Hutten Toone zoch ne broed

Twentse Taalbank
Hutten
Toone
zoch ne
broed
*
H.KLAASSEN
*
Twentse Taalbank
H. KLAASSEN
Hutten Toone
zo eh
ne broed
NEDERSAKSISCHE DRUKKERIJ, UITGEVERIJ EN H.O.
TWENTSE POST
HENGELO - TWENTE - MCMLXIV
Twentse Taalbank
TWENTELAND-SERIE
Twentse Taalbank
Jandorie, wat is 't mangs 'n spil in 't leven, dat
is 't! En dan mot de tied kommen, daj ow ne
vrouw möt't zeuken, dat kan mangs veute in de
eerde hemmen, dat zeg'k ow! Dee tied was ok
kömmen vuur Toone van Huttenboer, den an 't Ereegoor in Fleringe woont, en wat nog 'n luk femilie
van ons is. Daor zak't m mien vertèlsel ok aover
hemmen, mer 'k zal eerst 'n weurdken vuurof kuiem,
zeet, - "dat doot geleerde leu ok", zeg onze jonge!
Now zal allens in 't vertèlsel van Hutten Toone wa
nich persies bi'j meka passen,- ok nich op de wiez',
hoo as è an ne broed kwam, mer daor kaank ok nich
an cloon! 'k Vertel 't zo mer wieder zoas 't mi'j
vertöllen is, en leegen wik ter nich um!
't Leven is now eenmaol zo, en i'j möt 't nemmen,
zoas 't is, en ok de leu nemmen :was ze zint, das
waorl 't Kan wa mangs raa lopen in de wèèrld en
ok ho'j an ne vrouw komt, mer das now eenmaol zo!
Adam kreeg ok wa ne Eva, waor as è met hoezen
mos in 't Pardies, mer zó makkeluk koomp iedereen d'r nich an, dat kolveer 'k owl Vuur de meeste
keerls gif 't wa 'n luk meer meute vuur as ze zo
wied zint. De sprökke zeg: "Dee ow God hef toodach, wöd t ow wa op 't herre bra eh I" en daorum
möj ow mer nich naa maken, zok zeggen!
Ok Hutten Toone hef nao al 't lopen wa 'n best
widken krègen, waor è good met hoezen kan op
zien spil an 't Breegoor. Zien vruiwken is knap genog, liek en rech, good en oppassend, vrom en
zachte as nen engel, en wat wi'j dan nog meer?
Zee könt good met meka aoverweg, en das ok wat
weerd in 't lèven. - Nen doo'n hond köj in 't water
smieten, mer an ne vrouw zit i'j ow hèèle lèven
vaste, dat doo'j I En a'j dan 'n lèven hebt as kat en
hond, - zoas dat wa ès vuurvaalt, - dan is 't ok niks
gedoon, dat leuwt merl
3
Twentse Taalbank
Te vroó zint ze ok nich trouwd, dat now nich! Toone
was in 't haver za•eien dettig wödden, - dus hee har
wa èère könt, - en zee was miln in de twintig, dus
ok nich stompendal te vroo, laok mer zeggen I Mer
ja, zee konnen beeden nich èère, want dow kennen
ze meka nog nich, en dan geet 't nich!
0 jao, rechtervoort loopt ze à vroo met meka - völle
èère as vrooger! In de stad was dat à jaoren 't gebroek, mer now begint ze d'r op 'n boer ok à met,
dat doot ze!
Leu, a'j dat mangs heurt en zeet, - blagen van
wichter, - dee 'n paa jaor verliên nog met nommer
elven onneT 'n nösse leupen; al zint ze nog gen zesteen jaor, - hebt 't now op 'n boer ok à drok an met
de vènte, dee ok vake niks öller zint, jao good en
wal 'Van de schoole of.
Jao, das ongeleugen waor - vènte, dee nog met 't
weegenstro in de bokse loopt, kuiert now à achter
de wichter an, en praot't à van vri'jen of 't niks is.
Vrooger gungen zök soort hen holtuten tot 'n tweedonkem, kregen dan ne brugge, en konnen nao
herre gaonf Zo kan 't verannem in de wèèrld!
Mer laow vedan gaon met 'n draod, - en vuur de
aorigheed zak ow Hutten Toone zölven zienen lèvensgaank op heggen en buske laoten hangen, - dan
waske ik mi ene haan de in "onschuld" ...
- 0 -
"Mien leeve mooder was à 'n jaor of wat verstörven,
- O.L. Heer lat eer rösten! - en zo wazzen de vaar
en ik alleenig achterblèven. - Onze Siene, mien zuster, was a ennige jaoren ·v erliên vottrouwd nao 'n
Achterès, en har daor bi'j de Iemker 't gat ter mooi
bi'j indraieid. - D'r was ne leuge stie in 't hoes kömmen, en dat zol d'r ok wa bliewen, want ne mooder
4
Twentse Taalbank
hei'j mer èènmaol in ow lèven. Mien vaar was zint
dee tied aorig ollel'd, - dat kömp ter van, - want as
ter èène votgeet, wödt 't lèven nog mer eerst nen
kruusweg vuur 'n anner ....
Mer daoraover zak 't mer nich vedan hemmen, want
dan könk wa gangs bliewen. 't Lèven geet voort, en
wi'j zatten zodeunig zonner vrouwleuvolk, en - das
ok niks! Wi'j harren wal es mangs zon wicht, en ok
wal es ne hoesheierske had, mer das antlesten nog
almaol vrömd, en op 'n good maol laot ze ow de
schithakken zeen, dat doot ze l
.. Das ok niks weerd l" zee de vaar dan. "Dènsvolk
hooien kan vuur ons leu ok haoste nich, daor is met
al dee plakkeri'je en annere lassen gen betalen an.
Nee - das vuur hennige boerenleu as wi'j nich urn
te cloon! Want wi'j könt 't geld ok nich oet 'n grawen halen l Ik wöd äöler, en ak oet de tied kom,
Toone, stao i'j mooderzeele alleene, en dan is 't nog
völle !ieder, jongel Dan zit i'j as zonnen knolbèèmd
in 'n hook van 'n heerd in 't veur te kieken, en woj
antlesten ok nog zo éénkennig, dat gen mènske met
ow te cloon wil hemmen, - daor geet 't op an, wa'k
ow zeggel A'j nich trouwt, kom i'j nich op 'n sliepsteen - zoas ze zegt - en dan wöj .ZIO eegengereid as
wat, dat dooj l l'j hebt de jaoren wa, jonge, i'j mossen es neudig zeen, daj hier op 't Huttenhoes ne
jonge vrouw kregen, - dan waj red! l'j loopt al
kattenkèrmsen wal of, en komt aoveral wa, waor 'n
hond 'n stet reurt, mer - i'j scheet't zo bedroowd
weenig op, dat dooj l Of i'j nich met de jonge vrouwJeu könt opscheeten, dat wèr 'k nich, mer daor zit
gen veur achter. Dan har ik ter vrooger better slag
van, dat hak l"
Jao leu, zo kuiem de vaar dan in één stuk duur, en
geliek har den aolen man ok wa, dat mok zeggen!
Mer ne vrouw naor oewen zin te kriegen, geet nich
5
Twentse Taalbank
.zo makkeluk, dat dot 't nich! Dènsvolk kan nert
boer rechtervoort haoste nich meer kriegen, en "daor kan ok nog wanen tied kommen", zeg Schutten Jans, onzen naober, "dat nen boer nich èès ne
vrouw kan kriegen! Bi' j nen boer möt't ze wèrken,
en dat wilt ze nich gèèrn meer."
Mer met alle redenaos1es he' j nog genne vrouw deej
liên mögt, dat hei'j nich! Leefde mot er ok wèèn,
want met aorighe~d en dawweln alleen kom i'j d'r
nich met, en tokkern en goecheln hoolt op 'n doer
gen staand.
"Waart ow vuur de vrouwleu!" har Mispel Hennik
aleer ok zeg - mer das mer praoten van hemp-in-'neers, want Hennik was ok à vief maol trouwd west.
'k Zeg ow nog es, de vaar har wa geliek! 'k Har zo
stilzwiegens aoveral wa es rondvisket, in Tubbege,
in Geestern, in Albèrge, jao zölfs à wa in Saosel,
mer 'k kon nog nich op mien slag kommen, dat
könk nich! Joa, 'k har wal es mangs van ne brulfte
of kèrmse 'n vrommes nao 't hoes brach, mer daor
was 't dan ok aait bi'j blèven, dat was 't!
Zonne losse vri'jerieje is aait nog gen liên möggen,
mer is meer zonne kalverleefde van èènen dag. I'j
gaot oet, i'j wilt as annere vènte ok wat an 'n aarm
hemmen, en al zint ze ok nog zo tokkerachtig, as't
rech nich bedach is, blif 't daor ok meespats bi'j.
Nen smök vuur de aorigheed komt ter ok nog wa
bi'j te passe, - dat beurt zik zo! - mer ja, antlesten
kom i'j daor ok à nich wieder met. Daor krieg i'j
gen spek van an 'n balken.
Mer urn ne goö vrouw te kriegen, is 't ok wa oetkieken rechtervoort, en mög i'j de ogen wa good los
cloon, dat kolveer 'k ow!
"Wel n~ vrouw zoch", zee de meester vrooger, ,,mot
eer zeuken op Zaoterdag en nich op Zundagl"
Daor is völle van waor! Mer Zaoterdaangs hef nen
6
Twentse Taalbank
boer wa wat aans te doon, as achter de vrouwJeu an
te roeken. De stadsken loopt ter alle dage achter an,
m as ze later mekaa hebt, houwt ze zik vake as
aarme duuvels.
Nee, vri'jen is gennen peerdehandel, en trouwen
lang gen grösmaeien. I'j könt ok zo nich toölopen,
want aj d'r ok een treft, dee op groten voot wil
lèven, dan kom i'j as aarmen blood, zölven an
't hinken, dat dooj!
Jao, 't mot zegt wödden, 'k prakkezeern wa vake
aover de vrouwleu, en zo zölt de vrouwleu ok wa
aover de keerls doon, mer dat zegt ze nichl Jao, d'r
zint ter wa wat, dee absloet gennen keer} hemmen
wilt, mer daor zint ter ok wa wat, dee, as ze nich
makkeluk nen keerl könt kdegen, zik 's ao-vens in
't herre half tot water verhuult, hak haoste zeg!
Onze Jansoome, den achter Hinverts•dooze wonnen,
zee aait: "De doorsten wichter trouwt 't eerste!",
mer of dat aait wa zo is, dörf 'k nich te zeggen, mer
't gebuurt wa vake, das waor! De meesten vöggeln
vleegt onnözel oet!
Zo ak zegge, 'k was aOV'er de detti•g, en mos ter nog
eene zeuken, en dan geet 't zo mer nich! 'k Wol ok
wa geern 'n aorig knap vrommes hemmen, liek en
rech met 'n mooi köpken d'r op, en wierig as ne bi'jmeeze.
Vlassig haor, - zonne kluur as riepende rogge, moch 'k wa geerne liên, leews gennen zwatten en dk
gennen goldvos. 'k Verbeeln mi'j aait, dat dee vlasköpkes duur dag en tied völle aoriger könt kuiern
en lachen as de annern en daor heul 'k nog wa van.
Aj d'r eene bi'j ow hebt, dee genne lippe los dot,
daor hei'j ok niks an, nee niks! "Ieder zienen mög!",
zee de boer, dow at è viegen.
Wisse, 'k har wal es rondkekken, mer kon zo op 'n
stob nich wat vinnen, waor 'k löch an har.
7
Twentse Taalbank
Hanna van Hekken Jan oet Geestern, dee bi'j Grootman deenen, was wa 'n flink vrommes, mer mi'j
stompendal te dikke vtmral urndak zölven nog wa
'n luk an de smalle kaante zin, en dan lat dat nich.
Ok nich dat ze dikke was en ok zwat haor har, mer
zee keek mi'j ok te fèèl oet de ogen, en daor wak
ok nog wa 'n luk bange vuur, dat wak! Zee was
nich op 'n mond völlen, en dan zök mi'j later laoten ofgrawweln, nee, dat wok nich! En 'k was ter
ok niks op gesteld, dak later urn nen hawerklap
'n waskeidook duur de ogen kreeg, nee, daor hak 't
ok nich dikke op zitten, geels nich! - Nee, 'k wol
mer hemmen, 'n vrommes mot zachte en geduldig
wèèn, en leefluk as nen engel! - Nee, HekkenHanna kon mi'j nich bekoorn, al was 't wicht ok
zo gek as 'n rad. Zee is later naor Boorne trouwd,
en •1s ne moor wödden, dee in onze preekstool nich
in kan. Zee mot méér èrfgenamen hemmen krègen
as aards good, mer dat geet verscheeden wa zo in
de wèèrld. Hoo 't eer wieders geet, wèr'k nich, en
'k wil ok nich van annere leu gaon te bla;dderen.
Dan haj d'r bi'j 'n Kotten Kuuper nog wa zonnen
F eem, mer dee was nich te dikke, mer wa riek el uk
dun en mager, en groot nog ter bi'j. Knappigheed
was ter nich an - zee har nen aorigen gèvel wur
't hoes, - mer van de knapsten ziin 'k zölven ok
nooit west. Mer aj zonne grote lange lèmpe van
ne vrouw hebt, dee ow zo aover 'n kop kan kieken,
leut mi'j ok nich good toö, nee! Aans wa makkeluk
duur dag en tieJd, - dat mot zegd wödden, - want i'j
hebt ne halve ledder in hoes en hebt genne gaffel
neud1g. Aover de annere kaante wödt zon vrommes
wier deurabel an teug, en das rechtevoort nog wa
priesseluk, en dee vrouwleu möt't zo vake wat ni'is.
urn 't gat hemmen. Laot 't now nen bonenstaken
wèèn, good was ze wa en Vl'Om as Liezen Derk, dat
8
Twentse Taalbank
mok zeggen en leegen nich! 'k Har à wal es op ne
brulfte bi' j de Kresser met eer daanst, och, dan
völ ze in 'n umgaank ok nog wa met, want tokkerachtig was ze genog, dat was ze wa! Dan har ze
mi'j zo onner nen daans wal in de haande kneppen,
en mos ze iederbod wa goegeln, mer - 't Ioenen mi'j
toch nich! Zee was ter gek genog vuur, - zoas de
leu zeen, - mer wat hèk an gekkigheed, a'j ze nich
liên mögt. Daor koop i' j niks vuur, dat dooj nich!
Misschien zat 'k wa vol tekseri'je, mer wat dooj d'r
an!
Bi'j Brinks, den ne herbèrge heul an 'n groten diek,
deenen ok wa 'n aorig wicht IVan femilie oet de stad.
Dat was wa onwies vrendeluk, knap genog van lief
en ledden, en kon treen as nen dreestuuvershanen, mer vuur nen boer leut 't mi'j nich wat. Zee was
nich alleen kruudig, mer mi'j ok te poppenachti•g antrökken, en dat kost nen boer mer deuten. En daor
mot nen boer zeunig op wèèn, wil è bestaon! In de
zommerdag har ze Zundaangs aait van dee kalkwitten schoone an, waor 'n groten teen zo bloot oet
kwam kieken, net as aleerdaangs de birreleu ok
mangs harren, as 't nich te kaold was. Dan was zonnen teen mooi opvaarvt, - dat leut better, - en dan
genne haoze of sökke an, jao, i'j zollen dan an de
wèèrld vertwiefeln, aj 't zaggen! Eere lippen - dee
meespats gungen as 'n lemmerstetken, - har ze ok
opvaarvt, met zök roobeetenwater, en dat möt ok
deur wèèn, zegt ze! Dat kan wèèn, want schillem is
vuur nen boer aait te deur, dat is 't!
Dat wicht dan, - Dora hètten ze, - was 'n èènen dag
krietwit in 't teug, en 'n annem dag kakelbont, nee, met zök teug köj bi'j ons an de Veldkaante nich
cnner de beeste zitten, en d'r bi'j, zee trökken ok
vaste de melk wier op, dat deen ze!
Misschien wol ze ok wa gennen boer hemmen, dan
9
Twentse Taalbank
mos ze wèrken, en dat wilt zökke juffers nich. Dee
wilt urn 'n lèèwsten eer lèven verstieten, - ok as ze
trouwd zint, - met oetgaon, vesieten, daansen en
fietsen. En dan later leews metzin één of twee wichter, aans wödt ze zènewachtig van drokte, zegt ze, al hebt ze ok niks te doon. Vuur nummendal zit't de
gekkenhuuze nich zo vol, - en de aarme bleu van
keerls mer "adammen", wosseln en kleijen. As dee't
dan verveelt, zeukt ze 'n troost in 't kieene glaesken
en bi'j verkeerde vrènde, en dan hei'j 't spil gangs.
Jao, zo geet 't dan! "Mooi vuurcloon is half verkof,"
zegt ze wal es.
Daorum, den Dora was niks op onz' erve, dat was
't nich! Ak ·dee slippe nam, könk net zo good daoluks
't spil an 'n verkoop doon!
Zodeunig vaalt 't nich met, dat dot 't nich! Bi'j de
Flaanke an de Weuste haj ok nog wa zon Truiken,
mer dat was ok zonkleen schommelgat, wat mi'j ok
nich best tooleut. Daor vun 'k ok niks gen aorigheed
an vuur mien eegen, want i'j wilt toch ok nog gèèrn
wat in 't oge hemmen, dat wi'j! Lèven zat er in Truiken nog wa in, want 't was sneUerachtig genog, daor
nich van! En kuiern kon dat sneuk'ken ok wa, jao,
ow lèvent zo nich! En eegenluk gezegd: knap genog
was ze ok wa met eere mooie donkere heurs, dat mot
zegd wödden!
Mer de beene har ze 'n betken te krom, - gennen
taks, dat kaank nich zeggen, want 'k wil eer nlch te
kot doon. 'k Har ok wal es met eer nen "wals" daon,
en dan vleug ze wa as 'n leggend hènken urn mi'j
hen, en was ze vluw as nen kateeker, - mer toch hak
ter gen zin in, en daor is 't bi'j blèven. - Later is
Truiken nog wa good trouwd met Reeninks-Jan
achter Tubbege. 't Is zo ak zegge: "'n Mooi köpken
dot 't gat verkopen!"
Urndak toch an 't klassineern zin, - wus'k dat er bi'j
10
Twentse Taalbank
Wigger achter de Möllenbraoke ok nog wa twee
vrouwleu in hoes wazzen, dee nao 't febriek gungen.
't Wazzen wa reelukke wichter, schier en netkes,
mer op ons boerenspilken leut 't mi'i toch nich good
toö. Zo ak wa heuren, konnen ze genne koo oetmelken, - de Wigger was nen sikkenboer, - genne bokse
oetstukken en genne sökke fesoenluk stoppen, en wat zok ter dan met cloon. Met spöllen en dawweln
is 't aait nich good met, en brech gen brood an in de
spinde. En urn in de glazenkaste te gaon zitten, daor
kon 't bi'j ons op de schraö veldgroond ok nich van
hemmen. Daor mos "Adamd" wödden!
Jao, 't is krek zo ak zegge, - dan gaf 't mer kleien en
oetkieken, en mer geduldig wèèn as Job. Dat was 't
beste, al dreef de vaar mi'j ok mangs voort, en maken mi'j bange, dak nog in 't ossenhook trechte
kwam. Hee wol absloet ioonk lèven op 't Huttenstieken hemmen, - now, dat wok à wa duuvelsgèèrn,
mer daor zi' i nich urn klaor, dat zi' i nich! A i in de
raozeiaoren zint, köi völle eere tot 'n besloet kommen, as later. Later laoi 't verstaand ok nog 'n luk
metwèrken, - dan kiek i/j wieder! "A'i trouwen wilt
wöi toch te kinde," zegt ze wal es, mer dat weug ik
ter bi'j. Urn recht te zeggen, wak wa 'n luk tekserig,
mer 'k wol toch ok wa gèèrn ne vrouw hemmen op
't Huttenspil, das waor!
't Is zo aorig, - ak 't zo bekeek, - ai ne vrouw hebt,
nen jongen dan, - gennen aolen, "want 'n aold wief
en ne aole koo zint niks weerd", zegt 't sprekwoord.
Daor köi dan met kuiern, d'r in en d'r oet, en allens
met aoverleggen, zoas aover 't boerenwèrk en 't veegedoonte. Daor gaoi met oet nao brulHen en kèrmsen, en i'j hebt plezeer as-ter-toö! Daor leg i'j ow
in 't veerkaante wèrk bi'j te röste, - praot't met eer
aover de kieenen wichter, en zeuk i'i ok later troost
~n hölpe bi'i. I'i gaot te hoope duur 't lèven en i'j
11
Twentse Taalbank
staat nooit allèènig, en das wat weerd! A'k zo eenleustig alleen op zon boerenspil zit't as nen stralstreijer, dan hei'j ok nog wat! Dan hei'j eegenluk
niks in 't lèven, niks! - Jao, aj ne goö vrouw hebt,
hei'j ok aait ow verdeffendeeringe, zeen de aolen
leu vrooger ok.
Daorum dee 'k ter ok meute genog vuur, al köj d'r
urn lachen! 'k Heb aait leever dat ze urn mi'j lacht,
as dat ze urn mi'j huult. - Mer 't wol nog nich makkeluk lukken, dat wol't nich! Aj op de brulHen en
kèrmsen kwammen, wazzen d'r zat, mer al van dee
jongen blagen, van de'e spölwichter, dee mènt dat 't
alle dage kèrmse is, en 't met dawweln en japken
good is. Dee wazzen mi'j völs te wierig, te kinderachtig, en wok ok nich hemmen, want daor passen
ik nich bi'j. Mien zeel, wat zok met zonne snieboon
van zenventeen jaor op ons spilken cloon! Das ok te
vroö urn te trouwen, dat doot wa de wil'len in de
waorme laande, mer dan is 't ok nèt as met nen
appel: "vroö riepe, vroo mt!"
De jonge van de Heggetuute is vuur jaoren ok met
zonne snotterbelle van de Vènkaante trouwd, en wat
hebt ze now: - 'n schot vol wichter, en met 'n kleen
verdèns is 't behèlpen en is waterpap troef, wak ow
zegge!
Zo gungen de dage vuurbi'j op ons Huttenèrve, en
allens bleef 't zölfde, ok in de naoberschop.
Daor was nog genne broed duur 't onnerschoer van
ons hoes nao binnen gaon, tot op nen goo'n dag daor
V'erannering in kwam. En dat kwam nog wa met
groövenboon van 'n aolen Holtkötters Jans, onzen
wiedsten naober. Mer, dat mok ow es efkes good oet
de denke cloon, wantallens heugt mi'j nog as 'n dag
van vandage ....
Mer èèrst wik efkes de piepe stoppen.
- 0 -
12
Twentse Taalbank
Op nen goo'n dag in juni har 'n aolen HoltköttersJans ter toö cloon, en was 't heuk'ken umgaon. Nèt
dow 't hier mooi was in Twente, dow 't vleerhoolt an
't bakhoes bieuien en de koekkoek reup, mos Jans
de naoberschop verlaoten. J ans was versletten west,
- an de verkeerde kaante van de zeuventig, - en now
good of - ne goö stie in 'n Hemmei wi.'w hoppen!
D'r kwam bod dat de naoberleu bi'j mekaa mossen
kommen, urn allens te besprekken, zoas dat geet.
Daor wödden dan allens regeld, en dan mos de
neugste femilie ok èven anzegd wödden, en al zo
meer. 's Nachens waken, wödden dow à nich meer
cloon, dat wödden d'r nich!
's Aovens nao 't bidden wödden 't groövenboon ofsprökken. De naobers wazzen almaol blèven, en de
breefkes met naams van vrènde en femilie, dee 't anzegd mos wödden, laggen klaor.
Dat gung op buurten of, - net as now ok, - en de
neugsten naobers dee nog niks doon harren en genne
liekwage hoowen te veuren, konnen 't èèrste breefken ofnemmen. En wat 't kötste bi'j was, en eer
't beste anstun, dat nammen ze, zo aj wa könt begriepen!
Mer, - daor 'k èèn van de wiedsten was, kreeg ik 'n
breefken van Albèrge en Saosel, en könk wa gangs
kommen, dat könk wa!
De Holtkötter was nen flinken boer, en al nichtennèvenkinder dee mer duftig boer wazzen, harren
wat van de groöve.
Ok wa lutken harren wat met, 'n èènen har 't gèld
ter van, van 'n anner was ter à nen maagd of knech
nen helen zet west, wier nen annern koffen d'r aait
biggen van, en zo al meer.
Op mien breefken dan stun 'n heelt köppelken
naams op, - wat kennen 'k wa, mer ok wat nich, en
wus ze nich èès te wonnen, dat deek nich! Mer, 't
13
Twentse Taalbank
mos toch mer gebuurn, naoberplich 1s ne onbeschrèven wette, dat is 't!
's Ann1e rsmorrens veuren 'k dan à vrootiedeluk met
de aole fietse vot, want 'k har nog aorig wat vuur
de böste, dat hak!
Onnerwegters keek 'k es mangs op mien pampierken, waor Holtkötters Herm van dee hanenpeute
har opzet. 'n Eersten den d'r opstun was: B. Slutken, den an disse kaante Albèrge wonnen. Slutken
was zienen fam, mer zienen wölkedaangsen naam
was eegenluk Hofstienboer. Den wus 'k wa in 'n
denstern te wonnen, want wee harren d'r vuur ennige jaoren à 'n paa vazelvèrken van had, dat haw!
Kot bi'j 't hoes was Hofstienboer an 't zeese haarn,
en den deek bescheed dat è op de groöve van Holtkötters Jans wödden verzoch.
"Zo," zeere, en hee streek es met 'n naegel van 'n
doemen langs 't snit van de zeese, "is 't aole Jans
dood! 'k Har wa heul."d, dat 't nich völle meer was!
't Was 'n good keerlken, dat was 't! Mer allo, komt
ter in!"
Of 'k drok was of nich, tègenbösseln hölp gen krömmelken, - 'k mos met nao binnen. Op de delle was
Hanna, ziene •vrouw, drok an 't wèrk, en leup hèrwes en dèrwes in 't ronne. Koffie was ter nich gaar,
de smodde was gust, en op wochen wok ter nich. En
- waarachtig waar, - dow kreeg 'k 'n lekker börrelken, dat deek! Hofstienboer handelen ook too in
peerde, en kon zik now wa duftig redden. 'k Kui,e rn
nog efkes en stappen dow mer wier op.
"Now" , dachen 'k onnerwegters, "ak bi'j alle leu
nen borrel kriege, zin'k vanaovend wa dik in 'n öllie,
en - ziiJ.g 'k wa op 't hoes an, en dat met groövenboon."
Now mos 'k wa 'n heelt zetken fietsen, eer ak bi'j 'n
14
Twentse Taalbank
volgenden was, en keek 'd us al kaanten oet. 't Was
mooi zommerweer en de meesten leu wazzen drok
an 't heuien.
"Verduld", dachen 'k in mien eegen zölVIen, "'k Kom
vandage nog wa onner de leu, now wik ok meteen es
rondkieken, of 'k nich waor ne vrouw kan opgarre.
't Is wa groövenboon, mer dat gif niks! De aole
Holtkötters Jans kömp ter wal urn in 'n Hemmel, al
gao'k ok too op 't vri'jerspad." - Jao, 'k wol de tied
ter ok too cloon, want de löch hung nog vol dage.
Now mos 'k wèèn bi'j B. Mastink, den wonnen an
nen zaanddiek, nich wied van 't Mönnikenbreuk'ken
of. Den hak - met vraogen am nen melkboer, den ne
wage vol naor 't febriek wol brengen - gaaw vunnen.
In 'n ummezeen stun 'k ter op de delle, want 'n
uienduur stun wiedwagens los.
'k Zag aans nums as nen aolen keer!, den bi'j de
klaptaofel zat te piepken, en op 't losse vuur an turen.
"Goondag!" zee'k, en 'k vreug: "Zin 'k hier bi'j Mastink, Bèèrnd Ma stink?"
"Wat hei'j ?" vreug de aole man, en hee nam de
grote kromme piepe oet 'n mond, en keek mi'j van
onner de ogenbössels schraots an.
'k Vreug es wier, of 'k bi'j Mastink was, dat deek.
"Wat zeg i'j toch al?", vreug è nog es wier en
draeien zik nog nen kwatslag urn.
"Of 'k now bi'j Mastink was?", schreeuwen 'k achter oet 'n hals, want aole leu zint mangs doof.
"Keerl, dat zoj nich wetten!", zee 'n aolen, en hee
trök wier nen daamp oet de piepe as nen peerstet.
"Now dan", zee 'k good har op: "'t aole Jans ·van de
Holtkötter bi'j Tubbege is dood, en 1'j wödt aovermoorn verzoch op de groove, urn acht uur in Tubbege
in de kèrke."
15
Twentse Taalbank
't Aole draeien zik es wierum, richen zik 'n luk op,
keek oet de ogen as ne vroote, en zee brems: "Al ow
gekuier geet mi'j niks an, niks! 't Aole Jans was 'n
groot vieloor en nich zonnen besten, dat zegt emmer
geröst, dat doot mer!"
"'t Aole Jans is toch dood, dat hek ow toch zeg!",
gaf 'k 'n luk bots tot bescheed.
"Jao, jao! I'j kuiert mer wat raak! 'k Ken Jans nog
wa van vrooger, dat dook wal - Mien zeel, leert mi'j
Jans nich kennen", zee 'n aolen, en hee trök 'n gezichte as dree dage règen, en begun mer wier te
daampen.
't Was inees stille, wat zok met zon vrömd man anvangen, daor was gen liek hoolt met te kleuven, dat
was ter nich! 'k Begreep in 'n eergezeen, dat 't met
den aolen man nich in ödder was - dat em wat
schodden, want daor was gen kuiern an.
Mer daor kwam nog wa gaaw oetkomst, en net op
tied want 'k begun a aorig te zweten. 'n Vrommes
kwam 'n nienduur in, en de delle op, en 'k was Z<J
bli'j as nen gek! 't Was 'n laank, schrao vrommes
dat mi'j dagtied gaf, en zee van zitten gaon. 'k Dee
eer de bosschop en dow zeg ze: ,,Wat de vaar ow
zeg, daor möj <JW niks van antrekken, das 'n aolen
dag! Hee kan 't ok almaol nich meer op de riege
hooien, en dan lop ter em meespats duur, dat dot 't!
Hee is ok a deepe in de tachentig!" leut ze d'r op
volgen.
Dat hek wa dach!" zee 'k, en in 't kökkenken op
zied, kreeg 'k ne kom koffie met ne moppe.
Urn an de praot te bliewen, vreug 'k a vus naor 'n
volgenden: "'k Mot now wèèn bi'j J. Olde Goossink,
den mot achter 'n Kloosterès wonnen, zegt ze!"
"Olde Goossink", monkeln 't vrommes in eer eegen,
"das 'n Bosman, Bossink-Jaan, - jao, den wont an
16
Twentse Taalbank
de Noordegge van 'n Kloosterès , aans ken 'k gennen
Olde Goossink, dat dook nich!"
" Ho kaank daor dan 't beste kommen?" vreug 'k,
want van vraogen wöj wies .
.. Jao, lao'w es kieken, - waor gaoj langs!" was eer
bescheed, en zee zetten de haande in de zied. ..l'j
jaagt met de fietse èèrst langs den diek op 't Kluunven an, dan fiets i'j wier 'n èèrsten diek links of,
dan wier nen zaanddiek r echts of langs nen mös,
dan lao'j 'n akkerbusken links liggen, en dan daor
nen smetwegens achter, dan zi'j d'r zo. Hee hef nog
'n iemenschoer an de weg staon. 't Is makkeluk genog!"
'k Schulkoppen wa van jao, en knuppen al dee dieke
links en rechs wa good in de oren, dat deek! 'k Zee,
dat 't wa goon zol, bedaanken vuur de koffie met de
moppe, en stappen wier op .
In 'n eergezeen zat 'k wier baoven op de fietse, en
trappen op 't Kluunven an, waor de kieften mi'j a
zaggen ankommen. Daorop sleug 'k met nen Hinken
draei linksof, en kwam zo bi'j nen mös, waor nen
règentuutert aover rnl'j hen zeelen. Daor was 't mooi,
dat was 't! An nen hogen wal wazzen wichter an 't
èverbeern plukken, en wi eders was 't er stil - stil!
An de leege kaante was 't wit van 't venpluus, en
koj de possenbuske roeken.
Mer 'k mos wieder, en van wieden zag 'k a 'n iemenschoer staon achter ne riege waogbuske en met 'n
paa grote zunnebloomen d'r vuur.
Bi'j dat iemenschoer streed 'k baoven van de fietse
of, en gung d'r met op 't hoes van 'n Bosman an,
waor 'k vuur 'n ziedduursgaank trechte kwam. Dow
'k den ingung, was ter 'n joonk wief met nen wèndezul an 't draeien, dacir ze nen groten pot vol vèrkentuffeln - nen soppenkettel - baoven 't vlammende
17
Twentse Taalbank
veur wol zeen te kriegen. 'k Gaf eer vrendeluk dagtied, en dee eer de bosschop van de groove. Zee
vreef de haande an 'n aold sluj of, en noogen mi'j in
de kökken. 'k Mos hetstek zitten gaon, dan kreeg 'k
ok koffie, want zee har nog 'n luk in de smodde
staon. En zee presenteem d'r mi'j ok ne beschuute
bi'j, dat dee ze! 'kAt en drunk wier, en hoogeet dat,
wee kuiern 'n luk án 't ronne, van hèrwes en dèrwes.
'k Keek too urn mi'j hen, en zag nen pot met sniebonen op 't fenuus staon, waor nen leeflukken rökke
oetkwam, en waor nen metwos mos inliggen. Dat was
nog wa wat!
Now, now - dat was aans miene kost wal, dachen 'k
in mien eegen zölven, - jao, en 'k har ok wa 'n maol
zin, dat hak wa! Van grote kommen koffie wöj nich
zat, mer möj wa mennig maol an 'n bos gaon staon.
"'t Aole Jans was de leste jaoren nich völ meer",
zee 'k, urn met de praot gangs te bliewen.
"Nee, was e dat nich?" vreug ze.
"Nee", zee 'k, "mer 't is vuur em, en ok vuur de femilie in 't hoes 't beste, dat e oet de tied is, - urn
rechtoet te praoten."
"Jao, is 't dat?" vreug ze wier, want naa kuierachtig
was ze nich.
"'t Is aans wanen helen trap hier hen, dat vaalt nich
ees met, met dat waorme weer."
"Dat zal wa nich!" zee ze.
Antiesten zee 'k mer: "Now wet i'j leu d'r van!" en
'k keek es schraots wier nao 'n pot op 't fenuus, wat
better begon te roeken.
"Jao, wee wet ter van!" gaf 't vrommes tot bescheed,
zonder 'n spier te vertrekken.
Zodeunig stun 'k gaaw wier bi'j miene fietse boeten
op 'n brink. Op 't pampierken zag 'k wa a gaaw dat
now H. Kaamphoes an de buurt was. Dat was nums
18
Twentse Taalbank
aans as Kaamp-Dieks, den wonnen bi'j 't Boe.rlO:
· nich wied van Röbken of. Den könk wa vinnen, w'aQ.{
.daor hak èère west, dat hak! Dat zat zo: Miete vaî:Î
de Weuste oet 't Langevenne, har a maagd west bi'j
Kaamp-Dieks, en den Miete dan, den hak a 'n maol
van Tubbeger kèrmse naor 't hoes brach. 't Was mer
ne kieene vri'jeri'je west, want 'k har 'n prourn d'r
nich urn achter de kiewen hendoon, dat hak nich!
Miete is later naor Geestem trouwd, en kan 't now
best pietsken.
't Boerio hak nog wa 'n maol te pa:kken, en dow 'k
nen ziedweg was inveurd langs de Braoke, kon 'k
Kaamp-Dieks a zeen liggen.
'k Ree Iiek op 'n uienduur an, waor Dieks zölf net
bi'j de hookschötte stun. 'k Zegge: "Goondag, Dieks,
wat zi'j a drok, duch mi'j."
"Jao!" zegge, "de knech van Ti'jlubbert har onzen
zeesenboom brökken, dat is .zonnen windbuul, den
brek allens of! - En now mos 'k ter eerst nog nen
ni'jen boom an de zeese zetten, zeet! En zo hooi i'j
wèrk, dat doo'j !"
'k Zee daorop: "Jao, zo is 't, Dieks! en - 'k neugen
eer ok op de groove.
Kaamp-Dieks, ne Hunne van nen keerl, har zik op
de èène knee daal zet, en zo kwammen wee meer an
de praot, dat dee'w! Onderdewiel kwam Jannäöken,
zon kleen wiefken, - mer 'n sneuk'ken, - ok van de
delle of en gung met de haande op de huppen bi'j
ons staon.
En klassineem en schettem as dat wiefken van
Kaamp-Dieks kon, jao, ow lèvent zonich! Eer mondwèrk gung persies zon lemmerstetken, das waorl 'k
Zol ok absloet nao binnen, mer dat wok nich, want
aans kwam 'k nich wier in hoes. As ter jonge vrouw-
19
Twentse Taalbank
lre u in hoes harren west, hak ter wa vaste ingaon, dat
mok. zeggen en leegen nich!
Schoonwal 'k haoste nich an 't woord kon kommen,
toch mos 'k tér mangs zo tusken vallen. 'k Zee eer
dak now naor Veldkaamp op Oldheuwer mos, en
vreug eer waor den lag.
"Dat köj hennig vinnen", antwoorn Jannäöken drok,
en het sprung as 'n trieshenken in 't ronne; "daorginner bi'j onze tuffelnhelle slaoj rechsof, dan gaoj
langs Olberts-maallaand linksof, den Helweg duur,
en dan kom i'j zo bi'j Oldheuwers baovenkamer oet.
Nee, daor zi'j nich wied meer of, dat zi'j nich!"
Ikke- zeg de gek- zat in 'n eergezeen wier op 't rad,
en ·daor gung 't wier hen. Benkes-Herman met de
schäöpe veuren 'k heel zeutjes vuurbi'j, want 'k wol
ok nich gèèrn, dat mi'j zonnen schaapram in 'n grawen stotten. Dat möj dan hennig cloon! "Hoo stiller,
hoo better!" zee de duvel ok, dow zat e in de deurne ..
Zo kuiern 'k a gaaw 'n Helweg duur, waor 't aait
mooi was, zo leege tusken de kèmpe. Dee groten
stobben op de akkerwelle, dee nöttenbuske en dat
wèrfhoolt, en dan dicht bewössen duur deurne en
wil'len voor, jao, 't leut wa ne prente van 't pardies,
wak ow zegge!
Dow 'k den legen diek oet was, was 't ok mer efkes,
of 'k stun bi'j de Oldheuwer zien aold hoes. 'k Zetten
de fietse tègen 'n aolen walnöttenboom en gung es
op 'n nienduur an, en dow es naor binnen, urndak
nums vernam, gen kind of kraei!
Mer jaowa, - 'k zag of heuren niks, 't leut wa oetstörven, - of ze mossen waor in 'n gaoren wèèn. 'k
Reup es harre van ,Vollek!' -en ja;o, daor heuren 'k
inees wat stoten in de hiele. En, warachtirg waor,
daor kwam verduld 'n aold menske achterteers oet
de hiele schoewen, waor zee misschien wat har zoch.
20
Twentse Taalbank
Dow 'k 't achterènne zag, gaf 'k a vuste tied van 'n
dag, en dow ze zik met al meute umdraeien, dee 'k
eer bescheed van de gr:oove.
"'t Aole Holtkötters Jans?" vreug de aole Oldheuwers-mooder - want dat was zee - 'n ogenslag later,
"'k wus jao geels nich, daw daor femilie van wazzen,
o He ere, nee! Mer daor gaow wa urn naor de groove
hen, dat doow wal''
Wee kuiern nog 'n ummezeen, - zee neugen mi'j ok
nog wa in de kökken, mer dat wok nich cloon, - en ze
zee dan, dat ze hoonden~ier har zoch in de hiele, en
dat de annern an 't heuien wazzen in de koomaoten.
Met votgaon keek 'k nog efkes schraots op mien
breefken, en zag 'k dak now naor J. Geerink mos.
Daor hak nooit van heurd, en later wödden 'k wa
gewaar dat den 't geld van de Holtkötter op zien
spilken har. Op miene •vraoge vertöl de aole mooder
mi'j wa, dat Geerink eegenluk Plaggen Jan was.
Den was vrooger van de Manderse kaante kömmen
en kouwd met Diene van Halfhemsteens-Jans zienen
Graads. Den mos meer achter de Braoken wonnen
op de Brookegge an. Dan kon 'k zwat liekoet, Hekan
fietsen, zee ze nog, dow 'k de veute op de trappers
zetten.
Bi'j Plaggen Jan ziene kötteri'je heul 'k wier stille,
en la veem op de baovenduur an, waor 'n joonk wicht
boeten zat tuffeln te schellen. 'k Zee mer wier goon
dag, en dee ok mer wier miene bosschap, dee'k wa
van boeten kon. 't Wicht leut mi'j naa kuierachtig
too, jao praoten as Brugman, ha'k haoste zeg! Praoten was 't eegenluk ruich, mer teuten en kwaken,
daor leut 't better op, dat dee't! 't Keek aans wa
aorig oet de ogen, mer wieders knap was ze nich,
nen dikken podden, dat mok zeggen!
"Zo, zo!" zee 't. "Is 't aole Jans dood, wat 'n spil!
21
Twentse Taalbank
Jans har d'r nich völle meer an, want 't was de leste
tied niks meer. En dan is 't now nog wa gaaw gaon,
jao, doodgaon geet altied gaaw, dat dot't! Dan zöw
ok nog wa naor de groove mötten, dat zöw wal Jao,
daor zal ik wa hen mötten, 'k kan better wochen as
de onze. Mer - gaot zitten, dat doot! Dan zak ow efkes koffie doon, - hè jao, now is 't aole Jans dan
störven, och jao, 't kömp aait nog reukeloos, dat
dot 't jao!"
Jao, en zo lelde dat wicht mi'j striepen in 'n hals.
'k Was wa gek op 'n joonk vrommes, mer zonne kaekeltriene was niks vuur mi'j, niks!
Onnoos hak mi'j op nen aolen stool daal zet, of daor
gung 't a Wl.Îer hen!
"Jao, vandage zin 'k mooderzeele allèèn bi'j 't hoes,
dat zin 'k! De vaa::: mos melkveurn, de moor is naor
mien zuster - onze San - in 'n Krommendiek, dee
wat jongs in de weege hef krègen, en" - dan mos ze
too lachen, - "daor köj èère an kommen as an doezend gullen, wak ow zegge! Das 'n veerden a - jao,
't koppelt wa voort, dat döt wal"
"Hei'j aans gen volk?" vreug 'k, want 'k wol ok nog
'n weurdken zeggen.
" 0, jaowa!" begun ze wier. "Onze Bèèrnd is nog
naor Tubbeger maark, en - zo zin 'k now alleen! Köj daor wa zitten, aans gaow naor de kökken hen,
dan köw nog net zo good tehoope kuiern, is nich zo?"
'k Dachen in mien eegen, dat zee misschien ok nog
'n maol nen keerl wol hemmen, en dat ze mi'j misschien nog bekoorn wol - wat zoj d'r op rekken!
"En, kom i'j ok oet Fleringe, wok vraogen?"
"Jao, kot bi'j Tubbege hen!"
Jao, jao, o, i'j zölt okawa trouwd wèèn, o wissel En,
hei'j a völle wichter, völ van dee bleudkes - of geet
't nich harre?"
22
Twentse Taalbank
"Nee, 'k zin nich trouwd, nog geels nich! 'k Wèr nog
nich ees waor 'k ne vrouw zal kniegen, das 't slimste
nog! Dat mot al nog kommen!"
"Heere-mien-tied, dan zi'j d'r late met, dat zi'j! En
wat ha'j a aorige scheupkes van wichter können
hemmen, jao, dat 't leefebni'j was! Prinspaols trouwt
de meesten wa èère, -jao, èère zint ze toch nich geröst, dat zint ze nich! - Bi'j 'n èènen kömp de plaoge
vroo, bi'j 'n anner wier late! Watten trouwt vroo as
ze urn wouwleuvolk verlègen zit't, en watten ok wa
oet gekkigheed, wak ow zeggel Onze Bèèrnd zeg
aait: ,.Van gekkigheed möt de wèèrld bestaon!"
Jao, en dee klaeterbelle höw zik op de knee van 't
lachen. 'k Wus ok daoluks nich ees, wak zeggen mos,
nee!
Mer zee teuten vedan: "Nee, · 'k heb d'r nog gen, nog tied zat!" - Dat mennen ze nich!
,.Vergangen wekke hak ter op ne brulfte ok nog wa
een können kriegen, mer 'k wol 't nich! 't Was den
äöldsten van 'n Löchtert, mer den zöp jao as 'n
wetterkalf, dat dijer! 'k Dachen voort wa, das niks,
en 'k zee dak gen zin har, en dow kneep mi'j den
gannef boaven in 'n aarm, waor 'k nog ne blonne stie
van heb, - fo'j, wat nen michel!"
'k Mos lachen, mer zee gung veJ:Idan: "Dee keerls
wat, i'j zollen ze mangs giieseln, dat zöj! - Ne goo
jonge wok aans wa hemmen, dat wok wal En zo zal 't
ow ok wa gaon, i'j wilt 'n good duufken in de kouw
hemmen, wat zak ok zeggen! I'j hebt groot gelriek,
da'j eerst oetkiekt! Jao, daormet kommen wee wa
aovereen oet, en passen wee aorig good bi'j mekaa,
dat doo'w!"
En, ongeleugen waor, zee goegeln 't oet! 'k Gaf eer
gaaw geliek, en was bang genog, dat ze kötter op mi'j
23
Twentse Taalbank
an zol schikken en - wel wet, zee kon ow zo wa nen
smök gèven, al zi'j ok nen groovenbooder.
'k Kuietrn bedaard met eer hen, mer slook gaaw de
koffie op, want 'k wol vot, daoluks vot! De grond begun mi'j waorm onner de veute te wödden, en das
niks aor>ig! Dee deern was niks vuur mi'j, zonne
kwaakheil Dat geteute wöj gaaw zat, en d'r bi'j: op
de beene was dat vrommes ok nog zonnen hopstaken,
zonnen podden, waor niks gen medèl en leeflukheed an was.
Zee gleuien urn 't gezichte van al 't kuiern, en zee,
dow 'k opstun: "0, Heere-Heer, woj now a vot! l'j
könt 't nog wa redden, want wee wazzen zo plezeerig
an de praot, dat wa'w! Jao, i'j zölt wa vot mötten,
mer komt nog es wier, dat doot! Of leever, i'j konnen
't now ok nog wa redden, want 'k zin toch alleen in
't hoes. Dan verveelt 't mi'j ok nich en hek verdeffendeeringe! En wee wazzen zo mooi te hoope bi'j meka,
zo hoeseluk! A'j zo alleen zit't, kuier i'j nog wa
gèèm, en vuurnaamluk met nen jongen keerl, jao,
dan köj te hoope zon plezeer hemmen!"
Mer 'k wol vot, want aans völ ze mi'j ok nog urn
'n hals, want ze kwam mangs nao genog, dat dee ze!
Jao, dat knallie har mi'j ok a 'n maol op de knee
höwwen, en daorum vot, vot met dee kwaakbeUeri'jel
As 't mot, kaank resselveem, en in de gaank stun 'k
bi'j Plaggen Jan wier op 'n diek.
Urndak inees nen bès op de hoed kreeg, zat ik in 'n
ummezeen wier op 't rad, en keek 'k onner 't fietsen
op 't pampier, waor ak now wa hen mos. Daor stun
op: J. Lutke Veldman, - laow es kieken, - dat was
de Haarboer. Den wonnen nog völle wieder weg, de
Doozen nog duur, en nich ees wied van 'tWeemsel of.
Dat was hennig te vinnen, want dee kaante oet hak
wa eere west. 'k Wus nog wa dat de Weemseler24
Twentse Taalbank
mölle d'r stun. En ok bi'j 't Weemsel wak bekènd as
de bonte hond.
'k Fietsen zeutjes Koopelbmoke langs, gung vedan
'n Mölloodiek aover, en heul 't langs al kromme veldpedkes de Doozen duur, liek op Lutke Vel•d man, op
de Haarboer an.
De Haarboer leut mi'j van wieden a 'n aorig mooi
hoerenspil too, nich te groot en nich te kleen! Dow 'k
kötter bi'j kwam, völ 't nog meer met, want allens
zag ter schier oet, - zölfs de koon in de maoten langs
de bekke moehen zeen wödden. En wat stunnen daor
mooie aole eeken en breê linden, 't was leefebri'je.
En wat har e nen mooien kaamp bi'j 't hoes liggen,
jao, 't was ne löst!
Op 'n roemen brink zag 'k nums, en daarurn heul 'k
't mer op de baovenduur an, dat deek! 'k Zee dagtied, dow 'k binnen gung, waor in de meme kökken
'n aold menske in nen groten stool zat te lèzen in
'n kerkbook.
"Ok goondag!" zee 't met de vrendelukke stem en
keek mi'j baoven de brillenglaze 'n luk ni'jplichtig
an. Zee neugen mi'j van zitten g.aon, en dow deek
eer ruien bescheed van ·d e gmove van de aole Holtkötter.
"0 Heer, o Heer is Jans dood, wat zeggen! Jao, olderdom zegt ze dan, jao, de tied geet hen! Zo geet 't
dan, de èène groove volgt de annere! Daor mö'w ok
nog wa hen oet kunnigheed, want femilue is 't nich!
Wal mot J ans zien •vaar mi en moor verstörven vrooger 't trouwen belowd hemmen, mer daor is 't dow
nich van kömmen. Zogeet 't dan mangs!"
Wee kuiern nog 'n zetken zo vedan, dow 'k op wol
staon, urn vot te gaon.
"Nee, wocht efkes!" zee de aole moor. "Eerst kofftie
drinken, - 't zol wat moois wèèn, urn zo vot te gaon!
25
Twentse Taalbank
'k Zal efkes èèn van onze vrouwleu roop en." En zee
scheiem effen nao de delle hen, en reup in 'n ziedduurgaank naor boeten hen, dat er volk was.
Zee kwam daorop wier in de kökken en zee: Onze
Mi'jken kömp daor voort an, de annern zint naor 't
heui hen, dat zint ze! Fo'i, wat is 't toch aans waorm
en wat zölt ze hetsig wedden bi'j 't heuien. As dat
breuienige weer mer staand hoolt, meespats doert 't
nich lange, of 't schoert wal"
'k Wol net ok wat zeggen, dow 'k inees 'n luk gestommel op de delle heuren. 'k Wol dat Mi'jken wal es
zeen, en heuren allens nich ees meer, wat 't aole
menske zee.
En inees kwam d'r 'n joonk wicht de kökken in, en
zee - met ne kluure van hetsigheed, - mi' j vrendeluk
tied van 'n dag.
Dat deek ok, en eer besmooder dee 't wicht bescheed
dak nen groovenbooder was, en now eerst koffie mos
drinken .
.. Dan köj de wäörmte wa hooien met fietsen", zee
't wicht tègen mi'j met ne waorme stem, en zee mos
ter nog meer van kluuren, dat zag 'k daoluks wa.
"Now, of 't waorm is!" zee 'k, en 'k kon rnien kieken
nich laoten op 't wicht, dat drok gangs was urn mi'j
koffie te zetten.
Blikskaters nog es toö! Wat was dat 'n mooi knap
wtichken! - Zo dachen 'k in mi en eegen daoraover l En wat was ze flink opschötten, zo rèzig as 'n riesl
Wat kon ze d'r wierig hengaon, en wat keek ze leefluk oet!
En de aole moor kuiern mer vedan: "Zi'j ok nen naober van de Holtkötter, en woon i'j d'r kot bi'j ?"
'k Zegge: "Jao, 'k zin van Huttenboer, en 'n wiedsten
naober d'r van." En wieders deek 't eer al oetmekaa,
en Mi'jken mer luustern, onderdewiel zee schraots
26
Twentse Taalbank
op mi'j ankeek. De koffie was in 'n urnroezeen gaar,
want 't wicht kon resselveem, dat zag 'k daoluks
wa, dat deek! Zee smeren d'r mi'j gaaw ne beschuute bi'j en dow mos 'k anschikken .
.,Astebleef!" zee Mi'jken met ne zeute stem, "en ow
nich laoten neugen!"
'k Leut mi'j ok nich neugen, at en drunk en kuiem
allens tegelieke. Mi'jken was ter ok bj'j gaon zitten
en zo gung de tied nog wa ongemerkt voort.
Jao, 't is warachtig waor, 'k kon mien kieken nlch
van dat wicht ofhoolen. Wat ne aorige deern was
dat, en 't kreeg kuulkes in de kinnebakken as ze
lachen. 't Zol vief-zes-en-twintig jaor wèèn, mer daor
bleef 'tok nog wa bi'j. As ze now mer gen verkering
had, dan kon 't nog wa loslopen met ons beeden,
want 'k was ter a aorig met an de praot dat wak! As
nen anner mi'j vuur was, dan hölp teT gen kieken of
kuiem an. Dan was ze verzeg en daormet oet! 'k Har
daor de tied wa, en 'k wol d'r toch es op an prao·t en,
dat wok! Dat wil zeggen, ak de kaans har!
En jao, de kaans kwam, - verduld jao, as 't geluk
met ow is, köj wa nen scheper kriegen!
Dow 'n luk in 't ronne harren kuie:t"d aover femilie
en nog wat, vreug 't aole menske: "Zi'j ok a trouwd,
of zi' j nog nich ?"
'k Zegge: "Nee, - um rech te zeggen, daor zink nog
nich an too kömmen. Jao, hoogeet dat ok, - trouwen
d.oo'j mer éénmaol in ow lèven as 't goodgeet, en dan
möj wa good oetkieken. l'j könt ow ok te dmk maken, da'j zonne daazegreete of zon sleufken kriegt,
en dan zi'j lilk of.
In de gaawigheed köj d'r ok een treffen met haor op
'n taand en de bokse an, en dan zi'j nog tieder of, en
könt ze ow geröst in 't martelarenhook zetten. Mer
't is ok wa zo, i'j könt ok zo laankzem ween, - as nen
ossen met de melk, - daj d'r vake achterdate tast,
27
Twentse Taalbank
mer - oetkieken is aait good! Te drok hek m~'j eegenluk ok nog nooit maakt, - 'k zee nioh, dak al kattenkèrmsen ofleup, - want wel Q.L.Heer ow hef toodach, wödt ow wal op 't herre brach. Met- jao, i'j
möt't ow zölven ok wa broeken, want geleuwt mer
nich, dat ne broed daor zo, as ne doeve, - kömp anflöddern, dat now nichl - "De besten peel"de zeuk i'j
op stal, en de lope'l"s aoveral!" zee mien vaar vrooger
ok aait. Vri'jen is gennen peerdehaandel, i'j möt't
ze ok liên möggen. Mer, - wieders is 't de tied ok wa
'n maol, en daorum kiek 'k nog wa 'n luk in 't ronne,
dat dook. Gèèrn 'n good vruiwken, as Q.L.Heer mi'j
dat gèven wil!"
De aol'e moor mos griemken urn miene lange redenaoslie: - en 't wicht lachen met eer hele gezichte, - en
oet eer blauwe eugkes as roggebloomen, völ nen
glaans, zo leefluk as de zunne op nen Meimorgen.
"Daor hei'j groot geliek an", zee de besmooder, "a'j
trouwt doot 't good, - 't is vuur ow hele lèven, dat
is 'tl I'j möt't op ow spil ok 'n good boerenwicht
hemmen, en genne floddermadam, das nliks l"
Ok Mi'jken kwam meer an de praot, - wee wazzen a
iets kunniger wödden, zee lachen vot: 11 Dan zi'j no~
nich met de dröksten zo as .de meesten jongen keerls.
Vuurnaamluk rechtevoort hei'j vènte, dee mènt, dat
as ze nen bouwstraampen könt vasthoolen, ok
'n wicht möt hemmen, - dat is zo! - A'j now nog gen
wicht hebt? D'r zint ter toch 'n laand vol, wok mer
zeggen! Of gao'j haoste nooit oet?"
'k Zee drok d'r op: "0 jaowa wicht, dat now wal As
ter kèrmse, brulfte of feest is, zin'k ter meespats wa
maank, dat leuw merl Dat wil ok zeggen, ak 't wochen kan, mer jao, - daor hei'j daoluks nog gen wicht
urn, daj liên mögtl Aj in de raozejaoren zint, kiek i'j
n!ich zo nauw, dat dooj nich! As ze mer laank haor
28
Twentse Taalbank
hebt en rökke an, dan is 't wa 'n maol good, en wieders maak i'j ow gen zorgen.
Mer aj äöler en wiezer wödt, kJi,e k i'j meer oet, en
das ok wa vake good. I'j könt nen Hemmei met meka hemmen, mer ok ne helle, dat heur'j wa mangs!"
Daor mos zee wier urn lachen, dat duuvelken, - of
leever ezeg: engelken!
Mer 'k vreug d'r op: "En dow dan wicht, hoo wied
zins dow d'r met? Hes dow a wat an de haand, of
hes nich? Dow kaans ter toch ok wa een an de halster krizgen, wok mer zeggen!"
Mri'jken lachen en kluurn tegelieke, dow ze antwoom: "Nee, 'k heb ter ok nog gen, en daor is ok nog
niks gen braand bi'j, dat is ter nich! 'k Kan d'r ok
wa wat met kriegen, mer 'k mot ter ok een hemmen,
waor 'k zin an heb, en - met ieder löchem wik en
ga ok ok nich met, dat dook nich!"
Nich allèèn wee, mer ok 't aole mènske mos ter urn
lachen.
"En as dan mer teks krigs!" zee'k loek vot. "'t Kan
ok oetbliewen, of - zins daor nich bange vuur?"
,,Nee niks!" zee ze met ne aorige stemme.
"Nen goon vrommen boerenjongen wik hemmen, en
gennen ruffeler, zo as ze wat zint! 'k Kieke nich naor
geld of good, mer naor eene den'k liên mag!"
"Dus dan gees nich naor 't klooster?" vreug 'k 'n luk
ondöggend vot.
"Nee dat nich!" lachen zee. "'k Gao leever innen orden, waor twee paar klömpe vuur 't herre staot."
"Dan begriep ik 't!" zee 'k wier plezeerig vot. "As de
ware Josef kömp, dan zeg Maria van: "Jao!"
"Jao, das wisse!" zee't, en 't schettern 't oet van
wille, - 'k har haoste zeg: 't höw zik op de basse van
't lachen, merdat dee 't now eengenluk nich!
"Onze wicht hef de tied nog wal" kuiem de besmoor d'r tusken. ,,'t Hef 't now nog good, dat hef 't!
29
Twentse Taalbank
Aj trouwt kömp ter ok wa wat te kieken, en komt de
zorgen ok, dat doot ze!"
"Jao", zee'k, "das waor! Mer daarurn wi'j nog nich
in 't ossenbook, dat wi'j nich! Vergangen jaor is bi'j
ons 'n aolen Jans van de Loke nog trouwd, en den
was a achter in de vieftig, - en ziene vrouw was nog
mer good veertig, daor gaot mi'j es bi'j staonl Dow
Dasselers Gait-Jan tègen Jans har zeg: "'k Oaehen
da'j 'n maol wiezer wazzen wödden, Jansl" - harre
tot bescheed krègen: .. Gaitjan, in 't vuurjaor loopt
alle aole elzenbuske wier oet!" - Zo geet 't dan! En
Mi'jken zal later ok wa gen Meri'je-mooie willen
wödden zok rekken!"
"Nee, geels nich!" zee 't wier wierig, en nen lach
blunk oet eere mooie eugkes ... Mer dat kömp nog wa
in de riege! - Mer met al gekheed zak wa wier an
't wèrk motten. Temet komt de onze wier oet de Zekmaot van 't heuien, en dan gif 't wier nen drokken,
dat dot 't!" - "Wee harren 't aans wa plezeerig an de
praoteri 'je," gaf 'k tot bes eh eed, ,,' t vetiVeelt mi 'j
aans nog niks, al zin'k groovenbooder! Too, bliewe
nog mer 'n luk!"
"'k Kan nich leng,e r wochen!" zee ze griemkend, dow
ze opstun en naor de delle wol gaon. "Mer dan kom
i'j mer 'n maol wier kuiem en koffie drinken. Dan
kiek i'j d'r 'n maol wier acherhen, dan könt onze
keerls ok wochen te praoten. Dat doot dan, - en möj
wieders mer zeen daj rondkomt! Waor möj nog hen,
ak es vraogen mag?"
"'k Mot ter nog eene hemmen. Mi'jken, en das Ni'jhoes, of better ezeg OldemöUe, - das nog femilie, en
den mot naor de SaoS'eler kaan te wonnen, - of nich ?"
.. Oldemölle, jao das waor!" zee 't aole mènske daarop. "Das nog femilie van vrooger; no'j 't zegt, wer 'k
't wa! Hè, möj daor ok nog hen?"
30
Twentse Taalbank
'k Zee van: "jao!" - "Dan hei;j ter gaaw opzitten;;,
zee Mi'jken nog in 'n duurengaank. "Wat zal bi'j
Oldemölle de aole Fenne rrog kwaken en oetheuren,
want ,d ee is zo ni'jplichtig as ne jongen sik, slim! Dan mer goodgaon, want 'k mot drok gangs!"
"Ok goodgaon, Mi'jken!" reup 'k eer nog nao, en vot was ze.
"Ze is aait èven drok en wierig", zee 't aole mènske.
"Daor zit later ne goo boerenvrouw an, en - ok, zee
hef goo aarroe an 't lief, onze Mi'jken!"
Dat gaf 'k eer wa geliek, en 'k stun ok op urn vot te
gaon, want de tied gung voort, en 't har nog wa anhoolen. Ak bi'j alle leu zo lange wèrk har had, wak
in èènen dag nioh klao,r kommen, geels nich!
'k Wunske eer 't beste, en gung wier. 'k Dee boeten
de ogen wa good los, of 'k Mi'jken ok waor zag, •
mer nee, zee zol wa op de delle gangs wèèn. Misschien zag ze mi'j wa? Wèl zal 't zeggen?
Wat zag ter allens boeten mooi oet bi'j de Haarboer,
dat völ blikskaters met, dat dee 't. Allens èven
schier, good vee en ne mooie koppel hoender leupen
d'r urn de hukke hen. Jao, 't was venaalweg leefeori'j, a'j dat almaol zaggen!
Vol van gedachen streed ik wier op de fietse en veuren 'n diek wier langs op Saosel an. Dow 'k op 'n
Lee-diek kwam, kon'k Oldemölle a zeen liggen, want
daor wak èère langs kömmen.
Bi'j 't aole boerenhoes vernam 'k gen man of moes, •
misschien almaol in de meu'n an 't heuien, of in 't
Dullerbrook, - en gung mer es nruor binnen.
Binnen leupen 'n paa blagen van wiahter, in nen zitstool zat ok nog zonnen Boksen-Jan-Bèrènd, den
mi' j met grote ogen ank eek, - en F enne, ne aole
meuie van 'n zestig jaor zat ter te stoppen an aole
sökken en haozen.
'!{ Gaf eer dagtied en dee miene bosschóp.
31
Twentse Taalbank
"Ok goondag!" zee Fenne. "Zo, is 't aole Jans dood,
- wat 'n spil! Jao, hee hef a lange sökkelt en völle
li1 ~den ha·d, o den blood! Onzen Leewen Heer gef em
ne stie in 'n Hemmel, en lat em oetröst~n, want
wèrken hef dat mänken a genog daon zien lèvent.
Vroogertieds was 't aait mer wosseln en kleijen, dat
was 't - völ meer as rechtevoort! Jao, jao, 't aole
Jans hef de Holtkötter der good baoven op brach,
dat kömp van niks nich! A'j niks doot, gif 't metzin
waterpap, dat dot! Aleerdaangs dow Jans zonnen
bössel har west, was ter ok wa schrao west, dat hef
de vaar /Verstörven vake v-ertöllen. - Mer wi' j nich
efkes zitten gaon, dan zak es kieken, of ter nog 'n
treunken in de smodde is, of zi'j ok a drok net as
de onze?"
'k Zee van nee, en dak gen tied meer har, 't was in
't heuien en dan is de tied geld weerd. 'k Gaf eer te
kennen dak mien tied a verkuierd har bi'j dte Haarboer.
.. Dat laot hen!" gaf Fenne bescheed, .. ·n Dag is toch
haost kepot, - mer gaot toch èven zitten en kwaakt
nich!"
'k Bleef staon, anners wak nog nich wier vot, dat
wa;k nichl
,,Wak zeggen wol, - bi'j de Haarboer zo'j de verkuiering nog wa hemmen, want Mi'jken zol ok wa in
hoes wèèn," begun Fenne wier, .. 'k heur der nich
van, zol 't nog nen keerl hemmen, of wer _i'j 't ok
nich ?''
'k Zee dak 't nich good wus, want 'k kwam ok a nich
oet de naoberschop.
,.Das ok waor, i'j komt oet Fleringel" was Fenne
wier an de gang, en wol opstaon ... En van wèl zin i'j
dan, ak vraogen mag?"
Staondevot en met de duurenklink in de haand, gaf
32
Twentse Taalbank
'k eer gaaw bescheed, want 't vraogen begun a, en 'k
wol vot, - vot I
,,Zo, zo!" zee Fenne wier, dow ze op de haozenvöddeln in de kökken stun, en met de baande achter
de kroplappe. "Heere, Heere, zin i'j van Huttenhoeri
Hef e 't volk a zo groot, - wat zeggen, wat zeggen!
En kan ow vaar ok nog good? Jao, - en wat was dat
aleer aait nen plezeerigen keerl, - naál En wat kon e
aait metdoon, dow nog joonk wazzen, jao, 't was
leefebri'j I Jao, ak daor an dènke, - 'k heb a wa es
met em daanst op de een of annere spin'Vesite, en
daansen kon ow vaar, ow lèvent zo nichl Jao, - en
now ziw beede aold, jao, zogeet 't dan! Enne - wak
zeggen wol, - zi'j ok a trouwd, enne - waor hei'j dan
de vrouw vandan, - ok denk oet de buurte, oet Fleringe, - of hei 'j nich I"
'k Stun a half boeten dow 'k eer bescheed gaf - roer
zee kwam mi'j nao klassineern: "Zo, zo, nog nich
trouwd, en nog met gen wicht de plaggen dreugel
Now, now, dan wödt ok wa 'n maol hoge tied, zok
zeggen! Is dat wicht van de Haarboer, dat Mi'jken
nich wat vuur ow? 'k Zeg ow, das 'n good vrommes,
't kan rèsselveern en is zacht <Van inböst en vrom as
Liezen-Derk, wak ow zeggel - Mer jao, der zit ter
toch zat, a'j dat zeet! Zee wilt rechtevoort wa
duuvelsgèèrn trouwen, vuurnaamluk as ze 't gat
waorbi'j in könt draeien. I'j zollen zeggen, ze zint ter
völle drökker op as vrooger in mien tied. Jao, rechtevoort is 't toch slim, de wèèrld haank van vri'jen
en trouwen an mekaa, das zo. De onze möt't zowat
. alle wekke nao de brulfte, 't is slim! Zo zal 't in Fleringe en naor de Reutemmer kaante ok wa gaon.
Metzin ziw almaol femilie, dat ziw! De groten boeren
wödt zo almaol kleener, enne - wak ok nog zeggen
wol: Hoovölle koo'n hei'j bi'j ow? - Ow vaar heul
aait nog wa van vee, dat deerel Jao, wel har dat
33
Twentse Taalbank
how dach, dat i'j van Huttenboer wazzen, zo'j toch
zeggen! 'k Kan 't ok wa zeen, krek 't zölfde slag,
o Heere, o Heer! En, zonnen flinken jongen keerl,
net wat vuur Mi'jken 'Van de Haarboer, wak ow
zegge!"
'k Zat a baoven op de fietse, dow 'k eer 't leste bescheed gaf, en 'k was bliede as nen gek, dak vot was,
- vot van al dat geteute en ni'jplichtigheed, - wat
hak ter toch an! "Zee vrag ow 't ei oet 't gat," dachen
'k in mi en zöl ven, dow 'k a nen smetwegens vot was.
"Mer toch wol ze mi'j Mi'jken nog wa ankuiern, zee,
dat könk nog wa hemmen."
'k Was a gaaw wier nen helen ènne vot, en 'k trappen aoveral binnenduur op 't hoes op an. 'k Heult
bi'j 't Mönnikkenbreuk'ken langs - 'k har ok bi'j
't Grobbenhoes langs könt, mer dit was richter, - en
dow wak nog wa 'n maol wier in de kökken, waor 't
verduld a hoge vèspertied was. Daor wak in 'n eergezeen wier an 't wèrk, al wak ok haoste meu van al
't fietsen wied in 't ronne. Mer op zikzölven vun ik
't groovenboon nog nich zo vel"VVelend, dat nich! Dan
kom i'j ok es onner de Jeu, i'j komt an de praot met
alman, en zo leer i'j ok völle mènsken kennen.
'n Eenen is zo, en 'n anner is zo, das waor! 'n Eenen
knip 'n mond stief op mekaa, en 'n anner haank allens op heegen en buske. 'n Eenen wèg de weurde,
en 'n anner bladdert allens der mer oet, as de koo
oet 't g-t!
Mer de aorigsten leu vun ik toch dee van de Haarboer, das ongeleugen waor! Daor köj wa urn lachen,
mer das zo! Wat was 't aole mènske ku~emchtig en
aorig, en - Mi'jken nog völle aoriger! Hè jao, wat 'n
wierig en 'n knap wicht was dat! Wat har ze mooi
vlassig haor, ne kluur as riepe rogge! En eugkes,
blauw as roggenbloomen, en wat kon ze leefluk
lachen! Jao, en wat was ze rezig op de beene, en wat
34
Twentse Taalbank
har ze nen gaank, jao, 't was leefebri'je! En wat har
ze 'n mooi kluurken op de kinbakken, - gen opgevaarfde zo as ze rechtervoort wat hebt, en dee aans
ok wa zo gèl zölt wèèn as ne pèrre, - jao, i'j zoHen
der gek op wödden, dat zoj!
Zo dachen 'k op de dage dee kwammen nao 't
groovenboon! Ak tied har urn te dènken, wazzen
miene gedachen bi'j dat wicht, bi'j Mi'jken van de
Haarboer in Albèrge. Zölfs 's ao,v ens ak in 't veerkaante wèrk van "Jeruzalem" lag, zag 'k dat meeken
ginner wielder van de Brookegge vuur mienen geest,
en keek 'k eer in de blauwen ogen .... Heerejee jao,
- 'k har 't te pakken, de èèrste leefde, zo ze zegt, dat vernam 'k wal 't Veur was an 't brannen, en 't
gung ok nich wier oet, - daor was gen dènken an,
daor was gen kroed vuur wössen! Aj 'n vèrken èènmaol in de wotteln hebt had, köj ze der nooit wier
oethoolen! Der was now honnig in de bloomen, mer ·
hoo der an te kommen? Dat was verduld 't slimste
nog!
'k Veulen mi'j wa as zonnen iemen, den aoveral
rondzwörf, mer nich wus hoo bi'j dat "bleumken" te
kommen. 'k Prakkezeern wa dmk, hok Mi'jken op
een of anner feest te sprekken zol können kriegen.
Dan wok eer vraogen, of ze met mi'j wol, - zee ze
dan metzin "jao" - èèrst zegt ze toch van nee, mer
das vake meer 'n anwödden, - dan was 't jandorie
vuur mekaa, dat was 't! Zee ze helendals "nee",
now dan was 't mis, en mok mer met de dage verkommern. Mer dat vraogen kon nog wa nen sprönk
gèven, mer ja, dat mos mer op 'n waogen an. Wel
nich wag, dee nich wint! Mer 'k geleuwen wa, dat
ter nog wa spannen wol, das waor! - " 't Wil der
spannen!" har de bok ok zeg, dow mos e lämmer
kriegen.
"Ak Mi'jken nich kan kriegen", zee'k in mien eegen
35
Twentse Taalbank
zölven, "dan trouw 'k nooit, en könt urn mi'j alle
jonge wichter naor de maon lopen. Dan wik stalstreijer bliewen op 't Huttenspil, en ne vaste stiê
hooien in 'n hook van 'n heerd wat aans!" - 'k Har
now de plaoge wa, mer dee mos dan mer wier aover
gaon, willen of nich! Ak dan vedan vuur kwit achter
de jongen \"rouwleu anl•e up, was ok niks! Dan boer
i'j ow der toch oet, want eegenluk gezegd, vrouwleu
zint nog 'n anpat soort volk, heelmaol aans as keerls,
völ aans! Zee hebt zo iets eigenaardigs a over zik, en
't is waor, vrouwleu V'erannert met de jaoren völ
meer as de mansleu, das warachtig waor! Keerls
könt wa ni'js wier joonk wödden, mer vrouwl•eu nich,
zegt ze!
Ak dan bi'j Mi'jken ne blauwe schenne leup, en 'k
zol wier achter annern anlopen, dan kon 't mi'j wa
net gaon as de watten, - dan vleeg i'j van 't eene rozenknöpken naor 't annere, en kom i'j antles,t en bi'j
de diessein trechte, dat dooj. En dan hei'j ter an.
'k Har der nog niks op vunnen, as dat 't mi'j in 't zin
scheut, dak es 'n maol in Albèrge naor de late kèrke
wol gaon. Dan zag 'k eer misschien nog wa, en könk
eer nog wa te sprekken kriegen, as ter nich te völle
dak op 't hoes was. Dat leut mi'j good too, better as
al dat dènken! - Knoef zienen knalievoggel dachen
ok völle, mer antlesten lag e dood in 't köwken!
'n Eèrsten mooien zunnigen Zundagmorren, ikke
- zeg de gek, - naor de late kèrke urn half elf in
Albèrge. Hè, wat was 't mooi zommerwaorm, jao
'k har de dröppeln vuur de plette staan. Geröst as
nen vorem, zetten 'k de fietse bi'j Haarhoes an 'n
boom, en drunk èèrst nog 'n börrelken vuur 'n schrik,
dan wak geröster, jao, want a'j zo iets onnernemmen
wilt, möj nich bleu ween, geels nich!
'k Gung bi'jtieds naor de kèrke, mer daor könk later
't wicht nèèrn vinnen, en 'k wol der ok nich gaon te
36
Twentse Taalbank
gapen, dat steet nich! Oet de kèrke gung 'k nog wa
'n zetken an 'n aolen kèrkhof staon, mer 'k zag nog
wa 'n paa kunnigen, n;ter Mi'jken nich, en dat völ
mi'j donners tègen, dat dee 't! Wal beuren 'k daor
dat ter gaaw feest was in Albèrge, en dat was net wat
op miene mölle. Daor wok en gung 'kok hen, dat was
zo vaste as 'n peulken! In mien zölven zee'k kot of:
,,Al bèst de wèèrld ok, naor dat feest gaok hen, das
vaste!" - Ak kon wok daor wille zeen te kriegen, en
as 'n Hemmei met mi'j was, met Mi'jken te hoope
plezeer maken. - "leder zien plezeer", zee de duuvel,
dow kilkrn hee zien schoonmoor met de greepe in
de dbben .... "
- 0 -
't Was nen mooien zommerdag in juli. Het meeste
heui was binnen de pöste, en Sunt-Jaopik was in
zich. De rogge riepen har an, en dan mot 'n zicht der
in wödden höwwen. Dan zint boerenleu mèèr dan
drok, en is vuur wat aans nèèrn gen tied meet" vuur.
Dan hebt ze nen bès op de hoed, en zint nog drökker
as ne motte met èène titte en detteen biggen, das
waor! Dan hebt ze ok gen tied vuur 'n feest, want 'n
èènen wil de rogge der nog èère ofhemmen as 'n anner. Nen boer is dan ok nich eere geröst dan as e
zeggen kan: "Wee hebt de rogge op 'n balken, en
wee wont ter wier onner!"
Daarurn hebt ze ok meespats feest in Albèrge, zo
tègen de Sunt-Jaopikstied ....
Zök weer was 't dan, dow 'k met 't beste kistenteug
an, de fietse bi'j 'n kop pakken, urn es naor dat feest
hen te gaon.
'k Fietsen drok - dat wè'j - zodat onnerwegrers nen
leewrik van schrik oet de golvende rogge zingend
naor ba oven vleug, steel de löch in! 'k Zag haoste
37
Twentse Taalbank
nich ees, dat baoven mi'j nen blauwen reeger aovervleug op 't Kluunven op an.
Dow 'k 'n Kloosterès duur was, zag 'k wa dat ter in
de boerschop wat te cloon was. 'k Heul 't mer voort
op de weede an, waor al 't 'V'olk hen gung, en keek
voort es in 't ronne, as zonnen vos den naor de gaanze loert. 'k Leut het ringstekken en al dee draweri'je
langs mi'j vuurbi'j gaon, en gengein mer hèrwes en
dèrwes in 't ronne, - onröstig as nen zeele in 't vageveurl Nao het ringriên verdelen 't volk zik meer
a'Over de weede, en kwammen der ok nog gedurig an
wat opzetten.
'k Har es ne grote segaar opstökken, en kuiern mer
es al dee kräöme en keukeltènten langs. Op eenmaol
jao, daor gung mi'j 'n !echt op, en zag 'k van wieden
- jao, van wieden a, - 'n vlasköpken tussen annere
wichter staon. Zee stunnen vuur nen groten schommel, waor ze ok op ankeken, daor er geregeld wat in
en oet gungen. Jao, drok was 't daor wal
"Now geet 't schaopscheern anl" zee de jonge, dow
mos e weegen. - Zo stun ter ok met mi'j vuur, das
waorl 'k Stippen der es hennig as zon stads jufferken
op an, zodat 't vuur alman ok nich in de gaten leup,
wak wa op 't oog har. - "Hoo henniger, hoo betterl"
har de duuvel ok zeg, dow har e in de deurne zetten.
"Wat loert dèn in 't ronne,'' heuren 'k nog zonnen
greunen gapert van ne jonge zeggen tègen zien maot.
,,'t Is net of e nen hazen zöt liggen."
Mier 'k gung vedan, dat dee'k - 't kon mi'j niks meer
'V'erschellenl 't Mos jandorie toch op 'n waogen an
en lukken 't nich dan mok mer wier met de losse
halster op 't hoes op an, - daor was dan niks an te
cloon! Mer in mien eegen zee 'k: "Mer waogen, •
Schöppert hef 't ok waogt en kreeg van 12 eier
detteen keuken" - en zo mos 't met mi'j . ok, now der
honnig in de bloomen zat.
38
Twentse Taalbank
'k Stun dan in 'n eergezeen achter die jongen vrouw·
leu, en zag daoluks wa, dat 't Mi'jken van de Haarboer wa was.
Jao, eer lachen tusken de annem klunk mi'j as nen
zaank in de oren. Dow der van de annem wichter ok
wat in de schuutkes gungen um te bungeln, gung 'k
es nen tred neuger op eer an. En dow ze efkes
bi'jzieden alleen stun, - dow hek 't waogd, - jao, das
warachtig waorf - en eer tied van 'n dag zeg.
,.Ok goondag!" zee 't griemkend, ,.o was i'j der ok,
den lest bi'j ons hef west groovenboon! Jao, 'k kennen ow daoluks wier! Ok op 't feest?"
Schoonwal 'k èèrst nog wa bang was vuur stottem,
zee'k geröst vot, - want 'k was ter a duurhen • ,.Jao,
Mi'jken, ok good t11echte, en in hoes ok te hoope?"
,.Jao, zo good as 't kan!" zee eer zachte stem. ,.En
wat is 't mooi weer urn oet te gaon, - zodeunig treft
ze 't hier met 't feest, dat doot ze!"
'k Zee: ,.Jao, umdat 't zök mooi zommerweer was,
wok hier ok es naor 't feest hen. Wel wet, hoo raar
'n stuUJverken nog kan rollen! - Zins alleenig, Mi'jken.?"
,.Jao!" zee 't, en 't kluuren 'n luk, nich völle. ,.Onze
naoberwichter zint metkömmen, dee zint now net de
schommel in gaon, - kiek, daor zit't ze wa in dee
kaantel En, heb i'j gen kammeräö bi'j ow?"
,.Nee," zee'k, ,.'k zin mooderzeele allenig, - das ok
wat! - Mer e, -wak zeggen wol Mi'jken, zöw te hoope
ok èven schommeln?"
Zee kluuren wa wier 'n luk, mer zee tooh: Aj dat
gèème wilt, dan laow't mer cloon! Mer dan gèèm
nich zo hoge, dan keukei 'k ter ok nog oet!"
Jao, 'k was a bliede as nen gek, dat ze met mi'j in
· de schommel wol, en 't was ok mer 'n haand umdreaien, en wee zatten der a in. - ,.Waor boksen zint,
betaalt gen rökke!" zegt ze, en 'k betalen plezeerig,
39
Twentse Taalbank
)ao, net zo plezeerig as nao ;t trekken van ne koeze.
't Geld dee'k an zonnen juffer, den de lippen vol
robeJetensap har zitten, en - daor gung 't jandorie
hen metTooneen Mi'jken, de heugte in!
"Nich zo harrel" zee 't nog es 'n maol wier. "Hoo
het i'j ok eegenluk?"
'k Zee plezeerig: "Toone, - as dat mer zegt, dan
heur 'k 't wal" - Jao, en wee mossen der beede urn
lachen, - mer in zonnen tietd lach i'j aoveral urn, dat
dooj!
"Har schommeln dee'w nich, mer wee kuiern wa
te hoope, en zo wödden wi'j nog wa gaaw kunnig. Ik
vuur mi'j wödden hoo länger hoo geröster, en dow
der wier oetkwammen en alleene stunnen, hek 't mer
waogd urn eer te vraogen, en dat is wat, want ow hele
lèven kan der van ofhangen, das waorl
"Mi'jken, - wee zint toch a 'n luk kunnig, en beede
allenig - mag 'k vanaovend met di'j?" vreug 'k, en
'k stottern zölfs nog 'n luk an. - Verduld nog es too,
aans stottern 'k jao nooit! Dat zollen wa zenen wèèn,
waor de leu mangs van kuiert!
Het wicht kreeg inees ne kluure as nen perdiesappel,
en sleug de ogen naor daalten zonner daoluks wat te
zeggen.
'k Leer eer trankiel de haand op 'n aarm, en vreug
nog es, hennig vot: " Wat hes ter van dach? - Zeg
gaaw van " jao", Mi'jken."
Efkes mer keek 't mi'j in de ogen, en dow sleug ze
de eere langs mi'j hen, en zee zeutjes en zachte:
" 't Kömp mi'j inees aover, Toone, - dat wer 'k zo inees aich!"
'k Heul an, - want 't gung der urn. "Zeg toch gaaw
van jao, Mi'jken, want 'k hool van di'j l Waorum
zegs 1lich wat?"
En - antlesten jao, dow zee 't met ne zachte stem:
40
Twentse Taalbank
" ..Tao, laok 't dan mer dooni Jao, umdaj ;t ok gèèm
wilt!"
'k Pakken eer daoluks bi'j de haande, en drokken ze
èven. Jao, dat was 'n ogenblik urn nooit te vergetten,
nooit! En, 't is waor as wat: 'n zetken later leup
Hutten-Toone met Haarboers-Mi'jken an 'n aann
aov·e r 't feest hen, en - wee harren wille as wat, onwies völle!
'n Paa aole boerenkeerls oet de Maarke, dee an 'n
täöfelken zatten te piepken, heuren 'k nog tègen
mekaa zeggen: "Zeet es, Mans, daor hei'j verstamd
dat wicht van de Haarboer ok nog met nen keerl an.
'n aann. Nooit van heurd, dat dat vrormmes waonnet
gung, i'j wa ?"
"Nee Grets", zee den Mans, en hee nam ziene piepe
es oet 'n mond, "en - daor hei'j ze wa te hoope!
Blikskaters, 'k geleuwe dat 'n den Toone van Huttenboer oet Fleringe is. Wel :wl dat dach hemmen! As
dat duurgaank hef kriegt ze bi'j Huttenboer ne flinke
vrouw, das waor!"
"Verduld jao!", zee Grets der op. "Dat kan wat wödden, wak ow zegge! Jao, wee zol dat dach hemmen."
Meer könk ter nich van verstaon. Jao, wel zol dat ok
dach hemmen! Ikke nioh, en Mi'jken nich, en nums!
Mer Q.L.Heer zorgt vuur allens; das vaste!
Net as alman zi'w ok 'n zetken an 'n täöfelken gaon
zitten, en hew te hoope der eene a01ver drunken, gen foezel, mer beer en limmena_~de. 'k Betalen vuur
beeden, en dow ziw a vmotiedig wi·er votgaon, dat
ziw!
·
Onnerwegters, - 't was in 'n tweedonkem, - ziw bi'j
'n inrit e~kes van de filetse gaon, en hek eer zeg wat
mi'j a dage laank op 't hette har lègen, a dage laank.
En hek eer wier es vraogd of ze met mi'j gaon wol,
urndak eer duuvelsgèèrn liên moch, en zee kuiem
41
Twentse Taalbank
zeutkes van jao, en dat ze ok a wa van mi'j heul,
en- al zo meer .... !
Mer allens waw daor in 't inrit van 'n kaamp ve1"tellen, wik nich op heegen en buske hangen! Wee
deen mekaa wa nen smök of wat, - 't könt te1" ok wa
honnerd wen, mer dat geet gen èèn an,- en daor was
onze leefde met . bezègeld, laok mer zeggen.
Wee gungen daorop, plezeerig as engeln, op eer hoes
op an, zo gelukkig as wat! Wee hebt kot bi'j de
Haarboer zienen gaoren nog 'n ogenslag wier van de
fietse of west, - 't kan ok 'n half uur west hemmen, en wat ter dow verkuierdis wier, geet ow ok nich an,
- en köj ok zölf wa dènken!
'k Brachen eer, - mien leeve Mi'jken, in eer en deugd
naor 't hoes hen, mer gung 't èèrste maol nich met
eer naor binnen hen, dat wok daoluks nich! Mer
's annerdaangs zok vaste wierkommen, want dan
was 't zundag. Nog éénen, - en daormet nammen wee
ofscheed vuur den dag, en gung zee 't hoes van de
Haarboer in, en ikke - zeg de gek, - fleuten as ne
spreew in 'n kessenboom op 't hoes op an.
Wat was 't nen mooien aovend, mooi in 'n maonenschien, - •völle meuier as anners? Allens leut mi'j
dissen aovend anners too, zölfs de steemen an 'n
Hemmei nikkoppen mi'j too.
Bi'j 't Breegoor op de Zaandhaar zag 'k de waogbuske staon as zökke speuke, mer 'k wödden der
niks aans van, vuur mi'j was allens mooi op dis~
wèèrld ....
Wat zol de vaar wa zeggen, ak em vertöl, dak de
plaggen dreuge har met Mi'jken van de Haarboer, •
zo as de aolen leu aleerdaangs ok zèèn.
Dat as ter niks tussen kwam, Mi'jken de "boerin"
wödden van 't Huttenhoes, - jao, mi·ene vrouw vuur
altied!
42
Twentse Taalbank
Dow 'k dan in hoes kwam, vertöl 'k de vaar daoluks
hoo 't mi'j gaon was - en waarachtig, den aolen man
was bli'j en kwikken der helendals van op, dat koj
zeen!
"l'j hebt geluk had, jonge!" zeg e. "As dat duurgeet,
krieg i'j ne vrouw van goö leu, want de aolen ken ik
good, dat doo'k! Dan kömp ter nog wier zunne en
aJOrigheed in hoes, wak ow zegge! Mànsleu allèèn iri.
hoes is ok niks, niks! As dee hoes hoolt, geet't mis,
doot daor mer dènken an. Dan krieg i'j ow gerak
nich op tied, en veronzel i'j jao helemaols en antlesten sleet de enne bel tègen de annere an. Op de
deille en boeten zint de keerls wa good, mer in de
kökken möj ze nich hemmen, - mer nen goön boer
zeej der ok nich völle! Wat ze met de haande doot,
smiet't ze met 't gat wierum, das waOT!"
"Mer now vaar," zee'k, "hew kaans daw 't tehoope
better kriegt!"
" 'k Zin der bli'j van Toone, daj die r zo wied met
zint!" gaf e tot bescheed. 'k Heb 't a zo vake zeg, ne
vri'jeri'je kan opkommen as 'n schoer in 'n nacht, en
2!0 is 't ok wal l'j brengt ze mer es 'n maol met,
jonge!"
De vaar ziene weurde deen mi'j good, den aovend,
mèèr, ak wa blieken leut! Dow 't berregaonstied was,
en 'k aover de ber-plaanke was striên, zin 'k inslaopen met de gedachen bi'j de Haarboer, waor ok
'n leef vlasköpken wa indommeln zol, en dreumen
van èèn, dee men leef hef krègen ....
's Annerndaangs zin 'k in Albèrge naor de Vesper
gaon, en dow dee oet was wochen mi'j Mi'jken bi'j
'n Koolgraven op, en ziw te hoope op eer hoes anfietst, gelukkig en plezeerig as wat!
Bi' j de Haarboer wazzen ze ok good op de deune, en
der best met innömmen, - jao, zölfs de besmoor vun
't wa aorig - dat mok zeggen!
43
Twentse Taalbank
Zo hef devri'jeri'je 'n begin krègen met groovenboon,
en zo kan 't mangs in 't lèven gaon. Daor wee zonner
vrouwleuvolk zatten, hek nich lang naor de Haarboer
hen lopen, roer ziw nog wa 'n maol trouwd, dat ziw.
Dat gaf nen brulhendag zó plezeerig, mer daoraover
zak roer niks vertellen, want dan wödt mien "epistel"
te laank.
As ze mekaa· hebt, is ok meespats 't hook oet! Aj
trouwd zint, dan hoolt alle aventuurs en fratsen 'Vanzölf wa op, dat doot ze!
'k Heb an Mi'jken ne beste vrouw krègen, 't kan nich
better, das vaste waor! Zee is aait plezeerig, aait
èven leef, vrom en zachte, en hef ok aait mood in
't lèven. Ze is zeunig en oppassend, kan kokken,
braon en smoom as de beste en wat wil nen keerl
nog meer! Naeien kan ze ok netkes, en is ze an
't stoppen dan is ze zo vlietig as ne bi'jmeeze. Melken
kan ze oet de kiek, en met vèrken voorn en kalver
wettem is ze bi'j de haand en greuit de deers bi'j de
dage, wat vuur nen boer nen hoop weerd is. Zodeunig
is ze met alle vrouwleukunsen klaor, dat is ze!
Zee kan met kieene wichter umgaon, dat 't leefebri'je
is! Jao, diee hew der ok a veere, dat krieg i'j zo too,
as 'n stork mangs kömp en Mi'jken in 't been bit. En,
an 't enne van 't leedken mot Toone met 'n rapkloomp lopen ....
Dan heur ik eer zingen bi'j de weege, en as 'n stork
nog es wier kömp, - daor is kaans op, - dan lacht
Mi'jken nog, en is ze nog net zo plezeerig as dow ze
bi'j de Haarboer op 'n brink leup.
Wee zint now 'n jaor of zesse trouwd, en nog is de
leefde tusken ons beeden as op 'n èèrsten dag, jao, is
nog anhaald, en - dat heurt zik ok!
Now schei 'k inees roer oet te klassineern, want 't is
berregaonstied! Dan weej 't wa, - dan zeg Mi'jken:
44
Twentse Taalbank
"Wel mi'j leef hef, volge mi'j !" - en dan gaow wier
onner de lappen .. , .
Now wee'j ok persies, hoo ak eegenluk met groovenboon IVan de aole Holtkötter, an ons Mi'jken zin
kömmen. I'j mögt 't geröst wieder vertellen, a'j mer
gen naams neumt, want dat haw nich gèèrn!" -
'T IS OET.
45