Seizoenen

Seizoenen
Ecologisch leven | tuinieren | koken | Nr. 3 | 2012
2
Colofon
Colofon
Tweemaandelijks tijdschrift van Velt 40ste jaargang - mei/juni 2012
Foto: Stefan Jacobs
Velt vzw
Vereniging voor Ecologisch Leven en Tuinieren.
Verschijnt zes keer per jaar.
Redactieadres
Uitbreidingstraat 392c,
2600 Berchem
T 03 281 74 75 F 03 281 74 76
info@velt.be
www.velt.be
Hoofdredactie: Bart Coenen, bart.coenen@velt.be
Eindredactie: Reine De Pelseneer, reine.depelseneer@velt.be
Lay-out: Bart Coenen en Reine De Pelseneer
Redactieraad:
Sara Adriaensen, Natascha Boudewijn, Liesbet Corthout, Lieven David,
Lieven Gekiere, Maite Grugeon, Riet Janssens, Luk Naets, Nadia Tahon,
Anne Marie van Dam, Peter Vande Moortele, Frank Van Keirsbilck,
Pepijn Verheyen
Werkten mee aan dit nummer:
Natascha Boudewijn, Lieven David, Hugo D’Hooghe, Mirella Gijsen,
Nicola Kersting, Laurence Machiels, Luk Naets, Dorien Pelckmans,
Daniëlle Raeijmaekers, Nadia Tahon, Luc Vanhoegaerden,
Frank Van Keirsbilck, Griet Vermeiren
Fotografen & illustratoren:
Botanic Gardens, Leen De Pelseneer, Stefan Jacobs (cover),
Martin E. Jones, Laurence Machiels, Boris Mann, Mr. T in DC,
Nadia Tahon, Frank Van Keirsbilck, Liz West
Administratie: Karin Holemans, karin.holemans@velt.be
Lay-outconcept: Kurt Cornelis, www.sfumato.be
Druk : Druk in de Weer, www.drukindeweer.be
Verzending: Boes & Co, www.boesenco.be
V.u.: Guy Augustijns, Dorpsstraat 124, 2960 St-Lenaarts
Activiteiten Weg & Wijzer
Afdelingen voeren hun activiteiten voor het julinummer in vóór
18 juni via www.velt.be/beweegt. Het gaat om de activiteiten van augustus
en september.
Onjuiste of onvolledige activiteiten worden niet opgenomen.
Op zoek naar de contactpersoon van je afdeling? Surf naar www.velt.be en
klik ‘in je buurt’ of bel 03 281 74 75.
Advertenties
Tarieven en praktische vereisten op aanvraag bij de redactie en op
www.velt.be/adverteren. De redactie kan beslissen om advertenties niet
op te nemen. Voor de inhoud van de advertenties zijn redactie noch Velt
verantwoordelijk.
Seizoenenarchief
Velt-leden kunnen nummers van vorige jaargangen
van Seizoenen raadplegen op www.velt.be.
Registreer je (lidnummer nodig) en log in.
Word lid
• België: stort € 25,00 op rekening BE51 0010 9905 5062 van Velt vzw.
BIC: GEBABEBB.
• Nederland: stort € 25,00 op rekening 674848 t.n.v. Velt-Nederland
onder vermelding van naam + volledig adres.
BIC: INGBNL2A.
• Andere landen: stort € 30,00 op rekening BE51 0010 9905 5062 van
Velt vzw. BIC: GEBABEBB.
Giften (België)
Steun Velt in het ijveren voor gezonde voeding en een gezonde leefomgeving. Stort een vrije gift op rekeningnummer BE51 0010 9905 5062
van Velt vzw, met de mededeling ‘gift’. Giften vanaf € 40,00 zijn fiscaal
aftrekbaar.
Legaten
Legaten kunnen onze vereniging een mooie impuls geven. Als je ecologie
belangrijk vindt en ons werk wilt steunen, kun je Velt vzw in je testament
opnemen voor een duolegaat. Met een duolegaat kun je aanzienlijk besparen op successierechten en zo je erfgenamen bevoordelen. Velt geniet
dan mee van dit belastingvoordeel. Meer info bij jan.vannoppen@velt.be
of bel 03 281 74 75.
3 | 2012
3
Inhoud
zoom
Paradijsvogelbloem
Eco-actief
Hutspot op een stadsbalkon en ander eco-actief nieuws
Consument/Column
Hoe neem je stekjes? Wanneer plant je uit?
En hoe bewaar je de knollen? Ontdek de
geheimen van de teelt van zoete aardappel
op p. 8.
Op 2 en 3 juni stellen meer dan 100 tuinen
hun deuren op tijdens de Velt-ecotuindagen.
Laurence Machiels biedt je alvast een
inkijkje in de tuinen van Stefaan Streulens
en Huguette Van Vaerenberg. p. 16 en 27.
Puur van smaak, gezond en lekker: chef-kok
Nicola Kersting toont hoe veelzijdig je aan
de slag kunt met asperges. p. 20.
4
14
6
tuin
Van stekje tot knol: zo kweek je zoete aardappel
De groenste berm van Gent: tuinieren zonder tuin
Elke dag kleur: een tuin vol bonte struiken en lekkere groenten
8
16
27
Reportage
Duurzame voeding in overheidsrestaurants
30
Column/verbeeld
11
culinair
Pure smaak: asperges uit volle grond
20
Sorbet
Tuinieren in ‘t stad
13
weg & wijzer
23
zoekertjes
12
Lezers reageren/Uitgesproken
32
Uitgelicht
34
ledenvoordelen
42
In het midden van deze Seizoenen vind je
een ecodurverposter. Hang hem aan je raam
en toon dat ook jij een ecodurver bent!
4
Zoom
Plantenfascinatie en ecotuindagen
Wilde planten vormen overal de basis voor een gezonde en aangename leefomgeving; ze voorkomen erosie en
zuiveren water. Planten zijn zo fascinerend en belangrijk dat de European Plant Science Organisation 18 mei uitriep tot de allereerste ‘Internationale Dag van de Plantenfascinatie’. In heel Europa organiseren plantentuinen,
musea en onderzoeksinstellingen evenementen om planten in de kijker te zetten. In de serres van de Nationale
Plantentuin in Meise kun je de paradijsvogelbloem of Strelitzia reginae bewonderen (foto). Deze plant dankt
haar naam aan de bonte kleuren van haar bloemen. De bloem van de plant – er bloeit slechts één bloem per
steel – lijkt bovendien erg op een kraanvogel.
Zin om meer fascinerende planten en tuinen te ontdekken? Bezoek dan de Velt-ecotuidagen. In het weekend
van 2 en 3 juni geven meer dan honderd ecodurvers de geheimen van hun tuin prijs. Ontdek alle deelnemende
tuinen in de brochure die bij deze Seizoenen zit.
→ www.fascinationofplantsday.be
→ www.velt.be/ecotuindagen
© Botanicgarden.be
Zoom
5
Paradijsvogelbloem
6
Consument
Op kamp met JNM
Ben je tussen 7 en 26 en gebeten door al wat bloeit en
groeit, tsjilpt, gromt en zoemt? Dan zijn de kampen van de
Jeugdbond voor Natuur en Milieu iets voor jou. JNM is een
jeugdbeweging waar jeugd, natuur en milieu elkaar vinden.
Het programma is aangepast aan de leeftijd, maar wat altijd
terugkeert is achter vlinders rennen, de plantjes tussen je
tenen bewonderen of het luchtruim afspeuren naar die bijzondere roofvogel. In de JNM-kampkookpotten vind je enkel
seizoensgroenten en geen vlees. Door spel, discussie of vormingssessies wordt het ecologisch bewustzijn aangescherpt.
En als het even kan, helpen we de natuur een handje: maaien,
kappen, plaggen… Dit alles in fijn gezelschap van leeftijdsgenoten en met de deskundige begeleiding van enthousiaste
vrijwilligers.
→ www.jnm.be/kampen
Zwitserse proefbaby’s
Als het van Nestlé afhangt moeten moeders in de toekomst
de melkpoeders voor hun baby’s niet meer afwegen, en geen
papflesjes meer schudden en opwarmen. De poeders zitten
dan verpakt in capsules die men eventjes, zoals bij de koffiecapsules, in een machine stopt en via een druk op de knop
met de nodige hoeveelheid warm water aanmaakt. Voor de
Babynes heeft Nestlé zes verschillende capsules ontwikkeld,
te gebruiken van de eerste weken tot de peuter drie jaar is.
Het Duitse consumentenmagazine Öko-Test (OT) heeft de
Babynes al uitgeroepen tot ‘Miskleun van de Maand’ omwille
van de korte gebruikstijd van het toestel en het extra afval via
de lege capsules. Daarbij komt nog dat het Duitse instituut
voor volksgezondheid industriële melkproducten ongeschikt
vindt voor één- tot driejarige peuters. De capsule met de
mengeling bestemd voor baby’s met gevoelige darmpjes vinden experten zelfs overbodig. Nestlé gaat het toestel nu eerst
in Zwitserland uittesten.
BASF houdt het in Europa voor bekeken
In een persmededeling laat BASF weten dat ze de hoofdzetel
van haar biotechnologieafdeling BASF Plant Science gaat verplaatsen van Duitsland naar de VS. Het bedrijf geeft aan dat
er in Europa te veel tegenkanting is van consumenten, boeren en politici tegen ggo’s (genetisch gewijzigde organismen)
en dat het dus commercieel oninteressant is om toepassingen voor de Europese markt te blijven ontwikkelen. BASF
gaat zich nu concentreren op de aantrekkelijke markten in
Noord- en Zuid-Amerika en op de groeimarkten in Azië.
Synthetische vezels op de dool
Aan de universiteit van Dublin hebben vorsers een verband
aangetoond tussen kleding die synthetische vezels zoals
polyester en acryl bevat en een aparte verontreiniging van de
zee. Een kledingstuk uit synthetische stof verliest honderden
minuscule vezels tijdens een wasbeurt in de machine. Deze
vezels worden er niet uitgefilterd in de waterzuiveringsinstal-
latie en belanden zo in zee. Dat hebben de vorsers kunnen
vaststellen door onderzoek van 18 stranden in 6 continenten.
Het is zelfs mogelijk dat in water onoplosbare schadelijke
moleculen zoals DDT zich aan deze vezels hechten. Het
grootste gevaar schuilt erin dat vissen de vezels voor voedsel
aanzien en sterven, of dat de vezels via een gerecht met vis in
het menselijk lichaam terechtkomen.
Lederen handschoenen: vergeven natuur
We zijn weer een illusie armer: het natuurlijk aanzien van
leder blijkt vooral schone schijn. Öko-Test (OT) liet 17 paar
lederen dames- en herenhandschoenen analyseren en slechts
twee ervan (H&M en Bernd Vojtisek) kregen een magere
‘bevredigend’ als score. Dat resultaat is vooral toe te schrijven
aan het scheikundige looiproces met chroom(III)-zouten
waardoor resten van het zware metaal chroom in het afvalwater en in het leder achterblijven. Het looien van dierenhuiden is nodig om de erin aanwezige eiwitten onoplosbaar te
maken en ervoor te zorgen dat het leder niet gaat schimmelen of rotten. Huiden kan men ook perfect plantaardig looien
met eikenschors of rabarberwortels, alleen duurt dit proces
zowat 15 maanden. Voor dit natuurleder bestaat er sinds
2004 een lastenboek dat is opgesteld door het IVN (Internationaler Verband der Naturtextilwirtschaft) maar het is nog
aan geen enkel product toegekend. Een belangrijk obstakel
is dat plantaardig gelooid leder een aantal natuurlijke littekens en onvolkomenheden van de dierenhuiden zichtbaar
laat. OT raadt toch aan naar natuurleder te vragen, omdat
er dan mogelijk een aanbod komt vanuit de lederindustrie.
Ondertussen warmen we onze handen maar beter met dikke
wollen wanten.
LED-lampen: nog werk aan de winkel
Nu de gloeilampen bijna zijn uitgedoofd, moeten we het
stellen met de alternatieven en hun onvolkomenheden. Vier
jaar geleden heeft Öko-Test (OT) al eens uitgebreid haar licht
over de spaarlampen laten schijnen: geen mooi licht, storend
geflikker, het giftige kwik dat ontsnapt bij breuk, te veel elektrosmog en een levensduur die te dikwijls korter blijkt dan
beloofd door de fabrikant. Ondertussen bestaan er LED-lampen met een E27-voet die passen in de klassieke gloeilampfitting. LED-lampen zijn producten van een spitstechnologie
waarbij licht wordt geproduceerd door halfgeleiderkristallen
te laten gloeien, een proces dat slechts weinig energie kost.
Voor de productie zijn wel zeldzame grondstoffen en flink
wat energie nodig; het is dus zaak de versleten lampen zo
goed mogelijk te recycleren. OT heeft sinds maart vorig jaar
11 LED-lampen van verschillende merken ruim 3000 uur
laten branden en tot 30.000 keer aan- en uitgeschakeld. De
resultaten? Slechts 3 LED’s halen een goed rapport: Osram,
Philips en Toshiba. Bij de overige merken komen meerdere
mankementen voor: onnatuurlijk of te dof licht, onzichtbaar
geflikker dat ons brein wel waarneemt of een helderheid die
al na 3000 uur te sterk is afgenomen. Omdat alle LED-lampen
flink wat elektrosmog veroorzaken raadt OT af om ze als
verlichting te gebruiken van je bureau of op je nachtkastje.
Consument/Column
Hoofdkussens: geen overbodige behandeling
Een kussen bestaat meestal uit een katoenen hoes met een
waaier aan mogelijke vullingen: vlokken schuimrubber of
latex, veders of dons, wol of kapok, kaf van granen zoals
spelt en boekweit, en bolletjes polyester. Voor de keuze van
de beste persoonlijke vulling ga je het best te rade in een
gespecialiseerde zaak waar je een en ander mag uittesten.
OT heeft 19 kopkussens met polyestervulling onderzocht: 13
ervan scoorden goed tot zeer goed. De kritiek op de overige
kussens spitst zich toe op een aantal overbodige behandelingen. Zogenaamde ‘bioactieve’ kussens zijn behandeld met de
bacteriekiller triclosan die allergische reacties kan uitlokken,
het insecticide permethrin heeft een slechte reputatie als
zenuwgif en het aanwenden van nanozilverdeeltjes tegen
bacteriën is helemaal absurd omdat ze op termijn tot de
vorming van resistente bacteriën kunnen leiden. De katoenen hoes regelmatig in de wasmachine stoppen is een betere
en veilige oplossing vindt OT. En zoals gewoonlijk bij het
analyseren van textiel zijn zo goed als alle kussens behandeld
met optische witmakers, opnieuw volledig zinloos voor een
product dat je toch in een sloop stopt.
Een klein stukje uit de oude ‘vitamineposter’ →
7
Column
Vitamines met een kleurtje
Tekst SuskewieD
Het document dat mijn moeder uit de schuif opdiept, is
zwaar toegetakeld, maar ik herken het meteen: de vitamineposter met de kleurrijke cirkels die ooit naast het raam aan
de keukenmuur hing. ‘Je kunt er misschien een kleurenkopie
van maken om het nog enigszins te redden’, fluistert ze alsof
het een prehistorische papyrusrol betreft.
De restauratie lukt grotendeels: het centrale deel van de 50
jaar oude poster is nog vrij intact maar de gebruiksaanwijzing in de rand is verdwenen. Ik kan nog net lezen dat hij
– in het Frans – is uitgegeven door de Librairie Médicale et
Scientifique en van de wijze aanbeveling is voorzien dat we
‘dienen te eten wat we graag lusten, maar vooral gevarieerd
ons menu horen samen te stellen’. Elk cirkeltje op de poster
geeft voor een voedingsmiddel aan hoeveel van de vitaminen
A, B1, B2, C, D en E het bevat, naast het aantal calorieën. Elke
vitamine heeft een kleurtje en de kleur van de meest voorkomende vitamine wordt overgenomen in de cirkelrand. Zo
wordt de cirkel van olijfolie rood omdat ze vooral vitamine
E levert, kleurt die van sinaasappel geel door de aanvoer van
vitamine C en die van varkensniertjes blauw omwille van de
geleverde vitamine B1. De gehaltes van de vitaminen worden
nog niet aangegeven in pietluttige milligram of microgram,
maar in kloeke IE (Internationale Eenheden).
Op de kopie is mooi te zien welke 140 voedingsmiddelen toen
belangrijk waren. We treffen flink wat ‘vergeten’ groenten aan
die nu terug aan belang winnen, zoals aardpeer, koolraap,
Romeinse bindsla, mierikswortel, paardenbloem, pastinaak,
zuring, warmoes en zelfs (voeder)biet. Ook minder voor de
hand liggende delen van dieren nemen een ruime plaats in
op de poster: lever, nieren, zwezerik en hersenen van rund,
schaap, varken, kip of kalf. Bij de granen zien we dan weer
gepelde gerst en boekweit staan. En wie zou er nu nog stil
staan bij de voedingswaarde van kokkels, biergist of levertraan? Leuk om te zien zijn de ‘lege dozen’ van wit brood,
pasta en zuurkool die amper vitamines bevatten. Verrassend
is dan weer de vermelding dat witlof zowat vier keer meer
vitamine A levert dan boter: een drukfout of een verkeerde
meting?
Net deze week lees ik in mijn weekblad dat het eten van veel
groenten en fruit algemeen als gezond wordt gezien, maar
dat dokters en professoren blijkbaar niet exact kunnen verklaren waarom dat zo is. Ik citeer professor Guy De Backer:
‘Er zit iets in fruit en groenten wat ze gezond maakt, maar we
weten niet wat, en… vitamines hebben er niets mee te maken!’ Hallo?! Daar ga ik eens een boompje over opzetten met
een bevriende diëtiste die als twee druppels water op actrice
Nathalie Meskens lijkt. Zelfs als ze evenmin het antwoord
weet, haar repliek zal op zijn minst guitig zijn.
8
Tuin
Van stekje tot knol
Zo kweek je zoete aardappel
Tekst en foto’s Frank Van Keirsbilck
Iedereen heeft ze al weleens zien liggen: de langwerpige,
onregelmatig gevormde, okergele tot bruinrode zoete
aardappelen, ook wel bataat genoemd. Sommigen hebben
misschien ooit een poging gewaagd om – na het verschijnen
van bedeesde scheutjes – de knollen te planten en zijn enkele maanden later wellicht tot de vaststelling gekomen dat de
oogst zo goed als onbestaande was… Wat is er fout gegaan?
In tegenstelling tot de gewone aardappel
wordt de zoete aardappel niet gekweekt
door knollen te planten, maar via het
nemen van stekjes. De zoete aardappel (Ipomoea batatas) is immers totaal
niet verwant met de gewone aardappel
(Solanum tuberosum). Hij is ook niet vatbaar voor dezelfde ziektes of plagen, met
uitzondering van de algemene slakken- en
muizenvraat. De zoete aardappel is een
familielid van o.a. de haagwinde, die in
vele tuinen een even sierlijke als invasieve
plaats inneemt. In Korea eet men de
wortelen van een plaatselijke haagwinde,
maar dit geheel terzijde.
De juiste variëteit
Een tweede reden voor het wegblijven
van een glimlach tijdens de oogst is de
variëteitenkeuze. De knollen die je in de
winkel vindt, werden meestal in warmere
streken geteeld, gaande van Spanje en Italië tot allerhande tropische gebieden. Deze
zoete aardappelen zijn hier slechts in een
uitzonderlijk warme zomer productief,
en raad ik niet aan. Gelukkig is deze tropische plant – met als oorsprongsgebied
zeer waarschijnlijk Peru (daar heeft de wetenschap al jaren een heerlijke kluif aan) –
heel aanpasbaar gebleken door de eeuwen
heen. Er zijn op een natuurlijke wijze
variëteiten geselecteerd en gecreëerd die
een behoorlijke oogst geven in Nieuw-Zee-
land, het hoogland van Papoea-NieuwGuinea en in het gematigde zuidelijke
deel van Canada. Het spreekt voor zich
dat de selecties die zich al bewezen in
Canada, ook hier een grotere kans op
slagen hebben. Enkele courante variëteiten ginder zijn Beauregard, Georgia Jets
en Tainung 65 (of T65). Deze laatste geeft
in onze streken goede opbrengsten: van
1,5 kg knollen per plant tijdens jaren met
wat koelere zomers, naar 3 kg of meer in
warmere omstandigheden.
Aan de slag
Hoe teel je nu zoete aardappelen?
Laten we vertrekken van een bestaande
knol die je tijdens de maand maart
verkregen hebt. Deze knol plant je plat of
rechtopstaand in een pot of bakje, helemaal bedekt met vochtig gehouden aarde.
Essentieel is een zeer warme plaats waar
de knol minstens enkele weken kan staan;
bij 30-35° Celsius of zelfs meer zullen er
snel worteltjes gevormd worden. Kort
daarna zullen wat ontplooiende blaadjes
accentueren dat alles goed verloopt. Als
de planten op een donkere plaats staan,
verhuis je ze na het verschijnen van die
eerste scheutjes naar een heldere plaats,
waarbij warmte nog altijd geen overbodige luxe is. De scheutjes zullen bij goede
omstandigheden algauw een tiental
centimeter lang worden. Van zodra ze die
Tuin
lengte bereiken (langer is ook geen probleem) kun je ze van de plant afplooien.
Sommigen hebben wellicht al wat kleine
worteltjes aangemaakt; anderen zijn nog
wortelloos.
Licht en warmte
Voor je deze stekjes verder opkweekt,
worden alle onderste bladeren weggenomen, zodat ze niet de nodige energie aan
het nog wat fragiele scheutje onttrekken.
Na deze behandeling is opnieuw een
lichte en warme plaats essentieel. Zelf
plaats ik ze in een onverwarmde serre, in
een bokaal met water of in enkele potjes
gevuld met potgrond. Deze potjes begiet
ik regelmatig met compostthee of met een
extract van wilgentakjes, wat de wortelvorming stimuleert.
Na drie tot twaalf dagen, afhankelijk van
de temperatuur, verschijnen de eerste
(of bijgroeiende) worteltjes. Ze groeien
wonderbaarlijk snel en zijn na enkele
dagen al 1 à 2 cm lang. De scheutjes die
in water opgroeiden, plant je voorzichtig
uit in kleine potjes gevuld met gewone
potgrond of compost. Pas gedurende
heel deze periode op voor eventuele late
nachtvorst (ook in serres!). Zoete aardappelen zijn zeer vorstgevoelig.
Uitplanten
Is de laatste kans op vorst verdwenen
(de oeroude ijsheiligen blijken de laatste
jaren toch niet meer zo stevig op hun
troon te zitten), dan kun je de plantjes
op een mooie zonnige plaats buiten
uitplanten, als je een van de vroege
soorten hebt bemachtigd. Plant uit in de
serre als het om een onbekende variëteit
gaat. Een plantafstand van 50 cm of meer
zullen de plantjes zeker op prijs stellen.
Zoete aardappelen voelen zich goed in
om het even welke grond, van zeer arme
zandgrond, tot rijkere klei- of leemgrond.
De opbrengst is hoger in voedselrijke
gronden. Geef na het uitplanten nog even
goed water en mulch eventueel (als je
geen woel- of veldmuizen hebt). Telen op
verhoogde bedden is geen must, maar
zorgt wel voor een hogere opbrengst. Een
goed opgewarmde grond is bevorderlijk
voor een vluggere groei na het uitplanten.
Van zodra de planten aanslaan, groeien
ze probleemloos en vullen ze snel hun
plaats op met ranken die zich uitstrekken tot 50 à 200 cm, afhankelijk van de
9
soort. In de beginfase moet je de percelen
onkruidvrij houden; als de planten groot
genoeg zijn, zijn ze een prima bodembedekker. De enige zorg die je daarnaast
moet geven, is een watergift tijdens zeer
droge periodes.
Jonge blaadjes
Van de ranken, die alle windstreken
opzoeken, knip je eventueel scheutjes af
die nieuwe plantjes vormen, op eenzelfde
wijze als hierboven beschreven. Een
eventuele overwintering van de planten
kan ofwel door knollen op te kweken in
het voorjaar, ofwel via deze stekjes.
De verse, vitaminerijke jonge blaadjes
en groeitopjes van de zoete aardappel
kun je eveneens opeten. Voeg ze toe aan
salades of kook ze. Wil je een goede oogst
aan knollen, oogst deze blaadjes dan met
mate. De planten halen hun kracht voor
de knolvorming uit het blad en bladverlies
leidt tot een mindere opbrengst. Dit geldt
trouwens voor alle knol- en wortelvormende gewassen.
Oogst met intuïtie
Tijdens de zomer kijken de planten zelf
soms verbaasd op van hun eigen groeisnelheid. Ze hebben geen probleem met
balorige regengoden. Zolang de temperatuur hoog genoeg is, zal de loofontwikkeling evenredig snel zijn. Bloeien doen
zoete aardappelen in onze streken zelden,
waardoor zaadvorming geen sinecure is.
In de maand september duikt er soms
een dilemma op in verband met het beste
oogsttijdstip: oogst je te vroeg, dan zijn
de knollen misschien nog wat klein; oogst
je te laat, dan kregen de knollen wellicht
zeer lage temperaturen te verwerken
en bewaren ze slecht. Zelf heb ik geen
gouden regel. Je kunt eens voorzichtig in
de grond wroeten om te zien hoe groot
de knollen al zijn. Weersvoorspellingen,
muizenvraat en andere omstandigheden
zijn soms ook een stimulans om al dan
niet te oogsten. Aangezien tuinieren
grotendeels voelen is, ga ik vaak voort op
mijn intuïtie om de bataten het daglicht
te laten ontdekken.
Bewaren
Soms duiken er enkele problemen op tijdens de bewaring van de zoete aardappel.
Bij een te koude temperatuur verschijnen
10
Tuin
Linksboven: zoete aardappelen komen hier zelden tot bloei,
maar hier zie je toch een bloempje.
Linksonder: een jong zoeteaardappelplantje.
Boven: als de planten groot genoeg zijn, zijn ze een prima bodembedekker.
er weleens rottingsplekken op de knollen, met alle gevolgen vandien. Te hoge
temperaturen kunnen dan weer leiden
tot uitdroging (bij een lage luchtvochtigheid) of voortijdige scheutvorming. Ik
leg de knollen in een houten kistje of een
open kartonnen doos die ik in de keuken
bewaar, bij een temperatuur van 13-20°
Celsius. De luchtvochtigheid is er relatief
hoog. Op deze manier blijven de knollen
perfect eetbaar tot juni van het volgende
jaar. Een mogelijke oplossing bij een lage
luchtvochtigheid is de knollen in papieren
zakken bewaren.
De bataten die in ons land in de handel
verschijnen, krijgen meestal een extra
warmtebehandeling na de oogst. Deze
behandeling verhoogt het suikergehalte in de knol. Direct na het uitgraven
brengt men de oogst in een warme
(30-32° Celsius), vochtige ruimte gedurende vijf tot zeven dagen. Het zetmeel
dat in de knollen aanwezig is, wordt in
die periode omgezet in suiker. Dat maakt
de smaak zoeter en verhoogt de bewaarcapaciteiten. Ik heb deze methode zelf
nog nooit geprobeerd. Sowieso wordt de
smaak op een langzamere manier zoeter
door bewaring (dit geldt voor vele knolgewassen afkomstig uit Zuid-Amerika).
Je kunt dus beter tot enkele weken na de
oogst wachten voor je aan de slag gaat
met zoete aardappelen in je keuken.
Telen in potten
Naast de teelt in de volle grond of in een
serre, kun je de planten ook eenvoudig
telen in potten. In een pot van 10 l lukt de
teelt al, maar hier geldt zeker: hoe groter
de pot, hoe beter! Een pot van 20 à 30 l of
meer zal de oogst evenredig verhogen.
De pottenteelt heeft enkele voordelen
ten opzichte van de vollegrondteelt: een
vluggere opwarming, een extra bescher-
ming tegen bijv. muizen, de mogelijkheid
om de planten naar een warmere plaats
te verhuizen in het najaar… De nadelen
zijn een mindere opbrengst en een grotere
waterbehoefte doordat de potten onder
zomerse zonnestralen snel uitdrogen.
Lekker zoet
Zoete aardappelen, die in verschillende
streken van de wereld basisvoedsel zijn,
zullen de liefhebbers van vezels, proteïnen, vitamine A,C en E en verschillende
mineralen als ijzer zeker verleiden. De
knollen kun je op vele manieren bereiden.
Snijd ze simpelweg in schijfjes en bak ze
in een pan, met wat olie of boter erbij;
voeg ze toe aan allerlei sauzen; maak een
quiche of pizza met zoete aardappel of
voeg eens een kleine hoeveelheid gepureerde zoete aardappel toe aan brooddeeg
voor een verrassend zoete smaak. Laat je
leiden door je eigen creativiteit!
Over Frank Van Keirsbilck
Zowat 15 jaar geleden vond Frank Van Keirsbilck in een kruidenkwekerij het plantje
‘crosne’ of Japanse andoorn. Dit zette hem op weg om minder bekende eetbare
gewassen te ontdekken. Nu wil hij zijn ervaringen delen in de hoop de diversiteit van
tuinen en voeding te verhogen. Sommige van de planten die Frank bespreekt, zijn
behoorlijk ‘nieuw’ voor de lage landen (yacon, oca), andere in de vergeethoek geraakt.
→ www.thevegetablegarden.be
Column/Verbeeld
11
Column
Kippen als een knisperend haardvuur
Tekst Natascha Boudewijn Illustratie Leen De Pelseneer
Iemand vertelde me eens dat ze kippen
net zoiets vond als een knisperend haardvuur. Er was wat uitleg nodig voor ik begreep wat ze bedoelde. Het ging haar om
het effect ervan op je welzijn. Zowel staren
in de altijd veranderende vlammen van
een haardvuur, als staren naar tevreden
tokkelende kipjes is uitermate rustgevend.
Als je ervoor in de stemming bent, kan het
je zelfs in een bijna meditatieve staat van
zijn brengen.
Dat klopt als een bus. Kippen brengen
je in hogere sferen door gewoon bij ze te
gaan zitten en ze te bekijken. Ze scharrelen tevreden rond of nemen een uitgebreid stofbad. Ze vinden het heerlijk om
uitgebreid te ‘badderen’ met hun vleugels
uitgespreid in het zand, bij voorkeur in de
niet te warme voorjaarszon. Dan kan hun
dag niet meer stuk.
De dames nemen hier hun zandbaden
vooral in de ochtenduren. ‘s Middags is
het tijd om te graven en allerlei eetbaars te
zoeken, en om eieren te leggen natuurlijk.
Die mag ik dan rapen. Dat vervult mij –
zelfs na jaren – met een kinderlijke blijdschap. Ik kan niet precies verwoorden wat
het is, maar verse eitjes vinden voelt rijk.
Het hoort bij het leven in een moestuin. Je
zaait en je oogst. Je vertroetelt je kippen en
in ruil geniet je van hun heerlijke eieren.
Van zodra je eieren van je eigen, blije
krielkippen hebt geproefd, wil je nooit
meer iets anders. Omdat onze kipjes al
op leeftijd zijn, leggen ze niet meer elke
dag. Meestal gaat het om één ei per twee
à drie dagen. Als het ei is gelegd, mag de
hele buurt het weten. Soms lijken mijn
kippen wel hanen, zo luid kukelen ze van
opluchting.
Kippen maken veel verschillende geluiden.
Ze praten de hele dag door en beschikken
over een uitgebreide woordenschat. Als
kippen een worm vinden, tokkelen ze anders dan wanneer er gevaar dreigt. Als ik
een gesprekje met ze voer, hoor ik andere
geluiden dan wanneer ik ze ‘s morgens
voeder en ze me blij begroeten. Het is
wetenschappelijk vastgesteld dat kippen
zowat 40 woorden kennen om met elkaar
te communiceren.
In een stedelijke omgeving zorgen kippen
voor een gemoedelijke plattelandssfeer.
Mathilde, de hen die als moeder overste de
positie van de ontbrekende haan op zich
heeft genomen, kakelt er ‘s morgens vrolijk
op los om de nieuwe dag te verwelkomen.
Ze doet dat niet zo hard als een haan,
maar ze schenkt ons wel een landelijk
begin van de dag.
De meeste mensen die horen dat wij
kippen hebben, zeggen ze zelf ook ooit te
willen. Meestal is hun argument om het
niet te doen dat er te weinig ruimte is.
Nochtans hebben wij ook geen enorme
lap grond en de kippen zijn toch blij met
hun ruimte. Kies voor krielkipjes als
de ruimte beperkt is. Dat zijn de kleine
‘uitvoeringen’ van de grote rassen. Onze
binnenren meet 2,5 bij 1,5 m. De buitenren
is nog eens die maat en staat haaks op de
binnenren. Af en toe mogen de dames los
in het gras. Aan het einde van het seizoen
gaan ze weleens de moestuin in; dan eten
ze alle schadelijke insecten op. Zij blij en
ik nog blijer!
Ik kan iedereen aanraden om kippen te
houden. Als je er zelf geen plek voor hebt,
vraag dan eens aan je buren of vrienden
in de buurt of ze het ook zouden willen.
Misschien kunnen jullie samen een stukje
grond huren van de gemeente en daar wat
kippen op houden? Wedden dat ook de
kinderen er als de kippen bij zijn?
12
Zoekertjes
Te koop
Te koop
Biologische kweeperen: € 1,00/kg.
Vanaf september. Regio Zwijndrecht.
03 252 71 53 of 0494 77 39 90.
Gratis
gezocht
Hooi- en strorakel, te trekken door
paard. In goede staat. P.O.T.K. Lefebvre:
056 75 92 56.
Een haan, geboren in juli vorig
jaar. Grijs met witte stippen. Gratis af te halen,
omdat 2 hanen in 1 hok te veel is.
geert@telenet.be of 03 353 32 04.
gezocht
Iemand die wil ruilen. Aanbod:
tijdelijk verblijf (WE, week, maand) in
gerenoveerde boerderij in Kozen (bij SintTruiden) op 1 ha grond, omgeven door
fruitplantages. Slaapgelegenheid: 4 en meer.
Badkamer, CV, speksteenkachel, geriefelijke
keuken binnen en summiere keuken buiten
onder het afdak. Ik vraag in ruil hulp in de tuin:
vogelhut afwerken, verplaatsen van klein hout,
planten/verplanten, composthoop omzetten
etc. Hulp bij het schoonmaken, kleine klusjes,
verven etc. Gas, elektriciteit en water worden
volgens verbruik berekend.
teresa.sensada@telenet.be
Te koop
1 houtlanderbetje, geboren in
januari 2012. Houtlanders hebben weinig
verzorging nodig en hebben ziektebestendige
hoeven. Biologische bijvoeding. Katelijn
Vanhoutte, 0476 383 051 of 055 31 37 85,
katelijnvanhoutte@cantavita.be
Te koop
Moe stopt met tuinieren. Ze
verkoopt haar lichtgewicht grelinette. Volledig
aluminium, Belgisch fabricaat (Cecotec, 5310
Branchon), zo goed als nieuw. Prijs: € 70,00. Af
te halen in Brasschaat of Merksem na afspraak.
dirklaureyssens@scarlet.be of 03 663 39 71.
gezocht
Een plaats om bijenkasten te
zetten in St-Amandsberg en omgeving.
Michaël Bassier, 09 251 08 87.
Stijlvolle bohémienne, zielsmaatje
tussen 24-48 jaar om samen met mij (man, 48)
door Europa/wereld te reizen. Trefwoorden:
ecogemeenschappen, zelfvoorzienend leven,
vrijheid (o.a.financiële), non-conformist,
bewust, spiritueel. eldorica63@hotmail.com.
Te koop
Compostmolen merk Rotohoe (Amerikaans model). Werkt als een
klepelmaaier. P.o.t.k. Loenhout. 03 669 67 64.
Vanvelthoven.
Te koop
Amerikaanse miniatuurpaardjes.
Het zijn ontzettend aanhankelijke en lieve
dieren. Onze dieren zijn zeer gezond en
beschikken over alle correcte identiteitspapieren.
Ze zijn gechipt en geregistreerd. Amerikaanse
miniatuurpaarden onderscheiden zich op
volgende punten van pony’s: ze hebben mooie
lange benen en prachtige gangen. Ze hebben
een Arabisch hoofdje en zitten niet zo dik in
het haar. In tegenstelling tot pony’s die kort
op de benen staan en een grof hoofd hebben
zijn ze nog veel zachtaardiger van karakter. Een
miniatuurpaard kun je volledig vertrouwen, ook
met kinderen. Eigenlijk gaat het om een kleinere
uitvoering van het typische Arabische volbloed
paard. Ze hebben allen Amerikaans bloed.
Neem een kijkje op onze website:
www.stalzeewinde.be. info@stalzeewinde.be,
0478 46 94 45.
Te huur
Volkstuintjes in een aangename,
groene omgeving, op minder dan 5 km van het
centrum van Mechelen. Slechts € 30,00 per jaar.
Alle info: theoslachmuylders@hotmail.com,
015 41 66 06.
Te koop
Mooi gelegen stuk grond voor
moestuin aan vijvers Abdij van Park, Heverlee. 1
of 2 are naar believen. Contact: Ruth Stokx,
ruth.stokx@telenet.be.
Te koop
Babyhangmatje: voor baby tot
jong kind. Max 20 kg. In zeer goede staat.
Prijs: € 18,00. Meer info bij Katrien Allemeersch
(Varsenare), 050 30 09 39 of
katrien.keppie@telenet.be
gezocht
We zijn nog op zoek naar
deelnemers voor onze cursus ‘natuurlijk bijen
houden’ van vzWeegbree ism vzw Bee Yourself.
Start eind mei in O.L.V.-Waver. Alle info op de
website www.deweegbree.be.
gezocht
gezocht
Prima verteerde koestalmest.
Prijs: € 15,00 per losse kubiek, afgehaald.
mathieugysen@hotmail.com,
011 34 21 36 (na 20 u), GSM 0474 916 924.
Niet al te grote serre voor de
gemeenschappelijke permacultuurtuin van de
transitiegroep van Orp-Jauche. An Soontjens,
soontjens_an@hotmail.com of 0485 51 85 61.
Te huur
Kampeerders en natuurgenieters
die willen helpen rond de boerderij of in onze
ronde moestuin in oprichting.
zerofield@zerofield.nl
gezocht
.Tuindelers. Heb je een stukje tuin
op overschot of ben je gek op tuinieren, maar
heb je geen tuin? Wij brengen mensen met te
veel of te weinig grond met elkaar in contact.
transitielier@gmail.com of 0471 43 23 37.
gezocht
Weet er iemand raad om op een
natuurlijke manier een doorgang (van 2m40
op 8m) tussen huis en gemeenschappelijke
muur op een redelijk afdoende wijze af te
schermen van straatlawaai? Bedoeling is dat
we het autoverkeer in de achtertuin weinig of
niet meer zouden horen. Bovendien willen wij
deze doorgang (garage en bergingsruimte)
open houden voor toegang tot de achtertuin
via een poortje. Gezien geluid zich in golven
voortbeweegt, dachten we aan een soort
gedraaide muurconstructie (van bijv. 3 à
4 m hoog) of kokosvezelscherm. Wie kan
helpen? Bedankt voor de tips. Elise Hermans,
elisedezomer@telenet.be.
AdverTentie
Bezoek ‘Het Laatste Huis’,
Poreistraat 4, Hombeek (Mechelen).
Terug naar de natuur! Lessen over fruitbomen
snoeien, moestuin aanleggen, tuinieren voor
beginners…
• Creatief: tekenen en schilderen met verschillende materialen, boetseren met zelf ontgonnen
klei, vlechtwerk…
• Bezoek de boomgaard met oude fruitsoorten
en volkstuintjes.
• Blotevoetentocht, op alle ondergronden
Alle activiteiten kunnen doorgaan op iedere dag
van de week. O.l.v. gediplomeerde lesgevers en
ervaringsdeskundigen.
Voor afspraak: theoslachmuylders@hotmail.
com of 015 41 66 06.
AdverTentie
10 jaar Netelvuur
Open huis op zondag 24 juni van 11-17u. Start
om 11 u: ’10 Jaar Netelvuur’ door Christel Van
Vooren met aansluitend aperitief (gratis, reserveren verplicht). Vanaf 13 u:
• Kruiden op de werkvloer
• Stand Imkersbond & Oxfam-wereldwinkel
• Thee uit de tuin
• Demonstratie distillatie
• Info nieuw cursusaanbod juli 2012 – juni 2013
• Voetverwenning door Carine Mosselmans
Verder: Driedaagse Hydrolaten op 2, 3 en 4 juli.
→ www.netelvuur.be
Schrijf naar Velt of e-mail zoekertjes@velt.be.
Plaats je zoekertje op www.ecozoekertjes.be.
Sorbet
13
Tuinieren in ‘t stad
Een stukje platteland
Tekst © 2012 - StampMedia - Daniëlle Raeijmaekers Foto Stefan Jacobs – uit: Groenten in potten
In 2012 start jongerencentrum Kavka met een stadsmoestuin op zijn binnenplein. De eerste infosessie in maart werd
druk bijgewoond door ervaren en vooral minder ervaren
tuiniers. Allen leven ze in ‘t stad, maar ze snakken naar een
stukje platteland.
Op de eerste vroegtijdige lentedag van het
jaar verzamelt een divers publiek van jongeren en buurtbewoners zich op de binnenplaats van het centrum. De komende
maanden nemen ze deel aan het gratis
project ‘Kavka Oogst’, omdat ze het abc
van het kweken en telen willen leren, zelf
geen plaats hebben voor een plantenbak
of gewoonweg verzot zijn op de smaak
van verse groenten.
Tuinieren for dummies
Nog niet iedereen heeft groene vingers, zo
blijkt al snel. Vanessa De Smet (31) komt
naar Kavka nadat individueel tuinieren
met behulp van een veldboek niet bepaald
vruchten heeft afgeworpen. ‘Op een
gegeven moment zag ik, zoals het boek
voorspelde, een sprietje in mijn planten-
bak, maar ik had geen idee of het nu een
goed of een slecht sprietje was en wat
ik moest doen’, zegt ze. ‘Ik hoop hier in
groep veel te kunnen bijleren.’ Tijdens de
lente en zomer worden de stadsbewoners
daarom bijgestaan met raad en daad door
Fleur Leroy (29). Zij is vrijwilligster bij
Velt en heeft al enkele jaren zelf een tuin
aan de Turnhoutsebaan.
Basilicum, bloemen en bijen
Niet het gebrek aan kennis, maar het
gebrek aan plaats is voor velen de belangrijkste reden om af te zakken naar de
stadstuin. ‘Ik wilde vroeger graag op een
boerderij wonen, maar ben uiteindelijk in
de stad verzeild geraakt. Nu heb ik geen
kippen, honden, geitjes of een groentetuin, enkel een basilicumplantje’, zegt
Valerie Puylaert (45). Volgens Fré Feys
(37) toont een project zoals ‘Kavka Oogst’
dat er in een stad veel meer kan dan de
meeste mensen denken. ‘Het is een oplossing voor het eeuwige dilemma: in de stad
wonen of op de buiten?’ zegt hij. Feys wil
een bijenkorf op het dak van het centrum
plaatsen. ‘Ik was al een jaar op zoek naar
een plaats in de stad waar ik kan imkeren.
Dit project is perfect. Ik zal ervoor zorgen
dat de bloempjes extra rijkelijk verschijnen aan de plantjes.’ Bijen in de stad: een
beetje ongewoon, maar het kan.
Smaak van verse groenten
Studente Emma Vanhoof (20) zit op kot
(kamers, nvdr.) in Antwerpen en werkt bij
een ecologisch restaurant. Daar mag ze
soms proeven van de gerechten. ‘Ik heb er
bewust de smaak van verse en biologische
groenten leren kennen. En echt waar, die
smaken zoveel beter dan de groenten uit
de supermarkt.’ Dankzij een eigen moesbak op het binnenplein kan ze straks haar
eigen verse maaltijden maken. Ze helpt
ook mee de gemeenschappelijke tuin te
onderhouden. De groenten die daaruit
voortkomen, worden gebruikt in de volkskeuken van het jongerencentrum.
Openbaar tuinieren
De stad Antwerpen is heel tevreden over
dergelijke initiatieven. ‘Zelf zijn we ook
bezig aan een nagelnieuw project rond
tuinieren op openbare stedelijke domeinen. Het gaat niet om volkstuintjes
waarin individueel gewerkt wordt, maar
om gemeenschappelijke moestuinen
die de buurt dichter bij elkaar moeten
brengen’, zegt projectmedewerker Hugo
Maenhout. Jos Thijs (61) kijkt al uit naar
extra faciliteiten. ‘Maar dan moeten we
wel eerst fatsoenlijk leren tuinieren’, lacht
hij.
14
Eco-actief
Hutspot op een stadsbalkon
En ander eco-actief nieuws
Samenstelling Redactie
Hutspot groeit op balkon stadhuis Leiden
Bij de start van de lente zaaiden en plantten de
tuiniers van Biodiversiteitstuin Vrij Groen en Velt
Holland Rijnland aardappels, pastinaken en uien in
de plantenbakken van het balkon van het Stadhuis in
Leiden. In de vijf plantenbakken boven het stadhuisplein groeien zo de ingrediënten voor een feestmaal in
oktober. Margje Vlasveld van Velt Holland Rijnland is
erg blij met de samenwerking met de stadhuisbeheerders: ‘Fijn dat de gemeente op deze manier de hutspot
van Leidse bodem wil promoten! Leidser kun je de
hutspot niet krijgen.’
→ www.ideewinkel.nl
‘Yes, we can’-boompjes verplaatst
Begin maart 2011 werden zonder toestemming en totaal onaangekondigd
1200 boompjes geplant op de berm
van de E34 in Oosteeklo, een eigendom van het Agentschap voor Wegen
en Verkeer. Onder de slogan ‘Yes, we
can!’ staken Velt-lid en initiatiefnemer
Philip Haers, lokale buurtbewoners en
de Vereniging voor Bos in Vlaanderen
(VBV) de spade in de grond. De actie
leidde tot een dialoog tussen Wegen
en Verkeer Oost-Vlaanderen en de
actievoerders. Wegen en verkeer OostVlaanderen wijst onaangekondigde
acties op haar domeinen af, maar staat
wel achter de kern van de actie: extra
bos aanplanten. Ze zal in de toekomst
rond bebossing overleggen met de
VBV. De niet-vergunde aangeplante
boompjes zijn verplant naar een nieuwe locatie in Zelzate. Initiatiefnemer
Philip Haers steunt dit compromis.
Enthousiaste schooltuinbloggers gezocht
Sinds kort staat www.schoolmoestuin.be online. Op deze site verzamelen we
verhalen en ideeën van iedereen die gebeten is door ecologisch tuinieren op school.
De bedoeling is dat deze website een broed- en vindplaats wordt voor leuke schooltuinideeën. De inhoud van de blog is zeer divers: van rassenkeuzen tot klassenkeuze
(met welke leerlingen ga je aan de slag?), van Frans tot Wiskunde (hoe integreer je de
schooltuin in je dagelijkse schooltuinwerking?). Kortom, voor alles wat (niet) leeft en
bloeit in de schooltuin is er een plaatsje.
Ben je zelf een fervente schoolmoestuinier? En heb je zin om hier af en toe over te
bloggen? Vraag dan nu jouw account aan bij pim.pompoen@velt.be.
Kruiden verkennen in de Vlaamse Ardennen: doe mee met jouw klas!
Brandnetelsoep, prikt dat niet? Wist je dat je op vlier kunt fluiten? Wat heeft het
madeliefje ons te vertellen? Of hoe maak je daslookpesto en vlierbloesemlimonade?
De Vlaamse Ardennen staan vol leuke kruiden waar we vaak gewoon aan voorbij
lopen. ‘Kruiden Verkennen in de Vlaamse Ardennen’ wil daar wat aan doen. Ga met
een herborist op zoek naar kruiden in jouw schoolomgeving of trek met je klas naar
een kruidenkwekerij om daarna een eigen kruidendrank te brouwen…
Er is een aanbod voor zowel de lagere als de middelbare school. Geef je les in een
school in de Vlaamse Ardennen en wil je meer info? Of heb je zin om met jouw klas
de uitdaging aan te gaan? Stuur dan een e-mail naar dorien.pelckmans@velt.be
Eco-actief
15
Ecodurver Hugo: ‘Wat je zelf kweekt, is gezonder’
Einde maart werd de nieuwe Velt-campagne onder de titel ‘Word ecodurver’
aan het brede publiek voorgesteld. Zes
Velt-ambassadeurs tonen daarin elk
hun eigen ecologische passie. In elk
nummer van Seizoenen stellen we een
van hen aan je voor. Deze maand komt
Hugo D’ Hooghe aan de beurt.
Ecodurver
Hugo!
Wat is je eerste Velt-ervaring?
‘Mijn eerste contact met Velt dateert van
ongeveer 10 jaar geleden. Daarvoor was
ik wel op de hoogte van de visie van Velt,
maar de lokale afdelingen van mijn vorige
woonplaatsen vielen mij niet echt op. Dat
veranderde toen ik in Brasschaat ging wonen. In het lokale huis-aan-huiskrantje las
ik een aankondiging van een plantenruil.
Aangezien ik mijn tuin nog moest aanleggen en planten toch wel een aardige duit
kosten, ben ik een kijkje gaan nemen. Het
warme onthaal en het grote aanbod aan
ruilmateriaal viel mij direct op. De tuin
is ondertussen aangelegd en ik ben een
actief Velt-lid geworden.’
Eco-actief zijn, wat is dat voor jou?
‘Eco-actief betekent voor mij zo veel mogelijk in de eigen levensbehoeften voorzien. Niet alleen dagelijks verse groenten
en fruit uit de eigen tuin eten, maar ook
op zoek gaan naar bewaartechnieken om
het teveel aan oogst toch nog te kunnen
gebruiken.
Kruiden droog ik om thee te zetten, allerlei groenten leg ik in, en fruit verwerk
ik in confituren en likeuren… Regelmatig
kweek ik wat pluimvee en ook mijn brood
bak ik zelf.
Ik probeer zo veel mogelijk materialen te
hergebruiken. Vele dingen krijgen bij mij
een tweede of zelfs derde leven. Daarbij
denk ik niet alleen aan tuingereedschap,
maar ook aan de zelfgemaakte tuintafels
die ik heb gemaakt van eiken afvalhout.’
Hoe maak je andere mensen warm
voor jouw levensstijl ?
‘Wat je zelf doet of kweekt, is gezonder,
lekkerder en het is niet eens zo moeilijk.
Mijn jarenlange ervaring met het telen
van groenten geef ik graag door tijdens
allerlei (Velt-)activiteiten. Meestal geef ik
er enkele bereidingstips bovenop, want
ik merk dat heel wat mensen niet goed
Hugo krijgt de Velt-speld uitgereikt als dank voor zijn ecologische inspanningen. Hij kweekt
vergeten groenten en kruiden en maakt anderen enthousiast door zijn kennis en planten met
anderen te delen.
www.velt.be
ZEt jij jE ook in voor EEn miliEuvriEndElijkE wErEld?
word dan ook EcodurvEr En vraag jE spEldjE aan bij vElt!
weten wat ze allemaal met die (vergeten)
groenten kunnen doen.
Wie mij bezoekt, merkt dat ik heel veel
zelf maak, vaak van ongewone materialen. Dit brengt mensen op ideeën om
meer te recupereren, wat dan weer goed
is voor het milieu.
Voorts toon ik graag hoe je zelf brood
bakt met zuurdesem.’
Waarom koos je ervoor om met een
mandje groenten op de foto te staan?
‘Gezonde voeding is niet altijd goedkoop.
Met mijn mand vol groenten wil ik laten
zien dat het niet moeilijk is om een grote
variëteit aan groenten zelf te kweken.
Ik probeer iedereen aan het tuinieren te
krijgen omdat het de basis is voor een
ecologisch leven: leven met de seizoenen
mee, zelf compost maken, geen giftige bestrijdingsmiddelen gebruiken en bewuster
worden in de wereld. Grote tuin, kleine
tuin, geen tuin: voor alles bestaat er een
oplossing!’
Vraag vanaf nu zelf je speldje aan op
www.ecodurver.be!
16
Tuin
De groenste berm van Gent
Tuinieren zonder tuin
Tekst en foto’s Laurence Machiels
Ook al bezit Stefaan Streulens zelf geen centimeter tuin,
toch is hij de trotse (mentale) eigenaar van drie heerlijke
groenplekken: een spoorwegberm van 60 are, een buurttuin met inheemse planten en een voedselbos vol fruit.
Ecologie vindt hij evident; Low Impact is zijn levensstijl.
3 | 2012
17
Ik ben wel het een en ander gewoon, wanneer ik op tuinreportage trek, maar een
interview in een boomhut, op honderd
meter van het drukste spoor van Gent, is
wel het laatste wat ik had verwacht. Voor
Stefaan Streulens lijkt het de gewoonste
zaak van de wereld. En waarom zou hij
me ook in zijn huis ontvangen? Hij heeft
niet eens een tuin. Toch neemt hij deel
aan de Velt-ecotuindagen.
Van stort tot bermtuin
Dat een man als Stefaan zelf geen tuin
heeft, is amper te geloven. Hij spreekt,
ademt en handelt nog groener dan gras.
Toen hij zijn woning in Gent betrok, zonder zelfs maar een kleine binnenplaats,
duurde het niet lang voor zijn oog op de
spoorwegberm achter het huis viel.
Voor vijftig euro per jaar werd dit Infrabelparadijs het zijne: duizend vierkante meter groen, en een voormalig stortparadijs
voor passanten.
‘We hebben zeker een vrachtwagen vol
oude fietsen, bromfietsen, ramen, golfplaten en nog veel meer moeten opruimen,
voor we met tuinieren konden beginnen.’
Ook de oude spoorwegbielzen haalde
Stefaan weg: het sterk vervuilende creosoot zag hij liever niet in zijn ‘tuin’.
Trotse huurder
Na de schoonmaak kwam het ware karakter van de berm tevoorschijn: een bosje
vol wilde pruimenbomen, een stokoude
perenboom, vlierstruiken, seringen en
een magnifieke meerstammige meidoorn
van meer dan honderd jaar oud. Alleen
al voor die boom zouden veel tuineigenaars Stefaan benijden. Gelukkig springt
hij bijzonder behoedzaam om met dit
groene erfgoed. ‘Ik doe niets weg en laat
alles groeien, tenzij het in de weg komt te
staan.’
De paadjes die kriskras tegen de berm lopen, zette Stefaan af met boomstammen
en bedekt hij elk jaar met gedroogd gras.
‘Zo groeit er geen onkruid en is het zacht
lopen voor de kinderen’, legt hij uit. Hij
probeert zo weinig mogelijk in te grijpen.
‘Wat zich hier uitzaait, laat ik in de regel
staan tenzij het te veel wordt, zoals de
stinkende gouwe.’ Tegen de berm groeien
er bosjes look-zonder-look (de blaadjes
gaan in de sla), recent kwam er pimpernel
aangewaaid en tal van bosplanten houden de bodem spontaan bedekt. De vuile
spoorwegberm van weleer ligt er vandaag
als een feeërieke, natuurrijke familietuin
bij.
Cadeautjes
‘Veel mensen in de buurt vinden mijn
getuinier best sympathiek, en ze geven me
weleens wat: stekjes kruisbessen, een Japanse esdoorn, een Viburnum tinus. Kijk,
deze azalea heeft jarenlang als kamerplant gediend en groeit hier nu gewoon in
de volle grond.’
Toch is het geen sinecure om planten in
zijn tuin te kweken, ondervond Stefaan
algauw. ‘Beneden, tegen de straatkant, is
het meer dan vochtig genoeg, maar tegen
de berm is de bodem schraal en droog.
Jonge planten moet ik wel water geven,
ook al druist dat tegen mijn principes in.
Ik leg meteen na het planten een dikke
laag ecologische kattenbakvulling rond
de stam: dat houdt het onkruid tegen en
verhindert de verdamping.’
En de kattenstrontjes?
‘Die eten de slakken op.’ Groenten en fruit
kweekt hij niet hier; in de grond zitten te
veel metaalslakken en dan waren er ook
die vervuilende bielzen. Creatief als hij is,
zocht en vond Stefaan een onbenut stuk
tuin in Destelbergen, dat hij nu beheert
als voedselbos.
Kinderparadijs
Stefaan geniet; werken hoeft hij hier
amper te doen. ‘Met tien uur per jaar (per
jaar!) ben ik rond, en dat kruipt dan nog
voornamelijk in het maaien van dat ene
kleine grasveldje.’ Hij leeft zich helemaal
uit in zijn groenparadijs, net als dochter
Juniper (6) voor wie deze mysterieuze
bermtuin een groot avonturenpark is. ‘Ik
sta er versteld van wat ze allemaal weet
van planten en dieren. Ze kent precies
het verschil tussen een spin en een mijt,
tussen een wants en een kever. Met haar
netje vangt ze vliegen om ze aan de
18
Tuin
spinnen te voederen. En ze verzamelt dierenskeletjes: een ekster, een egel…’ Door
de tuin lopen pijltjes met krijt en helemaal
bovenop de berm, tegen de spoorweg
aan, heeft ze een spannend kamp onder
een immense seringenstruik. Maar dat is
eigenlijk een geheim, net als die geweldige
boomhut.
‘Alles is gerecycleerd, niets gekocht. Ik heb
de houtstammen gekregen en het dak
is van zegge die we in het natuurgebied
gemaaid hebben met de zeis, tijdens een
onderhoudsbeurt.’ Hier brouwt Juniper
plantendrankjes en houdt Stefaan zijn
lezingen over Low Impact-tuinieren en
leven.
Bosbeheer in de stad
Ook al blijft dit een van de drukste plekken van Gent, toch heeft het wel wat weg
van een natuurgebied.
‘Vorig jaar leefde er een vrouwtjesfazant
in de tuin, er wonen egels en er is al een
vos gesignaleerd. Er zitten minstens vier
verschillende soorten sprinkhanen, tal
van kevers, heel veel verschillende hommelsoorten…’ In de watertonnen krioelt
het van de waterjufferlarven en slakjes en
op het dak van zijn tuinhuis legde Stefaan
net een bijenhotel aan. En omdat groen
bloed kruipt waar het niet gaan kan, annexeerde Stefaan ook nog eens zesduizend vierkante meter spoorwegberm
aan ‘zijn’ tuin. ‘Ik mag er niet in tuinieren
of zomaar in rondlopen. Dat stuk biedt
namelijk inkijk in de tuinen (en huizen)
van veertig buren; die privacy mogen we
niet schenden.’
Op vaste tijdstippen organiseert Stefaan
met de buurtbewoners onderhoudsbeurten van het bos. ‘We zetten samen ook
allerlei acties op: vorige winter hebben we
er met zijn allen twee kubieke meter afval
uitgehaald en deze zomer gaan we de invasieve Japanse duizendknoop bestrijden.’
Als Stefaan een plantactie opzet, helpen
en betalen de buren spontaan mee. Alles
gebeurt ecologisch. ‘We maaien met de
zeis, laten het maaisel liggen, bedekken de
plek met karton en wachten af.’
Ook in zijn tuin gebruikt Stefaan, uit
respect voor de buren, nooit motorisch
gereedschap.
Buurtgroen
Stefaans groenavontuur is nog niet ten
einde. Vorig jaar besloot hij om het verwaarloosde stukje stadsterrein naast zijn
Tips van Stefaan
Vijver in een ton
‘Een klassieke waterton trekt veel
muggen aan. Als je er wat gedoornd
hoornblad in laat groeien, er wat slakjes
uit je vijver in werpt en je ton in de zon
zet, dan komen er spontaan waterjufferlarven in, die de muggenlarven met
plezier voor je opsmullen.’
Vlakke compostering
‘Ik laat plantenafval zo dicht mogelijk
bij de plant. Wanneer ik de grassen en
vaste planten in de buurttuin snoei, leg
ik het materiaal gewoon rond de plant.
Het werkt meteen als mulchlaag, houdt
het onkruid tegen en verteert langzaam
ter plaatse.’
Amper onderhoud
‘Ik laat onkruidzaailingen rustig opkomen. Het grootste deel wordt verdrongen door interne concurrentie, wat me
al een pak werk bespaart. De rest trek ik
net voor de zaadvorming uit – zo geniet
ik nog van de bloei. Ik schoffel nooit en
woel de bodem nooit om, tenzij om iets
te planten. Als je de aarde niet verstoort,
maken onkruidzaden veel minder kans
om te kiemen.’
3 | 2012
19
de honden er toch uit te houden.’
Passanten durven ook weleens vuilniszakken achter te laten. ‘Ik ruim ze meteen
op en zorg ervoor dat er nooit vuil in de
tuin ligt; alleen een propere plek remt
sluikstorten af.’
Low impact
Stefaan houdt er in ‘zijn’ tuinen een
duidelijke filosofie op na. ‘Ik werk enkel
met gerecycleerde materialen en koop
nooit iets tenzij ik niet anders kan, en dat
gebeurt zelden. Al het afval dat ik in mijn
tuin produceer, verwerk ik. Ik gebruik
nooit meststoffen, geef minimaal water
en verstoor de bodem niet. Low impacttuinieren gaat nog een stapje verder dan
gewoon ecologisch tuinieren.’
Hij ruilde zijn auto in voor twee bakfietsen en een tandem.
Stefaans enthousiasme werkt aanstekelijk. ‘We proberen nu de straat te vergroenen met geveltuinen. Ik bel gewoon aan
en leg mijn plan voor. Negen op de tien
mensen zeggen meteen ja. Wij vragen
toelating aan de groendienst en leggen
met vier vrijwilligers de tuintjes aan. Hebben de eigenaars niet de middelen om de
planten te betalen, dan gaan we op zoek
naar sponsors.’ Zo palmt Stefaan met zijn
groenbrigade stilaan de hele buurt in.
Hoedje af voor deze man zonder tuin.
eigen bermtuin aan te pakken. ‘Het was
een schoolvoorbeeld van hoe groen in de
stad er niet moet uitzien: een nutteloos en
saai gazon waar de buurtbewoners hun
auto’s parkeerden, honden hun drollen
achterlieten en passanten slachtafval
dumpten. Gelukkig steunde de groendienst van de stad Gent mijn plan en
kwamen we gauw tot een goede afspraak:
zij zouden het stuk beplanten en ik zou
het onderhouden. Ik kreeg er zelfs het
nodige materiaal voor.’
De dikke paplaurierhaag werd gerooid
en vervangen door een gemengde haag
met meidoorn, sleedoorn, veldesdoorn,
hondsroos en wilde liguster. Er kwamen
voornamelijk inheemse vaste planten en
grassen, en een paar bomen zoals een es.
‘Ik wou ook graag een dikke boomstam
als bank, langs de stoep – zelfs dat was
geen probleem.’
Straat krijgt siertuin
Drie maanden na de aanvraag was de
tuin al aangelegd. Vandaag, een jaar later,
staat alles er frisgroen en mooi volgroeid
bij. Met dank aan die slimme bodembedekkers als de witte en paarse dovenetel,
kruipend zenegroen, blaassilene, bosaardbeien, klokjesbloemen, geraniums…
‘Er komt spontaan van alles tussen gewaaid; ik wied heel selectief.’ Voor het onderhoud krijgt Stefaan wat extra hulp van
een aantal buren, zoals de enthousiaste
student Pieter. ‘In deze buurt wonen veel
bejaarden. Ook al is hun interesse niet
zo groot, toch reageren ze enthousiast en
zie je weleens iemand op de boomstam
zitten.’
Af en toe droppen honden er nog wel
wat, ook al grenst het terrein aan een
hondentoilet. ‘Met afvalhout wil ik nu een
omheining rond het tuintje vlechten, om
Waar?
Bij Grietje en Stefaan Streulens,
Kogelstraat 19, Gent.
Open op zondag 3 juni, van 10-18 u.
Ontdek ook de tuin van Huguette
Van Vaerenberg op p. 27.
Gezocht: tuiniers ecotuindagen 2013
Ben jij een ecologische tuinier en wil
je pronken met je realisaties? Stel je
dan voor 29 juli kandidaat voor de ecotuindagen van 2013 (1-2 juni). Vul het
onlineformulier in of mail je gegevens
(naam, adres, telefoonnummer, e-mail,
soort tuin + oppervlakte) door naar
Katleen Verhaert: katleen.verhaert@
velt.be.
→ www.velt.be/ecotuindagen2013
20
Culinair
Pure smaak
Asperges uit de volle grond
Tekst Mirella Gijsen Recepten Nicola Kersting Foto’s Liz West, Martin E. Jones, Boris Mann, Mr. T in DC
De eerste asperges uit volle grond op je bord zijn een waar
feest. Asperges zijn veelzijdige groenten, met een typische
geur en smaak. Niet verwonderlijk dat de asperge alom bekend is en geregeld opduikt op feestmenu’s van traditionele
(communie)feesten in mei.
De smaak van volle grond
Persoonlijk vind ik het jammer dat deze
groente tegenwoordig bijna heel het jaar
door op de markt en in de winkels te
verkrijgen is. Meestal zijn deze asperges
geïmporteerd uit Midden-Amerika en
Zuid-Afrika. De smaak is totaal niet te
vergelijken met die van een asperge uit
volle grond. Bovendien gaat het effect van
het verwachtingsvol uitkijken en vervolgens intens genieten van deze delicatesse
verloren.
Wit of groen
Voor ons voormalige restaurant gingen
we ieder jaar zelf de asperges halen bij
een boer. De korte weg van veld naar
bord werd door onze klanten geproefd en
bijzonder gewaardeerd.
De asperge wordt met de hand gestoken;
in België gebeurt dat eind april, begin mei.
Hoe warmer het is, hoe sneller ze groeien.
De laatste dag waarop wordt gestoken,
is traditioneel de feestdag Sint Jan op
24 juni. Asperges zijn de jonge stengels
die uit de wortel van de aspergeplant
opschieten. Witte asperges groeien in
een opgehoogd grondbed en dus in het
donker. Daardoor blijven ze wit. Groene
asperges zijn afkomstig van dezelfde
aspergeplant, maar zij hebben zonlicht
gezien.
Met een geurtje
Wil je weten of de asperges vers zijn, wrijf
er dan een paar tegen elkaar. Als ze een
piepend geluid maken, zijn ze vers. Verse
Belgische asperges uit de volle grond zijn
ook te herkennen aan de mooie blanke
kleur. Het topje voelt stevig aan, de onderkant van de stengel is niet houterig en
geeft niet mee als je erin knijpt. Verwerk
asperges zo snel mogelijk na aankoop.
Bewaar ze opgerold in een vochtige doek.
De asperge is een gezonde groente. Ze levert weinig calorieën en bevat vezels, ijzer,
calcium, kalium, vitamine B en C. Een
klein minpuntje is de wat vreemde geur
die je urine krijgt nadat je asperges hebt
gegeten. Geen paniek, deze scherpe geur
verdwijnt ook weer snel en niet iedereen
heeft er last van. De geur is het gevolg van
een aantal vluchtige zwavelhoudende verbindingen die vrijwel meteen in de urine
opduiken na het eten van asperges.
Houd het puur
Asperges hebben een milde smaak, die
zich goed laat combineren in verschillende gerechten. Groene asperges zijn wat
geuriger en sterker van smaak dan witte.
Asperges zijn uitermate geschikt voor
vegetarische gerechten en ook heerlijk bij
vis en vlees.
Een geslaagde combinatie is onze Belgische delicatesse asperges à la flamande:
eitjes, boter, peterselie, beetgare asperges
en niet te vergeten een snuifje nootmuskaat. Eenvoudig en overheerlijk! Met de
asperge kun je alle kanten uit: gekookt,
rauw, gegrild, gestoomd, gekonfijt, gefri-
tuurd… En wie kent er niet de aspergeroomsoep? Durf je eens te wagen aan een
carpaccio van asperges, verrassend lekker
in combinatie met lamsoortjes (ook wel
zeeaster genoemd). Dit plantje groeit van
nature op de slikken en schorren van de
Waddenzee en in Zeeland). Of probeer de
nog wat gewaagdere aspergesorbet uit!
Experimenteer gerust met nieuwe variaties, maar respecteer de pure smaak van
asperges. Kruid ze daarom niet te overheersend. Heb je zelf een tuin, probeer
dan zeker eens de brandnetelpesto uit.
Gebruik vooral de topjes van de brandnetel. Brandnetel geeft samen met de asperges een verrukkelijke smaakcombinatie.
→ www.faitessimple.be
Asperges schillen
Het schillen van witte asperges moet
erg zorgvuldig gebeuren, want de schillen van de asperges zijn heel vezelig.
Je gaat het best als volgt te werk:
• Van groene asperges hoef je enkel de
onderste helft te schillen. De groene
schil is veel zachter.
• Was de asperges zorgvuldig.
• Zet ze voor het schillen ruim een half
uur in koud water.
• Schil de asperges met een dunschiller
of een speciale aspergeschiller.
• Schil vanaf 2 cm onder de kop naar
het uiteinde.
• Schil royaal dakpansgewijs.
• Snijd van het uiteinde minstens 2 cm
af (het harde gedeelte).
• Leg de asperges tot de bereiding
opnieuw in het koude water.
De schillen en de ondereinden kun je samen met het kooknat gebruiken als basis
voor een overheerlijke aspergesoep.
3 | 2012
21
Salade chaud-froid van asperges
met lamsoortjes, geitenkaas en tempé
Ingrediënten voor 4 personen
Bereiding
• 1 bussel dikke witte asperges
• 1 bussel groene asperges
• 400 g lamsoortjes (zeeaster)
• 1 bosje verse kervel
• 1 rauwe rode biet
• 200 g gerookte tempé
• 4 zachte geitenkaasjes
• ca. 1 el olijfolie
• sap van 1/2 limoen
• ca. 1 el balsamicoazijn
• 3 takjes citroenmelisse
• 4 tl honing
• 1 el shoyu
• 2 el appeldiksap
Witte asperges
De asperges uit dit recept worden niet
gekookt. Schil de asperges, neem de
geschilde asperge aan onderkant vast en
maak dunne plakjes met de dunschiller.
Breng de asperges op smaak met limoensap, gehakte citroenmelisse, peper, zout
en olijfolie.
Groene asperges
Schil enkel het onderste gedeelte van
de groene asperges en snijd ze in lange
schuine stukken. Roerbak ze in olijfolie
tot ze half gaar zijn en blus ze met balsamicoazijn.
Schil de rode biet en snijd er zo dun mogelijke reepjes van. Was de lamsoortjes.
Snijd de tempé in frietjes en bak ze in
olijfolie. Overgiet ze met de shoyu en het
appeldiksap en laat even karamelliseren.
Meng de witte asperges, lamsoortjes,
kervelplukjes en rode biet. Schik in een
diep bord en leg hierop de roergebakken
asperges en de tempé. Werk af met de geitenkaasjes die je lichtjes opwarmde met
wat honing. Snijd hiervoor de geitenkaasjes in tweeën, doe er een theelepel honing
op en verwarm 3 minuten in de oven op
180° Celsius.
Gekonfijte asperges
met een gepocheerd ei en brandnetelpesto
Ingrediënten voor 4 personen
Bereiding
• 1 kg asperges
• 1 l smaakarme olie
• azijn (2 el/l water)
• 4 eieren
voor de pesto:
• 100 g verse brandnetel (of rucola, basilicum, koriander…)
• 30 g geroosterde cashewnoten (of andere
noten)
• 4 teentjes look
• 10 g zout
• 1/2 dl olijfolie
• 30 g Parmezaanse kaas
• 50 g tofoe
• peper naar smaak
• sap van 1/2 citroen
Bereidingswijze pesto
Kook de tofoe 2 minuten in kokend water.
Haal de kruidenblaadjes van de stelen,
was en droog ze en hak ze met de noten,
look, tofoe en kaas fijn in de keukenmachine. Voeg dan al roerende de olijfolie
toe. Breng op smaak met peper, zout en
citroensap.
Bereidingswijze asperges
Schil de asperges leg ze in een braadslee.
Giet er de olie over zodat ze net onderstaan. Verwarm de olie met de asperges
tot 100° Celsius (tot er luchtbelletjes in de
olie naar boven komen). Zet de asperges
20 à 30 minuten in een oven van 120°
Celsius, maar zorg ervoor dat de tempera-
tuur van de olie niet boven de 100° Celsius
komt. Laat de asperges uitlekken en dep
de olie weg.
Bereidingswijze gepocheerd ei
Breng water aan de kook en voeg een
beetje azijn toe. Breek de eieren een na
een in een kom. Roer met een spatel in
het kokende water om een draaikolk te
vormen. Leg een ei in de draaikolk en laat
2,5 minuten pocheren. Haal uit het water
en serveer direct of laat afkoelen in koud
gezouten water.
Dresseer het gepocheerde eitje op de
asperges en werk af met wat pesto en een
paar takjes kervel.
22
Tartaar van gerookte heilbot en asperges
met dille-yoghurtbrood
Ingrediënten voor 4 personen
Bereiding
voor de tartaar:
• 8 witte asperges • 200 g gerookte
heilbot* • 1 bosje kervel • 1 tl limoensap
• 1 tl olijfolie
voor de peterselie-olie:
• 1 bosje peterselie • ca. 2 dl olijfolie
• peper en zout.
voor het brood:
• 450 g bloem • 1 tl bakpoeder
• 1/2 tl zeezout • 225 g Griekse yoghurt
• 5 el gesmolten boter • 2 eieren
• 85 g honing • 4 el gehakte dille
Bereidingswijze tartaar
Schil de asperges zorgvuldig en snijd ze
in kleine blokjes (brunoise). Meng met
een beetje limoensap en olijfolie. Snijd
de heilbot ook in kleine stukjes en meng
met de aspergetartaar. Breng op smaak
met peper en zout en voeg er de gehakte
kervel aan toe.
* Kies voor Pacifische heilbot.
Kijk op www.goedevis.nl.
Bereidingswijze peterselie-olie
Was de peterselie en verwijder de dikke
stengels. Doe de blaadjes in een blender
met een beetje olijfolie en mix. Voeg nog
een beetje olijfolie toe tot je een gladde
saus hebt. Zeef de saus eventueel door
een puntzeef.
Bereidingswijze yoghurtbrood
Meng alle droge ingrediënten in een kom
en maak een kuiltje in het midden. Klop
in een andere kom de yoghurt, de gesmolten boter, eieren, honing en kruiden door
elkaar. Giet het yoghurtmengsel in het
kuiltje bij de droge ingrediënten en roer
alles goed door elkaar. Giet het mengsel
in een ingevette bakvorm van 20 x 20 cm
en bak het brood 45 minuten in de oven
op 180° Celsius. Laat het minstens 20
minuten afkoelen op een rooster.
Serveer de tartaar op een hoopje (ring).
Snijd het brood in driehoekjes en leg er
een drietal rond de tartaar. Werk af met
een paar streepjes peterselie-olie.
Aspergesorbet met aardbeien
Ingrediënten
Bereiding
Basisrecept sorbet:
• 1/2 l siroop
• 750 g fruit, groentenpulp of thee
• eventueel 2 stijf geslagen eiwitten
Voor de siroop:
• 1350 g witte suiker
• 1 l water (samen 1 minuut laten koken
niet langer)
Voor de aspergesorbet:
• 500 g geschilde witte asperges
• 4 dl water
Met dit recept kun je van bijna alles sorbet maken. Heb je geen sorbetmachine,
dan kun je er een granité van maken (Je
zet het mengsel in de diepvries en roert
er om de 15 minuten in tot het mengsel
bevroren is. De ijskristallen zullen groter
zijn dan in de ijsmachine.).
• 1/2 kg aardbeien
• poedersuiker
Voor de aspergesorbet kook je de asperges
in water tot ze gaar zijn en dan mix je ze
tot een gladde massa. Weeg hiervan 750 g
af en meng dit met 1/2 l suikersiroop.
Draai dit mengsel af in de sorbetmachine.
Voeg de opgeklopte eiwitten toe als de
sorbet bevroren is en laat nog 5 minuten
draaien.
Neem de helft van de aardbeien en voeg er
wat poedersuiker aan toe. Mix tot je een
gladde saus krijgt en proef of je de saus
zoet genoeg vindt.
Schep een bolletje sorbet in een kommetje
giet er wat aardbeiensaus over en verdeel
er de rest van de aardbeien over.
Weg & Wijzer
23
Antwerpen
02.06
Laatste plantenruil van ‘t jaar
10-11.45u, Heil. Geesthoek
15, Zwijndrecht. Pompoen,
coutgette, etc. Gaston Lesire,
03 282 78 81. Den Bumpt
02.06
Bijenvriendelijke planten
door Jan Van Bogaert 14-16u,
Eco-huis, ‘s Herenbaan 129,
Boom. Leden € 3,00. Nt-leden
10.06
€ 5,00. Nestor Janssens,
njanssens1@telenet.be. ZuidAntwerpen
07.06
09.06
10.06
Daguitstap tuinen Weleda en
duinengebied Meijendel 7.4517u, ‘t Spant, Boomsesteenweg
337, Wilrijk. € 10,00. Carpool
Biohoeve Wijngaardhof
opendeurdag 9-16u,
Wijngaardhof, Heidsiebaan 22,
Westmalle. francois.jans@
11.06
12.06
Hier kun je Velt-tuinbordjes
en/of boeken ophalen
Ecologisch leven/wonen
Tocht door ‘t Verdronken
land van Saeftinghe met gids
11.30-18.30u, Bezoekerscentr.
Saeftinghe, Emmaweg 4,
Nieuw-Namen (Nl). Vertrek om
Via 014 81 32 35 of velt.mol@
skynet.be. Willy Helsen. Mol
24.06
29.06
Pannenkoekendag 1317u, Velttuinencomplex,
Sluizenstraat 119A, Schoten.
14.06
Avondwandeling in
Vordenstein 10.20u, Domein
Vordenstein, Kopstraat, Schoten.
Zomersnoei 19.30-22u, Widar,
Lipseinde 43, Merksplas. Ntleden € 3,00. Snoeischaar
meebrengen. nfo.
noorderkempen@velt.be
Noorderkempen
15.06
Kookworkshop Bio High Tea
door Adrienne Larmuseau 1921.30u, Francesco paviljoen,
Bovenrij 30, Herentals. Leden
€ 2,50. Nt-leden € 6,00.
Inschr. Via 014 51 76 73 of
hermanblanche.rombouts@
pandora.be. Middenkempen
Fietstocht Kontich-WaarloosHove met picknick 10-14u,
Vertrek om 10u aan het
St-Jansplein in Kontich.
Fietstocht langs duurzame
lokale initiatieven. Breng
je picknick mee. Inschr. via
kontich@transitie.be.
Netevallei
Tuinbezoek bij Leen Gielis
19-21u, Jef Buyckxstraat 149,
Turnhout. Myriam Pelckmans,
16.06
Bezoek aan het Provinciaal
Proefcentrum voor Kleinfruit
Pamel 8.30-13u, Proeftuin
Pamel, Molenstraat
26, Roosdaal. € 5,00.
Kostendelend rijden. Inschr.
Gezonde groenten en fruit op
biologische wijze 9.30-12u,
Ecotuin Wiezelo, Wiezelo 61,
Wuustwezel. Inschr. Via veltkalmthout@hotmail.com.
Kalmthout-Essen
Kruiden in en om het huis
19.30-22u, Bij Rie en Jan
Brusselaers, Grote Plaats 32,
Wortel. Max. 15 deeln. Inschr.
Bij Tedda de Jong, info.
noorderkempen@velt.be.
Noorderkempen
07.07
Groetentuin en siertuin
9.30-12u, Ecodemotuin Mol,
Mariëndal z/n, Mol. Willy
Helsen, helsen.w@skynet.be.
Ecodemotuin Mol
07.07
hugodhooghe@hotmail.com.
Brasschaat
Biomarkt 10-18u, Remi
Lensplein 3, Vosselaar. Met
Velt-infostand. Myriam
Pelckmans, breugelmans.
pelckmans@skynet.be.
Nutstuin Turnhout
10.06
Tuinactiviteit
breugelmans.pelckmans@
skynet.be. Nutstuin Turnhout
skynet.be. Voorkempen
10.06
Toegankelijk voor
rolstoelgebruikers
Albert De Sterck. Schoten
(€ 0,05/km.). Breng stapschoenen en picknick mee.
Inschr. Bij Nestor Janssens,
njanssens1@telenet.be door
storting van € 10,00 op rek.
BE41 979965887710. ZuidAntwerpen
09.06
Voedingsactiviteit
11u30 Sporthal Zwijndrecht
(carpooling). Breng laarzen
mee. Max. 20 deeln. Inschr.
voor 08/06 Via 03 252 57 05,
hugo.himschoot@skynet.be.
Den Bumpt
De tuin in de 21ste eeuw
door Annick Hollebeke 13.3016.30u, Bib., LIndendreef 1,
Hoogstraten. Met bezoek aan
het Begijnhof. Aanmelden
via info.noorderkempen@
velt.be of Tedda de Jong, 03
315 86 47. Noorderkempen
Kinderen welkom
Simmerdown 14.45 Wijland,
Fortbaan z.n., Puurs.
Muziekfestival met Veltinfostand en ecosmos. jean.
adriaenssens@skynet.be.
Klein Brabant
08.07
Demo maaien met de zeis 1012.30u, bij Herman Rombouts,
Hazenpad 11, Herentals. Ntleden € 2,50. Inschr. Via 014
51 76 73 of hermanblanche.
rombouts@pandora.be.
Middenkempen
09.07
Tuinbezoek 19-21u, Bert
en Mariette Declerck,
Salamanderstraat 23,
Beerse. Myriam Pelckmans,
breugelmans.pelckmans@
skynet.be. Nutstuin Turnhout
29.07
Vlinder- en bijenplanten 9.3012u, Ecotuin Wiezelo, Wiezelo
61, Wuustwezel. Inschr. bij
Elle Mangelschots, veltkalmthout@hotmail.com.
Kalmthout-Essen
24
Seizoenen
West-Vlaanderen
03.06
Dorp op z’n zondags
10.30-17.30 Pastorietuin,
Boomgaerdstraat 40,
Lichtervelde. ferry.
engelrelst@telenet.be,
Licht-ter-Velde
03.06
10.06
Opendeurdag biobedrijf ‘De
Levende Aarde’ 13.30-19.30u,
Breeweg 22, Oostkamp.
10.06
05.06
Planten- en zadenruilbeurs 1012u, ‘t Nieuwland St. Michiel,
Ontvangerstraat 1, Tielt. jan_
16.06
moeyaert@telenet.be. Tielt
07.06
09.06
Vroegmorgenwandeling
- ontbijt - compostdemo
5.30-12u, Ivo Vandenbroucke,
Weggevoerdenstraat 1,
Roesbrugge. € 6,00.
Kinderen € 3,00. Inschr.
verplicht voor het ontbijt.
Ivo Vandenbroucke,
olievolie@hotmail.com.
Westland
10.06
Voedingsgebreken, ziekte- en
insectenaantasting herkennen
9.30-12u, Bij Gilbert Putman,
Lattenklieverstraat 156,
Beernem. gilbert.putman@
17.06
Fruitwerkgroep Beernem
9.30-12u, bij Gilbert
Putman, Lattenklieverstraat
156, Beernem. roland_
23.06
Fietstocht 13-18u, Parking
zwemkom, Vanackerestraat
7, Wevelgem. Katrien
Opsommer, bart.
katrienvdhop@edpnet.be.
Wevelgem
01.07
07.07
Daguitstap thema fruit
8.15-19.30u, Vertrek
aan carpoolparking E40,
Reigerloostraat, Beernem.
Tuinbezoek 9.30u, bij Marc
Deketelaere, Zeeweg 2C,
Varsenare. Carpooling om
Uitstap De Palingbeek en
fruitperserij Lombarts-Calville
8.30-19.30u, Vertrek De
Valkaart, A. Rodenbachstraat
42, Oostkamp. eddy.gevaert@
23.06
24.06
Zomersnoei bij fruitbomen
door Marc Geens 9.30-11.30u,
bioboerderij Ganzenhof,
Bosstraat 2, Avelgem. mike.
20.07
24.06
€ 5,00. Carlos Bogaert,
Wijnproefavond in en rond de
ecologische siertuin 19-23u, De
Valkaart, A.Rodenbachstraat
42, Oostkamp. eddy.gevaert@
skynet.be. Oostkamp
29.07
RKBB Demonstratie oculeren
9-12u, Milieuboerderij De
Palingbeek, Vaartstraat 7,
Zillebeke. Leden € 1,00. Ntleden € 2,00. Inschr. via 057
33 60 63 of deridder.dirk@
telenet.be. Westland
Oost-Vlaanderen
02.06
Compostvoormiddag 9-12u,
Containerpark, Karnemelkstraat
5, Zelzate. antoinette.
bauwens@base.be.
Meetjesland
02.06
30.06
(12
lessen)
Moestuin ten huize van
het zomererf door Marijke
Vandierendonck 9.2012.20u, Zomererf, Brugstraat
33, Stekene. 12 lessen voor
beginnende (eco)tuiniers.
Info: Lotte De Greveleer,
lotte13cimi@gmail.com.
Zomererf
vandenbroucke@telenet.be.
Kortrijk-Zwevegem
Zomersnoei door Wouter
Demey 10-12.30u, Tuin van
Geert en Maryke RogiersVan Eenoo, Halfuurdreef
12, Veldegem. Nt-leden
Daguitstap met eigen wagens
Verzamelen parking Rinus,
Beverenseaardeweg, Roeselare.
Zie plaatselijke nieuwsbrief
of auredekeerle@myonline.
be. Roeselare
Fietstocht 13.30-20.30u, Start
om 13u30 aan Swok. Leden €
17,00. Nt-leden € 20,50. Roger
Deleu, rdeleu@pandora.be.
Staden
Kruidenwandeling 14.30-17u,
Start aan de Cycloon 14.30. Gids
is Gilbert vanderkerkhove.
Magda.demeyere1@telenet.
be. Beitem
skynet.be. Oostkamp
zwaenepoel@telenet.be.
Jabbeke
10.06
Kruidenwandeling met hapjes
14-16u, Domein Tudor, Zeeweg
147, Sint-Andries. Leden €
Biobabbel 9.30-11.30u,
Martin en Lieve Rapsaet, Oude
Bellegemstraat 89, Zwevegem.
jan.de.saedeleer@telenet.be.
Harelbeke
9u, kerk De Leeuw. daniel.
louwage@telenet.be
Groot-Zedelgem
skynet.be. Fruitwerkgroep
10.06
30.06
Leden € 50,00. Nt-leden €
55,00. Inschr. door betaling
voor 15/05 op reke. 3630520989-42 o.v.v; ‘Daguitstap
16 juni 2012’. Info 050 78
05 51 of gilbert.putman@
skynet.be. Fruitwerkgroep
EHBO voor op reis 13.3016.30u, Bezoekerscentrum
Bulskampveld (kasteel),
Bulskampveld 9, Beernem. €
12,00. inschr. via 050 55 91
00 (Bulskampveld). Max 12
deeln. bertvansteen@skynet.
be. Beernem
Nt-leden € 6,00. Vertrek aan
het zwembad Diksmuide
voor carpooling om 13.30u.
luclansens@telenet.be.
IJzervallei
8,00. Nt-leden € 10,00. Max.
25 deeln. Inschrijven via rita.
neyt@telenet.be of 050 67 02
55. Brugge
eddy.gevaert@skynet.be.
Oostkamp
cbogaertdeconinck@skynet.
be. Groot-Zedelgem
Bezoek tuin van Maurice
13.30-18u, Wilgenbroekstraat
64, Oostkamp. Leden € 5,00.
02.06
Compostnamiddag 14-16u,
Containerpark, Havennummer
8004N Jacques Paryslaan
32, Evergem. antoinette.
bauwens@base.be.
Meetjesland
Weg&Wijzer
07.06
€ 12,00. Nt-leden € 15,00.
Max. 20 pers. Inschr. via marc.
temmermans@telenet.b, e
037768689 en betalen op rek.
BE75 97994813 1151 voor 15
juni. Waasland
Lang leve de oogst 19.30-22u,
CC Kelder, Kerkplein 5, Lokeren.
boeckx.ann@gmail.com.
Reinaert
09.06
Compost en bemesting demonstratie composthoop
opzetten door Jos
Van Hoecke 14-16u,
Compostplaats, Oud Dorp z/n,
Wichelen. www.veltwichelen.
23.06
(6 lessen)
be, jozefvanhoecke@gmail.
com. Wichelen
10.06
Zonder is gezonder 9.3011.30u, Wijkcentrum ‘t Spoor,
Grote Marijve 133, Ronse. Willy
23.06
23.06
Cursus ecologisch tuinieren
door Bert D’Hondt 14-16u,
Terrein Boerse Poort, Mahatma
Ghandistraat 32, Gent. € 10,00.
katleen.brangers@gmail.
com. Boerse Poort
16.06
Dagtrip naar Poperinge,
Cassel, Saint-Omer 7.50-21u.
Kerk Eke, Kerkplein 1, Eke.
€ 27,00. Nt-leden € 29,00.
guido.duprez@skynet.be.
Scheldevallei
16.06
17.06
Opentuindag bij imker Roger
De Croock 14-18u, Onolfsdijk
93, Dendermonde. emiel.
09/06bij annemie.de.kocker@
telenet.be, 09 384 66 97.
Snijplank en groentenmesje
meebr. Scheldevallei
24.06
Praktijkles door Marc Geens
14-16.45u, Valkstraat 19,
Assenede. € 3,00. antoinette.
24.06
Composteren 15-18u,
t.h.v. Baziel Mertens,
Lokerenbaan 167, Zele. €
30.06
Provinciale vergadering
9.30-11.30u, CC De Brouwerij,
Stationstraat 30, Eke
Nazareth. udo.verdonck@
ugent.be. Oost-Vlaanderen
22.06
Koken met Wilde kruiden
1930-22.30u, Ilona Piron,
Broekstraat 8, Tielrode. Leden
03.06
03.06
03.06
Mrc Geens, mail@proeftuin.
eu. Veldgebied
08.07
Bloemen drogen 9.30-11.30u,
Wijkcentrum ‘t Spoor, Grote
Marijve 133, Ronse. Willy
Debrie, fa210198@skynet.be.
Vlaamse Ardennen
22.07
Bakfietsentocht 15-18u,
Vertrek Grote Markt 1, SintNiklaas. Voor alle ouders
met bakfietsen, fietskarren
of kinderstoelen. Isabelle
Bollaert, groenemamas@
gmail.com. Groene mama’s
Bijen en insecten in de tuin 1416u, Yggdrasil, Vissenakenstraat
381, Tienen. piet.anrijs@
pandora.be. Tienen
04.06
Kookclub 19-23u, Zaal
Genadedal, Velderblok 2A,
Kessel-Lo. Inschr. bij lies.
havet@telenet.be. Leuven
09.06
Composthappening 9-13u,
Containerpark, Putberg, Asse.
Reej Masschelein, reemas@
telenet.be. Groot-Asse
09.06
Op naar de lusthof door
Lieven David 14-18u, De
Open dag Kruisbessen
Proeftuin 10.30-17u,
Bauwerwaan 62, Zomergem.
Ecotuindagen - tuinbezoek in
groep 14-17u, Samenkomst aan
Leireken, Brouwerijstraat 29,
Londerzeel. Bart Deroover,
bderoover@hotmail.com.
Neer-Brabant
Eerste plantaardige kookles
‘melk hoeft niet (altijd)’ door
Marc Stroobants, 9.30-13u,
OC Berkenhof, Beekstraat 25,
Kortenberg. Leden € 30,00. Ntleden € 35,00. . Max. 10 deeln.
Inschr. & betalen voor 02/06
via marcstroobants@telenet.
be IBAN: BE57 9790 7821
4135. Midden-Brabant
ann_meskens@hotmail.com.
Dendermonde
07.07
Uitstap ecotuindagen 13-18u,
Vertrek aan de kerk van Kester.
Jan Tordeurs, info.grootgooik@velt.be. Groot-Gooik
Lusthof, Molenstraat 31,
Holsbeek. € 5,00. Inschr. via
2,00. denisedelandtsheer@
hotmail.com. Zele-Centrum
17.06
Opentuinenfietstocht en
koffietafel door Herman De
Waele 13.15-18u, lucdetaeye@
Vlaams-Brabant
skynet.be. Geraardsbergen
bauwens@base.be.
Meetjesland
16.06
Koken met Lut 9.30-11.30u,
Wijkcentrum ‘t Spoor, Grote
Marijve 133, Ronse. Willy
Debrie, fa210198@skynet.be.
Vlaamse Ardennen
vanwesemael@telenet.be.
Wichelen
16.06
Vegetarische barbecue door
Annemie Rubens. 9.3013.30u, Warandestraat 6,
Melsen. € 17,00. Inschr. voor
Debrie, fa210198@skynet.be.
Vlaamse Ardennen
13.06
Moestuin ten huize van...
les 3 door Jos Van Hoecke.
9.30-11.30u, Kasteel Claeys
- Bouüaert, Kasteeldreef 2 ,
Mariakerke. erikingelbrecht@
skynet.be. Gent
25
24.06
Bezoek aan het bijenpad 14-16u,
Botanische tuin Jean Massart,
Waverse steenweg 1850,
Oudergem. € 2,00. Max. 30
deeln. Inschr. voor 11/06 via
info.groot-halle@velt.be of 02
356 22 83. rek. BE69 4221 0665
3178 o.v.v. ‘Bezoek Bijenpad’.
Helene Clement, helene.
gillis@skynet.be. Groot-Halle
In Seizoenen verschijnt
een verkorte weergave
van de activiteiten. Een
uitgebreide beschrijving
en recent toegevoegde
activiteiten vind je op
→ www.velt.be/kalender
26
Seizoenen
Limburg
Elke
laatste
zat vd
maand
08.06
09.06
10.06
15.06
Moestuinieren in de praktijk
14-16u, De Waterkuil,
Waterkuilstraat z/n, Zepperen.
Kasteel Hex 9-17u, Hekslaan 1,
Heks. met zat. om 14.30 Louis
08.07
De Bruyn en zon. om 13.30
Lieven David over zaadteelt.
Gust.duchamps@telenet.be.
Transitietuinen Limburg
Open tuin, open kunst bij Jef
van Sie 10-17u, Bergerstraat 36,
Neeroeteren. Maasoeter
14.07
Bezoek aan een rozarium 1416.30u, Kerkplein, Heirstraat,
Maasmechelen/Opgrimbie.
Zusterlijk opeten piknik en
ruilbeurs 18-22u, natuurdomein
Kiewit, Putvennestraat 108,
Hasselt. Brengt wat te
Wandeling o.b.v. Ranger
13-17u, vertrek aan Het
Troempeelke, Kapelstraat 10,
Opglabbeek. frans.stals@
€ 4,00. hendrik.lenaerts@
telenet.be. Siertuingroep
Maasmechelen
22.07
29.07
pandora.be. Opglabbeek-As
16.06
20.06
Dagreis naar de Floriade
in Venlo 8.40-19u, Vertrek
Sporthal, Olympialaan,
Maasmechelen. Leden €
20,00. Nt-leden € 30,00. Jozef
Hermans, velt.man@telenet.
be. Maasmechelen-Dilsen
30.06
Open Tuin bij René Neutelaers,
Kunst en heemkunde 10-18u,
Steenberg 58, Sint-LambrechtsHerk. Hasselt
Nederland
Elke 1ste
vrijdag
van de
maand.
Iedere do
Ecologische maaltijd, 19.3021.30 u, Natuurtuin ‘t Loo,
Terlostraat 4, Bergeijk. €
15,00. Inschr: Ingrid van
den Putte, 040 201 24 89,
ingridwi@iae.nl. Bergeijk.
Werkzaamheden in de Velttuin, 9-12 u, Natuurtuin ‘tLoo,
Terlostraat 4, Bergeijk. Henk
van Herk 0497 57 22 62.
Bergeijk.
Velt-reis 9-17u, Rozentuin,
Geistingen z.n, Kinrooi. Julien
Bezoek aan de Floriade in
Venlo 9-17u, Vertrek aan
standbeeld Jan en Hubert Van
Eyck, Markt, Maaseik. € 25,00.
Korting vanaf 20 pers. ludo.
zanders@euphonynet.be.
Maasoeter
01.07
Ellke wo
vm en za
nm
Werken in de Velt-tuin.
12.30-17 u, Bosstraat
25, Valkenswaard. peet.
Elke di
ochtend
Meewerkochtend kruidentuinen 9-13 u, Velt-tuin,
Hopveld 21, Gemert-Bakel.
Tuinbezoek 13-18u, Velttuin,
Bergijck. Maurice Lambers,
m.lambers@skynet.be.
Kinrooi
janssen7@planet.nl.
Valkenswaard
Gemert.
02.06
RKB Zaden en planten ruildag
11-15u, Leende, Renhoek 10,
Heeze-Leende. Nt-leden
Fietstocht en bezoek
aan mengelmoestuin De
Heerlijkheid 10-16u, Start
Station Gouda, Lekdijk
Oost 44, Bergambacht.
Zorg voor fietsen en een
lunchpakket. Aanmelden
voor 27/05 bij Wim De Groot,
velthetgroenehart@hotmail.
com. Het Groene Hart
11.06
Tuinbezoek bij Hay en Frieda
v.d. Beuken 19-21u, Past.
Knippenbergstraat 25, Helden.
L Hermans, lei.en.ans.
hermans@hetnet.nl of 0475
59 36 10. Leudal
21.06
Blauwbessen plukken 14.3016.30u, Schrijnwerkers,
Weg naar As 121, MeeuwenGruitrode. ludo.zanders@
Meyvisch, 089 35 81 40. Genk
01.07
06.06
Lezing geneeskrachtige (on)
kruiden 19-21u, Groendomijn
Wasven, Celebeslaan 30,
Eindhoven. Leden € 2,50.
Nt-leden € 5,00. Wil De
Vooght, w.vooght@chello.nl.
Eindhoven
euphonynet.be. Maasoeter
Bezoek aan een biotuin 14-16u,
Op de Weerdt 3, Meers/Stein
(Ned). hendrik.lenaerts@
telenet.be. Siertuingroep
Maasmechelen
betalen € 2,50. Anjo De Vos,
aanmelden voor 30/05 via
veltactiviteiten.eindhoven@
gmail.com. Eindhoven
Camping Akoestiek
- Tuinbrigade natuurbelevingskamp 15u,
Fruitwei, Motstraat 48, Alken.
4u per dag werk op een
boerderij. Info via gust.
duchamps@telenet.be.
Transitietuinen Limburg
carine.lonneu@skynet.be.
Sint-Truiden
eten mee. Lieve Vandeput,
lieve@dehofmakerij.be.
Transitietuinen Limburg
16.06
07.07
30.06
28.07
Werkochtend Velt-tuin 1012.30u, Tuin Elisabethshof,
Roggelseweg 58, Haelen.
Lei Hermans, lei.en.ans.
hermans@hetnet.nl. Leudal
08.07
Familiedag 10-14u, Info bij
Ton Jansen, intmaston@
upcmail.nl. Bladel
08.07
Speelnatuur ontdekken 10-16u,
Natuurkwartier Nieuwegein,
verzamelen aan Roostenlaan
parkeerplaats bij AH 112,
Eindhoven. € 2,50. Nt-leden
€ 5,00. Carpoolen € 9,00
pp. Zijn je (klein)kinderen
tussen 4-12 jaar? Neem ze
mee naar deze mooie plek.
Aanmelden voor 01/07 bij
Anjo De Vos, veltactiviteiten.
eindhoven@gmail.com.
Eindhoven
Velt-infostanden: 02.06 op de oogstmarkt in Rotterdam, 23.06 op de
Wandel4daagse in Alkmaar, en op het
Midzomertuinfeest in Appeltern, 24.06
op de Econatuurmarkt in Bergeijk en
14.07 op de natuurmarkt in Leerdam.
Tuin
27
Elke dag kleur
Een tuin vol bonte struiken en lekkere groenten
Tekst en foto’s Laurence Machiels
In de tuin van Huguette Van Vaerenberg en haar partner Willy
is er geen plaats voor monotonie. Hier heersen kleur en variatie, het hele jaar door. Het geheim? Struiken à volonté, bomen in alle soorten, slingerende hagen en grote groepen vaste
planten. Het geheel is verrassend, spannend én ecologisch.
Dat de tuin er voor het huis was, merk
je meteen. Prachtig volgroeide struiken,
hoge bomen en dikke hagen vormen het
groene decor voor een opvallend jonge
woning. Geen rechtlijnige, monotone tuin,
geen uitgestrekt gazon, geen trendplanten, maar een tuin die de tijd kreeg om te
groeien. ‘Toen mijn man en ik twintig jaar
geleden dit terrein van 33 are kochten,
was het één grote bloemenweide vol
papavers, kamille… Het was een prachtig
zicht en op een paar maaibeurten per jaar
na hadden we er helemaal geen onderhoud aan. Maar de buren vonden zo’n
wildernis maar niets; we hebben er toen
ganzen op laten lopen en zijn stilaan aan
het tuinieren gegaan.’
Strak begin
Het ging stap voor stap, zonder specifiek
ontwerp, maar wel met een visie, vertelt
Huguette.
‘Ik had een masterplan in mijn hoofd,
vooral dan voor de zichtassen vanuit het
huis, maar een ontwerp hebben we nooit
gemaakt.’ De aanzet is strak en sober,
helemaal in de lijn met de stijl van het
huis: een groot terras, veel grind en uitgepuurde meubelen. ‘Hier zitten we vaak, uit
de wind, in de avondzon.’
Taxus- en buxushagen zorgen er het jaar
rond voor structuur, struiken als sneeuwbal en forsythia brengen volume en kleur.
In de perken groeien gemakkelijke vaste
planten als Sedum en geranium, en rozen.
‘In het begin ging het er allemaal heel
goedkoop aan toe. We zaaiden en stekten
zelf of we ruilden met andere tuiniers. De
beukenhaag en de magnolia hebben we
zelf opgekweekt; de grote taxushagen van
vandaag hebben we ooit zelf gezaaid. Ook
rozen en hortensia’s stekten we zelf.’
Nu nog ruilt Huguette regelmatig met
andere gepassioneerden.
28
Tuin
Bonte mengeling
Voorbij de strakke terrastuin begint wat
ooit een uitgestrekte weide was. Grote
groepen vaste planten en bodembedekkers slingeren zich langs de paadjes.
‘Ik had de intentie om een tuin op kleur
aan te leggen, maar dat heeft niet lang
geduurd.’ Getuige daarvan de mengeling van bladkleuren, bloemen en bonte
struiken. Centraal ligt de vijver, die op een
heel natuurlijke manier verder door de
tuin ‘wandelt’ in kleinere waterpartijen en
een beekje. Rondom nestelen zich tientallen oeverplanten: geitenbaard (Aruncus),
kattenstaart (Lythrum salicaria), de
schoenlappersplant (Bergenia cordifolia),
zeepkruid (Saponaria) en de bladplant
Darmera peltata.
‘Ik hou van planten met grote bladeren’,
zegt Huguette. ‘In de plaats van sierrarbarber heb ik de gewone eetrabarber bij
de vijver geplant; die is minstens even
decoratief.’
Een koppeltje wilde eenden komt er elk
jaar broeden. ‘Helaas heeft een vijver ook
nadelen; er zijn al egels in verdronken.’
Tegen het water aan ligt een romantisch
prieel met een parasol van blauweregen;
de blauwe bloempjes van het loodkruid
(Ceratostigma) passen er perfect bij.
Willy’s moestuin
Links van het prieel voert het pad naar
een partij rododendrons. ‘Elk jaar weer
hebben ze last van bruine knoppen die
niet open gaan. Ik dijk de schimmel
manueel in door de aangetaste knoppen
systematisch weg te halen; het is een
automatisme geworden.’ In het beukenbos
achter de rododendrons mogen witte en
gele dovenetel zich gecontroleerd uitbreiden. Op de zonnigste plekjes groeien
rode en gele frambozen en Amerikaanse
bosbessen. Hier begint het smulgedeelte,
met een moestuin; een kleine tunnel voor
tomaten, paprika’s en meloenen; doorlevende kruiden als lavas, mierikswortel en
daslook; nog meer besjes en een boomgaard. ‘We eten bijna het hele jaar door uit
eigen tuin.’ Dat is de verdienste van Willy,
die moestuinieren tot een kunst heeft
verheven. Tot drie teelten per bedje, haalt
hij eruit. Zijn eerste erwtjes oogst hij al
eind april. Huguette bekeek het eerst met
argusogen – ‘elk jaar snoept hij stiekem
een stukje siertuin van me af ’ – maar nu
geniet ze duidelijk mee. In de moestuin
heerst wissel- en combinatieteelt. Willy
trekt gier, plant afrikaantjes en experimenteert. Met grote klis bijvoorbeeld,
die hij als groente kweekt. Willy leerde
Huguette ook composteren en recycleren.
‘Wat je uit de tuin wegneemt, moet je
hem ook teruggeven’, is zijn leuze.
Wandelplanten
De boomgaard is het domein van de
kip. Hier scharrelt ze in het gras onder
de kweepeer, Jefkes peer, kersenbomen
en Saint-Rémy-perenboom, in ruil voor
een eitje. Er is nog een bessenhoek, met
bramen, kruisbessen en aalbessen. Niet
alles hoeft eetbaar te zijn: ook een wildeappelboom vindt zijn plaats in Huguettes
tuin. ‘Het is een heel dankbare sierboom,
met prachtige bloesems en leuke miniappeltjes.’ Vanaf hier verdwaalt het pad
in een bosje, dat de tuin achteraan afsluit
van het landschap. Onder de vele bomen
groeien elfenbloemen, varens en typische
bosplanten als daslook. Overal in de tuin
duiken trouwens wandelplanten op:
akeleien, IJslandse papavers, slaapbollen,
speenkruid, jakobsladder (Polemonium
caeruleum), vergeet-mij-nietjes (Myosotis)
en judaspenning. ‘Ik laat ze zo veel mogelijk staan; ze houden de bodem mooi
bedekt. Overtollige zaailingen verplant ik
naar lege plekken elders. Op die manier is
mijn tuin nooit af.’
Rozen zonder zorgen
De vele struiken zorgen voor de meeste
afwisseling: lentegeel met forsythia en
de ranonkelstruik (Kerria), een vroege
Magnolia stellata, de lentesneeuwbal
Viburnum x bodnantense ‘Dawn’, een
paarse pruikenboom en Japanse kweeën.
In mei stelen de kornoeljes er de show,
de vlinderstruiken en de Gelderse roos;
daarna volgen de hortensia’s. In de
herfst zetten krentenboompjes en de
fluweelbloem de tuin in vuur en vlam. Op
deze rijke klei-leemgrond doen een pak
struiken het goed. ‘Mijn lievelingen zijn
Cornus ‘Eddie’s White Wonder’ en de mooi
gelaagde sneeuwbal Viburnum plicatum f.
tomentosum ‘Mariesii’.’
In juni is het rozenmaand in Huguettes
tuin. Op elke plek kom je er wel een tegen:
als struik, tegen de afsluiting of langs
mooie smeedijzeren bogen, die Huguettes
overleden echtgenoot eigenhandig laste.
‘Vroeger had ik meer oude, Engelse rozen,
maar die werden zo vaak ziek. Toen ik besliste om geen bestrijdingsmiddelen meer
in mijn tuin te gebruiken, heb ik helaas
ook van een aantal rozen, zoals de erg
mooie Zéphirine Drouhin, afscheid genomen. Nu houd ik het bij sterke soorten die
niet ziek worden zoals de herbloeiende
Marguerite Hilling of Guirlande d’Amour,
een van mijn lievelingsrozen. Ik heb ze
nog nooit ziek gezien.’
Planten doen het werk
Of deze tuin veel werk vergt? ‘We zijn
dolgraag buiten, zonder dat het een
obsessie wordt. We doen alles zelf, alleen
de hagen laten we scheren. Veel wiedwerk
hebben we eigenlijk niet: ik zorg ervoor
dat elk plekje van de bodem goed bedekt
blijft.’ Daarbij helpen grote groepen vaste
planten: geraniums, anemonen, Phlomis,
Bergenia, asters, Persicaria, floxen, Sedum,
Brunnera, vrouwenmantel, Tiarella, stekelnootje (Acaena) en maagdenpalm. Op
de heetste plekken duiken grijzige tapijten
van viltige hoornbloem (Cerastium tomentosum) op. Heel het jaar door licht dit
kruipertje de tuin op met zijn zilvergrijs
blad en witte bloempjes. Elk leeg plekje
dat dan nog overblijft, krijgt een dekentje
van mulch. ‘We hebben wel veel last van
slakken: ze hebben het vooral gemunt
op de hosta’s, de afrikaantjes, de jonge
dahlia’s en de sla.’
De definitieve klik om ecologisch te tuinieren kwam er na een nare ervaring met
een totaalherbicide. ‘Ik besproeide er mijn
kasseipaden mee, maar ondervond dat er
daarna nog meer en vervelendere onkruiden opdoken: een rood grasje, heermoes,
mos… Het was duidelijk dat de grond helemaal verstoord was. Sindsdien wieden
we met het mesje tussen de voegen. De
viooltjes, steenanjers en Sisyrinchium die
er zich spontaan nestelen, laten we graag
staan. Alleen jammer dat de buren nog
altijd spuiten…’
Vandaag ligt ecologie helemaal in het verlengde van hun levensstijl. Willy brouwt
zijn eigen likeurtjes en samen maken ze
jam en stroop. Hun auto verruilden ze
voor een kleine hybride, en ze eten bijna
het hele jaar uit eigen tuin. Bovenal hebben ze een groot hart voor de natuur; het
is beslist niet toevallig dat ze elkaar leerden kennen tijdens een natuurwandeling.
Tuin
Waar? Huguette Van Vaerenberg,
Limbosbaan 8, 1852 Beigem. Open
zondag 3 juni 2012 van 10-18 u.
Tips van Huguette
Gele frambozen
‘Naast de klassieke rozerode frambozen
kweken we gele. Ze leveren ook lekkere vruchten op en de vogels laten ze
ongemoeid.’
Grote klit
‘We kweken in de moestuin grote
kliswortel of grote klit (Arctium lappa).
Dat is een tweejarige, inheemse plant
waarvan de jonge wortel eetbaar is.
We mengen ze met klassieke wortels.’
29
Compacte Sedum
‘Sedum heeft de neiging om in de zomer
open te vallen. In april licht ik de kluit
even met een spade uit de grond. Die
shock zorgt tijdelijk voor een groeistilstand, waarna hij compact verder groeit.’
Slimme steun
‘Ons parasoldoek was kapot maar het
houten gebinte deed het wel nog. Dat
hebben we in de tuin “geplant” en nu doet
het dienst als klimsteun voor siererwtjes.’
Rododendron op klei?
‘Ik wou koste wat het kost rododendrons in de tuin. Nog voor het huis hier
stond, hebben we alle buren gevraagd
om hun groenmateriaal op een hoop
in onze weide te verzamelen. Door dat
stelselmatig in de grond in te werken,
zijn we toch tot een luchtige grond
gekomen. De rododendrons doen het nu
prima.’
30
Reportage
Veggiemenu’s en biociabatta’s
Duurzame voeding in overheidsrestaurants
Tekst en foto Nadia Tahon
Dagmenu’s, broodjes, soep, salades, pasta’s en desserts… Elke dag gaan er duizenden
maaltijden over de toonbank in overheidsrestaurants. Hoe groot zou de impact zijn als al
deze restaurants zouden kiezen voor ecologische voeding? Sinds ruim een jaar coachen
Velt, Ecolife en Ecoconso enkele overheidsrestaurants bij hun overschakeling naar een meer
duurzame keuken. Anja Michalski – beheerder van de catering van de Kanselarij van de
Eerste Minister — vertelt over haar ervaringen.
Elke keuken streeft er elke dag opnieuw
naar om een gevarieerde menukaart te
brengen, helemaal naar de wensen van de
klant. Koks en keukenpersoneel krijgen
vragen van een kleine, maar groeiende
groep consumenten naar vegetarische,
biologische en een enkele keer zelfs
veganistische gerechten. Ook beheerders
en koks willen meer duurzame voeding
serveren. Leveranciers bieden schoorvoetend meer bio en vegetarisch aan, maar
gespecialiseerde ecoleveranciers zijn
onvoldoende bekend.
De uitdaging: hoe zet je een ecologische
visie praktisch om naar grootkeukens?
We gaven elke kok het Handboek ecologische voeding van Velt met daarin uitgebreide productinformatie. We ontwikkelden acht productfiches met tips over
hoe je maaltijden met minder vlees en
meer seizoensgroenten kunt realiseren
en organiseerden een keukenatelier. Elke
keuken kreeg ecokoks over de vloer voor
een opleiding over duurzame voeding.
Seizoenen-kok Nicola Kersting begeleidde
de Nederlandstalige keukens, Damien
Poncelet de Franstalige. Zo kon elke deelnemende keuken van een begeleiding op
maat genieten.
Elke keuken kreeg drie uitdagingen:
• Per week 20 procent minder vlees voor
het dagmenu en wekelijks minstens één
vegetarische maaltijd als dagschotel.
Nicola Kersting aan het werk bij DOD Financiën in North Galaxy.
Reporatge
• Een stijging van het aantal warme
vegetarische maaltijden met minstens
5 procent t.a.v. de nulmeting van elk
restaurant.
• Minstens 70 procent seizoensgroenten
van Belgische oorsprong in de saladbar,
op de broodjes en in de warme maaltijden.
De keuken van de Kanselarij
Het twaalfkoppige keukenteam van de
Kanselarij van de Eerste Minister kookt
dagelijks zowat 100 warme en koude
maaltijden. Anja Michalski beheert er de
catering.
‘We bieden elke dag een ander dagmenu en een creatie van de chef aan.
Standaard kunnen onze klanten voor
broodjes, soep, pasta, snacks, een vleesen visgerecht en een koude schotel in ons
restaurant terecht. Sinds een jaar is er
een gezondheidsmenu aan toegevoegd.
In dat menu streven we ernaar om met
minder calorieën, minder vlees en lokale
seizoengroenten te werken. Drie dagen op
vijf is dit menu vegetarisch. We gebruiken
ook regelmatig biologische ingrediënten.
In het standaardmenu krijgt de klant nu
ook de mogelijkheid om een vegetarische
pizza of pasta te bestellen.’
Waarom beslisten jullie om de keuken
te verduurzamen?
‘Meer duurzaamheid is noodzakelijk voor
mens en milieu. Bovendien heeft het een
effect op ons aankoopbeleid. We schatten
goed in hoeveel ingrediënten we nodig
hebben zodat we minder moeten weggooien. Het assortiment en onze stockvoorraad worden daardoor wat kleiner,
maar dat heeft een positief effect op de
prijs.
Verduurzaming is ook een beleidskeuze
die door de directie, het Emas-team, de
communicatie- en de personeelsdienst
wordt gedragen. De klemtoon in dat
verduurzamen ligt vooral op het gebruik
van seizoenproducten uit de streek, op
minder vlees en op het gebruik van meer
biologische ingrediënten.’
Hoe verliep het verduurzamingsproces?
‘We zijn in het Pod DO-project gestapt
om ons te laten begeleiden. De kok en het
keukenteam volgden twee opleidingen in
onze eigen keuken. Daarin werd samen
gekookt én geproefd. Dankzij die aanpak
werd het team van bij de start betrokken
bij het proces. Ecokok Nicola Kersting
leerde ons met veel enthousiasme diverse
bereidingstechnieken en we kregen veel
productkennis mee. We dachten aanvankelijk dat het niet evident zou zijn om leveranciers te vinden, maar dat bleek mee
te vallen. Onze eigen leveranciers spelen
in op onze vraag naar duurzame producten en bieden ze meer en meer aan. Ook
voor vergeten groenten kunnen we nu
zelfs bij onze leverancier terecht. Tijdens
het keukenatelier maakten we kennis met
een aantal leveranciers die enkel werken
met duurzame producten. Dat leidde al
snel tot nieuwe samenwerkingen.’
Wat hebben jullie in een jaar tijd
gerealiseerd?
‘We hebben onze vleesporties, zonder dat
de klant het opmerkte, verminderd van
200 g naar 185 g. We bieden meer vegetarische menu’s aan en onze biologische
ciabattabroodjes zijn een waar succes:
almaar meer klanten schakelen over van
het dagmenu naar de biobroodjes met
vegetarisch beleg, omdat ze zo lekker
zijn. We hebben het aandeel seizoens- en
streekproducten met 20 procent verhoogd
waardoor nu 70 procent van onze groenten uit België komt.’
Hoe reageren de klanten?
‘Onbekend maakt onbemind. Dat hebben
we aan het begin van het project vastgesteld. De klanten waren er aanvankelijk
niet voor te vinden om meer vegetarische
en biologische gerechten op de kaart te
zien. Maar door een goede communicatiestrategie hebben we ze kunnen overtuigen
van de meerwaarde. De betere smaak
van bijvoorbeeld de biologische broodjes
spreekt voor zich. We laten hen via proevertjes kennis maken met de producten
en dat werkt.’
Hoe communiceren jullie
over het project?
‘Elke maand zetten we een groente in de
kijker. We maken er een affiche over, geven een recept mee en sturen het rond via
het interne digitale netwerk. De groente
van de maand april was de wortel waarbij
we o.a. informeren over de verschillende
wortelrassen. Het biobroodje van de week
is een ecosmos met Noord-Afrikaanse
worteldip. We geven het recept mee aan
de klanten en ze kunnen het proeven. Die
combinatie werkt versterkend. De ecos-
31
moswebsite van Velt is een echte voltreffer; we halen er regelmatig receptjes van
en ze vallen enorm in de smaak. Binnenkort willen we een keer per week de soep
vervangen door vegetarische proevertjes,
zodat onze klanten vertrouwd geraken
met de smaak van vleesvervangers.’
De toon naar meer duurzaamheid is
gezet. Wat willen jullie in de toekomst
nog realiseren?
‘We stelden een actieplan op in 2012 en
dat loopt beslist nog een aantal jaren
door. Tijdens de bioweek in juni laten
we ons certificeren voor het gezondheidsmenu: dat zal volledig biologisch
zijn. In de zomer van 2012 willen we
de desserts aanpakken. Dan testen we
of een gezonde, biologische fruitsalade
met yoghurt aanslaat bij de klanten en
of we het blijvend in het menu kunnen
opnemen. We hebben trouwens ook de
ambitie om op iets langere termijn al onze
groenten biologisch aan te bieden. We
willen onderzoeken of we de vleesporties
nog kunnen verkleinen. De Wereldgezondheidsorganisatie beveelt immers aan
om maximaal 100 g vlees per dag te eten.
Er is dus nog werk aan de winkel. Verder
denken we eraan om een diëtiste aan te
werven die het gezondheidsaspect van
de maaltijden kan meten. Dit meetbaar
maken van onze veranderingen vinden we
belangrijk en doen we maandelijks. Als we
al deze gegevens hebben, willen we werken aan een label voor onze gezondheidsmaaltijden waarin de criteria ‘minder
vlees’, ‘seizoensgebonden’, ‘uit de streek’,
‘minder calorieën’ en eventueel ‘biologisch’ worden opgenomen. We zijn recent
gestart met een biologische fruitmand
op elke dienst om het frisdrankverbruik
te verminderen. En dat werkt! Aan het
einde van de week is de fruitmand leeg
en er worden effectief minder frisdranken
gedronken.’
Dit project loopt in opdracht van de
Programmatorische federale Overheidsdienst Duurzame Ontwikkeling (Pod DO).
De deelnemende keukens zijn: FOD
Financiën Brussel, Leuven en Malmedy,
Kanselarij van de Eerste Minister, FOD
Justitie, FOD Personeel en Organisatie en
FOD Mobiliteit.
Meer info: nadia.tahon@velt.be.
32
Lezers reageren/Uitgesproken
Biodruiven
Beste,
In de jongste editie van Seizoenen stond
een consumentennieuwtje over de campagne ‘Weet wat je eet’. Omdat druiven
vaak slecht scoren als het over pesticidegebruik gaat, besloot Aldi om voortaan
enkel biodruiven aan te bieden. Toch vond
ik geen enkele biodruif in de plaatstelijke
shop. Of bestaan er dan toch bioproducten zonder logo?
(naam onbekend)
Antwoord van Velt
Dank je wel voor deze alerte opmerking.
De campagne ‘Weet wat je eet’ gaat uit
van drie Nederlandse organisaties. Naar
aanleiding van de testresultaten trokken
ze naar de verschillende supermarktketens om hen met de neus op de feiten te
drukken en riepen ze de burgers op om
hetzelfde te doen. Deze werkwijze heeft
haar vruchten afgeworpen. En zo trok
ook Aldi zijn conclusies. Goed nieuws
dus voor Nederlandse leden. In België
verkoopt Aldi nog geen biodruiven. Eén
ding staat wel vast: als consument hebben
we een zekere macht in handen.
Bioproducten moeten geen logo hebben, maar wel een verwijzing naar de
biologische productiemethode (bijv. door
de vermelding ‘bio’ op het etiket) en minstens het codenummer of de naam van
de controle-organisaties (bijv BE-01/
Certisys).
Dorien Pelckmans en Luk Naets
Redactioneel 1
Ik ben al van in de jaren 1970 lid van Velt
omdat ik ecologische land- en tuinbouw
(en veeteelt) als de enige milieu- en
diervriendelijke manier van voedselvoorziening beschouw. Maar ik ben ook al
decennialang van mening dat dit maar
alleen kan als de wereldbevolking niet
te groot is. En daar knelt het schoentje.
De voorstanders van kernenergie en
pesticiden wijzen altijd naar het stijgende
aantal mensen om hun standpunten door
te drukken. Je zou dan verwachten dat
de ecologische beweging het bevolkingsprobleem op de agenda zet, maar niets
is minder waar. Als ik de laatste jaren de
tendens van de artikelen in Seizoenen
overschouw, kom ik tot verrassende conclusies. Het bevolkingsprobleem wordt
geminimaliseerd, ja zelfs positief onthaald. Want daardoor kan wat sommigen
het ‘groene gedachtegoed’ noemen volop
tot bloei komen. David Attenborough en
hier in Vlaanderen Etienne Vermeersch
wordt pessimisme verweten.
Het aantal mensen neemt altijd maar
toe: geen probleem, zolang we maar ons
vleesverbruik drastisch beperken, onze
auto van de hand doen en alle verplaatsingen te voet of met de fiets doen. Naar
het buitenland reizen is ook al niet meer
verantwoord. Nu lees ik dat het eten van
vis ook al niet meer kan, nee de mensheid van de toekomst moet aardappelen
met sojabonen en zeewier eten. Waar zijn
we (en Velt) in hemelsnaam mee bezig?
Mogen we ook nog genieten?
En dan die groene steden van de toekomst met daktuinen. Je reinste utopie!
In de steden van de toekomst zullen de
armen opeengepakt leven in het lawaai
en in de criminaliteit, terwijl de elite in de
groene rand woont onder het oog van bewakingscamera’s. Vlees eten zal voor hen
geen probleem zijn. Leefbare steden zijn
steden waar de bevolking daalt, waar men
ongebruikte woonblokken met de grond
gelijkmaakt en er parken, (speel)pleinen
en natuur in de plaats komen.
Wat die utopieën betreft: daar geloof ik
niet meer in. Communisten gingen van
Rusland een arbeidersparadijs maken,
islamisten gingen na de val van de Sjah in
Iran een islamitisch paradijs creëren.
Van beiden is niet veel terechtgekomen.
‘Kunnen de tijden wel slecht zijn? Is het met de tijd niet
veeleer zoals met het weer? Het weer noch de tijd kan
goed of slecht zijn. Ze zijn gewoon wat ze zijn. […] Het gaat
uiteindelijk niet om de tijd (of het weer), maar om datgene
wat wij ervan maken. Elk tijdperk kent zijn eigen
problemen en moeilijkheden, maar ook zijn eigen unieke
kansen en uitdagingen.’
Zij die niet in de ‘zuivere leer’ geloofden,
werden geliquideerd. Ik merk bij vele
ecologisten een gelijkaardige tendens
naar zuiverheid, een soort nieuwe religie
met geboden en verboden. Zoals bij elke
religie heeft men hier ook zijn feestdagen:
autoloze zondagen, dikketruiendagen,
veggiedagen etc.
Wat ik gewoon wil is gezond en lekker
voedsel, met af en toe een stukje vlees of
vis. Voor mij geen surrogaat zoals seitanburgers, tofoe, zeewieren…
Contraceptiemiddelen bestaan intussen
al meer dan vijftig jaar. Waarom worden
ze niet aangeraden of gebruikt? Velt heeft
een maatschappelijke verantwoordelijkheid: het is jullie plicht om het bevolkingsprobleem op de kaart te zetten.
Ik stoor me ook aan van die zelfverklaarde
groene moraalridders die geregeld in de
media de mensen voorschrijven hoe ze
moeten leven. Doe die donkergroene bril
af, misschien zullen jullie dan wat realistischer worden, zoals David Attenborough
en Etienne Vermeersch, mensen die al
jaren in de woestijn staan te roepen. Voor
die mensen heb ik respect.
Groeten,
Jean-Pierre Browaeys
Redactioneel 2
Geachte redactie,
In eerste instantie meende ik een ironisch
getint verhaal te lezen, een tweede lezing
maakte duidelijk dat het een serieus
bedoeld verhaal is. Nog los van het feit dat
David Attenborough geen pessimist is, wil
ik graag weten waar dat vooruitgangsgeloof op gebaseerd is. Ik heb gewerkt in de
groente-, kruiden- en sierteelt in China
en in Oost-Europese landen, maar nooit
kwam ik vrolijk naar huis.
In mijn buurt sta ik bekend als een kenner
van de natuur. Men vraagt mij om even te
kijken naar al die ‘gevaarlijke’ beestjes zoals metselbijen, waarop alle spleten zorg-
‘We voorspellen al 25 jaar ecologische rampen. Het leidde
tot toenemende zorg en een stijgend besef van de noodzaak
tot ingrijpen, maar wat is er nu echt gebeurd? Al die
voorspellingen hebben niet geleid tot politieke
acties op gewenste schaal. […] De echte verandering komt
van onderop. De verandermacht ligt bij de consument.’
Jan Rotmans, hoogleraar duurzaamheid en transities
Theoloog Hans Geybels
In: De Standaard, 17 april 2012.
In: Trouw, 7 april 2012.
Lezers reageren/Uitgesproken
vuldig werden dichtgemetseld. Anecdotes? Ze geven de werkelijkheid weer. Kom
maar eens kijken naar de akkers. Ze zijn
platgespoten. Weg leeuwerik en kievit.
Zwaluwnesten worden weggehaald. Dat
geldt ook voor de mol: uitroeien, want ze
maakt hopen in het gazon. Spreek je bevoegde toezichthouders hier op aan, dan
is het antwoord dat de soort inderdaad
beschermd is, maar het individu niet.
Waarvan akte.
Die sprankelende steden worden bestuurd
door Big Brother. En waar mogen straks
op die daken de mollen wonen en de
slakken? Denkt men nou echt dat er
straks, als er 9 miljard exemplaren van
de Homo sapiens rondlopen, er ook maar
iemand enige consideratie heeft met
welk dier dan ook? Mag ik mij droevig
voelen in de wetenschap dat zo goed als
90 procent van de planten en dieren in
mijn woonomgeving verdween in de halve
eeuw dat ik hier tuinier? Of moet ik eens
opmerkingen sturen die ik krijg tijdens
opentuindagen omdat er brandnetels in
mijn tuin staan? Dat dit voedsel is voor
zes dagvlindersoorten kan ik beter aan
mijn hond vertellen.
Dit alles weerhoudt mij er niet van om
te blijven vechten voor een voor alles en
iedereen leefbare wereld. Het geeft troost
om te weten dat de mens verdwijnt en de
aarde rustig haar rondjes blijft draaien.
Jammer voor mijn kinderen en kleinkinderen die uitstekend begrijpen wat ik
bedoel en er net zo verdrietig over zijn als
pa en opa.
Loek Peters
Antwoord van hoofdredacteur
Bart Coenen
In 1972 publiceerde de Club van Rome het
rapport Limits to Growth. Daarin werd een
bevolkingscrash voorspeld voor het einde
van de vorige eeuw. Deze voorspelling is
niet uitgekomen dankzij een sterke verho-
ging van de landbouwproductie. Er waren
minder handen nodig in de landbouw en
meer mensen gingen in steden wonen.
Daar blijven gezinnen vaak kleiner.
Vrouwen staan er economisch sterker,
krijgen meer grip op hun leven en hebben
een betere toegang tot anticonceptiemiddelen. In steden investeren gezinnen meer
in minder kinderen in de hoop dat ze (o.a.
door beter onderwijs) hogerop geraken.
‘In de favela’s van Rio kon van de eerste
generatie bewoners slechts 5 procent lezen en schrijven, maar van hun kinderen
kan 94 procent dat’, schrijft Kevin Kelly
in De Wil van Technologie. Stedelijkheid,
welvaart en bevolking hangen dus nauw
samen. Ik hou ook niet van ‘gezwaai met
het vingertje’ (mijn excuses voor de keren
dat ik het toch deed), dus wil ik me niet
bemoeien met het aantal kinderen dat
mensen mogen krijgen (denk aan de
Chinese eenkindpolitiek).
Ongetwijfeld heeft bevolking een impact
op het milieu. Vandaag zijn we met 7 miljard mensen. Tegen 2050 groeit dat aantal
waarschijnlijk tot 9 miljard, waarvan het
grootste deel volgens prognoses van de
VN in steden leeft. Als je vertrekt vanuit
de realiteit kun je werken aan oplossingen
voor ecologische problemen. Volgens
de Canadese sensible environmentalist
Patrick Moore staat een houding die mensen bestempelt als ‘ongewenst’ net oplossingen in de weg: ‘Misschien is de grootste
fout van de meer extreme ecologische
retoriek dat ze de neiging heeft om de mens
te bestempelen als een soort van ziekte op
aarde. In combinatie met doemscenario’s
zorgt dit ervoor dat vooral jonge mensen de
toekomst met weinig hoop tegemoet zien.
Niets is ondermijnender voor het vinden
van oplossingen voor milieuproblemen.’
Voor wie meer wil lezen over bevolking:
Stewart Brand (Whole Earth Discipline) en
Mark Lynas (De mens als god) bogen zich
recent over het bevolkingsthema. Een
‘Het is een veel gemaakte vergissing om te denken dat de
consument een belangrijke aanjager is van duurzaamheid.
In de onderzoeken waarbij consumenten rechtstreeks
bevraagd worden (in plaats van het meten van
gedrag) wordt vooral gemeten hoe sociaal wenselijk het
betreffende antwoord is. Dit verklaart fluctuaties door de
jaren heen. Het is dus niet een indicatie van veranderend
consumentengedrag. Er is geen sprake van een
duurzame consumententrend.’
Ernesto Spruyt, strateeg duurzaamheid
Op: Freekick.nu, 24 maart 2012.
33
standaardwerk is Bevolkingsexplosie van
Fred Pierce.
Hergebruik potgrond
Hallo,
In het artikel ‘Groenten in potten’ in de
laatste Seizoenen staat een kaderstukje
over de gebruikte potgrond in de potten
als basis voor nieuwe potgrond (beetje
compost toevoegen). Wat ik mij afvraag,
is of je deze voedselarm geworden potgrond ook zou kunnen gebruiken als basis
voor bijvoorbeeld zaai- en stekgrond,
en wat je er dan eventueel nog aan zou
moeten toevoegen?
Dank voor uw reactie.
Jos Debouvere
Antwoord van Lieven David, adviseur
moestuin.
Beste Jos,
Op zich een ecologisch, zuinig idee. Na de
teelt is de grond inderdaad voedselarm
geworden. Je peutert er de wortels uit en
je kunt in principe die magere grond hergebruiken. Een groot probleem: mogelijke
schimmels en aaltjes van de vorige teelt
kunnen je zaailingen ten gronde richten.
Je gebruikte potgrond steriliseren lijkt dan
aangewezen. Dat komt erop neer dat je
je grond 30 minuten op 80 graden verhit.
Vandaar dat de meeste tuiniers toch maar
verse potgrond maken of kopen.
Winnaars!
Wonnen het boek Groenten en
andere verhalen: Jolanda Loonstra, Marcus Pletinck, Frans Rogge,
Herman Van der Ven en Martine vaes.
Zend je brief naar redactie@velt.be
of per post t.a.v. de redactie.
‘Ik heb niets tegen de grote zadenmultinationals, maar
smaak is niet hun prioriteit. Wij willen tuinders steunen
die oude rassen in stand houden door zelf hun zaaigoed
te selecteren, maar vooral ook tonen hoe je nieuwe rassen
kunt ontwikkelen in functie van smaak en textuur. Met
eenvoudige middelen, desnoods op je balkon.’
Bernard Lahousse, organisator van ‘The Flemish Primitives’
In: DeStandaard, 10 maart 2012
34
Uitgelicht
Angelo’s groentetuin
Angelo Dorny
Uitgeverij Davidsfonds, 2012, 139 p.
ISBN 978-90-5826-846-4
€ 24,95
Met zijn eerste tuinboek speelt de jonge
groenjournalist Angelo Dorny handig
in op de actuele hippe trend om zelf
groenten te kweken. Angelo’s groentetuin
is een fraai verzorgde uitgave, waarbij het
beeldmateriaal een hoofdrol opeist. Niet
minder dan 46 paginagrote foto’s nemen
33 procent van de bladzijden in het boek
in beslag. Meer nog dan de inhoud, is het
vooral Angelo’s jeugdig enthousiasme
dat inspirerend werkt. Het geheel wordt
aangeboden als een stap-voor-stap-gids
voor beginnende tuiniers.
Positief zijn de verwijzingen – her en der
in het boek – naar ecologische aspecten
en technieken bij de groenteteelt. Zo
worden teeltafwisseling, preventieve
gewasbescherming en organische bemesting behandeld, zij het zeer summier.
Pas aan het einde van het boek worden
Velt-biozaden vermeld, terwijl de in de
tekst gehanteerde rassen minder bekende
rassen zijn die de geïnteresseerde lezer
meestal niet in de courante tuinhandel zal
vinden.
De keuze voor een ecologische aanpak
vind je helaas niet eenduidig in het hele
boek. Alhoewel er degelijke milieuontziende alternatieven bestaan, verwijst
Angelo Dorny op een aantal plaatsen toch
naar het gebruik van pesticiden als bestrijdingsmiddel zoals o.a. het gebruik van
fungiciden en klassieke slakkenkorrels.
Het kort gehouden hoofdstuk over ziekten
en belagers is naar mijn mening erg
onvolledig. Slakken en bladluizen komen
kort aan bod, maar de veel voorkomende
groentevliegen niet. Bij de plantziekten
komen alleen Phytophthora, meeldauw en
neusrot aan bod.
Hier en daar ontdekte ik ook enkele
onjuistheden. Zo wordt van Tagetes of
afrikaantjes vermeld dat ze aaltjes ‘op
afstand houden’, terwijl aanwezige aaltjes
pas gedood worden door de ondergronds
gevormde ozon nadat ze in de wortel van
het afrikaantje hebben gebeten. Tagetes
doden aaltjes dus, maar ze weren ze
niet preventief. In de inleiding noemt de
schrijver uitsluitend zand-leem- en kleigronden, maar een groot aantal (Kempische) tuiniers tuiniert toch op quasi pure
zandgrond.
Vooral de afwezigheid van concrete en
praktische informatie over bemesting,
en een degelijk overzicht van zaai- en
plantafstanden lijkt me een gemis voor de
beginnende tuinier. De zaai- en oogstkalender en het hoofdstuk over teelttechnieken geven dan weer wel nuttige
en bruikbare teelttips die de onervaren
tuinier zal weten te waarderen.
Naast een systematische behandeling van
26 soorten groenten en 5 keukenkruiden
schenkt Dorny aandacht aan de teelt van
groenten in potten en aan de werkzaamheden in de groentetuin doorheen het
jaar.
Angelo’s groentetuin heeft vooral de
verdienste dat het door de eenvoud van
voorstellen en de jeugdige aanpak (jonge)
beginners kan stimuleren om in de groentetuin aan de slag te gaan. De beginnende
tuinier zal echter al snel op zoek moeten
gaan naar aanvullende en praktische
teeltinformatie.
schrijver. Het eerste boek van deze 7-delige reeks staat vol spannende avonturen
waarbij de hoofdpersonages de desastreuze gevolgen van de klimaatopwarming
aan den lijve ondervinden. Victoria en
haar broer komen na een overstroming in
het Caribisch gebied bij een verre oom in
België terecht. Ook daar dreigen overstromingen en zorgt het olietekort voor
spanningen. De ‘gekke’ oom ondernam al
tal van preventieve acties. Hij bouwde een
aardehuis en plantte een voedselbos aan,
maar de uitdagingen blijven groot.
Lezers vinden in deze reeks ongetwijfeld ook inspiratie. In het tweede boek,
De Grote Ommekeer, gaat de schrijver
dieper in op het transitieverhaal. Victoria
is in Totnes beland, de stad waar het transitie-idee ontstond. De mensen kweken er
hun eigen groenten en fruit, ze consuminderen en inspireren elkaar. Ondanks haar
jeugdige karakter laat de boekenreeks
zich lezen door jong en oud. Ik ben alvast
benieuwd naar de vijf opvolgers.
Griet Vermeiren
Overleven op je eigen km²
Stap voor stap naar een
duurzame levensstijl
Luc Vanhoegaerden
De grote ramp
(De Klimaatreeks)
Dick en James Strawbridge
Fontaine Uitgevers BV en Uitgeverij Lannoo
2011, 304 p.
ISBN 978 90 729750 9 6
€ 29,99
Patrick Lagrou
Clavis, 2010, 212 p.
ISBN 9789044814064
€ 19,95
Jeugdschrijver Patrick Lagrou schreef onder meer Het Dolfijnkind en Het meisje van
de jungle. Deze klassiekers heb ik nog niet
gelezen, maar sinds ik Lagrous Klimaatreeks heb ontdekt, ben ik vol lof over de
Wil jij ook zo zelfvoorzienend mogelijk
leven? Dan kan dit boek je zeker op weg
helpen. Van energiezuinig bouwen tot het
kweken van paddenstoelen of de aanleg
van een kruidenspiraal, zelf kazen maken,
een zonnedroger en een aardoven bouwen: het komt allemaal in dit boek aan
bod. Je vindt hier een schat aan informatie
om concreet in en met de natuur aan de
slag te gaan.
In vele landen leven er meer mensen in
stedelijk gebieden dan op het platteland.
Het is verbazingwekkend hoe gemakkelijk
Uitgelicht
het is om je ecologische voetafdruk te
verkleinen. Of je nu in de stad woont of
van plan bent om naar het idyllische platteland te verhuizen, enkele kleine stappen
kunnen de doorslag geven naar een meer
ecologisch leven. Je eigen sla telen of je
hoeveelheid afval verminderen bijvoorbeeld. Je hoeft geen grote plek grond te
hebben om je volledig uit te leven met dit
boek. Zelfs met een kleine tuin kun je al
heel wat doen.
van geen tel. Peulvruchten dan maar?
Ja, maar geen Hollandse kapucijners of
Japanse edamaméboontjes. Bij NieuwZeeland wordt vooral melding gemaakt
van de wijnen, maar van Nieuw-Zeelandse spinazie geen spoor. Gelukkig goed
nieuws voor de liefhebbers van warmoes:
de snijbiet krijgt een eervolle vermelding
met maar liefst zes recepten erbij, zonder
chemisch schuimpje.
Luk Naets
Griet Vermeiren
De wil van technologie
De grote Larousse gastronomique
Joël Robuchon
Roularta Books, 2011, 2728 p.
ISBN 978-908679-405-8
€ 49,95 (voor de driedelige pocketversie)
De nieuwste driedelige versie van de
gastronomische Larousse encyclopedie
is een klepper met 2500 recepten en 4000
artikelen. Volgens de makers is hij grondig
geüpdatet en zijn de allermodernste
moleculaire kooktechnieken erin vervat.
Net deze schuimpjes kunnen mij echter
gestolen worden. Ik heb wel een lijstje
met trefwoorden klaar waarvan ik vind
dat ze minstens een vermelding waard
zijn zoals het begrip ‘eerlijke handel’, het
bindmiddel agar-agar, omega-vetzuren en
‘vegetariërs’ en ‘veganisten’. Ik ontdek dat
ze er allemaal netjes in staan. Het lijstje
met missers is echter langer…
Dat exclusieve begrippen als ‘raw food’,
de nieuwste rage rond de zoetstof stevia
of de recent ontdekte gezonde salvestrolen de redactie nog niet hebben kunnen
bekoren, begrijp ik, maar dat biologische producten of ecologische voeding
onbesproken blijven is een keure van
topkok-redacteurs onwaardig. Enkel een
biologisch gefokt kalfje krijgt een vermelding van twee lijntjes. Geen wonder
dat het tafelgenot maar beter niet wordt
vergald door onsmakelijke bijdragen over
pesticiden of residu’s…
Naar vleesvervangers zoeken is al evenmin een sinecure. Onder ‘sojakaas’ vind je
op de valreep tofoe en tempé terug; seitan
of quorn blijken echter gastronomisch
Kevin Kelly
Maven Publishing, 2011, 464 p.
ISBN 978-949057-428-4
€ 22,50
Kevin Kelly groeide de laatste jaren uit tot
een van de meest opvallende denkers op
het vlak van technologie en innovatie. Hij
groeide op in de jaren 1950 en ‘60 in New
Jersey. In zijn jonge jaren trok hij door
Azië en doorkruiste hij de VS met een
fiets. Zo kwam hij o.a. in contact met de
Amish en hun laagtechnologische levenswijze, iets wat hem erg zou beïnvloeden.
In 1980 werd hij freelancer voor Stuart
Brand’s bekroonde Whole Earth Catalog,
een icoon van de groene tegencultuur
in de jaren 1970. Een collega-redacteur
introduceerde hem in die periode in de
opkomende computerwereld. Sindsdien
heeft Kevin Kelly naar eigen zeggen
een relatie vol tegenstrijdigheden met
technologie. Gelukkig voor ons, want
zijn persoonlijke worsteling leidde tot
dit bijzondere werk. Wat is de essentie
van technologie? is de centrale vraag
in dit boek. Kevin Kelly komt tot een
reeks verrassende en radicale inzichten.
Hij vertrekt vanuit een brede definitie:
‘Vooruitgang, zelfs morele vooruitgang, is
uiteindelijk een menselijke uitvinding. Het
is een nuttig product van onze wil en ons
brein, en daarom is het een technologie.’
Om het grotere systeem van technologieën om ons heen te duiden bedacht
35
hij schoorvoetend het nieuwe woord
‘technium’. Onder het technium vallen
alle zaken die wij herkennen als technologie, maar ook immateriële zaken zoals
software, recht en filosofische concepten.
Het technium is de verzameling van alles
wat wij maken en wat zonder ons zou
ophouden te bestaan. Uiteindelijk zet de
auteur het technium neer als niets minder dan een voortzetting van de evolutie
of de ‘evolutie van de evolutie.’
Kevin Kelly draagt technologie ondanks
zijn twijfels dus een warm hart toe. Wie
dat vooruitgangsgeloof voor utopisme
aanziet, haalt richting en bestemming
door elkaar, schrijft hij. Het voortschrijden van de technologie is onvermijdelijk.
De meeste uitvindingen gebeuren door
meerdere mensen onafhankelijk van
elkaar. Meer zelfs: ontwikkelingen in verschillende werelddelen kennen vaak een
vaste volgorde. Zo is landbouw meerdere
keren ‘uitgevonden’ en de volgorde van de
uitvinding van gereedschappen en domesticaties lijkt in verschillende gebieden erg
op elkaar. Graangewassen werden bijvoorbeeld meermaals gedomesticeerd voordat
dit gebeurde met wortelgewassen. Sinds
de mens een aantal dieren en gewassen
domesticeerde, evolueren we zelfs mee
met onze technologie en zijn we er afhankelijk van geworden. Kevin Kelly heeft het
zelfs over een symbiotische relatie en is
dan ook snoeihard voor anarchoprimitivisten en antibeschavingsactivisten zoals
Ted Kaczynski (de Unabomber) die technologische ontwikkeling een halt willen
toeroepen. Kevin Kelly toont aan dat ook
zij binnen het technium leven. Weerstand
is zelfs futiel. Technologieën kunnen
immers wel worden vertraagd, maar niet
worden tegengehouden.
Als een technologie ergens geweerd
wordt, groeit ze op een andere plaats gewoon verder. Kelly illustreert dit met een
aantal wetten over de voortgang van de
technologie, o.a. de wetten van Moore (die
voorspellen dat computerchips elke twee
jaar half zo groot worden en nog maar de
helft van hun voorgangers kosten).
Dit boek gaat uiteindelijk erg breed en
biedt daardoor originele nieuwe invalshoeken over de relatie tussen mens en
technologie.
Tip: download het inleidende hoofdstuk
→ www.mavenpublishing.nl.
Bart Coenen
36
Openflesdagen:
www.biotiek.be
37
38
Op zaterdag vind je De Loods
op de markt in Aalst
39
40
ECOLOGISCH EN TIJDLOOS DESIGN...
SGS-PEFC/COC-0123
CASTANEA
De kastanjehouten producten van CASTANEA, tuinafsluitingen,
tuinpoortjes, steunpalen, Post & Rail-afsluitingen, enz... passen
door hun tijdloos design in elke tuin. Ze zijn afkomstig uit de
ecologisch beheerde hakhoutbossen van de Limousin en zijn
van nature bestand tegen schimmel en vocht. Impregneren is
dus overbodig.
dinsdag tot vrijdag van 9.30-12.30 en van
13.30-18.00 u, zaterdag van 9.30-12.30
en van 13.30 tot 16u
Berlarij 19, 2500 Lier
In heel Vlaanderen vind je
verkoopadressen van CASTANEA.
Voor meer informatie over het
volledige CASTANEA assortiment
bel naar 0473 43 00 87
of surf naar www.castanea.be
• natuurverf, lak, olie, beits en was
• cementtegels en zelliges
• ecologische onderhoudsproducten
• gratis kleuradvies
Nieuw: elke zondag van 9.00 uur tot 14.00 uur staat
Huis van Haaz tijdens de zondagmarkt in ‘De Loods’,
Noordstraat 2 Heist-op-den-Berg.
41
Advertenties
La Colline | Rust en natuur voor wandelaars, fietsers,
kinderen, ouderen en rolstoelers. Welkom op La Colline, 7
hectare natuur in de mooie Franse Dordogne. Twee volledige
rolstoelaangepaste gîtes (4 en 6 pers). Camping met 4 ruime
plaatsen met splinternieuw aangepast sanitair. Ben en Inez |
Info | Kijk op www.lacolline-linard.fr
Aangename vakantiehuizen te huur, St. Martens-Voeren
(Voerstreek) | Op een unieke manier gebouwd, rondom
een prachtig binnenhof. Natuurlijke materialen; hout, leem,
stro. Een verblijf in dit bijzondere, middeleeuws aandoende
gebouw is een belevenis op zich! Mogelijkheden voor 2-8
personen. Korting voor Velt-leden! | Info | www.laugs.com.
Op zoek naar rust en ruimte? | Zuid-Frankrijk - Haute Garonne
- Gascogne - aan de voet van de pyreneeën! Authentieke
boerderij met alle modern comfort.
| Info | www.vakantiehuisinfrankrijk.be, Marc Dufraing,
0495 52 02 22, mdufraing@hotmail.com
Vakantiehoeve Wilgenhof | 20 km van Brugge, Gent, de zee.
Rustig, groen, gastvrij, comfortabel. Nabij bos. Wandelen,
fietsen, cultuur. Grote ecologische tuin, lekkere gezonde
maaltijden met producten uit eigen biotuin. 6 Kamers (18p)
en 1 app (5p) | Info | Folder : Pot-en Zuidhoutstraat 4, 9990
Maldegem-België, +32 50 71 53 66, www.wilgenhof.be,
info@wilgenhof.be.
B&B Koornemoezen | Ecologische kamer met bio-ontbijt
Bed & Breakfast Koornemoezen heeft maar één ruime
kamer en dat is een bewuste keuze. Zowel de verblijfplaats
als de tuin zijn eventjes van jou alleen. De kamer is volledig
apart van het woonhuis: je hebt dus alle privacy mét een
ongelooflijk mooi uitzicht op de tuin, de weiden, de velden
en de bossen. De kamer is ingericht met ecologische en
natuurlijke materialen | 5 procent korting voor Velt-leden
op de totale prijs | Info | Koornemoezen 7, 8210 Zedelgem.
+32(0)50 34 22 01, info@koornemoezen.be.
www.koornemoezen.be.
Chez La Bergère
Gîte en chambre d’hôtes op kaasboerderijtje tussen Alpen
en Provence; schapen, geiten, ezeltjes, paarden, varkens,
moestuin; piepklein dorpje, prachtige wandelingen, natuur en
rust. Op zoek naar au pair voor het verzorgen van de dieren en
de moestuin, minstens 1 maand van maart tot oktober
| Info | Nathalie Van Moeffaert, Le Village, 05300 Eourres,
0033 (0) 492 651 408, chez.la.bergere@wanadoo.fr
Camping ‘De Soetelaer’
Puur natuur, privacy, rust en ruimte. In het krekengebied
van de Oost-Vlaamse polders. Dichtbij Brugge, Sluis, Knokke
Cadzand | Info | Contact zie www.desoetelaer.be
42
Ledenvoordelen
De Bioparfumerie
Webwinkel met biologische parfums en cosmetica.
De Bioparfumerie zoekt en selecteert bioparfums en
natuurlijke cosmetica die zo veel mogelijk biologische
ingrediënten bevatten en op een verantwoorde manier
geproduceerd en verpakt worden.
Jouw voordeel: 10 procent korting. Voer bij de bestelling
de code ‘Veltmei2012’ in. Geen korting op de verzendkosten en staaltjes. Niet combineerbaar met andere
kortingsacties.
Adres: 0031 (0) 651 59 86 53 vraag naar Anne De Loose.
MijnTuin.org
Mijntuin.org is een platform dat ontstond tussen enthousiaste internetgebruikers met een passie voor tuinieren.
Het doel is om je tuin virtueel met je omgeving te kunnen
delen. Via deze weg hoopt MijnTuin.org aan kruisbestuiving te kunnen doen, niet alleen om kennis uit te
wisselen, maar ook om prachtige tuinen van anderen te
ontdekken.
Jouw voordeel: 20 procent korting bij de aankoop van
een PLUS-account. Vul de promocode ‘VELTLID’ in bij je
bestelling. De korting wordt automatisch verrekend.
→ www.debioparfumerie.com
→ www.mijntuin.org
Eten vol leven laat
Bij eten vol leven eet je biologisch en 100 %plantaardig.
Jouw voordeel: 10 procent korting op workshops over
lifefoodtechnieken en op de laatavondmenu’s (4 gangen,
€ 35,00 pp) van 18/05 en 15/06 op vertoon van je lidkaart.
Reserveer via hola@etenvolleven.be.
Adres: Minderbroedersrui 52, Antwerpen.
Landschap vzw
Landschap vzw is een frisse natuurvereniging die je
graag op sleeptouw neemt voor een verrassende natuurervaring in je eigen streek of ver daarbuiten. Van 1 juli
t.e.m. 31 augustus organiseert Landschap vzw dagelijks
uiterst laagdrempelige en gezinsvriendelijke geleide wandelingen in de mooiste natuurgebieden aan de kust. Deze
selectie bevat de meest aantrekkelijke gebieden waarin
je af en toe grazers kunt spotten - ezels, Konikpaarden of
Scottish Blackface - en genieten van een enorme diversiteit aan landschappen.
Jouw voordeel: gratis deelname voor het hele gezin aan
alle zomerwandelingen op vertoon van lidkaart.
Contact: info@landschapvzw.be, 0495 32 53 30.
→ www.etenvolleven.be
Philimonius
Ecologische webshop met originele, handgemaakte,
duurzame, hippe lifestyleartikelen. De basisgedachte bij
Philimonius is recyclage en upcycling van afgedankte
producten tot volwaardige nieuwe en eigenzinnige hebbedingen. Philimonius tracht het milieu zo min mogelijk
te belasten door o.a. de inbreng van nieuwe materialen
tot een strikt minimum te houden. De drijvende kracht
achter deze webwinkel is Jo De Bruyne.
Jouw voordeel: 10 procent korting op wenskaarten,
boeken en papierwaren, juwelen en accessoires, interieur.
Geen korting op de verzendkosten.
Adres: jo@philimonius.be.
→ www.philimonius.be
→ www.landschapvzw.be
Den Oogst
Biologische marktktraam met groenten en fruit, ook van
eigen teelt. Je vindt Den Oogst op de markt in Antwerpen
en Lier.
Jouw voordeel: 10 procent korting op het volledige assortiment groenten en fruit op vertoon van Velt-lidkaart.
Contact: williamvandieren@yahoo.com
Ledenvoordelen/Publicaties
Overige ledenvoordelen
Ecoflora - Wijngaardhof biogroente - Midgaard - Ecomicroob La Vigne - PUC-shop - ‘t Biohofke - Lazuli - Dobbelhoeve - Biotiek-Biodyvino - Doekjes en broekjes - Bodemkundige Dienst
van België - Biogroei - Natuurboerderij Het Bolhuis - HagelingBio Wijnbouw - Cecotec - AC De Wroeter - De Zaaier - Het
Roodhof - Bezegaard Biofruit - Biovita - Kruiden Pervisum De Hogen Akker - Lekker Gec - Stainless Building Consultancy
- Boerderij De Loods - Pluis - Pro Vino Vero - ‘t Wilgenhof
- De Wieltjeshoeve - Belgaard - Het Loonderhof - Boergondie
- Purfruit - Bed and Breakfast Keutenberg - Olleke Bolleke Tintelijn - Stichting Ommersteyn - Tuin van hEden - Hof ter
Wilgen - Juan Luis - @vinum-bio - Anders Getint - Energiebespaarshop.be - Cook and Herb - De ‘h’eerlijke natuur - WTC
SA - Colombahof - Natuurbron - PuurNatuur - Het Festijn - De
Groene Weide - De Maretak - ‘t Natuurhoekje - Biocosmetica.
nl - Natuurhuis Pacha Mama - Natuurlijk - Interi-Arte - De
Eko Winkel - De Karwij - De Korenbloem - Het Zevenblad - ‘t
Buskruid - Antifox security - Today - Duizendblad - King of
Town & Karma Queen - Camping en Galerie Thyencamp - De
Speypdonckhoeve/Groen getint - Eco-lana - Hempmade Bed & Breakfast Lomolen logies - E-advies - Ponnekeblom
- Natural Bulbs - De brandnetel - Praktijk voor Integrale
Gezondheidsbegeleiding - Netelvuur - Meer dan mooi - Bebo
Ecofashion - Restaurant Avalon - ‘t Zondagskind - rawliving.
be - Biocafé De Groene Ridder - De carecompany - Inti Washi
- Natuurlijke wijnen - Noordkaap - Soulmade - Wellness- &
Beautysalon Nina - Huis van Haaz - Chris Priem Tuinarchitectuur - Cappucino - Vegetarische Kookschool De Zonnekeuken
- Angelus Energy - In Motion - Hof van Steelant - Parkhotel EcoBaby - Ecocyclo - Bio-green - Nationale Plantentuin Meise
- De Vijfde - Laugs Vakantiewoningen - b&b De Meetjes Bio-Bucolica - Samenland - De hoorn - Biocosmetica.nl - Vino
Mundo - De Cruydthof - Goedvandoen - VaiVerde - Domein
De Lusthof - Zandzeepsoda - Dendergarden - The Kitchen
Garden - Nationale Plantentuin - Pajottenlander - Jaaropleiding aromatherapie Netelvuur - Wijnen Oenologic - Hermelijn
- Wervel - De Pottekaashoeve - Tuinspul.nl - Kookworkshops
restaurant Danku - Sengersbroek - Plant en houtgoed - B&B
Koornemoezen - Duurzame Tuinartikelen Kim Bunt - Bioliki
- Kip van Troje - Natural Cocooning - Le Neu Moulin - ALPY Humus - Vitavia Serres - De Gastvrijheid - Hermelijn.
Surf naar www.velt.be/voordelen voor adresgegevens en de
producten waarop de korting van toepassing is.
43
Velt-publicaties voor België en Nederland
• Seizoenen op smaak (704004)
€ 8,50 + ( € 2,50 verz.)
• Handboek Ecologisch Tuinieren (704007)
€ 29,95 (+ € 9,50 verz.)
• Handboek Ecologische Voeding (704012)
€ 31,95 (+ € 5,30 verz.)
• De Ecologische Siertuin (704011)
€ 24,95 (+ € 4,30 verz.)
• Ecologische Teelt van Kleinfruit (704009)
€ 7,95 (incl. verz.) actieprijs!
• Ecologisch Tuinieren voor Beginners (704008)
€ 5,95 (+ € 2,50 verz.)
• Het ecologisch houden van kippen (704010)
€ 14,95 (+ € 4,30 verz.) actieprijs!
• Groenbeheer, een verhaal met toekomst (704016)
€ 55,00 (incl. verz.) actieprijs!
• Groene gids voor kleine kids (704002)
€ 3,95 (+ € 1,55 verz.)
• Stappen naar een ecologische tuin (704017)
€ 31,50 (+ € 5,00 verz.)
• Pim Pompoen Kwartetspel (704023)
€ 9,00 (+ € 2,50 verz.)
• Mijn eigen kleine moestuin (704024)
€ 9,00 (+ € 2,50 verz.)
• Bijzondere groentegids (704018)
€ 3,95 (+ € 1,55 verz.)
• Sierlijk & kruidig (704019)
€ 3,95 (+ € 1,55 verz.)
• Groenten in potten (704025) Nieuw!
€ 3,95 (+ € 1,55 verz.)
Andere publicaties voor België en Nederland
• Biodiversiteit in België (704006)
€ 43,00 (+ € 6,50 verz.)
• Natuur in eigen tuin (Roodbont) (704015)
€ 10,20 (+ € 1,30 verz.).
• De Brooddoos (704013)
€ 21,50 (+ € 3,00 verz.)
• Natuurlijk (704006)
€ 14,95 (+ € 3,00 verz.)
Andere publicaties enkel voor België
• Burgers beheren openbaar groen als ecologische
moestuin (ervaringsverslag Dulomiproject) (704107)
€ 8,00 + (+ € 2,00 verz.)
Hoe bestellen? De publicaties zijn verkrijgbaar door storting van het
bedrag, verzendingskosten inbegrepen, op de rekening van je afdeling of
op rek. BE51 0010 9905 5062 van Velt Nationaal, Berchem voor België
of op 362280 van Velt Nederland voor Nederland, met vermelding van
naam en adres. Je krijgt de publicatie per post thuis bezorgd. Je kunt ook
steeds boeken kopen bij je afdeling of ze daar afhalen. Dan bespaar je de
verzendingskosten op de publicaties waar deze afzonderlijk vermeld staan.
Neem hiervoor contact op met je plaatselijk bestuur. Dit zijn ledenprijzen.
Vermeld bij storting de titel van de uitgave.
He who boils asparagus and then fries them in fat,
and then pours upon them the yolks of eggs
with pounded condiments, and eats every day of this dish,
will grow very strong for the coitus, and find in it
a stimulant for his amorous desires.
(Wie asperges kookt, ze braadt in vet, ze overgiet met het
geel van eieren en gestampte kruiden en elke dag van dit
gerecht eet, zal viriel worden voor de geslachtsdaad en
een prikkel vinden voor zijn amoureuze verlangens.)
Muhammad ibn Muhammad al-Nafzawi
Fragment uit: The Perfumed Garden of Sensual Delight. Dit 15de-eeuwse
erotisch handboek verwierf ruime bekendheid via een vertaling door de
Britse geograaf Sir Richard Francis Burton. Na de val van het Romeinse Rijk
leidde de asperge een bestaan in de schaduw, maar rond de verschijning
van The Perfumed Garden dook de groente opnieuw op in Franse
kloosters.