Muzika shqiptare
Transcription
Muzika shqiptare
E PËRMUAJSHME FETARE - KULTURORE E K I SHËS KATOLIKE 1 S J [ S F O t 4 I U B U P S ñ ï ï ø t 7 J U J 9 9 7 * t / S ø ð ö ø t ± N J N J , P T P W Ñ ð Ȅ & V S P Q Ñ ñ Ȅ ; W J D Ñ S ò s f r 4 ) # " ç ñ ô ï Papa në Republikën Çeke për një Evropë të bashkuar shpirtërisht Mons. Simon Filipaj, 10-vjetori i vdekjes Shën Gjon Vianney meshtarë sipas Zemrës Hyjnore FAQE 5 FAQE 10-11 FAQE 16 1ÑSHBUJUJ %Ġğ1Ēĝ56/"+ 1ÑSHBUJUJ %Ġğ/ĠĤę(+0-"+ 4ILSVBO %Ġğ"ĝēĖģĥ%&."+ 'FKBoLÑSLJNTIQSFTBoWFQSJN EBTIVSJBonJKJNEIFEIVSJN Don Lush GJERGJI Muzika shqiptare Intervistë me Hirësinë e Tij kardinalin Jose’ Saraiva Martins, Prefekti i Kongregatës për Shpalljen e Shenjtërve në Romë (vështrim i shkurtër) Nënë Tereza - ylli dhe pasqyra, të cilën mund ta shikojnë dhe ndjekin të gjithë FAQE 14 Shkruan: Prof. mr. Vinçenc GJINI FAQE 12-13 (POYIF #PKBYIJV V MJOE OÑ 4ILVQ NÑ ñö HVTIU ðøðï OHB QSJOEÑSJU TIRJQUBSÑLBUPMJLÑ,PMÑ#PKBYIJVEIF%SBOFMJOE#FSOBKo#PKBYIJVNF QSFKBSEIKFOHB1SJ[SFOJEIF/PWPTFMMBF(KBLPWÑT1SBNÑñöHVTIUñïïø TJWKFUBKPJNCVTIJøøWKFUEIFUBOJLFNJmMMVBSFEIF7*5*/+6#*-"3o ðïïWKFUPSJOFMJOEKFTTÑTBKUÑDJMJOTIQSFTPKNÑTFEPUBLVSPSÑ[PKNÑFEIF NFOEÑSUJNJOF,BUFESBMFTEIF4IFOKUÑSPSFTLVTIUVBSBTBKOÑ1SJTIUJOÑ /ÑKFUÑOEIFWFQSÑOF/ÑOÑT5FSF[FLFNJUSJGB[BCB[PSFKFUÑTPSFRÑ NVOEUJEBMMPKNÑEIFRVBKNÑFEIFNFUSJFNÑSUJNF(POYIF#PKBYIJV ðøðïoðøñ÷ .PUSB5FSF[FF-PSFUPTðøñøoðøôï EIF/ÑOB5FSF[Fo .JTJPOBSFF%BTIVSJTÑðøôïoðøøö ,ÑUPUSJQFSJVEIBKFUÑTPSFLBOÑUSJRÑOESJNFBQPPSJFOUJNFQÑSDBLUJ NFUIFNFMPSFRÑQÑSQVUIFONFUSJWJSUZUFUUIFNFMPSFUÑKFUÑTTÑLSJTIUFSÑ '&+"4)13&4"EIF%"4)63*" 'B[BFQBSFð÷oWKFÎBSFLBSBLUFSJ[PIFUNF,´3,*.&(POYIKBTÑQBSJ OÑ HKJSJO F TBK GBNJMKBS HKJUIOKÑ LÑSLPOUF QSFK QSJOEÑSWF CBCÑT ,PMÑ EIF OÑOÑT%SBOFoLVQUJNJOFKFUÑTEIFEPNFUIÑOJFOFWFQSJNJU.Ñ WPOÑ LÑUÑLÑSLJNFLJTIUFWB[IEVBSFEIFOÑCBTILÑTJOÑGBNVMMJUBSFUÑi;FNSÑT TÑ,SJTIUJUwOÑ4ILVQTÑCBTILVNFSJOJOÑLBUPMJLFQPSFEIFNFUÑHKJUIÑ UÑUKFSÑUTJEPNPTNFNFTIUBSÑUFBUÑIFSTIÑN +BEÑTINJBFTBKiIsha ende shumë e re, pa i mbushur 12 vjet, e rrethuar nga familja, kur ndjeva dëshirën e parë për t’u dhënë tërësisht Zotit. Gjashtë vjet kam medituar dhe jam lutur… Në fillim nuk më pëlqente fare ky mendim, “tundim”. Disa herë kam menduar se isha liruar nga kjo dëshirë… Ndonjëherë më dukej se po bëja gabim, se kjo nuk ishte thirrje, por më në fund u binda se isha e ftuar nga Zoti. Zonja e Letnicës, Zonja Cërnagore, më ndihmoi shumë për ta arritur një vendim të tillë”. %IFLKPGFLZLÑSLJNOVLVOEÑSQSFNÑBTLVSSÑ,ÑSLPOUFWVMMOFUJOF ;PUJU;PUJOOÑQÑSNKFUOKFSJVUEIFOÑOKFSJVOWÑMMBoNPUÑSo;05*/ 1ÑS/ÑOÑO5FSF[FUÑCFTPTIEPNFUIÑOÑUÑLÑSLPTI 'B[BFEZUÑKFUÑTPSFF/ÑOÑT5FSF[FLBSBLUFSJ[PIFKNFWFQSJNTJQBTTUJ MJUEIFQPSPTJTÑTÑ+F[V,SJTIUJUJDJMJUIPUÑ4LBNBSEIVSUÑNÑTIÑSCFKOÑ QPSUÑTIÑCFKEIFUBEIVSPKKFUÑOUJNFQÑSTIÑMCJNJOFCPUÑT1ÑSBGSPñï WJUFFNÑTPOUFSJOJOÑF,BMLVUÑTJFEVLPOUFNFɦBMÑNÑTJNFTIFNCVMM KFUÑHKJUIOKÑFVEIÑIFRVSOHBGVRJBFGFTÑEIFOHBGSZNÑ[JNJJEBTIVSJTÑ %IFKBQSBQÑEÑTINJBFTBKiSi fluturon koha këtu. Kur ndalem dhe mendoj për thirrjen time misionare, mund të them vetëm një FALËNDERIM të madh e të përzemërt, Ty o Zot, që më ke dashur aq shumë dhe që më ke dhënë mundësinë e dashurisë së përkujdesjes ndaj të tjerëve”/HBMFUSBWÑMMBVU-B[ÑS OÑWJUJðøòö /HBLKPGFoLÑSLJNoTIRFUÑTJNLSFBUJWOHBLZWFQSJNoTIÑSCJNRÑ JTIUF TIQSFTB F TBK F NBEIF EIF F QBUIZFTINF MJOEJ FEIF GB[B F USFUÑ /´/"5&3;& o .*4*0/"3& & %"4)63*4´ EIVSJNJ EIF nJKJ NJ TJ TIQSFIKF F WB[IEVFTINF EIF F QMPUÑ F %BTIVSJTÑ ,ÑSLJNJ GFKB WFQSJNJTIQSFTB EIFEIVSJNJEBTIVSJB JTIJOEIFNCFTJOTIUZMMBUOÑUÑ DJMBUBKPFNCÑTIUFUJNCBSÑKFUÑOEIFUÑSÑWFQSJNonJKJNJOQÑSUBNBI OJUVSOKFSÑ[JNJOTJ/ÑOBF%BTIVSJTÑTÑTIQFKUJTIQSFTPKNÑEIFVSPKNÑ 4)&/+5´3&4)"&%"4)63*4´"KPTILSVBOUFLÑTIUViVetëm duke dhënë njeriu merr; Vetëm duke harruar vetveten, njeriu e gjen veten; Vetëm duke falur njeriu është i falur; Vetëm duke dashuruar njeriu gjen jetën dhe lumturinë”. 4ÑCBTILVNF/ÑOÑOUPOÑ5FSF[FFEIFOFEPUÑCFTPKNÑOÑ;PUJOEIF OÑ/KFSJVOEPUBLÑSLPKNÑOKFSJVOWÑMMBPTFNPUÑSQÑSUVUBLVBSBGSVBS WÑMMB[ÑSVBSEIFCBTILVBSOÑTIÑSCJNUÑUÑ.JSÑTUÑUÑ%SFKUÑTUÑ7ÑSUFUÑT NCJUÑHKJUIBUÑ%BTIVSJTÑ/ÑOB5FSF[FNF;05*/o%"4)63*EIF NF7´--"6/o/+&3*CÑSJWÑSUFUNSFLVMMJTJCJOPNJQBOEBTIÑNJKFUÑT EIFWFQSJNJUUÑTBKUÑNBEIOÑUÑHKJUIBNFSJEJBOFUFCPUÑT3JTJBFWKFUÑS EIF HKJUIOKÑ F SF ÑTIUÑ GFKB TIQSFTB EIF EBTIVSJB RÑ QÑS /ÑOÑO5FSF[F JTIJOLÑSLJNJWFQSJNJEIFEIVSJNJNVOEÑTJEIFGVRJQÑSUBOEÑSSVBSTÑ QBSJWFUWFOFQBTUBKUÑUKFSÑUEIFTÑCBTILVWÑMMB[ÑSJTIUFEIFCPUÑOUPOÑ LBR UÑ OHBSLVBS UÑ SÑOEVBS UÑ QMBHPTVS IJTUPSJLJTIU OHB SPCÑSJB TVOEJ NJJUÑIVBKWFEIFBLUVBMJTIUOHBFHPJ[NJFHPDFOUSJ[NJIFEPOJ[NJBQP TIUIVSKBNPSBMFJOUFSFTJNBUFSJBMJ[NJJOEJGFSFOUJ[NJBOUFJ[NJQSBLUJL ,ÑUÑJBLFNJCPSYI/ÑOÑT5FSF[FWFUWFUFTUÑUBTINFTEIFBSEINÑSJTÑ TPOÑ ñ %SJUB 4IUBUPSñïïø ,*4)"/´,0407´ 'BMFNJOEFSJUBU*MJKB,PWBÎFWJR ´ TIUÑ J MJOEVS NÑ ò NBST ðøôö OHBQSJOEÑSJU"OUFEIF"OHKF MJOE .BULPWJR OÑ ,PWBÎFWD LP NVOB %FSWFOU GBNVMMJB 1MFIBO 4ILPMMÑO mMMPSF LSFV OÑ #VOBS ðøöð LVSTF UÑ NFTNFO OÑ (KJN OB[JO 'SBOÎFTLBO OÑ7JTPLP ðøöð ðøöô ;IHVOJOGSBOÎFTLBOFWFTIJNÑ ðôLPSSJLðøöôOÑ7JTPLP,VTIUFU FQBSBSSFHVMMUBSFJNFSSNÑðïLP SSJLðøöõOÑ-B7FSOBBGÑS"TJ[JU OÑ *UBMJ (KBUÑ WJUFWF ðøöõ o ðø÷ñ TUVEJPJ mMP[PmOÑ EIF UFPMPHKJOÑ OÑ GBLVMUFUJO 'SBOÎFTLBO OÑ 4B SBKFWÑ ,VTIUFU F QÑSKFUTINF GSBOÎFT LBOFJNPSJNÑñõQSJMMUÑWJUJUðø÷ð LVSTF TIVHVSJNJO YIBLPOBM NÑ ñ LPSSJL UÑ QP BUJK WJUJ OÑ 4BSBKFWÑ /Ñ(KBLPWÑFSEIJTJYIBLPONÑðö QSJMMðø÷ñQBSBTIVHVSJNJUNFTI UBSBL %JUÑO F 4IÑO 1KFUSJU F 1BMJU NÑ ñø RFSTIPS ðø÷ñ TIVHVSPIFU NFTIUBSOÑLBUFESBMFOF4BSBKFWÑT OHBBSHKJQFTILWJJ4BSBKFWÑT.POT .BSLP+P[JOPWJR "U*MJKBEFLSFUPIFUNFTIÑSCJN OÑ(KBLPWÑOÑWJUJOðø÷ñLVEPUÑ TIÑSCFKÑEFSJOÑWJUJOðø÷÷"UÑWJU GSBUJLUIFIFUOÑ#PTOKFLVQÑSOKÑ WJU TIÑSCFO OÑ GBNVMMJOÑ (PSOKB %VCJDB1BTOKÑWJUJQÑSUÑEZUÑO IFSÑWKFOOÑ(KBLPWÑNÑñöõðø÷ø LVTIÑSCFVEFSJOÑLPSSJLUÑLÑUJK WJUJ4IÑSCFVHBUJOÑUÑHKJUIBmMJB MFUFGBNVMMJTÑTÑ(KBLPWÑT(KBUÑ WJUFWFðøøðoðøøöGSBUJJTIUFHVBS EJBOJ,VWFOEJUGSBOÎFTLBOTJEIF GBNVMMJUBSJGBNVMMJTÑTÑ(KBLPWÑT /Ñ BUÑ LPIÑ F QÑSGVOEPJ OEÑSUJ NJOF,VWFOEJUUÑSJ'SBOÎFTLBO QSBOÑLJTIÑTTÑ4IÑO"OUPOJUEIF FSJOPWPJ,JTIÑOF4IÑO"OUPOJU ðøøõ 'SBUJ HKBUÑ TIÑSCJNJU UÑ UJK OÑ (KBLPWÑLBPSHBOJ[VBSEJTBLVJ[F OEÑSGBNVMMJUBSF LBUFLJTUJLF 1ÑS HBUJUJ EIF CPUPJ EJTB nFUPSF QVOF QÑSNÑTJNGFKFQÑSLM7ñïïð LM 7*ñïïñ QÑSmMMFTUBSÑñïïò QÑS LM**ñïïó JTIUFJOJDJBUPSJCP UJNJU UÑ SFWJTUÑT i#BTILÑTJB KPOÑw oEIFSFEBLUPSUFLOJLJTBK´TIUÑ CBTILÑQVOÑUPSJi%SJUÑTwEIFBOÑ UBS J SFEBLTJTÑ TÑ SFWJTUÑTi+FUB MJ UVSHKJLFw1PBTIUVÑTIUÑOJTNÑUBSJ XFCGBRFTTÑGBNVMMJTÑTÑ(KBLPWÑT XXXLJTIBLBUPMJLFHKBLPWFDPN /ÑLPSSJLUÑLÑUJKWJUJGSBUJEF LSFUPIFU NÑ TIÑSCJN OÑ 1MFIBO BGÑS%FSWFOUFT 1BUÑS *MJKB TIÑSCFV ñ÷ WKFU OÑ NFTJOFQPQVMMJUUPOÑ'SBUJUJEÑ TIJSPKNÑ HKJUIÑ UÑ NJSBU OÑ KFUÑ EIFFGBMÑOEFSPKNÑQÑSTIÑSCJNJO OEBK ;PUJU ,JTIÑT EIF QPQVMMJU TIRJQUBS 4IQSFTPK UÑ LUIFIFU QÑSTÑSJ OÑ NFTJOUPOÑ;PUJUÑCFLPGUÑ (M.R.) .JSÑTFFSEIÑUBU.JKP4IVNBO P BTFNÑSJNJUUÑ"U-PSFODJUQÑS QSPWJODJBM OÑ 4BSBKFWÑ J DJMJ TIÑSCFVòïWKFUQPQVMMJUUPOÑEIF LUIJNJUUÑ"U*MJTÑOÑWFOEMJOEKFO FUJKñ÷WKFUTIÑSCJNOÑ(KBLPWÑ LÑUZSF EJUÑWF OÑ (KBLPWÑ FSEIJ GSBUJJSJ"U.JKP4IVNBO "U.JKPLBMJOEVSNÑñôNBST ðøöïOÑ5SBWOJL#PTOKBRFOESPSF OHBQSJOEÑSJU"OUPEIF.JSPOJKB MJOE ±FLP 'SBUJ ÑTIUÑ OHB GTIBUJ #JMMBGBNVMMJBF4IÑO(KFSHKJUOÑ 7JUF[ 4ILPMMÑO mMMPSF F LSFV OÑ WFOEMJOEKF LVSTF UÑ NFTNFO OÑ ;BHSFC/ÑWJUJOðøøñIZOOÑLV WFOEWJUJOFQPTUVMMBUVSÑTOÑ#BTI LB7PEBOÑ,SPBDJ;IHVOJOGSBO ÎFTLBOFWFTIJOÑWJUJOðøøòLVSTF LVTIUFU F QBSB SSFHVMMUBSF J NPSJ NÑ ñö LPSSJL ðøøó OÑ .POPQPMJ *UBMJ4UVEJNFUmMP[PmLFUFPMPHKJ LFmMMPJOÑ4BNPCPS;BHSFCEIF QÑSGVOEPJOÑ4BSBKFWÑLVEJQMPNPJ OÑUFNÑOFUFPMPHKJTÑQBTUPSBMF .ÑòïTIUBUPSðøø÷NPSJLVTI UFU F QÑSKFUTINF OÑ LVWFOEJO F MBTIUÑOÑ'PKOJDB 4IVHVSPIFU NFTIUBS OÑ LB UFESBMFOF4BSBKFWÑTEJUÑOF4IÑO 1KFUSJU EIF 1BMJU NÑ ñø RFSTIPS ñïïïOHBLBSEJOBMJJ4BSBKFWÑTJN [PU7JOLP1VMJR.FTIÑOF1BSÑF LSFNUPJOÑTIFOKUÑSPSFOF,BMWBSJ TÑOÑWFOEMJOEKF 4JNFTIUBSJSJTIÑSCFOQÑSUSJ WJUFOÑ%VCSBWÑBGÑS#SÎLPT /Ñ WJUJO ñïïò TILPO OÑ 4IRJ QÑSJOÑ'JFSTÑCBTILVNFJN[PU )JM,BCBTIJOJQFTILÑWJ4IRJQÑ SJTÑTÑ+VHVU/KÑWJUQBTFNÑSPIFU OEJINÑTJ"U&OHKÑMMJUOÑ-BÎQPS OVLRÑOESPOHKBUÑBUZTFQTF,VSJB GSBOÎFTLBOFOÑ4ILPEÑSLÑSLPORÑ "U.JKPUÑWFOEPTFUOÑ#BK[ÑRÑUÑ TIÑSCFKÑOÑQKFTÑUF,BTUSBUJU (KBUÑ LÑUZSF USJ WJUFWF GSBUJ LB QÑSWFUÑTVBS TIVNÑ NJSÑ HKVIÑO TIRJQF /Ñ WJUJO ñïïõ LBQJUVMMJ J GSBOÎFTLBOÑWFOÑ4BSBKFWÑWFOEPT RÑ"U.JKPUÑLUIFIFUOÑ#PTOKF LV FNÑSPIFU WJLBS OÑ LVWFOEJO GSBOÎFTLBO OÑ (VÎB (PSB BGÑS 5SBWOJLVU /Ñ LPSSJL UÑ LÑUJK WJUJ ,VSJB GSBOÎFTLBOFOÑ4BSBKFWÑUÑDJMÑTJ QÑSLFU FEIF CBTILÑTJB F GSFUÑSWF OÑ (KBLPWÑ EFLSFUPO "U .JKPO NFTIÑSCJNOÑ(KBLPWÑ "U .JKPT J EÑTIJSPKNÑ NJSÑ TFBSEIKFOÑ(KBLPWÑTIÑOEFUEIF KFUÑUÑHKBUÑ 'SBUJO F SJ EIF HKJUIÑ GSFUÑSJU OHB#PTOKBRÑTIÑSCZFOOÑQPQV MMJOUPOÑ;PUJJTIQÑSCMFGUÑNFUÑ NJSBURJFMMPSF (Merita Raja) 4IÑO(KPOJ,SZFQSFNÑ OÑ.PHMJDÑEIF-VHCVOBS 5 Ñ TIUVOÑO NF ñø HVTIU OÑ .PHMJDÑ EIF -VHCVOBS UÑ (KBLPWÑTVLSFNUVBGFTUBF4IÑO (KPOJU,SZFQSFNÑ,ZTIFOKUOEF SPIFU OÑ .PHMJDÑ -VHCVOBS EIF GTIBUSBUQÑSSFUI.FTIÑOOÑ.PH MJDÑFESFKUPJGSBUJJSJJQPSTBBSEIVS OÑ(KBLPWÑQBUÑS.JKP4IVNBO 1BUÑS.JKPOÑQSFEJLJNGPMJQÑS mHVSÑOF4IÑO(KPOJUJDJMJFEIF QTF V EÑOVB NF WEFLKF OVL J SB NPIJUUÑWÑSUFUÑTEIFMJHKJUUÑ;P UJUi,Z TIFOKU GPMJ IBQUBT LVOEÑS NÑLBUJUQVCMJLRÑLJTIFCÑSÑ)F SPEJNCSFUJJ*[SBFMJUwUIBBJOEÑS UÑUKFSB'JHVSBF4IÑO(KPOJUOB USFHPOTFUÑKFTIEÑTINJUBSJ;PUJU NVOEUÑUÑLVTIUPKÑFEIFNFKFUÑ QPSKFUBOVLÑTIUÑNÑWMFGTINFTF TBF7ÑSUFUB/FEVIFUUÑKFUPKNÑ NF UÑ 7ÑSUFUÑO OÑ 3SVHÑ RÑ UB LFNJ+FUÑO /ÑLÑUÑNFTIÑFEIFQTFCÑOUF WBQÑLJTIJOBSEIVSOVNÑSJNBEI OHB GBNVMMJB KPOÑ EIF GBNVMMJUÑ UKFSB/ÑLÑUÑNFTIÑLPODFMFCSVBO FEIFLBQFMBOJVTIUBSBLJ,'03JU *UBMJBOEPO4BMWBUPSFEIFYIBLPOJ JQPSTBTIVHVSVBSEPO.BSUJO+FUJ TIJ 1BUÑS"OUPOJGBNVMMJUBSJ(KBL PWÑTUÑHKJUIÑWFKVVSPJLÑUÑGFTUÑ EIF J GBMÑOEFSPJ QÑS QKFTÑNBSSKFO FUZSF &EIF OÑ mMJBMJO F GBNVMMJTÑ TF #FDJUQJLÑSJTIUOÑGTIBUJO-VHCV OBSVLSFNUVBNFTPMFNOJUFUEIF EFWPUTINÑSJ GFTUB F 4IÑO (KPOJU LSZFQSFNÑ .FTIÑO F VEIÑIPRJ CBTILÑQVOÑUPSJCBSJUPSOÑGBNVMMJ OÑFi;PKÑT3SV[BSFwOÑ#JTUSB[IJO EPO 5PNÑ (KVHKB %PO 5PNB QÑSWFÎTF ÑTIUÑ CBTILÑQVOÑUPS OÑ #JTUSB[IJOBJESFKUPOFEIFmMKBMFO F+BOPTIJULBQFMFLKPFGBNVMMJTÑTÑ #FDJU/ÑɦBMÑOFSBTUJUEPO5PNB NFQMPU[FNÑSJOYJUJCFTJNUBSÑUOÑ SJQÑSUÑSJUKFOFGFTÑEIFVOEJINPJ BUZSFRÑTBNÑNFQÑSTIQJSUNÑSJUB KFUPKOÑ LÑUÑ EJUÑ GFTUF"JJ HSJTIJ CFTJNUBSÑURÑUÑKFUPKOÑGFOÑFUZSF TJQBTTIFNCVMMJUUÑTIFOKUÑSWFEIF TIFOKUÑSFTIBWFUÑ)ZKJUFTJEPNPT TJQBTTIFNCVMMJUUÑQBTIPRUÑ4IÑO (KPOJU /Ñ GVOE UÑ NFTIÑT EPO ,FMNFOE4QBRJGBNVMMJUBSJLÑTBK CBTILÑTJF GBMÑOEFSPJ UÑ QSBOJTI NJU EIF EPO 5PNÑ (KVHKFO QÑS ɦBMÑU F NJSB RÑ BJ J ESFKUPJ 4IÑO (KPOJLSZFQSFNÑMVUVQÑSOF (Dritapress) 6LSFNUVBOÑ+BOPTIUÑ(KBLPWÑT'FTUBFUÑMVNUVSÑT/ÑOÑT5FSF[FOHB,BMLVUB " STZFKBEIFNPUJWJRÑNCMP EIJ OKÑ OVNÑS UÑ LPOTJEF SVFTIÑNUÑCFTJNUBSÑWFOÑLBQF MÑOFGTIBUJU+BOPTIRFQJLÑSJTIU GFTUB F LÑTBK CBTILÑTJF UÑ WPHÑM RÑ NF TIVNÑ IBSF LSFNUVBO TIFNCVMMJO KFUÑO EIF TBLSJmDÑO F QBTIPRF UÑ TÑ MVNUVSÑT /ÑOB 5FSF[F OHB ,BMLVUB ,KP GFTUÑ EP UÑ UIPUÑ MJOEKB F TBK QÑS OÑ RJFMMSBQJLÑSJTIUOÑøøWKFUPSJO FMJOEKFTTÑTBK7JUJOFBSEITIÑN NFTIVNÑHÑ[JNFHKJUIÑCPUBEP UB LSFNUPKÑ ðïïWKFUPSJO F MJOE KFTNFTIQSFTÑFEIFNFOEÑSUJ NJOF5FNQVMMJUUÑSJ,BUFESBMFT OÑ1SJTIUJOÑ ,ÑUVOÑ+BOPTINFTIÑTJQSJV NFTIUBSJEPO+FUPOɩBRJLBQF MBOJ J GBNVMMJTÑ TF i4IÑO /JLP MMÑTw OÑ 7FMF[IÑ "J OÑ ɦBMÑO F SBTUJUTIQKFHPJTFTJ/ÑOB5FSF[F WB[IEJNJTIUÑTIUÑGSZNÑ[VBSOÑ KFUÑO F TBK QSFK 'KBMÑT EIF (PT UJTÑ )ZKOPSF RÑ QÑS ÎEP EJUÑ F TJEPNPTUÑEJFMBWFTIUSPIFOQÑS NÑUÑiQSJWJMFHKVBSJUwoQSBQÑSUÑ LSJTIUFSÑU "J HKJUIBTIUV J HSJTIJ CFTJNUBSÑURÑNPTUÑNCFUFOWF UÑNNFBUÑ[BLPOJOFWKFUÑSEVLF V NCVSS NF /ÑOÑO5FSF[F QPS UÑ KFUPKOÑ HKBMMÑSJTIU TIFNCVMMJO FTBKEIFUÑKFUBEIFTBLSJmDBFTBK UÑKFUÑSBTUGSZNÑ[JNJQÑSKFUÑOF GBNJMKFWFUPOB %PO5PNÑ(KVHKBQÑSHKFHKÑ TJ J LÑTBK CBTILÑTJF J GBMÑOEFSPK UÑQSBOJTINJUEIFOÑNÑOZSÑUÑ WFÎBOUÑ QSFEJLVFTJO QÑS ɦBMÑU F OHSPIUB "J UÑ HKJUIÑWF VB VSPJ LÑUÑGFTUÑTIVNÑNBEIÑTIUPSF (Dritapress) E përmuajshme fetare-kulturore e Kishës Katolike; Kryeredaktor: Don Lush GJERGJI; Redaktorë: Don Jeton THAQI & Don Anton UKAJ; Këshilli redaktues: Don Robert KOLA, Don Pren KOLA, M. Teuta AUGUSTINI Don Albert DEMAJ, Don Agim QERKINI, Pater Ndue KAJTAZI, Don Lekë OROSHI, Don Fatmir KOLIQI, Don Pal TUNAJ; Adresa e redaksisë: Rr. Gjon Pali II 1, 20000 Prizren; Tel: 029 241 933/14; Fax: 029 241 232. E-mail: revistadrita@yahoo.com, revistadrita@hotmail.com; Koncepti ideor i dizajnit: XHAD-Prishtinë; Shtypi: Siprint - Prizren Xhirollogaria: Raiffeisen Bank Kosovo, DRITA - 1502 0310 0086 0188 Euro; SWIFT code: RBKORS22 %SJUB 4IUBUPSñïïø ò ,*4)"/´,0407´ 'FTUBFTÑMVNFT/ÑOÑ5FSF[ÑTOÑ,BUFESBMFOF1SJ[SFOJU 5 shtator 2009 - 5 shtator 2010 viti kushtuar së Lumes Nënë Tereza . F ô TIUBUPS ñïïø OÑ ,B UFESBMFO UPOÑ UÑ 1SJ[SFOJU *QFTILWJZOÑNPOT%PEÑ(KFSHKJ OÑLSZFNFNFTIUBSÑUSSFHVMMUBSÑU SSFHVMMUBSFUEIFQPQVMMJOF;PUJURÑ LJTIJOBSEIVSOHBGBNVMMJUÑOESZ TINFVCBTILVBOQÑSUÑLSFNUVBS GFTUÑOFTÑMVNFT/ÑOÑ5FSF[B /ÑCBTILÑNFTIJNJTIUFJQSB OJTIÑNFEIFNPOTÇFMJNJS1VMKJƥ *QFTILÑW J *QFTILWJTÑ TÑ %VC SPWOJLVRÑLJTIUFBSEIVSNFEJTB NFTIUBSUÑ*QFTILWJTÑTÑUJKQÑSUÑ NBSSÑQKFTÑOÑGFTUÑOF/ÑOÑ5F SF[ÑTEIFQÑSUÑWJ[JUVBSEJTBOHB GBNVMMJUÑUPOBLÑUVOÑ,PTPWÑ (KBUÑ QSFULVU UÑ SBTUJU *QFTI LÑWJ NPOT %PEÑ (KFSHKJ GPMJ QÑS mHVSÑOFNBEIFUÑTÑMVNFT/ÑOÑ 5FSF[BEVLFLVKUVBSFUBQBUNÑUÑ SÑOEÑTJTINFUÑKFUÑTTÑTBKÑ /ÑOÑ5FSF[BRZTIOÑNPTIÑOF SFOEKFVEÑTIJSÑOQÑSUÑKVLVTI UVBS;PUJUOÑSSVHÑOFSSFHVMMUBSJTÑ EIFLÑUÑFCÑSJOÑWJUJOðøñ÷WJULZ OÑUÑDJMJOBKPIZSJOÑ*OTUJUVUJOF .PUSBWFUÑ-PSFUÑT1BTñïUÑWJ UFWFOÑCBTILÑTJOÑF-PSFUPTLVF VTIUSPJ [FNÑSHKFSÑTJOÑ CVKBSJOÑ HVYJNJO BGUÑTJUÑ F QPTBÎNF QÑS UÑ EBTIVS EIF QÑS UÑ TIÑSCZFS OÑ WJUJO ðøóõ BKP OEKFV GSZNÑ[JNJO FSJUIJSSKFOCSFOEBUIJSSKFTFUKFO F ,SJTIUJU OÑ UÑ WBSGÑS EIF OÑ UÑ WFQSBUÑNÑEIBOÑBUBRÑFEVBO EIFCFTPKOÑOÑGVRJOÑEIFQSBOJOÑ F;PUJUOÑKFUÑOFOKFSJVUEIFOKÑ LPIÑTJTIUGUPJHKJUIÑUÑQSBOJTINJU RÑTIFNCVMMJEIFEÑTINJBFLÑTBK /ÑOFEIF(SVBKFUÑNBEIFUÑKFUÑ VEIÑSSÑGZFTFQÑSUÑHKJUIÑOFRFF EVBNÑFOEFSPKNÑFSFTQFLUPKNÑ EIF F MVTJN OEÑSNKFUÑTJOÑ F TBKÑ RÑ UÑ OB HKFOEFU UF ;PUJ TJ OEÑS NKFSÑ%BTIVSJBQÑSUBTIVBSFUKFO F +F[VTJU F QVTIUPJ [FNSÑO F TBKÑ TBRÑWFOEPTJUÑIZKÑOÑCPUÑOFUÑ WBSGÑSWFEVLFUIFNFMVBS.JTJPOB SFUF#BNJSÑTJTÑUÑDJMBUFEIFTPUF LÑTBKEJUFWFQSPKOÑOÑTIVNÑTIUF UFUÑCPUÑTNFUÑOKÑKUJOTIQJSUEIF EBTIVSJRÑLJTIUF/ÑOÑ5FSF[B .JTJPOJ J /ÑOÑ 5FSF[ÑT QÑS IBQFKNFUÑTIQFKUÑOÑNCBSÑCP UÑOTBRÑFUÑSÑCPUBOÑNÑOZSBUÑ OESZTINF mMMPJ UJ OHVMÑ TZUÑ OÑ WFQSÑO F NBEIF UÑ CBNJSÑTJTÑ RÑ BKPLJTIUFOJTVSOÑOEFSFMBWEUÑ FNSJU UÑ ;PUJU EIF QÑS UÑ NJSÑO LSFNUPKNÑ ðïï WKFUPSJO F MJOEKFT TÑ TBKÑ EIBTIUÑ ;PUJ OÑ ,BUFE SBMFO F SF OÑ 1SJTIUJOÑ *QFTILWJ ZOÑ NPOT %PEÑ (KFSHKJ WFOEPTJ RÑOHBôTIUBUPSJñïïøEFSJNFô TIUBUPS ñïðï QÑS ,JTIÑO UPOÑ MP LBMF UÑ KFUÑ WJU J LVTIUVBS TÑ -V NFT/ÑOÑ5FSF[B(KBUÑLÑUJKWJUJ TIUPJJQFTILWJKFNJUÑGUVBSRÑOÑ NÑOZSBEIFGPSNBUÑOESZTINFUÑ USFHPKNÑEBTIVSJOÑOEFSJNJOEIF GBMÑOEFSJNJO UPOÑ QÑS OKÑ (SVB LBRUÑNBEIFFDJMBMJOEJOHBHKJ SJJQPQVMMJUUPOÑEIFTILPJFVCÑ /ÑOÑFNCBSÑCPUÑT 1BTNFTIFOKÑHSVQJ'JMBSNP OJTÑ TÑ ,PTPWÑT F [NBEIPJ HÑ[J NJO EIF GFTUÑO NF QSBOJOÑ EIF [ÑSJO F UZSF UÑ NSFLVMMVFTIÑN .FOKÑIFSÑ QBT QJLBWF NV[JLPSF QÑSHKJUIÑUÑQSBOJTINJUJTIUFQÑS HBUJUVSOKÑLPLUFKSBTUJQÑSHKJUIÑUÑ QSBOJTINJUOÑTBMMÑOFGBNVMMJTÑTÑ 1SJ[SFOJU %IBTIUÑ;PUJEIFOEÑSNKFUÑTJB FTÑ-VNFT/ÑOÑ5FSF[BRÑLZWJU UÑ KFUÑ WJU IJSJ EIF CFLJNJ QÑS UÑ HKJUIB GBNJMKFU F QPQVMMJU UPOÑ OÑ NÑOZSÑRÑNÑTJNJEIFTIFNCVMMJ EIFMFIUÑTJNJOFWVBKUKFTTÑUÑWBS NKFUÑTVFTFQÑSOFWPKBUUPOBUSVQP J /ÑOÑ5FSF[ÑT UÑ KFUÑ GSZNÑ[JN GÑSWF SFEIFTIQJSUÑSPSF FEIFQÑSKFUÑOEIFQVOÑOUPOÑUÑ *QFTILWJ ZOÑ QÑSWFÎ UKFSBTI 1BTJ RÑ OÑ LÑUÑ WJU CJF FEIF QÑSEJUTINF TIUPJTFLSFKUKFUBF/ÑOÑ5FSF[ÑT øø WKFUPSJ J MJOEKFT TÑ /ÑOÑ 5F ÑTIUÑEÑTINJFHKBMMÑTF;PUJLSZFO SF[ÑTEIFWJUJOFBSEITIÑNEPUÑ (Don Anton Ukaj) %VHBKFWBTJULSFNUVBOøøWKFUPSJOFMJOEKFT /Ñ GBNVMMJOÑ F (MMBWJÎJDÑT GSZNPIFU QMPUKFUÑFHKBMMÑSJ TÑ-VNFT/ÑOB5FSF[F . Ñ ô TIUBUPS ñïïø OÑ GTIB UJO%VHBKFWÑVLSFNUVBOÑ NÑOZSÑTPMFNOFøøWKFUPSJJMJOE KFTTÑ/ÑOÑT5FSF[F/Ñ,BQFMÑOF GTIBUJU F DJMB J ÑTIUÑ LVTIUVBS5Ñ -VNFT /ÑOÑT5FSF[F F DJMB ÑTI UÑ OHSJUVS NCJ LPESJOÑO F GTIBUJU NFTIBFQBSÑÑTIUÑDFMFCSVBSNÑ ñ TILVSU ñïïð OHB ES EPO (KFSHK (KFSHKJOJTNÑUBSJ LSZFTPS QÑS OHSJUKFO F LÑTBK TIUÑQJF UÑ ;PUJU EVLF mMMVBS OHB PSB ðð .FTIÑO 4IFOKUF F DFMFCSPJ ES EPO -VTI (KFSHKJ /Ñ .FTIÑ EIF TIÑSCF TB UKFSB UÑ QÑSTIQJSUÑTINF NF LÑUÑ SBTU NPSÑO QKFTÑ OKÑ OVNÑS JNBEINFTIUBSÑTIUÑ*QFTILOJTÑ TPOÑEIFNÑHKFSÑ %VHPKFWBTJU F OEKFOJO WFUFO LSFOBSÑUÑQSFWJMFHKVBSEIFTIVNÑ UÑ OEFSVBS NF QKFTÑNBSSKFO LBR NBEIÑTIUPSF UÑ NFTIUBSÑWF EIF .PUSBWFUÑ/EFSJUEVLFQÑSGTIJSÑ LÑUV FEIF OKÑ OVNÑS UÑ NPUSBWF i.JTJPOBSFU F %BTIVSJTÑw NF TFMJ OÑ1FKÑUÑDJMBUKBOÑUSBTIFHJNUB SFUÑEFOKBUÑUIFNFMVFTFTTÑLÑUJK SFOEJ UÑ NPUSBWF 5Ñ -VNUVSÑT /ÑOÑT5FSF[FFNSJOFTÑDJMÑTNF LSFOBSJFNCBOLKPTIUÑQJF;PUJU ,ÑOBRÑTJB QÑS CFTJNUBSÑU EVHB KFWBT JTIUF FEIF NÑ J NBEI LVS VLVQUVBRÑNFTIÑOEPUBVEIÑ IFRÑTIVNÑJOEFSVBSJ%PO-VTI (KFSHKJ GBNVMMJUBSJU UÑ ,BUFESBMFT TÑ 1SJ[SFOJU %PO -VTIJ JV ESFK UVBCFTJNUBSÑWFNFLÑUPɦBMÑv5Ñ EBTIUVOWÑMMF[ÑSFNPUSBCFTJNUB SÑ UÑ OEFSVBS OVL EP UÑ EVIFK UÑ P KFTBFQBSÑFNVB KJUTIUBUPSUÑLÑUJK WJUJ LBMPJ OÑ TIFOKÑ UÑ TIÑOJNJU UÑ QÑS WKFUPSÑWF EIF LSFN UFWF UÑ QÑSTIQJSU TINF OÑ GBNVMMJOÑ F (MMBWJÎJDÑT 4IÑO HKPOJU *TIUFLKPOKÑ QFSJVEIÑ LPIPSF F TIÑOVBSNFQMPUBL UJWJUFUF EIF HKBMMÑSJ OHB BOB GBNVMMJUBSJU UÑ LÑTBKÑ GBNVMMJF LSFOPIFNJ WFUFN QTF /ÑOB 5F SF[FNFRFOÑTFÑTIUÑðïïWKFUPS %PO)FSCFSU#FSJTIBTÑCBTILV SF[FJTIUFOHBWJTFUUPOBEIFRÑJ J MJOEKFT TÑ TBK 1SBOEBK UÑ TIQSF NFCFTJNUBSÑUFGTIBUSBWFUÑLÑ QÑSLJTUFHKBLVUUPOÑQPSNFWFQSB TPKNÑRÑTPUOKÑWJUEPUÑLSFNUPK TBKÑGBNVMMJF/ÑWFÎBOUJHKBMMÑSJB UÑEÑTINPKNÑRÑKFNJOÑHKFOEKF NÑQÑSWKFUPSJOFðïïUÑUÑMJOEKFT JTIUFFTIQSFIVSOÑGTIBUSBU%V UBEVBNOKÑSJUKFUSJOUBEVBNOKF TÑ /ÑOÑT UPOÑ UÑ EBTIVS 5FSF[F HBKFWÑEIF(MMBWJÎJDÑ SJVOOÑQÑSHKJUIÑTTJÎJEFTIJEIFJV EIF OÑOÑT TÑ CPUÑT NCBSÑ TFQTF QÑSLVTIUVB"KPOKFSÑ[WFUÑWBSGÑS FHKJUIÑCPUBFRVBKUJNFLÑOBRÑTJ Në Shëngjon (ish-Gllaviçicë) WFOEÑSNÑUÑWBSGÑSUÑTÑNVSÑWF /´/´OÑ,BUFESBMFOF,PTPWÑT u shënuan tri kremte të UÑ HÑSCVMVSWF UÑ WPCFLUÑWF NF OÑ1SJTIUJOÑFDJMBJÑTIUÑLVTIUVBS njëjtën ditë EBTIVSJOÑNÑUÑNBEIFUÑ[FNSÑT 4Ñ-VNFT/ÑOÑT5FSF[F %JUÑO F IÑOÑ NÑ ðó TIUBUPS TÑTBKNFEBTIVSJOÑF,SJTIUJUEIF ,BI QÑSGVOEJNJ J NFTIÑT BE QÑS,SJTIUJOTFQTF/ÑOBKPOÑ5F NJOJTUSBUPSJ J LÑTBK GBNVMMJF EPO ñïïø OÑ ,JTIÑO i-BSUÑTJNJ J SF[F F LJTIUF OÑ [FNÑS UIÑOJFO F )FSCFSU#FSJTIBJGBMFOEFSPJEPO ,SZRJUw OÑ GTIBUJO 4IÑOHKPO o ,SJTIUJUi%VBKFOJOKÑSJUKFUSJOTJÎ -VTIJO NFTIUBSÑU EIF UÑ HKJUIÑ JTI(MMBWJÎJDÑVLSFNUVBOKÑGFT VOÑKVEFTIBKVWFw UÑQSBOJTINJUEVLFVBVSVBSOHB UÑFUSFmTIUÑJTIUF%JUBF,JTIÑT "KPOEÑSUÑUKFSBVUIPTIUFi.J [FNSBLÑUÑGFTUÑRÑFEIFOÑWJUFU QBKUPSFTTÑLÑUJKGTIBUJEIFRF TJPOBSWF UÑ EBTIVSJTÑw iOÑ LÑU FBSEINFHKJUINPOÑLZQPQVMMUÑ OESÑT TÑ GBNVMMJTÑ TPOÑ HKÑHKÑ NÑOZSÑJBUSFHPKNÑEIFEÑTINPK GFTUPKÑEIFUÑKFUPKÑOÑIJSJOFUÑ TJTIUEJUBFMBSUÑTJNJUBQPmUPSFT NÑ%BTIVSJOÑUPOÑ+F[V,SJTIUJUJ NBEIJU ;PU %IF QÑS UÑ GUVBSJU TÑ LSZRJU LJTIB JTIUF SJOPWVBS DJMJÑTIUÑJGTIFIVSOÑUSBKUÑUÑCV EPO )FSCFSUJ F TIUSPKÑ FEIF OKÑ NFNKFUFUÑCFTJNUBSÑWFUÑLÑTBK LÑTEIFOÑUSBKUÑUÑUÑWBSGÑSWFw HPTUJWÑMMB[PSFOÑPCKFLUFUFLJTIÑT GBNVMMJF EIF NÑ HKFSÑ .F LÑUÑ SBTU V CFLVB ,JTIB SFOPWJNJ J /ÑGVOEUÑQSFEJLJNJUUÑUJK%PO OÑ1PUFSR TBK OHB BOB F ,MFSJU ,BUPMJL UÑ -VTIJ JV ESFKUVB UÑ QSBOJTINÑWF ,PTPWÑTOÑLSZFNFESEPO-VTI NFLÑUPɦBMÑ,ÑUÑWJU*QFTILWOJB KPOÑFLBTIQBMMVSWJUUÑ/ÑOÑT5F (Don Jeton Thaqi) (KFSHKJOOÑNVOHFTÑUÑ4ILÑM RFTJTÑ TÑ UJK *QFTILWJU UÑ *QFTI LWJTÑ TPOÑ *N[PU %PEÑ (KFSHKJ QÑSTILBRFTIÑOEFUÑTPSF CSF[JJ SBEIÑT J CFTJNUBSÑWF UÑ SJOK OHB GTIBUSBU RÑ J UBLPKOÑ LÑTBKÑ 'B NVMMJF TPMFNOJTIU QSBOVBO TBL SBNFOUJO F ,SF[NJNJU BQP UÑ 1ÑSGPSDJNJU.FTIÑOHKJUIBTIUVF VEIÑIPRJ%PN-VTI(KFSHKJ.F LÑUÑSBTUNPSÑOQKFTÑOKÑOVNÑS J LPOTJEFSVFTIÑN J NFTIUBSÑWF EIF .PUSBWF UÑ /EFSJU EIF OKÑ OVNÑSJNBEIJCFTJNUBSÑWFOHB GTIBUSBUQÑSSFUIEIFNÑHKFSÑ& HKJUIÑLKPNVOEÑTPJOKÑQÑSKFUJN UÑNBEITJQÑSCFTJNUBSÑUNPU SBU F OEFSJU QÑS WFUÑ NFTIUBSÑU OÑ WFÎBOUJ QÑS BENJOJTUSBUPSJO FLÑTBKGBNVMMJFJDJMJNFTIVNÑ [FMM EIF QÑSLVTIUJN F QÑSHBUJUJ UÑUÑSÑOCBTIÑNFNPUSBUFTIÑO 'JMJQ /FSJU EIF NF TIVNÑ WVMM OFUBSÑ (Nikollë Gojani) ó %SJUB 4IUBUPSñïïø ,*4)"/´,0407´ 6LSFNUVBGFTUBF-JOEKFTTÑ7JSHKÑSÑT.BSJOÑGBNVMMJOÑF#FDJU . Ñ÷TIUBUPSWJUJQÑS WJU ,JTIB LBUPMJLF LSFNUPOGFTUÑOF-JOEKFT TÑ7JSHKÑSÑT.BSJ/ÑO ÑT TF +F[V ,SJTIUJU EIF /ÑOÑTTFNCBSÑOKFSÑ[J NJU5SBEJUBFLÑTBKGFTUF MJOEJOÑTIFLVKUFQBSÑOÑ MJOEKF EIF NÑ WPOÑ RF 1BQB4FSHKJ*OÑTIFLV MMJOF7**BJRÑFTIQBMMJ LÑUÑ GFTUÑ OÑ LBMFOEBSJO MJUVSHKJL UÑ ,JTIÑT .F QÑSLVKUJNJOFLÑTBKGFTUF RÑUSBEJUBLJTIUBSFFOKFI NFFNSJOi5ÑMJOEVSJUF ;PKÑTw LV LSFNUPKNÑ EJUÑMJOEKFO F7JSHKÑSÑT.BSJ/ÑOÑTTÑ;PUJU OÑLSBIBSPSJOFTÑDJMÑTVNJTIÑSVB +F[V,SJTIUJ ,ÑUÑ GBU QÑS UÑ LSFNUVBS NÑ TPMFNOJTIU FEIF GBNJMKBSJTIU F LBGBNVMMJBF#FDJULVWJUQÑSWJU CBTILPIFO OKÑ OVNÑS J LPOTJEF SVFTIÑN CFTJNUBSÑTI UÑ BSEIVS QSFKUÑHKJUIBWJTFWFQÑSUJVHÑ[VBS MJOEKFTTF;PKÑTTF#FLVBS#BTILÑ NF CFTJNUBSFU F TIVNUÑ OÑ LÑUÑ GFTUÑ NPSÑO QKFTÑ FEIF TIVNÑ NFTIUBSÑUÑJQFTILWJTÑTPOÑUÑDJ MÑUNFQSBOJOÑFWFUHKJUINPOÑF TIUPKOÑHÑ[JNJOEIFJ[NBEIPKOÑ GFTUBU/ÑEBMMJNNÑGFTUBUUKFSBOÑ LÑUÑWJUNFTIÑTJQSJVOKÑNFTIUBS JUBMJBO NJTJPOBS OÑ 4IRJQÑSJ "UÑ 4BMWBUPSFGBNVMMJUBSJGBNVMMJTÑTÑ i4IÑO,PMMJUwOÑ-F[IÑ"STZFKBF QSBOJTÑ TF UJK JTIUF TIVNÑ QSFLÑ TF TFQTF LVKUPOUF WJUFU F WÑTIUJSB UÑMVGUÑTLVTIVNÑCFTJNUBSÑEIF RZUFUBSÑHKFUÑOOEJINÑUFLGBNV MMJBFi4IÑO,PMMJUwOÑ-F[IÑ,Z NFTIUBS NJTJPOBS J [FMMTIÑN V NVOEVBNFHKJUIÑTIQJSURÑLÑUP WVBKUKF UJ [WPHÑMPKÑ EIF UJ TIVB KÑ TB NÑ TIVNÑ EVLF V LVKEFTVS OÑ NÑOZSB UÑ OESZTINF 1SBOEBK FEIF OHB BOB F GBNVMMJUBSJU EPO ,FMNFOE 4QBRJ OVL NVOHVBO GBMÑOEFSJNFU EIF NJSÑ OKPIKFU QÑS NVOEJO BO HB[IJNJO EIF TBLSJmDÑO F UJK EIÑOÑ CFTJNUBSÑWF EIF RZUFUBSÑWF UÑ WFOEJU UPOÑOÑQÑSHKJUIÑTJ&EIF "UÑ4BMWBUPSFNFTIVNÑ FNPDJPOF EIF NF QBL WÑTIUJSÑTJUÑHKVIÑTEIFUÑ SSFUIJUUÑQBOKPIVSTIQSF IJ HÑ[JNJO F UJK EIF NF ɦBMÑ UÑ NSFLVMMVFTINF HSJTIJ CFTJNUBSÑU RÑ UJ HÑ[PIFOMJOEKFTTÑ/ÑOÑT TF NCBSÑ OKFSÑ[JNJU /Ñ NFTIÑJTIUFJQSBOJTIÑN FEIF LBQFMBOJ J ,'03JU JUBMJBO EIF VOHKJMMJO OÑ LÑUÑ SBTU F MFYPJ YIBLPOJ.BSUJO+FUJTIJJDJMJWJUJOF YIBLPOBUJUEPUÑLBMPKÑOÑGBNVMMJ OÑFi4IÑO3SPLVUwOÑ/PWPTFMMÑ 7MFOUÑQÑSNFOEFUTFOHBGBNVMMJB F%PCMJCBSFTTÑCBTILVNFNPU SBUFLÑTBKGBNVMMJFNPSÑOQKFTÑOÑ NÑOZSÑ HSVQPSF UÑ PSHBOJ[VBS SJ OJBFLÑTBKGBNVMMJF 1ÑS UÑ HKJUIÑ NFTIUBSÑU EIF NPUSBUVTIUSVBOKÑESFLÑFCFHBUÑ OHBBOBFGBNVMMJUBSJU.JSÑVQB GTIJNOÑGFTUBUFUKFSBUÑGBNVMMJTÑ (Dritapress) -JOEKBF;PKÑTVLSFNUVBFEIFOÑ(VSBLPDUÑ*TUPHVU & EIF OÑ (VSBLPD UÑ *TUPHVU LBQFMFLKPFGBNVMMJTÑTF;MMB LVRBOJULSFNUVBGFTUBFMJOEKFTTF ;PKÑTTF#FLVBS4JOÑWJUFUFUKFSB FEIFLÑTBKIFSFOKÑNPSJFNBEIF F CFTJNUBSÑWF CBTILVBO QÑS UÑ LSFNUVBS LÑUÑ GFTUÑ EVLF NBSSÑ QKFTÑBLUJWJTIUOÑ(PTUJOÑF'KBMÑT EIFUÑ&VLBSJTUJTÑTIFOKUF .FTIÑO LSZFTPSF EIF UÑ WFU NFO OÑ PSB ððïï V VEIÑIPRJ GBNVMMJUBSJ J i4IÑO .IJMMMJU OÑ %PCMJCBSF EPO ,PMÑɩBRJ %PO ,PMB UBTINÑ J OKPIVS FEIF UFL QPQVMMJ QÑS BGUÑTJUÑ F UJKB PSBUP SJLF F TIVNÑ QPQVMMPSF EP UÑ UIPUÑ UÑ BGÑSUB NF NFOEÑTJOÑ F CFTJNUBSÑWF V QSFEJLPJ NÑ LÑUÑ SBTUNFTIVNÑWSVMMEIFFOUV[JB [ÑN EVLF V QÑSRFOESVBS LSZF TJTIUOÑFEVLJNJOFUÑSJOKWFEIF UÑSFKBWFRÑNPTUÑLFRQÑSEPSPKOÑ NKFUFUEIFUFLOJLBUNPEFSOFQÑS TILBUÑSSJNJO EIF EFHSBEJNJO F KFUÑT GBNJMKBSF EIF NPT UÑ CJFO QSF F NBTNFEJFWF SFLMBNBWF F QVCMJDJUFUFWF RÑ F LBOÑ JOUFSFTJO FUZSFUÑQÑSmUJNJUFKPUÑNJSÑO FOKFSJVU&EIFGBNVMMJUBSJJLÑTBK CBTILÑTJFEPO*[BL%PEÑTVSPJUÑ HKJUIÑWF GFTUÑO EIF F GBMÑOEFSPJ EPO,PMÑOQÑSɦBMÑUFNJSB&EIF LPSJJLÑTBKmMJBMFFTIUPJQBNBTÑ HÑ[JNJOFLÑTBKGFTUF1ÑSTIVNÑ WJUF (Dritapress) 1ÑSVSJNJJ0SEJOBSJBUJU*QFTILWPSEIF 2FOESÑTTIVNÑGVOLTJPOBMFOÑ1SJTIUJOÑ . ÑððTIUBUPSñïïøVQÑSVSVB 4FMJB F SF *QFTILWPSF OÑ 1SJTIUJOÑ ,JTIB OÑ ,PTPWÑ QBUJ OKÑ HÑ[JN UÑ WFÎBOUÑ EIF NF UÑ ESFKUÑNVOEUÑUIVIFUTFLKPEJUÑ QÑS ,JTIÑO OÑ ,PTPWÑ JTIUF OKÑ EJUÑ IJTUPSJLF 1JLÑSJTIU OÑ LÑUÑ EJUÑ LVS ÑTIUÑ QÑS NCZMMVS GB[B F QBSÑ F OEÑSUJNJU OÑ LPN QMFLTJO F ,BUFESBMFT OÑ 1SJTIUJOÑ ÑTIUÑ CÑSÑ QÑSVSJNJ EIF CFLJNJJ4FMJTÑTÑSFo 2FOESÑT TIVNÑ GVO LTJPOBMF UÑ "ENJOJT USBUVSÑT"QPTUPMJLFUÑ 1SJ[SFOJUOÑ1SJTIUJOÑ 3JUJOFCFLJNJUFCÑSJ *N[PU;FG(BTIJ"S RJQFTILWJJ5JWBSJUOEÑSTBTIJSJUJO F QSFV *N[PU %PEÑ (KFSHKJ EIF QÑSGBRÑTVFTJJ3FOPWBCJTJU (VSUIFNFMJO QÑS OEÑSUJNJO F ,BUFESBMFT F QBUÑO WÑOÑ UBTINÑ UÑ OEKFSÑU 1SFTJEFOUJ *CSBIJN 3VHPWB EIF *N[PU .BSL 4PQJ NÑñõHVTIUUÑWJUJUñïïô .FSBTUJOFQÑSVSJNJU*QFTILWJ J ,PTPWÑT *N[PU %PEÑ (KFSHKJ UIFLTPJTFQBOEJINÑOF%S*C SBIJN3VHPWÑTEIF*N[PU.BSL 4PQJUUÑDJMÑULBOÑWÑOÑHVSUIF NFMJOFLÑTBK,BUFESBMFOVLEPUÑ LJTIJNTPU5FNQVMMJOFLVTIUVBS /ÑOÑ 5FSF[FT "J HKJUIBTIUV LB GBMÑOEFSVBS 1BUÑS %JFUSJDI %F NVUI %SFKUPSJO &L[FLVUJW UÑ 3FOPWBCJTJU UÑ DJ MÑULBOÑNCÑTIUFUVS öïQÑSRJOEUÑQVOJ NFWF OÑ 3F[JEFO DÑOFSF "UNPTGFSB JTIUF TIVNÑ GFTUJWF OÑ QSBOJ UÑ OKÑ OVNSJ UÑ NBEI UÑ CFTJN UBSÑWF RÑ LJTIJO BSEIVSOHBUÑHKJUIB GBNVMMJUÑF,PTPWÑT QBTUBK BVUPSJUFUFU WFOEBTF EIF OEÑS LPNCÑUBSF 5Ñ QSBOJTINJU WJ[JUVBO FEIF QVOJNFUF,BUFESBMFTFUÑTÑ-V NFT/ÑOB5FSF[FNFTIQSFTÑRÑ ðïïWKFUPSJJMJOEKFTTÑTBKUÑLFUÑ NVOEÑTJ UÑ QÑSGVOEPIFU OÑ LJ TIÑOFLPNQMFUVBS/ÑGVOEJTIUF QÑSHBUJUVSOKÑLPLUFKQÑSUÑHKJUIÑ UÑQSBOJTINJU (Don Albert JAKAJ) 1ÑSWKFUPSJJñôUÑJNFTIUBSJTÑ JQBUFS"OUPO/VB 'BNVMMJBF%PCMJCBSFTLSFNUPJLSZFFOHKÑKU .JIBFMJO.IJMMJO (BCSJFMJOEIF3BGBFMJO 5 . Ñ NBSUFO NÑ ññ TIUB UPS#BTILÑTJBFGSFUÑS WFOÑ(KBLPWÑQBUJOKÑGFT UÑUÑWFÎBOUÑLVHWBSEJBOJ EIFGBNVMMJUBSJJ(KBLPWÑT FGFTUPJñôWKFUPSJOFNFTI UBSJTÑTÑWFU /ÑNFTIÑOTIFOKUÑJTIJO UÑ QSBOJTIÑN OKÑ OVNÑS J NBEI J CFTJNUBSÑWF EIF TIVNÑ NFTIUBSÑ F NPUSB UÑOEFSJU 1SFEJLJNJO F SBTUJU F NCBKUJ QBUFS &OHKÑMMJ J DJMJ QÑS TIVNÑ WJUF LJTIUF TIÑSCZFS OÑ LÑUÑ GB NVMMJ 1BUFS&OHKÑMMJOÑɦBMÑOFSBT UJU ÎNPJ MBSUÑ LPOUSJCVUJO EIF CBTILÑQVOJNJO F NJSÑ RÑ QBUFS "OUPOJ USFHPJ HKBUÑ ñôTÑ WJUFWF NFTIUBSJ 5Ñ QSBOJTIÑN OÑ LÑUÑ GFTUÑ JTIJOFEIFQSPWJODJBMJJ1SPWJODFT 'SBOÎFTLBOFUÑ#PTOÑTQBUFS-P SFODJEIFQSPWJODJBMJJ1SPWJODÑT 'SBOÎFTLBOF UÑ 4IRJQÑSJTÑ QBUÑS (B[NFOE5JOBKTJEIFEPO-VTI (KFSHKJWJLBSHKFOFSBMJ*QFTILÑ WJTÑTÑ,PTPWÑT .FOKÑIFSQBTNFTIFNFTIUB SÑU SSFHVMMUBSÑU SSFHVMMUBSFU EIF GBNJMKBFOHVTIUÑFQBUÑS"OUPOJU WB[IEVBOHÑ[JNJOFLÑTBKÑGFTUF OÑ TPGSÑO WÑMMB[ÑSPSF UÑ TIUSVBS OHB FUÑSJU GSBORFTLBO GÑNJKFU F GBNVMMJTÑHKBUÑESFLÑTFTIGBRÑO OKÑQSPHSBNUÑTILVSUÑSRÑFLJ TIJO QÑSHBUJUVS FOLBT QÑS LÑUÑ NBOJGFTUJN 1BUFS"OUPOJUOÑFNÑSUÑ3F EBLTJTÑ J VSPKNÑ FEIF TIVNÑ WJUF UKFSB UÑ CFHBUTINF EIF UÑ TIFOKUBOÑTIÑSCJNJONFTIUBSBL 6SJNF (Dritapress) ÑñöTIUBUPSñïïøGBNVMMJB F %PCMJCBSFT LSFNUPJ GFT UÑOFQBKUPSJUUÑTBK4IÑO.JIBF MJU.IJMMJU 3BGBFMMJU(BCSJFMMJU .FTIÑO F DFMFCSPJ "U "OUPO /VBLVOÑCBTILÑNFTIJNJTIJO EIF WÑMMF[ÑSJU UKFSÑ NFTIUBSÑ UÑ GBNVMMJWFUÑOESZTINF#VLVSJOÑ FLÑTBKGFTUFJBEIVSPJEIFOVN SJ J NBEI J CFTJNUBSÑWF UÑ DJMÑU NPSÑO QKFTÑ OÑ NFTIÑO TIFOKUF HKJUIBTIUV FEIF LPSJ J UÑ SJOKWF TJ EIF LSZFUBSJ J LPNVOÑT [ 1BM -FLBK ,KPGFTUÑFWPHÑMRÑGFTUP IFUOÑOKÑGBNVMMJUÑWPHÑMQPSF LBWMFSÑONKBGUUÑNBEIF+BOKÑ QÑSNCMFEIKF UÑ TILVSUÑS SSFUI LÑTBKGFTUF ,ÑTIUV.JLFM.JIBFM EPUÑ UIPUÑ,VTIÑTIUÑTJ)ZKJ (BC SJFM 'PSDB F )ZKJU EIF 3BGBFM *MBÎJJ)ZKJU ,VSEVIFUUÑOEPEIÑEJÎLBRÑ LÑSLPO HVYJN EIF GPSDÑ UÑ NB EIF UIVIFU TF EÑSHPIFU .JLFMJ OÑNÑOZSÑRÑUÑNVOEUÑLVQUP IFU OHB WFQSJNJ EIF OHB FNSJ TFBTLVTIOVLNVOEUÑWFQSPKÑTJ )ZKJ,VOEÑSTIUBSJJMBTIUÑRÑOÑ LSFOBSJOÑFUJKEJHKFKOHBEÑTIJSB QÑS UÑ RFOÑ J OHKBTIÑN NF )Z KJOEVLFUIÑOÑiEPUÑOHKJUFNOÑ RJFMMwLSI*Tðóðòðó NCJZKFU F)ZKJUEPUBOHSFGSPOJOUJNEP UÑCÑIFNJOKÑKUÑNFUÑ5FKFUMBS UJO OÑ GVOE UÑ CPUÑT EP UÑ KFUÑ J CSBLUJTVS OÑ WFUWFUF EIF EP UÑ EÑOPIFU NF EÑOJNJO NÑ UÑ SÑ OEÑ5BTIUJBJQBSBRJUFUOÑMVGUÑ NFLSZFÑOHKÑMMJO.JLFMTJÎÑTIUÑ UIÑOÑ OHB (KPOJ “Atëherë filloi lufta në qiell: Mikaeli dhe engjëjt e tij luftonin kundër Dragoit. Me engjëjt e vet edhe dragoi ra në luftë” (Zb 12, 7). Për këtë arsye Virgjërës Mari nuk iu dërgua një engjëll dosido, por kryeëngjëlli Gabriel. Ishte e drejtë që për këtë detyrë të dërgohej një prej engjëjve më të mëdhenj, për të sjellë më të madhin lajm prej të gjitha lajmeve. Atyre u jepen emra të veçantë, kështu që edhe nga mënyra se si i quajmë të tregohet se çfarë lloj misteri u është betuar atyre... (KJUIÑ PSHBOJ[JNJ QÑS LÑUÑ GFTUÑUÑCVLVSÑTIUÑCÑSÑGBMÑQV OÑTTFQBMPEITINFUÑGBNVMMJUBSJU EPO,PMÑTEIFNPUSBWFUÑOEFSJU #JKBWF UÑ %BTIVSJTÑ )ZKOPSF UÑ DJMBU QP WFQSPKOÑ OÑ LÑUÑ GBNV MMJ QVOB F [FMMTINF F UZSF ÑTIUÑ WÑSFKUVS RZTI QSFK WFOEPTKFT TF UZSF 1SBOEBK CBTILÑQVOJNJ J UÑ SJOKWFNFGBNVMMJUBSJOEIFNPU SBU F OEFSJU LÑUÑ GBNVMMJ WFUÑN EP UB ÎPKOÑ QÑSQBSB OÑ BTQFLUJO QP[JUJW QÑS LÑUÑ GBNVMMJ F DJMB NFSJUPO EIF EVIFU UÑ QVOPIFU NF TIVNÑ 1SBOEBK LKP GFTUÑ RF OKÑHÑ[JNJJWFÎBOUÑQÑSUÑHKJUIÑ 1ÑSLÑUÑHÑ[JNUÑNBEIOÑGVOE UÑ NFTIÑT GBNVMMJUBSJ EPO ,PMÑ ɩBRJ GBMÑOEFSPJ UÑ HKJUIÑ EVLF mMMVBS QSFK UÑ NBEIJU ;PU "U "OUPOJO NFTIUBSÑU CFTJNUBSÑU EIFUÑHKJUIÑBUBRÑOÑNÑOZSBUÑ OESZTINFLPOUSJCVVBOQÑSSFBMJ [JNJOFLÑTBKGFTUF1ÑSUÑGUVBSJ VTIUSVBFEIFUSZF[BWÑMMB[ÑSPSF 6SJNFEIF1ÑSTIVNÑNPU (M. Marki) %SJUB 4IUBUPSñïïø ,*4)"/´#05´ 3PNÑ1ÑSGVOEPJ,BQJUVMMJ1ÑSHKJUITIÑN.JTJPOBSÑWF ,VNCPOJBOÑi3JUIFNFMJNSJLVBMJmLJNSJQSPHSBNJNw P ÑSGVOEPJ,BQJUVMMJJ1ÑSHKJUI TIÑNJ.JTJPOBSÑWF,VNCP OJBOÑ J DJMJ V NCBKU OÑ 3PNÑ OÑ TIUÑQJOÑ HKFOFSBMF UÑ UIFNF MVBS OHB 4IÑO %BOJFM ,VNCP OJ )BQKB F LBQJUVMMJU V CÑ NF .FTIÑO 4PMFNOF UÑ VEIÑIFRVS OHBLBSEJOBMJ*WBO%JBTQFSGFLU J ,POHSFHBUÑT QÑS 6OHKJMMÑ[J NJO F 1PQVKWF &QSPSJ HKFOFSBM F LB LPODFOUSVBS LBQJUVMMJO OÑ USJ QJLB i3JUIFNFMJN SJLVBMJm LJN EIF OÑ SJQSPHSBNJN UÑ *O TUJUVUJUw i3JUIFNFMJNJ o EVIFU UÑLVQUPIFOSBEJLBMJ[NJOÑ+F[V ,SJTIUJO OÑ 'KBMÑO F ;PUJU EIF OÑ TUBUVTJO LPNCPOJBO NF RÑ MMJN RÑ UÑ USBOTGPSNPKNÑ KFUÑO BTIUV TJLVS UIFNFMVFTJ ZOÑ RÑ JTIUFOKÑQFSTPOJUIKFTIUÑWFSP OF[EIFVCÑOKÑQFSTPOVOJWFS TBM EVLF F NJTIÑSVBS F ɦBMÑO F ;PUJU i3JLVBMJmLJN o EVIFU UJ KBQJN LVBMJUFU NF UÑ NBEI KF UÑTOÑQÑSNKFUNJTJPOJUUPOÑNF TIVNÑSBEJLBMJ[ÑNEIFWMFSÑTJN OÑEFUZSBUFEJOKJUFUJUUÑQFSTPOJU RÑ J NCSPO ɦBMB F ;PUJU ,PIF SFODÑEIFSBEJLBMJ[ÑNTFQTFOKF SÑ[JU QSFTJO OHB OF UÑ EIVSPKNÑ OKÑ TUJM UÑ KFUÑT OÑO VEIÑIFRKFO F'KBMÑTTÑ;PUJU5ÑOHSJTJN[Ñ SJONFTMPHBOFOVLNKBGUPOQPS LÑSLPIFUFEIFEVSFTBVOHKJMMPSF i3JQSPHSBNJN o QSF[FODB KPOÑ EIF EFUZSBU RÑ J LÑSLPO 3SFHV MMJJKFUÑT,PNCPOJBOFQSBEVLF J QSJWJMFHKVBS UÑ WBSGSJU EIF UÑ CSBLUJTVSJUFLBUÑSLPOUJOFOUFWF NF NÑ TIVNÑ LVKEFT "GSJLÑO BUPWFOEFOÑDJMBUOKFSJVNPEFSO EÑTIJSPOUJSFGV[PKÑOHBTIPRÑ SJB 1BTUBK 4FLSFUBSÑU HKFOFSBMÑ UÑ LPOUJOFOUFWF LBOÑ QBSBRJUVS QSPHSBNFU EIF LBOÑ QSF[BOUVBS SFMBDJPOFUFUZSF,POUJOFOUJBGSJ LBOEKFQJJLBSJ[NBWFEIFUIJSSKB NÑ F BGÑSU QÑS KFUÑO NJTJPOBSF WB[IEPOUÑLFUÑLBSBLUFSJOFVO HKJMMÑ[JNJUEIFLJTIÑTNJTJPOBSF ,ZLPOUJOFOUUIÑSSFUNÑTIVNÑ LÑUÑJOTUJUVUTFQTFÑTIUÑEVLFF LPOEJDJPOVBS NFOUBMJUFUJ NP EFSOEIFÑTIUÑEBMÑOHBEBMÑEVLF F QFOHVBS QSPHSBNJO NJTJPOBS UÑ LPNCPOJBOÑWF QPS UÑ WFUÑ EJKFTPIFN FEIF QÑS SSF[JRFU RÑ JLBOPTFONJTJPOBSÑWFLBUIÑOÑ OEFSUÑUKFSBFQSPSJHKFOFSBMEIF LBOÑ NBSSÑ NBTB QÑS UÑ OEÑS LPNCÑUBSJ[VBSQSPHSBNJOFUZSF FEIFOÑTIPRBUBFPSHBOJ[BUBCP UÑSPSF &EIF LPOUJOFOUJ J "[JTÑ LB[HKVBSJOUFSFTNFRFOÑTFLBOÑ UIJSSKF NJTJPOBSF TJEPNPT OHB 'JMJQJOFU .BLBP EIF 5BJXBO &WSPQB ÑTIUÑ TIUFSVS NF UIJSSKF QÑSTILBLQPMJUJLBWFMJCFSBMFEIF BOUJLJTIUBSF RÑ LBOÑ VTIUSVBS TIUFUFU EIF RÑ VTIUSPKOÑ FOEF OÑQÑS TILPMMB EIF VOJWFSTJUFUF KPNFGFOÑTJIFMNQPSTJUÑQB OFWPKTINF ô 7"5*,"/o+BOÑOPNJOVBS LBSEJOBMÑUJQFTILWJOKÑUEIFFLTQFSUÑU QÑS"TBNCMFOÑFEZUÑ(KFOFSBMFUÑ 4JOPEJU*QFTILWPS"GSJLBO 4 IFOKUJ"UÑ1BQÑ #FOFEJLUJ 97* LB OPNJOVBS QKF TÑUBSÑU QÑS "TBN CMFOÑ TQFDJBMF UÑ EZUÑ QÑS ,JTIÑO "GSJLBOF UÑ 4JOP EJU *QFTILWPS RÑ EP UÑ NCBIFU OHB EBUB ó EFSJ NÑ ñô UFUPS OÑ 7BUJLBO 5Ñ OPNJOVBS OHB 1BQBQÑSLÑUÑTJOPE UÑSÑOEÑTJTIÑNQÑS LPOUJOFOUJO BGSJ LBO KBOÑ LBSEJOB MÑU "OHFMP 4PEBOP 1ÏUFS &SEƸ F"OESÏ7JOHU5SPJT"SRJQFTI LWJ 3PCFSU 4BSBI 4FHSFUBSJ J ,POHSFHBUÑT QÑS 6OHKJMMÑ[JNJO F1PQVKWF)FOSJ5FJTTJFS+BJNF 1FESP (POÎBMWFT 0SMBOEP # 2VFWFEP -VJHJ #SFTTBO 3BZ NVOEP%BNBTDFOP"TTJT)FO SZL )PTFS *QFTILWJOKFU +PIO "OUIPOZ 3BXTUIPSOF 1FUFS 8JMMJBN *OHIBN +FBO1JFSSF #BTTÒOF (JPSHJP #FSUJO NFTI UBSÑU3BZNPOE#FSOBSE(PVEKP F+VWFOBMJT#BJUV3XFMBNJSB"U &NNBOVFM5ZQBNN %IF 4FH SFUBSJ HKFOFSBM J 4JOPEJU *QFTI LWPSEIFNFBQSPWJNJOF1BQÑT LB OPNJOVBS EÑHKVFT EIF FLT QFSUÑ UÑ UKFSÑU TJ OEJINFTÑ QÑS LÑUÑTJOPE 1BQBOÑ3FQVCMJLÑO±FLFQÑSOKÑ&WSPQÑUÑCBTILVBSTIQJSUÑSJTIU Udhëtimi apostolik i Papës Benedikti XVI në Republikën Çeke / HBEBUBñõEFSJNÑñ÷TIUB UPS "UJ J 4IFOKUÑ EP UÑ WJ [JUPKÑ 1SBHÑO #SOPO F 4UBSB #PMFTMBWJO LV ÑTIUÑ NBSUJSJ[VBS 1BKUPSJJLPNCJUTIÑO7FOÎFTMBV 1SBHB ÑTIUÑ OKÑ OHB RZUFUFU NÑ UÑCVLVSBUÑCPUÑTTIUSJIFUNCJ TIUBUÑLPESBEIFQÑSTILPIFUOHB MVNJ HKBSQÑSVFT .PMEBWB VKÑSBU F UÑ DJMJU nBTJO QÑS OKÑ UÑ LBMVBS UÑMBWEJTINFFQÑSOKÑGFUÑQÑS LUIZFS OÑ BSU OÑ TUJMJO SPNBOJL HPUJL EIF CBSPL 1FSMÑ F WPHÑM F &WSPQÑT /Ñ LÑUP USPKF NFTF OKÑNJKÑWKFUNÑQBSÑmMMVBONJ TJPOJO F UZSF WÑMMF[ÑSJU ±JSJMJ F .FUPEJUÑDJMÑUOEÑSUVBOVSBUF QBSB OEÑSNKFU CPUÑT IFCSBJLP HSFLPMBUJOFEIFBTBKTMMBWFEVLF TIQJLVSBMGBCFUJOQÑSNFTUÑDJMJU LÑUPQPQVMMTJNVOEÑOUÑMFYPOJO 6OHKJMMJO OÑ HKVIÑO F UZSF 1PS EZWÑMMF[ÑSJUOVLFQBUÑOUÑMFIUÑ 1PBTIUVFEIFBUBRÑJJNJUVBO ±FLJB ÑTIUÑ UPLÑ NBSUJSÑTI 4IÑO7FOÎFTMBV V WSB TFQTF NF 6OHKJMMJOWJOUFOÑEZTIJNJOUFS FTBU F UÑ QVTIUFUTINÑWF 4IÑO -VENJMMÑT OÑOÑT TÑ 7FOÎFTMBVU J GVUÑO EVBSU OÑ GZU WFUÑN TFQ TF KFQUF LÑTIJMMB iUÑ LSJTIUFSBw 4IÑO "EBMCFSUJO F RÑMMVBO NF TIUJ[Ñ QBTJ LJTIUF TIQBMMVS TF +F[VTJ ÑTIUÑ ;PUJ J NJTIÑSVBS 4IÑO(KPO/FQPNVÎFOJVMBUÑ NCZUFK OÑ MVNJO .PMEBWÑ TFQ TFOVLEFTIJUJUIPTIUFNCSFUJU TFLSFUFURÑOKFSÑ[JUJBLJTIJOCF TVBS OÑ 3SÑGZFTUPSF 4IÑO (KPO 4BSLBOEFSJ V UPSUVSVB F V WSB QBTJ HKBUÑ MVGUÑSBWF GFUBSF OVL NCBOUFBOÑOFBTLVKUQPSEPOUF WFUÑNUÑJTIUFOÑQBRFNF;PUJO 5PLÑEIJNCKFTIEIFSJOHKBMMKFKF OÑ #SOP OÑ CVSHVO GPSUFTÑ UÑ 4QJMCFSHVU QBUSJPUJ JUBMJBO 4JM WJP1FMJLPQBTUFUÑWKFUWVBKUKFTI SJHKFUJ GFOÑ EIF J GBMJ TBMWVFTBU EVLF TILSVBS i#VSHKFU F NJBw USBLUBUJJQBSÑNCJUÑESFKUBUFUÑ CVSHPTVSWF5PLÑFEIVOVBSOHB EZ EJLUBUVSB BKP OB[JTUF F BKP LPNVOJTUF UÑ DJMBU QBUÑO QSFUF OEJNJOFSSFNÑUÑOEÑSUPOJOOKÑ CPUÑLVOEÑS;PUJUFQB;PUJOñï WKFU NÑ QBSÑ CJOUF SFHKJNJ mMP TPWKFUJL RÑ NFOEPOUF TF EP UJ [HKJEIUF TIRFUÑTJNFU F OKFSJVU WFUÑN OÑ QMBOJO FLPOPNJL F NBUFSJBM&QJLÑSJTIUñïWKFUNÑ QBSÑ1BQB(KPO1BMJ**LBOPOJ [POUF TIÑO "OKF[ÑO QSJODFTIÑ CPIFNFRÑOÑTIFLVMMJO9***V TIQÑSOEBV UÑ WBSGÑSWF HKJUIÎLB LJTIUF QÑS UÑ OEKFLVS ,SJTIUJO OÑLSZR/EPTIUBEJÎLBNÑQBLF MPHKJLTINFQPSTIVNÑNÑUFQÑS CJOEÑTF 4IRFUÑTJNFUFOKFSÑ[JNJUKBOÑ QÑSTILSVBS NÑ TÑ NJSJ OHB OKÑ TILSJNUBS J NBEI RÑ LB MJOEVS OÑ1SBHÑOHB'SBOD,BGLBð÷÷ò o ðøñó /Ñ WFQSBU F UJK .FUB NPSGP[B 1SPDFTJ ,ÑTIUKFMMB OKFSJVTVOEPIFUOHBOKÑGBKJNJT UFSTIÑNRÑEVIFUUÑMBKÑQBFEJ UVSQTFOÑ/KÑFLFRFQBGVOERÑ FTIUZQKFUÑOOÑEJUÑQBLVQUJN 1BQB (KPO 1BMJ ** OÑ USJ VEIÑ UJNFUFUJKOÑLÑUÑWFOETIQBMMJUÑ 7ÑSUFUÑORÑÎMJSPOOHBLKPQFTIÑ F QBEVSVFTINF F OHB EIVOB RÑ WKFO QSFK TBK TIQBMMJ NÑTIJSÑO F ;PUJU F DJMB EVIFU OEKFLVS OHB GBMKB F OKFSJVU & LÑTIUV LÑSLPJ GBMKF EIF PGSPJ GBMKF QÑS WVBKUKFU F TILBLUVBSB TJ OÑ SBTUJO F +BO )VTJU SFGPSNBUPSJU CPIFN UÑ EKFHVSOÑWJUJOðóðôFQÑSWVBKUKFU F QÑTVBSB 'BMKB F ;PUJU J QÑSLFU OKÑMPHKJLFUKFUÑSLBUKFUÑSHSBNB UJLÑEIFOHKBMMNFOEJNFFWFQSJ NFLSFKUÑTJTIUUÑSFKB&TJEPNPT LBLPIÑOFWFUUÑNJTUFSTINFQÑS UÑ QSPEIVBS GSZUF RÑ OKFSÑ[JNJ J QB WÑNFOETIÑN NF TIQFKUÑTJOÑ NF UÑ DJMÑO FDÑO BT RÑ J WÑSFO #FOFEJL UJ 97* TILPO OÑ 3FQVCMJLÑO ±FLF OÑHKVSNÑUF(KPO 1BMJU**EVLFCÑSÑ UIJSSKF QÑS UÑ NPT QBTVS GSJLÑ QÑS UÑ NPT EZTIVBS QÑS UV OJTVS OHB GFKB LPIB ÑTIUÑ F ;PUJU .VMMJOKUÑ F ;PUJU o UIPUÑ OKÑ ɦBMÑ F VSUÑ ÎFLF o CMVBKOÑ NF BWBTI QPS F CÑKOÑ TIFMF HVOEBTI /KÑ OHB QFS TPOBMJUFUFU NÑ OÑ [Ñ UÑ ,JTIÑT ÎFLF ÑTIUÑ LBSEJOBMJ 5PNBTI 4IQJEMJL MJOEVS øï WKFU NÑ QBSÑOÑ#SOPUÑ.PSBWJTÑ+F[VJU J EÑOVBS NF QVOÑ UÑ EFUZSVBS NÑ QBSÑ OHB OB[JTUÑU F NÑ QBT OHB LPNVOJTUÑU V CÑ NFTIUBS OÑ NPTIÑO òï WKFÎ OÑ NFTJO F WÑTIUJSÑTJWF * OKPIVS QÑS TUVEJ NFU F MJCSBU NCJ QÑSTIQJSUÑSJOÑ F,JTIBWFUÑ-JOEKFTKFUPOFQV OPOOÑ2FOESÑO"MFUJUÑ3PNÑT 1BQB(KPO1BMJ**FLSJKPJLBSEJ OBM OÑ WJUJO ñïïò 1JLÑSJTIU BJ F UIPUÑOKÑNFOEJNQÑSLÑUÑWJ[JUÑ UÑ#FOFEJLUJU97*i(KPO1BMJ** FSEIJ LÑUV ñï WKFU NÑ QBSÑ LVS SB NVSJ J #FSMJOJU F NF UÑ FEIF LPNVOJ[NJRÑJBMBWFOEJO&W SPQÑTTÑSF(KPO1BMJ**QPIPJTF RÑMMJNJJWJ[JUÑTTÑUJKJTIUFUÑQV OPOUF QÑS CBTILJNJO TIQJSUÑSPS UÑ &WSPQÑT #FOFEJLUJ 97* WKFO ñï WKFU NÑ QBT F WKFO QJLÑSJTIU OÑ 1SBHÑ RÑ ÑTIUÑ RFOESB HKF PHSBmLF F &WSPQÑT ,KP WJ[JUÑ F SFF1BQÑTOBCÑOUÑNFOEPKNÑ EVIFU UB CBTILPKNÑ &WSPQÑO TIQJSUÑSJTIU 6EIÑUJNJ J 1BQÑT OVLÑTIUÑQPMJUJLQPSTIQJSUÑSPS ±FLÑU KBOÑ QPQVMM NF PSJHKJ OÑ MJOEPSF RÑ LBOÑ KFUVBS ñïïï WKFU NÑ QBSÑ OÑ RZUFUÑSJNJO F LVMUVSÑO QFSÑOEJNPSF ,ÑTIUV BUB NVOE UJ QBKUPKOÑ LÑUP EZ NFOUBMJUFUFRÑ&WSPQBFDJMBQÑS TIVNÑLPIÑLBRFOÑFOEBSÑNÑ EZTIUÑSJLUIFIFUOÑOKÑ&WSPQÑ UÑWFUNFw õ %SJUB 4IUBUPSñïïø ,*4)"/´#05´ ,JOÑoõïWKFUPSJJ3FQVCMJLÑT1PQVMMPSFUÑ,JOÑT Statistika e Kishës Katolike në Republikën Popullore Kineze – Katolikë: 12 milionë “Lirojini ipeshkvijtë, meshtarët, murgeshat dhe besimtarët katolikë nga burgu!” , ÑUÑ F LÑSLPO LBSEJOBMJ ;FO J )POH ,POHVU J DJMJ EVLF J WMFSÑTVBS ɦBMÑU F LSZFUBSJU UÑ ,JOÑTRÑLBEFLMBSVBSUÑQSPNP WPKÑ EFNPLSBDJOÑ EIF TPMJEBSJ UFUJOEIFUÑOEÑSNBSSÑLPOUBLUF NF 4FMJOÑ "QPTUPMJLF /Ñ OKÑ QPSPTJ UÑ LBSEJOBMJU ;FO UIVIFU OEÑS UÑ UKFSB i/Ñ õïWKFUPSJO F UIFNFMJNJU UÑ 3FQVCMJLÑT 1P QVMMPSFUÑ,JOÑTÑTIUÑNPNFOUJ RÑ EJSJHKFOUÑU F MBSUÑ TIUFUÑSPSÑ UÑ NBSSJO HVYJNJO QÑS UJ LP SSJHKVBS HBCJNFU F TÑ LBMVBSÑT EVLFJMJSVBSUÑCVSHPTVSJUGFUBSÑ TJEPNPT *QFTILWJKUÑw ,ÑUP ɦBMÑ JUIPUÑEVLFVOJTVSOHBOKÑEF LMBSBUÑ F LSZFUBSJU )V +JOUBP RÑ LBOÑ[HKVBSUFLBSEJOBMJiOKÑmKF TIQSFTFw TFQTF LSZFUBSJ J TIUFUJU EVLF GPMVS QÑSQBSB ,PNJUFUJU LPNCÑUBSUÑLPOGFSFODBWFQPMJUJ LFLPOTVMUBUJWFUÑQPQVMMJULJOF[ National Committee of the Chinese People’s Political Consultative Conference $11$$ OÑ EBUÑO F ñïTIUBUPSJU)V+JOUBPLBUIÑOÑ OEÑSUÑUKFSBTFGVOLTJPOJJLÑUJK PSHBOJ[NJ ÑTIUÑ QÑS UÑiUÑ QSP NPWPKÑ EFNPLSBDJOÑ UÑ GPSDPKÑ TPMJEBSJUFUJO UÑ LPPSEJOPKÑ SB QPSUFU EIF UJ [HKJEIÑ LPOUSB EJLUBUw ,SZFUBSJ LB TIUVBS FEIF TF$11$$LBQÑSEFUZSÑUÑiBO HB[IPIFU UÑ QSPNPWPKÑ [IWJ MMJNFU IBSNPOJLF OÑ SBQPSUFU SFMJHKJP[F NF QPQVMMJO CSFOEB TIUFUJUEIFNFTIUFUFUUKFSBw ,KP PGSPIFU TJ OKÑ TmEÑ EIF %JPRF[Bðò÷ OKÑ SBTU J WFÎBOUÑ QÑS QPQVMMJO EIF QPMJUJLÑO LJOF[F 1PS NCJ UÑ HKJUIB EVIFU UÑ CÑIFU F RBS UÑ LPNCÑUBSJ[JNJ OÑ SBQPSU NF GFOÑ EIF NF VEIÑIFRKFO F ,J TIÑT 4FQTF GFKB OVL ÑTIUÑ LV OEÑS EIF PQP[JUÑ F QBUSJPUJ[NJU EIFEBTIVSJTÑOEBKBUEIFVU /ÑLÑUÑõïWKFUPS,JOBEPUJ EÑTINPKÑ CPUÑT NCBSÑ GVRJOÑ VTIUBSBLFRÑNÑðUFUPSEPUÑQB SBRJUFOOÑRFOEÑSUÑ1FLJOJUBGÑS ÷ïïïVTIUBSÑNFBSNÑUNÑNP EFSOFiNBEFJO$IJOBwRÑEPUÑ EBMJOQÑSUÑQBSÑOIFSÑOÑQVCMJL QÑSUÑEÑTINVBSBSSJUKFUUFLOPMP HKJLFEIFCÑSUIBNPSF/KÑTIUFU RÑLÑSLPOTVQSFNBDJOÑVTIUBSB LFFEIFQTFNJMJPOBOKFSÑ[KBOÑ OÑ WBSGÑSJOÑ NÑ UÑ TLBKTINF ,KP QBSBEÑ VTIUBSBLF EÑTIJSPO UÑEÑTINPKÑFEIFBHSFTJWJUFUJOF BQBSBUJUTIUFUÑSPSLPNVOJTU(KF OFSBMÑUVTIUBSBLÑLBOÑEÑTINVBS TF OKÑ QBSBEÑ F UJMMÑ F EÑTINPO iVTIUSJOÑNÑUÑGPSUÑCPUÑSPSFF DJMBLVKEFTFUQÑSSVBKUKFOFMJSJTÑ TÑQPQVMMJULJOF[EIFJOUFHSJUFUJO UFSSJUPSJBMw ,KP QBSBEÑ VTIUBSB *QFTILWJKðñï NPTIBNFTBUBSFöó +P[ZSUBSJTIUóõ ;ZSUBSJTIUöó .FTIUBSÑñöóï +P[ZSUBSJTIUðïïï ;ZSUBSJTIUðöóï .VSHFTIBôñïï +P[ZSUBSJTIUJðöïï ;ZSUBSJTIUòôïï 4FNJOBSJTUÑðò÷ï +P[ZSUBSJTIU÷ïï ;ZSUBSJTIUô÷ï LF EP UÑ LFUÑ OÑ EJTQP[JDJPO ðó GPSNBDJPOF UÑ OESZTINF VTIUB SBLF NF QSF[BOUJNJO F BSNBUJ NJU UÑ UZSF LV EP UÑ LFUÑ FEIF BSNÑCBMJTUJLFJOUFSLPOUJOFOUBMF UBOLFUÑGVTIÑCFUFKBWFEIFBSNÑ UÑUKFSBOHBNÑUÑOESZTINFUNF ðôïBFSPQMBOÑIFMJLPQUFSÑUÑDJ MBU F EÑTINPKOÑ TF OKFSJV ÑTIUÑ 1ÑSHBUJUKFUQÑSOKÑUBLJNUÑNVOETIÑNNFT1BQÑT #FOFEJLUJU97*EIF1BUSJLVU,JSJMUÑ,JTIÑT0SUPEPLTF3VTF , JTIB,BUPMJLFEIFBKP0SUP EPLTFLBOÑEBMNFEFLMBSBUB UÑ QÑSCBTILÑUB EVLF J SJQPIVBS WMFSBUFQÑSCBTILÑUBUÑLSJTIUFSB OÑCPUFOFTPUNFUBOJEPUÑTKF MMJNFEIFOKÑJOUFSWJTUÑUÑTILVS UÑSUÑ*QFTILWJU0SUPEPLTJDJMJV UBLVBNF1BQÑO#FOFEJLUJ97* /VLLBNCBSVBSEJBMPHVNFT ,JTIÑT,BUPMJLFEIF0SUPEPLTF "SRJQFTILWJ)JMBSJPONJOJTUSJJ SJJQVOÑWFUFKBTIUNFUÑ1BUSJBS LBOÑT3VTFFLBUBLVBS1BQÑOOÑ $BTUFM (BOEPMGP /KÑ IBQ J SÑ OEÑTJTINFQÑSEZLJTIBUUÑOEBSB NFNÑTIVNFTFðïïïWKFU i,JTIBLBUPMJLFEIFBKPPSUP EPLTF OVL EVIFU UÑ KFOÑ LPO LVSSFOUF OKÑSB OEBK UKFUSÑT QPS BMFBUÑ QÑS UJ EÑTINVBS WMFSBU F QÑSCBTILÑUB QÑSQBSB TmEBWF UÑ LPIÑT TPOÑw LKP ÑTIUÑ UIJSSKB RÑ J CÑOÑ *QFTILWJ PSUPEPLT RÑ LB EBTIVSUÑOÑOWJ[PKFEIFSFTQFL UJO RÑ F LB 1BUSJBSLV J .PTLÑT OEBK 1BQÑT #FOFEJLUJU 97* UÑ DJMÑU OKJIFTIJO FEIF QBSB TF UJ NFSSOJO EFUZSBU F VEIÑIFRKFWF LJTIUBSF/EÑSUÑUKFSBLBUIÑOÑ i/FFNCÑTIUFTJN1BQÑOOÑEF UZSBUEIFOÑNCSPKUKFOFWMFSBWF UÑLSJTIUFSBFNCÑTIUFTJNFEIF BUÑIFSÑLVSNFSSLVSBKÑOUÑEBMÑ NFEFLMBSBUBQÑSUÑSFBHVBSOEBK QPMJUJLBWFOFHBUJWFOEBKEJTBQP MJUJLBOÑWF RÑ F HÑOKFKOÑ CPUÑO OÑQÑSNKFU NBTNFEJBWF #FTPK NÑTFFLBEFUZSÑUÑEÑTINPKÑUÑ WÑSUFUÑOEIFKFNJQSBNF1BQÑO EIF KP PQP[JUÑ F EFLMBSBUBWF UÑ UJKw *QFTILWJ LB EFLMBSVBS FEIF QÑSOKÑUBLJNUÑNVOETIÑNOEBK 1BUSJLVU3VTEIF1BQÑTi1FSTP OBMJTIU TIQSFTPK OKÑ UBLJN UÑ UJ MMÑRÑUÑSFBMJ[PIFUTBNÑTIQFKU .VOEUÑUIFNNFQÑSHKFHKÑTJTF OHBUÑEZKBBOÑUÑTIUÑLKPEÑTIJ SÑFLBNPUTINFQÑSUÑQÑSHBUJUVS OKÑ UBLJN NF TIVNÑ LVKEFT QÑS UFNBURÑEVIFUUSBKUVBSw /KÑ UBLJN J UJMMÑ EP UÑ CÑOUF OKÑIBQHKJHBOUOÑTGFSÑOFFLV NFOJ[NJUOEBKEZLJTIBWF4FQTF LSJ[BU OÑ DJMBU KFUPO CPUB ÑTIUÑ EVLFJQÑTVBSFEIFLJTIBLBUPMJ LFEIFBKPPSUPEPLTFTJQÑSTIF NCVMMIFEPOJ[NJOSFMBUJWJ[NJO TIFLVMMBSJ[JNJO LPOTVNJNJO F TIGSFOVBS SFGV[JNJ J WMFSBWF UÑ LSJTIUFSB i/EBK LÑUZSF TmEBWF OF UÑ LSJTIUFSÑU OÑ WFÎBOUJ PSUPEPLTFU EIFLBUPMJLÑUEVIFUUJQÑSHKJHKF NJTÑCBTILV4ÑCBTILVNVOEF NJ UV QSPQP[PKNÑ QPMJUJLBWF TIPRÑSJWF WMFSB TIQJSUÑSPSF EIF NPSBMF4ÑCBTILVNVOEFNJUV PGSPKNÑ WJ[JPOJO UPOÑ UÑ LSJTI UFSÑNCJGBNJMKFOEIFUÑQBSBRF TJNESFKUÑTJOÑTPDJBMFQBTUBKNCJ FLPMPHKJOÑNCSPKUKFOFKFUÑTw ,JTIB OVL ÑTIUÑ iOKÑ TVQFS NBSLFU J TIQJSUSBWFw LB UIÑOÑ *QFTILWJ )JMBSJPO QPS ,JTIB iF CÑOKFUÑONÑOKFSÑ[PSFEIFIZK OPSFw BSNJL J WFUWFUFT ,KP EÑTINPO TF LZ TIUFU ÑTIUÑ J BQBSBUJU VTI UBSBL EIF F NCBO TIUFUJO OÑO VEIÑIFRKFUÑEIVOTINFEIFNF QSFTJPO 4mMBUB EP UÑ [HKBTÑ ðïï NJOVUB OÑ TIFTIJO 5JBOBONFO LV OÑ QÑSGVOEJN EP UÑ KFUÑ OKÑ TQFLUBLÑMJmTIFL[KBSSÑWF /PWJDFðõïï +P[ZSUBSJTIU÷ïï ;ZSUBSJTIU÷ïï _____________ ;ZSUBSJTIUKBOÑBUBUÑOKPIVS OHBTIUFUJEIFRÑTIUFUJLBOEJ LJNOÑ[HKFEIKFOFUZSF +P[ZSUBSJTIUKBOÑBUBRÑ[HKJE IFOOHB4FMJBF4IFOKUFEIFRÑ OVLKBOÑEBLPSENFBTIUVRVBK UVSÑO,JTIÑO1BUSJPUJLF ñð4IUBUPSJ%JUBF1BRFT /EÑSLPNCÑUBSF % JUBFQBRFTÑTI UÑ DBLUVBS [ZS UBSJTIU OHB "TBN CMFKB F 1ÑSHKJUITINF F 0,# OÑ WJUJO ðø÷ð NF 3F[PMVDJP OJO "3&4òõõö NF RÑMMJN UÑ GPSDP KÑ WVMMOFUJO F QBRFT OEÑSNKFU LPNCFWF EIF TIUFUFWF /HB WJUJ ñïïð DFMFCSJNJ J LÑTBK EJUF ÑTIUÑ mL TVBS NF EJUÑ ñð TIUBUPS UÑ ÎEP WJUJ OÑQÑSNKFU 3F[PMVDJPOJU " 3&4ôôñ÷ñ EIF ÑTIUÑ DBLUVBS RÑOÑLÑUÑEJUÑUÑOEBMFUÎEPMMPK MVGUF LKP ÑTIUÑ EÑTINVBS FEIF OÑ"GHBOJTUBORÑGPSDBUFLPBMJ DJPOJU64"/"50LBOÑTVTQF OEVBSOÑLÑUÑEJUÑMVGUÑOLVOEÑS UBMFCBOÑWFEVLFVEÑSHVBSQPSPTJ QBRFKF,KP3F[PMVUÑJUIÑSSFUUÑ HKJUIB TIUFUFU QKFTÑUBSF UÑ LÑTBK 0SHBOJ[BUF UÑ HKJUIB LPNCFU EIFÎEPJOEJWJEOÑNÑOZSÑQFS TPOBMF UÑ LPOUSJCVPKOÑ QÑS LÑUÑ EJUÑ OÑQÑSNKFU FEVLJNJU WFUÑ EJKFTJNJU EIF OEBSKFT TF WMFSBWF QÑSQBRFEIFCBTILÑQVOJNJUBL UJWOÑHKJUIBOJWFMFUEIFTGFSBUF KFUÑTTPDJBMF õïWKFUPSJJLSFNUJNJUUÑEBM KFTTF%FLMBSBUÑTQÑS UÑ%SFKUBU6OJWFSTBMF UÑ /KFSJVU F GFTUVBS WJUJO F LBMVBS F LB OÑOWJ[VBS GBLUJO TF FEIFTPUNFJOUFOTJ UFUNFUÑNBEIJKFQ WMFGTINÑSJQBRFTEIF ESFKUÑT OKFSÑ[PSF QÑSDBLUJNJU EIF SFT QFLUJUEVLFFSVBKUVS TJEPNPT EJOKJUFUJO F QFSTPOJU TJ F ESFKUÑ UIFNFMPSFFÎEPUÑESFKUF1BRKB ÑTIUÑFOKPIVSTJOKÑFESFKUÑRÑ J UBLPO ÎEP QPQVMMJ OÑQÑSNKFU %FLMBSBUÑTNCJUÑ%SFKUÑOF1P QVKWFUÑWJUJUðø÷óFBQSPWVBSOHB 3F[PMVUBòøðð &EIF1BQB#FOFEJLUJ97*LB CÑSÑ UIJSSKF UÑSÑ CPUFT QÑS 1BRF TFQTF ,JTIB ÑTIUÑ J WFUNJ [Ñ J QBRFT TPMJEBSJUFUJU OKPIKFT TÑ UÑ WÑSUFUÑT RÑ F UIÑSSFU OKFSJVO UÑ KFUÑ OKFSJ OÑ NFTJO F TIPRÑSJTÑ 1BQB TJEPNPT LB CÑSÑ UIJSSKF UÑ MVGUPKNÑ WBSGÑSJOÑ F UÑ OEÑSUPK NÑ QBRFO F WÑSUFU F LKP QPSPTJ F QBRFT J CBTILÑOHKJUFU FEIF õ VTIUBSÑWFJUBMJBORÑVWSBOÑOHB OKÑCPNCÑLBNJLB[OÑ"GHBOJT UBO Përgatiti don Pal Tunaj) %SJUB 4IUBUPSñïïø 4)&/+5&3*5&,*4)´4 ö (KPOJCJSJJ;FCFEFVU PËRGATITI: Don Marjan MARKU / Ñ UBLJNJO F TPUTIÑN EÑ TIJSPKNÑ FEIF NÑ UVUKF UÑ UBLPIFNJ NF OKÑ QFSTPO TIVNÑ UÑSÑOEÑTJTIÑNUÑLPMFHKJUBQPT UPMJLNF(KPOJOUÑCJSJOF;FCF EFVUEIFWÑMMBOÑF +BLPCJU&NSJJUJKJQÑSLUIZFS OHB IFCSBJTIUKB EPNFUIÑOÑ x;PUJLBEIVSVBSIJSJOj"JJTIUF EVLF J QBMVBS SSKFUBU OÑ CSFH UÑ MJRFOJUUÑ5JCFSJBEFTLVSFUIJSS +F[VTJTÑCBTILVNFWÑMMBOÑFUJK LSBI .U óñð .L ððø (KPOJ JTIUFOKÑSJQSFKHSVQJUUÑOHVTIUÑ UÑ+F[VTJUUÑDJMJOQÑSSBTUFUÑSÑ OEÑTJTINFFNFSSUFNFWFUF"J JTIUFTÑCBTILVNF 1KFUSJO EIF +BLPCJO LVS +F [VTJ IZSJ OÑ TIUÑQJOÑ F 1KFUSJU OÑ ,BGBSOBVN QÑS UB TIÑSVBS WKFISSÑOFUJKLSBI.Lðñø QP BTIUV JTIUF TÑ CBTILV NF UÑ EZ FEIFOÑTIUÑQJOÑF+BJSJULSZFUB SJUUÑTJOBHPHÑTUÑDJMJUJBOHKBMMJ WBK[ÑO LSBI .L ôòö BJ TILPJ QBT+F[VTJULVSVOHKJUOÑNBMQÑS UVTIOEÑSSVBSLSBI.Løñ BJ JTIUFQPBTIUVOÑBOÑOF+F[VTJU OÑNBMJOFVMMJOKWFJDJMJEVLFF TIJLVBS UFNQVMMJO F +FSVTBMFNJU GPMJ QÑS QÑSGVOEJNJO F RZUFUJU EIFUÑCPUÑTLSBI.Lðòò EIF QÑSGVOEJNJTIUJTIUFBGÑSUJKLVS +F[VTJVUÑSIPROÑLPQTIUJOF (KFUTFNBOJU QÑS UJV MVUVS "UJU QBSB NVOEJNJU UÑ UJK LSBI .L ðóòò 1BSB GFTUÑT TÑ 1BTILÑWF LVS +F[VTJ J DBLUPJ EZ OYÑOÑTJU QÑSUBQÑSHBUJUVSTBMMÑOQÑSOHSÑ OJFOFEBSLÑTTÑGVOEJULÑUÑEF UZSÑ JB CFTPJ (KPOJU EIF 1KFUSJU LSBI-Lññ÷ ,Z RÑOESJN J KBTIUÑ[BLPO TIÑN J (KPOJU OÑ NFTJO F ðñ BQPTUVKWF F USFHPO JOJDJBUJWÑO F UJK UÑ LVQUVFTINF OÑ QZFUKFO F OÑOÑT TÑ UJK F DJMB FSEIJ UFL +F [VTJQÑSUJVMVUVSQÑSEZEKFNUÑ FTBK(KPOJOEIF+BLPCJORÑUÑ VMFOOÑNCSFUÑSJOÑFUJKOKÑSJOÑ UÑ EKBUIUÑO F UKFUSJ OÑ UÑ NBKUÑO LSBI.Uñïñïoñð 4JÎFEJNÑ QÑSHKJHKKBF+F[VTJUJTIUFNFLV OEÑSQZFUKF B LJTIJO QÑS UÑ RFOÑ UÑ HBUTIÑN QÑS UB QJSÑ LFMLVO UÑ DJMJO BJ EP UB QJKÑ ,SBI .U ñïññ .F LÑUP ɦBMÑ WB[IEPO TIQKFHJNJ QÑS UJV IBQVS TZUÑ OYÑOÑTWFQÑSUBLVQUVBSGTIFIUÑ TJOÑ F QFSTPOJU UÑ +F[VT ,SJTIUJU EIFQÑSUBLVQUVBSEPNFUIÑOJFO FUIJSSKFTTÑUZSFUÑBSEITINFQÑS UÑRFOÑUÑHBUTIÑNQÑSUVEPSÑ [VBSEFSJOÑWEFLKF 1BL NÑ WPOÑ +F[VTJ QSFDJ[PJ RÑBJOVLLBBSEIVSQÑSUÑRFOÑJ TIÑSCZFSQPSQÑSUÑTIÑSCZFSEIF QÑSUBEIÑOÑKFUÑOQÑSTIQÑSCMJ NJOFTIVNÑOKFSÑ[WFLSBI.U ñïñ÷ 1BTOHKBMMKFTTÑ+F[VTJUQÑSTÑSJ JUBLPKNÑTÑCBTILVUÑCJKUÑF;F CFEFVU NF 1KFUSJO EIF NF EJTB OYÑOÑT UKFSÑ UÑ DJMÑU UÑSÑ OBUÑO LJTIJOUFOUVBSQÑSUÑ[ÑOÑQFTIL QPSQBTVLTFTEIFNFJOJDJBUJWÑO FUÑOHKBMMVSJUOÑNÑOZSÑUÑNSF LVMMVFTINF LJTIJO [ÑOÑ TIVNÑ QFTIL x/YÑOÑTJ UÑ DJMJO +F[VTJ FEPOUFjJTIUFJQBSJJDJMJOKPIV ;PUJOEIFJUSFHPJ1KFUSJULSBI (KOñððoðò /Ñ,JTIÑOF+FSVTBMFNJU(KP OJLJTIUFOKÑSPMUÑKBTIUÑ[BLPO TIÑN OÑ VEIÑIFRKFO F HSVQJU UÑ QBSÑ UÑ UÑ LSJTIUFSÑWF 1BMJ F OVNÑSPOTJTIUZMMÑUÑCBTILÑTJTÑ LSBI(BMñø -VLB OÑ WFQSBU F BQPTUVKWF “ Gjykoni ju vetë a është e drejtë para Hyjit: të dëgjojmë më parë ju se Hyjin? Ne, veç, nuk mundemi që të mos flasim për çka kemi parë e dëgjuar!” (Vap 4,19-20). ” MBKNÑSPO QÑS TILVBSKFO F UJK OÑ UFNQVMM TÑ CBTILV NF 1KFUSJO QÑSUVMVUVS,SBI7BQòðoóðð BQPTJVQBSBRJUQBSBLÑTIJMMJUUÑ MBSUÑQÑSUÑEÑTINVBSCFTJNJOOÑ +F[V,SJTIUJOLSBI7BQóðòðø 4ÑCBTILVNF1KFUSJOJTIUFJEÑS HVBSQSFK,JTIÑTOÑ+FSVTBMFNQÑS UÑGPSDVBSBUBOÑGFUÑDJMÑULJTIJO QSBOVBSVOHKJMMJOOÑ4BNBSJEIF QÑS UV MVUVS EIF QÑS UB QSBOVBS 4IQJSUJO4IFOKULSBI7BQ÷ðóo ðô /ÑNÑOZSÑUÑQPTBÎNFEVIFU QÑSNFOEVS EÑTINJOÑ F UZSF UÑ 1KFUSJU EIF (KPOJU QBSB LÑTIJMMJU UÑMBSUÑi/FWFÎOVLNVOEFNJ RÑ UÑ NPT nBTJN QÑS ÎLB LFNJ QBSÑ F EÑHKVBSw 7BQ óñï ,Z HVYJNOÑEÑTINJOÑFGFTÑEVIFU UÑ KFUÑ FEIF QÑS OF OKÑ EÑTINJ EIF WFOEPTKF QÑS UÑ EÑTINVBS EIF QÑS UÑ QSFEJLVBS NF CFTOJ LÑSJGFOÑF+F[V,SJTIUJU 4JQBT USBEJUÑT (KPOJ OYÑOÑTJ JEBTIVSOÑ6OHKJMMJOFLBUÑSUOÑ EBSLÑO F GVOEJU LJTIUF NCÑTI UFUVS LPLÑO F UJK OÑ QBS[NÑO F +F[VTJU QÑS UB QZFUVS LVTI ÑTIUÑ USBEIUBSJLSBI(KOðòñô EIFTÑ CBTILV NF .BSJOÑ OÑOÑO F +F [VTJURÑOESPJQSBOÑLSZRJULSBI (KO ðøñõ 1ÑSGVOEJNJTIU ÑTIUÑ EÑTINJUBSJWBSSJUUÑ[CSB[ÑUEIF J OHKBMMKFT TÑ +F[VTJU LSBI (KO ñïññðö /FFEJNÑTFJEFOUJ mLJNJOÑNFTJOFTILFODÑUBSÑWF ÑTIUÑJEZTIJNTIÑNQSFKUÑDJMÑWF (KPOJO F TIPIJO TJ QSPUPUJQ UÑ OYÑOÑTJUUÑ+F[VTJU ,KPEFUZSÑÑTIUÑQVOÑFFH[F HFUÑWFQÑSUBTRBSVBSQPSQÑSOÑ ÑTIUÑFSÑOEÑTJTINFRÑOHB(KPOJ EIFOHBKFUBFUJKUÑNÑTPKNÑQÑS KFUÑOUPOÑ;PUJEÑTIJSPORÑTF DJMJOQSFKOFTIUBCÑOÑOKÑOYÑOÑT UÑUJKEÑTIJSPOUÑKFUPONFOFOÑ NJRÑTJ%IFQÑSUBSFBMJ[VBSLÑUÑ OVL NKBGUPO WFUÑN UÑ TILPKNÑ QBT UJK EIF UB EÑHKPKNÑ ɦBMÑO F UJK QPS UÑ KFUPKNÑ NF UÑ EIF UÑ KFUPKNÑTJBJ,KPNVOEUÑSFBMJ [PIFU WFUÑN OÑ MJEITINÑSJ EIF CFTJN UÑ BGÑSU NF UÑ ,KP ÑTIUÑ BKPÎLBOEPEIOÑNFTNJRWFEIF QÑSLÑUÑBSTZF+F[VTJUIBOKÑIFSÑ x%BTIVSJBNÑFNBEIFRÑOEP LVTINVOEUÑUSFHPKÑÑTIUÑUÑKBQ KFUÑOFWFUQÑSNJRUÑFWFU/VL KV UIÑSSBT NÑ TIÑSCÑUPSÑ TFQTF TIÑSCÑUPSJOVLEJÎLBCÑO[PUÑSJB JUJKVOÑKVRVBKUBNJRTFQTFKV [CVMPWBHKJUIÎLBRÑEÑHKPWBQSFK "UJUUJNj(KOðôðòðô /ÑBQPLSJGFUFBLUFWFUÑ(KP OJULZBQPTUVMMTIJIFUTJUIFNF MVFT J CBTILÑTJWF EIF OÑ VEIÑ IFRKF UÑ CBTILÑTJWF UÑ LSJKVBSB QPS TJ OKÑ TIUFHUBS EIF MBKNÑUBS J GFTÑ OÑ UBLJNF NF TIQJSUSB UÑ DJMÑU KBOÑ UÑ BGUÑ QÑS TIQSFTÑO F TIÑMCJNJUð÷ðïñò÷ (KJUIÎLBFLBLVQUJNJOFWFU OÑBTQFLUJOQBSBEPLTOHBFQB NVOEVSBUÑCÑIFUFNVOETINF %IFOHBWFQSBUFUJKB,JTIB-J OEPSF F RVBO x5FPMPHj QSB BJ J DJMJ ÑTIUÑ OÑ HKFOEKF UÑ nBT QÑS HKÑSBU )ZKOPSF NF ɦBMÑ UÑ LVQ UVFTINF EIF LÑTIUV QÑSNFT MJEITINÑSJTÑNÑ+F[VTJOUÑNV OEÑTPJOÑNÑOZSÑUÑGTIFIÑUUB LJNJONF)ZKJO "EIVSJNJ J (KPOJU BQPTUVMM LBmMMVBSOHBRZUFUJJ&GF[JUJDJMJ TJQBTUSBEJUÑTBOUJLFLBRÑOESVBS OKÑ LPIÑ UÑ HKBUÑ OÑ LÑUÑ RZUFU EIFOÑOKÑNPTIÑNKBGUÑUÑTIUZ SÑOÑLPIÑOFNCSFUJU5SBKBOLB WEFLVS/Ñ&GF[ÑOÑTIFLVMMJOF õ NCSFUJ +VTUJOJBO OÑ OEFS EIF MBWEUÑUJKLJTIUFOEÑSUVBSOKÑCB [JMJLÑUÑNBEIFLVNVOEUÑTIJ IFO FEIF TPU HÑSNBEIBU F LÑTBK CB[JMJLF /Ñ ,JTIÑO F -JOEKFT F OEFSPKOÑTIVNÑ/ÑJLPOPHSBm OÑCJ[BOUJOFUSFHPIFUTJOKÑOKFSJ JWKFUÑSTJQBTUSBEJUÑTJDJMJLBWEF LVSOÑLPIÑOFNCSFUJU 5SBKBO OÑ RÑOESJN UÑ UIFMMÑ LPOUFNQMBUJW 5Ñ MVTJN RÑ UÑ OB OEJINPJ ;PUJ RÑ UÑ TILPKNÑ OÑ TILPMMÑO F(KPOJUEIFRÑUBNÑTPKNÑMFL TJPOUÑNBEIUÑEBTIVSJTÑEIFRÑ UB OEKFKNÑ WFUÑO TF KFNJ UÑ EB TIVS QSFK ,SJTIUJU EFSJ OÑ GVOE (KOðòð EIFRÑUBKFUPKNÑKFUÑO UPOÑQÑSUÑ ÷ .´4*.**,*4)´4 %SJUB 4IUBUPSñïïø 'BNJMKBEIFLVSPSBFNBSUFTÑT QÑSDBLUJNIZKOPS PËRGATITI: Marjan Sebaj - SOPI Mëkati – problem i vërtetë i martesës Shenjte! %FSJTB NFOEPKNÑ NCJ LÑUÑ HKÑ QZFTJN F ÎLB ÑTIUÑ OÑ UÑ WÑSUFUÑ QSPCMFN OÑ NBSUFTÑ 4ILVSU QSPCMFN ÑTIUÑ NÑLBUJ .ÑLBUJ J DJMJ WFQSPO OÑ OKFSJVO WÑSUFU WFQSPO FEIF OÑ NBSUFTÑ /KFSJV NF NÑLBU MBSHPIFU OHB ;PUJ CÑIFU SSVHBR FOEBDBL OÑ LÑUÑKFUÑ/KFSJV[HKPEIJSSVHÑOF WFUQFSTPOBMFQJLÑSJTIULVSJUIB ;PUJUA +0A LVSTFEKBMMJUA 10A BUÑIFSÑQBVTFOVLVCÑTJ;PUJ QPSVCÑJLVm[VBSJNKFSÑRFOJF A MBLVSJRFA ±EP NÑLBU ÎOKFSÑ [PO OKFSJVO ÎEP NÑLBU OKFSJVO F CÑO NÑ QBL OKFSJ .ÑLBUJ LB HKJUINPOÑEZBOÑ/ÑOKÑSÑOBOÑ USFHPOLVSOBOHBTIOKFOOÑEJÎ LBLVSTFOÑBOÑOFEZUÑFUSFHPO LVS UÑ [IZUFTI5Ñ LFNJ LVKEFT TFQTFEKBMMJÑTIUÑJWFTIVSHKJUI NPOÑ OÑ QFULB SSPCB TPMFNOF F WJ[ÑMMVFTF QÑS LÑUÑ HKÑ SVBKV TFQTFNÑLBUJFLFRKBHKJUINPOÑ EP UÑ UÑ OHBTIÑOKFKÑ NÑ TIVNÑ TF ,SJTIUJ J SSBIVS J QÑSHKBLVS F J [IWFTIVS .KFSJTIU QBL KBOÑ BUBUÑDJMÑUJQÑSmUPOEIFNBIOJU LKPQBNKFFNKFSÑF+F[V,SJTI UJU .ÑLBUJ ÑTIUÑ J QÑTIUKFMMÑU OÑSSPCFUÑCVLVSBOÑOHKZSBUÑ CVLVSB F UÑ MMPKMMPKTINF LVSTF OF OVL TIPIJN NKFSJNJO J DJMJ GTIJIFU QBT UJK 4IPIJN F WFUÑ EJTPIFNJ RZTI BUÑIFSÑ LVS MF KPKNÑ UÑ [PUÑSPKÑ OÑ OF NÑLBUJ 1SBLVSTPUOÑTIFLVMMJOFOKÑ[FU F OKÑ QZFTJN ÎLB ÑTIUÑ TILBLÑ UBSJ J TILBUÑSSJNJU UÑ NBSUFTÑT BUÑIFSÑ QÑSHKJHKKB ÑTIUÑ NÑLBUJ J DJMJ WFQSPO OÑ OKFSJVO 4FQTF NF NÑLBU OKFSJV NÑ OVL ÑTIUÑ BJJOUFHSBMJUJMMÑTJÎJTIUFEIFTJÎ ÑTIUÑ QBSBQBSÑ UÑ KFUÑ .ÑLBUJ QSBSSÑOPJNBSUFTÑO/ÑTFJTIJ LPOJTPUOKFSÑ[JUOÑNBSUFTÑBUB UÑ DJMÑU KBOÑ WBSSPTVS NF NÑLBU EP UÑ TIJIOJ F WÑSFOJ TF TIQFTI KBOÑEZBOÑQKFTÑWFUKBLFFHPJTUF LV TFDJMJ UFOEPO UÑ OHSFIÑ LBI BOBFWFUFUÑDJMÑUTIVNÑSSBMMÑ FNFWÑTIUJSÑTJnJKPIFOOKÑSJQÑS UKFUSJO "UB TIQFTI QFOEPIFO QPSNKFSJTIUOEBMFO,BFEIFUÑ UJMMÑ RÑ QBOEÑSQSF MVOESPKOÑ BUZ o LÑUV F QSBQÑ NCFTJO BTLVOE QPS UÑSÑ KFUÑO OÑ NÑLBU 1TF OEPEILKP 1JLÑSJTIUTILBLVTF OKFSJVNÑAOVLLBLPIÑUÑOEBMFU F UÑ NFOEPKÑ OVL ÑTIUÑ J WFUÑ EJKTIÑN NÑLBUJU F WFUA OVL LB LPIÑAUÑTILPKÑFSSÑGFIFUUÑCJ TFEPKÑFUÑLTIJMMPIFUNFNFTI UBSJO SSFHVMMUBSÑU F SSFHVMMUBSFU ,ÑTIUV RÑ TPU LB FEIF UÑ UJMMÑ RÑ QZFTJO TF B ÑTIUÑ BCPSUJ NÑ LBU"KBOÑNÑLBUQSF[FSWBUJWÑU FOESZTIÑNFUK5ÑHJUIBJCÑKOÑ EVLF J OHBTIOKZFS EKBMMJ LVSTF UVSQÑSPIFO UÑ QZFTJO F UÑ LÑ TIJMMPIFO NF NFTIUBSJO CBSJVO F CBCÑO F UZSF TIQJSUÑSPS J DJMJ QSFUU}JOEJINPKÑÎEPLVKUTFQTF QÑSBUÑVQÑSHBEJUUÑSÑKFUÑOFOÑ TIÑSCJNUÑUZSFnJKPJFQPnJKPO WFUWFUÑO .PT OHVSSP NPT SSJ OÑNÑLBU1SBNFLVKEFTFOEF SJNTIJLPOJFQSBOPOJLÑTIJMMBUF OEJINÑO OÑ CBTILQVOJN NF NFTIUBSJOBOBMJ[PLVQUPKFTJLB RFOÑOÑmMMJNHKJUIÑJEFKBLVQUJ NJFQÑSDBLUJNJIZKOPS1SPCMFN QSBÑTIUÑWFUÑOBUZSBKPUFFDJMB ÑTIUÑ F QMBHPTVS WBSSPTVS NF NÑLBUOBUZSBFDJMBÑTIUÑFOÑO TIUSVBS FHPJ[NJU FHPDFOUSJ[NJU FUK /ÑTF EÑTIJSPO UÑ LFTI OKÑ NBSUFTÑOKÑGBNJMKFUÑTIFOKUÑF TIFNCÑMMOKÑKFUÑQBQSPCMFNFUÑ MVNUVSFUÑIBSFTINFOÑEBTIVSJ “ NF;PUJOFUÑBGÑSNJO36"+6 MFTIUÑQVOPTISSFUIOEÑSUJNJUUÑ HSVBKB NFOEPKOÑ TF WFUÑN NF /(".´,"5*%+"--* TIUÑQJTÑFSSJWFUÑNEVLFTIJLVBS IZSKF OÑ NBSUFTÑ LB QÑSGVOEVBS TIUÑQJOÑ BKP OVL EP UÑ LSZIFU HKJUIÎLBEIFTFmMMPOHÑ[JNJQB Martesa (kurora) nuk u krye LVSSÑ LVSTF TIVNÑ TIUÑQJ UKFSB RKBFIBSFKB+PKPNFLÑUÑOVL askurrë – ajo është ndërtim- UÑ mMMVBSB EP UÑ QÑSHBEJUFO QÑS ÑTIUÑ LSZF BTHKÑ 1PS UÑ EZ KFOJ tari! UB RJUVS QJLÑO NCVMPKÑO ;PUJ BUZEIFBRTBOEÑSUPOJTÑCBTILV %IFNÑOÑGVOEOKÑHBCJNJ EVLF OB OKPIVS RÑ OHB mMMJNJ BRFEIFEPUÑLFOJ"KPÎLBÑTI NBEILVSCÑIFUɦBMÑQÑSNBSUFTÑ OBLBGUVBSFOBGUPOOÑOEÑSUJ UÑFUÑDJMÑOFQÑSDBLUPJ)ZKJBUÑ ,ZHBCJNÑTIUÑLVSNFOEPIFUTF NJOFTIUÑQJTÑ"JOBLBUSFHVBS OFQPFOKPIJNQPSOKÑLPIÑTJTIU NBSUFTBÑTIUÑEJÎFQÑSGVOEVBSF TF TJ EVIFU OEÑSUVBS BUÑ TIUÑQJ KFNJFEIFUÑGUVBSRÑLÑUÑUBSF LSZFSHBUJFOÑUÑDJMÑOIZUÑATJLVS LB FEIF QMBOJO /KFSJV TÑ GVOEJ BMJ[PKNÑ LVSU}JNBSSÑTIÎFMÑTBUFCBOFTÑT FEIF WFUÑ F TIFI TF OVL TILPO EIFKBNFOEPIFUTFKFOÑUFOÑ EVLFUIÑOÑLBIZOKÑEKBMMFOVL Njeriu është qenie dashurie! NBSUFTÑ.BSUFTÑOTIQFTINVOE QP NÑ MF 7B[IEPO UÑ HKJUIBU J /Ñ #JCÑM MFYPKNÑ TF 4IÑO UBBOBMJ[PKNÑEIFQBSBRFTJNTJ LBNLBNEÑTIJSÑOWFOEPTJEIF (KPOJ VOHKJMMUBS )ZKJO F LB EF LVSOKÑWFOEQMBDOEÑSUJNPS+B LVSNÑEVIFUoOVLTILPO mOVBSTJEBTIVSJA)ZKJÑTIUÑEB QSBBUZEPUÑOEÑSUPOJTIUÑQJOÑ 1SB NBSUFTB OVL ÑTIUÑ OKÑ TIVSJA&L[JTUPKOÑEFmOJDJPOFUÑ WBUSÑO UVBK +VWF KV EIVSPIFU TFOE BQP QVOÑ F LSZFS ,Z NF OESZTINF NCJ )ZKJO 1P FEIF WFOEOEÑSUJNJ F LKP ÑTIUÑ EJUB F OEJN ÑTIUÑ NBTIUSJN .BSUFTB QBSB (KPOJU TIVNÑ mMP[PGÑ F TIFOKUÑ F NBSUFTÑT LJTIUBSF 1B ÑTIUÑ OKÑ MMPK OEÑSUJNUBSJF .B EJKFUBSÑLBOÑUFOUVBSUBEFmOPK TUBK OHKBO LKP VOÑ F WÑ OKÑ HVS UFSJBMJFL[JTUPOBUZQSBU}JBmMMPK OÑ)ZKJO1ÑSTIFNCVMM1MBUPOJ QBTUBKUJOKÑUKFUÑSVOÑEZHVSFUJ NÑQVOÑT%VIFUUÑWFUEJKTPIFNJ LB UIÑOÑ TF )ZKJ ÑTIUÑ CVLVSJB USFEIFLÑTIUVNFSBEIÑ.JSÑ F WFÎBOÑSJTIU U}J QÑSLVKUPKNÑ UÑ EIF NJSÑTJB "SJTUPUFMJ UIPTIUF QPLFUÑUJMMÑRÑOKÑSJFWÑOKÑHVS SJOKUÑDJMÑUQÑSHBUJUFOQÑSNBSUF TF)ZKJÑTIUÑMÑWJ[UBSJJQBMÑWJ[ FWKFOUKFUSJEIFFIFREIFLÑTIUV TÑ TF QSPCMFNJ OVNÑS OKÑ ÑTIUÑ TIÑN 1P BTIUV FEIF UFPMPHÑU SSÑOPIFUNBSUFTB/ÑTFQSBOEB QJLÑSJTIU BUÑIFSÑ LVS CVSSJ EIF LBOÑEIÑOÑEFmOJDJPOFUÑOESZ TINFNCJ)ZKJOQTI)ZKJÑTIUÑ RFOJFFQÑSTPTVSQBTUBKQMPUÑTJN J FL[JTUFODÑT FUK .JSÑQP (KP OJUIBA)ZKJÑTIUÑEBTIVSJ,KP ÑTIUÑTIVNÑNFSÑOEÑTJoQPRF TF EÑTIJSPKNÑ UB LVQUPKNÑ OKF SJVO TFQTF OKFSJVO OVL NVOE UBLVQUPKNÑQB)ZKJO*TIUFOKÑ HBCJN F NBTIUSJN J NBEI LVS ÑTIUÑUFOUVBSUÑLVQUPIFUOKFSJV QB)ZKJOoBUFJ[NJ /KFSJV QB )ZKJO OVL ÑTI UÑ OÑ HKFOEKF UÑ LVQUPKÑ UÑ EJKÑ OHBÑTIUÑQSFKOHBLBBSEIÑQÑS Î}BSTZ ÑTIUÑ EIF LV TILPO & OKFSJV ÑTIUÑ QSFK )ZKJU EIF LÑUÑ FEJNÑQSFKBUJKNÑOHKFTJLSJKVFT )ZKJFDBLUPJFLSJKPJOKFSJVOOÑ QÑSHKBTJNJOFRFOJFTTÑWFUQFS TPOBMF)ZKJUIBA5BCÑKNÑOKF SJVOOÑQÑSHKBTJNJOUPOÑA%IF NVQÑSLÑUÑNVOEUBUIFNJEF mOJDJPOJOTF/KFSJVÑTIUÑARFOJF EBTIVSJF/KFSJVQSBÑTIUÑJLSJ KVBS QSFK EBTIVSJTÑ QÑS EBTIVSJ EIFKFUÑOFWFUNVOEUBSFBMJ[PKÑ WFUÑOOÑTFKFUPOOÑEBTIVSJQB NWBSTJTIU TF B KFUPO OÑ NBSUFTÑ BQP KFUÑ UÑ LVTIUVBS )ZKJU KFUÑ SSFHVMMUBSF 1B EBTIVSJ OKFSJVW OVLLBNVOEÑTJUÑKFUPKÑBJWEFT 1BSBNFOEPKFOJ OKFSJVO J DJMJ OÑ WFUFOVLLBBTOKÑHSBNEBTIVSJF JDJMJOVLÑTIUÑJSSFUIVBSNFEB TIVSJFQPUÑNPTLFUÑBTOKÑIJKF EBTIVSJF LVQUPIFU TF ÎLB EP UÑ OEPEIÑNFUFBJOVLEPUÑLJTIUF KFUÑQSBEPUÑWEJTUF%PUÑWEJTUF BQPEPUÑCÑOUFWFUWSBTKF4FQTF LZÑTIUÑMJHKUIFNFMPSOKFSÑ[PSo /KFSJV ÑTIUÑ LSJKVBS OHB EBTIV SJBQÑSEBTIVSJVLSJKVBEIFÑTI UÑJGUVBSUÑEPKÑoQJLÑSJTIUQÑS LÑUÑFEIF4IÑO(KPOJUIPUÑA5Ñ EBTIVSEVBOJOKÑSJoUKFUSJOTFQ Njeriu pa Hyjin nuk është në gjendje të kuptojë, të dijë nga është, prej nga ka ardhë, për ç´arsy është dhe ku shkon. E njeriu është prej Hyjit dhe këtë e dimë prej atij mëngjesi krijues. %SJUB 4IUBUPSñïïø “ Ndoshta sot nuk ka asnjë fjalë më të devalvuar se fjala dashuri. Mirëpo, çka është ajo ku rinia gabon apo pështjellon dy dukuri, fenomene apo situata: dashurimin dhe dashurinë! Këto janë dy dukuri të ndryshme njëra ndaj tjetrës. Janë dy të vërteta krejtësisht të dalluara e të ndryshme mes veti. TF EBTIVSJB ÑTIUÑ QMPUÑTJN /Ñ WFÎBOUJNFSÑOEÑTJÑTIUÑLKPLVS BUÑIFSÑNFOEPKNÑNCJTQFDJmUF UJOOÑDJMJOHKJOEFUFLKPÑTIUÑTF )ZKJ F LSJKPJ OKFSJVO .BTILVMM F GFNÑS %VLF F TIJLVBS EJOB NJLÑO F LÑTBK NBSSÑEIÑOJFKF UÑ OEÑSTKFMMÑU MJSJTIU NVOE UÑ UIF NJTFLÑUBUÑEZNVOEUÑHKFKOÑ LVQUJNJO F WFU UÑ WÑSUFUÑ EIF CBTILÑKFUFTÑOFUZSFFRÑLKPUÑ BSSJKÑ UF QMPUÑTJNJ QJLÑSJTIU WF UÑN BUÑIFSÑ OÑTF NFT UZSF F OÑ UBRÑOESPO%"4)63*"LÑUÑF BSSJKNÑLVSKFNJUÑWFUEJKTIÑNTF KFNJ UÑ LSJKVBS OÑ QÑSHKBTJNJO F )ZKJUTJ/KFSJ4FQTFNBTILVMMF GFNÑSKBOÑ/KFSJ/ÑTFQSBOKFSJV ÑTIUÑJLSJKVBSQÑSNJSÑNCBKUKFO FRFOJFTIZKOPSFBUÑIFSÑTÑQBSJ KFNJ UÑ GUVBS RÑ UB NJSÑNCBKNÑ EBTIVSJOÑ #BTILÑTJB EP UÑ LFUÑ LVQUJN WFUÑN BUÑIFSÑ OÑTF OÑ UF KFUPO F NCSFUÑSPO %"4)6 3*" #BTILÑKFUFTB QB EBTIVSJ ÑTI UÑGFSS.FTJHVSJTFOEPTIUBLFOJ QÑSWPKÑ LV OKJIOJ OEPOKÑ ÎJGU NBSUFTPS QB EBTIVSJ LV ÑTIUÑ TIVBSFBTHKÑTVBSEBTIVSJB"UZF EJOJTFVLSJKVBGFSSJ"UZFEJOJ TFKFUBÑTIUÑFQBNVOETINF,Ñ TIUV QSB OÑ NBSUFTÑ NVOE UB UBLPOJGZUZSÑOIZKOPSFQPSFEIF BUÑUÑGFSSJUUÑWÑSUFUÑ+FUPOJNF ;PUJOEBTIVSJEPUÑKFOJUÑMVN UVS ø .´4*.**,*4)´4 ” Dashurimi! ±LBÑTIUÑEBTIVSJNJ %BTIV SJNJ NVOE UÑ UIFNJ ÑTIUÑ OKÑ TJOESPNJDBLUVBSFNPUJW%PUÑ UIPUÑQSBQÑSNCMFEIKFFTIVNÑ TIFOKBWFQPSUÑDJMBUCB[PIFOOÑ QMBOF UÑ FNPDJPOFWF BQP JOUFS FTJU /Ñ SFOE UÑ QBSÑ LÑUV ÑTIUÑ FNPDJPOJ /Ñ SFOE UÑ EZUÑ UF EBTIVSJNJ WKFO OEPOKÑ EFUBK J QFSTPOJU QTI 4F ÑTIUÑ TJÎ UIF NJ J UJMMÑ BQP F UJMMÑ TF LB LÑTP LPLFBQPLÑNCÑEVFSCV[ÑFUK 1SBHKJUIÑTFTJOÑLÑUÑSBTUOEP OKÑEFUBKNCFUFUBOBTI/ÑSFOE UÑ USFUÑ WKFO FEIF JOUFSFTJ QTI NÑQÑMRFOBJQFSTPOTFRÑOESPO NBUFSJBMJTIU NJSÑ LB WJ[Ñ FUK %IF HKÑKB F GVOEJU RÑ FL[JTUPO UFEBTIVSJNJÑTIUÑQÑSKFUJNJ*. 1TI BKP TJ F QÑSKFUPK VOÑ %IF RÑ UÑ EÑTIUPK F HKJUIB LKP ÑTIUÑ FOFWPKTINFWFUÑNOKÑOEÑSSJNJ EFUBKJUBKPÎLBUÑLBQÑMRZFSUZ UFLQFSTPOJFLÑTIUVEPUBCBSUÑ VKJHKJUIÎLBGÑOUFBJQFSTPOOÑUÑ DJMJOKFEBTIVSVBSLVOVLLJTIUF EBTIVSJ QPS EBTIVSJN .KBGUPO UÑ [WPHÑMPIFO FNPDJPOFU F OKÑ IFSÑ EVIFU UÑ [WPHÑMPIFO TFQTF OKFSJVOVLNVOEUÑLFUÑHKJUIOKÑ UFOTJPO FNPDJPOFTI UÑ NÑEIB ,JTIUF NF RFOÑ TIVNÑ SSF[JL OÑTF OKFSÑ[JU F SJOK MJEIJO NBS UFTÑ OÑ CB[Ñ UIFNFMF WFUÑN UÑ EBTIVSJNJU 1P EBTIVSJNJ ÑTIUÑ WFUÑN OKÑ MPKÑ F UZSF EIF NFT UZSF NJSÑQP BUB OÑ BTOKÑ SBTU FOEF OVL F LBOÑ BUÑ UIFMMÑTJ F Dashuria dhe dashurimi ɩPOÑ TF ɦBMB EBTIVSJ ÑTIUÑ DJMBRVIFU%"4)63* OKÑɦBMÑFNBEIF5ÑHKJUIÑnBTJO NCJEBTIVSJOÑFSSFUIEBTIVSJTÑ Dashuria! 5Ñ HKJUIÑ LÑOEPKOÑ NCJ EBTIV %BTIVSJBQSBÑTIUÑLSFKUEJÎLB SJOÑ4PUTBUBIBQOJUFMFWJ[PSJO UKFUÑS%BTIVSJBQBSBTÑHKJUIBTI BQPSBEJPONFOKÑIFSÑEPUÑEÑ FQÑSGTIJOUÑSÑQFSTPOJO,KPEP HKPOJLÑOHÑQÑSEBTIVSJEBTIV UÑUIPUÑTFVOÑOVLFEVBBUÑQTF SJBJNFLVKFFKBFUK LBLPLÑBQPTZFUKUÑCVLVSQPS /EPTIUBTPUOVLLBBTOKÑɦBMÑ OÑEBTIVSJVOÑFEVBUÑSÑQFSTP NÑUÑEFWBMWVBSTFɦBMBEBTIVSJ OJO QBNWBSTJTIU OHB NVOHFTBU .JSÑQP ÎLB ÑTIUÑ BKP LV SJOJB FUJK"KPRÑÑTIUÑNFSÑOEÑTJUF HBCPOBQPQÑTIUKFMMPOEZEVLVSJ EBTIVSJB ÑTIUÑ QJLÑSJTIU LPNV GFOPNFOF BQP TJUVBUB EBTIVSJ OJLJNJJQFSTPOBWF /VL CFTPK TF LB OKFSJ RÑ LB NJO EIF EBTIVSJOÑ ,ÑUP KBOÑ EZ EVLVSJ UÑ OESZTINF OKÑSB LÑOEVBS OEPOKÑ IJNO NÑ UÑ OEBK UKFUSÑT +BOÑ EZ UÑ WÑSUFUB CVLVS F NÑ NJSÑ OÑ MJEIKF NF LSFKUÑTJTIUUÑEBMMVBSBFUÑOESZ EBTIVSJOÑ TF 4IÑO 1BMJ UFPMPHV TINFNFTWFUJ+PWFUÑNTFLBOÑ NÑJNBEIJ,JTIÑT1SBOEBKRÑ EBMMJN NFT WFUJ QPS TF NBSUFTB UÑ LVQUPKNÑ ESFKU F NJSÑ RÑ UÑ BTLVSSÑ OVL LJTIUF EBTIVS NF KFUPKNÑKFUÑUÑMVNUVSGBNJMKJBSF V MJEIÑ OÑTF BUZ FL[JTUPO WFUÑN F CBTILÑTIPSUPSF UÑ MFYPKNÑ TÑ EBTIVSJNJ.BSUFTBFUJMMÑFDJMB CBTILVIJNOJOFEBTIVSJTÑ .FSSF#JCMÑOBQP#FTÑMJEIKFO VMJEIWFUÑNOÑTBKFUÑEBTIVSJ NJUTFLBFL[JTUVBSEBTIVSJNJ F F 3F EIF F TInFUPKNÑ (KFKF LVOVLLBQBTVSEBTIVSJOÑLÑTP MFUSÑO F TIÑO 1BMJU ESFKUVBS ,P NBSUFTB OKFSÑ[JU OÑ QSPCMFNFU F SJOUBTWF VOÑ KBN EVLF QSJUVS QBSBRÑKBOÑQBSBRJUÑLBOÑSBOÑ .F TJHVSJ TF F LF HKFUÑ 1SB QSPWJN2ÑUÑJEFOUJmLPKNÑLÑUP ð,PSðòððò 'JMMPKNÑ BOBMJ[P EZEVLVSJEIFLÑUPEZUÑWÑSUFUB LVQUPKFFQSBOPKFEBTIVSJOÑ KFUÑTPSF F RÑ NVOE UÑ OB LVTI UPKOÑTIVNÑLJTIUFRFOÑNJSÑU}J +B QSB LKP ÑTIUÑ EBTIVSJB F DJMBOVLNCBSPOBTLVSSÑ UIFNJEZoUSJɦBMÑNCJUP 'BNJMKBEIFFEVLJNJJGÑNJKÑWF ± EP QSJOEÑS EÑTIJSPO FEV LJNJO F NJSÑ UÑ GÑNJKÑWF LÑTIUVRÑBUBNÑWPOÑUÑKFOÑUÑ NJSÑUÑTJHVSUEIFUÑMVNUVSOÑ KFUÑ.JSÑQPLKPGBULFRÑTJTIUOVL OEPEI1ÑSTF ,B TIVNÑ TILBRF EIF BSTZKF 6OÑEPUJOVNÑSPKWFUÑNEJTB 4Ñ QBSJ QMPUÑTJNJ J UÑ HKJUIB EÑTIJSBWF UÑ GÑNJKÑWF BR TB GÑNJKB TPU ÑTIUÑ CÑSÑ QPUIVBK idiktator”QÑSGBNJMKFLÑSLPOEIF LVTIUÑ[POÎEPHKÑEIFNFOKÑIF SÑEIFQSJOEÑSJUEVLFOUÑQBBGUÑ EJTJMÑTIPKOÑQFEPSÑ[PIFOQBSB LÑUZSFLÑSLFTBWFHBCPKOÑSFOEÑ EVLF NFOEVBS EIF UIFOÑ TEVB RÑGÑNJKBJNUÑWVBKTJVOÑ Mungesa e vlerave dhe virtyteve personale, familjare dhe shoqërore, si dhe munegsa e madhe e modeleve kulturore dhe shpirtëroreEVLTIÑN WÑTIUJSTPO FEVLJNJO 'ÑNJKUÑ TEVBOEIFTNVOEUÑKFOÑNÑTJ QSJOEÑSJUFUZSFTJEPNPTQÑSGB NJMKFOÑSSFUIFUÑIVBKBOÑEJB TQPSÑTJEIFQÑSQSJOEÑSUÑWBSGÑS EIFUÑQBTILPMMVBSUÑUSBKUVBSTJ “primitive”EIFUÑQSBQBNCFUVS Prindërit s’janë gati aspak të përgatitur për rrethe të reja, për edukim të ri UÑ IBQVS LV MZQTFU LÑSLVBS UÑ NJSÑO F QÑSCBTILÑU OÑQÑSNKFU CJTFEJNFWF EJBMPHVU EIF LPNVOJLJNJU QPS NÑ UFQÑS JOTJTUPKOÑOÑSSFHVMMPSFOÑEJTIJ QMJOÑOÑBVUPSJUFUFEIFUÑ“grushtit”UÑEIVOÑT Disorientimi edukativ TFQTF UBTINÑ BTLVTI OVL F EJ TBLUÑ TJTIU EIF QÑSGVOEJNJTIU ÎLB EPNFUIÑOÑ UÑ KFTI QSJOEÑS FEVLBUPSQBTJLBOESZTIVBSCP UÑLVQUJNJJKFUÑTEIFJQVOÑTUSB EJUBLVMUVSBFLPOPNJBQPMJUJLB TILFODBBSUJHBUJÎEPHKÑ Globalizimi F LB QÑSGTIJSÑ NCBSÑ CPUÑO QPS NÑ UFQÑS OÑ EVLVSJ OFHBUJWF TJEPNPT NF BOÑO F NKFUFWF QBNPSPEÑHKJ NPSFEVLFJBJNQPOVBSOKFSÑ[J NJU NBUFSJBMJ[NJO IFEPOJ[NJO JOEJGFSFOUJ[NJO EIF BUFJ[NJO QSBLUJLNFQBTPKBUFKFUUÑSÑOEB QÑS KFUÑO LVMUVSPSF EIF TIQJS UÑSPSF ð,3*+*.**1&340/"-* 5&5*5%)&*%&/5*5&5*5 Pa njeri s’ka as familje as shoqëri.&EVLJNJGBNJMKBSÑTIUÑCB[B F ÎEP FEVLJNJ UÑ NÑWPOTIÑN TFQTF OÑ GBNJMKF GPSNPIFU QFS TPOBMJUFUJ CB[PS EIF JEFOUJUFUJU QFSTPOBM ±LB EPNFUIÑO QFSTP OBMJUFUJCB[PS 1SBOJNJJQSJOÑSWFWÑMMF[ÑSWF NPUSBWF SSFUIJU GBNJMKBS TJ EIF QSBOJNJ J WFUWFUFT OÑ QSJ[NÑO QP[JUJWF NF QSPDFTJO F JEFOUJ mLJNJU NF QSJOEÑS NF QSPDF TJO F TPDJBMJ[JNJU o IBQKFT EIF CBTILÑQVOJNJU CBTILÑKFUFTÑT NFUÑUKFSÑU1BLÑUPEZQSPDFTF CB[PSFTLBBTGÑNJKÑSJBTSJOJ 4IQSFIKB FEVLJNJ FEVLBUB WKFO OHB MBUJOJTIUKB EIF LB EZ WFTIUSJNF educare – të ushqesh, apo e-ducere = të nxjerrësh jashtë, të udhëheqësh, të drejtosh kah. 1SBOEBK VTIRJNJ EVIFU UÑ KFUÑ J USFmTIUÑtrupor, mendor/ psikik/ dhe shpirtëror 5Ñ OYKFSSÑTI KBTIUÑ UÑ ESFK UPTI EIF UÑ VEIÑIFRÑTI ENUI TF GÑNJKB ÑTIUÑ RFOJF OKFSÑ[PSF QFSTPO RZTI OHB OHKJ[KB MJOEKB QSBOEBK EVIFU [CVMVBS OÑ UÑ NVOEÑTJUÑBGUÑTJUÑQÑSUBOYKFSSÑ OHBCPUBFWPHÑMOHBCBSLVJOÑ OÑT EIF J GBNJMKFT QÑS UV CÑSÑ WÑSUFUOKFSJJNBUVSEIFJQKFLVS RZUFUBSJCPUÑTNPOEJBMJUFUJ &EVLJNJEVIFUUÑ[CVMPKÑBG UÑTJUÑFGÑNJKÑTBUPEVIFUQÑSLSB IVS EIF [IWJMMVBS EVLF OEFSVBS OBUZSÑO LBSBLUFSJO UBMFOUFU NPTIÑO HKJOJOÑy QÑS UB OEJI NVBSEIFESFKUVBSLBIWMFSBUEIF WJSUZUFU 'BNJMKB EVIFU UÑ FEVLPKÑ TJEPNPT .F 13"/*.*/ F HKJUIBO TIÑN UÑ GÑNJKÑT BTIUV TJ ÑTIUÑ F KP BTIUV TJ NFOEPKNÑ EIF EÑTIJSPKNÑ OF TFQTF BTIUV F OHBSLPKNÑ BQP QSPKFLUPKNÑ TJ QBTEÑTIJSBWFEIFOFWPKBWFUPOB 1SJOÑESJU UÑ DJMÑU OVL KBOÑ UÑ LÑOBRVS NF WFUWFUFO NF QBMÑO NBSUFTPSFNVOEPIFOOÑQÑSNKFU GÑNJKÑWF UB SFBMJ[PKOÑ WFUFO NF QSFUFOEJNF: biri apo bija ime do të bëhet…, do të jetë…, do të fitojëy ,KP NÑOZSÑ F OHBSLPO EIF SSÑOPO GÑNJKÑO TFQTF JB DBLUPO OKÑ SPM OKÑ EFUZSÑ OKÑ NJTJPO UÑ QBNVOETIÑN UJV QÑSHKJHKFU OFWPKBWFEIFLÑSLFTBWFÑOEÑSSJ NFWFUÑQSJOEÑSWF'ÑNJKBHKFO EFUHKJUIOKÑOÑLPOnJLUNFWFU WFUFO NF QSJOEÑS NF TIPRÑSJ EIFTÑGVOEJSSF[JLPOJEFOUJUFUJO LVTIKBNVOÑÎLBEVBVOÑEIF TJEVBVOÑUÑSFBMJ[PIFNTJEIF QFSTPOBMJUFUJO ±EPOKFSJTÑQBSJEVIFUUÑKFUÑ WFUWFUKBQBTUBKNVOEUÑKFUÑFEIF NFUÑUKFSÑUEIFQÑSUÑUKFSÑU 5JFEVLPKNÑGÑNJKUÑQÑSKFUÑ ENUI UJ "'5´40+.´ QÑS CBMMBGBRJNFNFUÑUKFSÑUKPQÑSUÑ TVOEVBS NCJ UÑ UKFSÑU tendencat diktatoriale BQP QÑS UJV OÑOTI USVBSUÑUKFSÑWFtendencat për servilizëm &EVLJNJ J SSFQUÑ EIF NF OEBMFTBOEPTIUBFEIFNFOEFTI LJNFGÑNJKÑOFCÑOUÑQBTJHVSU QSBOEBKFTIUZORÑUÑNCÑTIFUFU OÑUÑUKFSÑUQBGPSNJNJOFVOJU FHPT LÑTIUV RÑ HKJUIOKÑ EP UÑ KFUÑJNWBSVSQSFKUÑUKFSÑWF ±EP SFHVMM MJHK OPSNÑ QB NPUJWJN NJSÑLVQUJN EIF EBTIVSJ F FEVLPO GÑNJKÑO QÑS %:':5:3´4*TBQÑSTZFGBRF EÑHKPOEIFWFQSPOTJQBTLÑSLFTÑT TÑQSJOEÑSUWFQPSQBCJOEKFQÑS DBLUJNWFUÑNGPSNBMJTIU 0TFTLBKJNJUKFUÑSNVOEUÑKFUÑ anarkistoUJVSSFKÑEIFLVOEÑS TIUPKÑ UÑ HKJUIB SSFHVMMBU MJHFKU OÑGÑNJKÑSJEIFOÑSJOJTFQTFTJ GÑNJKÑLBQÑTVBSKFUÑOTLBQBTVS GÑNJKÑSJ EIF SJOJ UÑ RFUÑ EIF UÑ CVLVS 'BNJMKFU F SSFQUB EIF SFQSF TJWF FEVLPKOÑ IBKOB SSFODB NBTIUSVFTLSJNJOFMÑBUBUÑDJMÑU TLBOÑ QBTVS QÑSWPKÑ EBTIVSJF QÑSHKFHKÑTJFQPSMJSJOÑFLÑSLPK OÑ OÑ BOBSLJ EIF OÑ TILFMKF UÑ OPSBNBWF GBNJMKBSF TILPMMPSF TIPRÑSPSFEIFGFUBSF (Dritapress) ðï SHKRUAN: Don Noshh GJOLAJ, SDB Podgorica P %SJUB 4IUBUPSñïïø 3&1035";) BSBEIKFUÑWJUFWFOEÑSSPKKFUÑ OÑ NPTIÑO öóWKFÎBSF .POT 4JNPO 'JMJQBK QÑSLUIZFTJ J #JC MÑT JOUFHSBMF OHB 7VMHBUB F SF QÑSLUIZFT J MJCSBWF MJUVSHKJLF TJ EIF BVUPS J TIVNÑ WFQSBWF LB UFLJTUJLF CJCMJLF GPMLMPSJTUJLF FUOPHSBmLFTJEIFQÑSLUIZFTTIV NÑ WFQSBWF UKFSBWF TJ ɦBMB WKFO WFQSÑO F .B[IVSBOJRJU .BSL .JMBOJUFUK.FLVQUJNJOFQMPUÑ UÑ ɦBMÑT EJTB F RVBKOÑ i#V[VLV J LPIÑWF UPOBwi+FSPOJNJ J EZUÑ TIRJQUBSw PTF QSBQÑiLPMPTJ CSJ MBOUJQÑSLUIJNJUUÑɦBMÑTTÑ;PUJU OÑTIRJQwJSBEIJUVSNFWJHBOÑUF OESJUVS UÑ LVMUVSÑT TIRJQUBSF TJ #VEJ #BSEIJ #V[VLV #PHEBOJ (KFÎPWJ'JTIUBFUK.POT4JNPO 'JMJQBKNFWFQSÑOFUJKNBEIPSF MB CPSYI KP WFUÑN LJTIÑO LBUP MJLF OEÑS TIRJQUBSÑ QPS NCBSÑ LPNCJO UPOÑ %BTIVSJB QÑS ;P UJO OKFSJVO LVMUVSÑO F QPQVMMJU UPOÑ JTIJO QBTJPOJ J KFUÑT TJNFi UIPTIUF%PN4JNPO'JMJQBK4J NPO'JMJQBKVMJOENÑðNBKðøñô OÑGTIBUJO,MMF[ÑOF1PTIUNFUFL 4IBTJJMBTIUÑ,PNVOBF6MRJOJU 'JMMFUFTILPMMÑTmMMPSFJmMMPJOÑ 4FMJUÑ OÑ WJUJO ðøòñ EZWKFÎBSF QBTUBK F WB[IEPO OÑ ,BUÑSLPMMÑ 7MBEJNJS UÑ 6MRJOJU LV F QÑS GVOEPO LBUÑSWKFÎBSFO /EÑSTB HKBUÑ WJUFWF ðøòøóð RÑOESPJ OÑ TFNJOBSJO F VMÑU OÑ5JWBS EVLF OEKFLVSHKJNOB[JOFBUÑIFSTIÑN OÑRZUFUJOF5JWBSJUQÑSUJWB[I EVBS NÑTJNFU HKBUÑ WJUFWF ðøóð ðøóôOÑ4ILPEÑSLVLSZFOFEIF WJUJOFQBSÑUÑmMP[PmTÑQSBOÑ4F NJOBSJU 1BQOPS UÑ 4ILPESÑT QÑS TILBL UÑ -VGUÑT TÑ ** TUVEJNFU F UKFSB mMP[PmLF EIF UFPMPHKJLF HKBUÑ IBSLVU LPIPS ðøóõ ðøôï J LSZFOOÑ'BLVMUFUJO5FPMPHKJLUÑ ;BHSFCJUTJTUVEFOUCSJMBOUJTUV EJNFWF mMP[PmLF F UFPMPHKJLF J DJMJnJTUFSSKFEITIÑNHKVIÑOMBUJ OFUÑDJMÑOFEIFJKFQUFQSPWJNFU .FOKÑIFSÑ QBT EJQMPNJNJU NÑ ñø RFSTIPS ðøôï OÑ LBUFESBMFO F ;BHSFCJU V TIVHVSVB NFTI UBS QSJGU LVSTF NFTIÑO F QBSÑ F LSFNUPJ OÑ NPTIÑO ñô WKFÎBSF OÑ WFOEMJOEKF OÑ GTIBUJO ,MMF[ OBF1PTIUNFEJUÑOF4IOB1SF OEFT NÑ ñõ LPSSJL ðøôï %PN 4JNPO'JMJQBKOÑGSFTLJOÑFKFUÑT NFTIUBSBLFOÑmMMJNTIÑSCFVOÑ .BMÑTJOÑ F .BEIF LPOLSFUJTIU OÑ 5SJFQTI 5SJFTIJ F ,PKÑ UÑ ,VÎJU OÑ WJUFU ðøôï ðøõï QB TUBK TIÑSCFO QÑS EJTB NVBK OÑ GBNVMMJOÑ F 5V[JU OHB LV EP UÑ FNÑSUPIFU GBNVMMJUBS OÑ (SVEÑ OHBWJUJðøõïðøõõ.ÑQBTFNÑ SPIFU GBNVMMJUBS J GBNVMMJTÑ TÑ 4IÑO (KFSHKJU UÑ #SFHVU UÑ #VOÑT 4IÑO(KFSHKJUUÑ#SFHVUUÑ#VOÑT OHB ñï OÑOUPS ðøõõ ñ TIUBUPS ðøøøJTIUFFEIFBENJOJTUSBUPSJ GBNVMMJTÑ BNÑ ,MMF[OFT /Ñ LP IÑO F QKFLVSJTÑ JOUFMFLUVBMF LV EPUBQÑSGVOEPKOÑWFQSÑOFWFUÑ LPMPTBMF 7VMMHBUÑO F SF OÑ HKV IÑOTIRJQF/HB4IFOKUÑSJBF5JK 1BQB (KPO 1BMJ ** NÑ ò OÑOUPS ðø÷÷NPSJUJUVMMJOFMBSUÑv*N[PUi NPOTJOKPS OEÑSTB NÑ õ LPSSJL ðøøñv1SFMBU/EFSJiJ1BQÑT(KPO 1BMJ ** 1ÑS TFSJP[JUFUJO F QVOÑT TÑ UJK TIVNÑWKFÎBSF OB nFU GBLUJ TFQÑSWFÎTIRJQFTGSÑOHKJTIUFTBJ [PUÑSPOUFLSPBUJTIUFONJSÑFEIF MBUJOJTIUFO HSFRJTIUFO F WKFUÑS EIFJUBMJTIUFO(KBUÑQÑSLUIJNF WF TIÑSCFIFK FEIF NF IFCSBJTI UFOLVSTFOHBHKVIÑUFTPUNFOÑ QÑSLUIJNF J OEJINPOUF NKBGU OKPIKBFTILÑMRZFSFGSÑOHKJTIUFT EIF EFSJ EJLV FEIF HKFSNBOJTI UFT *N[PU 4JNPO 'JMJQBK OEÑSSPJ KFUÑ NÑ ñ TIUBUPS LVSTF V WBSSPT NFòTIUBUPSOÑWBSSF[BUFLJTIÑT i4IOB1SFOEKBOÑ,MMF[ÑO FILLIMET E VEPRIMTARISË 'JMMJNJTIU EVIFU UÑ UIFLTPIFU .POT4JNPO'JMJQBKJTIUFNFTI UBSQSJGULBUPMJL EIFGBNVMMJUBS JTBGBNVMMJWFOÑIBQÑTJSÑOFBS HKJQFTILWJTÑTÑ5JWBSJU,VQUPIFU WFUWFUJV TF WFQSJNUBSJB LSZFTPSF EIF QBSÑTPSF JTIUF LVKEFTJ QÑS HSJHKÑOFCFTVBSCBSJUPSFQÑSLVK EFTKB TIQJSUÑSPSF QÑS GBNVMMJOÑ RÑJÑTIUÑCFTVBS/KÑQSFKGSZUFWF UÑUJKKBNFEIFVOÑ%PO/PTIJJ DJMJ NÑ ESFKUPJ OÑ SSFHVMMJO QÑS LBUÑTJTIU LPOHSFHBUÑO TBMF[JBOF JTIUFQÑSNVBNFTIUBSJEFBMLVS JTIUFGBNVMMJUBSOÑ(SVEÑðøõó %PN 4JNPO 'JMJQBK TJ NFTIUBS TJ JOUFMFLUVBM EIF TJ OKFSJ JTIUF TIVNÑ J NJSÑTFBSEIVS OÑ NF TJO F NBMÑTPSÑWF UÑ .BMÑTJTÑ TÑ .BEIF%PO4JNPOJTIRVIFUTJ QSFEJLBUBSJJTIRVBSGPMÑTJNJSÑ OKFSJ TIVNÑ J NFOÎÑN J QBQSJ UVFTIÑNTJEIFJTIPRÑSVFTIÑN QBNFOEKFUÑNBEIFRÑFQÑSLVK UPKOÑ NBMÑTPSÑU F .BMÑTJTÑ 1ÑS IPCJLJTIUFHKVFUJOÑQÑSWFÎTFV TIPRÑSPOUF NF CFTJNUBSÑU LBUP MJLÑTJNF(KFMPTI,PMÑO(KPMBK LJTIUF FEIF NZTMJNBOÑU 4BEJLP .FSJOEIF3BNÑ.VSBUJO/JLBK FTIVNÑFTIVNÑUÑUKFSÑUHKVF UBSOHB(SVEBEIFHKFUJV1ÑSUB OKPIVS QTJLPMPHKJOÑ F OKÑ QPQV MMJU KP WFUÑN EVIFU UÑ WJ[JUPTI CFTJNUBSÑUQÑSLBUÑTJTIUOKFSÑ[JUF .BMÑTJTÑQBEBMJNGFKFUQPSFEIF UJ EÑHKPTI NFOEÑTJOÑ F UZSF TJ EIF QÑSWPKBU TIVNÑ TIFLVMMPSF "TIUV %PO 4JNPOJ F LB OKPIVS NJSÑUÑLBMVBSÑOFQPQVMMJUUPOÑ WVBKUKFU TIQJSUÑSPSF JOUFMFLUVBMF NF UÑ DJMBU QPQVMMJ ZOÑ V CBMMB GBRVB NF TIFLVK OHB QVTIUVFTJU KÑ KÑ IÑ EI E L FOKÑQBTOKÑTIÑNEIFEVLFQBTVS QBSBTZTI SPMJO RÑ OÑ LÑUÑ LPIÑ UÑ WÑTIUJSÑ F MVBKUJ LMFSJ LBUPMJL WFOEPTJ UÑ FDÑ HKVSNÑWF UÑ UZSF QÑS UJ EIÑOÑ LPOUSJCVUJO F WFU NPEFTULVMUVSÑTTIRJQUBSF /Ñ.BMÑTJOÑF.BEIFLVOEÑS TIFLVKVSVBKUNÑTÑTIVNUJHKV IBUSBEJUBLPNCÑUBSFEIFCFTJNJ LBUPMJL [VSJ mMM QVOB F UJK JOUF MFLUVBMFTJNCMFEIÑTJ[FMMTIÑNJ MFUÑSTJTÑHPKPSFEIFWFQSJNUBSJBF UJKOÑQÑSLUIJNJOFUFLTUFWFCJC MJLFOÑHKVIÑOTIRJQF )BQBUFQBSÑUÑQÑSLUIJNFWF UÑ DJMBU OVL V CPUVBO JTIJO OHB WFQSBUF.BSL.JMBOJUv1SJNKFSJ ÎPKTUWB J KVOBTUWBi BUP QKFTÑ UÑ DJMBU nBTJO QÑS TIRJQUBSÑ QÑS LUIJNJJLÑOHÑWFUÑ,BÎJR.JP TIJRJU BUP RÑ LÑOEPKOÑ MBWEJOÑ F IFSPJU UPOÑ LPNCÑUBS (KFSHK ,BTUSJPUJU 4LÑOEFSCFVU EIF m MMPJ OKÑLPIÑTJTIU QÑSLUIJNJO F QÑSSBMMBWF UÑ 'FESJU UÑ &[PQJU EIFv4NSU4NBJM"HFÎFOHJDBiUÑ *WBO.B[IVSBOJRJU ,POUSJCVUJ J TIVNÑmTIUÑ KP WFUÑNOÑGVTIÑOFGPMLMPSJUFMFI UÑTJTÑ HPKPSF QPS FEIF OÑ MJCSBU MJUVSHKJLÑEIFCJCMJLÑo;PUJnFU FEIFTIRJQ ´TIUÑ NF JOUFSFT UÑ WJIFU OÑ EVLKF TF %PN 4JNPO 'JMJQBK LSBIBT QVOÑT QÑSLUIZFTF UÑ UFL TUFWFCJCMJLFMJUVSHKJLFNFUÑDJ MBUVNPSOÑmMMJNOÑIFTIUKFNF NCMFEIKFOTJTUFNJNJOEIFQÑS QVOJNJO F HVSSÑT QPQVMMPSF QSB GPMLMPSJO F QBTVS QÑSNCMFEIKF UÑ DJMBU NÑ QBT JB EPSÑ[PJ *OTUJ UVUJU "MCBOPMPHKJL UÑ 1SJTIUJOÑT 7KFMKFT TÑ NBUFSJBMFWF GPMLMPSJLF JVQÑSWFTIOÑTBKÑUÑEÑTIJSÑTTÑ NBEIFEIFEBTIVSJTÑRÑVTIRFV QÑSLVMUVSÑOUPOÑQPQVMMPSF ,ÑTIUVTJJQBSJGPMLMPSJTUQBT -VGUÑTTÑ%ZUÑ#PUÑSPSFJUSFWBWF TIRJQUBSFOÑ.BMUÑ;JBSSJUJUÑ TIQÑUPKÑOHB[IEVLKBEIFIBSSFTB OKÑHSVNCVMMUÑNBEIUÑLÑUJKWJ TBSJHPKPSUÑNCMFEIVSNFCFTOJ LÑSJTJFQJLBMFHKFOEBSFCBMBEB LÑOHÑEIFQPF[JQPQVMMPSFMJSJLF LÑOHÑEBTIVSJFWBKUJNFEIFHKÑ NÑBOFLEPUBFUKEVLFJCPUVBS BUPRÑOHBOVNSJJQBSÑJWKFUB SJU v(KVSNJNF BMCBOPMPHKJLF 'PMLMPSEIFFUOPMPHKJi1SJTIUJOÑ ðøöðöòöóöôö÷÷ñFUKTJFEIF OÑQÑSWÑMMJNFUFQPTBÎNFGPMLMP SJLF RÑ [VSJ UÑ CPUPKÑ *OTUJUVUJ "MCBOPMPHKJL *TIUF QP BTIUV CBTILÑQVOÑUPSJSSFHVMMUFEIFOÑ SFWJTUÑO GFUBSPLVMUVSPSF i%3* 5"wðøöïðøøð ,SBIBTEÑTIJSÑTTÑNBEIFQÑS UÑCÑSÑÎLBUÑUKFSÑUQÑSTILBLUÑ %SJUB 4IUBUPSñïïø LPIÑWFUÑWÑTIUJSBOVLBSSJUÑOUB CÑK Ñ TJ J (SJHPS (J (KJ L U JUJ CÑKOÑ (KJSPLBTUSJUJ LSZFJQFTILÑW J %VSSÑTJU ɩFP EPS )BYIJ 'JMJQJ 7BOHKFM .FL TJ ,POTUBOUJO ,SJTUPGPSJEIJ FUK TIFL 97***9*9 'JMJQBKU QÑS mMMJNJO F QÑSLUIJNFWF UÑ DJMBU J QÑSGVOEPJ NF TVLTFT J OEJINPJ OKPIKB F UIFMMÑ F LVMUVSÑT EIF F UÑGPMNFWFQPQVMMPSFNFQÑSNB TBCV[VLJBOFBTIUVJLPOUSJCVPJ HKVIÑT TIRJQF NÑ TF ö÷ ɦBMÑ UÑ SFKB EVLF QBTVSVBS MFLTJLVO F HKVIÑTTIRJQF.BEKFTJEIFOKP IÑTJNJSÑJHKVIÑWFCJCMJLF'JMJ QBK OÑ BOÑO HKVIÑTPSF FEIF QTF QBUJWÑTIUJSÑTJKPUÑQBLUBOÑUFL TUFUOÑHKVIÑOTFNJUFNFTVLTFT JB EPMJ OÑ LSZF EVLF V NCFUVS CFTOJL GPSNBWF UÑ QÑSLUIJNJU EIFEVLFJSVBKUVSWFÎPSJUÑTUJMJT UJLFUÑ#JCMÑTv4IRJQKBiUIPTIUF %PN4JNPOJvLBBGUÑTJOÑUBKBQÑ UFSNJOPMPHKJOÑWÑTIUSJNQMPUFOÑ QÑSLUIJNJOF#JCMÑTTJLVSFLBOÑ QBTVSHKVIÑULMBTJLFi 1ÑSCBMMÑLÑUJKWPMVNJUÑNBEI OÑ GVTIÑO F TIRJQÑSJNJU #JCMB QÑSNCBO EIF ɦBMPSJO F SÑOEÑTJ TIÑN UÑ TIQKFHJNFWF NF LBSBL UFS UFPMPHKJL LSPOPMPHKJL EIF FUJNPMPHKJL RÑ J KFQ OKÑ TIUZUKF UÑ SÑOEÑTJTINF [IWJMMJNJU UÑ UF PMPHKJTÑOÑHKVIÑOTIRJQF4JQBT HKVIÑUBSÑWF UÑ TIRVBS TIRJQUBSÑ QÑSLUIZFTJEVLFFCÑSÑQÑSLUIJ NJO F MJCSBWF UÑ #FTÑMJEIKFT TÑ 7KFUÑS OHBv/PWB WVMHBUBi QÑS LUIJN J #JCMÑT OÑ MBUJOJTIU OHB 4IÑO+FSPOJNJTIFL*7 EIFMJC SBUF#FTÑMJEIKFTTÑ3FOHBHKVIB HSFRJTIUFNFNKFTIUSJUÑNBEIF JV QÑSHKJHK OÑ UÑSÑTJ LÑSLFTBWF HKVIÑTPSFFJOUFSQSFUVFTFUÑHKV IÑTTÑTPUNFTIRJQF 1VOÑO OÑ QÑSLUIJNFU F UFL TUFWFCJCMJLFEIFMJUVSHKJLFRÑF OJTJOÑNPTIÑOSJOPSFHKBUÑRÑO ESJNJUUÑUJKOÑ.BMÑTJOÑF.B EIF F QÑSGVOEPJ OÑ GBNVMMJOÑ F 4IÑO (KFSHKJU CV[Ñ MVNJU #VOB NF CPUJNJO F #JCMÑT OÑ UÑSÑTJ OÑWJUJOðøøóEVLFFLVSPSÑ[VBS 3&1035";) LÑTIUV WFQSJNUBSJOÑ F WFU óï K WKFÎBSF #JCMB TJ WFQÑS NBEIPSF EIF NPOVNFOU NF QÑSNBTB CPUÑ SPSF QÑSQPT LSJTIUFSJNJU LB OKÑ SÑOEÑTJUÑNBEIFFEIFQÑSIFC SBJ[NJO#FTÑMJEIKBF7KFUÑS EIF JTMBNJ[NJO RÑ MJEIFU OHVTIUÑ NF1FTÑMJUÑSTIJO1FOUBUFVI PTF v5FWSBUJJ.VTÑTi4ILSJNFU;F CVSÑU 6OHKJMMJ *OHKJMMJ #JCMB QÑSNCBO ɦBMÑO F ;PUJU EVLF RFOÑ OKÑ MJCÑS J WFÎBOUÑ J NCBSÑ CPUÑT /ÑQÑSNKFU TBK OF TJ QPQVMM CJCMJL IZKNÑ OEÑS QPQVKU F BWBODVBS UÑ CPUÑT TÑ RZUFUÑSVBS CJMF LSFOPIFNJ NF QÑSLUIJNJO F 7VMHBUÑT TÑ SF RÑ ÑOEF EJTB TIUFUFCBMMLBOJLFOVLFLBOÑUÑ QÑSLUIZFS %JTB IFSÑ BVUPSJ NV BOLPOUF iTF OKFSÑ[JU EP UB LSB IBTPKOÑ QÑSLUIJNJO F 7VHBUÑTB TÑ SF NF #JCMÑO LSPBUF WFSTJPOJ J QÑSLUIJNJU i#JCMF EF +FSVTB MFNw TIUZQVS OHB ,STDBOTLB 4B EBTOKPTU PTF OHB 4WBSOPTU ;BH SFCQPBTIUVWFSTJPOJ*UBMJBOi-B #JCCJB EJ (FSVTBMFNNNFw PTF QÑSLUIJNFU F 7VHBUÑT TÑ WKFUÑS &EIF EP UÑ UIPOÑ ATF %PO 4J NPOJ OVL LB EJUÑ UB QÑSLUIFKOÑ 4ILSJNJO 4IFOKUw "TIUV V SF BMJ[VBOJEFQSPGFUJLFUÑ%PN4J NPOJUWFÎBOUJEJTBQSJGUÑFWKFUÑS TIRJQUBSFWÑSFKUÑOTIQÑSFQVUIKFO NF UFLTUJO RÑ BUB QPTFEPGTIJO EIF F LSBIBTPGTIJO NF UFLTUJO OÑ HKVIÑO JUBMJBOF NF WFSTJPOJO 7VMHBUB F WKFUÑS RÑ ÑTIUÑ EJÎLB UKFUÑS 7ÑSUFUÑ %PO 4JNPO 'JMJ QBKJQÑSEPSJLPNFOUFUFNBSSVBS OHB #JCMB F +FSVTBMFNJU TFQTF 7VMHBUBFSFWFSTJPOJJQBSÑJTIUF QBLPNFOUF 1ÑSLUIJNJEIFCPUJNJJ#JCMÑT JOUFHSBMFTJEIFUFLTUFWFUÑUKFSB MJUVSHKJLF QÑS ÎEP HKVIÑ LPIÑ EIFIBQÑTJSÑÑTIUÑOHKBSKFFEP SÑTTÑQBSÑGFUBSPLVMUVSPSF%VLF QBUVSQBSBTZTIMJEIKFOFOHVTIUÑ UÑ HKVIÑT USBEJUÑT EIF LVMUVSÑT TIRJQUBSF NF BUÑ UÑ #JCMÑT QÑS ðð OFTIRJQUBSÑUQÑSLUIJNJJ#JCMÑT LLBOKÑEPNFUIÑOJFIJTUPSJLF KÑ E UIÑ J IJ U JL 'JMJQBK J QBMPEIVS JV LVTIUVB UÑSÑTJTIU QÑSLUIJNJU UÑ #JCMÑT TÑ TIFOKUÑ.FOEKBEIFQFOBFUJKF NQSFIUÑLBOÑSSPLVSNFEBTIVSJ QVOÑOQÑSLUIZFTFTIVNÑEFLBEB NF SBEIÑ .KFEJTJ LV BJ QVOPJ JTIUF J QBQÑSTIUBUTIÑN QÑS OKÑ QVOÑ UÑ UJMMÑ 4IQFTI RÑOESPOUF NFPSÑUÑUÑSBOÑLBSSJHFOFGPS UÑEFSJOBUÑOWPOÑNCJESJUÑOF [CFIUÑUÑLBOEJMJUBQPRJSJVU4B IFSÑ RÑ UÑ QÑSNFOEJN WJHBOÑU F OESJUVS UÑ LVMUVSÑT TIRJQUBSF #V[VLVO 1KFUÑS #PHEBOJO 1KF UÑS#VEJO#BSEIJO(SJHPS(KJ SPLBTUSJUJO,POTUBOUJO,SJTUPGP SJEIJO /BJN 'SBTIÑSJO )PYIÑ 5BITJOJO"UÑ4IUKFGÑO(KFÎPWJO "UÑ (KFSHK 'JTIUÑO FUK OVL EP UÑ IBSSPKNÑ UÑ QÑSNFOEFU FEIF TIRJQÑSVFTJRÑBSSJUJEFSJNÑTPU JWFUNJUÑSFBMJ[PKÑOKÑÑOEÑSSñï TIFLVMMPSF 'JMJQBK NF QÑSLUIJ NJOF#JCMÑTEIFMJCSBWFUÑUKFSÑ MJUVSHKJLÑ IZO TJ J NFSJUVBS OÑ BOBMFUFLVMUVSÑTTIRJQUBSF 'JMJQBKNFWFQSÑOFUJKNBEIP SFMBCPSYIKPWFUÑNLJTIÑOLB UPMJLFOEÑSTIRJQUBSÑQPSNCBSÑ LPNCJOUPOÑ1ÑSUBSVBKUVSUSB TIÑHJNJOÑQÑSLUIZFTFUÑ'JMJQBKU VEPRIMTARIA PËRKTHYESE E DOM SIMON FILIPAJT ,BUFLJ[NJ J 7PHÑM QÑSTIUB UVS 1SJ[SFO ðøõø 6OHKJMMJ TJQBT .BUFVU-VCKBOÑðøöó#FTÑMJEIKB F3F;BHSFC'FSJ[BKðø÷ïCPUJNJ J EZUÑ ðøøò TJ EIF EJTB CPUJNF UKFSB#JCMBFJMVTUSVBSQÑSUÑSJOK ;BHSFC'FSJ[BKðøö÷ðø÷÷TJEIF EJTB SJCPUJNF UKFSB OÑ 5JSBOÑ #PUJNJJMFYJNFWFMJUVSHKJLFðøöö oOÑDJLMPTUJM UBOJUÑCPUVBSBOHB i2FOESB %PO #PTLPw 4ILPEÑS ðøøóOÑQFTÑWÑMMJNF-FYJNFUMJ UVSHKJLF,PIÑUFTIFOKUB4IFOK UÑSJU EIF GFTUBU 5Ñ EJFMBU HKBUÑ WJUJU"#$(KBUÑKBWÑTWJUJ*** 3PNÑ ðøøó .FTIBSJ 3PNBL 'FSJ[BK ðøøð (JBDPNP (BSEJOJ %IKFUÑWKFUCVSHJNOÑ4IRJQÑSJ QÑSLUIJN OHB JUBMJTIUKB 'FSJ[BK ;BHSFCðøøð3FOEJJ1BHÑ[JNJU 'FSJ[BK ðøøñ 3FOEJ J NBSUFTÑT 'FSJ[BKðøøñ3FOEJJ4BMJLJNFWF 'FSJ[BK ðøøñ QP BTIUV CPUJNJ J LSZFWFQSÑT J .POT 4JNPO 'JMJ QBK#JCMBJOUFHSBMFOHB7VMHBUBF SF#FTÑMJEIKBFWKFUÑSEIFF#F TÑMJEIKB F 3Fi%3*5"w 'FSJ[BK ðøøóOÑòïïïïLPQKFSJCPUVBSOÑ 5JSBOÑQBLPNFOUFi#JCMBwñïïô -VUKFU F #FTJNUBSÑWF 'FSJ[BK ðøøô "VUPS J WFQSBWF )JTUPSJBF 4IÑMCJNJU4)13&4"1SJTI UJOÑñïïï%SJUBFWÑSUFUÑ#FTPK 4)13&4" 1SJTIUJOÑ ñïïð CPUVBSQBTWEFLKFT ,VSTFLÑUP EJUÑ F QBOÑ ESJUÑO 1SFEJLJNFU 7Ñ[IHJNFU #JCMJLF TJ EIF +FUB F +F[V,SJTIUJUCPUVFTJ"SHKJQFTI LWJBF5JWBSJU6MRJOñïïø 1P F QÑSGVOEPJ NF NFOEJ NJORÑFQBSBRJUJ.POT4JNPOJ OÑ #FTÑMJEIKFO F SF i.FOEJNJ RÑ EJLVS CVLVS F TIQSFIV 4IÑO +FSPOJNJ ALVTI TILSVBO BQP nFU CPUÑSJTIU TIUJFO OÑ QBT LV OEÑS WFUFT BR HKZLBUÑT TB MFYVFT BR NÑ J WÑSUFUÑ QÑS NVB TF TLB NFÎLBUÑNBUFNANFUÑNBEIJO .ÑTVFT1PSNÑQÑSDKFMMOKÑNF OEJNRÑEVLFUTFNÑKFQ[FNÑS EIFHVYJNHKJUIÑTBCÑSBFCÑSB QÑS EBTIVSJ OEBK ɦBMÑT TÑ )ZKJU RÑUÑWSBQPKEIFTRBSPKFEIFQÑS EBTIVSJOEBK,PNCJU1VOPWBQB QSJUVS TIQÑSCMJN /FU EIF EJUÑ EJUÑFLBMVBSBOÑLBSSJHFUÑOHVS UÑOÑEIPNÑUÑGUPIUÑEJNSJUEIF UÑOYFIUBWFSÑTFOVLLBOÑRFOÑ UÑQBLUBOVLLÑSLPKOÑUKFUÑSQPS UB MFYPTI NF BUÑ EBTIVSJ NF UÑ DJMÑO UV QÑSLUIZF %IF HÑ[JNJ JN EP UÑ KFUÑ QB NBTÑ F NBEI OHBTFNVOHFTBFQÑSLUIJNJUUJN EP UÑ OYJTJO UÑ UKFSÑU NÑ UÑ BGUÑ TFVOÑiOÑ[JMJw3PNðððð QÑSUÑ OBEIÑOÑKPWFUÑN#FTÑMJEIKFOF SF QPS NCBSÑ 4ILSJNJO 4IFOKU OÑOKÑQÑSLUIJNUÑQÑSTPTVSTJÎF NFSJUPO'KBMBF)ZKJUw .F HPKÑ QMPU NVOE UÑ UIFNJ TF .POT 4JNPO 'JMJQBK ÑTIUÑ 4IÑO+FSPOJNJJEJUÑWFUPOBRÑF CÑSJRÑ;PUJnFUTIRJQ ðñ %SJUB */5&37*45" 4IUBUPSñïïø *OUFSWJTUÑ NF )JSÑTJOÑ F5JK LBSEJOBMJO +PTF 4BSBJWB .BSUJOT 1SFGFLUJ J ,POHSFHBUÑTQÑS4IQBMMKFOF4IFOKUÑSWFOÑ3PNÑ /ÑOÑ5FSF[BZMMJ EIFQBTRZSBUÑDJMÑO NVOEUBTIJLPKOÑEIF OEKFLJOUÑHKJUIÑ Hirësi, përshtypjet e Juaja me Nënën Tereze? 4IQFTIIFSÑ F LBN UBLVBS /ÑOÑO 5FSF[F OÑ 3PNÑ EIF HKFUJV *TIB VEIÑIFRÑT FEIF QÑS LSFNUJNJOFLVTIUFWFSSFHVMMUB SFUÑNPUSBWFUÑTBKOÑ3PNÑOÑ .POUJRFMMP *TIUF F QSBOJTINF FEIF /ÑOB 5FSF[F ,BN QBTVS LÑUÑEIVSBUÑEIFIJSUÑ;PUJURÑ UBOKJIKBQFSTPOBMJTIU1ÑSTIUZQKB JNFJTIUFLKPWÑSFIFKNFOKÑIFSÑ TJJTIUFOKÑTIQJSUJTIFOKUÑRÑNF LÑNCÑFDUFKFUPOUFEIFWFQSPO UFOÑUPLÑQPSTIQJSUJJTBKJTIUF JESFKUVBSLBIRJFMMJ"KPKFUPOUF NF BR QÑSWVKUÑSJ NF BR CJOEKF NF BR BOHB[IJN TIQJSUÑSPS RÑ NÑ LB FOUV[JB[NVBS HKJUIOKÑ (KJUINPOÑJLVKUPKNFLÑOBRÑTJ UÑWFÎBOUÑUBLJNFURÑJLBNQB TVSNF/ÑOÑO5FSF[F1ÑSTIUZQ KBJNFJTIUFTFFLBNUBLVBSOKÑ 4IFOKUÑSFTIÑ Ju si Prefekti i Kongregatës për Shpalljen e Shenjtërve keni pasur edhe momentin e dytë të hirit për ta takuar për së afërmi nëpërmjet hulumtimeve të ndryshme deri te faza për t’ia paraqitur Shenjtit Atë Papë Gjon Pali II këtë lëndë. Si i keni përjetuar Ju dhe bashkëpunëtorët Tuaj këto dëshmi, takime? LVTIUPIFO ;PUJU EIF OKFSJVU UÑ BGÑSNJU TJ WÑMMB BQP NPUÑS "KP LBKFUVBSNFEBTIVSJEIFLBEB TIVSEVLFWFQSVBSTJQBTWVMMOFUJU UÑ;PUJU.VQÑSLÑUÑQVOBRÑF LBNCÑSÑQÑS/ÑOÑO5FSF[FJTI UF LÑOBRÑTJ F KBTIUÑ[BLPOTINF ,VSJTIUFUBLJNJNF,PNJTJPOJO F UFPMPHÑWF QÑS UJ TUVEJVBS EIF TIRZSUVBS WJSUZUFU F TBK UFPMPHKJ LF QBTUBK UBLJNJ NF ,PNJTJP OJO F NKFLÑWF QÑS UÑ WÑSUFUVBS TIÑSJNJO F NSFLVMMVFTIÑN QÑS NVBJTIUFHÑ[JNJNBEITIQJSU ÑSPSTJEIFTIQSFTBRÑTBNÑQBSÑ UÑWJOUFNPNFOUJJMVNUVSJNJUUÑ TBK ,VS 1BQB (KPO 1BMJ ** F LB TILVSUVBSBGBUJOFQFTÑWJUFWFLB OPOJLFQBTWEFLKFTQÑSmMMJNJOF QSPDFTJUEIFUÑIVMVNUJNFWFQÑS NVBJTIUFOKÑHÑ[JNJNBEI"KP JTIUF F QBSB RÑ F UIFV LÑUÑ LVm QÑS mMMJNJO F QSPDFTJU UÑ MVN UVSJNJU 1BTUBK 1BQB #FOFEJLUJ 97* LB MFKVBS LÑUÑ QÑS 1BQÑO (KPO 1BMJ ** TJ EIF QÑS NPUSÑO -VDJB OHB 'BUJNB 1BQB JTIUF J GSZNÑ[VBSQSFK;PUJUQÑSUBCÑSÑ LÑUÑ IBQ LVQUPIFU HKJUIOKÑ QÑS UÑ NJSÑO F ,JTIÑT EIF UÑ CPUÑT ,KPQVOÑNFTIVNÑIVMVNUJNF EIF EÑTINJ ÑTIUÑ QÑSNCMFEIVS OÑ ÷ï WÑMMJNF NF OHB óôï GBRF EPNFUIÑOÑHKJUITFKUòõïïïGBRF UÑ DJMBU EÑTINPKOÑ OKÑ[ÑTIÑN QÑS WJSUZUFU F TBK UÑ MBSUB EIF IFSPJLFUÑKFUÑTTÑLSJTIUFSÑQÑS EBTIVSJOÑ LVMNPSF nJKVFTF EIF WFUÑNPIVFTF QÑS UÑ NJSÑO EIF EPCJOÑFOKFSÑ[WFUÑWBSGÑSOEÑS NÑUÑWBSGÑS 7ÑSUFUJLBNQÑSKFUVBSTJNP NFOUF UÑ UIFMMB TIQJSUÑSPSF NF LÑOBRÑTJ EIF NF FOUV[JB[ÑN TFQTF VOÑ HKJUINPOÑ LBN QBSÑ OÑ /ÑOÑO 5FSF[F UÑ ,BMLVUÑT OKÑ TIQJSU UÑ WFÎBOUÑ 1VOB EIF Tani është koha e pritjes për LPOUSJCVUJRÑEFTIJ;PUJRÑVOÑ vazhdimin e procesit deri te UBCÑKBQÑSUÑRÑ/ÑOB5FSF[FUÑ shenjtërimi i Nënës Tereze. WJOUFEFSJUFOEFSJJFMUFSJUFLPO Në cilën fazë gjendet ky TJEFSPKTJIJSEIFEIVSBUÑUÑQP proces? Ju mendoni dhe TBÎNF&LBNQÑSDKFMMÑLÑUÑÎÑTI shpresoni se për 100-vjetoUKFNFFOUV[JB[ÑNUÑNBEINF rin e lindjes së saj, në vitin QÑSKFUJN EIF UIFMMÑTJ UÑ NBEIF 2010, mund ta kemi Shën TIQJSUÑSPSF -VNUVSJNJ J /ÑOÑT NënënTereze me titull të 5FSF[FEPUÑJTIUFOKÑEIVSBUÑF plotë? 6OÑWÑSUFUNFOEPKEIFTIQSF NBEIF QÑS NCBSÑ ,JTIÑO LBUP MJLFEIFCPUÑO#PUBFTPUNFLB TPK RÑ LKP ÑTIUÑ F NVOETINF OFWPKÑQÑSTIQJSUSBTJJTIUF/ÑOB RÑ LÑUÑ QÑSWKFUPS UÑ NBEI UB 5FSF[FF,BMLVUÑTRÑUÑSÑTJTIUJ LSFNUPKNÑ NF TIFOKUÑSJNJO F TÑ-VNFT/ÑOÑT5FSF[FUÑ,BM LVUÑT4IQSFTPKNFHKJUIÑ[FNÑS 1ÑS TIFOKUÑSJN OFWPKJUFU FEIF OKÑ NSFLVMMJ 1SB EVIFU TUVEJV BS OEPOKÑ NSFLVMMJ FWFOUVBMF UÑ /ÑOÑT5FSF[FOHBBOBNKFLÑTP SF OHB UFPMPHÑU EIF ,PNJTJPOJ J LBSEJOBMÑWF TJ EIF OHB ,PO HSFHBUBF4IFOKUÑ'MJUFUQÑSOKÑ NSFLVMMJUÑNVOETINFFWFOUVB MF RÑ UIVIFU TF LB OEPEIVS NF OEÑSNKFUÑTJOÑ F /ÑOÑT 5FSF[F ,KPÎÑTIUKFTÑQBSJTUVEJPIFUOHB BOBFNKFLÑWFOHBEZNKFLÑFLT QFSUÑUÑDJMÑUEPUÑOBUIPTIJOTF JB WMFO UÑ TIUSPIFU TUVEJNJ EIF TIRZSUJNJ J IPMMÑTJTIÑN NKFLÑ TPS2ÑOKÑTIÑSJNUÑKFUÑNSFLV MMJEVIFUUÑKFUÑJNFOKÑIFSTIÑN J UÑSÑTJTIÑN J WB[IEVFTIÑN J QBTIQKFHVFTIÑN OHB BOB OBUZ SPSF F NKFLÑTJTÑ EIF F TILFO DÑT BLUVBMF /ÑTF NKFLÑU EP UÑ OB UIPTIJO LÑUÑ BUÑIFSÑ MÑOEB LBMPO OÑ TIRZSUJN UÑ UFPMPHÑWF QBTUBKFEIFUÑ,PNJTJPOJUUÑLBS EJOBMÑWF1SBOVLNVOEUÑLFNJ QBSBTIJLJNFTFQTFÎEPHKÑWBSFU QSFK,ÑTIJMMJUNKFLÑTPSEIFTIÑ OEFUÑTPS QSFK UFPMPHÑWF QÑS UÑ BSSJUVSUFTILBMMBFUSFUÑUÑLBS EJOBMÑWF6OÑCFTPKEIFTIQSFTPK TFLZQÑSWKFUPSQÑSLVKUJNPSEPUÑ KFUÑ J OESJÎVBS EIF J [NBEIVBS FEIFNÑUFQÑSNFLBOPOJ[JNJO TIFOKUÑSJNJO F TÑ -VNFT /ÑO ÑT 5FSF[F %P UÑ JTIUF LVMNPSF LSFNUJNJNÑJNBEIQÑS,JTIÑO EIFQÑSCPUÑO Pyetja e fundit: Nëna Tereze ishte me prejardhje nga prindërit nga Kosova, ka lin- “ Përshpirtëria e saj, humanizmi i saj i thellë, dashuria e saj flijuese dhe dhuruese, mund të jetë një shenjë e paqes për të gjithë popujt. ” %SJUB 4IUBUPSñïïø “ ” */5&37*45" Nëna Tereze e Kalkutës është shenja e paqes dhe pajtimit, bashkëjetesës në mes të popujve. dur në Shkup, në Maqedoni. Nëna Drane dhe motra Age kanë vdekur në Tiranë gjatë sundimit dhe përndjekjeve komuniste në Shqipëri. Ajo disi ka lidhur dhe bashkuar botën shqiptare, Kosovën, Maqedoninë dhe Shqipërinë, trekëndshin tonë, si fryti i Kishës 2000-vjeçare, Kishës, e cila ka pësuar deri më sot shumë martirizime. Për ne ajo është ngushëllimi i Zotit si dhe pranimi i të gjitha flijimeve tona shekullore, shenjë se Zoti i ka pranuar dhe shpërblyer flijimet tona. Çka mendoni Ju? 6OÑ NFOEPK TF /ÑOB5FSF[F F ,BMLVUÑT ÑTIUÑ TIFOKB F QBRFT EIF QBKUJNJU CBTILÑKFUFTÑT OÑ NFTUÑQPQVKWF/ÑNVBKJORFS TIPS JTIB OÑ -JCBO QÑS MVNUV SJNJOFOKÑNBSPOJUJ,ÑUÑMVN UVSJNUÑHKJUIÑMJCBOF[ÑUFLBOÑ QÑSKFUVBSTJTIFOKÑUÑQBRFT6OÑ LÑUÑTIFNCVMMFBQMJLPKFEIFQÑS /ÑOÑO 5FSF[F 1ÑS NVB /ÑOB 5FSF[FÑTIUÑOKÑZMMRÑNVOEUÑ OESJÎPKÑ NFOEKFO EIF [FNSÑO F TIVNÑ QPQVKWF OÑ WJTFU UVBKB QPQVKLBRCVKBSÑLBRUÑWVBKUVS QPSNFOKÑGFEIFQÑSTIQJSUÑSJUÑ MBSUÑ/ÑOB5FSF[FNVOEUÑKFUÑ ZMMJ EIF QBTRZSB UÑ DJMÑO NVOE UBTIJLPKOÑEIFOEKFLJOUÑHKJUIÑ 6SPKRÑ/ÑOB5FSF[FUÑKFUÑGBL UPSJJQBRFTQÑSLÑUBQPQVKTFQTF /ÑOB5FSF[FJTIUFEIFÑTIUÑLKP /ÑOBF1BRFT1ÑSTIQJSUÑSJBFTBK IVNBOJ[NJJTBKJUIFMMÑEBTIVSJB FTBKnJKVFTFEIFEIVSVFTFNVOE UÑKFUÑOKÑTIFOKÑFQBRFTQÑSUÑ HKJUIÑLÑUBQPQVKUÑEBTIVS/FJ OEFSPKNÑEIFBENJSPKNÑBUBQÑS HVYJN QÑS GF EIF QÑS LBSBLUF SJOFUZSF/ÑOB5FSF[FFLBOKÑ GVOLTJPOUÑSÑOEÑTJTIÑNQÑSLÑUB QPQVKTIUFUFRÑUJ[CBUPKOÑQB SJNFUEIFQÑSTIQJSUÑSJOJOÑFTBK /ÑOB5FSF[FUIPTIUFRÑTIFOKUÑ SJBÑTIUÑEFUZSÑQÑSUÑHKJUIÑEIF OÑOKÑNÑOZSÑTIVNÑUÑUIKFTIUÑ UB NÑTPKNÑ EBTIVSJOÑ EIF LÑ TIUVEPUBNÑTPKNÑFEIFTIFOK UÑSJOÑ 1ÑS LÑUÑ UÑ HKJUIÑ LFNJ OFWPKÑTJOÑOJWFMJOQFSTPOBMQP BTIUVFEIFOÑOJWFMJOFQPQVKWF %BTIVSJBEIFQBKUJNJKBOÑQBSB LVTIUFUFQBRFTTÑRÑOESVFTINF F DJMB CB[PIFU OÑ ESFKUÑTJ F KP OÑ JOUFSFTB TJ UIPOÑ EIF CÑKOÑ TIQFTIOKFSÑ[JUFQPMJUJLÑT1P QVKUKFUPKOÑOÑQBRFOÑTFJVKBQJO QÑSQBSÑTJLÑUZSFWMFSBWFOKFSÑ[P SFEIFLSJTUJBOF´TIUÑJOKPIVS SBTUJJHB[FUBSJUQJLÑSJTIULÑUVOÑ 3PNÑ LVS OEÑS UÑ UKFSB F QZFUJ LÑTIUVwSi e ndieni veten që njerëzit, bota t’iu thërrasë shenjtëreshë për së gjalli?”..."KPJVQÑSHKJHKLÑ TIUV“Shenjtëria nuk është një luks për pak njerëz, por është një nevojë, edhe më tepër një detyre për të gjithë, për mua dhe për ty!”./ÑOB 5FSF[FFLBLVQUVBSTIVNÑNJSÑ TFTIFOKUÑSJBÑTIUÑOÑEBTIVSJOÑ OEBK;PUJUEIFOEBKUÑBGÑSNJU "KP LB QBTVS FEIF OÑ BTQFLUJO UFPMPHKJL JOUVJDJPOF UÑ NSFLV MMVFTINFEIFTIVNÑBLUVBMF Hirësi, unë Ju falënderoj përzemërsisht për këtë intervistë, për vlerësimet tuaja të ndritshme, për atë çka na keni dhuruar, sepse jeni personi më kompetent për të vlerësuar Nënën Tereze, jetën, veprimtarinë, përshpirtërinë, shenjtërinë e saj, sidomos aktualitetin e saj. Mendoj se ajo është ,VTIKBOÑTIFOKUÑSJU BQPTIFOKUÑSFTIBU 4 Shenjtëresha e cila gjatë shekujve do të jetë gjithnjë aktuale për Kishën dhe mbarë botën. 1B EZTIJN /ÑOB 5FSF[F EP UÑ KFUÑ HKJUINPOÑ BLUVBMF TFQTF TIFOKUÑSJBFTBKÑTIUÑNFUBIJTUP SJLFBQPNFUBm[JLFUFKLBMPOÎEP LPIÑEIFÎEPIBQÑTJSÑ,KPWMFO QÑSÎEPTIFOKUTJEPNPTQÑS/ÑO ÑO5FSF[F+VGBMÑOEFSPK+VWFQÑS ðòMJCSBEIFCPUJNFUFCVLVSBEIF UÑ QBTVS NCJ /ÑOÑO 5FSF[F RÑ NJLFOJEIVSVBSNVBEIF,PO HSFHBUÑTUPOÑ/ÑOKÑNÑOZSÑ+V FLFOJLSZFSSPMJOFiQPTUVMBUPSJUw QBSBQPTUVMBUPSJU[ZSUBSBUÑ#SJBO ,PMPEJFKDIVLJU1PBTIUV+VGB MÑOEFSPK QÑS mMNJO EPLVNFOUBS RÑQPFCÑOJQÑSUFMFWJ[JPOJOUVBK UÑ ,PTPWÑT ,ÑTIUV NÑ TÑ NJSJ OEFSPIFU F -VNKB /ÑOB5FSF[F EVLF F CÑSÑ BUÑ UÑ OKPIVS EIF UÑ QSBOVFTINF OÑ NFOEKFO EIF [FNSÑOFNCBSÑQPQVMMJU Ju falënderoj përzemërsisht dhe shpresoj që të jeni në mesin tonë për 100-vjetorin e lindjes së Nënës Tereze. Pas dy viteve ne shpresojmë që do ta kemi edhe katedralen e Nënës Tereze në Prishtinë, në Kosovë. .F LÑOBRÑTJ EIF NF TIVNÑ WVMMOFU %IBTIUÑ ;PUJ 3SOPGUÑ ,PTPWB Jeni Profesor i madh, Kardinal i madh, Njeri i madh i Kishës! (Intervistoi dr. Don Lush Gjergji; intervista u realizua në Vatikan me 17 shtator 2008) ðò IFOKUÑSJU BQP TIFOKUÑSFTIBU KBOÑ OYÑOÑTJU TIQJSUÑSPSÑ UÑ+F[V,SJTIUJUUÑDJMÑUFLBOÑ LBMVBS KFUÑO UPLÑTPSF NF CFT OJLÑSJEIFEBTIVSJUÑKBTIUÑ[B LPOTINFEIFTJUÑUJMMÑKBOÑEB MMVBSQÑSUÑNJSÑEIFNFUÑNJSÑ HKBUÑTIUFHUJNJUBQPVEIÑUJNJU UPLÑTPS "UB NV QÑS LÑUÑ KBOÑ TIFNCVMMJOESJUTIÑNJvirtyteve themelore të jetës së krishterë, fesë, shpresës dhe dashurisë TJ OEBK;PUJU,SJKVFTJUEIF4IÑM CVFTJUUPOÑQPBTIUVFEIFOEBK ÎEPOKFSJVTJNPEFMUÑKFUÑTTÑ LSJTIUFSÑ Çka janë Shërbëtorët apo Sherbëtoret e Zotit? 4IÑSCÑUPSÑUBQP4IFSCÑUPSFUF ;PUJUKBOÑBUBUÑLSJTIUFSÑUÑWEF LVSUÑDJMÑULBOÑMÑOÑHKVSNÑCJ OEÑTFOÑSSFUIJOFUZSFOÑKFUÑOF LSJTIUFSÑTJUÑUJMMÑEVLTIÑNKBOÑ EBMMVBS QSFK UÑ UKFSÑWF EIF UBOJ NFJOJTJBUJWÑBQPOJTKFUÑ,JTIÑT WFOEPSFmMMPOGB[BFHSVNCVMMJ NJUUÑEPLVNFOUBDJPOJUUÑEÑTI NJWFUÑIVMVNUJNFWFUFPMPHKJLF QÑSUÑIVMVNUVBSEIFWÑSFUFUVBS LÑUÑGBNÑBQPOBNÑTIFOKUÑSJF Çka është lumturimi? -VNUVSJNJÑTIUÑTIQBMMKB[ZS UBSF F 1BQÑT OEBK OKÑ QFSTPOJ J DJMJJLB[CBUVBSWJSUZUFUFKFUÑTTÑ LSJTIUFSÑOÑTILBMMÑONÑUÑMBSUÑ BQP IFSPJLF HKBUÑ KFUÑT UPLÑTPSF ,ZQSPDFTCÑIFUTÑQBSJOÑOJWF MJOJQFTILWPSBQPOEÑSJQFTILWPS EIFWFUÑNQBTQÑSGVOEJNJUQP[J UJWEÑSHPIFUOÑTIRZSUJNUÑNÑ UFKTIÑNOÑ3PNÑ 3PNB BQP 7BUJLBOJ QBT BOB MJ[BWF UÑ TIVNUB EIF UÑ IPMMÑTJ TINFOÑBTQFLUJOUFPMPHKJLLBMPO OÑGB[ÑOFTIRZSUJNJVUUÑOEPOKÑ NSFLVMMJF OHB BOB F LPNJTJPOJU TILFODPS OEÑSEJTDJQMJOPS OEÑS LPNCÑUBS .SFLVMMJB QSBOPIFU WFUÑNBUÑIFSÑLVSOEPEIOEPOKÑ TIÑSJN J NFOKÑIFSTIÑN J QMPUÑ JQBÑQFSTÑSJUTIÑNJQBTIQKFHVF TIÑNNFBOÑUÑTILFODÑTEIFUÑ NFEJDJOÑT"UÑQÑSQPT,PNJTJPOJ TILFODPS F BQSPWPO ,PNJTJPOJ UFPMPHKJL ,PNJTJPOJ J ,BSEJOBK WFEIFTÑGVOEJFWÑSUFUPO[ZU SBJTIUFEIF1BQB 7FUÑNQBTTIQBMMKFTBQPMVN UVSJNJU mMMPO OEFSJNJ [ZSUBS VSBUBNFTIBOÑ,JTIÑO,BUPMJLF 1BQBQFSTPOJOFTIQBMMVSUÑ-VN BQPUÑ-VNFFTIÑOPOOÑ-JTUÑO BQP,BOVOJOFUÑ-VNUVSWF 1BTMVNUVSJNJUOFWPKJUFUFEIF OKÑNSFLVMMJQÑSUBTIQBMMVSEJLÑ TIFOKUBQPTIFOKUÑSFTIÑ Çka është kanonizimi apo shenjtërimi? ,BOPOJ[JNJ BQP TIFOKUÑSJNJ ÑTIUÑ TIQBMMKB LSFNUPSF F 1BQÑT NF BVUPSJUFO NÑ UÑ MBSUÑ UÑ ,J TIÑT ,BUPMJLF UÑ OEPOKÑ TIFOKUJ BQPTIFOKUÑSFTIFEIFTIÑOJNJOÑ -JTUÑO BQP ,BOVOJO F TIFOKUÑS WF 5Ñ-VNÑUOEFSPIFOWFUÑNOÑ WFOEF UÑ DBLUVBSB OEÑSB 4IFOK UÑSJUBQP4IFOKUÑSFTIBUOÑNCBSÑ ,JTIÑO,BUPMJLF Çka janë reliktet? 3FMJLUFU KBOÑ EJÎLB F MJEIVS OHVTIUÑ NF UÑ -VNJO BQP UÑ -VNFO 4IFOKUJO BQP 4IFOKUÑ SFTIFO TJ QÑS TIFNCVMM nPLÑU FTIUSBU WFTIKB HKÑSBU RÑ J LBOÑ QÑSEPSVS BQP QSFLVS HKBUÑ KFUÑT TÑUZSF 3FMJLUFU OEBIFO OÑ USJ HSVQF BQPOKÑTJ ,BUFHPSJBFQBSÑKBOÑQKFTÑUF USVQJUTJHKBLVnPLÑUFTIUSBU ,BUFHPSJBFEZUÑKBOÑHKÑSBURÑ JLBOÑQÑSEPSVSBQPQSFLVS ,BUFHPSJB F USFUÑ KBOÑ HKÑSBU RÑOÑOEPOKÑNÑOZSÑEJSFLUFBQP JOEJSFLUFJTIJOOÑMJEIKFNFQFS TPOJOF-VNBQPUÑ4IFOKUÑBQP FEIFNFWBSSJOEIFNFSFMJLWJKFU FUZSF Përse i nderojmë reliktet? /EFSJNJJSFMJLWJKFWFÑTIUÑOKÑ USBEJUÑFMBTIUÑLJTIUBSFRZTIOHB LPIBFNBSUJSÑWFUÑQBSÑUÑLSJTI UFSÑFLPIÑTBQPTUPMJLF"UPOVL LBOÑOEPOKÑGVRJNBHKJLFQPSUFL CFTJNUBSÑU [HKPKOÑ OEFSJN GBMÑ OEFSJNEIFOEÑSNKFUÑTJNQÑSOF QBSB;PUJULVQUPIFUOÑTFWÑSUFU CFTPKNÑ EIF NF [FNÑS MVUFNJ BQP LÑSLPKNÑ OEPOKÑ IJSÑ BQP OEPOKÑUÑNJSÑ Çfarë kuptimi ka nderimi ndaj relikteve? /EFSJNJOEBKSFMJLUFWFOÑSFOE UÑQBSÑÑTIUÑshprehje e fesë në jetën e pasosur QÑS BUB RÑ CFTOJLÑSJTIU LBOÑKFUVBSTJQBTNÑTJNJUUÑ+F[V ,SJTIUJUEIF,JTIÑT,BUPMJLF 1PBTIUVEÑTINPKOÑEIFQÑS GPSDPKOÑfenë në të ngjallurit e korpit – trupit dhe në jetën e pasosur për të gjithëLVQUPIFUQBT(KZRJU UÑNCSBNÑBQPVOJWFSTBM /EFSJNJ J SFMJLUFWF UÑ TIFOK UÑSWF BQP TIFOKUÑSFTIBWF OKÑLP TJTIU USFHPO edhe nderimin ndaj trupit të njeriut5FNQVMMJUUÑ;P UJUTJHKBUÑKFUÑTOKFSÑ[PSFEIFUP LÑTPSFQPBTIUVFEIFQBWEFLKFT BQPLBMJNJUOÑBNTIJN ,Z OEFSJN EÑTINPO fenë e krishterë në ndërmjetësimin e shenjtërve apo shenjtëreshave para Zotit HKÑ RÑ TIQSFIFU NF CFTJ NJO OÑ 4IPRÑSJOÑ F 4IFOKUÑSWF -JEIKBKPOÑTJ,JTIÑOÑTIUFHUJN NF,JTIÑOFMVNUVSVBSBUBRÑF LBOÑ BSSJUVS QMPUÑTJTIU QMBOJO F LSJKJNJUTIÑMCJNBQPKFUÑOFQB TPTVS ðó ,6-563´t53"4)´(*.*t)*4503* %SJUB 4IUBUPSñïïø .V[JLBTIRJQUBSF (Vështrim i shkurtër) SHKRUAN: Prof.mr. Vinçenc GJINI Muzika e kultivuar shqiptare . V[JLBQPQVMMPSFFÎEPQP QVMMJÑTIUÑUIFNFMJWÑSUF UÑ J [IWJMMJNJU UÑ NV[JLÑT TÑ WFU BSUJTUJLF EP UÑ UIPUÑ TF BKP LB MVBKUVS SPM EÑSNVFT OÑ LSJKJNJO F LVMUVSÑT BSUJTUJLF NV[JLPSF 1SBOEBKFEIFUFLOFLSJKJNUBSJB F NV[JLÑT QPQVMMPSF HKJUINPOÑ LBTIGBRVSOYJUKFHKBMMÑSVFTFQÑS LSJKJNUBSJOÑ NV[JLPSF QSPGF TJPOJTUF "KP LB NVOEÑTVBS LSJ KJNUBSJOÑ F PSHBOJ[NFWF UÑ SFKB FEIFNÑUÑMBSUB /Ñ NV[JLÑO CVSJNPSF QPQV MMPSF OVL FL[JTUPO harmonia tonaleEIFLPNQP[JUPSÑUÑDBLUVBS UÑDJMJULSJKPKOÑOÑGSZNÑOFNV [JLÑT QPQVMMPSF BQP TIÑSCFIFO NF DJUBUF GPMLMPSJLF LÑSLPKOÑ SSFUI IBSNPOJWF UÑ fshehura MB UFOUF UÑDJMBUJQÑSTIUBUÑOBLP NB NÑ TIVNÑ GSZNÑT TÑ NFMP EJWF QPQVMMPSF ,ÑUV OÑ QMBO UÑ QBSÑ WJKOÑ FMFNFOUFU NPEBMF Melodika F NV[JLÑT QPQVMMPSF TIRJQFTJÎLFNJQÑSNFOEVSNÑ TÑTIVNUJCB[PIFUOÑFMFNFOUFU e shkallëve të vjetra modet OÑ pentatoneFUK 'PSNBU F OESZTINF UÑ MÑ OEÑTTÑQBSÑGPMLMPSJLFOVLKBOÑ UIKFTIUEVLKFNBUFSJBMFNV[JLP SF QPS HKJUINPOÑ BUP KBOÑ FEIF JOUFMFLUVBMFFTIQJSUÑSPSF 1SB OÑ EPCJ UÑ USBEJUÑT TPOÑ NV[JLPSF NPEFU F WKFUSB RÑ SSPKOÑOÑQPQVMMJOUPOÑEVIFUUÑ SVIFOEIFUÑTUPMJTFONFQFULVO FmTOJLÑSVBSBSUJTUJL,ZNCFUFU TJOKÑQSPCMFNTIVNÑJSÑOEÑTJ TIÑNQÑSSVBKUKFOEIFLPOTPMJEJ NJOFUJQBSFWFLPNCÑUBSFOÑMBS UÑTJOÑ F OKÑ EVLVSJF FTUFUJLF RÑ MFHKVSNÑUÑRBSUBOÑQÑSQVOJNJO F mHVSBWF UÑ HKBMMB BSUJTUJLF ,Z QSPDFTJHKBUÑFJUIFMMÑLVTIUÑ[PO EVLKFOFTUSVLUVSBWFBSUJTUJLFUÑ QÑSCÑSBFUÑTIVNÑMMPKTINF 4JQBT LPIÑT RÑ LB [HKBUVS QSBLUJLBFkrishterimitUÑQPQVMMJU TIRJQUBS RÑ OHB TIFL * UÑ FSÑT TÑSF NVOEUÑNFOEPIFUTFOÑ USPKFU UPOB LB RFOÑ F [IWJMMVBS OKÑ KFUÑ TIQJSUÑSPSF F LVMUVSPSF NFLSJKJNUBSJPSJHKJOBMFLJTIUBSF LSJKJNUBSJRÑLBBSEIVSOHBOEJ LJNJ J OEÑSTKFMMUÑ F LSZRÑ[VFT J kishës EIF J popullit. (KJUIBTIUV NVOE UÑ NFOEPIFU RÑ NV[JLB QSPGBOFLBRFOÑFMJEIVSOHVTIUÑ NF GFOÑ QP QÑS LÑUÑ OVL LFNJ OEPOKÑ USBTIÑHJN UÑ TQJLBUVS LVMUVSPS )VMVNUVFTJ 1SPG Ramadan Sokoli ÑTIUÑ UFNQVMM CV SSÑ J NBEI J LPNCJU TIRJQUBS OKFSJ J LVMUVSÑT EIF RZUFUÑSJNJU UPOÑ )VMVNUJNFU F UJK QSFLJO NCJTILSJNFU QBSBIJTUPSJLF UÑ TIQFMMBWF F EFSJ UF NV[JLUBSÑ RÑ TOKPIJO LVmK LPIF BT WFOEJ .F IVMVNUJNFU EIF TILSJNFU RÑ J CÑSJ BJ OB QSVSJ OÑ ESJUÑ EJTB GBLUF UFKFU UÑ SÑOEÑTJTINF QÑS IJTUPSJOÑ EIF LVMUVSÑO UPOÑ UÑ MBTIUÑ Niket Dardani, BSCÑS JMJSJ%BSEBOJTÑÑTIUÑBVUPSJTe Deum laudamus iLavdërojmë Zotin tonëw TJ FEIF Jan Kukuzeli BSCÑS QSFK %VSSÑTJ FNÑS J NBEIJCPUÑTTÑNV[JLÑTJQSBHVU UÑ .FTKFUÑT ´TIUÑ SFGPSNBUPS J LÑOEJNJU EIF J OPUBDJPOJU NV [JLPS4VQP[PIFUTFFMFNFOUFUF NV[JLÑT TÑ UJK SSKFEIJO OHB USB EJUB GPMLMPSJLF EIF LJTIUBSF QP QVMMPSF Antifonari J EVSSTBLVU Gjergj Danush Lapacajt OKFSJ TIVNÑ J EJUVS ÑTIUÑ OKÑ LPEJL OÑ QFS HBNFOÑ ñò WKFU NÑ J NPÎÑN TF .FTIBSJJ#V[VLVUiKy është një përmendore muzikologjike që dëshmon se në pellgun e Adriatikut gjallonin tradita kulturore e artistike të begataw./HBNV[HVJ.FTKFUÑT ine kishim një traditë liturgjike vendase” DJUBUF UÑ 3 4PLPMJU . /BUZSJTIU TJQBT NFOEJNJU UJN LÑUPNCFUÑOUÑKFOÑWFUÑNUFPSJ IJQPUFUJLF QBTJ RÑ LÑUP EPLV NFOUFIJTUPSJLFWFUÑNpërkrahin BVUFOUJDJUFUJO F UZSF ,ÑUP LÑS LPKOÑ OKÑ HKVSNJN TUVEJP[ EIF WÑ[IHJNTPMJETILFODPS &UBQBU F DBLUVBSB IJTUPSJLF QPMJUJLF FLPOPNJLF EZOEKFU MVGUÑSBU QVTIUJNFU F QPQVKWF UÑ MBTIUÑ GRJOKÑ TIQÑSOHVMKB TIGB SPTKB RÑOESFTB FUK FUK LBOÑ OEJLVBS NCJKFUFTÑO F HKBUÑ UÑ QPQVMMJU BVUPLUPO UÑ #BMMLBOJU *MJSÑWFUÑMBTIUÑ1SFK*MJSÑWFKBOÑ USBTIÑHVBSTIVNÑFMFNFOUFLVM UVSPSF UÑ OKÑ RZUFUÑSJNJ UÑ MBS UÑ 5PLBU *MJSF LBOÑ RFOÑ NPMMÑ HSJOEKFKF NFT QPQVKWF UÑ MBTIUÑ SPNBLÑ HSFLÑ F NÑ WPOÑ TMMBWÑ F PTNBOMJOK EIF LKP LB OEJLVBS TILBUÑSSJNJO F QP[JUÑT TÑ UZSF UÑ BUÑIFSTINF TPDJBMF QPMJUJLF LVMUVSPSFFGFUBSF4IVNJDBFQP QVMMJU NCFUJ QB WBUÑS QB BUEIF QB SSÑOKÑ .JSÑQP BUB OVL IP RÑO EPSÑ OHB JEFOUJUFUJ IJTUPSJL LPNCÑUBS F LVMUVSPS UÑ DJMJO F SVBKUÑOOEÑSTIFLVKNFTBLSJmDB UÑNÑEIB ,ÑTIUVUFJMJSÑUÑTIUÑTIGBRVS TÑQBSJRÑOESFTBFOBUZSÑTLVMUV SPSFTFQTFQJLÑSJTIUEVLFNCSPK UVSfjalën FEVLFSVBKUVSgjuhën BUBMVGUVBOQÑSidentitet, liriEIF QÑS pavarësi UÑSÑTPSF /EÑSLPIÑ OÑSSVHÑOFHKBUÑIJTUPSJLFBUBF NÑTVBONJSÑTFWEFLKBFLVMUVSÑT TÑ UZSF EP UÑ UIPTIUF OKÑIFSÑTI FEIFGVOEJOFUZSFLÑTIUVRÑUFL UBMVMÑ[VBOOEÑSEIÑOJFUFQBGVOE FUÑTIVNÑMMPKTINFLVMUVSPSF 7FOEFU UPOB KBOÑ UFSSJUPS UF QÑS J TIVNÑMMPKTIÑN OÑ LVQUJ NJOHKFPHSBmLUSBmLFLPOPNJL EFNPHSBmL LVMUVSPS FUK ,KP LB CÑSÑ RÑ FEIF [IWJMMJNJ LVMUVSPS UÑ KFUÑ J MJEIVS NF TIVNÑ LP SSFOUFUÑCSFOETINFFUÑKBTIUNF FUÑTKFMMJOTJSSKFEIPKÑBTQFLUFUÑ MBSNJTINF F UÑ TIVNBOTINF UÑ LVMUVSÑTOÑQÑSHKJUIÑTJFOÑNÑ OZSÑUÑWFÎBOUÑUÑNV[JLÑT & OEÑSUVBS NCJ NV[JLÑO F QBTVSFUÑTIVNÑMMPKTINFGPMLMP SJLFLSBIJOPSFEIFOÑ[IWJMMJNJO QBSBMFMTUJMJTUJLUÑNV[JLÑTQFSÑ OEJNPSFFWSPQJBOFEIFFNCÑTI UFUVS OÑ UBMFOUJO F JOEJWJEÑWF UÑ WFÎBOUÑ NV[JLB TIRJQUBSF me kuptim profesionist ÑTIUÑ LSJKVBS NFLPOUJOVJUFURÑQSFKTIFL99 ,ÑUVMJSJTIUNVOEUÑUIFNJTFOÑ 4IRJQÑSJ EIF WFOEFU UKFSB UPOB SPMUFKFUUÑSÑOEÑTJTIÑNEIFLPO USJCVU UÑ QPTBÎÑN nismëtar, QÑS [IWJMMJNJOFmuzikës së kultivuar, LB EIÑOÑ kleri kishtar KP WFUÑN QÑS NV[JLÑO GFUBSF QPS FEIF BUÑ MBJLF F PSJHKJOBMF UÑ HKJOJWF UÑOESZTINF.V[JLBLJTIUBSFF LBUPMJLÑWF ÑTIUÑ CB[VBS OÑ FMF NFOUFUFchoralit gregorian,OEÑS TB BKP PSUPEPLTF OÑ FMFNFOUFU F NV[JLÑT bizantine. ,ÑUV ÑTIUÑ F OFWPKTINF UÑ QÑSNFOEFU LPOUSJCVUJ EIF BLUJ WJUFUJ kishtar QBTUPSBM LVMUVSPS BSTJNPSFTILFODPSJEJTBQFSTP OBMJUFUFWF RFOESPSF UÑ LVMUVSÑT HKJUIÑLPNCÑUBSF UÑ DJMJU MVBKUÑO SPMUÑSÑOEÑTJTIÑNOÑUÑ[HKVBSJU F WFUÑEJKFT LPNCÑUBSF F UÑ DJMÑU MBOÑHKVSNÑOÑIJTUPSJOÑUPOÑUÑ MBWEJTINF%PUÑWFÎPOJNWFUÑN EJTB LMFSJLÑ UÑ DJMÑU NF WFUÑ EJKFO F UZSF UÑ MBSUÑ LPNCÑUBSF LBOÑRFOÑNKBGUUÑ[FMMTIÑNQPS LVQUPIFUKPQPBRUÑOKPIVSFUÑ TIGBRVS OÑ NÑOZSÑ QVCMJLF .F WFQSBU F UZSF BUB LBOÑ MBSUÑTVBS EIF CFHBUVBS HKVIÑO MFUÑSTJOÑ BSUJOEIFQÑSHKJUIÑTJTIULVMUVSÑO TIRJQUBSF1ÑSLPOUSJCVUJOFEIÑ OÑWFÎBOÑSJTIUOÑBSUJOFNV[JLÑT NVOEUÑQÑSNFOEFOFNSBUÑUJMMÑ UÑ OEFSVBS UÑ LVMUVSÑT NV[JLP SF UÑ LVMUJWVBS TJ .BSUJO (KPLB 'BO4/PMJEIF.JLFM,PMJRJ (KBUÑEIKFUÑWKFÎBSJUUÑEZUÑUÑ TIFL99VTIGBROJTNÑUBSJLSZF TPS J NV[JLÑT QSPGFTJPOJTUF UF TIRJQUBSÑU QBEÑS Martin Gjoka "JÑTIUÑOKFSJVJQBSÑRÑLBmMMVBS UÑLPNQP[PKÑNV[JLÑOLMBTJLFUÑ [IBOSFWF UÑ OESZTINF ,PNQP [PJWFQSBQPMJGPOJLFTJEPNPTQÑS LPSF TJ FEIF OKÑ TJNGPOJ UÑ QB LSZFS Dy lule mbi varrin e Skënderbeut /EÑSUÑUKFSBLPNQP [PJIJNOJOF'MBNVSJULPNCÑUBS iPorsi fleta e ejllit t’Zotitwðøðò Fan S. Noli LB RFOÑ LSJKVFT EIFQFSTPOJHKJUIBOTIÑN&EIF OÑNV[JLÑLBLPOUSJCVBSNFEJTB LPNQJMJNF UÑ QBSBGSB[VBSB UÑ NV[JLÑT MJUVSHKJLF QPS FEIF NF WFQSB PSJHKJOBMF iSkënderbeuw QPFNÑ TJNGPOJLF QÑS PSLFTUÑS Uvertura BizantineQÑSPSLFTUÑS LÑOHÑ LPSBMF EJTFSUBDJPOJ iBeethoveni dhe revolucioni francez” FUK Mikel Koliqi JOUFMFLUVBM J HKJUIBOTIÑN LPNQP[PJ EJTB melodrama FNCSJPO J PQFSFUÑT TIRJQUBSF UÑ DJMBU NÑ QBT NF NKFTIUSJJQÑSQVOPJLPNQP[JUPSJ 5POJO)BSBQJ &MFNFOUFU GPMLMPSJLF EIF NCÑTIUFUKB OÑ JOUPOBDJPOFU F NV[JLÑT TÑ IFSTINF LPNCÑUBSF OÑ WFQSBU F LPNQP[JUPSÑWF UBOÑ UÑ QÑSDBLUVBS QÑS TIQSFIKFU F UZSF OBDJPOBMF KBOÑ QÑSGBRÑTVBS OÑNBTÑUÑOESZTINFOHBBVUP SÑUÑOESZTIÑN"UPQÑSEPSFOTJ CVSJN J NBUFSJBMJU UJOHÑMMVFT TJ frymëzim artistikEIFTJWÑSUFUJN J JEFOUJUFUJU QFSTPOBM F LPMFLUJW ,ÑUPFMFNFOUFHKJUITFTJOEJLPK OÑOÑGPSNJNJOFm[JPOPNJTÑTÑ BVUPSJU ,SJKVFTJU F NQSFIUÑ UÑ NV[JLÑT NF UBMFOU F TILBUIUÑTJ stilizojnë idiomat popullore EIF LSJKPKOÑ NF UP OEKFTINÑSJOÑ F OKÑGPSNFCJOEÑTFFPSJHKJOBMF ;IWJMMJNJ IJTUPSJL LB DBLUVBS RÑBTQJSBUBUFEBMMVBSBFUÑQBWB SVSBOBDJPOBMFJEFPMPHKJLFQPMJ UJLFEIFUÑMÑWJ[KFWFTIPRÑSPSFUÑ SSFUIFWF QBSUJLVMBSF OÑQÑSNKFU UÑLSJKJNUBSJTÑLVMUVSPSFUÑTIGB RÑOFEIFUFOF/ÑLÑUÑ[IWJMMJN TIVNÑLBOEJLVBSMJSJBTIPRÑSPSF EIF MJSJB F LVm[VBS F TIPRÑSJTÑ EIF F OKFSÑ[WF OÑ UÑ TIQSFIVSJU LSFBUJW LPMFLUJW EIF JOEJWJEVBM iKjo muzikë u formua prej modelesh ideologjike të “njeriut të ri”, “pushtetit të ri”, “psikologjisë së re” kombëtare e demokratike...”. ,Ñ TIUV LB OEPEIVS RÑ OÑ 4IRJQÑ SJOÑLPIÑOFQPMJUJLÑTTÑEJUÑT LVTIUÑ[JNJUNBSLTJTUUÑOEÑSHKF HKFTTIPRÑSPSFUÑOKFSÑ[WFNV[J LBUÑTIGBRFULSZFTJTIUTJimuzikë me programw EIF LÑTIUV SFMB DJPOJ UÑ DJMJO NV[JLB BSUJTUJLF TIRJQUBSF F WFOEPTJ TJQBT USBEJ DJPOBMJ[NJUOÑFTFODÑÑTIUÑUSB EJDJPOBMJTUFPTFSFTUBVSBUJWF /Ñ QÑSHKJUIÑTJ EVLF NCBKUVS QBSBTZTI TJUVBUBU CBTILÑLPIP SF UÑ [IWJMMJNJU UÑ NV[JLÑT EIF NBSSÑEIÑOJFU F LPNQP[JUPSÑWF TIRJQUBSÑ NF UP LSJKVFTJU UBOÑ QÑSGBRÑTPKOÑ EZ ESFKUJNF LSZF TPSF ,PNQP[JUPSÑ tradicionalistë EIF ,PNQP[JUPSÑUÑdrejtimit të ri muzikor 1ÑSUÑEZLÑUPESFKUJNFLPN QP[JUPSÑUNCÑTIUFUÑOOÑUSBEJUBU FWKFUSBFUÑSFKBFWSPQJBOF4FDJMJ OÑNÑOZSÑJOEJWJEVBMFBUBLSZFK OÑ OKÑ CBSB[QFTIÑ UÑ RÑOESVF TINFUÑFMFNFOUFWFUSBEJDJPOBMF EIF BUZSF BWBOHBSEF %JTB QSFK UZSF OHB GPSNBU EIF NFOEÑTJUÑ FWKFUSVBSBLÑSDFKOÑOÑLPODFQUF LSFKUÑTJTIUUÑSFKBEIFQSBLUJLPK OÑ OKÑ HKVIÑ UÑ SF NV[JLPSF UÑ OBUZSÑTTIQSFIÑTFFLTQSFTJPOJTUF OEÑSTB UÑ UKFSÑ OVL LBOÑ WFÎPSJ JOEJWJEVBMF UÑ QSPmMJ[VBSB F UÑ VOJmLVBSB"UBGVTJOWFÎPSJLPN CÑUBSF OÑ HKVIÑO VOJWFSTBMF UÑ NV[JLÑTTÑLVMUJWVBSEIFSVBKOÑ GPMLMPSJOBVUFOUJLEIFTIQSFIKFO FJEFOUJUFUJUOBDJPOBM 5FLOFmMMJNFULBOÑRFOÑNP EFTUFEIFOÑOKÑNBTÑUÑNBEIF [IWJMMJNJ J NV[JLÑT TÑ LVMUJWVBS ÑTIUÑMJEIVSNFEBMKFOFOKFSÑ[WF UÑUBMFOUVBSFUÑLVMUVSVBSUÑDJ MÑULBOÑTKFMMÑWFQSBUÑWMFGTINF NV[JLPSF/ÑUFNBUFUZSFDJUP IFONFMPEJUÑQPQVMMPSFRPGUÑOÑ GPSNÑ WBSJBDJPOFTI QÑSQVOVFTF RPGUÑ NCJ CB[BU F GPSNBWF USB EJDJPOBMF 4IQSFIKB IBSNPOJLF ÑTIUÑFTIVNÑMMPKTINF1ÑSEPSFO IBSNPOJUÑWFÎBOUBNFHKVIÑUÑ RBSUÑFLSZFTJTIUEJBUPOJLF4IV NJDBFLPNQP[JUPSÑWFNCÑTIUF UFUOÑQBSJNFUFTUFUJLFUÑESFKUJ NFWFUÑDJUVBSBNÑTJQÑSEIFLZ ÑTIUÑ OKÑ TUJNVM J SÑOEÑTJTIÑN QÑS[IWJMMJN /EÑSLBRÑTIUÑGBLURÑUIFNF %SJUB 4IUBUPSñïïø MFUFQBSBQSPHSFTJWFUÑGPSNJNJU UÑNV[JLÑTTÑLVMUJWVBSTIRJQUBSF JIPEIJOKÑCSF[JUÑSÑLSJKVFTJTI UÑ TIRVBS TILPESBOÑ TJ Prenkë Jakova BVUPS J PQFSÑT TÑ QBSÑ LPNCÑUBSFiMrika” EIFJPQFSÑT “Gjergj Kastrioti Skënderbeu” ; CBSEJ Çesk Zadeja* FSVEJU EIF ibabai” i muzikës klasike shqiptarew Tonin Harapi e Tish Daija BVUPS J CBMFUJU UÑ QBSÑ TIRJQUBS iHalili dhe Hajria” Pjetër Gaci EIFUÑUKFSÑ5ÑHKJUIÑLÑUBQFSTP OJmLVBO OÑ WFQSBU F WFUB QSJSKFU LPNCÑUBSFUÑNV[JLÑTTIRJQUBSF QÑSNFT WFÎPSJWF QFSTPOBMF F JO EJWJEVBMF /Ñ TIFL 99 BSSJO OKÑ CSF[ J SJLPNQP[JUPSÑTIUÑBSTJNVBSOÑ ±FLJ#BTILJNJO4PWKFUJL4IRJ QÑSJ +VHPTMMBWJ F WFOEF UKFSB UÑ DJMÑUQÑSNFTWFQSBWFUÑTIRVBSB QSPGFTJPOJTUF TZOPKOÑ OKÑ QMVSB MJ[ÑN TUJMJTUJL UÑ LSBIBTVBS NF QSPDFTFU F OHKBTINF FWSPQJBOF /EÑS [ÑSBU F TQJLBUVS UÑ LÑTBK “ ,6-563´t53"4)´(*.*t)*4503* KFUF JEJPNBWF IBSNPOJLFLPN CÑUBSFNFNQSFIUÑTJOÑNPEFSOF CBTILÑLPIPSF%VLFTILBUÑSSVBS TJTUFNJOGVOLTJPOBMUÑIBSNPOJ TÑ LMBTJLF BUB LSJKPKOÑ UFSSFO UÑ WFÎBOUÑQÑSUSBKUJNJOFTBLUÑIBS NPOJL UÑ NFMPTJU QPQVMMPS /Ñ PQVTFU F UZSF WÑSFIFO TJOUF[BU F UÑUÑHKJUIÑOEJLJNFWFUÑSFKBEIF UÑSÑOEÑTJTINFENUIWB[IEJN J EJOBNJLBWF NPEBMF F SJUNJLF J LPODFQUFWF QPMJUPOBMF EIF J QSBLUJLBWF CJUPOBMF TJ EIF LB SBLUFSJTUJLBU SJUNJLPNFMPEJLP IBSNPOJLF,ÑUVEBMMPIFO±FTL ;BEFKB'FJN*CSBIJNJFUK,SB IBTNKFUFWFUÑSFKBNV[JLPSFBUB LÑSLPKOÑUÑSVBKOÑTIQSFIKFOGPM LMPSJLFEIFUÑLSJKPKOÑLÑTIUVTB UÑKFUÑFNVOEVSHKVIÑQFSTPOBMF FJOEJWJEVBMF %JTB QSFK UZSF OÑ NÑOZSÑ UÑ OBUZSTINF IZKOÑ CSFOEB FLT QFSJNFOUFWF EIF PSHBOJ[JNJU UÑ QÑSHKJUITIÑN UÑ NV[JLÑT BWBO HBSEF/EÑSUBEJTBKBOÑSBEJLBMÑ OJ F UÑ UKFSÑ ,Z CSF[ LPNQP[J UPSÑTIUÑSJOK TIRJQUBSÑQBBTOKÑ NÑEZTIKF TIGBR OKÑ HKFOFSBDJPO UÑUBMFOUVBSFNSBUFUÑDJMÑWFQP CÑIFO QÑSEJUÑ F NÑ UÑ MBLNVBS OÑ BLUJWJUFUÑU F SÑOEÑTJTINF UÑ WFOEJUEIFOEÑSLPNCÑUBSÑ 5Ñ SJOKUÑ WJKOÑ LSZFTJTIU OHB shkollat e kompozimit OÑ "LB EFNJOÑ F "SUFWF UÑ 5JSBOÑT 1SJTIUJOÑT #FPHSBEJU 4BSBKFWÑT 4ILVQJU-VCKBOÑT.PTLÑT,SB LPWJU 1BSJ[JU 3PNÑT -POESÑT (KFOFWÑT$VSJIJUFUK 1BEZTIJNOHBCFHBUJBFWFQ SBWFNV[JLPSFUÑLPNQP[JUPSÑWF TIRJQUBSÑ OKÑ OVNÑS J LPOTJEF SVFTIÑN EP UÑ NCFUÑO monumenteUÑRÑOESVFTINFUÑLVMUV SÑT TPOÑ NV[JLPSF LPNCÑUBSF EVLF SFTQFLUVBS EIF QÑSEPSVS metodologjinë hulumtuese dhe përpunimin shkencor të shënimeve .FT UZSF EP UÑ LFUÑ QBEZTIJN FEIF OHB BUB RÑ EP UÑ [WFOJUFO QSFKLPIÑT1PSEPUÑLFUÑFEIFUÑ Pa dyshim, nga begatia e veprave muzikore të kompozitorëve shqiptarë, një numër i konsiderueshëm do të mbetën monumente të qëndrueshme të kulturës sonë muzikore kombëtare, duke respektuar dhe përdorur metodologjinë hulumtuese dhe përpunimin shkencor të shënimeve. QFSJVEIF NVOE UÑ QÑSNFOEFO -PSFOD "OUPOJ NFMPHSBG EIF LPNQP[JUPS "WOJ.VMB/JLP MMB;PSBRJ.BSL,BÎJOBSJ7JO ÎFOD(KJOJ'FJN*CSBIJNJ,SJTU -FLBK"LJM,PDJ&TBU3J[WBOP MMJ'BISJ#FRJSJ;FRJSKB#BMMBUB 3BVG %IPNJ 4IQÑUJN ,VTIUB ,VKUJN-BSPɩPNB(BRJFTIV NÑUÑUKFSÑ4IVNJDBFLSJKVFTWF RÑJQÑSNFOEFNLBOÑRFOÑEIF WB[IEPKOÑ UÑ KFOÑ FEIF TPU OKÑ QPUFODJBMJSÑOEÑTJTIÑNLVMUVSPS NF BOHB[IJN QSPGFTJPOBM EIF BNBUPS UÑ DJMÑTVBS QÑS LVMUVSÑ NBTJWF EVLF [CBUVBS EFUZSB UÑ TIVNÑMMPKTINF TJ NV[JLBOUÑ EJSJHKFOUÑLPNQP[JUPSÑNV[JLP MPHÑQVCMJDJTUÑQFEBHPHÑOYJUÑT UÑLVMUVSÑTEIFUSBEJUÑTQPQVMMP SFNV[JLPSFTIRJQUBSFFUK 3SKFEIBUNÑUÑSFKBOÑBTQFL UFOHBGSZNBFSFFWSPQJBOFKBOÑ SFnFLUVBS FEIF OÑ LSJKJNUBSJOÑ F LPNQP[JUPSÑWF QSPGFTJPOJTUÑ TIRJQUBSÑ/ÑNV[JLÑOFWFUBQ MJLPKOÑ JEJPNBU UÑ OKÑ LPODFQUJ LPNCÑUBS EIF TIQSFIKFU QPMJUP OBMFUÑOKÑUIFMCJBLVTUJLNPEBM ,ÑUP TKFMMJO BTQFLUF UÑ SJOK ESB NBUJDJUFUJEFSJFEIFOÑTIQSFIKFU FLPOTPMJEVBSBUSBEJDJPOBMFTJBUP UÑHKJOJWFUÑOESZTINFLPODFSUB MFUÑLVBSUFUJUQÑSIBSRFBQPFEIF UÑ LPODFSUJU JOTUSVNFOUBM %JTB QSFK LPNQP[JUPSÑWF BTJNJMPKOÑ FMFNFOUFUNPEBMFNFUJOHÑMMJNB BSLBJLFEIFJ[IWJMMPKOÑOÑMJEI EIF UÑ UKFSÑ UÑ QÑSNCBKUVS 1ÑS EPSFUUPOBMJUFUJJ[HKFSVBSTJTUF NJ LSPNBUJL FMFNFOUFU TUSVL UVSPSF EPEFLBGPOJLF TUSVLUVSBU BLPSEJLF LVBSUPTFLVOEPSF FUK .JSÑQP LKP NV[JLÑ TKFMM OKÑIF SB[J FEIF BTQFLUFU F WFUB TQFDJ mLFUÑLVTIUÑ[VBSBOHBSSFHVMMBU F IBQÑTJSÑT TIQJSUÑSPSF QSFK OHB SSKFEIJOLSJKVFTJUFTBK /Ñ QÑSHKJUIÑTJ CSF[J J LPN QP[JUPSÑWFUÑSJOKUÑTUJMJUOFPLP NCÑUBSQPSFEIFJLPNQP[JUPSÑ WF RÑ J KBOÑ ESFKUVBS TIQSFIKFWF NPEFSOF CBTILÑLPIPSF ÑTIUÑ OKÑCSF[JSJLSJKVFTJTINFWJ[JPO UÑRBSUÑFWSPQJBOJDJMJTZOPORÑ QBNKFOFNPEFSVBSUÑHKVIÑTEIF UÑ TIQSFIKFT F ESFKUPO LBI QBSJ NFU F QÑSHKJUITINF VOJWFSTBMF UÑ FQPLÑT TÑ TPUNF FWSPQJBOF ,SJKJNUBSJOÑFWFUmMMPKOKÑHSVQ J GVRJTIÑN J DJMJ ESFKUPIFU LBI TIQSFIKBCBTILÑLPIPSFNV[JLP SFUÑCB[VBSOÑQBTVSJOÑFJEFWF OBDJPOBMF "UB NF WFQSB UÑ WFUB LSJKPKOÑ CB[ÑO QÑS HSVQF UÑ SFKB LPNQP[JUPSÑTI UÑ LÑUJK TIFLVMMJ ,ÑUVLJTIJNNFJWBSHVFFQÑS NFOEÑ EJTB LSJKVFT UÑ EBMMVBS TJ RÑKBOÑ"MFLTBOEÑS1FÎJJOKP IVSKBTIUÑWFOEJUPQFSBiOiratw 4PLPM4IVQP7BTJM45PMFPQFSB iEumenidëtw &OESJ 4JOB 3BGFU 3VEJ(KPO(KFWFMFLBK#BTILJN 4IFIV #BISJ .VMMJRJ .FOEJ .FOHKJRJ #BLJ +BTIBSJ 7BMUPO #FRJSJ*MJS#BKSJ-BVSB±VQÑSKB ” UJMMÑRÑEPUÑIZKOÑOÑantologjinë e muzikës shqiptare,TJEPLVNFOU J QÑSIFSTIÑN J NV[JLÑT TPOÑ LPNCÑUBSF &HKJUIÑLKPÑTIUÑBSSJUVSHSB EVBMJTIUEIFQPWFUFOPSNBMJTIU EVLF LSJKVBS QBSBLVTIUF QBSB BSEIÑTFQÑS[IWJMMJNUÑNV[JLÑT QSPGFTJPOJTUF'PSNPIFOshkollat e muzikës akademitë e muzikës UÑ DJMBU TUJNVMPKOÑ [IWJMMJN UÑ LSJKJNUBSJTÑNV[JLPSFEIFUÑSF QSPEVLTJPOJU EIF LÑTIUV LÑUP TKFMMJO SSKFEIPKB LPOLSFUF ,Z QSPDFTJQSPGFTJPOBMJ[NJUTÑKFUÑT NV[JLPSF TUJNVMPK FEIF JOTUJUV DJPOFU NV[JLPSF UÑ SFKB operën, filarmoninë, teatrin, radioEIFTV stacionetUÑDJMBUOÑQSPHSBNFUF WFUBNKBGUWFQSPKOÑOÑ[IWJMMJNJO F LVMUVSÑT NV[JLPSF F OKÑIFSJU TUJNVMPKOÑ EIF BmSNPKOÑ WFÎB OÑSJTIULSFBUPSÑUFSJ /ÑNVOHFTÑUÑNV[JLBOUÑWFUÑ WFOEJUUÑQSPmMFWFUÑOESZTINF EJSJHKFOUJOTUSVNFOUJTULPODFSU NKFTIUÑS TPMJTU LÑOHÑUBSÑ FUK TJ OEJIÑN OÑ WFOEFU UPOB WJKOÑ NV[JLBOUFU F TIUFUFWF UÑ IVBKB UÑ DJMJU TFDJMJ OÑ NÑOZSÑ UÑ WFU EIF TJQBT TQFDJBMJUFUJU OEJINPO EIF LPOUSJCVPO OÑ [IWJMMJNJO EIFQÑSQBSJNJOLVMUVSPSUÑLÑUZ SF WFOEFWF TJ QKFTÑT USBTIÑHJN UBSFUÑNCBSÑOKFSÑ[JNJU (FUND) ðô 3FDFOTJPO i#FTPKNÑNF&UÑSJUF ,JTIÑTw & UÑSJU F ,JTIÑT KBOÑ TILSJNUBSÑU UFPMP HÑU EJKFUBSÑU F ,JTIÑT RÑ OHB TIFLVMMJ *7 QBT ,SJTIUJU UÑ DJMÑU LBOÑ TIRZSUVBS EIF TIQKFHVBS ÎÑTIUKF UÑ OESZTINF GF UBSF EIF NPSBMF TJQBT NÑTJNFWF EIF QBSJNFWF VOHKJMMPSEIF5SBEJUÑTTÑ LSJTIUFSÑ4ILSJNFUFUZSF RVIFU FEIF QBUSJTUJLB EIF OB EIVSPKOÑ JOUFS QSFUJNF NKBGU CVSJNPSF UÑ #JCMÑT WFÎBOÑSJTIU UÑ 6OHKJMMJU EIF 7FQSBWF UÑ "QPTUVKWF TJ EIF UÑ TILSJNFWF UKFSB OHB #F TÑMJEIKBF3FOEÑSTBBUB J RVBKNÑ FEIF %JKFUBSÑU F,JTIÑT &MFNFOUFU LSZFTPSF RÑJQÑSDBLUPKOÑ&UÑSJUF ,JTIÑTKBOÑ .ÑTJNJ EIF EPLUSJOB CVSJNPSFFDJMBNCÑTIUFU OÑ WFUÑ QPSPTJOÑ F +F[V ,SJTIUJU EIF UÑ BQPTUVK WF TJ EIF OÑ 5SBEJUÑO LJTIUBSF 1ÑSQPT LÑTBK LÑSLPIFU FEIF TIFOKUÑSJB F KFUÑT RÑ EPNFUIÑ OÑRÑNPTUÑNÑTPKOÑWFUÑNNF ɦBMÑBQPNFTILSJNFQPSBUÑRÑ NÑTPKOÑ UB EÑTINPKOÑ EIF QÑS GPSDPKOÑFEIFNFKFUÑOFWJSUZU TINFUÑLSJTIUFSÑ 1ÑMRJNJBQPBQSPWJNJOHBBOB F,JTIÑTEPNFUIÑOÑRÑNÑTJNFU EIFTILSJNFUFUZSFKBOÑOÑQÑS LJN UÑ QMPUÑ NF QBSJNFU VOHKJ MMPSFNFNBHKJTUFSJOBQPNÑTVF TJOÑ F ,JTIÑT 1BQÑU TJ EIF NF ,PODJMFUFOESZTINF -BTIUÑTJB RÑ UBTINÑ EJIFU TBLUÑTJTIUEIFRÑQÑS1FSÑOEJN ÑTIUÑWEFLKBF4IÑO*TJEPSJUOHB 4FWJMKB õòõ OEÑSTB QÑS -JOEKF WEFLKB F 4IÑO (KPO %BNBTIF OJU EJLV SSFUI WJUJU öôï %JKF UBSÑU EIF &UÑSJU F ,JTIÑT JTIJO LSZFTJTIU JQFTILWJK QSB OKFSÑ[ UÑ VSBUÑT EIF UÑ QFOEÑT UÑ DJMÑU NFBVUPSJUFUJOFUZSFBQPTUPMJLJ LBOÑTIQKFHVBSEIFTIQBMMVSHV YJNJTIUEIFCFTOJLÑSJTIUUÑWÑS UFUBU F TIÑMCJNJU TJ [Ñ CVSJNPS EIFNFBVUPSJUFUIZKOPSJ,JTIÑT ,BUPMJLF 3ÑOEÑTJOÑFUZSFFWÑSUFUPKOÑ FEIF LPODJMFU F OESZTIÑN OÑ UÑ DJMÑU KBOÑ EFmOVBS UÑ WÑSUFUBU LSZFTPSFUÑGFTÑTÑLSJTIUFSÑEIF LV&UÑSJUF,JTIÑTQBUÑOTIQFTI IFSÑ ɦBMÑO NFSJUPSF EIF WFOE JNUBSF ,ÑUÑRÑOESJNFLBQBTVSFEIF ,PODJMJJ%ZUÑJ7BUJLBOJUTJEIF ,BUFLJ[NJJ,JTIÑT,BUPMJLFLV OEÑS UÑ UKFSB UIVIFU TF 4ILSJN 4IFOKUEIF5SBEJUBKBOÑOKÑHKÑF WFUNFQÑS[CVMJNJOEIFEIVSJ NJOFUÑWÑSUFUBWFUÑGFTÑEIFUÑ NPSBMJUUÑLSJTIUFSÑ "LUVBMJUFUJ J UZSF ÑTIUÑ OÑ BGÑSTJOÑ NF LPIÑO BQPTUPMJLF EIF 5SBEJUÑO F ,JTIÑT TÑ 1BSÑ BQP UÑ IFSTINF TJ EIF OÑ NJ TJPOJO EFUZSÑO EIF TIÑSCJNJO JQFTILWPSQPBTIUVOKÑOVNÑSJ NBEIJUZSFKBOÑFEIFNBSUJSÑRÑ FEIFNÑCJOETIÑNWÑSUFUPOEIF QÑSGPSDPONÑTJNJOEIFQPSPTJOÑ FUZSF/HBLZLÑOEWÑTIUSJNBUB JTIJOFH[FHFUÑUBQPJOUFSQSFUÑUF CFTVFTIÑN UÑ 'KBMÑT TÑ ;PUJU UÑ VSUJTÑTIQJSUÑSPSFFDJMBOVLÑTI UÑNÑiQSPOÑFUÑEJKFTOKFSÑ[P SFwQPSFGVRJTÑEIFGSZNÑ[JNJU IZKOPSRÑOB[CVMPOEIFEIVSPO QMBOJO F TIÑMCJNJU QÑS NCBSÑ OKFSÑ[JNJO F ÎEP LPIF BQP IB QÑTJSF (KVSNÑWF UÑ UZSF EP UB HKFKNÑ NÑ MFIUÑ EIF NÑ NJSÑ 3SVHÑO UÑ 7ÑSUFUÑO EIF +FUÑO +F[V,SJTIUJO(VSSÑOFQBTIUFS TINF UÑ %BTIVSJTÑ UÑ 'BMKFT UÑ 4IÑMCJNJU %PO.BSKBO%FNBKFLBCÑSÑ OKÑ QVOÑ UFKFU UÑ NJSÑ TIVNÑ UÑ OFWPKTINF EIF UÑ EPCJTINF TFQTF OB LB BGSVBS &UÑSJU F ,J TIÑTOFWFEIFLPIÑTSSFUIBOBWF UPOB EIF OÑQÑSNKFU UZSF OB LB NVOEÑTVBS OKPIKFO QSBOJNJO [CBUJNJOEIFEÑTINJNJOFWFUÑ +F[V ,SJTIUJU F TÑ CBTILV NF 5ÑEIFNF,JTIÑOi/ÑOÑOEIF .ÑTVFTFOw KFUÑTJNJO F QPSPTJTÑ VOHKJMMPSFEIFKFUÑTTÑLSJTIUFSÑ 4IQSFTPKEIFVSPKRÑ&UÑSJUF ,JTIÑTUÑOBOEJINPKOÑOÑQÑS GPSDJNJO F GFTÑ OÑ OHKBMMKFO F TIQSFTÑTEIFOÑOEF[KFOFEBTIV SJTÑ QÑS ;PUJO EIF OKÑSJUKFUSJO EIF TJ UÑ UJMMÑ QÑS EIVSJNJO F EÑTINJTÑ TÑ LSJTIUFSÑ UÑ HKJUIÑ OKFSÑ[WFWVMMOFUNJSÑEIFOÑLÑS LJNUÑ7FUWFUFTEIFUÑ7ÑSUFUÑT Marrë nga parathënia e librit) ðõ %SJUB 1´34)1*35´3* 4IUBUPSñïïø 4IÑO(KPO7JBOOFZNFTIUBSTJQBT ;FNSÑT)ZKOPSF PËRGATITI: Don Albert DEMAJ 4IÑO (KPO .BSJB 7JBOOFK V MJOEOÑ'SBODÑBGÑS-JPOJUNÑ÷ NBK ðö÷õ 5FKLBMPJ TIVNÑ WÑTI UJSÑTJ QBSB TIVHVSJNJU NFTIUB SBLNÑðòHVTIUð÷ðôLVNÑQBT JV CFTVB OKÑ GBNVMMJ F harruar e "STJU GTIBU NF ñòï CFTJNUBSÑ *QFTILWJ J WFOEJU J UIB Pak ka dashuri ndaj Zotit në atë famulli. Ju duhet patjetër ta sillni aty dashurinë e Zotit."JJTIUFJWFUÑEJK TIÑNRÑEVIFUQÑSUBEÑTINVBS QSF[FODÑO F ,SJTIUJU EIF NJSÑ TJOÑBQPNÑTIJSÑOF;PUJUBOEBK FEIFMVUFKO Zot, më jep kthimin e famullisë sime. Jam i gatshëm krejt jetën të vuajt çka do që ti dëshiron! .FLÑUÑMVUKFTIÑO(KPOJFOJTJ NJTJPOJOFWFU #JPHSBm J UJK J QBSÑ UIPUÑ Menjëherë pas ardhjes në famulli, kishën e zgjodhi si shtëpi. Në kishë hynte para agimit dhe nuk e lëshonte para darkës, gjegjësisht lutjes së Engjëllit Tenzot. Në kishë duhej kërkuar kush do që kishte nevojë për të. 'BNVMMJUBSJJ"STJUCFTJNUBSÑU F WFU J NÑTPOUF NF EÑTINJOÑ F WFU /HB TIFNCVMMJ J UJK CFTJN UBSÑU NÑTVBO MVUKFU F CJMF FEIF UÑ BEIVSPOJO ,SJTIUJO OÑ LJ TIÑNuk duhet me folë shumë për t’u lutur mirë UIPTIUF e dimë që Krishti është në tabernakull. Le t’ia hapim zemrat, le të gëzohemi në praninë e tij. %IF J UIÑSSJTUF CFTJNUBSÑU Ejani në kungim, vëllezër dhe motra, ejani te Krishti. Ejani jetoni prej Tij, që të jetoni me Të. Natyrisht që nuk jeni të denjë, por ju keni nevojë për Të 3SFHVMMJTIUJWJ[JUPOUFGBNJMKFU EIFUÑTÑNVSÑUPSHBOJ[POUFGFT UB UÑ OESZTINF #BTILÑQVOPOUF OHVTIUÑ NF MBJLÑU EIF UVCPOUF OEJINB NF RÑMMJNF CBNJSÑTJF TJEPNPT QÑS TILPMMJNJO F CP OKBLÑWF /Ñ NÑOZSÑ UÑ WFÎBOUÑ V LVKEFT QÑS GÑNJKÑU KFUJNÑ EIF NÑTVFTJUFTIPRBUÑTProvaniaRÑ FLJTIUFUIFNFMVBSWFUÑ urdhrit të shenjtë, nuk do ta kishim Krishtin, EIF QZFTUF: Kush e vë atë në tabernakull? Meshtari. Kush e ka përshëndetur shpirtin tuaj në fillim të jetës suaj shpirtërore? Meshtari. Kush e ushqen shpirtin tuaj dhe e forcon në rrugë? Meshtari. Kush e bekon dashurinë tuaj në martesë? Meshtari. Kush do ta përgatisë atë për takim me Zotin, duke e larë për herë të fundit në Gjakun e Krishtit? Meshtari dhe gjithmonë meshtari. Dhe nëse ndonjë shpirt duhet të vdesë për shkak të mëkatit mortar, kush do ta shpëtojë, kush do t’ia ripërtërijë dhe lirojë shpirtin duke ia kthyer paqen? Prapë meshtari.... Vetëm në qiell tërësisht do ta kuptojmë se kush është faktikisht meshtari. “ Bariu i mirë, meshtarë sipas Zemrës Hyjnore, është thesari më i madh që Zoti mund t’i japë një famullisë, dhe një nga dhuratat më të çmuar të hirit të Zotit. ” Nga Papa Benedikti XVI 1BQB OÑ MFUSÑO F WFU EVLF F IBQVS 7JUJO F .FTIUBSJTÑ OÑONCSPKUKFOFLÑUJKTIFOKUJUÑ NBEIJEFBMRÑOFNFTIUBSÑUEV IFU OEKFLVS OÑ QÑSEJUTINÑSJOÑ UPOÑ LPNFOUPJ Në kohën e vet famullitari i Arsit arrite t’i ndërrojë zemrat dhe jetën e njerëzve, sepse ua krijonte mundësinë ta përjetonin mëshirën dhe dashurinë e Hyjit. Koha jonë urgjentisht kërkon një shpallje të ngjashme dhe dëshmi të Dashurisë së vërtetë, sepse Zoti është dashuri. (KO ó÷ /ÑGVOE1BQBUIPUÑVirgjërës së shenjtë ia besoj Vitin e meshtarisë. E lus që të zgjojë në zemrën e çdo meshtarit përkushtinë e madhe të idealit të shenjtë të dhurimit të plotë Krishtit dhe Kishës që e nxiti dhe frymëzoi jetën dhe veprën e famullitarit të shenjtë të Arsit. Shenjtëro ditën diel e ditën festë të urdhëruar! /KÑOHBWFTFUFTIVNUBUÑ"S TJUJTIUFFEIFNPTSFTQFLUJNJJUÑ EJFMÑTEIFGFTUBWFUÑUKFSB"OEBK OKÑEJUÑTIÑO(KPOJJVUIBCFTJN UBSÑWF UÑ WFU: E diela është dita e Zotit të dashur! Ai i ka krijuar të gjitha ditët e javës, ka mundur të gjitha t’i ndal për veti, por Ai iu ka dhënë juve 6, e për veti e ka ndalë vetëm një. Me çfarë të drejte prekni në atë që nuk iu takon? Mirë e dini që gjësendi i vjedhur nuk iu sjell kurrë dobi. Dita që doni t’ia vidhni Zotit, nuk do t’iu sjellë dobi. I njoh dy gjëra të sigurta që do t’iu sjellin deri te shkopi i varfërisë: hajnia dhe puna të dielave "UB RÑ LBOÑ NBSSÑ QKFTÑ OÑ NFTIÑ UÑ LÑUJK GBNVMMJUBSJ UÑ TIFOKUÑ EÑTINPKOÑ TF OVL LBOÑ NVOEVS UÑ HKFKOÑ TIFNCVMM NÑ UÑ NSFLVMMVFTIÑN UÑ MJUVSHKJTÑ shikonte në hostje me dashuri të pafund *TIUFJCJOEVSTFFOUV[JB[NJJ KFUÑT NFTIUBSBLF WBSFU OÑ UÑSÑTJ OHBNFTIBTIFOKUFTë gjitha veprat e mira, të kremtuara së bashku, nuk vlejnë sa mesha shenjte, sepse janë vepra njerëzore, ndërsa mesha shenjte është vepër e Zotit. Dobësi e meshtarit është që nganjëherë nuk i jep kujdes të duhur meshës shenjte. O Zoti im, sa duhet të vuajmë për me plot ari, nëse nuk ka kush me meshtarët që meshën shenjte e shër- e hapë? Meshtari i ruan çelësat e thesarit qiellor, meshtari është ai Meshtar sipas Zemrës Hyj- bejnë me rutinë. nore që i hap dyert, ai është mbarështues *TIUFJWFUÑEJKTIÑNTFTJNFTI Meshtari nuk është i Zotërisë dhe i të mirave të tij... UBSÑTIUÑEIVSBUÑFKBTIUÑ[BLPO meshtar për veti, ai është Lëreni famullinë 20 vite pa meshTINFQÑSQPQVMMJOFWFUNPEFTU meshtar për ty! tarë dhe ata do të fillojnë të adhuJQÑS[FNÑSUEIFTIVNÑJEBTIVS /EKFOKBFUJKFQÑSHKFHKÑTJTÑTJ rojnë egërsirat. Meshtari nuk është QÑSUÑHKJUIÑUIPTIUF NFTIUBSÑJTIUFTIVNÑFUIFLTVBS meshtar për veti, por për ty! Bariu i mirë, meshtarë sipas Sikur këtu në tokë të kuptonim plo%VLF LBMVBS TIVNÑ PSÑ OÑ Zemrës Hyjnore, është thesari më tësisht se çka është meshtari, atëherë LJTIÑ QBSB UBCFSOBLVMMJU J GSZ i madh që Zoti mund t’i japë një do të kishim vdekur, jo nga frika, NÑ[POUF CFTJNUBSÑU RÑ UB JN famullisë, dhe një nga dhuratat më por nga dashuria... Pa meshtarin JUPKOÑ EVLF BSEIVS OÑ LJTIÑ QÑS të çmuar të hirit të Zotit. vuajtja dhe vdekja e Krishtit do të UB WJ[JUVBS ,SJTIUJO & EJOJO TF %VLFJVTIQKFHVBSCFTJNUBSÑ ishin të padobishme. Meshtari ësh- GBNVMMJUBSJJUZSFOEPEIFKOÑLJ WFUÑWFUSÑOEÑTJOÑFTBLSBNFO të ai që në botë e vazhdon veprën e TIÑJHBUTIÑNQÑSUJEÑHKVBSEIF UFWF UIPTIUF Pa sakramentin e shëlbimit... Çfarë dobie nga shtëpia QÑSUJGBMVS.ÑWPOÑOVNSJJUÑ Arsi sot QFOEVBSWFWJOUFOHBUÑSÑ'SBODB EIF NFTIUBSJO F QBMPEITIÑN F NCBOJOOÑLJTIÑFEIFOHBðõPSÑ 'MJUFKTFTJ"STJVCÑOKÑspital i madh shpirtëror /KÑ IFSÑ OKÑ LPMFHVU UÑ WFU NFTIUBSÑJBTIQKFHPJQTFÑTIUÑBR JEPCÑUOÑTIÑOEFUPo ta jap recetën time: Mëkatarëve u jap pak pendesë, unë vetë e kryej pendesën për mëkatet e tyre*TIUFTIVNÑJQSF LVSEVLFFditur se shpirtrat ishin të shëlbuar me gjakun e paçmueshëm të Krishtit, e meshtari nuk mundet plotësisht t’i kushtohet shëlbimit të tyre nëse e refuzon të ndajë çmimin e shenjtë të shëlbimit të Krishtit. 4IFLVK QBT WEFLKFT TÑ LÑUJK TIFOKUJOÑ"STÑTIUÑFOEÑSUVBS OKÑ TIFOKUÑSPSF F NSFLVMMVF TINF F Zojës së Hireve LVSTF OÑ LBQFMÑO F Zemrës OEFSPIFO SFMJLUFU F LÑUJK TIFOKUJ 5SVQJ J UJKJQBQSJTIVSRÑOESPOOÑBMUB SJO LSZFTPS UÑ 4IFOKUÑSPSFT OÑ SFMJLVJBSJO F YIBNJU 4IUÑQJB F UIKFTIUÑ F LÑUJK TIFOKUJ UBOJ ÑTIUÑ NV[F 4JQBT TUBUJTUJLBWF ÎEPWJULÑUÑWFOEFWJ[JUPKOÑNCJ óïïïïïTIUFHUBSÑ %VLFJVGBMÑOEFSVBSNFTIUB SÑWF UBOÑ OÑ ;WJDÑS RÑ ÎEP WJU PSHBOJ[PKOÑ TIUFHUJN OÑ -VSE TIFOKUÑSPSF F ;PKÑT #FLVBS OÑ UÑ LUIZFS QÑS ;WJDÑS TILPKOÑ OÑLÑUÑWFOEUÑTIFOKUÑ,ÑTIUV QBSBEJTBWJUFWFQBUBOEFSJOEIF LÑOBRÑTJOÑ F WFÎBOUÑ UÑ KFN EIF UÑ VEIÑIFR NFTIÑO TIFOK UFOÑLÑUÑTIFOKUÑSPSFUÑNBEIF UÑ TIÑO (KPO 7JBOFK NF EJTB NFTIUBSÑ UBOÑ EIF TIUFHUBSÑU F -VSEJU 1ÑSOESZTIFLJTIBGBNVMMJUBSF OÑ #JOÎÑ TJ QBKUPS UÑ EZUÑ F LB LÑUÑTIFOKUUÑNBEI 4IÑO (KPO .BSJB7JBOOFK o MVUVQÑSOF %SJUB 4IUBUPSñïïø ðö '".*-+" 5ÑCJFTIOÑEBTIVSJEIFUÑEBTIVSPTI SHKRUAN: Mihály Szentmártoni %BTIVSJB ÑTIUÑ OFWPKÑ F QÑS IFSTINF e çdo OKFSJV 7FUÑN TF OEPTIUB GPSNBU TIQSFIÑTF UÑ LÑTBK OFWPKF OESZTIPIFO 1ÑS LÑUÑ BSTZF NVOE UÑ UJOHÑMMPKÑ UBTINÑ NPOPUPOF OKÑ QÑSTÑSJU KF F WB[IEVFTINFvUÑ SJOKUÑ EIF EBTIVSJBi TJLVS CÑIFU ɦBMÑ QÑS OKÑGBSÑ QSJWJMFHKJ UÑ UZSF & QSB NCFUFUGBLUJTFQJLÑSJTIUOÑSJOJ OEPEIJOEJTBWFOEJNFUÑGBUJUOÑ CB[Ñ UÑ EBTIVSJTÑ NÑ TBLUÑ OÑ CB[ÑUÑEBTIVSJTÑIFUFSPTFLTVBMF &LÑUPWFOEJNFTJQBTOBUZSÑTTÑ WFUë ÎÑTIUKFT KBOÑ UÑ QBQÑSTÑSJU TINFUÑNPTUIFNJUÑQBQÑSNJ SÑTVFTINF,ÑUÑOBFEÑTINPKOÑ NBSUFTBU F EÑTIUVBSB /EPTIUB QFSTPOJ EP UÑ HKFOEFU EJLV UKF UÑSLVOEUÑUIFNFMPKÑOKÑGBNJMKF UÑ SF NJSÑQP QBTPKBU F NBSUFTÑT TÑ QBSÑ UÑ EÑTIUVBS WB[IEJNJTIU OEKFIFOTJMÑOEJNFQTJLJLF/ÑTF LÑUÑFLVQUPKNÑOBCÑIFUFRBSUÑ SÑOEÑTJB F LÑUJK QSPCMFNJ UFL UÑ SJOKUÑ Në takim të personit tjetër 1ÑS UB LVQUVBS WFOEJO EIF SPMJO F EBTIVSJTÑ OÑ KFUÑO F UÑ SJOKWF OKÑLPIÑTJTIU EFUZSÑO F QSJOEÑSWF EIF FEVLVFTWF EVIFU UIÑOÑ EJÎLB OÑ QÑSHKJUIÑTJ NCJ LBSBLUFSJTUJLBU F BTBK GB[F [IWJ MMJNPSF 1ÑS EBMMJN OHB QVCFSUFUJ RÑ J UÑSJ LB RFOÑ OÑ OKÑ [JFSKF UÑ DBLUVBS OÑ SJOJ TIFOKB LBSBLUF SJTUJLFCÑIFUstabilizimi i instinkteve vitale,KPQBSBTÑHKJUIBTI TIGBRFU NF OKÑ UÑ LUIZFS NÑ UÑ NBEILBICPUBFKBTIUNFLBIUÑ UKFSÑU7ÑSFIFUOFWPKBQÑSNJRÑTJ QÑS LPOUBLU NF OKFSÑ[ UÑ UKFSÑ .CZMMKBOÑWFUWFUFEIFQBEVSJNJ OEBKUÑUKFSÑWFRÑFLBOÑLBSBL UFSJ[VBS QVCFSUFUJO F WPOTIÑN HSBEVBMJTIU TIOEÑSSPIFO OÑ OKÑ UÑ LUIZFS LBI UÑ UKFSÑU RÑ LVM NJOFWFUFBSSJOOÑBTQJSBUÑOQÑS CBTILJN 2ÑMMJNJNÑLSZFTPSJ[IWJMMJNJU UÑEFSJUBOJTIÑNQTJLJLLBRFOÑUÑ HKFUVSJU F WFUWFUFT vVOJUi UÑ WFU &EIFOÑQFSTPOJOUKFUÑSOKFSJVJ SJOÑUÑWÑSUFUëFLBLÑSLVBSWF UFOvVOJOi F WFU EIF HKJUIÎLB J LB TIÑSCZFS LÑTBK 0SJFOUJNJO F SJ OÑ UÑ LVOEÑSUÑO F LBSBLUFSJ [PO ÎJMUÑSJB QJLÑSJTIU QÑS UKFUSJO TJUKFUÑSvVOJiLUIFIFUEIFÎFMFU LBIvUJi/KÑLPIÑTJTIU[IWJMMPIFU BGUÑTJB QÑS BMUSVJ[ÑN CFTOJLÑSJ EIFTIQJSUWFUÑNPIVFT .F SÑOEÑTJ ÑTIUÑ UÑ WÑSFIFO EJTB EBMMJNF OEÑSNKFU UÑ SJOKWF EIFWBK[BWFOÑBUÑQFSJVEIÑQÑS TBVQÑSLFUNBSSÑEIÑOJFWFOEÑS OKFSÑ[PSF/FWPKBUFUZSFKBOÑUÑ OESZTINFTë rinjtëTJNFTILVKU OÑ QÑSHKJUIÑTJ HKJUINPOÑ NÑ NJSÑOEKFIFOOÑHSVQFUVCJNF UÑNÑEIB%ÑTIJSPKOÑUÑKFOÑOÑ time HSVQF JV QÑMRFO UÑ LFOÑ NJRÑTJUÑNÑEIBEIFUÑ[HKFSVB SB+BOÑUÑLÑOBRVSOÑTFLBOÑOKÑ PTFEZTIPLÑUÑBGÑSN,VSOVL LBOKÑHSVQTUBCJMUÑNPTIBUBSÑ WF[IWJMMJNJJQFSTPOJUNBTILV MMPSÑTIUÑJOHBUÑSSVBS3SF[JLNÑ JWPHÑMÑTIUÑQÑSUÑSJVOOÑTFOVL FLBOKÑTIPLUÑQÑSIFSTIÑNOÑTF OVLNVOEUÑGVUFUOÑBTOKÑHSVQ VajzatLBOÑNÑTIVNÑOFWPKÑQÑS NBSSÑEIÑOJFO QFSTPOQFSTPO TF “ Dashuria në thelb është të kthyerit kah personi tjetër për shkak të vlerave të tij shpirtërore TB EKFNUÑ 1B LÑUÑ SBQPSU NVOE UÑ IFRë LFR HBUJTINÑSJB F UZSF QÑSWFOEPTKFOFLPOUBLUFWFIFUF SPTFLTVBMF(SVNCVKUFNÑEIFOK LÑUÑOVLNVOEUB[ÑWFOEÑTPKOÑ /HKBSKF UKFUÑS F SÑOEÑTJTINF OÑ BEPMFTIFODÑ ÑTIUÑ të përkryerit e zhvillimit psikoseksual. 1ÑS QVCFSUFUJO LVMNPS LB RFOÑ LB SBLUFSJTUJLÑFQPTBÎNFTFFSPTJLB RFOÑ J LUIZFS LBI QFSTPOBU F UÑ OKÑKUÑTHKJOJEKBMJÑTIUÑOEKFSÑJTJ HVSUWFUÑNOÑTIPRÑSJUÑEKFNWF LVSTFWBK[BOÑTIPRÑSJUÑWBK[BWF (SVQFU F QÑS[JFSB KBOÑ QÑSKFUVBS TJ UÑ QBOBUZSTINF EIF OÑ UP UÑ SJOKUÑTAFLBOÑOEJFSÑWFUFONJSÑ /ÑBEPMFTIFODÑmMMPOUÑLUIZFSJU LBIQFSTPOBUFHKJOJTÑTÑLVOEÑSU & LÑUÑ UÑ SJOKUÑ UBOJNÑ EVIFU UB NÑTPKOÑ1ëSTBJQÑSLFULÑTBKRBT KFKF TJUVBUB F BEPMFTIFOUJU ÑTIUÑ NÑFWPMJUTINFTFTBLBRFOÑOÑ QVCFSUFU TFQTF FEIF TIPRÑSJB OÑUÑWÑSUFUÑCSFOEBLVmKWFNKBGU SSFQUÑTJTIUUÑDBLUVBSNPSBMëVB QSBOPOUÑESFKUÑOOÑRBTKFOFQFS TPOBWFUÑTFLTJUUÑLVOEÑSU%JLV OÑmMMJNUÑBEPMFTIFODÑTUÑSJOK UÑ UBTINÑ TILPKOÑ OÑ LÑSDJNF OEPTIUB F WJKPKOÑ FEIF TILPMMÑO F LÑSDJNJU LV QÑSWFÎ LÑSDJNJU NÑTPKOÑ FEIF NÑOZSÑO F RBTKFT EIF UÑ LPOUBLUVBSJU NF QFSTPOBU FHKJOJTÑUKFUÑS Prej flirtit te dashuria /ÑRBTKFOFQFSTPOBWFUÑSJOK UÑTFLTJUUKFUÑSNVOEUAJWÑSFKNÑ EJTBGB[BLBSBLUFSJTUJLF 'B[BFQBSBFRBTKFTOEBKTFL TJUUKFUÑSOEPEIOÑGPSNÑOFflirtit. 'MJSUJ MPKB EBTIVSPSF ÑTIUÑ TJQÑSGBRÑTPSFTJQBTOBUZSÑTTÑWFU FOEF ÑTIUÑ OKÑ MJEIKF KP F QÑS IFSTINF /Ñ nJSU QFSTPOJ FOEF OVL ÑTIUÑ vJ QSFLVSi OVL ÑTIUÑ JLBQVSOÑUIFMMÑTJOÑFRFOJFTTÑ WFU&OEFOVLTIJLPOOÑWMFSBUF WÑSUFUB UÑ QFSTPOJU UKFUÑS TJ QFS TPOQPSRÑMMJNJÑTIUÑWFUÑNBG SJNJ,KPÑTIUÑNBSSÑEIÑOJFQÑS TILBLUÑWFUÑNBSSÑEIÑOJFT'MJS UJÑTIUÑWÑSUFUOKÑMPKÑOHBDNVFTF NF [KBSS LPOUBLUJN QSPWVFT QB RÑMMJNF UÑ TJORFSUB .F BUÑ SBTU EKFNUÑKBOÑSÑOEPNBLUJWëLVSTF WBK[BUNÑQBTJWF"UPOÑQÑSHKJ UIÑTJ QSFTJO PTF F QSPWPKOÑ UÑS IFRKFOFWFUkoketojnë/ÑLPLF UJN BUP OKÑLPIÑTJTIU QBSUOFSJU J KBQJO[FNÑSEIFFIBCJTJOFUÑS IFRJOEIFFEÑCPKOÑ 'B[BFEZUÑFRBTKFTÑTIUÑtë rënët në dashuri1ÑSUÑSÑOÑUOÑEB TIVSJÑTIUÑFWFÎBOUÑTFOÑWFOE UÑ QBSÑ HKJUIOKÑ RÑOESPO QBNKB USVQPSFFQBSUOFSJU[ÑSJMÑWJ[KFU FUK,ZÑTIUÑSBTULVSFOEFNVOE UÑ UIVIFUv5Ñ EVB QÑS TILBL UÑ LÑTBKEIFBTBKQÑSTILBLUÑTIUB UJU [ÑSJU NÑOZSÑT UÑ TÑ FDVSJU nPLÑWF GVRJTÑ TZWF FUKi .FRF OÑTFÑTIUÑJNBHKFQTVSOHBKBTI UÑJEBTIVSVBSJÑTIUÑJWFSCÑSQÑS WFTFU F LBSBLUFSJU UÑ UKFUSJU QÑS ÎABSTZF IFSÑU B WPOÑ MJOE [IHÑ OKJNJ.JSÑQPTJOÑUÑEBTIVSVBS QFSTPOJ FOEF OVL ÑTIUÑ J LBQVS OÑUIFMMÑTJUÑNÑUÑUIFMMBUUÑRF OJFT OÑQÑS [IHÑOKJN SFMBUJWJTIU MFIUÑ LBMPIFU &SPTJ MJSPIFU QÑS PCKFLUJO F SJ ´TIUÑ F OKPIVS TF QFSTPOJ NVOE UÑ EBTIVSPIFU OÑ NÑOZSÑUÑWÑSUFUÑTIVNÑIFSÑ 'B[B F USFUÑ F RBTKFT ÑTIUÑ dashuria 3SFHVMMJTIU MBKNÑSPIFU NÑ WPOÑ NJSÑQP TIQFTI IFSÑ RZTIOÑBEPMFTIFODÑ1ÑSEBMMJN OHBUÑSÑOÑUOÑEBTIVSJBKPOVL SSJOÑTJQÑSGBRFQPSEFMOHBUIF MMÑTJBEIFIZOOÑUÑ%BTIVSJBOÑ UIFMC ÑTIUÑ UÑ LUIZFSJU LBI QFS TPOJ UKFUÑS QÑS TILBL UÑ WMFSBWF UÑ UJK TIQJSUÑSPSF UÑ LBSBLUFSJU 1SFK LÑUV MJOE RÑOESJNJ J OESZ TIÑNOEBKQFSTPOJUUÑEBTIVSTF ÎLB RFOÑ LZ SBTU OÑ UÑ SÑOÑU OÑ EBTIVSJQBSBTÑHKJUIBTIQÑSIFS TINÑSJB NÑ F NBEIF F NBSSÑ EIÑOJFT QBTUBK QÑSHKFHKÑTJB QÑS QFSTPOJO UKFUÑS EIF UIFMMÑTJB NÑ F NBEIF F UÑ QÑSKFUVBSJU /ÑTF LFNJ UIÑOÑ QÑS UÑ SÑOÑU OÑ EB ” TIVSJTFPSJFOUPIFUTJQBTQBSJNJU vUÑ EVB për shkak UÑ LÑTBK BQP BTBKi QÑS EBTIVSJOÑ WMFO QBSJNJ vUÑEVBpërkundërUÑHKJUIBWFi %BTIVSJBFNPTIÑTEKBMPTIBSF J LB WFÎBOUJUÑ F TBK "KP BTQJSPO LBI idealizimi J QFSTPOJU UÑ EB TIVS/ÑUÑJTIFIUÑNJTIÑSVBSB UÑHKJUIBWMFSBUOÑGPSNÑONÑUÑ LVMMVBS & TIFI UÑ OHSJUVS QÑS NCJUÑQÑSEJUTINFOFWSFSÑU/Ñ NÑOZSÑUÑOHKBTINFFEIFFUÑSÑ CPUBFNFSSOKÑTILÑMRJNNÑUÑ OESZTIÑNOKÑLPMPSJUUÑSJQFS TPOJOVLFTIFINÑNFTZUÑFWFU QPSNFTZUÑFQFSTPOJUUÑEBTIVS 5JQBSJ J EZUÑ J EBTIVSJTÑ TÑ NPTIÑT EKBMPTIBSF ÑTIUÑ QÑSGB RÑTJNJ J GVRJTIÑN J mekanizmit të projeksionit. 3FBMJ[JNJO F UÑ HKJUIBBTQJSBUBWFEIFÑOESSBWFUÑ WFUBQFSTPOJJWFOEPTOÑQFSTPOJO FEBTIVS&FUJLFUPONFLVBMJUFUF EIFWMFSBUÑUJMMBRÑOÑUÑWÑSUFUë BJ OVL J QPTFEPO QPS QBSBRFTJO EÑTIJSB ÑOESSB 1ÑS BUÑ BSTZF OEKFO TF F LB UBLVBS EJLÑ UBTI NÑLBIFSÑUÑOKPIVS,ZÑTIUÑBJ J GBNTINJvQSJODJ PTF QSJODFTIB OHB QÑSSBMMBi J DJMJ TJLVS QP EFM OHB ÑOESSBU OÑ [IHKÑOEÑSS 1ÑS GBUUÑLFRLZQSPKFLTJPOJQBSB GZUZSJNFWF QFSTPOBMF OVL ÑTIUÑ LSFKUÑTJTIUJQBSSF[JLTIÑNTFQTF EPNFUIÑOÑ UÑ TIJLPIFU OÑ QFS TPOJO UKFUÑS OÑ EJLÑ RÑ OVL LB FL[JTUVBS LVSSÑ .F TJHVSJ ÑTIUÑ LKPOKÑQSFKTILBRFWFRÑTIVNJDB FMJEIKFWFNBSUFTPSFUÑIFSTINF OKÑKUÑIFSTIÑNFEIFEÑTIUPKOÑ &EIF OÑ UÑ SÑOÑU OÑ EBTIVSJ LB EJTB EBMMJNF OEÑSNKFU EKBMP TIJUEIFWBK[ÑT1ÑSWBK[ÑOMJEI KFU F QBSB BGFLUJWF SÑOEPN QÑS GVOEPKOÑ OÑ EIFNCKF QJLÑMMJN EIF OÑ [IHÑOKJN %PNFUIÑOÑ LVS WBK[B EBTIVSPIFU IZO OÑ MJEIKFOBGFLUJWFBKPEÑTIJSPORÑ LKPMJEIKFUÑ[HKBTÑBNTIVFTIëN %KFNUÑOEÑSLBRFEIFQTFNVOE UÑEFLMBSPKOÑTFFEIFBUBFEÑTIJ SPKOÑQPUÑOKÑKUÑOHKÑOÑUÑWÑS UFUÑLÑUÑOVLNVOEUBSFBMJ[PKOÑ QBSB TF UÑ QBSBRJUFU QFSJVEIB F UÑ SSJUVSJU %PNFUIÑOÑ EFUZSB LSZFTPSF QTJLJLF OÑ BEPMFTIFODÑ QÑS UB ÑTIUÑ QÑSTIUBUKB TPDJBMF /VLKBOÑUÑHBUTIÑNUBQSBOPKOÑ QÑSHKFHKÑTJOÑFQÑSIFSTINFQBSB TFUÑOEKFIFOUÑTJHVSUOÑQMBOJO QSPGFTJPOBM (vijon) (Marrë nga libri: Mihály Szentmártoni, Bota e të rinjve. Përktheu: P. Shtjefën Dodes SJ) ð÷ %SJUB ,´/%**5´3*/+7& 4IUBUPSñïïø i+FUBÑTIUÑEIVSBUÑFKFUÑTwɩJSSKBQÑS,VSPSÑUÑ .BSUFTÑTTÑ4IFOKUÑQÑSUÑSJOKUÑFTPUÑN Në qoftë se plotësimi i jetës ka domethënie të jetohet jeta porsi dhuratë, njeriu e arrin pjekurinë kur të bëhet i aftë të dhurojë jetën e vet. Bëhet fjalë për detyrën më me përgjegjësi, për një provim më efikas dhe më të zorshëm për ta kaluar gjatë jetës dhe në të cilin “të ngelësh” nuk janë pak të tillë. PËRGATITI: Don Lekë OROSHI, sdb # ÑIFUɦBMÑQÑSUÑNÑTVBSJEF BMJOFUÑKFUVBSJUFUÑEJUVSJU EJUÑQÑSEJUÑUÑCÑIFTIEIVSBUÑF KFUÑTQÑSKFUÑOFEJLVKUUKFUÑSOEBK UÑ UKFSÑWF RÑ UÑ NVOE UÑ KFUPKOÑ OÑQÑSNKFUEIVSBUÑTUÑKFUÑTUPOÑ "JRÑOVLÑTIUÑOÑHKFOEKFUÑKF UPKÑBQPUÑQÑSNJSÑTPIFUOÑLÑUÑ EJNFOTJPO NBSUFTPS OÑ EBTIVSJ NVOEFUUÑLFUÑHKJUITFTJOÑNÑ OZSÑBOBHSBmLFOKÑNPTIÑiNB EIPSFw BQP UÑ iQKFLVSw NVOEFU OEPTIUBFEIFUÑKFUÑJQBTVSEIF J GBNTIÑN QPS ÑTIUÑ EIF NCF UFU J QBGPSNVBS EIF J QBQKFLVS LPNQMFU OKÑ QFSTPO J SFBMJ[VBS QÑSHKZTNÑEIFOEPTIUBFEIFNÑ QBL1ÑSLÑUÑEJNFOTJPOJNBSUF TPSOÑEBTIVSJBKPFEIVSBUÑTTÑ KFUÑTQÑSUÑEIVSVBSKFUÑFCBTI LPOTIVNÑUIJSSKFOOÑLVSPSÑUÑ NBSUFTÑT QPSTJ BKP OÑ TIVHVSJN QÑSUÑLSJKVBSNF;PUJOOKÑiGB NJMKFTIQJSUÑSPSFw +BOÑ EZ NÑOZSB TIVNÑ UÑ OESZTINFEIFLPNQMFUQÑSOF WPKBUFOKFSÑ[JNJUEIFUÑ,JTIÑT UÑKFUPIFUOÑUÑOKÑKUJOSFBMJUFU ,ÑTIUVQSBQÑSBUBUÑSJOKUÑ DJMÑUIZOÑOÑNPTIÑOFQKFLVSJTÑ ;PUJUIPUÑUÑiMFKÑCBCBOÑFWFU EIF OÑOÑO F WFUw OÑ LVQUJN UÑ OKÑ SFBMJUFUJ RÑ TIQFTI FEIF CÑ IFUBQPTIOEÑSSPIFUOÑOKÑCVSH LPNPEQÑSUÑIZSÑOÑNPTIÑOF QKFLVSJTÑ1SBCÑIFUɦBMÑUÑMFIFU NPTIB LV WFUÑN KBOÑ QSBOVBS HKÑSBUQÑSUÑIZSÑOÑBUÑLVEV IFUUÑEJIFUUÑEIVSPIFU7FUÑN LÑTIUVOKFSJVSFBMJ[POOÑQMPUÑTJ UIJSSKFO UIFNFMPSF UÑ UÑ KFUVBSJU OÑOKÑJNB[IUÑ;PUJU5ÑKFUPIFU NFEJOBNJLÑBKPiFEIVSVBSwEIF BKPiFQSBOVBSwEPOUÑUIPUÑQSB UÑ KFUPIFU OÑ NÑOZSÑ OKFSÑ[PSF EIVSBUB )ZKOPSF F ;PUJU UPOÑ EIF F +F[V ,SJTIUJU QSB )ZKJ J KPOÑ ÑTIUÑ 5SJOJ F 4IFOKUÑ OÑ SFMBDJPO EJOBNJL OKÑ #BTILÑTJ %BTIVSJF LSFKU F 1BTUÑS EIF NF QMPU,VQUJN;PUJRÑÑTIUÑ6OJ UFUo#BTILÑKPOKÑWFUNJBCTPMV UFQPSOKÑ6OJUFUJ#BTILJNJUUÑ %IVSBUÑT SFDJQSPLF EIF 1FSGFL TJPOJ1FSTPOBWFJ"UJUEIFJ#J SJUEIFJ4IQJSUJU4IFOKUÑ1MPUÑTJ OÑ)BSNPOJUÑ1ÑSTPTVS /Ñ"UÑRÑÑTIUÑ%IVSBUÑQÑS NBEIÑTIUJOKÑ%IVSBUÑFDJMBF IBQ EIF F QMPUÑTPO LVQUJNJO F WFU OÑ WFU 5SJOJOÑ 4IFOKUF LÑ TIUV RÑ ÑTIUÑ %BTIVSJ OÑQÑS NKFU;PUJULSJKPOEIFHKJUINPOÑ TIFOKUÑSPOCPUÑOEIFÎEPOKFSJ ,ÑTIUV QSB EVLF RÑOESVBS OÑ MFYJNJO F ;BOBmMMÑT F DJMB F IBQ #JCMÑO QJLÑSJTIU RÑ OBUZSB FHKBMMÑFNCBOOÑWFUÑTIFOKÑO JNB[IJOF+FUÑT)ZKOPSF;PUJLB LSJKVBSEBMMJNJOEIFQMPUÑTJNJOF HKJOJWF%IFLÑTIUVOÑNFTHKB MMFTBWFEVIFUUÑKFUÑOEPLVTIOÑ HKFOEKF UÑ JNJUPKÑ ;PUJO KP WF UÑNOÑEJOBNJ[ÑNUÑOKÑKFUFF DJMBÑTIUÑSFDJQSPLFEIFSFMBDJP OBMF OÑ OBUZSÑ UÑ TBK QPS FEIF UÑ OKÑ SFDJQSPDJUFUJ UÑ UÑ KFUVBSJU MJSTIÑNEIFOÑWFUÑEJKFUÑQMPUÑ QPSTJ EIVSBUÑ F WFUWFUFT ;PUJ F LBUIJSSVSOKFSJVOUÑQSBOPKÑEIF UÑJOUFHSPKÑHKJOJOÑFWFUOBUZSP SFOÑEJNFOTJPOJO4IQJSUÑSPSUÑ %BTIVSJTÑ /Ñ RPGUÑ TF EVBN UÑ HKFKNÑ OKÑ NÑOZSÑ LMBTJLF EIF TIVNÑ CJOEÑTFEFmOJDJPOJOFEBTIVSJTÑ BKP LB QÑS UÑ HKFUVS MVNUVSJOÑ F WFU LVS F CÑO UÑ MVNUVS UKFUSJO %BTIVSJB ÑTIUÑ QSBOEBK F mOB MJ[VBS OÑ KFUÑ OÑ QMPUÑTJN FEIF UÑKFUÑTUÑUKFUSJUEIFUÑWFUWFUFT .ÑTIVNÑFLBNCÑSSJQKFLVSJ OÑQFSGFLUFOÑNÑOZSÑOKFSÑ[PSF BJJDJMJFEJRÑQMPUÑTJNJJKFUÑTTÑ WFULBMPOQBUKFUÑSOÑQMPUÑTJNUÑ KFUÑTTÑUKFUSJUUÑUKFSÑWF ,VSPSBF.BSUFTÑTBUÑIFSÑOVL ÑTIUÑBKPSSFHVMMBiRFTIBSBLFwPTF iJOTUJUVDJPOBMFwFDJMBÑTIUÑOÑO LPOUSPMM QÑS RÑMMJNF TPDJBMF UÑ OFWPKTINFBQPQÑSJOTUJOLUFEIF TFLTVBM & LVOEÑSUB NBSUFTB ÑTIUÑ NPNFOUJ LV ÎJGUJ QBT OKÑ FDKFKF BQP QÑSHBUJUKFKF QBSBNBS UFTPSF UÑ EPNPTEPTIÑN ÑTIUÑ J UIJSSVS UÑ JOBVHVSPKÑ OKÑ FQPLÑ UÑ SF UÑ EBTIVSJTÑ TÑ UZSF F DJMB EPUÑ[HKBTÑQÑSHKJUIÑKFUÑO/KÑ FQPLÑBQPQFSJVEIÑUÑJOUFHSJNJU UÑEZEJNFOTJPOFWFUÑEBTIVSJTÑ QSB EJNFOTJPOJ m[JL EIF BJ EJ NFOTJPO TFOUJNFOUBM BGFLUJW OÑ BUÑTIQJSUÑSPSUÑ[HKFEIKFTTÑMJSÑ QÑSUVEIVSVBSRÑUÑKFOÑiOKÑw /KÑVOJUFUOÑOESZTIJNUÑQFSTP OBWFRÑUÑTIQÑSOEBIFUEIFEIV SPIFUUÑUKFSÑWFGÑNJKÑWFUÑUZSF TJQBTWVMMOFUJUUÑ;PUJU NBOEFK QSJOEÑSWF o GBNJMKBSÑWF UÑ ÎJGUJU FEIFOÑNPTIÑOFWKFUÑSUÑUZSF EIF LÑTIUV NCBSÑ UÑ BGÑSNFWF EIF UÑ HKJUIÑ OKFSÑ[WF UÑ DJMÑU LBOÑOFWPKÑQÑSUBNCBSÑGBNJM KFTTÑLSJTIUFSÑEIFKPUÑLSJTIUF SÑUÑiIBQVSwOEBKOFWPKBWFEIF OEJINBWFRÑVLÑSLPIFOEVLFV WVOÑOTIÑSCJNUÑUÑHKJUIÑWF& UÑSÑ LKP EP UÑ UIPUÑ UÑ GPSNPTI GBNJMKF %Z ESJUÑ[B RÑ TIOEÑ SSPIFOOÑOKÑiRZUFUÑ[UÑWPHÑMw /KÑRZUFUJWPHÑMJQP[JDJPOVBSOÑ OKÑNBKFCKFTILFQÑSUÑTIÑOVBS SSVHÑOBUZSFRÑOHBOKÑIFSÑFIV NCJOBUÑFEIFHKBUÑOBUÑTQPSTJ OKÑRZUFUNÑJNBEIJ,JTIÑTLV QJLÑSJTIU 'BNJMKB ÑTIUÑ TIFOKB EIFSFBMJUFUJ %IF OÑQÑSNKFU LÑTBK [HKJEI KFKFUÑMJSÑEIFQFSTPOBMFUÑ%B TIVSJTÑFDJMBCÑIFUEIVSBUÑEIF BKPWFUÑCÑIFUOYJUKFQÑSCBTILJN EIFVOJUFU1SBOKÑVOJUFUEJOB NJLJDJMJQPSTJ[KBSSJOEJLPORÑ UÑTIQÑSOEBIFUEIFUSBOTGPSNPO 5ÑEVIFOiQÑSHKJUINPOÑwOVLEP UÑUIPUÑUÑGPTJMJ[PIFO/ÑRPGUÑ TFEPRÑ%BTIVSJBUÑ[HKBTÑQÑS HKJUINPOÑ EVIFU RÑ BKP QPSTJ [KBSSJ UÑ HKFKÑ HKBUÑ HKJUIÑ NPT IBWFUÑOESZTINFUÑKFUÑTOYJUKF UÑSFKBRÑUÑNVOEUÑOEJ[FUOÑ RPGUÑTFOVLWFQSPOLÑTIUVCÑ IFUOKÑUBOHBSHBDBTIQMPUNFWBK EIF WVBKUKF 1SBOEBK %BTIVSJB EVIFUUÑKFUÑFTIOEÑSSVBSHKJUI NPOÑOKÑSJOEBKUKFUSJU ´TIUÑOÑQÑSNKFULÑTBK[HKJEI KFKFUÑMJSÑUÑ%BTIVSJTÑoEIVSBUÑ oQÑSHKJUINPOÑoQÑSoUÑoHKJ “ Hyji krijoi njeriun në përngjasimin e vet, e krijoi në përngjasimin e Hyjit; i krijoi mashkull e femër. Hyji i bekoi dhe u tha: “Shtohuni e shumojuni e mbusheni tokën dhe sundojeni atë! Bëhuni zotëruesit e peshqve të detit, të shpendëve të qiellit dhe të çdo gjallese që lëviz përmbi tokë”! (Zanafilla 1, 27 – 28). UIÑTJEPNPTQÑSUÑSJOKUÑUÑDJ MÑULBOÑOFWPKÑTPUNÑTIVNÑTF LVSEPIFSÑQÑSGPSNJNEIFMVUKF RÑ LKP %BTIVSJ UÑ KFUÑ F QKFLVS & UÑSF LKP UIFNFMPIFU OÑ )JSJO RÑ ;PUJ KFQ BUZSF RÑ F LÑSLPKOÑ EIFMFKPKOÑ /HBOKÑIFSÑ EÑHKPIFU iHKJUI ÎLBLBNCBSVBSwBQPiOVLUÑEVB NÑw o BQP ɦBMJ TUFSFPUJQJLF UÑ QÑSTÑSJUVSB OÑ UW OÑ UFMFOPWFMB OÑ SPNBOF OÑQÑS JOUFSOFUF OÑ QÑS LÑOHÑ UÑ OESZTINF LV GBU LFRÑTJTIUIJTUPSJBFTIVNÑNBS UFTBWF LB QÑSGVOEVBS FEIF OÑ LPIÑUFNFOKÑIFSTINFoOBCÑO UÑLVQUPKNÑRÑFUÑSÑLKPÑTIUÑF WÑTIUJSÑRÑÎJGUJUÑKFUÑOÑHKFOE KFUÑOHSJIFKOÑOJWFMUÑEVIVSUÑ EBTIVSJTÑWFUÑNNÑGPSDBUFUZSF m[JLFBQPWFUÑNTFOUJNFOUBMFQB BUÑ EJNFOTJPOJO TIQJSUÑSPSÑ UÑ )JSJU 1SBOEBK NÑ EBTIVSJOÑ EIF TFOUJNFOUFU F ,SJTIUJU HKJUIÎLB ÑTIUÑFNVOEVSEIFFCFTVBS 1B LÑUÑ TB WBK[B OÑOB EIF TIVNÑ HSB UÑ UKFSB LBOÑ SB OÑ HSBDLBUÑTÑLFRFTBCPSUJ 4BEKFNFUÑSUÑGBNJMKFWFCV SSBUÑOESZTIÑNLBOÑSBOÑNÑ LBUF UÑ SÑOEB LVSWÑSJB LFRQÑS EPSJNFUFOESZTINF ±LBÑTIUÑQSBLVSPSBFNBSUF TÑTPUÑSJKO ´TIUÑOKÑQBMFTUÑS F EBTIVSJTÑ TILPMMB F NBEIF F KFUÑT NF UÑ DJMÑO ;PUJ OB NÑ TPO OÑ OKFSÑ[JU RÑ UÑ KFNJ QPSTJ "J OÑ JNB[I UÑ5JKÑO OB LSJKPJ NBTILVMM EIF GFNÑS OB LSJKPJ 1SBJBWMFOUÑSFHKJTUSPIFNJEIF UÑTILSVIFNJOÑLÑUÑTILPMMÑEIF NCJ UÑ HKJUIB UÑ NVOEPIFNJ UÑ GSFLVFOUPKNÑ EVLF LBMVBS LSJ[B EIF QSPWJNF EIF WÑTIUJSÑTJ UÑ WPHMB EIF UÑ NÑEIB 1ÑSHKJHKFO OBFKFQ1TBMNJNFWSVMMJONÑUÑ NBEIUÑMVUKFTP)ZKCÑORÑVOÑ NPTUÑNCFTJIBCJUVSOÑQÑSKF UÑTJ1Töðð ,VSHBCPIFUBQPLVSNCFTJN UÑ IBCJUVS y iUÑ HBCPTI ÑTIUÑ OKFSÑ[PSFw EP UÑ NÑ LVOEÑS ” TIUPKF´TIUÑFWÑSUFUÑNVOEUÑ OEÑSNKFUÑTPKNÑ OEBK HBCJNFWF UPOBCB[PSF.VOEUÑOBLBQMPKÑ SSF[JLVOÑIBCJUÑUJMMÑLVEÑTI QÑSJNJUÑOBCÑIFUQBOEÑSNKFUÑ TJN1SBDJMJNVOEUÑKFUÑ[IHÑ OKJNJNÑJUNFSSTIÑN /EPTIUB ÑTIUÑ QVOB BLUJWJUFUJ UÑ IPMMBU GBNB TIÑOEFUJ IVQ F NPT UÑ NFOEPKNÑ OÑ NBSSJOB UÑ UJMMB /VL LB GBULFRÑTJ NÑ UÑ NBEIF F DJMB NVOE UB LBQMPKÑ OKÑ OKÑSJ BKP LVS F WÑSFO RÑ OVL LB RFOÑ J EPCJTIÑN OEBK BTLVKU OÑ KFUÑ LÑUÑ HKÑ F LBOÑ WÑSUFUVBS FEIF NFOEJNUBSÑU NÑ UÑ NÑEIFOK UÑ CPUÑT +BQSBNBSUFTBSSVHBFEIV SJNJU UÑ KFUÑT QFSTPOBMF QÑS UÑ EIÑOÑKFUÑEJLVKUUKFUÑSUÑUKFSÑWF UÑDJMÑUWBSFOOHBOFÑTIUÑSSVHB FNBEIFRÑ;PUJFLBHEIFOEVS OÑUSVQJOUPOÑQTJLFOUPOÑEIF TIQJSUJO UPOÑ UÑ ÎEP OKFSJV UÑ ÎEPHSVBKFRÑTFDJMJUÑLFUÑNV OEÑTJUÑJLÑOHBiEÑTIUJNJSBEJ LBMwOÑ6OJUFUUÑKFUÑT 7FUÑNEBTIVSJBFQSBOVBSEIF BKPFEIVSVBS%BTIVSJBNFi%w UÑ NBEIF UÑ TIUZQJU EIF GBMBT WFUÑN"KPÑTIUÑF7ÑSUFUB1JLÑ SJTIU"KPFDJMBÑTIUÑ'BMBTÑTIUÑ "KPFWÑSUFUBEIFFQBNCBSVBSB %VBKFOJOKÑSJNFUKFUSJOUIPUÑ WFUÑ,SJTIUJ (KÑSBUVUIBOÑEIFNFUPEBF WFQSJNJU ÑTIUÑ F RBSUÑ QSBOEBK VSJNFUÑSJOK i.WFOEPTTJWVMÑNCJ[FN SÑO UÑOEF QPSTJ WVMÑ NCJ EPSÑO UÑOEFTFEBTIVSJBÑTIUÑFGPSUÑTJ WEFLKB JQBTINBOHTIÑNÑTIUÑTJEIFV J [J MBLNJNJ WBQB F TBK TJ WBQB F [KBSSJU nBLÑ IZKOPSF 6KÑSBU F NÑEIB EBTIVSJOÑ OVL NVOE UB OEBMJOOVLFmLJOBTMVNFOKUÑ ,VTI EP UÑ KFQUF HKJUIÎLB LB OÑ TIUÑQJOÑ F WFU NF RÑMMJN UÑ CMFKÑ EBTIVSJOÑ EP UÑ QÑSCV[FK QSFKHKJUILVKUw ,ÑOHBF,ÑOHÑWF÷õö %SJUB 4IUBUPSñïïø ,´/%**'´.*+´7& ðø %PNFUIÑOJBFEJTBTJNCPMFWF FQÑSHBUJUVSFOLBTQÑSGÑNJKÑ Hiri " F EJ TF ÎLB ÑTIUÑ IJSJ "KP ÎLBNCFUQSFKOKÑEFHFUÑEKFHVS /ÑTF F NFSS OÑ EPSÑ QÑSMZFTI )JSJUÑTKFMMOEÑSNFOETILBUÑSSJ NJOFBQPEKFHJFO´TIUÑQSBTIF OKÑFTILBUÑSSJNJUEIFFWEFLKFT 4JÎ QP TIFI OHB BOB F KBTIUNF OVLLBBTHKÑUÑNJSÑOÑIJ.F HKJUIBUÑ FEIF BJ LB OKÑ LVQUJN QP[JUJW5ÑOEJINPOOÑNFEJUJN 1BSBOKÑHSVTIUJNFIJÎGBSÑNF OEJNJUÑWKFO /VLUÑWKFOEPCÑ TJBFHKÑSBWFEIFFOKFSJVU /ÑGBRFOBQBSÑUÑ#JCMÑTUSF HPIFU TFi)ZKJ F GPSNPJ OKFSJVO QSFKQMVIVSJUUÑUPLÑTw;BOñö " F EJ TF LZ ÑTIUÑ FEIF LVQUJ NJ J ɦBMÑT i"EBNw & LZ EP UÑ KFUÑ FEIF QÑSGVOEJNJ J UJK iEP UÑ LUIFIFTI OÑ UPLÑ TFQTF QSFK TBK RF OYKFSSÑ LSI òðø %P UÑ LUIFIFNJFUÑCÑIFNJOKÑHSVTIU QMVIVS 4JNVOEUÑKFUÑOKFSJVLSFOBS ,PODFQUJRÑFTIQSFINÑTÑNJSJ SFBMJUFUJOUPOÑEIFRÑFSFBMJ[PO QMPUÑTJTIURVIFUQÑSWVKUÑSJ&EIF WFUÑ ɦBMB USFHPO OÑ HKVIÑO JUB MJBOFɦBMBAVNJMUB WKFOQSFKɦBMÑT MBUJOF A)VNVT RÑ EP UÑ UIPUÑ UPLÑ " F LVQUPO UBOJ QTF UÑ LBN UIÑOÑ RÑ FEIF IJSJ NVOE UÑ OEJINPKÑ OÑ NFEJUJNJO UÑOE OBLVKUPOTFOFKFNJQMVIVSEIF QMVIVS EP UÑ LUIFIFNJ /KFSJV OVLÑTIUÑJMJHTIUÑWFUÑNOÑUSV QJOFUJKTVCKFLUJTÑNVOEKFWFUÑ OESZTINFEIFOÑLBMJNJOFWJUF WFQMBLFU"JÑTIUÑJMJHTIUÑFEIF OÑTIQJSUOVLnBTQÑSTÑNVOEKFU NFOEPSF QPS QÑS MJHÑTIUJ RÑ F ÎPKOÑ OKFSJVO OÑ NÑLBU +FNJ UÑ MJHTIUÑ OÑ USVQ EIF KFNJ NÑLB UBSÑ &EIFOKÑIFSÑUKFUÑSIFCSFOKUÑ F LBOÑ LVQUVBS EPNFUIÑOJFO F IJSJU1SFKTIVNÑTIFNCVKWFQPUB SJLVKUPKTJEPNPTOKÑBUÑCBOPSÑWF UÑ/JOJWÑTQÑSCBMMÑQSFEJLJNJUUÑ +POÑT iCFTVBO OÑ )ZKJO CÑOJO QFOEFTÑVWFTIÑONÑUIBTÑEIF VMFTIJONCJQMVIVSw,SI+POBò òõ 5BOJFEIFNVOEUÑLVQUPTI QTF ,JTIB F QSPQP[PO OÑ mMMJN UÑLSFTINÑWFWÑOJFOFIJSJUNCJ LPLÑ%PNFUIÑOJFOF[CVMPOOÑ WFUÑɦBMÑURÑNFTIUBSJJUIFLTPO OÑLÑUÑSBTUiLVKUPPOKÑSJRÑQMV IVSKFFQMVIVSEPUÑCÑIFTIwPTF i,UIFVEIFCFTPKJVOHKJMMJUw.L ððô 1PS LVKEFT UÑ MVUFN OVL ÑTIUÑ OKÑ HKFTU RÑ EVIFU UÑ OYJU USJTIUJNJO .FOKÑIFSÑ QBT LBSOBWBMFWF NPNFOU J TIGSFOJNJU EIF QB NFOEÑTJTÑ SJUJ J UÑ QÑSIJUVSJU F IBQ mMMJNJO F ,SFTINÑWF RÑ OB EÑSHPKOÑESFKUGFTUÑTTÑ1BTILÑWF 'JMMJNJJOKÑVEIÑUJNJUIÑSSFUQB UKFUÑSRÑMMJNJO1SBFEIFFNÑS LVSB F QÑSIJNF OVL EP UÑ RÑO ESPKÑ TJ EJÎLB F TILZÎVS QPS RÑ EP UÑ NBSSÑ KFUÑ EIF HKBMMÑSJ5J FEJTFEIFV"EBNJNFGSZNÑO F )ZKJU V CÑ OKÑSJ J HKBMMÑ BTIUV FEIFQMVIVSJZOÑTPUNFGPSDÑOF 4IQJSUJUUÑTIFOKUÑRÑFLBOHKB MMVS FEIF +F[V ,SJTIUJO OB EÑS HPOUFL3JOHKBMMKB 1P UÑ QSPQP[PK OKÑ TMPHBO LBMJNJ QSFK IJSJU OÑ nBLÑ F OÑ VKÑ " F EJ TF ÎLB EP UÑ UIPUÑ ,SFTINÑU mMMPKOÑ NF HKFTUJO F UÑQÑSIJNVOJUEIFNCBSPKOÑNF TJNCPMJO F nBLÑT EIF UÑ VKJU OÑ OBUÑOF1BTILÑWF"UÑLVKUPIFU TF ÎGBSÑ UÑ LBN UIÑOÑ OÑ mMMJN UÑLÑUJKNFEJUJNJ )JSJJQÑSMZFO EVBSU OEÑSTB VKJ J QBTUSPO EIF ÑTIUÑCVSJNKFUF/VLÑTIUÑFEIF LSFKU F ÎVEJUTINF RÑ UÑ BGSPIFO IJSJEIFVKJOHBTFFEIFOÑMJCSJO FOVNSBWFUSFHPIFUQÑSOKÑSJUUÑ OHKBTIÑN Flaka (zjarri) /VLEJBLFQBTVSOEPOKÑIFSÑ NVOEÑTJOÑ F OKÑ LBNQJOHV WF SPS /ÑTF HKFOEFTI OÑ CKFTILÑU FMBSHÑUBÑTIUÑQBUKFUÑSFOFWPK TINFRÑUÑOEF[ÑTIOKÑ[KBSSLV SSFUI UFKF CJTFEPIFU LÑOEPIFU FEIFWBMMÑ[PIFU;KBSSJKPWFUÑN RÑ OESJÎPO QPS BJ FEIF OYFI EVLF F LSJKVBS OKÑ BUNPTGFSÑ UÑ QÑSRFOESJNJU EIF UÑ CBTILÑTJTÑ .VOEPIVUÑNFEJUPTIÎGB SÑEPNFUIÑOJF LB nBLB BQP [KBSSJJ4IÑO"OUPOJU 5Ñ LBOÑ NÑTVBS OÑ TILPMMÑ PTF EP UB NÑTPKOÑ [KBSSJ QSFK UIÑOHKJMMJU OÑ OKÑ OHSPIUÑT UÑ NBEI J TILSJO FEIFNFUBMFUOEÑSTBnBLBF ESVSÑWF TIÑSCFO QÑS OYFIKF EIFQÑSLV[IJOÑ4BHKÑSBEJ UÑCÑKÑnBLBBQP[KBSSJ'MBLB OYFIEKFHOESJÎPOQBTUSPO EIFÑTIUÑCVSJNJFOFSHKJTÑ 2ZTI QSFK LPIÑSBWF NÑ UÑ MBTIUBnBLBÑTIUÑLPOTJEFSVBSTJ OKÑHKÑTIVNÑFÎNVFTINF/VL FEJTFBLFEÑHKVBSQÑS1SPNF UIFVO IFSPJO NJUPMPHKJL RÑ VB LJTIUF WKFEIVS nBLÑO IZKOJWF QÑSUBTKFMMÑBUÑUFLOKFSÑ[JU%IF QÑSLÑUÑJTIUFEÑOVBSSSFQUÑTJTIU 1SFK LBUÑS FMFNFOUFWF OBUZSPSF BKSJ[KBSSJUPLBFVKJ nBLBÑTIUÑ LPOTJEFSVBSHKJUINPOÑNÑJQB Kemi /ÑTFLFRFOÑQBLJLVKEFTTIÑN HKBUÑMJUVSHKJTÑLFQBTVSNVOEÑTJ OÑUÑWÑSFTITFBUZQÑSGTIJIFUJUÑSÑ QFSTPOBMJUFUJZOÑTIQJSUJEIFUSV QJ&EJTFOFLFNJQFTÑTIRJTBUUÑ QBNVSJUUÑEÑHKVBSJUUÑQSFLVSJU UÑTIJKVBSJUEIFUÑOVIBUVSJU%FSJ FEIF UÑ OVIBUVSJU NFSS QKFTÑ OÑ MJUVSHKJOÑ LJTIUBSF %IF QÑS LÑUÑ QPUÑnBTQÑSLFNJO1ÑSQBSBQP UJWFEJTBMBKNFIJTUPSJLF 1ÑSEPSJNJ J LFNJU ÑTIUÑ TIV NÑ J WKFUÑS /Ñ EJTB SFHKJPOF QÑS TILBL UÑ LMJNÑT BUNPTGFSJLF UÑ OYFIUÑ EIF QÑS TILBL UÑ BKSJU UÑ SÑOEÑ LFNJ TIÑSCFOUF QÑS UÑ QÑSNJSÑTVBS EIF QÑS UÑ QBTUSVBS NF TVCTUBODB BSPNBUJLF BKSJO RÑ F UIJUIOJO )BSSPWB UÑ UIFN TF LFNJQÑSCÑIFUQSFKEJTBSSÑTIJSB WFRÑLVSEJHKFOKBQJOOKÑBSPNÑ UÑ QÑMRZFTINF EVLF F TIQÑSOEB FEIFOÑBKÑS/ÑSJUFULVTIUVBSUÑ WEFLVSWFTIÑSCFOUFQÑSUÑUSFHVBS SSVHÑOQÑSOÑKFUÑOUKFUÑSEIFQÑS UÑ MBSHVBS FEIF FSÑO F SÑOEÑ UÑ LVGPNÑT /Ñ EJTB SBTUF LFNJ EJ HKFK FEIF QÑS UÑ MBSHVBS TIQJSUSBU FLÑRJK 1PSLPTUPKBFNBEIFFSSÑTIJ SBWF BSPNBUJLF LB CÑSÑ RÑ QÑS EPSJNJUÑKFUÑWFUÑNOKÑQSJWJMFHK JGBNJMKFWFNFNJSÑRFOJFUÑNJSÑ TPDJBMF %IF OHB LÑUV NVOE UÑ CÑKNÑ FEIF IBQJO NÑ UÑ NBEI LFNJ QÑSEPSFU QÑS UÑ OEFSVBS QFSTPOBMJUFUFUFOESZTINF5ÑLF NPIFU QFSBOEPSJ EP UÑ UIPTIUF UFLSPNBLÑUUBOKPIÑTITJLVSIZK &EIFQÑSLÑUÑBSTZFOÑUSFTIFLVKU F QBSÑ UÑ LSJTIUFSÑU FWJUVBO QÑS TUÑSUJ 1SB FEIF FMFNFOU RÑ NÑ TÑ TIVNUJ UÑ BGSPO BGÑS TIQJSUJU EIFGVRJTÑIZKOPSF 5ÑOEBMFNJUBOJUFL4ILSJ NJ4IFOKU1PUÑUSFHPKOKÑOHKBS KF RÑ EP UB OEF[Ñ TBEPQBL FEIF GBOUB[JOÑ UÑOEF ,VS )ZKJ JV TIGBR .PKTJVU OÑ GPSNÑ UÑ OKÑ LBÎVCF NF [KBSS OÑ .BMJO 4J OBJ%BMòñ &EÑTIJSPKUÑTKFMM FEIFNFOEKFOUÑOEFUFLLBÎVCB F[KBSSUÑTJNCPMJQSBOJTÑTÑ)Z KJURÑQSJOUFTJOKÑESJUÑQPQVMMJO F[HKFEIVSHKBUÑEBMKFTOÑUPLÑO F QSFNUVBS %BM ðò ñðññ ±LB NFOEPO 1B EZTIJN TF QÑS OF UÑ LSJTIUFSÑU NPNFOUJ NÑ EPNF UIÑOÑTKBOÑ3SÑTIBKÑUBQP[CSJU KBF4IQJSUJU4IFOKUNCJBQPTUVK 4IQJSUJ 4IFOKU [CSFU NF GSZNÑ FSÑ UÑ NBEIF EIF OÑ GPSNB UÑ HKVIÑWF UÑ [KBSSUB RÑ WJIFO EB MÑOHBEBMÑNCJLPLBUFBQPTUVKWF 7BQñððò /EÑSUÑUKFSBFEIF 4IÑO (KPO 1BHÑ[VFTJ LJTIUF TIQBMMVSNÑIFSÑUiVOÑQPKVQB HÑ[PKNFVKÑ"JEPUJVQBHÑ[P KÑNF4IQJSUJO4IFOKUFNF[KBSSw -Lòðõ 4IVNÑ GVOLTJPOFWF UÑ [KBSSJU TIUPKVBFEIFOKÑ[KBSSJSJOPWPO SJQÑSUÑSJO+BÎGBSÑNSFLVMMJF (KBUÑ MJUVSHKJTÑ FL[JTUPK OÑEJTBNPNFOUFKPFEIFBR TIVNÑ LV QÑSEPSFU [KBSSJ /Ñ NFTIÑ TPMFNOF NJOJT USBUÑU F NBSSJO LFNJO NF UIÑOHKJMM UÑ OEF[VS QÑS UÑ QÑSIBQVSBSPNÑOFLFNJU& QBTUBKFL[JTUPOOKÑOBUÑTIV NÑTPMFNOF/BUBF.BEIF F1BTILÑWFLVCFLPIFU[KBSSJ JSJ1ÑSQBSB,JTIÑTQÑSHBUJ UFO EJTB HBDB UÑ [KBSSUB EIF QSFK[KBSSJUOEJ[FUFEIFRJSJV J1BTILÑWFRÑEÑSHPIFUOÑQSP DFTJPOEFSJUFLBMUBSJ'MBLBÑTIUÑ TJNCPMJmUPSFTTÑESJUÑTOEBKUF SSJUUÑOYFIUJUOEBKUÑGUPIUJUEIF UÑKFUÑTOEBKWEFLKFT %IFOÑGVOEEÑTIJSPKRÑUJUÑ NFEJUPTIFEIFNCJLÑUPɦBMÑUÑ +F[VTJUi,BNBSEIVSQÑSUÑTKFMMÑ [KBSSJONCJUPLÑEIFTBEÑTIJSPK RÑ UÑ KFUÑ OEF[VS nBLÑw -L ðñ óø EPSJNJO F LFNJU HKBUÑ MJUVSHKJTÑ "RNÑLFROÑmMMJNLFNJJTIUF FEIFTJNCPMJUSBEIUJTÑTÑGFTÑTÑ LSJTIUFSÑ"QPTUB[J RÑTIVNÑUÑ LSJTIUFSÑRÑNPTUÑNVOHPKOÑOÑ LÑUÑQSFGFSPOJOUÑWEJTOJOTJNBS UJSÑEVLFFSVBKUVSGFOÑFWFU 1PS NF QBRFO EIF MJSJOÑ GF UBSF UÑ ,POTUBOUJOJU TIFLVMMJ J *7 HKÑSBU OESZTIVBO %VLF V mLVS LVMUJ OEBK QFSBOEPSJU LFNJ IZSÑ EBMÑOHBEBMÑ FEIF OÑ LVMUJO F LSJTIUFSÑ /EÑS UÑ UKFSB OVL EVIFU UÑ IBSSPTI TF )ZKJ F LJTI UFQPSPTJUVSFEIF.PJTJVORÑOÑ NÑOHKFT EIF OÑ NCSÑNKF UÑ EJ HKFTIJOLFNJNFQMPUBSPNÑNCJ BMUBSUÑWFOEPTVSOÑ5FNQVMM/Ñ EJUÑO TPMFNOF UÑ QBTUSJNJU JU &TQJB[JPOF LSZFQSJGUJ IZOUF OÑ 4IFOKUJO F 4IFOKUÑSWF NF HBDB EIFLFNQÑSUÑiNCÑTIUKFMMÑwNF OKÑSFUZNJEIFQMPUFSÑSBUÑNJSB "SLÑOF#FTÑMJEIKFTNCJUÑDJMÑO CFTPOJORÑQVTIPOUF)ZKJ+BIWF /ÑGVOEQBUKFUÑSEPUÑUÑCJFOEÑS NFOE FEIF QÑS EIVSBUBU F USF NCSFUÑSWF F OEÑS LÑUP EIVSBUB WFÎPIFUFEIFLFNJ&EIFQSPGFUJ *TBJBWFÎLJTIUFQSPGFUJ[VBSTFEP UÑWJOJOQSFKMJOEKFTEJTBNCSFUÑS EIFEPUÑEIVSPOJOLFNOÑOEFS UÑ;PUJU +BQSBUBOJQZFUKBNFSÑOEÑTJ ÎGBSÑ EPNFUIÑOJF LB QÑSEPSJNJ J LFNJU OÑ MJUVSHKJOÑ F LSJTIUFSÑ .F TJHVSJ LF NBSSÑ QKFTÑ OÑ OKÑ NFTIÑ TPMFNOF EIF F LF QBSÑ NFTIUBSJO EVLF F LFNPTVS BM UBSJO 5ZNJ J CBSEIÑ RÑ EFM QSFK LFNPSFTÎGBSÑUÑUIPUÑ "OVLUÑ QÑSOHKBKOÑ NF ɦBMÑU F NFTIUBSJU UJOBMUPKNÑ[FNSBU"QPUÑHKJUIB UIJSSKFU UKFSB RÑ KBOÑ UÑ ESFKUVBS OHBMBSU&EIFQTBMNJTUJUIPUÑLÑ TIUViTJLVSUZNJJLFNJUVOHKJUUÑ UÑ UJ MVUKB JNF EVBSU F NJB TJLVS nJKB F NCSÑNKFTw1TBMNJ ðóðñ %IFKPWFUÑNLBRLFNJFLSJKPO OKÑBUNPTGFSÑUÑQÑMRZFTINFEIF TPMFNOF BUNPTGFSÑ HÑ[JNJ EIF GFTUF .BOEFK NBOJGFTUPO FEIF OEFSJNJO OEBK OKÑ QFSTPOJ BQP OEBKOKÑTJNCPMJUÑ,SJTIUJUBQPUÑ LJTIÑT1SBLFNPTFO"MUBSJLSZ RJ MJCSJ J VOHKJMMJU EIVSBUBU EIF WFUÑ NFTIUBSJ ,FNPIFO FEIF CFTJNUBSÑU ±GBSÑ OEFSJ /EF SJ J NBEI UÑ KFNJ QKFTÑNBSSÑT UÑ nJTÑ TÑ TIFOKUÑ UÑ +F[VTJU & QÑS TB J QÑSLFU BSPNÑT NFEJUP ÎLB UIPUÑ 4IÑO 1BMJ i,SJTIUJ F nJKPJ WFUWFUFOQPSTJLVTIURÑKFQFSÑUÑ NJSÑw&Gôñ i&EIFOÑUÑOKÑKUÑO NÑOZSÑUÑHKJUIÑOFKFNJUÑUIJSSVS RÑUÑQÑSIBQJNQSPGVNJOFNJSÑ UÑ,SJTIUJUwTIJLP,PSñðóðõ 5BOJNÑMFKPRÑUÑUSFHPKLVS OEPEI QÑSEPSJNJ J LFNJU HKB UÑ NFTIÑT /Ñ NFTIÑU TPMFNOF NVOE UÑ QÑSEPSFU OÑ IZSKFO F NFTIUBSJU OÑ ,JTIÑ NÑ TIPRÑSJ NJOFNJOJTUSBOUÑWFNFLFNEIF LFNPSF 1ÑS LFNPTKFO F BMUBSJU EIFUÑMJCSJUUÑVOHKJKWFQBSBTFUÑ TIQBMMFUɦBMBF;PUJU(KBUÑLVTI UJNJU UÑ EIVSBUBWF QÑS LFNPTKFO F)PTUKFT,FMLVU"MUBSJUEIFUÑ CFTJNUBSÑWF %IF OÑ GVOE FEIF LFNPTKFO F )PTUKFT EIF UÑ ,FM LVUQBTTIVHVSJNJUUÑUZSF´TIUÑ F NVOETINF UÑ QÑSEPSFU LFNJ FEIFHKBUÑMJUVSHKJTÑTÑPSÑWFHKB UÑ BEIVSJNJU EIF CFLJNJU NF UÑ 4IFOKUOVFTINJO 4BLSBNFOU EIF OÑSJUJOFTBMJLJNJU Përktheu nga italishtja: Don Jeton Thaqi ñï Jam mik i Kishës Katolike dhe dua ta ndihmoj ndërtimin e Katedrales “Nëna Terezë” në Prishtinë! Gjithë juve miq dhe bamirës të dashur, ju mundësojmë ta jepni kontributin përmes xhirollogarive bankare. Faleminderit! Raiffeisen BANK Kosovo J.S.C. Prishtina, Kosovo SWIFT code: RBKORS22 ABONONI “DRITËN” Tash mund të jeni abonues të revistës kulturore të Kishës Katolike në Kosovë “Drita”. Për vetëm 12 euro në vit (ose 1 euro për secilin numër), ne do t’ju dërgojmë me postë “Dritën” (vetëm brenda territorit të Kosovës). Plotësoni formularin e mëposhtëm, dhe na e dërgoni bashkë me vërtetimin e pagesës në adresën tonë: Rr. Gjon Pali II 1, 20000 Prizren. Emri: Mbiemri: Adresa: Qyteti: Kodi postar: Numri i telefonit: E-mail: Pagesa prej 12 eurosh mund të deponohet në Raiffeisen Bank Kosovo, në llogarinë 1502 0310 0086 0188. Ju lutemi, mos harroni ta futni fletëdeponimin në zarf bashkë me këtë formular. Ju faleminderit! Për informata më të hollësishme, ju lutemi të na kontaktoni në numrin e telefonit: 029 241 933/14, me faks: 029 241 232 ose me email: revistadrita@hotmail.com ose revistadrita@yahoo.com. Adm. Ap. e Prizrenit Numri i llogarisë: EUR: 1501 090000 1990 20 USD: 1501 090000 3765 30 CHF: 1501 090000 3764 33 Valuta Banka Shteti SWIFT/BIC EUR Raiffeisen Zentralbank Oesterreich AG Vienna, Austria RZBAATWW USD American Express Bank, LTD New York, US AEIBUS33 CHF UBS AG Zurich, CH UBSWCHZH80A