Fugro Jaarverslag 2014

Transcription

VERKORT JAARVERSLAG 2014
FUGRO N.V.
DE WERELD VAN FUGRO
Wij werken waar onze opdrachtgevers actief zijn en daarom heeft Fugro vestigingen over de hele wereld.
Wij hebben een sterke basis in Nederland, waar wij in de jaren 60 van de vorige eeuw als de eerste
onafhankelijke onderneming voor bodemonderzoek en funderingstechniek zijn begonnen. Gedurende de
afgelopen 53 jaar hebben wij onze vleugels over de hele wereld uitgeslagen. Of wij nu opdrachtgevers
bedienen op het Aziatische, Amerikaanse, Afrikaanse, Europese of Australische continent, zij kunnen van
ons altijd dezelfde hoge normen voor professionaliteit en diensten van hoge kwaliteit verwachten op basis
van moderne, veelal zelf ontwikkelde, gepatenteerde technologie.
In de ‘themapagina’s’ leggen wij uit wat wij in onze vijf regio’s doen: Europa, Noord- & Latijns-Amerika,
Zuidoost-Azië & Australië, het Midden-Oosten & India en Afrika. Voor elke regio belichten wij een specifiek
project dat duidelijk aantoont waar Fugro voor staat: de levering van onafhankelijke, voor de klant essentiële
gegevens over het aardoppervlak en gerelateerde informatie en adviezen ten behoeve van het ontwerp, de
aanleg en het onderhoud van grote infrastructuur aan land en op zee, industriële installaties en gebouwen.
Zie pagina 20 – 29.

INHOUDSOPGAVE
Fugro in één oogopslag
2
Belangrijke gebeurtenissen in 2014
4
Kerncijfers
5
Bericht van de CEO
6
Profiel
8
Wie wij zijn
8
Wat wij doen
9
Onze opdrachtgevers
10
Divisie Geotechniek 12
Divisie Survey
14
Divisie Subsea Services
16
Divisie Geoscience
18
De wereld van Fugro
20
FUGRO N.V. VERKORT JAARVERSLAG 2014
1

FUGRO IN ÉÉN OOGOPSLAG
1.076 4.546
OMZET*
Europa
556
3.048
OMZET*
Noord- &
Latijns-Amerika
130
1.023
OMZET*
Afrika
FUGRO IS ’S WERELDS LEIDENDE, ONAFHANKELIJKE AANBIEDER VAN VOOR DE KLANT ESSENTIËLE GEGEVENS OVER HET AARDOPPERVLAK
EN GERELATEERDE INFORMATIE EN ADVIES
TEN BEHOEVE VAN HET ONTWERP, DE AANLEG
EN HET ONDERHOUD VAN GROTE INFRASTRUCTUUR AAN LAND EN OP ZEE, INDUSTRIËLE
INSTALLATIES EN GEBOUWEN.
Omzet per divisie
Fugro biedt werk aan ongeveer 13.500 werknemers en
levert haar diensten wereldwijd vanuit 225 kantoren in meer
dan 70 landen. Fugro heeft haar activiteiten in 4 divisies
georganiseerd: Geotechniek, Survey, Subsea Services
en Geoscience.
34% Survey
30% Geotechniek
2
De onderneming is in 1962 in Nederland opgericht en is
24% Subsea Services
sinds 1992 aan Euronext Amsterdam genoteerd.
12% Geoscience

586
2.567
OMZET*
Zuidoost-Azië
& Australië
2.353
223
OMZET*
Midden-Oosten
& India
*
Omzet per geografische regio
x EUR miljoen
Omzet per marktsegment
Africa
Middle East & India
42% Europa
21% Noord- & Latijns-Amerika
23% Zuidoost-Azië & Australië
9% Midden-Oosten & India
5% Afrika
Asia Pacific
Americas
Europe
78% Olie en gas
12% Bouw en infrastructuur
10% Overige marktsegmenten
3

BELANGRIJKE GEBEURTENISSEN IN 2014
ALGEMEEN
■■ Fugro heeft besloten zich volledig te gaan richten op haar geotechnische en survey-kernactiviteiten.
■■ Seabed Geosolutions wordt geherstructureerd en Fugro zoekt actief naar mogelijkheden om haar belang
te verminderen.
■■ Proces onderhanden om partner te vinden om een sterke speler op het gebied van subsea services te
creëren. De verkoop van (een deel van) de subsea-activiteiten behoort tot de opties.
■■ Snelle verslechtering van de olieen gasmarkt, waar 78% van de omzet van Fugro aan is gerelateerd,
als gevolg van druk op de investeringen van opdrachtgevers en een aanzienlijke daling van de olieprijs.
■■ De infrastructuurmarkt, waar 12% van de omzet van Fugro aan is gerelateerd, bleef op wereldwijde basis
goed op peil, en ondersteunde de resultaten van Fugro in haar onshore-activiteiten.
■■ Maatregelen om de prestaties te verbeteren zijn versneld en liggen op schema.
FINANCIEEL
■■ De omzet was EUR 2.572,2 miljoen; 5.9% hoger dan in 2013, op basis van constante valutakoersen.
■■ EBITDA (resultaat vóór rente, belasting en afschrijvingen) van EUR 372,7 miljoen, exclusief bijzondere
waardeverminderingen en eenmalige afboekingen.
■■ EBIT (resultaat vóór rente en belasting) van EUR 81,4 miljoen, exclusief bijzondere waardeverminderingen
en eenmalige afboekingen; dit vertegenwoordigt een marge van 3,2%, tegen 11,0% een jaar geleden.
■■ EUR 336,7 miljoen positieve kasstroom uit bedrijfsactiviteiten; kasstroom vóór financiering van
EUR 42,4 miljoen.
■■ Solvabiliteit van 43% en nettoschuld/ EBITDA (volgens aangepaste definitie) van 2,2 per 31 december.
■■ Bijzondere waardeverminderingen en afboekingen van in totaal EUR 630,0 miljoen, waarvan het merendeel
betrekking had op de Geoscience divisie.
■■ Vanwege de zwakke resultaten over 2014 en om de balans te versterken zal Fugro geen dividend over het
jaar 2014 uitkeren.
■■ Orderportefeuille van de divisies Geotechniek en Survey daalde met 7,9%, op basis van constante valutakoersen, conform ontwikkelingen in de markt.
■■ Onshore-geotechniek presteerde goed, met een groei van 7,3% (op basis van constante valutakoersen).
Met twee acquisities en autonome groei is Fugro nu de toonaangevende geotechnische dienstverlener in
de Afrikaanse markt.
■■ Offshore-geotechniek had te lijden van de zwakke olieen gasmarkt, die resulteerde in een verschuiving
van de omzetmix naar werkzaamheden in ondiep water voor de ontwikkeling van windparken, waarvoor de
marges lager zijn.
■■ Survey werd ook negatief beïnvloed door de zwakkere olieen gasmarkt. De luchtkarteringsactiviteiten zijn
omgevormd van gegevensverwerving naar hoogwaardige oplossingen.
■■ Subsea Services heeft met succes de volgende stap genomen in haar meerjarenprogramma voor margeverbetering.
■■ Bij Geoscience bleef Seabed Geosolutions zwaar verliesgevend; herstructureringsmaatregelen zijn
onderhanden. De multi-cliënt-verkopen werden negatief beïnvloed door de verslechtering van de olieen gasmarkt.
4

KERNCIJFERS
Gerapporteerd (x EUR miljoen)
Omzet 1
2014
2013
2.572,2
2.424,0
- gerapporteerde groei
6,1%
- groei op basis van constante valutakoersen
5,9%
Omzet (x EUR miljoen)
2.572
2.424
2.165
1.858
EBITDA 2 excl. bijzondere waardeverminderingen en eenmalige afboekingen
372,7
545,5
EBIT (resultaat vóór rente en belasting)
(548,6)
267,0
EBIT excl. bijzondere waardeverminderingen
en eenmalige afboekingen
EBIT-marge
81,4
267,0
(21,3)%
11,0%
EBIT-marge excl bijzondere waarde
3,2%
11,0%
Nettoresultaat
verminderingen en eenmalige afboekingen
(457,6)
224,2
Nettoresultaat (incl. beëindigde activiteiten)
(458,9)
428,3
2011
2012
Kasstroom uit operationele activiteiten
Kasstroom vóór financiering
Investeringen in materiële vaste activa
Geïnvesteerd vermogen (capital employed)
Rendement op geïnvesteerd vermogen
1.575,5
1.723,5
336,7
365,4
42,4
836,7
280,2
253,4
2.230,6
2.638,6
Nettoschuld/ EBITDA 3
1,3%
2,2
8,3%
1,5
Winst per aandeel
(5,65)
2,77
teiten)
(5,67)
5,29
Dividend per aandeel
0,00
1,50
13.537
12.591
2014
2013
2.496,3
2.307,2
18,9%
307
11,0%
Omzet 1 (x EUR miljoen)
81
- gerapporteerde groei
8,2%
- groei op basis van constante valutakoersen
(21,3)%
(549)
2011
2012
EBIT
2013
2014
EBIT excl. bijzondere waardeverminderingen
EBIT-marge excl. bijzondere waardeverminderingen
7,8%
428
294 288
232
290
224
(458) (459)
2011
2012
2013
Nettoresultaat
2014
Nettoresultaat incl. beëindigde activiteiten
Kasstroom (x EUR miljoen)
EBIT-marge excl. bijzondere waarde
verminderingen en eenmalige afboekingen
3,7%
10,5%
Rendement op geïnvesteerd vermogen
1,5%
9,0%
836
539
365
471
337
136
1
2
3
3,2%
Nettoresultaat (x EUR miljoen)
Winst per aandeel (incl. beëindigde activi-
Exclusief multi-client
267
14,2%
EBIT-marge
Aantal medewerkers (per jaareinde)
2014
EBIT (x EUR miljoen)
352
Orderportefeuille voor komende 12 maanden
2013
Omzet
2013: exclusief multi-client-verkopen in januari 2013 (EUR 13 miljoen),
die gerapporteerd zijn als beëindigde activiteiten.
Resultaat vóór rente, belasting, afschrijvingen en amortisatie (inclusief amortisatie op de multi-client activiteiten), bijzondere waardeverminderingen van
goodwill, immateriële en immateriële vaste activa.
Nettoschuld/ EBITDA in 2014 op basis van aangepaste definitie, 2013 zoals
vorig jaar gerapporteerd.
43
14
(228)
(364)
(294)
(525)
2011
2012
2013
Kasstroom uit operationele activiteiten
2014
Kasstroom vóór financiering
Kasstroom uit investeringen
2011 vóór aanpassing multi-client bibliotheek.
5
BERICHT VAN DE CEO
het jaar hebben de divisies Geotechniek, Survey en Subsea
Services tesamen een EBIT-marge van 9,3% behaald,
vergeleken met 7,0% in de eerste helft van het jaar en met
een verwachting voor de tweede helft van rond de 5%.
STRATEGIE
De strategie dient bij te dragen aan prestatieverbetering en
de maatregelen die wij nemen te ondersteunen. In de huidige
markt kunnen wij niet vasthouden aan onze eerdere focus
op groei conform de ‘Growth through Leadership’-strategie.
Op de Capital Markets Day in oktober 2014 hebben wij een
herijking van onze strategie naar ‘Building on Strength’
bekendgemaakt. Het staat buiten kijf dat wij met onze positie
als onafhankelijke dienstverlener, onze geotechnische en
survey activiteiten tot de pijlers van Fugro hebben uitgebouwd, waarop wij voort kunnen bouwen. Wij hebben dan
ook besloten om ons vooral op deze activiteiten te richten.
Wij hebben besloten actief naar mogelijkheden te zoeken om
ons belang in de joint venture Seabed Geosolutions te
verminderen. Voor Subsea Services zoeken wij een partner
“ALS ONAFHANKELIJK DIENST
VERLENER HEBBEN WIJ ONZE
GEOTECHNISCHE EN SURVEYACTIVITEITEN UITGEBOUWD
TOT HET FUNDAMENT VOOR
DE TOEKOMST”
om een sterke speler op het gebied van subsea services te
creëren. De verkoop van (een deel van) deze activiteiten
behoort daarbij tot de mogelijkheden. Ook hebben wij
besloten om ons uit de markt voor eenvoudige interventies
rond olieen gasboorputten terug te trekken door ons schip
de Fugro Synergy te verkopen. Deze processen vorderen
goed. Na de afronding ervan, zal onze portfolio uit onze
survey- en geotechnische activiteiten bestaan.
Geachte lezer,
Het tweede deel van onze strategie is gericht op structurele
resultaatverbetering. In 2014 hebben wij de implementatie
Na een lange periode van stabiliteit is de olieen gasmarkt
van de regionale organisatie afgerond, financiële
gedurende het jaar in snel tempo verslechterd. Dit heeft
beheersingsmaatregelen verbeterd, een gespecialiseerde
geleid tot een teleurstellend 2014, omdat Fugro voor bijna
en onafhankelijke interne auditafdeling opgezet en
80% van haar omzet afhankelijk is van deze markt. In de
programma’s voor prestatieverbetering opgestart.
eerste helft van het jaar zijn de grote oliemaatschappijen
Hiertoe behoren programma’s voor ‘delivery excellence’
begonnen met een rationalisatie van hun investerings
binnen de divisies, vereenvoudiging van de organisatie
programma’s. In de tweede helft van 2014 is de olieprijs
en een sterkere nadruk op standaardisering.
scherp gedaald, waardoor de situatie verder verslechterde.
Dit heeft in alle segmenten die aan de olieen gasmarkt
De aangekondigde portefeuillewijzigingen scheppen verdere
zijn g
erelateerd tot achterblijvende resultaten en zelfs forse
mogelijkheden om de organisatie te vereenvoudigen, kosten
bijzondere waardeverminderingen geleid. Met name bij
te verlagen en klantgerichtheid te verbeteren.
Seabed Geosolutions werden grote verliezen geleden
en bijzondere waardeverminderingen genomen. In onze
INITIATIEVEN
infrastructuurmarkten, die grotendeels niet van olie en gas
Door middel van herstructurering en een personeelsstop
afhankelijk zijn, konden wij goede resultaten en solide groei
brengen wij het totale aantal werknemers van Fugro met
in opkomende markten rapporteren.
circa 6% terug (750 werknemers). In de Survey divisie is het
bedrijfsonderdeel luchtkartering omgevormd tot een minder
6
In het tweede kwartaal hebben wij maatregelen genomen
kapitaalsintensief business model. Wij hebben 8 lokale
om de kosten te verlagen en resultaten te verbeteren, en
kantoren gesloten en eind januari 2015 hadden wij het aantal
deze zijn geïntensiveerd naarmate de markt zwakker werd.
eigen vliegtuigen gereduceerd van 26 naar 7. Ook bij
Deze maatregelen liggen op koers. In de tweede helft van
offshore-geotechniek verkleinen wij de vloot. Wij zullen
BERICHT VAN DE CEo
vóór juli 2015 de capaciteit met 25% hebben verlaagd,
Tevens biedt Fugro een breed scala aan kwaliteitsbeheer-
van 12 schepen aan het begin van 2014 tot 9. In de Subsea
sings-, inspectie- en monitoringdiensten gedurende en na
Services divisie is de omvang van de ROV-vloot (op afstand
de bouw en installatie. Opdrachtgevers moeten ervan uit
bestuurbare onderwatervoertuigen) gereduceerd. Bij Seabed
kunnen gaan dat er geen belangenconflict is met de bij een
Geosolutions is het management vervangen en het project-
project betrokken bouwen installatie-aannemers.
management versterkt en wordt de organisatie geherstructureerd om de overheadkosten met 30% te verminderen. De
Daarnaast levert Fugro, in het kader van geïntegreerde
implementatie van maatregelen wordt in 2015 voortgezet en
contracten, op turnkey-basis ook direct diensten aan
zal verder worden geïntensiveerd indien de ontwikkelingen in
ontwerpers en aannemers. Zij vertrouwen erop dat Fugro
de markt dit vereisen, onder meer via een verdere reductie
haar diensten op een integere wijze en volgens vergelijkbare
van onze geotechnische en/of survey-vloot.
normen levert, onafhankelijk van de betrokken ontwerp- en
bouwaannemers.
Wij voeren ook maatregelen door om de balans te
versterken. Zo hebben wij een programma opgestart om het
PRIORITEITEN VOOR 2015 EN DAARNA
werkkapitaal te verlagen. Dit heeft al tot concrete resultaten
Ons plan voor 2015 en daarna is helder: focus op winst
geleid. Daarnaast zijn wij van plan om bepaalde activa te
gevendheid, kasstroom en balansversterking. Wij zullen de
verzilveren door de verkoop van het schip Fugro Synergy
in 2014 ingevoerde programma’s voor kostenreductie en
en zogenaamde sale/charter-back-overeenkomsten voor
prestatieverbetering continueren. In het geval van een
twee nieuwe schepen. Ook hebben wij besloten minder te
verdere verslechtering van de markt zullen deze worden
investeren in vernieuwing en uitbreiding van onze vloot tot
geïntensiveerd. Onze focus op kostenreductie zal niet ten
de markt verbetert en wij de balans hebben versterkt.
koste gaan van onze inspanningen om de prestaties op
Vanwege de lagere resultaten en het belang van balans
het gebied van veiligheid verder te verbeteren.
versterking hebben wij helaas ook moeten besluiten om
geen dividend voor 2014 voor te stellen.
Vanuit strategisch perspectief zullen wij ons geheel richten
op onze geotechnische en survey-activiteiten. Wij willen ons
MARKTLEIDERSCHAP
belang in Seabed Geosolutions reduceren en een partner
Fugro is wereldwijd marktleider in de offshore survey- en
vinden om een sterke speler op het gebied van subsea
geotechnische markten, en heeft sterke of leidende posities
services te creëren. De verkoop van (een deel van) de
in veel van haar regionale of lokale markten onshore. Markt-
subsea-activiteiten en terugtrekking uit de markt voor
leiderschap is de belangrijkste strategische drijfveer voor
eenvoudige interventies rond olie en gasputten behoren
Fugro en de belangrijkste reden voor het succes over de
daarbij tot de mogelijkheden. Door de voorgenomen
lange termijn van onze survey- en geotechnische activiteiten.
portefeuillewijziging wordt Fugro een kleinere, meer
Marktleiders behalen superieure financiële resultaten en zijn
specialiseerde organisatie.
het best bestand tegen verslechterende marktomstandigheden. Fugro’s marktleiderschap is gebaseerd op onze
EEN BIJZONDERE VERMELDING
positie als onafhankelijke dienstverlener, wat ons toegang
In 2014 is Gert-Jan Kramer uit de Raad van Commissarissen
verschaft tot alle opdrachtgevers en projecten in onze
teruggetreden. Hij heeft een lange en succesvolle loopbaan
markten.
bij Fugro gehad, eerst als CEO van 1983 tot 2005 en
vervolgens als commissaris. Namens al mijn collega’s bij
De meeste van onze opdrachtgevers (inclusief olieen
Fugro wil ik hem graag bedanken voor zijn bijdrage
gasmaatschappijen) zijn ontwikkelaars, eigenaren en
gedurende meer dan 30 jaar bij Fugro.
operators van grootschalige infrastructuur, industriële
installaties en gebouwen, zowel op zee als op het land.
Fugro is een fantastisch bedrijf dat over de gehele wereld
opereert en toonaangevende marktposities heeft, gebaseerd
De gegevens van zowel het aardoppervlak als de bodem
op onze positie van onafhankelijke dienstverlener en
gesteldheid in combinatie met de informatie en adviezen die
de enorme kennis en ervaring van onze medewerkers.
Fugro levert zijn essentieel voor de begroting en het ontwerp
Ik verheug mij erop om met Team Fugro onze doelen te
van hun bouwen installatieprojecten. Wij zijn een onafhan-
bereiken en onze onderneming nog sterker te maken.
kelijke dienstverlener en hebben geen commerciële of
andere belangen in de projecten van onze opdrachtgevers.
Zij kunnen volledig vertrouwen op de integriteit en onafhankelijkheid van de gegevens en adviezen die wij leveren,
de vertrouwelijkheid van hun gegevens en de resultaten die
wij voor hen opleveren, en ervan verzekerd zijn dat er geen
Paul van Riel
sprake is van enig belangenconflict met andere partijen die
Voorzitter Raad van Bestuur
bij hun projecten betrokken zijn.
Chief Executive Officer
7
PROFIEL
stoffen worden gewonnen. Fugro verleent diensten die
essentieel zijn voor de ontwikkeling en het onderhoud van
de infrastructuur en installaties die nodig zijn voor de ontwik-
WIE WIJ ZIJN
keling en productie van fossiele en duurzame energie-
Fugro is ‘s werelds leidende, onafhankelijke
aanbieder van voor de klant essentiële
gegevens over het aardoppervlak en gerelateerde informatie en advies ten behoeve van
het ontwerp, de aanleg en het onderhoud van
grote infrastructuur aan land en op zee,
industriële installaties en gebouwen.
bronnen, civiele infrastructuur, grote industriële installaties en
gebouwen. Wij opereren zowel on- als offshore. Met onze
diensten leveren wij een essentiële bijdrage aan de wereld
om ons heen.
Onze visie en missie
Wij creëren waarde voor onze opdrachtgevers door het
verzamelen en interpreteren van gegevens over het
De wereld om ons heen verandert snel. De wereldbevolking
aardoppervlak en het verlenen van hiermee samenhangende
blijft groeien. Al deze mensen moeten kunnen leven en
consulting- en adviesdiensten ten behoeve van het ontwerp,
werken en streven naar minimaal een redelijke levens
de aanleg, installatie en onderhoud van grote infrastructurele
standaard, wat in economische groei resulteert. Ons klimaat
werken, industriële installaties en gebouwen. Fugro is een
verandert en wij zullen dan ook de laaggelegen kustge-
onafhankelijke dienstverlener en heeft verder geen commer-
bieden waar het grootste deel van de wereldbevolking
ciële of andere directe belangen in de projecten van haar
woont, moeten beschermen. De vraag naar energie in de
opdrachtgevers. Onze opdrachtgevers kunnen daarmee
wereld zal alleen maar toenemen. Hoewel deze energie,
volledig vertrouwen op de integriteit, onafhankelijkheid en
om klimaatverandering tegen te gaan in toenemende mate
vertrouwelijkheid van de resultaten en adviezen die Fugro
uit duurzame bronnen zal komen, zullen de komende jaren
levert en ervan verzekerd zijn dat er geen sprake is van
hiertoe naar verwachting toch nog vooral fossiele brand-
tegenstrijdige belangen met andere partijen die bij hun
ONZE WAARDEN
Leiderschap – Wij streven naar een leidende
positie in onze markten, op basis van een onpartijdige en onafhankelijke positie ten opzichte van
onze opdrachtgevers en andere partijen in de
waardeketen.
Klantgerichtheid – Wij streven ernaar op de
behoeften van opdrachtgevers te anticiperen om
aan hun eisen te kunnen voldoen en zo te streven
naar win-win-relaties. Wij houden opdrachtgevers
tijdig en met nauwkeurige informatie op de hoogte.
Delivery excellence – Wij streven ernaar onze
resultaten op een veilige manier, op tijd en binnen
het budget te leveren en aan de eisen van de
opdrachtgever te voldoen of die te overtreffen.
Wij zijn ervan overtuigd dat ‘delivery excellence’
de basis is voor klantenbinding.
Teamwerk – Wij onderkennen het enorme potentieel van teamwerk bij het behalen van goede
resultaten. Wij delen informatie, kennis, ideeën
en resultaten op transparante wijze met onze
collega’s.
Respect – Wij behandelen mensen met integriteit
en respect, ongeacht hun herkomst, geslacht,
politieke overtuiging of positie. Wij beoordelen
ideeën en prestaties op basis van inhoud.
8
Communicatie – Wij bevorderen een open,
constructieve dialoog. Wij streven ernaar de juiste
vragen te stellen en hebben een verplichting om
doelmatig en regelmatig feedback te geven.
Veiligheid – Veiligheid gaat boven alles, in alles
wat wij doen. Ieder van ons heeft het recht
onveilige activiteiten te stoppen en wij zijn individueel verantwoordelijk voor onze eigen veiligheid
en collectief verantwoordelijk voor elkaars
veiligheid. Wij begrijpen de risico’s die aan
onze activiteiten zijn verbonden, zijn getraind in
overeenstemming met de veiligheidsvereisten
en werken daarnaar.
Geen verrassingen – Wanneer zich een significant probleem of incident voordoet, zullen wij
onmiddellijk de leidinggevende(n) informeren.
Het management is oplossingsgericht. Ieder van
ons zal doen wat hij of zij kan om herhaling te
voorkomen.
Wetten, standaarden en normen – Ieder van
ons draagt verantwoordelijkheid om zich te informeren over de wetten, normen, regels en richtlijnen die op ons werk van toepassing zijn en deze
na te leven. Wij gedragen ons als goede burgers
binnen de maatschappij waarin wij werken en
leven.
PROFIEL
projecten betrokken zijn. Ook ondersteunen wij opdracht-
Onze werkzaamheden hebben betrekking op offshore olie-
gevers bij de integrale inspectie-, herstel, vervangings- en
en gasplatforms en daarmee samenhangende installaties en
onderhoudswerkzaamheden voor hun infrastructuur op de
infrastructuur, offshore windmolenparken, on- en offshore
zeebodem, en verzamelen wij geofysische gegevens op de
pijpleidingen en kabels, havens, waterwegen, luchthavens,
zeebodem.
bruggen, tunnels, spoorwegen, dijken, elektriciteitsleidingen,
grote gebouwen, raffinaderijen, industriële fabrieken en
Wij zijn overal ter wereld actief, overwegend in de markten
mijnen.
voor olie en gas, duurzame energie en infrastructuur, zowel
op zee als op het land. Wij streven een voorkeurspositie bij
Ook ondersteunen wij opdrachtgevers met inspectie-,
onze klanten na door op veilige en consistente wijze
herstel-, vervangings- en onderhoudsdiensten voor hun
hoogwaardige diensten aan te bieden. Teams van
infrastructuur op de zeebodem, en bieden wij hoogwaardige
medewerkers werken met een hoogstaande, innovatieve en
seismische gegevens voor de ontwikkeling van offshore olie-
veelal zelf ontwikkelde, gepatenteerde technologie op basis
en gasvelden en verbeterde winning uit bestaande velden.
van hoge normen voor professionaliteit en integriteit.
Wij opereren als onafhankelijke dienstverlener en hebben
In de meeste segmenten waarin wij opereren zijn wij de
verder geen commerciële of andere directe belangen in de
marktleider, en wij streven naar algemeen marktleiderschap.
projecten van onze opdrachtgevers. Onze opdrachtgevers
Wij benutten onze positie, uitgebreide expertise en vaardig-
kunnen volledig vertrouwen op de integriteit, onafhanke-
heden om zowel toegevoegde waarde voor onze opdracht-
lijkheid en vertrouwelijkheid van de resultaten, informatie en
gevers als een uitstekend rendement voor onze aandeel-
adviezen die door Fugro worden geleverd en ervan verzekerd
houders te generen.
zijn dat er geen belangenconflict is met andere partijen die
bij hun projecten zijn betrokken.
WAT WIJ DOEN
Fugro levert haar diensten wereldwijd vanuit een groot
Wij brengen het oppervlak van de aarde en
de onderliggende lagen en infrastructuur
in kaart, voeren locatieonderzoek uit om
bodemeigenschappen vast te stellen,
verzamelen milieu-, oceanografische en
meteorologische gegevens, testen funderingen en bouwmaterialen, en bieden
monitoringoplossingen.
omvangrijk netwerk van 225 kantoren in meer dan 70 landen.
Wij streven ernaar onze resultaten consequent veilig, op tijd
en binnen het budget te leveren en aan de eisen van de
opdrachtgever te voldoen of deze te overtreffen.
Onze marktpositie
Wij zijn de wereldwijde marktleider op het gebied van
offshore survey, geotechniek op zee en geofysische
gegevens verzameling op de zeebodem en hebben een
Wij verwerken en analyseren de gegevens die wij
bijzonder sterke marktpositie in afgelegen, complexe
verzamelen, en bieden gespecialiseerde consultancy- en
gebieden zoals in diep water. Wij hebben marktleiders
adviesdiensten om opdrachtgevers te voorzien van essen-
posities in geotechniek op land en subsea-diensten in
tiële gegevens, informatie en adviezen voor het ontwerp,
niche- en regionale markten.
bouw, installatie en onderhoud voor hun grote infrastructurele werken, industriële installaties en gebouwen. Ook
Onze vooraanstaande concurrentiepositie is gebaseerd op:
bieden wij inspectie-, herstel-, vervangings- en onderhouds-
■■ Ons vermogen om een volledig dienstenpakket aan te
diensten voor infrastructuur op de zeebodem, en verzamelen
wij geofysische gegevens (over de samenstelling van de
diepere aardlagen) van de zeebodem.
bieden, van gegevensverzameling tot consultancy en
advies.
■■ Onze ruim 50-jarige ervaring en de veelvuldig bewezen
toegevoegde waarde die wij via onze dienstverlening aan
Toegevoegde waarde voor onze opdrachtgevers
Wij helpen onze opdrachtgevers om de risico’s bij belangrijke
opdrachtgevers hebben geleverd.
■■ Onze onafhankelijke positie, waardoor opdrachtgevers
investeringsbeslissingen te beperken, door hen op een
verzekerd zijn van de integriteit, onafhankelijkheid en
veilige, betrouwbare en efficiënte manier te voorzien van
vertrouwelijkheid van onze resultaten en de afwezigheid
onafhankelijke, hoogwaardige technische gegevens, infor-
van enig belangenconflict. Dit geeft ons toegang tot alle
matie en adviezen die nodig zijn voor het ontwerp, bouw,
installatie- en onderhoud van hun grote infrastructurele
mogelijke opdrachtgevers.
■■ De enorme deskundigheid en ervaring van onze
werken, installaties en gebouwen. Onze diensten zijn essen-
werknemers over de hele wereld, die hoogwaardige
tieel voor onze opdrachtgevers.
gegevens verzamelen en deze omzetten in informatie,
kennis en adviezen die voor onze opdrachtgevers van
essentieel belang zijn.
9
PROFIEL
Onze activiteiten
■■ Lokale aanwezigheid overal ter wereld, in combinatie met
Onze activiteiten zijn in vier divisies georganiseerd:
consistente, gestandaardiseerde dienstverlening in alle
regio’s en divisies.
■■ Inzet van zelf ontwikkelde, gepatenteerde technologie en
Geotechniek
deskundig, goed opgeleid personeel.
■■ Onderzoek naar de samen-
■■ Vermogen om waar dan ook ter wereld grote geïnte-
stelling en opbouw van de
greerde survey- en geotechnische projecten uit te
bodem, gesteente, funderingen en bouwmaterialen.
voeren.
■■ Monitoring.
■■ Consistente levering van hoogwaardige diensten, op tijd
■■ Consultancy- en advies-
en binnen het budget, die aan de eisen van opdracht-
diensten.
gevers voldoen of deze overtreffen.
Survey
Mensen en expertise
■■ Kartering en inspectie van het
aardoppervlak, infrastructuur
13.537 werknemers
en installaties.
43 laboratoria
14 centra voor onderzoek & ontwikkeling
■■ Plaatsbepaling.
42 centra voor consultancy- en adviesdiensten
■■ Ondersteuning van
Bedrijfsmiddelen
■■ Milieu-, oceanografische en
constructiewerkzaamheden.
meteorologische diensten.
54 schepen (waarvan 33 in eigendom)
■■ Consultancy-diensten.
100 CPT-sondeertrucks
330 onshore- en 17 offshore-boorstellingen
Subsea Services
33 hefeilanden
■■ Geïntegreerde inspectie-,
10 onbemande onderwatervaartuigen (AUV’s)
herstel-, vervangings- en
24 vliegtuigen (verkoop onderhanden; per januari 2015 terug-
onderhoudsdiensten voor
gebracht tot 7)
infrastructuur op zee.
144 op afstand bestuurbare onderwatervoertuigen (ROV’s)
Geoscience
29 duiksystemen
■■ Seismische gegevens
verzameling op de zeebodem
2.194 ocean bottom nodes
en verkoop van multi-client
seismische data.
ACTIEF TIJDENS DE HELE LOOPTIJD VAN EEN OLIE- OF GASVELD
Definitieve investeringsbeslissing
Exploratie
en beoordeling
Planning
Productie
en onderhoud
Ontwikkeling
Kartering en inspectie
Constructieondersteuning
Survey
Positioneringssignalen en
plaatsbepalingsdiensten
Positioneringssignalen en
plaatsbepalingsdiensten
MetOcean
Bodemonderzoek
Geotechniek
Ingenieurs- en consultancydiensten
Subsea
Inspectie, reparatie,
vervanging en onderhoud
Ondersteuning boorwerkzaamheden
Ondersteuning boorwerkzaamheden
Constructieondersteuning en installatie
Geoscience
10
Zeebodemgeofysica
Zeebodemgeofysica
Buitengebruikstelling
en ontmanteling
PROFIEL
ONZE OPDRACHTGEVERS
Omzet per divisie
Onze belangrijkste opdrachtgevers voor de
offshore-activiteiten zijn olieen gasmaatschappijen, aannemers en ontwikkelaars van
windmolenparten. Voor de onshore- en
nearshore-activiteiten zijn onze belangrijkste
opdrachtgevers: olieen gasmaatschappijen,
overheidsinstanties, ontwikkelaars van grote
infrastructuur en gebouwen en aannemers.
34% Survey
30% Geotechniek
24% Subsea Services
12% Geoscience
Onze opdrachtgevers opereren overal ter wereld, onder
uiteenlopende omstandigheden. Voor de meeste van onze
Omzet per geografische regio
projecten worden de diensten op lokale basis geleverd,
maar veel opdrachtgevers verlangen consistente,
Africa
gestandaardiseerde dienstverlening over verschillende
divisies en geografische locaties heen. Daarnaast zien wij
Middle East
een toenemende vraag naar grote, geïntegreerde multi
42% Europa
disciplinaire projecten.
21% Noord- & Latijns-Amerika
Asia Pacific
Americas
23% Zuidoost-Azië & Australië
Olie en gas
9% Midden-Oosten & India
In deze markt is vrijwel onze gehele omzet gerelateerd aan
5% Afrika
Europe
het upstream-segment (de winning van olie en gas). Tot onze
opdrachtgevers behoren de zeer grote internationale olieen
Omzet per marktsegment
gasmaatschappijen, staatsoliemaatschappijen, onafhankelijke olieen gasmaatschappijen en aannemers. Er is sprake
van een evenwichtige spreiding over deze klantsegmenten,
waarbij de omvang van de klantgroep staatsoliemaatschappijen groeiende is. Wij leveren onze diensten overal ter
wereld, hoofdzakelijk in het offshore-segment. Binnen de
upstream olieen gasmarkt kennen wij een evenwichtige
78% Olie en gas
spreiding over de gehele levenscyclus van een veld.
12% Bouw en infrastructuur
Wij bieden diensten voor de exploratie en de haalbaarheids-
10% Overige marktsegmenten
en planningsfases van een project, via de ontwikkeling en
de productiefase, tot de uiteindelijke ontmanteling van infrastructuur.
Bouw en infrastructuur
Overige marktsegmenten
Onze belangrijkste opdrachtgevers zijn olieen gasmaat-
Duurzame energie is het grootste segment binnen onze
schappijen, overheidsinstanties, ontwikkelaars, aannemers
‘overige’ marktsegmenten. Onze belangrijkste opdracht-
en mijnbouwondernemingen. Wij leveren gegevens, infor-
gevers in deze markt zijn de ontwikkelaars van windmolen-
matie en adviezen aan opdrachtgevers over bijna de hele
parken in Noordwest-Europa, maar ook in de rest van de
wereld om hen te ondersteunen bij de optimalisering van het
wereld zijn er mogelijkheden. Fugro is de grootste verlener
ontwerp, de aanleg, de installatie en het onderhoud van hun
van diensten voor locatie- en ontwerpoptimalisering voor
grote infrastructuur, fabrieken en gebouwen. Het merendeel
de funderingen van windturbines. Daarnaast verlenen wij
van de werkzaamheden in dit klantsegment vindt plaats
diensten ten behoeve van de routering van elektriciteits
aan land; voor havens, dijken en elektriciteitsleidingen en
leidingen en gespecialiseerde ondersteuning voor bouwen
telecommunicatiekabels worden nearshore- en offshore-
installatiewerkzaamheden. Tevens bedienen wij opdracht-
werkzaamheden uitgevoerd.
gevers in de mijnbouw, de publieke sector, en waterbeheeren landbouwmarkten.
11
PROFIEL
DIVISIE GEOTECHNIEK
ONDERZOEK NAAR DE SAMENSTELLING EN OPBOUW VAN DE BODEM, GESTEENTE, FUNDERINGEN
EN BOUWMATERIALEN, CONSULTANCY- EN ADVIESDIENSTEN
2014
In de onshore-markt, die veel lokale opdrachtgevers kent,
hebben wij een vooraanstaande positie in veel nichemarkten
Aantal medewerkers
775
en opkomende regio’s.
6.055
■■ Onze rol als onafhankelijke dienstverlener, waardoor wij
PROFIEL
Onze geotechnische diensten richten zich op de beoordeling
alle potentiële opdrachtgevers kunnen bedienen.
■■ Combinatie van gegevensverzameling, testen en consul-
van de geologische samenstelling en technische eigen-
tancy- en adviesdiensten op basis van een groot bestand
schappen van de aardbodem, doorgaans met gebruik van
aan ervaren medewerkers met gespecialiseerde kennis.
zelf ontwikkelde, gepatenteerde technologie. Onze ervaren
■■ Onze wereldwijde aanwezigheid.
geologen, geofysici en geotechnische ingenieurs testen en
■■ Onze technische expertise, met name essentieel in diep
analyseren grondmonsters, en verwerken en analyseren de
water.
gegevens om een representatief model van de bodem op
■■ Ons bewezen succes bij een divers klantenbestand.
te stellen. Zo beoordelen wij bodemrisico’s en leveren wij
■■ Ons vermogen om in combinatie met diensten van de
essentiële input voor de optimalisering van het technische
Survey-divisie unieke, geïntegreerde oplossingen voor
ontwerp en de aanleg van de grote bouwprojecten van onze
onze opdrachtgevers te leveren.
opdrachtgevers (zoals offshore-infrastructuur, fabrieken en
pijpleidingen, havens, windmolenparken, grote gebouwen,
bruggen en dijken). Deze diensten zijn cruciaal voor een
BELANGRIJKSTE BEDRIJFSMIDDELEN
langdurig functioneel gebruik van de infrastructuur van onze
6.055 werknemers, 40 laboratoria, 38 centra voor consul-
opdrachtgevers,omdat met deze kennis de risico’s die
tancy- en adviesdiensten, 3 centra voor onderzoek en
samenhangen met de bodemomstandigheden ter plaatse
ontwikkeling, 11 schepen (waarvan 9 in eigendom) (wordt
kunnen worden teruggebracht.
naar verwachting voor het eind van het tweede kwartaal
van 2015 tot 9 schepen teruggebracht), 330 onshore- en
De divisie verleent tevens diensten op het gebied van
17 offshore-boorstellingen, 100 CPT-sondeertrucks en
inspectie en het testen van funderingen en materialen
33 hefeilanden.
tijdens de bouwen installatiefasen. Na de aanleg kunnen
monitoringdiensten worden verleend om opdrachtgevers te
helpen om de onderhoud van hun infrastructuur te beheren.
Met onze geotechnische diensten ondersteunen wij
projecten van opdrachtgevers overal ter wereld, in zowel
onshore- als offshore-omgevingen. Het merendeel van de
omzet uit activiteiten op het vasteland (circa 60% van de
divisieomzet) komt voort uit projecten in de infrastructuur
en de olieen gassector, met een groeiend aandeel van
mijnbouw en waterbeheer. Het grootste deel van de omzet
op zee (circa 40% van de divisieomzet) wordt gegenereerd
in de olieen gassector en in toenemende mate in de markt
voor duurzame energie ten behoeve van de aanleg van
windmolenparken.
MARKTPOSITIE
Met ’s werelds grootste gespecialiseerde geotechnische
vloot is Fugro met afstand de marktleider voor offshoreactiviteiten. Wij hebben met name een groot marktaandeel
bij het onderzoek in dieperwater. Onze wereldwijde
aanwezigheid en ons vermogen om overal ter wereld
complexe en technisch veeleisende projecten uit te voeren
vormen de basis van ons succes.
12
Analyseren van een bodemmonster in één van onze 40 laboratoria.
PROFIEL
ACTIVITEITEN
Bodemonderzoek
Gespecialiseerde diensten
Onze diensten
Waarde voor onze opdrachtgevers
Gegevensverzameling (in tot 3.000 meter
De gegevens en daarmee samen
waterdiepte) aan de hand van grond
hangende adviezen zijn van cruciaal
monsters, sonderingen en boorgat
belang voor een kostenefficiënt ontwerp
metingen (tot circa 100 meter diep in
en langdurig goed functioneren van
de aardbodem).
grote bouwwerken en infrastructuur.
Laboratoriumtests van grondmonsters.
Testen van funderingen en bouw
materialen.
Monitoring, wegeninspectie, waterbeheer,
milieutechniek.
Geoconsultancy-diensten
Adviezen met betrekking tot de fundering
van grote infrastructurele werken,
industriële installaties en bouwen
installatieprojecten.
Risico-studies (ten aanzien van o.a.
overstromingen en aardbevingen).
Een sondeergrafiek brengt bodemsooorten in kaart.
Grondwaterniveau’s in Noordwijk.
13
PROFIEL
DIVISIE SURVEY
KARTERING VAN HET AARDOPPERVLAK EN INFRASTRUCTUUR, MONITORING EN CONSULTANCY
2014
■■ Onze onafhankelijke positie, waardoor opdrachtgevers
Aantal medewerkers
888
4.892
verzekerd zijn van de integriteit, onafhankelijkheid en
vertrouwelijkheid van onze resultaten en waardoor wij alle
beschikbare opdrachtgevers kunnen bedienen.
■■ Ons wereldwijd inzetbare vloot en kennis en ervaring van
PROFIEL
De Survey-divisie biedt een breed scala aan meet-, plaats
bepalings- en karteringsdiensten, meestal op zee. Data en
metingen van diverse sensoren en van verschillende bronnen
worden verwerkt, geanalyseerd en door onze specialisten
samengevoegd tot uitgebreide rapporten, inclusief gedetail-
onze werknemers.
■■ Onze bewezen capaciteiten op het gebied van
onderzoek en ontwikkeling.
■■ Onze bewezen ervaring als betrouwbare partner voor
olieen gasmaatschappijen.
■■ Ons vermogen om diensten te combineren met die van
leerde kaarten en grafieken. Daarin worden zowel natuurlijke
de divisie Geotechniek teneinde onze opdrachtgevers
kenmerken als door de mens gemaakte objecten op het
unieke, geïntegreerde oplossingen te bieden.
aardoppervlak, op de zeebodem alsook ondiepe geologische structuren onder het aardoppervlak beschreven.
Deze gegevens worden aangevuld met milieu-, oceano
4.892 werknemers, 4 centra voor consultancy- en advies-
grafische en meteorologische informatie. De uiteindelijke
diensten, 10 centra voor onderzoek en ontwikkeling,
rapportages en kaarten en grafieken zijn van cruciaal belang
3 laboratoria, 22 schepen (alle in volledige eigendom),
bij afwegingen met betrekking tot projecten die van de
10 onbemande onderwatervaartuigen (autonomous under-
natuurlijke grondstoffen van de aarde gebruik willen maken
water vehicles – AUV’s), en 24 vliegtuigen (verkoop onder-
en voor een efficiënt ontwerp, aanleg, installatie en
handen; per januari 2015 teruggebracht tot 7).
onderhoud van grote infrastructurele werken, industriële
installaties en gebouwen. De divisie levert ook diensten ten
behoeve van locatiebepaling en ondersteuning gedurende
de bouw en installatie, en een reeks monitoring-diensten na
de bouw om opdrachtgevers bij de instandhouding van de
integriteit van hun bouwwerken te ondersteunen.
Het merendeel van onze activiteiten wordt uitgevoerd voor
opdrachtgevers in de olieen gassector (waaronder bouwen installatie-aannemers).
MARKTPOSITIE
Met onze mondiale aanwezigheid, technologisch markt
leiderschap, gespecialiseerde medewerkers en de breedte
en kwaliteit van onze diensten, behoort de divisie in al haar
bedrijfsactiviteiten tot de wereldwijde top drie. Wij zijn de
marktleider in offshore-karterings-, constructieonder
steunings- en positioneringsdiensten en hebben sterke
regionale posities in de onshore-markt.
Fugro kan als enige marktspeler overal ter wereld het
volledige scala aan survey-diensten aanbieden. Innovatie
is essentieel om deze sterke marktpositie te behouden.
Een van de aandachtsgebieden is de versnelde oplevering
aan de klant door middel van automatische gegevens
verwerking, hetgeen tot lagere kosten voor de klant leidt.
14
Analyse van de resultaten van een pijplijninspectie, Wallingford,
Verenigd Koninkrijk.
PROFIEL
ACTIVITEITEN
Geofysisch onderzoek
Onze diensten
Kartering en inspectie van de zeebodem,
Vermindert projectkosten en risico’s door
ondiepe geologische structuren onder
de routering en het projectontwerp voor
het aardoppervlak en offshore infra-
offshore-infrastructuur te faciliteren, bij de
structuur, zoals locaties voor
verplaatsing van boorstellingen en de
boorplatforms, installaties en
plaatsing van infrastructuur zoals produc-
pijpleidingen.
tiefaciliteiten, pijpleidingen en offshore
windmolenparken.
Positionering
Uiterst exacte, real-time satelliet
Ondersteunt veilige en betrouwbare
positioneringssignalen, met een precisie
offshore (bouw) werkzaamheden,
van een paar centimeter.
met name in onherbergzame
omgevingen, door precieze positionering
van schepen, productieplatforms en
Constructieondersteuning
Onderwaterkartering, metings- en
infrastructuur onder de zee.
interventiediensten, zoals akoestische
positionering.
Metocean en milieu
Gegevens over regionale en lokale
Waarborgt veilige en effectieve offshore-
weerspatronen, oceaanstromen, golven,
operaties en bewerkstelligt optimalisatie
getijdenstromingen en milieueffectstudies. in de planning van activiteiten.
Geospatial
Kartering van de natuurlijke en door de
Ondersteunt de ontwikkeling van infra-
mens gemaakte omgeving vanuit de lucht structuur en installaties, onderhoud (zoals
(luchtkartering) of aan land (landmeet-
van elektriciteitsnetwerken) en de explo-
kundig onderzoek).
ratie en ontwikkeling van hulpbronnen.
3D-kaart van hoogspanningskabels, Australië, ten behoeve
van netbeheer.
Kaart van zeebodem, Zuid-Pacific.
15
PROFIEL
DIVISIE SUBSEA SERVICES
INSPECTIE-, HERSTEL-, VERVANGINGS- EN ONDERHOUDSWERKZAAMHEDEN VOOR INFRASTRUCTUUR OP ZEE
2014
variërende kenmerken. Fugro Subsea Services is een
mondiale speler, met sterke technische competenties en
Aantal medewerkers
608
1.998
een reputatie als betrouwbare partner bij de uitvoering van
projecten. Met onze vloot en ons dienstenpakket zijn wij
goed gepositioneerd om zowel diensten te leveren die bij
onze klanten binnen hun operationele budget vallen,
als diensten die als investeringen worden geclassificeerd.
PROFIEL
Wij voeren inspecties en interventiediensten uit met
betrekking tot infrastructuur op zee, in waterdieptes
■■ Ons volledig dienstenpakket (vervaardiging van gespeci-
varierend van enkele tientallen meters tot meer dan drie
kilometer diep, en bieden ondersteuning bij exploratie
boringen en de aanleg van productielocaties. Wij verlenen
aliseerde werktuigen, ROV-technologie, duikdiensten,
ingenieursdiensten).
■■ Ons vermogen om in zeer uiteenlopende geografische
onze diensten over de gehele levenscyclus van een olie-
regio’s diensten te leveren en bedrijfsmiddelen in te
of gasveld heen, maar hoofdzakelijk gedurende de
zetten.
ontwikkelings- en productiefases.
■■ Onze bewezen ervaring als een betrouwbare dienst
verlener die projecten uitvoert volgens plan, ongeacht
Onze vloot bestaat uit een aantal breed inzetbare schepen
waar en wanneer.
waarmee complexe inspectie-, herstel- en onderhouds
werkzaamheden op afgelegen locaties kunnen worden
uitgevoerd. Deze diensten worden ondersteund door
in-house capaciteit met betrekking tot het technisch ontwerp
1.998 werknemers, 19 schepen (waarvan 2 in eigendom
en de vervaardiging van werktuigen waardoor wij
en 9 op basis van tripartiete overeenkomsten in Brazilië),
hoogwaardige, toegesneden en betrouwbare diensten
144 ROV’s en 29 duiksystemen.
aan onze opdrachtgevers kunnen leveren.
De divisie maakt regelmatig gebruik van de karterings- en
positioneringsdiensten van de surveydivisie om integrale
oplossingen aan te kunnen bieden.
Tot de opdrachtgevers behoren olieen gasmaatschappijen,
subsea-installatie-aannemers en opdrachtgevers werkzaam
in de duurzame energie sector.
MARKTPOSITIE
Fugro is één van de grootste subsea-dienstverleners,
met een van de grootste ROV-vloten (op afstand bestuurbare
onderwatervoertuigen) ter wereld. Fugro heeft leidende
posities in specifieke regio’s en dienstensegmenten, met
name in Brazilië (inspectie-, herstel- en onderhoudsdiensten),
de Noordzee (exclusief Noorwegen) en het Midden-Oosten
(ROV-diensten),
De markt voor subsea-diensten is gedurende het afgelopen
decennium sterk gegroeid, als gevolg van de zoektocht
naar en de ontwikkeling van nieuwe olieen gasvelden ter
vervanging van oudere reservoirs op het vasteland. Dit heeft
geresulteerd in een toename in het in ontwikkeling en
productie brengen van offshore-velden, wat heeft geleid
tot een dynamische markt, met per geografische regio
16
Duiker test de kathodische bescherming van een offshore platforrm
in het Midden Oosten.
PROFIEL
ACTIVITEITEN
Onze diensten
Inspectie-, herstel-, vervangings-
Uitgebreid scala aan inspectie- en
Fugro’s in-house mogelijkheden met
en onderhoudswerkzaamheden
ingenieursdiensten in water tot meer
betrekking tot het technisch ontwerp en
dan 3.000 meter diep.
de vervaardiging van gespecialiseerde
werktuigen verzekeren opdrachtgevers
Uitgevoerd door op afstand bestuurbare
van een geavanceerde ‘one stop shop’-
onderwatervoertuigen (ROVs) vanaf
dienstverlening.
schepen van Fugro, schepen van de
opdrachtgever of hun offshore-infrastructuur en / of duikers (tot 300 meter
diep).
Eenvoudige constructie
Installatie van infrastructuur op de
Veilige, flexibele en kostenefficiënte oplos-
ondersteunings- en installatie-
zeebodem zoals pijpleidingen, kabels
singen, waardoor het projectrisico voor de
diensten
en verbindingen.
opdrachtgever wordt verminderd.
Ondersteuning bij boorwerkzaam-
ROV-ondersteuning gedurende exploratie, Biedt real-time-monitoring en interventievoltooing en aanvullende werkzaamheden diensten bij de boorput, waardoor de
heden
op de boorlocatie.
veiligheid en effectiviteit van activiteiten
wordt gewaarborgd.
Onbemand onderwatervaartuig neemt een monster.
Fugro’s training inzake onbemande onderwatervaartuigen combineert
theorie en praktijk, Abu Dhabi.
17
PROFIEL
DIVISIE GEOSCIENCE
SEISMISCHE GEGEVENSVERZAMELING OP DE ZEEBODEM EN VERKOOP VAN MULTI-CLIENT SEISMISCHE DATA
2014
De vooraanstaande concurrentiepositie van Seabed
Geosolutions is gebaseerd op:
301
- waarvan Seabed
225
- waarvan multi-client
76
Aantal medewerkers
334
- waarvan Seabed
333
- waarvan multi-client
1
■■ De positie als enige onderneming voor gegevens
verwerving op de zeebodem die wereldwijd opereert
en het volledige pakket van node- en kabeloplossingen
aanbiedt.
■■ Superieure datakwaliteit in gebieden met obstakels die
niet voor schepen met streamers toegankelijk zijn.
Via een 60% belang in Seabed Geosolutions, de joint
SEABED GEOSOLUTIONS: BELANGRIJKSTE
venture met CGG, levert de divisie Geoscience seismische
BEDRIJFSMIDDELEN
gegevens van hoge kwaliteit voor de ontwikkeling van
333 werknemers, 1 centrum voor onderzoek en ontwik-
offshore olieen gasvelden en verbeterde winning uit
keling, 2 schepen (beide gecharterd), 2.194 OBN (ocean
bestaande velden.
bottom nodes), 420 km kabels.
De divisie verstrekt ook licenties voor het gebruik van
wereldwijd verzamelde 2D- en 3D-multi-client seismische
MULTI-CLIENT BIBLIOTHEEK: PROFIEL
data uit een omvangrijke en bibliotheek.
Wij bieden niet-exclusieve licenties voor het gebruik van
onze seismische data uit onze bibliotheek, die ongeveer
1,8 miljoen km 2D-data en meer dan 135.000 km 3D-data
SEABED GEOSOLUTIONS: PROFIEL
omvat. Deze datasets beslaan zowel gebieden waar al veel
Seabed Geosolutions is op 16 februari 2013 opgericht als
offshore ontwikkelingen zijn als onontgonnen gebieden en
joint venture tussen Fugro (60%) en CGG (40%) door samen-
zijn voor vele regio’s over de wereld beschikbaar, met name
voeging van de geofysische dataverzamelingsactiviteiten van
voor Australië en Noorwegen.
Fugro en CGG.
Fugro heeft niet-exclusieve marketing- en verkoopovereenDe joint venture verwerft geofysische gegevens op de
komsten gesloten met CGG (voor het grootste deel van de
zeebodem aan de hand van diverse visualisatietechno
3D-bibliotheek) en TGS (voor het grootste deel van de
logieën die kunnen worden gebruikt in ondiep water, in
gebieden waar obstakels aan de oppervlakte zijn: zoals
bestaande infrastructuur, gegevensverwerving via schepen
met behulp van zogenaamde ‘streamers’ belemmeren en in
gebieden waar gegevens van bijzonder goede kwaliteit nodig
zijn, zoals in complexe subsalt-gebieden.
SEABED GEOSOLUTIONS: MARKTPOSITIE
Met haar mondiale aanwezigheid is Seabed Geosolutions
de grootste dienstverlener op het gebied van geofysische
gegevensverwerving op de zeebodem, met het breedste
aanbod aan technologie-oplossingen.
De markt waarin Seabed Geosolutions opereert, maakt een
snelle technologische ontwikkeling door. De markt wordt
gekenmerkt door grote contracten, waarvan de voordelen
kunnen worden tenietgedaan door de onzekere timing van
de opstart van een project. Op lange termijn bestaat er een
aanzienlijke kans dat de marktomvang voor deze techno
logieën zal toenemen, als alternatief voor conventionele
gegevensverwerving met behulp van streamers.
18
Plaatsing van sensoren (ocean bottom nodes) op de zeebodem.
PROFIEL
ACTIVITEITEN
Onze diensten
Ocean bottom nodes
4D-visualisatietechnologieën (inclusief
Ondersteunt de optimalisering van de
verwerking en interpretatie) via individuele winning gedurende de ontwikkelingsnodes (sensoren) op de zeebodem in
en productiefasen van olieen gasvelden,
tot 3.000 meter diep water.
door hoogwaardige gegevens te leveren
over mogelijke aanwezigheid van olieen gas, reservoirkenmerken en potentiële
Ocean bottom cables
4D-visualisatietechnologieën via op
geologische risico’s (‘geohazards’).
een kabel op de zeebodem bevestigde
nodes in tot 500 meter diep water.
Multi-client seismische bibliotheek
Niet-exclusieve licenties voor gebruik van
Ondersteunt olieen gasexploratie.
2D- en 3D-seismische data.
Door gebruik te maken van multi-client
gegevens in plaats van seismische
gegevens op een exclusieve basis te
verkrijgen, verlaagt kosten voor de
opdrachtgever en daarmee de barrières
voor toegang tot nieuwe gebieden.
2D-bibliotheek). Fugro richt zich op het realiseren van de
investeren in het verbeteren van de datakwaliteit van
waarde van de bestaande seismische bibliotheek, aangezien
bestaande data, met gebruik van de meest vooraanstaande
Fugro geen nieuwe gegevens verzamelt, na de verkoop van
bewerkingsmethodes. Naar verwachting zal de omzet de
het grootste deel van de activiteiten van de divisie
komende jaren teruglopen, hetgeen gebruikelijk is voor
Geoscience aan CGG in januari 2013. Fugro blijft alleen
ouder wordende databibliotheken.
Kabel met sensoren (ocean bottom cable) in afwachting van
plaatsing in het Midden Oosten.
Sensoren (ocean bottom nodes) worden klaargemaakt voor gebruik.
19
de wereld van FUGRO
DE WERELD VAN FUGRO
Europa
Niet lang nadat Fugro in Nederland in 1962 was opgericht,
werd de eerste opdracht gegund: een sonderingsonderzoek
ten behoeve van 50 km snelweg in België.
In de jaren 70 van de vorige eeuw werkten wij als consultant
voor de olie-en gasindustrie in de Noordzee en breidden wij
onze activiteiten uit naar andere Europese landen. Daarmee
werd de olieen gasindustrie de belangrijkste pilaar van Fugro’s
bedrijfsactiviteiten. Door verdere expansie zijn wij nu op het
hele Europese continent en ook in Azië aanwezig, en worden
in opkomende markten als Kazachstan en Azerbeidzjan activiteiten ontwikkeld die vanuit Europa worden aangestuurd.
1.076 4.546
OMZET*
Europa
*
20
x EUR miljoen
Naast onze activiteiten in de olieen gasmarkt, zijn wij de
grootste leverancier van relevante diensten voor windmolenparken op zee en zijn wij ook betrokken bij projecten voor
duurzame energie op het vasteland. Wij helpen opdrachtgevers
bij de optimalisering van het ontwerp, de aanleg en het
onderhoud van infrastructuur en andere installaties en
voeren milieuonderzoek uit.
de wereld van FUGRO
INSPECTIE VAN PIJPLEIDINGEN IN DE NOORDZEE
Op de bodem van de Noordzee liggen een
Verschillende technieken worden daarbij
De metingen en beelden die wij verzamelen
groot aantal olieen gaspijpleidingen en
ingezet, afhankelijk van de eisen van onze
laten zien of de onderzochte pijpleidingen
elektriciteits- en telecommunicatiekabels.
opdrachtgevers. Het inspectie-onderzoek
intact zijn, of ze nog steeds ingegraven zijn,
Deze leidingen moeten regelmatig worden
kan worden uitgevoerd met behulp van
en of er ruimte bestaat onder of schade aan
geïnspecteerd om de integriteit van deze
apparatuur die op een schip geinstalleerd
de pijpleidingen.
infrastructuur te bepalen en ook waar en
wordt danwel achter een schip wordt
wanneer onderhoud vereist is. Voor veel olie-
gesleept. In dieper water worden ROV’s
In plaats van traditionele rapportages
en gasmaatschappijen die in het Noordzee-
(remotely operated vehicles, ofwel op afstand
vervaardigen wij nu gebruikersvriendelijke
gebied actief zijn, heeft Fugro als een
bestuurbare onderwatervoertuigen) of
HTML-gegenereerde rapporten met
onafhankelijke dienstverlener een voorkeurs-
ROTV’s (remotely operated towed vehicles,
geïntegreerde digitale videobeelden van
positie om deze inspecties uit te voeren.
ofwel op afstand bestuurbare, gesleepte
de pijpleidingen.
Als gevolg daarvan is Fugro de voornaamste
voertuigen) met sensoren en camera’s
pijpleidinginspecteur van een omvangrijk deel
ingezet. De verkregen data worden via een
van de infrastructuur onder de oppervlakte
datakabel naar het survey-schip verzonden.
van de Noordzee geworden; jaarlijks onderzoeken wij circa 10.000 km pijpleidingen.
21
de wereld van FUGRO
NOORD- &
LATIJNS-AMERIKA
556
Na omvangrijke overnames in 1987 en 1991 hebben wij een
solide positie in Noord-Amerika opgebouwd, en zowel
overheden als diverse industrieën geholpen om hun commerciële doelen te realiseren en milieuverantwoord te opereren.
Wij leveren technische gegevens, gedetailleerde interpretaties
en projectexpertise benodigd voor de exploratie naar energieen andere hulpbronnen, ontwikkeling en productie, ontwikkeling
van infrastructuur, en integriteitsmanagement voor de langere
termijn.
3.048
OMZET*
*
22
De regio Noord- & Latijns-Amerika omvat enkele van de
grootste olieen aardgasreserves en andere natuurlijke grondstofvoorraden ter wereld. Fugro bedient deze industriesectoren
vanuit kantoren in de Verenigde Staten, Canada, Mexico en
Zuid-Amerika.
Noord- &
Latijns-Amerika
x EUR miljoen
Onze groei in deze regio weerspiegelt de industriële en economische ontwikkeling, met name in de energie-, technologie-,
mijnbouw en bouwsectoren. Om onze aanwezigheid in LatijnsAmerika te vergroten, hebben wij in 2010 in een nieuw faciliteit
in Brazilië geïnvesteerd om in de groeiende vraag in de markt
te kunnen voorzien. Hier voeren wij grote, complexe projecten
voor bodemonderzoek en inspectie uit, en herstel- en onderhoudsprogramma’s op het vasteland en op zee, met name in
diep water.
de wereld van FUGRO
MILIEUONDERZOEK IN URUGUAY
Bij grote infrastructuurprojecten op het vaste
en oceanografisch meetprogramma op zee
brachten ook de morfologie van de
land en op zee hebben bouwen installatie-
om de kenmerken van de wind, de golven
zeebodem nauwkeurig in kaart en
aannemers zich aan strikte milieuregels te
en de huidige omstandigheden in de
beschreven de geologische samenstelling
houden die de gevolgen van hun werkzaam-
dynamische offshore-omgeving te bepalen.
van de zeebodem. Bij de tweede methode
heden op het (zee)milieu beperken.
Enerzijds om de voorgenomen exploratie te
werden bodemmonsters voor geochemisch
Ten behoeve van overheidsinstanties en
ondersteunen en anderzijds om een
onderzoek genomen en warmtestroom
aannemers voert Fugro, voordat met de
nulmeting voor toekomstige ontwikkelingen
metingen verricht op de locaties die met
bouwwerkzaamheden kan worden
te verkrijgen. Daarna werd dit uitgebreid met
behulp van de door ons verkregen
begonnen, ter plekke onafhankelijke
fysieke, chemische en technische analyses
geof ysische gegevens waren geselecteerd.
onderzoek, om de uitgangsituatie met
van de zeebodem.
Fugro’s nieuwe multi-inzetbare survey-schip,
betrekking tot het milieu te bepalen en de
verplichte milieueffectrapportages op te
Voor het locatieonderzoek zijn twee
de Fugro Brasilis fungeerde als het opera
kunnen stellen.
methodes gebruikt. Met behulp van
tionele platform voor het veldwerk en leverde
zogenaamde multibeam echosounder en
in de veeleisende, onherbergzame omstan-
Voor de kust van Uruguay hebben wij een
sub-bottom profiler verzamelden wij
digheden in de Zuid-Atlantische Oceaan een
omvangrijk geïntegreerd multi-disciplinair
gegevens om de beste locaties te bepalen
overtuigend bewijs van haar mogelijkheden.
locatieonderzoek uitgevoerd. Het aanvanke-
om bodemmonsters te nemen en warmte-
lijke werkbestek omvatte een meteorologisch
stroom metingen te verrichten. De gegevens
23
de wereld van FUGRO
ZUIDOOST-AZIË &
AUSTRALIË
586
2.567
OMZET*
*
24
x EUR miljoen
Zuidoost-Azië
& Australië
Fugro is sinds de jaren 60 van de vorige eeuw aanwezig in
deze complexe regio met uiteenlopende culturen en klimaten,
en heeft herhaaldelijk haar veelal unieke competenties aangetoond om gecombineerde multidisciplinaire programma’s
voor bodemonderzoek en inspectie-, herstel- en onderhoudsdiensten uit te voeren. Met onze kennis en ervaring en bedrijfsmiddelen hebben wij talrijke energieprojecten ondersteund en
bijgedragen aan de ontwikkeling en het commerciële succes
van vele landen in deze regio.
Vanuit kantoren in Singapore en Hong Kong levert Fugro
onafhankelijke geotechnische-ingenieursdiensten en gespecialiseerde bodemonderzoeken ten behoeve van de offshore olieen gasindustrie en de groeiende infrastructuursector in dit
gebied.
In Australië is Fugro de marktleider op het gebied van survey
en geotechniek en door onze overname van Advanced
Geomechanics in 2013 kunnen wij onze geoconsultancy-
activiteiten verder uitbreiden. De daaropvolgende overname
van Roames, een in 3D-karteringsoplossingen gespecialiseerde
onderneming, ondersteunt de herpositionering van Fugro’s
groepsbrede geospatiale informatiediensten van gegevens
verwerving naar hoogwaardige oplossingen.
de wereld van FUGRO
BODEMONDERZOEK IN HONG KONG
Voor het ontwerp, aanleg, onderhoud en
boorwerkzaamheden, geotechnisch
Het werken op een paar honderd meter
exploitatie van grote infrastructurele werken
onderzoek, grond- en waterbemonstering,
afstand van de start- en landingsbanen van
zijn betrouwbare en accurate gegevens
geofysisch onderzoek, rapportages en
één van de drukste luchthavens ter wereld
vereist. Fugro heeft de technologie en
monitoring van de waterkwaliteit op meer
vergt een zorgvuldige planning. Bij het
expertise om de benodige gegevens te
dan 300 locaties ten noorden van de huidige
lopende veldwerk worden vijf schepen
verzamelen en te analyseren om haalbare,
luchthaven.
ingezet die gedurende een groot deel van de
contractperiode 24 uur per dag aan het werk
technisch solide en veilige ontwerp- en
Veel van het werk bestond enerzijds uit
zijn. Ook hebben wij in onze faciliteiten in
onderzoek naar de (geo-)technische eigen-
Hong Kong uitgebreide laboratoriumtests
Toen Hong Kong International Airport een
schappen van de bodem voor het voorlopige
uitgevoerd, onder meer ook triaxiale extensie-
mogelijke uitbreiding overwoog door de
ontwerp en anderzijds uit onderzoek naar de
proeven, die in Hong Kong niet eerder buiten
aanleg van een derde start- en landingsbaan
milieueffecten van de voorgestelde inrichting
een researchafdeling van een universiteit
op van de zee teruggewonnen land, selec-
voor de derde landingsbaan.
waren verricht.
bouwplannen te kunnen ontwikkelen.
teerde het Fugro als onafhankelijke dienst
verlener om het benodigde bodemonderzoek
uit te voeren. De werkzaamheden omvatten
25
de wereld van FUGRO
MIDDEN-OOSTEN &
INDIA
Fugro heeft in de jaren 70 van de vorige eeuw haar eerste
kantoor in de Verenigde Arabische Emiraten gevestigd. Thans
zijn wij in het gehele Midden-Oosten aanwezig en leveren een
breed scala aan geotechnische en geofysische karterings-,
inspectie-, test-, positionerings-, duik- en consultancy-diensten,
en beschikken over op afstand bestuurbare onderwater
voertuigen.
Onze diepgaande kennis van de unieke geologie en geografie
van deze regio stelt ons in staat om innovatieve en efficiënte
oplossingen aan opdrachtgevers te leveren, waartoe onder
meer nationale en internationale olieen gasmaatschappijen,
overheden, afdelingen voor gemeentelijke werken en
bouwondernemingen behoren.
2.353
223
OMZET*
Midden-Oosten
& India
*
26
x EUR miljoen
Fugro is sinds 1995 in India aanwezig. Onze entitteiten in
Navi Mumbai leveren survey-oplossingen en geotechnische
diensten. Wij zetten onze expertise op het gebied van waterbeheer in bij projecten die voortkomen uit de erosie van het
aardoppervlak en overstromingen. Onze gespecialiseerde
geotechnische dienstverlening en beschikbare capaciteit met
betrekking tot materiaalkundig onderzoek sluiten goed aan
bij de behoeften van de woningbouw, industriële en infra
structurele sectoren, waar de toenemende hoogbouw
sterkere en diepere funderingen vereist.
de wereld van FUGRO
NAUTISCHE KAARTEN VAN DE RODE ZEE
De Verenigde Naties verlangen dat elk land ten
Bij deze bathymetrische survey van de Rode
opdrachtgever gecombineerd. Zes verschillende
behoeve van veilige navigatie nautische kaarten
Zee heeft Fugro diverse technologiën ingezet.
Fugro-teams uit Europa en het Midden-Oosten
voor zijn territoriale wateren uitgeeft. Fugro heeft
De dieper gelegen gebieden – tot circa
hebben bij dit project samengewerkt, en elk hun
in opdracht van talrijke overheidsinstanties
40 meter – werden onderzocht door middel van
eigen gespecialiseerde technologie en expertise
meetkundig onderzoek uitgevoerd om dergelijke
een op survey-schepen geplaatst zogenaamd
ingebracht.
kaarten samen te kunnen stellen.
multibeam echosounder (MBES)-systeem.
Daarnaast heeft Fugro boven ondiep water
De survey van de Rode Zee was het eerste
In de Rode Zee voor de kust van Saudi-Arabië
vluchten uitgevoerd met kleine vliegtuigen
project van de onlangs opgeleverde Fugro
zijn wij betrokken bij een programma van hydro-
voorzien van zelf ontwikkelde ALB-technologie.
Proteus, een van de meest geavanceerde
schepen tot op heden gebouwd voor offshore
grafische survey-werkzaamheden. De gegevens
worden voor uiteenlopende doelen gebruikt,
De verzamelde gegevens zijn op de
onder meer voor het opstellen en ontwikkelen
werklocaties, aan boord van de schepen en in
van nautische kaarten om veilige navigatie te
het productiecentrum verwerkt. Onze ervaren
bevorderen en om olieen gasexploratie
survey-technici hebben vervolgens de gecombi-
activiteiten in dit gebied te ondersteunen.
neerde MBES- en ALB-datasets voor de
coastal survey-werkzaamheden.
27
de wereld van FUGRO
AFRIKA
Fugro werkt sinds de jaren 60 van de vorige eeuw in Afrika.
Fugro begon met de uitvoering van bodemonderzoek ten
behoeve van funderingsontwerp op het vaste land in Nigeria
en positioneringsdiensten voor seismische onderzoek in Gabon
en Congo. Sindsdien hebben autonome groei en overnames
tot uitbreiding geleid zodat wij nu met kantoren en schepen
vertegenwoordigd zijn in alle delen van dit zich snel ontwikkelende continent.
130
1.023
De enorme grootte en diversiteit van Afrika stellen onze
expertise en vaardigheden voor specifieke uitdagingen.
Wij zetten onze kennis en inventiviteit in om deze uitdagingen
aan te gaan. Onlangs hebben wij ons eerste geheel gecertificeerde geotechnische laboratorium en centrum voor permanente survey- en positioneringsdiensten in deze regio geopend.
Met de recente overname van Geofor en Earth Resources en
de oprichting van nieuwe kantoren in Angola, Mozambique,
Tanzania en Uganda, hebben wij onze aanwezigheid en
leidende positie in Afrika versterkt.
OMZET*
Afrika
*
28
x EUR miljoen
Door middel van samenwerking tussen de divisies ondersteunen wij energie-, mijnbouw- en infrastructuurprojecten
op het vasteland en op zee met strategisch geplaatste lokale
expertise en technische apparatuur.
de wereld van FUGRO
GEOTECHNISCH LABORATORIUM IN LUANDA
Fugro heeft een wereldwijd netwerk van meer
In 2014, hebben wij een nieuw geotechnisch
zullen wij sonderingen gaan uitvoeren ter
dan vijftig onafhankelijke laboratoria voor
laboratorium geopend in Sonils Base in Luanda,
aanvulling van de huidige geotechnische
geotechniek, bouwmaterialen en het zeemilieu.
Angola. Dit laboratorium is één van de
diensten van Fugro op het vasteland. Dit vormt
Doordat wij onze eigen onderzoeksfaciliteiten
modernste onderzoeksfaciliteiten van Fugro
de basis voor een verdere ontwikkeling van onze
hebben, kunnen wij de kwaliteit en betrouw-
en is uitgerust om niet alleen standaard
geotechnische diensten in Angola en West-
baarheid van de resultaten voor onze opdracht-
geotechnische tests uit te voeren, maar ook
Afrika.
gevers waarborgen. In al onze laboratoria
geavanceerde gespecialiseerde tests. Behalve
gebruiken wij de meest geavanceerde
geotechnische classificatietesten kunnen tevens
Fugro heeft in het nieuwe laboratorium een
apparatuur voor onze tests en analyses en
dook triaxiaal proeven, samendrukkingsproeven
lokaal team van Angolese professionals in
rapportages stellen we op volgens lokale en
en directe schuifproeven worden uitgevoerd.
dienst, die allen onze in-house technische
en HSSE-training (gezondheid, veiligheid,
internationaal aanvaarde normen. Wij onderzoeken grond-, gesteente- en zeebodem
Na afronding van de inrichting van het labora-
beveiliging en milieu) in Fugro’s Europese
monsters en bouwmaterialen volgens de door
torium in december 2014 zijn wij met ons eerste
laboratoria hebben gevolgd.
de industrie erkende normen en certificeringen.
project gestart. In de eerste maanden van 2015
29
Colofon
Fugro N.V.
Veurse Achterweg 10
2264 SG Leidschendam
T +31 (0)70 3111422
F +31 (0)70 3202703
E holding@fugro.com
Realisatie:
Domani B.V. Weesp
Fotografie en illustraties:
Fugro N.V.
Karen Kaper
Fugro streeft ernaar de auteursrechten voor de foto’s en
afbeeldingen volgens de wettelijke bepalingen te regelen.
Diegenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen
doen gelden, kunnen zich tot Fugro wenden.
Het volledige en officiële jaarverslag 2014 (Annual Report
2014) is in de Engelse taal. In geval van strijdigheid
tussen de volledige Engelstalige versie en deze verkorte
Nederlandstalige versie is het Annual Report 2014 leidend.