EXCEPT

EXCEPT
Architectuur, Stedenbouw, Consultancy & Presentatie
Februari 2009 - Tom Bosschaert
1 / 10
Energie en kostenanalyse dubbel en driedubbel glas
Introductie
In de zoektocht naar betere en alternatieve bouwvormen om de doelstellingen voor lagere broeikasgasuitstoot en energieverbruik te behalen worden allerlei nieuwe materialen en methodes geïntroduceerd, zo ook
driedubbel glas. De laatste paar jaar is er sprake van het via overheidswege opleggen van driedubbel glas, in
plaats van dubbel glas. Er is veel onderzoek gedaan naar dubbel en driedubbel glas, maar geen vergelijking
voor het Nederlandse klimaat van verschillende producten d.m.v energetische berekeningen. Except heeft
daarom een klein onafhankelijk onderzoek ingesteld om de verschillende factoren tegen elkaar af te wegen,
gebruikmakende van analysesoftware, bestaande LCA data en kennis uit de vakwereld.
Wat is driedubbel glas?
Driedubbel glas, of drievoudig gelaagd glas, bestaat in een aantal vormen. Veel voorkomend is
een standaard dubbelglas eenheid met daaraan toegevoegd een dunne laag extra glas tussen
de twee andere lagen en een spacer1. Driedubbel glas kan hierdoor een hogere isolatiewaarde
bereiken dan dubbel glas omdat de extra glasplaat convectie verhindert tussen de twee kamers.
De twee kamers die zo ontstaan kunnen, net als bij dubbelglas, vacuüm getrokken worden of
gevuld met isolerend gas (dit krijgt de toevoeging ‘HR’). In Scandinavië is driedubbel glas al
enige tijd op de markt, vanwege de koude winters. Met het gematigde klimaat in Nederland
heeft het langer geduurd voordat het product zich op de markt vertoonde. Een driedubbel glas
unit hoeft niet dikker te zijn dan een dubbel glas unit, maar weegt wel meer, wat extra kosten
m.b.t. fabricage, transport en plaatsing met zich meebrengt.
De isolatiewaarde Uglas is de mate waarin het convectie en geleiding van warmte tegen gaat:
hoe lager hoe beter, uitgedrukt in m-2 K-1. Dubbel HR glas heeft een waarde rond de 2, HR+ glas
tussen 1.6 en 1.1, en HR++ glas lager dan 1.1. Driedubbel HR glas wordt ook wel aangeduid
met HR+++. De transmissiewaarde van glas bepaalt de mate van straling die het glas doorlaat,
in een component zichtbaar licht en warmte, en komt in een grote variëteit voor.
Experimentele producten met een vulling van aero-gels hebben U waardes van lager dan 0.7
bereikt2, en vacuüm gevulde driedubbel glas units in laboratoria waardes van 0.2 en lager3.
Deze producten zijn momenteel niet algemeen op de markt te verkrijgen.
BuitenbladBuitenblad
BuitenbladBuitenblad
IsolatiegasIsolatiegas
IsolatiegasIsolatiegas
Middenblad
Middenblad
BinnenbladBinnenblad
BinnenbladBinnenblad
Afstandshouder
Afstandshouder
& Afdichting
& Afdichting
Afdichting Afdichting
Kozijn
Afstandshouder
Afstandshouder
& Afdichting
& Afdichting
Afdichting Afdichting
Frame
Kozijn
Frame
fig. 1
Jacob Catsstraat 103b, 3035 PH Rotterdam info@except.nl
http://www.except.nl
EXCEPT
Architectuur, Stedenbouw, Consultancy & Presentatie
2 / 10
Onderzoek
Dit onderzoek kijkt naar een aantal doorslaggevende factoren van het toepassen van driedubbel glas ten
opzicht van dubbel glas:
•
•
•
Energetische prestaties (is er minder energie nodig om een huis te verwarmen?)
Milieubelasting (wegen de extra energie en materialen voor fabricage op tegen eventuele besparing?)
Kosten (betaalt de investering zichzelf terug?)
Dit wordt uitgevoerd door energetische en klimatologische computeranalyse toe te passen om deze vragen
kwantificeerbaar te maken. Lifecycle analysis geeft inzicht in de energiekosten en milieubelasting van de
verschillende producten gedurende fabricage en levensduur en om met elkaar te vergelijken.
Opzet van het onderzoek
Het onderzoek is opgezet voor woningbouw. Het onderzoek gebruikt als standaard model een ‘worst case
scenario’; een eenvoudige vrijstaande woning met een kleine vloeroppervlakte. In dit geval een enkele
woonlaag van 10x10 meter. Er zijn vier varianten, om de invloed van de grootte van het glasoppervlak op het
zuiden en extra wandisolatie als vergelijkend besparende maatregelen naast elkaar te kunnen zetten:
•
•
Variant 1: 10% glas op Noord, 20% Oost & West en 30% op Zuid, 100mm EPS wandisolatie
Variant 2: 10% glas op Noord, 20% Oost & West en 90% op Zuid, 100mm EPS wandisolatie
•
•
Variant 3: 10% glas op Noord, 20% Oost & West en 30% op Zuid, 140mm HR glaswol wandisolatie
Variant 4: 10% glas op Noord, 20% Oost & West en 90% op Zuid, 140mm HR glaswol wandisolatie
Variant 1 en 2 hebben gemiddelde nederlandse bouwmaterialen, isolatie en afwerking in dak en wanden, en
een gemiddeld activiteitenschema van een woonhuis. Variant 3 en 4 hebben een verbeterde wandisolatie, en
een 20% verbetering in kieren afdichting. De verwarming van alle varianten geschiedt d.m.v. vloerverwarming met een hoogrendementsketel op gas. Het is gemodelleerd op het Nederlandse klimaat.
Analysemodel 1 & 3 met
30% raam op het zuiden
Analysemodel 2 & 4 met
90% raam op het zuiden
fig. 2
Jacob Catsstraat 103b, 3035 PH Rotterdam info@except.nl
http://www.except.nl
EXCEPT
Architectuur, Stedenbouw, Consultancy & Presentatie
3 / 10
Deze woningen zijn vervolgens uitgerust met verschillende glastypes, en met de EnergyPlus energie-algoritmen berekend voor een volledig jaar gebruik. Deze methode levert numerieke waarden op voor onder andere
totale energieverbruik gas en elektriciteit, CO2 uitstoot en directe zonnestralingswinst. Het voordeel van
het gebruiken van analytische rekenmodellen is het meewegen van allerlei bijkomende factoren als klimaat,
infiltratie, gebruikskarakteristieken etcetera. Door middel van regressie-testen kan men zo betrouwbare en
herhaalbare experimenten snel uitvoeren. Deze algoritmen nemen niet alle fysische processen in acht, zoals
temperatuurgradienten over het glasvlak, en richtingsgevoeligheid van zonne-instraling4. Dit zal echter het
KWh
Gas niet in grote mate beïnvloeden.
onderzoek
25000
extra wand
isolatie
=
En
ke
l
Geteste glastypen
R
R
H
H
R
el
H
bb
R
el
30%
bb
90%
du
90%
D
rie
D
rie
be
D
ub
du
bb
du
lH
30%
Uglas = 0.78
Trans = 0.470
D
rie
be
D
ub
90%
el
R
lH
R
el
90%
be
30%
5000
Driedubbel HR
6mm/13mm
Argon
Uglas = 1.21
Trans = 0.303
D
ub
30%
Driedubbel
6mm/13mm
Lucht
lH
R
du
bb
el
bb
bb
D
rie
Uglas = 1.60
Trans = 0.688
D
rie
D
ub
du
be
lH
el
R
bb
du
H
el
bb
du
D
rie
Uglas = 5.36 30% Uglas
90% = 2.45
Trans = 0.351
Trans = 0.216
30%
Eigenschappen:
Dubbel HR
3mm/13mm
Argon
D
rie
Dubbel
6mm/13mm
Lucht
el
Enkel
30%
6mm helder
-
D
rie
90%
Type:
Glas:
Vulling:
10000
du
D
ub
be
l
30%
15000
D
ub
be
l
En
ke
l
20000
90%zijn getest waarvan alles specificaties bekend en gestandaardiseerd zijn voor EnergyPlus bereVijf
glastypen
keningen. Een enkel glas laag is toegevoegd als referentie, en een isolerend glastype voor vergelijking met
de normale glastypen voor dubbel en driedubbel glas. “Uglas” is de isolatiewaarde, en “Trans” de transmissiewaarde.
90%
Energetische Calculatie
Onderstaande
grafiek (fig.3) laat het totale energieverbuik zien van de analysemodellen voor een compleet
0
jaar met de verschillende glastypes voor 30% en 90% glasbezetting voor de zuidgevel. Glas & Woningtype
KWh Gas
25000
=
20000
extra wand
isolatie
90%
30%
15000
90%
30%
10000
30%
90%
30%
90%
5000
0
Dubbel
Enkel
30%
90%
30%
30%
90%
90%
Dubbel HR
Driedubbel
30%
90%
Driedubbel HR
30%
ie
el
bb
du
D
rie
30%
be
l
W HR
an
di &
so
la
t
is
R
R
H
&
ol
at
ie
lH
be
ub
H
R
H
D
ub
b
el
info@except.nl
R
KWh Gas
Jacob Catsstraat 103b, 3035 PH Rotterdam 7500
R
fig. 3
kWhhttp://www.except.nl
/ jr
kg CO2 / jr
20000
Co2 Uitstoot:
el
R
D
rie
du
D
rie
du
bb
be
lH
30%
Architectuur, Stedenbouw, Consultancy & Presentatie
bb
el
D
rie
H
R
du
bb
el
D
ub
be
lH
D
R
ub
be
lH
R
D
rie
du
bb
el
D
H
ub
R
be
lH
R
D
rie
du
bb
el
D
rie
H
R
du
bb
el
H
R
el
90%
D
ub
EXCEPT
30%
D
rie
du
10000
bb
D
rie
du
bb
30%
30%
30%
90%
5000
90%
30%
90%
30%
90%
4 / 10
90%
KWh Gas
250000
Glas & Woningtype
extra wand
isolatie
En
ke
l
=
KWh Gas
20000
25000 90%
90%
be
l
el
el
R
D
rie
du
bb
D
rie
du
30%
30%
30%
30%
5000
bb
el
D
rie
H
R
du
bb
el
D
ub
be
lH
D
R
ub
be
lH
R
D
rie
du
bb
el
D
H
ub
R
be
lH
R
D
rie
du
bb
el
D
rie
H
R
du
bb
el
H
R
el
90%
be
lH
30%
90%
D
ub
30%
15000
bb
D
rie
du
10000
bb
30%
D
rie
du
30%
90%
D
ub
20000
D
ub
15000
90%
90%
10000
fig. 4
extra wand
isolatie
be
l
En
ke
l
=
30%
90%
30%
90%
90%
30%
90%
30%
0
90%
5000
30%
30%
90%Glas & Woningtype
30%
90%
90%
30%
Figuur 4 laat dezelfde resultaten zien, gerangschikt naar prestatie. Zoals we zien is driedubbel glas geen
90%
KWh Gas
garantie
25000voor een lager energiegebruik, noch automatisch een betere keuze dan een investering in een ander
isolatiemiddel. Het is afhankelijk van het soort driedubbel glas, de specifieke omstandigheden,
isolatiewaarextra
wand
=
isolatie
den van andere constructiedelen en de transmissiewaarden van het glas.
Enkel
Dubbel
Dubbel HR
Driedubbel HR
tie
30%
du
bb
el
D
H
Ex ub
R
tr be
a l
W HR
an
di &
so
la
D
ub
be
l
90%
30%
30%
D
rie
90%
5000
90%
90%
kWh / jr
kg CO2 / jr
90%
30%
90%
15000
30%
90%
30%
10000
90%
90%
2500
0
Co2 Uitstoot:
20000
30%
30%
30%
5000
ie
D
Ex ub
tr be
a l
W HR
an
di &
so
la
t
H
R
15000
du
30%
bb
D
ub
7500
el
be
H
R
lH
KWh Gas
10000
Driedubbel
90%
D
rie
20000
R
0
30%
90%
5000
Enkel
Dubbel
Dubbel HR
Driedubbel
Driedubbel HR
30%
20000
Co2 Uitstoot:
D
rie
du
b
Bovenstaande 90%
grafiek toont aan dat een verbeterde wandisolatie een gelijk of groter effect
heeft op de ener15000
giebesparing van het huis dan het toepassen van driedubbel HR30%
i.p.v. dubbel HR glas.
5000
euro
90%
90%
12.000
8% - 11.668 €
Jacob Catsstraat 103b, 3035 PH Rotterdam 2500
10000
info@except.nl
http://www.except.nl
5000
10.000
be
lH
D
R
rie
du
bb
D
rie
el
du
b
be
l
D
ub
kWh / jr
kg CO2 / jr
D
ub
En
H
D
Ex ub
tr be
a l
W HR
an
di &
so
la
tie
bb
el
du
D
rie
D
H
Ex ub
R
tr be
a l
W HR
an
di &
so
la
t
ie
30% Glas op zuid
30%
be
l
D
ub
be
R
lH
R
D
ub
be
90% Glas op zuid
lH
R
KWh Gas
fig.7500
5 0
ke
l
0
Gas Gebruik
90%
30%
90%
EXCEPT
Architectuur, Stedenbouw, Consultancy & Presentatie
5 / 10
Driedubbel HR
kWh / jr
kg CO2 / jr
Co2 Uitstoot:
20000
Zonnestraling Winst:
Gas Gebruik
15000
10000
5000
D
rie
du
bb
el
H
R
el
bb
R
du
lH
be
D
rie
D
ub
D
ub
be
l
ke
l
En
D
rie
du
bb
el
H
R
el
bb
R
du
lH
be
D
rie
D
ub
D
ub
be
l
0
ke
l
fig. 6
En
ra el
W HR
an
di &
so
la
t
ie
R
Driedubbel
De linkerzijde van Figuur 6 laat het gas gebruik t.o.v de CO2 uitstoot zien. We kunnen zien dat CO2 en gasgebruik direct aan elkaar gerelateerd zijn, maar de besparingen in gasgebruik t.o.v. CO2 uitstoot worden
getemperd door andere vormen van energiegebruik in de woning zoals water en elektriciteit. Dit betekent
dat maar een beperkt deel van de CO2 uitstoot van een huis bepaald wordt door de hoeveelheid verstookt
gas voor de verwarming.
8%
De rechterzijde van figuur 6 laat de grote verschillen in energiewinst door middel
van zoninstraling voor de
verschillende glastypen zien voor het huis met 90% glasopening op het zuiden. Dit is gerelateerd aan de
verschillende transmissiewaarden van de glastypen, want glastypen met een hogere transmissiewaarde laten
meer licht en warmte door. De winsten van zoninstraling in de wintermaanden hebben een directe afname
van het gasgebruik ten gevolge, die in zich dezelfde ordegrootte bevind. Dit verklaart waarom het dubbele
HR glas beter presteert in het energiegebruik dan het driedubbele glas, ondanks de hogere isolatiewaarde
van het driedubbele glas.
De CO2 reducties die gehaald worden door het toepasen van Driedubbel HR glas ipv Dubbel HR glas zijn
200kg per jaar, oftewel 5.5%. Dat is gelijk aan ongeveer 1/40e van de belasting van een gemiddelde auto
6%
per jaar.
3%
Jacob Catsstraat 103b, 3035 PH Rotterdam info@except.nl
http://www.except.nl
20000
90%
EXCEPT
30%
15000
90%
Architectuur, Stedenbouw,
Consultancy & Presentatie
30%
10000
90%
30%
90%
90%
30%
90%
H
R
du
bb
el
D
H
Ex ub
R
tr be
a l
W HR
an
di &
so
la
tie
D
ub
be
l
30%
Kosten geplaatst dubbel:
Kosten geplaatst driedubbel:
D
rie
90%
30%
du
bb
D
el
Ex ub
H
tr be
R
a l
W HR
an
&
di
so
la
tie
Voor het totale kostenplaatje moeten we kijken naar de opbrengst over de gebruiksduur van het product, en
de aanschaf en installatiekosten. We vergelijken hier de Dubbel HR en Driedubbel HR met elkaar over een
Enkel
Dubbel
HR
Driedubbel
Driedubbel HR
periode
van 30
jaar, voorDubbel
het huis
met 90%
zuidglas bezetting
(37m2 glasoppervlak). We gaan hier uit van
45 euro/m2 geplaatst voor Dubbel HR glas en 125 euro/m2 voor driedubbel6.
7500
5000
2500
30%
90%
30%
H
R
KWh Gas
30%
Kosten Calculatie
90%
30%
90%
Kostenverschil: kWh / jr
kg CO2 / jr
Co2 Uitstoot:
20000
D
rie
0
30%
90%
D
ub
be
l
5000
6 / 10
Zonnestraling Winst:
1665 euro
4625 euro
Gas Gebruik
15000
2960 euro
10000
5000
De besparing in energiekosten worden berekend met inachtneming van 3% en 6% prijsstijging van de gasprijs per jaar. Het basisverschil in jaar 0 is 103 euro kostenbesparing per jaar7, wat volgt uit het verschil in
gasgebruik tussen de producten, vermenigvuldigd met de gasprijs. Figuur 7 laat de opbouw van besparingen
zien
voor verschillende geprojecteerde
prijsstijgingen van energiekosten.
90% Glas op zuid
30% Glas op zuid
euro
12.000
8% - 11.668 €
R
H
el
bb
du
D
rie
D
rie
du
bb
R
el
l
lH
be
be
ke
l
D
ub
D
ub
En
R
H
bb
du
D
rie
D
rie
du
el
bb
R
el
l
be
lH
be
D
ub
0
D
ub
En
ke
l
0
8%
10.000
6% - 8.143 €
6%
8.000
6.000
3% - 4.900 €
3%
4.000
2.000
fig. 7
0
5
10
15
20
25
30 jaar
Totale besparing over 30 jaar is in alle gevallen 3500 m3 gas. Met een rentepercentage van 4% wordt de
contante waarde van de besparingen als volgt:
De totale besparing in energiekosten met 3% stijging per jaar na 30 jaar: 1510,84 €
De totale besparing in energiekosten met 6% stijging per jaar na 30 jaar: 2510,64 €
De totale besparing in energiekosten met 8% stijging per jaar na 30 jaar: 3597,51 €
Return On Investment (ROI) is de periode waarin een investering zichzelf terug betaalt. De ROI voor 3% en
6% energiekostenstijging is meer dan de levensduur van het product, en voor 8% meer dan 26 jaar. Dit is
een zeer lage ROI, en voldoende voor investering door de consument of private partijen. Dit zou in de toekomst omlaag kunnen gaan zodra de prijs van driedubbel glas daalt.
Jacob Catsstraat 103b, 3035 PH Rotterdam info@except.nl
http://www.except.nl
EXCEPT
Architectuur, Stedenbouw, Consultancy & Presentatie
7 / 10
Belasting levenscyclus
Gebruikmakend van een Life Cycle Analysis (LCA) kunnen we inzien wat de verschillen in energie en milieubelasting zijn voor de gehele levenscyclus van een product, inclusief fabricage, transport, etc. Dit is uiteraard
in mate afhankelijk van de toepassingslocatie en afkomst van het product, maar met vergelijkbare data kunnen we een inschatting maken van de te verwachten resultaten.
LCA Berekening8:
Dubbel HR: 547 MJ niet-hernieuwbare energie
29 kg CO2eq = 151.9 kWh/m2
Driedubbel HR: 837 MJ niet-hernieuwbare energie
40 kg CO2eq = 232.5 kWh/m2
Het verschil in totale levenscyclus belasting van drievoudig gelaagd glas ten opzichte van dubbel glas is 80.6 kWh
voor een enkele vierkante meter en bijna 3000 kWh voor het gehele huis. Met een winst van meer dan 1000 kWh
per jaar aan energiebesparing bij het gebruik maken van drievoudig gelaagd glas is deze extra investering in
levenscycluskosten binnen drie jaar terugverdiend. De extra CO2 productiekosten van 11 kg voor driedubbel HR
glas zijn binnen enkele maanden terugverdiend door de 200kg /yr efficiencywinst t.o.v. dubbel Hr glas.
Deze LCA berekening gaat er van uit dat de twee producten uit dezelfde fabriek komen, en op dezelfde locatie
worden afgeleverd. Dit zal in realiteit niet het geval zijn. Driedubbel glas wordt geleverd door een zeer select
aantal glasproducenten, en komt vaak uit het buitenland. Transport is vaak een grote factor in de totale LCA
milieu en energiekosten berekeningen. Bij productkeuze dient dit laatste deel traject meegerekend te worden, zeker als het driedubbele glas uit Zweden komt.
Conclusies
Deze resultaten hebben enkel betrekking op een specifiek klimaat en experiment. Drievoudig gelaagd HR
glas presteert beter dan goed geïsoleerd dubbel glas en over de levensduur van het product wint het zijn
eigen levenscyclus energiekosten meerdere malen terug, mits:
•
... De primaire energieopwekking van de woning op gas geschiedt volgens de standaard hier gebruikt.
Met een nul-energiehuis bijvoorbeeld zal een andere (minder gunstige) karakteristiek zichtbaar worden.
•
... Indien directe zon-instraling gebruikt wordt als vorm van energiewinst, en de transmissiewaarde
van het driedubbel glas lager is dan van dubbel glas, kan het de energiewinst van de zon belemmeren.
•
... Het driedubbel glas van hoge kwaliteit is. Er zijn driedubbel glassoorten die slechter presteren dan
(veel goedkoper) dubbel HR glas.
Al deze factoren zijn afhankelijk van orientatie, ventilatie, interne belastingen, en andere constructie materialen9.
Nadelen:
Jacob Catsstraat 103b, 3035 PH Rotterdam info@except.nl
http://www.except.nl
EXCEPT
Architectuur, Stedenbouw, Consultancy & Presentatie
8 / 10
•
Driedubbel glas is aanzienlijk zwaarder dan dubbel glas. Dit verhoogt transport en plaatsingskosten en
kan als oorzaak van meer letsel onder bouwpersoneel dienen. Glas tillen is met dubbel glas reeds een
probleem.
•
De terugverdientijd (ROI) is zeer hoog door de aanzienlijk hogere aanschafkosten van driedubbel glas,
en de beperkte energiewinst.
•
De energetische winsten van driedubbel glas zullen afnemen naarmate de isolatie van de rest van het
gebouw wordt verbeterd, of indien er minder glasoppervlak wordt gebruikt.
•
Enkel de hoog-rendement versies van de glassoorten behalen winsten, en in Nederland is het reeds
standaard om dubbel glas met een U waarde van 1.1 te leveren, beter dan het dubbel glas gebruikt in
dit experiment.
•
Bij toepassen van drievoudig glas moet goed opgelet worden of het een daadwerkelijke hogere energieprestatie behaalt. Ook is de transmissiewaarde van groot belang. Glastypes die zon weren doen de
winst duidelijk dalen, ondanks hogere isolatiewaarden.
•
In veel gevallen is er meer energie te besparen door andere maatregelen zoals het slim plaatsen van
openingen of het isoleren van de wanden dan door het toepassen van drievoudig gelaagd glas.
Voordelen:
•
Drievoudig gelaagd glas heeft een betere geluidsisolatie dan dubbel glas, wat als bijkomend voordeel
kan dienen in overlastgebieden10.
•
Goed driedubbel glas heeft minder last van condensvorming dan dubbel glas.
Lange termijn overwegingen
De vraag of een overheid specifieke oplossingen moet voordragen, of zich enkel moet richten op het vaststellen van prestatienormen is hier aan de orde. Het opleggen van een bepaald product als vereiste kan de
prestatie van bepaalde toepassingen aan de ondergrens van het toepassingsspectrum verbeteren. Echter,
het kan ook het functioneren van meer innovatievere toepassingen in de weg zitten. In sommige gevallen
zijn ontwerpwijzigingen bijvoorbeeld een effectievere oplossing voor energiebesparing dan het toepassen
van een specifiek technisch product zoals driedubbel glas. Ook kan de kwaliteit van aangeboden producten
uiteen lopen, waardoor bijvoorbeeld slecht driedubbel glas vele malen slechter presteert dan goed dubbel
glas, en het doel gemist wordt. Hierbij zullen de hogere kosten voor drievoudig gelaagd glas een grote (landelijke) financiële, energetische en broeikasgasuitstoot verliespost worden. Ook zijn er nieuwe driedubbel
glas technologieën in ontwikkeling met hogere isolerende capaciteiten dan huidige producten. Beleid baseren
op een technologie in ontwikkeling is niet aan te raden.
Met de ontwikkeling dat passief-huis en nul-energie bouwen steeds prevalenter wordt, en het mogelijk is
deze vormen van bouw toe te passen zonder driedubbele beglazing, zal de balans van verlies en winst duidelijk verschuiven. Wat bij een normale woning een winst kan zijn, kan bij nieuwe bouwvormen leiden tot een
reductie in totale energiebesparing voor de gehele levenscyclus. Ook worden de kosten onnodig verhoogd,
middelen die op andere plaatsen nuttiger kunnen worden ingezet.
Except is van mening dat stimulatie enkel moet geschieden op prestatieniveau, en dat het daarin verplicht
stellen van bepaalde producten of productgroepen de uiteindelijke prestatie vaak niet ten goede zullen komen.
Jacob Catsstraat 103b, 3035 PH Rotterdam info@except.nl
http://www.except.nl
EXCEPT
Architectuur, Stedenbouw, Consultancy & Presentatie
9 / 10
Referenties
1) US Patent 4149348, Stanley J. Pyzewski, July 1977
2) Super insulating aerogel glazing - SCHULTZ J. M, Solar Energy Materials and Solar Cells, 2005, vol. 89, no 2-3 (221
p.)
3) Triple vacuum glazing : Heat transfer and basic mechanical design constraints, by Manz, Brunners, Wullschleger,
Solar Energy, 2006, vol. 80, no12, pp. 1632-1642
4) Evaluation of predictive models for the angle-dependent total solar energy transmittance of glazing materials, by
Karlsson Rubin & Roos, Solar energy, 2001, vol. 71, no1, pp. 23-31
5) The Environmental Performance of Public Procurement: Issues of Policy Coherence By Nick Johnstone, Organisation
for Economic Co-operation and Development, OECD 2003
6) Cost for a project with more than 1000m2 glass surface. Price is an average of three market sources, February 2009
7) Caloric value gas: 31,65 MJ/m3 , Gas price 0,72 per m3 euro incl. tax: Eneco 10-Feb-2009, Gasprofile 1, Region 1
8) LCA data from: Energy Manual (Hegger, Fuchs, Stark, Zeumer) - 2008 Birkauser Verlag, p 262
9) THE EFFECT OF GLAZING TYPE AND SIZE ON ANNUAL HEATING AND COOLING DEMAND FOR SWEDISH OFFICES by
Helena Bülow-Hübe, 1998, http://aesl.hanyang.ac.kr/resource/misc/hbh_retcc98.pdf
10) Prediction of sound transmission loss through multilayered panels by using Gaussian distribution of directional
incident energy, by Kang, Hyun-Ju; Ih, Jeong-Guon; Kim, Jae-Seung; Kim, Hyun-Sil, The Journal of the Acoustical
Society of America, Volume 107, Issue 3, March 2000, pp.1413-1420
Dit document is opgesteld door Tom Bosschaert i.s.m. Except Architectuur, Stedenbouw, Consultancy & Presentatie. Meer informatie over Except is te vinden op: www.except.nl
Contact informatie: tom@except.nl
Dit document is © 2009 Except. Niets uit dit document mag worden opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, of delen uit dit document gebruikt afzonderlijk van de rest,
hetzij elektronisch, mechanisch of op enige andere manier zonder voorgaande schriftelijke toestemming van de auteur.
Geen rechten mogen worden ontleend aan de informatie in dit document.
Jacob Catsstraat 103b, 3035 PH Rotterdam info@except.nl
http://www.except.nl
EXCEPT
Architectuur, Stedenbouw, Consultancy & Presentatie
10 / 10
Denktank
Duurzame
Samenleving
Wat is Except?
Except is een duurzaamheids denk-tank die doet, een architectenbureau dat onderzoekt, een media bureau
dat adviseert. Onze kernfunctie is het oplossen van complexe problemen in de samenleving op duurzame en
geïntegreerde wijze door middel van ontwerp, onderzoek en advies.
Wie is Except?
Except verzamelt kennis van vele vakgebieden door gelieerde experts en een aantal werknemers die zich op
verschillende plaatsen in de wereld bevinden, mondiaal samenwerken en teams kunnen samenstellen die precies de juiste kennis en ervaring bezitten. Wij dagen onze medewerkers en partners uit om verder te denken,
het totale traject te begrijpen en voortdurend van elkaar te leren en te experimenteren.
Wat doet Except?
Except werkt aan stedenbouw, planning en architectuur, we werken met overheden en gemeentes aan beleid en
innovatie, we werken met bedrijven om bijvoorbeeld corporate social responsibility programma’s te implementeren op een geïntegreerde wijze. Naast dit alles onderzoekt Except autonoom en in opdracht naar oplossingen
voor energiewinning, transportproblematiek, voetgangersgebieden en stedelijke vernieuwing. We denken over
mensen, maken mooie dingen en plekken die mensen aanspreken en eigen willen maken en inspireren, zodat
ze langer gebruikt worden en een eigen bestaan op kunnen bouwen.
Except ontwerpt met de nieuwe Nuts en oude gebouwen, decentrale energie en afvalverwerking, nul-energie
gebouwen, sociale integratie en veiligheid. We ontwikkelen strategische plannen voor de gebouwde omgeving
en verzinnen oplossingen voor problemen zoals de verlaten bedrijventerreinen.
Waar werkt Except aan?
Wij doen dit alles in hecht teamverband met verschillende partijen en stroomlijnen de communicatie door heldere informatie visualisatie en ontwikkel processen aan te bieden aan de opdrachtgever.
We hebben onder andere gewerkt aan Masterplanning voor Shanghai, Gebiedsontwikkeling in Boston, Educatieve Musea en overheidsgebouwen in de VS, Privé woningen, nul-energie mixed-use gebouwen, Corporate
responsibility programma’s, informatie visualisatie, film en media productie, stedelijke verdichting en stedelijke
agricultuur. Except ontwikkelde in 2001 een algen fabriek voor integrale regioversterking in Australië, en in
2005 geïntegreerde verticale stedelijke kasbouw (vertical farms) in China.
In 2007 won Pelli Clarke Pelli Architects de grootste architectuurwedstrijd van de laatste 10 jaar met behulp van
Except’s advies en informatie visualisatie, voor de Transbay transportterminal in San Francisco.
Uitgebreide informatie over ons, onze projecten en onderzoek is te vinden op www.except.nl.
Jacob Catsstraat 103b, 3035 PH Rotterdam info@except.nl
http://www.except.nl