Energia nuklearraren politika auzitan jarri dute - datu

Transcription

Asteartea
Martxoaren 15a
2011. IX. urtea
2.396. zenbakia
1,20 €
www.berria.info
‘At!’,gaur,Bilbon
Etxepare institutuaren
asmoen berri, aktore eta
musikarien eskutik q 32
Energia nuklearraren politika auzitan jarri
dute Japoniako zentraleko leherketek
Japonia alarma nuklearrean dago. Bilakaera nolakoa
izango den begira dago mundua, baina Alemaniak
eta Suitzak dagoeneko iragarri dituzte hainbat neurri
Japonian salbamendu taldeen lehentasuna hondakinetatik
bizirik daudenak ateratzea da. Hildakoak 10.000tik
gora izan daitezkeela uste dute q 2-3
Haur baten eta emakume baten erradiazio kopurua neurtzen, atzo, Kawamatan, Fukushima eskualdean. Hango zentral nuklearrean izan dira leherketak. ASAHI SHIMBUN / EFE
Sortu legezta
dezaten exijitu
du euskal
gehiengo
sindikalak
Bengoak dio
«antolatutako
azpijokoa» egon
zela Gurutzetako
kontratazioetan
Iberdrolaren
%6 erosi du
Qatar Holdingek
2.000 milioi
euroren truke
Eusko Legebiltzarrean
Sortuk ere parte hartuko
lukeen osoko bilkura batera
dei dezan eskatu dio
Iñigo Urkulluk
Patxi Lopezi q 6-7
‘Marguello auzia’dela-eta
Legebiltzarrean irekitako
ikerketa batzordea amaitu
da. Orduko Osasun sailburu
Gabriel Inclanek
akusazioak ukatu ditu q 11
Akziodun nagusien artean
hirugarrena izango da,
ACSren eta BBKren atzetik.
Oraingoz, ez du
administrazio kontseiluan
sartzeko asmorik q 16
p GAUR 40 ORRIALDE
q HARIAN 2
IRITZIA 4
EUSKAL HERRIA 6
EKONOMIA 16
Athleticek
luzapenean
lortu du
berdinketa
Luzapeneko azken
segunduetan lortu du talde
zuri-gorriak berdinketa
Getaferen aurka q 22
2
2
Getafe
Athletic
MUNDUA 18
q KIROLA 22
q AGENDA 27
q PLAZA 32
2 berria 2011ko martxoaren 15a, asteartea
Harian›
Japonia D Lurrikara
%24,9
Martxoaren 11ko
lurrikararen
epizentroa.
Richter eskalan
9 gradu
pJaponiako energiaren jatorria. Japonia da munduan erreaktore nuklear
gehien dituen hirugarren herrialdea; 54
erreaktore ditu —46.821 megavatioko
potentzia— eta beste bi ari dira eraikitzen. Uhartean erabiltzen den argindarraren %24,9 du jatorri nuklearra.
Japoniako
Itsasoa
Fukushima I
(Daiichi)
JAPONIA
Tokio
Ozeano
Barea
442
Erreaktoreak( *)
pMunduan dauden erreaktoreak. IAEA
Energia Atomikoaren Nazioarteko Agentziaren azken datuen arabera, munduan
442 erreaktore daude —375.001 megavatio—. Egun 29 herrialdetan ekoizten
da energia nuklearra eta beste 65 erreaktore ari dira eraikitzen.
pAEB
pFrantzia
pJaponia
pErrusia
pHego Korea
pErresuma Batua
pIndia
104 (1)
59 (1)
54(2)
31(11)
20(5)
19
18(5)
Eztabaida nuklearra piztu da
Zentral nuklearren egoeraren
bilakaera argitu bitartean, berriz,
zentralaren inguruan ezarritako
hogei kilometroko segurtasun
eremutik 184.670 bizilagun mugitu behar izan dituzte. Fukushima
‘‘
Eztabaida sakonari
heldu aurretik gertaera
nola bukatzen den
ikusi behar da oraindik»
FERNANDO PLAZAOLA
EHUko Fisika Aplikatuko katedraduna
«Japoniako gertakizunek
energia nuklearraren
indarra erakutsi dutela
esatea tragikoa da»
JOSE LUIS GARCIA
Greenpeaceko energia alorreko arduraduna
II zentralaren inguruan ere hamar kilometroko babes eremua
ezarri dute, bertako arazoak txikiagoak diren arren.
Pertsonen erradiazio maila neurtzeari ekin diote Japonian. Irudian, Kawamata herriko biztanleak. ASAHI SHIMBUM / EFE
«Seguru aski» hiru erreaktoreren nukleoak
urtu direla aitortu du Japoniako Gobernuak;
istripua larriagoa dela uste du Frantziak
Alemaniako zentralen iraupena luzatzeko
plana bertan behera utzi du Merkelek
Jon Rejado
Fukushima I zentralaren inguruko alarma nuklearrak bete-betean jarraitzen du, eta eztabaida
nuklearra piztu da berriz mundu
zabalean. Japoniako Gobernuak
aitortu duenez, «seguru aski»
zentral nuklear horretako sei
erreaktoreetatik hirutan nukleoak urtu dira, hau da, erregai
nuklearra hozteko ahaleginek
huts egin eta erregaia egoera soli-
dotik likidora igaro da beroaren
ondorioz.
Japoniako Gobernuaren usteak beteko balira, nukleo osoa edo
zati bat urtu izan balitz, euste ontzia litzateke isuria saihesteko babes nagusia, eta, hain zuzen ere,
ontzi horien inguruan ari dira
orain lanean, eraikina bere horretan mantentzeko. Altzairu eta betoiz egindako ontzi horiek lurrikaran kalterik izan ez zutela jakinarazi du Japoniako Gobernuak.
Erreaktoreen nukleoa urtuta
isuri nuklear larria gertatzeko
arriskua handitu arren, adituek
uste dute, horrelakorik gertatuta
ere, ezin dela parekatu Txernobilekin. Fernando Plazaola EHUko
Fisika Aplikatuko katedradunak
gogorarazi du kasu horretan zentrala lanean ari zela isuria gertatu zenean, eta Fukushimakoa, aldiz, duela lau egun gelditu zutela.
Bide batez, Japoniako zentralek
euste ontziak dituztela jakinarazi
du; Txernobilen ez zegoen horrelakorik.
Fukushima I zentralean izandako leherketen inguruko informazioa nahasia da, batez ere, atzo
izandakoaren inguruan. Japonian eguerdia zela hidrogeno leherketa bat gertatu zen hirugarren erreaktorean, lehen erreaktorean izandakoaren modukoa.
Leherketak bertan lanean zeuden 11 pertsona zauritu zituen,
eta isuri nuklearren alarma piztu
zuen berriz. Ordea, leherketa «kimikoa, eta ez nuklearra» izan zela
argitu du Energia Atomikoko Nazioarteko Erakundeak, eta euste
ontzietan kalterik ez duela eragin
gaineratu du.
Eztandarekin batera, bigarren
erreaktorea arazo iturri bihurtu
zen atzo. Lehen eta hirugarren
erreaktoreekin gertatu bezala
tenperatura behar baino gehiago
igo zen eta itsasoko urarekin hoztu behar izan zuten, ohiko sistema tsunamiaren ondorioz hondatu baitzen. Hozte sistema horrek
nukleoaren urtzea du helburu,
batez ere. Gas isuri «kontrolatuak» egin behar izan dituzte azken egunotan istripu larriagoak
saiheste aldera.
Europa, bilakaeraren zain
Japoniako Gobernua egoera kontrolpean mantentzen saiatzen
den bitartean, munduko herrialde askok krisi nuklear horren bilakaerari adi daude. Alemanian
indarrean dauden zentral nuklearren biziraupena luzatzeko plana
hiru hilabetez atzeratzea erabaki
du Angela Merkelek. Alemaniako zentral nuklearrak seguruak
direla nabarmendu zuen iragan
larunbatean kantzilerrak; orain,
ordea, batez beste zentralen biziraupena hamabi urtez luzatuko
duen planari buruzko erabakia
atzeratu du.
Suitzak, bitartean, behin-behinean utzi du bertan behera bost
zentral nuklearren inguruan zegoen eztabaida. Gobernuak zentral berrietarako baimenak ez banatzeko erabakia hartu du, eta
martxan daudenen segurtasuna
aztertuko dutela jakinarazi du
Suitzako Energia ministroak, Doris Leuthardek.
Austrian, berriz, energia nuklearraren aurkako jarrera argia
2011ko martxoaren 15a, asteartea berria 3
8››
Daniel Hegoburu Europe Ecologie Berdeen
hautagaia kantonamenduko bozez hizketan
18››
Nazioarteak Gaddafi bakartu badu ere,
gerra irabazten ari da
Japonia D Lurrikara
pKanada
pAlemania
pUkraina
pTxina
pSuedia
pEspainia
pBelgika
pTxekia
pSuitza
*Eraikitzen ari diren erreaktoreak
duen herrialdean, Europako zentral guztien segurtasuna aztertzeko probak eskatu du Nikolaus
Berlakovich Ingurumen ministroak. Frantzia, berriz, beste muturrean da. Europan erreaktore
gehien dituen lurraldea bada ere,
istripuei behar besteko garrantzia ez ematea leporatu dio Japoniako Gobernuari. Frantziako Segurtasun Nuklearreko Agintaritzaren arabera Fukushiman
gertatutakoa Three Miles Islanden (Pensilvania, AEB) gertatutako istripu nuklearra baino larriagoa da, Txernobilen mailara
heldu ez arren. AEBko istripua 5.
mailan kokatu zuten istripu nuklearrak neurtzeko mailan. Japoniak 4. mailan kokatu du Fukushimakoa.
«Deuseztatzaileena»
Azken gertaerek denbora galdu
behar ez dela erakusten dutela
nabarmendu du Jose Luis Garciak. Greenpeaceko energia alorreko arduradunak uste du energia nuklearra gizakiaren «asmakizun deuseztatzaileena» dela,
eta energia mota horrekin bukatzeko pausuak eman behar direla:
«Japoniako gertakizunek energia nuklearraren indarra erakutsi dutela esatea tragikoa eta patetikoa da». Energia nuklearra ordezkatzeko nahikoa baliabide
daudela azaldu du ere, eta eredu
aldaketa ahal den azkarren egin
behar duela gaineratu du, horretarako «borondate politikoa» baino ez delako behar.
Plazaolak zehaztu du, hala ere,
ez dela komeni erabakiak une
hauetan hartzea: «Eztabaida sakonari heldu aurretik gertaera
nola bukatzen den ikusi behar da
oraindik». Fukushima I zentralean gertatzen denaren arabera eztabaidak norabide ezberdinak
har ditzakeela uste du. Hala, nukleoa urtu eta isuri toxikoa egonez gero energia mota hori «bertan behera» gelditu badaiteke ere,
isuririk gertatzen ez bada industria nuklearrak bere burua berrindartuta ikusi dezakeela gaineratu du.
Gertatzen dena gertatzen dela,
Fukushima I zentrala ez dutela
berriz ere martxan jarriko zehaztu du, isuririk gertatzen ez bada
ere, eta zentrala garbitzeko denbora luzea beharko dela.
18
17
15 (2)
11 (27)
10
8
7
6
5
Bielorrusian zentral nuklear
bat eraikitzea onartu dute
Aleksandr Lukaxenko Bielorrusiako presidenteak zentral nuklear bat eraikitzeko
dekretua sinatu izana polemika piztu du.
Txernobilgo zentraletik 25 kilometrora
dago muga eta herrialdearen %23
kutsatu zen istripu nuklearraren eraginez; 1,7 milioi lagunek pairatzen dituzte
egun isuri toxikoaren ondorioak.
131.000
pJaponiako galera ekonomikoak. Credit Suisse bankuak aurreikusi du 131.000
milioi euroko galera ekonomikoak eragingo dituela hondamendiak Japonian;
Barne Produktu Gordinaren %3. Eqecat
eta Air Worldwide enpresek 72.000 milioi euroko galera aurreikusi dute.
Garoña ixteko eskatu dute
hainbat talde ekologistak
Fukushimakoarekin dituen antzekotasunez ohartarazita, Garoñako zentral
nuklearra ixteko eskatu dute Eguzkik eta
Ekologistak Martxan-ek —talde horrek
jakinarazi du tekniko japoniarrak iazko
ekainean egon zirela zentralean—. Bizi!
mugimenduak, berriz, elkarretaratzea
egingo du ostiralean Baionan.
Hildakoen zerrenda ofiziala uneoro ari da puzten, eta erreskate taldeen lana da orain lehentasuna
bizirik daudenak ateratzeko; 10.000 hildako baino gehiago egon daitezkeela uste dute.
Nahasmena ordu kritikoetan
Amagoia Mujika
D
Otsuchi herriko irudi bat. Iwate prefekturan dago herria. ASAHI SHIMBUN / EFE
Hondakinen artean bilaketa lanetan ari diren herritarrak, Otsuchin. A. S. / EFE
Erreskate taldeak lanean Natorin, Miyagi prefekturan. ALEX HOFFORD / EFE
enbora kontra dauka
Japoniak, desagertuak bizirik aurkitzeko orduak kontatuak.
Hango erreskate taldeak nazioartekoen laguntzaz gau eta egun zeregin horretan ari dira, baina dagoeneko nabaritzen hasiak dira
zein diren joan den ostiralean tsunamia eragin zuen lurrikararen
benetako ondorioak. 1.897 zen
atzo hildakoen inguruan eman
zuten azken kopuru ofiziala, eta
3.002 desagertuena. Izen-abizenekin tarteka ematen duten baieztatutakoen heriotzen zerrenda,
ordea, ehunka lagunekin puztuz
doa partea zabaltzen duten aldiro, errealitatea askoz gordinagoa
dela dakitenen atsekabearekin
zabaldu ere, 10.000 baino askoz
gehiago izan daitezkeela baitiote
iturri ez ofizialek.
Miyagiko kostaldean 2.000 gorpuren berri eman zuten atzo; mila
inguru Ojikako hondartza batean
aurkitu dituzte, eta beste horrenbeste Minamisanrikun. Hiri horretako herritarren erdiak baino
gehiago desagerturik daude
—9.500 pertsona—, baina litekeena da horietako askok alde egin
izana babes bila. Otsuchi kostaldeko herriko 8.000 biztanleen berririk ere ez dago, eta oraindik zerrendetan jasota ez dauden gorpuak pilatzen dira itsasoan eta
hondakinen artean.
Lurrazala miatzen eta lurra
irentsi zuen olatuak utzitako hondamendiaren artean 100.000 baino pertsona gehiago dauden lanean, militar, suhiltzaile, mediku
eta boluntarioen artean, eta kanpotik iritsitako laguntza berezia
ere ezinbestekoa izaten ari da bizirik daudenak ateratzeko eta
gorpuak lehenbailehen topatzeko gaixotasunik eragin ez dezaten. Txina eta Errusia Japoniarekin auzitan diren herrialdeetako
buruzagiek ere giza laguntza eta
ekonomikoa eskaini dute.
Lagunen eta bizilagunen bila
dabiltzan profesionalen eta herritarren mugimendua geldiarazten
dute tarteka erreplika sendoek,
eta izua agertzen da berriro. Dardara hasten denean, lehenbizi
nork bere burua arriskuan dagoen begiratu behar du, eta ondoren
senideena, eta minutu batzuetara
nola dauden bizilagunak. Umetatik erakusten diete modu horretara erantzuten lurrikaretan, eta
bete egiten dute.
Horrelako egoerek sortzen duten beldurrari buruz ez dago protokolorik ordea, baina testuinguru latzenean egonda ere, harrigarria da herritarrak izaten ari
diren jarrera pausatua eta elkartasuna. Ez dago arpilatzerik zer
edo zer eramateko aukera dagoen
lekuetan, eta elikagaiak eta ura
banatzen dituzten puntuetan orduak egiten dituzte zain, inori
kontuak eskatu gabe. Eta haien
jarrerak baieztatzen du agintariak esaten ari direna: ordezkari
politiko, sozial eta ekonomikoak
sarraskia herritarren batasunari
esker gaindituko dela diote.
Egunik gogorrenak
Baina batasuna ez da dena, batez
ere ezjakintasuna eta nora eza jasaten ari direnentzat, gertukoen
berri ez dakitenentzat. Beti bezala, haurrak dira egoera horietan
ahulenak, eta gobernuz kanpoko
erakundeak esaten ari dira 70.000
ume desplazatu daudela, etxea
galdu eta haien inguruarekin zerikusirik ez duten giroetan, urduri, horietako asko gurasoengandik urrun, seismoak, tsunamiak
edota alerta nuklearrak banatu
dituztelako.
Atzokoa astelehen atipikoa
izan da japoniar gehienentzat, lanegun ez ohikoa, besteak beste,
Tokion igogailurik ez dabilen
etxe orratzeko langilearentzat
edo lan gehiago eginez greba egitera ohitua dagoenarentzat, fabrikak ixtea erabaki dutelako
denbora zehazgabe baterako.
Harian › Iritzia
Ziztadatxoak
Minamisanriku
A
J
historia luze bezain bortitz baten salaketa, gero berriro barruko orrietara itzuli
albisteak, morboa gizendu.
Akaso neu ere morboak eraman ninduen, baliteke, ezin nituen begiak kenstebete da, zazpi egun baino ez,
du. Auzitegiak erabaki du bere bikotekigaur zortzi martxoaren 8a zen, eta
de ohiari 37 labankada ematea ez zela
emakumeek, behingoagatik, presentzia
izan ankerra, ez zela grinaz aritu, eta 17
irabazi zuten meza medioetan, hori bai,
urteko zigorra 12ra jaitsi diote.
urteko egun bakarra zutela jakinda. IsilOrain gutxi irakurri nion Mark Twaini
tzeko, ezkutatzeko eta azpiratuta manedozein egunetan idazteko modutentzeko estrategiarik onena da, leku
ko esaldi bat, baina gaurkoan priegin, ahotsa eman urtean behin, almeran datorrena: historia ez da
darrikapenei altaboza jarri, zenbaerrepikatzen, errimatu egiten du.
kiak eman, datuak eskaini, erreEta Frida Kahloren Unos
portajeak idatzi, injustizia salatu,
feministen adierazpenak jaso,
cuantos piquetitos koadroa
Bilboko manifestazioaren
etorri zait gogora.
irudiekin ireki albistegiak
1935ekoa da. Ziztadatxo
eta egunkariak, egunerobatzuk eman zizkiola
Jira
koa salbuespen bihurtu,
esan zuen gizonak,
Xabier
Gantzarain
egun bakarrera mugatu
orduan ere.
Zuzendaria:
Martxelo Otamendi
Zuzendariordea:
Enekoitz Telleria
Edizio arduraduna:
Lurdes Huizi
Argitaratzailea:
Euskal Editorea SM
Publizitatea: Iragarri SM
Lege gordailua:
SS-0662/03
Batzorde parekidea:
0712I84059
Egoitza nagusia:
Martin Ugalde kultur parkea.
Gudarien Etorbidea, z/g.
20140 Andoain.
Telefonoa:
(0034) 943-30 40 30
Faxa: (0034) 943-30 09 43
Webgunea:
www.berria.info
Posta elektronikoa:
berria@berria.info
Publizitatea:
publi@iragarri.net
Harpidetza saila:
(0034) 943 - 30 43 45
Date: 15/03/2011
Exemplaire: 2.396
Editeur: Euskal Editorea s.l.
Directeur de publication:
Martxelo Otamendi
Comission paritaire:
0712I84059
Delegation Labourd:
Lisses 3, 64100-Baiona.
Tel.: (0033) 559256220.
Fax: (0033) 559254303.
E-mail: lapurdi@berria.info
ORDEZKARITZAK
Araba: Bizenta Mogel, 6.
Posta kodea: 01008
Gasteiz. Telefonoa:
945-15 04 52. Erredakzioko
faxa: 945-14 83 07.
Posta elektronikoa:
araba @berria.info.
Bizkaia: Uribitarte kalea, 18,
3. C. Posta kodea: 48001
Bilbo. Telefonoa:
94-435 26 00. Erredakzioko
faxa: 94-423 49 75.
Posta elektronikoa:
bizkaia@berria.info.
Lapurdi: Lisses, 3. Posta
kodea: 64100 Baiona.
Telefonoa: 559-25 62 20.
Faxa: 559-25 43 03.
Posta elektronikoa:
lapurdi @berria.info.
Nafarroa: Iratxeko Monasterioa, 45, 13. Posta kodea:
31011 Iruñea. Telefonoa:
948-36 66 22.
Publizitatea: 948-36 66 23.
Posta elektronikoa:
nafarroa@berria.info.
berria
hen begi luzeek. Zutik geratu den egoitza bakarra ospitale publikoa da. Sinets
ezina, zuzenean ikusi izan den Fukushima 1 nukleartegiaren zartaketa bezain.
Bizirauleak sukaldeetan zerraturik egoaponia iparraldeko lurrikara eta tsutera behartzen dituzte jagoitik, gune honamiaren ondorioz bi izen iltzatzen
rretan, irratiaktibitatea gora doalako.
zaizkigu muinetan: Minamisanriku eta
Entzun dira europako nuklear lobbyen
Fukushima, biak Hokusai margolariak
berak nehoiz irudikatuko ez zuen sarras- bozeramaileak agitua hitzez mendratzen, lanjerrik ez bailitzan.
ki baten ikur. Breaking news sailetako
Basho haiku idazlea sokorrilaitxurak lerratzen dira pantailetan eta
rien artean dabil jadanik, itzal.
hatsik gabe gaude: uholde erralEz daki nola azaldu herritarren
doiak etxeak, beribilak, ontziak, zadolorea. Nehor ez da horrelako
karrak, lantokiak denak eramaten
makurrari apailatzen. Idatzi du,
zituen, ordu erdi eskas gertatu ikanegarrez: hautsi da lurra, uhinararen ondotik.
ren ikara, atomo nauzu.
Minamisanriku portuan
Edo antzeko zerbait.
hamar mila jende desaZorionaren irla da fugerturik daude. Hiria karBira
tetarik ezabatua dela erakushima eta mundu oro
Itxaro
Borda
kusten dute google eartmina.
Euskara eta paleosardoa,
senide hurbilak?
Juan Martin Elexpuru
Idazlea
B
etidanik asko idatzi
izan da euskararen
ustezko senideei buruz. Mende luzez aditu gehienek ziurtzat
jo zuten iberiera eta euskara gauza
bera zirela, eta Iberiar Penintsulako eta Frantzia hegoaldeko zati
handi batean hitz egindako hizkuntzaren azken hondarra zela
euskara. Baina XX. mendeko lehen herenean alfabeto iberiarra
deskodetu eta testuak irakurtzen
hasi zirenean, jabetu ziren ez zela
gauza handirik ulertzen euskararen laguntzaz, nahiz eta lexiko eta
morfologia alorreko zenbait kidetasun egon. Gaur egun ere jarraitzen du auziaren gaineko eztabaidak, baina, antzak antz, gehientsuen ustea da ez direla
hizkuntza-familia berekoak.
Era berean, oso aspalditik pentsatu izan da Kaukasoko zenbait
hizkuntzaren senidea dela, baina
badirudi egin diren konparaketalan ugariek urruneko senitasuna
besterik ez dutela adierazten.
Amaziga, etruskoa, zenbait hizkuntza asiar eta siberiar, eta baita
amerindiar ere, begiz jota dituzte
hainbat hizkuntzalarik. Orain arte
dakigunetik ondoriozta liteke euskara ez dela beti isla izan, oraindik
bizirik dagoen zenbait hizkuntzaren senide izango zela antzina-antzina, baina antzak oso txikiak direla gaur egun. Hizkuntzalari
gehientsuek diote ez dela garbi
identifikatu euskararen senide
hurbilik, ez hizkuntza bizien eta ez
hildakoen artean.
Baina gutxien pentsatzen zen lekutik etorri da ezustekoa, Mediterraneoko Sardinia islatik. Cagliariko Unibertsitatean irakasle den
Eduardo Blasco Ferrer hizkuntzalariak (Barzelona 1956), curriculum zabaleko ikertzailea, Paleosardo, le radici linguistiche de la Sardegna neolítica izeneko liburua
argitaratu zuen 2010eko udazkenean. Liburu hau mugarria izan daiteke paleosardoari buruzko ikerketetan, eta euskararen historiari buruzkoetan ere garrantzi handikoa,
ez baita ahaztu behar erromatarrek isla okupatu arte ez zela sekula herri indoeuroparrik Sardinian
sartu.
Hizkuntza bat testu idatzirik
utzi gabe galtzen denean, toponimia da ia iturri bakarra haren
berri jakin ahal izateko. Sardiniarrak aspaldi jabetu ziren toponimia oso berezi baten jabe zirela.
Munduko leku gutxitan egingo
ziren Sardinian bezalako toponimia-jasotze zehatzak eta argitaratuko ziren hainbeste ikerketa-lan
gaiaz. Badute Interneten datubase bat txapela kentzekoa, euskaldunok inbidiaz eta lotsaz uzteko modukoa.
Sardiniako toponimian latinetik
edo erromantzetik datozen izenak
gehiengo dira; ugari dira feniziarretik edo punikotik etorritakoak
ere, kartagotarren menpe egon
zelako isla bi edo hiru mendez
erromatarrak heldu aurretik.
Baina toponimo asko eta asko,
handi zein txiki, ezin dira interpretatu hizkuntza horien bidez, eta
aztertu izan dituzten hizkuntzalariek etruskoa, iberiera, libiar-berbertarra, lidiera eta abarrekin lotu
dituzte, eta zenbaitek baita babilo-
niera edo akadierarekin ere. Euskararekin ere bai izen banaka
batzuk, ur dutenak, esaterako.
Horrelako gaiei heltzerakoan
diziplina ezberdinak ezkondu
beharraz mintzatzen zaigu Blasco
Ferrer hitzaurrean: «Diziplina
artekotasuna ezinbesteko abiapuntua da gaur eguneko ikerketa
paleolinguistikoei ekiterakoan:
hizkuntza-substratu bat aztertu
nahi duen glotologoak bere gaiaren albo-alorretan sartzen jakin
behar du, Historian, Arkeologian
eta, gero eta gehiago, Genetika
molekularrean». Ikusten da esandakoa egiten saiatu dela bere liburuan.
Horrela laburtuko genuke hizkuntzalari katalanaren tesia: euskal lurraldetik joandako migrazio
batek populatu zuen isla Mesolitikoan (K.a 8.000-5.000). Geroago ere
izango ziren ziurrenik beste
migrazio batzuk. ADN mitokondrialaz eginiko azterketek erakus-
Liburu hau mugarria
izan daiteke
paleosardoari buruzko
ikerketetan, eta
euskararen historiari
buruzkoetan ere
garrantzi handikoa,
ez baita ahaztu behar
erromatarrek isla
okupatu arte ez zela
sekula herri
indoeuroparrik
Sardinian sartu
ten dute jatorria gune euskal-kantauriarrean duen V aplogrupoa
oso ugaria dela islaren erdialdean.
Kolonizatzaileek eramandako hizkuntza, hizkuntzalariek paleosardoa esaten diotena, Neolitiko
osoan eta Brontze Aroan mintzatu
zen islan; eta erromatarrek Sardinia okupatu ondoren ere bizirik
iraun zuen zenbait mendez konkistatzaileek «Barbaria» deitzen
zioten erdialdeko gune zabal batean. Oraindik ere gordetzen du
izena eskualdeak. Eskualde honetako zenbait lekutan % 40tik gorakoa da erromatarren aurreko
leku-izenen dentsitatea.
Egileak toponimiaren azterketa
zehatza egin eta toki geografikoak
eta beren izenak metodikoki alderatu ondoren, euskal erro ugari
aurkitu du. Batzuk aipatze arren:
(h)aran, ardi, baso, berri, bide, ertz,
goni (goi), gorri, iri, istil, iz, lats, lur,
mando, on, orri, (h)osto, (h)otz,
(h)obi, (i)turri, ur, zuri. Herri-izenen artean, besteak beste: Aritzo,
Ardaule, Asuni, Goni, Loiri, Luras,
Olzai, Orgosolo, Ortueri, Osini, Turri, Ulassai, Uras, Uri, Urzulei... Toponimia txikian milaka dira erro
euskalduna dutenak. Leku-izenek
garbi adierazten dute hizkuntza
aglutinantea zela paleosardoa,
euskara bezala.
Liburua Internet bidez eros daiteke Alemaniako De Gruyter editorialean. Egileak gaztigatzen digu
ikerketaren hastapenetan baino ez
gaudela oraindik eta alor ezberdinetako ikertzaileen ahalegina behar-beharrezkoa izango dela aurrera egiteko. Eskerrak ematea
besterik ez zaigu geratzen hizkuntzalari katalanari hain ikerbide zirraragarria irekitzeagatik.
Iritzia ‹ Harian
b
Dardara
Hizpideak
Haizea dator ekialdetik
Iker Aranburu
iaranburu@berria.info
ztabaida eskatzen aritu da hainbat
urtez lobby nuklearra, zentral atomikoen bizitza luzatzeko eta berriak
eraikitzeko balioko zuen itxaropenez.
Azkenean piztu da debate hori, baina
industria nuklearrak nahi zuenaren
aurkako bidean. Azken urteotan alde
izan duen haizea bat-batean aldatu
da, eta Asia ekialdetik jotzen du orain,
kontra eta indartsu. Baretu bitartean,
Merkelek bere plan nuklearra geratu
du, eta baliteke azkena ez izatea.
E
r
Egia da Europan —edo zentral nuklearrak dituzten herrialde gehienetan—
halako lurrikara indartsu bat gertatzeko aukerak oso txikiak direla, baina horrek ez dio arazoaren benetako muinari
eragiten: energia nuklearraren arrisku
potentziala izugarria da, indar kontrolagaitza delako, eta istripuak, naturalak ala gizakiek eragindakoak izan, beti
gertatuko direlako.
Kezka besterik ez dute sortzen Europako gobernuek, orain esaten baitute
segurtasun neurriak berriro aztertuko
dituztela. Ez al ziren inoiz baino seguruagoak? Segurtasunaren gaia ez al
zegoen gaindituta?
ahatsa biltzen hasteko sasoi da, biltzaileak mahastizainaren argibideak entzuten ari dira. Guraizeak
nola erabili, mahats-mordoak nola moztu eta otarretan
nola jaso, mahatsa eta txori-mahatsa nola bereizi… Biltzaile gehienak euskal herritarrak dira, baina batzuek ez
baitakite euskaraz, mahastizaina gaztelaniaz ari da argibideok ematen. Hitzalditxoa bukatutakoan, galderen zain
gelditzen da. Biltzaileetako batek eskua jasotzen du, eta
diotso euskara garbian:
Aizu, barkatu, baina… argibideak emango zenituzke
euskaraz? Ez dakit gaztelaniaz…
Denek buruak jiratu dituzte. Eskua jaso duenak ekialdeko aurpegiera du, eta Shinohara Gakuji du izena. Japoniarra da, urtero etortzen da Euskal Herrira. Behin, Japoniari
buruz ari ginela, Gakujik esan zidan:
Gu dardara baten gainean bizi gara.
Orduan pentsatu nuen esaldi eder hura har zitekeela bizitzaren metaforatzat ere. Ikusten ari garena metafora
guztien gaindi ez balego…
M
Hitz beste
Anjel Lertxundi
Zaldieroa
Adjektiboak
I
kastolan ikasi genuen adjektiboek izenaren nolakotasuna,
ezaugarriak eta propietateak
aditzera ematen dituztela.Izenak
aldatzea eta haiei buruzko informazio gehiago ematea dela haien
eginkizun nagusia.Adjektiboak
apaingarriak izaten dira maiz; beste batzuetan,ordea,laguntzen duten izena baino garrantzitsuagoak
dira ia.
Richar Golsteinek erabili zuen lehendabiziko aldiz isilgordeko homofobia izendapena gero eta zabalduagoa dagoen eta begirunezko mozorroa duen homofobia
azaltzeko. Egun, zorionez, gaizki
ikusiak daude homesexualen kontrako jarrera oldarkorrak, esplizituak, eta kriminalak, baina errespetuzko eta begirunezko hitz askoren pean, estigmatizazioa
bizi-bizirik jarraitzen du. Zenbat lagun daude «nik ez dut ezer ere homosexualen kontra» errepikatu,
baina ez luketenak horrelako
seme-alaba bat nahi inondik ere.
Zenbatek barre egiten dute telebistako aurkezle gayekin gizartearen zati handi baten ordezkari ba-
Larrepetit
Castillo Suarez
Slavoj Zizekek
zentzuko
xenofobia
erabiltzen du
gaur egungo
migrazio
politikez
hitz egiterakoan
u
karrak horiek balira bezala, txutxumutxuak kontatzea balitz bezala
haien eginkizun bakarra.
Xenofobiarekin antzeko zerbait
gertatzen da. Robert Basilachek II
Mundu Gerran zentzuzko antisemitismoa izendapena erabili zuen.
Judutarrak diskriminatu behar ziren, baina ez ziren beharrezkoak
kontzentrazio-esparruak eta progromoak. Maita ditzagun judutarrek egindako arte-lanak, baina
bazter ditzagun geure gizarteetatik
eta babes gaitzan haiengandik.
Slavoj Zizekek zentzuko xenofobia erabiltzen du gaur egungo migrazio politikez hitz egiterakoan.
Izan ere, egun etorkinei eskatzen
zaizkien gauza asko ez zaizkie bertakoei eskatzen, eta haien kultur
ezaugarri asko ezabatu nahi dira
berdintasunaren izenean. Ameti
ditzagun Indiako medikuak, Txinako enpresariak eta Frantziako futbolariak, baina mugak, trabak eta
arauak jar diezaizkiogun miseriatik
ihesi heldu direnei. Gainera, egin
ditzagun gure arazoen (langabezia, gaizkiletasuna, zerbitzuen saturazioa...)errudun nagusiak.
Zuzendariari
BERRIAk irakurleen eskutitzak plazaratzen ditu. Ez dute 1.400 karaktere —
espazioak barne— baino luzeago izan behar, eta BERRIAk mozteko
eskubidea du. Helbide honetara bidali behar dira, izen-abizenak eta herria
adierazita: Berria, Martin Ugalde Kultur Parkea, 20140 Andoain. Eskutitzak
Internet bidez bidaltzeko: iritzia@berria.info.
Desindustrializazioaren
porrota
Datuak hor daude.Ezkerraldean gertatzen ari diren itxierak
agerian uzten ari dira eredu
ekonomiko berriaren gabeziak
eta,egun,ia 8.000 lagun langabezian daude Barakaldon,
adibidez.Kezkagarria da Euskal Herriko ekonomian gertatzen ari direnak,eta,tamalez,
gertatuko direnak.Barakaldotarra naiz,eta gure aitak oraindik ere industria elektrikoan lan
egiten du,Zorrotzaurren geratzen diren industrializazioaren
orubeetan.1984.urtean,estatu
Espainarrak EBean sartzekotan zegoenean,desindustrializazioaren agindua oso positibotzat saldu ziguten,eta gaur
egun jasotzen ari gara,oraindik
ere,ekonomia eredu honen galeraren ondorioak.Zenbait
agintari zoriontzen dira bere
eredu ekonomiko tertziarioa-
ren adibideaz: lan kontratu asko egiten direlakoan,kontratatutako jendeak herrikoak direlakoan…Baina ez dutena esaten da lan kontratuen ezaugarriak: lanaldi partzialak,errotazioa,ezegonkortasuna,
prekarietatea…Lehen,industriarekin,lan postua edukitzeak
egonkortasun ekonomiko nabarmena eskaintzen zuen,eta
gaur egun ordea, working poors
klase sozial berriaren barne
jauzteko aukera handiak besterik ez da.Hau da,naiz eta lanpostu bat eduki,esklusioaren
munduan erortzeko zorian
daude langile asko.
Hau da,tamalez,eredu ekonomiko honen gabezia.Babcock-en itxiera honen azken
kolpea da,eta gobernuburuek
pentsa beharko lukete zer egingo ote duten langabezian geratu diren hainbeste profesionalekin.
Eder Alvarez. Barakaldo.
Harian › Euskal Herria
Sortu legeztatzeko exijitu dio
gehiengo sindikalak estatuari
ELA, LAB, EILAS, EHNE eta Hiru
sindikatuek normalkuntza politikorako
pausoen beharra azpimarratu dute
Legeztapenaren inguruko eztabaida «faltsua
eta antidemokratikoa» dela uste dute
Ione Zuazo Bilbo
Euskal gehiengo sindikala osatzen duten ELA, LAB, EILAS,
EHNE eta Hiru sindikatuek Sortu legeztatzeko exijitu dute. Alderdi eratu berriaren estatutuek
«salbuespenezko» espainiar legedia bete egiten duela esan dute,
eta salatu dute horren inguruko
«eztabaida faltsuekin» PSOE eta
PP «interes politiko ilunak» ezkutatzen ari direla. Izan ere, sindikatuen iritziz, Sortuk erregistratzeko eskaria egin zuenetik piztu
den eztabaida «faltsua eta antidemokratikoa» da.
Ainhoa Etxaide LABeko idazkari nagusiaren arabera, «interes
politikoez ari dira» PSOE eta
PPren buruzagiak. Interes horiek
pertsonen eskubideen gainetik
jarri dituztela esan du, eta normalkuntza politikorako bidean
oztopoa besterik ez direla nabarmendu du.
‘‘
Sektore politiko eta
sozial bat zigortzeko
egin zen legea, interes
politikoei begira»
AINHOA ETXAIDE
LAB sindikatuko idazkari nagusia
«Legea betetzea edo ez
agintari politikoen esku
dago, eta hori ez da
zuzenbide estatu bat»
ADOLFO MUÑOZ
ELA sindikatuko idazkari nagusia
Sortuk legea betetzeko prestutasuna erakutsi duela adierazi
du, halaber, LABeko idazkari nagusiak. «Argi dago legea betetzea
ez dela nahikoa, sektore politiko
eta sozial oso bat zigortzeko sortu
baitzuten». Etxaideren hitzetan,
oinarrizko eskubideak urratzeaz
gain, Alderdien Legeak kalte
handia egin dio Euskal Herriko
bizitza politikoari: «Momentu honetan instituzioek ez dute islatzen herritarren benetako borondatea», esan du.
Sindikatuen iritziz, Alderdien
Legeak «egoera antidemokratikoa» sortu du. Estitxu Ugarte Hiruko komunikazio arduradunak
esan du gainontzeko indarrek
daukaten «gehiegizko ordezkaritzak» herriak adierazitako borondatea desitxuratu egiten duela;
Sortu legez kanporatzeak egoerari eusteko helburua besterik ez
duela uste du.
Ugartek azaldu du Sortu legeztatzea Euskal Herriko gehiengo
politiko, sindikal eta sozialaren
exijentzia baino gehiago dela.
«Adierazpide politikorik gabe dagoen euskal gizartearen sektorearekiko eskubide eta betebehar
demokratikoa da». Normalizaziorako bidean joera politiko guztiek
hauteskundeetan berdintasun
baldintzetan parte hartu beharko
luketela gaineratu du.
Adolfo Muñoz ELAko idazkari
nagusiak, berriz, sindikatuek eskubide zibil eta politikoen alde
duten konpromisoa berretsi du.
Alderdikerien gainetik, justizia
eta normalizazio politikoa exijitzen dutela esan du. «Horretarako, legez kanporatutako ezker
abertzaleak berehala itzuli behar
du bizitza politiko eta instituzionalera».
Justizia eta politikariei, deia
Zuzenbide estatu batean legea
bete egin behar dela esan du Muñozek, baina salatu du Espainiako agintarien araberakoa dela legea betetzea edo ez. «Agintariek
botere guztiak erabiltzen dituzte
euren posizioa hobetzeko. Espainiako Gobernuko presidenteak
esan du ETA existitzen den artean legeztapenik ez dela izango,
eta Justizia ministroak legea betetzea ez dela nahikoa eskubide
batez gozatzeko», salatu du Muñozek. Haren iritziz, oso kezkagarriak dira hitz horiek. «Horrek ez
du inolako zerikusirik zuzenbide
estatuarekin, banana errepublika itxura hartzen diot nik».
Horrela, Espainiako agintariei
deia egin die. Gobernuari oztoporik jar ez dezan exijitu dio. «Adimen politikoa izan ezik, azken
egunotan denetarik entzun dugu
Justizia ministroaren ahotan».
Eskuma mediatikoak irabaziz
gero Espainian ez dela inoiz normalizazio politikorik lortuko
ohartarazi du, halaber, Muñozek.
Eta, ordura arte, sindikatuek eskubide guztien alde borrokan jarraituko dutela gaineratu du.
Etxaide, Muñoz, Arrondo eta Ugarte, Bilbon atzo eginiko agerraldian. LUIS JAUREGIALTZO / ARGAZKI PRESS
Pastorrek dio ezker abertzaleak
«benetako urratsa» egin duela
Lopezek Sorturi buruz
esandakoak kritikatu
ditu Basagoitik, eta
zuzenketa eskatu du
Cospedalek
Erredakzioa
Madrildik arretaz jarraitzen ari
dira PSE-EEko buruzagiak Sorturi buruz esaten ari direnak.
PSOEko antolakuntza idazkari
Marcelino Iglesiasek ez du alde
handirik ikusten Espainiako
Gobernuaren eta Eusko Jaurlaritzaren jarreren artean. PPren
buruzagiek, baina, ez dute euren
haserrea ezkutatu, eta alderdi
horretako idazkari nagusi Maria
Dolores de Cospedalek zuzenketa
eskatu dio Patxi Lopezi. EAEko
PPren presidente Antonio Basagoitik ere ez du bat egiten Gasteizko Parlamentuan babesten
dituen sozialisten adierazpenekin. Hala ere, nabarmendu du
adierazpenak baino gehiago
sozialisten «ekintzak» izango
dituela kontuan.
Lopezek Público egunkariari
emandako elkarrizketa batean
esandakoak harrotu ditu hautsak. Eusko Jaurlaritzako lehendakariak adierazi du ETA eta Sortu bereizi egin behar direla eta horregatik ez direla lotu behar
G Lopezen esanak
Igandean Público egunkarian
argitaratutako elkarrizketaren
pasarte batzuk:
pEstatutuak. «Sorturen estatutuak eztabaidaezinak dira,
eta erakusten dute mundu hori
bide onean doala demokraziarantz, eta lehen aldiz badirudi
ezker abertzalea dela erabakiak
hartzen ari dena; iniziatiba hartu du, eta ez dio ETAk inposatzen».
pInpugnazioak. «Fiskaltzak
eta Estatuaren abokatuak Auzitegi Gorenari eramandako informazioan oinarri erlatiboa duten gauzak ikusi ditut. Sorturen
estatutuen aurkezpenean lehenago Batasunan egon zen norbait egoteak ez du zertan ezer
esan nahi. Hain zuzen, benetan
garrantzitsuena dena da eurak
direla iraganarekin hausten dutenak».
pSorturen errefusa. «Lehen
aldia da ezker abertzaleak kale
borroka ekintzak edo balizko
atentatuak modu irekian errefusatu dituena, eta lehen aldia
da taktika hori elektorala ez
dela esaten dutena, baizik eta
hausnarketa baten ondorio
dela eta bakeak ez duela prezio
politikorik».
ETAren desagertzea eta Sorturen
erregistroa.
Atzo eginiko adierazpenetan,
PSE-EEko eledun Jose Antonio
Pastorrek bat egin du Lopezen hitzekin. «Ezker abertzalearen zati
handi batek benetako urratsa
egin du bakerako bidean. Hautua
ez da taktikoa, estrategikoa baizik», nabarmendu du.
Pastor baino zuhurragoa da
PSOEko antolakuntza idazkari
Marcelino Iglesias. Haren ustez,
«denbora» behar da indarkeriaren aurrean ezker abertzaleak
azaldu duen jarrera «benetakoa
den edo ez jakiteko». Nolanahi
ere, Lopezek esandakoarekin bat
egiten duela adierazi du. «Hobe
da ezker abertzaleak esatea indarkeriaren eta atentatuen aurka
dagoela isilik geratzea baino».
Lopezekin bat eginez, Sortu eta
ETA bereizi ditu Francisco Caamaño Espainiako Justizia ministroak ere. «Juridikoki Sortu ez da
ETA. Hala izango balitz, sustatzaileak espetxean egongo lirateke».
PPren idazkari nagusi Maria
Dolores de Cospedalek, berriz, Espainiako Gobernuari eskatu dio
Lopezen hitzak zuzentzeko.
Samurrago azaldu da EAEko
PPren presidente Antonio Basagoiti. Uste du PSE-EEko kideak
«bozetara begira» daudela eta horregatik egin dituztela adierazpen horiek.
Euskal Herria ‹ Harian
Alderdi denek parte hartuko
duten ekimen bat bultzatzeko
proposatu dio EAJk Lopezi
Lopezen jarrera aldaketa
pozgarritzat jo du
Urkulluk, eta euskal
erakundeek «ekiteko
unea» dela adierazi du
Erredakzioa
EAJren arabera, euskal erakundeek ere badute zer egin Sorturen
legeztatzearen auzian. Hala, atzo,
Iñigo Urkullu EAJren Euzkadi
Buru Batzarreko presidenteak
Patxi Lopez EAEko lehendakariari proposatu zion alderdi guztiek, baita Sortuk ere, parte hartu
ahalko duten osoko bilkura bat
bultza eta hitzar dezala Eusko Legebiltzarrean. Urkulluren arabe-
ra, euskal erakundeak «politikagintzan parte hartu ahal izatearen alde agertzeko unea da», baita
«normalizazio politikoaren alde
urratsak egiteko» ordua ere. Lopezi proposatutako ekimen hori
norabide horretan doala argudiatu zuen Urkulluk.
Ostegunean Sortuk kaleratutako oharra «oso garrantzitsutzat» jo zuen Lopezek ostiralean;
baina, era berean, adierazi zuen
legeztatzeari buruz epaileek erabaki behar dutela eta «ez lehendakariak, edo gobernu edo alderdi
batek». Asteburuan, berriz, komunikabide bati emandako elkarrizketan Lopezek adierazi zuen
ETA eta Sortu ez direla gauza
bera. Adierazpenok erreakzio
uholdea eragin zuten.
Sorturekin koalizioan
joateko prest dago EA
Akordio «plural eta
interesgarria» lortzeko
ekarpena egiteko asmoa
dutela azaldu du
Pello Urizarrek
Erredakzioa
Auzitegiek Sortu legezkotzat jotzen badute, maiatzeko udal eta
foru hauteskundeetan haiekin
koalizioan aurkezteko prest agertu da Pello Urizar EAko idazkari
nagusia. Elkarlanerako gonbita
Sorturi ez ezik, Alternatibari,
Araba Bairi eta «interesaturik
dauden independenteei» ere egin
zien herenegun Donostiako Loiola auzoan egin zuen agerraldian.
«Zerbait plurala eta interesgarria egiteko aukera badago, gu
geure ekarpena egiteko prest gaude. EAk argi dauka merezi duela
alderdi guztiek euren tokia izango duten jakin arte itxoitea». Hori
bai, Urizarrek ez zuen zehaztu nolako formula izango lukeen balizko elkarlan horrek. Horrez gain,
ez zuen baztertu alderdia bozetan
bakarrik aurkezteko aukera.
Ezker abertzalea legezko
izateko eskatu dute
«Diskriminazio
politikoa amaitzeko»
eskatu dute
nazioarteko hainbat
pertsona ezagunek
Erredakzioa
Ezker abertzalea legeztatzeko eta
«diskriminazio politikoa amaitzeko» eskatu du parte hartze politikoaren eskubidearen alde dauden
nazioarteko hainbat pertsona
ezagun biltzen dituen talde batek.
Alderdien legea arbuiatu dute,
ezker abertzalea «politikatik kanporatzeko tresna» delako. Halaber, Euskal Herriaren independentziaren eta sozialismoaren
alde egitea «bidezkoa eta beharrezkoa» dela esan dute.
Izen ezagunak daude sinatzaileen artean, hala nola Raul Zelik,
Michel Collon eta Belen Gopegui
idazleak; Javier Sabada eta Xose
Manuel Beiras katedradunak;
Guillermo Toledo aktorea, Carlos
Taibo eta James Petras unibertsitateko irakasleak eta Heinz Dieterich analista politikoa.
Urkulluren aburuz, pozgarria
da Lopezen «jarrera aldaketa»,
Zapaterok aurreko astean egindako adierazpenetatik bereizten
delako. Bertan, Espainiako gobernuburuak esan zuen ETAk
iraun artean Sortuk zailtasunak
izango dituela legeztatzeko.
Hala ere, Urkullu «kezkatuta»
azaldu da jarrera aldaketa horren
atzean soilik egon daitekeelako
legeztatzearen erabakia auzitegien esku utzi nahi izatea. Horregatik, Urkulluk helarazi dio legebiltzarrean ekimena bultzatzeko
proposamena. Urkulluren ustez,
hitz egiteko unea izateaz gain,
«ekiteko ordua» ere bada. Haren
ustez, ordea, horretarako «hauteskunde interesak alde batera»
utzi behar dira.
Iñigo Urkullu, igandean, EAJk Barakaldon egindako ekitaldian. M. TOÑA / EFE
Kantonamendu hauteskundeak D Elkarrizketa
Daniel Hegoburu q Europe
Ecologie Berdeen hautagaia
Baiona mendebaldean aurkeztuko da
Hegoburu, ekologista guztiak biltzen dituen
Europe Ecologie Berdeetako zerrendaburu.
«Ekologia
politikoa erabat
positiboa den
elur bola bat da»
Jenofa Berhokoirigoin Baiona
Ingurumen arloan Kontseilu Nagusiak eraman lanaz oso kritiko
da, eta Pauen gauzatu nahi lituzkeen proposamenak ekologia politikoaren ideologian oinarritzen
ditu. Ipar Euskal Herriari dagokionez, Euskal Lurralde Elkargo
baten alde da, eta euskararen erabilpena «akuilatzeko» politika baten alde da; «erradikala» ez litzatekeena, haatik.
Kontseilu Nagusiak eraman lanaz
zer iritzi duzu?
Jakinez alderdi politiko ezberdinetakoak direla, harritzen nau
ikusteak erabaki gehienak adostasun osoan hartuak direla. Politikan dituzten ezadostasunei buruz ari naiz galdeketan. Orokorki,
Agenda 21 egitasmoari dagokionez, beranta ikaragarria dute.
Garapen iraunkorrari buruz eraman
lanari begira, zein da ematen diozun
nota?
Nota oso-oso apala da. Egitasmoak puntuz puntu hartuz, benetan
negargarria da. Arlo sozialean
kontratua betetzen dute, haien
eskumenek ahalbidetzen dituztenak egiten dituztelako, nahiz
urrunago joan daitezkeen oraino.
Ingurumenaren arloan, haatik,
ez; beranta ikaragarria da.
Europe Ecologie Berdeak aurkezten
zarete; ez al zarete gehiago Berdeak
alderdiaren izenean aurkeztuko?
Denbora eman dugu, baina ekologista guztien bateratzea lortu
dugu eta orain hau da zerrenda
bakarra. Ez da beste ekologistarik aurkezten kantonamenduetan, denak biltzen direlako Europe Ecologie Berdeen baitan. Espero dut ekologista guztiek eta
ekologia politikoan sinesten duten guztiek nire hautagaitzan
ezagutuko dutela beren burua.
Zure kantonamenduan Monique Larran-Lange sozialista nagusitu zen,
baina 2008an zentrorantz egin zuen
urratsa.Uste al duzu konfiantza galdurik, batzuek ezkerreko beste alderdi bati emango diotela boza?
Uste ez dakit, baina espero dut!
Serioak bagara, beti ber mezua
eta aldarrikapenak atxikitzen ditugu. Kontseiluan aulkiak lortzen baditugu, argi da erabakiak
JENOFA BERHOKOIRIGOIN
ez direla aho batez pasatuko, gutxienez abstentzioak izanen dira.
Adibidez, AHTa eta horren finantzamenduari begira, gu aurka
gara.
2004. urtean bozen %8 bildu zenituzten. Zenbat espero duzu aldi honetan?
Hautagai andana bada. Ezkerrari
dagokionez, Alderdi Sozialista lehen agertuko da, baina espero dut
bigarren izatea, eta emaitza onarekin, gainera. Garatu gara, arduratsu gara eta ohartzen gara hautetsiak ditugun erabaki guneetan
gauzak aitzinarazten eta mugiarazten ditugula.
ABk EH Bairen hautua egin zuenean
pena adierazi zenuten. Alta, Iholdin
EH Bairi sostengua erakutsi diozue.
Puntu komunei lehentasuna ematea posible da,beraz?
Ados gara. Beste batzuekin ere
hitz egin dugu, Hazparnen EH
Baik duen hautagaiarekin adibidez, eta uste dut gure hautagaia
bezainbat gogaitua dela, ikusiz
hainbat borroka elkarrekin eraman ditugula. Beste kantonamendu batzuetan ere bildu gara,
baina EH Bairen eta Europe Ecologie Berdeen arteko benetako dinamika ekarriko zuen akordio politikorik ez dugu lortu. Dolu dut,
zeren abertzaleen irekidura hau
izan balitz, kantonamendu batzuk lortzen ahalko genituen, bigarren itzulian iritsiko ginelako,
bigarren edo hirugarren kokatuz.
Zein da pasarazten duzuen mezua?
Energia oso inportantea den garai honetan, herritar guztiei sentiarazi nahi diegu hobeki gogoetatu eta antolatu garraio batekin
eta etxeak hobeki isolatzen badira kontsumo gastuak gutxituko
zaizkiela eta erosteko ahalmena
igoko zaiela. Gainera, lanpostu
mugiezinak sortuz, hori guztia
lortzeko enplegua behar delako.
Herri laborantza, tokikoa eta ekologista ere bultzatu nahi dugu,
bertan ekoitzia eta banatua. Ekologia politikoa zentzu onaren berreskuratzea da: bertan ekoizten
dugu, ama lurra errespetatuz, enplegua sortuz, garraio gutxirekin, eta kontsumitzaileek kalitatea kontsumitzen dute. Erabat
positiboa den elur bola bat da.
Aniztasun kulturalaren eta linguistikoaren eta Euskal Lurralde
Elkargo baten alde gara ere.
Aniztasun linguistikoaren alde zarete. Euskara egoera txarrean da. Zein
da euskarari begira proposatzen duzuen politika?
Politika lasaigarri bat behar dela
uste dut. Ni, Hegoburu deitzen
naiz, duela hiru belaunaldi ez
ginen Euskal Herrian, nire hirugarren semeak euskara mintzo
du, baina ez nuen ikastolan emateko kuraia ukan, elebidunean
jarri nuen. Jendea lasaitu behar
da. Nire ustez, elebitasuna eskola
publikoan garatu behar da, eta
ber heinean ikastolak ere garatu
eta sostengatu behar dira. Dokumentu administratiboak itzuli
behar dira euskarara ere. Zein
heinetara arte joan behar dugu?
Katalunian bezala, administrazioan lan egiteko elebidun izatea
behartu behar ote dugu? Neurri
erradikalak dira, akuilatzen al
dugu, erradikalak izan gabe. Hizkuntza biziarazi behar dugu,
baina hiztunak ez direnak baztertu gabe.
Torturaren kontrako
elkarretaratzeak egin dituzte
Ehunka lagun bildu dira
Espainiako Gobernuak
Bilbo, Gasteiz, Donostia
eta Iruñean dituen
ordezkaritzen aurrean
Edurne Begiristain Gasteiz
Tortura amaitzeko eskatu zuten
atzo ehunka lagunek Bilbon, Donostian, Gasteizen eta Iruñean.
EAk, ezker abertzaleak, Alternatibak, LABek, ESK-k, EHNEk, Hiruk, EILASek, Amnistiaren Aldeko Mugimenduak eta Torturaren
Aurkako Taldeak deituta, elkarretaratzeak egin zituzten iluntzean Espainiako Gobernuak Hego Euskal Herrian dituen ordezkaritzen aurrean. Guardia Zibilak egindako azken polizia operazioan izandako tortura salaketen
harira egin zituzten protestak.
Atxiloketa gehiago ez! Tortura
amaitu! lelopean egin zituzten elkarretaratzeak. Gasteizen, esaterako, dozenaka lagun batu ziren
lelo hori zuen pankartaren atzean. Besteren artean, Aitor Bezares ezker abertzaleko ordezkariak
parte hartu zuen. Elkarretaratze
isila izan zen, eta ordu erdi iraun
zuen. Elkarretaratzeetan gogoratu zuten iaz 64 euskal herritarrek
salatu zituztela torturak, eta Espainiako Gobernuari «irmo» eskatu zioten errepresio politikak
alboratzeko.
Azken tortura salaketen ondorioz euskal eragileek hasitako
protesta dinamikaren barruan
egin zituzten atzo elkarretaratzeak. Kaleko protestaz gain, alderdi,
Tortura ikertzeko
batzordeari buruz
ez da erabakirik hartu
Irailetik Nafarroan izan
diren tortura salaketak
ikertzeko Parlamentuan batzorde bat eratzea proposatu
zuen NaBaik.Proposamena
atzo zen aztertzekoa Eledunen
Mahaian,baina erabakia atzeratu egin zuten alderdietako
eledunek.Beste bi ekimen aztertu ziren: lehenengoan,Fiskaltzari Nafarroan torturak salatu dituztenen testigantzak argitzeko auzitegietan esku hartzea galdegiten zitzaion,eta
mozioak aurrera egin zuen.Aldiz,martxoaren 4an onartutako beste mozio bat —tortura
saihesteko hamar neurri hartzeko eskatzea estatuari—
atzera bota zuten.Bileratik at,
NaBaik esan zuen Nafarroako
erakundeek kezkatu egin behar
dutela tortura kasuei buruz.
D
sindikatu eta elkarteek erakundeetara joko dute torturak bukatzeko neurriak har ditzaten eskatzeko. Torturaren aurkako mozioak aurkezten hasi dira udaletxe
guztietan, Batzar Nagusietan eta
baita Eusko Legebiltzarrean ere.
Gainera, joan den astean iragarri zutenez, testigantzen berri
eman eta beharrezko diren neu-
rriak eta erantzukizunak exijitzeko harremanak hasiko dituzte nazioartean, eta Nazioarteko Harremanetarako Taldeari ere emango
diote tortura salaketen berri. Halaber, Espainiako Arartekoarekin biltzea eskatuko dutela eta
torturaren auzia Europako Parlamentura eramaten saiatuko direla jakinarazi dute.
Torturaren aurka Gasteizen atzo eginiko bilkura. JUANAN RUIZ/ARGAZKI PRESS
Publizitatea ›
2011ko martxoaren 15a, asteartea
berria 11
Bengoak salatu du
«azpijokoa» izan
zela Gurutzetako
kontratazioetan
Gabriel Inclan Osasun
sailburu ohiak ukatu
egin du iruzurra egon
zela, eta egin zuten
kudeaketa defendatu du
Ainara Arratibel
Aurreko bi legegintzaldietan Gurutzetako erietxeko (Barakaldo,
Bizkaia) zerbitzuen kontratazioan «antolatutako azpijokoa» izan
zela adierazi du Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburu Rafael
Bengoak. «Hori argi frogatzen duten txostenak daude». Saihestu
egin du, ordea, horren errua aurreko Osasun sailburu Gabriel Inclani leporatzea. «Ikerketa batzordea izango da hori argitu beharko duena, horri buruzko
txostenak egin beharko dituena.
Ni ez naiz horretan sartu; nik ez
dagokit».
Irregulartasun horien auzia
—Marguello auzia— ikertzen ari
den Eusko Legebiltzarreko batzordean agerraldia egin zuen
atzo Bengoak. Haren azalpenekin amaitu zen ikerketa batzordea; eta, orain, ondorioak jasotzen dituen txostena ezagutzea
baino ez da falta. Egun batzuk igaroko dira horretarako.
Agerraldia itxia izan zen, baina
horren ostean adierazpenak egin
zituen Bengoak. Aurreko astean
Jesus Maria Fernandez Osasun
sailburuordeak adierazi zuen ezinezkoa zela Inclanek irregulartasun horien berri ez izatea, eta
esan zuen auziari Inclan izena jarri beharko litzaiokeela Marguello ordez. Berak egindako adierazpenekin Fernandezek esandakoak zuzendu nahi ote zituen
galdetuta, Bengoak ezetz dio.
«Halako irregulartasunen bat balego, nik astebete baino gutxiagoan jakingo nuke. Horixe esan
nahi izan du sailburuordeak».
Batzordeak eta berak jasotako
«irainak» ere salatu ditu. «Batzordeak eta txostenak egin dituztenek errespetu osoa merezi dute».
Horixe bera eskatu dute, halaber,
PSE-EEko legebiltzarkide Blanca
Roncalek eta PPko Carmelo Barriok. «Legebiltzarraren izen ona
urratu besterik ez dute egiten Inclanek eta EAJk». Roncalen arabera «eskrupulurik gabe» jokatzen ari dira : «Auzi honetan duten erantzukizuna estali nahi
dute, lekuz kanpoko biktimismoa
erakutsiz». Barriok, berriz, errea-
15 urteko neskato bat
«oso larri» dago,
meningitisak jota
Baztangoa da neskatoa,
eta haren ikaskide nahiz
senideei eman diete
jada eritasunaren
aurkako tratamendua
Erredakzioa Iruñea
Nafarroako Osasun Departamentuak jakitera eman duenez, 15 urteko neskato bat «oso larri» dago
Nafarroako Ospitalean, meningitisak jota .
Neskatoa Baztangoa da, eta larunbatean ospitaleratu zuten, ustez meningitisa zuelakoan. Medikuek igandean baieztatu zuten
diagnostikoa, eta lerro hauek
idazterakoan ZIU Zainketa Intentsiboetako Unitatean zegoen «oso
larri».
Nafarroako Osasun Departamentuak halako egoeretan ohikoa den protokoloa jarri du martxan. Hala, atzo bertan tratamendua eman zieten neskatoaren
gertuko senideei eta ikaskideei.
Otsailean emakume bat zendu
zen B meningitisak jota, Nafarroan. Haurren artean azken kasua
iazko azaroan gertatu zen. Leitzako (Nafarroa) 20 hilabeteko ume
txiki bat Nafarroako Ospitalean
ospitaleratu zuten, ustez meningitisak jota. Pediatriako Zainketa
Intentsiboetako Unitatera eraman zuten; eta, berehala, Nafarroako Gobernuko osasun publikoko teknikariak Leitzara bertaratu ziren, gaixotutako haurraren gurasoei eta haren haurtzaindegiko 36 neska-mutilei nahiz lau
zaintzaileei gaixotasuna saihesteko tratamendua jartzeko.
Rafael Bengoa, erdian, agerraldiaren aurretik Carmelo Barrio eta Laura Garridorekin solasean. ADRIAN RUIZ DE HIERRO / EFE
litatea ezkutatu nahi izatea egotzi die. Biek ikerketa batzordearen lana defendatu dute.
Inclan «lasai»
Bengoa azalpenak ematen ari zen
bitartean, prentsaurrekoa eman
zuen Inclanek. «Azpijokorik» ez
zela izan berretsi zuen, eta ikerketa batzordeari «alderdikeriarik
gabekoa eta zuzena» den txosten
bat egiteko eskatu zion. Egungo
Osasun Sailaren xede bakarra beraiek egindako lana «zikintzea»
dela uste du Inclanek. «Oso la-
rriak dira egiten ari diren adierazpenak eta akusazioak».
«Filtrazio interesatuak» egon
izana kritikatu du. «Ezin izan
dugu, gainera, horien aurrean defendatu». Eusko Jaurlaritzak
gaiari buruz egindako txostenek
«akatsak» dituztela ere nabarmendu du. «Ozen eta burua tente
esan dezakegu ez zela azpijokorik
eta ustelkeriarik izan gure kudeaketan. Oso harro gaude egin genuenaz».
Egindako salaketa bakar bat
ere ezin izan dutela frogatu azpi-
marratu du Inclanek. «Argi geratu da, gainera, ez zela kalterik eragin kutxa publikoan». Batzordearen lehenengo eta azkenengo agerraldia Bengoak egin izana ere
kritikatu du. «Zintzo jokatu izan
balu ikertzaileei utziko zien azken hitza».
Ikerketa batzordeari «guztia»
argitzeko eskatu dio. «Har dezatela kontuan, adibidez, nik neuk
eman nien txostena. Hor agerian
geratzen da kontratazioetan ez
zela iruzurrik izan eta akusazioak gezurra direla».
Emakume bati sexu erasoa
egiten saiatu zen gizon bati
bi urteko zigorra ezarri diote
Ertzaintzak 31 urteko
gizon bat atxilotu du
bikotekide ohiarekiko
urruntze agindua
urratzea egotzita
Erredakzioa Donostia
Bi urteko espetxe zigorra ezarri
dio Donostiako Zigor Arloko 2.
Epaitegiak gizonezko bati, 2007.
urtean Donostian emakume bati
sexu erasoa egiten saiatzeagatik.
Horretaz gain, bost urtean biktimarengandik 300 metro baino
urrunago egon beharko du gizonak, eta ezingo dio hitz egin.
Era berean, 60 euroko isuna
ezarri diote lesio delitu batengatik, eta biktimari 1.000 euroko
kalte-ordaina ordaindu beharko
dio.
Epaiaren arabera, gertaerak
2007ko urriaren 27an jazo ziren,
16:40 aldera. Orduan, akusatuak
—29 urte zituen garai hartan—
Intxaurrondoko auzoa eta merkataritza gune bat batzen dituen
bidean egin zion eraso emakume
bati. «Atzetik heldu zion modu
bortitzean, eta, kolpeak eman eta
iletik tira egiten zion bitartean,
belardi batera eraman zuen,
irainka». Epaiaren arabera, isiltzeko esan zion emakumeari, bestela «min egingo zion» mehatxuarekin. Lurrera bota, kolpe bat
eman eta haren gainean jarri
ondoren, musukatzen saiatu
zen galtzak jaisten zituen bitartean.
Une horretan, baina, bi pertsona igaro ziren bertatik, eta erasotzaileak ihes egin zuen, nahiz eta
erasoa ikusi zuen pertsonetako
bat haren atzetik joan zen. Erasoaren ondorioz, biktimak hainbat
lesio izan zituen lepoan, sudurrean eta betazalean, baita kontraktura bat ere lepoaldean.
Epaiketan erasotzaileak onartu egin zuen akusazioa, eta fiskalak egindako eskaerarekin bat
etorri zen.
Bestalde, Donostiako epaitegi
batek 21 hilabeteko kartzela zigorra ezarri dio gizon bati, bere
emazte ohiari «tratu txar psikologikoak» egiteagatik. Epaiak dioenez, 2007an dibortziatu zenetik
gizonak etengabeko kontrola ezarri dio emakumeari, «emazte
ohiak beste gizonen batekin harremana izateaz obsesionatuta».
Epaiak dio gizonak «ia egunero»
egiten ziola presio emazte ohiari,
telefono bidez eta mehatxuen bitartez.
Genero indarkeria kasua
Ertzaintzak 31 urteko gizon bat
atxilotu zuen larunbat goizean,
Muskizen (Bizkaia), besteak beste, bere bikotekide ohiarekiko
urruntze agindua urratu izana leporatuta. Herrizaingo Sailak ja-
kinarazi duenez, gizona biktimaren etxebizitza ingurura joan zen,
eta haren bikotekide berriaren
autoa jo zuen birritan nahita. Egilea identifikatzeko ikerketak egin
ostean, Ertzaintzak haren ibilgailua aurkitu zuen aparkaleku batean, eta aurreko aldean autoak
kolpe nabarmenak zituela ikusi
zuen.
Kalte delitu bat eta bere bikotekide ohiarekiko zuen urruntze
agindua urratu izana egotzita, gizona atxilotu egin zuen Ertzaintzak, baina horrek ukatu egin
zuen bikotekide ohiarengana
hurbildu izana.
Bestalde, Ertzaintzak 20 urteko gazte bat atzeman zuen ostiralean, Gasteizen, parke batean
adingabeen aurrean ustez masturbatzeagatik. Exhibizionismo
delitua eta polizien kontrako
atentatua leporatuta atxilotu
zuten. Izan ere, Herrizaingo Sailaren arabera, atxilotu egin
behar zutenean, ertzainei eraso
egiten saiatu zen gaztea.
Ertzaintzak adierazi duenez,
ostiral iluntzean, 20:50ean, emakume batek jakinarazi zion Poliziari gizonezko bat biluzik eta
masturbatzen ari zela Gasteizko
Arriaga Lakua parkean. Ertzaintzaren patruila bat bertara joan
zen, eta ikusi zuen gizonak galtzak jaitsita zituela eta genitalak
ari zitzaizkiola erakusten adingabe batzuei.
Irudia qDonostia
LILATOI ARRAKASTATSUA
Marka guztiak gainditu zituen igandean Lilatoiak, martxoaren
8aren inguruan urtero Donostian antolatzen den emakumeen herri
lasterketak. 2.030 emakumek parte hartu zuten, inoiz baino gehiagok; festa, kirola eta aldarrikapena uztartzen ditu proba dagoeneko
klasiko horrek. 22. ekitaldiko irabazlea Pili Bodegas donostiarra izan
zen, bost kilometroko ibilbidea 18 minutu eta 17 segundoan bete
ondoren. Bigarren Rosi Talavera sailkatu zen, eta hirugarren, Carmen Perea. ANDONI CANELLADA / ARGAZKI PRESS
Euskotrenek 32
milioi bidaiari izan
zituen iaz, 2009an
baino %6 gehiago
Jaurlaritzako Garraio
sailburu Iñaki Arriolak
dio are «lehiakorragoa»
egingo duela zerbitzua
Donostia aldeko metroak
Euskotrenek nabarmen egin
zuen iaz gora bidaiari kopuruan;
Eusko Jaurlaritzako Garraio sailburu Iñaki Arriolak plazaratutako datuen arabera, 32 milioi bidaiari izan zituen, 2009an baino
%6 gehiago. Atzo egin zuen iazko
jarduneko datuen aurkezpena
Eusko Jaurlaritzak, Donostian.
Bidaiari kopuruan gora egin
arren, trenaren hautua egin zuten bidaiarietan beherakada izan
zela aitortu behar izan zuen
Arriolak: 2009an 17,1 milioi bidaiari izan ziren; iaz, 16,7. Aldea
%2,6koa da. Beherakada horren
zio nagusia zerbitzua hobetze aldera Gipuzkoako hainbat trenbide zatitan egiten ari diren obrak
direla uste du Arriolak, «eragozpenak» izan baitira zerbitzuan
erabiltzaileentzat lan horien ondorioz. Nolanahi ere, bidaiari kopuruan marka guztiak apurtu direla-eta, pozik dago.
Tren, tranbia, autobus eta funikular zerbitzuak eskaintzen ditu
egun Euskotrenek. Iaz 16,7 milioi
bidaiari trenean ibili ziren, 9,8 milioi tranbian eta 5,4 milioi autobusean. Herrialdeka, bidaiari gehie-
nak Gipuzkoan izan zituen Euskotrenek: 13,5 miloi. Atzetik datoz Bizkaia eta Araba: 11,5 eta 7
milioi bidaiarirekin, hurrenez
hurren. Iazko datuen irakurketa
ekonomikoa ere baikorra dela nabarmendu du Arriolak; hasiera
batean kalkulatutako defizita 4,6
milioi euroan murriztea lortu dutela jakinarazi du.
Tren zerbitzuan egiten ari diren obrak bukatutakoan, gainera, datu horiek nabarmen egingo
dute hobera, Arriolaren iritziz.
G Datuak
%33
pTranbiako bidaiari kopuruak
Araban izandako gorakada.
Euskotrenen, iaz, bidaiari kopuruan hazkunde handiena tranbiak izan zuen, batez ere Araban. 2009ko datuekin alderatuz, %33 bidaiari gehiago ibili
ziren garraiobide horretan.
24.600
pEuskotreni esker isuri ez den
C02a, tonatan. Eusko Jaurlaritzak egindako kalkuluen arabera, Euskotreni esker iaz 24.600
tona C02 isurtzea saihestu zen.
Klima aldaketaren aurkako
onura nabarmendu dute.
Euskotreneko tren bat, Lasarte-Oria inguruan, zubibide baten gainean. MADDI SOROA / ARGAZKI PRESS
«Obrak purgatorioa dira», azaldu
du, «emaitza bikainen atarikoa».
Donostia aldean metroa martxan
jartzen dutenean, esaterako, zerbitzu hori urtean 30 milioi bidaiarik erabiliko dutela kalkulatzen
dute Euskotreneko buruzagiek,
eta askoz zerbitzu «lehiakorragoa» izango dela. Lasarte-Oria,
Donostia eta Hendaia (Lapurdi)
batuz egun topoak eskaintzen
duen zerbitzuko bidaiari kopurua
bost aldiz handituko dela diote.
Gipuzkoan txartel bakarra ezartzean, halaber, bidaiariek gora
egingo dutela uste dute; eta aldaketa hori aurki izango dute alde,
urtea bukatu baino lehen indarrean jartzeko asmoa baitago.
Metrorako sarbideak
Bide batez, Donostia aldeko metro egitasmoa errealitate bihurtzeko bidean dela erakusten duten albisteak ematen segitzen du
Jaurlaritzak. Orain, metrorako
sarbideen diseinua izan dute hizpide. Bilboko metroko sarbideak,
aski miretsiak, Norman Foster
arkitekto ezagunak diseinatuta-
Hilaren 25eko plenoan bozkatuko
dute Etxegarateko bidesaria
3,5 tonatik gorako
kamioiek ordaindu
behar dute bidesaria;
datorren urtetik aurrera
egongo da indarrean
Azkenean hilaren 25ean bozkatuko dute Gipuzkoako Batzar Nagusiek ibilgailu astunei Etxegaraten bidesaria ordaintzera behartuko dien araua, eta, itxura
guztien arabera, aurrera aterako
da. Orain aste batzuk osoko zuzenketak atzera bota ostean, atzo
onartu egin zuten arauaren txostena. EAJk, PSE-EEk eta Hamaikabatek bozkatu zuten alde, PPk
eta Aralarrek aurka, eta Ezker
Batua abstenitu egin zen. Arau
horrek aukera ematen du ibilgailu astunei bidesaria ezartzeko Europa Barneko Errepide Sarean
dauden bideetan. Gipuzkoaren
kasuan, AP-1, A-8, N-1, A-15 eta N121-A dira errepide horiek. Etxegarateko neurria datorren urtetik aurrera egongo da indarrean.
Aralarreko batzarkide Patxi
Aierbe proiektuaren aurka azaldu da. «Beste bide batzuetan bidesaria ezartzeko aukera ematen du
arauak, eta ez soilik kamioien-
tzat». Gipuzkoako garraiolariei
eragingo liekeen kaltea arintzeko
neurririk hartu ez izana ere salatu du. Ezker Batuko ordezkariek
ere horixe bera kritikatu dute.
Atzo aurkako boza eman zuen
beste alderdia PP izan zen. Iñigo
Manrique batzarkidearen arabera, ohiko erabiltzaileei izugarrizko kaltea eragingo die: «Araua
soilik kobratzeaz kezkatzen da,
eta ez ordaindu behar dutenez».
Aldundiak maiz defendatu du
legearen atzean ez dagoela asmo
maltzurrik; dioenez, helburua lurraldeko zirkulazioa modu eraginkorrago batean erregulatzea
da, batik bat N-1ean.
koak dira, eta Donostiakoak hautatzeko ere lehiaketa goi mailakoa antolatu dutela azaldu du
Eusko Jaurlaritzako Garraio sailburuorde Ernesto Gascok. Haren
arabera, hasieran 117 diseinu jaso
zituzten, eta horietatik 35 hautatu dituzte lehen sailkapenean.
«Kalitate handikoak». Orain, 35
horiek are galbahe zorrotzagotik
igaroko dituzte, eta apirilaren hasierarako bost aukeratuko dituzte. Azkenik, diseinu horiek nazioarteko sona duten beste bost diseinatzaileren proposamenekin
jarriko dituzte lehian.
220
Lagun bat hil da Araban,eta
beste bat Lapurdin,istripuz
pLanbide Heziketako ikasleak
Europan praktikak egiten. Araba, Bizkai eta Gipuzkoako Lanbide Heziketako 220 ikaslek
praktikak egingo dituzte Europako hainbat herrialdetako enpresatan. Hetel Heziketa Teknikoko Elkarteko itunpeko 21 ikastetxeetako ikasleak izango dira
onuradunak.
BAIONA › Larunbatean gizon bat hil zen auto
istripuz Lagranen (Araba). 62 urteko gizon bat
zendu zen gidatzen zuen autoa errepidetik atera
eta errekara erori zelarik. Osasun zerbitzuek ez
zuten lortu gizona bere onera ekartzea. Lapurdin ere pertsona bat hil zen igandean. Donibane
Lohizunetik Hendaiara zihoan auto bat bidetik
atera, eta zuhaitzen kontra jo zuen. Hilik atera
zuten autoa gidatzen zuen emaztea.
Bergaran azaldutako gorpuak
arma zauriak zituen
Telefono antenei buruzko
arautegia kritikatu dute
GASTEIZ › Hainbat auzo elkartek eta erakunde
ekologistak kritikatu egin dute Gasteizko Udalak telefono antenen inguruan proposatu duen
arautegia, Europako Batasunak gomendatzen
duena baino «300 aldiz isuri gehiago» egitea
uzten duelakoan. Udalaren proposamena ez
onartzeko eskatu diete alderdiei.
2
Laburrean
Deba ibaian, hilda agertu zen 46 urteko gizonaren gorpuak arma zuriz egindako hainbat zauri
zituen. Ikerketa abiatu du Ertzaintzak, baina
albiste agentziek zabaldu dutenez, giza hilketatzat jo du Poliziak. Donostiako Institutu Anatomikora eraman zuten gorpua.
4.373
j
DONOSTIA › Larunbatean Bergaran (Gipuzkoa),
Erakundeetako eta lan taldeetako ordezkariak, atzo, Leioan. ALFREDO ALDAI / EFE
pJaurlaritzak Donostian sustatuko dituen etxebizitzak.
Eusko Jaurlaritzak eta Donostiako Udalak hitzarmena sinatuko dute Gipuzkoako hiriburuan 4.373 etxebizitza eraikitzeko. Auditz Akularren eta Txomin
Enean egingo dituzte etxebizitzak, eta horietako 3.263 babes
ofizialekoak izango dira.
3.532
pDYAk 2010ean Gipuzkoan
egindako sorospenak. DYAk
3.532 sorospen zerbitzu egin zituen 2010ean Gipuzkoan, eta
horietatik %65 urgentziazkoak
izan ziren. Horrez gain, 1.468 laguntza deiri erantzun zien.
Espalazio zentroaren
Bilboko ordezkaritzak
hardware berria garatuko du
Erredakzioa Bilbo
Bilbo ESS-Bilbao Espalazio Bidezko Europako Neutroi Iturriaren
Bilboko ordezkaritzak gaur egungo datu bilketa eta kontrolerako
tresnak ordezkatuko dituen hardware berria garatuko du. AEBetako SLAC laborategiko eta Lisboako Goi Institutu Teknikoko zientzialariekin batera egingo du lana. Hiru zentroek atzo egin zuten lehenengo bilera Euskal Herriko Unibertsitatearen Leioako campusean. Azeleratzaile handiek gaur egun erabiltzen dituzten datu
bilketarako ekipamenduak 80 eta 90eko hamarkadakoak dira, eta
horiek ordezkatu nahi dituzte.
Patxi Lopez Eusko Jaurlaritzako lehendakariak bileraren ostean
adierazi zuenez, ESSren, SLACen eta Lisboako institutuaren arteko
elkarlanak «ondorioak» izango ditu euskal enpresetan.
Hilberriak
FRANCISCO ZAPIAIN
SARASOLA jauna
(Kutxako enplegatu jubilatua)
Hilaren 11n hil zen, Elizakoak eta Aita Santuaren Bedeinkapena hartu ondoren.
- Goian bego Kutxa-Gipuzkoa Donostia Kutxaren Administrazio Kontseiluak, Lehendakariak, Zuzendariek, Enplegatuek eta Kutxako Jubilatuen Elkarteak.
Haren arimaren alde otoitz bat eskatzen dizuete .
DONOSTIAN, 2011ko martxoaren 15ean.
JOXEPA BERAZA
SARASOLA
(Juanito Irastorzaren alarguna)
†
Martxoaren 14an hil zen, 93 urte zituela,
Elizakoak eta Aita Santuaren Bedeinkapena hartu ondoren.
- Goian bego Seme alabak: Arantxa eta Jenaro Bordagaray, Kontxi eta Jexus Zuriarrain; bilobak: Olatz eta Joseba Arano, Jon eta Eider Goenaga,
Arantxa; birbiloba: Inhar; osaba Joxe Mari; ilobak, lehengusuak eta
gainerako ahaideak.
Haren arimaren alde otoitz bat eskatzen dizuete eta arren etor
zaiteztela hiletara. GAUR izango da, ASTEARTEA, arratsaldeko
ZAZPIETAN, Alegiako SAN JOAN BATAIATZAILEA parrokia elizan,
gorpua bertan dela. Aldez aurretik, mila esker.
ALEGIAN, 2011ko martxoaren 15ean
Helbidea: San Juan kalea, 66.
Oharra: Gorpu beila Tolosako FUNERARIA ORIA beilatokian egongo da, GAUR,
ASTEARTEA, 18:30ak arte.
ESKELAK
(0034)943 30 40 30
eskelak@iragarri.net
2011ko martxoaren 15a, asteartea
berria 15
‹ Publizitatea
Harian › Ekonomia
Ignacio Sanchez Galan Iberdrolako presidentea, prentsaurreko batean. ALFREDO ALDAI / EFE
2.000 milioiren truke
Iberdrolaren %6 erosiko
du Qatar Holdingek
Argindar konpainiako hirugarren akzioduna
izango da, ACSren eta BBKren atzetik;
ACSren partaidetza %19ra murriztuko du
Bazkide berriak ez du administrazio
kontseiluan sartzeko interesik, oraingoz
Aitziber Arzallus Donostia
Asteko operazio bat. Iragan astean, energia berriztagarrien sektoreko filiala —Iberdrola Renovables— irentsiko zuela iragarri
zuen Iberdrolak; atzo, berriz, Qatar Holding inbertsio funts subiranoak erosiko duela konpainiaren %6,16. Iberdrolako bazkide
estrategiko bilakatuko da horrela, soilik ACS eta BBK izango baititu aurretik. Argindar enpresak
jakinarazi du, gainera, qatartarrek ez dutela administrazio kontseiluan sartzeko interesik erakutsi, oraingoz behintzat.
Erosketa egiteko, kapitala 1.906
milioi eurotan handitzeko operazio bat gauzatu beharko du Iberdrolak. Merkatura ateratzen dituen akzio guztiez gain, argindar
konpainiak bere zorroan dituen
tituluetako batzuk —115 milioi
eurorenak— ere erosiko ditu inbertsio funtsak. Akzioko 5,633 euro pagatuko ditu; beraz, guztira
2.021 milioi euro kostako zaio Iberdrolaren %6,16 bereganatzea.
Bazkide berriaren sarrera primeran datorkio Bizkaiko argindar konpainiari, finantzak indartzea ez ezik, hitzartuta dauzkan
operazioak arazorik gabe gauzatzea ahalbidetuko diolako. Dagoeneko adostuta dauka Brasilgo
Elektro Electricidades e Servicios
oso-osorik bereganatzea eta Iberdrola Renovables irenstea. Azken
operazio horretan, baina, aldaketak eragingo ditu qatartarren etorrerak. Joan den astean, Ignacio
Sanchez Galanek gidatzen duen
taldeak aurreratu zuen kapital
hedapen bat egin beharko zuela
berriztagarrien arloan duen filiala erosteko. Baina, atzo iragarritako kapital hedapenak ezeztatuta
utzi zuen aurrenekoa, titulu propioak erostetik aterako duena
nahikoa izango zaiolako Iberdrola Renovablesen erosketa finantzatzeko.
Qatarren hainbat bulego jartzeko asmoa duela ere jakinarazi
du Iberdrolak, Ekialde Hurbileko
jarduerak zuzentzeko. Besteren
artean, ikerketa eta garapen arloko jarduerak bultzatzeko asmoa
du energia berriztagarrien eta auto elektrikoaren esparruetan eta
2012ko Munduko Kopari begira.
Iberdrolako iturriek bazkide
berriaren garrantzia nabarmen-
du dute, enpresa esanguratsu askotan dituelako luzerako inbertsioak, besteak beste, Volkswagenen, Santander bankuaren Brasilgo adarrean, Hochtiefen, Sainsburyn, Lagarderen eta Credit Suiseen. Iberdrolak berak ere izan ei
du negozio harremanik inbertsio
funts arabiarrarekin.
Jose Luis Rodriguez Zapatero
Espainiako gobernuburuak Saudi Arabia eta Qatarrera egindako
bidaiak berehalako fruituak
eman dituela dirudi. Espainiara
bueltatu zenean, bi herrialde horietako gobernuek 3.000 milioi euroren inbertsioak agindu zizkietela kontatu zuen. Eta atzo Iberdrolak iragarritako hitzarmena
izango litzateke Zapaterok esandakoaren froga, Qatarko petrolio
eta gas baliabideak kudeatzen dituen sozietatea baita Iberdrolaren akziodun berria. 85.000 milioi
dolarren aktiboak ditu Qatar Holdingek.
Florentinoren amesgaizto
Gainontzeko akziodunek Iberdrolaren kapitalean duten partaidetza txikitzea ekarriko du qatartarren sarrerak. Egun, ACS
eraikuntza taldea da akziodun
nagusia; zuzenean eta zeharka,
akzioen %20,2 kontrolatzen ditu.
Florentino Perez presidenteak
behin baino gehiagotan esan du
bere asmoa akzioen %30 eskuratzea dela. Baina Iberdrolak azkenaldian egin dituen urrats guztiak asmo hori zapuztera doaz.
Atzo iragarritako operazioarekin, esaterako, %19ra jaitsiko da
ACSren partaidetza, eta Iberdrola Renovables irentsi ostean
beste %0,5 eta %1,5 artean jaitsiko da.
Baina oraingoa ez da Qatar Holding Perezen bidean gurutzatzen
den lehen aldia, ez eta haren asmoak zapuzten dituen lehen aldia
ere, antzerako zerbait gertatu baitzitzaion Alemaniako Hochtief
eraikuntza enpresan ere. Baina ez
hori bakarrik. ACSko presidente
izateaz gain, Real Madril futbol
taldekoa ere bada Perez. Horrenbestez, kirol arloan, Bartzelona
du aurkaririk handiena. Bada,
Qatar Holding Bartzelonaren babeslea izango da datozen bost denboralditan, eta jokalariek haren
izena eramango dute elastikoetan. Beraz, nahita ere, ezin qatartarrez ahaztu.
DLaburrak
Urtarrilean %12 igo dira
etxebizitzen salmentak
BILBO › INE Espainiako Estatis-
tika Erakundearen arabera,
Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan
1.583 etxebizitza saldu dira
urtarrilean, iaz garai berean
baino %12,1 gehiago. Etxebizitza gehienak Bizkaian saldu
dira, 773, iaz baino %16 gehiago; Gipuzkoan 493 saldu dira,
%19 gehiago; eta Araban 317
saldu dira, %5 gehiago.
Ingemarren greba hasi
dute kaleratzeen kontra
USURBIL › Zuzendaritzak 60
langile kaleratu eta ekoizpena
Galiziara lekualdatu nahi duela
salatzeko, mugagabeko greba
hasi dute Ingemarreko langileek. Kaleratzeak argudiatzeko
enpresak aurkeztu dituen
emaitzak gezurra direla diote
langileek, emaitzak faltsutu
dituela. Horrenbestez, erregulazioa ez onartzeko eskatu diote
Administrazioari.
Langileen protesta. GORKA RUBIO / ARP
Gaur astebete langile bat
hil zen AHTko obretan
ANTZUOLA › Iragan asteartean,
AHTaren azpiegiturak eraikitzeko lanetan ari zen langile bat hil
zen Antzuolan. Itxura denez,
kamioi bat gidatzen ari zela,
bihotzekoak jota hil zen langilea. Igandera arte, ordea, inork
ez zien gertatutakoaren berri
eman hedabideei. AHTko obretan dagoeneko gutxienez lau
langile hil direla esan du AHT
Gelditu Elkarlanak.
Gobernua negoziazioetatik
kanpo nahi dute denek
MADRIL › Negoziazio kolektibo-
aren erreforma hitzartzeko
negoziazioetan Espainiako
Gobernuaren parte hartzerik ez
dute nahi ez CCOO eta UGT sindikatuek, ez eta CEOE eta
Cepyme enpresaburuen elkarteek ere. Litekeena da negoziazioak hilaren 24ra arte luzatzea;
Gobernuak 19a jarri zuen muga.
Ekonomia ‹ Harian
Gasolioaren garestitzea
fakturetan automatikoki
islatu behar dela dio Hiruk
Garraiolariek protestak
egingo dituzte CEN eta
Confebask patronalen
aurrean, sektorearen
egoera salatzeko
Miren Garate
Azken sei hilabeteetan %20
garestitu da erregaien prezioa,
eta gasolioa hileko gastuen erdia
bihurtu da garraiolari autonomoentzat. Dumping egoeran, kostuak berdintzea lortzen ez duten
egoeran, ari direla lanean salatu
du Hiruk. Sindikatuaren arabera, erregaien igoera automatikoki islatu behar litzateke fakturetan.
2008ko ekainean ere gaur egungo mailara iritsi zen erregaien
salneurria. «Mobilizazioak egin
genituen gasolioaren prezioaren
gorabeherak era automatikoan
islatu behar zirela fakturan aldarrikatzeko». Hainbat enpresatan
fakturak eguneratzeko klausula
lortu zutela azaldu du sindikatuak. Haren arabera, ordea, krisiaren eraginez ezerezean geratu
dira klausula horiek.
Zamatzaileekin prezioak negoziatzeko aukera guztiak galdu
dituztela diote garraiolariek.
«Sektore honetan historikoa da
kostuak fakturetara eramateko
ezintasuna, baina une hauetan ez
dugu inolako negoziaziorik izan
zamatzaileekin, eta, izanez gero,
garraiolaria ateratzen da galtzaile ia beti».
Prezioak automatikoki aldatzeko klausulak berriro ere indarrean jar daitezela eskatzeko,
mobilizazioak iragarri ditu sindikatuak. Datorren astelehenean
Confebasken egoitza aurrean
egingo dute elkarretaratzea, eta
hilaren 28an CEN Nafarroako
Enpresaburuen Elkartearen
aurrean. Garraiolari bakoitzari
bere bezeroekin tarifak negoziatzeko eskatu dio sindikatuak.
Hiruren iritziz, administrazio-
G Zenbakia
2.800
pSektorea utzi dutenak. Hiruk
egindako kontaketaren arabera, Hego Euskal Herriko 2.800
garraiolarik utzi behar izan dute
sektorea krisia hasi zenetik.
Beste hainbeste daudela arriskuan gaineratu du.
ek ere zeresan handia dute
garraiolarien egoeran. «Garraio
sektorean dumping-a nagusitzea
onartu dute, nahiz eta Espainiako eta Europako Batasuneko
araudiek eta lehiakortasun
arauek legez kanpokotzat jo».
Iraupena, kolokan
EAEko eta Nafarroako barne produktu gordinaren %7 garraiolariek osatzen dutela gogoratu du,
eta zeharkako zergen %40tik
gora ematen dituela sektoreak.
Datuek horiek kontuan hartuta,
sektorearen aldeko neurriak hartzeko eskatu diete Eusko Jaurlaritzari, Nafarroako Gobernuari
eta diputazioei. «Dumping-aren
kontrako eta garraiolarien lan
baldintzak hobetzeko legeak
jasotzen dituen kontrol, ikuskaritza eta zigor neurri guztiak
zorrotz eta lehenbailehen abian
jartzea nahi dugu».
Hiruk egindako kontaketaren
arabera, krisia hasi zenetik 2.800
garraiolari autonomok baino
gehiagok utzi behar izan dute
sektorea. Egoera aldatu ezean,
beste hainbestek utzi beharko
dutela gaineratu du. «Hilabete
bat edo bi gehiago iraun dezakegu, baina hiru hilabeteren
buruan arazoa lehertu egingo
da», azaldu du.
Irudia qBilbo
TRIODOS BANK EUSKAL HERRIAN DA
Finantza errentagarritasuna giza eta ingurumen
errentagarritasunarekin uztartzea. Hori da Triodos Banken ezaugarri nagusia. Europako «banku
etiko» handiena dela esaten da. Euskal Herrian
ere izango du egoitza aurrerantzean, Bilbon hain
zuzen. Financial Times egunkariak eta Nazioarteko Finantza Korporazioak urteko banku iraunkorrenaren saria eman diote, ekonomikoki, sozialki
eta ekologikoki iraunkorrak diren proiektuak soilik
finantzatzeagatik. MARISOL RAMIREZ / ARP
Harian › Mundua
Protestak herrialde arabiarretan D
Atzerriko
soldaduak sartu
ditu herrialdean
Bahraingo
erregimenak
Gobernuak dio ez
dituztela manifestarien
aurka erabiliko eta
azpiegiturak babestu
baino ez dutela egingo
Mikel Rodriguez
Muammar Gaddafiren aurkako milizianoak, hegazkinei tiro egiten, Ajdabija hirian (Libiako ekialdea), atzo. MANU BRABO / EFE
Atzerrian bakartuta egon arren,
gerra bideratuta dauka Gaddafik
Borroka frontea Bregan dago orain,
eta Ajdabija bonbardatu du Libiako
erregimenak; Bengazi gero eta hurbilago du
Segurtasun Kontseiluaren ebazpenik gabe
esku har daitekeela dio Erresuma Batuak
Mikel Rodriguez
Muammar Gaddafiren tropek Libiako ekialdera aitzinatzen jarraitu dute, eta oposizioaren hiriburu Bengazi gero eta hurbilago
dute. Erregimenaren nagusitasun militarra nabarmenagoa da
egunez egun, eta, batez ere, aire
baliabideetan dago aldea. Gaddafik lurraldeak berreskuratu eta
oposizioa gero eta zokoratuago
du, atzerrian bakartuta dagoen
arren. Nazioarteak esku hartzeko aukera eztabaidagai duen bitartean, errebolta militarki garaitzeko bidean dago erregimena.
Borrokak galdu ahala oposizioaren morala jaisten ari dela jakinda, Gaddafik milizianoei amnistia eskaini die, armak uztearen
truke. Barnera begira indartsu
egonik ere, Gaddafi jakitun da gerra irabazi arren etorkizun eskasa izanen duela nazioarteak bizkar ematen badio, eta hori saihesteko daukan baliabide nagusia,
petrolioa, erabili du. Txinako,
Errusiako eta Indiako enbaxadoreekin elkartu da diktadorea, pe-
trolio hornikuntza eskaintzeko
herrialde horiei, Libiako Jana
agentzia ofizialak jakinarazi duenez. Protestak hasi zirenean atzerriko konpainia gehienek alde
egin zuten Libiatik, baina Gaddafik orain Az Zauia, Ras Lanuf eta
Bregako petrolio hiriak berreskuratu ditu.
Oposizioarentzat, berandu
Errusiak, baina, herrialdean sartzea debekatu die Gaddafiri, haren sendiari eta hurbileko laguntzaileei; finantza edo banku operazioak ere debekatu dizkie. NBE
Nazio Batuen Segurtasun Kontseiluak onartutako zigorrei jarraituz erabaki du hori Moskuk.
Nazioarteak erregimena bakartu eta haren aurkako finantza
neurriak hartu dituen arren,
esku hartzeko aukera adostu
gabe jarraitzen du; halakorik erabakitzen badu, gainera, beranduegi izan liteke oposizioarentzat, Gaddafiren indarren erasoaldiaren azkartasuna ikusita.
Eztabaidagai nagusia aire eremua debekatzeko neurria da, eta
Frantzia eta Erresuma Batua
dira proposamen horren sustatzaile nagusiak —Arabiar Liga
ere alde dago—. Erresuma Batuko Atzerri ministro William Haguek adierazi du «behar handia
dagoenean» herrialdeek esku har
dezaketela, «nazioarteko zuzenbideari jarraituz, Segurtasun
Kontseiluaren ebazpenik gabe».
Parisen Libiako egoera aztertuko
duen G8koen bilera hasi aitzinetik erran du hori. Frantziak eta
Erresuma Batuak Segurtasun
Kontseiluan proposatuko dute Libiako aire eremua ixtea.
Iragan astean Ras Lanuf hiria
(Tripolitik 700 kilometro ekialdera) borroka gogorren ondotik
hartu zuten Gaddafiren indarrek,
eta, orain, borroka frontea 110 kilometro ekialderago mugitu da,
Bregara. Erregimenak dio herenegundik kontrolpean duela herri hori, baina oposizioa hura berreskuratzen saiatu da, eta herriko gune batzuk hartu dituela
aldarrikatu du. Propaganda garrantzitsua da bi aldeentzat: egoera kontrolpean duela erakusteko
Gaddafirentzat, eta morala igotzeko oposizioarentzat. Brega herria, berriz, garrantzitsua da bi
arrazoi nagusirengatik: petrolio
instalazioengatik eta Ajdabija hirirantz jotzeko azken defentsa
postu nagusia delako.
Ajdabija da Bengazi baino lehen dagoen hiri nagusia —170 kilometro daude bien artean—.
Erreboltarien komandante Abdel
Fata Junisek aitortu duenez, Ajdabijaren garrantzia «berebizikoa» da. Izan ere, hiri hori bidegurutzea da, Bengazira ez ezik, Tobrukera edo Libiako hegoaldera
jotzeko. Tobruk Egiptoko mugatik hurbil dago, eta Gaddafiren indarrek harat joko balute, Bengazi
setiatuta geldituko litzateke. Horregatik, lurretik hurbildu baino
lehen, Gaddafiren hegazkinak
hasi dira Ajdabijaren gune estrategikoak bonbardatzen. The New
York Times-en arabera, gutxienez
bi leherketa izan dira.
Mendebaldeko gotorlekuak
Ekialdean, erregimena aitzinera
egiten ari da, eta mendebaldean,
bere kontroletik at dituen hiriak
gero eta estuago ditu. Iragan astean setio gogor baten ondotik Az
Zauia (Tripolitik 50 kilometro
mendebaldera) berreskuratu eta
gero, erregimenak Misratara bideratu du arreta. Libiako hirugarren hiria da, eta hiriburutik 200
kilometro ekialdera dago. Misratak egunak daramatza setiatuta,
eta azken bi egunetan Gaddafiren
indarrek artilleriarekin bonbardatu dituzte etxebizitza auzoak,
berri agentziek jakitera eman dutenez. Oposizioak kontrolpean
duen bertze hiri batean, berriz,
Zuuaran (Tunisiako mugatik
hurbil) lau lagun hil dituzte bonbardaketa batean, Al Arabijaren
arabera.
GCC Golkoko Lankidetzarako
Kontseiluak soldaduak bidali ditu Bahrainera, hango gobernuak
eskatuta. Saudi Arabiako mila
soldadu sartu dira artxipelagoan
bi herrialdeak lotzen dituen pasabidetik, «ordena eta segurtasuna
mantentzeko» helburuarekin.
Bahrainen joan den hilean hasi ziren gobernuaren eta errege familiaren aurkako protestak, eta estatuko indarrek zazpi lagun hil zituzten. Manifestariek, hala ere,
karriketan segitzen dute oraindik, aldaketa eske.
GCC erakundea Bahrainek,
Kuwaitek, Omanek, Qatarrek,
Arabiar Emirerri Batuek eta Saudi Arabiak osatzen dute. Azken
herrialde horretako soldaduen lana «oinarrizko eraikinak babestea baino ez da izango», Bahraingo
errege jauregiko aholkulari Nabeel al Hamerren arabera. Eraikin
horien artean daude petrolio, argindar eta gas instalazioak eta finantza eta banku egoitzak. Arabiar Emirerri Batuek ere poliziak
bidali dituzte Bahrainera.
Parlamentuko presidente Adel
al Muadek adierazi du, berriz,
atzerriko tropen sarrera golkoko
herrialdeen «elkartasun erakusgarria» dela. Al Muadek dio ez
duela uste Saudi Arabiako soldaduak manifestarien aurka bidaliko dituztenik. AEB Ameriketako
Estatu Batuen ustez, atzerriko indarren esku hartze hori «ez da herrialde baten inbasioa».
Hilabete protestan
Bahraingo protestak otsailaren
14an hasi ziren, eta Manama hiriburuko Lulu plaza izan dute erdigune. Tunisiako eta Egiptoko ereduen arrimura hasi ziren mobilizazioak, baina Bahrainen berezko
ezaugarria dute aldarrikapenek,
botere esparruak gutxiengo sunitaren esku baitaude —errege familia sunita da—, eta gehiengo
xiitak bazterketa salatu izan du.
Joan den hiletik izan diren borrokarik gogorrenak herenegun gertatu ziren. Manifestariek herrialdeko errepide nagusia blokeatu
nahi izan zuten, eta Poliziarekin
hainbat orduz borrokan aritu ziren. Lagun bat hil zen.
Mundua ‹ Harian
Afganistango
DLaburrak
armadaren
aurkako erasoan 42 lagun hil dira Sudan
35 lagun hil dira, hegoaldean borroketan
gutxienez
JUBA › Armadaren eta matxinoKarzai presidenteak
NATOri erasoak
eteteko eskatu izana
ukatu du Afganistango
Gobernuak
Erredakzioa
Alderdi Komunistako ordezkari bat, Pekinen, Herri Batzar Nazionala hasi aurretik. ADRIAN BRADSHAW / EFE
Txinan erreforma politikoak
egiteko prest daudela
iragarri du lehen ministroak
Afrika iparraldeko
protestek Txinarekin
inolako zerikusirik
ez dutela adierazi
du Wen Jiabaok
Elixabet Epelde
Pausoz pauso erreforma politikoak ezartzearen alde egin du Wen
Jiabao Txinako lehen ministroak
urteroko Herri Batzar Nazionalaren amaierako agerraldian. Alderdi Komunistak datozen bost
urteetarako bide orria zehaztu du
batzar horretan.
Jiabaok ez du aldaketa politikoen inguruan ezer zehaztu, baina
instituzioetan zenbait erreforma
ezarri ezean, azken 30 urteotan
lortutako aurrerapen ekonomikoak arriskuan egon litezkeela
adierazi du. Hori horrela, demokrazia hitza aipatu gabe, mailaz
maila erreformak ezartzearen
alde agertu da. Dena den, edozein
aldaketa, Txinako Alderdi Komunistaren gidaritzapean egingo
dela zehaztu du; 60 urte daramatza alderdiak agintean.
Iragan astean, ordea, Wu Bangguo alderdiko buruzagietako batek justu kontrakoa adierazi zuen
Legebiltzarrean. «Sistema aldatuz gero, azken hamarkadetako
lorpen ekonomikoak galduko
dira», adierazi zuen Bangguok orduan. Alderdi bakarreko sistema
albo batera uzteak herrialdean
liskarrak gailentzea eragingo lukeela ere gaineratu zuen.
Jiabaok, berriz, alderdiko diskurtsotik urrundu gabe, parte
hartzea handitzeko atea irekita
utzi du. Uneotan, herritarrek
udal hauteskundeetan parte hartzeko eskubidea dute, soilik.
Maila goragoko administrazioetako bozetan parte hartzeko
aukeraz galdetuta, Jiabaok ez du
Tibeteko Legebiltzarrari
ordezkoa izendatzeko
eskatu dio dalai-lamak
Gehiago itxaron gabe ordezkoa izendatzeko prozesua abian jartzeko eskatu dio
dalai-lamak Tibeteko Legebiltzarrari. Erreforma demokratiko baten bidez, boterea «herriak aukeratutako lider bati»
emateko asmoa berretsi du.
Tibeteko auzia konpondu artean erbestean dauden instituzioek bizirik egon behar dutela
ere azpimarratu du. Hori horrela, dalai-lamaren menpekoa
izango ez den sistema ezartzeko lan egin behar dutela azaldu
du.
Datorren igandean erbestean bizi diren 80.000 tibetarrek
lehen ministroa aukeratu ahal
izango dute. Konstituzioa aldatuz gero, orain arte dalai-lamaren funtzioak har ditzake bozetan garaile suertatzen denak.
D
ezezkorik esan. «Herrietako kontuak arduraz gobernatzeko gai
badira, pentsa genezake hiri eta
konderrietako arazoak ere gobernatzeko gai izango direla», aipatu
du.
Afrikarekin konparaziorik ez
Herrialde arabiarretan azken asteotan jazo direnetatik urrundu
nahi izan du Jiabaok. Izan ere, Tunisiako iraultzaz geroztik, hainbat protesta antolatzeko saioak
egin dituzte Txinan oposizioko kideek sare sozialen bidez. Gobernuak, dena den, errepresio bortitzarekin isilarazi ditu bere aurkako ekimen guztiak.
Inflazioa, ustelkeria edo kutsadura arazoei aurre egin beharrean badira ere, herrialde arabiarretako arazoekin zerikusirik ez dutela azaldu du. Dena den, bai
etxean eta bai nazioartean «egoera konplexuei» aurre egin behar
dietela onartu du.
Ekonomiaren hazkundearen
estrategia aldatzea adostu du alderdiak Herri Batzar Nazionalean. Iraunkortasunari garrantzia
eman nahi dio Txinak, baita hazkundearen kalitateari ere. Horretarako teknologian eginiko inbertsioa handituko duela eta barne
kontsumoa indartuko duela argitu du.
2015era arte, urtean %7ko hazkundea izateko plana onartu du
Alderdi Komunistak. Helburuak
lortzeko, baina, gogor lan egin beharko dutela aitortu du Jiabaok.
Gutxienez 35 pertsona hil eta beste 32 zauritu dira Afganistanen
armadaren soldaduak errekrutatzeko gune baten aurkako eraso
suizida batean.
Afganistango Gobernua soldaduak bildu nahian dabil, baina
horiek matxinatuen atentatuen
helburu bilakatu dira. AEBak eta
NATO armadaren eta Poliziaren
segurtasunaren aginpidea eskualdatzen hasiko dira datorren
uztailean. 2014rako Afganistanek
eskuduntza osoa izatea espero
dute.
Karzairen hitzak zalantzan
Iragan larunbatean Hamid Karzai presidenteak erasoaldiak eteteko eskatu zien NATOri eta AEBei. Afganistango Gobernuak
Karzairen hitzak gaizki interpretatu zirela dio, orain. Presidenteak zibilak hiltzeari uzteko eskatu
nahi zuela azaldu dute.
Nazioarteko soldaduak Afganistanen sartu zirenetik urterik
odoltsuena izan zen iazkoa. Biktima gehienak matxinoen erasoaldiek eragin zituzten.
en arteko borrokaldi batean,
gutxienez, 40 matxino eta bi
soldadu hil ziren larunbatean
Sudan hegoaldean. Gerrillari
talde batek Malakal hirian
eraso zuen, eta umezurztegi
batean ezkutatu ziren; hango
130 haur bahitu zituzten. Bahitutakoak aske utzi zituzten,
gero. Erreboltariek armadarekin
zuten su-etena hautsi dute
eraso horren bidez.
Oposizioko liderrak irabazi
ditu bozak Nigerren
NIAMEI › Mahamadou Issufo
oposizioko liderrak irabazi ditu
presidentetzarako hauteskundeak Nigerren. Behin-behineko
datuen arabera, bozen %57, 95
eskura du Issufok. Trantsizioa
bideratu duten agintariei eskaini die garaipena. Junta militarrak, Nigerren administrazio
zibila ezartzeko, bide demokratikoen alde egitea erabaki zuen.
Gazan, batasun nazionala
eskatzeko kalera atera dira
JERUSALEM › Ehunka palesti-
nar kalera atera dira Gazako
hainbat hiritan Zisjordaniako
eta Gazako gobernuei adiskidetzeko eskatzeko. Gaurko ere
protestak antolatu dituzte.
Hamas eta Al Fata adiskidetu
artean manifestazioak egingo
dituztela iragarri dute. Jendetza
biltzea espero dute.
Erdiz erdi ›
Kirola D Futbol taldeen jabe dirudunak
BERRIA
Asia, Errusia edota AEBetako
enpresariak Europako puntako
futbol taldeak erosten hasi dira
berriz. Orain arte Ingalaterrako Ligan
ohikoa zena Espainiakora hedatu da.
Urruneko
gutiziak
Imanol Magro
U
rrunekoak beti du
xarma. Arrotza bitxia
da. Ez da gauza bera
etxe alboan erositakoa edo zeru mugaz haratago ekarritakoa. Edo ohiko mugetatik at
datorrena. Futbolean ere logikaren eta tradizioaren mugak hautsi dira, diruak hautsi ditu, urruneko sosa gero eta ohikoagoa baita Europa zaharreko taldeen bulegoetan. Ingalaterran, 2000ko hamarkadan hasi ziren Arabia
aldeko petrodolarrak eta AEBetako enpresarien akzio erosketak,
taldeak burtsan sartu zirenean.
Atzerriko jabeak iritsi ziren Manchester United, Chelsea, Arsenal,
eta Liverpool taldeen bulegoetara. Sasoi honetan joera Espainiako Ligako bi talde apaletara iritsi
da.
Dirudunen botere nahi itsu eta
duda-mudazko negozio ikusmiraren tartekoak dira erosketak, eta
zor handidun taldeak helburua,
eta halako asko daude Espainian
—Atletico Madrilek 300 milioi zor
ditu eta Valentziak 500, esaterako—. Denboraldi hasieran Abdu-
lla Bin Nasser Al Thani Qatarko
xekeak Espainiako Ligako Malaga erosi zuen, 36 milioi euroko diru sarrera eginez. Jabe berriak 14
milioi euroko zorrak kitatu zuen
Espainiako ogasunarekin, eta gero 22 milioi jarri zituen taldea in-
Ingalaterrako ligako
hogei taldeetatik
hamabik jabe
atzerritarrak dituzte
dartzeko. Zaleak ilusionatu zituen era berean. Neguko merkatuan Baptista, Demichelis, Maresca eta Asenjo jokalari ezagunak fitxatu zituen, baina oraindik ez du
lortu taldea jaitsiera postuetatik
ateratzea.
Santanderko Racingek ere jabe
berria du, Ahsan Ali Sied enpresari indiarra. Urtero bere enpresek
6.900 milioi euro fakturatzen dituzte, eta urtarrilean Racingen
zorrak kitatu zituen. Ingalaterrako Ligako Blackburn Rovers erosten saiatu zen lehenbizi, baina ez
zioten baimenik eman bere enpresa bateko arazo legalak zirela-eta.
Racingera 50 milioi eurorekin iritsi dela esan du, eta dagoeneko ordaindu ditu taldeak ogasunari zor
zizkion zazpi milioi euroak. Jokalari gehienei ere ordaindu die taldeak zor diena, eta aurreko sasoietako zorrak kitatzea falta zaio. Azken egunetan, baina, enpresariaren inguruko hainbat albiste argitaratu dira, eta 70 milioi eurotik
gorako iruzurrak leporatzen diz-
kiote Australian eta Malaysian,
eta taldeko bulegoetako giroa
gaiztotu egin da.
Bi erosketa horiek Espainiako
Ligan zeresan handia eman dute,
baina Ingalaterrakoak oso ohikoak dira. Premier League-ko hogei
Taldeek dituzten zor
handiak ordainduz
sartu dira enpresariak
Espainiako Ligan
taldeetatik hamabik atzerriko jabeak dituzte. Hor, baina, bi perfil
banandu behar dira: talde kutuna
puztu nahi duten mezenasak, eta
dirua inbertitu nahi duten enpresari multzoak; azken horiek, ia beti, AEBetatik iritsitakoak. Ingala-
terrako taldeen artean jaberik ezagunena Roman Abramovitx da: Chelsea indartzeko azken zortzi urteetan 875 milioi euro inbertitu ditu, eta, trukean, hiru liga irabazi.
Aberatsena, baina, Lakshmi Mittal indiarra da, Queens Park Rangersen jabea. Forbes aldizkariaren arabera, 20.000 milioi euroko
dirutza lortu du altzairuaren sektorean. Euskal Herrian ere hainbat fundizio ditu, Arcelor-Mittal
enpresa fusiokoak.
Bigarren aberatsena Sulaiman
Al Fahid Manchester Cityren jabea da, Abu Dhabiko inbertsio talde bateko burua, eta 16.500 milioi
euroko dirutza du. Azken bi sasoietan 200 milioi euro inbertitu
ditu taldean, eta egun Txapeldunen Ligarako sailkatzeko postuetan dago. Horiez gain, Alisher Usmanov enpresari errusiarra (1.414
milioi) Arsenalen jabea da; Glazer
familia estatu batuarra (1.196 milioi) Manchester Unitedena; Daniel Levy enpresari judua Tottenhamena; Mohamed Al-Fayed Harrodsbiltegien jabea, Fulhamena;
John W. Henry enpresari estatubatuarra Liverpoolena…
‹ Erdiz erdi
Kirola D Futbol taldeen jabe dirudunak
Pitermanek ezabatu
ezineko arrastoa utzi
zuen Alavesen
Futbol taldeak erosten
dituzten enpresari aberatsak ez da arrotzak Euskal
Herrian, Gasteizen inor gutxik
ahaztu baitu Dimitri Piterman.
Herritartasun estatubatuarreko enpresari ukrainarrak Alavesen akzioen %51a erosi zion
Gonzalo Antoni 2003an. Entrenatzaile izan nahi zuen Pitermanek, eta berak hartu zituen
kirol mailako erabakiak ere.
Bere agintean taldea 2. Mailara
jaitsi zen, eta zaleekin izandako
liskarrak ugariak izan ziren. Pitermanek 2007an utzi zuen taldea, bere akzioak salduta. Taldera iritsi zenean Alavesek hiru
milioi euroko zorra zuen, eta lau
urte geroago hogeita hirukoa
zen. Gasteizko epaitegi batek
presidente ohiaren jabetzen
bahiketa agindu zuen 2008an.
D
Dena ez da pagotxa, halere. Eggert Magnusson enpresari islandiarrak West Ham United taldea
erosi zuen 2006an 98 milioi euroren truke, baina urtebetez bakarrik egon zen agintean, eta taldea
Landbanski Islandiako bigarren
banku handienaren esku gelditu
zen. Bankuak porrot egin, eta gobernuak hartu zuen kontrola. Bi
urtez kolokan egon ondoren, pornografiaren industrian aberasturiko bi enpresari ingelesek salbatu zuten taldea, eta telebista aurkezle ezagun bat jarri zuten presidente postuan.
Italian,familiak
Jabe atzerritarrak Ingalaterran
eta Espainian zabaldu badira, Italian ere talde gehienak esku pribatuetan daude, baina bertakoak
dira. Kasu askotan familiak dira,
eta belaunaldiz belaunaldi aldatzen doa jabea. Silvio Berlusconi
Italiako presidentea eta hainbat
telebistaren jabea, era berean, Milanen jabea da. Agnelli sendiak,
besteak beste, FIAT etxearen (Iveco, Ferrari, Alfa Romeo…) %30
du, eta baita Turingo Juventus
taldea ere. Massimo Moratti petrolio sektoreko enpresariak bere
aita Angelorengandik jaso zuen
Milango Inter. Azkenik, Sensi familiak, azken hamazazpi urteetan Erromaren jabea izandakoa,
iaz taldea salgai jarri zuen euren
enpresek zituzten zergengatik.
Aurretik, 2008an, 283 milioi euroko eskaintza bati ezetz esan zion.
Europako liga indartsuetatik
kanpo badaude mezenasak ere,
eta Xaktar Donetsk Ukrainako
taldea da kasurik ezagunena. Rinar Atmejov enpresari ukrainarrak taldea erosi eta Txapeldunen
Ligako final-laurdenetara eraman du Brasilgo jokalari andana
Dimitri Piterman, Alaveseko presidente zen garaian. RAUL BOGAJO
fitxatuz. Krisiak, baina, gogor astindu du Atmejov, eta bere dirutza
22.000 milioi eurotik 6.500era gutxitu da bi urtean. Beste kasu batzuk dira Pramod Mittalek,
Lakshmiren anai gazteak, Sofiako CSKA erosi zuenekoa, edo Vladimir Romanov enpresari errusiarrak Edinburgoko Hearts bereganatu izana.
Zentzua ere badago
Frantzian eta Alemanian zailagoa da halako mugimenduak egotea. Bundesligan ‘50+1’ delako legea dute, eta horren arabera taldeen akzioen erdia gehi bat egon behar da gutxienez bazkideen esku.
Hala, enpresari batek ezin du taldea kontrolatu. Dena den, egon da
mezenasik: Dietmar Hoppen kasua da, Hoffenheim taldeko jokalari ohia, eta taldea diruz lagunduz Hirugarren Mailatik titulurako borrokara eraman du. 20 milioi
euro inbertitu ditu, eta 40.000 ikuslerentzako estadioa eraiki. Halere,
bere estiloak zerikusi gutxi du
Abramovitxenarekin, fitxaketetan beharrean taldearen egitura
sendotzen inbertitu baitu. Dena
den, taldeak erosi gabe, dirua iritsi
da ligara, babesleen eskutik. Bayer eta Volkswagen etxeek taldeak babesten dituzte, eta Gazpromek 25 milioi euro ematen dizkio
urtean Schalke 04ri.
Liga historikoen artean apalena, arlo ekonomikoari dagokionez, Frantziakoa da. Jabe dirudunak badaude, Margarita Dreyfus
eta Marseillako Olympique kasu,
baina ligak ez die taldeei nahi beste diru inbertitzen uzten, eta hori
muga bat da taldea jostailu moduan erabiltzeko. Ligak Kudeaketaren Kontrol Zuzendaritza Nazionala (DNGC) bulegoa du, eta
taldeek hurrengo sasoirako kontuak aurkeztu behar dizkiote.
DNGCaren oniritzik gabe ezin dute inolako mugimendu ekonomikorik egin. DNGCa oso zorrotza da
bere jardunean, eta hainbat taldek maila galdu dute arazo ekonomikoen erruz. 2003an, adibidez,
AS Monako txapeldunordea Bigarren Mailara bidali zuen 80 milioi
euro zor zituelako, eta azken orduko abal batek salbatu zuen.
Shanksek eraikia, yankiek eraitsia dioen pankarta, Anfield Roaden. M.H. / EFE
Manchester United eta Liverpooleko zaleek protestaldi entzutetsuak
egin dituzte taldeen jabe estatubatuarrek euren akzioak sal ditzaten.
‘…baina ni ezin nauzu erosi’
I.M.
I
ragan martxoan gertatu zen,
Old Trafforden, Manchester
Uniteden zelaian. Argazki
historikoa: Unitedeko zaleek eta
Liverpoolekoek euren ezinikusia
alboratu eta bat egin zuten. Bi taldeetako jabeak AEBetako enpresariak ziren, Glazer familia Manchesterren kasuan eta Tom Hicks
eta George Gillet Liverpoolenean.
Biek taldeari kargaturiko banku
mailegu bidez lortu zuten agintea, burtsan jokatzeko, eta telebista eskubide astronomikoetan
pentsatuz; bide batez, zorretan ito
zituzten klubak. Egun hartan zaleek taldetik kanpo nahi zituztela
argi utzi zuten, besteak beste
AEBetako banderak erretzen eta
Yankees, go homezioten pankarta
handiak erakutsiz (Yankiak, kanpora). Unitedeko zaleek aho batez
zera abestu zuten: «Glazer, zauden tokian zaudela: Old Trafford
erosi zenuen, baina ni ezin nauzu
erosi».
Protestek euren ikur ezagunak
dituzte. Liverpoolena Shancklyren izpiritua taldea da, eta Unitedena bufanda hori eta berdeak,
horiek baitziren taldearen koloreak 1902ra arte —zaleek F.C. United
beste talde bat sortu dute kolore
horiekin, eta Ingalaterrako behe
mailetan ari da—. Ia urtebete geroago, iazko urtarrilean, Unitedek
Liverpooleko
estadioaren kanpoko
aldean AEBetako
banderak erre zituzten
826 milioi euroko zorra onartu
zuen, eta hala ere Glazer familiak
jarraitzen du munduko talde garestienaren leman. Forbesen arabera Unitedek 1.320 milioi euro balio ditu, baina, hala ere, jabeek bonuak atera behar izan dituzte
zerga finantzatzeko. Taldea sasoi
ona egiten ari da, eta kirol erabakiak ez dira txarrak, baina horrek
ere ez ditu zaleak baretu. Azken
hilabeteetan enpresari txinatar
eta arabiarrek taldea erosi
nahian dabiltzala zabaldu da, baina Glazertarrek ukatu egin dute.
Liverpoolen kasuan, Shancklyren izpiritua deituriko zale taldeak zuzendu zituen protestaldi publikoak, baina azkenean epaibideak eman zion konponbidea
aferari iragan urrian. Martin
Broughton presidenteak hiru
epaiketa behar izan zituen, bi
Londresen eta bat Dallasen
(AEB), taldea saltzea beharrezkoa zela erakusteko, eta bide batez kiebra eta ligak jarriko liokeen puntu isuna saihesteko. AEBetako beste enpresari batek, John
W. Henryk, 330 milioi eurotan erosi zuen Forbesek 822 milioitan baloraturiko taldea baina zorretan
lepo zegoena. Enpresari berria
yankia da ere, baina giroa lasaitu
egin da presidentearen eskutik.
Hicksek eta Gilletek kalte ordainak eskatu zituzten, baina Londresko epaitegi nagusiak ez zien
arrazoirik eman.
Old Traffordeko harmailak, hori eta berdez estalita eta United maitatu, Glazer gorrotatu dioten pankartekin. BERRIA
Kirola›
G Sailkapena
LEHEN MAILA
28. jardunaldia
Jokatutakoak
Almeria-At.Madril
Real Madril-Hercules
Zaragoza-Valentzia
Osasuna-Racing
Reala-Malaga
Espanyol-Deportivo
Levante-Mallorca
Vila-real-Sporting
Sevilla-Bartzelona
Getafe-Athletic
Emaitza
2-2
2-0
4-0
3-1
0-2
2-0
1-1
1-1
1-1
2-2
Sailkapena
Koikili Lertxundi Athleticeko atzelaria, Pedro Rios Getafeko erdilariaren erdiraketa ezerezean utzi nahian, atzo, Madrilen jokatutako partidan. J. LIZON / EFE
Garaipen usainekoa
Manu del Moralen bi golekin Getafek
garaipena eskura zeukanean, Urko Verak
93. minutuan sartu du berdinketaren gola
42 punturekin, seigarren postuan jarraitzen
dute zuri-gorriek, Europako postuetan
Unai Zubeldia
Athleticek badauka berezia den
zerbait. Talde gehienek etsi egingo zuten etxetik kanpo, 92. minutuan, 2-1 galtzen ari zirenean. Baina Athleticek estutzen jarraitzen
du. Beti egoten da golen bat sar dezakeen sentsazioa. Eta atzo ere
hala gertatu zen. Manu del Moralen bi goli esker, Getafek esku-eskura zeukan garaipena. Baina 93.
minutuan Athleticek kornerra
atera, eta Urko Verak, buruz, sareetara bidali zuen baloia —Iraizoz
ere bertan zegoen errematatzeko—. 2-2. Puntu bat. Garaipen
usaineko puntua. Lehen zati apalaren ondoren, erotu egin zen partida bigarrenean. Eta zuri-gorriek, bere txarrean, puntu garrantzitsua lortu zuten.
Lotua izan zen lehen zatia, aukera askorik gabea. Presioa goigoian eginez zelairatu zen Getafe,
eta Athletici kosta egin zitzaion
bizpahiru pase segidan ematea.
Joaquin Caparrosek De Marcos
zelairatu zuen Llorenteren ondoan, baina lehen zati guztian aurre-
Getafe
Athletic
2
2
Getafe. Codina; M. Torres, C. Diaz,
Marcano, V. Sanchez; Manu, Boateng, Parejo (Casquero, 76. min.), P.
Rios (Sardinero, 80. min.); Arizmendi eta Albin (Borja, 83. min.).
Athletic. Iraizoz; Iraola, San Jose,
Ekiza, Koikili; Muniain, Gurpegi (Orbaiz, 46. min.), Javi Martinez, Susaeta (Urko Vera, 62. min.); De Marcos
(David Lopez, 62. min.) eta Llorente.
Golak. 1-0. Manu del Moralek (58.
min.); 1-1. David Lopezek (69. min.);
2-1. Manu del Moralek (84. min.);
2-2. Urko Verak (90+3. min.).
Epailea. Ayza Gamez. Txartel horiak: Getafeko Parejo, Cata Diaz,
Casquero eta Borjari; eta Athleticeko David Lopez eta Javi Martinezi.
Bestelakoak. 11.000 ikusle inguru
Alfonso Perez futbol zelaian, tartean Athleticeko ehun bat ikusle.
aldeko bikoa ez zen gai izan aukerarik sortzeko. Cata Diazek gertutik lotu zuen Llorente, eta aurrelaria itzalean utzita, zuri-gorriei
kosta egiten zaie arriskua sortzea.
Jokorik ezean, Muniainen eta
etxeko zaleen arteko liskarra izan
zen aipagarriena. «Getafera bidaia egingo dugu, irabazi eta etxera itzuliko gara». Adierazpen horiek egin zituen joan den astean
erdilari gazteak, eta Madril aldean minduta sentitu ziren. Erdilariak baloia ukitzen zuen bakoitzean txistuka hasten ziren zaleak.
Baina, egiari zor, Muniainek sortu zuen lehen zatiko arrisku apurra, erritmo aldaketei esker.
8. minutuan sortu zuen Getafek
lehen aukera, korner baten ondoren Albinek ezkerrez egindako
jaurtiketa batekin. Muniainek
erantzun zion Getaferi, area ertzetik indartsu jaurtita, baina langa
gainetik kanpora joan zen baloia.
Hurrengo ordu laurdenean zurigorriek bi pauso aurrera eman,
eta errazago utzi zuten ezerezean
Getaferen zelai erdiko presioa.
Baina, Javi Martinezen kontraeraso ahalegin bat gorabehera, bilbotarrak 41. minutura arte ez ziren gai izan lehen aukera argia
sortzeko. Iraolak urrutitik falta
atera, eta, behartuta bada ere,
Gurpegik area txikian bertan
kontrolatu zuen baloia. Azken
unean, ordea, atzelariak kornerrera bidali zuen baloia.
Eta hurrengo minutuan Getafek eduki zuen gola sartzeko aukera ona. Albinek area ertzetik
falta atera zuen, eta Manu del Moral oso gutxigatik ez zen iritsi errematatzera. Athleticek gaizki defendatu zuen jokaldi hori, Manu
ez zegoelako jokoz kanpo. Joko
gutxikoa izan zen lehen zatia, baina biziago hasi zen bigarrena. Orbaiz zelairatzea erabaki zuen Caparrosek, zelai erdia indartze aldera. Baina erabat kontrako eragina izan zuen aldaketak, erotu
egin zelako partida.
San Joseren hutsa golean
Joan-etorri horretan, etxekoek
izan zuten lehen aukera ona, 48.
minutuan. Getafek eskuin hegaletik erdiratu, eta Arizmendi eta
Albin oso gutxigatik ez ziren iritsi
goleko marran. 53. minutuan, berriz, Susaetak eduki zuen eskura
0-1ekoa, baina Codinaren aurrean, ezkerrez, indar gutxirekin
egin zuen jaurtiketa. Txistu artean hazi egin zen Muniain, eta lau
minutu geroago, jokaldi ederra
egin zuen ezkerretik. Erdiratu,
Llorentek buruz errematatu, eta
Codinak geldiketa ona egin zuen.
Baina zuri-gorriak ondoen ari
zirenean iritsi zen etxekoen kolpea. Getafeko erdilariek bidalitako baloia itxuraz kontrolpean
zeukan San Josek, baina trabatu,
eta Albinek lapurtu zion. Uruguaitarrak erdiratu, Arizmendik
ukitu, eta Manuk barrura. Jarraian, gainera, Albinek beste baloi bat lapurtu zion Susaetari, eta
Getafek gertu eduki zuen 2-0ekoa.
Sufritu egin zuen Athleticek
hamar minutu horietan, baina
David Lopez eta Urko Vera zelairatzearekin batera iritsi zen 11ekoa. David Lopezek falta atera,
Puntuak J I B G
75 28 24 3 1
70 28 22 4 2
54 28 16 6 6
51 28 15 6 7
43 28 14 1 13
42 28 13 3 12
39 28 11 6 11
39 28 11 6 11
35 28 10 5 13
35 28 11 2 15
34 28 9 7 12
32 28 9 5 14
32 28 8 8 12
31 28 7 10 11
30 28 7 9 12
30 28 7 9 12
29 28 6 11 11
26 28 5 11 12
26 28 7 5 16
26 28 7 5 16
p Txapeldunen Ligara p Europako Ligara
p Bigarren Mailara
1.Bartzelona
2.Real Madril
3.Valentzia
4.Vila-real
5.Espanyol
6.Athletic
7.Sevilla
8.At.Madril
9.Mallorca
10.Reala
11.Getafe
12.Levante
13.Osasuna
14.Deportivo
15.Racing
16.Zaragoza
17.Sporting
p 18.Almeria
p 19.Hercules
p 20.Malaga
p
p
p
p
p
p
29. jardunaldia (mar. 19-20)
Martxoak 19
Mallorca-Zaragoza
Bartzelona-Getafe
At.Madril-R.Madril
Martxoak 13
Sporting-Almeria
Hercules-Osasuna
Racing-Reala
Malaga-Espanyol
Deportivo-Levante
Athletic-Vila-real
Valentzia-Sevilla
Ordua
TB
18:00 GolTV / C+L
20:00 GolTV / C+L
22:00
La Sexta
Ordua
TB
17:00
O.I.
17:00
O.I.
17:00
O.I.
17:00
O.I.
17:00
O.I.
19:00 GolTV / O.I.
21:00
C+
Manuk atzeraka buruz eman, eta
baloia sareetara. Egiari zor, lehen
70 minutuetan egindakoa ikusita,
gutxienez berdinketa merezi zuten zuri-gorriek. 1-1ekoaren ondoren, gainera, Muniainek eskura
eduki zuen 1-2koa 80. minutuan,
kontraerasoan, baina Codinak
ondo gelditu zuen jaurtiketa.
«Joan, irabazi eta etxera». Esaldi horri bueltaka ibiliko zen ordurako Muniain. Baina Manu del
Moralek ixildu zuen Athleticeko
erdilaria. Area ertzetik egindako
jaurtiketari esker, gol ikusgarria
sartu zuen Getafeko erdilariak 84.
minutuan. Azken kolpea falta
zen, ordea. Urko Veraren urrezko
minutua. Bikain errematatu
zuen kornerra 93. minutuan, eta
garaipen usaineko berdinketa lortu zuen.
26››
Irujo-Merino II.a eta Olaizola II.a-Beginoren
arteko lehia, Bilboko pilotalekua estreinatzeko
Txapeldunak
espero baino
lehenago
esan dezake agur
Joanekoan 0-1 irabazi
zuen Bayern Munichek,
eta gaur lana biribildu
nahi du, Inter Milan
kanporatuta
Bayern Munichek eta Inter Milanek Txapeldunen Ligako finala
jokatu zuten iazko maiatzaren
22an Madrilen. Italiako taldea nagusitu zen (2-0), eta hirugarrenez
irabazi zuen titulua. Hamar hilabete geroago, bi taldeok final kutsua duen partida jokatuko dute.
Gaur ez da titulurik izango jokoan, titulua irabazteko amets egiten jarraitzeko aukera baizik. Bayern Munichek du abantaila, Italian jokatutako joaneko partidan
harentzat izan baitzen garaipena
(0-1). Hori gutxi balitz bezala, Ale-
maniako taldeak etxean jokatuko
du gaur. Municheko Allianz Arena estadioa beteko duten 66.000
ikusleen babesa izango dute lagun. Louis Van Gaalek zuzendutako taldea, gainera, konfiantzaz
lepo dago, Alemaniako Ligako azken jardunaldian Hanburgori astindu latza eman eta gero (6-0).
Bayern da faborito final-laurdenetarako sailkatzeko. Alemaniarrak, hala ere, ez dira Inter Milanekin fidatzen. Ondo egiten dute,
Italiako talde bat tartean dagoenean ez baita komeni gehiegi konfiatzea. Lehiakorrak dira ezeren
gainetik, eta ez dute inoiz amore
ematen. Inter Milan ez da salbuespena. Horri, gainera, Leonardok
bere aginduetara dituen jokalarien kalitatea gehitu behar zaio:
Julio Cesar, Maicon, Lucio, Zanetti, Sneijder, Eto’o... Edozeini irabazteko moduko taldea du entrenatzaile brasildarrak.
DLaburrak
Aperribai: «Lasai gaude,
oso ondo ari gara»
REALA › Jokin Aperribai Realeko
presidenteak atzo aitortu zuen
talde txuri-urdinak jokatu
dituen azken bi partidak galdu
arren «lasai» daudela, taldea
«oso denboraldi ona» egiten
ari delako.
Nekunam eta Soriano
ez dira ariko Alacanten
G Txapeldunen Liga
OSASUNA › Osasunak bigarren
partida irabazi zuen jarraian
herenegun, eta sei puntura du
jada jaitsiera. Racingen aurkako
partidak, halere, izan zuen
ondorio txarrik, Sorianok txartel
gorria ikusi baitzuen, eta Nekunamek bosgarren txartel horia.
Hala, ez bata ez bestea ez dira
ariko igandean Alacanten.
FINAL-ZORTZIRENAK
Athleticek tinko eusten dio
lehen postuari
Robben eta Ribery Bayern Munichekoak,entrenatzen,atzo. ANDREAS GEBERT / EFE
Eguneko beste kanporaketan
ere etxeko taldea da faboritoa:
Manchester United. Ingelesek hutsean berdindu zuten joanekoan
Olympique Marseillaren zelaian,
eta gaur lana errematatu nahi dute, bosgarren aldiz jarraian finallaurdenetarako sailkatuta. Frantziako taldeak, berriz, ustekabea
eman nahi du, eta lehiaketako oilarretako bat kanporatu.
pGaurko partidak
Bayern Munich-Inter
M. United-O. Marseilla
pBiharko partidak
Real Madril-O. Lyon
Chelsea-Kopenhage
(1-0)
(0-0)
(1-1)
(2-0)
SUPERLIGA ›Athleticek astindua
eman zion herenegun Sant
Gabrieli (6-1),eta horri esker
lehen postuari eusten dio.Realak,aldiz,2-0 galdu zuen Prainsaren aurka,eta azken-aurrena da.
Kirola ›
Zonakako
defentsa
Irudia qValladolid
G Sailkapena
ACB LIGA
25. jardunaldia
Jokatutakoak
Fuenlabrada-Baskonia
Unicaja-Bilbo Basket
Manresa-Kanaria Handia
Valentzia-Joventut
Valladolid-Lagun Aro GBC
Menorca-Bartzelona
Cajasol-CAI Zaragoza
Menorca-Kanaria Handia
Real Madril-Alacant
Andoni Urbistondo
Mingainean
bizarrik ez
J I G PA PK
p 1. Bartzelona
25 21 4 1930 1635
p2.Real Madril
25 20 5 1929 1742
p3.Valentzia
25 16 9 1867 1777
p 4.Baskonia
25 15 10 1958 1853
p 5.Bilbo Basket 25 15 10 1913 1829
p 6.Valladolid
25 15 10 1839 1777
p 7.Fuenlabrada
24 14 10 1846 1839
p 8.Unicaja
25 13 12 1850 1812
9.Cajasol
25 13 12 1848 1814
10.Kanaria Handia 25 13 12 1815 1793
11.Estudiantes
25 13 12 1808 1825
12.Joventut
25 12 13 1946 2032
13.CAI Zaragoza 24 10 14 1755 1856
14.Lagun Aro GBC 25 9 16 1837 1906
15.Manresa
25 8 17 1616 1772
16.Alacant
25 7 18 1667 1756
p 17.Granada
25 5 20 1740 1945
p 18.Menorca
25 5 20 1683 1884
pKanporaketetarap Urrezko LEB Ligara
Esaldigintza. Muturreko egoeretan askoz sakonagoak izaten dira
hausnarketak, eta askoz mamitsuagoak hausnarketa horien ondorioak. Porrot mingarriak jaso dituzte hiru euskal taldeek asteburuan, eta
haien entrenatzaileek esandakoak balantze honetara ekartzea merezi. Norbera minduta sentitzen denean mingainean bizarrik ez duela
hitz egiteko joera nabaria baita. Imanol Lazkanorena da esamoldea,
eta sentitzen dena natural esateko balio du. Beldurrik gabe hitz egitea.
Esaldigintza esango genioke, ogibidez. Honatx adibide batzuk; Dusko
Ivanovicena lehena: «Hutsarte bat eskatu dut, taldearen norabidea zuzentzeko. Ez dut lortu, eta hortxe bukatzen da nire lana, erantzukizuna jokalariena da». Fotis Katsikarisek, bigarrena: «Ez dut onartuko
taldeak hain jarrera traketsa erakustea, nekea bezalako aitzakia merkeak erabiliz; ez da errepikatuko, zin dagizuet». Eta Pablo Laso, bukatzeko: «Jokalari batzuk ez dira Valladoliden egon. Bederatzi partida
geratzen dira, eta ez dut jokalariak lasaitzerik onartuko».
Zenbaki beltzak. Negu gorria zen. 2011 urtea hasi berria. Zerua urdin-urdin ikusten zen Donostian, eta sailkapenean laugarren postua,
7-5 balantzearekin. Bi hilabete pasa dira, eta garaipen kopurua apenas
hazi da. Bi gehiago. Galdutako partidena, aldiz... 11 galdu ditu Lagun
Arok azken hamahiru norgehiagoketatik. Asko galtzea da hori, eta sasoi bukaera gogorra izango da. Gauzak ondo, jaitsiera arriskurik ez dago, beste hiru talde okerrago ari direla eskerrak, eta behekoen presiorik eza eta gorago daudenengana iristeko aukerarik ez; horixe, kirol
helbururik gabeko lehiaketa. Buruz hauskorra da Lasoren taldea, eta
kolpe pare bat jasotzen duenean kosta egiten zaio jaikitzea. Bilbo Basket eta Real Madrilen aurka merezi gabe galdu zuen, baina Valladoliden merezita eta zaplazteko pare bat jasota. Taldeko makulu diren asko herren dabiltza, eta entrenatzailea bera ere oso ziur ez. Joan den sasoiko hamahiru garaipenak gainditzea zen erronka, baina bederatzi
partidaren faltan, kopuru hori oso urrun ikusten da.
Bilbo Basketek joko antolatzaile postuan
daukan gabezia konpondu behar du,
eta azkar. Josh Fischer galduta dabil,
eta Javi Rodriguez haserre. Aaron Jacksonek
indarrean segitzen ez badu, kontuz
USTEAK ERDIA USTEL
Albert Mirallesek errebote hori berreskuratzeko orduan erakutsitako intentsitatea ikusita, edonork esango luke Lagun Arok garaipena
lortu zuela Valladoliden, baina justu kontrakoa gertatu zen. Espainiako taldeak lortu zuen garaipena, eta astindu handi samarra
eman gipuzkoarrei (90-73). Erreboteen estatistikako desoreka
izan zen, gainera, porrotaren arrazoietako bat. 38 hartu zituen Valladolidek, eta 26 Lagun Arok. Argazkian beldurtu antzean agertzen
den Marcus Slaughterrek zortzi, eta indarrean agertzen den Mirallesek hiru baino ez. Usteak erdia ustel. NACHO GALLEGO / EFE
Etxean otso,kanpoan uso. Baskonia XXI. mendeko liga erregular kaskarrena egiteko bidean da. Bederatzi partida falta dira, oraindik, eta dagoeneko hamar galdu ditu. Horietatik ia denak, bederatzi,
etxetik urrun. Datu argigarriago bat: Baskoniak, batez beste 18,6 puntuko aldeaz galdu ditu etxetik galdutako demak, eta horrek jokalarien
zabarkeria erakusten du, borrokatzeko grina falta. Sevilla, Alacant,
Valladolid, Fuenlabrada... Muturreko mingarriak jaso ditu denetan.
Fuenlabradan emandako itxura arduratzeko modukoa izan da: batasunik gabeko taldea, jokalari batzuk besteekin mokoka, Ivanovic erantzukizun guztia jokalarien bizkar uzten... Jaikiko da, edo itxaropena
badago, baina martxoko kolpeek min handia egiten dute, eta apirilekoek edo maiatzekoek zer esanik ez. Orain arte utopia zena forma hartzen ari da pixkanaka. Baskoniak bi garaipenera bakarrik du bederatzigarren postua. Inork gutxik ikusten du Gasteizko taldea titulua lortzeko kanporaketetatik at, baina, kontuz, egutegi zaila du eta.
‘‘
Ezin dugu ligako azken
herena zakarretara bota,
eta norbaitek hori egin
nahi badu, jai du nirekin»
PABLO LASO
Lagun Aro GBC taldeko entrenatzailea
Jorge Garbajosa. ALBERTO MARIN / EFE
Garbajosak Malagan
jokatuko du
Zaharrak berri. Valentzian pasa zen orain hilabete eskas, eta Malagan larunbatean. Bilbo Basketek bere defentsa ona du arrakasta giltzarri, baina bere defentsa hobetzen duten taldeen aurka komeriak
ditu. Eta Unicajak defentsa bikaina egin eta partidatik atera zuen. Kolpeka, gainera. Bizkaitarrak itzali egiten direlako defentsan asmatzen
ez dutela jabetzen badira. Unicaja gorantz dator, Jorge Garbajosa fitxatu du, eta modu ulertezinean puntu aldea galtzea arazo larria izan
liteke. Beste taldeen emaitzen arabera erabakiko da hori, halere. Taldeak joko antolatzaile postuan daukan gabezia etxean konpondu beharko dute. Josh Fischer galduta dabil, eta Javi Rodriguez haserre. Aaron Jacksonek indarrean segitzen ez badu, kontuz.
Emaitza
84-68
92-72
70-77
94-71
90-73
73-78
72-84
67-76
80-62
UNICAJA› Jorge Garbajosa Real
Madrileko jokalari ohiak Malagako Unicaja taldean jokatuko
du sasoia bukatu arte. Hala
baieztatu zuten atzo bi aldeek,
eta bolo-bolo zebilen berria
baieztatu. Garbajosak Unicajan
jokatu zuen 2006an, NBAra
jauzi egin aurretik, eta han har
dezake erretiroa, 33 urte baititu.
3.972
p‘Haiti gogoan’ kanpainaren
alde Ilunben bildutako euro
kopurua. Real Madrilen aurkako partidan egin zuten diru bilketa, eta 3.972 lagunek erabaki
zuten euro bana ematea, Haitiko lurrikaran kaltetutakoen
alde. Sport Mundi erakundeak
eta Gipuzkoa Basket klubak zaleen laguntza eta jokalariek
musu truk euren jantziren bat
emateko prestutasuna eskertu
nahi izan dute.
26. jardunaldia (martxoak 18, 19 eta 20)
Ostirala
Ordua TB
Baskonia-Cajasol
20:30 ETB
Bartzelona-Estudiantes
20:45
Larunbata
Ordua TB
Unicaja-Real Madril
17:00 TDP.
Fuenlabrada-Valentzia
19:30
Granada-Manresa
20:00
Igandea
Ordua TB
Zaragoza-Menorca
12:15
Alacant-Valladolid
12:30
Lagun Aro-Joventut
12:30
Kanaria Handia-Bilbo Basket 12:30 ETB
ESTATISTIKAK
Puntuak partidako
1.Jaycee Carroll (KNH)
2.Juan Carlos Navarro (BAR)
3.Rafa Martinez (VAL)
4.Will McDonald (JOV)
5.Carl English (JOV)
6.Jimmy Baron Jr.(LGA)
7.Nik Caner-Medley (EST)
8.Mirza Teletovic (CLB)
9.Rob Kurz (GRA)
10.Paul Davis (CAJ)
18,1
16,7
15,2
15,1
15,1
14,9
14,5
14,2
13,9
13
Erreboteak partidako
1.Rob Kurz (GRA)
3.Stanko Barac (CLB)
4.Jakim Donaldson (MEN)
5.C.J.Wallace (KNH)
6.Justin Doellmann (ALA)
7.Esteban Batista (CLB)
8.Jordi Trias (JOV)
9.Joel Freeland (UNI)
10.Albert Miralles (LGA)
9,06
7,59
7
6,84
6,48
6,4
6,36
6,29
6,28
6,24
Asistentziak partidako
1.Marcelinho Huertas(CLB)
2.Omar Cook (VAL)
3.Ricky Rubio (BAR)
4.Kristaps Valters (FUE)
5.Diego Ciorciari (MEN)
6.Ritxi Uriz (LGA)
7.Quino Colom (FUE)
8.Stephane Dumas (VLL)
9.Pablo Prigioni (RMA)
10.Rodrigo San Miguel (MAN)
5,96
5,16
4,6
4,59
4,4
3,96
3,96
3,79
3,78
3,72
ACBko balorazioak
1.Rob Kurz (GRA)
3.Fernando San Emeterio(CLB)
4.Carlos Suarez (RMA)
17,4
17,3
16,6
15
‹ Publizitatea
Kirola ›
Tony Martinek
pausoa eman du
Paris-Niza irabazita
Cadel Evansek irabazi
du Tirreno Adriatikoko
seigarren etapa, eta,
azken etaparen faltan,
lidergoa sendotu du
Jan Ullrich erretiratu zenetik,
izar berriren baten beharrean
zeuden Alemanian, eta badirudi
izar horietako bat argitzen hasi
dela. Tony Martinek (Highroad)
nagusitasunez irabazi zuen herenegun Paris-Niza, ostiraleko erlojupekoan lortutako alde ederrari
azken bi etapetan aise eutsita. Eta
Frantziako Tourrari begira jarri
da jada. «Zoragarria da. Oso pozik
nago. Denboraldia hasteko modu
bikaina da, eta konfiantza handia
emango dit. Frantziako Tour ona
egiteko daukadan aukerarik onena da. Prest nagoela uste dut». Andreas Kloeden (RadioShack) sailkatu da bigarren Paris-Nizan,
Martinengandik 36 segundora,
eta Bradley Wiggins (Sky) hirugarren, 41era. Samuel Sanchez (Euskaltel-Euskadi), berriz, bosgarren izan da, 1.13 minutura.
Euripean egin zuten herenegun azken etapa, eta Thomas Voecklerrek (Europcar) irabazi
zuen, bigarrenez. Mendatean behera utzi zuen frantziarrak atzean Diego Ulissi (Lampre), ihesaldiari eutsi zion azken txirrindularia. Hamabost kilometro falta ziren artean helmugarako, eta Ulissirekiko 23 segundoko aldearekin
iritsi zen helmugara. Voecklerrengandik 1.06 minutura iritsi ziren Julien El Fares (Cofidis), Samuel Sanchez eta David Lopez
(Movistar). Sailkapen nagusian
Gorka Verdugo (Euskaltel-Euskadi) izan da lehen euskalduna,
24. postuan, 13.41 minutura.
Tirreno Adriatikoan, berriz, liderraren maillota jantzita irabazi
zuen atzo Cadel Evansek (BMC)
seigarren etapa, azkenaurrekoa.
Eguraldiak eraginda, azken unean aldatu egin behar izan zuten
ibilbidea, eta antolatzaileek bi kilometro eskaseko aldapa gogorra
sartu zuten ibilbidean —%18ko
aldapa bat ere bazegoen tartean—. Txirrindulariek lau itzuli
eman behar izan zizkioten azken
zirkuitu horri, eta azken itzuli
ikusgarrian, esprintean, Evans
nagusitu zen. Evans bera dago lider, eta bederatzi segundora dauka Michele Scarponi (Lampre).
G Sailkapenak
PARIS-NIZA (NAGUSIA)
1.Tony Martin (HTC-Highroad)34.03.37
2.Andreas Kloeden (RadioShack) 36ra
3.Bradley Wiggins (Sky)
41era
4.Rein Taaramae (Cofidis)
1.10era
5.Samuel Sanchez (Euskaltel) 1.13ra
24.Gorka Verdugo (Euskaltel)13.41era
TIRRENO (6. ETAPA)
1.Cadel Evans (BMC)
4.37.58
2.Giovanni Visconti (Farnese Vini) d.b.
3.Michele Scarponi (Lampre)
d.b.
4.Vincenzo Nibali (Liquigas)
d.b.
20.Jonathan Castroviejo (Eus.) 26ra
TIRRENO (NAGUSIA)
1.Cadel Evans (BMC)
27.26.33
2.Michele Scarponi (Lampre)
9ra
3.Ivan Basso (Liquigas)
12ra
4.Robert Gesink (Rabobank)
15era
23.Jonathan Castroviejo (Eus.) 2.16ra
Irujo makurtuta, min keinuarekin, Labriten jokaturiko aurtengo binakako txapelketako partida batean. IÑIGO URIZ / ARP
Irujoren osasunaren zain
tzotan banatuta, eta larunbatean
hasiko da, Baigorrin. Atarikotik
sailkaturiko parte hartzaileen artean ustekabeko handi bat egon
da, Patrick Ezkurra aurrelari beteranoa txapelketara itzuliko baita —43 urte ditu—. Patrick Ozafrainek, berriz, ez du parte hartuko.
Bilboko pilotalekua larunbatean
irekiko da, eta enpresek Irujo-Merino II.a eta Olaizola II.a-Beginoren arteko binakako partida aukeratu dute lehen jaialdirako. Bizkaiko Aldundiak Irujo eta Olaizola II.a nahi zituen lehen jaialdian,
eta apustua garesti irten daiteke,
Iberokoak, belauneko minez,
oraindik ez baitaki jokatzeko moduan egongo den. «Tendinitisa da
nire arazoa, eta oraindik astelehena da... Ni baikorra naiz, egunak
daudelako, baina ez dakit jokatu
ahal izango dudan. Minaren eboluzioaren arabera erabakiko
dut». Lehen jardunaldiko beste
partida Gonzalez-Laskurain eta
Xala-Barriolaren artekoa izango
da, igandean, Eibarko Astelenan.
Bilbon partida hori antolatzea
erabaki bitxia da, Asperen aldetik
logikoena Irujo enpresako beste
bikote baten aurka hastea litzakeelako; Aspek hiru bikote ditu finalerdietan. Ez dago sasoi onean,
eta, ordezko bat bilatzekotan, hobe enpresakoen aurka izatea, eta
ez Bilbokoaren moduko pilotaleku baten inaugurazioan. Iberokoaren eskuak, gainera, ez daude
ondo. «Minberatuta ditut, ez baitut errekuperatzeko denborarik
izan. Ez dago betarik». Buruz buruko txapeldunak, gainera, oraindik ez du probatu Bilboko pilotaleku berria, baina hitz egin diote.
«Ona omen da, baina, normala denez, zorua higatzeke dago».
Finalerdietako bi partidak
ikusteko kantxek 40 euro balioko
dute. Bilboko pilotaleku berrian
prezio askotako sarrerak daude,
eta merkeenek, hirugarren solairukoek, hamar euro balioko dute.
Pilota aukeraketak, ohiko denez,
bihar eta etzi izango dira.
Bestalde, binakako trinket txapelketa aurkeztu zuten atzo, Baionan. Sei bikote ariko dira bi mul-
DLaburrak
Montenegron jakingo da
Itxako lehena den edo ez
Vazquez: «Titulurako
borrokan sar naiteke»
ESKUBALOIA › Buducnostek
32-21 hartu zuen mendean
herenegun Oltchim. Beraz,
igande honetan Buducnostek
eta Itxakok Montenegron jokatuko duten partidako emaitzak
zehaztuko du nor izango den
multzoko lehena. Bost gol
baino gehiagoko aldeaz galdu
ezean, Lizarrako taldea izango
da lehena. Bestalde, Arratek
Antequerari egingo dio gaur
bisita Asobal ligan (20:45).
MOTOZIKLISMOA › Efren Vazquez konfiantzaz dago igande
honetan Qatarren hasiko den
Munduko Motoziklismo Txapelketari begira. «Gogo handia
daukat lehia hasteko, inoiz
baino prestatuago ikusten baitut neure burua. Titulurako
borrokan sar naiteke, baina
horretarako faktore askok egin
behar dute bat: ni ondo aritzea,
motoa... Hala ere, argi dut:
ez diot ezeri uko egiten».
Iberokoak oraindik ezin
du ziurtatu larunbatean
Bilboko pilotaleku
berrian jokatzeko
moduan egongo den
I.Magro Donostia
Ingalaterrak eskura du
Sei Nazioen torneoa
ERRUGBIA › Ingalaterrak 22-16
irabazi zion herenegun Eskoziari, eta eskura du Sei Nazioen
torneoa eta Grand Slam-a.
Galesek bakarrik ken diezaioke
garaipena. Azken jardunaldian
Irlandan ariko da Ingalaterra,
eta Frantzian Gales.
G Jaialdiak
IGANDEKO EMAITZAK
pEibar . Retegi Bi 22; Aritz Lasa13. Xala-Barriola 8; Bengoetxea
VI.a-Albisu 22. Rico IV.a-Argote
2; Gorka-Merino I.a 22.
pSenpere. Ezkurra-Lanbert 40;
Agirre-Bonebeltxe 27.
GAURKO PARTIDAK
pGalarreta (16:00). Matxin
VI.a-Urko / Endika-Barrenetxea
IV.a. Juaristi-Lizaso / UrrizaOlazar. Agirresarobe-Aizpurua
II.a / Matxin III.a-Zubizarreta.
D
‹Agenda
Ekitaldiak
Zure ekitaldia BERRIAn agertzea nahi baduzu: www.berria.info/zerbitzuak/agenda/bidali/
Musika
pBilbo. Hostoak ikuskizuna:
Kukai dantza taldea, Oreka TX
eta Amaren alabak. Bihar, Arriaga antzokian.
pDonostia. Fagot kontzertua.
Gaur, 18:00etan, Kursaalean.
pDonostia. Kalakan. Bihar, Koldo Mitxelenan.
pDonostia. Trigonometric.
Bihar, Dokan.
pElgoibar.I.Bereziartua musika
talde instrumentala.Gaur,Musika eskolako auditoriumean.
pErmua. Alboka Musika eskolako ikasleak. Bihar, 19:30ean,
Ermua antzokian.
pGasteiz. AEK Korrika kulturala: Petti. Gaur, 20:30ean, Parral
taberna.
pGasteiz. Big City. Bihar, Unibertsitate pabiloian.
pIruñea. Alta Traizion. Gaur,
20:00etan, Onkixin taberna.
pIruñea. Sin Direccion. Bihar,
Onkixin taberna.
pLegazpi. Serse operaren 2. zatiaren emanaldia DVDan. Bihar,
20:30ean, Kultur Etxeko Areto
Nagusian.
Antzerkia
pDonostia. Behibi’s taldearen
haurrentzako antzerkia. Gaur,
11:00etan, Lugaritz kultur etxean.
Bertsolaritza
pGasteiz. Bertsokatu txapelketa: Miren Amuriza, Xabi Igoa,
Ane Labaka, Julen Zulaika.
Bihar, 21:00etan, Aranba taberna.
Dantza
pBilbo. Urbeltzen Dantza Ganbara, dantza egiteko saio irekia.
Bihar, 20:00etan, Kafe Antzokian.
Hitzaldiak
pArrasate. Mugimendu feminista egun Euskal Herrian, mahai-ingurua. Gaur, 18:00etan,
Emakume Txokoan.
pBilbo. MIkel Arredondo, Afrikan barna. Bihar, 11:00etan,
Kafe Antzokian.
pBilbo. Txinaren prozesua sozialismorantz hitzaldia emango
du Cheng Enfu ekonomialariak.
Gaur, 16:00etan, Bizkaia Aretoan. Bihar, 11:00etan.
pDonostia. Comprar, tirar,
comprar dokumentala eta solasaldia, Cosima Dannoritzer
zuzendariarekin. Gaur,
19:00etan, Kristina Eneako Ingurumen Baliabideen Etxea.
pDonostia. Gabriel Celayaren
inguruko hitzaldiak, Jose Manuel Martin eta Carlos Aurtenetxerekin. Gaur, 19:30ean, Koldo
Mitxelena kulturunean.
pGasteiz. Cómo ayudarles en
las tarean escolares? Iñaki Eizmendi, gizarte hezitzailearen
eskutik. Bihar, 18:30ean, Ignacio
Aldekoa kultur etxea.
pLegazpi. Legazpi 1936 argirtalpenaren aurkezpena. Gaur,
19:00etan, kultur etxean.
pLizarra. Konkistak 500 urte.
Deuseztatu ezin izan duten
oroimena. Bihar, 19:30ean, Pinupe gaztetxean.
pOiartzun. Dieta orekatuari buruzko hitzaldia, asteartean Elizalden. Gaur, 15:00etan.
pPasaia. Irlandatik Euskal Herrira: gatazkak konpontzeko
urratsak eta gakoak, Txente Rekondorekin. Gaur, 19:00etan,
Basari elkartean.
Ikastaroak
pDonostia. Erlajazio tailerra.
Gaur, 17:00etan, Martuteneko
Haurtxokoan.
pGasteiz. Zientzialaria izan
nahi dut. Gaur, 17:30ean, El Pilar
gizarte etxean.
Ikus-entzun
pBergara. Film laburren zirkuitua. Gaur, 19:30ean, Zabalotegi
antzokian.
pDonostia. Malko Gorriak zein
Gerra eta Errepresioa Elgetan
dokumentalak aurkeztuko dituzte. Gaur, 19:30ean, San Jeronimo kaleko sotoan.
pIruñea. Izan, egin, eragin, Euskal Herrian Euskaraz. Bihar,
19:00etan, Akelarre elkartean
(Txantrea).
pIruñea. Izan, egin, eragin, Euskal Herrian Euskaraz, dokumentala. Gaur, 20:30ean, Irrintzi Euskaltegian (Donibane auzoan).
pLizarra. Izan, egin, eragin, Euskal Herrian Euskaraz dokumentala. Gaur, 19:30ean, Lizarrako
Kultur Etxean.
pTafalla. Izan, egin, eragin, Euskal Herrian Euskaraz dokumentala. Bihar, 20:00etan, kulturetxeko zinema aretoan.
pZarautz. Izan, egin, eragin,
Euskal Herrian Euskaraz dokumentala. Gaur, 19:30ean, Arrano elkartean.
Bestelakoak
pAzkoitia. Ordu bietan Frontoian Jokin Ansorenarekin. Gaur,
Elkarguneko erakustokian.
pBasauri. Ariel Dorfmanen Herioa eta dontzeila antzezlanaren irakurketa dramatizatua.
Bihar, 19:00etan, Pozokoetxeko
Kultur Etxean.
pGasteiz. Metamorfosis, liburua, bideoa eta performancea.
Gaur, 19:00etan, Montehermoso kultur gunean.
pIurreta. Iratxe Esnaolaren Galerna nobelaz arituko dira. Bihar,
19:00etan, liburutegian.
JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS
Cosima Dannoritzer q Dokumentalgilea
Bonbillen iraupena gutxitzeko industriak hasitako konspirazioa
gure ekonomiaren funts bihurtu dela azalduko du zuzendari
alemaniarrak Donostian, dokumental batekin eta solasaldian.
«Hazten jarraitzeko, laster,
dena egunero bota beharko
dugu, dena berriz erosteko»
Edu Lartzanguren
Cosima Dannoritzer zinemagileak (Dortmund, Alemania, 1965)
zaharkitze programatua ikertu
du The Light Bulb Conspiracy
(Comprar, tirar, comprar) dokumentalean. Kontsumitzailearen
Egunaren harira, lan hori emango dute gaur, 19:00etan, Kristina
Eneko Ingurumen Baliabideen
Etxean (Donostia), eta Dannoritzerrekin hitz egin ahalko da.
Industriak gauzak berehala zahartzeko apropos diseinatzen dituela...
Konspirazio teoria ikertzen hasi zinen, eta egia dela ondorioztatu
duzu?
Bonbillak kasu tipikoa dira: nahi
izanez gero, ez dakit betirako baina bai askoz gehiago iraun zezaketeela frogatuta dago. Agiriak
topatu ditugu, erakusteko ekoizleek aztertu egin zutela nola egin
askoz gutxiago iraun zezaten, eta
nola egin zieten sabotajea, gauzak ondo egin nahi zituzten enpresei.
1930eko hamarkadan konspirazioa
izan zena orain jokabide ofiziala da,
ekoizpenaren eremu ia guztietan.
Bai. Zaharkitze programatuak
forma asko hartu ditu: inprimagailuek txip bat dute, hainbat orri
inprimatzen dituztenean, huts
egin dezaten. Baina, badago zaharkitze psikologikoa ere, modaren bidez. Jantzi edo telefonoren
bat bota egin behar dugula sentitzen dugu, ez delako azken modakoa. Esaterako, ordenagailuaren
pantaila laua behar dugula sentiarazten digute, eta ondo zebilen
bestea bota egiten dugu. Informatikan askotan erabiltzen dute bateraezintasuna: duzun softwareak ez du balio gailu berrirako, edo
alderantziz. Orain USBrik ez duten ordenagailuak egin behar dituzte, eta gailu askok soilik
USBrekin erabil ditzakezu.
Baina pantaila lauarekin begiak ez
dira horrenbeste nekatzen. Ez al da
zaharkitze hori batzuetan gauza
gero eta hobeak izateko ordaindu
behar dugun prezioa?
Inork ez du aurrerapena gelditu
nahi, baina ezin al dira gauzak
beste modu batera diseinatu, zer
edo zer berritu behar denean gailu osoa bota behar ez izateko, edo
behintzat piezak birziklatzeko?
Zaharkitze programatuak ekonomia bizkortzen du, eta lanpostuak sortzen ditu, baina planetaren baliabideak xahutzen ari
gara, eta zabor asko ekoizten, eta
ezin dugu horrela jarraitu betirako. Kontuak ez dira ateratzen.
Hazkuntzan oinarrituriko ekono-
mian hazten jarraitzeko, laster
dena egunero bota beharko dugu
zaborretara eta berriz erosi.
Europako telebista askotan eman
dute zure lana, eta Interneten ere
ikusgai dago. Zer-nolako erreakzioak sortu ditu ?
Igartzen da jendea beste bizimodu baten bila dabilela, kontsumismoarekin zoriontsua ez delako.
Krisia une ona da horretarako.
Jendeak sare sozialak erabiltzen
ditu produktuen inguruko informazioa trukatzeko, edo tokiko
produktuak kontsumitzeko taldeak osatzeko. Diseinatzaileek
beste modu batera egin zezaketen
lana, irautea eta birziklatzea
errazteko. Bide politikoan, bizimodua apaltzeko mugimendua
dago, Serge Latouchek dokumentalean azaltzen duena. Gauzetan
gutxiago gastatzea proposatzen
du, eta giza-harremanetan gehiago inbertitzea, esaterako, lagunekin afaltzen. Alderdi politikoa ere
badute Frantzian.
Huts egiteko txipa duten inprimagailuen egileek idatzi al dizute?
Inork ez dit haserre idatzi. Badira,
dena den, gauzak eskastu beharrean hobetzen saiatzen ari diren
enpresak. Beste askok argi dute:
sistemak funtzionatzen badie,
zertarako aldatu?
Agenda ›
b
Eguraldia
JON ALBISU
Joera
t°
Itsasoa
pItsasoko egoera. Lehenengo
20 milietan norabide aldakorreko haizea ibiliko da. Arratsaldean ipar-mendebaldeko haizea
izango da, 4ko indarrarekin.
pOlatuak. Metro bat eta bi metro artekoak.
t°
t°
Osteguna, 17
t°
Bihar
Ostirala, 18
Larunbata, 19
p
Baiona 10/17
p
Bakio 9/18
p
Donostia 10/16
p
p
Bilbo 9/18
p
p
p
Balmaseda 9/17
Leitza 7/13
Arrasate 9/16
Amurrio 9/17
Euria eta ipar haizea,
tenperatura behera
pZerua. Eguraldiak okerrera
egingo du. Pirinioetako eta Italiako Penintsulako zurrunbiloek
giroa nahastuko dute. Oso lainotua egongo da, eta euria
egingo du ia Euskal Herri osoan.
Gainera, hoztu egingo du zertxobait. Ilunabarrean, mendialdean, ekaitza altxatuko da.
pHaizea. Ipar haizea.
pTenperatura. Behera. Iparisurialdean eta mendi inguruetan, 9 eta 15 gradu artekoak
izango dira beroenak; barnealdean, berriz, 7 eta 17 gradu artekoak izango dira.
p
p
p
Maule 7/19
Donibane Garazi 18/11
Eibar 9/16
p
Abaurregaina 7/19
p
p
p
Gasteiz 7/15 Agurain 7/14
Gaur
t°
Giro nahasia
pZerua. Goizean, hodeitsu
egongo da, eta zaparradak
izango dira ia Euskal Herria
osoan. Norabide aldakorreko haizea ibiliko da, eta gero,
pixkanaka, ipar ukitua hartuko du. Egunak aurrera
egin ahala, euri gehiago
egingo du. Ilunabar alderako, ekaitza izango da Pirinioetan.
b
Iruñea 7/14
p
p
Tafalla 8/15
Guardia 7/14
pHaizea. Norabide aldakorrekoa.
pTenperatura. Behera. Ipar
isurialdean, 12 eta 18 gradu
artekoak izango dira beroenak; barnealdean, 8 eta 19
gradu artekoak.
p
Tutera 8/15
Itsasaldiak
ORDUA
METROAK
Itsasgora
00:07
3.09
Itsasbehera
06:04
1.56
Itsasgora
12:58
3.06
Itsasbehera
18:34
1.56
Isobara mapa
Eguzkia
S0RTU
07:27
Ilargia
Martxoaren 19a, larunbata
Ilbehera
Martxoaren 26a, larunbata
Ilberri
Apirilaren 3a, igandea
Ilgora
Apirilaren 11, astelehena
BAGABIGA
G Hitz gurutzatuak
2
3
19:21
Ilbete
Hitz jokoak
1
GORDE
EGUNA
4
G Sudokua
5
6
7
8
9
10
11
12
6
1
2
7
7
4
8
2
7
3
3
3
2
2
9
5
4
3
8
5 6 9
1
4
5
6
9x9-ko laukian hutsik
dauden gelaxkak bete
behar dituzu, 1etik 9ra
bitarteko zenbakiak
idatziz, eta kontuan izanik
zenbaki bakar bat ere ez
dela bi aldiz azaltzen
errenkada eta zutabe
berean, ezta dagokion
3x3-ko laukian ere.
6
7
8
3
2
4
8
8
9
10
11
12
Ezker-eskuin
1. Maila tekniko handikoa. 2. Nafarroa Behereko mendia. Ez arrunt. 3. Itsas zabaleko
arraingunea. Barnean gaztainak dauzkan oskol arantzatsu. 4. Bernardino Bienabe ..., Irungo
pintorea. Naizen hau. A bikoitza. 5. Gizon izena. Puntu kardinal. 6. Emakume izena. Ehunak
ehotzen dituen langile. Ibaiaren hasiera. 7. Sufrearen ikurra. Idazlan mota. Barazki mota.
8. (Her.) Eta. Erritmo biziko dantza. Bokala. Euskal fonema. 9. Adi. Nekatuak. 10. ... de Janeiro,
Brasilgo hiria. Ardi, hitz elkartzeetan. Haran, ibar. 11. Armadaren sarraldi. Larru. Egiptoko jainkoa.
12. Senide arra. Izanak.
Goitik behera
1. Urka bilurra (bi hitz). 2. Aran. Jardunean. 3. Nafarroako herria, Arga ibaiaren ertzean.
Bizkaieraz, noa. 4. Erreka handia. Ondoez. Atzizkia. 5. Selenioaren ikurra. Gela handi. Bokala.
Lehen bokala. 6. Kontsonantea. Mila. Ekandua. 7. Pirinioetako aintzira. Irun hiriaren izenarekin
historian zehar uztartu izan den izena. 8. Epailearen aurrean norbaiten kontra eginiko salaketa.
Bokala. Nor pluralaren atzizkia. 9. Arkuen azpiko gune. Zatia. 10. (Fam.) Teodoro. Bokala.
Bokala. H2 0. Nitrogenoaren ikurra. 11. Lapurdiko herri batekoa. 12. Erraz, aise. Euskaraz ez
dakiten euskal herritarrei eman ohi zaien izena.
G Esaldi ezkutua
«B_ltz_r_ l_k_
_g_t_n d__n
_rtz_d_rr_ d_
b_z_tz_».
Falta diren bokalak
idatzita Yevgeny
Yevtutxenko poeta
errusiarraren
gogoeta bat
azalduko zaizu.
G Atzoko erantzunak
H A U T S O N T Z
E R R A
I
N
M A R K A G A
I
B
I
M
S A N O
I
L
E
A
I
H O A
O
I
N
A
K O N O A
T A R
D A
G A
E G A
I
9
6
4
1
2
5
8
7
3
1
7
5
9
8
3
2
6
4
4
7
6
9
5
1
A
L
8
2
3
O R
E
5
4
8
3
1
2
6
9
7
N A K
2
3
9
5
6
7
4
1
8
E R R A Z U
I
O
K A K A
I
D E A K
R A B A T
A K
L U A K
R R
F R A
A L A
I
I
E R
I
X A R B O
T A
T U K
N O A
O S T A R K U
7
1
6
8
4
9
5
3
2
4
5
7
6
3
8
1
2
9
3
9
1
2
5
4
7
8
6
6
8
2
7
9
1
3
4
5
Esaldi
ezkutua: Zer
axola du katua
zuria ala
beltza izateak
saguak
harrapatzen
baditu?.
‹ Agenda
1
Aretoak
Nafarroa
IRUÑEA
D GOLEM BAIONA
(948-222333).Ikuslearen eguna: asteazkena.
El discurso del rey
16:45
19:15 22:00
Mañana cuando la guerra empiece
17:00
El oso Yogi 3D
16:00 18:00 20:00
Araba
Torrente 4 3D
Cuestión de principios
El discurso del rey
Rango
Destino oculto
Cisne negro
Valor de ley
D YELMO MEGAPARK
GASTEIZ
Erribera etorbidea z/g (94-4181672).Ikuslearen eguna: astelehena.
D ABACO BOULEVARD
Boulevard merkataritza gunea (902-221622).Ikuslearen eguna: osteguna.
Enredados
Saw VII
Destino oculto
Primos
El oso Yogi 3D
Torrente 4.Lethal Crisis 3D
23-F
Valor de ley
Cisne negro
Rango
Torrente 4
En tiempo de brujas
Sígueme el rollo
The Mechanic
Chico & Rita
El santuario
16:00 18:05
20:15 22:15
16:15 18:20 20:25 22:35
16:05 18:15
20:25 22:30
16:10
18:00 20:15 22:30
16:15 18:15
20:20 22:15
16:05 18:15 20:25 22:35
16:10 18:15 20:25 22:30
16:00 18:15 20:30 22:45
16:25 18:25 20:25 22:20
15:50 18:05 20:20 22:35
16:00 18:00 20:00 22:00
16:20 18:20
20:20 22:30
D FLORIDA
San Prudentzio,22 (94-5231940).Ikuslearen eguna: asteazkena.
Torrente 4
Chico & Rita
El estudiante
Incendies
Cisne negro
Cuentos de principios
Cuidadores
Bienvenidos al Sur
17:30 20:00
17:30
20:00
17:30 20:00
17:30 20:00
18:00 20:15
18:00 20:15
18:00 20:15
22:30
22:30
22:30
22:30
22:30
22:30
22:30
Torrente 4 3D
Torrente 4 2D
El discurso del rey
En tiempo de brujas
Mañana cuando la guerra...
The Mechanic
Destino oculto
Sígueme el rollo
Rango
Enredados 3D
Cisne negro 2D
Saw VII 3D
Valor de ley
Secuestrados
The fighter
18:00 19:00 20:15 21:15 22:30
17:30 19:45 22:00
17:45 20:05 22:25
17:40 19:50 22:00
17:50
18:20
22:35
18:05 20:15 22:25
20:10
18:00 20:15
17:50
20:10 22:25
22:30
20:00 22:15
18:10
20:00 22:20
D IBAIGANE
Primos
20:00
D SOCIAL ANTZOKIA
Ez dago emanaldirik.
DBERMEO. Nestor Basterretxea.
DDERIO. Gurea aretoa. Ez dago emanaldirik.
Torrente 4 3D 20:00
DELORRIO. Arriola. Ez dago emanaldirik.
D GURIDI
San Prudentzio,6 (94-5231940).Ikuslearen eguna: asteazkena.
El discurso del rey
En tiempo de brujas
Sígueme el rollo
Ispansi
En el centro de la tormenta
Destino oculto
Rango
Los chicos están bien
Torrente 4 3D
17:30 20:00
17:30 20:00
17:30
20:00
17:30 20:00
18:00 20:15
18:00
20:15
18:30 20:30
22:30
22:30
22:30
22:30
22:30
22:30
22:30
D YELMO GORBEIA 3D
DERMUA. Ermua Antzokia. Ez dago emanaldirik.
DGALDAKAO. Torrezabal.
Come reza ama 19:00
DGERNIKA-LUMO. Lizeo Antzokia.
GETXO
Torrente 4 3D
16:00 17:45 18:15
22:00 22:45
16:00 16:30 18:00
20:30 22:15 22:30
18:00 20:15
16:00
16:00 18:15 20:30
16:00 18:15
20:20
16:10 18:00 20:00
16:00 18:00 20:00
Cisne negro
El oso Yogi 3D
Destino oculto
Bienvenidos al Sur
El discurso del rey
En tiempo de brujas
Rango
Sígueme el rollo
19:50 20:30
18:3020:00
22:45
22:45
22:15
22:15
D PRINCIPE
Bienvenidos al sur
Cisne negro
Cuidadores
De dioses y hombres
Valor de ley
El discurso del rey
Ispansi
Chico & Rita
Incendies
Cuestión de principios
Arriluze z/g (94-4310310).Ikuslearen eguna: asteazkena.
Torrente 4 3D
Torrente 4
Rango
El discurso del rey
Destino oculto
En tiempo de brujas
Cisne negro
The Mechanic
Secuestrados
Sígueme el rollo
Saw VII 3D
La trampa del mal
Valor de ley
Sed de venganza
Primos
El oso Yogi 3D
Enredados
El santuario 3D
También la lluvia
Sígueme el rollo
En tiempo de brujas
Primos
Valor de ley
Chico & Rita
The Mechanic
Bienvenidos al Sur
Rango
El discurso del rey
Cisne negro
Torrente 4 3D
Torrente 4
Destino oculto
DIGORRE. Lasarte aretoa.
17:00
19:00 22:00
17:00 19:30 22:00
17:00 19:30 22:00
17:00
19:30 22:00
17:00 19:30
22:00
17:00 19:30 22:00
17:00 19:30 22:00
17:00 19:30 22:00
17:00 19:30 22:00
17:00 19:30 22:00
17:00 19:30 22:00
17:00 19:30 22:00
17:30 20:00 22:30
20:00 22:30
17:00 19:30 22:00
17:00 19:30 22:00
17:15
20:00 22:30
17:30 20:00 22:30
17:15 19:45 22:15
16:45
19:45
22:00
16:45
19:30 22:15
17:15 19:45 22:15
16:45
El discurso del rey (JBA)
Incendies (JBA)
17:00 19:30 22:00
17:00 19:30 22:00
DANDOAIN. Bastero zinema. Ez dago emanaldirik.
DARETXABALETA. Zaraia. Ez dago emanaldirik.
DARRASATE. Amaia. Ez dago emanaldirik.
DATAUN. Herri antzokia.
DAZKOITIA. Baztartxo. Ez dago emanaldirik.
DBEASAIN. Usurbe. Ez dago emanaldirik.
EIBAR
D COLISEO
Artea merkataritza gunea (902-333 231).Ikuslearen eguna: asteazkena.
BILBO
Torrente 4
The Mechanic
Cisne negro
El oso Yogi 3D
Sigueme el rollo
Destino oculto
Rango
El discurso del rey
Torrente 4 3D
D CAPITOL
Villarias,10 (94-4310310).Ikuslearen eguna: astelehena.
En tiempo de brujas
Cisne negro
Torrente 4
El discurso del rey
18:00 20:30
18:00 20:30
18:00 20:30
18:00 20:30
D GOLEM ALHONDIGA
D KULTUR LEIOA
Gracias por fumar
(94-6070767).
Torrente 4 3D
Cuestion de principios
Bienvenidos al Sur
Destino oculto
Rango
Cisne negro
Winter’s Bones
El discurso del rey
17:15 20:00
17:15 20:00
17:15 20:00
20:10
17:30
17:15
17:30 20:10
20:10
17:15 20:00
22:15
22:15
22:15
DMUSKIZ. Meatzari aretoa.
22:15
22:15
22:15
22:15
D MULTICINES
Incendies
Valor de ley
Ispansi
Women Without Men
Bienvenido al sur
Pan negro
Chico & Rita
Cuidadores
20:00
DLEKEITIO. Ikusgarri zinema.
DMUNGIA. Olalde. Ez dago emanaldirik
Eskutza kalea,13 (94-4310310).Ikuslearen eguna: astelehena.
17:30
22:15
17:15 19:45 22:00
17:30
19:45 22:15
17:30
17:30 20:00
20:00 22:15
20:00 22:15
17:30 20:00 22:15
17:30 19:45 22:15
D ZUBIARTE
DONDARROA. Bide Onera. Ez dago emanaldirik.
PORTUGALETE
D BALLONTI
Torrente 4 3D
Torrente 4
Rango
En tiempo de brujas
Enredados
Sígueme el rollo
Cisne negro
The Mechanic
Valor de ley
18:00 20:00 22:15
17:30 19:45 22:00
17:45 19:45
17:45 20:00 22:15
17:45
17:30
22:05
19:45 22:10
20:00
22:20
BARAKALDO
17:30 19:45 22:15
17:15 19:45 22:15
17:30 20:00 22:30
D ANTIGUO BERRI
(943-001200).Ikuslearen eguna: astelehena.
Rango
Torrente 4
Chico & Rita
Primos
The Mechanic
Destino oculto
Sígueme el rollo
Torrente 4 3D
En tiempo de brujas
Cisne negro
El estudiante
Bienvenidos al sur
Más allá de la vida
Valor de ley
Sigueme el rollo
The fighter
Cisne negro
Torrente 4 3D
Rango
Los chicos están bien (JBA)
Valor de ley
Torrente 4 2D
En tiempo de brujas
Destino oculto
16:30
16:15
19:00 22:00
19:15 22:00
19:15 22:00
19:00 22:00
22:45
22:30
22:30
22:45
22:45
22:30
DHERNANI. Biteri.
Ez dago emanldirik.
IRUN
D CINEBOX MENDIBIL
Mendibil merkataritza gunea (943-630223).Ikuslearen eguna: osteguna.
En tiempo de brujas
Chico & Rita
Rango
Torrente 4
Destino oculto
Sígueme el rollo
The Mechanic
Cisne negro
Enredados
18:05 20:15 22:30
22:30
18:15 20:20
18:15 20:30 22:45
18:15 20:20 22:30
20:15 22:30
18:00
20:05 22:30
18:05
D TXINGUDI
16:30 18:00 18:30 20:00 20:30
22:00 22:45
16:10
16:00 18:10
20:30 22:30
16:15 18:15 20:15 22:15
16:00
18:00 20:15 22:30
16:00 18:15
20:30
22:45
16:15 18:15 20:15 22:15
17:15
19:45 22:15
17:00 19:45 22:15
17:00 19:45 22:15
17:15
20:00 22:30
17:00 19:45 22:15
17:15 20:00 22:30
17:00
19:45 22:15
17:15 20:00 22:15
D LA BRETXA
Arraindegi eraikina (943-421371).
Enredados
DTOLOSA.Leidor. Ez dago emanaldirik.
D COLISEO MAX OCIO
16:45
16:00
16:30
17:15 20:00
18:00 20:15
17:15 19:45
18:00
17:30 20:00
20:15
19:45
17:30
DORDIZIA.Herri antzokia. Ez dago emanaldirik.
Kareaga kalea z/g (94-4310310).Ikuslearen eguna: astelehena.
16:00
16:45
16:30
16:00
Torrente 4 3D
Torrente 4
En tiempo de brujas
Rango
Destino oculto
Cisne negro
Sígueme el rollo
Enredados
DOÑATI. Herri zinema.
DONOSTIA
17:00 19:15 22:00
17:00 19:00 21:00
18:00 20:00 22:00
22:00
18:00 20:00 22:00
19:15 22:00
19:15 22:00
18:00 20:00 22:00
17:00 19:15 22:00
19:15 22:00
D NIESSEN ZINEMAK
(943-345291).
DLEGAZPI. Latxartegi zinema. Ez dago emanaldirik.
Gipuzkoa
16:00
DZUMARRAGA. Arizti.
22:30
22:30
20:30 22:30
D GOLEM YAMAGUCHI
Incendies
Inspansi
Bienvenidos al sur
Los chicos estan bien
Winter’s Bone
Pan negro
De dioses y hombres
17:15 20:00
18:30 20:30
16:30 18:30 20:30
20:00
16:30
20:30
16:30 18:30
17:15
22:30
22:30
22:30
22:30
22:30
D SAIDE CARLOS III
Torrente 4 3D
Torrente 4
Destino oculto
Bienvenidos al sur
Cisne negro
17:15 19:45
17:30 20:00
17:30 20:00
17:30 20:00
17:30 20:00
22:30
22:30
22:30
22:30
22:30
20:00
17:15 19:45 22:00
17:30 20:00 22:00
17:30
17:15 19:45 22:00
LIZARRA
20:00
16:00 18:00 20:00 22:15
16:00 18:00 20:00 22:15
16:30
19:45 22:15
16:00
16:30
19:45 22:15
16:00
22:15
16:30
22:15
14:00
20:00
18:00
14:00
14:00
14:00
13:45
14:00
14:00
14:15
18:30
16:15
20:45
14:15
14:30
D OCINE
Tiempo de brujas
Destino oculto
Torrente 4
Enredados
Sígueme el rollo
El discurso del rey
The mechanic
Cisne negro
El oso Yogi 3D
Torrente 4 3D
Rango
Valor de ley
18:30
20:30 22:30
18:30 19:30 20:30 21:30
22:30 23:30
18:00
20:00 22:15
19:00 22:00
18:10
20:20 22:30
19:15
18:15 20:15 21:15 22:15
18:30 20:30
22:30
D ITAROA
(902-463269).Ikuslearen eguna: osteguna.
18:30
20:45
16:30
16:30
19:00 21:30
16:00 18:00 20:00 22:00
16:00 18:00 20:00 22:00
16:30
19:00 22:00
21:30
21:30
16:00 18:00
20:00
16:30
DONIBANE LOHIZUNE
D LE SELECT
Le marquis
La ligne droite
L’assaut
Le rite
Les femmes du 6e étage
La permission de minuit
Après la folie
Les fils à Jo
TUTERA
UHARTE
20:30
16:15
14:00
14:00
14:00
14:00
14:00
14:00
14:00
D GOLEM LOS LLANOS
18:15
ANGELU
Torrente 4 3D
16:00
Torrente 4 2D
Destino oculto
16:20
Rango
16:10
El discurso del rey
16:00
En tiempo de brujas
16:20
Mañana,cuando la guerra empiece 16:00
The mechanic
Sígueme el rollo
16:00
Chico & Rita
16:10
El oso Yogi 3D
16:10
Saw VII 3D
Cisne negro
16:00
Valor de ley
Enredados
16:00
18:00 20:00
17:00 19:00
18:20 20:20
18:10 20:10
18:10 20:20
18:20 20:20
22:20
21:00
22:20
22:10
22:30
22:20
18:00 20:00
18:10 20:20
18:10 20:10
18:10
20:15
18:10 20:20
18:00 20:10
22:10
22:30
22:10
22:15
22:30
22:20
VIANA
21:00
21:00
21:00
18:00
18:00
18:00
18:00
21:00
DHAZPARNE. Haritz Barne.
Les chemins de la liberté 21:00
DHENDAIA. Les Varietes. Toi,moi,les autres
DKANBO. L’Aiglon.
22:30
22:45
22:30
22:45
22:45
22:45
DALTSASU. Iortia.
D CGR CENTRE
(0559-599090).
D MONCINE
Fighter
L’assaut
Le marquis
Sans identité
True Grit
Largo winch 2
Les femmes du 6e étage
Rien à déclarer
Le discours d’un roi
19:30 20:30
22:45
16:30 18:30
El río
Ispansi
En tiempo de brujas
El discurso del rey
BAIONA
Jimmy Riviere
Black Swan
Les femmes du 6e etage
Clearstream
Le cercle
Une femme disparaît
17:30 18:30
22:30
18:30 20:30
18:30 20:30
17:30 20:00
17:15 20:00
17:15 20:00
17:30 20:00
17:30 20:00
20:30
16:30 18:30
17:30 20:00
Lapurdi
Ma part du gateau
L’assaut
Le marquis
Le rite
Avant l’aube
Sans identite
Une pure affaire
Sanctum 3D
Largo winch 2
Les femmes du 6e etage
Sex friends
16:30
21:30
16:30
16:30
Torrente 4
Rango
Destino oculto
En tiempo de brujas
El discurso del rey
Sigueme el rollo
The Mechanic
Saw VII 3D
El oso Yogi 3D
Cisne negro
Valor de ley
Enredados
Primos
D SAIDE OLITE
Más alla de la vida 19:30 22:15
(05559-555298).
DLAZKAO. Areria aretoa. Ez dago emanaldirik.
Rango
Destino oculto
En tiempo de brujas
DZUMAIA. Aita Mari aretoa. Ez dago emanaldirik.
ERRENTERIA
DZORNOTZA. Zornotza aretoa. Ez dago emanaldirik.
16:00 18:00 20:00 22:00
16:15
19:15 22:00
22:00
16:00 18:00 20:00 22:00
19:15 22:00
17:00
16:15
19:00 22:00
16:15
19:00 22:00
19:15 22:00
16:15
19:00
17:00
Más alla de la vida 19:30 22:15
D L’AUTRE CINEMA
DZALLA. Antzokia. Ez dago emanaldirik.
SANTURTZI
18:15 20:30 22:45
18:00 20:25 22:45
18:15 20:30 22:45
18:00 20:00 22:00
20:00 22:15
16:00 18:00
22:45
16:00 18:15 20:30
20:00 22:30
16:00 18:00
DZARAUTZ. Modelo.
We want sex equality
True Grit (JBA)
Torrente 4 3D
18:00 20:15 22:30
16:00
16:00
15:45
16:00
16:00
DVILLABONA. Gurea aretoa. Ez dago emanaldirik.
El oso Yogi 3D
Bienvenidos al sur
En tiempo de brujas
Destino oculto
Enredados
Cisne negro
Rango
Sígueme el rollo
The Mechanic
Torrente 4
D SERANTES
Leizaola Lehendakariaren kalea,
Torrente 4 3D
Torrente 4
Ispansi
Primos
En tiempo de brujas
Enredados
Cisne negro
Sígueme el rollo
Destino oculto
Rango
El oso Yogi 3D
16:00 16:30 17:00 18:00 18:30 19:00
20:00 20:30 21:00 22:00 22:30 23:00
17:30 19:30 21:30
22:30
16:00 18:10 20:20 22:30
16:00
18:15 20:30 22:45
16:00 18:00 20:10 22:20
16:00 18:10 20:20
19:30 22:00
Torrente 4 3D
El oso Yogi 3D
Destino oculto
El discurso del rey
Torrente 4
En tiempo de brujas
Cisne negro
Enredados
The Mechanic
Rango
Sígueme el rollo
Saw VII
D L’ATALANTE
D CINESA ARTEA
Bizkaia
D URBIL
(05559-557363).
DELGOIBAR. Herriko Antzokia.
LEIOA
USURBIL
Urbil merkataritza gunea (943-221622).
22:30
D TRUEBA
Gorbeia merkataritza gunea (94-5460623).Ikuslearen eguna: asteazkena.
18:00 19:15 20:15 21:30 22:30
17:30 18:30 19:45 20:45 22:00
18:15 20:15
17:45 20:00 22:15
18:35 20:40 22:45
17:45 19:45 21:45
18:00 20:15 22:30
18:20 20:20
22:20
19:30
20:00 22:00
22:05
18:20 20:30
22:40
21:50
18:10
17:30
22:15
18:05 20:05
Rodrigo Grande zuzendariaren Cuestión de principios filma. BERRIA
S.Esnaola,10 (943-271391).Ikuslearen eguna: asteartea.
D GETXO ZINEMAK
22:30
22:30
22:45
D GOLEM LA MOREA
Torrente 4 3D
San Joan,10 (943-421247).Ikuslearen eguna: asteazkena.
DDURANGO. Zugaza.
22:30
22:30
22:30
Torrente 4
BASAURI
17:30 20:10
17:15 20:00
17:15 20:00
17:30
20:10
17:15 20:00
17:15 20:00
21:00
D LAS CAÑAS
Torrente 4 3D
Torrente 4
En tiempo de brujas
Rango
Cisne negro
Sígueme el rollo
Mañana cuando empiece la guerra
El discurso del rey
Enredados
The mechanic
Valor de ley
17:30 20:00 22:30
18:00 20:15 22:45
17:30 19:45 22:15
18:00 20:15 22:40
17:30 20:00 22:30
20:10 22:40
17:30 19:45
17:15 20:00 22:30
18:00
22:15
22:30
17:30 20:00
MIARRITZE
Nafarroa Beherea
D ROYAL
DDONIBANE GARAZI. Le Vauban.
Avant l’aube
14:00
Boxing Gym (JBA)
16:00
Des hommes et des dieux
17:35
Faites le mur
19:35
17:40
La princesse de Montpensier
21:10
Le discours d’un roi (JBA)
14:00
18:40
True Grit (JBA)
16:20
21:00
We want sex equality (JBA) 14:00
19:45
Winter’s bone (JBA)
15:50
21:45
La permission de minuit 21:00
DDONAPALEU. St.Louis. Largo Winch 2
20:30
Zuberoa
DMAULE-LEXTARRE. Baitha. Même la pluie
Les chemins de la liberté 20:30
20:30
Agenda ›
Komunikazioa D
Erabili eta bota
Ekografiak
Jokin Labaien
D
agoeneko atzean utzi
ditu Lady Gaga eta Barack Obama. Sarean
bera da ospetsuena. Prentsan
ere, denbora gutxian hamaika aldiz azaldu da haren izena: Charlie Sheen. Duela gutxi arrakasta-
ren aparretan bizi zenTwo and a
half men telesailaren protagonista. Haren lan onari esker, 1,3 milioi euro jasotzen zituen atal bakoitzeko. Batez beste, 15 milioi
ikus-entzule baitzituen astero. Ez
zen dena hain ederra izango, ordea. Duela hilabete pare bat,
egun batetik bestera, zuria beltz
bihurtu baitzen. Kokaina, alkohola eta sexua abizenak jarri zizkioten bere izena zuen eskandaluari. Telesailaren grabaketa
eten egin zuten, errehabilitazioa
behar zuela eta. Handik gutxira,
osasuntsu zegoela zabaldu zuten.
Hasi omen ziren grabaketak. Eta
denboraldi berriari merezi bezalako propaganda egite aldera, elkarrizketak ematen hasi zen. Horietako batean, prime time-an, telesaileko arduradunetako baten
aurkako adierazpen gordinak
egin zituen. Azkar iritsi zen erantzuna: saioa behin betiko eten zuten. Baina auzia ez da hor amaitu. Aktoreak auzitara eraman du
ekoizlea, 100 milioi dolarreko ordaina eskatuz. Gainera, haren
ibilbidea kudeatuko duen bekaduna aurkitzeko lan deialdia egin
du, eta 73.000 hautagai erantzunaren zain daude. Eta bukatzeko,
iragan astean, laguntza eskatu
du. Burua galtzen ari dela onartu
eta bere egoera tamalgarria islatzen duen bideo bat sareratu du.
Ez naiz Charlie Sheen epaitzen
hasiko. Ez dut nahikoa ezagupen.
Interesgarriagoa iruditzen zait
arrakastak puztu eta ohartzerako kontrolik gabe dagoen horrek
gugan duen eragina. Finean gaixo dagoen pertsona iruditu beharrean, erakargarri egiten zaigu.
Morboa da eragiten diguna. Inondik inora ez genuke haren larruan egon nahi, baina gustatu
egiten zaigu norbere buruaren
suntsiketa amaigabearen gurpil
eroa. Horrelakoak gara gutako
Iker Zabala q Hamaika telebistako aurkezlea
‘Bat eta bat’magazina aurkezten du Zabalak egunero, 20:45etik aurrera. Gertatzen denaren
«ikuspegi ahalik eta pluralena» ematen saiatzen dira saioan, hainbat atalen bitartez.
«Beste hedabideetan lekurik ez duten
gaiekin hutsuneak bete nahi ditugu»
Maite Alustiza
Hamaika telebistako aurkezle eta
erredaktorea da Iker Zabala (Bilbo, 1985). Telebista kateko hainbat saiotan aritu da lanean; halere, «zinemaren esparrua» du gustukoen. Orain Bat eta bat magazina aurkezten du, eta, horrekin batera, Harrobia Athletic taldearen
inguruko saioan ere parte hartzen du.
Bat eta bat saioko albistegian tokiko ikuspegitik nazionalera salto egin
duzue.Nolakoa izan da aldaketa?
Berrikuntzen eremuan sartu
gara orain Bat eta bat saioan. Hamaika telebista bere jaiotzatik
saiatu da tokiko ikuspegi hori
mantentzen, eta egia esan salto
hori tokiko ikuspegia albo batera
utzi gabe egin nahi izan dugu. Albisteak era zabalagoan lantzen
saiatzen gara orain. Perspektiba
eraldaketa bat dakar, baina gaiak
era lokalean lantzen genituenean
ere, ikuspegi nazionala ez genuen
ahazten. Beraz, prozesu natural
baten nolabaiteko burutzea izan
da.
Denbora eta baliabide nahikoa al
duzue gaiak landu ahal izateko?
Orain saio luzeagoa egiten dugu,
eta horrek lan gehiago ere eskatzen du. Denborari dagokionez,
gurea baldintzapenez josita dagoen hedabidea da. Lan talde txikia
gara, eta horrek suposatzen du
lana biderkatu egiten dela kide
bakoitzarentzat. Bi urte darama-
BERRIA
tzagu telebistan, eta egokituta
gaude telebistak eskatzen duen
erritmo honetara, ohituta gaude
horrela lan egitera.
Zerk egiten du berezi Bat eta bat
saioko albistegia?
Lehenik eta behin, euskaraz dela.
Eta, horretaz gain, albisteak era
nazionalean jorratzen ditugun
arren tokikotasuna ez dugula sekula ahazten. Tokiko esentzia
ematen saiatzen gara gure albisteei. Gainera, gure albistegian
azaltzen diren gaiak eta horien
tratamenduak ez dira oso ohikoak, eta beste inon azaltzen ez diren gaiak izaten ditugu zenbaite-
tan, beste hedabideetan lekurik
egiten ez dieten albisteak. Horrek
ez du esan nahi interesa ez dutenik; beraz, hutsune horiek betetzen saiatzen gara gu.
Ostiraletan Albisteak 2.0 tartea eskaintzen duzue. Telebista eta Internet uztartzearen aldeko apustua
da?
Patxi Gaztelumendiren eta Galder Gonzalezen proiektu pertsonala da Albisteak 2.0. Baina Hamaika telebistan telebistaz daukagun kontzeptuarekin oso ondo
uztartzen da. Teknologia berrien
inguruko saioa da, eta horrek modernotasuna dakar. Hamaika te-
lebistak beti izan du interesa
proiektu teknologikoekiko eta
teknologia berrien inguru horrekiko. Gainera, magazinean gaiak
konplexuak eta serioak dira askotan, eta freskotasun puntu bat
oso ondo doakio programari. Ostiraletan izaten dugun tarte horrek asko aberasten du programa, beste perspektiba batetik lantzen duelako gaia.
Albistegia eta magazina bateratzeak zein abantaila dakar?
Hamaika telebistak hastapenetik egindako apustua da, ez baita
oso ohikoa albistegia magazinaren barruan ezartzea. Badirudi bi
kontzeptu kontrajarri direla,
baina guk hasieratik uste genuen
bateragarriak izan zitezkeela.
Albisteak protagonismoa hartu
behar du, azken finean hori baita
telebista baten funts nagusia.
Baina, aldi berean, hori ere bateragarria da beste tonu batekin.
Albisteak integratuta dauzka
gure magazinean, eta horrek ere
markatzen du gure nortasun zigilua.
Zein albiste ematea gustatuko
litzaizuke gehien?
Oraingo testuinguru politikoarekin erlazionatuta dagoen zerbait
gustatuko litzaidake. Oraintxe
egingarria den heinean Sortu
alderdiaren legeztatzea gustatuko litzaidake, adibidez. Beste gai
batzuekin lotuta, Athleticek tituluren bat irabazi duela kontatu
ahal izatea.
batzuk. Beste gehienek bai, hartuko lukete haren bidea. Garrantzia atal bakoitzaren truke jasotako diruari emango diote. Edo aurki epaitegietan patrikaratu
dezakeen zenbaki zentzugabeari.
Kameren fokua amestuz. Titular
handiak. Pentsatu ere ez, diru horrek eragin diola burua galtzea.
Gaixotu egingo direla haiek ere.
Guztiok sortzen ditugu halako
munstroak. Gidoigileek —ikusentzunezkoen hariak mugitzen
dituztenak— eta zaleek —hariak
izan edo harien eromenaz gozatzen dugunok—. Erabili eta botatzeko.
Rufi Etxeberria
elkarrizketatuko
dute gaur
Euskadi Irratiko
‘Faktoria’ saioan
Joxe Juan Ugaldek
gidatzen duen saioan
09:05etik aurrera
hitz egingo du ezker
abertzaleko kideak
Erredakzioa
Euskadi Irratiko Faktoria saioan
Rufi Etxeberriari elkarrizketa
egingo diote gaur, goizeko bederatzietako albiste emanaldiaren ondoren. Joxe Juan Ugaldek gidatzen duen irratsaioan elkarrizketatuko dute ezker abertzaleko
kidea, BERRIAk jakin duenez.
Orain bi aste, legez kanpoko
erakundeei espaziorik ez emateko eskatu zion Eusko Legebiltzarrak EITBko Zuzendaritza Nagusiari. PSE-EE, PP eta UPDren botoekin onartu zuten EITBri eskatzea «galaraz dezala Batasuneko
ordezkariek eta legez kanpoko
taldeek elkarrizketa saioetan eta
tertulietan parte hartzea». Iazko
abenduaren 16an ere elkarrizketatu zuten Etxeberria, Radio Euskadiko Boulevard saioan.
T
Berria.info
Inkesta eta eztabaida:
pInkestako aurreko galdera:
Funtzionatzen al du Athleticen
harrobiak?
Jasotako botoak: 345.
-Bai: %45.
-Ez: %55.
Horrez gain, hamazazpi iruzkin
egon dira.
pInkestako oraingo galdera:
Energia nuklearra etorkizunerako aukera al da?
‹ Agenda
E
Gaurko filmak
Senderos de gloria
11111
p La Sexta3, 17:35 Zuz.: Stanley Kubrick. Akt.: Kirk Douglas, Ralph Meeker,
Adolphe Menjou. AEB. 1957.
Tambores fraternos
11
p ETB2, 18:40. Zuz.: Nathan Juran.
Akt.: Audie Murphy. AEB. 1954.
Energia nuklearraz
solastatuko dira
Txapeldunen Ligako
partidak zuzenean
Aristokrazia familia
bati buruzko telesaila
Arraun taldeei buruzko
erreportaje sorta
La vida que te espera
Japonian gertatutakoa ikusita,
energia nuklearraz mintzatuko
dira Igor Peñalba ingeniaritza
irakaslea, Iñaki Barcena Ekologistak Martxan-eko kidea eta
Fernando Plazaola fisikari
nuklearra.
Txapeldunen Ligako final-zortzirenetako Bayern Munich eta Milango Inter taldeen arteko partida emango du La1k.Manchester
eta Marseillaren artekoa,berriz,
TF1ek.Partida hori ETBSaten
ere emango dute (22:30).
XX. mende hasieran girotutako
Downtown Abbey telesaila
ematen hasiko dira gaur Antena3en. Crawley aristokrazia
familiaren gorabeherak kontatzen ditu. Erresuma Batuan
arrakasta handia izan du.
Urdaibai-Bermeo arraun taldea
gertutik ezagutuko dute gaurko
saioan; Kresala arrauna erreportaje sortaren lehen atala
izango da. Bestalde, Arcachonera joango dira, hango ostra
haztegiak bisitatzera.
El mundo nunca es suficiente 11
‘Faktoria’. Euskadi Irratia, 09:30.
Futbola. La1, 20:45. TF1, 20:35.
‘Downtown Abbey’. Antena3, 22:00.
‘Kresala’. ETB1, 23:15.
111
p La2, 22:00. Zuz.: Manuel Gutierrez
Aragon. Akt.: Juan Diego, Luis Tosar,
Marta Etura. Espainia. 2004.
p LaSexta, 22:15. Zuz.: Michael Apted.
Akt.: Pierce Brosnan, Sophie Marceau,
Denise Richards. AEB. 1999.
El último golpe
111
p ETB2, 22:30. Zuz.: David Mamet.
Akt.: Gene Hackman, Danny DeVito,
Delroy Lindo. AEB. 2001.
D
D
Telebista
ETB 1
ETB 2
Hamaika
Antena 3
Cuatro
TF1
06:35: Marrazki bizidunak.
Nafarroarako deskonexioan,
09:50 arte. 07:00: Bidaide.
07:55: Mihiluze. 08:25: Travel
notes. 08:55: Hitzetik hortzera. 09:50: Oinak izarretan.
10:25: Euskal Herritik. 10:55:
Nick dut nik. 11:25: Bidaiariak
trenera! 12:15: Supernanny
USA 4. 12:55: Kerman mintzalagun bila. 13:00: Bidaide.
14:00: Gaur egun. 14:50: Kerman mintzalagun bila. 14:55:
Arratsaldero. 18:00: Iparraldearen orena. 18:05: Arratsaldero. 20:00: Gaur egun. 20:55:
Azpimarra. Gonbidatuak:
Asier Blas eta Garbiñe Mendizabal. 21:25: Kerman mintzalagun bila. 21:30: Mihiluze.
22:10: Goenkale. 23:15: Kresala. 00:00: Gauberri. 00:30: Azpimarra. 01:00: Sautrela.
01:30: Musika gauak jazz.
04:25: Barne barnetik.
08:00: Egun on Euskadi.
08:05: Forum. Gonbidatua:
Manuel Vicent. 08:30: Egun
on Euskadi. Gonbidatua:
Odon Elorza Donostiako alkatea. 10:15: Kerman mintzalagun bila. 10:25: El revolver
maldito. Telesaila. 11:20: Bonanza. 12:20: Kerman mintzalagun bila. 12:25: Bonanza.
13:25: Navarra directo. Nafarroarako deskonexioan. 13:30:
Euskadi directo. 13:45: Euskadi Directo. Nafarroarako deskonexioan. 14:25: Robin Food.
14:58: Teleberri. 16:10: Ni más
ni menos. 18:40: Zinema.
‘Tambores fraternos’. Zuz.:
Nathan Juran. 1954. 20:10:
Euskadi directo. 20:58: Teleberri. 22:15: La noche de...
22:30: Zinema. ‘El último golpe’. Zuz.: David Mamet. 2001.
00:35: Teleberri. 01:10: EITB
kultura. 01:35: Kerman...
08:00: Lazkao txiki. 08:20:
Leku txiki bat. 08:50: Bat eta
bat. 10:05: Euskal Herria esnatuz. 12:10: Azpeitiko inauteriak. 13:00: Ikusmira. Foruko
San Martin elizako aztarnak.
13:30: Onein. 14:00: Bat eta
bat. 15:15: Hamaikakoa. Errealaren inguruko mahai-ingurua. 16:15: Bitartean. Kandido
Uranga. 17:00: Klik. 17:30: Erritmoz bizi. 19:25: Pernando
amezketarra. 19:50: Gipuzkua
kultura. 20:20: Leku txiki bat.
20:45: Bat eta bat. 21:45: Harrobia. Athleticen mahai-ingurua. 22:45: Frontoia.
06:15: Las noticias de la mañana. 08:45: Espejo público.
12:30: La ruleta de la suerte.
Jorge Fernandezek aurkeztutako lehiaketa. 14:00: Los
Simpson. 15:00: Antena3 noticias1. 16:00: Bandolera.
17:00: El secreto de Puente
Viejo. 17:45: El tercero en discordia. 18:45: El diario. 20:15:
Karlos Argiñano en tu cocina.
21:00: Antena3 noticias2.
22:00: Downtown Abbey. Telesaila. 00:15: Deberías saber
de mí. ‘Isabel Pantoja, así es
la vida’. 01:45: Sin rastro.
02:30: El futuro en tus manos.
07:00: Patito feo. 07:45: El
zapping de surferos. 08:30:
Equipo de rescate. 09:30:
Alerta Cobra. 12:30: Las mañanas de Cuatro. 14:00: Noticias Cuatro. 14:50: Deportes
Cuatro. 15:50: Tonterías las
justas. 17:30: Fama ¡a bailar!.
19:00: Alla tú. 20:00: Noticias
Cuatro. 21:00: Bob esponja.
21:30: El hormiguero 2.0. Gonbidatua: Santi Millan eta
Marta Torne. 22:30: NCIS: Los
Angeles. ‘Soldaditos de plomo’. ‘A todo gas’. ‘Vinculos de
sangre’. 01:15: House. 03:00:
Cuatro astros.
08:25: Téléshopping. 09:15:
Soeur Therese.com. 11:05: Las
Vegas. 12:00: Les 12 coups de
midi!. 13:00: Journal. 13:55: Les
feux de l’amour. 14:55: Telefilma. ‘Pour le coeur d’un enfant’. Zuz.: Douglas Barr.
2006. 16:45: Brothers & sisters. 17:35: Ghost whisperer.
18:25: Une famille en or. 19:05:
Le juste prix. Vincent Lagafek
aurkeztutako lehiaketa.
20:00: Journal. 20:35: Futbola.
Manchester United - Marseilla. 22:50: Les Experts: Manhattan. 00:30: Columbo.
02:30: Reportages.
La 1
Tele 5
Arte
France 2
‘Goenkale’ telesaila. 22:05
Odon Elorza. 08:30
06:30: Telediario matinal.
09:00: Los desayunos de
TVE. 10:15: La mañana de La1.
14:00: Albistegia. 14:30: Corazón. 15:00: Telediario 1. 16:05:
El tiempo. 16:15: Amar en
tiempos revueltos. 17:05: Soy
tu dueña. 17:55: El clón. 18:20:
España directo. 20:00: Gente.
20:30: Desafío champions.
20:45: Futbola. Bayern Munich - Milango Inter. 21:30: Telediario2. 22:35: Españoles en
el mundo. 23:30: Destino: España. 00:20: Repor. 01:35: La
noche en 24 horas. 03:35: TVE
es música. 04:30: Noticias.
06:30: Informativos Telecinco. 09:00: El programa de
Ana Rosa. 12:45: Mujeres y
hombres y viceversa. 14:15: De
buena ley. 15:00: Informativos
Telecinco. David Canterok
eta Marta Fernandezek aurkeztutako albistegia. 15:45:
Sálvame diario. 20:00: Pasapalabra. Christian Galvezek
aurkeztutako lehiaketa.
20:55: Informativos Telecinco. 22:00: Angel o demonio.
00:00: Enemigos íntimos.
02:30: Locos por ganar. 04:00:
Infocomerciales. 05:00: Fusión sonora.
10:10: 68, année zéro. 12:00: Le
Dessous des cartes. 12:15:
Globalmag. 12:45: Arte journal. 13:00: Chapeau melon et
bottes de cuir. 14:00: La traversée de l’Atlantique à la
voile. 14:45: Se souvenir des
belles choses. 16:35: Les cowboys n’ont pas peur de mourir. 16:50: Les animaux à sang
froid. 17:40: X:enius. 18:10:
Chapeau melon et bottes de
cuir. 19:00: Arte journal. 19:30:
Globalmag. 19:55: La vie privée des crocodiles. 20:40: Notre poison quotidien. 22:55:
Cut up. 23:40: Double jeu.
09:10: Des jours et des vies.
09:30: Amour, gloire et beauté. 10:55: Motus. 11:25: Les z’amours. 12:00: Tout le monde
veut prendre sa place. 13:00:
Journal. 14:00: Toute une histoire. 15:10: Comment ca va
bien!. 16:20: Le renard. 17:10:
Paris sportifs. 17:20: En toutes
lettres. 17:55: Cd’aujourd’hui.
18:00: On n’demande qu’a en
rire. 20:00: Journal. 20:35: Prise directe. Beatrice Schonberg-ek aurkeztutako magazinea. 22:50: Thé ou café.
00:35: Journal. 00:55: Zinema.
‘Ignace’. 1937.
ETB 3
ETB Sat
La 2
La Sexta
Teledeporte
France 3
14:35: Nick eta Perry. 15:00:
Hamtaro. 15:40: Hirukiak.
16:30: Hartz txiki. 17:15: Munstro txikiak. 17:30: Sagarra da
apple. 17:40: Woofy. 17:45: Harriketarrak. 18:35: Berebiziko
espioiak. 18:55: Kare kano.
19:20: Berebiziko espioiak II.
19:45: Viva piñata. 20:05: One
piece. 20:30: Galactik football
II. 20:50: One piece. 21:15:
Shaggy eta Scooby Doo usnan. 21:35: Zonbi hotela.
22:00: Gaztea klip. 22:30:
Orain. 22:35: KTX. 23:05: Gaztea XS. 23:35: Korrika 17 euskalaklipak. 23:55: Gaztea klip.
08:25: Arratsaldero. 12:00:
Nick dut Nik. 12:30: Sautrela.
12:55: Robin Food. 13:25: Euskadi Directo. 14:30: Gaur egun.
15:15: Eguraldia. 15:20: Lazkao
Txiki. 15:30: Txirrindularitza.
Tirreno-Adriatico. 16:30: Tribuna gol berezi. 17:30: Ni más,
ni menos. 19:30: Navarra directo. 19:55: Robin Food.
20:30: Txirrindularitza. Tirreno-Adriatico. 21:30: Teleberri.
22:25: Viajes. 22:30: Champions league. ManchesterMarseilla. 23:30: Zu kirolari.
00:00: Boxeo izarrak. 00:25: El
conquistador del fin del...
08:30: Documentales culturales. 09:30: Aqui hay trabajo.
10:00: La aventura del Saber.
11:00: Babel en TVE. 11:30:
Para todos La2. 13:10: Página
2. 13:40: Grandes documentales. 14:35: Documentales
culturales. 15:30: Saber y ganar. 16:00: Grandes documentales. 17:55: Documentales culturales. 19:00: America
e Indonesia mítica. 19:30: Programa de mano. 20:00: Noticias. 20:30: Gafapastas. 21:00:
Cazadores de nazis. 22:00: Zinema. ‘La vida que te espera’.
2004. 00:15: Archivos tema.
08:10: Lo mejor de La Sexta.
09:00: Crímenes imperfectos. 11:00: Crímenes imperfectos: Estados Unidos. 12:05:
Crímenes imperfectos: investigadores forenses. 13:00: Crímenes imperfectos: ricos y
famosos. 14:00: La Sexta noticias. 14:55: La Sexta / Deportes. 15:20: Sé lo que hicisteis...
17:05: Jag: alerta roja. 18:05:
Navy. 20:00: Noticias. 20:55:
Deportes. 21:30: El intermedio. 22:15: Zinema. ‘El mundo
nunca es suficiente’. 1999.
00:40: Buenafuente. 02:00: El
intermedio. 02:35: Astro tv.
07:30: Kitesurf. ‘Gisela Pulido
vs. Ferry’ erreportajea. 07:45:
Saskibaloia. Valentzia - Perfumerias Avenida. 09:15: Patinajea. Abiadurako munduko
txapelketa. 11:15: Igeriketa. Europako txapelketa. 13:15:
Zona ACB. Saskibaloiari buruzko saioa. 13:30: Albistegia.
13:45: Tenisa. Masters 1000
Indian Wells. 18:45: Tenisa.
Masters 1000 Indian Wells,
AEBetatik zuzenean. 22:45:
Desafio Champions. Futbolari buruzko saioa. 23:15: Tenisa. Masters 1000 Indian
Wells, AEBetatik zuzenean.
07:10: Ludo. 08:50: Des histoires et des vies. 09:45: Avocats
& associés. 10:50: Midi en
France. 11:45: Le 12/13. 13:45:
En course sur France3. 14:00:
Keno. 14:05: Inspecteur Derrick. 14:55: Assemblée nationale. 16:10: Nous nous sommes tant aimés. 16:45: Slam.
17:25: Des chiffres et des lettres. 18:00: Questions pour un
champion. 18:40: Le 19/20.
20:10: Plus belle la vie. 20:35:
Louis La Brocante. 22:10: Soir
3. 22:40: Ce soir (ou jamais!).
00:05: Tout le sport. 00:10:
Chabada. 01:00: Les grands...
Plaza›Kultura
Performancea
eramango du
dFeriara
Sleepwalk
Collectivek
Bilboko ACT jaialdian
iaz saritutako pieza
taularatuko du
konpainiak Viktoria
Eugeniako Clubean
At! ikuskizunaren entseguak hainbat sortzaile bildu zituen joan den astean, Bilboko Harrobia Eskena zentroan. JON HERNAEZ / ARGAZKI PRESS
Asmoen adierazpena
Etxepare institutua aurkezteko 60tik gora
sortzailek ondutako ‘At!’ikuskizuna Bilboko
Arriaga antzokian estreinatuko dute gaur
Euskarazko eta gaztelaniazko 25 idazleren
testuak antzeztuko dituzte hainbat aktorek
Irune Berro Bilbo
Orri huts eta zurian, gabezia markatuko dute, premia agerian uzteko eta helburua zehazteko. Agertoki hutsa bete egingo dute, orri
zuria izkiriatzen den legez. Aktoreak izango dira tinta, eta testu
bihurtuko dituzte idazleen pentsamenduak eta hitzak. Dantzarien koreografiek jarriko dituzte
puntuazio ikurrak: puntu aparteak eta puntu segidak. Hala, tinta
tantak etengabeak izango dira
obran aurrera, espazio eszenikoa
eraldatzeraino. Etxepare institutuaren «asmoen adierazpena»
osatzeraino, Mireia Gabilondo eta
Fernando Bernues Tanttaka antzerki taldeko buru eta At! ikuskizunaren zuzendariek azaldu dutenez. Euskara eta euskal kultura
munduratzeko xedez jardungo
den erakundea jendaurrean aurkezteko baliatuko dute Bilboko
Arriaga antzokian gaur, 19:30ean
hasita, egingo duten ekitaldia.
Partaidetza zabal eta askotarikoarekin ondutako adierazpena
izango da. Denera, 90 bat lagunek
parte hartu dute ekoizpen lanetan. Agertokian ere makina bat
izango dira: 26 aktore, zazpi musi-
kari, sei dantzari eta bi idazle. Baina horren guztiaren sorburua literatura izan da.
‘Kontrapas’-en bariazioak
Bernat Etxepareren 1545eko Kontrapas poemako esaldi ezagunarekin, Jalgi hadi plazaradioeneko
horrekin pieza labur bana ontzeko eskatu zieten institutuko ordezkariek euskarazko eta gaztelaniazko 25 idazleri. Eta literatur
lan horiek izan dira Bernuesek zuzendutako ikuskizunaren habeak. Nolanahi ere, idazleen multzoa horren ugaria izanik, testuak
ere elkarren artean arras desberdinak direla azaldu du zuzendariak. «Idazle batzuk bete-betean
sartu dira Kontrapas-ean; beste
batzuek nolabaiteko hurbilpena
egin dute; eta badira ere oso urrutitik begiratu diotenak». Ondorioz, testu sorta zabala jaso du
Bernuesek: poema, elkarrizketa,
gogoeta, ipuin, saiakera eta fikzio
handiko piezak.
Hainbat egilerenak dira: Uxue
Alberdi, Julia Otxoa, Jose Fernandez de la Sota, Karmele Jaio, Lurdes Oñederra, Iban Zaldua, Luisa
Etxenike, Unai Elorriaga, Eli Tolaretxipi, Teresa Calo, Miren
Agur Meabe, Arantxa Urretabizkaia, Ramiro Pinilla, Ricardo
Arregi, Mariasun Landa, Patxo
Telleria, Aingeru Epaltza, Harkaitz Cano, Felipe Juaristi, Arantxa Iturbe, Itxaro Borda, Anjel
Lertxundi, Aurelia Arkotxa, Kirmen Uribe eta Bernardo Atxaga.
Azken bi horien testuak ez dituzte
aktoreek errezitatuko, idazleek
haiek baizik.
Orobat, aktore zerrenda mamitsuak parte hartuko du At!-en:
Olaia Gil, Itziar Lazkano, Kike
Diaz de Rada, Dorleta Urretabiz-
Agertokitik 41 artista
igaroko dira: bi idazle,
26 aktore, sei dantzari
eta zazpi musikari
Berriro taularatzea
zaila izango da, baina
grabatu egingo dute,
eta testuak argitaratu
kaia, Pinpix, Joseba Apaolaza,
Esther Velasco, Patxo Telleria, Aitor Mazo, Patxi Perez, Vito Rogado, Aitor Beltran, Maite Agirre,
Ainhoa Aierbe, Mireia Gabilondo,
Asier Hernandez, Jose Ramon Soroiz, Maite Arrese, Manu Elizondo, Miren Gaztañaga, Galder Perez, Eneko Olasagasti, Maiken
Beitia, Itziar Ituño, Ander Lipus
eta Naiara Arnedo.
Hortaz, Etxepare institutuaren
sorrera manifestu eta intentzioen
adierazpenak izenpetzaile ugari
izango ditu hasieratik bertatik.
Eta At!-ek iraungo duen bi orduetan gehituz joango dira, hasieran
hutsik izango den agertokia betez
joango den bezala. Iñaki Salvadorrek ondu du musika, eta haren
piano doinuek emango diote hasiera obrari. Musikarien taldea
Joli Pascualena (ahotsa), Mikel
Andueza (saxofoia eta klarinetea), Julen Izarra (saxoa eta txirula), Matthieu Haranboure (baxua), Xabier Zeberio (biolin) eta
Luis Caminok (perkusioa) osatuko dute. Eta dantzan, Kukai taldea arituko da, Jon Maiaren koreografiak interpretatuz.
Denen artean plazara aterako
dute «nor eta zer garen. Edo, bederen, literatura, musika eta dantzaren bitartez garenaren esentziaren zati bat erakutsiko dute».
Arriagan bezala behin baino ez
duten emango arren, At!-ek bidea
egingo du. Obra bera bideoz grabatuko dute eta 25 egileen testuak
liburu batean argitara emango dituzte, Euskal sortzaileak bildumari hasiera emanez. Hurrengo
hilabeteetan poesia eta narratibako antologiak argitaratu dituzte
sail horretan.
Mari Jose Olaziregi Etxepareko
Euskara sustatzeko zuzendariak
jakinarazi du Manhattango New
York unibertsitatean Euskal literaturari buruzko Atxaga katedra
sortuko dutela, baita heldu den
ikasturtean Kaliforniako Stanford unibertsitatean irakurletza
abian jarriko dutela ere. Irakurleen sarea zabaltzeko harremanetan dira «goi mailako beste unibertsitate» batzuekin.
Donostian askotariko dantza eta
antzerki ikuskizunak ikusteko
aukera eskainiko du dFeria arte
eszenikoen azokaren bigarren
egunak. Sleepwalk Collective taldeak performancetik eta antzerki
esperimentaletik edaten duen
pieza eskainiko du: As the Flames
Rose We Danced to the Sirens, the
Sirens. Iara Solano Arana bakarka ariko da taula gainean ordubeteko ikuskizun intimo eta minimalistan, «arriskuaz, indarrez
heltzeaz eta ondoren salbatua izateko zain egoteaz» hitz egiteko.
Soinua, mugimendua, testua eta
bideoartea nahasten dituen obragatik Sammy Metcalferen zuzendaritza lana saritu zuen iaz Bilboko ACT jaialdiak. Viktoria Eugeniako Club aretoan taularatuko
dute lana, 23:00etan.
Oso bestelako lana erakutsiko
du La Pavana konpainiak. 1977an
Ettore Scolak zuzendu zuen Una
giornata particolare filma egokitu, eta antzezlan bihurtuta taularatuko du, 18:00etan, Antzoki Zaharrean. Jatorrizko obrak Mussoliniren menpeko Italian girotutako istorioa kontatzen du, baina La
Pavanak frankismo garaian kokatu du kontakizuna. Faxismoaren ondorioak jasaten dituzten bi
bizilagunen arteko harremana
da obraren ardatza. Vaiven konpainiak, berriz, genero indarkeriaren gaia jarriko du mahai gainean Duda razonable ikuskizunarekin. 20:00etan Victoria Eugenia
antzokian eskainiko du lana.
Bi dantza ikuskizun
Dantzari dagokionez, bi ikuskizun ikusi ahalko dira gaur Donostian. Batetik, Karrikanikuskizun
berria prestatzen ari da Kukai
konpainia, eta hura osatzen duten hiru koreografietako bat aurkeztuko du, Sorbatza. Viktoria
Eugenia Antzokiko Club aretoan
izango da emanaldia, 13:45ean.
Natxo Monterok, berriz, Carni di
prima qualitá dantza ikuskizuna
eskainiko du Egiako Gazteszena
aretoan, 12:30ean.
Haurrentzako ikuskizunik ere
bada gaurko egitarauan. Behibi’s
konpainiak Historia de papel eskainiko du Lugaritzen, 11:00etan,
5 urtetik gorako umeentzat.
Kultura ‹ Plaza
Laburbirak euskarazko bederatzi
film labur erakutsiko ditu herriz herri
Bergaran egingo da gaur
27 emanaldietan lehena,
eta sortzaileekin
solasaldiak egingo
dituzte saio gehienetan
Erredakzioa Bilbo
Ainhoa Sarasola Donostia
«Euskarazko sorkuntza sarri ikusezina izaten da, baita euskaldunak garenontzat ere; euskaraz
egiten den zinemak ez du promoziorik herri honetan». Errealitate
hori gainditu nahi du Topaguneak, Euskara Elkarteen Federazioak, eta Laburbira antolatu du horretarako, zortzigarrenez. Euskarazko ikus-entzunezko lanen urteko uzta ezagutarazi eta herrietako kultur eskaintza aberasteko,
bederatzi lan labur erakutsiko dituzte, herriz herri izango diren 27
emanaldietan. «Euskal kulturari,
kasu honetan ikus-entzunezkoari, plaza eman nahi diogu», azaldu
du Manuel Moreno Topaguneko
ordezkariak. Gaur iluntzean Bergaran (Gipuzkoa) hasiko da zirkuitua, eta Oskotzen (Nafarroa)
amaituko da, apirilaren 16an.
«Euskararen erabilerarako guneak eta uneak sortzea» da Topagunearen xedea, Morenok adierazi duenez. Horretarako, euskarazko kultur jarduerak antolatzen ditu, Laburbira tarteko, euskarazko
eskaintzaren «ezagutza, hedapena eta kontsumoa» sustatzeko.
Euskarazko ikus-entzunezkoen
sorta bat aukeratu eta herritarrei
hurbilduko dizkie zirkuituak, tokian tokiko euskara elkarteekin
elkarlanean. Halaber, bederatzi
lanak ikusi ostean, 21 saiotan sortzaileekin solasaldiak egingo dituztela nabarmendu du Morenok.
«Guretzat berebiziko garrantzia
du egileak eta ikus-entzuleak harremanetan jartzea».
Egile berrien eta eskarmentu
handiagoa dutenen lanak aukeratu dituzte zirkuiturako. Hala,
Asier Altunaren eta Angel Aldarondoren lan berrienekin batera,
Kepa Errastik, Jon Artolak, Saioa
Aizpuruak, Aitor Artolak, Irune
Gurtubaik eta Ibai Vigil-Escalerak ondutakoak ikusi ahal izango
dira, besteak beste.
Sortzaile berrien plaza izateko
asmoa du egitasmoak. Hori dela
eta, iazko udazkenean Ermuan
(Bizkaia) egindako Kameratoia-n
sortutako hiru film labur ere erakutsiko dituzte. Topaguneak antolatzen du Kameratoia, gazteentzako ikus-entzunezko rallya: lau
eguneko epean, lan labur baten
ideia idatzi, irudiak grabatu eta
edizioa egin behar dute lehiakideek, aurrez emana zaien gaia oinarri hartuta. Zapatilla Films, Trastaka eta Kontraplano taldeek iaz
‘Cuidadores’
filmaz jardungo
dute Zineguneak
topaketetan,
gaur, Bilbon
Asier Altunaren Artalde ikus-entzunezko lan laburra dago zirkuituan erakutsiko diren lanen artean.
sortutako lanak herriz herri erakutsiko dira orain.
Araba, Bizkaia, Gipuzkoa eta
Nafarroa zeharkatuko ditu Laburbirak. Ohiko zinema eskaintza izaten duten hirietan eskainiko dira emanaldi batzuk, tartean,
Irun, Gasteiz, Durango, Arrasate
edo Barakaldon. Baina urtean zinema euskaraz ikusteko aukerarik ez dagoen herri txikiagoetara
ere iritsiko da, Arespalditza, Murgia, Laguardia edo Zizurkilera,
esaterako. Hainbat herritan Ko-
G Film laburrak
‘Maritxu’. Kepa Errasti.
‘Artalde’. Asier Altuna.
‘Ondar ahoak’.
Angel Aldarondo.
‘S@rtaldea’. Jon Artola.
‘Esku-titi’.
Saioa Aizpurua Txintxetilla.
‘Blank Postcards’.
Aitor Artola, Irune Gurtubai eta
Ibai Vigil-Escalera.
‘Biak bat’. Zapatilla Films.
‘Barrura begira’. Trastaka.
‘Nire bista faboritoa’.
Kontraplano taldea.
rrika Kulturalaren egitarauaren
barruan aurkeztuko da saioa.
Aurreko urteetan bezala, Euskal Herritik kanpo ere izango da
emanaldirik. Lehenago Bartzelonan edo Shanghain bezala, aurten Londresen egongo da euskarazko film laburrak ikusteko aukera. Oxford Housen izango da
emanaldia, apirilaren 12an, London Basque Societyk antolatuta.
Zabaldu beharreko proiektua
2004an jarri zuten martxan euskarazko film laburren zirkuitua, eta,
ordutik, askotariko 60 lan erakutsi dituzte, argumentuzkoak, sormenezkoak, dokumentalak, bideoklipak nahiz animaziozkoak.
Zortzi urteotan 250 emanaldi egin
dira herriz herri, eta 30 zuzendarik edo taldek parte hartu dute.
Asier Altuna da horietako bat.
Bergaran, jaioterrian aurkeztuko
du gaur Artalde, «gaur egungo gizartean artaldean mugitzeko dugun joerarekin» jolas egiten duen
lana, haren hitzetan. «Bergaran
ez da egoten aukera handirik film
laburrak edo herriko seme baten
lanak ikusteko; azkenean kanpoan buelta gehiago ematen ditugu
geure lanekin bertan baino». Ho-
rregatik, halako egitasmoak beharrezkoak direla uste du zuzendariak. «Zirkuitu komertzialetan
gu oso txikiak gara, eta herrietara
iristea garrantzitsua da, gero eta
gehiago. Handiak gero eta handiagoak dira, eta txikiek bere lekua hartzea ere inportantea da».
2008an Armiarma gizona lanarekin Kameratoia-n bigarren saria irabazi ondoren, Esku-titi lana
erakutsiko du Saioa Aizpuruak
zirkuituan. Bere lana zabaltzeko
Euskal Herritik kanpo gehiago
deitu diotela dio. «Eskerrak orain
Laburbirarekin mugituko den».
Morenoren hitzetan, emanaldiak
antolatzeko herrietatik eskaera
asko jasotzen dituzte, baina guztiei erantzuteko baliabideak falta
dituztela azaldu du. Bitarteko
gehiagorekin urte osoan emanaldi gehiago egin ahalko liratekeela
adierazi du, eskaera egon badagoelako. «Nori dagokio hori sustatzea? Ez dakigu, baina gu prest
gaude».
Informazio gehiago bildu
edo herriz herriko
egitaraua ikusi nahi izanez gero,
bisitatu webgune hau:
www.topagunea.org/laburbira
@
Euskadiko Filmategiak antolatzen dituen Zineguneak topaketen hirugarren saioa egingo dute
gaur, EITBko Multibox aretoan,
Bilbon (19:30). Cuidadores filmaren zuzendari Oscar Tejedorrekin solasteko aukera izango dute
topaketara hurbiltzen direnek.
Alzheimer gaixotasuna duten
pertsonak zaintzen dituztenek jasandako efektu emozionalak erakusten ditu filmak. Zaintzaileak
dira protagonista kasu honetan.
Moztu Filmak-ek ekoiztu eta Tejedorrek zuzendutako filma da.
Joan den urteko urrian hirugarren saria lortu zuen Seminci Valladolideko (Espainia) Nazioarteko Zinemaldiaren Tiempo de Historia sailean.
Celayaren obran
sakonduko dute
Bilbon, haren
mendeurrena
ospatzeko
Erredakzioa Bilbo
Bilboko Bidebarrieta Kulturguneak Gabriel Celayaren inguruko
bi jardunaldi antolatu ditu, bihar
eta etzi. Lehenengo saioan, Celayak bere garaikide izan zen Blas
de Oterorekin izan zuen harreman pertsonal eta literarioa aztertuko dute Mar del Platako Unibertsitateko (Argentina) Laura
Scarano irakasleak eta EHUko
Juanjo Lanzek, bi poeten arteko
gutun trukaketa ugariaren bidez.
Felipe Juaristi eta Jorge Gonzalez Aranguren idazleek Celayaren irudian sakonduko dute ostegunean. Horren ondoren, Udane
Goikoetxeak poesia errezitaldia
eskainiko du.
Plaza › Kultura
Barneko iruditeria,
edota errealitatea
interpretatzeko
fantasia jolas bat
Daniel Tamayok azken
hamarkadan sortutako
26 margolan bildu ditu
Arte Eder museoak
‘Alegiak’erakusketan
Irune Berro Bilbo
Ez pintore ez artista. Irudi bildumagiletzat du bere burua Daniel
Tamayok (Bilbo, 1951). Irudiz bete
du Arte Eder museoko 33. sala.
Eta istorioz josi ditu paretak, alegiez, narrazioez eta ipuinez. Edo
«txingoteez», Tamayok berak dioenez. Azken hamarkadan sortutako 26 margolan jarri ditu, inoiz
erakutsi gabeak gehienak, eta aro
baten amaiera erakusten dutenak denak ere.
Bilbon ikus daitekeen Lessismore townobra izango da aldi bien
arteko zubi. Koloreen paleta murriztu egin da lan horretan, tarteka baino ez da ageri, espazio gris
batean. Ez dago giza figurarik ez
txingoterik. «Asmaturiko hiri eta
irudien arkitektura fantastikoak
landuko ditudalakoan nago», aurreratu du artistak Alegiak erakusketaren aurkezpenean.
70eko hamarkadan hasi zuen
ibilbidearen garapenaren ondo-
rio dira Bilbon irekitako erakusketako lanak. Tamayoren iruditeriaren erakusle dira, baina artistak errealitatea interpretatuz egiten dituen jolasak ere badira.
Erakusketaren harira argitaratutako katalogoan Tamayok azaldu
du orain arte pintura «jostailuz
beteriko fantasia mundua eraikitzeko laborategia» izan dela berarentzat. «Abentura handi, garrantzitsu eta bakar baten protagonista sentitzen naiz, zeinetan
pintzelak arraunak diren koadroaren espazioan, eta ozeano zabalaren ziurgabetasunaren aurka
borrokatzen den Odiseo naizen».
Abentura horretan, abentura
ugari pintatu ditu Tamayok. Lan
bakoitza izan daiteke lan bakar
bat edo lan askok osaturiko lan
bat. Espazio zehaztugabean, hau
da, artistak aipatzen duen ziurgabetasunaren ozeano zabalean, irudi, egoera eta pertsonaia askok bat
egiten dute. Mundu andanak. Horien artean daude arte primitiboa,
geometria, alfabetoa, zeinu eta
ikurrak, grafitiak, erlijio irudiak,
artisautza, folklore eta zirkua, publizitatea, diseinua, literatura...
Askotariko osagaiak dauzkate
Tamayoren lanek. Euskal tradizioko ikur esanguratsuez gain,
XV. mendeko pintore italiar eta
Daniel Tamayo, Bilboko Arte Eder museoan irekitako Alegiak erakusketan. MARISOL RAMIREZ / ARGAZKI PRESS
flandriarren eragina ere badute.
Paolo Ucello, Fra Angelico eta Pieter Brueghelen arrastoak daude,
obrarik obra.
«Aurrerantzean hiri
eta irudien arkitektura
fantastikoak landuko
ditudalakoan nago»
Boscoren obra batek
izaera fantastikoko
narrazio piktorikoekiko
zaletasuna piztu zion
Tamayok berak aitortu du
hamabost urte zituela Boscoren
Gozamenen lorategia ikusi zuela
Madrilgo Prado museoan. «Izaera
fantastikoko narrazio piktorikoekiko zaletasuna piztu zidan».
Estilo bat eraikitzea
Aparejadore ikasketak egin
zituen Tamayok 60ko hamarkadaren akaberan, baina berehala
bazter utzi zuen mundu hori,
bere egiazko pasioan, pinturan
murgiltzeko. Aurrena, publizitatean behar egin zuen, marrazkilari moduan. Bartzelonan, Diseinua, Marrazketa eta Pintura
ikasi zituen ondoren, eta Londresen eta Parisen bizi ostean, Bilbon ireki berria zen Arte Ederretako eskolako lehen promozioko
ikasle izan zen, 1970ean. EHUko
Arte Ederretako fakultateko
pintura saileko irakaslea da
1980tik.
Pop mugimenduko zenbait joeretatik eratorritako figurazioaren eraginpean egin zituen lehen
urratsak. Eta, era berean, Luis
Gordilloren abstrakziotik edan
zuen. Tamayok estilo artistiko
sendoa eraiki du, oso berea eta
gutxirekin nahastezina. Marrazki geometriko bihurriak eta
neurririk gabeko fantasia polikromatikoa. Artistak argi du:
«Ezin izan dut besterik egin. Ez
dakit hobeto pintatzen. Ez espero
nigandik erakusketa honetan ez
denik».
‘ALEGIAK’
pArtista: Daniel Tamayo.
pLekua: Arte Eder museoa.
Bilbo.
pNoiz arte. Ekainaren 12a arte.
Kultura ‹ Plaza
Arbelari begira
Beñat Gaztelumendi
Ikusezintasunaz
izkuntza txikiek ba al
daukate munduari gauza handirik ematerik?
Askotan egiten diguten
galdera da. Konplexuetatik abiatuta, agian. Eta gogoratzen hasten
gara: euskarazko zein antzezlan
ikusi ditugun, euskarazko zein liburu irakurri edo euskarazko zein
kanta entzun. Eta munduari era-
H
kusteko moduko gauzak direla
iruditzen zaigu. Baina nola erakutsiko diogu munduari gure auzokoak badenik ere ez dakien hori?
Nola eramango dugu mundura hemen antzoki txiki bat betetzeko
ere lanak dituena? Euskal Kulturak Gipuzkoan duen egoera aztertu du Sorguneak ikertegiak, Gipuzkoako Foru Aldundiak eskatu-
den Kulturak Cervantesen hizta, eta datu eta guzti etorri dira Eskoriatzara. 300. 000 dira Gipuzkoan kuntzan egiten du hitz.
Ezin baitira euskararen eta
euskaraz dakiten pertsonak. Askoz gutxiago dira, ordea, euskaraz- gaztelaniaren egoerak parekatu.
Euskara espazioak irabazi
ko sorkuntzara hurbiltzen direnahian ari da gizartean, funtzionak. Bidean zerbaitek huts egiten
ak bete nahian. Baina, oraindik,
duen seinale.
Kulturaren alde egiten da gaur, gaztelania da funtzio eta espazio
guztiak betetzeko balio duen banormalizazio garai hauetan.
karra. Euskaraz mintzo garenok
Maiuskulaz idatzitako Kulturaelebidun izango gara kasurik
ren alde. Hizkuntzarik gabeko
onenean etenez betetako gizarte
Kulturaren alde. Eta, hala, hizhonetan. Eta eten horien gainetik
kuntzarik gabeko Kultura horrejauzi egin behar du euskarazko
tan bi hizkuntzetako kulturak
kulturak egunero.
jartzen dira elkaOraindik ere «eusrren pare-parean.
Euskal
kal», «euskarazko»
Baina biak ez dira
Kulturaren
edo zer den asmatu
egoera berean bizi:
Transmisioari
nahian.
batek antzokiak beBuruzko 3.
Hemen, sortu
tetzen ditu; besteGraduondokoa sortzen da, baina
ak, ez. Eta, hala,
www.mondragon.edu/huhezi/ekt
zenbaterainoko
merkatuko lehiatik
tartea eskaintzen
garaile ateratzen
Etorkizunerako adibide
DLaburrak
Kritika
Miguel Angel Alvarezen
lanak jaso ditu Ekainek
Arte mota
Euskadiko Ikasleen Orkestra
Zuzendaria: Iker Sanchez. Biolin
jotzailea: Julen Zelaia. Egitaraua:
C. Bernaolaren ‘Tierra’, F.
Mendelssohnen ‘Biolinerako
Kontzertua’ eta L. van Beethovenen
‘5. Sinfonia’. Lekua: Donostiako
Kursaal auditoriuma. Eguna:
Martxoak 12
Arkaitz Mendoza
E
z dira heldutasunera iritsi,
baina bidean dabiltza Euskadiko hiru kontserbatorio eta musika eskoletako musikari gaztetxo hauek. Duela sei
urte sortutako musika talde honek sekulako arrakasta izan
zuen iaz Venezuelan egindako
kontzertu biran, eta aurten sasoi
betean azaldu dira Kursaal auditoriumean. Oraingoan, gaurkota-
suna eta etorkizuna bere esku dituen sekulako musika izarra izan
genuen bakarlari gisa: Julen Zelaia. Hamasei urte besterik ez
ditu, eta biolinarekin gauzatzen
dituen teknika korronte zalapartatsuak ikaragarrizkoak dira.
Teknologiaz eta baliabidez josita dagoen gizarte honetan badugu esfortzua, ahalegina, nekea
eta kemena hitzak ulertzen dituen gazteria. Haurtzaro eta gaztaro bidean lan eta ikaste gogor
txalogarria aurrera eramaten duten musikariak genituen Beethovenen sinfonia bortitz bat, Mendelssohnen obra pisutsu bat eta
Bernaolaren musika arrotz bat
gozatzen. Zorioneko adibide eta
ispilu izan ziren larunbat arratsean Kursaala erdi bete zutenentzat. Hortaz, Iker Sanchez zuzendariak biribildutako emaitzak
onuragarritasunetik dotoreziara
zabaldu ziren.
Mendelssohnen nondik nora-
koak guztiz ulertzeko aski denbora izango du hurrengo urteetan
Zelaia gazteak, eta, horrenbestez,
ez dut bere soinu edo melodien
interpretazioan sakondu nahi
izan, bere baikortasun aipagarriak nabarmentzeko garaia baita. Afinazio, erraztasun eta izaera sakoneko musikari gazte horrek laguntza berezia izan zuen
Sanchezen gidaritzapean garatu
zen interpretazio duin mamitsuan, horra hor amaierako Allegro molto vivace zirraragarria.
Bernaolaren obra interpretatzean, haize metal fina agertu zuen
EIOk, hari atalaren ezbeharrak
konpontzeko ardurapean. Disonantzia eta artikulazio aldaketak
argitasunez saihestu zituzten.
Beethovenen kasuan tronpak eta
tronpetak, zoragarri; flautak eta
hari grabea, ozta-ozta; fagota, dotore, eta biolak, maisuki. Etorkizun oparoa dute begi bistan,
aprobetxa dezatela!
zaio telebistan? Zenbat hedabide
elebidunetan? Zenbat hedabide
erdaldunetan? Zein hizkuntzatan
programatzen dira larunbat
gauak hiriburuetan? Kultura ikusezinek ez dute antzokirik betetzen. Eta, hala ere, gehiegi sortzen
dugula entzun behar izaten dugu.
Diru laguntzetatik bizi garela.
Arrakasta saldutako sarreretan
neurtzen jarraitzen dugu, kulturaren funtzio bakarra hori balitz
bezala. Baina kultura ikusezin
batek nekez beteko du antzokirik.
Hizkuntza gutxitu batean kultura egiteak ondorioak baitauzka.
Sortzaileek, banatzaileek eta publikoak sare trinkoa daukate eraiki beharra. Eta administrazioak
bereziki lagundu beharko du
lehiaz gain leihoak ere eraikitzen.
Euskararen alde egiten ez dena
ere zerbaiten alde egiten baita.
Felix de Guarania idazle
paraguaiarra hil da
riak Miguel Angel Alvarezen
Apunteak eta zirriborroak erakusketa paratu du. 60-70eko
hamarkadetan Gipuzkoako
herri, erakunde eta enpresetan
egindako horma pinturaren
zirriborroak jarri dituzte.
LITERATURA › Guarani hizkuntzan idatzitako literaturaren
sortzaile nabarmenetako bat
hil zen atzo, Felix de Guarania.
Poesia, antzerkia, itzulpengintza, hiztegigintza eta beste
hainbat arlo jorratu zituen 80tik
gora liburuz osatutako obran.
Alderdi Komunistako kidea zen
eta horregatik Argentinan,
Kuban eta Errusian bizi zen
Alfredo Stroessneren diktadura
garaian. 86 urte zituen.
Elirale taldeak ‘Ninika’
estreinatuko du bihar
Eric Burdon eta Dr. John
Bilbon izango dira
DANTZA › Elirale konpainiak
MUSIKA› Musik Legends egita-
Ninika sorkuntza estreinatuko
du bihar, Hendaian. Pantxika
Telleria koreografoak zuzendutako obra hori 4 urtetik gorako
haurrentzat da. Igandean berriz
emango dute, Hendaiako
Mendi Zolan aretoan,
17:00etan. Celia Thomas,
Lorentxa Iturralde eta Jose
Cazaubon dira dantzariak.
rauan Dr.John eta Eric Burdonen
emanaldiak izango dira,uztailaren 4an eta 20an hurrenez hurren.Kontzertuok BBK aretoan
izango dira.Wilko Johnsonek
zabaldu zuen egitaraua,eta ondoren Ian Anderson aritu zen.
Marianne Faithfullek emango
du hurrengo kontzertua,eta sarrerak dagoeneko saldu dira.
ARTEA › Donostiako Ekain gale-
Manex Agirre sailkatu da
Arabako Txapelketako finalera
Aramaion eta
Agurainen jokatuko dira
beste bi finalaurrekoak,
larunbatez eta igandez
hurrenez hurren
Erredakzioa Gasteiz
Oihane Perea eta Manex Agirre, igandeko saioan. JOSEBA ZINKUNEGI
Manex Agirrek lortu zuen puntu
gehien iragan igandean Zigoitiko
kultur zentroan jokaturiko Arabako Bertsolari Txapelketako
lehen finalaurrekoan. 354,5
puntu lortu zituen, eta Gasteizen
jokatuko den finalerako lehen
txartela eskuratu zuen. Apirilaren 2an izango da finala. Haren
atzetik geratu ziren Oihane
Perea (348,5), Felipe Zelaieta
(294,5), Serapio Lopez (291), Ainhoa Comas (283) eta Irati Anda
(278). Ainhoa Comasek, finalaurrekoetako ordezkoak, Andere
Arriolabengoaren lekua bete
zuen, hark azken momentuan
ezin izan zuelako joan.
Bertsolariek urduri hasi zuten
saioa, baina lasaitu ahala saioa
berotuz joan zen. Zortziko handian Agirrek eta Pereak erakutsi
zuten daukaten maila, eta oso ofizio polita osatu zuten. Zortziko
txikian Agirrek berak eta Comasek oso saio arina egin zuten telefono konpainia bateko langilearen eta eskaintza jasotzen duenaren paperean. Kartzelako lanean,
bi punturi erantzun eta bakarkako gaiari bi bertso botatzea izan
zen bertsolarien lana.
Orain beste bi finalaurreko falta dira finalean ariko den seikotea
osatzeko. Datorren asteburuan
jokatuko dira beste bi saio horiek,
larunbatean Aramaion eta igandean Agurainen.
Plaza › Bizia
Esnearen Interpretazio Zentroa ireki dute Etxeberrin, eta hurbiltzen direnei esnegintzaren nondik
norakoak hurbiletik ezagutzeko aukera eskaintzen diete, behitegian ere bisita gidatuak eginez.
Esnearen atzean dagoena
Iñigo Astiz Etxeberri
Martin Seligman,
Fidel Delgado, Luis
Huete, Toni Segarra eta
Luis Rojasen hitzaldiak
daude Miramarren
S
upermerkatuan erosi,
etxera eraman, ontzia
ireki, isuri eta edan. Hori
da esnearen ibilbidea
jende askorentzat. Sektore oso
bat dago ekintza horren atzean,
ordea: esnegintzarena. Eta hori
da, hain zuzen ere, Lacturale etxeko esnegileek jendeari erakutsi
nahi diotena. Etxera zuri, hotz eta
ontziratuta heltzen den esnearen
atzealdea. Behitegian hasi eta supermerkatuan bukatzen den beste ibilbide hori. Esnearen Interpretazio Zentroa izeneko etxea
eraiki dute horretarako Etxeberrin (Nafarroa) duten ukuiluan,
eta bisita gidatuak ere eskaintzen
dituzte eskolentzako eta behitegi
baten funtzionamendua ezagutu
nahi duten guztientzako.
Oraingoan, 9 eta 10 urte arteko
haurrak joan dira bisita egitera.
Etxarri Aranazko Andra Mari
ikastolakoak (Nafarroa). Hogeita
hamar baino gehiago bai, denak
borobila osatuz eserita, eta denen
erdian dago Ainhize Muraturi.
Bera izango da gida. Galdera egin
die: «Hemen diren animalia guztiak emeak dira, denak behiak.
Ez dago arrik. Ea asmatzen
duzuen zergatik». Erantzuna
berehala dator. «Esnea, esnea!»,
oihukatu dute ume guztiek, oihukatu bitartean, hitz egiteko baimena eskatzeko eskua altxaz.
Hasi da bisita.
Txahalak dira lehen geldialdia.
«Eskolan bezala daude», azaltzen
du Muraturik. «Adinaren arabera daude ordenatuta. Bi hilabetera artekoak daude lehen zatian,
bitik laura artekoak bigarrenean,
lau hilabetetik zortzira artekoak
hirugarrenean, eta zortzitik hamarrera bitartekoak, azkenekoan». Ume gutxik egiten diote, ordea, kasu. Txahalei jaten eman
diezaieketela esan die lehenago,
eta horretan dabiltza. Pentsua
hartu, eta ahora ematen diete.
Berdin ariko dira migekin ere.
Benetako
zoriontasunaz
ariko dira
gaur Sukaldeko
Solasaldietan
Behitegian txahalei eta migei jaten emateko aukera dute bisitariek. LANDER FERNANDEZ ARROIABE / ARGAZKI PRESS
jakiten du robotak zein den eta
zenbat esne eman duen».
Umeak, Etxeberrin, egurrezko behi bat jezten. LANDER FDZ ARROIABE / ARGAZKI RESS
«Migak? Zer dira migak?», galdetu dute haurrek. Muraturik du
erantzuna: «Txekor izan gabe,
oraindik erditu ez diren behiak».
Eta, azkenik, behiak datoz.
«Hara ze errape kozkorrak!», haurrek. «Esnea emateko», Muraturik. Haien elikaduraz hitz egiten
die, garbiketa sistemaz, adarrak
erretzearen zergatiaz. «Robotak
ikusiko ditugu orain», eta aho za-
balik haurrak hitzarekin. Esnea
jezteko makinez ari da Muraturi.
Kasik guztiz automatikoak dira
Etxeberriko ukuilukoak. Makinak bilatzen dizkio errapeak
behiari, eta berak bakarrik jartzen dizkio. Behia da, gainera,
makinaraino bere kasa joaten
dena. «Behiak nahi duenean bakarrik jezten du makinak, eta bakoitzak daraman lepokoari esker
Ekoizpen bateratua
Ekoizpen bateratua da Etxeberriko ukuilukoa, baita Lacturale enpresako beste ukuiluetakoa ere.
Lege zorrotzagoak bete behar
ditu abeltzainak marka hori lortzeko. Adibidez, eurek ekoizten
dute behiek jaten duten belar eta
alpapa, eta ingurumen eta garbitasun errespetu-parametro zorrotzagoak bete behar dituzte. Hori
da ukuiluaren ondoan egin duten
Esnearen Interpretazio Zentroan
bisitariei azaltzen zaiena. Esnea
dastatu eta egurrezko behi bat
jezteko aukera ere badute haurrek.
Lau milioi euroko gastua izan
dute Etxeberrin berrikuntzak
egiteko, eta 1,9 milioiko laguntza
eman die Nafarroako Gobernuak. Bisitak doakoak dira, baina
aurrez eskatu behar da txanda telefonoz. (0034) 948-60 04 49 zenbakira deitu behar da.
Martin Seligman New Yorkeko
psikologoak emango dio gaurko
Sukaldeko Solasaldien jardunaldunaldiari hasiera. Psikologia positiboa eta sukaldaritza izeneko
hitzaldia emango du, eta psikologiaren alor horren nondik norakoak azalduko ditu. Benetako zoriontasuna, bizi osoan izan behar
den sentsazio modura ulertzen du
psikologoak. Benetako zoriontasuna kontzeptuak zer esan nahi
duen azaltzen saiatuko da. Horrekin batera, zoriontasunerako bide bat baino gehiago dagoela erakutsi nahi du, baita gizabanako
bakoitzak berea aukeratu behar
duela ere. Sukaldaritzak horretan
daukan garrantzia ere erakutsiko
du. Seligman Pensilvaniako Unibertsitateko Psikologia Departamentuko zuzendaria da, eta American Psychological Associationeko presidente ohia.
Ni-en eskaintza izugarri zabala
dago eskura izenpean, flexibilitatearen eta adaptaziorako kapazitatearen inguruko azalpenak
emango ditu Fidel Delgadok. Kafetxo bat hartu ondoren, Luis
Huetek talentuaren garapenari
buruzko hausnarketak egingo
ditu. Arratsaldean, Toni Segarra
izango da Desikasi izeneko hitzaldian, sormenaren inguruan. Hitzaldiak amaitzeko, Optimismoa
eta umore ona emango du Luis
Rojas Marcos psikiatrian espezializatutako medikuak. Egunarekin eta jardunaldiekin amaitzeko, berriz, Nola lor ditzakegu hazkuntza pertsonala bultzatuko
duten giroak izeneko mahai ingurua izango da, hizlari guztiekin
eta Massimo Botturarekin.
Lidergoari buruzko gogoetak
Alonso Puigek eman zien atzo hasiera jardunaldiei Nola izan norberaren lider izeneko hitzaldiarekin. «Erosotasuneko gunearen
barruan zein kanpoan egon liteke
gizakia. Barruan gaudenean,
gauza ezagunak dauzkagu, baina
ez daukate zertan erosoak izan.
Kanpoan arrazionala ez dena
daukagu, beldurra ematen diguna». Erosotasun gunetik irten behar dela dio Puigek, iluntasunerantz joan. «Gauza baliagarriak
aurkitzeko beldurra alde batera
utzi behar da».
Bizia ‹ Plaza
Osasuna D
Langileen erdiek baino gehiagok etxetik kanpo bazkaltzen dute egunero. Hala izanda ere, dieta
osasuntsu bat jarraitzea komeni da. Jakintza batzuk izanez gero, oso modu orekatuan eta egokian
jan dezakegu. Janariaren kantitatea eta maiztasuna zaintzea beharrezkoa da.
Etxetik kanpo, osasuntsu jan
Elikadura
Arantza Lorenzo
K
ontsumitzaile eta Erabiltzaileen Erakundeak dioenez, langileen
%60k etxetik kanpo
bazkaltzen du. Horietatik % 10ek
bakarrik eramaten omen du
janaria etxetik —hori litzateke
aukerarik osasungarriena etxean dieta orekatuaren oinarriak
ezagutu eta praktikatzen badira,
behintzat—. Gainontzeko guztien aukerak honako hauek izan
ohi dira: eguneko menua eskaintzen duten taberna edo jatetxeak;
fast food edo janari lasterra eta
aurrez prestatutako jakiak.
Kontsultara ere maiz etorri
izan da jendea «nik ez dut etxean
bazkaltzen eta zaila da horrela
dieta bat egitea» esanez. Baina
hori… ez da egia. Elikadura eta
dieta orekatuari buruzko oinarrizko jakintza batzuk izanez
gero, oso modu orekatu eta egokian elika gaitezke, zenbait otordu etxetik kanpo egin arren.
Lehenengo, oso garrantzitsua da
janarien maiztasun eta gutxi
gorabeherako kantitateari
buruzko taula aurrean izatea.
Hori aurrean izanik, gutxi
gorabehera, kanpoan bazkaltzeak eskatzen duen malgutasunez,
Komeni da barazkiak egunero jatea. IMANOL OTEGI / ARGAZKI PRESS
asteko dieta antola dezakegu.
Lehen esan bezala etxetik eramaten badugu, primeran. Baina
prestatzeko denborarik izango ez
bagenu eta taberna edo jatetxe
batera joan behar badugu, honako hauek kontutan hartu:
1. Otorduaren egitura errespetatu:
1. platera: barazkiak, entsalada, zopa, pasta edo arroza.
2. platera: lekaleak, haragia,
arraina edo arrautza.
Postrea: fruta edo esnekia.
2. Gogoan izan gero afalduko
denarekin oreka gorde behar
dela. Beraz, ez dira janariak errepikatu behar. Adibidez: afaltzeko
entsalada eta arraina baldin
badugu, egokiena bazkaltzeko
pasta edo arroza eta haragia edo
arrautza izango dira.
G Helduen batez besteko elikadura beharrak
Janari taldea
Ogia
Zerealak/zituak
Patata
Arroza
Pasta
Azukreak/gozoak
Olioa
Barazkiak
Frutak
Esnekiak
Lekaleak
(garbantzu,dilista…)
Haragia
Arraina
Arrautza
Fruitu lehorrak
Hestebeteak
Margarina / Gurina
Gozogintza / Opilgintza
Maiztasuna
Egunero
Egunero
Egunero
Astean 1-2 aldiz
Astean 1-2 aldiz
Egunero
Egunero
Egunero
Egunero
Egunero
Astean 2-4 aldiz
Kantitatea
Barra laurden erdia
2-4 koilarakada
Barazki/lekaleekin egosiak
Platerkada bat
Platerkada bat
5-8 koilara txiki edo baliokideak
3 koilara/pertsonako ggb
1-2 platerkada
2-4 ale
2-3
Platerkada bat
3. Bigarren plateretan, hobe
plantxan, egosi edo erreak hartzen baditugu, arrautzeztatua
edo ogitan pasatua baino. Eta
goarnizio gisa egokiena entsalada, tomate, piper edo barazki
goarnizioak aukeratzea da. Tarteka, patata frijituak.
4. Askotan fruta edo esnekia
baino, eskaintzen dituzten postreko beste aukera batzuk nahiago izaten ditugu. Tarteka, kanpoan bazkaltzen edo afaltzen
badugu, ez du hainbesteko
garrantzirik. Baina ia eguneroko
kontua bada, oso garrantzizkoa
izango da hori zaintzea.
5. Maiz ateratzen dituzten janari
kantitateak (platerkadak) oso
handiak izaten dira. Egiten
duzun kirola, adina —gazteek,
helduek baino energia gehiago
Asteartea
Asteazkena
Osteguna
Astean 3-4 aldiz
150-200 g
Astean 3-4 aldiz
150-200 gr
Astean
3-5
Astean 2-3 aldiz
Meriendan,afarian 2º
Astean 3 aldiz gehienez 30-50 g ggb
Ez ezinbestekoak
Hauek hartuz olioa gutxitu
Ospakizunetarako bakarrik
Ostirala
Larunbata
Igandea
Bazkaria
pHaragi gisatua,barazkiekin
(patata,azenario,kalabazin,
orburu,berenjena).
pEntsalada (tomatea,
erremolatxa...).
pLekaleak (lenteja,garbantzu,
babarrun,soja,baba lehorra...).
pBarazki menestra,urdaiazpiko
eta arrautza egosiarekin.
pPasta tomate,atunarekin
eta txakarekin.
pEntsalada,lekaleak.
pEspinaken purea.
pHaragi bolak.
pArroza,oilaskoarekin.
pPostre berezia.
Afaria
pEntsalada edo barazkiak
pArrautza (nahi den bezela:
tortillan,frijitua,egosia...).
pZopa.
pArraina.
pEtxean egindako pizza,
barazkiekin (barrengorri,
kalabazin,piper...)
eta antxoekin.
pEntsalada edo barazkiak.
pArrautza.
pZopa,arraina.
pEntsalada edo zopa.
pArrautza.
pEntsalada.
pFruitu lehorrak
(3 intxaur eta 5 hur,adibidez).
Produktua
Ogia
zinbesteko jakia gure egunerokotasunean, oreka
nutritiboari eutsi nahi badiogu.
261 Kcal dauzka 100 gramoko, 51 g karbohidrato konplexu
inguru, koipe (1,6 g/100 g) eta
proteina (8,5 g/100 gko) gutxirekin. Horiekin batera, hainbat
bitamina eta gatz mineral, eta,
integrala bada, zuntza (9 g/100
gko). Esan bezala ogia egunero
hartu behar da. Pertsona batetik bestera aldatzen dena kantitatea da. Guztiok egunero barra
normal baten laurdena hartu
beharko genuke gutxienez, eta
18 urteko mutil kirolari batek
agian barra osoa behar dezake.
Beraz, egiten duzun kirolaren
arabera kopurua kontrolatu,
baina ez inoiz ogia alde batera
utzi, ez eta argaltzeko dietetan
ere.
E
2
behar dute—, garaiera, gizon edo
emakume zaren kontutan izanda
—baldintza beretan gizonen
energia beharrak handiagoak
dira—, barneratzen den kopurua
norberaren gutxi gorabeherako
beharretara egokitu beharko
da.
6. Edaria ohitura bezala ura
izan dadila. Ardoa edo garagardoa aukeratzen badira, gogoan
izan emakumezkoek, otorduko,
edari horien baso bat —80-100
mililitro ardoa eta 200 mililitro
garagardoa— edan dezaketela,
eta gizonezkoek bi baso.
Azkenik, hona hemen tupper
bat edo bitan, aste batean etxetik
eraman daitezkeen aukera osasuntsuak, eta afaltzeko konbinaketak —postrea fruta edo/eta esnekia izango litzateke—:
G Menuak
Astelehena
2
Galdera
Koipeak kaltegarriak
direla esaten denez,
hobe litzateke batere
koiperik gabe
janariak prestatzea?
oipeak oso beharrezkoak
dira gure gorputzean, dena
bezala bere neurrian: energiaren % 25-30. Kaltegarriak dira
kopuru hortatik gora. Koipe
motak ere badu garrantzia.
Gehiengoak, 2/3 asegabea izan
behar du, eta 1/3 soilik asea.
Koipe asegabeak arrainean eta
barazki jatorriko koipe guztietan
aurkitzen dira, kokoan eta palman ezik —oliba-ekilore-arto
olioetan; fruitu lehor koipetsuetan: intxaurrak-urrak-almendrak-pinaziak…—, azken bi
horiek sukaldaritzan ez erabili
arren, opilgintza/gozogintza
industrian erabiltzen dira
gehienbat. Beraz, sukaldaritzan
koipea (asegabea) neurriz erabiltzea gomendagarria da, eta
koipe aseak gutxitu eta asegabeak handitzea.
K
Plaza › Bizia
Ezarian D Inauterietako argazki lehiaketa
1. Saria. Julen Urkia. Añorgako Amassorrain ikastolan inauteri ostiralean ateratako argazkia da.
Koloreek bete dituzte kaleak inauterietan, eta kolorez beteak dira BERRIAko inauterietako argazki lehiaketan parte hartu
duten irudiak ere. Donostiako Julen Urkiak irabazi du lehen saria, Añorgan ateratako argazki batekin.
Xingola koloretsuen saria
Erredakzioa
L
antzeko txapel koloretsuen xingolek arreta
erakartzen dute, eta
argazkilari askoren
begiak erakarri dituzte aurten
ere. Horietako argazki batekin
lortu du BERRIAk antolatutako
Inauterietako argazki lehiaketan
lehen saria Donostiako Julen
Urkiak. Bigarren saria, berriz,
Errenteriako Karmele Mendik
jasoko du. Eta Berriozarko Mikel
Zorozarentzat izango da hirugarren saria.
Inauterietako ehun argazki
baino gehiago jaso ditugu lehian
parte hartzeko. Mila esker lehiaketan parte hartu duzuen guztioi!
G Sariak
1. Saria. Julen Urkia (Donostia)
ATXASPI HOTELEAN, bi lagunentzako erlaxatzeko
ASTEBURUA
Bittiria, 24 Lesaka Tel.: 948-63 75 36.
www.atxaspi.com
2. Saria. Karmele Mendi (Errenteria)
LA PERLA TALASOTERAPIAN, bi lagunentzako
gastronomia eta relax programa
Kontxako pasealekua z/g. Tel.: 943-45 88 56
www.la-perla.net
3. Saria. Mikel Zoroza (Berriozar)
ARROKA BERRI JATETXEAN, bi lagunentzako
dastatze menua.
Higer bidea 6. Hondarribia. Tel.: 943-64 27 12
www.arrokaberri.com
2. Saria. Karmele Mendi. Lantzeko inauteriak.
Bizia ‹ Plaza
Ezarian D Inauterietako argazki lehiaketa
3. Saria. Mikel Zoroza. Ganbaran, inauterietarako itxaroten.
Lizarrako inauterietan hartutako irudi koloretsu bat. GAIZKA UNTZUETA
Txanogorritxo aho zabalka. EDURNE UGARTE
Haurra amaren besoetan lo. PELLO SAN MILLAN
Zumaiako inauterietan ateratakoa. Pirata ona ala gaiztoa
Haur taldea, muralaren aurrean. MARI JOSE URKIZU
ote da Uxu? Bere begiradak esaten du dena. IMANOL MANTEROLA
r
Zakilixut
Sukaldean ibiltzea gustatzen zaio David Monaguillori. Idiazabalgo gazta erabilita
opil bat sortu du.‘Idiazabalkitos’jarri dio izena, Phoskitos gozokiaren itxura daukalako.
Maratila
Gazta txokolatearekin
Santi
Leone
Potemkin
dizkiotenak. Besteak beste, show cookings-ak, aholkularitzak, iritzi artikuluak... «Lanbidez informatikaria naizen
arren, sukaldearekin lotutako gero eta
proiektu gehiago sortzen ari zaizkit.
Denbora libre gutxiago daukat, baina
hori ere eskertu egiten da».
Blogaria ere bai
Pecados del monaguillo izeneko bloga
kudeatzen du sukaldari afizionatuak,
eta bertan jarrita dauka errezeta. Bloga
sarri eguneratzen du; izan ere, bi edo
hiru egunetik behin errezeta berri bat
jartzen du. Bere egunerokotasunaren
berri ematen du, eta musikaren inguruko gomendioak egiten ditu, betiere,
umore ukituak erabilita. «Ez da blog
arrunta, hasieratik garbi neukan ez nuela beste bat gehiago izan nahi».
Errezetak ematen dituzten atari asko
dauden arren, askotan errezeta nahiko
arruntak jarri ohi dituztela dio. «Nire
blogean, etxerako moduko goi sukaldaritzako errezetak jartzen ditut».
Idiazabalkitos opilak txokolate urtuarekin estali aurretik daukan itxura, espiralean bilduta. DAVID MONAGUILLO
enbaitetan, Iruñeak
ez du Iruñea iduri. Batzuetan, arreta paratu ezean, pentsatzen
ahalko genuke bertze nonbait
gaudela, hiri zabal, kultu eta
tolerante batean, konparaziorako. Iruñea ez den bertze Iruñe batean, Boris Vianen lerroa
moldatzea zilegi bazait. Zenbaitetan. Niri, adibidez, aurten
gertatu zait: egun bertsuetan,
La hormiga atómica-k urteak
bete zituen (hiru, oker ez banabil), eta Mequierovivir-ek ateak zabaldu zituen. Liburu dendak dira biak. Lehendabizikoak gai politikoak jorratzen
ditu; bigarrenak, artea. Biak
bertze nonbait —bertze nonahi— irudikatzen ditut hobeki, Iruñean baino, bietan aurkitzen baititugu gure hiri honetako bertze dendetan
harrapatzen ez ditugun liburuak eta giroa. Bietan, papera
saltzea baino urrunago doazen
helburuak eta ilusioa.
Gero, autobusa hartzera
joan eta hantxe ikusten duzu
gure alkatearen argazkia, villavesa batean jarrita, herritar
batek zer erraten dion adi-adi.
Jendearen ahotik ikasi baitu,
segur aski ere, hondar urte
hauetako politika baztertzailea. Makurrena da hauteskundeetarako iragarki horietako
fikzioa egia bihurtuko balitz,
alkateak benetan herritarren
ahotsa adituko balu, akaso anitzek eskatuko lioketela egin
duen politika egitea. Euskaldunon hiri buruzagi hau estaltzen duen zeru goibela ez baita
soilik politikarien kontua.
Zenbaitetan, Iruñeak ez du
Iruñea iduri. Gutitan. Martxoaren 20an Potemkin filmoteka
hetsi behar dute. Han ere, eskaintza diferentea zen, eta giroa, bertzelakoa. Egun hartarik aitzin, Iruñea Pamplonago
izanen da. Grisago, alegia. Itogarriago.
Z
D
I
diazabalgo gaztarekin egindako
bizkotxoa, espiralean bildu eta txokolatez estalia. Haurrek —eta ez
hain haurrek— jaten dituzten
Phoskitosen itxurakoa. Idiazabalkitos
izena jarri dio opil berezi horri sortzaileak, David Monaguillok. Ez da ez euskal
herritarra ezta sukaldaria ere —lanbidez ez, behintzat—. Salamancakoa da
(Espainia), eta ingeniari informatikoa,
baita sukaldaritzan zaletua ere.
Zenbaitentzat bekatua litzateke horrelakorik egitea; gazta txokolatearekin
nahastea alegia, batez ere, Idiazabalgo
gaztaren zaleentzat, baina sortzaileak ez
du gazta horientzako hitz zikinik: «Nire
gustukoenetakoa da, nortasun propioduna eta oso ekilibratua; gatzagi ederrekoa, gainera. Horri guztiari esker nabarmentzen da gazten edozein taulatan».
Blogari esker ezagututako bi lagunek
Aranburu gazta bat oparitu ziotenean
hasi zen probak egiten Idiazabalgo gazta-
rekin. «Lehenago blogean jarrita neukan errezeta bati jarraipena emateko
egin nuen opila. Aurrenekoa, sagardotegiko menu tipikoko produktuekin egin
nuen: bakailaoa, irasagarra, intxaurrak... Idiazabalkitos opilaren kasuan,
Euskal Herriko sukaldaritzaren erritual
bat aukeratu nuen, gazta eta irasagarraren postrea, alegia». Gazta, txokolatea,
azukrea, arrautza, irina eta irasagarra
dira erabiltzen dituen osagai nagusiak.
«Kontsumo propiorako» egiten ditu
errezeta guztiak, baita Idiazabalkitos
ere. Baina jende askok blogetik errezetak hartu eta prestatu egiten dituela dio,
baita Idiazabalgo gaztaren opila ere.
«Nire proposamenak egin dituzten jendearen idatziak iristen zaizkit, askotan
argazkiak ere bidaltzen dituzte froga
moduan. Zure sorkuntzak jendearen
errezeta zerrenda aberasten duela jakiteak sentsazio sinestezina sortzen du».
Sortzen dituen jakiak «oihartzuna»
izaten ari direla uste du, eta gero eta
gehiago omen dira zerbitzuak eskatzen
Asteartea
2011ko martxoaren 15a
Xabier Otamendi

Energia nuklearraren politika auzitan jarri dute - datu

Transcription

Similar documents

berria - datu