.
6) tayaar koxlaolya paaoLIvar saarNa camacyaanao ekxsaarKao pasar]na Gyaavao.
7) yaa paaoLIcaa GaT\T raola gauMDaLUna Gyaavaa.
8) yaa raolacao AQyaa- [Mcaacao taukxDo saurInao kxapaUna Gyaavaota.
9) ekxa kxZ[-ta taola garma kxr]na maMd Aacaovar baakxrvaDI KarpaUsa AaiNa saaonaorI rMgaavar taLUna GyaavaI.
10) Garmaagarma baakxrvaDI Kaayalaa tayar. Taoma^Tao saa^sa baraobar savh- kxravaI.
TIpa: hI baakxrvaDI f`oxSa BaajyaaMpaasaUna tayaar koxlaolaI AsalyaamauLo ekxa idvasaapaoXaa jaasta iTkxta naahI.
saaO. ivaVa iEa`kxaMta BaT
18
KOMBADI VADE
For Chicken Curry:
Chicken – 1kg
Onions – 2 chopped
Bay leaf – 3
Fresh coriander chopped – 2 spoon
Malawani masala – 4 tbs
Salt
Cooking oil
For Vatan:
Fresh coconut – 1 cup
Long finely sliced onion – 4
Garlic cloves - 1 full garlic
Ginger- 1 inch
Coriander seeds – 2 spoon
Masala velachi – half tbs
Clove – 2
Black pepper – 2 spoons
Cinnamon – 1 inch
Roast coconut & onion till golden brown. Roast rest whole masala & ginger garlic for 1 min. Grind all
this in fine paste.
Method:
1)
2)
3)
4)
Cut chicken into small pieces, wash & keep it aside.
Heat 4-5 tablespoon oil in a nonstick kadai & chopped onion roast slightly & add 2-3 bay leaves.
Add Malawani masala & sauté it for half min.
Add chicken, mix it well n pour half cup water & put lid, keep it for 3-4 min.
19
5) Add coconut vatan in it & add salt & 1-2 cup water as per consistency required.
6) Let it cook for at least 15-20min or till chicken cookes on lower flame.
7) Garnish with coriander & serve it.
VADE RECEIPE
Ingredients
Urad daal – 1 cup ( soaked for 5-6 hrs & grind into paste)
Rice flour – 5 cups
Coriander seeds – 1 tbsp
Haladi powder – 1 tbs
Salt
Oil
Method:
1) Roast coriander & methi seeds for half a min, grind it in fine powder.
2) Grinded urad daal, rice flour & coriander & methi powder, salt, haladi mix all together, add
hot water & make a hard dough. Keep this aside for 1-2 hrs.
3) Make small puri, layer some oil over it.
4) Heat oil & deep fry on medium heat.
5) Serve with chicken curry.
Mrs. Padmini Sawant
20
naMidnaI vaayakxr
saavanaI AMbauro
21
22
23
AagaamaI
‚dUrcyaa dIpaaMcao rMga‛
***
24