Temmuz - Cargill

Transcription

Temmuz - Cargill
Cargill Türkiye
CargillHaberler
Temmuz 2010
Cargill enerji tasarrufu için yeni araçlar geliþtiriyor
•
•
•
•
M. Arif Özer: “Yatýrým iklimi iyileþtirilmeli”
Ý. Aydoðdu: “Cargill, insana yatýrým
yapmayý býrakmadý!”
Vaniköy Özel Baklava Niþastasý
1969’dan günümüze Türk Diyetisyenliði
Cargill - Türkiye
CargillHaberler
Temmuz 2010
14
Kapak konusu
Cargill enerji tasarrufu için yeni araçlar
geliþtiriyor
24
08
18
Güncel
1969’dan günümüze Türk Diyetisyenliði
Mehmet Arif Özer:
“Yatýrým iklimi iyileþtirilmeli”
Ýlknur Aydoðdu:
“Cargill, hiçbir zaman
insana yatýrým yapmayý
býrakmadý”
30
Kiþisel geliþim
Daha yaratýcý düþünmek için
yapabileceðimiz günlük uygulamalar
bu sayýda
03
Cargill Türkiye’den
- Seçilen ortak olma yolculuðumuz
04
Aktüel
- Cargill Ýlköðretim Okulu’nda mezuniyet sevinci
- Temiz çevre için el ele
06
Dünyadan
- Cargill Nestle’nin araþtýrma raporunda
- Çin’de yeni aroma fabrikasý
08
Ýçimizden biri
- Ýlknur Aydoðdu: “Cargill, hiçbir zaman insana yatýrým yapmayý býrakmadý!”
14
Kapak konusu
- Enerji faturalarý çok mu yüksek? Ne yapmalý?
18
Güncel
- 1969’dan günümüze Türk diyetisyenliði
20
Cargill Çözümleri
- Ayçiçeði lesitini TopcithinTM SF
Cargill Türkiye
Sosyal Sorumluluk Faaliyet Raporu
Koordinasyon
Kurumsal Ýletiþim Departmaný adýna
Sera BAYSAL
sera_baysal@cargill.com
Adres
Baðlarbaþý, Kýsýklý Caddesi
Sarkuysan Ak Ýþmerkezi
No: 4-A Blok 8-9-10-11
34662 Üsküdar / Ýstanbul
Tel: 0.216 554 18 00
Faks: 0.216 651 24 17
CargillHaberler,
Cargill Türkiye’nin tanýtým broþürüdür.
22
Cargill Çözümleri
- Vaniköy Özel Baklava Niþastasý
24
Sohbet
- Bursa Sanayici ve Ýþadamlarý Derneði (BUSÝAD) Baþkaný Mehmet Arif Özer
30
Kiþisel Geliþim
- Her zaman daha yaratýcý fikirler geliþtirebiliriz!
CargillHaberler - Ýçindekiler
1
*
Önce insan!
“Ne kadar acil olursa olsun iþ güvenliði saðlanmadan iþ yapma!”
“Tüm baþarýlarýmýzýn arka planýnda “CARGILL TÜRKÝYE ÝÞ GÜVENLÝÐÝ VE SAÐLIÐI POLÝTÝKASI” ve Cargill’in güçlü kurumsal kültürü var.”
Murat Tarakçýoðlu
Cargill Gýda Türkiye Yönetim Kurulu Baþkaný
(*) Cargill Gýda Türkiye Vaniköy Mýsýr Ýþleme Tesisi’nde kazasýz geçen 1000 iþ gününü kutluyoruz.
CargillHaberler
Seçilen
ortak olma
yolculuðumuz
Ancak Cargill’de Ýþ Mükemmelliði, asla ödül ve
takdir daðýtmak için basit bir yol olmadý. 2006 ve
2008 yýllarýnda kazandýðýmýz, bu yýl tekrar baþvurduðumuz Cargill Ýþ Mükemmelliði ödülü sürecinde
amacýmýz sadece ödül almak deðil… Sürekli geliþimi saðlamak… Çünkü Ýþ Mükemmelliði yolculuðumuz hiç bitmeyecek.
Cargill Mali Ýþlerden Sorumlu Baþkan Yardýmcýsý
David MacLennan, þu sözüyle Ýþ Mükemmelliðinin
anahtarýný elimize tutuþturuveriyor: “Seçilen ortak
olabilmemiz için çalýþanlarýmýzýn baðlýlýðýný saðlamada, müþterilerimizi memnun etmede, çalýþtýðýmýz
ve hizmet verdiðimiz toplumu zenginleþtirmede açýk
baþarý saðlamalýyýz”. Peki, Ýþ Mükemmelliði Prensibiyle açýk baþarý nasýl saðlanacak? Bunu da Cargill
Dünya Baþkan Yardýmcýsý Jerry Rose açýklýyor: "Ýþ
Mükemmelliði ve Ýþ Mükemmelliðinin müþteri odaklýlýðý, seçilen ortak olma yolculuðumuza herkesin
aklýyla ve kalbiyle baðlanmasý demektir”. Aklýyla ve
kalbiyle! Ýkinci anahtarý da Rose veriyor bize…
Elimize tutuþturulan bu iki anahtarýn, içinde bulunduðumuz 2010 Yýlý Ýþ Mükemmelliði Ödülü sürecinde zorlandýðýmýzý düþündüðümüz kapýlarý açmada bizlere yardýmcý olacaðýna inanýyoruz. Sistemimizin güçlü yanlarýný ve iyileþtirmeye açýk alanlarda
önümüze çýkabilecek fýrsatlarý tanýmlamaya yardýmcý olan Cargill Ýþ Mükemmelliði Prensibi, ayný zamanda sadece þirketimiz deðil, hizmet verdiðimiz
müþterilerimiz, ortaklarýmýz ve tedarikçilerimiz de
dahil edildiðinde sorunsuz iþleyen büyük bir sistem
anlamýna geliyor. Ve sorunsuz iþleyen her sistem, sistemi iþletenlere “açýk baþarýyý” getiriyor.
Bu vesileyle Ýþ Mükemmelliði çalýþmalarýmýzýn
önemli bir unsuru olan Cargill Türkiye Ýþ Güvenliði
ve Saðlýðý Politikasý’ný hayatlarýnýn bir parçasý haline getiren ve Kazasýz 1000 Ýþ Günü’nü geride býrakan Vaniköy Mýsýr Ýþleme Tesisi çalýþanlarýmýzý da
tebrik etmek istiyoruz.
Esen kalýn!
CargillHaberler - Cargill Türkiye’den
3
Cargill Türkiye’den
argill Gýda Türkiye, yönetim ve iþgücü organizasyonunun yüksek performansýyla üst üste iki
kez Cargill Ýþ Mükemmelliði ödülünü aldý. Ýki yýlda
bir verilen bu ödül, 2001 yýlýnda çýktýðýmýz ‘Seçilen
ortak olma’ yolculuðumuzda sürekli ve sistematik
geliþim yönünde attýðýmýz önemli adýmlarýn sadece
bir sembolü. Farkýnda olarak ya da olmayarak aslýnda bu geliþimi her gün yaþýyor ve hissediyoruz. Böylesi ödüller bize durup düþünme ve geriye dönüp
bakarak gururlanma vesilesi yaratýyor.
C
birlikte çalýþ > üret > baþar
CargillHaberler
Bir þenlik geride kaldý
Mezuniyet coþkusu
Bu yýl 10.su gerçekleþtirilen ve 5 gün süren
Gemlik Özürlüler Þenliði, piknik, kamp eðlenceleri ve futbol karþýlaþmasýna sahne oldu.
Þenliðe 25 ilden yaklaþýk 250 zihinsel engelli
çocuk ve aileleri katýldý. Gemlik Belediyesi ve
Kaymakamlýðýnýn da görev aldýðý organizasyonda Cargill Türkiye, Gemlik dýþýndan gelen ekiplerin konaklama masraflarýný karþýlayarak, çocuklarýn her yýl düzenlenen bu þenlikte gönül-
lerince eðlenmelerini saðladý. Þenliðin ikinci
gününde Ýznik Gölü kenarýnda piknik yaparak
gönüllerince eðlenen özürlü çocuklar ve aileleri, piknik dönüþünde Orhangazi Fabrikasýný ziyaret ettiler. T.C Baþbakanlýk Özürlüler Dairesi
yetkilileri, kafile sorumlularý, engelli çocuklar
ve ailelerinden oluþan yaklaþýk 300 kiþilik kafile hazýrlattýklarý pankartla fabrika yetkilileri ile
hatýra fotoðrafý çektirmeyi ihmal etmediler.
Modern tesise öðrenci akýný
120 öðretim görevlisi ve öðrenciyi misafir etti.
Cargill’in dünya genelindeki en modern mýsýr iþleme tesislerinden biri olan Orhangazi Fabrikasý,
özellikle öðrenci ziyaretçileriyle de dikkat çekiyor. Fabrika son 2 ayda; Bandýrma Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi Makine Bölümünden 27, Kocaeli Üniversitesi Ýhsaniye Meslek Yüksek Okulu
Gýda Teknolojisi Bölümünden 46, ÝTÜ Gýda Mühendisliði Bölümünden 27 ve Gemlik Ali Kütahya
Ýlköðretim Okulundan 20 olmak üzere toplam
4
CargillHaberler - Aktüel
Fabrika ziyaretçileri sadece öðrencilerle kalmadý. Eski bir Cargill Türkiye çalýþaný olan ve 6 yýl
önce emekli olan Yalova Aktif
Sanayici ve Ýþadamlarý Derneði
üyesi Hikmet Yaþar da beraberinde Burkina Faso’lu iþ adamlarýyla fabrikayý ziyaret edenler
arasýndaydý. Türkiye-Dünya Ticaret Köprüsü 2010 Programý
kapsamýnda Yalova’ya iþ görüþmesine gelen Ekrem Oksar baþkanlýðýndaki heyette, Burkina Faso
Dýþ Týcaret Müsteþarý SANON S. Félix ve 14 iþ
adamý bulunuyordu.
Bu ziyaretlerde Burkina Faso iþ adamlarý heyetine ve öðrencilere fabrikanýn deðiþik bölümleri
gezdirilerek, üretim, gýda güvenliði, Ar-Ge ve laboratuar uygulamalarý hakkýnda bilgiler verildi.
Kýsa geçmiþine raðmen eðitimdeki farkýný ortaya
koyan Cargill Ýlköðretim Okulu’nun baþarýlý öðrencileri mezuniyet töreninde kepleri havaya fýrlattýlar. 18 Haziran’da okulun bahçesinde gerçekleþtirilen törende, Okul Müdürü Yýlmaz Aydeyer,
öðretmenlere, öðrencilere ve Cargill Türkiye yönetimine teþekkür etti.
Okul Aile Birliði Baþkaný Aysel Çokgüler ve velilerin de katýldýðý mezuniyet töreninde 2009-2010
öðretim yýlýnda ilk üçe giren baþarýlý öðrenciler,
Cargill Gýda Türkiye tarafýndan ödüllendirildi.
Öðrencilere tam, yarým ve çeyrek altýndan
oluþan ödüllerini takdim eden Orhangazi Fabrikasý Sorumlu Müdürü Cenan Celebci, eðitime desteklerinin her zaman devam edeceðini
belirtti. Celebci, ayrýca bu yýl,
Orhangazi ÖSS birincisine
de eðitim bursu vermeyi
kararlaþtýrdýklarýný sözlerine ekledi.
Orhangazi'ye baðlý Ortaköy, yüksek eðitim oraný
ile birlikte Orhangazi ve Bursa SBS-ÖSS sýnavlarýnda baþarýlý performans gösteren öðrencileriyle
anýlýyor. Tabii bu baþarýda, köye baðlý Orhan Öcalgiray Ýlköðretim Okulu’nun büyük payý var.
17 Haziran’da 2009-2010 öðretim yýlýnýn bitmesi
nedeniyle Okul Müdürü Ayhan Sarýboða ve Köy
Muhtarý Mustafa Can tarafýndan düzenlenen Anasýnýfý Kep Atma Töreni ve Pilav Gününe yoðun ilgi
vardý. Törene Kaymakam Ertan Peynircioðlu olmak üzere bölgedeki köy muhtarlarý,
ilçe ve belde belediye baþkanlarý ile kalabalýk bir davetli topluluðu katýldý.
Oldukça neþeli geçen etkinliklerin davetlileri arasýnda Orhangazi Fabrikasýndan Hale Toker ve Cenan Celebci de bulunuyordu. Toker ve Celebci, Or-
Aktüel
Ortaköylü miniklerin Pilav Günü
taköylü miniklere Cargill çantasý, defteri, puzzle
ve kupa hediye ederek onlarýn yýlsonu sevincine
ortak oldu.
Temiz çevre için el ele!
Doða, insan eliyle kirletilmeye
devam ediyor. Peki, çocuklarýmýza
nasýl bir çevre býrakmak istiyoruz?
Çevre her geçen gün önem kazanýyor. Ancak doðadan en fazla faydayý saðlayan insanoðlu, yaþadýðý çevreyi en fazla kirletenler arasýnda yer alýyor. Peki, çocuklarýmýzýn geleceðine nasýl bir
çevre býrakmak istiyoruz?
Bu sorunun cevabýný arayan ve çocuklarýna temiz bir çevre býrakmak isteyen Orhangazi fabrikasý çalýþanlarý, aileleri ve çocuklarý ile birlikte
çevre kirliliðine karþý duyarsýz kalýnmamasý
amacýyla 29 Mayýs’ta güzel bir etkinlik düzenlediler. Hep birlikte “Temiz çevre için el ele” çaðrýsý yaptýlar. Onlarýn temiz çevre çaðrýsýna Cargill Ýlk Öðretim Okulu'ndan 90 öðrenci, öðretmen ve velilerden oluþan bir grup da eþlik etti.
Ýznik Gölü kenarýnda düzenlenen ve özellikle
çocuklara çevre bilinci aþýlamayý amaçlayan
çevre etkinliði, sabah güzel bir piknikle baþladý.
Düzenlenen mangal partisinin ardýndan yaklaþýk 200 kiþilik çevreci grup, ellerinde çöp poþetleri ile göl kenarýndaki çöpleri topladýlar.
CargillHaberler - Aktüel
5
Dünyadan
Sýfýr kalorili ürün pazarýnda
Truvia tatlandýrýcýsýnýn
baþarýsý
Stevia yapraklarýndan elde edilen Cargill’in doðal tatlandýrýcýsý Truvia, piyasaya çýkýþýndan bu
yana geçen bir yýlda þeker ikameleri pazarýnda
530 milyon dolar ile üçüncü sýraya yükseldi.
Cargill Saðlýk ve Beslenme Bölümü’nden Truvia
Pazarlama Ýletiþimi Direktörü Ann Clarck Tucker;
“Bu çok ümit verici bir büyüme. Uzun süredir piyasada olan aktörler karþýsýndaki rakamlar gerçekten Cargill ekibinin gücünü gösteriyor” dedi.
Yalnýzca bir yýl önce ABD Gýda ve Ýlaç Ýdaresi tarafýndan gýda bileþeni olarak satýþýna izin verilen
doðal tatlandýrýcý Truvia’nýn þu anki Pazar payý
%8’e ulaþtý. Pazardaki lider markalar, pazarýn
yarýsýna hâkim olan Splenda ve hemen arkasýndan ikinci sýrada yer alan Sweet-n-Low.
Cargill’in doðal bir ürün olarak pazarladýðý tatlandýrýcýsýný hâlihazýrda 100’ün üzerinde gýda ve
içecek üreticisi firma kullanýyor.
Zambia’da tahýl satýþ ofisi
Çin’de yeni aroma fabrikasý
Mart ayýnda Cargill, Zambia’nýn baþkenti ve en
büyük þehri Lusaka’da Tahýl ve Yaðlý Tohum Tedarik Zinciri (GOSC) ofisini açtý.
Çin’de yeni aroma fabrikasýnýn açýlýþýyla birlikte
Cargill Aroma Sistemleri (CFS), dünyanýn her
bölgesinde üretim tesislerine sahip oldu. Fabrikada yapýlacak aroma üretimiyle Çin’deki içecek, süt ürünleri ve unlu mamuller sektörlerindeki müþterilere hizmet verilecek.
GOSC’dan Pieter Reichert , “Zambia’daki tahýl
ve yaðlý tohum pazarý son birkaç yýlda hýzlý bir
büyüme gösterdi, dolayýsýyla bizim ekibimiz de
büyük ölçüde büyüdü. Bölgede yatýrýmlarýmýza
devam etmeyi ve gelecek 18-24 ay içinde tahýl
ve yaðlý tohum satýþlarýmýzý arttýrmayý planlýyoruz” dedi.
Açýlýþ töreninde bir konuþma yapan ABD Büyükelçi Yardýmcýsý Michael Koplovsky, Cargill’in
bölgedeki çiftçilerin ilk kez uluslararasý pazarlara açýlmasýna yardýmcý olacaðýný belirterek, Cargill’in dünyaca bilinen kurumsal sosyal sorumluluk çalýþmalarýna Zambia’da da devam edecek
olmasýndan büyük gurur duyduklarýný söyledi.
GOSC ofisi buðday, mýsýr, soya fasulyesi ve pamuk ticareti yapacak ve pamuk çiftçilerine finansal ve teknik destek de saðlayacak.
ZAMBÝA
ABD
Cargill, Nestle’nin araþtýrma
raporunda
McDonald’s’dan
Cargill’e ödül
Nestle’nin 2010 için hazýrladýðý 40 sayfalýk raporun “Sinerjik Ortaklýklarýmýz” baþlýklý bölümünde ilk sýra Cargill’e verildi.
McDonald’s en büyük kümes hayvanlarý tedarikçisi Cargill Et Avrupa’ya (CME) 2010 Sürdürülebilirlik Ödülünü verdi ve McDonald’s 2009
“Dünyanýn En Ýyi Yeþili” raporunda yer verdi.
Raporda “Cargill ile ortaklýk anlamýnda çalýþmaya inovasyon ortaklýklarý çalýþmalarýmýzdan önce
baþladýk. Cargill, Nestle’nin yýllýk ARGE yönetim
konferansýnda yer alan ilk dýþ partner. Cargill
News dergisi bu özel iliþkimizi çeþitli platformlarda vurguladý” deniyor.
McDonald’s “Dünyanýn En Ýyi Yeþili” raporunda
CME’ye yumurtadan nihai ürüne kadar tüm tavuk tedarik zincirindeki baþarýlý çevre performansý nedeniyle yer verildiðini belirtti.
Ocak 2009’da Nestle Araþtýrma Ýnovasyon Ödülü ilk kez Nestle PetCare ile ortaklaþa geliþtirdikleri soya yemeði için Cargill’den Bill Aimutis’a
verilmiþti.
2010 Sürdürülebilirlik Ödülü için de sürdürülebilirlik alanýnda gerçek anlamda önemli baþarýlarý olan bir ortak olarak Cargill’e verildiðini, Cargill’in yýllýk seragazý emisyon oranlarýný %10
azalttýðýný açýkladý.
ABD
ABD
6
CargillHaberler - Dünyadan
Yeni fabrika, Bangalore, Hindistan’daki üretim
tesisi ile Þanghay, Çin; Kuala Lumpur, Malezya
ve Bangalore’daki uygulama merkezlerinden
oluþan CFS Asya operasyonlarýna katýlacak.
CFS baþkaný Peter Michielsen “Aroma iþinde
önemli bir rekabet üstünlüðüne sahibiz. Yeni tesisimizde de meyve sularý, niþastalar, tatlandýrýcýlar, yaðlar, yapý saðlamlaþtýrýcýlar,
kakao ve çikolatadan oluþan geniþ gýda bileþenleri var.” dedi.
ÇÝN
Organik glukoz ile þekerler biyo-organik
sertifikalý olabilecek
Cargill’in Blattmann Schweiz AG firmasý, organik ürünleri tercih eden tüketicilere yönelik bir ürün geliþtirdi. Organik buðdaydan elde edilen C*BioSweet glukoz þurubu, þeker kamýþý ve þeker pancarýndan üretilen geleneksel biyo-organik tatlandýrýcýlardan daha fazla iþlevsellik sunuyor.
Organik glukoz þurubu viskosite, kaynama noktasý, yapý ve daha birçok
özellik açýsýndan avantajlar getiriyor. Bunun yaný sýra da ürünlerini biyo-organik sertifikalý olarak etiketlemek isteyen müþteriler için gerekli þartlarý
saðlýyor.
ÝSVÝÇRE
CargillHaberler - Dünyadan
7
CargillHaberler
Ýlknur Aydoðdu
Ýnsan Kaynaklarý ve Kalite Güvence Danýþmaný
“Cargill, hiçbir zaman insana
yatýrým yapmayý býrakmadý!”
“Çalýþtýðým dönemde Cargill birçok yapýlanma döneminden geçti
ve her seferinde daha da güçlenerek yoluna devam etti. Ama en
önemlisi, hiçbir zaman insana yatýrým yapmayý býrakmadý.”
Ý
knur Aydoðdu, Cargill’in Türkiye’deki 13 yýlýna
tanýklýk etmiþ bir isim. Onun tanýklýðýnýn tarihi Vaniköy Mýsýr Ürünleri Firmasý’na, 1991 yýlýna
kadar gidiyor. Zamanýn Genel Müdürü, ayný zamanda kendisini de iþe alan -Süleymangil ailesinin firmadaki son kuþaðý- rahmetli Ahmet Süleymangil’dir. “Þirketin Cargill ile birlikte yeni yatýrýmlara hazýrlandýðý ve zamanla yarýþýldýðý bir dönemdi.” diyor Aydoðdu o günler için. Cargill o yýllarda birçok yapýlanma döneminden geçmekte ve
her seferinde daha da güçlenerek yoluna devam
etmektedir.
”
2004 yýlýnda Cargill’den emekli olan Aydoðdu’nun, o hareketli yýllara dair pek çok anýsý var.
Ancak bu süre içerisindeki gözlemlerini þu þekilde özetliyor: “Evet, ekipmanlar, makineler yenileniyor, sürekli yatýrým yapýlýyordu. Ama bana göre
en önemlisi; gerek verilen eðitimlerle çalýþanlara, gerekse sosyal sorumluluk projeleriyle topluma yatýrým yapýlmasýydý. Cargill, hiçbir zaman insana yatýrým yapmayý býrakmadý.”
Ekip çalýþmasýnýn ve
uyumunun baþarýya olan
olumlu etkisini ilk defa
Çalýþtýðým onüç yýl boyunca
bunun son olmadýðýný pek
çok defa ve farklý þekillerde
yaþama imkâný buldum.
8
CargillHaberler - Ýlknur Aydoðdu
Ýlknur Aydoðdu
Cargill’de gözlemlemiþtim.
”
“Ýnsana yatýrým yapmaktan” bahsettiniz. Bunu biraz açabilir miyiz?
Cargill, çokuluslu bir þirket olduðu için 2000’li
yýllarýn baþlarýna kadar üst yönetim dahil pekçok
yabancý çalýþana sahipti ve bizler de onlarla anlaþabilmek, iþlerimizi birlikte yürütebilmek için yabancý dilimizi geliþtirmek zorundaydýk. Yabancý
dilimizi geliþtirebilmemiz için ihtiyacý olan diðer
arkadaþlarýmla birlikte önümüze birçok fýrsat
sunmaya devam ediyor; ya iþyerine öðretmen getiriyor ya da bizleri çeþitli kurslara gönderiyorlardý. Bunun yaný sýra kiþisel, yönetsel ve mesleki
geliþimimiz adýna da çeþitli eðitimler almamýz
saðlanýyordu. Bu da þirketimizin bize deðer verdiðini, önemsediðini gösteriyordu ve aidiyet duygumuzu güçlendiriyordu. 1991 ile 2001 yýllarý arasýnda þirketimiz birçok yapýlanma döneminden
geçti ve her seferinde daha da güçlenerek yoluna
devam etmeyi sürdürdü. En önemlisi Cargill
bütün hisseleri alarak þirketin tümüne sahip oldu. Bu arada insana yatýrým yapmayý hiç býrakmadý. En iyi üniversitelerin en yetenekli gençlerini istihdam ederek - ki bugün birçoðu yurtiçi
veya yurtdýþý Cargill’de en iyi pozisyonlardalar onlarý mesleki açýdan eðitti, Cargill’in kurumsal
kültürü ile yetiþtirdi.
Bu süreçte Hendek ve Orhangazi fabrikalarýmýz kuruldu. Ýnsan Kaynaklarý olarak o dönemde
çok yoðun ve bir o kadar da keyifle çalýþtýk. Bu
arada sosyal sorumluluk projelerimiz ve çevre ile
ilgili çalýþmalar aralýksýz devam etti. Çevremizdeki okullarý gerek sportif yönden, gerekse eðitim
yönünden destekledik. Belediye ile birlikte çalýþarak yoksul semtlere yardým götürdük. Otistik
çocuklarla birlikte olduk, onlarý gezilere, spor
karþýlaþmalarýna götürdük. Okullara gidip, çocuklarla birlikte kitap okuyarak onlara kitap
okuma sevgisi aþýladýk. Onlarla ilgili bir anýmý da
paylaþmak isterim. Kitap okuduðumuz sýnýflardan birinde çocuklara boþ zamanlarýnýzda neler
yapýyorsunuz diye sorduðumuzda hepsi çeþitli yanýtlar verdiler. Kara kuru bir erkek çocuðu birazcýk utana sýkýla ayakkabý boyacýlýðý yaptýðýný söyledi. Sene sonu geldiðinde ise birlikte yaptýðýmýz
Ýçimizden biri
2004 yýlýnda Cargill’den emekli olan Aydoðdu,
her özlem duyduðunda web sitesine girip,
Cargill Haberler’i okuyor.
CargillHaberler - Ýlknur Aydoðdu
9
CargillHaberler
Özel sektördeki ilk iþ
deneyiminde 1,5 yýl
Pendik’ten Karaköy’e gidip
gelen Aydoðdu, o günlerde
sabah ezanýyla birlikte
yollara düþtüðünü anlatýyor.
kitap okuma etkinliðinin onlarda ne gibi deðiþiklikler yaptýðýný sorduðumuzda, ayakkabý boyacýsý
çocuk gururla, müþteri beklerken bile kitap okumaya baþladýðýný söyleyince çok mutlu olduk.
Ýþ hayatýnýza memuriyet ile baþlamýþsýnýz… Ama
sonrasýnda tercihinizi özel sektörden yana kullanmýþsýnýz. Nasýl karar verdiniz?
Aslýnda kolay bir karar deðildi. Ben, 1961 Balýkesir doðumluyum ve üniversite dâhil tüm eðitimimi Balýkesir’de tamamladým. Bursa Ýktisadi ve
Ticari Ýlimler Akademisi’ne baðlý Balýkesir Ýþletmecilik ve Turizm Yüksek Okulu, Ýþletme Bölümü’nden 1982 yýlýnda mezun oldum. Balýkesir, o
yýllarda sanayi yönünden çok fazla geliþmiþ bir
þehir deðildi. Ben de þansýmý devlet memurluðunda denemeye karar verdim. Milli Eðitim Bakanlýðý’nýn Türkiye çapýnda açmýþ olduðu sýnavý
kazanarak, döner sermayeli bir teknik liseye memur olarak atandým. Ýki yýla yakýn bir süre çalýþtým ve evlilik nedeniyle Ýstanbul Küçükyalý Lisesi (þimdiki adýyla Kadir Has Lisesi)’ne tayin oldum. Köklü dostluklar kazandýðým bu okulda,
memurluðun yaný sýra, ücretli öðretmen olarak
da çalýþma imkânýna sahip oldum.
Bu arada ikiz kýzlarýmýz Ýrem ve Gizem dünyaya geldiler. Çocuklarý çok sevdiðim için herkes
bana ‘Allah sana çifter çifter versin’ derdi, çok þükür öyle de oldu. Þu anda 25 yaþýnda olan kýzlarýmla gurur duyuyorum.
Okul müdürünün yönlendirmesiyle pedagojik
formasyon alýp, kadrolu öðretmenliðe geçmek
üzere Marmara Üniversitesi’ne baþvurumu yaptýðým sýrada, eþimin de çalýþmakta olduðu Elgin-
10
CargillHaberler - Ýlknur Aydoðdu
Aydoðdu’nun Cargill’deki ilk çalýþma yeri:
Vaniköy Niþasta Fabrikasý
kan Holding’in Isý Grubu Satýþ Bölümü’nden bir
teklif geldi. Bu teklifle birlikte seçimimi özel sektörden yana kullandým. Risk Takip Elemaný olarak satýþ bölümünde çalýþtým. Ama ancak 1,5 yýl
dayanabildim, çünkü Pendik’ten Karaköy’e gidip
gelmek beni çok zorluyor, ayný zamanda saðlýðýmý
ve çocuklarýma ayýracak zamanýmý olumsuz yönde etkiliyordu. Zira sabah ezanýnda kalkýp, 25 dakika yürüyerek evimden tren yoluna iniyor, 45 dakika ve genellikle ayakta süren bir yolculukla
Haydarpaþa’ya gidiyor, oradan vapura yürüyor, kýþ
ayazýnda vapur bekliyor, vapurla karþýya geçtikten sonra yine bir süre daha yürüyerek þirkete varýyordum. Akþamlarý da bunun tam tersi yönde
geri dönüyordum. Bunlarý anlattým, çünkü bugün, baþlangýç aþamasýndaki pek çok çalýþanýn,
þirketleri tarafýndan kendilerine sunulan servis
hizmetinin kýymetini bilmeyip, evinin önünden
geçmesi gibi bir beklenti içinde olduklarýný bizzat yaþamýþ biri olarak biliyorum. Maalesef zahmet çekmeden rahmet olmuyor.
Cargill ile tanýþmanýz bundan sonra mý oldu?
Hayýr, ECA’dan istifa ettikten sonra bir süre kýzlarýmla tatil yaptým. Fakat bu sürede, sadece eþ
ve annelik rolünün bana yeterli gelmediðini gördüm. Evime yakýn bir iþ aradým ve Kartal’da bulunan Vatan Plastik Þirketi’ne Personel Elemaný
olarak girdim. Devlet sektöründeki yasal uygulamalar ile özel sektörün yasal uygulamalarý farklýydý, burada bunlarý öðrenme fýrsatýný yakaladým. Ancak kendimi daha fazla geliþtirmek
istiyordum ve bir arayýþ içerisindeydim. Bir süre
sonra bir gazetede gördüðüm “Vaniköy Mýsýr
Ürünleri” baþlýklý ilan ilgimi çekti ve hemen
baþvurdum.
Bir gün telefon ettiler ve ayný gün beni görüþmeye çaðýrdýlar. Açýkçasý kýyafetim bir iþ görüþmesi için fazla spordu ve bir arkadaþýmýn ceketini ödünç alýp giyerek biraz daha uygun hale gelmiþtim. Müdürüme iþ deðiþtirme isteðimden ve
Cargill’i özlediðimde web
sitesine girip, Cargill Haberler’i
okur, özlem giderirdim. Cargill
Haberler’de yer verecek kadar
beni önemsemelerinin de ayrý
bir gurur kaynaðý olduðunu
belirtmek isterim.
Bir sessizlik oldu birden… ‘Bu kadar’ dedim
ümitsizlikle, çünkü daha fazlasýný anlatmaya Ýngilizcem yeterli deðildi. Bir iki þey daha konuþtuktan sonra her zamanki rutin ‘biz sizi ararýz’ ri-
O yýllara dair aklýnýza ilk ne geliyor?
Ýlk zamanlar yaklaþýk 15 metrekarelik bir odanýn
içinde 6 kiþi çalýþýyorduk ve herkes iþini tek bilgisayarda görmek zorundaydý. Þirket bir yatýrým
teþviki almak için hazýrlýk yapýyordu. Arþivden
birçok dosya çýkarýlýyor, inceleniyor, evraklar çoðaltýlýyor, dosyalar hazýrlanýyordu. Son gün muhasebe ekibiyle birlikte gece yarýsýna kadar çalýþýp, gerekli dosyalarý tamamlamýþtýk.
Zira zamanla yarýþýyorduk ve yetiþtirmenin huzuru içindeydik. Ancak bu huzura takdir edilmenin gururu eklenmiþti. Ekip çalýþmasýnýn ve uyumunun baþarýya olan olumlu etkisini ilk defa Cargill’de gözlemlemiþtim. Çalýþtýðým onüç yýl boyun-
“My name is Ýlknur
Aydogdu. I was born in
Balýkesir. I am 30 years old.
I am married. I have two
children. I want to work
with you.” Bir sessizlik oldu
birden… ‘Bu kadar’ dedim
ümitsizlikle çünkü daha
fazlasýný anlatmaya
Ýngilizcem yeterli deðildi.
CargillHaberler - Ýlknur Aydoðdu
Ýlknur Aydodu
O zamanki Muhasebe Müdürü Mustafa Dikman ve Finansman Müdürü Bram Lodder, beni
görüþmeye aldýlar. Mesleki bilgimi sorguladýktan
sonra, Ýngilizce olarak kendimi anlatmamý istediler. “My name is Ýlknur Aydogdu. I was born in Balýkesir. I am 30 years old. I am married. I have two
children. I want to work with you.”
tüeliyle ayrýldýk. Kýsa bir süre sonra tekrar aradýlar ve o zamanki Genel Müdür rahmetli Ahmet
Süleymangil ile görüþmek üzere tekrar çaðýrdýlar.
Arkasýndan da kýsa bir süre sonra iþe baþlattýlar.
”
bir iþ baþvurusu yaptýðýmdan daha önce söz etmiþtim. Kendisinden görüþmeye gitmek üzere
izin istedim ve bir taksiye atlayýp yola koyuldum.
O sýralarda, yani 1991 yýlýnda Kurtköy bomboþtu
ve oralara hiç yolum düþmemiþti. Dolayýsýyla þirkete gidene kadar içimden acaba taksi þoförü beni kaçýrýyor mu diye endiþelenmekten de kendimi alýkoyamýyordum.
Ýçimizden biri
“1991 yýlýnda
Kurtköy bomboþtu” diyor Aydoðdu.
Hatta ilk iþ görüþmesine giderken
‘acaba taksi þoförü beni kaçýrýyor mu’
diye endiþenlenmiþ.
”
11
CargillHaberler
ca bunun son olmadýðýný pek çok defa ve farklý
þekillerde yaþama imkâný buldum.
Peki, emekliliðinize kadar Vaniköy fabrikada mý
çalýþtýnýz?
10 yýl kadar orada çalýþtým, ama son üç yýlým, Ýstanbul Altunizade’de bulunan merkez ofiste geçti. 2000- 2001 yýllarý, hem devreye alýnan Orhangazi fabrikamýza birçok elemanýmýzý gönderdiðimiz, hem de -biraz da krizin etkisiyle- bazýlarýyla
yollarýmýzý ayýrmak zorunda kaldýðýmýz yýllardý.
Kurtköy’deki fabrikamýzda çalýþan sayýsý epeyce
azalmýþtý. Ben de Altunizade ofise geçtim. Üç yýl
oradaki Ýnsan Kaynaklarý ekibi ile çalýþtým. Ancak Balýkesir’de yaþayan büyüklerimin saðlýk
problemleri nedeniyle onlarla daha fazla ilgilenmem gereken bir zamandý. Þirkete emekli olma
isteðimi bildirdim. Personel elemaný olarak baþladýðým ve Kýdemli Ýnsan Kaynaklarý Sorumlusu
olarak devam ettiðim iþimden, mali yýlsonunda
emekli olmam ve bir süre daha part time devam
etmem konusunda direktörümle anlaþtýk. Ama
bu arada maalesef babamý kaybettim.
Emeklilik sonrasý dinlenmiþsinizdir herhalde…
Öyle olmadý ne yazýk ki… Emekli olduðumun ilk
hafta sonu, Balýkesir Havran’da bulunan ve dünyanýn en büyük zeytin iþleme tesisi olan Ýþ Bankasý iþtiraki Fora Zeytin’in Ýnsan Kaynaklarý Müdürü ilaný yayýnlandý bir gazetede. Ýlan deðiþik
Aydoðdu; Aðaç A.Þ.’nin Göztepe Parký’nda
verdiði ‘Peyzaj Bahçývanlýðý’ kursunu
tamamlayarak, sertifikasýný almýþ.
Gülümseyerek: “Bayramoðlu’ndaki
evimizin bahçesinde ben ziraat
mühendisi, sevgili eþim de çýrak
pozisyonunda bahçývanlýk
deneyimlerimizi gerçekleþtiriyoruz” diyor.
12
CargillHaberler - Ýlknur Aydoðdu
Ýkiz kýzlarým, Cargill gibi insana deðer veren, etiklerine baðlý, sürekli
geliþimi destekleyen, takdir eden, acý ve tatlý günlerinde çalýþanlarýnýn
yanýnda olan zihniyette iþyerlerinde çalýþabilsinler…
Bu arada Cargill’de part time çalýþmaya devam
ediyordum. Ýlana baþvuru süresinin son gününe
kadar bekledim. Sonunda ailemin de desteðiyle
bir internet kafeye gidip, ilk defa bir özgeçmiþ
oluþturdum ve ‘her emeklinin rüyasý, küçük bir
sahil kasabasý’ diye baþlayan önyazým eþliðinde
faksladým. Ýzmir’de yapýlan iþ görüþmesinden
sonra, 2004 yýlý Temmuz ayýnda iþe baþladým. Bu
olaydan çýkardýðým sonuç; hayallerinizden vazgeçmeyeceksiniz.
Baþladýðým ilk gün masamda Cargill’deki ekip
arkadaþlarýmdan gelen ve baþarýlar dileyen kocaman çiçeði duruyordu. Bayramlarda, doðum günlerimde Cargill hep yanýmdaydý, yýlbaþlarýnda
kart eþliðinde gönderilmiþ Cargill ajandasýný elime almak büyük mutluluktu. Cargill’den sonra
bir Türk þirketinde çalýþmak kurumsal kültür yönünden farklýydý. Cargill’de edindiðim deneyimi,
çalýþma disiplini ve görgüsünü, sosyal sorumluluk anlayýþýný oraya kanalize etmeye çalýþtým. Baþarýlý da olduðumu 4 yýl boyunca birlikte çalýþtýðým, mesleðinin duayenlerinden olan fabrika mü-
dürümün kendisi iþten ayrýlýrken söylediði þu
sözlerden anladým: “Siz þu ana kadar olan meslek
yaþantýmda gördüðüm en iyi, en baþarýlý Ýnsan
Kaynaklarý Müdürü’ydünüz, çok teþekkür ederim”. Bu kadarýný da hak etmiþ miydim bilemiyorum ama þu anda süt ve süt ürünleri üreten bir
firmanýn Genel Müdürü olan o deðerli insandan
bu sözleri duymak beni çok mutlu etti. Açýkçasý
Cargill’in kiþisel ve mesleki geliþimimdeki etkisini bir kez daha takdir ettim.
Emekli olduðum yýl, kýzlarým da üniversite yaþamlarýna baþladýlar. Gizem ODTÜ Kuzey Kýbrýs
Kampusu Siyaset Bilimi ve Uluslararasý Ýliþkiler,
Ýrem de Edremit’te Zeytin Endüstrisi ve Ýngiltere’de Ýnsan Kaynaklarý eðitimleri aldýlar. Þimdi iþ
yaþamlarý baþlayacak ve dua ediyorum ki Cargill
gibi insana deðer veren, etiklerine baðlý, sürekli
geliþimi destekleyen, teknoloji ve metodolojiyi diðer þirketlerden on adým önde uygulayan, takdir
eden, maddi ve manevi kazanýmlar sunan, acý ve
tatlý günlerinde çalýþanlarýnýn yanýnda olan zihniyetteki iþyerlerinde çalýþabilsinler…
Bugünlerde neler yapýyorsunuz?
Son iki yýldýr Ýstanbul’dayým ve bu süre içinde
Erksan Holding þirketlerinden Deteks Kimya’nýn
yeniden yapýlanmasý ve EASY FOOD’un da kuruluþ aþamasýndaki iþe alým sürecinde yer aldým.
Halen Deteks Kimya A.Þ.’nin Ýnsan Kaynaklarý ve
Kalite Güvence Danýþmanlýðý’ný yürütmekteyim.
Part -time çalýþtýðým için, kendime ayýrdýðým sürelerde, ötelediðim hayallerimden ahþap boyama
kurslarýna devam ettim. Bu yýl içinde de Aðaç
A.Þ.’nin Göztepe Parký’nda verdiði ‘Peyzaj Bahçý-
Aydoðdu, son 2 yýldýr Ýstanbul’da ve bu
süre içinde Erksan Holding þirketlerinden
Deteks Kimya’nýn yeniden yapýlanma ve
EASY FOOD’un da kuruluþ aþamasýndaki
iþe alým sürecinde yer almýþ.
Halen part-time Deteks Kimya A.Þ.’nin
Ýnsan Kaynaklarý ve Kalite Güvence
Danýþmanlýðý’ný yürütüyor.
Ýçimizden biri
bir þekilde kaleme alýnmýþtý ve adeta beni tarif
ediyordu. Yýllarca Altýnoluk’taki yazlýðýmýza giderken önünden geçip, ‘ah bi emekli olsam da,
buraya yerleþip, þu fabrikada çalýþabilsem’ diye iç
geçirdiðim bir iþyeriydi. Üstelik babamýn ölümünden sonra yalnýz kalan anneme de çok yakýndý.
vanlýðý’ kursunu tamamlayarak, sertifikalý bir
bahçývan oldum. Bayramoðlu’ndaki evimizin bahçesinde ben ziraat mühendisi, sevgili eþim de
çýrak pozisyonunda bahçývanlýk deneyimlerimizi
gerçekleþtiriyoruz.
Cargill çalýþanlarýna ve dostlarýnýza bir mesajýnýz
olacak mý?
Bir çay içecek zamanlarý olursa Cargill’li dostlarýmý aðýrlamaktan mutluluk duyarým.
Cargill’i özlediðimde web sitesine girip, Cargill
Haberler’i okur, özlem giderirdim. Cargill Haberler’de yer verecek kadar beni önemsemelerinin
de ayrý bir gurur kaynaðý olduðunu belirtmek isterim. Cargill’den emekli eski bir çalýþan olarak
þu anda çalýþmakta olan arkadaþlarýma son sözüm; Cargill’li olmak bir ayrýcalýktýr ve eminim
sizler de bunu deneyimlemektesiniz veya deneyimleyeceksiniz.
CargillHaberler - Ýlknur Aydoðdu
13
CargillHaberler
Enerji faturalarý çok mu yüksek?
Ne yapmalý?
Cargill enerji tasarrufu için yeni araçlar geliþtiriyor ve yeni
servislere öncülük ediyor
argill yöneticileri son iki yýlda ortalama %17
artan toplam enerji maliyetlerini gördüklerinde þaþýrdýlar.
C
Gerçekte Cargill, yalnýzca artan enerji maliyetlerini azaltmayý deðil, ayný zamanda çevresel sürdürülebilirlik konusunda da lider olmayý amaçlýyor. Bu amaçla her geçen gün enerji tasarrufu
için yeni yollar buluyor.
Geçen yýl yapýlan enerji verimliliði geliþtirmeleri ile 180 milyon dolar tasarruf saðlandý. Bu sayede Cargill’in 2001-2010 arasýnda enerji verimliliði oranýnda %20 artýþ oldu. Cargill’in enerji verimliliðini saðlamaya yönelik yenilikçi araç ve
tekniklerinden bazý örneklere bakalým.
Günlük Enerji Takip Aracý
Evlerde fazla tüketimi görmek için yüksek enerji
faturalarýný beklemek gerekir. Ama günlük enerji tüketimini takip edip anýnda önlemler alabil-
14
CargillHaberler - Ne yapmalý?
mek ne iyi olurdu deðil mi? Ýþte bu Cargill’in Kuzey Amerika Mýsýr Öðütme Tesislerinde mümkün.
Buradaki yedi ýslak öðütme tesisinde kullanýlmak üzere günlük enerji takip aracý geliþtirildi.
Memphis, Tennessee Mýsýr Öðütme Tesisi mühendislerinden ve enerji takip aracýnýn yaratýcýlarýndan James Pumphrey “Günlük enerji takip
aracýný kullanmanýn enerji tüketimimizi bu yýl
içinde en az 1 milyon dolar azaltacaðýný tahmin
ediyoruz” dedi.
2008 Malcolm Baldrige Ulusal Kalite Ödülünü
alan Mýsýr Öðütme Tesisi birkaç yýldýr enerji verimliliði konusuna odaklandý. Ama tüm enerji denetimleri ve yeni enerji verimli teknolojilerinin
kullanýlmaya baþlanmasýna raðmen halen yeterince enerji tasarrufu saðlanamadý. Ýki yýl önce
tesiste günlük enerji takibi raporu alma fikri ortaya çýktý. Bunun için otomatik veri toplama sistemi ve yazýlýmýndan yararlanýldý. Enerji kullaným miktarýný kaydedip bunlarý belirlenen hedef-
lerle karþýlaþtýran ve enerji kaybý ile harcanan
para arasýndaki iliþkiyi gösteren bir araç geliþtirildi. Dayton, Ohio Mýsýr Öðütme Tesisi doðal
kaynaklar enerji mühendisi Theresa Dziewatkoski “Bu aracýn gücünün en önemli taraflarýndan
biri de enerji ile ilgili konularý herkesin anlayabileceði þekilde göstermesi. Örneðin bir raporda
suyun kazana 170 derecede girdiðini ama olmasý
gerekenin 190 derece olduðunu belirtiyor. Bu
önemli bir þey gibi görünmeyebilir ama insanlar
bunun günde 1000 dolar harcanmasýna neden olduðunu görürlerse ne kadar önemli olduðunu anlarlar” dedi.
Verilere sahip olmak baþka onlarý kullanabilmek baþka bir þeydir. Aracýn gerçekten etkili olabilmesi için yöneticilerin enerji ölçümlerini günlük olarak incelemesi gerekir.
Bu anlamda güzel bir örnek ise yeni yaþandý.
Takip aracý Eddyville, Iowa’daki tesiste kazana
gelen suyun yeterli olmadýðýný gösterdi ve vana-
Kapak
Enerji tasarufunda yeni sistemlerin geliþtirilmesinin
yaný sýra Orhangazi Fabrikasý çalýþanlarýnca geliþtirilen
iki proje ile tesis, 2008 yýlýnýn “Enerji Verimli
Endüstriyel Tesisi” seçildi.
lar kontrol edilerek gerekli düzenlemeler yapýldý.
Enerji takip aracý olmadan bu durumun tespit
edilmesi ve düzeltilmesi mümkün olmayacaktý.
Aracýn kullanýlmasý hangi onarým çalýþmalarýna öncelik verilmesi gerektiði konusunda da yardýmcý oldu. Mýsýr Öðütme doðal kaynaklar müdürü Mike Turner “Enerji kayýplarýný ölçmek için
kýrmýzý, sarý ve yeþil kod sistemleri kullanýyoruz.
Bu sayede yöneticiler olarak günlük 100 dolar
enerji kayýp maliyeti olanlar yerine ilk önce günlük enerji kayýp maliyeti 1000 dolar olan kýrmýzý
iþaretlerle ilgileniyoruz. Þu anda kullanýlmakta
olan enerji takip aracý geliþtirilerek yeni nesil
teknolojilerle enerji kayýplarý anýnda tespit edilebilecek. Bu çok heyecan verici” dedi.
Web Tabanlý Enerji Yönetimi
Cargill Gýda Türkiye üretim müdürü Levent Sakarya “Tesisin günlük üretim toplantýsýnda enerji deðerlerini konuþmak benim hayallerimden bi-
riydi. Þimdi her gün üç beþ dakika enerji kullanýmýný tartýþýyoruz” dedi.
Mýsýr Öðütme Tesislerinin enerji takip aracý gibi Cargill Gýda Türkiye Orhangazi fabrikasýndaki
Web tabanlý enerji yönetimi sistemi de günlük
enerji kullanýmýný takip ediyor. Fabrikanýn otomasyon departmaný altý yýldýr bu konu üzerinde
çalýþarak sisteme müthiþ bileþenler eklediler.
Örneðin, her gün bilgisayar otomatik olarak
ekipmanlarý enerji verimsizliðine göre sýralayarak “Ýlk 10 Kara Listesi” oluþturuyor ve listeyi
teknisyenlere, müdürlere ve süpervizörlere eposta ile gönderiyor.
Ýnsanlarýn aksine Web tabanlý sistem asla
unutmuyor. 10.000 dolarýn üzerinde tasarruf öngörülen her enerji projesini takip ediyor ve gerçek sonuçlarý tahminlerle karþýlaþtýrýyor. Proje
beklendiði gibi gitmiyorsa, sistem proje sahiplerine otomatik olarak bir uyarý mesajý gönderiyor.
Enerji yönetimindeki baþarýlarýný bilen müþterileri,
enerji tasarrufu konusunda Cargill Gýda Türkiye ile
iþbirliði yapmak istediklerini belirtiyor.
CargillHaberler - Ne yapmalý?
15
CargillHaberler
Geçen yýl dünya çapýnda Cargill iþ üniteleri tarafýndan yapýlan enerji
verimliliði geliþtirmeleri ile 180 milyon dolar tasarruf saðlandý. Bu sayede
Cargill’in 2001-2010 arasýnda enerji verimliliði oranýnda %20 artýþ oldu.”
Sakarya “Enerji tasarrufuna yönelik yeni projeler geliþtirirken bu veriler yöneticilerin çok iþine yarýyor. Önceki projelerin, beklendiði gibi gidip gitmediðini görebiliyorlar” dedi. Sakarya, sistemin kullanýlmasýnýn kolay olduðunu belirtti.
Sistem Internet Explorer üzerinde çalýþýyor. Kullanýcýlarýn özel bir program yüklemeleri ve eðitim almalarý gerekmiyor. Mýsýr Öðütme Tesisinin
günlük takip aracý gibi bu sistemin de kurulum
maliyeti çok düþük.
“
Sistem son iki yýlda fabrikanýn enerji tüketiminin %6 oranýnda düþmesini saðlayarak enerji maliyetlerini de 1 milyon USD azalttý. Mevcut durum üç yýllýk enerji tasarrufunun %10’a çýkacaðýný gösteriyor.
Enerji tasarrufuna yönelik
yeni projeler geliþtirirken
yöneticilerin çok iþine
yarýyor. Önceki projelerin,
beklendiði gibi gidip
gitmediðini görebiliyorlar
16
CargillHaberler - Ne yapmalý?
Levent Sakarya
web tabanlý sistemin verileri
”
Kotalý üretim nedeniyle fabrika düþük kapasitede (ve düþük verimle) çalýþmak zorunda kaldýðýnda, enerji yönetimi aracý enerji kullanýmýný en
aza indirecek bir üretim planý yapýlmasýna yardýmcý oluyor.
Cargill Gýda Türkiye’nin enerji yönetimindeki
baþarýsý Cargill dýþýnda da biliniyor. Sakarya,
müþterilerinin enerji konusunda onlarla iþbirliði
yapmak istediklerini belirtiyor. Fabrika 2008
yýlýnda ülkenin enerji verimliliði en yüksek tesisi
olarak Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlýðý tarafýndan ödüllendirildi.
Ýþlem Modelleme
Enerji tasarrufu ve verimliliði konusunda bazen
güçlü ve tescilli bir bilgisayar yazýlýmý gibi bir denetleyici gereklidir. Cargill’de bu rolü Ýþlem Çözümleri Teknoloji Geliþtirme Merkezi üstlenir.
Cargill Üretim Ýyileþtirme Ýþ Ünitesi (CPO) ise
müþteriler için enerji çözümleri üretir.
(CPO, Cargill için yeni iþ fýrsatlarý oluþturmak
ve geliþtirmek üzere Yeni Ýþ Geliþtirme Hýzlandýrma projesi olarak baþladý. Ve kýsa sürede Ýþlem
Çözümleri bölümünün resmi olarak bir parçasý
haline geldi.)
Ekip, verimliliðin saptanmasý amacýyla gýda iþleme sürecinin her adýmýný simule eden tescilli
bir modelleme yazýlýmý kullanýyor.
Ýþlem Çözümleri Modelleme bölümünün baþkaný Charles Sanderson “Tek baþýna bir iþlemde
uzman deðiliz aksine 100’ün üzerinde farklý tesiste düzinelerce farklý iþlem üzerinde çalýþarak
Kapak
Cargill Gýda Türkiye Orhangazi
fabrikasýndaki web tabanlý enerji yönetimi
sistemi, günlük enerji kullanýmýný takip
ediyor. Fabrikanýn otomasyon departmaný
son altý yýldýr bu konu üzerinde çalýþarak
sisteme müthiþ bileþenler eklediler.
Ýnsanlarýn aksine web tabanlý sistem asla
unutmuyor. 10.000 dolarýn üzerinde tasarruf
öngörülen her enerji projesini takip ediyor ve
gerçek sonuçlarý tahminlerle karþýlaþtýrýyor.
kapsamlý bir biçimde uygulanabilecek þekilde
hazýrlanmýþ bir araç seti geliþtirdik” dedi.
En yaygýn kullanýlan araç, enerji tasarrufu olanaklarýný tespit eden sistematik bir yöntem olan
“model ve ihtiyaç analizi”. Bu yöntem pek çok iþ
biriminde kullanýldý. Özellikle Avrupa ve ABD’deki en önemli kullanýcý Tahýl ve Yaðlý Tohum Tedarik Zinciri (GOSC).
Yöntem ABD’de ilk olarak Iowa’daki soya fasulyesi öðütme fabrikasýnda kullanýlmaya baþlandý.
Ýhtiyaç analizi ýsý deðiþimi sisteminde 1,5 milyon
dolarlýk deðiþiklik gerektiðini gösterdi.
Bu pahalý bir yatýrým oldu ama projenin tamamlandýðý 2005 yýlýndan bu yana 3 milyon dolar
enerji tasarrufu saðladý.
Dünya genelinde Cargill tesislerinde elde edilen sonuçlar öyle etkileyici ki GOSC iþlem modellemeyi Missouri, Kansas City’deki yeni fabrikanýn
inþaatýndan önce kullanmaya baþladý. Ýþlem Çö-
zümleri, mühendislik firmasý tarafýndan tasarlanan sýnýfýnýn en iyisi tesiste enerji kullanýmýnda
%10 ek tasarruf saðladý.
Tüm bu geliþmeler fabrikanýn ilk faaliyet yýlýnda 800.000 dolarýn üzerinde enerji tasarrufu yapmasýný saðladý.
Florida, Tampa’daki GOSC’un enerji mühendisi Mike Smith “Bazý fabrikalarda %10-15 ile %5-7
arasýnda deðiþen enerji tasarrufu elde edildiðini
gördük. Enerjiye ne kadar harcandýðýný düþündüðümüzde bu muhteþem bir þey” dedi.
Cargill her enerji tasarrufu olanaðýný CPO aracýlýðýyla müþterileriyle de paylaþýyor (bu baþka
tedarikçilerin veremeyeceði benzersiz bir hizmet). Örneðin, kurumsal müþterilerden Rich
Products Corporation CPO’dan Tennessee, Arlington’daki tesisi için yardým istedi. Amaçlarý
enerji, atýk su ve temizlik kimyasallarýnýn kullanýmýný azaltmaktý. CPO mühendisleri bilgi toplamak için Rich’in tesisine gittiklerinde otoparkta
20 tankerli kamyonun durduðunu gördüler. Sanderson “Bunlarýn niye orada durduðunu sorduðumuzda, tankerlere atýk suyu depolayýp uygun bir
yere götürmek için beklettiklerini söylediler. Bu
önümüze çýkan ilk tasarruf fýrsatý oldu” dedi.
Üretim planý, bir üründen diðerine geçerken
ekipmanlarýn yýkanma ihtiyacýný en aza indirecek þekilde deðiþtirilebilir miydi?
CPO ekibi Rich’in Arlington fabrikasýnýn müdürü Jeff Lewallen ile gerekli deðiþiklikleri yaptý.
Sonuç, ürün kalitesinden ve gýda güvenliðinden
ödün vermeden elde edilen yýllýk 255.000 dolar
tasarruf oldu. Üstelik atýk su için bekletilen tankerlere de gerek kalmadý.
Lewallen “CPO bize kendi baþýmýza yapamayacaðýmýz çok güzel bir þey sundu. Daha önce kaynaklarýmýzý bu kronik sorunlarýn üstesinden gelmek için kullanamýyorduk. Bize sunduklarý çözüm için çok az bir para gerekti. Mükemmel bir
projeydi” dedi.
CargillHaberler - Ne yapmalý?
17
CargillHaberler
1969’dan günümüze
Türk diyetisyenliði
6 Haziran’da 41. yaþýna basan
Türkiye Diyetisyenler Derneði,
yeni yaþýný Kuzey Kýbrýs Türk
Cumhuriyeti’nde
gerçekleþtirdiði etkinliklerle
kutladý.
Amerika’da bu tanýmýn kabul edilmesinden
tam 63 yýl sonra 1962’de, yakýn zamanda kaybettiðimiz deðerli bilim adamý merhum Prof. Dr. Ýhsan Doðramacý’nýn öncülüðünde Hacettepe Üniversitesinde ilk Beslenme ve Diyetetik Bölümü
açýldý. Üniversite, 1966 yýlýnda ilk diyetisyenlerini mezun etti. 1969 yýlýnda da 5 kurucu üye
diyetisyenin öncülüðünde (Türkan Kutluay Merdol, Sevinç Yücecan, Ufuk Güneyli, Güneþ Soysal
ve Þenda Tunca) Türkiye Diyetisyenler Derneði (TDD) kuruldu.
”
41. yýlýmýzý sürdüðümüz
bugünlerde Yönetim Kurulu
olarak yol haritamýzý çizdik.
bunlarý üç baþlýkta topladýk.
Önümüzdeki dönem
gerçekleþtireceðimiz
çalýþmalarla Türk
diyetisyenliðini daha
yukarýlara taþýmayý
amaçlýyoruz.
CargillHaberler - Türk diyetisyenliði
Diyet Uzmaný Mine Akýn
Hedeflerimizi belirledik ve
18
eslenme olgusu 20. yüzyýlýn baþýna kadar
Týp bilimi içinde geliþimini sürdürdü. Diyetin, doktor ve hemþire dýþýnda baþka bir saðlýk
personeli tarafýndan kontrole alýnmasý gerektiði
konusu ilk kez Amerika’da gündeme geldi. 1899
yýlýnda da bir meslek olarak kabul edildi ve diyetisyen adý ile tanýmlandý. Ýlk taným ise þöyleydi:
“Diyetisyen, besin ve beslenme konusunda eðitim
almýþ ve tanýmlanan diyet tedavisini uygulayabilecek kiþidir”.
B
”
6 Haziran’da 41. yaþýna basan TDD,
yeni yaþýný Kuzey Kýbrýs Türk Cumhuriyeti’nde gerçekleþtirdiði etkinliklerle kutladý. Etkinlikler çerçevesinde 3-6 Haziran tarihleri arasýnda
gerçekleþtirilen Toplu Beslenme Sistemleri Sempozyumu’na Kýbrýs Türk Diyetisyenler Derneði de katkýda bulundu. Cargill Gýda Türkiye’nin, Gala Yemeði Sponsoru olduðu sempozyumda; Toplu Beslenme Diyetisyenliði, Toplu
Beslenmede Çaðdaþ Yönetim Anlayýþý, Menü
Planlama Ýlkeleri, Mutfak Planlama ve Toplu
Beslenmede Gýda/Besin Güvenliði gibi önemli konular masaya yatýrýldý. Ayrýca meslekte 20., 30. ve
40. yýlýný dolduran diyetisyenlere düzenlenen bir
törenle plaket takdim edildi.
“Yol haritamýzý çizdik”
TDD Baþkaný Diyet Uzmaný Mine Akýn, “41. Yýlýmýzý sürdüðümüz bugünlerde Yönetim Kurulu
olarak yol haritamýzý çizdik. Hedeflerimizi belir-
Sempozyumun ilk günü BESVAK (Prof. Dr. Ayþe Baysal
Beslenme Eðitim ve Araþtýrma Vakfý) ‘Beslenme Ödül
Töreni’ düzenlendi. Ayrýca meslekte 20, 30 ve 40 yýlýný
dolduran diyetisyenlere de plaketleri verildi.
ledik ve bunlarý üç baþlýkta topladýk” diyor. Geçen 41 yýlda diyetisyenler henüz bir meslek yasasýna kavuþamadý. Bu nedenle gündemlerinin ilk
sýrasýnda Saðlýk Bakanlýðý ve Meclis görüþmeleri
ile mesleklerini ilgilendiren özlük haklarýnýn
alýnmasý çalýþmalarý bulunuyor. Bu konuda, önceki dönemlerde görev yapan TDD yönetimlerinin de çalýþmalarý var.
Akýn; “Bu çalýþmalarý biz de sürdürdük ve
umuyoruz çok kýsa bir süre sonra meslek yasamýza kavuþmanýn mutluluðunu yaþayacaðýz” diyor.
Konuyla ilgili yasa taslaðý hazýrlýklarýnda son düzeltmeler için TDD üyelerinden görüþ istenmiþ.
Merhum Prof. Dr. Ýhsan Doðramacý’nýn
öncülüðünde Hacettepe Üniversitesinde
açýlan Beslenme ve Diyetetik Bölümü,
1966 yýlýnda ilk mezunlarýný verdi. 1969
yýlýnda ise ilk mezunlarýn öncülüðünde
Güncel
Türkiye Diyetisyenler Derneði kuruldu.
Akýn, Meclis ve Bakanlýk çalýþmalarýnýn sonuçlarýný almaya baþladýklarýný ifade ediyor.
Diðer yandan yönetim, üniversitelerde açýlan
pek çok Beslenme ve Diyetetik Bölümleri ile temasa geçerek mezun olacak meslektaþlarýna
Derneðin tanýtýmýný yapmayý ve üye olmalarýný
saðlamayý amaçlýyor. Son baþlýkta ise çeþitli bilimsel toplantýlar düzenleyerek,
diyetisyenlerin hizmet içi eðitimlerini
saðlamak yer alýyor. Bu baðlamda TDD,
meslektaþlarýnýn bilimsel çalýþmalarýný
ortaya koymayý ve bilimsel veriler ýþýðýnda bilgi güncellenmesinin yapýlmasýnda öncülük
etmeyi amaçlýyor.
Bu dönem içinde dernek tarafýndan düzenlenen aylýk konferanslarýn yaný sýra deðiþik illerde olmak üzere beþ bilimsel sempozyum gerçekleþtirildi. Bu sempozyumlar; Gaziantep’te Beslenme Günleri, Ýstanbul’da Sporcu Beslenmesi, Kayseri’de Týbbi Beslenmede Güncel Yaklaþýmlar ve
son olarak Kýbrýs’ta gerçekleþtirdikleri Toplu
Beslenme Sistemleri sempozyumu oldu. Akýn;
“Bu bilimsel çalýþmalarla birlikte ayný zamanda üyesi olduðumuz uluslararasý kuruluþlarla iþ birliði yaparak Türk diyetisyenliðini daha yukarýlara taþýmayý amaçlýyoruz” diyor.
TDD ayný zamanda, dünya diyetisyenleri arasýnda ülkelerarasý iþ birliðini ve bilgi alýþveriþini
saðlamak amacý ile 1950 yýlýnda kurulan Uluslararasý Diyetetik Dernekleri Konfederasyonu (ICDA)’in üyesi. Üyeliði 2000 yýlýnda gerçekleþti. ICDA, 1952 yýlýndan baþlayarak 4 yýlda bir uluslararasý kongreler düzenliyor.
Türkiye bu kongrelere ilk kez, 1972 yýlýnda
Hannover’de gerçekleþtirilen 6. Kongreye “Türkiye’de beslenme” konulu bir tebliðle (Prof. Dr. Türkan Kutluay Merdol) katýlmýþtý.
TDD, 41. yýlýnda diyetisyenlik mesleðinin
geleceðine dair hedeflerini gerçekleþtirmeye yönelik çalýþmalarýnýn yaný sýra, Saðlýk Bakanlýðý tarafýndan yürütülen Obezite ile Mücadele, Tuz kullanýmýnýn kontrol altýna alýnmasý, Kalp hastalýklarýndan korunma ve diyabet gibi ülke sorunlarýný
ilgilendiren çalýþmalarda da görev alýyor.
CargillHaberler - Türk diyetisyenliði
19
CargillHaberler
Ayçiçeði lesitini Topcithin™ SF
Çekici bir alternatif
Cargill’in yeni premium ürünü ayçiçeði lesitini Topcithin™ SF,
gýda imalatçýlarý için soya lesitinine karþý, allerjen etiketlemesi
yapýlmasý gerekmeyen çekici bir alternatif olarak göz dolduruyor.
argill, ayçiçeði lesitini Topcithin™ SF’yi, gýda iþleyicilerine lesitinin kalite spafikasyonlarýyla ilgili yardýmcý olan bir derecelendirme sistemi olan Lesitin sýnýflandýrmasýnda en üst sýnýf
olan ”Premium” ürün olarak sunuyor. Ürünün
Amerika’daki daðýtýmýnýn hemen ardýndan, Türkiye’nin de aralarýnda bulunduðu Avrupa, Ortadoðu, Afrika ve Asya Pasifik bölgelerinde satýþýna baþlandý.
C
Ürünle ilgili Türkiye’deki teknik onay çalýþmalarýný yürüten
Cargill Kývam Verici Çözümler Teknik
Servisler Müdürü Tolga Bastacý, gýda
üreticilerinin son yýllarda üzerinde çalýþtýklarý soya lesitinine ikame projelerini hýzlý ve
kolay sonlandýrmaktan mutluluk duyduklarýný
vurguluyor.
Bastacý: “Ürünümüz fonksiyonellik, tat ve renk
açýsýndan soya lesitininin yerini birebir alabilmektedir. Bu sayede genetiði deðiþtirilmiþ organizmalar (GDO) konusunda kabul edilen güncel
yasa ve yönetmeliklerimizle de tamamen uyumlu
olarak ürünün ithalatý yapýlabiliyor. Topcithin
Ayçiçeði lesitini
Topcithin™ SF
çikolata, sakýz, sos
üretiminde
yumuþaklýk, iyi yapý ve
emülgatör özellikleri
sunan ideal bir çözüm.
20
CargillHaberler - Çekici bir alternatif
SF lansmanýný yakýn zamanda yapmýþ olmamýza
raðmen ürüne olan ilgi ve talep beklentimizin
üzerinde gerçekleþti” diyor.
Temiz etiket
Cargill’in ürün ve ayýrma sistemleri, istenmeyen
GDO ve potansiyel allerjenlerin çapraz
bulaþma riskine karþý tasarlanmýþ
durumda. Cargill bunu ayçiçeði çekirdeklerinin Donetsk, Ukrayna’daki tesislerinde öðütülmesinden Vigonza, Ýtalya’daki fabrikasýndaki son iþleme aþamasýna kadar tedarik zincirinin tamamýnda kontrolü
saðlayarak gerçekleþtiriyor.
Ýmalatçýlar Topcithin™ SF ile yalnýzca temiz
etiketli GDO’suz lesitin elde etmekle kalmýyor,
ayný zamanda fonksiyonellik, tat ve renk açýsýndan soya lesitine eþdeðer bir ürüne sahip oluyorlar. Topcithin™ SF performans, tat ve görünüþten ödün verilmeden amonyum fosfatid ve mono
sitrik asit esterleri ve digliseridler gibi sentetik
olarak üretilmiþ emülgatörlerin yerine de kullanýlabiliyor. Cargill Avrupa, Ortadoðu ve Afrika Kývam Verici Çözümler Þekerleme Kategorisi Müdürü Lorna Macfadyen, ayçiçeðinin tüketiciler
tarafýndan kolayca tanýnýp kabul edildiðine dikkat çekerek: “Ayçiçeði lesitini imalatçýlar için soya lesitinine karþý, alerjen etiketlemesi yapýlmasý
gerekmeyen çekici bir alternatiftir. Topcithin™
SF çikolata, sakýz, sos üretiminde yumuþaklýk, iyi
yapý ve emülgatör özellikleri sunan ideal bir çözüm” diyor.
Doðaya saygý
Ýthalat maliyetini düþürmek isteyen Avrupalý ve
Türk imalatçýlar için Topcithin™ SF’nin elde
edildiði ayçiçekleri Avrupa’da yetiþtiriliyor. Ýþlenmemiþ ayçiçeði lesitini üretimi Cargill’in Donetsk, Ukrayna’daki tesislerinde yapýlýyor. Ayçiçeði kabuklarý da Donetsk tesisinde, tesis için gerekli enerji ve buharý üretmek için kullanýlýyor.
Arýtma ve standardizasyon Ýtalya’daki Vigonza
fabrikasýnda yapýlýyor.
Lesitin nedir?
Lesitin, ilk olarak 1946’da Fransýz kimyacý Maurice Gobley tarafýndan bulundu. Gobley, portakal
renkli bir maddeyi yumurta sarýsýndan izole etti
ve yumurta sarýsýnýn Yunanca isminden (lekithos) dolayý bu maddeyi lesitin olarak adlandýrdý.
Lesitinin endüstriyel bazda üretimine; 1920’lerde
Bollman ekstrasyon tekniði sayesinde soya çekirdeklerinden yüksek miktarda lesitin elde edilmesiyle baþlandý. Bu, geniþ çeþitlilikteki kullaným
alanlarý için farklý bitkisel kaynaklardan muhtelif lesitinlerin üretiminin yolunu açtý.
Ham lesitin bitkisel ve hayvansal (aðýrlýklý olarak yumurta) hammaddelerden elde edilebilir.
Soya tohumlarýna ek olarak kolza, ayçiçeði tohumu, mýsýr gibi yaðlý tohumlarý da kapsayan diðer
olasý bitkisel hammaddelerden de elde edilebilir.
Günümüzde, ham bitkisel lesitinler bitkisel yað
üretiminin bir yan ürünü olarak üretilmektedir.
Yaðlý tohumlarýnýn kalite ve kökeni, ham lesitinin kompozisyonu ve kalitesi üzerinde son derece önemli bir etkiye sahiptir. Ham lesitinin kompozisyonunda doðal dalgalanmalara rastlanýr ve bu nedenle yüksek kaliteli son ürünlerde kullanmak için
uygun deðildir. Dolayýsýyla rafine edilmiþ olarak kullanýlýr.
Rafine edilmiþ lesitin, standardizasyon, filitrasyon, deodorizasyon, enzimatik ya da kimyasal modikasyon (sadece Avrupa’da gýda dýþý uygulamalarda)
ve yaðsýzlaþtýrma (toz haline getirme) gibi çeþitli prosesler yoluyla üretilir. Proses teknolojileri en az lesitinin son kullaným alanlarý kadar çeþitlidir. Tüm bu farklý proseslerin amacý, lesitine
ilave teknik ve fizyolojik özellikler katarak, özel
uygulamalarýn gerekliliklerine olan adaptasyonunu saðlamaktýr. Teknolojik ve beslenme özellikleri sayesinde, lesitin bugün gýda endüstrisinde saðlam bir yere sahiptir.
Lesitin birçok gýdanýn kalite ve mükemmelliðine yansýyan görünmez bir son rötuþ saðlar. Örnek verilecek olursa, çikolatanýn yumuþaklýðý,
ekmeðin hoþa giden kývamý ve margarinin sürülebilme özelliði gibi.
Fakat gýda endüstrisi lesitinin birçok uygulama alanýndan yalnýzca bir tanesidir. Kullanýldýðý
diðer alanlar arasýnda gýda takviyeleri, ilaç sana-
yi, hayvan yemleri, kozmetik ve biyo-teknoloji endüstrileri bulunmaktadýr. Lesitinin besinsel özellikleri son yýllarda dikkat çekmeye baþlamýþtýr.
Ýnsan bedeninde lesitin, baðýrsaklardaki yað
emülsifikasyonuna dahil olur ve optimal yað emiliminin saðlanmasý için gereklidir. Lesitin, sinir
sistemi, karaciðer ve diðer metabolik iþlevlerin
desteklenmesinde önemli bir rol oynayan kolinin
de doðal kaynaðýdýr.
Cargill çözümleri
Gýda sektöründe Lesitin terimi, tipik olarak bir
gýda emülgatörü manasýnda kullanýlýr. Lesitin;
fosfolipit, glikolipit, karbonhidrat ve bazý durumlarda da trigliserit gibi birçok farklý yapý taþýnýn
son derece karmaþýk bir karýþýmýdýr. Fosfolipitler
(fosfor içeren polar lipidler) tüm lesitinlerin aktif bileþenidirler.
Ayçiçeði lesitini, imalatçýlar
için soya lesitinine karþý,
alerjen etiketlemesi
yapýlmasý gerekmeyen
çekici bir alternatif.
CargillHaberler - Çekici bir alternatif
21
CargillHaberler
Vaniköy Özel Baklava Niþastasý
Hünerinizle birleþecek,
baklavanýza tat katacak!
Baklava ustalarýnýn önerilerini hayata geçiren Cargill Gýda
Türkiye, ustalara özel mükemmel tozuyan, yufkalarý
parçalamayan ve üretimdeki zorluklarý ortadan kaldýran
Vaniköy Özel Baklava Niþastasý’ný geliþtirdi.
aklava sektörü emeðe dayalý ve üretimin baþýndan sonuna kadar ustalarýn alýn teri olan
bir sektör. Bu nedenle ustalar, kullandýklarý ham
maddelere dikkat ederler ve malzemelerini büyük bir titizlikle alýrlar.
B
ye Kýdemli Teknik Servis Uzmaný Zaim Türk.
Baklava ustasý hamuru açarken, mýsýr ve buðday
niþastasýný yoðurduðu hamurun gücüne göre belirli oranlarda karýþtýrýp yufkalarýný parçalamadan ve zahmetsizce açýyor. “Bu aþamada iþ bize
düþüyor” diyor Türk.
“Ýþte bizim hikâyede burada baþlar” diyor Cargill Gýda Türki-
22
CargillHaberler - Hünerlerinizle birleþecek, baklavalarýnýza tat katacak!
Çünkü mýsýr ve buðday niþastasý
nemli ve diþli ise hamuru parçalayýp baklava ustasýnýn
bütün emeklerini boþa
çýkartabilir. Bu ise boþa giden emek yanýnda kaliteyi düþürürken maliyeti arttýrýyor. Devamlý müþteri ziyaretlerine giden Zaim Türk ve arkadaþlarýnýn baklava ustalarý ile uzun yýllara dayanan
dostluk iliþkileri var. Türk, ustalarýn þikâyet ve
taleplerini dinleyerek, onlara özel mükemmel tozuyan, yufkalarýný parçalamayan ve üretimdeki
zorluklarý ortadan kaldýracak yeni bir ürün geliþtirmeye karar verdiklerini belirtiyor. Ve yeni ürün
‘Vaniköy Özel Baklava Niþastasý’, Cargill Gýda
Türkiye’nin uzmanlýðý ile baklava ustalarýnýn
önerilerinin bir bileþimi olarak ortaya çýkýyor.
Bu özel baklava niþastasý, doðal mýsýr niþastasýndan elde edilmiþ ve özellikle baklava sektörü
için tasarlanmýþ bir ürün. Cargill Gýda Türkiye
uzmanlarý ‘Vaniköy Özel Baklava Niþastasý’ný geliþtirmek için bir yýlý aþkýn bir süre gece- gündüz
demeden çalýþtýlar ve sonunda ustalarla birlikte
gerçekleþtirilen birçok deneme ürününün ardýndan nihayet doðru ürünün formülünü buldular.
Vaniköy Özel Baklava Niþastasý çok iyi tozuyor,
oklava ve merdanede çok iyi akýþ saðlýyor. Bu sayede baklava hamuru parçalanmýyor.
Ürünün deneme aþamalarýnda, deðiþik yörelerde özellikle niþasta kaynaklý problemler yaþayan
ustalara ulaþýldý. Hatta iki ayrý firmada, “kesinlikle kullanmam, hamurumu parçalar, iþlerimi
zora sokar” diyen ve görüþmek istemeyen ustalarla bile çalýþýldý. Her iki baklava ustasý da buðday
ve mýsýr niþastasýný kendi tecrübelerine dayanarak belli oranlarda karýþtýrmýþlar, ancak ekono-
Lezzet ve kalitenin buluþmasý
Ýþte Vaniköy Özel Baklava Niþastasý’nýn birkaç üstün
özelliði:
mik olarak pahalý bir çözüm bulmuþlardý. Denemelerde Vaniköy Özel Baklava Niþastasý ile sorunsuz bir þekilde baklava yufkasý açabildiler ve
çok memnun kaldýlar.
• Doðal mýsýr niþastasýndan elde ediliyor.
• Ýçerdiði amiloz ve amilopektin sayesinde çok daha
doðal bir gevreklik sunuyor.
• Modern, hijyenik ambalaj ve depolama seçenekleri
“
Zaim Türk, “Ýþte o gün aradýðýmýz formülü bulmuþ olduðumuzu anladýk” diyor.
ile maliyet avantajý ile iþçilik ve zamandan tasarruf
Bundan sonra baklava ustalarý, Vaniköy Özel
Baklava Niþastasý ile en yüksek kaliteye en az
maliyetle ulaþýrlarken, tatlý çeþitlerinde en doðal
olan lezzeti yakalayacaklar.
• Hamuru parçalama riski taþýmýyor.
saðlýyor.
• Tatlýlarýn raf ömrünün uzun olmasýný saðlýyor.
• Tatlý çeþitlerinde kalite dalgalanmalarýný ortadan
kaldýrarak, en mükemmel yapýyý ayný standartta
yakalamayý saðlýyor.
Vaniköy Özel Baklava Niþastasý çok iyi tozuyor, oklava ve
merdanede çok iyi akýþ saðlýyor. Bu sayede baklava
hamuru parçalanmýyor.
Yeni ürünümüz ‘Vaniköy Özel
• Tatlýlarýn parlaklýðýnda iyileþme saðlýyor, albenisini
arttýrýyor.
Baklava Niþastasý’, Cargill
önerilerinin bir bileþimi
olarak ortaya çýktý.
”
Cargill çözümleri
ile baklava ustalarýmýzýn
Zaim Türk
Gýda Türkiye’nin uzmanlýðý
CargillHaberler - Hünerlerinizle birleþecek, baklavalarýnýza tat katacak!
23
CargillHaberler
Mehmet Arif ÖZER
Bursa Sanayici ve Ýþadamlarý Derneði (BUSÝAD) Baþkaný
“Yatýrým iklimi iyileþtirilmeli”
“Ýstihdam direkt olarak yatýrýmla baðlantýlý olduðu için yenilikçi,
rekabetçi bir ekonomi mimarisi oluþturmalý, kýsa, orta ve uzun
perspektifli sanayi vizyon ve stratejileri ortaya konularak
meslek eðitimi, þirketler için de “inovasyon”.
Baþkan; “Her iki çözümde de sanayi ve üniversite
iþbirliðine ihtiyaç var” diyor.
Dünya geçtiðimiz yýl krizi konuþtu. Krizin Bursa’ya yansýmalarý konusunda genel bir deðerlendirme yapar mýsýnýz?
ülkemizde yatýrým iklimi ve koþullarýnýn süratle düzeltilmesi
saðlanmalý. Sürdürülebilir büyüme ve kalkýnma için bu þarttýr.”
eçtiðimiz yýl dünyanýn yaþadýðý en büyük
ekonomik krizlerinden birinin içerisinden
geçtik. Bugünlerde Avrupa’daki kriz ülkeler
krizine dönüþtü; artýk þirketlerin batmasýndan deðil ülkelerin batmasýndan bahsediliyor. Belki de bu nedenle 2010, baþka bir
isimle de anýlýyor: “Krizden çýkýþ yýlý”.
Ancak iþçisinden patronuna, köylüsünden kentlisine herkes þu can alýcý sorunun cevabýný merak ediyor: “Türkiye ekonomisi, söylendiði gibi hýzla çýkýyor mu bu krizden?”. Biz de bu
zor soruyu Türk sanayinin kalelerinden biri olan
Bursa iþ dünyasýnýn sevilen ismi, Bursa Sanayici
ve Ýþadamlarý Derneði (BUSÝAD) Baþkaný Mehmet Arif Özer’e soruyoruz.
G
Bilindiði gibi Bursa’da öne çýkan sektörler otomotiv ana ve yan sanayi, tekstil-hazýr giyim ve
makine sanayi sektörleridir. Bu sektörler büyük
ölçüde ihracat yapar. Talep daralmasý nedeniyle
global krizden en çok etkilenen sektörler bunlar
oldu. Diðer taraftan bu sektörlerdeki kuruluþlar, kurumsal yapýda ve belirli bir tecrübeye
sahip kuruluþlar olup, kriz konusunda da tedbir açýsýndan bilgi birikimleri olan kuruluþlardý. Bu nedenle “hasar” göreceli oldu,
hatta bazý firmalarýmýz krizi fýrsata çevirdiler.
������
Özer; “Evet, kriz bitti, büyüme baþladý ama iyileþme zaman alacak” diyor. “Bunu göstergelerden
de görebiliyoruz; ihracatýn yavaþ artmasý, iþsizlik
probleminin hala devam etmesi... Bunlar iyileþmenin zaman alacaðýný gösteriyor ki biliyorsunuz
krizin yeni komplikasyonlarý da ortaya çýkýyor”.
Baþkan’a Bursa’yý soruyoruz: “Bugün Bursa’yý öne
çýkaracak faktör, tarihidir” diyor. Önemli bir konuya da
dikkat çekmeyi ihmal etmiyor; Bursa’ya hem Anadolu hem
de dünyanýn her köþesinden kaliteli ulaþým saðlanmalýdýr,
aktarmalý deðil…
24
CargillHaberler - Mehmet Arif Özer
Bunun yaný sýra yakýn zamanda önümüzdeki
en büyük ekonomik sorunun istihdam olduðunu
vurguluyor. Ýstihdam sorununun bir baþka boyutuna dikkat çeken Baþkan, mesleksizliðin, rekabetin aðýrlaþtýðý günümüz þartlarýnda Türkiye
için büyük bir handikap olduðuna dikkat çekiyor.
Özer’in çözüm için iki anahtarý var: Ýstihdam için
Peki, ilk altý ayý nasýl deðerlendiriyorsunuz?
Geçen yýl 100 bine yakýn insan iþsiz kalmýþtý.
Þimdi bu insanlar yavaþ yavaþ iþlerine dönmeye
baþladýlar. Bir de geçen yýl ÖTV ve KDV’deki indirimler özellikle otomotiv ve mobilya sanayinde
bir rahatlamaya yol açtý. Yine buna baðlý olarak
iþsizlik ödeneði de þirketlerde bir rahatlama saðladý. Dolayýsýyla Bursa sanayi ve ihracat kenti olduðu için direkt olarak en fazla etkilenen þehirlerden bir tanesiyiz. Ama bugünden geçmiþe dönüp baktýðýmýz zaman da çok büyük kayýplar olmadýðýný görüyoruz.
Ýstihdamýn baþka bir yönüne dikkat çekiyorsunuz: “mesleksizlik sorunu”. Biraz açar mýsýnýz?
Bildiðiniz gibi ülkemizde her sene çalýþma hayatýna nüfus artýþýmýzdan kaynaklanan ortalama
700 bin kiþi dâhil olmakta. Bu gençlere iþ yaratýl-
Sohbet
masý, ülke genelinde istihdam yaratacak yatýrýmlarýn yanýnda bu gençlerin meslek sahibi olmalarý ile saðlanabilir. Ýþsizlik sorununun baþka bir
boyutu da mesleksizlik sorunudur, iþ arayanlara
nasýl bir iþ arýyorsun diye sorulduðunda karþýnýza
“Her iþi yaparým” cevabýný veren, meslek sahibi
olmayan bir kitle çýkýyor. Dünya deðiþiyor, sanayi
þekilleri deðiþiyor. Uzmanlýklara dayalý rekabetin
yoðunlaþtýðý bir dünyada, insanlarýmýzýn çok büyük bölümünün meslek sahibi olmamasý bizim
için büyük bir handikaptýr.
Bu ülkede mesleksizliðin maliyetini ve ortaya
çýkardýðý verimsizliði maalesef ölçme þansýmýz
yok. Mesleksizliðin çözümüyle alakalý olarak üzerinde durulmasý gereken husus; meslek liselerinin kalitesinin arttýrýlmasý ve düz liselere olan
talebin meslek liselerine kaydýrýlmasýnýn saðlanmasýdýr. Ancak, verilecek meslek eðitiminin sanayicinin önerileri dikkate alýnarak, ömrünü tamamlamýþ olmayan mesleklerde verilmesi
gerektiðini düþünüyorum. Bu da bir milli eðitimsanayi iþbirliði ile yapýlacak milli eðitim ve meslek eðitimi politikasý ile gerçekleþtirilebilir.
Bu noktada meslek eðitimi ön plana çýkýyor. Bu
konuda iþ dünyasý olarak çalýþmalarýnýz var mý?
Bu konuda AB kaynaklý birçok projeye imza attýk. Bunlardan biri de Bursa Eðitimi Geliþtirme
Vakfý (BEGEV). BUSÝAD olarak kendi ara elemanýmýzý yetiþtirmek için Vakýf aracýlýðýyla çeþitli
kurslar vermeye baþladýk. Bu Türkiye’de bir ilkti.
Þimdi Vakýf, BUTGEM (Bursa Ticaret ve Sanayi
Odasý Eðitim Vakfý) adýyla faaliyet gösteriyor. Yapýlan ortak çalýþmalarda iki binden fazla sayýda
gencimize, sanayinin ihtiyaç duyduðu branþlarda
mesleki eðitim verildi ve bu eðitimler sonunda
gençlerimizin iþ bulmalarýna imkân saðlanmýþ oldu. Sanayicilerimiz de bu eðitim çalýþmalarýný
çok olumlu deðerlendirdiler.
Þimdi gündemde sanayi bölgelerine birer meslek lisesi kurulmasý fikri var. Bu fikir bizim çalýþmalarýmýzdan doðdu; Türkiye’nin birçok kentinden Bursa’ya geldiler ve BEGEV’i incelediler.
Çünkü bu tür kurumlarda direkt hedefe yönelik
eðitim yapýyorsunuz; o mesleðin bütün inceliklerini, bütün hassas noktalarýný inceliyor ve o çocuklarý sanayinin ihtiyaç duyduðu þekilde eðitiyorsunuz, klasik þekilde deðil. Bundan sonrasýn-
Özer, 1950 Maraþ doðumlu. Tekstille
uðraþýyor. Özer halen BUSIAD Yönetim
Kurulu Baþkanlýðý görevinin yanýnda, UÝB
Konfeksiyon ve Hazýr Giyim Yönetim
Kurulu Baþkan Yardýmcýlýðý ve TÝM üyeliði
görevlerini de yürütüyor.
CargillHaberler - Mehmet Arif Özer
25
CargillHaberler
da da bu çalýþmalara deðerli paydaþlarýmýzla birlikte devam edeceðiz.
Bir açýklamanýzda “farklýlaþamazsak fasoncu olarak kalýrýz” diyorsunuz. Farklýlaþmaktan kastýnýz
nedir ve bu konudaki önerileriniz neler?
Firmalar ve kurumlar için “müþterilerinin talep
ve beklentilerinin en üst seviyede karþýlanmasý”
temel kalite politikasýdýr. Bu politikayý gerçekleþtirmek için belirlenen stratejiler içerisinde ve
þirket deðerlerinin içerisinde yenileþim (inovasyon) muhakkak yer almalýdýr.
“
Bursa için gýda ve içecek
sektörü çok önemli… Zaten
sanayileþmeden önce Bursa,
sonra hýzla sanayileþti. Ama
bugün Bursa hala bir gýda
kenti. Yani o sanayileþmenin
yanýnda gýdacý kimliðini de þu
anda muhafaza ediyor.
Verilecek meslek eðitimi
sanayicinin önerileri dikkate
Mehmet Arif Özer
bir gýda kentiydi. 1970’lerden
”
alýnarak ömrünü tamamlamýþ
olmayan mesleklerde verilmelidir.
Bu da bir milli eðitim- sanayi
iþbirliði ile yapýlacak milli eðitim ve
meslek eðitimi politikasý ile
gerçekleþtirilebilir.
26
CargillHaberler - Mehmet Arif Özer
Türkiye’deki iþçilik maliyetlerine baktýðýnýz
zaman ve özellikle dövizin yýllardan beri düþük
olduðunu düþündüðünüz zaman para kazanamýyorsunuz. Bunun için ne yapmak lazým? Farklý olmak lazým. Farklýlýk neyle olacak? Bilgi üreterek,
yenilik yaparak, ürünlerde farklýlýk yaratarak
olacak. Ýnovasyon artýk olmazsa olmazlardan bir
tanesi. Fasoncu olarak kalmamamýz için inovasyon, þirketlerimizin genetik kodlarýna iþlenmelidir. Firmalarýn ayakta kalabilmeleri, rakipleri ile
rekabet edebilme güçlerine ve farklýlýk yaratmalarýna baðlýdýr.
Dünyadaki deðiþim ve geliþmeleri yakýndan takip etmek ARGE, yenilikçilik ve yaratýcýlýk faaliyetlerinin arttýrýlmasý ve þirketlerimizde yaratýlan inovasyon iklimi ile mümkün olacaktýr. Bu
baðlamda bilgi üretimi için sanayi ve üniversite
iþbirliðine ihtiyaç vardýr. Ýnovasyon ile teknoloji
üreten ve ihraç eden bir konuma gelmek, fasonculuktan kurtulmak bu iþbirliði ile mümkündür.
Geçtiðimiz aylarda “Bursa Ýþ dünyasýnýn Oscar’ý”
olarak kabul edilen ödülleriniz daðýtýldý. Yýlýn
Ýþadamý, gýda sektöründen bir isim, Mehmet Erbak oldu. Buradan hareketle tarým, gýda ve Bursa
üçlemesinde ekonomi için yaratýlan katma deðer
açýsýndan bu sektörleri deðerlendirir misiniz?
Bursa için gýda ve içecek sektörü çok önemli…
Zaten sanayileþmeden önce Bursa, bir gýda kentiydi. 1970’lerden sonra hýzla sanayileþti. Ama bugün Bursa hala bir gýda kenti. Yani o sanayileþmenin yanýnda gýdacý kimliðini de þu anda muhafaza ediyor. Çok ciddi þirketlerimiz de var; Penguen
gibi, Cargill Türkiye gibi… Yaný sýra Aroma, Kafkas, Uludað, Sütaþ ve daha sayamadýðým niceleri… Bu þirketlerin kaliteli ürünler üretme anlamýnda hakikaten büyük çalýþmalarý var. Mesela
tohumculuk… Yönetim Kurulu üyemiz Mehmet
Ali Yorulmaz arkadaþýmýzýn firmasý MAY Tohumculuk, çok inovatif çalýþmalar yapýyor, gen teknolojileri ile uðraþýyor. Gerçekten hem tohumculukta olsun hem de gýda ve içecek konusunda olsun
çok kuvvetli þirketlerimiz var.
Ödüle gelince; bizim ödül kriterlerimiz var.
Ona birebir uyuyordu ve Mehmet Bey o ödülü zaten oybirliðiyle aldý. Bunu gerçekten hak etti.
Ben þöyle diyorum: “Bursa, Türkiye’nin TARIM
TEKNOKENTÝ’dir”. Ülkemizde üretilen dondurulmuþ gýdanýn yüzde 25'inin, meyve suyunun
yüzde 45'inin, salçanýn yüzde 30'unun Bursa’da
üretildiðini biliyoruz. Bursa, yýlda 2,5 milyar dolara yakýn tarýmsal katma deðere sahip bir kent.
Bu, Türkiye’nin diðer bölgeleri için de bir baþarý
hikâyesi, bir model. Yani, Türk sanayinin lokomotif kentlerinden olan Bursa’nýn tarýmsal alandaki
potansiyelinin de yadsýnamaz bir gerçek olduðu
aþikâr. Ancak, Bursa’nýn bu gücü yeterince deðerlendirilemiyor. Bu alanda inovatif düþünce
ile hareket edilmesi gereðine inanýyorum.
Özer, Orhangazi’de müthiþ bir
sanayi olduðunu belirtiyor. Ancak
vizyon anlamýnda bir eksikliði
olduðunu da vurgulamadan
geçemiyor. Eksikliklerin giderilmesi
ile ilçenin geliþmesinin önünün
açýlacaðýný vurguluyor.
Tarým ve sanayi deyince Orhangazi ilk akla gelen ilçelerden biri oluyor. Orhangazi hakkýndaki
düþüncelerinizi alabilir miyiz?
Sohbet
Orhangazi çok önemli bir noktada. Bir kere müthiþ bir sanayi var Orhangazi’de, inanýlmaz! Konumu itibariyle de yollarýn kesiþtiði bir yerde… Fakat vizyon anlamýnda Orhangazi’nin bir eksikliði
olduðunu düþünüyorum. Bildiðim kadarý ile Orhangazi’nin ekonomisi tarým ve sanayiye dayanýyor. Ama gelecekte hangisinin öne çýkacaðý konusunda belirlenmiþ bir vizyonu yok. Ýlçede narenciye dýþýnda her türlü meyve ve sebze yetiþiyor,
ayrýca ilçeye baðlý 25 köyde zeytincilik de geliþmiþ durumda. Sanayi olarak Orhangazi’de tekstil
ve metal sanayi kuruluþlarý etkin. Bu kadar yabancý þirketin olduðu bir baþka sanayi bölgesi
görmek de mümkün deðil, ancak maalesef ilçede
hala bir OSB-Organize Sanayi Bölgesi oluþturulamamýþ, kuruluþlar daðýnýk olarak yerleþmiþ. Bu
da bazý lojistik konulardan ortak faydalanmada
güçlüklere sebep olmakta.
Ýlçede yatýrým yapan kuruluþlar içerisinde yabancý sermayelilerin de olmasý ilçe sanayine
renklilik getirmekte, bölge ekonomisine ciddi
katma deðer ve istihdam saðlamaktadýr. Orhangazi bu yapýsý ile önemli bir sanayi potansiyeline
CargillHaberler - Mehmet Arif Özer
27
CargillHaberler
sahip olma yolundadýr. Ancak sanayileþmede henüz belirlenmiþ bir yol haritasý yok. Bu husustaki
eksikliðin giderilmesi ile ilçenin geliþmesinin
önü açýlmýþ olacak.
Bursa, en fazla yabancý yatýrýmýn olduðu illerin
baþýnda geliyor. Ama 2009 yýlsonu itibari ile uluslararasý doðrudan yatýrým giriþlerinin bir önceki
yýla göre düþtüðü görülüyor. Bunu sadece krize
baðlayabilir miyiz?
Krize baðlamak çok doðru deðil. Önceki yatýrýmlarýn birçoðu özelleþtirmeyle beraber gelmiþti.
Türkiye iyi bir pazar, genç bir nüfusu var. Ama sonuç itibariyle yabancý sermayenin buraya gelip
yatýrým yapmasý, dýþarýya ihracat yaparken bir taraftan da Türkiye pazarýna hitap etmesi, kýsacasý
her þey yatýrým ikliminin iyi olmasý ile mümkün.
Bursa’ya baktýðýmýzda 45 ülkeden gelen 310
yabancý þirketin, 19 farklý alanda faaliyet gösterdiðini görüyoruz. Rakamlardan anlaþýlacaðý gibi,
Bursa, yabancý sermaye için cazibe merkezi. Kentimize yaklaþýk 3,5 milyar dolar sermaye getiren
bu yabancý þirketlerin faaliyetleri sonucu, yaklaþýk 40 bin kiþiye de istihdam imkâný saðlanýyor.
Bursa'daki yabancý sermayeli þirketlerin hemen tamamý ihracata dönük üretim yaptýklarý
için bu krizden büyük ölçüde etkilendikleri doðru. Yeni yabancý sermaye yatýrýmlarýndaki düþüþ
de büyük ölçüde global krizin sonucu. Önümüzdeki günlerde bu konudaki artýþý birlikte yaþayarak göreceðiz.
Üyeleriniz arasýnda Avrupa’dan kalite konusunda
ödülleri toplayýp Türkiye’ye getiren firmalar var.
Buradan hareketle Türkiye’nin AB süreci hakkýnda neler söylersiniz?
BUSÝAD olarak baþýndan beri, Türkiye’nin AB
üyeliðini destekleyen bir çizgi izledik ve izlemeye
devam ediyoruz. Ülkemiz iyi bir ihracat potansiyeline sahip. Ýhracat yapýlan ülkelerin büyük çoðunluðu ise AB’ye mensup ülkeler. Bu durum,
Türk sanayinin müktesebat olarak AB’ye zaten
girmiþ olduðunu gösteriyor.
Kalite konusunda da Türk firmalarý uluslararasý alanda en büyük ödülleri almaktalar. Ancak,
Hükümet’in bu konudaki çalýþmalarý eski sürati-
28
CargillHaberler - Mehmet Arif Özer
ni kaybetmiþ gözüküyor. Krizden çýkýlmaya baþlanan þu günlerde bu konulara
tekrar hýz verilmesinin gereðine inanýyorum.
Bursaspor þampiyon olarak Anadolu ekonomisindeki liderliðinizi spora taþýdý. Dünya Bursa’yý futbolla da tanýyacak. Bu tanýtýmýn artmasý için yeni çalýþmalarýnýz olacak mý?
Bu soruya geçmiþte verilecek yanýt, Bursa’nýn
doðal güzellikleri, yeþili, denizi ve daðý þeklinde
olurdu. Ancak günümüzde Bursa’yý öne çýkaracak faktör, tarihidir. Bursa, özellikle yurtdýþýnda
tarihi yapýsý ve kültür, inanç ve folklorik öðeleri
ile Anadolu’da da hem marka hem de model oluþturabilir. Ama þu çok önemli; Bursa’ya hem Anadolu hem de dünyanýn her köþesinden kaliteli
ulaþým saðlanmalýdýr, aktarmalý deðil…
Son olarak BUSÝAD dýþýndaki Özer’i soralým…
1950 Maraþ doðumluyum. Çalýþma hayatýna Ýstanbul Ýktisadi ve Ticari Ýlimler Akademisi’ni bitirdikten sonra, 1974 yýlýnda, “mali müþavirlik”
yaparak baþladým. Ýlginç bir þey Ýstanbul’da okurken… Hani insanýn hayatýna yön veren þeyler
olur ya… Beyoðlu’nun alt sokaklarýnda bir yerde
kalýyordum. Bir komþumuz vardý, Josef Crispi;
Jojo derdik biz ona. Böyle kýrmýzý yanaklý, babacan bir bey. Plastik baský iþi yapardý. Jojo’nun hayatýný dinlediðim zaman baktým yaþamý o kadar
enteresan ki! Adam manifaturacýlýk yapmýþ, film
prodüktörlüðü yapmýþ, þimdi plastik baskýcýlýk
yapýyor. Bir gün sordum kendisine; “Jojo, birçok
iþ yapmýþsýn. Nasýl bir duygu bu?”. “Kuzum” dedi,
“Ýnsan öyle bir varlýktýr ki istedikten sonra her
rolü oynar. Yeter ki iþini sevsin ve rolünü iyi oynasýn. Unutma, bir rol oynayacaksan o rolü en iyi þekilde oynayacaksýn. Ne iþ yapacaksan en iyisini
yapacaksýn.” Nedense bu laf hiç aklýmdan çýkmaz. Yani yaþam bir rol aslýnda. Ben öyle algýladým. Burada dernek baþkanlýðý yapýyorsunuz, evinizde aile reisliði, iþinizde liderlik. Hepsinin rolü
ayrý ve çok önemli.
Ben halen BUSÝAD Yönetim Kurulu Baþkanlýðý
görevimin yanýnda, Uludað Ýhracatçý Birlikleri
Konfeksiyon ve Hazýr Giyim Yönetim Kurulu Baþkan Yardýmcýlýðý ve Türkiye Ýhracatçýlar Meclisi
üyeliði görevlerini de yürütmekteyim.
Sohbet
Bursa deyince ilk aklýnýza gelen nedir? Bursa’yý
bir þehir, bir kültür, bir yaþam biçimi olarak nasýl
tanýmlarsýnýz?
Bursa’da tekstil ve
hazýr giyim öne çýkan
sektörler arasýnda
yer alýyor.
“
Ne iþ yapacaksan en iyisini
yapacaksýn. Nedense bu laf
1988 yýlýnda modaya yönelik bayan dýþ giyim
imalatý ve ihracatý yapmak üzere Etay Giyim Sanayi’ni, daha sonra 1996 yýlýnda Etay Giyim Dýþ
Ticaret A.Þ.’yi kurdum. Halen bu þirketin Yönetim Kurulu Baþkanlýðý’ný yürütmekteyim.2003 yýlýnda BUSÝAD-KalDer tarafýndan EFQM “Mükemmellik Modeli” çerçevesinde düzenlenen Bursa
Kalite Ödül Yarýþmasý kapsamýnda Baþarý Ödülü’nü kazanan Etay Giyim, ayný zamanda Türkiye’de etik sistemini bünyesine entegre ederek
Firma Etik Deðerler kitapçýðýný hazýrlayan, bunu
uygulayan ve Türkiye Etik Deðerler Merkezi
(TEDMER)’nden Etik Teþvik Ödülü alan ilk kuruluþ oldu.
hiç aklýmdan çýkmaz. Yani
yaþam bir rol aslýnda. Ben
öyle algýladým. Burada dernek
baþkanlýðý yapýyorsunuz,
evinizde aile reisliði, iþinizde
liderlik. Hepsinin rolü ayrý ve
çok önemli.
CargillHaberler - Mehmet Arif Özer
Mehmet Arif Özer
Bursaspor’a, þampiyonluk sürecinde, BUSÝAD Yönetim Kurulu üyeleri olarak, iki deplasman maçýnda sponsorluk desteðinde bulunduk. Tabii
þampiyonluðun Bursa’ya gelmesi kentimiz için
büyük bir þans. Bursa’nýn tanýnýrlýðýnýn artmasýnda da önemi büyük. Bugüne dek sanayi kuruluþlarý ve iþ hayatý ile tanýnan Bursa’nýn bilinirliðinin, futbolu ile hem uluslararasý hem de ulusal
alanda artacaðýna inanýyoruz. BUSÝAD üyeleri de
bu süreçte zaten maddi ve manevi katkýda bulunuyor, bulunmaya da devam edeceklerine inanýyorum. Bunun yanýnda Bursasporlu olmak ortak
bir payda ve kentlilik bilincinin yerleþmesinde bu
ortak paydayý iyi deðerlendirmek lazým.
”
29
CargillHaberler
Daha yaratýcý düþünmek için yapabileceðimiz günlük uygulamalar
Her zaman daha
yaratýcý fikirler geliþtirebiliriz!
Geçen yazýmda, ‘Daha yaratýcý
düþünebilmek ve böylece
inovasyonu kolaylaþtýrmak için
neler yapabiliriz?’ sorusunun
cevabýný aramýþ; yaný sýra
yaratýcýlýðýn bir ölçüde genetik
olarak taþýdýðýmýz bir özellik
olsa da, daha yaratýcý
düþünebilmenin
geliþtirebileceðimiz bir
yetenek olduðunu belirtmiþtim.
Yekta Özözer
yekta.ozozer@abcdanismanlik.com
u yazýmda yaratýcýlýðý arttýracak ipuçlarýna
deðinmek istiyorum. Bu konu ile ilgili yurtdýþýndan ve yurtiçinden birçok dergiyi, birçok
yurtdýþý kitabý yýllardýr takip ederim. Bu konuda
da týpký zayýflama diyetleri alanýndaki gibi tam
bir karmaþa söz konusu. Sorunun özünde ise belirli bir temeli olmayan önerilerin salýk verilmesi
yatmakta. Hatta bunlarýn önerenler tarafýndan
bile denenmediðini, olur da denenmiþse de zaten
önerinin sahibine bile yararý olmamýþ olduðunu
düþünmekteyim. Örneðin, bugüne kadar, birçok
batýlý dergide önerilen “gece yatma ve sabah
kalkma saatlerini sürekli deðiþtirmenin” o kiþinin yaratýcýlýðýný arttýrdýðýný görmedim. Sadece
gün içerisinde biraz daha sersemliyorlar, o kadar.
Bu nedenle, (benimkiler de dahil olmak üzere)
okurlarýmýzýn akýllarýnýn yatmadýðý ve birkaç kez
denediklerinde iþlerine yaramayan hiçbir öneriyi
kullanmamalarýný öneriyorum. Magazin dergilerinde bile her zaman görebileceðiniz “günlük rutininizi farklý yolla yapýn, farklý yollardan iþinize
gidin veya sürekli gözünüzün önünde olan eþyalarýn yerlerini deðiþtirin” gibi önerileri ise deðerli
zamanýnýzý almamak için es geçiyorum.
B
Ýlk makalede bu bölümdeki önerilerime temel
teþkil eden bilimsel gerçeklere de ayný nedenle
yer verdim. Ýþin mekaniðini biraz olsun çözebilelim ve aklýnýzýn yattýðý ipucunu kullanabilin diye.
Bir de, her kiþinin yaratýcýlýðýný arttýran uygulamanýn kiþiye göre farklýlýk gösterebileceðini
unutmamak lazým.
Çevrenizi farklý bir perspektifle izleyin
Gördüðünüz nesnelerin geometrik þekil, renk,
doku, isim olarak birbirlerine benzeyenlerini belirleyin. Farklý nesneleri, canlýlarý, þekilleri,
renkleri bir arada düþününün, onlardan farklý
kombinasyonlar yaratýn. Amerikalý bilimkurgu ve
korku romaný yazarý Thomas Michael Disch’in
30
CargillHaberler - Her zaman daha yaratýcý fikirler geliþtirebiliriz!
belirttiði üzere, “Yaratýcýlýk sanatý, aralarýnda
iliþki gözükmeyen þeylerin
bu iliþkisini görebilmektir”.
Örneðin, dikdörtgen bir kapýya
bakmak sizi bir olimpik havuz, bir tarla, bir
masa, düzgün kesimli bir bahçe, bir tabut, bir kitap, (enine baktýðýnýzda ise) bir resim tablosu
veya sinema perdesini, hatta onlarýn çaðrýþtýrabileceði baþka bir kavramý, fikri tetikleyebilir. Bu
tür egzersizleri yapmanýz ve beyninizin kendiliðinden benzerlikleri yakalayabilmesi, ele aldýðýnýz bir problemi farklý konseptlerden analoji yaparak çözme konusunda yararý olacaktýr.
Hayatýnýzda mizaha yer olsun.
Yaratýcýlýk ile gülme kadar birbiriyle baðlantýlý, iç
içe, birbirini destekleyen ve geliþtiren çok az iki
kavram vardýr. Bu ikisi birbirlerini olumlu bir
döngü ile tetikler. Espri dediðimiz kavram, bizim
farklý yorumumuzla ‘bir kalýpta ilerlerken baþkalarýnýn fark edemediði bir baðlantý bulabilerek
farklý bir kalýba geçebilmektir’.
Reklâmlarý deðiþik bir gözle izleyin
Örneðin TV reklâmlarý, filmlerden farklý olarak
10–60 saniye arasýnda yayýnlandýðý için uyarýlarýyla bizlerde kýsa zamanda farklý duyularý ve bilinçdýþýmýzý harekete geçirmeye çalýþýrlar. Zaten
doðrudan bilinçdýþýmýz için tasarýmlanmýþlardýr;
renkleri, ýþýklarý, müziði, tiplemeleri, vurgularý
bu amaca yöneliktir. Dolayýsý ile kýþkýrtýcýdýrlar.
Koklama yetinizi geliþtirin
Bilindiði üzere koku alma yetimiz görsel hafýzamýzla yakýn iliþkili çalýþýr. Dolayýsý ile kokular
yardýmýyla zihnimizdeki birçok bilinçaltý görün-
Dikdörtgen bir kapýya bakmak
sizi bir olimpik havuz, bir tarla,
bir masa, düzgün kesimli bir
bahçe, bir tabut, bir kitap,
(enine baktýðýnýzda ise) bir
resim tablosu veya sinema
perdesini, hatta onlarýn
kavramý, fikri tetikleyebilir.
Kiþisel geliþim
çaðrýþtýrabileceði baþka bir
Farklý nesneleri, canlýlarý, þekilleri, renkleri
bir arada düþününün, onlardan farklý
kombinasyonlar yaratýn.
CargillHaberler - Her zaman daha yaratýcý fikirler geliþtirebiliriz!
31
CargillHaberler
Kendinize minimum yaratýcý fikir
üretme sýnýrý koyun. Ýlle de mantýklý
olmasý gerekmiyor. Burada önemli
olan çok sayýda ve farklý fikir
üretmeye beyninizi þartlamanýzdýr.
tüyü ve dolayýsý ile fikri bilinç üstüne çýkartabiliriz. Kiþisel olarak bu baðlantýdan çokça yararlanýyorum. Deðiþik kokularý ayýrt etmeye çalýþýn. Bu sizin tat alma yetinizi geliþtirmenize de yardýmcý olur. Hoþ kokular ayrýca
olumlu düþünebilmenizi ve dolayýsý ile
daha çeþitli ve radikal yaratýcý çözümler
bulabilmenize yardýmcý olabilir.
Mutlaka müzik dinleyin
Farklý ritimdeki, farklý tarzdaki müzikleri
(etnik müziklerini de) zevkinize fazlaca
uymasa da arada sýrada dinlemeyi alýþkanlýk
haline getirin. Buradaki temel prensip müziðin
bilinçaltýmýzý, onunla ilintili duygularýmýz ve anýlarýmýz kanalýyla da deðiþik ve çeþitli birçok veriyi kullanabilmemize olanak tanýmasýdýr.
Egzersiz yapmayý ihmal etmeyin
Hareketliliðiniz kanýnýzdaki oksijen oranýný yükseltir, endorfin salgýlanmasýný ve sinirlerin beyinle iletiþimini arttýrýr. Bazý yabancý kaynaklar hýzlý koþmak, bisiklete binmek, tenis oynamak, bir
þeyleri ovmak, temizlik yapmak gibi aktiviteleri
önerseler de ben belirli bir seviyede konsantrasyon göstermeniz gereken hareketlerin sadece ilk
aþamalarda Beta dalgalarýný artýrarak sadece belirli ölçüde yararý olacaðýný düþünüyorum.
Ancak bilindiði üzere odaklanma gerektiren iþlemler Alfa ve Teta dalgalarýnýn varlýðýný gerektiren fikir geliþtirme, çaðrýþýmlarý algýlama, hayal
kurma fonksiyonlarý için uygun olmayabiliyorlar.
Hareketi yaparken o kadar yoðun konsantrasyon
gerektirmeyen farklý þeyler düþünebileceðiniz, hayal kurabileceðiniz ve
olabildiðince ritim içeren yüzmek,
yürümek, jimnastik yapmak gibi
egzersizlerin yararýna daha çok
32
CargillHaberler - Her zaman daha yaratýcý fikirler geliþtirebiliriz!
tivitelere yönelin. 15 dakikalýk bir ara bile verseniz dönüþte probleme veya yaratýcý çözüme çok
daha farklý yaklaþtýðýnýzý, arada bilinçaltýnýzýn ilginç baðlantýlar yapabildiðini göreceksiniz.
Meraklý olun
Bu son derece önemlidir. Ýlle de mantýklý çözümler ve fikirler üretmeniz gerekmiyor, burada
önemli olan çok sayýda ve farklý fikir üretmeye
beyninizi þartlamanýzdýr. Edison hem kendisi
hem de yanýnda çalýþanlarý için belirli kotalar koyuyordu. Kendisi için alt limit her 10 günde bir
ufak bir icat ve her 6 ayda bir de önemli bir icat
yapmaktý. Bazý yazarlar haftada belirli sayýda sayfa yazmaya kendilerini zorlarlar. Bunlardan büyük bir bölümü hiçbir zaman yayýnlanmaz. Ancak, hem aralarýndan bazýlarý büyük eserlere
dönüþür, hem de sürekli ve sistematik yazmak yazarlýklarýnýn geliþmesine katkýda bulunur. Benzeri bir hedef ressamlarda da vardýr. Yapýlan çok sayýda egzersiz yeni kalýplar
oluþturmasýný veya mevcut kalýplarý etkin
kullanmasýný saðlayarak sanatçýya mükemmel eserler verme konusunda yardýmcý olur.
Þimdiye kadar tanýþtýðým tüm yaratýcý kiþiler
mutlaka ama mutlaka ayný zamanda meraklý kiþilerdi. Zaten yaratýcýlýðýn doðasý itibariyle merak
olmazsa yeni kalýplarýn açýlabilmesi ve bilgi ile
donanmasý süreci de gerçekleþemez. Yaratýcý
baðlantýlar için gerekli olan farklý bilgi, veriler ve
çaðrýþýmlar saðlanamaz. Thomas Edison’un en
önemli hasletlerinden birisinin her ama her konuya fazlasýyla ilgi duymasý olduðunu unutmayýn. Motorlarda %20 civarýnda yakýt tasarrufu saðlayan Motor Silk ürününün
hammadde formülünün oluþturulmasýnda yaratýcý fikirleriyle büyük katký saðlayan
Türk bilim adamý Prof. Ali Erdemir, bu katkýsýný, küçüklüðünden beri çevresindeki
olaylara ve maddelere son derece meraklý
olmasýna, bu sayede Bor Asidi’nin özelliklerini çok iyi öðrenmesine borçludur.
Alexander Fleming penisilini 1928 yýlýnda zararlý bir bakteri türü olan stafilokoklarý lam üzerinde incelerken tesadüfen oluþan küfün etkisini
merak ettiðinden geliþtirilebilmiþtir.
Düþünmeye ara verin
Bir problem üzerinde çalýþýrken (Beta) bir konuya takýldýðýnýzda, yaratýcý bir fikir üretemediðinizde o konu üzerinde düþünmeye ara verin. O
sorun veya konuyu bir kenara býrakýp tercihen
Alfa ve Teta dalgalarýnýzý harekete geçirecek ak-
Aklýmýza en çarpýcý fikirler, sýkýcý bir dersi
veya konferansý dinlerken, kötü bir film
izlerken veya bir konserde gelir.
Kendinize minimum yaratýcý fikir üretme sýnýrý koyun.
Mutlaka not edin
Çünkü Alfa durumunuz yaratýcý baðlantý kurma
olasýlýðýnýzý arttýrýr ama bu fazda fikirlerin akýlda
kalma ihtimali azdýr. Orhan Veli’nin birçok þiirini
bilebilmemizi, civardaki peçete veya gazete
kâðýtlarýnýn varlýðýna borçluyuz. Aysel Gürel de
aklýna birden geliveren ‘þarký sloganlarýný’ çevresinde bulduðu kâðýt parçalarýna yazdýðýný, sonradan üzerlerinde çalýþarak tam bir güfte haline
getirdiðini belirtmiþtir. Bu nedenle yanýnýzda küçük bir bloknot taþýmak yararlý olabilir. Notlarýnýzý bir yerde saklayýn, arada sýrada geriye dönük
olarak okuyun.
Kiþisel geliþim
inanýyorum. Ben ve önerdiðim kiþiler bu aktivitelerden daha fazla verim alýyoruz. Shakira, Behçet’in Kübü gibi birçok Yaratýcý Düþünme Tekniði’ni oluþturmama yardýmcý olan yaratýcý þimþek,
derin denizde belirli bir tempo ile yüzerken (yani zihnim su yutup yutmayacaðýma takýlý kalmamýþken) zihnimde çaktý.
Arada sýrada deðiþik yerlere gidin
Kýrtasiyeciler, dergi satan bayiler, hatta ToyÝki’ler, semt pazarlarý içerdikleri farklý renk, koku
ve þekillerle benim düþüncelerimi her zaman harekete geçirmiþlerdir. Dekorasyon dergilerine de
fýrsat buldukça göz atarým. Benim derdim olabildiðince fazla renk çeþitliliði, kontrastý ve tonlamasýný görebilmek, uyumlarý ve farklarý yakalamak, bunlardan yola çýkarak belli bir estetik duyguya ulaþmak. Renkler daha duygusal titreþimler
yaratarak doðrudan bilinçaltýmýza hitap ettiðinden burada bulunan doðrusal düþünmeyle yakalayamayacaðýmýz verileri harekete geçiriyor.
Sýkýcý toplantýlarý kaçýrmayýn
Aklýmýza en çarpýcý fikirler, sýkýcý bir dersi veya
konferansý dinlerken, kötü bir film izlerken veya
bir konserde gelir. Bir konferansta veya toplantýda, uzatýlan konuþmalar gibi yerinizden kalkmadan izlemeniz gereken ve sýkýntýdan patladýðýnýz
durumlarda beyninizin yaratýcý fikirler üretme
yeteneðine hayran kalabilirsiniz. Parlak ve radikal fikirler üretebilmek için bu deðerli rutin ve
sýkýcý anlarý sakýn kaçýrmayýn! Buralarda duyacaðýmýz deðiþik sözcükler, sayýlar zihnimizde çaðrýþýmlar yapma ve farklý baðlantýlara geçebilme
þansýný bizlere verir.
Saðlýcakla kalýn ve her zaman yaratýcý fikirler
geliþtirmenin mümkün olabileceðini unutmayýn.
Kakao ve çikolatada sürdürülebilir
bir iş devrimi
Cargill Kakao ve Çikolata’da yenilikçilik
kakaonun kaynağında başlar. Yüksek
kaliteli kakao tedariğinde 50 yılın
üzerindeki tecrübemizle, uzun
süredir dünya çapında bir tedarik
zinciri oluşturmakla uğraşıyoruz.
Bu yüzden, sürdürülebilir kakao
üretiminin başlatılmasına önderlik etmiş
olmamız sürpriz değil. Sonuç olarak,
artık sertifikalı sürdürülebilir kakao ve
çikolataları pazara sunabiliyoruz.
Uzun süredir kakao üretici ülkelerde; daha iyi
kalite, verim ve toplumsal gelişim için katkıda
bulunuyor, günümüz ve gelecek nesil kakao
çifçilerini başarıya taşıyoruz.
Bu noktada, sosyal, çevresel ve ekonomik
sürdürebilir tarımı destekleyen UTZ
sertifika insiyatifinin kurucu ortaklığını
yapmak yerinde bir adım oldu. İlk UTZ
sertifikalı kakao çekirdekleri, müşterilerinize
mükemmel kakao ve çikolata tecrübesini
garanti etmek üzere Fildişi Sahilleri’nden
elimize ulaştı. Sürdürebilir başlangıçtan
lezzetli sona varıldı.
Sürdürülebilir tedarikteki bu devrim,
yenilikçiliği nasıl gördüğümüzün açık
bir örneği. Herkese daha iyi çözümler
sunabilmek için gerekenleri bir araya
getiriyoruz. Bu konu veya kakao ve çikolata
yeniliklikleri ile ilgili daha fazla bilgi için
cocoa_chocolate@cargill.com adresine
yazabilirsiniz.
b i r l i k te ç a l ı ş > ü ret > b aşar
© 2010 Cargill, Incorporated
www.cargillcocoachocolate.com
www.cargill.com
www.cargillcocoachocolate.com

Similar documents

Kasim - Cargill

Kasim - Cargill dün yaptýklarýyla yetinmediler. Cargill Gýda Türkiye’de tek tek herkes; þirketimizin, müþterilerimizin ve doðal olarak Türkiye’nin büyümesine her gün ayrý bir katký saðlýyor. Hepimiz biliyoruz ki k...

More information

5_5- Venedik ok.FH11 - İSMEK - İstanbul Büyükşehir Belediyesi

5_5- Venedik ok.FH11 - İSMEK - İstanbul Büyükşehir Belediyesi Ýstanbul onun elmas taþýdýr. Ýstanbul geçmiþ ile geleceðin Asya ile Avrupa’nýn buluþtuðu tarihe tanýklýk eden bir þehirdir. Eski dünyanýn en önemli merkezlerinden biri olan Ýstanbul, binlerce yýllý...

More information