berria - datu

Larunbata
Uztailaren 28a
2012. X. urtea
2.823. zenbakia
1,40 €
www.berria.info
Lagun Aro,Europatik at
Mantangorri
Udalekuak Zerainen,
Irrien Lagunen
Klubarekin q GEHIGARRIA
ANDY RAIN / EFE
Gipuzkoako Aldundiak
laguntza gutxitu diolako
erabaki du lehiari uko egitea q 26
D ‘British’erara.
Erresuma Batuko historiaren musikal ikusgarri batekin hasi da 2012. urteko Olinpiar Jokoen inaugurazio ekitaldia. Wiginsek —Tourra irabazi duen lehen britainiarrak— eman zuen lehen kanpai soinuaren ostean hasi zen ikuskizuna. Abuztuaren 12ra arte, 10.000 kirolari lehiatuko dira, tartean 31 euskal kirolari. Gaur banatuko dira lehen dominak . q GEHIGARRIA
GEHIGARRIA
Emakumezkoak Olinpiar Jokoetan D Lehen aldiz,
Olinpiar Jokoetan parte hartuko duten selekzio guztien
ordezkaritzetan dago gutxienez emakume bat
EUSKARAREN
BILAKAERA (IV) NAFARROA
Uribetxeberriak
minbizia zabaldua du
gorputzean, eta preso
segitzen du, erietxean
Ezagutza
mantso baina
hazten ari den
arren, erabilera
ez da handitzen
Giltzurrunetako minbizia izan zuen duela bost
urte, eta berritu egin zaio. Haren egoeraren
larriaz ohartarazi dute senideek q 2-3
Nafarroako biztanleen ia
erdiak Iruñean bizi dira;
%9,1ek dakite euskaraz,
baina %3k darabilte q 9
p GAUR 56 ORRIALDE
q HARIAN 2
IRITZIA 4
EUSKAL HERRIA 8
EKONOMIA 19
berriaTB
12:00. Zuzeneko saioa.
D Konexioak Londrestik,
elkarrizketak, erreportajeak, umorea eta musika.
INEk Eustatek
baino 28.100
langabe gehiago
zenbatu ditu,
151.000
IRAko hiru talde
disidente batu
dira borroka
armatuari
batera ekiteko
Gaindegiaren arabera,
215.929 langabe daude
Euskal Herrian, Espainiako
Estatistika Institutuaren
datuei Iparraldekoak
gehituta q 16
Sinn Feini «bake faltsua»
saldu duela egotzi diote,
eta adierazi dute talde
armatu bat behar dela
Ipar Irlandaren askatasuna
lortzeko q 21
MUNDUA 22
q KIROLA 27
q AGENDA 35
q PLAZA 44
2 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata
Harian›
Euskal presoak D
‘‘
Espainiaren espetxe politika
erabat gizagabea eta krudela
da, eta mendekuan
oinarrituta dago»
AMAIA ESNAL
Herrira mugimenduko kidea
Gaur Herrira Egunak egingo
dira Zarautzen eta Azpeitian
14
pLarri gaixo dauden arren, preso.
Gaixotasun larriak dituzten arren, giltzapean dauzkate oraindik hamalau euskal
preso. Aske uzteko eskaera aurkeztuta
daukate, baina ezezko erantzuna jaso
dute beti. Haietako lau besterik ez daude
Euskal Herriko espetxeetan..
Herrira mugimenduak antolatuta, egun
osoan hainbat ekitaldi izango dira gaur
Zarautzen eta Azpeitian, preso eta iheslariei elkartasuna adierazi eta kaleak
haien aldeko aldarrikapenez betetzeko
asmoz. Zarautzen, 11:00etan irekiko
dute Herrira gunea, malekoian, eta herritarrei dei egin diete pasealekua aton-
tzen laguntzeko. 12:00etan elkarretaratzea egingo dute, eta bazkariaren ondoren, hainbat tailer eta jolas izango dira.
19:30ean amaituko dute eguna, poteo
musikatuarekin. Azpeitian, berriz,
12:00etan, «pedalkadaz pedalkada,
espetxeetara» ekitaldia egingo dute, eta
16:00etan autobus bati tiraka jardungo
dira. Horren jarraian egingo dute ekitaldia, eta gauean, afaria izango da.
Josu Uribetxeberria presoari
metastasia diagnostikatu diote
Giltzurruneko minbizia izan zuen duela bost
urte; mediku zein sendiak askotan ohartarazi
dute gaitzak berritzeko zuen arriskuaz
Arrasaten 800 lagunek manifestazioa egin
zuten atzo, presoa aske uzteko eskatuz
O.Elduaien- H.Iruretagoiena
Aurreikuspenik txarrenak bete
dira: Josu Uribetxeberria presoari berpiztu egin zaio minbizia eta
metastasia du. 2005ean izandako
minbizia berpizteko arriskua zegoela bazekiten familiakoek eta
medikuek, eta alarma guztiak
piztu ziren joan zen astean, presoa erietxera eraman zutenean.
Hiru nodulu topatu zizkiotela ja-
kinarazi zuen Etxerat-ek herenegun, biriketan zituela bi eta buruan bat, baina artean diagnosi
zehatzik ez zutela. Atzo jakin zen,
presoari minbizia berpiztu zaiola.
Etxerat elkarteak prentsaurrekoa emango du gaur Arrasaten
(Gipuzkoa) presoaren egoeraren
berri zehatzago emateko.
Gaixotasun larriak dituztelako
berehala libre utzi beharreko 14
euskal preso politikoen zerrendan dago Uribetxeberria. 2005ean
giltzurruna kendu behar izan zioten gaitzagatik –ezkerreko giltzurrunean tumore handi bat topatu
zioten–. Orduan gainditu zuen
gaitza, baina kasu horietan arriskua handia izaten da hura zabaltzeko edo berpizteko, eta are
gehiago espetxean. Izan ere, bere
konfiantzazko mediku Endika Intxaustik herenegun ohartarazi
bezala, ezinezkoa da espetxean
behar bezalako jarraipena egitea,
eta froga eta azterketa zorrotzak
egin behar zaizkio halako gaitza
gainditzen duenari.
1987. urtean atxilotu zuten preso arrasatearra, eta 30 urteko zigorra jarri zioten. Hainbatetan
eskatu du baldintzapeko askata-
suna, eta 2006an, adibidez, gaixotasun larri eta sendaezina zuelako aske uzteko legeak ematen
duen aukera aplikatzeko eskatu
zuen. Espetxe Zaintzak ez zion ordea eskaera onartu.
Elkartasuna Uribetxeberriari
Egoeraren larriaz jakitun, hainbat mobilizazio izan dira Uribetxeberria aske uzteko. Esate baterako, atzo 800 lagun bildu ziren
Arrasaten, manifestazioan. Arrasateko Udaleko ordezkariak Mansillako (Leon) espetxeraino ere
joan ziren ekainean, presoa aske
«Esku hartze
demokratikoa da
Espainiak
behar duena»
Herrira-k gogoratu du
Estrasburgoren
ebazpenaren arabera
‘Parot doktrina ’
ez dela legala
Hodei Iruretagoiena Donostia
Amaia Esnal eta Manu Ugartemendia Herrira-ko kideak atzo Donostian eginiko agerraldian. A. CANELLADA / ARGAZKI PRESS
70 aulki zuri jarri dituzte Herrira
mugimenduko kideek, hutsik,
Donostiako Egia auzoko epaitegiaren aurrean. Halaxe aldarrikatu nahi izan dute biziarteko zigorrarekin espetxean jarraitzen duten beste hainbeste presoren
berehalako askatasuna. Aulkion
eta epaitegiaren artean elkartu
ziren hainbat herritar, atzo, eta
preso hauek guztiak «lehenbaile-
hen» aske uzteko eskatu zuten.
Hain zuzen, Estrasburgoko Giza
Eskubideen Auzitegiak kaleratutako ebazpenaren ondoren, epaitegiek ezin dutela beste aldera begiratzen jarraitu ohartarazi du
Herrira mugimenduko kide den
Amaia Esnalek.
Herrirako kideak azaldu duenez, une honetan 70 presok dute
ezarria «biziarteko zigorra». Espainiako Auzitegi Gorena duela
sei urte hasi zen berau aplikatzen, 197/2006 doktrinaren bidez.
67 dira Espainiako espetxeetan
preso dituztenak, eta Frantzian
dituzte beste hiruak, berrikusgarria den bizi osorako zigorra ezarrita. Joan den uztailaren hamarrean, Europako Giza Eskubideen Auzitegiak doktrina hau ez
2012ko uztailaren 28a, larunbata berria 3
11››
Genero indarkeriagatik egindako salaketak
%4,5 hazi dira urte hasieratik
18››
Alemania eta Frantzia «dena egiteko prest»
agertu dira eurogunea babesteko
Euskal presoak D
Ehunka herritar bildu dira
azken ostiraleko ekimenetan
Hilero-hilero bezala, ehunka pertsona
atera ziren atzo iluntzean kalera, euskal
presoak Euskal Herrira ekartzearen
aldeko ikurrak eskuan hartuta. Gaixorik
dauden euskal presoen eta haien senide
eta lagunentzako elkartasun mezuak
izan zituzten, eta bereziki Josu Uribetxeberria eta Txus Martinen «egoera larria»
gogoratu zuten. «[Espainiako eta Frantziako] Gobernuek oinarrizko eskubideak
salbuespenez murrizten dihardute espetxe politika honekin; itzulezinezko tragedia bat izateko arrisku handia duen politika bat da», ohartarazi zuten Herrira-ko
kideek. 197/2006 doktrina ezarri dieten
presoak ere gogoratu zituzten, eta
Estrasburgoko auzitegiak jakinarazitako
epaia «albiste ona» izan dela nabar-
mendu zuten, «euskal gehiengoaren
borondatearekin, logika demokratikoarekin eta giza eskubideen irizpideekin»
bat egiten duelako. Hala ere, Parot doktrina bertan behar uzteko herritarren
presioak jarraitu behar duela adierazi
zuten. «Momentu hau inportantea da».
Besteak beste herri hauetan egin zituzten mobilizazioak: Getaria (45), Aulesti
(76), Deba (55), Zumaia (83), Eskoria-
tza (25), Hondarribia (53), Irun (114),
Alegia (15), Amezketa (20), Anoeta
(25), Berrobi (6), Berastegi (26), Gaztelu (26), Ibarra (43), Ikaztegieta (20),
Leaburu-Txarama (6), Lizartza (43),
Tolosa (60), Zizurkil (84). Larrabetzu
(97), Abadiño (42), Zeberio (24), Zuia
(20), Arraia-Maeztu (15), Urizarra (25),
Irurtzun (25), Lesaka (45), Etxarri-Aranatz (117) eta Leitza (70).
Euskal auziarekin loturiko ebazpen gutxi kaleratu ditu Giza Eskubideen
Europako Auzitegiak azken 30 urteetan. 2009. urtetik aurrera, baina,
epaiak eta salaketak pilatu egin zaizkio.
800 lagun bildu ziren atzo Arrasaten. RAUL BOGAJO / ARGAZKI PRESS
uzteko eskatzera. Mozioa onartu
zuten udaletxean.
Herrira mugimenduko kideek
ere gogoan izan zuten atzo Uribetxeberria. Goizean ekitaldia egin
zutenean oraindik ez zekiten Uribetxeberriaren diagnosi zehatza,
baina kezkatuta zeuden hala ere.
Izan ere joan den uztailaren 19tik
dago Leongo ospitalean (Espainia) preso arrasatearra, Mansilla-
ko espetxetik hara eramanda. Esnalek elkartasuna helarazi zien
Uribetxeberriari berari eta haren
senideei, eta gogoratu zuen presoak, giltzurruneko minbizia jasan
ostean, tratamendua derrigorrezkoa duela bizi osoan zehar: «Hori
bateraezina da espetxean egotearekin», gaineratu zuen. Presoa
«berehala» askatzeko eskatu
zuen.
dela onargarria esan zion Espainiari, Ines del Rioren helegite bati
erantzunez argitaratutako ebazpen batean. Del Rio «ahalik eta azkarren» aske uzteko ere eskatu
zion Estrasburgoko Auzitegiak
Espainiari, baina bertako Gobernuak ez du ebazpena bete nahi
izan. Esnalek adierazi duenez, Es-
duen espetxe politika «erabat inhumanoa eta krudela» dela,
«mendekuan oinarritua». Espainiaren jarrera giza eskubideen
irizpideetatik eta irizpide demokratikoetatik erabat aldendua dagoela esan du Esnalek: «Zentzu
horretan, esku hartze demokratiko bat da Espainiak behar duena», dio.
Ildo horretatik, Herrirak dei berezia egin nahi izan die euskal instituzioei, alderdiei eta eragile garrantzitsuei, Estrasburgoko Auzitegiak argitaratutako ebazpena
ez dadin blokeatua izan Espainiako Gobernuaren eskutik. Bide horretan, espetxe politika hau aldatzeko egin beharreko urratsak
egiteko eskatu die. Pasa den uztailaren 19an, gaixotasun larriak
dituzten presoen herrietako erakundeekin bilkura bira bat hasi
zutela ere jakinarazi zuen Herrirak. Espainiako Gobernuari, aldiz, «bakea eraikitzeko» mezua
helarazi nahi izan diote: «Ez ditzala galtzen utzi konponbideak eta
bakea eraikitzeko dauden aukera
berri hauek, ez ditzala usteltzen
utzi». Eskubideen errespeturako
dagozkion konpromisoak bete
eta pausoak emateko eskatu diote Raxoiren gobernuari, «konponbideak eta bakea eraikitzeko».
‘Doktrina’ salatzeko
70 aulki zuri jarri
dituzte Donostiako
epaitegiaren aurrean
Instituzioei eta
eragileei dei egin die
«hil arteko zigorren»
aurka agertzeko!
trasburgoko Auzitegiaren arabera, presoei zigorra luzatzen dien
doktrina «ilegala» da, eta beraz,
pertsona hauek «modu ilegal batean» mantentzen dituzte espetxean. Doktrinak presoen oinarrizko eskubideak urratzen dituela ere salatu dute Herrirako
kideek.
Esnalen esanetan, Estrasburgoko Auzitegiak «oso argi» hitz
egin du, eta agerian utzi du gaur
egun Espainiak mantentzen
Europak Espainiari
begiratzen dionekoa
Jokin Sagarzazu
E
uropako Giza Eskubideen Auzitegiak berriro zigortu du Espainiako Estatua herritar baten eskubideak urratzeagatik. Ines del
Rio presoaren kasua, baina, salbuespen bat da. Oro har, oso gutxitan egiten dute aurrera Europako Batasuneko estatu kide baten
aurkako
salaketek
Estrasburgon. Horregatik, eta
epaiaren edukiagatik, balio handikoa da ebazpena.
Giza eskubideen Europako hitzarmena sinatuta dauka Espainiak, eta 41. artikuluak esaten du
hitzarmena sinatzen duten estatuek konpromisoa hartzen dutela
Estrasburgoren ebazpenak betetzeko, epaia finkoa denean —Del
Rioren auzian Espainiak helegitea jarri du—. Hitzarmenak dioenez, epaia betetzeak esan nahi du
Estrasburgok ezarritako kalte-ordainak ematea eta urratutako eskubidea berrezartze aldera neurri indibidual zein kolektiboak
hartzea. Estatu batek epaia bete
duen edo ez gainbegiratzea, berriz, Europako Batzordearen Ministroen Kontseiluari dagokio.
Espainiako Estatuak beti ordaindu ditu Estrasburgok ezarritako zigor ekonomikoak. Hala
gertatu zen Arnaldo Otegiren kasuan, adibidez. Espainiako Gobernuak 20.000 euro ordainduko
zizkion martxoan . Beste kontua
bat da Espainiak urratutako eskubideak berrazartzen dituen
edo ez, eta zein neurri hartzen dituen urraketa horiek gehiago
eman ez daitezen. NBE Nazio Batuen Erakundeko ikuskariek,
adibidez, behin eta berriz ohartarazi dute tortura eta tratu txarren
kasuetan bereziki Espainiak ez
duela behar besteko neurririk
hartzen.
Estrasburgoko erabakiek, baina, jurisprudentzia ezartzen
dute. Alegia, Espainiako auzitegiek hark esandako bere egin behar dute. Del Rioren epaia kasu
bakar bati dagokion arren, Parot
doktrinapeandirauten presoei zabaltzeko aukera ematen du.
Orain presoek beraiek eskatu behar dute Espainiako auzitegietan
jurisprudentzia ezartzeko.
Espainiak 1979. urtean sinatu
zuen Giza Eskubideak eta Oinarrizko Askatasunak Babesteko
Hitzarmena. Estrasburgok iaz
kaleratu zuen txosten batek dioenez, testua sinatu zuenetik gaurdaino aurkako 100 ebazpen inguru jaso ditu Espainiak, eta aztertutako kasuen %62an zigortu du.
Auzitegiak, baina, 6.000 salaketa
inguru ez ditu tramitera onartu
eta 1.000 inguru ditu aztertzeko.
Hitzarmeneko 6 artikulua
urratu izana egotzi dio kasuen
%66an —bidezko epaiketa baterako eskubidea—. Oinarrizko artikulu bat da hori, besteei eragiten diena, eta, hein handi batean,
zuzenbide estatu baten kalitatea
neurtzen du.
Espainiak gehien urratu duen
beste eskubidea da adierazpen askatasunarena (%10), eta ondoren, eta proportzio berean (5%),
datoz segurtasunerako eta askatasunerako eskubidea, torturaren debekua eta adierazpen askatasunerako eskubidea. Euskal
gatazkarekin loturiko auzietan,
hiru eskubide horien urraketak
salatu dituzte bereziki. Azken 30
urteetan, baina, ebazpen gutxi
kaleratu ditu Estrasburgok.
1992an ezarri zion aurreneko zigorra, Miguel Castellsen adierazpen askatasuna urratzeagatik.
Poliziaren eta gerra zikinaren hilketen ikerketarik eza salatu zuen
artikulu batean, eta espetxe zigorra ezarri zioten Espainian.
Ebazpen horren ostean, hamazazpi urte igaro ziren Espainiak
aurkako beste epai bat jaso arte.
2009an, baina, pilatu egin zitzaizkion zigorrak: Mikel Iribarreni
Poliziak 17 urte lehenago egin
zion eraso basatia ez ikertzeagatik; 2010ean, Mikel San Argimiroren tortura salaketa ez ikertzeagatik; urte bereko martxoan,
Aritz Beristainen tortura salaketa ez ikertzeagatik; eta hil berean,
Arnaldo Otegiren adierazpen askatasuna urratzeagatik —— urtebeteko kartzela zigorra ezarri
zioten Otegiri, Espainiako erregea iraintzeagatik—.
Ekainean, baina, Espainiako
Alderdien Legea babestu zuen
Estrasburgok, eta hainbat alderdiren legez kanporatzea ontzat
eman zuen. 2010ean ere aldeko bi
epai jaso zituen Espainiak. Auzitegiak atzera bota zuen Ibarretxe
lehendakariaren herri galdeketaren debekuaren aurka EAJk aurkeztutako helegitea. Eta azaroan
Estrasburgok ontzat jo zuen Espainiako Justiziak Lasa eta Zabala auzian jarritako zigorrak. Zigortutako bostak, baina, libre
daude, 2001ean 67 eta 75 urteko espetxe zigorrak jaso zituzten arren
2011n, berriz zigortu zuen Espainia, Francisco Lizasoren errugabetasun presuntzioa urratzegatik —1994an atxilotu zuten eta
bost egun inkomunikatu ondoren aske utzi zuten—.
Hori izan da, Del Rioren epaiarekin batera, euskal auziarekin
loturiko azken ebazpena. Epe ertainera begira Unai Romanoren
eta Martxelo Otamendiren tortura salaketak aztertuko ditu.
4 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata
Harian › Iritzia
Hala moduzkoa
Erlaxatzen
E
A
metro, herriak hainbeste biztanle, eta
gertaera bat kontatzen hasteko, asteko
eguna esan behar da lehendabizi, hilabetea, urtea, eta orduko datu esanguratsu bat edo beste eman, ez derrigor
ta bakoitzean hasieratik hasi behazuri komeni zaizkizunak, ez, akaso
rra irudituko zaizu mingarriena, nola
hotzagoak, zenbat balio zuen etxebizikontatu egia, zalantzak hartuko zaitu,
tzak, zenbat jende zegoen lanik gabe,
hau nola behar nuke esan, baina demaeta baita orain garen herritar otzan gisa
gun asmatzen duzula azkenean zeure
buruan kabituko ez litzaigukeen anekburuari traizio handirik egin gabe bide
dotaren bat edo: hirugarren maibat hartzen, badakizula zer kontatu,
lan, ikastolako andereñoak erre
non jarri fokua, nola finkatu tonua,
egiten zuen klasean. Egia da,
baina orduan beste xehetasun
baina nola kontatu egia, ez
guztiak datoz, hutsalak diruditen
zara akordatzen, ezin duzu
detaileak aletu behar dituzu ezindena kontatu nahita ere,
bestean, bat ez da bizi airean
ondorengoei utziko diezueta airetik, ez da arima
na ez da hala moduzko
maitagarria, gorputza da
istorio baten zirriborroa
bat, inguru batean hazten Jira
besterik, hondarren honda, familian hainbeste
Xabier
Gantzarain
darrak.
lagun, etxeak hainbeste
Zuzendaria:
Martxelo Otamendi
Zuzendariordea:
Iñaki Petxarroman
Edizio arduraduna:
Andoni Alvarez
Argitaratzailea:
Euskal Editorea SM
Publizitatea: Bidera
publizitatea
Lege gordailua:
SS-0662/03
Batzorde parekidea:
0712I84059
Egoitza nagusia:
Martin Ugalde kultur parkea.
Gudarien Etorbidea, z/g.
20140 Andoain.
Telefonoa:
(0034) 943-30 40 30
Faxa: (0034) 943-30 09 43
Webgunea:
www.berria.info
Posta elektronikoa:
berria@berria.info
Publizitatea:
publi@bidera.eu
Harpidetza saila:
(0034) 943 - 30 43 45
Date: 28/07/2012
Exemplaire: 2.823
Editeur: Euskal Editorea s.l.
Directeur de publication:
Martxelo Otamendi
Comission paritaire:
0712I84059
Delegation Labourd:
Lisses 3, 64100-Baiona.
Tel.: (0033) 559256220.
Fax: (0033) 559254303.
E-mail: lapurdi@berria.info
ORDEZKARITZAK
Araba: Bizenta Mogel, 6.
Posta kodea: 01008
Gasteiz. Telefonoa:
945-15 04 52. Erredakzioko
faxa: 945-14 83 07.
Posta elektronikoa:
araba @berria.info.
Bizkaia: Uribitarte kalea, 18,
3. C. Posta kodea: 48001
Bilbo. Telefonoa:
94-435 26 00. Erredakzioko
faxa: 94-423 49 75.
Posta elektronikoa:
bizkaia@berria.info.
Lapurdi: Lisses, 3. Posta
kodea: 64100 Baiona.
Telefonoa: 559-25 62 20.
Faxa: 559-25 43 03.
Posta elektronikoa:
lapurdi @berria.info.
Nafarroa: Iratxeko Monasterioa, 45, 13. Posta kodea:
31011 Iruñea. Telefonoa:
948-36 66 22.
Publizitatea: 948-36 66 23.
Posta elektronikoa:
nafarroa@berria.info.
berria
naren zelaian jokatzen dugula jada.Erlaxatzeko aholkatu dit.
Kezkatuta,pentsatu dut,agian,baietz,
iraganean ainguratzen hasi naizela.Adi
jarri naiz ingurura begira: Twitter bidez
tzokoa leituta errieta egin dit lagun
batek: feminismoak gehiegikerieta- jakin dut futbol udaleku batean,Lesakan,«vamos maricones» esaten diela
ra eramaten omen nau,adibidez,kirola,
beti,emakumeen bazterketarekin lotze- begiraleak 12-15 urteko mutikoei,lasai
ra,ez dauden lekuan mamuak ikustera.
asko.Etxe ondoko parkean ikusi dut nola
Begiak zabaltzeko esan dit: ohartzeko
7-8 urteko mutikoek neskato bat beren
zenbat emakumezko dabiltzan kirolfutbol partidatik kanpo utzi duten,eta
degietan,zenbat neskato aritzen
nola gurasoei graziosoa iruditu zaien.
diren eskola kirolean,zenbat anBizilagunak igogailuan kontatu dit
dre ikusten ditugun lasterka,nola
triste daukala 14 urteko alaba,nesugaritu diren andrazkoak kirolera
kentzako talderik ezean zaletabultzatzeko programak.Irasun handienari,esku pilotari,
ganeko kontuekin ari naiuko egin behar izan diolako.
zela oraindik,egun emaBaina kiroltasunez jokatuko
kumeei ezerk ez diela dedut,eta lagunak arrazoi: deBira
bekatzen kirolean gizonen
bekatu,lege eta kartzelaz,
Idurre
Eskisabel
pare aritzea ,berdintasuezerk ez digu debekatzen.
Independentziarako
arrazoiak
Angel Rekalde
Idazlea
T
abernetako eztabaidetan, adibidez sanferminetan edo Gasteizko Andre Mari
Zuriaren gau batean, bertute bakanenetako bat da
polemika primarioena eta kalean
jendeak darabiltzan eskemak gordinki aurrez aurre ikusi ahal izatea, alkoholez eta irrati atzerakoienek zabaldutako lelo errepikakor
eta gezurtiz blai dauden morroien
eskutik. Kanpotarra konbentzituta dator adimena eta logika lagun
dituela; zu, berriz, periferiako bertakoa izaki, fanatismoz eta itsukeriaz hitz egiten duzu haren ustez.
Hala, hara non botatzen dizun:
zertarako behar duzue zuek independentzia?
Prentsako artikulu batean ezin
dugu gaia osorik jorratu, noski,
baina merezi du, Espainiako erreinu zaharraren habeak krisiaren
pipiak janda dauden garai honetan, gure arrazoiak zertxobait lantzea. Izan ere, gaiak ertz asko ditu,
zergatik eta zertarako adibidez.
Eta probokatzailea espainola delarik, erantzun honetan euskal independentzia Espainiatik lortzea
izango dugu hizpide.
Hasteko, esango nuke Euskal
Herria, Nafarroa zaharra, herri
bat dela, nazio bat, lurralde konkistatu bat; nolanahi ere, espainola edo frantsesa ez den kolektibitate bereizi bat eta, hori horrela,
komeni dela kolektibitate desberdindu gisa antolatzea. Areago,
hala antolatzen ez den artean,
krisi bakoitzak, historiaren une
zail bakoitzak, beti bezala astinduko gaitu, eta Estatu espainolaren
aurrez aurre jarriko gaitu berriro
ere, orain arte hainbat egoeratan
eta gerra guztietan gertatu den
bezalaxe: karlistadetan, 36ko
gerran, «trantsizioan» eta «demokrazian»...
Independentzia nahi dugu, hori
delako gizakiaren berezko helburua. Estatua heldutasunaren, ekiteko eta izateko askatasunaren
helmuga da, sormenaren eta erabakitzeko eta ekiteko esparrurik
egokiena. Baina independentzia
nahi dugu, halaber, botereak eta
historiak erdibitu egin gaituelako,
muga bat erdian jarrita, eta lurralde-haustura nagusi hori ez du
oraingo Estatu batek konponduko, Estatu hori espainola ala frantsesa izan.
Horregatik, independentzia hori
Estatu propio batean gauzatzea
nahi dugu, ez baitago independentzia abstraktu, mitiko eta platonikorik. Estatua da independentzia
horretarako baliabide materialak,
lurraldea, erakundeak, legeak,
egiturak, eta abar jartzen dituena.
Baldintza horiek gabe, eguneroko
bizimodua gureak ez diren helmugetara bideratuko da, eta beste
batzuek inposatuko dizkigute
beren interesak, beren ikuspegia,
beren nazioa, beren kultura. Eta
beren biolentzia. Hau da, ez dago
independentziarik Estatu-esparru
hori gabe, mundu honetan behintzat.
Independentzia arrazoi materialengatik ere nahi dugu, pragmatismo ekonomiko hutsagatik ere bai.
Izan ere, frogatuta dago «small is
beautiful» delakoa, eta bideragarriagoa eta egokiagoa, errentaga-
rriagoa eta hobea dela gizarte
zehatz bati egokitutako ekonomia
inperio-ekonomia bat baino; izan
ere, Espainia handiaren ekonomia, bere tamaina dela-eta, hondoratzear dago bere desegokitzapen
eta desorekek sortutako pitzadurekin.
Independentzia nahi dugu gure
kulturan eta hizkuntzan bizi nahi
dugulako, itotzen, gutxitzen eta
konplexuz betetzen gaituzten tradizio arrotzekin etengabe lehian
ibili gabe. Amaigabeko borroka
horretatik ihes egin nahi dugu,
elkarbizitza, gauza atsegina egin
beharrean, irauteko militantzia
bihurtzen duen gatazkatik.
Nolanahi ere, soseguz emandako arrazoiak dira horiek, argudioak, azalpenak. Badira bestelako
batzuk, politikoki ez oso zuzenak
beharbada, baina beren pisua
Independentzia hori
Estatu propio batean
gauzatzea nahi dugu,
ez baitago
independentzia
abstraktu, mitiko eta
platonikorik. Estatua
da independentzia
horretarako baliabide
materialak, lurraldea,
erakundeak, legeak,
egiturak, eta abar
jartzen dituena
dutenak: Espainia errefusatzeko
arrazoiak, Espainiaren ezaugarri
batzuen aurrean sentitzen dugun
higuina eta atsekabea. Independentzia nahi dugu Espainia torturaren erreinua delako, hala izan
baita Torquemadaren garaitik,
praktika hori inoiz behar bezala
zigortu gabe. Guardia Zibilaren,
sable-zarataren eta mendetako
estatu-kolpe eta diktaduren erreinua delako. Historian izan den
inperiorik genozidenaren oinordekoa izaki, auzo-lotsa ematen digulako. Demokraziaren senik txikiena ere ez duen gizartea delako,
botere-banaketa eta gutxieneko
askatasunak zer diren ere ez
dakiena. Agintariek behartsuenak zigortzen dituzten neurriei
txalo egiten dietelako Espainian,
«izorra daitezela» oihukatuz.
Independentzia nahi dugu
Espainia trakeskeriaren erreinua
delako, ustelkeriaren mundua;
hondamendira garamatzalako.
«Inbenta dezatela haiek» mentalitate negargarria bultzatzen duelako, irabazi errazen kultura zabaltzen duelako, eta pertsonaia
sonatuak beren iruzurrez harro
dauden alprojak direlako.
Independentzia nahi dugu Inkisizioaren sutan eta ziegetan hil
ziren emakumeengatik; Txiki eta
Otaegirengatik; Mikel Zabaltzarengatik; Donostia Espainiaren
aliatu ziren tropek erre zutelako;
Gernikarengatik (eta gerra-harrapakin gisa bahituta dagoen Picassoren koadroarengatik) eta Intxortengatik; Noain eta
Amaiurrengatik, karlistadetan
erretako milaka baserriengatik...
Independentzia nahi dugu Europan etorkizun bat behar dugulako,
ez Espainiako etnia gisa, bere festengatik eta sukaldaritzagatik ezaguna, baizik eta eskubide guztiak
dituen nazio gisa, Irlanda edo
Danimarka diren bezala. Independentzia nahi dugu, Espainia delako «euskal arazoa», eta gainera
larrutik ordain arazten digulako...
Azken batean, independentzia
nahi dugu Espainia ez garelako
eta, batez ere, nahi dugulako, zer
arraio!
2012ko uztailaren 28a, larunbata berria 5
Iritzia ‹ Harian
b
Ostiral beltzak
Hizpideak
Hitzen boterea
Iker Aranburu
iaranburu@berria.info
itzen boterea eta huskeria, berriro
agerian. Merkatuak Espainia eta
Italiaren ezinezko erreskatera bultzatzen ari zirela, nahikoa izan dira Draghi,
Merkel eta Hollanderen esaldi kriptiko
batzuk tentsioak baretu, burtsak poztu
eta arrisku saria amiltzeko. Zer esan
dute? Dena eta ezer ez. Euroa salbatzeko «edozer gauza» egiteko prest
daudela. Kito. Aurretik hamaika aldiz
esandakoa, geroxeago erabaki geldo
edo epeletan espektatiba guztiak za-
H
r
stirala beltza zen tradizio kristauko lurraldeetan. Andueza bertsolariaren arabera, «ostiralean jaioak dira
tontoak». Ostiraletan ez zen lan berririk hasi behar; ez zen
soroan ezer aldatzen. Asko dira antzeko esan eta usteak,
beti ere gogoan Jesus ostiral batez hil zela eta Judas ostiral batez urkatu, «piko batetik soka lepotik lotua», Xenpelarrek kantatu bezala.
Usteen arrosario luzean, bada errefrau bat dioskuna
ongizatea ez dela guretzat egina: «Guk oiloa dugunean,
ostirala» (haragirik jan ezin zen eguna). Ahaztuta geneukan, eta hasita geunden oiloa noiznahi dastatzen, oiloaren jabe ginela pentsatzen, harik eta kapitalismoak oiloa
berea dela gogoratu eta, berriz ere, ostirala ekarri digun
arte.
EHUko hainbat langilek «Ostiralak beltzez» ekimena
asmatu du: ostiraletan beltzez jantzita joango dira lanera.
Eta ekimenak sinbolo betea izan dezan, on lukete unibertsitateko jangeletan ostiralero oiloa eskatzea.
O
puzteko. Oraingoan desberdina izango
da, noski; hori ere entzun dugu.
Gure artean ere aurretik entzundako
hitz asko eta, oraingoz, ekintza gutxi.
Erakunde gehienak kexu dira Madrilek
inposatzen dizkien neurriez eta baldintzez, baina, kasu gehienetan, erretorikan geratzen da erantzuna. Herenegun, Jose Luis Bilbao Bizkaiko ahaldun
nagusiak «autogobernuaren aldeko
ituna» eskatu zuen; atzo, berriz, Helena Franco Gipuzkoako Ogasuneko diputatuari egokitu zitzaion batasuna aldarrikatzea, Madrilek inposatzen dizkien defizit mugak ezer egiteko tarterik
gabe uzten dituelako.
Hitz beste
Anjel Lertxundi
Zaldieroa
Gurutz
A
tzera begiratu eta garbi gogoratzen dut nola etorri ziren etxera Gurutzen bila.
Zenbait komunikabidek lehenagotik bazekiten atxilo hartzera joatekoak zirela, eta horregatik zeuden etxepean hura noiz aterako
zain jarrita, momentua argazki kamera eta bideoan betiko gordetzeko.
Inkomunikazio egunek iraun zuten bitartean, defentsarik gabeko
epaiketa mediatikoa etorri zen togarik gabeko epaile iritzi emaileen
eskutik: astakeria latzak entzun ziren.
Epaiketaren egunean, argiago
ezin izan zuen esan Gurutzek: nik
ez dut hil Pagazaurtundua, ez dut
sekula armarik hartu eskuetan eta
ez dut zerikusirik ETArekin. Auzitegi Nazionaleko epailea, ados ETAkoa ez dela, baina hiltzailea bera
omen. DNA proba susmagarri batzuk, pentsaera politiko jakin bat
izatea, errugbi talde batean jokatu
izana, euskaraz jakitea nahikoa
nonbait Madrilen ETAkoa izan
gabe haren aginduetara zegoela
frogatzeko.
u
Larrepetit
Gari Udabe
Denborak gauzak
bere tokian
jartzen omen
dituela esan zuen
norbaitek.
Denbora hori,
dagoeneko, nahi
baino luzeagoa da
Hildakoaren familiak, fiskaltzak
eta AVTk ETAko kidetzat jo zezaten eta zigorra 10 urte gizendu ziezaioten jarritako errekurtsoak
aztertu berri ditu Auzitegi Gorenak, eta lehengo lepotik burua:
arrazoi, ETAkoa ez zinen, baina
zeuk hil zenuen. Zigor berarekin
geratuko zara, beraz: 32 urte.
Ez hanka eta ez buru duen
zigor hori egunetik egunera erabat politikoa dela gero eta garbiago geratzen ari da. Eta horren erakusgarri, tartean izaten ari diren
hainbat eta hainbat presio. Helburua errudunen bat, edonor,
izendatzea izan dutela dirudi, eta
Gurutzi tokatu zaio. A ze loteria,
alajaina!
Asko hitz egin zen kasuaz,
komeni izan zenean. Orain, berriz,
akaso, nahiago dute ahalik eta
gutxien hartzea ahotan, isilean
uztea, eta hautsik ez harrotzea.
Denborak gauzak bere tokian
jartzen omen dituela esan zuen
norbaitek. Denbora hori, dagoeneko, nahi baino luzeagoa da,
baina egia atera arte, justizia egin
arte, ez dago isilik geratzerik.
Zuzendariari
BERRIAk irakurleen eskutitzak plazaratzen ditu. Ez dituzte 1.400
karaktere baino gehiago izan behar, tarteak barne, eta BERRIAk mozteko
eskubidea du. Helbide honetara bidali behar dira, izen-abizenak eta herria
adierazita: Berria, Martin Ugalde kultur parkea, 20140 Andoain. Eskutitzak
Internet bidez bidaltzeko: iritzia@berria.info.
Kapitalismoaren
suntsitze prozesua
Kapitalismoaren sistemak
duen ondoriorik ankerrena urtero milioika pertsona hiltzen
dituela da,eragiten duen goseagatik,beste milaka behartsuren egoera gorriaz eta beste
hainbat ondorio ezin ankerragoez gainera.Dugun planetan
kalkulatzen da munduko nekazaritzak 12.000 milioi pertsona
elika zitzakeela,gaurko populazioaren bikoitza.Iritzi publikoak,ostera,ikusten du hau guztia izugarrizko axolagabekeriarekin.Sistemarik hoberenean
biziko bagina bezala.
Egunero,multinazionalen
nagusiek zigorgabetasun osoz
nekazaritzako prezio guztiekin
espekulatzen dute,ahal duten
etekin handienak lehenbailehen ateratzeko.Hala ere,gero
eta jende gehiago konturatzen
dira gosearen fenomenoa ez
dela inolaz ere halako madarikazio zeharo saihetsezin bat,
baizik eta munduan dagoen
sistema politiko eta ekonomikoaren ondoriorik odoltsuena
eta tamalgarriena.Aditu baten
ustean,gosearen fenomenoak
antzekotasun gero eta handiagoa du hilketarekin.Egin dezagun zerbait; bestela,ohikeriaren poderioz,sistemaren beharrezko kolaboratzaile bilakatuko gara.
Tomas Anjel Gonzalez.
Abanto-Zierbena.
ZUZENKETA: Uztailaren
21ean,Etxerat-ek aurkeztutako
Gaitz isilduak dokumentalari
buruzko erreportajean oker bat
egin genuen: Arruarte presoaren ama Izaskun Santa Cruzen
hitzetan jarri genituenak Inma
Berriozabal presoaren ahizparen hitzak ziren,Karmele Berriozabalenak.Barkamena irakurleei eta aipatutako horiei.
6 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata
Harian › Iritzia
Olinpiar Jokoak
izeronek idatzia utzi
zuen: Olinpian garaile
zenak erromatar armadako buruzagirik irabazleenek baino ohore handiagoa izaten zuen. Eta kasu zehatz
bat ere aipatzen zen: Diagorasen
seme Dorieo, espartarrekin borrokan ari zela atxilotu egin zuten atenastarrek, baina aske utzi
zuten segituan, Olinpiar Jokoetan hiru aldiz segidan garaile
izan zelako.
Datozen pare bat astean telebistari begirik kendu gabe nagoenean, horrelako daturen batzuk ekarri beharko ditut gogora, ez nagoela erotuta, loari eta
bestelakoei ordu batzuk kentzea
merezi duela eta lau urtez behingo kirol sukarraldia sentitzen ez
naizela ez lehena eta ez bakarra
neure buruari sinestarazteko.
Olinpiar Jokoek badute zerbait,
sevillar batek duendetzat edo
izendatuko lukeena. Bizitzaldia
neur daiteke Olinpiar Jokoen
arabera.
Nik gogoan ditudan lehenengoak Munichekoak dira. Hamaika urte nituen orduan. Eta gogoan dut, egunkarietako lehen
orrietako berriek eragin egin zidatela. Palestinarren atentatua
Z
israeldarren aurka. Ez nuen ongi
ulertzen zer, nork, nori eta zergatik, baina kirolaz gaindiko zerbait bazen han. Gainera, Olinpiar Joko haien ostean gure kaleak lehen aldiz plastikozko kirolpoltsaz bete ziren —MUNICH 72
ziotenak—, langileek otordua
eramateko edo ikasleok auskalo
zertarako erabiltzen genituenak. Olinpiar jokoak ez ziren jada urrutietan jokatzen ziren zerbait. Ikusi eta ukitu genitzakeen.
Aintzinagoko kontuak oroitzapenen zakuan baino mitoenean dauzkat gordeak. Jesse
Owens izan nahi nuke Berlinen
beltzen harrotasun duina ukabila batera bilduz. Edo Berlinera
iritsi ez zen oriotar bat, Sarasuatarren aitona, arraunerako sailkatu, abiatu Alemania aldera
eta Bartzelonan etxerako buelta
hartu behar izan zuena Gerra Zibila piztu berri zelako. Izan nahi
nuke Zatopek, estilo baldarrez
agoniari aurre egin eta helmuga
beti buruan zeharkatuz. Edo
Abebe Bikila Erromako kaleetan gauez lasterka…
Moskukoak ez ditut oso gogoan, hemeretzi urterekin izaten
baita udaldian zereginik etxeko
egongelatik kanpora ere. Baina
Plazatik
Andoni Egaña
Laugarren aldian
«zer da duendea?» galdetu
zionean ezin izan
zuen, ordea, isildu.
«Badakizu zer den
hormigonera
bat?». Turista
harrituak baiezkoa
erantzun zion. «Ba
duendea da… juxtu
kontrako zerbait»
gogoan dut Estatu Batuarrek
boikota burutu zutela eta adiskiderik hurbilekoenek jaramon
egin zietela, Olinpiar Jokoak kirolaz gaindiko zerbait zirela erakutsiz beste behin ere. Los Angeleskoak Madrilen ikusi nituen,
aingerutxoz inguratua, Koartel
militar bateko hertsitasun itogarrian, espainiarren aldeko oihu
sutsuen artean. Eta Bartzelonakoak izan ziren segur aski, Espainiaren egungo krisialdi handiaren lehen harria, puztu egin
baitzen dena. Sinetsi egin baitzuten gizarajoek modernoak zirela, egin eta egin segiz gero etekinak seguru zirela. Atlantakoek berriz berripaper honen adin
nagusitasuna ekarri ziguten.
Komunio txikia egiteko adina
urte ez zituen Euskaldunon
Egunkariak baina lehen aldiz
propio bidali zuten Imanol Murua Uria itsasoaz bestaldera
Olinpiar Jokoen jarraipena egitera…
Mundualdia neurtzeko edo
gogoetarako mugarri dira niretzat Olinpiar Jokoak. Lerro
hauek idazten ari naizen unetik
argia ikusi bitartekoan hasera
ekitaldia ospatuko dute Londresen. Horrexek esaten dit gutxien. Argi, itxafero, ehunka pertsonako koreografiak, suzia eskuz esku eta azken eroalea jainkotua, konexioak munduko bazter guztietara, kirolariak
desfilean auskalo ze arropa diseinatzailek egindako jantziekin… Ni beste alderdiak erakarri izan nau beti. Giza-emakumeen temak eta trebetasunak.
Lau urteko ahaleginak. Norbere
mugak non dauden miatu nahi
horrek. Lurretik ia bi metro eta
erdira dagoen listoia ukitu gabe
gainditzen dutelarik sentitzen
dudan haur miresmenak.
Atseden hartuko dut hilabetez, besteak beste, miresmen hori hobeto gozatu ahal izateko.
Izan dezala zuentzat ere hilabete
honek halako duende berezi bat.
Zer den hori? Pasadizo batekin
argituko dizuet. Ba omen zebilen Sevillan turista talde bat gida baten atzetik. Eta gidak azalpenak ematen zituen joandako
lekuetan. «Honako hau Trianako zubia da eta badu duende berezi bat». «Zer da duende-a? « galdetu zion turista batek, baina gidak ez entzunarena egin, eta aurrera jo zuen. «Honako hau Maestranza deritzan zezen-plaza
da. Sekulako duende-a du». «Zer
da duende-a?» galdetu zion berriz turistak. Ezentzunarena
egin zion berriz ere gidak eta aurrera segi. Laugarren aldian
«zer da duendea?» galdetu zionean ezin izan zuen ordea, isildu.
«Badakizu zer den hormigonera
bat?». Turista harrituak baiezkoa erantzun zion. «Ba duende-a
da… juxtu kontrako zerbait».
Ahaldun Nagusiak eta Bilduren
gobernuak demokrazia indarraren legez behartzen ikusita? Zergatik bete behar du herritar batek edo gizarteko elkarte batek
erakundearen agindua, erakunde horrek berak herriaren
gehiengoari bizkar ematen badio eta demokraziazko jokalegeari kontra egiten badio? Eta zer
balio du politikak demokrazia
hautsiz gero, eta zer balio du demokraziak politika ustelduz gero?
Elkarrizketak eta akordioak
indargabetzea. Alderdien arteko
mesfidantzari atea parez pare zabaltzen ari zaio Bilduren foru gobernua. Zerk bermatzen du ezer,
elkarrizketa batean adostutakoa
bete egingo dela, eta are gehiago,
elkarrizketak berak zerbaiterako balio duela, horrelakoak ikusita? Nora eraman nahi dute Gipuzkoako erakunde-sistema eta
gizartea bera, gehiengoaren erabakiak aintzat hartzen ez badituzte?
Ez gara, zoritxarrez, aldi berriaren arrastorik ikusten ari
Bilduren, ezker abertzalearen
gobernatzeko eta politika egiteko eran. ETAren jarduera armatua eta indarkeria amaitu ondoren, ezker abertzaleak eta bere
mende hartzen dituen egitura
politikoek, zer ikasi handia dute
bake, politika eta demokraziari
buruz. Gipuzkoan ikusten ari garenak ez dauka zerikusirik tradizio abertzalearekin eta euskaldunarekin: errespetuarekin, elkarrizketarekin, gehiengoaren
erabakia betetzearekin.
Baina ez bezate uste ezker
abertzaleak ez Bilduk, azken lotsagabekeria eta probokazioaren
ondoren, EAJ-PNVk fronterik
egingo duenik foru-gobernutik
kentzeko, nahiz eta hori duten
amets. Ez, bada. Goberna dezatela. Sortu dezala ezker abertzaleak aldi berria lehenik bere barruan eta gobernatzeko eran. Horretan bat egin ahal izango dugu.
Bitartean, ikusiak ikusi, jakin
bezate ezker abertzaleak eta Bilduk: EAJ-PNVk ez du onartuko
Gipuzkoan foru-absolutismoa
ezartzerik, dena herriaren izenean baina herriaren aurka. Gehiegi jasanarazi digute hortik askori eta askori. Sobera kalte eta bidegabekeria izan dugu
ETAgatik eta dinamika politikomilitarragatik. Urtetan salatu
eta gaitzetsi dugu hori. Bada,
orain ere ez dugu onartuko indarkeriarik, are gutxiago foruindarkeriarik.
Bildu: foru
absolutismorik ez
Maria Eugenia
Agirrezabalaga
EAJren GBBko bozeramailea
B
akea, indarkeriaren
amaiera baino
gehiago da, entzun
diegu ezker abertzaleko, Bilduko eta
EH Bilduko zenbait bozemaileri
esaten. Bai, noski, egia da. Bakea, bakezko balioak barneratuz
eta bakezko jokaerak eta ohiturak gauzatuz egiten da. Gauza
bera esan dezakegu demokrazia
eta politikari buruz ere. Indarkeria amaitu eta gero ez da demokrazia eta politika gauzatzen zuzen-zuzenean eta, beste gabe, botoiari emanda argia pizten den
bezala. Hori baino gehixeago
kostatzen da demokrata eta politikoa izatea eta izate horren arabera jardutea.
Ezagun du Gipuzkoako Foru
Gobernuak ezker abertzalearen
ukitua. Ukitua baino gehixeago.
Izan ere, Martin Garitano Ahal-
dun Nagusi duen Bildu koalizioak, hemen gauza batek balio
duela adierazten du: indarrak.
Indarrak, eta kito. Lehendabizi,
Gipuzkoako parlamentuari bizkar emanez eta horien erabakia
urratuz egin du Bilduk zaborren
kudeaketari buruzkoa: gehiengo osorik gabe gezurraren indarrez ezarri. Horren ondoren,
Juan Karlos Alduntzin Ingurumen Diputatua gaitzetsi zuten
Batzar Nagusiek. Eta hura kargutik kendu ondoren, Alduntzin
bere kabinete-buru izendatu du
Garitano Ahaldun Nagusiak.
Harroxko eta burugabe. Harrokeria eta zentzugabekeria horrek gaizki egina aitortzeko ausardia eza erakusten du. Baina
baita Bilduren estiloa ere, ezker
abertzalearen seilua eta marka
daramana. Zer da hori?
Herriari eta erakundeei errespetua galtzea. Oso gauza serioa
da errespetua galtzea, ondorio
larriak baititu. Izan ere, zer geratzen da errespetua deseginez gero: boteretsuenaren indarra, lege-erabilera bidegabearen inda-
rra? Zertan oinarritu nahi du
Bilduk herria gobernatzeko: desobedientzian, arduragabekerian, mespretxuan, zapalketan?
Demokraziari iruzur egitea.
Zein herri du pentsamenduan
Bilduk, ezker abertzaleak, halako jokabideekin? Zer pentsatzen
du boto-emaile bakoitzari buruz, hautesleriari buruz eta Gipuzkoako gizarteari buruz: heldugabeak direla, edozer gauza
egitea libre dela uste dutenak,
botoa eman eta gero hor konpon
esaten dutenak? Bere buruaren
jabe ez den herri geldo eta akritiko bat nahi al du, Foru Aldunditik gogoak ematen diona egin
ahal izateko inori konturik
eman behar izan gabe?
Politika eta demokrazia hondatzea. Oso bide arriskutsua da
eta burugabea, kalte handia
egingo duelako, zuzendu ezean.
Azken finean, demokrazia eta
erakunde sistema bera suntsitzera darama jokabide horrek.
Zertarako balio du politikak herriaren eta herritarren aurrean,
Martin Garitano Gipuzkoako
2012ko uztailaren 28a, larunbata berria 7
Euskal Herria ‹ Harian
«Hizkuntza politika eraginkorra»
eskatu die Kontseiluak alderdiei
Normalizazio prozesuaren erritmoa
azkartzea ezinbestekotzat jotzen du
Euskararen Gizarte Erakundeen Kontseiluak
Alderdiei eskatu die hauteskundeetan
euskarari «dagokion tokia» emateko
Oihana Elduaien
Eusko Legebiltzarrerako hauteskundeak urrian edo martxoan
izango diren zehaztu gabe dagoen
arren, boz horietan lehiatuko diren alderdiak kanpainaurrean
daude nabarmen. Kontseilua ere
jabetu da horretaz, eta alderdiei
dei egin die hauteskunde kanpainan, programetan eta beraien asmoetan euskarari «dagokion lekua» emateko. «Egunotan ohartzen ari gara hauteskunde kanpainan beste esparru batzuek
hartuko dutela lehentasuna»,
esan du Paul Bilbao Kontseiluko
idazkari nagusiak.
Baina Kontseiluak ez dauka dudarik, Araba, Bizkai eta Gipuzkoan hizkuntza politika «irauli»
egin behar da, eta horixe egiteko
eskatu die alderdiei. Azken egunotan argitaratu den inkesta soziolinguistikoaren datuak ikusita, «neurri eraginkorrak» beharrezkotzat jotzen ditu: «Normalizazio prozesuaren erritmoa azkartu behar dugu gure hizkuntza
berreskuratuko badugu eta gure
herrian euskaraz bizi ahal izatea
errealitate bihurtzeko». Horretarako, beren hauteskunde programetan «hizkuntza politika eragingarriak» jasotzeko eskatu die
Bilbaok alderdiei.
Izan ere, datu kezkagarriak
utzi ditu V. Inkesta soziolinguistikoak. Azken bi hamarkadetan
elebidunen kopuruak bost puntu
gora egin duen arren —herritarren %27 dira elebidunak—, euskararen erabilerak behera egin
duela erakutsi dute hango datuek. Beste hainbat datu aipaga-
rri ere utzi ditu inkestak. Adibidez, herritarren %16,1ek baino ez
dutela erabiltzen euskara erdara
baino gehiago.
Datu horiek eskuan, alderdiek
kanpainan euskarari «dagokion
toki» hori eman diezaioten aitzakiarik ez izateko proposamenez
betetako txostena eman die. Normalizazio prozesua bizkortzeko
txosten horretan jaso dituzten gutxienekoak azaldu ditu Bilbaok:
«Kanpo esku hartzerik gabeko
hizkuntza politikarako eskubidea eta gure hizkuntzak beharko
lukeen estatus egokia —berezkoa, ofiziala, lehentasunezkoa eta
ezagutu beharrekoa—».
Alderdiei emandako txostenean, orain arte jarraitutako hizkuntza politikek izandako hutsuneak bildu ditu Kontseiluak, eta
gero, hutsune horietatik abiatuta, hizkuntza politikak izan beharreko helburuak biltzen ditu. Honako hauek izan behar dute helburu horiek, Kontseiluaren
irudiko: «Ezagutzaren unibertsalizazioa, euskararentzako espazio
sozialak, euskararen aldeko motibazioa, zabalkunde soziala eta
hizkuntza eskubideak». Horretaz
gain, arloz arlo jarraitu beharreko neurrien proposamenak ere
eman dizkie alderdiei, adibidez,
helduen euskalduntzeari eta alfa-
betatzeari dagokionez, administrazioari dagokionez eta hezkuntzan.
Euskararen Gizarte Erakundeen Kontseiluak hauteskunde
kanpaina guztietan aztertzen du
alderdiek euskarari egindako tartea eta gaiaren inguruan egindako proposamenak aztertzen ditu.
Aurten, programak ezagutu eta
kanpaina ofizialki abiatu aurretik egin dizkie eskaerak eta ohartarazpenak. Horrek badu arrazoi
bat, Bilbaoren esanetan: «Orain
badute aukera herritarrei hauteskunde kanpainan aurkeztuko
dizkieten programan egokiago
izateko».
Iratxe Ibarra eta Laura Mintegi, atzo, Donostian emandako prentsaurrekoan. ANDONI CANELLADA / ARGAZKI PRESS
Lehentasunezko hizkuntza politika egingo du EH Bilduk
Euskararen
normalizaziorako
politikoki «apustu
seriorik» ez dela egin
salatu du Mintegik
Erredakzioa Donostia
EH Bilduk uste du gaur egun
indarrean dagoen hizkuntza politika gainditu egin behar dela.
«Hizkuntza politika berria,
lehentasunezkoa eta burujabea
behar dugu, eta euskarari estatus
egokia ematea ezinbestekoa da,
berezkoa, normalizatu beharre-
koa, ofiziala, lehentasunezkoa
eta jakin beharrekoa izan dadin»,
esan du Iratxe Ibarrak. Laura
Mintegi lehendakarigaiak prentsaurrekoa eman zuen atzo, hizkuntz politikei buruz, boterera
iristen badira Hizkuntza Normalizazioa Saileko buru izango den
Iratxe Ibarrarekin batera. Han
Mintegik salatu zuen politikoki
«apustu seriorik» ez dela egin
euskararen alde, legalki ez dagoela babestuta, eta egunerokotasunean ez dagoela bermatuta: «Normaltasuna falta zaio eremu
politikoan, juridikoan eta soziolinguistikoan».
Hori ikusita, EH Bilduk botere-
ra iristen bada martxan jarriko
duen hizkuntza politika berriaren oinarriak aurkeztu dituzte.
Bost oinarri izango ditu. Batetik,
hizkuntzaren gainean erabakiak
hartzeko burujabeak izatea; bigarrenik, hizkuntzari «dagokion
estatus juridikoa» ematea;
hirugarrenik, baliabide ekonomikoak eta pertsonalak eskaintzea;
laugarren, «behetik gorako eta
goitik beherako bultzada» ematea, «ez baita nahikoa dekretuz
aritzea, ezta militantzia hutsez
jardutea ere. Bi bultzadak bat egitea da gakoa». Eta, azkenik,
«gune intentsiboak sortzea»,
udalerri euskaldunetan, hiribu-
ruetan eta eskualde buruetan
arreta jarriz.
EH Bilduk jakinarazi du hori
guztia lortzeko estrategiak bultzatuko dituela. Esate baterako,
«euskararen legedi eta arkitektura juridiko berria» garatu behar
dela uste dute, «euskararen berezkotasuna, ofizialtasuna, lehentasunezko izaera, ezagutzaren unibertsaltasuna eta herritarren hizkuntza eskubideak
bermatzeko». Horretaz gain, Euskara Normalizaziorako Plan Estrategiko berria diseinatzea eta
egikaritzea ere beharrezkotzat jotzen dute, gainerako erakunde
publikoekin eta euskararen ingu-
ruko gizarte erakundeekin elkarlanean.
Hiru neurri hartu nahi ditu EH
Bilduk, euskararen normalizaziorako: hiztun berriak lortzea
eta euskara unibertsalizatzea,
hiztunei euskara erabiltzeko aukerak ematea, eta herritarren
motibazioa indartzea.
Hori guztia esanda, koalizioak
berak ere hartu ditu konpromiso
batzuk: EH Bilduko legebiltzarkide guztiak euskaldunak izango
dira, kontseilariak izatekotan
ere bai, haien lehentasunezko
hizkuntza euskara izango da,
baita koalizioaren lan hizkuntza
ere.
8 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata
Harian › Euskal Herria
«Alarma egoerei» aurre egiteko, mugimendu
berria sortu dute Bilboko San Ignazio auzoan:
Ezpam! Eskubide Zibil eta Politikoen Aldeko
Mugimendua. Mezua eta ekintza ditu oinarri.
‘Euskal harria’
sortu nahian
Aitziber Laskibar Lizarribar Bilbo
H
arridura sortu du eskubide zibil eta politikoak desobedientzia
ekintza sinbolikoen
bidez aldarrikatzeko Bilboko San
Ignazio auzoan sortu den mugimenduak hautatutako izenak:
Ezpam!. «Hori ez al da Internet bidez nahi izan gabe jasotzen den
zabor posta?». Behin baino gehiagotan egin diete galdera sustatzaileei. Spam da hartzaileek,
nahi ez izan arren, sarean modu
saihetsezinean jasotzen duten
posta. Izaera hori irudikatzeko
hautatu du izena, hain zuzen,
mugimenduak: «Zenbaitek entzun nahi ez duten mezua da Ezpam!». Harridura ikurraren bidez, «akzioa» erakutsi nahi dute.
«Alarma» egoerei ekintzen bidez
erantzuteko asmoa.
Ia naturalki sortu zen mugimendua auzoan. «Estatuaren
bortizkeria politikoa jasateaz» nekatuta zeuden. «Aski dela esateko
garaia» zen. Sentipen horrekin zirela, auzokide bat lau urterako espetxeratuko zutela jakin zuten.
Kale eraso batean parte hartu izana egotzita zigortu zuen Auzitegi
Nazionalak Gaizka Astorkizaga.
Zerbait egin beharra sentitu zuten auzokideek. «Gure artetik
beste herritar bat eramango zutela ikusten ari ginen; jokaleku politikoan aritu den beste auzotar bat
eramango zutela, gainera».
Ezin zutela onartu sinesten zuten; mugitu beharra zutela. Beste
auzokide bat, Alberto Marin, preso zuten aurrez, akusazio beragatik. 18/98 auziagatik espetxean
duten Txente Askasibarren egoerak ere kezkatuta zituen herritarrak. Adinean gora egina da Askasibar, eta osasun arazoak ditu.
San Ignazion sekula baino euskal preso gehiago daudela ere
ohartarazi du Iñaki Peñak, mugimenduko kideak: «Bat edo bi izan
dira beti, eta orain zazpi preso
daude». Ez dela kasu bakarra dio;
herri eta auzorik gehienetan daudela sekula baino euskal preso
gehiago, eta horietako asko lan
politiko edo zibila egitegatik dituztela kartzelan. Horiek berehala askatzeko premia plazaratu du.
Alarma piztu, eta mugitu
Astorkizaga espetxeratzear zirela
jakitean piztu ziren alarma guztiak San Ignazioko auzotarren artean. Ohi baino parte hartze handiagoarekin mobilizatzen hasi ziren, ezohiko ekintzen bidez. Auzo
birak egin zituzten astero, herritarrei egoeraren berri emateko eta
inplikazioa areagotzeko. Alarma
irudikatzeko, elastiko laranjak
jantzi, alarma soinuak piztu, eta
pankarta zein kartelak egin eta
jartzeko ekintza bera aldarrikapen parte-hartzaile bihurtu zuten
auzolanean. «Dena egin dugu kalean, plazan, eta ekintzek harrera
ona izan dute».
Ezpam! mugimenduak ekainaren 6an euskal harria irudikatuz egindako manifest-akzioa. M. RAMIREZ / ARGAZKI PRESS
Bi hilabetean auzokideek egoeraren berri bazutela eta Astorkizagak elkartasun zabala jaso zuela ikusirik, haratago joatea erabaki zuten. Mugimenduaren izaera
ondoen irudikatzen duen manifest-akzioa egin zuten Bilbo erdigunean. Alarma hotsekin irten ziren ekainaren 6ko iluntzean
Arriaga plazatik ehunka lagun;
asko, elastiko laranja jantzita.
Errepidera atera, eta zinta bati
eutsita, errepidearen alde batetik
besterainoko ilarak osatu zituzten, bata bestearen atzetik, denak
zinta berari lotuta. Horma irudikatzen zuten ilarek; harresia. Ez
zuten pankartarik eraman. «Gu
gara pankarta. Goazen aurrera!»,
adierazi, eta pixkanaka egin zuen
ibilbidea elkarri lotuta herritarrek sortutako «harriak».
Peñak nahiago du «euskal harria» eraiki nahi dutela esan.
«Gu, bagara. Euskal Herria gara,
eta euskal harria sortu nahi dugu
egiten dizkiguten erasoak oztopatzeko. Igaroezina da harria».
Epaitegi aurrean amaitu zen
ekintza, ertzainez inguratuta. Ez
zieten utzi protesta plazan amaitzen, eta elkarri estu lotuta aurrera zihoazen herritarren artean
norbaiten bila ibili ziren.
Protesta amaitu berritan, dei
bat jaso zuten auzokideek. «Gaizka epaitegiko atarian kateatuta
dago». Korrika joan ziren ehunka
lagun kalean behera. Ertzainak,
furgonetetan. Poliziek gaztea inguratu zuten, eta herritarrak ez
zitezen hurbildu saiatu ziren. Ez
zuten lortu. Gaztea atxilotuta autora sartzea ere kosta egin zitzaien, herritarrak tartean sartzen baitziren atxiloketa oztopatuz. Liskar artean eraman zuten
Astorkizaga presondegira.
Basauriko espetxerako bidea
itxi egin zuten beste lagun batzuk
handik gutxira. Errepideetako
langileen arropak jantzi, lanetarako seinaleak jarri, eta olioa bota
zuten errepidera. Salbuespen
egoera irudikatzen zuen hesia ere
jarri zuten. Goialdeko zubian,
pankarta erraldoia: Stop! Zure eskubideak Espainiaren segurtasu-
naren izenean ukatuta! Salbuespen estatuan bizi zara. Estatuaren
terroreari horma jarri!.
Lau lagun atxilotu zituzten kaleko jantzitako poliziek. Bilboko
protestan, beste bi. Ekimen horiek bildutako elkartasun keinuak gogoratu ditu Peñak; mezua
zenbateraino eta zein azkar zabaldu zen. Talde batzuk ia espontaneoki antolatutako ekintzak izan
ziren, San Ignaziotik haratago joan zirenak. Atxilotutako bakar
bat ere ez da San Ignaziokoa.
Hartutako bidetik aurrera jarraitzeko asmoa du Ezpam! taldeak, harremantzeko modu eta teknologia berriei lotuta. Eta, orain
arteko ekimen arrakastatsuek
piztu duten interesa aztertuta,
auzoa zein Bilbo gaindituko duen
mobilizazio eredu berria izan daitekeela dio, gainera. Hartarako
deia egin du.
Informazio gehiago bildu
nahi izanez gero, bisitatu
webgune hau:
www.ezpam.wordpress.com
@
2012ko uztailaren 28a, larunbata berria 9
Euskal Herria ‹ Harian
Euskararen bilakaera, 1991-2011 D Nafarroa
GAITASUNA
Euskaldun elebakarrak
1991
dun gehienak (%7,1) gehiago darabiltela erdara euskara baino.
Erabilera eremuka aztertzen
bada, %5 eta %8 artekoa da. Etxean %5,4koa da, seme-alabekin
%8koa, lagunekin %7,5ekoa eta
lankideekin %7,1ekoa. Eremu
formalean, %6,3koa da erabilera
udaletxeetan eta %4,8 osasun
zerbitzuetan. Hogei urteotan apenas aldatu da erabilera. Eta bakarrik eremu formalean igo da pitin
bat, bi puntu inguru.
ERABILERA
0,65
Zein hizkuntzatan moldatzen
diren hobeto
2011
4,6
7,5
8,9
Euskaraz
2001
Familian, lagunartean...
2001
2011
(Elebidunak 2011)
Euskaraz gehiago
11,7
6,6
19,3
Bietan antzera
10,3
69,4
85,9
57,4
Erdaraz gehiago
23,3
83,1
Erd
ald
un
eleb
akar
rak
Bietan
antzera
Erdaraz
dun
Elebi
Elebidunak
Erdaraz bakarrik
k
ilea
tza
har
3. Transmisioa
%20
2001
2011
Eremu mixtoa
Eremu ez euskalduna
Erdaldun
elebakarrak
2011
Aurka eta
oso aurka
%40
Adinaren arabera
2011
%60
%20
Gazteak
(16-24 urte)
%40
%60
Zaharrak
(64tik gora)
%20
%40
37,7
53,7
24
Elebidun hartzaileak
Jatorrizko elebidunak
Erdaldun elebakarrak
Euskaldun berriak
%60
22,3
34,5
2011
Euskaldun zaharrak
%40
%60
Hiztun tipologia nagusiak
Elebidunak
%20
Alde eta
oso alde
1991
81,7
%20
%80
Iruñea
2011
Eremu euskalduna
%60
JARRERA
Elebidunak, eremuaren arabera
1991
%40
%80
27,8
Ez alde
ez kontra
%2
%4
%6
ITURRIA: V. INKESTA SOZIOLINGUISTIKOA
Ur geldiaren antzera
Nafarroan oso mantso ari da handitzen
euskaldunen kopurua, bereziki gazteen
artean, baina erabilera ez da hazten ari
Herritarren erdiek desegokitzat jo dute
Nafarroako Gobernuaren hizkuntza politika
Iñaki Petxarroman
Ez aurrera ez atzera. Halaxe azal
daiteke Nafarroako euskararen
egoera soziolinguistikoa, 1991tik
2011ra egindako bost inkesten ondorioak behatuz gero. Egia da euskaldun kopurua handitu dela,
baina, baita ere, ezagutzan egindako aurrerapen horrek ez duela
erabileraren hazkunderik ekarri.
Nafarroan, %8,9 ziren elebidunak
—%0,65 euskaldun elebakarrak— 1991n I. Inkesta Soziolinguistikoan, eta %11,7 dira orain.
Baina, erabilerari erreparatuz gero, elebidunek gutxiago egiten dute euskaraz orain duela hogei urte
baino. Nafarroako Gobernuaren
hizkuntz politikak eta zonifikazioak emaitzak izan dituztela ondoriozta daiteke, besteak beste,
eremuen arteko aldeak ikusita.
1. Ezagutza
Euskaldun gehiago daude Nafa-
rroan duela hogei urte baino. Gainera, hogei urteko ibilbideari so
eginez gero, garbi azaltzen da
datu bat: belaunaldi gazteak euskaldundu dira bereziki. Hala,
1991n 16 eta 24 urte arteko gazteen
arteko %10 besterik ez ziren elebidunak. Gaur egun, berriz, %20,8.
Alegia, bikoiztu egin da gazte euskaldunen proportzioa hogei urtean. Hazkunde hori etengabea
izan da, eta hezkuntzan egindako
ahaleginak fruituak eman dituela erakusten du.
Bikoiztu egin da gazteenen arteko elebidun kopurua, eta gauza
bera gertatu da 25 eta 34 urte bitartekoen artean ere: %7 ziren euskaldunak duela hogei urte, eta
%14,5 dira orain. Gainerako adin
multzoen bilakaeran atentzioa
ematen du ondokoak: ia ez da aldatu elebidunen kopurua, berdintsu jarraitzen du. 35 eta 49 urte artekoetan %10,3 ziren euskaldunak 1991n, eta %10,1 dira orain; 5064 urtekoetan %9,4 eta %9,6; eta
64tik gorakoetan %10,7tik %9,3ra
igaro da. Gainera, adinean behera
joan ahala gutxitzen ari da euskaraz erdaraz baino hobeto moldatzen diren elebidunen kopurua,
eta hori ere ezin seinale ontzat jo.
Egun, bakarrik 64 urtetik gorako
elebidunak dira euskaraz erdaraz
baino hobeto moldatzen direnak.
Nabari da gobernuak egindako
hizkuntza politikak eragin handia izan duela bilakaera horretan.
Elebidunen hazkunderik handiena eremu mistoan gertatu da.
Eremu horretan euskara ofiziala
da, eta franko nabaritu da hori,
esaterako, hezkuntzan belaunaldi berriak euskaldundu ahal izan
direlako D ereduaren bidez. Eremu mistoan bikoiztu egin da elebidunen kopurua 1991tik: %5etik
G Iruñea
%9,1
pHiriburuaren egoera.Nafarroako herritarren ia erdiak hartzen ditu Iruñeak,eta guztiz baldintzatzen du herrialdearen
egoera soziolinguistikoa.Herritarren %9,1 dira euskaldunak,
eta erabilera %3 inguruan dago.
%10era igaro da. Eremu euskaldunean eta ez-euskaldunean aldeak askoz txikiagoak izan dira.
Garrantzitsua da euskalduntze
eta alfabetatze mugimenduak hogei urte hauetan egindako lana.
2011ko inkestaren arabera, 23.470
euskaldun berri daude Nafarroan; alegia, herrialdeko elebidunen heren bat baino gehiago euskaldun berriek osatutakoa da.
Gainera, ezin daiteke aipatu gabe
utzi duela hogei urte arte ia osoki
erdaldunak ziren eremu mistoko
hainbat tokitan belaunaldi gazteen artean nolako aurrerakada
egin duen euskararen ezagutzak,
besteak beste Iruñerrian eta Lizarrerrian.
2. Erabilera
Ezagutza asko handitu bada ere,
bereziki belaunaldi gazteetan,
euskararen erabilera ez da handitu. Areago, gutxitu ere egin da.
1991n %4 ziren euskaraz erdaraz
baino gehiago aritzen ziren herritarrak, eta %3,6 baino ez dira hogei urte geroago. Datu hori bat dator berriki Soziolinguistika Klusterrak aurkeztutako kaleko
erabileraren neurketaren emaitzekin. Izan ere, Nafarroan
%7,5eko erabilera antzeman zuten 1993an, eta %5,7ra apaldu da
2011n. Agerikoa da, gainera, elebi-
Hizkuntzaren transmisioan aurrerapen txiki bat egin du Nafarroak. Duela hogei urte dezentekoa zen galera, etxean edo familia
giroan euskara ez zitzaielako belaunaldi berriei iristen. 2001ean
egindako III. Inkesta Soziolinguistikoan eman zuten datu batek azal dezake hori: 20.000 lagun
inguruk galdu zuten euskara.
2011ko inkestaren arabera, 3.600
euskaldun erdaldundu dira guztiz, eta 4.500 partzialki. Guraso
biak euskaldunak diren nafarren
kasuan ia bermatuta dago semealabek euskara ikastea. Kasuen
%95ean hala gertatzen da. Bikotekideetako batek euskaraz ez dakienean, seme-alaben %67k ikasten dute euskara Nafarroan. Araba, Bizkai eta Gipuzkoaren amiñi
bat azpitik dago Nafarroa horri
dagokionez, hiru herrialde horietan haurren %71k jasotzen dutelako euskara gurasoetako bat euskalduna ez denean.
4. Jarrerak
Hogei urtean zerbaitetan nabarmen hobera egin badu euskararen egoerak, arlo honetan egin
du: herritarren aldeko jarrera
asko zabaldu da. 1991n %22,3 zeuden euskararen alde edo oso alde,
eta %53,7 kontra edo oso kontra.
Egun, ia irauli dira proportzioak:
%37,7 daude alde edo oso alde, eta
%34,5 kontra edo oso kontra. Horrekin batera, herritarrak ez daude batere ados Nafarroako Gobernuak orain arte egindako hizkuntza politikarekin. Herritarren
erdiek desegokitzat jo dituzte euskararen politika publikoak, haietako gehientsuenek (%45,1) gutxi
egin dela uste dutelako.
Nafarren %25ek guztiz euskalduntzat dute euren burua, eta
beste %25ek nahikoa edo zertxobait euskalduntzat. %43k, berriz,
ez daukate batere euskalduntzat
beren burua, eta %6k gutxi. Beraz, bitan banatuta dago gizartea:
erdiek euskalduntzat dute euren
burua, eta beste erdiek ez.
OHARRA: Bihar euskararen bilakaerari buruzko datuak aztertuko ditu BERRIAk Iñaki Iurrebaso, Iñaki Martinez de Luna, Xabier Isasi, Arkaitz Zarraga eta
Erramun Baxokekin.
10 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata
Harian › Euskal Herria
Bengoa: «Epaia onartu besterik ez dugu»
Eusko Jaurlaritzak ez du
berrordainketa ontzat
ematen, eta erretiratuei
ahalik eta kalte txikiena
eragiten saiatuko da
Erredakzioa Bilbo
«Eusko Jaurlaritzak onartu egiten du Auzitegi Konstituzionalak
botiken berrordainketaren inguruan emandako epaia, baina ez
dator bat edukiarekin». Jaurlaritzako Osasun sailburu Rafael
Bengoaren hitzak dira. Pentsaurreko bat eman zuen atzo, Bilbon,
Espainiako Auzitegi Konstituzionalaren epaiari eta berrordainketa sistemari buruz hitz egiteko.
«Berrordainketa ez da sistema
egokia, bidegabea eta ez-eragin-
korra delako. Horregatik, Eusko
Jaurlaritzak ez du babesten»,
esan zuen.
Bengoak azaldu duenez, Jaurlaritzak oraindik ez du jaso Auzitegi Konstituzionalaren epaia. Jasotzen duenean, hogei egun izango ditu helegitea jartzeko. Osasun
sailburuak nabarmendu duenez,
Araban, Gipuzkoan eta Bizkaian
indarrean dagoen ordainketa sistemak bere horretan jarraituko
du abuztuan, epaia Jaurlaritzaren eskuetara heldu eta helegitea
jarri arte. «Irailean, dokumentazioa iristen zaigunean, ezarriko
ditugun hurrengo neurriak azalduko ditugu», adierazi du.
Lege auziak konpondu bitartean, epaia «onartzea beste erremediorik» izan ez dutenez, berrordainketa sistema ezartzeko modua «aztertzen» ari direla esan du
Bengoak; azaldu du «bizpahiru hilabete» beharko dituztela sistema
ongi ezartzeko: «Aste honetan jarri dugu errezeta elektronikoen
sistema, eta berrordainketa ez zegoen aurreikusita; ez dugu nahi
horrek errezeta elektronikoen
sistemari eragitea, emaitza onak
ematen ari delako orain arte».
Bengoak esan du Araban, Gipuzkoan eta Bizkaian berrordainketa ezarrita ere erretiratuek ez
dutela jasango «kalte ekonomikoa»; adierazi du aztertzen ari direla erretiratuei «botikak erosteagatik dirua nola itzuli». Horrez
gain, zehaztu du Auzitegi Konstituzionalaren epaia jaso bitartean,
behintzat, dirua ematen jarraituko dietela Arabatik, Gipuzkoatik
eta Bizkaitik kanpo botikak erosten dituzten herritarrei; berrordainketagatik ordaindutako ko-
purua orekatzea du xede neurriak.
Bengoak uste du badaudela berrordainketa baino sistema «justu eta zuzenagoak». EAEn indarrean dagoena nabarmendu du:
«Europako Batasuneko herrialde
askok deitu digute gure sistemagatik galdezka, informazio eske;
Espainiako Gobernuari, berriz, ez
dio inork hotsik egin».
ELA,berrordainketaren aurka
Auzitegi Konstituzionalak esandakoari «men egitea» murrizketak ezartzeko «prest» egotea dela
salatu du ELA sindikatuak. Zehaztu du Espainiako Gobernuak
osasunean ezarritako murrizketak «bidegabeak» direla. Horien
artean jarri dute botiken berrordainketa; adierazi dute ez dutela
neurria «ontzat» ematen.
Eusko Jaurlaritzak «tranpa»
egiten du, ELAren ustez: «Itxuraz
murrizketen aurkako jarrera du,
baina gero neurri horietako asko
aplikatzen ari da, osasunean eta
gizarte zein etxebizitza zerbitzuetan». Gauzak horrela, sindikatuak Jaurlaritzari eskatu dio uko
egiteko «jendearen eskubideak
murrizteari eta botiken berrordainketa ezartzeari».
Botiken berrordainketa «pertsonen eskubideen eta duintasunaren aurkako kolpea» dela salatu du Alternatibako bozeramaile
Amaia Agirresarobek. Era berean, Lopezi eskatu dio herritarren
eskubide sozialak «propagandatik haratago» babesteko.
Bestalde, Ezker Anitzak Jaurlaritzari galdegin dio «intsumiso»
izatea Espainiako Gobernuaren
murrizketen inguruan.
Hapatitisaren Munduko Eguna da gaur,
eta, hura oroitarazteko,‘Voces de la enfermedad
silenciosa’liburua argitaratu dute; C hepatitisa
izan duten hamabi eriren istorioak biltzen ditu.
Gaixotasun
isila
ezagutaraziz
Lohizune Amatria Iruñea
U
ste duzun baino gertuago dago». Hori diote
Hepatitisaren
Munduko Eguna iragartzeko afixek. Hepatitisa «gaixotasun isila» dela jakinarazteko
jarri ditu Gibeleko Gaixo eta
Transplantatuen Nafarroako elkarteak (Atehna) Iruñeko kaleetan. «Abisatu gabe sartzen da gorputzean, eta konturatu gabe, gutxika jaten zaitu», dio Antonio
Garcia elkarteko zuzendariak.
«Gaixotasun horren sintomak
oso berandu agertzen dira; batzuetan, beranduegi». Nafarroan
C hepatitisa duten 7.000 eta 8.000
gaixo inguru daude.
Voces de la enfermedad silenciosa (Gaixotasun isilaren ahotsak)
liburua plazaratu dute Gibeleko
Gaixo eta Transplantatuen Federazioak (FNETH) eta MSD etxeak,
Hepatitisaren Munduko Eguna
oroitarazteko. C hepatitisa duten
hamabi eriren istorioak biltzen ditu, eta, haien artean, Garcia zuzendariarena. Duela 26 urte ku-
tsatu zen C birusaz, eta gernuaren
koloreari esker jakin zuen gaixo
zegoela. Gero, hogei urte itxaron
behar izan zuen transplantea jasotzeko. «Itxarote zerrendan lehenengoa nengoela esan zidaten,
eta hurrengo egunean baneukan
gibela», esan du. «Hala ere, zoritxarrez, oraindik badago itxarote
zerrendan hiltzen den jendea».
Organo emaileak egotea garrantzitsua dela uste dute elkartean, eta hori sustatzea da haien egitekoa. «Bereziki bizien arteko
transplantea bultzatu nahi dugu,
organo urritasuna konpontzeko
bidea delako», dio Garciak. Hala
ere, arazoa bateragarritasuna izaten da. Horregatik, transplante
gurutzatuen garrantzia ere goraipatu du Garciak.
Bernabe Vicente elkarteko kideari, ordea, azkar aurkitu zioten
gibel berria. 1977an kutsatu zen
C birusaz, hura aurkitu baino hamabi urte lehenago, eta hamalau
egunez baino ez zen egon itxarote
zerrendan. «Nire kasua asko aztertu zuten. 1992an egin zidaten
ebakuntza, baina lehenago anali-
Ezkerretik, Atehnako Antonio Garcia, Bernabe Vicente eta Miguel Angel Cirez kideak. IÑIGO URIZ / ARGAZKI PRESS
si asko egin zizkidaten», dio. Nabarmendu du gauzak asko aldatu
zitzaizkiola transplantea egin ondoren. «Jateko gogo handiagoa
‘‘
Aurrera atera den jendea
ikusi nuen, eta horrek
indarra eman zidan nik
ere aurrera jarraitzeko»
MIGUEL ANGEL CIREZ
Atehnako kidea
«Zoritxarrez,
oraindik badago
itxarote zerrendan
hiltzen den jendea»
ANTONIO GARCIA
Miguel Angel Cirezen istorioa
ezberdina da. B birusaz kutsatu
zen duela 30 urte, eta neurririk ez
hartzeagatik minbizia izan du gibelean. «Urteak neramatzan ekografiarik egin gabe. Behin ekografia bat egin zidaten, eta gibelean
hamar zentimetroko tumorea
neukala ikusi zuten», azaldu du.
Sendaezina zela uste zuten, eta
ezin zitzaion transplanterik egin.
Hala ere, kimioterapia jaso ondoren, tumorea txikiagotzea lortu
zuten, eta erauzi egin zioten. Asko
eskertzen du garai horietan jaso
zuen Atehnaren laguntza. «Aurrera atera den jendea ikusi nuen,
eta horrek indarra eman zidan
nik ere aurrera jarraitzeko».
Atehnako zuzendaria
nuen, eta arpegian, kolore hobea.
Pozez negar egin nuen». Hamalau
egunen buruan, bizikleta batekin
zebilen Iruñeko kaleetatik. «Azkeneko hogei urte hauek hoberenak izan dira», dio.
Sendabide hirukoitza
«Gaixotasuna sendatu ez zaigulako egiten digute transplantea»,
azaldu du Garciak. Hiru sendabide erabili izan dituzte C hepatitisa
sendatzeko. Hasieran, Interferon
sendagaiarekin tratatzen zituz-
ten eriak. Gero, Ribavidina sendagaia gehitu zioten Interferonari,
eta hori izan da azkeneko urteetan erabili den sendabidea. Horri
esker, gaixoen %40 sendatzea lortzen da.
«Orain, %80 senda ditzakeen
hiru botikez osatutako sendabide
bat agertu da», azaldu du Garciak.
«Garestiagoa da, eta, horregatik,
ukatu egin zaio gaixo bati baino
gehiagori». Garciak uste du administrazioek oso garestia ikusten
dutela, baina beretzat hogei urtez
medikuarengana joatea baino
merkeagoa da. «Sendabide hori
onartzea nahi dugu, baina ez da
panazea; oso gogorra da, eta nahi
gabeko ondorioak aurrekoan baino gaitzagoak dira». Vicentek gogorarazi du transplantearekin ez
dela birusa gainditzen, eta azaldu
du hura sendatuko duen sendagaiaren zain dagoela. Cirezen hitzetan, prebentzioa ere garrantzitsua da. «Gaixo daudenen %70ek
ez dute inolako sintomarik».
2012ko uztailaren 28a, larunbata berria 11
Euskal Herria ‹ Harian
milioi ahozapi banatuko dituzte,
baita 10.000 txartel ere, telefono
zenbaki erabilgarriekin.
Oihane Agirregoitia Bilboko
Udaleko Berdintasun arloko
ordezko zinegotziak azaldu du
160 taberna horiek lila koloreko
puntu batzuekin bereiziko direla.
Halaber, gizon eta emakumeek
«gehiegikeria eta erasoen beldur» izan gabe jaiez goza dezatela
eskatu zuen Itziar Urtasunek,
Jaietako ordezko zinegotziak.
Bestalde, Bilboko Konpartsen
bozeramaile Itziar Villafañezek
iragarri du erasorik gertatuz gero
horren «gaitzespen eta salaketa
publikoa» egingo dutela. Txosnak denbora tarte batez itxi edo
elkarretaratzeak egiteko aukera
azaldu zuen Villafañezek, besteak beste.
Laga hondartzan izandako bortxaketa salatzeko protesta, atzo. MONIKA DEL VALLE / ARGAZKI PRESS
Urte hasieratik %4,5 hazi dira genero
indarkeriagatik egindako salaketak
Eusko Jaurlaritzak
150.000 euro handituko
du erasoak jasan
dituzten emakumeak
laguntzeko diru saila
Erredakzioa Bilbo
Iazko datuekin alderatuz, urteko
lehen sei hilabeteetan emakumeen aurkako indarkeriagatik egindako salaketak %4,5 hazi dira
Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan.
Salaketen ugaritze hori bikotekide edo bikotekide ohiak egindako
erasoen gorakadarengatik heldu
da, baita familia barruan gertatzen diren beste erasoen ondorioz
ere. Ordea, sexu askatasunarekin lotutako salaketak urritu
egin dira iragan urtearekin konparatuta; lehen sei hilabeteetan,
mota horretako 101 kasuren berri
izan du Herrizaingo Sailak.
Mariola Serrano Eusko Jaurlaritzako Genero Indarkeriaren
Biktimen Laguntzarako zuzendariak urtarriletik ekainera arteko datuak aurkeztu zituen atzo.
Herrizaingo Sailak azaldu du
2.067 emakumezkoren aurkako
2.461 erasoren berri izan duela,
eta, horietatik, 1.702 erasoren
berri izan dute salaketen bitartez. Salaketa horietatik gehienak
emakumeek berek jarri zituzte:
%88. Serranok azaldu du datu
horren bitartez erakusten dela
zer konfiantza duten biktimek
segurtasun eta babes neurrietan.
Bikotekideek edo bikotekide
ohiek egindako hamar erasotik
zazpi 18 eta 40 urte arteko emaku-
meen kontra egiten dira. Ordea,
familia barruan gertatzen diren
eraso gehienak 40 urtetik gorako
emakumezkoen kontra egiten
dira. Emakumeen aurkako indarkeria pairatu dutenen jaioterriari
dagokionez, hirutik bi Hego Euskal Herrian, Espainian, Galizian
eta Katalunian jaiotakoen kontra
izan dira.
Eraso guztien gainetik, Caridad Angeles Rodriguez Arrieta
hil zuena nabarmendu du Serranok. Bikotekideak aitortu zuen
labanaz hil zuela 39 urteko emakumea, martxoaren 26an, Tolosan (Gipuzkoa). Ordea, gogorarazi behar da maiatzaren 5ean
Gabriela Arosemena 22 urteko
emakumea hil zela Durangon
(Bizkaia); gizon batek etxean
atxikirik zeukan, eta leihotik erorita hil zen. Ertzaintzak ez zuen
argitu nola erori zen, baina gizona inputatu zuen, hilketagatik.
Baliabide sarea
Rodriguez Arrietaren kasua
aztertu ondoren, eta «kritika
konstruktiboa» eginez, Serranok
nabarmendu du neurriak sustatu behar direla emakumezkoak
erasotzaileekin itzul ez daitezen.
«Instituzioek emakumeen konfiantza lortu behar dute, babesa
emanez eta baliabide sare egokia
dagoela bermatuz». Baliabide
horiek, hasieran arreta eskaintzeaz gain, erasoa jaso dutenei
lagundu eta bizitza berria hasterakoan babesa eskaini behar dietela gaineratu du Genero Indarkeriaren Biktimen Laguntzarako
zuzendariak.
Ildo horretan, emakumeen
independentzia ekonomikoaren
garrantzia nabarmendu du. Hori
lortzeko laguntza ekonomikoak
«lehentasunezkotzat» jo ditu, eta
aurten horretarako diru saila
542.000 eurorena dela azaldu du,
iaz baino %107 handiagoa. Ordea,
jakinarazi du urteko lehen sei
hilabeteetan jaso dituen eskaerak nabarmen igo direla. 2011.
urtean 98 eskaera jasan zituen
ekainera arte, eta aurten 162
eskaera jaso ditu. Hori dela eta,
diru saila beste 150.000 euro handitzeko erabakia hartu du Eusko
Jaurlaritzak. Agindua emana du,
eta abuztuaren bian gauzatuko
da.
Bilboko 160 tabernak
indarkeria matxistaren
aurkako informazioa
emango dute jaietan
Lagan adingabe bat
bortxatu dutela eta,
genero indarkeria
salatu dute
Bestalde, erasoak jasan dituzten emakumeen babesa bermatzeko neurrien artean, Serranok
adierazi du 54 emakumek bizkartzaina zutela ekainaren 30ean,
2011. urtean baino zortzi gehiagok. Horrez gain, 34 pertsonak
erabiltzen zuten beren kokapenaren berri ematen duen eskumuturrekoa, bai erasotzaileak, bai
biktimak. Ertzaintzak emandako
laguntza telefonoari dagokionez,
hazkunde nabaria izan da iragan
urtetik; zerbitzu hori 242 emaku-
mek zuten, eta 662 emakumek
dute aurten.
Bilboko «puntu lilak»
Genero indarkeriaren kasuen
inguruan informazioa emateko
egitasmo bat abiaraziko dute Bilboko 160 tabernak Aste Nagusian. Taberna horiek indarkeria
matxistaren kasuei aurre egiteko
protokoloa izango dute, eta egitasmoaren berri emateko 1,6
Elkarretaratzea Gernikan
Atzo arratsaldean elkarretaratzea egin zen Gernikan, Madalen
jaiak ospatzen ari zirela Ibarrangeluko Laga hondartzan (Bizkaia) adingabe bat bortxatu zutela salatzeko. Eraso Sexistei Stop
plataformak eta Euskal Herriko
Emakumeen Mundu Martxak
antolatu zuten elkarretaratzea,
eta salatu zuten emakumeen aurkako indarkeria gure gizartean
gertatzen den giza eskubideen
urraketarik larrienetakoa eta
hedatuenetakoa dela.
Gertatutakoa ikertzen ari da
Ertzaintza. Ordea, Gautegiz Arteagako Hitza-k jakinarazi du gizonezko bat aurkeztu zela GernikaLumoko polizia etxean, ustez
gertatutakoaren bere bertsioa
emateko. Ertzaintzak gizonezkoa
atxilotu zuen, eta, epailearen
aurretik pasa ondoren, behin
behinean aske utzi zuen, bermerik ordaindu gabe.
12 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata
Harian › Euskal Herria
Besteak beste, Kosta Legeak babestuta dago Alleriko paduraren erdia. LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKUKO HITZA
Aralarrek eta Alleri Zaindu plataformak salaketa jarri ostean, EAEko
Auzitegi Nagusiak erabaki du Ondarroako Alleri paduran 480 etxebizitza
eraikitzeko proiektua legez kanpokoa dela .
Padura garaile,
eraikitzaileen aurrean
Iker Rincon Bilbo
O
inarriak sendoak
dira, eta epaia berretsiko da, seguru».
Alleri Zaindu plataformako Ibai Muñizen hitzak
dira. Ondarroako (Bizkaia) Alleriko paduran 480 etxebizitza eraikitzeko proiektua legez kanpokoa
dela erabaki du Euskal Autonomia Erkidegoko Auzitegi Nagusiak. Hirigintza arauak zein ingurunearen babesa oinarri hartuta,
epaiak ontzat hartu ditu Alleri
Zaindu plataformak eta Aralar alderdiak egitasmoaren kontrako
helegitean aurkeztutako arrazoiak. Iaz lanak ez hastea lortu ostean, makinak Allerin ez sartzea
lortu dute.
Ondarroako Udaleko kudeaketa batzordeak —EAJk gidatua—
aurreko agintaldian bultzatu
zuen plana. Alleriko padura lur
eremu zabala da. Erdia Kosta Legeak babesten du. Horrekin batera, Europako Batasunaren IKL
(Interes Komunitarioko Lekua)
izendapena dauka, eta Eusko
Jaurlaritzaren hezeguneen katalogoan agertzen da. Beste erdiak,
ordea, ez du horrelako babesik.
Proiektua bideratzerakoan,
udaleko batzordeak eremu zabal
guztia hartu zuen kontuan, zenbat etxebizitza eraiki zitezkeen
aurreikusteko. Hala, 480 etxe egitea kalkulatu zuen. «Babestutako
eremua bertan sartu zuten eraikitzeko karga handitzeko», salatu
du Ibai Muñiz Alleri Zaindu plata-
formako kideak; «Beste modu batean egin izan balute, etxebizitza
gutxiago eraiki ahal izango lituzkete».
Egitasmoa kaleratu zuten lehen momentutik paduran eraikitzea legez kanpokoa zela argi ikusi zuten salatzaileek. Aralarreko
kide Dani Maeztuk adierazi duenez, «hasiera batean helegite administratibo ugari jarri genituen,
baina EAJren kudeaketa batzordeak ez zigun kasurik egin». Bide
horiek agortu zituztenean, auzi
administratibora jotzea erabaki
zuten. Muñizek gaineratu due-
Alleriko paduraren
erdia babestuta
dagoela ekarri du
gogora epaiak
nez, argi ikusi zuten proiektua
gelditzeko aukera bazegoela eta,
horregatik, salaketa jartzea erabaki zuten.
Eta, azkenean, arrazoia eman
die auzitegiak. 467/2010 sententziak Alleriko ingurua urbanizatzeko proiektua legez kanpokotzat jo du. Epaiaren arabera, herritik kanpo dagoen lurra edota
azpiegiturarik ez duen eremua
ezin da eraikitzeko lurra izan. Horrekin batera, eremuaren zati bat
babestuta dagoela gogora ekartzen du testuak.
Dena den, padurak ez du aldaketarik jasan plana aurkeztu zenetik. Izan ere, epaileak, erabaki
irmo bat hartu bitartean, bertan
egitekoak ziren obra guztiak geldiarazteko agindu zuen 2010ean.
Hortaz, padurara ez da inolako
makinarik sartu.
Muñizek jakinarazi du epaiaren kontrako helegitea jartzeko
aukera badagoela. Halere, epaiaren argudioak irmoak dira; beraz,
ez dute uste bigarren epai batek
guztiz kontrakoa esango duenik.
Auzitegiak sententzia mantentzen baldin badu, babestutako lurra ez da hiri-lur izango, bazik eta
babestua. Beste zatia, ordea, hirilurra dena, udalak ikusi beharko
du zelan izendatuko duen. Ebazpenaren ondorioz, EAJk hausnarketa egin dezan espero du
Aralarrek, eta bultzatu duen
«eredu urbanistikoak izan dituen
akatsak» onartzea. «Urte askotan
lurrak eta baliabide naturalak
irentsi dituzte, eta espekulazio urbanistikoari bide eman diote», salatu du Maeztuk.
Herritarrek gastatutako dirua
Paduraren kontrako erasoa gelditzeko, «herritarrok izan ginen
gure denbora eta dirua ipini behar izan genituenak», Alleri Zaindu taldeko kideek gogora ekarri
dutenez. Borroka merezi izan
duela diote, baina gastuek hor jarraitzen dute. Hala, datozen egunetan plataformak gastatutako
milaka euro horiek ordaintzeko
eskaera egingo dio EAJri. Horretarako, gutun bat bidaliko du, fakturekin. Aralarrek herritarrei
azalpenak emateko eskatu die jeltzaleei.
2012ko uztailaren 28a, larunbata berria 13
Euskal Herria ‹ Harian
Darwin eta gu
Jose Mari Pastor
erlinen izan zen. Erosketak egitera joan ginen
kaleko merkatu batera.
Meloia hartu nuen eskuetan, helduta ote zegoen ikusteko. Itxura ona zuen, eta lagun
batek erosteko esan zuen. Halako
batean, saltokiko emakumeak,
gugana hurbildu, eta meloia kendu zigun eskuetatik, oso modu
txarrean. «Espainiatik bota gintuzuen. Alde hemendik», esan zigun erdara garbian. Hizkuntzak
nola markatzen gaituen. Espainolez ari ginen, eta espainoltzat jo
gintuen. Emakume sefardita zen,
Fernando Faltsutzaileak 1492an
kanporatutako juduen ondorengoa. Espainiak jazarri eta botatako exiliatu haien urruneko senideren batzuen gorrotoak bizirik
segitu du mendez mende.
Aste honetan, beste exiliatu batzuen gaia azaleratu du Jorge Fernandez Diaz Espainiako Barne
ministroak. ETAren indarkeriaren ondorioz Euskal Herritik alde
egin zutenek gurean botoa emateko eskubidea izango omen dute.
Horretarako baldintzak: Euskal
Herrian bost urtean erroldatuta
egon eta presio terroristaren ondorioz alde egin izana. Proposa-
B
«Exiliatuen» meloia
men horren atzean bozei eragiteko asmorik ez dagoela adierazi
du ministroak: «Hurrengo belaunaldiak izan ditugu gogoan, ez
hurrengo hauteskundeak».
Ukaezina da ETAren jardueraren ondorioz jendeak alde egin
duela Euskal Herritik. Baina
zenbat izan dira? Areago: nola
frogatu terroristen presioa? Oso
subjektiboa da hori. Juduen kasuetan ez bezala, hemen ez zen
dekreturik onartu jendea kanporatzeko. Demagun Euskal Herrian 30 urtean bizi izandako pertsona bat Espainiako jaioterrira
itzuli dela. Demagun botoa eman
nahi duela Hegoaldean. Nola justifikatuko du terroristen presioa?
Bere kontrako zuzeneko erasoaren berri eman beharko du edo
nahikoa izango da adieraztea urteroko jaietan kalean ikusten zituen presoen aldeko pankartek
zorabioa eragiten ziotela? Bestalde, zer esan nahi du ministroak
«hurrengo belaunaldiak» aipatzen dituenean? Iparraldeko sin-
dromeak jotako polizia baten
seme-alabek hemen bozkatzeko
eskubidea izango dutela, haien
aita Gipuzkoako errepideetan
kontrolak jartzen ibili zelako
PPren asmoak badu
alde positiborik:
Euskal Herria ez dela
Espainia onartzea.
Espainian erroldatuta
daudenak atzerrian
bizi direla, alegia
bost urtean? Trantsizioko lehen
urteetan Nafarroako herri bateko plazan ikurrinak ez jartzeko
zelatatzen zuen guardia zibil zaharraren bilobek eskubide hori
izango dutela, aitatxi, barkatu,
abuelitoaren kuartelaren ondoan
bizi zirelako txikitan?
Bozkatzeko eskubidea estatukidetasunak ematen du. Eta bozkatzeko lekua, erroldak. Legez
inor ezin da egon estatu berean bi
lekutan erroldatuta. Iruzurra da,
eta ezina. Bilbon jardundako polizia bat orain Sevillan bizi eta
erroldatua bada, Sevillan bozkatzen du, ez Bilbon. Bilbon bizi den
ertzain batek bertan ematen du
botoa, ez Sevillan. Estatukidetasun bera dute biek, baina bata
han erroldatuta dago, eta bestea
hemen. Espainiar batek ezin du
Avilan eta Segovian bozkatu.
Bada salbuespenik, pertsona
hori atzerrian bizi denean: Belgikan erroldatuta egon arren, Avilako herritar batek Espainian
bozkatu ahal du, atzerrian dagoe-
lako. Hortik begiratuta, PPren
asmoak badu alde positiborik:
Euskal Herria ez dela Espainia
onartzea. Espainian erroldatuta
daudenak gure atzerrian bizi direla, alegia.
Exiliatuek Espainian erroldatuta segitu nahi badute, eta Euskal Herrian bozkatu, bada erdibideko konponbiderik: Iparraldean erroldatzea. Horrela atzerrian
egongo lirateke erroldatuta espainiarren ikuspegitik, eta Euskal Herrian gure ikuspegitik. Denak kontent, denak huros, baldin
eta, exiliatu horiek ez ezik, Iparraldean bizi diren herritar guztiek ere aukera balute EAEko
hauteskundeetan bozkatzeko.
Azken batean, boz horien emaitzek haiei ere eragiten diete Herri Urrats edo euskal irratientzako diru laguntzak erabakitzen direnean. Zentzuzkoena izan
liteke, Madrilek arazorik ez izateko: Israelek Espainiako hauteskunde legea aldatzeko asmoen
berri badu, kapaz da sefarditek
Gaztela-Mantxako bozetan bozkatzeko eskatzeko. Aurreko belaunaldiak, Toledoko sinagoga
eta Berlingo emakume sefardita
gogoan.
14 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata
Harian › Euskal Herria
15.380
Abian da tren lasterraren
aurkako mendi martxa
pBilboko Udalaren euskara programetan parte hartu duten haurrak.
Bilboko Udalak euskara sustatzeko
hainbat programa egin ditu 20112012ko ikasturtean. Udalak jakinarazi
duenez, 15.380 neska-mutikok parte
hartu dute horietan.
URRUÑA › Atzo abiatu zen,Urruñatik (Lapurdi),
AHT abiadura handiko trenaren kontrako mendi
martxa.AHTaren Aurkako Asanbladak antolatu
du,eta aurreko urteetan egin ohi zuten kanpaldiaren ordezkoa da.Tren lasterraren eta bestelako azpiegitura «erraldoien» aurka egin,eta beste
gizarte eredu bat posible dela aldarrikatuko dute.Bihar amaituko da,Hernanin (Gipuzkoa).
400.000
Laguntza Psikosozialerako
Modulua ez kentzeko lanetan
pNafarroako hainbat ikastetxe
berritzeko dirua. Nafarroako Gobernuak 400.000 euroko diru saila
banatuko du 21 udalen artean, herri
horietako hainbat ikastetxetan berrikuntza lanak egiteko. Lanak azaroaren 1a baino lehen amaitu beharko
dira.
BARAKALDO › Barakaldoko alkate Tontxu
Rodriguez Eusko Jaurlaritzako Osasun Sailarekin hitz egiten ari da, Gurutzetako Laguntza Psikosozialerako Modulua ken ez dezaten. «Oraingoz, ez dugu lortu Jaurlaritzak atzera egitea,
baina espero dugu egingo duela». Herriko hainbat gizarte taldek egin dute eskaria, eta udalak
bat egin du. Haien arabera, larria da modulu hori
kentzea.
Haur pornografia zabaltzea
egotzita,bi gizon atxilo
Donostian eta Bilbon
Erredakzioa Donostia
Haur pornografia zabaltzea leporatuta, gizon bat atxilotu du
Guardia Zibilak Bilbon eta beste bat Donostian. Atxilotuek 49
eta 56 urte dituzte, eta, besteak beste, haur pornografiari lotutako 826 bideo eta 164 argazki artxibo atzeman dizkiete.
Auziari lotuta, beste emakume bat atzeman dute Madrilen.
Guardia Zibilak emandako datuen arabera, iazko otsailean
hasi zuten ikerketa. Nahi gabe haur pornografia zuen film bat
ordenagailura ekarri zutela salatu zuten bi herritarrek. Polizia
gertatutakoa ikertzen hasi zen, film hori sarean nork jarri zuen
eta zein ordenagailutik egin zuen argitzeko. Hiru ordenagailutatik egin zela ikusi zuten, eta elkarren artean lotura zutela.
Horren karietara egin dituzte atxiloketak.
Irudia qGasteiz
Auzitegi bat eskatu dute buruko
gaitzak dituztenez erabakitzeko
DONOSTIA › Buruko gaixotasunak dituzten pertsonak ezgaitzeko prozesuak erabakitzeko,
epaitegi berezi bat sortzeko eskatu du Hurkoa
fundazioak. Une honetan, Donostiako 6. epaitegia da espezializatu bakarra, gai horretan. Hurkoak esan duenez, epaitegi bakar bat edukitzea
«gutxi» da, gaixo bakoitzaren egoera «etengabe» ebaluatu eta aurreikusi behar delako.
2
j
IRUÑEA › Iruñeko Artzapezpikutzak herriaren
esku utziko du, berriz ere, Lergako eliza. Bere izenean jarri zuen Elizak eraikina, baina, udalak
auzitara jo eta gero, atzera egitea erabaki du.
Leozko Udalak, berriz, isunen bidez lortu du
Artzapezpikutzak hainbat eliza itzultzea. Eraikinak konpontzeko eskatu baina egin ez zuenez,
txostena zabaldu zion Elizari. 60.000 euro ez
ordaintzearen truke itzuli ditu.
Laburrean
Artzapezpikutzak herriari
itzuliko dio Lergako eliza
PRIBATIZAZIOAREN AURKAKO PROTESTA
Espainiako Gobernuak Gasteizen duen ordezkaritzaren aurrean protesta egin zuen atzo LAB sindikatuak, Forondako aireportuan egingo dituzten
murrizketak direla eta. Salatu dute gobernua hegazkin sektorea pribatizatu nahian dabilela, Fo-
Hilberriak
ESKELAK
(0034)943 30 40 30
eskelak@bidera.eu
rondatik hasita. Horren harira, esan dute aireportuak, galerak ekarri ordez, irabaziak sortzen dituela: «10 milioi euro inguru biltzen ditu Espainiako
Ogasunak, urtean, zergetan». Era berean, lanaldia erdira ez murrizteko eskatu dute. I.ZABALETA / ARP
2012ko uztailaren 28a, larunbata
berria 15
‹ Publizitatea
16 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata
Harian › Ekonomia
Eustatek baino 28.100 langabe
gehiago zenbatu ditu INEk EAEn
Espainiako Estatistika Erakundearen
arabera, Hego Euskal Herrian 202.000
langabe daude, martxoan baino %1 gehiago
INEren datuei Iparraldekoak gehituta,
215.929 langabe zenbatu ditu Gaindegiak
Arnaitz Lasarte
INE Espainiako Estatistika Erakundeak eta Eustatek datu kontrajarriak aurkeztu dituzte langabe kopuruaren inguruan.
INEk atzo argitaratutako datuak
ez datoz bat lehengo astean Eustatek emandakoekin, ezta uztail
hasieran enplegu zerbitzu publikoek argitaratutakoekin ere.
Eustatek esan zuen langabezia
jaitsi egin dela urteko bigarren
hiruhilekoan. INEren inkestek
kontrakoa diote: langabeziak
gora egin duela Hego Euskal
Herrian: 190.500 langabe zeuden
martxoan, eta 202.000 ekainean.
Aipagarria da Arabako, Bizkaiko
eta Gipuzkoako datuetan Eustatekin duen aldea: INEk 28.100 langabe gehiago zenbatu ditu.
INEren arabera, 151.100 herritar daude lanik gabe EAEn, eta
langabezia tasa %14,56 da; Eustatek lehengo astean argitaratutako datuen arabera, 123.000 langabe daude, eta %10,9 da langabezia
tasa. Nafarroako datuen berri ere
eman du INEk; 51.000 langabe
daude lurraldean, eta %16,4 da
langabezia tasa, martxoan baino
%0,1 handiagoa.
INEk emandako datuei Iparraldekoak batuta, Euskal Herri
osoko langabeziari buruzko
datuak atera ditu Gaindegiak.
215.929 lagun ari dira lan bila, iaz
baino %2,9 gehiago eta %0,7martxoarekin alderatuta; lanik ezaren tasa%14,6koa da. Kalkulua
Eustaten Arabako, Bizkaiko eta
Gipuzkoako datuekin eginda,
%12,7koa da tasa; 187.829 langabe
daude Euskal Herrian, iaz baino
%1,5 gehiago, baina martxoan
baino %0,1 gutxiago.
Lurraldeka langabeen kopuruak izan duen bilakaerari erreparatuz gero, nabariagoak dira bi
estatistika erakundeen arteko
datu kontrajarriak. Eustaten
inkestaren arabera, martxotik
ekainera, langabezia Araban
bakarrik igo da: %3,1; behera
egin du Bizkaian (%0,9) eta
Gipuzkoan (%0,8). INEren
datuek, berriz, kontrako joera
erakusten du. Araban bakarrik
gutxitu dira langabeak (%0,2);
lan bila dabiltzanak igo egin dira
Bizkaian (%1) eta Gipuzkoan
(%1,6).
Gipuzkoan eta Araban, aldeak
Gipuzkoako datuetan dago alde
nabarmenena. Lehenak dio
28.100 langabe daudela Gipuzkoan, eta langabezia tasa
%12,5ekoa da; bigarrenak dio
41.800 herritar daudela lanik
gabe eta langabezia tasa %8,6koa
dela.
Araban ere bi estatistika erakundeek emandako datuen arteko aldea nabaria da; Eustatek
baino 8.000 langabe gehiago zenbatu ditu INEk: 23.400. Eustatek
dio %9,9koa dela langabezia tasa,
besteak %14,8koa.
Bizkaian, langabe gehien duen
lurraldean, txikiagoa da aldea;
INEren arabera, 85.900 herritar
ari dira lan bila, eta %15,8 da langabezia tasa. Eustaten arabera,
79.500 daude, eta langabezia tasa
ere txikiagoa da: %14,3.
Ipar Euskal Herriko datu ofi-
Espainiak du Europako langabezia tasa handiena: %24,6. BEATRIEZ VELARDIEZ / EFE
G Langabezia Euskal Herrian
Langabeak
Langabezi
tasa
Aurreko
hiruhilearekiko
aldea
Lurraldea
Iturria
Araba
EUSTAT
15.400
9,9
3,1
INE
23.400
14,8
-0,2
EUSTAT
79.500
14,3
-0,9
INE
85.900
15,8
1,0
EUSTAT
28.100
8,6
-0,8
Bizkaia
Gipuzkoa
INE
41.800
12,5
1,6
Nafarroa
INE
51.000
16,4
0,1
Iparraldea
INSEE / Gaindegia
13.829
10,4
0,4
ITURRIA: EUSTAT, INE, INSEE
zialik ez dagoenez, Gaindegiak
behin-behineko kalkulu bat egin
du, INSEE erakundearen datuekin. Kalkulu horien arabera,
13.829 langabe daude. 2009tik langabezia tasak 3,6 puntu egin du
gora, eta %10,4 da orain.
Espainian, %24,6ko tasa
Hego Euskal Herriko datuak
kezkagarriak dira, baina are
larriagoa da Espainiako egoera.
Inoizko langabezia tasa handiena du: %24,6koa, Europako
herrialde guztiena baino handiagoa.
G Erreakzioak
Gemma Zabaleta
Lourdes Goikoetxea
Eusko Jaurlaritzako Lan sailburua
Nafarroako Lan sailburua
«Estatu osoa dago atzeraldi
ekonomikoan, baita Euskadi
ere, eta munduan ez da herrialderik atzeraldian enplegua sortzeko gai denik. Datu bakoitzaren atzean langabezia sufritzen
duten pertsonak daude, eta haren ondorioak beti dramatikoak
eta kezkagarriak dira. Guk ere,
gobernu gisa, sufritu egiten
dugu».
«Datuek erakusten dute lan
erakusleak oso ahulak direla
Nafarroan. Langabe gehiago
daude, baina datu on gisa aipa
dezakegu enplegua pixka bat
sortu dela aurreko hiruhilekoarekin alderatuz gero. Aurreikuspenak ez dira onak denbora laburrera. Ekonomikoki oso urte
gogorra da, eta kostatuko da
enplegua handitzea».
ELA
LAB
Aralar
«Enpleguaren bilakaera txarra
gobernuek egiten dituzten politiken ondorio zuzena da. Lan arloko eskubideen galera ekartzen duten erreformak, eta gero
eta larriagoak diren murrizketa
sozialak ari dira onartzen etengabe. Begi bistakoa da enpleguak eta gizartearen ongizateak
ez dutela lehentasuna gobernatzen gaituztenentzat».
«Gaur egungo krisi ekonomikoari lan erreforma eta murrizketa
sozialak gehitzeak ekonomia
suspertzeko zantzu guztiak zapuzten ditu. Lan erreformaren
ondorio kaltegarriena kaleratzeak erraztea zen, eta bete
dute helburua. Lanpostuen galera hori buka dadin, oso garrantzitsua da PPren erabakiei
emango diegun erantzuna».
«Lehendabiziko kaltetuak langabeak dira, baina guztioi eragiten digun arazoa da. Era guztietako soluzioak jarri beharko dira
praktikan, lanaren banaketatik
hasi eta modu arduratsuan
egindako zorpetze kolektiboraino; baina hondamendi espekulatiboak behartzen gaituztenak
baino erabaki ausartagoak beharko dira».
2012ko uztailaren 28a, larunbata berria 17
Ekonomia ‹ Harian
Gipuzkoako aldundiak salatu du Espainiak
«esku hartuta» dituela euskal erakundeak
Datorren urtetik
aurrera defizita izateko
debekuak eskuak lotzen
dizkiela adierazi du
Ogasun diputatuak
Joanes Segurola Donostia
Espainiako Gobernuak Euskal
Herriko instituzioak «esku hartuta» dituela salatu du Helena Franco Gipuzkoako Ogasun diputatuak. Defizit publikoaren eta zorpetzearen inguruan neurriak
ezarri dizkie Espainiako Gobernuak tokian tokiko erakundeei.
Ezarritako baldintza horiek zorrotzak direla dio, ez dietelako uzten erabakiak hartzeko gaitasunik: «Lotuta ditugu eskuak».
Haren esanetan, aldundien eskumenetan «esku sartzeak» ari
da egiten etengabe Espainiako
Gobernua; horretarako, «lege
zentralistak» egiten dituela salatu du.Gipuzkoako Foru Aldundiak dio egoera ekonomikoari
erantzuteko duen gaitasuna mugatua dela; nork bere kontuak kudeatzeko ahalmena berreskuratu
behar dutelakoan dago.
Espainiako Gobernuak ezarri
dizkien neurriak eta baldintzak
inposizioaa direla uste du Francok, horrek Gipuzkoako ekonomia itoko duelako, desberdintasun sozialak gehituko dituelako,
eta sektore publikoaren etorkizuneko garapen aukerak mugatuko
dituelako.
Gainera, datorren urtetik aurrera ohiko jarduerara bideratutako gastuak mugatu beharrean
izango direla azaldu du, zorra ordaintzera behartuta egongo direlako. «Espainiako Gobernuak
bere interesak beste edozeren gainetik jartzen ditu», gaineratu du.
Espainiako Gobernuak hala
aginduta, 2013tik aurrera udalen
eta foru aldundien defizitak
BPGaren %0 izan beharko du,
hau da, ezingo dute jasotzen dutena baino gehiago gastatu. Espainiak jarritako baldintzak Europak ezarritakoak baino zorrotzagoak direla azaldu du Francok:
«Espainiako Gobernuak zehazten du zein erritmotan zuzendu
behar ditugun kontuak, eta, gai-
nera, noizko eta nola egin behar
dugun esaten digu».
Aurreikuspenak betez gero,
2016rako beteko luke Gipuzkoak
eskatutakoa, Europak Espainiari
eskatutakoa baino lau urte lehenago. Defizit publikoaren muga
BPGaren %0,5ean, eta zorpetzearena BPGaren %60ean ezarri ditu
Europako Batasunak 2020rako
estatuentzat.
Defizitaren muga betetzeko administrazio publiko bakoitzak
egin beharreko ahalegina desber-
dina izango dela esan du Francok:
«Malgutasun handiagoa izango
du Espainiako Gobernuak, estuagoa autonomia erkidegoek, eta
erabat zorrotza tokian tokiko erakundeek».
Gastuaren hazkundea
Gastuaren hazkundeari buruz
ere ezarri dizkiete baldintzak. Horren aurrean Francok dio zorraren interesak ordaintzera bideratu beharko dutela gastuaren zati
handiena; horrek departamen-
tuen oinarrizko gastua murrizten
duela azaldu du. Izan ere, zorra
«berehala» finantzatzera bideratu beharko dute lortzen dituzten
aparteko diru sarrerak. Hori egitera behartuta daudela dio, nahiz
eta ekonomiaren suspertzea, eta
herritarren ongizatea «sakrifikatu» behar izan.
Hori bai, azaldu du edozein instituziok izan dezakeela momentu
jakin batean zorpetzeko beharra,
eta, hortaz, ez duela esango defizita eta zorra «onak edo txarrak» direnik. Nolanahi ere, adierazi du
kontuak «ahalik eta onbideratuen» izatea dela Gipuzkoako
Foru Aldundiaren jarrera.
Modu berean, salatu du azken
hamarkadetan «neurrigabe» jo
dela zorpetzera, eta kasu batzuetan, gainera, «justifikatu gabeko
gastuak» finantzatzeko egin dela
hori. Gastu horiek finantzatzearekin batera, «baliabide gehien
dituzten eragileei» zerga presioa
jaitsi zitzaiela ere esan du.
Bilerak, irtenbide bat emateko
Gipuzkoako Foru Aldundiak bizi
duen egoera ekonomikoari konponbide bat emateko asmoz, bilera erronda bat egingo du Gipuzkoako eragile instituzionalekin,
politikoekin eta sozialekin datorren astetik aurrera. Diagnostiko
bateratu batera iritsi asmo dute,
Francoren esanetan, «egoeraren
larritasunaz» jabetzeko, eta «herri bezala» erantzuteko.
Batzar Nagusietako alderdi
ekin eta udalekin egingo dituztelehen bilerak; udazkenera arte luzatuko dute erronda. Bilera horietan lortutako diagnostikoa
Araba, Bizkai eta Nafarroarekin
egin nahi dituzten bileretan ere
jarriko dute mahai gainean.
Kartzela zigorra kontu publikoak faltsutzen dituztenei
Espainiako Ministro
Kontseiluak onartu du
Gizarte Segurantzari
iruzur egiten diotenei
zigorrak handitzea
Erredakzioa
Espainiako Gobernuak iruzurgileen aurkako zigorrak gogortzeari ekin dio: Gizarte Segurantzari
iruzur egiten diotenentzat eta
kontu publikoak faltsutzen dituztenentzat isun handiagoak ezarriko ditu, eta areagotuko egingo
du kontuen gaineko kontrola.
Hala onartu zuten atzo Ministro
Kontseiluan, bi lege proiekturen
bitartez. Gardentasun lege
proiektuak berrikuntza nagusi
bat dakar: aurrerantzean kontuak faltsutzen edo datuak ezkutatzen dituztenei kartzela zigorra
ezarri ahalko diete —zigor hori
urtebete eta lau urte artekoa
izango da—. Espetxe zigorra ez
ezik, inhabilitazioa ere jarriko
zaie —urtebetetik hamar urte
bitartekoa izan ahalko da—.
Arau-hauste oso larrien kasuan,
ordea, inhabilitazioa bizi guztiko
izango da. Gardentasun legea
Ministroen Kontseiluan onartuta, Gorteetara bidaliko dute.
Lege horren arabera, gainera,
administrazio guztiek «gobernu
onaren kodea» errespetatu
beharko dute. Hasiera batean
legeak Espainiako Ogasun ministroari ahalmena ematen zion
Espainiako, erkidegoetako eta
tokiko edozein administraziotako langileei zigorrak ezartzeko,
baina, azken orduan egindako
hainbat aldaketarekin, hori
baliorik gabe geratzen da. Beraz,
dagokion administrazioaren
esku geratuko da erkidegoetako
edo tokiko administrazioetako
langileak zigortzea.
Zigor Kodearen erreforma ere
onartu zuten atzo, eta, horren
bitartez, Gizarte Segurantzari
iruzur egiten dietenei zigorrak
handituko dizkiete. Gehieneko
zigorra bost urtetik sei urtera
igoko da. Urte kopurua igo, eta,
aldi berean, kartzela zigorra eza-
rri ahal izateko kopurua jaitsi.
Erreforma egin aurretik, 120.000
euroko iruzurra eginda ezartzen
zen kartzela zigorra; orain,
berriz, 50.000 euro baino gehiagokoarekin jarri ahalko da. Delitua,
gainera, ez da baliorik gabe geratuko hamar urte igaro arte.
BEZari arreta
Zigorren mailaketan ere egingo
du aldaketarik gobernuak.
Aurrerantzean arau-hauste oso
larria izango da erregulazio espedienteren bat aurkeztu duen
enpresak langileei lanera joan
daitezen behartzea, izan kontratua etenda duten langileak edo
lanaldi murriztu zaienak. Horrekin batera, ekonomia beltzaren
gaineko ikuskaritza indartuko
du Espainiak; bereziki, BEZaren
inguruan izan daitekeen iruzurren gainean. Hala jakinarazi
zuen atzo Soraya Saenz de Santamaria Espainiako Gobernuko
presidenteordeak. Haren arabera, 20.000 euro baino gehiagoko
iruzurrak kriminalki jarraituko
dituzte.
Saenz de Santamariak adierazi
du onartutako neurri horiekin
legea betearazi nahi dutela, baita
herritarrek dituzten betebeharrekiko «arduratsu» joka dezaten ere. «Lanean aritu eta kalteordainak kobratzen aritzea ez da
inoiz onargarria, baina are
gutxiago gaur egun gauden egoeran».
18 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata
Harian › Ekonomia
DLaburrak
Jaurlaritzak 19 milioi euro
inbertituko ditu Vicrilan
BILBO › Eusko Jaurlaritzak
19 milioi euro inbertituko ditu
Leioako Vicrila enpresan (Bizkaia). Era horretan, nazioartekotze plana jarriko du indarrean
beira ekoizle horrek. Ezten arriskua duen kapitalaren funtsaren
eta ekarpen industriaren parte
hartzeen sozietatearen bidez
jarriko du Jaurlaritzak dirua.
350 langile ditu Vicrilak.
Lehiberri finantzatzeko
akordioa lortu dute
François Hollande eta Angela Merkel iragan uztailaren 8an, Reims hirian (Frantzia). JACKY NAEGELEN / EFE
Eurogunea babesteko, «dena egiteko
gertu» dira Alemania eta Frantzia
Draghiren mezuarekin
bat egin dute,
eta, ondorioz, Espainia
eta Italiaren zorraren
tasek behera egin dute
Joxerra Senar
Oraingoz, hitzak baino ez dira.
Bezperan, Mario Draghi Europako Banku Zentraleko presidenteak adierazi zuen «edozer» egingo
duela euroa salbatzeko, eta keinu
soil horrekin finantza merkatuetako ekaitza baretzea lortu zuen.
Atzo, berriz, Europako Batasuneko agintari bikote boteretsuenak
bat egin zuen Draghiren doinu bakarti eta boteretsuarekin: Angela Merkel Alemaniako kantzilerrak eta François Hollande Frantziako presidenteak, alegia. Lehenik, telefonoz hitz egin zuten bi
agintariek, eta, gero, adierazpen
bateratu eta motz bat argitaratu
zuten. Hor azpimarratzen dutenez, «dena egiteko prest dira» eurogunea babesteko.
Ostegunean Mario Draghirekin gertatu bezala, zor merkatuetan aste hasieran pilatutako tentsio guztia baretzeko balio izan
dute adierazpenok. Hala, Espainiako hamar urteko bonuaren interes tasa %6,72ra jaitsi zen, eta
Alemaniako bund-arekin alderatuta, 534 puntura jaitsi zen arrisku saria. Italiako arrisku sariak,
berriz, 455 puntura egin zuen behera. Oraindik ere oso finantzaketa kostu garestiak dira horiek, baina asteazkenera bitartean Espainiako zorraren interes tasak
%7,5era heldu zirela kontuan har-
tuta, erreskate oso baten aukera
urrundu egin da, oraingoz.
Adierazpen horiek guztiek iragartzen dute zerbait prestatzen
ari direla. Le Monde egunkariak
iragarri duenez, Europako Banku
Zentralak eta EBko estatukideek
«ekintza bateratu bat» egingo dute Espainiaren zorraren finantzaketa kostuen garestitzea mugatzeko. Italia ere plan horretan sar
daiteke. Ekintza bateratu horren
nondik norakoak oraindik ez dituzte ezagutarazi, baina bi fase espero dira.
Lehenengo fasean, asmoa da
Europako Finantza Egonkortasunerako Funtsaren bitartez edo
irailetik aurrera abian jarriko den
ESM Europako Egonkortasun
Mekanismoaren bitartez enkanteetan Espainiak eta Italiak jaulkitako zorra erostea, normala baino interes tasa merkeagoetan.
Era berean, EBZk bigarren mailako zor merkatuetan esku hartuko
luke, eta aurreko urte eta hilabeteetan jaulkitako zorra erosiko luke, interes tasak merkatzeko asmoz.
Dena den, horretarako ezinbestekoa da Mariano Raxoik espresuki eskatzea laguntza hori. Merkelek eta Hollandek, beren adierazpen laburrean, eskatu dute ekainaren 28ko akordioa «lehenbailehen» abian jartzeko. Hala, dei
zuzena egin diote Espainiari, laguntza eskatzeko uzkur baita.
Le Monde egunkariaren arabera, bigarren fasean EBZren eta estatukideen ekimena «are ikusgarriagoa» izango litzateke. Erreskaterako funts horiei baimen berezi bat emango litzaieke, eta horren bitartez, egoera zailean diren
estatuek sarbidea lukete likidezia
modu mugagabean eskuratzeko.
Aitzitik, irtenbide horrek talka
egiten du orain arte Alemaniak
eta iparraldeko beste herrialdeek
jarri dituzten eragozpenekin; hau
da, behin eta berriz esan dute
EBZk ezin dituela zuzenean estatuak finantzatu. Zalantzetako bat
da ikustea herrialdeok atzera
egin duten euren ikuspuntuetan
edo ez. Gainera, programa hori
oraindik ez denez argitaratu,
ikusteko dago zer baldintza ezartzen zaizkien laguntza horretara
jotzen duten herrialdeei.
NDFk are atzeraldi
handiagoa aurreikusi du
Espainiarentzat
Lehenik, murrizketa handiak ezartzeko aholkua
ematen da, eta, ondoren, aurreikusten da atzeraldia handiagoa izango dela murrizketa
horien ondorioz. Horixe egin du
Nazioarteko Diru Funtsak. «Zorroztasun fiskalaren neurri berriek eragin handia izango dute
hazkundean, batez ere
2013an». Aurten ekonomia
%1,7 atzeratuko dela kalkulatu
du, eta datorren urtean, berriz,
beste %1,2 —PPren gobernuak
2013rako %0,5eko atzeraldia
espero du—. NDFren arabera,
hazkundea 2014an etorriko da.
NDFren ustez, aurten defizita
%6,3 izango da; 2013an, %4,5;
eta 2016ra ez da jaitsiko %3ra
arte. Hots, EBk eskatutakoa
baino bi urte gehiago beharko
ditu.
D
Alemaniako banku zentralak
—Bundesbankek— beste behin
ere gogorarazi du begi txarrez
ikusten duela EBZk zor merkatuetan esku hartzea, eta EBZren
estatutuen aurkakoa dela. Argi
utzi nahi izan du bere ikuspuntua
ez dela aldatu. Bundesbankek
azaldu du arriskutsua dela merkatuek pentsatzea egoera zailean
diren herrialdeek eskubidea izan
dezaketela era mugagabean EBZtik dirua maileguan hartzeko.
Bundesbanken arabera, irtenbide horrek «EBko arauak urratu»
egingo lituzke.
«Ez da izango erreskaterik»
Draghik hitz egin arte, Espainiaren erreskatearen mamua inoiz
baino gertuago egon da. Aste
hasieran, Luis de Guindos Espainiako finantza ministroak eta
Wolfgang Schaueble Alemaniakoak bilera izan zuten. Reuters
albiste agentziaren arabera, bilera horretan Guindosek onartu
egin zion Schauebleri zorra
garestitzen jarraituz gero Espainiak beste 300.000 milioi euro
beharko lituzkeela. Schaublek
deserosotasun handiarekin
hartu zuen proposamen hura.
Atzo horri buruz galdetu
zitzaion Soraya Saez de Santamariari, eta irmo ukatu zuen informazio hori. «Aukera hori ez da
aztertu, ezta eztabaidatu ere».
Gobernuko eledunak gaineratu
zuenez, erreskatearen aukera
baztertuta dago: «Ez da izango
erreskaterik». Merkelen eta
Hollanderen arteko telefono
deiaren inguruan ere galdetu
diote, eta eledunak «normaltzat»
jo du.
DONOSTIA › Gipuzkoako Foru
Aldundiak eta Tolosaldea Garatzenek akordioa lortu dute Lehiberri lehiakortasun zentroaren
eraikuntza finantzatzeko.
400.000 milioi euroko laguntza emango du aldundiak.
Espainiako Gobernuak ez du
bete adostutakoa, eta horrek
eraikuntza lanak arriskuan jar
zitzakeela eta, proiektua finantzatzea erabaki du aldundiak.
Portlanden, lantegika
negoziatu nahi du LABek
BILBO › LABek ez dio baliorik
eman Portlandeko zuzendaritzak eta UGTk eta CCOOk lantaldea txikitzeko lortutako
hitzarmenari. Itun hori enpresa
osoari dagokio, eta LABek iritzi
dio lantegi bakoitzean egin
beharrekoa zela. Planak aurrera
egiten badu, 250 lanpostu kenduko ditu Portlandek, baina ez
dago garbi zenbat kenduko
dituen Olaztin eta Lemoan.
Jaurlaritza: «Zaila izan da
EIBren mailegua lortzea»
GASTEIZ › EIB Europako Inber-
tsio Banku publikoak Eusko
Jaurlaritzari emango dion
460 milioi euroren mailegua lortzea «zaila» izan dela adierazi
du Carlos Agirre Ekonomia sailburuak.Haren arabera,beste
askoren operazioak bidean geratu dira,eta,beraz,Jaurlaritzari
mailegua emateak islatzen du
herrialdeak «fidagarritasuna»
erakusten duela.
20.700 tona antxoa
arrantzatu ahalko dira
BRUSELA › Europako Batasu-
nak zehaztu du uztailaren 1etik
2013ko ekainera arte Bizkaiko
Golkoan gehienez arrantzatu
ahal izango den antxoa kopurua: 20.700 tona. EBk kontuan
izan du ICES Itsasoa Aztertzeko
Nazioarteko Kontseiluak proposatutako kopurua; ICESek,
berriz, Azti-Tecnaliak egindako
aurreikuspenak aintzat hartu
ditu.
2012ko uztailaren 28a, larunbata berria 19
Mundua ‹ Harian
Al-Assad erortzea saihetsezina dela
dio Siriako behatzaileen buru ohiak
NBEren ordezkari Moodek ohartarazi du,
dena den, presidentea kanporatzeak ez
duela zertan gatazka konpontzea ekarriko
AEBek salatu dute gobernua Halaben
sarraskia egiteko prestatzen ari dela
Elixabet Epelde
Baxar al-Assaden aroa amaitu
dela argi dauka Robert Mood-ek,
NBE Nazio Batuen Erakundearen Siriarako behatzaileen misioko buruzagia izandakoak. «Lehenago
edo
beranduago
erregimena erori egingo da».
Dena den, ez da ausartu hori noiz
gertatuko den erantzutera. Baina
ohartarazi du matxinoak presidentea kanporatzea lortzeak ez
duela zertan gatazka konponduko. «Askok uste du Baxar alAssad erortzen bada, edota ohorezko irteera bat ematen bazaio,
arazoa amaitu egingo dela. Hori
egoera sinplifikatzea litzateke,
eta ez lukete halakorik sinetsi
behar». Are gehiago, Al-Assad
kanporatzearekin batera egoerak okerrera egin dezakeela gaineratu du.
«Gaur egun Sirian dagoen
indarkeriak, gobernuaren neurriz kanpoko erantzunak eta zibilak babesteko ezintasunak agerian uzten dute Al-Assaden
egunak zenbatuta daudela», esan
du Moodek. Al-Assaden aldekoen
eta aurkakoen arteko borroka
David eta Goliatenarekin alderatu du kasko urdinen buruzagia
izandakoak. Baina armadak
hamabost lagun hiltzen dituen
aldiro 500 lagunek oposizioarekin
bat egiten dutela esan du Moodek, eta horietatik ehun borrokara igarotzen direla. Horrexegatik
uste du egoerak ezin duela bere
horretan iraun. Babacar Gaye
jeneralak hartu du Mooden lekukoa Sirian. Begiraleen kopurua,
baina, erdira jaitsi du NBEk, 150
lagunera, indarkeriaren gorakada dela eta.
«Basakeriak»
Navi Pillay NBEren Giza Eskubideetarako goi mandatariak adierazi du Al-Assaden indarrek «basakeriak» egin dituztela eta hori
frogatzen duten txostenak dituela. Armadak jokabide berezia
duela azaldu du: «Hasierako faseetan ura, elektrizitatea eta elikagaien garraioa mozten du. Ondo-
ren, bonbardaketa gogorrak egiten ditu, hainbat arma klaserekin
eta geroz eta aireko laguntza handiagoarekin. Gero, tankeak heltzen dira infanteriarekin batera,
eta atez ate joaten dira oposizioko
ustezko kideak hiltzen».
Krimenak egin dituztenek Justiziaren aurrean erantzun beharko dutela adierazi du Pillayk.
«Munduak ez ditu horrelako krimenak ez ahanzten, ez barkatzen.
Eta oposizioko indarrei nahiz armadari eta haren aliatuei esaten
diet hori». Errua bi bandoei bota
arren, Siriako Gobernuaren gain
jarri du batez ere zibilak indarkeriatik babesteko erantzukizuna.
Halab hiriko egoerarekin bereziki kezkatuta agertu da NBEren
Giza Eskubideetarako goi mandataria, eta bi aldeei eskatu die zibilak bereizteko. Izan ere, «konfrontazio handi bat» gertatzear
dagoela ohartarazi du. Ban Kimoon NBEko idazkari nagusiak
ere ildo beretik hitz egin du: «Oso
kezkatuta nago Halabeko egoerarekin. Gobernuari erasoaldia gelditzeko eskatzen diot».
AEBek, hain justu, Al-Assad
Halaben «sarraskia» egiteko
prestatzen ari dela salatu dute.
Victoria Nuland Estatu Departamentuko eledunak esan du Siriako Gobernuak tanke ugari mugiarazi dituela eta hirira ailegatzen
ari direla. Dena den, esku hartze
militarra baztertu du Washingto-
Turkiak esan du ez duela
onartuko Al-Qaeda eta
PKK Sirian finkatzea
«Ez dugu onartuko AlQaeda eta PKK gure mugan finkatzea», ohartarazi du
Ahmet Davutogluk, Turkiako
Atzerri ministroak. Azken egunotan Ankara kezkatuta agertu
da Siriako gatazkarekin, eta
esan du Kurdistango Langileen
Alderdiak eta Al-Qaedak herrialde horretan indarra hartzeko balia dezaketela gero Turkiari eraso egiteko.
Davutogluk ez du argitu zer
neurri hartuko dituzten. «Inork
ez luke espero behar Turkiak
beharrezkoak ez diren arriskuak bere gain hartzea, baina
mugan gure segurtasuna mehatxatzen duen egitura terroristaren bat baldin badago,
gure eskubidea eta gure beharrizana da neurriak hartzea».
Sirian trantsizioa ahalik eta azkarren gertatzea nahi duela
gaineratu du Turkiako Atzerri
ministroak
D
Siriako armatutako matxinoak aste honetan, Halabeko base batean. STR / EFE
nek, NBEren Segurtasun Kontseiluaren babesik ez duelako.
Samir Naxar SNC Siriako Kontseilu Nazionaleko kideak dio Damaskok Halabetik alde egiteko
eskatu diela gobernuko agintariei, «ofentsiba handi bat prestatzen ari direlako». Ilargi Gorriak
ere hainbat lagun hiritik ateratzea erabaki du, lanerako hainbat
talde bertan mantenduko dituela
hitzeman duen arren. Azken egunotan, hain zuzen ere, ehunka hildakoren berri eman dute bi aldeek.
Borondate falta
Siriarako NBEren eta Arabiar Ligaren mandatari berezi Kofi Annanen gertuko iturriek salatu dutenez nazioartearen eta etsaitutako bi aldeen borondate falta da
gatazka konpontzeko oztopo nagusia.
Annanen ingurutik adierazi
dute Al-Assaden gobernua eta
oposizioa ez daudela hitz egiteko
prest. «Bi aldeek konturatu behar
dute gatazka hau orain buka dezakegula, edo beste 20.000 lagun
hil daitezkela Sirian». Dena den,
irtenbide politikoaren alde egin
du Annanek. «Irtenbidea ez da
odol gehiago isurtzea. Irtenbidea
konponbide politikoa bat adostea
da, eta, hori lortzeko, bi aldeek eta
nazioarteak batasun pixka bat
agertu behar dute, orain arte lortu ez duguna».
Siriako egoera «egunetik egunera» aldatzen ari bada ere, Annanen inguruko iturriek adierazi
dute ez dutela uste Al-Assaden
amaiera gertu dagoenik. Gobernua bere ahalmen militarraren
%30 bakarrik ari da erabiltzen,
NBEk gogorarazi duenez.
NBEren Batzar Nagusia
Errusiak adierazi du ez dagoela
ados Siriaren aurkako zigorren
auzia NBEren Batzar Nagusian
eztabaidatzearekin. «Segurtasun
Kontseilua da gatazkaz arduratzen dena», esan du Guennadi
Gatilov-ek, Errusiako Atzerri
ministrordeak. Izan ere, Moskuk
eta Pekinek Segurtasun Kontseiluan Mendebaldearen ebazpenari betoa eman ondoren hainbat
herrialdek Damaskori zigorrak
jartzearen eztabaida Batzar
Nagusira eramatearen alde egin
dute.
Oposizioari, berriz, Errusiak
Sirian, Tartusen, duen base militarrari erasorik ez egiteko
gomendioa egin dio Moskuk,
Errusiako armadak eskualdean
erantzun egokia emateko aukera
guztiak eskura dituela ohartarazita. Hain justu, azken hilabeteetan hogei gerraontzi inguru bidali ditu Errusiak eskualde
horretara, eta Siriako armadak
ere base militar horren segurtasuna indartzeko neurriak hartu
dituela jakinarazi du.
20 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata
Harian › Mundua
Ivica Dacic
sozialista hautatu
dute Serbiako
lehen ministro
Nazionalistekin
partekatuko du
gobernua; egoera
ekonomikoan zentratu
du hasierako hitzaldia
Mikel Rodriguez
Serbiako nazionalistek eta sozialistek egindako gobernu akordioari oniritzia eman dio parlamentuaren gehiengoak, eta Ivica Dacic sozialista lehen ministro
izendatu du. Hamar orduko eztabaida luzea izan da, atzo goizaldera arte luzatu dena. 2001az geroztik boterean egon den DS Alderdi
Demokratikoaren aldaketa gauzatu da, beraz. Hain zuzen, herrialdeko indar nagusia nazionalistak bilakatu direla-eta EB Europako Batasunari begira
Belgradek zer jarrera hartuko
duen izan dute mintzagai Europako hedabide handienek, baina
Dacicek egoera ekonomikoan
zentratu du bere lehen hitzaldia.
Neurritasun politikak estatuaren aparatuari ezarriko dizkiola
hitzeman du, eta ez herritarrei.
Serbiaren arazorik larriena demografikoa dela erran du Dacicek parlamentuan eginiko hitzaldian, eta jaiotza tasa hazteko neurriak hartuko dituela adierazi du.
Hori, egoera ekonomikoarekin
lotu du. «Zuzenduko dudan politika ekonomikoak ez lieke herritarrei eskatu behar gerrikoa gehiago estutzeko, aitzineko aroan
haien bizi-maila anitz jaitsi baita», erran du lehen ministroak.
«Gobernuak, parlamentuak eta
estatuaren aparatuaren bertze
zatiek, finantza sektoreak barne,
gure herritarren patua partekatu
beharko lukete».
EBn sartzeko asmoa
Europari buruz, EBn sartzeko
prozesua biziagotzeko asmoa
duela adierazi du Dacicek. Batasuneko kide izateko hautagaitzat
onartu dute aurten. DSren gobernuaren erronka handienetako
bat izan zen EBn sartzea. Dacic
bera eta SPS Serbiako Alderdi Sozialista ere gobernu horretako kideak ziren, eta helburu bera partekatu zuten, beraz. Tomislav Nikolic egungo presidentearen SNS
Serbiako Alderdi Aurrerakoia na-
Ivica Dacic, Serbiako lehen ministro kargua hartu berritan, herenegun, Belgraden. ANDREJ CUKIC / EFE
zionalista zen hasiera batean integrazioaren aurka lerratu zena,
baina jada azken hauteskunde
kanpainan jarrera anitz baretu
zuen, EBn sartzearekin bat egiteraino.
tzek ere ez baitute onartzen. Hala
ere, Boris Tadic aitzineko presidentearen aroan Kosovoko agintariekin abiarazitako elkarrizketa politikoarekin jarraituko duela
hitzeman du Dacicek.
DSren agintaldian
Barne ministroa izan
zen Dacic, eta karguari
eutsiko dio
Dacicen bazkide aldaketa
Iragan maiatzeko parlamenturako hauteskundeak SNSk zuzendutako koalizioak irabazi zituen,
250etik 73 jarleku lortuz. DSk, ordura arte boterean zegoenak, 67
eskuratu zituen —bertze bortz alderdi txikiagorekin koalizioan—.
Giltza SPSren koalizioaren esku
gelditu zen orduan, 44 diputatu
baitzituen. Parlamenturako bo-
Kosovoren independentzia
onartzeko ez duela inongo asmorik berretsi du, baina hori ez da
traba izanen Serbia EBn sartzeko, batasuneko 27 kideetatik bor-
Errusiak bere gerraontziek erabili ahal izateko portuak irekitzeko eskatu die Kubari eta Vietnami, SESBen
aroan bezala. Moskuk zehaztu du ez duela base militarrik eratu nahi. Vietnam portu bat uzteko prest dago.
Garai zaharreko eragina berpiztera
M.R.
A
itzineko mendean SESB
Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna eta
AEBak aurrez aurre eduki zituen
Gerra Hotzean, bi potentzientzat
berebiziko garrantzia zuen munduko edozein tokitan esku hartzeko edo eragiteko gaitasuna izateak. SESB 1991n desegin zen, eta
haren oinordekotza hartu zuen
herrialdea, Errusia, ahul gelditu
zen potentziaren estatusari eusteko. Lehenbiziko hamarkada gorabeheratsuaren ondoren, Vladimir Putinek nazioartean galdutako eragina berreskuratzeko
xedea hartu du presidentetzara
egin duen itzuleran. Horretarako
bidean, SESBek Kuban eta Vietnamen zituen portuak berriz ere
Errusiaren esku uzteko negoziatzen hasi da Kremlina.
«Lanean ari gara Errusiako
itsas armadaren indarrek Erru-
siako Federaziotik kanpo kokatzeko tokia izan dezaten», jakinarazi du Viktor Txirkov almiranteordeak. Txirkovek ez du aipatu
base militarrak eratu nahi dituztenik, itsasontzien mantenurako
portuak baizik. Vietnamgo presidentea izan da eskaintzari erantzun dion lehenbizikoa, eta baikor, gainera. Hala ere, base militarrik ez dutela eratuko erran dio
Truong Tan Sang presidenteak
Voice of Russia irratiari. SESBen
aroan bezala, Cam Ranh-en ezarriko litzateke portua, eta base
militarra ez izan arren, bi herrialdeek «elkarlan militarra hobetzeko» erabiliko lukete.
SESBeko flota 1979an ezarri
zen Cam Ranhen, 2001ean, Putinen aroaren hasieran, Errusiak
portua ixtea erabaki zuen arte.
Hamarkada batean Moskuren gibelera egitearen adierazle zen
hori. Vietnamez gain, SESBek
bertze sei herrialdetan zituen por-
tuak: Sirian, Libian, Yemenen,
Etiopian, Angolan eta Kuban.
Gaur egun, Errusiak soilik bi portu mantendu ditu bere mugetatik
kanpo: azkenaldian hainbertze
aipatu den Siriakoa, Mediterraneoan, eta bertzea Ukrainan, Sebastopolen —1991 arte SESBen mugen barrenean zegoen—.
Piraten aurka, Seychelleetan
Errusiako itsas armadak 2008an
bat egin zuen Adengo golkoan piraten aurka abiarazitako nazioarteko operazio militarrarekin, eta,
horren harira, gerraontziak kokatzeko atzerrian portuak edukitzeko beharra ikusi zuen. Djibutirekin edukitako negoziazioek ez
zuten fruiturik eman, eta, orain,
Errusiak Seychelleei egin die eskakizuna.
Kuban eta Vietnamen, ordea,
nekez erabili dezake piraten aurkako borrokaren argudioa. Hortaz, ikusteko dago AEBek nola
erreakzionatuko duten, kontuan
hartuta, adibidez, zer nolako errezeloz begiratzen dieten Txinak
Asiaren ekialdeko kostan bertan
egiten dituen mugimenduei, Ipar
Amerikatik milaka kilometrotara. Dudarik ez da Kubak Errusiaren portua ezartzea onartuko
balu, AEBen erantzunen bat sorraraziko lukeela horrek. 1962an
Misilen Krisiak sortutako tentsio
giroa urruti dago, baina Washingtonen politika Habanarekiko ia
ez da aldatu, eta Mosku berriz ere
Atzeko patiora bueltatzea ez luke
gustura hartuko.
Vietnamgo kasuan, berriz,
AEBek estrategia militarra AsiaOzeano Barera bideratu dutenean etorriko litzake Errusiaren
presentziaren buelta. SESBek
Vietnami laguntza eman zion
AEBen aurkako gerran, baina azken hamarkadan anitz hobetu
dira Hanoiren eta Washingtonen
arteko harremanak.
zekin batera egin ziren presidentea hautatzekoak, eta Dacicek berak aitortu zuen Tadic DSkoaren
alde eman zuela botoa. Gobernua
eratzerako orduan, baina, azken
lau urteetako bazkidea baztertu
eta SNSrekin elkartu zen. DSren
arabera, Dacicek lehen ministro
hautatzeko exijitu zien, eta onartu ez ziotelako SPSko buruak nazionalistengana jo zuen.
DSren agintaldian Barne ministroa izan zen Dacic, eta orain
ere kargu horri eutsiko dio. SPS
Slobodan Milosevic Jugoslaviako
presidente zenak sortu zuen
1990ean. Haren aroan alderdiko
bozeramaile izan zen Dacic.
Ustezko
sei gerrillari hil
dituzte Errusiako
soldaduek
Dagestanen
Erredakzioa
Errusiako soldaduek ustezko sei
gerrillari independentista hil zituzten atzo, Kaukaso iparraldeko
Dagestan errepublikan. Bertsio
ofizialaren arabera, ustezko gerrillariek Makhatxkala hiriburuko etxebizitza batean bi haur gatibu hartu zituzten, militarrek eraikina inguratu ondoren.
Dagestango Barne Ministerioko bozeramaile batek erran duenez, soldaduek ustezko bahitzaileekin negoziatu dute, eta horiek
haurrei irteten utzi ondoren,
militarrek erasoari ekin diote, eta
ustezko gerrillari guztiak hil
dituzte. Iragan martxoan, Moskuk 30.000 soldadu mugitu zituen
Txetxeniatik Dagestanera, gerrillarien ekintzek gora egin dutela
eta.
2012ko uztailaren 28a, larunbata berria 21
Mundua ‹ Harian
Hiru talde disidente borroka
armatuari batera ekiteko
elkartu dira Ipar Irlandan
Sinn Feinek boterea
unionistekin banatzea
kritikatu, eta herritarrei
«bake faltsua» saldu
zaiela adierazi dute
Nekane Zinkunegi
Irlanda iparraldeko lau talde disidente garrantzitsuenetako hiru
batu egin dira, eta IRA Irlandako
Armada Errepublikanoa beraiek
direla aldarrikatu dute. Batu
direnak RIRA Benetako IRA,
RAAD Drogaren Aurkako Ekintza Errepublikanoa eta Oglaigh
na hEireann (Irlandako soldaduak) izena erabiltzen duten
talde armatuak dira. Beste talde
disidente handienak, CIRA
Jarraipeneko IRAk, ez du bat
egin gainerakoekin.
Eratu berri den taldeak «buruzagitza bakarraren menpean bateratutako egitura» dela adierazi
du Erresuma Batuko The Guardianegunkarira igorritako komunikatu batean. Horretaz gain,
IRAren sorrera garaiko ideiei
«leial» zaizkiela diote batutako hiru talde disidenteek. Adierazpenaren arabera, azken urteetan
«atzerapausoak» eman dira Irlanda aske eta independentearen sortzeko bidean. Errepublikanoen
arteko hausturari eta buruzagi
G Lau taldeak
pBenetako IRA. IRAren zatiketatik sortua, 1997an, eta Ostiral
Santuko Akordioaren aurkakoa.
1998ko abuztuan Omaghen
bonba-auto baten leherketaren
erantzukizuna bere gain hartu
zuen. 29 lagun hil ziren atentatuan.
pRAAD Drogaren Aurkako
Ekintza Errepublikanoa. IRAk
bere jardunaren etena jakinarazi zuenean sortua, 2006an. Ustezko droga trafikatzaileen aurkako erasoak egiten ditu, eta
bere ekintzak Derry inguruan
egin ditu batik bat.
pOglaigh na hEireann. Hainbat talde disidentek erabilitako
izena da. Irlandako soldaduak
esan nahi du. IRAren adarrek
ere erabili izan dute izen hori.
pJarraipeneko IRA. IRAren zatiketatik sortu zen, 1986an, baina 1994ko su-etenaren ondoren ekin zion borroka armatuari.
Sinn Feinek parlamentuan ordezkaritza izatearen aurka
dago. Ez du gainerako disidenteekin bat egin.
DLaburrak
Musulmanei jazartzea
egotzi diote Myanmarri
NAYPYIDAW› Myanmar men-
debaldeko Rakhine probintzian
budisten eta musulmanen
artean sortutako istiluetan Poliziak izandako jarrera salatu du
NBE Nazio Batuen Erakundeak.
Ustez hiru musulmanek bortxatutako emakume budista baten
gorpua bilatu zutenean hasi zen
gatazka. Musulmanen aurkako
kanpaina egitea eta haien
eskubideak urratzea leporatu
dio NBEk Myanmarko Gobernuari.
Herbehereek diru laguntza
kendu diote Ruandari
KIGALI › Herbehereetako
Belfast ekialdean IRAren aldeko pìntadak polizia-etxe batean. PAUL FAITH / EFE
nazionalisten «okerrei» egozten
diete atzerapena talde disidenteek. Modu horretan, errepublikanoen sektore gogorrenaren eta
Sinn Fein bide politikoa jorratzen
duen alderdiaren arteko talkari
erreferentzia zuzena egiten dio
bat egindako disidenteen komunikatuak. Gainera, ez zaie ongi
iruditzen Sinn Feinek boterea talde unionistekin banatzea. Horregatik adierazi dute Irlandako herritarrei «bake faltsua» saldu zaiela Stormonteko Legebiltzarrean
agintea hartuta.
Atxiloketak, probokazio
Komunikatuan, Irlandaren askatasuna lortzeko «talde armatu baten beharra» dagoela azpimarratu dute disidenteek. Bestalde, nazioarteari eskatu diote Erresuma
Batuak beren herrialdean egiten
duen «esku sartze politikoa» ikuskatzeko. Zehazki, Irlanda iparralderako Erresuma Batuko ministro Owen Patersonen aurka
jotzen dute disidenteek komunikatuan, eta errepublikanoen atxiloketak salatzen. Disidenteek diotenez, «jazarpena, atxiloketak eta
indarkeria pairatzen dituzte errepublikano inkonformistek koroa
britainiarraren» indar armatuen
eskutik, eta adierazi dute «probokatzen eta gatazka bila» dabiltzanak ez direla eurak, Erresuma
Batua baizik.
Iturri errepublikanoen arabera, bateratu direnen artean, talde
armatuetako kideak eta errepublikano «inkonformistak» daude,
2006an kanpaina armatua amaitu zuen PIRA Behin-behineko
IRAko hainbat ere bai tartean. Irlanda iparraldeko alderdi gehienek, Erresuma Batuak eta Irlandako Errepublikak 1998an Ostiral
Santuko Akordioa sinatu zutenetik, talde disidenteak lehen aldiz
mintzatu dira elkarrekin.
Belfast iparraldeko Sinn Feineko parlamentari Gerry Kellyk,
urte luzeetan «joan-etorrian» ibiltzea eta abian dagoena «apurtzen
edo erreformatzen» saiatzea leporatu die disidenteei. Horretaz
gain, Kellyk adierazi du disidenteen mugimendu berriak ez duela
estrategia jakinik, eta haien helburuak «lokatza bezain garbiak»
direla. Izan ere, Kellyren arabera
lekuz kanpo dago droga trafikoa
deuseztatzea helburu duen
RAAD taldea xede gehiago dituzten taldeekin elkartzea. «Horrek
ez du esan nahi larriak ez direnik,
baina haien ekintzek ez gaituzte
inora eramango», gaineratu du
parlamentariak. Bestalde, herritarrek ez dutela disidenteekin bat
egiten eta modu horretan ez dutela Irlanda batua lortuko esan du
Kellyk. Herritar gehienek babesten duten estrategia politikoa
abian dela esan du parlamentariak.
Gobernuak Ruandari ematen
zion garapenerako diru laguntza etetea erabaki du. Ustez
Ruandak Kongoko Errepublika
Demokratikoko erreboltariei
laguntzen dielako hartu du erabaki hori Amsterdamek.
Kurdistanen Turkiako
bi soldadu hil dituzte
ANKARA › Turkiaren menpeko
Kurdistanen, hego-ekialdeko
Diyarbakir hirian, bi soldadu hil
eta militar bat eta zibil bat zauritu dituzte zubi baten azpian
mina bat leherrarazita. Soldaduak zihoazen autoa zubitik
pasatzean egin du minak
eztanda. Diyarbakirko gobernadore Mustafa Toprakek adierazi
du ordubete lehenago leku
berean beste mina bat lehertu
dutela baina ez duela zauriturik
eragin.
Romneyk ez du baztertu
Irani eraso egitea
WASHINGTON › Mitt Roomneyk
adierazi du Iranen aurkako
eraso militarra ezin dela baztertu. AEBetako presidentetzarako bozetarako errepublikanoen
hautagaiak esan du Iran «munduarentzat mehatxu bat» dela
bere programa nuklearragatik.
Tunisiako Parlamenturako
bozak 2013an egingo dira
TUNIS › Hamadi Jebali Tunisia-
ko lehen ministroak adierazi du
parlamenturako hauteskundeak 2013ko martxoaren 20an
egingo dituztela. Hala ere,
zehaztu du ordurako konstituzioak erabateko berrespena
beharko duela. Berez, urriaren
23rako onartu behar dute,
baina Batzr Konstituziogileak
zalantzak ditu ordurako idatzita
egongo ote den.
Aldi baterako presidentea
eskatu du PRDk Mexikon
MEXIKO HIRIA › Mexikoko Hauteskunde Batzordeak presidentetzarako bozen emaitzak
inpugnatuz gero, PRD Iraultza
Demokratikoaren Alderdiko
buru Andres Manuel Lopez
Obradorrek behin-behineko
presidentea ezartzea proposatu du. Zehazki, hauteskundeak
inpugnatzeko «nahikoa froga»
badagoela adierazi du, eta
herriak behin-behineko
presidente bat izateko «prestatuta» egon behar duela gaineratu du.
Venezuelako ordezkaria
hilda topatu dute Kenyan
NAIROBI › Olga Fonseca Vene-
zuelak Kenyan zuen ordezkari
diplomatikoa hilda aurkitu dute
Nairobiko bere etxean. Kenyako
hiriburuko poliziaburu Anthony
Kibuchik adierazi du hankak eta
lepoa kable batzuekin lotu eta
«hil arte ito» dutela. Venezuelako misio diplomatikoaren
bulegoko kide Jose Miguel
Reyesek, berriz, esan du ez
dakitela ezer.
22 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata
Publizitatea ›
1 HIGIEZINAK
4 DENETARIK
7 AISIA/KIROLA
2 TEKNOLOGIA
5 IBILGAILUAK
8 FAMILIA/ETXEA
3 LANA/NEGOZIOAK
6 HARREMANAK
Asteazken arratsaldeko 15:00ak arte jasotako iragarkiak soilik argitaratuko dira.
1 Higiezinak
1 .1 ETXEBIZITZAK
SALDU
Bolibar. Etxe zaharra salgai
Bolibarren 34m2 x 3. Teilatu
berria eta proiektuarekin.
Hiru gela eta 40m2-ko
terraza. Hortu txiki bat.
150.000 euro.
Tel.:660-35 80 67.
Abadiño. Pisua salgai
Matienan, kultur etxe
aurrean. Altzariz hornitua.
Bizitzera sartzeko prest. 3
logela, bainua. 27 m2-ko
garaje itxia alokatzeko
aukera. Ikustera etorri
konpromiso gabe.
Tel.: 615-73 85 52.
Atxondo. 75 m2. 3 logela,
sukaldea, egongela,
komuna, balkoia. Oso
eguzkitsua. Kanpora ematen
du etxe guztiak. Berogailua.
Berriztatua eta altzariz
hornitua. Deitu konpromiso
barik eta ikusi. 180.000
euro. Tel.: 655-73 74 47.
Durango. Sasikoa kalean. 3
logela, saloi-jangela handia,
sukaldea eta bainua. Bi
balkoi, kamarotea eta
garajea. Prezio paregabea.
Tel.: 679-38 23 69.
Elorrio. Elorrion etxebizitza
salgai. Eraikuntza berria,
erdigunean kokatua,
igogailua, hiru logela, bi
bainugela, sukalde ekipatua,
bi hormako-armairu eta
trastelekua. 75m2.
230.000euro. Garajea
aukeran. Tel.: 634-45 72 01.
Garai. Oarbeaskoa baserria
salgai.10.000 m2-ko
lursaila. Garaiko San Miguel
auzoa, 6. 8.500 m2-ko
belardi soroa, nahiko laua.
200m2ko baratza, frutalak.
Nekazal turismoa edo
nekazaritza ekologikorako
aproposa. Toki lasaia,
hegoaldera begira.
Erreabilitazioa behar du.
Udaletxea, frontoia, kultur
etxea, osakidetza kontsulta,
jatetxeak eta bus geltokitik
150 metrotara. Durangotik
10 minutura. Ap-8
autopistatik 5 minutara.
Bifamiliarra egiteko aukera.
Tfnoa: 639-83 34 89
Posta:
jo.amantegi@gmail.com.
Arriaundin, Iurretan.
66.000 euro.
685-72 80 42.
hilabeteka alokatzen da.
Interesatuak deitu hona:
620-62 92 45.
Elorrio. Elorrion, Nizeto
Elorrio. Oporretako etxea
Urkizu kalean etxea alokagai.
Sukaldea, egongela,
komuna, bi logela altzariz
hornituak eta berriztatuak,
eta ganbara handi batekin.
550euro. 645-73 54 42.
alokatzen da Almeri
Mar-en (Almeria).
Hondartza ondoan eta
herrian ondo kokatuta.
Prezio interesgarria.
Tel.: 94-658 32 03 edo
680-10 58 46.
Elorrio. Elorrion etxebizitza
alokagai. Eraikuntza berria,
erdigunean, igogailua, bi
logela, bi bainugela eta
trastelekua. 600euro. Tel.:
634-45 72 01.
balkoi handiarekin alokagai.
Prezio onean.
Tel.: 94 682 41 08 (goizez).
ERRENTAN HARTU
Otxandio. Apartamentu
jantzia salgai
trastelekuarekin. Igogailua.
Tel.: 675-71 72 83.
ERRENTAN EMAN
Atxondo. Pisua alokagai
Atxondon. Berria eta guztiz
jantzia. 3 logela, 2 komun,
egongela eta sukaldea.
Tel.: 680-42 77 02.
Berriz. 3 logela, 2 komun,
egongela eta sukaldea.
Guztiz jantzia. Animaliarik
ez. Tel.: 663-39 75 88.
Durango. Logela
indibiduala alokatzen da
Landako Etorbidean.
Kontratuarekin.
Tel.: 648-20 03 70
(Carmen).
Durango. Durangon,
erdigunean kokatuta eta
Iragarkiak paperean argitaratzeko tarifak:
Aste bat: 5 euro. Bi aste: 9 euro.
Hiru aste: 12 euro. Bost aste: 17 euro. BEZa barne. BEZa barne.
Gehienez 20 hitz argitaratu daitezke iragarki bakoitzean.
guztiz ekipatutako
apartamentua errentan.
Tel.: 670- 48 84 97
Mañaria. Hiru gelako etxea
Iurreta. Pisu bat salgai
NORBANAKOEN IRAGARKIAK
1 . 3 PISUA
KONPARTITU
PISUKIDE BILA
Durango. Logela bat
alokagai Durangon.
Tel.: 650-73 87 24.
1 . 2 OPORRETAKO
ETXEBIZITZAK
ERRENTAN EMAN
Oropesa del mar
(Castello). Marina Dorren
4-6 pertsonentzako
apartamentu berria
alokagai. Udan eta urte
osoan zehar. Aste bat,
hamabostaldia edo hilabete
baterako. Itsasora begira,
hondartzatik 150 metrotara.
Egongela, 2 logela, komuna,
sukaldea, terraza handia.
Garajea. Igerileku handia eta
umeentzako txintxaunak.
Leku lasaia. Ez dira animaliak
onartzen. 670-21 49 24.
Marijo
Torrevieja (Alacant).
Torreviejan bungalow bat
alokatzen dut. 3 logela,
egongela terrazagaz, 60
m2-ko solariuma,
urbanizazio pribatua, eremu
berdeekin eta
igerilekuarekin.
615-77 96 22.
Llanes (Asturias). Bi
Durango. Pisu konpartituan
logela bat alokatzen da
Durangoko alde zaharrean.
Prezioz merke eta giro
atsegina. 650-29 42 20.
Durango. Durangon, hiru
logela eta bi komuneko etxe
batean, logela alokagai.
Emakume batekin
konpartitzeko. Garajea
aukeran. 300 euro.
Tel.: 600-45 83 16.
Durango. Logela bat
alokatzen da Durangon.
Tel.: 630-76 18 28.
SALDU
Berriz. Garaje itxia salgai
Berrizen. 42 m2. Ate
automatikoa, komuna,
sukaldea, txokoa eta bodega
txikia. Ura eta argia. 3 auto
sartzeko. Tel.: 615-75 21 36.
ditut orozkon. Giro
familiarra. Autobus
geltokitik gertu. Prezio
ekonomikoa. 660-62 64 86
edo 659-20 16 45.
1 .4 LOKALAK
SALDU
Gasteiz. Azken erabilera:
Tailer mekanikoa,
garbitzeko, engrasatzeko
eta IBI lizentzia ditu.
Bulegoko altzariak eta
garajeko atea. Portero
automatikoa eta alarma.
2 komun ditu, bat
mugikortasun urriko
pertsonei moldatua. Hiri
erdigunekiko komunikazio
onak ditu. Autobus geltokiak
hurbil daude. Alokatzea ere
posible da: 800euro/hil.
Telefonoa: 665-75 78 07
(Ana)
Abadiño. Abadiñon lokal
bat alokatzen da.
Tel.: 661-45 18 51.
Bastida. Oporretako pisua
Durango. Durango
Durangoko Askatasun
Etorbidea 12an.
660-20 18 30.
astepe auzunean (Durango).
18 metro karratu eta bi
altuera, leihoa eta ate berria.
9.500 euro. 665-70 75 35.
Elorrio. Elorrioko BerrioOtxoa kalean garaje itxia
saltzen da. Interesa baduzu
eta informazio gehiago nahi
baduzu, deitu!
658-75 92 64.
Otxandio. Garaje itxia
salgai Otxandion,
pertsianarekin.
675-71 72 83.
Durango. Garajea alokagai
Durangoko Askatasun
etorbidean. 50 euro hilean.
Tel.: 675 71 95 54
Iurreta. Garajea alokairuan
Iurretan, Eleixalden.
636-22 07 96.
1 . 6 LURSAILAK
SALDU
Bernedo. Lursail
eraikigarria urturin salgai
dago, bernedon. Gasteizetik
40km-tara dago, eta izkiko
golfetik 3minututara baino
ez. 308m2 eraikitzea posible
da, 7ml-ko eta bi solairuko
altuera maximoarekin.
Inguruan beste lursail eta
etxebizitza batzuk ditu; baita
golfeko hotela ere.
Telefonoa: 665-75 78 07
(Ana)
Sakana. Jaiak abuztuak
14tik 18ra izango dira.
Interesatuak dei dezala
1 .7 GAINERAKOAK
SALDU
Durangaldea (Bizkaia).
Egoera onean dagoen
izozkailua (arkoia) salgai.
Fagor markakoa. Zakonera
65zm, altuera 90zm eta
zabalera 1,50zm.
Tel.: 94-681 37 84 (gauez).
2 Teknologia
2 .1 INFORMATIKA/
BIDEOJOKUAK
SALDU
Airis minikatea. Airis
l206a minikaea salgai.
Erabili gabe dago.
671-24 27 21.
EROSI
Bermeo. Bergara, Oñati edo
Eskoriatza artean lursaila
erosiko nuke, erleak
ipintzeko, hektarea 1 eta 4
artekoa. 626-01 19 07.
ERRENTAN HARTU
Durangaldea.
Durangaldean, bat, bi edo
hiru hektareako lur sail baten
bila gabiltza, alokatzeko edo
erosteko. Tel.: 699-84 61 23
(Paul) eta 653-01 32 05
(Amaia)
garbiketarako lan bila. Baita
ume edo nagusien zaintzan.
Orduka, jardunaldi osoan,
erdian, gauez edota
asteburuetan. Paperekin.
Tel.: 670-67 46 41 edo
638-46 93 83.
Durangaldea . Etxeko
lanetarako zein zaintzarako
prest, 18:00etatik aurrera
eta asteburuetan.
608-50 40 43.
Durangaldea. Lan bila
nabil. Etxeak garbitzen
esperientzia, baina edozein
lan egiteko prest.
608-04 21 27.
PERTSONAK ZAINDU
Nintendi DS Lite.
Durangaldea. Neska
Degaboeinan. Kolore
zurikoa, saltzen dut.
Osagarri guztiekin (zorroa,
kotxerako zein etxerako
kargatzaileak...). Egoera oso
onean dago, gutxi erabilia.
Prezioa 130 euro.
670-52 58 74.
arduratsua pertsona
nagusiak zaintzeko prest.
24 ordutan edo egunez.
Tel.: 632-11 77 23.
Nintendo 3DS + Super
Mario 3D Land. Gabonetan
erositako Nintendo 3DS eta
Super Mario 3D Land salgai.
Berria bezala, 200 euro.
Bergara. Telefonoz deitu:
696-24 84 90.
2 . 3 GAINERAKOAK
EMAN
Bateria elektrikoa piano
baten ordez. Bateria
elektriko bat daukat eta
piano bategatik aldatzea
gustatuko litzaidake.
Bateriak 2 urte dauzka baina
oso gutxi erabilita dago.
615-73 45 53 /
943-76 54 12.
3 Lana/negozioak
3 .1 LAN ESKARIAK
OSTALARITZA
Durango. Neska gazte
euskalduna, zerbitzari lanak
egiteko eskaintzen da,
goizetan, arratsaldetan edo
asteburuetan, interesatuak
deitu: 615 716 232
Durangaldea. Sukaldean,
ERRENTAN EMAN
erdi-erdian. 42 metro
karratu erabilgarriak.
Kanpora ematen du.
Altzariak eta batzar gela.
Prezioa: 550 euro/hilean.
Tel.: 656-78 02 15.
Moduloen kontrataziorako, deitu: 943-30 43 33
Durango. Garajea salgai
ERRENTAN EMAN
Orozko. Logela bi alokatzen
pertsonentzako
apartamentua alokagai
llanes (Asturias) deitu
mesedez 13:30 etatik aurrera
637-91 68 92 telefonora edo
bidali mezua
llanpoo@hotmail.com
helbidera. Prezioa: 350 euro
astea.
alokatzen dut piszinarekin.
Torre - Otxandi urbanizazio
pribatuan. Urbanizazioak
igerilekua eta saskibaloi
pista ditu. 2 logela,
bainugela, sukaldea eta
egongela, guztiz apainduta.
Paisaia eta bista ikusgarriak.
Urte osoan eskuragarri.
Hamabostaldika eta
1 . 5 GARAJE/
TRASTEROAK
Durango. Trastelekua salgai
Durangaldea.
Durangaldean alokatzeko
pisu bila. Tel.: 628-00 22 17
636- 98 38 82 telefonora,
uztailaren 30a baino lehen.
Ittur aldea elkartea.
PROFESIONALEN IRAGARKIAK
(MODULOA)
garbiketan edota zaintzan
lan bila. Esperientzia
gerokultora, sukaldari,
sukaldari laguntzaile eta
garbitzaile lez. Jardunaldi
osoa, erdia edota orduka.
Tel.: 653-33 06 05 edo
94-466 82 12. Genevie.
Durangaldea . Neska
arduratsua pertsona
nagusiak zaintzeko prest. 24
ordutan edo egunez.
Tel.: 602-00 83 58.
Durangaldea . Gauez,
arratsaldez, goizez edota
asteburuetan garbiketa
lanetan edota ume edo
nagusien zaintzan aritzeko
prest. Esperientzia eta
erreferentziak.
Tel.: 690-68 73 95.
Durangaldea. Interna edo
externa modura nagusien
edo umeen zaintzan edota
garbiketan aritzeko prest.
Esperientzia eta
erreferentziak. Paperekin.
Tel.: 638-52 39 22.
Durangaldea. Nagusien
zaintzarako lan bila.
Jardunaldi osoan edo
gauetan. 678-80 96 01.
Durangaldea. Nagusien
edo umeen zaintzan edo
garbiketan lan bila. 12:30etik
16:30era, edota gauez.
Erreferentzia onak.
Tel.: 650-61 01 94. Rosa
Durangaldea. Nagusien
edo umeen zaintzan edota
garbiketarako lan bila. 24
orduz, egunez edota
asteburuetan.632-34 18 82.
Durangaldea . Garbiketan,
ume edo nagusien zaintzan
aritzeko lan bila.
Erreferentziak.
646-85 54 32.
ETXEKO LANAK
Durangaldea. Umeen
Durangaldea. Interna,
externa edo ordukako
garbiketetarako prest.
Tel.: 634-07 27 38.
zaintzarako lan bila. Goizetan
14:00ak arte eta 16:00etatik
22:00etara. 681-21 82 30.
Durangaldea. Etxeko
Durangaldea. Etxe, portal,
taberna, denda, bulegoen
lanetarako prest. Nagusien
edo umeen zaintzan edota
garbiketarako. Egunez,
gauez edo asteburuetan.
Esperientzia eta
erreferentziak.
Tel.: 618-29 55 13.
Durangaldea . Edadeko
pertsonak zainduko nituzke.
Umeak ere bai.
Erreferentziak.
Tel.: 617-05 01 87.
Durangaldea. Neska gazte
euskalduna ekainean eta
uztailean haurrak zaintzeko
prest. Tel.: 686-80 96 28.
Durango. Neska gazte
euskalduna, haurrak
zaintzeko prest uztailean,
haur-hezkuntzako ikasketak
burutua, eta experientzia.
Interesatuak deitu:
615-71 62 32.
Elorrio. Irailetik aurrera,
arratsaldetan, umeak
zaintzeko prest (Elorrixon).
Esperientzia handiarekin.
Informazio gehiagorako
deitu 688-64 06 04.
Elorrio. Adineko pertsonak
paseatzera ateratzeko prest.
Goiz zein arratsaldetan.
Interesa baduzu, deitu:
688-64 06 04.
Elorrio. Haur hezkuntza eta
Hezkuntza berezia eginak
dituen eta udalekutan lanean
esperientzia duen neska
gazte euskalduna,
arratsaldez haurrak
zaintzeko prest. Urteak
daramatzat honetan eta
haurrekin oso ongi
moldatzen naiz! Interesa
baduzu, deitu:
688-64 06 04.
Iurreta. Emakume
euskalduna pertsona
nagusiak, ezinduak eta
gaixoak zaintzeko prest.
Urte askotako esperientzia.
Tel.: 699-74 57 23.
Durangaldea. Zaintzan edo
garbiketan lan bila. Lanaldi
erdian, gauez edo
asteburuetan.
Esperientziaduna eta e
rreferentziekin.
636-85 20 59.
Durangaldea. Ume edo
nagusien zaintzan aritzeko
prest. Egunez edo 24
ordutan. Dependentziadun
nagusiak zaintzeko ere bai,
baita sukalde laguntzaile edo
garbiketan ere.
676-54 66 91.
Durangaldea. 24 orduz
pertsona naguziak zaintzeko
prest. Tel.: 602-12 22 45
IRAKASKUNTZA
Durangaldea. Hizkuntza
eskola ofizialeko tituluduna,
2012ko uztailaren 28a, larunbata berria 23
‹ Publizitatea
inglesa hobetzeko klase
partikularrak emateko prest.
Tel.: 637-29 24 65.
Durangaldea.
Alemanierazko klaseak
ematen ditut. Metodo
atsegina. Adin guztiak.
Informa zaitez:
670-79 33 12.
Abadiño. Magisteritzan
diplomatua, Matienan eta
Durangon klase
partikularrak emateko prest,
Lehen Hezkuntzan eta
DBHn. Tel:618-06 87 49.
Durango. Telekomunikazio
ingeniari teknikoa, gaur egun
goi mailako ingenieritza
bukatzen, matematika eta
fisikako partikularrak
emateko prest. Bi urteko
esperientzia Batxilergoko
2. mailako ikasleekin, baina
gazteago direnentzako ere
partikularrak emateko prest.
Tel.: 656 78 68 10.
hamarpaul@hotmail.com.
Paul
Elorrio. Lehen hezkuntzako
edozein kurtsora zuzenduta,
arratsaldez klase
partikularrak emateko prest.
Hezkuntza berezia eta Haur
hezkuntza ikasketak ditut
eginak. Interesa baduzu jarri
harremanetan nirekin:
688-64 06 04.
GAINERAKOAK
Durango. Neska gazte
euskalduna, lokalak,
kontsultak eta sozietateak
garbitzeko prest, goiz zein
arratsaldez, interesatuak
deitu: 615-71 62 32.
Durango. Durangoko san
ignazio auzoko pistinara
ekainetik-irailera joateko 4
sarrera ditut, kuota 135
euro-koa da, beraz, hori
ordainduz gero 4 sarrerak
emango nituzke. Egoera
oneko pistinak dira, orain
berritu berriak. Umeekin zein
pertsona nagusiekin joateko
ezin hobeto daude.
Interesatuta egonez gero
deitu zenbaki honetara:
656-79 11 18.
Zumaia. 36 urteko
gitarrista berbena edo beste
proiektutan edo taldetan
jotzeko prest .... Abestea ere
posible izango nuke...
Esperientzaduna...
Tel:666-27 40 55.
Durangaldea. Lan bila
nabil. Lorezaintzan
esperientzia, baina edozein
lanetan aritzeko prest.
Tel.: 645-05 35 23.
3 . 2 LAN
ESKAINTZAK
OSTALARITZA
Lekeitio. Hotel zuzendari,
sukalde zuzendari eta maitre
postuak betetzeko
helburuarekin, Lekeition eta
Deban dauden Aisia
hoteletarako, sektorean goi
formakuntzadun langileak
behar dira, eta gutxieneko
esperientzia lau urtekoa izan
dezatela hotel edota
sukaldaritza enpresetako
ardura karguetan.
Hizkuntzak jakitea kontuan
hartuko da. Interesa duten
hautagaiek bidali
kurrikuluma helbide
elektroniko honetara:
rrhh@aisiahoteles.com
ETXEKO LANAK
Durangaldea. Emakume
bat, pertsona nagusiak,
garbiketa lanak eta sukaldari
laguntzaile gisa lan egiteko
prest. 9:00etatik aurrera.
Tel.: 686-19 00 24
Durango. Neskatila bat
zaintzeko emakume bat
behar da (hobe euskalduna
bada). Goizetan, eskolara
joan arte, zaintza lanetan
ibiltzeko andra behar da.
Interesatuak zaudetenak
deitu telefono honetara:
603-71 18 06.
PERTSONAK ZAINDU
Durangaldea . Emakumea,
pertsona nagusiak edo
umeak zaintzeko eta etxeko
lanak egiteko lan bila. Gauez
eta asteburuetan.
Tel.: 648-20 03 70. Carmen
Durangaldea. Esperientzia
duen pertsona, erreferentzia
onakin eta papelekin,
asteburuetan, 24 orduz edo
egunez, pertsona nagusiak
zaintzeko prest. Bizkaia
osoan. Tel.: 660-71 67 89.
Durangaldean. Garbiketa
lanak edo pertsona nagusi
zein umeak zaintzeko prest.
OrdukaTel.: 638-43 79 01
(Jova)
Getxo. Getxoko enpresa
batek honakoa behar du:
animatzaile soziokulturala.
Hirugarren adineko egoitza
baten lan egiteko.
Ezinbestekoa: gizarte eta
kultur animazioan
prestakuntza, esperientzia
eta zonaldean bizi izatea.
Lanaldi partziala, 10 ordu
astero. Ordutegia: 10:0012:00. Kontratua: aldi
baterako (abuztua). Hasteko
data: 2012ko abuztuak 1.
Soldata: hitzarmenaren
araberakoa. Sartu. Erref.:
5285. Tel.: 94-620 04 49.
IRAKASKUNTZA
GAINERAKOAK
Durangaldea . Edozein
lantegitan lan egiteko prest.
Eraikuntzan izan ezik. Tel.:
672-58 47 58 (Thomas),
644-07 49 14 (Enock)
Durangaldea. Bizkaiko
enpresa batek honakoa
behar du: saltzailea. Bilbo
eta durangaldean telefono
mugikor bezero berriak
lortzeko saltzailea behar da.
Ezinbestekoa: esperientzia,
jendetasuna, norbere autoa
eta zonaldean bizi izatea.
Lanaldi osoa. Kontratua: aldi
baterako. Berehala hasteko.
Soldata: hitzarmenaren
araberakoa. Sartu. Erref.:
5164. Tel.: 94-620 04 49.
Bizkaia. Bizkaiko enpresa
batek honakoa behar du:
saltzailea. Gasteizen
telefono mugikor bezero
berriak lortzeko saltzailea
behar da. Ezinbestekoa:
esperientzia, jendetasuna,
norbere autoa eta zonaldean
bizi izatea. Lanaldi osoa.
Kontratua: aldi baterako.
Berehala hasteko. Soldata:
hitzarmenaren araberakoa.
Sartu. Erref.: 5166.
Tel.: 94-620 04 49.
Bizkaia . Bizkaiko enpresa
batek honakoa behar du:
saltzailea. Donosti eta
Eibarren telefono mugikor
bezero berriak lortzeko
saltzailea behar da.
Ezinbestekoa: esperientzia,
jendetasuna, norbere autoa
eta zonaldean bizi izatea.
Lanaldi osoa. Kontratua: aldi
baterako. Berehala hasteko.
Soldata: hitzarmenaren
araberakoa. Sartu. Erref.:
5165. Tel.: 94-620 04 49.
Bergara. Bergarako enpresa
batek honakoa behar du:
animatzaile soziokulturala.
Hirugarren adineko egoitza
baten lan egiteko.
Ezinbestekoa: gizarte eta
kultur animazioan
prestakuntza, esperientzia
eta zonaldean bizi izatea.
Lanaldi partziala, 23,5 ordu
astero, goiz eta arratsaldez.
Kontratua: aldi baterako (15
egun). Hasteko data: 2012
uztaila 30. Soldata:
hitzarmenaren araberakoa.
Sartu. Erref.: 5286.
Tel.: 94-620 04 49.
Bilbo. Bilboko enpresa
batek honakoa behar du:
ingeleseko irakaslea.
Ingeleseko klaseak eman.
Ezinbestekoa: bertakoa,
esperientzia eta zonaldean
bizitzea. Lanaldi partziala,
goizez. Kontratua: aldi baterako. Berehala hasteko.
Soldata zehaztuko da. Sartu.
Erref.: 5068.94-620 04 49.
Bilbo. Bilboko enpresa
batek honakoa behar du:
suedierako irakaslea.
Suedierako klaseak eman.
Ezinbestekoa: bertakoa,
esperientzia eta zonaldean
bizi izatea. Lanaldi partziala,
goizez. Kontratua: aldi
baterako. Berehala hasteko.
Soldata zehaztuko da. Sartu.
Erref.: 5499.94-620 04 49
4 Denetarik
4 .1 SALDU/EROSI
Agria motokultora salgai.
Agria 2700 motokultorea
salgai. Diesela. Tel.: 94-682
45 90. Luis.
Zilarra erosten dut.
Zilarrezko gauzak erosten
ditut: txanponak, etxeko
kuberteria eta abar.
Harremanetan jartzeko,
deitu: 657-70 43 16.
Posta:
numipega@gmail.com.
Zilarrezko gauzak.
Zilarrezko edozer gauza
erosten dut, kuberteriak,
jarroiak, bandejak,
txanponak eta abar.
Deitu 657- 70 43 16 edo
bidali mezua e-postaz n
umipega@gmail.com
helbidera eta harremanetan
jarriko gara.
4 . 2 GALDU/
AURKITU
Yamaha motorra salgai.
Yamaha fz6 motor modeloa
salgai. 2007koa, 12000km.
Tel.: 609-37 01 60. Iker.
5 .4 BESTE
IBILGAILUAK
Maletategiko estalkia
Bergaran. Bergaran,
Arruriaga kalean, uztailaren
7an, zapatua, autoko
maletategiko estalkia utzi
genuen ahaztuta, banku
baten gainean. Aurkitu
baduzu, deitu mesedez:
660-59 91 04.
4 . 3 EMAN/HARTU
Gitarrako klaseak eman
ditut. Gitarra klaseak
ematen ditut (rocka blues
folk...),errez eta merke .
Etxeetara joan naiteke nahi
izan ez gero ,zumaia eta
inguruetan . Tel 666-27 40
55 ... Esperientziaduna
SALDU
5 .1 AUTOAK
SALDU
Audi A4 salgai. Audi A4
salgai. 170.000 km. 9 urte
eta erdi. Diesela. Egoera
onean. 8.500 euro.
673-49 36 39.
Autoa salgai. Peugeot 306
salgai. 170.000km. Oso
egoera onean. Prezio oso
ona. Deitu eta ikusi inungo
konpromezu barik.
Kontaktua:
arlozabal7@hotmail.com.
655-73 35 98
karabana salgai. Prezio
ekonomikoa. 6 plaza.
Tel.: 688-80 55 19.
5 . 5 GAINERAKOAK
SALDU
Erremolkea salgai.
Baskulatzailea eta
hidraulikoa. Bateria
independientearekin. 180 x
130eko neurriak. Ia berria.
943-25 38 64 /
685-30 80 90.
6 Harremanak
Laguntasun bila.
Debagoiena. 35 urteko
neska polita, sentibera eta
ezkongabeak, laguntasuna
gura luke 30-40 urte
bitarteko neska femenina
batekin. Utzi mezua zenbaki
honetan: 615-75 09 90
(Marian).
6 . 5 KOTXEA
KONPARTITU
Kotxea konpartitu.
Citroen ZX salgai. Citroen
Astelehenetik ostiralera
Durangotik Elorriora joateko
kotxea konpartitu nahi dut.
Elorrion goizeko
8:00etarako egon behar
naiz. Gastuak erdibana.
Tel.: 633- 01 68 32 Javier
ZX salgai. Diesela. Egoera
onean. 120.000 km. 800
euro. Tel.: 673-49 36 39.
Bazkide bila. Bazkide
5 . 2 FURGONETAK
SALDU
Renault Master salgai.
Renault Master salgai.
2003. urtekoa. 185.000km.
Lo egiteko prestatua. IAT-a
maiatzean pasatuta.
Tel.: 662-34 94 23.
Volkswagen multivan
salgai. Volkswagen
multivan confortline t5
salgai. Oso egoera onean.
Kilometro gutxi. Ondo
zainduta. Beti garajean.
Tel.: 606-87 85 21.
5 . 3 MOTORRAK
SALDU
Honda cbf 600 sa salgai.
600eko zilindrada, 2006
urtekoa, 20.600 km. Berri
berria dagoen motorra, beti
garajean gordea eta ondo
zaindua. Bi kaskorentzat Givi
kofrearekin, kordurazko
maleta lateralak,
anticaida-ko topeak, motor
limitatua paperetan
( limitazio kit-a ematen da),
gurpilak berriak, ez
erabiltzeagatik saltzen da.
Hasi berrientzat aproposa,
hirian eta errepidean
ibiltzeko egokia. Aukera
paregabea da, ikustea merezi
du. 4500 eurotan.
Harremanetan jartzeko
deitu: 666- 37 26 71.
7. 2 ANIMALIAK
SALDU
Karabana salgai. Busther
6 . 3 LAGUN BILA
5 Ibilgailuak
mendiko bi bastoi gorri galdu
nituen Durura bideko
aparkamentuan. Gustora
berreskuratuko nituzke.
943-53 32 91 /
656-30 86 56.
6 . 6 GAINERAKOAK
berrien bila gabiltza, txoko
salabarriren parte izateko
(mendizabal auzunean).
Interesatuak deitu
650-49 90 74 zenbakira.
Kopuru mugatua!!!!
English book club.
Aretxabaletan biltzen den
irakurle talde baten parte
hartu gura badozu deitu
zenbaki honetara edo idatzi
goienabookclub@yahoogroup.com helbidera.
New readers welcome!
656-75 41 34.
7 Aisia/kirola
7.1 KIROLAK
SALDU
Errepideko bizikleta.
Errepideko bizikleta. 54
neurrikoa. Karnoboa du
horkilan. Extra guztiekin.
650 euro. 682-47 21 96.
Mendiz RS4 bizikleta
salgai. Mendiz rs4 bizikleta
salgai. Karbonozkoa, txuria
eta gorria. 51 neurrikoa.
Shimano ultegra
kanbioduna. Fulcrum racing
gurpilekin. 2010ekoa eta
egoera oso onean. 1.100 euro
negoziagarri. 606-28 81 19.
GALDU
Ekainaren 28an mendiko
bi bastoi gorri galdu
nituen. Ekainaren 28an
8 .1 ETXERAKO
TRESNAK/
ALTZARIAK
SALDU
Armairua eta ohea salgai.
Haritzezko armairua eta
ohea salgai, 1.000 euroan.
Negoziagarriak.
600-64 90 96.
Ahariak salgai. Lau urteko
bi ahari salgai Matienan.
Tel.: 670-40 77 65.
Spaniel Breton
txakurkume ehiztariak
salgai. Spaniel Breton
txakurkume ehiztariak
salgai. 150 euro.
Telefonoa: 695-71 00 68.
7. 3 MUSIKA/
PELIKULAK/
LIBURUAK
SALDU
Marshall JCM 2000
TSL602. Gitarra
anplifikagailua salgai, 60
watio, balbulekin eta 12
bozgorailu birekin. Hiru
kanal ditu: clean, crunch
eta lead. Hrd-case
kutxarekin.697-28 59 48.
Piano elektrikoa salgai.
Yamaha Clavinova CLP 150
piano elektrikoa salgai.
Kontaktua: 650-17 22 85
edo
stratokaster@gmail.com
EMAN
Gitarra eta baxu klaseak.
Gitarra eta baxu klaseak
Durangon. Tel.: 616-31 02
49 edo 94-620 05 98.
karsaso4@hotmail.com
GAINERAKOAK
Gitarra eskola
partikularrak Durangon.
Gitarra eskola partikularrak
durangon. Elektrikoa,
akustikoa, rocka, bluesa,
jazza, funka eta abar.
Eskalak, akordeak, erritmoa,
teknikak, inprobisazioa,
irakurketa... 650-17 22 85.
7. 5 SARRERAK
SALDU
Igerilekurako sarrerak.
Durangoko san inazio
auzoko igerilekura
ekainetik-irailera joateko lau
sarrera ditut, kuota
135eurokoa da, beraz, hori
ordainduz gero lau sarrerak
emango nituzke. Egoera
oneko igerilekuak dira, orain
berritu berriak. Umeekin zein
pertsona nagusiekin joateko
ezin hobeto daude.
Interesatuta egonez gero
deitu zenbaki honetara:
656-79 11 18.
7. 6 OPORRAK/
BIDAIAK
SALDU
Kanpadenda salgai.
Marechal markako
kanpadenda salgai. Behin
bakarrik erabilia. 4
pertsonarentzat. Aukera
ezinhobea! 100 euro
Tel.: 615-00 72 16.
8 Familia/etxea
Gaixoendako tresnak..
Pertsonak jasotzeko garabia
eta klinikako ohea salgai
debagoienan.
646-40 05 01.
aulkiarekin. Jane markakoa.
Aproposa baita adin tarte
txikiko neba-arrebentzat ere.
Tel.: 629-56 34 92.
Haur-logela salgai.
Haur-logela salgai. 0
hilabetetik 5 urterarte.
Armairua, ate batekoa.
Esekitokia. Komoda,
ohe-sehaska, koltxoia, izarak
eta edredoia. Dena
egurrezkoa, zuria eta oso
polita. Oso egoera onean eta
oso polita. 550 euro.
Tel.: 675-95 35 84 (Elorrio)
Habia ohea salgai. Habia
ohea salgai. Berria eta polita.
4 kaxoirekin, 2 lastairu (bat
erabili gabe) eta eskailera
txikia. Dena: 490 euro.
Tel.: 656-75 48 64.
Haurrak bizikletan
eramateko aulkia salgai.
Koltxoiak salgai.
Quinny freestyle. Aulkia
135 zm-ko 3 koltxoi salgai.
Banan-banan ere saltzen
dira. Bakoitzak 100 euro.
Tel.: 636-04 63 18.
Ohea salgai. Habia ohea
salgai. Berria eta polita. 4
kaxoirekin, 2 lastairu (bat
erabili gabe) eta eskailera
txikia. Dena: 490 euro.
Tel.: 656-75 48 64.
Xurgagailua salgai.
Orbegozo ap7010 modeloa.
2000 wattiokoa. 50 euro.
686-37 52 39 /
606-78 30 30.
8 . 2 HAURREN
TXOKOA,
OSAGARRIAK
SALDU
Bikientzako karrotxoa
salgai. Bikientzako
karrotxoa salgai, kapazo eta
Haurrak bizikletan
eramateko aulkia salgai.
Erosoa eta merkea.
Tel.: 679-17 43 67 (Javier).
eta kapazoa. Ume bakarrak
erabilitako quinny Freestyle
karroa salgai. Kapazoa,
aulkia eta zakuak. Urdin
ilunak. Egoera oso onean.
649-00 53 42.
Quinny zapp extra. Kapota
beheko otzara, bi burbuila,
karroarentzat boltsa, maxi
cosiarentzat akople jokoa
barne. Gutxi erabilia. Berme
epearen barne.
94-603 02 62.
EROSI
Umeen aulkirako
patinetea. Bugaboo
camaleon eta bugaboo bee
haur aulkiarentzat balio duen
patinetea erosiko nuke.
Harremanetan jartzeko deitu
telefono zenbaki honetara:
652-72 30 64.
24 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata
Kirola›
Astebete dauka hobetzeko
Athleticek 3-1 galdu du Lilleren aurkako
lagunartekoa, gaizki jokatuta, eta ez da
gustura helduko Europako Ligara
Zuri-gorriak Slaven Koprivnicaren kontra
ariko dira, datorren ostegunean, 21:00etan
Jon Eskudero Donostia
Lagunarteko partida beti da lagunartekoa. Hitzak berak dio. Ez da
deus garrantzitsurik egoten jokoan, baina zerbait bai. Zerbait hori
gehiago izaten da batzuetan, eta
gutxiago besteetan. Bada, Athleticek azterketa moduko bat igaro
behar izan zuen atzo, Akizen
(Frantzia), eta ez zuen gainditu.
Erraz, 3-1 galdu zuen Lilleren aurka, baina emaitza ez, norgehiagoka izan zen txarra zuri-gorrientzat. Jokalariak oraindik motorrak berotu gabe egotea normala
da, baina denborak ez du barkatzen. Datorren astean, Europako
Ligako hirugarren kanporaketako neurketa jokatuko dute Slaven
Koprivnicaren kontra, eta hobe
dute esnatu. Gainontzean, disgustu latza hartuko du batek baino gehiagok. Astebete daukate
hobetzeko.
Hainbat jokalari, Olinpiar Jokoetan. Beste batzuk, lanean hasi
berri. Bateren bat min hartuta
ere bai. Horixe da Athleticen egoera momentu honetan. Iaz hain
denboraldi ona egin izanak alde
txarren bat behar zuen, eta horixe
da, aurten garaiz entrenatzen
hasteko arazoak izan dituela Marcelo Bielsak. Eta hori igarri egiten da zelaian. Lille Frantziako
txapelduna da, talde sendoa eta
indartsua, eta atzo astindua
eman zien zuri-gorriei. Aukerak
ere apenas sortu zituzten bilbotarrek, eta hala ezinezkoa da irabaztea.
Partidako lehen gola Basak
egin zuen, 45. minutuan, buruz.
Kolpe gogorra jaso zuen Athleticek atsedenaldira joan aurretik.
Joko tristea ikusita, Bielsak aldaketa dezente egin zituen hamaikakoan, baina fruiturik ez zuten
eman. Lillek jarraitu zuen musika jotzen, eta Bilboko taldeak
dantzatzen. Ongi dantzatuz gero,
gaitz erdi izaten da, baina hori ere
ez. Frantziarrek gol aukera ugari
galdu zituzten alferrik, eta behin
baino gehiagotan barkatu zuten.
Horri eskerrak iraun zuen bizirik
Athleticek.
Ruiz de Galarreta, baloia lapurtu nahian, Polonian jokaturiko partida batean. MACIEJ KULCZYNSKI / EFE
Llorenteren lehen minutuak
Lehena eginda bigarrena seguru
izaten omen da, eta berandu izan
bazen ere, 66. minutuan egin zuen
bigarren gola Lillek, Kalouren eskutik. Maldan gora jarri zitzaien
partida zuri-gorriei, eta orduantxe irten ziren aulkiko jokalari
gehienak zelaira: Igor Martinez,
Ibai Gomez, San Jose, Aurtenetxe... Baita Fernando Llorente
ere. Lanean soilik astebete egin
duen arren, minutu batzuk jokatzeko aukera eman zion entrenatzaileak, eta erakutsi zuen talde-
ko ardatz nagusia dela. Zelairatu
bezain laster sartu baitzuen Athleticek ohorezko gola. Ibai Gomezek ederki gainditu zuen atezaina. Dena den, alferrik izan zen,
3-1ekoa azkar egin baitzuen
De Melok.
Emaitza ahaztuta, ondorioak
atera izango zituen Bielsak, eta ez
gutxi. Beharko ditu, Europako
Liga ate-joka baitago. Orain arte,
Iraizoz eta Raul erabili ditu atezain gisa, baina badirudi beteranoarentzat izango dela atea. Atze-
ko lerroan, berriz, Javi Martinez
eta Amorebieta falta dira, iazko
sasoiko erdilariak. Horien hutsunea betetzeko, nahiko lan izango
da. Erdilariei dagokienez, Muniainen grazia falta igarri egiten
da, eta Ander Herrerarena ere
bai. Aurreko lerroan, berriz, Aduriz min hartuta dago, eta Llorente
erdi oporretan.
Beraz, badu kezkatzeko motiborik Athleticek. Slaven Koprivnica ez da Lille bezain talde ona,
baina partida asko jokatzen ari
da, eta ustekabea emateko prest
dago. Herenegun, 2-4 menderatu
zuen Portadown Irlandako taldea.
Gaueko bederatzietan izango
da Atleticen eta Slaven Koprivnicaren artekoa hurrengo ostegunean, San Mamesen. Epaile lanetan Serhiy Boiko ukrainarra ariko da. Bazkideek ez dute deus
ordaindu beharko partida hori
ikusteko, eta gainontzekoek hamabost eta hogeita hamar euro
artean.
Zurutuza: «Aurrerapauso bat eman Egonaldiko lehen partida
jokatuko du Osasunak,
behar dugu, ligan pisua hartu»
Realak «gero eta maila
hobea» duela uste du
erdilari txuri-urdinak;
Bordeleko Girondinsen
aurka ariko dira gaur
Erredakzioa Donostia
Sasoi berrian «aurrerapauso bat»
eman nahi du David Zurutuzak.
Erdilariak atzo adierazi zuen Realak «maila ona» duela, fitxaketekin «asmatu» duelako. Taldeak jada «urte batzuk» daramatza Lehen Mailan, eta ligan «pisu han-
diagoa» hartzen saiatu behar duela uste du, «harrotasun pixka batekin». Halere, esan du ligan «talde
indartsu asko» daudela eta «kontuan hartu» beharko dituztela.
Bestalde, partidak jokatzeko
gogoa erakutsi zuen Zurutuzak,
«hainbeste» entrenatu ondoren.
Izan ere, arazo fisikoen erruz «oso
gutxi» jokatu du aurreko hiru lagunartekoetan: «Jokalariak geurekoiak gara, eta ahalik eta
gehien jokatu nahi dugu». Erdilariak azaldu zuen «lan saioak gogortzen» doazela baina «hankak
ohitu» direla. Gainera, lagunarteko partida gogorrak jokatzen ari
direla azpimarratu zuen Rocheforteko jokalariak: «Maila handiko taldeekin ari gara jokatzen».
Bordeleko Girondinsen aurka
lagunartekoa jokatuko du Realak, gaur. Arratsaldeko zazpietan
ariko dira, Irunen, Gipuzkoako
Elikagai Bankurako dirua biltzeko. Philippe Montanierrek hiru
jokalari utzi ditu deialditik kanpo: Claudio Bravo eta Carlos Martinez, min hartuta daudelako, eta
Carlos Vela, taldera egokitzeko
ari baita lanean. Laugarren lagunartekoa izango du Realak. Orain
arte, bi irabazi ditu, eta bat berdindu.
VVV Venloren aurka
Taldea Herbehereetan
hasi da entrenatzen,
eta lagunartekoa du
gaur, jokatuko dituen
lauretan lehena
Erredakzioa Donostia
Osasunak gaur jokatuko du egonaldiko lehen lagunartekoa.
VVV Venloren aurka ariko da,
Venloko De Koel zelaian,
19:00etan. Jose Luis Mendiliba-
rrek 24 jokalari eraman ditu egonaldira, eta ez du jakinarazi zein
izango den hamaikakoa gaurko
partidan.
Talde gorritxoa atzo hasi zen
entrenatzen, Ermelon. Lehen bi
lan saioetan jokalari guztiek hartu zuten parte, denboraldi-aurrean lehenengoz. Osasuna abuztuaren 5era bitartean izango da bertan. Beste hiru lagunarteko ere
jokatuko ditu: De Graafschapen
(uztailak 31), Groningenen (abuztuak 2) eta Heracles Almeloren
aurka (abuztuak 4).
2012ko uztailaren 28a, larunbata berria
26››
25
Lagun Arok uko egin dio Eurokopan jokatzeari,
foru aldundiak diru laguntza txikitu diolako
Oriok KAE 1 ligako
bosgarren
estropada
jarraian irabazi
nahi du gaur
Getarian izango da
bosgarren jardunaldia,
eta lehia handia
bigarren lekurako
espero da
A.M. Donostia
Hondarribia eta Kaiku elkarren alboan, Zierbenan jokaturiko estropadan, San Miguel ligako aurrenekoan. LUIS JAUREGIALTZO / ARGAZKI PRESS
Ondorio fidagarrien zain
Pasaian egingo dute gaur San Miguel ligako
bederatzigarren estropada, erlojuaren aurka,
itsasoan eta ibaian arraun eginez
Traineru bakoitza zertan den eta benetako
maila zein duen jakiteko aproposa izango da
Aitor Manterola Donostia
Joan dira zortzi estropada San Miguel liga hasi zenetik, eta zenbait
traineruren inguruan ondorio argiak eta garbiak aterata daude;
baina beste batzuen kasuan, misterio kutsua dabil bueltaka, benetako maila eta lekua non duten
asmatu ezinda. Aurreko estropadetan, kaleak direla, eguraldi aldaketak direla, batzuen inguruan
zalantza piztu da, gorago edo beherago egon behar ez ote zuten
berez. Gaur, aukera egokia da bakoitza zertan den argitzeko.
Pasaian lehiatuko dira hamabi
traineruak, erlojuaren aurka
(18:30). Era horretan aritu beharrak fidagarritasuna emango die
emaitzei. Gainera, eremuak ibaia
eta itsasoa uztartzen ditu, eta bietan moldatu beharra dago ondo
lan txukuna egiteko. 20:00 inguruan, traineru bakoitzaren maila
zertan den eta nolakoa den argiago ikusiko da.
Hiru txandatan banatuko dituzte ontziak, ligako sailkapenaren arabera. Txandako lau traineruak minutuz minutu aterako
dira, lau luze eta hiru ziaboga dituen eremuan lehiatzera. Indarra
eta abilezia uztartu beharko di-
tuzte arraunlariek ibilbidea osatzeko. Eguraldiari dagokionez,
haizea dago emanda; iluntzea
gerturatuz doan heinean, baretzera egingo du, dena den. Olatuxka ere izango da itsasoan, eta
horrek esan nahi du ibaitik kanpoko zati horretan erabaki daitekeela estropada.
Faboritoak, nola ez, azken
txandakoak dira, eta laukote horretan Hondarribia eta Kaiku nabarmendu behar dira. Lau eta
hiru bandera irabazi dituzte aurtengo ligan, eta zerbaitegatik
izan da horrela. Bien arteko lehia
baldintza dezake asteko lanak.
Izan ere, Kaikuk Bizkaiko txapelketa jokatu zuen asteazkenean,
baita irabazi ere, laugarrenez jarraian. Gaur jakingo da, uretan,
ea nekea pilatuta ekarriko duen
eta ea Jose Luis Kortak aldaketak
egingo dituen nekearen eragina
gutxitzeko. Urdaibaik ere lana
izan zuen aste barruan, eta ez zuten atera uste bezain emaitza ona,
bigarren eginagatik Kaikuk alde
handia atera zielako —ia 16 segundo—. Orduko gazia gaur gozatzeko aukera harrapatu nahiko
dute. Laugarrena San Juan da, estropada antolatuko duen kluba.
Egin ditu lan ederrak aurten, eta,
zenbaitetan, ia-ia astindu du bandera. Gaur, etxean arraun eginez,
eremua ondo ezagututa, tentuz
zaintzeko aurkaria izango da
agian.
Bigarren txandan izango dira
Tiran, San Pedro, Castro eta Astillero. Galiziarrengandik gehiago
espero zen aurten, baina ez dabiltza fin. Zalantza sortzen duen ontzietako bat da. Gaur, denak baldintza berdintsuetan direla, erantzunen bat atera daiteke. Konfiantza aparrak gora eginda
dator, gainera, asteon Galiziako
txapelketa irabazi baitu. San Pedro fidagarriago dabil, erregular
samar. Etxean da, eta etekina ate-
ra nahiko dio horri. Bi espainiarren inguruan —Castro eta Astillero— edozer espero daiteke.
Onetik eta txarretik dabiltza. Astillerok irabazi zuen asteazkenean Kantabriako txapelketa.
Estropada hasi, ohi bezala, ligako azken lau sailkatuek hasiko
dute. Zierbena zuloan da, eta nekez aterako da hortik. Zumaiak
nahi du Portugalete gertuago
izan, eta hasi beharrean da sei
punturen aldea jaten, jaitsierako
kanporaketa ez jokatzeko. Pedreñak arnasa hartu zuen aurreko
asteburuan, baina eskas aritu da
Kantabriako txapelketan —hirugarren—. Batek daki zer egin dezakeen gaur.
G Sailkapenak
Gipuzkoako liga, aurretik
Gizonezkoak lanean hasi aurretik, emakumezkoen txanda izango da (18:00). Gipuzkoako ligako
laugarren estropada izango dute
jokoan sei ontzik: Zumaiak, Getaria-Tolosak, San Juanek, Oriok,
Hibaikak eta Hondarribiak. Sailkapenean hurrenkera horretan
daude, eta, orain artekoa ikusita,
faboritoen zerrenda ere horrela
antola daiteke, San Juan goraxeago jartzeko aukera baztertu gabe.
Bi luze eta ziaboga bat osatu beharko dituzte, gizonezkoen eremu berean. Azkenekoz erlojuaren aurka lehiatu zirenean, Zarauzko estropadan, Zumaia,
Getaria-Tolosa eta San Juan oso
tarte txikian sartu ziren. Gaur ere
berdintasuna espero da, eta, halakoetan gertatzen den bezala, konturik txikienek baldintza dezakete estropada.
SAN MIGUEL LIGA
1.Hondarribia
2.Kaiku
3.Urdaibai
4.San Juan
5.Tiran
6.San Pedro
7.Castro
8.Astillero
9.Pedreña
10.Portugalete
11.Zumaia
12.Zierbena
87 puntu
85 pt.
76 pt.
68 pt.
66 pt.
59 pt.
39 pt.
36 pt.
36 pt.
33 pt.
27 pt.
12 pt.
GIPUZKOAKO LIGA
1.Zumaia
2.Getaria-Tolosa
3.San Juan
4.Orio
5.Hibaika
6.Hondarribia
17 puntu
16 pt..
13 pt.
9 pt.
6 pt.
3 pt.
Azken urteetan, bide beretik doa
KAE 1 liga. Ontzi bat edo bi beste
guztien gainetik ibiltzen dira, eta
lehen postua lortzeko borrokak
emozio gutxi izaten du. Aurten
ere horrela dira gauzak, Orio beste denak baino gehiago delako.
Lau estropada egin dituzte, eta
lauretan, oriotarrak nagusi.
Gaur, bosgarrena dute jokoan Getarian (Gipuzkoa), eta ez da ezusterik espero.
Beste urteetan bezala, zirrara
bigarren postua lortzeko borrokan dago. Estu daude gauzak
Santurtziren eta Elantxoberen
artean, eta Isuntza ez da urruti.
Bizkaitarren arteko onenak saria
izango du liga amaieran, San Miguel ligara igotzeko kanporaketa
jokatuko baitu. Santurtzi dator
behetik gora, eta asteazkenean,
lan biribila osatu zuen Bizkaiko
txapelketan; laugarren izan zen,
liga bat gorago duen Zierbena
aise gaindituta, eta Portugaletetik oso gertu.
Jaitsierako lekuetan ere larri
dira kontuak. Deustua azkena;
aurretik ditu Hondarribia eta
Santoña, hiru puntuan.
KAE 2koak, Getxon
Eguneko lehen estropada Getxon
izango da (12:00). KAE 2 ligakoak
lehiatuko dira, zazpigarren jardunaldian. Trintxerpe eta Orio B
dira faboritoak, haien artean banatu dituztelako bandera guztiak. Pasaitarrak doaz lehen postuan, eta Orio B bigarren da, bi
puntura.
G Sailkapena
KAE 1 LIGA
1.Orio
2.Santurtzi
3.Elantxobe
4.Isuntza
5.Donostiarra
6.Zarautz
7.Camargo
8.Getaria
9.Ondarroa
10.Santoña
11.Hondarribia
12.Deustua
48 puntu
42 pt.
40 pt.
37 pt.
28 pt.
26 pt.
25 pt.
19 pt.
19 pt.
10 pt.
10 pt.
8 pt.
26 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata
Kirola ›
Lagun Aro, Eurokopatik kanpo
Aldundiak 700.000
euro gutxitu du
klubari ematen dion
laguntza, eta taldeak
salatu du estu dagoela
A.Urbistondo Donostia
Lagun Aro GBC saskibaloi taldeak urgentziazko prentsaurreko
bat eman zuen atzo, Gipuzkoako
Aldundiak klubari ematen dion
laguntzak murrizketa handia
izan duela jakinarazteko eta horrek eragingo dituen ondorio gogorrak plazaratzeko. Lagun Arok
1,2 milioi euro jaso zituen joan den
denboraldian Foru Aldunditik,
eta orain laguntza 700.000 euro gutxiago izango dela jakinarazi dute. 500.000 euro jasoko ditu sasoi
honetan, eta hori ere ez 20132014ko sasoian. Sosik ez du jasoko
orduan Lagun Arok. Aldundiaren argudioa ere klubaren bitartez jakin da: kirol amateurra sustatzea, kirol profesionala alboratuz.
Aldundiak uztailaren 24an jakinarazi zien erabakia klubeko arduradunei, joan den asteartean,
eta erabaki berantiar horrek aukerak bilatzeko denborarik gabe
utzi omen du Lagun Aro. Alvaro
Bilbao presidentearen esanetan,
«berandu da beste babesle batzuk
bilatzeko, taldea osatzeko prozesu betean gaudelako. Murrizketak ondorio kaltegarriak ekarriko
ditu, aldundiak atzera egiten ez
badu, eta denetan lehena, Eurokopa txapelketa jokatzeari uko
egin behar diogula. Sosik ez dugu
txapelketa horretan gutxieneko
bermearekin jarduteko».
Prentsaurrekoan Bilbao egungo presidentea, Gorka Ramoneda
orain gutxira arte presidente
izandakoa eta ohorezko presidente Miguel Santos agertu ziren,
esan behar zutenaren garrantzia
azpimarratzeko. Santosen esaldi
pare batek Bilbaoren azalpenak
adinako harrabotsa sortu zuten,
aldundiaren erabakia «lotsagarria» dela esan zuelako. Ondoren,
hitz gogorragoak izan zituen ahotan, «ez dute kluba hondoratzerik
lortuko» esateko malkoei eutsi
ezinik.
Bilbaok aldundiaren erabakia
ez duela ulertzen esan du, eta honako azalpen hauek eman: «Kolokan utzi dute klubaren etorkizuna. Guk laguntza jasotzen dugu,
baina zergetan-eta jasotzen dugun baino diru gehiago ordaintzen diogu aldundira. Hori, zuzenean edo zeharka sortzen dugun
langile kopuruak eragiten duen
aberastasuna aintzat hartu
gabe». Bilbaok GBCren kirol ibilbideak aldundiaren onarpena beharko lukeela adierazi zuen, «are
gehiago diru kontuetan erakutsi
dugun seriotasuna erabatekoa
delako».
Bilbaok aldundiak emandako
argudioa errespetatu zuen: «Logikoa iruditzen zaigu kirolari amateurrak lagundu nahi izatea, baina kirolari horiek kirol profesionala dute eredu, ispilu». Bilbaok
Gipuzkoan saskibaloi federatu
kopurua asko igo dela gogoratu
zuen, «taldea Endesa Ligan dagoenetik, batez ere, eta hori ere aintzat hartu behar da». Lagun Arok
han eta hemen Gipuzkoaren izena erakusten duela ere esan zuen:
«Bistan da zaleak gurekin pozik
daudela, bazkideen %96k bazkide
txartela berritu baitute jadanik».
Etorkizun beltza
Presidenteak aldundiaren gain
jarri zuen klubak Europan ez jokatzeko erabaki hori bertan behera uztea: «Hamar eguneko epea
hartuko dugu, gure eskaerek aldundian halako hausnarketaren
bat eragiten duten jakiteko. Egoe-
DLaburrak
Andy Schleck ez da izango
Espainiako Vueltan
TXIRRINDULARITZA › Andy
Schleckek ez du parte hartuko
Espainiako Vueltan. Luxenburgoarra laster izango da lehiatzeko moduan, baina uko egin
dio hiru asteko itzuliari, Munduko Txapelketari begira. RadioShack taldeak Maxime Monfort
eta Tiago Machado izango ditu
taldeburu. Abuztuaren 18an
hasiko da lasterketa, Iruñean.
Anaitasunak, Ibai Meoki
fitxatuta, taldea osatu du
ESKUBALOIA › Ibai Meoki erdiko
atzelaria fitxatu du Anaitasunak, eta dagoeneko osatuta
dauka datorren denboraldirako
taldea. Meokik 23 urte ditu, 1,82
metro da luze eta 80 kilo pisatzen du. Iruñeko taldeak irailaren 8an du estreinako partida
ligan, Bartzelonaren pistan.
Euskadiko Txapelketako
hamaikagarren saioa gaur
SOKATIRA › Lur Gaineko Euska-
Sito Alonso, jokalariei aginduak ematen, iazko sasoian. JUAN CARLOS RUIZ / ARP
ra zaila dela badakigu, baina zaleei baikortasun mezua helarazi
nahi diegu».
Eurokopa alboratzearekin batera, Endesa ligari begira osatu
behar den taldeari ere kalte egingo zaiola esan zuen Bilbaok: «Sos
gutxiago Europarako, sos gutxiago Endesa ligarako. Aintzat hartu
behar da 700.000 euroko murrizketa hori ia %60koa dela, eta aurrekontu osoaren %15 dela. Diru
asko da», bota zuen. Lagun Arok
4,5 milioi euroko aurrekontua
erabili zuen joan den sasoian, baina Kopa jokatzeko txartelak eta
ligako final-laurdenak jokatu izana milioi erdia igo zuen aurreikusitako kopuru hori.
Bilbaok berak jakinarazi zuen
orain dela bi aste Eurokopan gutxieneko bermearekin jokatzeko
ezin zela 4,5 milioiko langatik behera egin, baina orain kopuru horretara iristea lantegi zaila da. Diru publikoaren iturria itxi egin da,
eta ez berehalakoan irekitzeko,
eta diru pribatua bilatzeko ekinbideek ere ez dute klubak nahiko lituzkeen emaitzak ematen. Aste
pare batean jakingo da egoerak
beltz segitzen duen edo ez.
diko Sokatira Txapelketako
hamaikagarren saioa jokatuko
da gaur, Laukizen (Bizkaia).
580 kiloko bigarren jardunaldia
izango da. Goiherri A-k irabazi
zuen lehenengoan, eta Euskadiko txapeldun izan da 680,
640 eta 600 kilokoetan ere.
EHUk Ohorezko Mailan
aritzeari uko egin dio
SASKIBALOIA › EHU saskibaloi
taldea ez da Emakumezkoen
Ohorezko Mailara igoko, ez
baitu laguntza nahikoa jaso instituzioetatik. Taldeak igotzea
lortu zuen aurreko sasoian,
baina arazo ekonomikoek uko
egitera behartu dute. Hortaz,
Bigarren Mailan ariko da berriz.
2012ko uztailaren 28a, larunbata berria 27
D
‹Agenda
Ekitaldiak
Zure ekitaldia BERRIAn agertzea nahi baduzu: www.berria.info/zerbitzuak/agenda/bidali/
Musika
pArantza. Izenik ez. Gaur,
22:00etan, Aterpean.
pAstigarraga. Damba. Gaur,
23:00etan, Joseba Barandiaran
plazan.
pBaiona. Txalaparta, Txirula
eta Euskal kantuaren arteko topaketa. Gaur, 17:00etan, Protestanteen Tenpluan.
pBaiona. Mendeku ItXua. Gaur,
17:00etan, Baiona Ttipian.
pBakaiku. Dantzaldia Trikidantz taldearekin. Gaur,
00:30ean.
pBarakaldo. Porco Bravo, Karretera Agropekuaria eta Izan
Ezean. Gaur, 21:30ean, Errekaortuko jaietan.
pBarrika. Bizkaia Music Flow.
Gaur, 18:00etan, Terraza Bamboon.
pBermeo. Urdaibaiko organoak. Joxe Mari Eguileor 2012:
Luca Massaglia. Gaur, San Frantzisko elizan, 20:45ean.
pBusturia. Kupela. Gaur,
20:30ean, plazan.
pDonostia. La pop lla eta
3gabe2. Gaur, 23:00etan, Loiolako San Ignazio jaietan.
pDonostia. Top of the Morning,
Leo, DJ Zhuaitz, DJ Maikol, Linea
Curva, Ibon Gurrutxaga... Gaur,
20:00etan, Guardetxean.
pElorrio. Logela multimedia
Kukai. Gaur, 22:30ean, plazan.
pGasteiz. Ishmael Sustraivibez. Gaur, 02:00etan, Jimmy
Jazzen.
pGasteiz. Canteca de Macao
eta Bodega Bodega. Gaur,
21:30ean, Falerina lorategian.
pGaubea. Musika Kultua 2012:
Cuarteto Isasi. Gaur, 19:30ean,
Udaletxean.
pGetxo. Kuenta Atras, Fiachras,
Matxura. Gaur, 22:30ean, Algortan.
pGorliz. Luhartz Erromeria.
Gaur, 20:30ean, plazan.
pHeleta. Pantxix eta Marie Bidart. Gaur, 21:00etan, Soropila
kultur etxean.
pHondarribia. Eskifaia eta Xatz
eskifaia. Gaur, 22:00etan, Baluarten.
pLarrabetzu. Willis Drummond, Berri Txarrak eta Skatu.
Gaur, 23:30ean, Larrabetzun.
pLasarte-Oria. Trifulca Posse.
Gaur, 23:30ean, Siglo 20en.
pLaudio. Txapa ta pintura, Lauroba eta Honat. Gaur,
22:00etan, Aretako jaietan.
pLemoa. Betagarri. Gaur,
22:00etan.
pSopuerta. Kaotiko eta Gora
Herria. Gaur, 23:00etan.
pSoraluze. On, Anai arrebak.
Gaur, 00:00etan, Zubi nagusian.
pZarautz. Indigo eta Louise Michel. Gaur, 19:00etan, Munoa
plazan.
pZestoa. Obaneuke . Ondoren,
Imanol DJ Pajarito. Gaur,
23:00etan, Arroa Goiko jaietan.
pZigoitia. Ze Esatek. Gaur,
22:00etan.
Antzerkia
pAulesti. Arrain herriaren memoria galdua. Gaur, 17:00etan,
Aretoan.
pDonostia. Ametsetan bizi.
Gaur, 19:00etan, Ernest Lluch
kultur etxean.
Bertsolaritza
pArano. Bertso saioa: Agin Rezola, Julio Soto, Andoni Egaña
eta Maialen Lujanbio. Gaur,
19:30ean, plazan.
pBeuntza. Bertsolariak: Julen
Zelaieta eta Iñigo Ibarra. Gaur,
16:00etan, plazan.
pGetxo. Bertsolariak: Aimar
Karrika, Arrate Illaro, Agin Rezola, Fredi Paia. Gaur, 13:00etan,
kasinoan.
pOiartzun. Bertso afaria: Jexux
Mari Irazu, Unai Iturriaga, Alaia
Martin eta Beñat Gaztelumendi
Gaur, 21:30ean, Soroa plazan.
Dantza
pBilbo. Salbatzaile Dantza Taldearen emanaldia. Gaur,
19:00etan, Arriaga plazan.
pDonostia. 24. nazioarteko folklore jaialdia. Gaur, 18:30ean,
Loiola auzoan.
Hitzaldiak
pDonostia. Juan Miguel Fernandez: Hechos que prueban la
existencia y la inmortalidad del
espíritu. Gaur, 19:00etan, Miramar jauregian.
Ikastaroak
pDonostia. Autodefentsa feminista. 10:00-14:00/15:3019:30
Ikus-entzun
pGetaria. Igelak eta zapoak.
Gaur, 22:00etan, Harritarten.
pIurreta. Urte berri on, amona!.
Gaur, 22:00etan, Aitte San Migel plazan.
Lehiaketak
pDonostia. XIII. Loiolako kanpoko pintura lehiaketa. Gaur,
10:00etan.
Bestelakoak
pAmurrio. Kike Loiolaren bakarrizketa. Gaur, 21:30ean, Guk tabernan.
pGorliz. Eskulangintza azoka.
Gaur, 11:00etan, plazan.
pGorliz. Folk Jaialdia. Gaur,
21:30ean, Iberretan.
pLezo. Argazki-poesia emanaldia. Gaur, 18:30ean, Gesala aretoan.
BERRIA
Enrique Loiola q Umorista
Ikuskizunaren munduko mila saltsatan sartua dago Enrique Loiola.
‘Camarera guapa’eta ‘Cuando tengo insomnio no duermo bien’
bakarrizketak eskainiko ditu gaur, Amurrioko Guk tabernan.
«Artista pobre eta aberatsen
arteko distantzia areagotu
egiten du telebistak»
Irati Garikano Donostia
Ez da erraza hitz bat aukeratzea
Enrique Loiola (Eibar, Gipuzkoa,
1964) definitzeko; izan ere, ofizio
ugariko gizona da. Bakarrizketa
bat eskainiko du gaur, 21:30ean,
Amurrioko (Araba) Guk tabernan.
Zure webgunean irakur daitekeenez,
gizon polifazetikoa zara; umorista,
gitarrista, irratiko esataria, irakaslea, gidoilaria... nola lortzen duzu
lanbide horiek guztiak uztartzea?
Errealitateak bultzatzen nau horretara; ahal ditudan lan guztiak
egiten ditut hilabete amaierara
iristeko. Orain bi testu berri aurkezten nabil, eta El Sindrome de
Stendhal taldearekin disko bat
kaleratu berri dugu. Horrez gain,
Radio Vitorian lan egiten dut, eta
gitarrako eskolak ere ematen ditut. Nortasun kontua da. Batzuei
gauza bakar batean konzentratzea gustatzen zaie, baina beste
batzuk izaera lausoagoa dugu;
gauza gehiago probatu nahi ditugu, nahiz eta horietako bakoitzean gutxiago sakondu. Nire alderdi
guztiak arte eszenikoekin lotuta
dauden arren, bakoitzean irakaspen ezberdinak aurkitzen ditut.
Zertan oinarritzen zara bakarrizketako testuak idazterakoan?
Gaurkotasuna da nire testuen
epizentroa, eta ingurua etengabe
aldatzen denez, testuak ere albisteen arabera moldatzen ditut.
Ikuspuntu esperpentikoa ematen
ahalegintzen naiz; zentzugabekeria da nire bakarrizketen ardatza.
Azoketan egoten diren ispilu horietako bat da, erabat itxuragabetzen zaituena. Errealitatea hartu,
eta ispilu horien antzera desitxuratu egiten dut. Gure inguruan
gertatzen denarekin jendeak barre egitea nahi dut; barre egin dezatela euren buruaz, giza espirituaz eta, zergatik ez, nitaz ere bai.
Ez da barre gaiztoa, askatzailea
eta analgesikoa baizik. Umore
beltza erabiltzen dut, eta egunkarietatik ateratako pertsonaia
mespretxagarri asko azaltzen ditut: Francesco Schettino Costa
Concordia-ko kapitaina, istiluen
aurkako polizia, Garoñako zentral nuklearra, Iñaki Urdangarin,
Felipe printzea... beste ikuspuntu
batetik azaltzen ditut, dibertigarria izan dadin. Eguneroko bizitzako istorioak kontatzen ditut,
jendea haietan islatua sentitzeko.
Guztiok elkarrekin ditugun elementuak baliatzen ditut.
Zein da jendeari barre eginarazteko
gakoa?
Ohikoa ez den ikuspuntu bat era-
kusten diet, askotan ikusi duten
zerbaiten inguruan. Bestetik,
mingarriak zaizkigun gaiei garrantzia kentzen diet, eta nahiko
modu azalekoan hitz egiten dut
horiei buruz. Bizitzaz hitz egiten
diet ikusleei, eta, une batez, haiek
bezala sentitzen naiz; indar berberek lotzen gaituzte, eta, aldi berean, gauza askok ihes egiten digute eskuetatik. Emanaldiak
irauten duen bitartean gauza horiez guztiez barre egin dezakezu.
Argiak pizten direnean, ordea,
dena normaltasunera itzultzen
da; amets batetik esnatzea bezala
da.
Kaleko emanaldiez gain, telebistan
ere atera zinen, El club de la comedia
eta Más humor saioetan.Zer moduzko esperientzia izan zen?
Esperientzia ona izan zen, baina
telebistak sekulako boterea
duela iruditu zitzaidan, agian
gehiegizkoa. Plataforma gisa
ondo dago, agerraldi bakarrarekin jende askorengana iristen
zarelako. Baina, era berean, kulturako beste eremu batzuk bereganatzen ditu, eta hori kaltegarria da. Telebistak artista pobre
eta aberatsen arteko distantzia
areagotzen du; batzuei pribilegioak ematen dizkie, eta, besteei,
aldiz, kendu.
28 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata
Agenda ›
b
Eguraldia
JON ALBISU
Joera
t°
t°
Astelehena, 30
t°
Bihar
Itsasoa
pItsasoko egoera. Lehen hogei
milietan, ipar-mendebaldeko
haizeak, 3ko indarrekoak, itsaskirria eragingo du; ipar partean,
4ko ufadak. Hala-hola ikusiko
da hasieran; gero, nahiko gaizki.
pOlatuak. Metro bat artekoak.
t°
Asteartea, 31
Asteazkena, 1
p
Baiona 18/22
p
Bakio 16/21
p
Donostia 17/21
p
p
Bilbo 16/22
p
Itsasaldiak
Maule 17/24
p
p
Balmaseda 15/21
Itsasbehera
Arrasate 15/22
Amurrio 14/21
Pixkanaka, ostarte gehiago
pZerua. Aroa argitu egingo da,
baina, oro har, giro nahasi eta
aldakorra izango da; batez ere,
ipar isurialdean eta mendi inguruetan. Goizean, zeru hodeitsua
izango da, eta zaparradak botako ditu; halere, arratsaldean ostarte batzuk irekiko dira. Barnealdean, goizetik, ostarte gehiago izango dira.
pHaizea. Ipar-mendebaldekoa.
pTenperatura. Berdin. Eguneko
tenperaturarik beroenak, ipar
partean eta mendialdean,
18 eta 22 gradu artekoak izango
dira; barnealdean, berriz, beroenak 20 eta 30 gradu artekoak
izango dira.
p
p
p
Leitza 13/18
p
Abaurregaina 9/20
p
p
p
Gasteiz 14/23Agurain 14/22
Gaur
b
Iruñea 14/24
t°
Giro nahasi eta aldakorra
pZerua.Eguraldiak nabarmen egingo du beltzera.Ipar
isurialdean eta mendi inguruetan,zeru hodeitsua izango da,eta zaparradak botako ditu; barnealdean,euri
gutxiago egingo du.Arabako
Errioxan eta Lizarraldetik hegoaldera,ostarteak irekiko
dira.Azken orduetan,mendialdean ekaitzak joko du.
p
p
Tafalla 13/25
Guardia 14/24
pHaizea. Ipar-mendebaldeko haizea ibiliko da.
pTenperatura. Behera. Beroenak, ipar partean eta
mendialdean, 18 eta 22 gradu artekoak; barnealdean,
20 eta 30 gradu artekoak.
ORDUA
METROAK
00:11
3,56
Itsasgora
Donibane Garazi 17/24
Eibar 14/21
p
Tutera 15/28
06:23
1,51
12:51
3,54
18:59
1,46
Itsasgora
Itsasbehera
Isobara mapa
Eguzkia
S0RTU
Ilbete
Abuztuaren 2a, osteguna
Ilbehera
Abuztuaren 9a, osteguna
Ilberri
Abuztuaren 17a, ostirala
Ilgora
Abuztuaren 24a, ostirala
BAGABIGA
G Hitz gezidunak
p Lapurdi Ekialdeko udalerria
p
Meatzea
Karrantzakoak
Hari, luke
G Sudokua
3
2
1
8 6
1
4
7
Labore
mota
Arabako
herria
9
Joan den
urtean
4
7
On
Zimendu
Ordua
Niri
Gozoak
Zur erreak
Har ezazu
O
birritan
7
4
1
2
5
2
9
5 9
6
G Goitibehera
2
3
Nori
atzizkia
Haurdun
Zintzoa
Gizon
izena
Ibar
4
5
Atxikiak
Guraso
arra
9x9-ko laukian hutsik
dauden gelaxkak bete
behar dituzu, 1etik 9ra
bitarteko zenbakiak
idatziz, eta kontuan izanik
zenbaki bakar bat ere ez
dela bi aldiz azaltzen
errenkada eta zutabe
berean, ezta dagokion
3x3-ko laukian ere.
1
1
Japoniako
hiria
Bibliako
pertsonaia
2
G Atzoko erantzunak
7
5
1
3
2
6
4
8
9
9
8
4
7
5
1
3
6
2
6
2
3
9
4
8
7
5
1
1
3
5
4
7
9
6
2
8
4
9
6
5
8
2
1
3
7
8
7
2
6
1
3
5
9
4
5
3
4
9
8
6
7
2
1
2
6
7
1
9
5
8
4
3
5
1
8
2
3
4
9
7
6
6
Nafarroako
herria
Nora
atzizkia
Barrea
Biafrako
etnia
Norat
atzizkia
Ebaki,
moztu
9
8
Zabaldu
Har ezan
3
2
Ikasgela
5
7
1
Barrabil,
koskabilo
21:33
EGUNA
Hitz-jokoak
Lerden,
lirain
Labore
mota
GORDE
07:09
Ilargia
7
8
Una, neka
Röntgen
U
birritan
Iridioa
Esku itxi
Kontsonantea
Zein
aldetara?
9
Goiti eta beheiti letra bat gutxiago edo
gehiago du asmatu beharreko hitzak.
1. Nazioa, herria. 2. Gure egunkaria.
3. Nafarroako udalerria, Aezkoan. 4. Jira,
itzulia. 5. Lehenengo bikoitia. 6. Bakoitzari
bi. 7. Baizik. 8. Lapurdiko hiriburua.
9. Zauriak larruazalean uzten duen seinalea.
Goitibehera: 1. Albero.
2. Labore. 3. Orbel. 4. Bero.
5. Ber. 6. Erbi. 7. Beire.
8. Berezi. 9. Zeberio
2012ko uztailaren 28a, larunbata
berria 29
‹ Agenda
1
Aretoak
El caballero oscuro: La leyenda ...
Araba
GASTEIZ
D YELMO BOULEVARD
Boulevard merkataritza gunea (902-221622).Ikuslearen eguna: osteguna.
Madagascar 3
Madagascar 3 3D
El caballero oscuro: La leyenda ...
15:30
16:30
15:30
23:30
15:45
16:15
Ice Age 4 3D
Ice Age 4
The Amazing Spider-Man
The Amazing Spider-Man 3D
El dictador
16:20
Qué esperar cuando estás ...
15:45
Elefante blanco
Blancanieves y la leyenda del cazador
Tengo ganas de ti
Lobos de Arga
15:30
Intocable
15:30
17:30 19:30 21:30 23:30
18:30 20:30 22:3000:30
17:00 18:45 20:15 22:00
17:45
18:15 20:15
17:35 20:10
23:00
19:30 22:15
18:20 20:20 22:2000:20
18:00 20:15 22:30 00:45
17:30
22:0000:30
19:30 22:00
BASAURI
D IBAIGANE
Ez dago emanaldirik.
D SOCIAL ANTZOKIA
Las chicas de la sexta planta
17:30 20:00
D BERMEO. Nestor Basterretxea.
Blancanieves y la leyenda del cazador 16:30 19:00 21:30
D DERIO. Gurea aretoa.
The Amazing Spider-Man 19:00 21:30
D DURANGO. Zugaza. Madagascar 3 2D
D FLORIDA
San Prudentzio,22 (945-231940).Ikuslearen eguna: asteazkena.
Madagascar 3
Moonrise Kingdom
Margaret
La delicadeza
Elefante blanco
Ice Age 4
Los nombres del amor
El Skylab
El irlandés
15:30 16:30 17:30 18:45 19:45
20:45 22:00 23:0000:00
The Amazing Spider-Man 2D
17:30
The Amazing Spider-Man 3D
20:00 22:35
Tengo ganas de ti
22:0500:40
Blancanieves y la leyenda del cazador
22:15 00:45
Qué esperar cuando estás ...
19:45
Ice Age 4 2D
16:15 18:15 20:15
Ice Age 4 3D
15:45 17:45
Men in black 3
15:30
12:00 17:30 20:00 22:30
12:00 17:45 20:00
22:15
17:45 20:00 22:30
17:45 20:00 22:30
12:00 17:45 20:00
22:30
18:00 20:15 22:30
12:00 18:00 20:15 22:30
D GURIDI
San Prudentzio,6 (945-231940).Ikuslearen eguna: asteazkena.
Madagascar 3D
17:00
Tengo ganas de ti
Qué esperar cuando estás esperando
Las nieves del Kilimanjaro
Impávido
17:00
The Amazing Spider-Man
El profesor Lazhar
El dictador
17:00
El caballero oscuro: La leyenda renace
18:45 20:30
17:30 20:00
17:30
20:15
18:45 20:30
17:30
20:15
18:45 20:30
17:30 20:30
22:30
22:30
22:30
22:30
22:30
22:30
17:00
Madagascar 3 3D 19:30
D GALDAKAO. Torrezabal.
Madagascar 3 3D 17:00 19:30 22:30
D GERNIKA. Lizeo. Madagascar 3 3D
19:00 21:00
GETXO
El Skylab, Julie Delpy zuzendariaren filma. BERRIA
D GETXO ZINEMAK
Arriluze z/g (94-4310310).Ikuslearen eguna: asteazkena.
El dictador 2D
16:00
Qué esperar cuando estás ...2D
16:00
Elefante blanco 2D
Ice Age 4 2D
16:20
Terraferma 2D
El caballero oscuro: La leyenda ...2D 16:15
Madagascar 3 2D
16:30
Madagascar 3 3D
The Amazing Spider-Man 2D
El irlandés 2D
16:00
18:00 20:00 22:0000:30
EIBAR
18:10 20:20 22:3000:30
D COLISEO
18:20 20:20 22:2000:30
19:15 22:1500:00
18:30
20:30 22:30
00:30
18:00 20:00 22:00
LEIOA
D YELMO GORBEIA 3D
Gorbeia merkataritza gunea (945-460623).Ikuslearen eguna: asteazkena.
D CINESA ARTEA
Madagascar 3
Madagascar 3 3D
El caballero oscuro: La leyenda ...
Artea merkataritza gunea (902-333 231).Ikuslearen eguna: asteazkena.
El dictador
The Amazing Spider-Man 3D
The Amazing Spider-Man
Ice Age 4 3D
Ice Age 4
Tengo ganas de ti
El pacto
Blancanieves y la leyenda ...
Qué esperar cuando estás ...
Intocable
Project X
El enigma del cuervo
Men in black 3
16:30 18:30 20:30 22:3000:30
15:30 17:30 19:30 21:30 23:30
15:30 17:15 18:45 20:30 22:00
23:45
18:15 20:00 21:45 23:30
18:30
21:15
19:40 22:25
15:40 17:40
16:15 18:15 20:15 22:15 00:15
20:00 22:30
20:15 22:30 00:45
17:30
17:50
16:15
00:00
15:45
15:30
16:00
The Amazing Spider-Man
The Amazing Spider-Man 3D
Ice Age 4
Ice Age 4 3D
Madagascar 3 3D
Madagascar 3
16:20
16:00 18:00
00:40
D KULTUR LEIOA
Ez dago emanaldirik.
Profesor Lazhar 18:00 20:00
Bizkaia
D ONDARROA. Bine Onera. Ez dago emanaldirik.
BILBO
PORTUGALETE
D COLISEO CINESA ZUBIARTE
Qué esperar cuando estás ...
16:00
20:40 22:45 01:00
El caballero oscuro: La leyenda ... 16:00 17:00 19:00 20:30 22:00
D BALLONTI
Madagascar 3
Madagascar 3 3D
El caballero oscuro: La leyenda ...
El secreto de los 24 escalones
El dictador
Ice Age 4
The Amazing Spider-Man 3D
Ice Age 4
Tengo ganas de ti
El dictador
Madagascar 3
The Amazing Spider-Man 3D
Ice Age 4 3D
The Amazing Spider-Man
Madagascar 3 3D
D GOLEM ALHONDIGA
El Skylab
Madagascar 3
Madagascar 3 3D
El caballero oscuro: La leyenda ...
Elena (JBA)
El dictador
Elefante blanco
La delicadeza
Ice Age 4
Shame (JBA)
Las malas hierbas
Alps (JBA)
00:00 00:30
16:00 18:00 20:00
22:00 00:45
16:00 18:00 20:00 22:00 01:00
16:00 17:00 18:00 18:3020:00
22:0000:00
00:50
17:00
19:10 22:00
19:00 21:00 23:00 01:00
17:30 20:00
16:30 18:30
20:30
16:30
19:30
17:15 20:00
17:30 20:30
17:15 20:00
20:00
16:30 18:30
20:00
22:30
17:15
D MULTICINES
Eskutza kalea,13 (94-4310310).Ikuslearen eguna: astelehena.
Margaret
La delicadeza
Los nombres del amor
Terraferma
Moonrise Kingdom
El irlandés
Elefante blanco
Impávido
17:15
20:00
17:30 19:45
17:30 19:45
17:30 19:45
17:30 20:00
17:30 20:00
17:30 20:00
22:15
22:15
22:15
22:15
22:15
22:15
22:15
BARAKALDO
D COLISEO CINESA MAX OCIO
Kareaga kalea z/g (94-4310310).Ikuslearen eguna: astelehena.
Madagascar 3 3D
El caballero oscuro: La leyenda ...
Ice Age 4 3D
Madagascar 3
The Amazing Spiderman 3D
El enigma de cuervo
Impávido
El dictador
Elefante blanco
El pacto
Qué esperar cuando estás ...
Blancanieves y la leyenda del ...
Men in black 3
Intocable
Tengo ganas de ti
Ice Age 4
16:30 18:30 20:45
16:00 17:00 18:00
22:0000:0000:40
16:30 18:30 20:45
16:00 17:00 18:00
22:0000:00
17:00 19:15
16:00
16:00
16:00
16:00
16:00
18:15 20:30
18:15 20:30
20:45
18:15 20:30
18:15 20:30
22:45 00:45
19:00 20:30
22:45 01:00
19:1520:00
22:15 23:00
01:00
22:45 01:00
22:45 01:00
22:45 01:00
22:45 01:00
22:00 01:00
17:00
01:00
22:00
16:00
19:00 22:45 01:00
16:00 18:00 20:00 22:0000:00
D YELMO MEGAPARK
Erribera etorbidea z/g (94-4181672).Ikuslearen eguna: astelehena.
Madagascar 3 3D
Madagascar 3 2D
El dictador
15:30 16:30 17:30 18:30 19:30
20:30 21:30 22:30 23:3000:30
16:00 17:00 18:00 19:0020:00
21:00 22:00 23:0000:00 01:00
17:40 19:35 21:35 23:35
ERRENTERIA
D NIESSEN ZINEMAK
Tengo ganas de ti
Ice Age 4
Madagascar 3
El dictador
Madagascar 3 3D
The Amazing Spider-Man
El caballero oscuro: La leyenda ...
El secreto de los 24 escalones
18:30 20:25 22:20
18:15 20:10 22:10
19:00 22:00
18:15 20:15 22:15
18:20 20:20 22:20
18:10
20:00 22:30
SANTURTZI
D SERANTES
El caballero oscuro: La leyenda ...
Madagascar 3 3D
Moonrise Kingdom
17:30
21:00
17:30 20:00 22:30
17:15 19:45 22:15
16:00
16:15
16:20
16:00
16:00
22:45 01:00
22:30 00:45
22:15 00:45
22:45
22:30
22:30 01:00
D CINEBOX MENDIBIL
16:15
16:15
15:45
16:00
15:45
16:00
18:10 20:15
19:15
19:00
18:00 20:10
18:00 20:20
18:10 20:10
22:30
22:15
22:15
22:30
22:30
22:15
Madagascar 3
Madagascar 3 3D
Ice Age 4
Tengo ganas de ti
El irlandés
The Amazing Spider-Man
Qué esperar cuando estás ...
El dictador
El caballero oscuro: La leyenda ...
16:00 18:00 20:00 22:00
16:30 18:30 20:30 22:30
16:15 18:15
20:15 22:45
16:00 18:00 20:00 22:15
16:00
18:30 20:30 22:45
16:30 18:15 20:15 22:30
16:00
19:00 22:00
D TOLOSA.Leidor. Ez dago emanaldirik.
USURBIL
D CINEBOX URBIL
Qué esperar cuando estás ...
El dictador
Ice Age 4
Tengo ganas de ti
El caballero oscuro: La leyenda ...
The Amazing Spider-Man
Madagascar 3
Madagascar 3 3D
16:00 18:15 20:30 22:45 01:00
16:00 18:00 20:00 22:00 00:45
16:00 18:00 20:00
22:00 00:45
16:15 17:00 19:15 20:15 22:30
23:30
16:00
19:00 22:00 00:45
16:00 18:00 20:00 22:00 00:45
16:15 18:15 20:15 22:15
D ZUMARRAGA. Zelai Arizti. Ez dago emanaldirik.
DONOSTIA
D ANTIGUO BERRI
Madagascar 3 3D
16:45
Qué esperar cuando estás esperando
El caballero oscuro: La leyenda ... 16:30
Madagascar 3 2D
El dictador
The Amazing Spider-Man 2D
Lobos de Arga
Ice Age 4 2D
Moonrise Kingdom
La delicadeza
El irlandés
16:45
D LA BRETXA
Ice Age 4 3D
Madagascar 3
El caballero oscuro: La leyenda ...
Madagascar 3 3D
Blancanieves y la leyenda del ...
El dictador
Tengo ganas de ti
El pacto
The Amazing Spider-Man
Impávido
Ice Age 4
Qué esperar cuando estás ...
18:45
20:45
23:00
19:30 22:30
17:00 19:00 21:00 23:00
17:00 19:00 21:00 23:00
17:00 19:45
22:30
17:00 19:00
21:00 23:00
17:15 20:00 22:15
18:45 20:45 22:45
16:00
16:00 18:00 20:00 22:00
16:15 17:15 19:15 20:30 22:15
16:20 18:30 20:30
22:30
16:30 18:15 20:00 22:00
17:50 20:15 22:45
17:00
19:30 22:15
16:15 18:30 20:30 22:30
16:20 18:15 20:15
22:30
D PRINCIPE
Solo entre nosotros (JBA)
Terraferma
El Skylab
Siempre feliz
Hysteria
Margaret
El irlandés
Elefante blanco
Las chicas de la sexta planta
Las nieves del Kilimanjaro
La delicadeza
Los nombres del amor
D TRUEBA
El caballero oscuro (JBA)
El irlandés (JBA)
Elena (JBA)
16:45 18:45 20:45 22:45
16:45 18:45 20:45 22:45
17:15 20:00 22:30
17:30 19:45 22:00
16:45
19:00 22:00
17:00 19:00 21:00 23:00
17:00 19:30 22:15
17:30 19:45
22:00
17:15 19:30 22:15
17:15 20:00 22:30
16:30
19:30 22:30
17:00
19:30 22:00
D AZPEITIA. Soreasu antzokia. Ez dago emanaldirik.
D BEASAIN. Usurbe. Ez dago emanaldirik.
14:00
14:00
20:00
20:00
18:00
22:00
D LE SELECT
The Dark Knight Rises
Le Lorax
Cendrillon au Far West 2D
Cendrillon au Far West 3D
The Amazing Spider-Man 2D
Bowling
Paris-Manhattan
Madagascar 3
Un bonheur n’arrive jamais ...
Effraction
Rock Forever
Le Part des Anges (JBA)
Lapurdi
18:00
21:30
17:00
19:15
14:15
17:00
21:45
19:15
17:00
21:45
21:45
14:30
19:15
D HAZPARNE. Haritz Barne.
Arrête de pleurer Penelope 18:00 The Raid 21:00
16:30 18:30 20:30
16:30
19:30
17:30 20:00
17:30 20:00
22:30
22:30
22:30
22:30
22:30
7 jours à La Havane (JBA) 17:00
La clinique de l’amour 21:00
D KANBO. L’Aiglon.
The Dark Knight Rises 17:30 21:00
MIARRITZE
D ROYAL
360 Page 6 (JBA)
15:55
19:35
Acab (JBA)
14:00
Holy motors
18:00
Jane Eyre (JBA)
15:50
20:00
Jitters (JBA)
17:50
La Part des Anges (JBA)
14:00
Laurence Anyways
21:30
Starbuck
22:10
The Dark Knight Rises (JBA)
15:50
21:00
To Rome with love (JBA)
18:50
L’age de glace 4
14:00
Nafarroa
20:30
16:30 18:30
17:15 20:00
16:30
19:30
17:15 20:00
17:15 20:00
20:30
16:30 18:30
22:45
22:30
22:30
22:45
22:30
22:45
(948-222333).Ikuslearen eguna: astelehena.
D CGR CENTRE
The Dark Knight Rises
10:00 11:00 13:30 14:30 17:00 18:00
20:30 22:30
Bowling
14:00 16:00 18:00
Effraction
20:00 22:15
Le Lorax 3D
11:15 14:00 16:00 18:00
Les Kaïra
11:15 13:45 16:00 18:00 20:00 22:15
Ma bonne étoile
11:15
The Amazing Spider-Man 3D 11:15 13:45 16:30
19:45 22:15
L’âge de glace 4
11:15 14:00 16:00 18:00 20:00 22:15
Un bonheur n’arrive jamais seul
20:00 22:15
D L’ATALANTE
Ez dago emanaldirik.
D L’AUTRE CINEMA
Ez dago emanaldirik.
ANGELU
14:00 16:00
14:00
16:00
16:00
14:00
14:00
16:30
18:00 20:00 21:00
18:00 20:00
20:00
18:00
22:00
18:00
22:00
19:30
Madagascar 3 3D
Madagascar 3
16:30
Impávido
16:30
El caballero oscuro: La leyenda ... 16:30
El dictador
16:30
Qué esperar cuando estás esperando
El pacto
The Amazing Spider-Man 3D
The Amazing Spider-Man
Ice Age 4 3D
Ice Age 4
16:30
Tengo ganas de ti
Men in black 3
D GOLEM LOS LLANOS
Madagascar 3
Moonrise Kingdom
Tengo ganas de ti
Profesor Lazhar
22:30
22:30
17:30 20:00
17:30 20:00
20:00 22:30
22:30
17:30 20:00
18:00 20:30
18:00 20:30
18:00
20:30
D OCINE
Ice Age 4
The Amazing Spider-Man
El caballero oscuro: La leyenda ...
Madagascar 3
El dictador
Tengo ganas de ti
Qué esperar cuando estás ...
El enigma de cuervo
Ice Age 4 3D
Blancanieves y la leyenda del ...
Impávido
Madagascar 3 3D
17:30 19:30
18:30 20:30
18:30 20:30
18:30 19:30
18:30 20:30
17:15 19:45
20:00
21:30
22:30
22:30
21:30 22:30
22:30
22:30
22:30
22:30
17:15 19:45 22:30
20:30
17:30 18:30
17:15 19:45 22:30
17:15 20:00 22:30
16:00 18:00
20:00 22:30
16:00
19:00 22:00
16:30 18:30 20:30 22:3000:30
16:15 18:15 20:15 22:1500:30
16:00
18:15 20:20 22:3000:30
16:00 18:10 20:20 22:3000:30
16:00 18:00 20:00
22:0000:30
16:30 18:30 20:30 22:3000:30
16:15 18:15 20:15 22:1500:30
UHARTE
D ITAROA
(902-463269).Ikuslearen eguna: osteguna.
Madagascar 3 2D
Madagascar 3 3D
Impávido
El caballero oscuro: La leyenda ...
Qué esperar cuando estás ...
Elefante blanco
The Amazing Spider-Man 2D
Tengo ganas de ti
Blancanieves y la leyenda ...
Intocable
Ice Age 4 2D
16:00
16:30
16:30
16:00
22:30
16:15
16:20
00:30
16:00
VIANA
D LAS CAÑAS
Madagascar 3 3D
Madagascar 3
Qué esperar cuando estás ...
El caballero oscuro: La leyenda ...
Tengo ganas de ti
The Amazing Spider-Man
Mr.Nice
Ice Age 4
El dictador
El secreto de los 24 escalones
16:00 18:00 20:00 22:15
16:15 18:15 20:30 22:45
16:00 18:10 20:30 22:45
16:00
22:25
17:15 20:00 22:35
17:00 19:45 22:30
20:15 22:45
16:00 18:00
16:15 18:00 20:00 22:15
16:15 18:15 20:15 22:30
Nafarroa Beherea
D DONIBANE GARAZI. Vauban.
(948-222333).Ikuslearen eguna: asteazkena.
Indian Palace (JBA) 18:00
Ma bonne étoile 21:00
The Turin Horse (JBA)
22:00
George Harrison: Living in ...(JBA)
17:30
Terraferma
16:30 18:30 20:30 22:45
Elena (JBA)
20:00 22:30
La delicadeza
17:15 20:00 22:30
Siempre feliz
16:30 18:30 20:30
Las chicas de la sexta planta
17:15
22:45
D SAIDE CARLOS III
(948-245400).Ikuslearen eguna: astelehena.
D DONAPALEU. St.Louis.
Un bonheur n’arrive jamais seul 21:00
Zuberoa
D MAULE. Baitha.
17:30 20:00
18:00 20:00 22:0000:30
18:30 20:30 22:30 00:45
18:30 20:30 22:3000:30
16:30 19:00 19:30 22:00
01:00
18:15 20:15 22:1500:30
18:20 20:20 22:20 22:20
18:10
20:45 23:00 01:00
16:30
19:15 22:15 00:45
16:00 18:10 20:20 22:30 00:45
16:00 18:20
20:10 22:30 00:45
16:10 18:10 20:10 22:1000:30
D GOLEM YAMAGUCHI
Madagascar 3 3D
17:30
LIZARRA
El irlandés
El dictador
IRUÑEA
D GOLEM BAIONA
Madgascar 3 3D
Madagascar 3
El Skylab
El caballero oscuro: La leyenda ...
El irlandés
Elefante blanco
El dictador
Ice Age 4
Qué esperar cuando estás esperando
Margaret
The Amazing Spider-Man
Ice Age 4
Tengo ganas de ti
El enigma del cuervo
Moonrise Kingdom
TUTERA
D HENDAIA. Les Varietes.
D GOLEM LA MOREA
BAIONA
D MONCINE
The Dark Knight Rises
Le Lorax 3D
Le Lorax 2D
Paris-Manhattan
Bowling
Les Kaïra
The Amazing Spider-Man 3D
Madagascar 3
El caballero oscuro: La leyenda ...
El dictador
Elefante blanco
The Amazing Spider-Man
D SAIDE OLITE
14:30
14:30
D OCINE TXINGUDI
D ZUMAIA. Aita Mari. Ez dago emanaldirik.
Gipuzkoa
22:00
16:00
16:00
(948-225595).Ikuslearen eguna: astelehena.
17:00
18:00
18:15 20:30
18:15 20:15
18:00 20:00
20:00
19:10
19:45
IRUN
El dictador
The Amazing Spider-Man
El caballero oscuro: La leyenda ...
Madagascar 3
Qué esperar cuando estás ...
Ice Age 4
Tengo ganas de ti
14:00
DONIBANE LOHIZUNE
D ORDIZIA. Herri antzokia. Ez dago emanaldirik.
16:30
16:15
16:00
16:15
16:20
16:20
22:30
22:30
22:30
22:30
22:30
22:30
22:30
Ez dago emanaldirik.
19:10 22:00
20:00 22:1500:30
16:30 18:30 20:45 22:45 00:45
16:00 17:00 18:00 19:0020:00
22:0000:00
El caballero oscuro: La leyenda ... 16:00 17:00 19:00 20:30 22:00
00:0000:40
Qué esperar cuando estás ...
16:00 18:10 20:20 22:30
El dictador
16:15 18:15 20:15 22:1500:30
El enigma del cuervo
01:00
Tengo ganas de ti
22:1500:40
D LEKEITIO. Ikusgarri.
The Amazing Spider-Man 2D
Un bonheur n’arrive jamais ...
L’âge de glace 4 3D
L’âge de glace 4 2D
Madagascar3
The Amazing Spider-man 3D 21:00
30 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata
Agenda ›
Komunikazioa D
Bilatzen asmatzea
Ekografiak
Aritz Galarraga
N
ahi dutena esango dute,
baina uda garaia telebistarentzat ez da basamortua. Badira ikusgai ohiko txiro-zopak; eta badira ikusgai saio
ikusgarri askoak. Kontua da bakanago direla, eta ezkutuago, eta
zorrotz bilatzen ere ibili beharra
dugula. Ezkutuago, eta ezkutuegi batzuetan. Breaking Bad telesaila iragarri zutenean ETBn poz
txiki bat hartu nuen. Besteak
beste, eredu ditudan —janzkera
eta, oro har ,moda kontuetan, batez ere— Harkaitz Cano eta Koldo Almandozek hamar telesail
onenen artean kokatzen —edo
metanfetaminatzen— zutelako
Telezailak izeneko liburuan, bederatzigarren postuan biek ere.
Ez dakit, nire inuzentzian irudikatu nuen euskaraz estreinatuko zutela ETB1en. Baina, ez, lehen ezustekoa, ETB2n emango
zuten; bistan da, gaztelaniaz. Bigarren ezustekoa atseginagoa
izan zen, ETB3n ere emango baitzuten, bertsio originalean eta
euskarazko azpidatziekin. Beste
ezusteko bat ere gordetzen zuen,
haatik, euskal telebista publikoak niretzat, behin betikoa: bai
ETB2koa, bai ETB3koa, gauerditik aurrera emango zuten. Eta ni,
irakurle maite, ordu horretan
amets sakonen batean murgilduta izaten naiz, eta, ahal dela, ez
ETBrekin. Azkenerako, erdiko
bidetik jotzea erabaki nuen: merkataritza gune handi batera joan
eta telesailaren lehenengo den-
boraldia erosi nuen. Dei nazazue
inozo —azpitituluak.com helbidean eskuragarri dugu—, baina
ilusio apur bat ere egiten zidan,
lehen aldiek sortzen duten ilusioa. Gainera, Ibon Egañarekin
solasaldia izateko aukera izan
nuen, aspaldiko partez.
Uda garaiko saio ikusgarri guztiak ez daude hain ezkutuan, ordea. Badira ageriagoak, baina lau
urtean behin baino ez direnak
pantailaratzen. Olinpiar Joko urtea da aurtengoa; igarriko zenioten, honezkero. Atzo hasi omen
ziren, ofizialki, nahiz aurretik
jada saioren bat edo beste jokatu
ETB1eko ‘Kantuan’ musika saioak
atal berriak izango ditu udazkenean
jendaurrean abestera ere ausartu
zen atal batean. Lehiaketen presiorik ez du programak, eta aste
bakoitzean estilo bateko kantak
abesten dituzte.
Julian Iantzik
udaberrian aurkeztu
zuen programarekin
segitzea erabaki du
ETBk
Urtzi Urkizu Donostia
Apirilaren 21ean estreinatu zuten ETB1en Kantuan musika
saioa eta uda hasi aurretik amaitu. Aspaldiko partez, larunbat
gauetarako euskarazko kateak
barne ekoizpeneko asteroko ikuskizun bat izan zuen. Sei atal grabatu zituzten, eta ondotik beste bi
bilduma eman. Eta segituko zuen
edo ez zalantzazko bazen ere,
udazkenean beste 6-8 atal egingo
dituzte.
Julian Iantzi da Kantuan saio-
Julian Iantzi ETB1en eta ETB2n agertuko da denboraldi berrian. ETB
ko aurkezlea. Eta lehen denboraldiko kantariak hauek izan ziren:
Dounia Zolati, Idoia Uralde, Eider
Roza, Juanpa Agirre, Leire Tejada eta Iñigo Perurena. Tartean,
neska-mutikoei oholtza gainean
kantatzeko aukera ere eman zieten. Saio bakoitzean, halaber,
gonbidatu bereziak izaten zituzten «kritika onuragarria» egiteko. Haietako batzuk kantuan ere
jarri zituzten. Eta Julian Iantzi
DBHko irakasleen istorioak
ETBko arduradunak datorren
denboraldirako erabakiak hartzen ari dira. Mendiarekin lotutako probako saio bat ari dira prestatzen, Ernion grabatzeko asmoz.
Umorearen alorrean Kontuz,
atsuak!!! saioa egingo dute (atal
berria irailean estropaden ingurukoa izango dela erabaki dute).
Eta apusturik handienetakoa
DBH saioa izango da, umore-fikzioko proiektu berria. DBHko irakasleen istorioak izango ditu oinarri. «Proiektua oso landuta
dago, baina erabat itxi gabe»,
azaldu dute ETBko iturriek.
Abuztuan ere bailarako Donostiako eta Bilboko
berriak Goiena Telebistan jaiak Hamaikan
Albistegiaren lehen
emanaldia 14:45ean
egingo dute, eta hortik
aurrera bi ordutik behin
eskainiko dute
U.U. Donostia
Opor sasoia izan arren, Goiena
Telebistak ez du atsedenik hartuko . Hala, abuztuan ere Debagoienako berriak jasoko dituzte egunero. Datorren asteazkenetik aurrera, eguneko albistegiaren
lehen emanaldia 14:45ean izango
da. Eta hortik aurrera bi ordutik
behin eskainiko dituzte albisteak. Goiena.net atarian ere ikusgai
izango dira albisteak.
Albisteez gain, urtean zehar
ekoitzi dituzten hainbat saio
emango dituzte. Esate baterako,
Ekogune eta Gipuzkoa Kultura
saioak ikusi ahalko dira abuztuan zehar.
Aretxabaletako jaiei tarte zabala eskainiko diete abuztuaren
14tik 17ra. Jaiak amaitu osteko
astean, Andramaixei buruzko
programa berezi bat egingo dute.
Abuztuaren 11tik 18ra
Donostiako Aste
Nagusiari eskainitako
ordubeteko saioa
egingo dute gauero
U.U. Donostia
Egunotan, aurrez grabatutako
saioak ari dira ematen Hamaika
Telebistan. Abuztuan, berriz, Donostiako eta Bilboko festek presentzia nabarmena izango dute
kate horretan. Abuztuaren 11tik
18ra egunero Donostiako Aste
Nagusiaren inguruko ordubeteko programa egingo dute
21:00etatik 22:00etara. Ez da platorik izango. Eguneko elkarrizketa,
erreportaje bat, kaleko giroa eta
inkestak izango dira saioan. Sagueseko kontzertuak eta piratek
antolatutakoak agertuko dira.
Abuztuaren 13an abordatzeari
buruzko saio berezia egingo dute.
Abuztuaren 18an Bilboko Aste
Nagusiari hasiera emango dion
txupinazioa emango dute. Eta ondoren, 19tik 26ra jaien inguruko
saioa egingo dute 21:00etan.
den —bada ostegunean TVEko
lehen katean Gora Japon ikusi
uste zuenik ere—. A, eta zenbat
telebista jardunaldi gogoangarri
eskainiko dizkiguten Olinpiar Jokoek abuztu honetan. Saio gailenekin, noski, 100 metro eta abarrekoekin. Baina baita ustez lo
eragile diren kirol horiek ikusten
ere, horiexetan hartzen baitute
Olinpiar Jokoek egiazko dimentsioa, eta teleikusleak gozatua.
Gero, esango dute telebistan ez
dagoela ezer. Baina, udan
—nahiz udazken, negu, udaberrian—, bilatzen asmatzea izaten
da kontua. Zorte on.
DLaburrak
Vocentok 18,4 milioi euro
galdu ditu aurten
KOMUNIKAZIOA › 2012. urteko
lehen seihilekoan Vocento
komunikazio taldeak 18,4 milioi
euroko galerak izan ditu, iaz
garai berean 3,95 milioikoak
izan zituen bitartean. Diru sarrerak 316,1 milioi eurorenak izan
ditu taldeak, aurreko urtean
baino %12,6 gutxiago. Publizitate salmentek %17,4 egin dute
behera.
Canal9ko langileak,
48 orduko greban
TELEBISTA › Duela egun batzuk
onartutako erregulazio espedienteak Valentziako irrati-telebistako 1.295 langile utziko ditu
kalean. Horren aurka protesta
egiteko, langileek greba hasi
zuten atzo goizean, eta gaur
gauerdira arte iraungo du.
Canal9 eta Nou Dos kateetan
Nou24ko emisioa jarri dute eta
ez dute zuzeneko saiorik egingo, albistegiak salbu.
Artetxe eta Bolunburu
Gazteako goizetan
IRRATIA › Astelehenetik aurrera, Amaia Artetxe eta Xabier
Bolunburu izango dira Gazteako
Dida fresh irratsaioko gidariak,
Joseina Etxeberriak eta Ainhoa
Vitoriak uztailean egindako lanaren lekukoa hartuz. Artetxe
aurretik aritu izan da Gaztean
esatari moduan, eta azkeneko
urteetan telebistako lanarekin
uztartu du irratikoa. Bolunburu
urte osoan asteburuetan aritzen da Gaztean; iaz, sasoi berean, irrati formulako goizetan jardun zen. Saioak umorea, jaiak
eta hondartzetako giroa uhineratzen jarraituko du.
2012ko uztailaren 28a, larunbata berria 31
‹ Agenda
E
Gaurko filmak
Rob Roy: la pasión de un...
111
p LaSexta3, 15:30. Zuz.: Michael Caton-Jones. Akt.: Liam Neeson, Jessica
Lange, Tim Roth. AEB. 1995.
Toy Story 2
Animazioa. AEB. 1999.
Le llaman Bodhi
La playa
111
p LaSexta, 15:30. Zuz.: Danny Boyle.
Heath Ledgerri
buruzko dokumentala
Londresko Olinpiar Jokoetan
txirrindulariek 250 kilometroko
proba dute gaur. Jonathan Castroviejo bizkaitarrak parte hartuko du. Faboritoa Cavendish
da. Helmugara 17:00 aldera iritsiko dira.
Denboraldi-aurreko lagunarteko partida jokatuko dute gaur
gauean Realak eta Bordeleko
Girondinsek, Irunen. Xabier
Anduezak eta Juanan Larrañagak egingo dute kontakizuna
Gal estadiotik.
Heath Ledger Australiako aktorea 2008ko urtarrilean hilda
aurkitu zuten, 28 urte baino ez
zituela, barbituriko pozoitze bat
tarteko. Dag Freyrrek haren bizitzaren eta ibilbidearen inguruko
dokumentala prestatu du.
Olinpiar Jokoak. La1, 11:00.
Futbola. ETB1, 21:00.
‘Trop jeune pour mourir’. Arte, 22:10.
111
p LaSexta3, 22:00. Zuz.: Kathryn Bigelow. Akt.: Keanu Reeves, Patrick
Swayze, Gary Busey. AEB. 1991.
Akt.: Leonardo DiCaprio, Tilda Swinton, Guillaume Canet. AEB. 1999.
Errepideko lasterketan Reala eta Girondins
izango da Castroviejo
Irungo Gal estadioan
1111
p Cuatro, 21:30. Zuz.: John Lasseter.
Centurión
Kate & Leopold
11
p Cuatro, 15:45. Zuz.: James Mangold.
11
p Antena3, 22:00. Zuz.: Neil Marshall.
Akt.: Meg Ryan, Hugh Jackman. 2001.
Akt.: Dominic West, Michael Fassbernder. Erresuma Batua. 2009.
El cuarto ángel
Retorno a Brideshead
11
111
p ETB2, 16:10. Zuz.: John Irvin. Akt.: Je-
p ETB2, 22:05. Zuz.: Julian Jarrold.
remy Irons, Forest Whitaker, Jason
Priestley. Erresuma Batua. 2001.
Akt.: Michael Gambon, Emma
Thompson, Mattew Goode. 2008.
Miss agente especial
1
Heroína
111
p LaSexta, 21:30. Zuz.: Donald Petrie.
p La1, 23:00. Zuz.: Gerardo Herrero.
Akt.: Sandra Bullock, Michael Caine,
Benjamin Bratt. AEB. 2000.
Akt.: Adriana Ozores, Javier Pereira,
Carlos Blanco. Espainia. 2005.
D
D
Telebista
ETB 1
ETB 2
Hamaika
Antena 3
Cuatro
TF1
06:00: Marrazki bizidunak.
(Nafarroarako deskonexioan,
09:55 arte). 08:20: Abentur@roa. 08:50: Euskal Herria
lau haizetara. 09:15: Kresala.
09:55: Bi errepidean. 10:25:
Chiloe. 10:50: Munduan barrena kirolean. 11:15: Bizirik.
12:20: Liga Arc-Trofeo Getariako txakolina. 13:00: Pilota.
Herriarteko finala. 14:00: Gaur
egun. 14:45: Eguraldia. 14:50:
Amaiur 2012. ‘Amaiur, haien
ametsa gurea da’. 17:00: Liga
Arc-Trofeo Getariako txakolina. 17:40: Estropadak. San Miguel liga. Pasaiako Portu Berria Bandera. 18:00: Estropadak. San Miguel liga.
Iberdrola Bandera. 19:30:
Txistulari kontzertu Nagusia.
20:30: Gaur egun. 21:00: Futbola. Reala - Girondins. 22:40:
Euskal Herriko lur maitea.
00:30: Pilota.
07:40: Del país de los vascos.
08:15: Chiloe. 08:40: Baile
mortal en alta mar. 09:35: Los
asesinatos de Midsomer. Telesaila. 11:20: Los asesinatos
de Midsommer. ‘Muerte con
disfraz’. 13:15: Rex. Telesaila.
14:58: Teleberri.16:00: Eguraldia. 16:10: Zinema. ‘El cuarto
ángel’. Zuz.: John Irvin. 2001.
17:45: Zinema. ‘Instinto homicida’. Zuz.: Brad Turner. 2001.
19:20: Zinema. ‘El marido perfecto’. Zuz.: Douglas Jackson.
2004. 20:58: Teleberri. 22:00:
Eguraldia. 22:05: Zinema. ‘Retorno a Brideshead’. Zuz.: Julian Jarrold. Akt.: Michael
Gambon, Emma Thompson.
2004. 00:30: Zinema. ‘El
buen aleman’. Zuz.: Steven
Soderbergh. Akt.: George
Clooney. 2006. 02:15: Zinema. ‘Cinco pistolas’. Zuz.: Roger Corman. 1955.
09:00: Alex eta Alexix. Marrazki bizidunak. 09:50: Euskal Herria esnatuz. 13:20: Eskola txikien festa. 14:20: Bat
eta bat. Erreportaje sorta.
15:35: Goierri creation city.
16:10: Hamaika.bit. 16:40: Bat
eta bat. Erreportaje sorta.
17:55: Erritmoz bizi. 19:10: Gipuzkoa kultura. 19:35: Moda
zapore. 20:05: Ekogunea.
20:10: Nere herria. Donamaria. 20:35: Bat eta bat. 21:50:
Gure lurra gure etorkizuna.
22:30: Izarren distira gala.
23:45: Bat eta bat. 00:45: Txillardegiri omenaldia.
07:00: Megatrix.11:00: 1 Formula. Hungariako Sari Nagusia. 12:00: Megatrix. 13:30: 1
formula. Hungariako Sari Nagusia. 15:00: Antena3 noticias. 16:00: Zinema. ‘Una llamada desde el pasado’. Zuz.:
Mario Azzopardi. 2006. 17:45:
Zinema. ‘Decisión definitiva’.
Zuz.: Paul Shapiro. 1999.
19:45: Zinema. ‘Amy e Isabelle’. Zuz.: Lloyd Kramer. 2001.
21:00: Antena 3 Noticias 2.
22:00: Zinema. ‘Centurión’.
Zuz.: Neil Marshall. 2009.
00:00: Zinema. ‘El hijo del
mal’. 2007.
08:15: Top gear. 10:45: Las playas más sexys del mundo.
11:45: Callejeros viajeros.
14:00: Noticias Cuatro. 14:50:
Deportes Cuatro. 15:45: Zinema. ‘Kate & Leopold’. Zuz.: James Mangold. 2001. 18:00: Zinema. ‘Algo que contar’. Zuz.:
Don Roos. 2000. 20:00: Noticias Cuatro. 21:30: Zinema.
‘Toy Story 2: los juguetes
vuelven a la carga’. Zuz.: John
Lasseter. 1999. 23:30: Zinema. ‘Scary movie 4’. Zuz.: David Zucker. 2006. 01:00: Zinema. ‘El ataque de los cuervos’. 2007. 02:45: True blood.
06:30: TFou. Marrazkiak.
08:10: Téléshopping. 09:45:
Télévitrine. 10:15: Secret story.
11:00: Au nom de la vérité.
12:00: Les 12 coups de midi!.
13:00: Journal. 13:15: Reportages. 14:35: Telefilma. ‘Au-dela
de la vérité’. Zuz.: Christopher
Leitch. 2006. 16:05: Ghost
whisperer. 17:50: Secret story.
18:45: 50 mn inside. 20:00:
Journal. 20:50: Tout le monde
aime la France. Sandrine
Quetier-ek aurkeztuta. 22:50:
Secret story. 01:10: Les experts. 01:55: 1 formula. Hungariako Sari Nagusia.
La 1
Tele 5
Arte
France 2
‘Amaiur 2012’. 14:50
‘Retorno a Brideshead’. 22:05
06:00: Noticias 24 horas.
07:00: Olinpiar jokoak. Londresko Olinpiar Jokoen irekiera ekitaldia. 10:00: Londresko
Olinpiar Jokoak 2012. 15:00:
Telediario1. 15:35: Eguraldia.
15:45: Olinpiar Jokoak Londres 2012. 21:00: Telediario2.
21:25: El tiempo noche. 21:45:
Informe semanal. 23:00: Zinema. ‘Heroína’. Zuz.: Gerardo Herrero. Akt.: Adriana
Ozores, Javier Pereira, Carlos
Blanco. Espainia. 2005.
00:55: Londres en juego.
02:25: TVE es música. 05:30:
Noticias 24 horas.
06:45: I love TV. 08:30: El coche fantástico. 09:30: I love tv.
10:30: Más que coches GT.
11:30: Hay una cosa que te
quiero decir. 15:00: Informativos Telecinco. 16:00: Secretos
y mentiras. 18:00: ¡Qué tiempo tan féliz!. 20:55: Informativos Telecinco. Albistegia.
22:00: El gran debate. Jordi
Gonzalezek eta Sandra Barnedak aurkeztuta. 00:00: Tú
sí que vales. Christian Galvezekin. 02:30: Minutos mágicos. 04:00: Infocomerciales.
05:00: En concierto. 05:30:
Función sonora.
10:40: Les jumeaux. 12:25: Himalaya, la terre des femmes.
14:00: Le dessous des cartes.
14:10: Yourope. 14:50: Metropolis. 15:40: Fascination gratte-ciel. 16:05: The War. 17:55:
Carnets de voyage. 18:20: La
cuisine au sommet. 18:50:
Arte reportage. 20:00: 360º,
géo. 20:45: La Chute de
Rome. ‘La Fin de l’empire romain d’Occident’. 22:10: Trop
jeune pour mourir. ‘Heath
Ledger’. 23:05: Adele. 00:00:
Introducing@arte live. 01:35:
Zinema. ‘Valérie au pays des
merveilles’.
07:00: Télématin. 09:35: Côté
match. 10:00: Hebdo musique mag. 10:20: Talons aiguilles et bottes de paille. 10:45:
Motus. 11:15: Les z’amours.
11:50: Olinpiar jokoak. Tenisa.
Arraunketa. Igeriketa. Eskubaloia. Saskibaloia. 13:00:
Journal. 13:30: Secrets d’histoire. 15:00: Olinpiar jokoak.
Judo. Esgrima. Mahaiko tenisa. Futbola. Eskubaloia. Saskibaloia. Boleiboloa. Boxeoa.
Arku-tiroa. 19:00: Le 4e duel.
20:00: Journal. 20:35: Fort Boyard. 22:25: On n’est pas couché. Talk-show.
ETB 3
ETBK Sat
La 2
La Sexta
Teledeporte
France 3
09:20: Hartz Txiki. 10:00: Doraemon. 10:45: Hirukiak. 11:35:
Kaixo, Timmy. 11:45: Abetlxoroak. 11:55: Doraemon. 12:20:
George oihanekoa. 13:00: Doraemon. 13:25: Martin Mistery.
14:10: Kaixo, Timmy: Udako
berezia. 14:30: Trikitraka Trikitron. 16:25: Go!azen. 17:20: Niloko printzea: Moisesen historioa. 18:10: Doraemon. 18:55:
Etxekaltetxoak. 19:40:
Shaggy eta Scooby Doo.
20:20: Doraemon. 21:30: Zinema. ‘Kontuz! Adingabeak!.
Zuz: Paul Feig. 22:05: Doraemon. 23:35: Dragoi bola Z.
08:50: Zesta. Kontseiluko
Txapelketa. 10:00: Vaya semanita. 12:00: Zaldi lasterketak. Donostiatik. 14:30: Gaur
egun. 15:30: Futbola. Lille Athletic. 17:15: Galarleizko
Mendi Maratoia. 17:45: Sanabriako Piraguismo Saria.
18:05: Zona zapping. 18:30:
Automobilismoa: Nascar
Txapelketa. 19:20: Zesta. Kontseiluko Txapelketa. Garcia Lopez / Erkiaga - Enbil. 20:30:
Herri Kirolak. 21:30: Teleberri.
22:30: Erremontea. Juaristi Aizpurua II.a. 23:30: Estropadak. Iberdrola Bandera.
11:30: Programa de mano.
12:00: Escarabajo verde. 12:30:
Acción directa. 13:30: America
total 2003. 14:05: Tendido
cero. 15:05: El vínculo con la
tierra. 15:35: Saber y ganar.
16:15: Grandes documentales. 17:10: Docufilia. 18:00: Los
archivos secretos de la Inquisición. 18:45: Miradas 2. 19:00:
Días de Cine. 19:30: Una historia de Zinemaldia. 20:00: Entre dos aguas. 20:30: Arqueomania. 21:00: Grandes documentales. 22:40: En portada.
23:30: La noche temática. ‘Vidas congeladas’.
08:40: Bestial. 09:30: Formula
sexta. 10:05: Carreteras secundarias. 11:05: Bares que lugares. 12:00: Vidas anonimas.
13:00: Salvados. 13:55: La sexta noticias. 14:55: Lasexta deportes. 15:30: Zinema. ‘La playa’. Zuz.: Danny Boyle. 1999.
17:35: Navy: investigación criminal. 19:20: ¿Quién vive
ahí?. 20:00: La Sexta noticias.
20:55: La Sexta Deportes.
21:30: Zinema. ‘Miss agente
especial’. Zuz.: Donald Petrie.
2000. 23:30: Zinema. ‘Libertad para morir’. Zuz.: Deran
Sarafian. 1990.
09:30: Badminton. 11:00: Igeriketa. 13:00: Futbola. Emakumezkoak. Japonia - Suedia.
14:45: Mahai Tenisa. Sara Ramirez - Ankita Das. 15:30:
Hondartzako Boleibola. Gizonezkoak. Alemania - Rusia.
16:30: Olinpiar Tiroa. 17:00:
Mahai Tenisa. C. Machado Quadri Aruna. 17:45: Saskibaloia. Emakumezkoak. AEB Kroazia. 19:30: Hondartzako
Boleibola. Emakumezkoak.
20:30: Igeriketa. 21:50: Gimnastika artistikoa. 23:15: Saskibaloia. Emakumezkoak.
Australia - Erresuma Batua.
09:00: Olinpiar jokoak. Arrauna. Saskibaloia. Esgrima. Eskubaloia. Igeriketa. Boleibola.
12:00: Le 12/13. 12:50: Olinpiar
jokoak. Txirrindularitza. Judoa. Arrauna. Saskibaloia.
Boxeoa. Zaldiketa. Esgrima...
13:50: Txirrindularitza. Tourra,
zuzenean. 19. etapa. 15:00: En
course sur France3. 15:20:
Keno. 15:25: Littoral. 15:55: Regards d’ailleurs. 16:15: Faut
pas rêver. 18:10: Questions
pour un champion. 19:00: Le
19/20. 19:55: Olinpiar jokoak
Londres 2012. Londrestik zuzenean. 01:05: Soir3.
32 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata
Plaza›Kultura
G Filmak
SAIL OFIZIALA
p‘El artista y la modelo’ (Fernando Trueba).
p‘Blancanieves’ (Pablo Berger).
p‘El muerto y ser feliz’ (Javier
Rebollo).
p‘Venuto al mondo’ (Sergio
Castellito).
p‘¡Atraco!’ (Eduard Cortes).*
p‘The Impossible’ (Juan Antonio Bayona).*
*Lehiaketatik kanpo.
ZUZENDARI BERRIAK
p‘Animals’ (Marcal Fores).
p‘Chaika’ (Miguel Angel Jimenez).
p‘Los increíbles’ (David Valero).
Unax Ugalde aktore gasteiztarra, haur bat besoetan duela, Baztan filmeko une batean.
ZABALTEGI BEREZIAK
‘Zuloak’,‘Baypass’ eta
‘Baztan’ filmak, Zinemaldiko
Zabaltegi Bereziak sailean
p‘Baztan’ (Iñaki Elizalde).
p‘Bypass’ (Aitor Mazo eta Patxo Telleria).
p‘Operacion E’ (Miguel Courtois).
p‘Zuloak’ (Fermin Muguruza).
p‘7 días en La Habana’ (Benicio del Toro, Pablo Trapero, Julio Medem, Elia Suleiman,
Gaspar Noe, Juan Carlos Tabio
eta Laurent Cantet).
Fermin Muguruzak zuzendutako lana
eta Patxo Telleria eta Aitor Mazo bikoteak
ondutakoa euskara hutsean filmatu dituzte
Javier Rebollo eta Pablo Berger bilbotarren
filmak Sail Ofizialean lehiatuko dira
Igor Susaeta Donostia
Euskal Herrian, Katalunian, Galizian eta Espainian ekoitzitako
zein film emango dituzten jakinarazi zuten, atzo, Donostiako Zinemaldiaren antolatzaileek. Tartean daude euskara hutsean egindako bi. Batetik, Zuloak Fermin
Muguruzak zuzendutako dokumentala. Eta, bestetik, BypassPatxo Telleriak eta Aitor Mazok ondutako komedia. Zabaltegi Bereziak sailean emango dituzte biak.
Sail berean sartu dute Iñaki Elizalderen Baztan. Euskaraz gain,
alemana, ingelesa eta gaztelera
ere erabili ditu zuzendari iruñearrak film horretan. Sail Ofizialean, berriz, Pablo Berger eta Javier
Rebollo bilbotarren Blancanieves
eta El muerto y ser feliz filmak, hurrenez hurren, Urrezko Maskorra
irabazteko lehiatuko dira. Datorren irailaren 21a eta 29a bitartean egingo da Zinemaldiaren 60. aldia.
Prezioei eusteak
diru sarreretan galera
«handia» eragingo luke
Donostiako Zinemaldiaren antolatzaileek datorren asteetan aztertuko dute
zein neurritan eragingo dien
BEZaren igoerak —%8tik
%21era— filmetarako sarrerei.
Halere, Jose Luis Rebordinos
zuzendariak atzo adierazi zuen
sarreren prezioei eusteak Zinemaldiaren diru sarrerei «galera
handia» eragingo liekela. Rebordinosen esanetan,
600.000 euro pilatzen dituzten sarreren salmentari esker.
Halere, ez dituzte erabakiak
bat-batean hartu nahi, eta sarreren prezioarekin zer egin erabakitzeko denbora bat hartuko
dute. Rebordinosen ustez, baina, krisi ekonomikoaren ondorioak gehiago nabarituko dira
hurrengo urtean.
D
Mazo eta Telleriaren Bypass filmeko aktore nagusiak.
Barrura begiratzeko leihoak
bost euskal preso politikori buruzko dokumentala Zinemaldiko
hautaketa batzordeari aurkeztu
zioten Zinez ekoiztetxekoek, baina antolatzaileek ez dute, oraingoz behintzat, hautatutako filmen zerrendan sartu.
Zuloak musika taldeari buruz
Muguruzak egindako lana, berriz, Zabaltegi Bereziak atalean
emango dute. 1970eko hamarkadatik aurrera ugalduz joan ziren
riot girl taldeen moduan eratu
zuen taldea Arrate Rodriguezek.
«Andy Warholek bere Velvet Undreground sortu zuen modu berean, nik ere musika taldea moldatuko dut, Zuloak. Eta, aldi berean,
ñabardura estetikoak, musika zu-
zendaritza eta abarrak zainduko
ditut», zehaztu zuen Rodriguezek, proiektuaren berri eman zutenean. Osatu zuen taldea, eman
zituzten emanaldi gutxi batzuk,
baina gorabehera batzuk zirela
medio, Rodriguezek taldea utzi
zuen. Egindako ibilbidearen zati
handi bat, ordea, bideoz filmatu
zuen, eta bere ahizpa Eider Rodriguez idazleari pasatu zion. Hark,
berriz, Muguruzari. Filmaturikoa sailkatu du musikariak, eta
Eider Rodriguez lagun izan du gidoia lantzen.
Telleria eta Mazorena, berriz,
elkarrekin egindako bigarren filma da. La máquina de pintar nubeszuzendu zuten orain hiru urte,
eta, orain, euskara hutsean egin-
dako lan batekin datoz. Komedia
erromantiko bat da, Bilbon eta
Bizkaiko zenbait tokitan filmatutakoa —Bartzelonan ere errodatu
zuten zati txiki bat—, eta Mikel
Losada, Sara Cozar, Itziar Atienza, Barbara Goenaga eta Gorka
Otxoa dira aktore nagusiak. Hasieran Nemekitepá deitu behar
zioten filmari.
Eta Elizalderen hirugarren lana, Baztan —Patesnak, un cuento
de Navidad (1998) film laburra eta
Pietà (2009) zuzendu ditu aurretik—, film historikoa da, eta agotek jasandako bazterketa kontatzen du. Unax Ugaldek, Kandido
Urangak, Joseba Apaolazak, Carmelo Gomezek eta Ramon Agirrek jokatu dituzte pertsonaia nagusien rolak. Zuzendariaren asmoa joan den otsailean estreinatzea zen, Berlingo zinemaldian.
McGregor eta Watts
Sail Ofizialari dagokionez, Rebollok soldatapeko hiltzaile zahar
baten istorioa kontatzen du El
muerto y ser feliz-en. Komedia beltzaren kutsua dauka. Bergerrek,
berriz, Grimm anaien ipuin ezagunaren bertsioa egin du Blancanieves-en, baina 1920ko Espainian
kokatuta. Eta Sail Ofizialean, baina lehiaketatik kanpo, Juan Antonio Bayonaren —El orfanato
(2007)— The Impossible emango
dute. Naomi Watts eta Ewan McGregor dira aktore nagusiak.
2012ko uztailaren 28a, larunbata berria 33
35››
Sei artistaren obrak jarri dituzte
Bermeoko Ormaza fabrika zaharrean
Ihesi doan
artearen bila
Inprobisazio txapelketa
bat antolatu dute
Artelekun, eta hainbat
diziplinatako artistak
lehian arituko dira
Kepa Matxain
Ez dute efimerotasunaren ederraz
gogoetarik egin nahi, ez eta inprobisazio librearen mugez ere. Asmoa hori baino arruntagoa da: ondo pasatu nahi dute, ez besterik.
Auskal Muturreko Musika (AMM)
topaketak hirugarrenez egingo dira aurten, Donostiako Artelekun,
eta, betiko moduan, Euskal Herriko musika esperimentalean interesa duen jendearen topaleku izango
dira. Horren barnean, Inprobisazio
Txapelketa Nagusia antolatu dute,
esperimentatzea gustuko duen askok inprobisazio librean interesa
izan dezakeela iritzita.
Horiek hala, ekitaldian edozein
joeratako artistek —musikari,
dantzari, aktore, bertsolari, poeta,
performer, idazle...— parte har dezakete, oholtza gainera igo eta bertsolari txapelketetako ariketak beren gisara osa ditzaten: ofizioka,
puntua emanda, puntuka, eta kartzelan aritu beharko dute parte
hartzaileek, besteak beste.
Hortaz, bi abiapuntu ditu txapelketak, Jon Mantzisidor antolatzailearen ustetan. Alde batetik, musika inprobisatu librea, aurrez ezarritako koderik ez duena, musikariari askeago jotzeko bidea ematen
diona. Ideia lantzeko orduan konkretuki musikariengan pentsatu
badute ere, gainerako diziplinetako artistek ere inprobisazio libre
hori egin beharko dute. «Norberak
nahi duena gehi liezaioke emanaldiari: mugimendua, dantza, performancea, hitz batzuk..., eta asmoa
da bi pertsona edo gehiagoren artean bat-bateko komunikazioa lortzea». Bestalde, bertsolaritzari
erreparatu diote. «Ariketok aspaldi jarri ziren martxan, berez arte
adierazpide bat dena nolabait epaitu ahal izateko. Bertsolaritzak molde jakin batzuk zituen garai batean, baina gerora, epaitu ahal izateko, irizpide batzuk sortu ziren».
Dena dela, diziplina batzuk besteak baino errazago egokitzen dira
inprobisaziora. Bertsolaritzaren
sustraia den ezaugarriak ez du berdin balio idazle batentzat. Mantzisidorren irudiko, zaila da jakitea
non hasten den inprobisazioa eta
non konposizioa. Hartara, ez dute
buruhauste handirik hartuko parte hartzaileak epaitzerakoan. «Lau
epaimahaikide izango dira, kide
bakoitza diziplina batean aritutakoa. Gainera, jendeak ere eman
ahalko du botoa».
Lehia bai,lankidetza ere bai
Elkarren arteko lehiak fruitu onak
ematen dituelako premisa aski
ezagunari jarraika arituko dira artistak oholtza gainean. «Badira bakarkako zein elkarrekin egin beharreko ariketak. Bigarren kasuan,
Auskal Muturreko Musika topaketak bitan egin dira aurretik. ARTELEKU
lehian aritu beharko dute parte
hartzaileek, baina, aldi berean, batak besteari lagundu beharko dio».
Hortik haratago, ez dute helburu
jakinik, soilik ikustea esperimentuak nolako emaitzak ematen dituen. Hori bai, ez dute Berlinen
(Alemania) 2009an gertatutakorik
hemen nahi. Nonbait, gisa bereko
jaialdi bat antolatu omen zuten,
eta han, inprobisazio librearen aldeko mugimendua indartsua izaki, liskarrak sortu ziren, beren
«izaera puru» hori mantentzearen
alde agertu baitziren asko, umore
handirik gabe agertu ere. «Jaialdi
hark asko zuen probokaziotik, baina gu, ordea, aspaldi gaude halako
formuletara ohituta, bertsolaritzan eta».
Txapelketa abuztuaren 3an
eta 4an izango da, eta izena emateko epea bezpera bitarte dago irekita. Parte hartzaileek beren
izen-abizenak eta erabiliko duten
tresnari buruzko informazioa bidali beharko dute audiolab. arteleku@gmail.com helbidera.
G Egin beharrekoak
pBinaka, ofizioka: Zozketa bidez hautatuko dituzten bi inprobisatzailek antolatzaileek
proposatutako gai baten inguruan inprobisatuko dute ariketa
honetan.
pBanaka, puntua emanda:
Antolatzaileek hasiera emango
diote piezari, eta parte hartzaileek, hariari jarraituz, inprobisatuko dute.
pHirunaka, puntuka: Gai librean baina molde laburrean, hirunaka egin beharreko inprobisazioa.
pKartzelako gaia: Parte hartzaileek, nahi dituzten instrumentuak, doinuak, estiloak, eta
abar erabiliz, gai beraren inguruan inprobisatuko dute ariketa honetan.
‘Soinujolearen semea’ Gasteizko jaialdian izango da
Gasteizko Nazioarteko
Antzerki Jaialdian
23 emanaldi eskainiko
dituzte, aurrekontuaren
%12 gutxiago izan arren
Erredakzioa Gasteiz
Bernardo Atxagaren Soinujolearen semea nobela antzeztuko dute
Gasteizko Nazioarteko Antzerki
Jaialdian. Patxo Telleriak egokitu du liburua antzerkira. Krisiak
jaialdiko aurrekontuan eragin
du, eta ohiko dirua baino %12 gutxiago izango dute.
Gasteizko Principal, Bilboko
Arriaga eta Donostiako Viktoria
Eugenia antzokiek elkarlanean
egindako proiektua da Soinujolearen semea obra, Tanttaka Teatroaren babesarekin. Fernando
Bernuesek zuzenduko du emanaldia, Aitor Beltran, Joseba Apaolaza, Iñaki Rikarte eta Patxo Telleria aktoreekin batera. Ikuskizuna euskaraz eta gaztelaniaz
emango dute.
Murrizketak aurrekontuan
Murrizketak izan arren, Gasteizko jaialdian 23 emanaldi izango
dira urriaren 4tik azaroaren 30 bitartean, horietatik bederatzi na-
zioarteko antzerki taldeen eskutik. Erresuma Batutik, Frantziatik, Argentinatik, Siziliatik eta
AEBetatik etorritako taldeen
emanaldiak izango dira.
Propeller Erresuma Batuko antzerki taldeak hasiko du jaialdia.
Taldea gizonezkoek osatzen dute,
eta soilik William Shakespeareren obrak eskaintzen dituzte.
Hain zuzen ere, Pocket Henry V
Shakespeareren obraren bertsio
laburtua eskainiko dute Gasteizen.
Dantza ere izango da, AEBetako Momix taldearen eskutik.
Dantza klasikoko emanaldi bat
eskainiko du taldeak.
Propeller antzerki taldeak Pocket Henry V obra antzeztuko du. BERRIA
34 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata
Publizitatea ›
2012ko uztailaren 28a, larunbata berria 35
Kultura ‹ Plaza
Zentzumenekin gozatzeko artea
ri buruzko unibertso harrigarri
bat» dokumentatu eta gauzatu
nahi izan du. Hala, euskaldun
arrantzaleek narbalak eta nereidak arrantzatzen zituzten ustezko garaiak aurkeztu ditu, besteak beste.
Artelanak modu kritiko
eta berezian aztertzeko
erakustokia bihurtu da
Bermeoko Ormaza
fabrika zaharra
Iker Rincon Bermeo
3. Ibai Leon
Bermeoko Ormaza kontserba
fabrika zaharrean, Urdaibaiarte
On Zabalbegi proiektu artistikoa
aurkeztu zuten atzo, eta han izan
ziren Iñigo Atxa, Ibai Leon,
Rober Garai, Jose Angel Uberuaga Ube eta Aristide Stornelli; egitasmoan parte hartu duten artistetako batzuk. Obrak irailaren
23ra arte egongo dira ikusgai,
asteartetik igandera.
Erakusketaren eragile nagusietako bat espazioa bilatzea
izan da. «Espazio berezia eta nortasun handikoa bilatu nahi izan
dugu, eta Ormaza lantegi zaharra aurkitu dugu, horrek baldintza bereziak betetzen baititu»,
adierazi zuen Alberto Palomerak, proiektu artistikoaren
komisarioak. «Han jardun duten
artistek eraikinaren idiosinkrasia berezira egokitu dituzte
obrak, erabilitako espazioaren
balio estetikoak indartuta, hausnarketa filosofiko eta kontzeptuala egitera gonbidatuta».
Palomerak adierazi zuenez,
«fabrikan sartzeak nolabaiteko
misterio a eta abentura kutsua
sortzen du». Gainera, ziurtatu
zuenez, «ikusleak esploratzaile
bilakatuko dira. Fabrika
barruan nahi duten ibilbidea
jarraitu ahal izango dute, eta,
ibilbidean zehar, eskulturak,
bideo lanak, pinturak eta metafora epistemologikoak dituzten
objektuak aurkituko dituzte;
ikusteko eta sentitzeko modu
berriak sortzeko lagungarri
izango direnak».
Erakusketak ikuslea zirikatu
eta motibatu egiten duela adierazi zuen Palomerak. Izan ere,
obrak modu berezi batean erakusten dira, modu ludikoan, iradokitzailean eta hondamendizkoan. Horretarako, eraikinaren
DLaburrak
‘Stars of Ballet’ ikuskizuna
emango du Guggenheimek
DANTZA › Guggenheim Museo-
ak dantza garaikidea eta klasikoa uztartuko ditu datorren
asteazkenean, abuztuaren
1ean, Stars of Ballet ikuskizuna
eskainiko baitu. New York City
Balleteko dantzariak ariko dira
Bilboko museoan.
Muistot izeneko lana jarri du.
Horrekin, Urdaibairen inguruko
paisaian denboraren eta esperientziaren prozesuak aztertzen
ditu.
4. Jose Angel Uberuaga
Urdaibai como pretexto, zilbor
hestearen heriotza proiektua formatu handiko instalazioek osatzen dute. Modu kritikoan, naturaren, eraikuntzaren eta giza
jarreraren arteko kontrastea
erakutsi nahi izan ditu artistak.
Gizakiok ingurunean egindako
jardunak gogor salatu nahi ditu
horiekin, «horrela jarraituz
gero, hondamendia eta etorkizun gordina» hel daitekeela
ohartarazteko.
5. Aristide Stornelli
Jose Angel Uberuagaren obretako bat, apokalipsitik ihes egiteko
ahalegina irudikatzen duena. JON HERNAEZ / ARGAZKI PRESS
ezaugarriez baliatu dira. Hala,
etorkizun hurbilean animalia
babestuak izan daitezkeenak
(oiloak), iraganean arrantzatzen
zirenak (narbalak edo zaldigorriak), gizakion hondamendia
iradokitzen dituzten obrak,
edota bost zentzumenak adi jartzen dituen film bat ikusteko
aukera izango dute Ormaza kontserba fabrika zaharrera joaten
direnek.
du. Fabrika zaharraren gela
baten hormetan film labur zirikatzaile bat proiektatzen du.
Horretan, hainbat sentipen sortzeko elementu bereziak ezarri
ditu, usainak, ura eta atrezzoa
tartekatuz, besteak beste.
2. Rober Garai
Inundita izeneko proiektua egin
Coelacanthus Biscayensis... hubo
un tiempo de Quimeras izena du
bere proiektuak. Lan horrekin,
«sineskeriak eta ametsak errealitate ziren garai ilun bateko kosmogonia mitologiko-industriala-
OLBEk BEZaren igoera
ezarriko du sarreretan
Novatten eskultura bat
jarri dute Bilbon
OPERA › Operaren Lagunen Bilboko Elkarteak BEZaren igoera
ezarriko du datorren denboraldiko sarrereran. Adierazi du ezin
duela bere gain hartu igoeraren
kostua, zerga %8tik %21era
igotzean 900.000 euro jasoko
baitu sarreren bidez, opera
bakoitzaren batez besteko kostua. Horri aurre egiteko, abuztuaren 77tik 31ra sarrerak salgai
jarriko dituzte BEZ murriztuarekin.
ARTEA › Jedd Novatt artista
1. Iñigo Atxa
estatubatuarraren Chaos Nervion eskultura jarri dute Bilbon,
Ingelesen Zelaian. Mary Spencer bildumazaleak eman dio
Bilboko Udalari eta Bizkaiko
hiriburuan geldituko da behin
betiko. Pieza zazpi metro garai
da, eta 3.500 kiloko pisua du,
eta Eibarko Alfa Arte enpresan
osatu dute. Egileak berak erabaki du bere obra Bilbon jartzea.
Scratching The Train lanarekin,
Bilbotik Urdaibairako tren
bidaiaz aritu da. Horretarako,
collage bat eta diziplina arteko
hainbat instalazio egin ditu.
«Arretarik jartzen ez duen begiratuari erreparatzera bultzatzen
du, xehetasunei, alegia», azaldu
du Palomerak. Hala, ingurunean gertatzen dena nabarmendu,
eta ikusten den errealitaterantz
daraman zati estaliari balio estetikoa ematen dio.
6. Jon Lanbroa
UrTAibai Argigrafiak izeneko
lanarekin bukatzen da erakusketa. Beste guztiak ez bezala,
laugarren pisuan biltzen da. Uretan oinarritutako argazkiek osatzen dute lana, eta, zentzumenen
gozamenerako, ibai baten urlaren soinua erabili du laguntzaile moduan.
Chaos Nervion. ALFREDO ALDAI / EFE
36 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata
Plaza › Kultura
Artea D
Historiaren irakaspenak
Begiz
Ismael Manterola Ispizua
A
lvar Aalto arkitektoak
Saynatsalo izeneko herriko erdialdea eraikitzeko
enkargua jaso zuen 1949an, lehiaketa irabazi ondoren. Finlandia
erdialdeko herri txiki hori egur fabrika handi baten inguruan hasi
zenez, ez zuen hiri egiturarik, eta,
horregatik, herriko udalak finlandiar arkitekto ezagunenari funtzionala eta sinbolikoa izan behar
zuen eraikuntza multzoa diseinatzea enkargatu zion.
Aaltok primeran bete zuen
egindako eskaera, eta, udaletxea
eta beste zerbitzu publikoak eta
pribatuak hartzeko, barruan plaza antzekoa zuen eraikuntza multzo karratua antolatu zuen basoaren erdian. Han egon behar zuten
udal bulegoak, liburutegiak, udaleko langileen etxebizitzek, herriko dendak eta beste zerbitzu batzuek, tartean bankuak.
Udaletxeari garrantzia emateko eta herriaren zentro sinboli-
koa bereizteko, pleno aretoak dorre moduko forma du, beste multzo guztiaren gainetik, Italiako
Erdi Aroko hirien modura. Aaltok garbi utzi nahi zuen publikotasunaren garrantzia edo komunitatearen nagusitasuna, beste
zerbitzu pribatuen gainetik. Baso
artean galduta egon arren eta tamainaz txikia izan arren, gizakien arteko bizitzak gidatzen
zuen Saynatsaloko herria.
Hala ere, handik urte batzuetara, Aaltok hainbeste zaindutako
proiektuak aldaketa txiki bat jasan zuen, bankuak neonezko hizkiz osatutako kartela jarri baitzuen.
Alvar Aaltok ez zuen begi
onez ikusi horrelako interferentzia bere proiektuan, bizitza
komunala sinbolizatzen zuen
dorreari garrantzia kentzen ziolako, eta, horregatik, bankuari
koloretako hizkiak kentzeko
eskatu zion. Noski, bankuak ez
zuen arkitektoaren eskaera kontuan hartu, eta argiztatutako
kartelarekin jarraitzeko
asmoari eutsi zion. Horrek Aaltoren haserrea piztu zuen, eta,
bertara joanda, konponbide
errazetik jo zuen, eta neona
harriz puskatu, 1954an. Arkitekto ezagun eta serio baten jarrera
bandalikoak Finlandiako gizar-
te zibilizatua eta neurriduna
harritu zuen.
Bankuak salaketa jarri ondoren, Alvar Aaltok epaiketari aurre egin behar izan zion, nahiz eta
auzia bere jarrera azaltzeko aproposa izan zen. Han azaldu zuen ez
zuela onartuko interes partikularrak balio kolektibo demokratikoen gainetik jartzea, eta horregatik egin zuela gaitzesgarria zirudien ekintza. Gaizki egin izana
onartu arren, ekintza justifikatzeko defentsa legitimoaren eskubidea argudiatu zuen. Epaiak
isuna ordaintzera behartu zuen
Aalto, baina bankuak neonezko
argiak kendu zituen.
Amaieraren kaosa (edo kaosaren amaiera)
Kritika
Artea
‘The End. Natura eta
profeziak’
Lekua: Kristinaenea. Donostia.
Noiz arte: irailaren 30era arte.
Urtzi Ibarguen
K
ristinaenea parke zoragarriaren bihotzean fundazioaren egoitza dago.
Fundazio horrek ingurumenaren eta iraunkortasunaren alde
lan egiten du, eta egoitzako erakustaretoan gai horien inguruko hainbat erakusketa antolatzen dituzte. Honako honetan,
The End. Natura eta profeziak
izenburupean aurkezten den
erakusketa baten bitartez, artean, zientzian eta literaturan
oinarriturik munduan eta
horren bilakaeran murgiltzen
da, natura, klima eta denboraren iraganaren inguruan sortzaile askoren ikuspegia kontuan hartuz. Kristinaeneako
zuzendari Txema Hernandezek
dioen bezala, gaur egun profeziek garrantzi handia hartu
dute, behin eta berriro munduaren amaiera edo aldaketa sakonak aurkezten dituzte eta. Profezia horien gaur egungo adibide
nagusiak maiek iragarritakoak
dira, eta haien inguruan informazio asko zabaldu da.
Erakusketa hiru aretotan
banatu da, bakoitza azpigai
batekin aurkeztua: Prometheus
Garden, Zona del tiempo eta
Mundu bat. Lehenengo atalak
erakusketaren parte den Prometheus Garden animazio lanari
zor dio izenburua. Sorkuntza
horren bitartez, Bruce Bickfor
estatubatuarrak etengabeko
aldaketan dauden pertsonaiak
aurkezten ditu, inguruaren eta
pertsonaien arteko metamorfosi
jarraian munstro eta egoera
txundigarriak erakutsiz. Eraldaketaren ideia hori da lehen aretokoen oinarrizko gaia, eta,
Bickforekin batera, Ibon Aranberri, Jose Manuel Gabantxo,
Bixente Ameztoi, Miguel Brieva
eta Juan Luis Morazaren lanak
aurkezten dira. Gaiaz gain,
nabaria da eraldaketa horren
ideia artelanetan sumatzeaz
gain orokorki aretoan ikusten
dela, animazioa, pintura,
instalazioa, bideo-sorkuntza
eta argazkia nahasten baitira.
Bereziki, berezia da Bixente
Ameztoi donostiarraren Kontxako badiaren inguruko pintura lana.
Egoitzako lehenengo solairuan erakusketako bigarren eta
hirugarren aretoak daude. Zona
del tiempo atalean Jonathan
Monk, Pedro. G. Romero, Esther
Ferrer, Isidoro Varcarcel Medina
eta Cornellia Hesse-Honeggeren lanak dira ikusgai. Aretoko
tituluak dioen bezala, denboraren eta horren iraganaren inguruko gogoeta bat egiten da, eta
marrazkia, diseinua, soinua,
bideoa eta argazkia nahasten
dira. Artearen eta denboraren
arteko harreman hori modu
askotan gertatzen da, artistaren
arabera. Horrela, aipagarria da
Cornelia Hesse-Honegger artista suitzarraren proiektua, non
zentral nuklearren inguruan
aurkitutako intsektuen inguruko marrazkiak aurkezten
dituen, edo Pedro G. Romeroren
Bomba del tiempo (poema sinfónico) artelana, soinuaren bitartez 1966. eta 1990.urteen inguruan Espainian
gertatutakoaren laburpen bat
Erakusketan, hainbat instalazio daude ikusgai. JON URBE / ARGAZKI PRESS
egiten duen, Palomaresko bonbaren pasartean hasi eta Persiar
golkoan Espainiako armadaren
erakustaldian amaitzen dena.
Azkenik, alboko aretoan,
Mundu bat atala daukagu, besteak beste, Erlea Maneros, Allan
Sekula, Detritus, Juan Loeck
Hernandez eta Aldoux Huxleyren artelanekin. Hor ere, aurreko atalen modura, hainbat teknika eta euskarri nahasten dira:
eskultura, musika, pintura,
argazkia eta marrazkiak. Munduaren ideiarik zabalean oinarrituz, gogoeta askotarikoen
ibilbide bat ikus dezakegu,
Detritusen giza saminaren inguruko pinturetako batetik Erlea
Manerosen abstrakzioetaraino.
Aipatu ditugun artistez gain
badaude aretoa osatzen duten
beste lan batzuk ere. Benetan,
aipagarria da Worlmapper taldeak sortutako lana, non munduko mapa eta formak herrialde
bakoitzaren pobrezia mailaren
arabera aurkezten diren. Talde
horren lanaren inguruko infor-
mazio gehiago aurkitu daiteke
www.worldmapper.org webgunean.
Nahiz eta aurkezten diren
artisten eta artelanen sailkapena nahiko orokorra den, erakusketa polita antolatu du Kristinaenea fundazioak eta eskertzekoa
da maila altuko artisten lanen
bilketan egindako esfortzua.
Azkenean, erakusketa globalki
ulertu behar da, antzematen
den kaos txiki horrek gai orokorrarekin lotura handia eskaintzen duelako. Gainera, erakusketa fisikoaz gain, gaiarekin
lotuta, udako zinema zikloa
antolatu dute, eta, hor, besteak
beste, James Cameronen Terminator eta Stanley Kubricken Dr.
Strangelove or: How I Learned to
Stop Worrying and Love the
Bomb ikusgai izango dira. Irailak 30etik aurrera, erakusketa
amaitu ondoren, proiektuak
aurrera jarraituko du, eta gaiaren inguruan, urte amaiera arte,
hainbat hitzaldi, performance
eta manifestu antolatu dituzte.
2012ko uztailaren 28a, larunbata berria 37
‹ Publizitatea
38 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata
Plaza › Bizia
pIrten: 07:09.
pSartu: 21:33.
Gerizpean D
D
t°
pUraren
tenperatura:
21,5 gradu.
pItsasgora:
00:11 (3,56 m.).
12:51 (3,54 m.).
pItsasbehera:
06:23 (1,51 m.).
18:59 (1,46 m.).
«Geroa besomotz eta zangomotz»
pGotzon Garateren ‘Atsotitzak’ liburutik hartua.
AEBetako Nevada estatuko Reno hirian dago Nestor Basterretxea artistak euskal immigranteen omenez egindako euskal artzainaren irudia. ESTIBALITZ EZKERRA
Sustraiak ageri dituzten izenak
Ebatsi egin zituzten AEBetako Reno hirian
euskal artzainei eskainitako monumentuko
plakak, baina beste batzuk jarri dituzte orain
Aluminiozkoak dira xafla berriak,
eta aukera dago bertan izen gehiago jartzeko
Iñigo Astiz
Izen zerrenda bat da, bai, baina ez
da izen zerrenda soil bat ere. Sustraiez mintzo da. Asko izan dira
historian Euskal Herritik AEBetara lanera joandakoak. Artzain
aritu ziren haietariko asko, Nevadan, eta lanbide hori hautatu
zuten horregatik Reno hirian
immigrante haien historia omentzeko eraikitako monumenturako: euskal artzain bat. Nestor
Basterretxea artistak egin zuen
lana, eta artzainaren irudiaren
alboan jarri zituzten euskal
immigranteen izenak, baita lan
hura egiteko laguntza eskaini
zutenenak ere. Brontzezko bost
plaka ziren, eta izen zerrenda bat.
Baina ebatsi egin zituzten pieza
horiek orain dela urtebete. Beste
batzuk jarri dituzte aste honetan.
Aluminiozkoak dira oraingoan,
bada ez bada ere.
Justu samar, bai, baina garaiz
heldu zen konponketa, hala ere,
aurreko larunbatean Renon
ospatutako euskal jaialdirako.
Egun garrantzitsua izaten da
euskal komunitatearentzat jaialdiarena, eta pozez hartu zuten
horregatik konponketa lanak
amaitu izanari buruzko albistea.
Monumentua eraikitzeko lanean
aritu zirenek, batez ere. Carmelo
Urzak, adibidez. «Zortea izan
dugu konponketek behar izan
duten denborarekin». Berritze
lanak bukatuta, euskal jaialdira
joandako jendeak monumentua
bisitatzeko aukera ere izan zuen.
Baina, bestela ere, aspertzeko
tarte handirik ez zen izan egun
hartan: aizkolariak, dantzariak,
bertsolariak, musika...
Ongi ezagutzen du Urzak
AEBetako euskal jatorriko jendearen historia, baita monumentuarena ere. Gertu-gertutik. Izan
ere, bera izan zen haren bultzaileetariko bat eta hura eraiki ahal
izateko dirua biltzen aritu zen
pertsonetariko bat. Liburu bat
ere badu idatzia, gainera, haren
nondik norakoei buruz: Solitude
du izenburua (Bakardadea).
«Monumentu konplexua da»,
azaldu du. «Etorkinen historiari
buruz mintzo da euskal artzainen irudiaren bidez. Ikuspegi
zabalago batetik begiratuta,
ordea, oro har euskal jendeari
egindako omenaldi bat ere bada
AEBetara lanera joandako euskal
artzainak omenduko dituzte Iruñean
Immigrazioak hori du: berez urrun dauden bi leku geografiko
batzen ditu. Hori gertatu da AEBetara lanera joandako euskal artzainekin ere. Bi ertz dituzte haiei eskainitako egitasmoek.
Omenaldia prestatu diete Iruñean Nafarroako Gobernuak eta Iruñeko Udalak. Irailaren 15ean izango da festa, baina hitzaldiak eta
erakusketak ere egingo dituzte aurrez. Beren herrietako ekonomia
eta kultura biziberritzen laguntzeko egindako lana aitortzea da xedea, atzo egindako aurkezpenean esandakoaren arabera.
D
monumentua, baita herrialde
honetako etorkin guztien historiari eskainitakoa ere».
Izen gehiago ere idatzi nahi
dituzte monumentuko plaketan
orain. Aluminiozko xafla bat
gehiago jarriko diote horretarako
Basterretxeak sortutako artzainaren irudiari. Leanne Howard
dabil lan horretan, eta, dioenez,
hogei pertsona baino gehiagok
azaldu dute jadanik zerrendan
izenen bat gehitzeko nahia. Beste
aukera bat ematea da egitasmoaren xedea. «Asmoa da monumentua egin zenean beren senide edo
gertuko pertsonen izenak gehitzeko aukerarik izan ez zutenei
orain aukera hori eskaintzea»,
dio Urzak. Jendeak 300 dolar jarri
beharko ditu zerrendan gehitu
nahi duen izen eta pertsona
bakoitzeko.
Monumentuan izenik
gehitu nahi izanez gero,
idatzi helbide honetara:
leanne@usac.unr.edu
@
2012ko uztailaren 28a, larunbata berria 39
Bizia ‹ Plaza
Gerizpean D
G
Non zer
Irudia qOrdizia
GAUR
pAlgorta. Skate eguna,
11:00etan. Gazte bazkaria,
15:00etan. Elektropoteoa,
19:00etan. Suzko zezena,
22:00etan. Kontzertuak Telletxe eta kasinoan, 22:30ean.
pAstigarraga. Betizu pintxoak,
13:30ean. Betizu bazkaria,
14:30ean. Irrien Lagunak gunea
haurrentzat, 17:00etan. Zezensuzkoa, 22:45ean. Leihotikan
eta Besteik Pe taldeen kontzertuak, 23:30ean.
Leihotikan taldea. BERRIA
pLaudio. Asto karrerak,
13:00etan. Herri bazkaria,
15:00etan. Herri kirolak,
20:00etan. Erromeria Egan taldearekin, 22:00etan. Ondoren,
Disko dantza.
pSoraluze. Salda eta txorizo
dastatzea, 11:00etan. Musiraka
taldearen dantza emanaldia,
13:00etan. Herri bazkaria,
14:30ean. Haurren danborrada,
17:30ean. Gau elektronikoa,
22:00etan. On eta Anai-arrebak taldeen kontzertuak,
00:00etan.
pVillabona. Artisau azoka,
10:00etan. Sagardo eta pintxo
dastatzea, 18:00etan. Arkume
jana, 21:00etan. Bertso saioa,
22:30ean. Triki ta ke taldearen
kontzertua, 00:00etan. Ingo al
deu? kontzertua, 03:00etan.
EZKONBERRIA, SANTANETAKO DANTZARIA
Aurten ezkondu direnek, esku dantza egiten dute Ordizian, Santa
Ana jaietan. 1509 urteaz geroztik urtero ospatzen dira. Santa Ana
egunaren biharamunean, egun eguzkitsua egokitu zaie ordiziarrei,
eta, ohiturari jarraikiz, ezkonberriek plaza hartu dute, santaneroen
esku dantza egiteko, zortea izan dezaten, eta espiritu txarrak uxa-
DLaburrak
Uliako Interpretazio
Zentroa irekiko dute gaur
DONOSTIA › Uliako Interpretazio Ofizialaren irekiera ofiziala
egingo dute, gaur. Uliako aberastasun kultural eta naturalak
indarrean jartzeko helburua
dute. Abuztuan, asteartetik
igandera zabalik izango da.
tzeko. Gizonezkoak, alkandora zuri eta praka beltzekin, plazan dantzari, eta emakumeak, soineko eder eta zapata takoidunekin, udaletxeko balkoian, adi. Laster etorri zitzaizkien gizonak bila, senaremazteek batera fandango eta arin-arinak dantzatzeko, ordiziarren txalo artean. JON URBE / ARGAZKI PRESS
Animaliak dituen zirkua
ez ekartzeko eskatu dute
Abasto plaza berriaren
maketa ikusgai
Gaueko tranbia zerbitzua
Andre Mari Zuriaren jaietan
GASTEIZ› Animaliak erabiltzen
dituzten zirkuak debekatzea
eskatu diote Gasteizko alkateari, datorren astean hasiko diren
Andre Mari Zuriaren jaietan.
Animalien eskubideen aldeko
ATEA erakundeak, legegintza
protekzionista betetzen ez
dutela adierazi du, eta hiriburutza berdea erretorika hutsean
geldi ez dadin neurriak hartzeko
eskatu du.
GASTEIZ › Abasto plaza molda-
GASTEIZ› Euskotrenek zerbitzu
berezia eskainiko du, gauez,
Andre Mari Zuriaren jaien astean, abuztuaren 4tik eta 9ra
bitartean. Gau osoan izango da
tranbia, 23:09etik 06:29ra,
09:00etan izan ezik; 03:37ean
izango da azkena egun horretan. Aldaketa bat izango da ibilbidean: Antso Jakituna eta
Angulema arteko ibilbidea kenduko dute, 12:00etatik aurrera.
tu ondoren izango duen itxura
ikus daiteke, arkitektoen taldeak maketa ikusgai jarri baitu.
Moldaketa lanak hurrengo
astean hasiko dira. Eraikuntzari
eusti egingo zaio, baina kristalezko kutxa batez estaliko dute.
8’7 milioiko inbertsiotik zortzi
enpresa pribatu batenak dira,
eta merkatuaren goiko solairua
eskuratuko du.
UDAKO
ARGAZKI LEHIAKETA
1. saria
2. saria
Bi lagunentzako bi gau* eta sasoian
jartzeko zirkuitua.
AISIA HOTELAK
Orio-Orduña-Lekeitio-Derio-Deba-Islares
www.aisiahoteles.com
Sasoian jartzeko zirkuitua,
bi lagunentzat.
LA PERLA
Kontxako pasealekua, z/g
Donostia
Tel.: 943-45 88 56
www.la-perla.net
*Igandetik ostiralera, urteko edozein sasoitan.
DDD
D Diapositibak, papereko argazkiak eta argazki digitalak onartzen dira.
Argazki digitalek bete beharko dituzten baldintzak: gutxienez
1.800x1.200 pixel, eta jpg formatua.
D EUSKAL EDITOREA SMk beretzat gordetzen du jasotako lanak publikatzeko eskubidea. Lehiaketa honetako parte hartzaileak, bidalitako lanaren jabe den neurrian, lanak erabiltzen, jendaurrean erreproduzitzen eta jakinarazten uzten dio EUSKAL EDITOREA SMri, euskarri inprimatuan, Interneten edo ezagutzen den beste edozein modutan.
Zozketa, parte
hartzaileen artean:
Pedro Luis kontserba ekologikoz osaturiko bost saski
D Lanak irailaren 15a baino lehen bidali beharko dira.
Posta arruntez:
D
BERRIA
Martin Ugalde kultur parkea, z/g. 20140 Andoain
Posta elektronikoz: irakurle@berria.info
Berriketan sare sozialaren bitartez: #udakolehiaketa
D Argazkiak www.berria.info webgunean jarriko dira
ikusgai.
40 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata
Plaza › Bizia
Jaiak D Azpeitia
Marea Arroxaren olatua, sendo
G Egitaraua
ASTELEHENA,30
p11:00. Hamaiketakoa, plazako txosnan, eta herri bazkariko
kamisetak jasotzea.
p12:00. Txupinazoa Marea
Arroxaren eskutik.
p12:05. Marea Arroxa, festetako egindako abestia.
p15:00. Herri bazkaria.
p17:00. Txosnen irekiera eta
jolasak.
p17:30. Haurrentzako JAU JAU
indiarren jaialdi berezia.
p18:00.Zezen txikiekin jolasak.
p19:00. Gau Erdi txarangaren
kalejira.
p22:00. Aldexok taldearen
kontzertua txosnetan.
p23:00. Su festak, Zaragozana
piroteknia etxearen eskutik.
p23:30. Los Zopilotes Txirriaos
eta Imuntzo eta Belokiren kontzertuak.
p02:00. Goxo goxo kontzertua.
Astelehenean hasiko
dira saninazioak
Azpeitian, eta Marea
Arroxak botako du
txupinazoa
Monika Juaristi Azpeitia
Gainean dira Azpeitiko San Ignazio jaiak. Astelehenean hasiko
dira, eta ostegunera arte, lau eguneko festa giroa izango da herrian. Marea Arroxak botako du
txupinazoa.
Marea Arroxa mugimendua
Festa Batzordeak sortu zuen
orain dela hiru urte, helburu
nagusi batekin: herritar guztien
parte hartzea sustatzea. Udalak
haien lana aintzat hartu eta
eskertu nahi izan du, eta programan honela zehaztu dute:
«Marea Arroxak duen garrantzia
nabarmendu nahi genuke. Errekonozimendu berezia egin nahi
diogu, elkarlanaren emaitzak
bikainak izan daitezkeela argi eta
garbi erakusten dutelako. Azpeitiko festak herrikoitzeko, euskalduntzeko, parte-hartzaileagoak
izateko lana ordainezina da».
Berrikuntza nagusi batekin
datoz festak: Marea Arroxaren
abestia. Felipe Murillok, elektrotxarangako abeslariak, idatzi
ditu hitzak, eta musika Unai
Frantsesenak, herriko musika
bandako zuzendariak, jarri dio.
Herriko hainbat abeslarik eta taldek parte hartu dute abestian.
Denentzako moduko egitaraua
Urtero bezala, ekitaldi ugari izango dira: pilota partida profesionalak bi egunetan, hiru zezenketa
saio, abuztuaren bateko prozesioa Loiolara, bakailao txapelketa eta haurrentzako parke eta
jaialdiak, besteak beste.
Festetako kontzertuak ere
leku handia izango dute. Hiru
egunetarako hamar kontzertu
antolatu dituzte. Astelehenean
lehen lauak eskainiko dituzte,
hainbat gunetan banatuta: Alde-
Azpeitiko plaza jendez beteta txupinazoaren zain, iaz. GARI GARAIALDE / ARGAZKI PRESS
xok, Los Zopilotes Txirriaos,
Imuntzo eta Beloki eta Goxo
Goxo. Asteartean beste lau talderen txanda izango da: Fiachras,
Obrint Pas, Kupela eta Itziarren
Semeak. Asteazkenean bi kontzertu izango dira: Doctor Deseo
eta Ingo al deu?. Musika taldeez
gain, txaranga ugari ibiliko dira
kalez kale festak animatzen: Gau
Erdi, Urolatarrak, Txaranga
Oria, Incansables eta Los Pasai.
Herriko Musika Bandakoek
ere kontzertu edo saio asko
emango dituzte: txupinazoaren
ondorengo kalejiran, goiz eresian
eta zezenketetan, besteak beste.
Gazteentzako egitaraua ere ez
da atzean geratzen: saninazio
bezperako herri bazkaria, saninazio eguneko txomingeroen
bazkaria eta festen azken egunean, goizeko zortzietan, gaupaseroen argazkia aterako dute, zezenak amaitutakoan. Iaz atera
zuten lehen aldiz argazkia, eta
talde jatorra bildu zen enparantzan.
Azkenik, ostegunean festei
amaiera emango zaie, 08:30ean,
suziri eta danbateko bidez.
Felipe Murillo 1Abestiaren sortzaileetako bat eta Marea Arroxako kidea
«Helburua Marea Arroxaren
abestia guztiona izatea da»
Monika Juaristi Azpeitia
Marea Arroxak Azpeitiko festetarako abestia atera du. Abestiaren
hitzak idatzi ditu Felipe Murillok
(1987, Azpeitia). Elektrotxarangako abeslaria da, eta Marea Arroxako kidea.
Nolatan egin duzue aurten abestia?
Ideia Marea Arroxatik eta udaletik iritsi zen. Kontua da txupinazo
ondorengo kalejiran musika banda alde batetik eta elektrotxaranga bestetik joaten direla. Aurten,
pentsatu genuen ondo legokeela
denok batera egiteko zerbait egitea, eta erabaki genuen biek jotzeko modukoa izango zela Marea
Arroxaren inguruko abestia. Helburua denok batzea da; helduak,
gazteak zein haurrak, giro eta
adin askotarikoak bateratzea.
Zer nahi duzue transmititu?
Ez gara saiatu mezu jakin bat helarazten. Bai ematen du apur bat
Marea Arroxaren mezua: festa
parte hartzaileak, festa euskaltzaleak, parekideak eta presoen
aldekoak. Abestiak zuzenean
hori ez esan arren, hori da transmititzen duen mezua.
Zergatik horrenbeste abeslari?
Helburua Marea Arroxaren abestia guztiona izatea da. Horregatik, jende askori eskatu zaio parte
hartzea. Azkenean, abesbatzak
mezetan abesten badu, Marea
Arroxako abestian ere parte har-
GARI GARAIALDE / ARGAZKI PRESS
tu dezakeela pentsatu genuen.
Hogeita hamar bat lagunek hartu
dugu parte. Eta Eñaut Gaztañagak ere sekulako lana egin du estudioan.
Txupinazoaren ondoren joko duzue
lehen aldiz herriarentzat.Gero,zer?
Bai lehenengo aldiz enparantzan
bertan joko dugu, txupinazoa botatakoan. Gero, kalejiran beste bi
aldiz edo joko dugu, musika bandak eta txarangak batera. Pentsatzen dut tabernetan entzungo
dela, jendea nazkatuko da baina...
kar-kar.
Eta Marea Arroxara aldatuta... Nola
hartu duzue udalaren aitortza?
Marea Arroxak hiru urte darama-
tza festak indartzen eta parte hartzaileagoak egiten. Aurten, txupinazoaren unea eskaini digute
egindako lana aitortzeko eta eskertzeko, baina Marea Arroxaren
atzean jende mordoa dago, urte
askoan lan asko egin duen jendea.
Beraz, guztiona da aitortza.
Nolakoa izango da txupinazoa?
Suziria botatzeaz aparte, beste
ekitaldi batzuk egingo ditugu.
Beti bezala entzungo dira tronpetak-eta, baina, horretaz gain, bertsolariak izango dira eta txalaparta saio bat ere antolatu dugu. Zerbait ezberdina egin nahi genuen,
eta hortik jo dugu. Berezia izango
da.
2012ko uztailaren 28a, larunbata berria 41
Bizia ‹ Plaza
Baionako bestak D
Sinbolotik
sinbolora
Analisia
Joanes Etxebarria
E
uskaltzale lapurtarrei galdetuz gero, ez da dudarik,
Baionako bestetan euskarak ez du merezi lukeen lekua.
Leku sinbolikoa ere lortzekoa du
leku eta momentu garrantzitsu
batzuetan. Herriko etxeko balkoia, goratasunez ere, lekurik
sinbolikoena da, besta ofizialaren
abiapuntu eta zentroa baita. Baina bertso baten plaza baizik ez
da.
Asteazken gauean, BECeko finalean baino jende gehiago bazituen parean Maddi Sarasuak bertsoa botatzeko tenorean. Sinbolikoa da, bai, baina sinboloak badu
bere garrantzia. Lopategi edo
Egañak ere kantatu zuten leku
berean. Sinboloak batzuetan, espero dezagun, lehen urratsak
dira barnatzen hasi aitzin.
Baina beste batzuetan, euskarari sinbolo txikiena ere ukatzen
zaio. Haurrek Leon erregea iratzartzeko hamar zenbaki oihukatu behar dituzte, zerora iritsi
arte. Hori euskaraz ere egiteko,
Bai Euskarari-ren eskaerari
erantzunez, beranduegi omen
zen bi hilabete aitzin galdetzea
herriko etxearen arabera. Otsailean finkatzen dituzte bestetako
detaile guztiak, eta heldu den
otsailean erabakiko litzateke
2013an euskaraz ere kontatzea.
Batzuetan, alta, euskararen
presentzia sinbolikoak bakea
ematen dio urrunago joan nahi
ez duenari. Haurren Egunean
zen beste adibidea: Poterne parkean, haurren gunean, mikrofonotik egiten ziren adierazpen
guztiak elebidunak omen ziren.
Hori entzun eta lasai gelditu. Entzun bozgorailuak eta «milesker»
eta «txalo» euskaraz. Sinbolikoa,
gehiengo erdaldunaren belarria
sobera inarrositu gabe. Beste
guztia frantses hutsean.
Herriko etxeko balkoitik lehen
aldiz bertso bat kantatu zen urtean, 1990ean, Herria kazetan hala
idatzi zuen Daniel Landart ekinaldiaren sustatzaileak: «Agian,
Jon Lopategiren Baionako besta
hastapeneko bertsoak ukanen
du ondorio onik, bai euskaldunen gogo-bihotzetan, bai eta ere
lehen aldiz bertsolari bat entzunen dutenen baitan!». 22 urte baranduago, oraino ere, esperantza
berberak dituzte anitzek.
Pilota. Bestazaleek beroa maite dute, baina Trinkete Modernoan jokatzen den bestetako esku-huska txapelketan, beroak gehiago zaildu
zuen finalerdietako partida iragan ostegunean. Oso partida zailaren ondotik irabazi zuten Sorhuetek eta Etxetok. Emaitza horrekin
ezagutzen dira igandean 11:30ean finala jokatuko dutenen izenak: Sorhuet eta Etxeto Waltary eta Ducassouren kontra ariko dira. BOB EDME
G Larunbata
EGITARAUA
Jostailuak. Zuri-gorriz janzteak, onerako ala txarrerako, jendea uniformetzen du. Gaua heltzean,
karrikako saltzaileek arrakasta handiagoa ukaiten dute, bereziki —argazkian bezala— argi bizietako
jostailuak saltzeko. Bereizi beharrean, azkenean jende anitzek janzten ditu jostailu berdinak. BOB EDME
Euskara oholtzan. Egitarau ofizialean ere, han-horka, euskarak agerraldi batzuk egiten ditu.
Kantuan bereziki, hiriko bazter orotan entzuten baitira euskarazko kantuak. Oholtza gainean ere,
noizean behin, euskaraz kantatzen duen taldeak agertzen dira, hala nola Mikel Hats taldea. BOB EDME
p10:30etik 11:00etara. Bestetako yoga Libertate plazan. Andropause Band taldearekin,
musika Leon erregea iratzartzeko, leku berean.
p11:30etik 17:30era. Behi jokoak Paul Bert plazan.
p12:00etan. Leon erregearen
iratzartzea herriko etxean, gaur
Iruñeako gomitekin.
p12:00etatik 18:00etara. Gazte Eguna Patxa plazan.
12:00etan aperitifa, ondotik
bazkaria eta seiak inguruan
kontzertua Mendeku Itxua taldearekin.
p12:30ean. Jota kontzertua Espainiako Atean.
p12:30etatik aitzina. Patxokin
euskal kantuak eta talo eta xingar, Bizik antolatua.
p12:30etik 13:30era. Musikaldia Baionako Ttirrittak eta Txingudiko Gaiteroak taldeekin,
Euskal Museoan. Tenore berean, Pont Neuf karrikan Eskandrail elkarteak antolatu kontzertua.
p13:30ean. Baionako Danborradaren kontzertua.
p16:30etik 23:00etara. Karrikaldia, ikastolek antolaturik.
16:30ean Leinua taldeak Nafarroako Joten inguruan egin ikuskizuna aurkeztuko du.
19:00etan Dantzazpi, eta ondotik, Baionan Kantuz. 21:30ean
Karrika Dantza. Edariak eta taloak izanen dira.
p18:00etan. Esku-huska partidak Jean Dauger frontoian.
p23:00etatik 03:00etara. DJ
Taulbat, Kixkil ostatuan.
42 berria 2012ko uztailaren 28a, larunbata
Plaza › Bizia
Baionako bestak D
Euskararen irla
Baxenabarreko hogeita zazpi haur elkar
lehiatu ziren, makil dantzaren txapelketaren
kari, eta publikoaren poza eragin zuten
Dantzazpi eta Baionan Kantuz-ekin izan
ziren Karrikaldiko une beroak, urtero bezala
Jenofa Berhokoirigoin Baiona
Urtero bezala, aurten ere Karrikaldiak euskara eta euskal kulturaren irla sortu du Jacques Portes
plazan. Irla txiki bat, baina, ez
abandonatuak diren horietarikoa... Ez, jendez gainezka den irla
bat. Lau egunez, euskal kantuak
eta dantzak zein bertsoak gozatzeko aukera izaten dute han bestazaleek. Frantsesa ere entzuten
da, haatik, oholtza gainean, erdaldun gero eta gehiago erakarririk,
itzulpen lanari lotuak baitira.
Jendea hor dabil Gaztelu zaharraren itzalpean, pozik ikusgarriei begira. Tokiko jende bezainbat kanpotar biltzen da ikusgarrietara. «Besten egitaraua
begiratu eta makil dantza bazela
ikusteak kuriositatea sortu
digu», dio Corrèze (Okzitania) departamendutik etorritako turista
batek. Honen ondoan dago, Nafarroa Beheretik etorritako bikote
bat, haien semea makil dantza
dantzatzen ikustera jina.
Hain zuzen, umeentzako makil
dantza txapelketa izan zen atzo
16:30ean. Irulegi, Anauze, Itsasu,
Lekorne, Hazparne... barnealdeko herri parrasta bat ordezkaturik ziren atzo Lapurdiko hiriburuan. Hogeita zazpi haur lehiatu
ziren elkarri, umore onean. Sei
urte zituen gazteenak, eta, nahiz
trakeskeria anitz egin, publikoaren txalo beroak ukan zituen.
Adinen kategoria igo arau, kalitatea ere maldan gora zoan: makil
galtze gutxi, makila zeruan gora,
erritmoa zuzenki segituz... Goi
mailakoa izan zen haurrek eskaini ikusgarria.
Ikusgarriz ikusgarri, arratsaldea aitzina zihoan, eta, dantzarien ondotik, Etxart Ahizpak igo
ziren oholtza gainera. Donapaleu-
Duela 23 urte hasi ziren
Karrikaldia antolatzen,
euskal kulturari zor
zaion tokia emateko
Tokiko jende bezainbat
kanpotar biltzen da
Karrikaldiko
ikusgarrietara
ko bi ahizpak alegera aritu ziren
kantuz, ikusleen pozgarri. Eguna
aitzinatu arau, dantzak hartu
zuen berriz gaina, eta dantzaren
lehen notak entzun orduko ehunka pertsona jarri ziren dantzan
borobilean. Batzuek belarria zorrotz, bozgorailutatik iragartzen
ziren urratsen agindua ez galtzeko. Beste anitz, haatik, musika-
Baiona Kantuz, euskal kantuaren hitzordu nagusia. BOB EDME
ren erritmoari segi, irria ezpainetan, inoren laguntza beharrik
izan gabe.
Karrikaldian, ohartu gabean
orduak elkarri segi doaz, eta batek baino gehiagok zuten ohartu
gabean arratsaldea han pasatu.
Dantzatik kantura egin zuten salto hor zirenek, freskatzeko Ikastolako gurasoek zerbitzatu garagardo freskoa zutela eskuan.
Baiona Kantuz-en aldia zen
20:15ean, kantuaren mundura
sartzeko gomita ezin hobea. Karrikadantzarekin bukatu zen
eguna.
Sei elkarte eta ikastolei esker
Leinua, Ibaialde, Tuntuna, Trikili Trakala, Orai bat elkarteak eta
ikastolek egitarau oparoa eskaintzen dute egunero Jacques Portes
plazan. Duela hogeita hiru urte
hasi ziren karrikaldia antolatzen,
justuki euskal kulturari zor zaion
tokia eskaintzeko Baionako bestetan. Karrikaldiaren sustraietan, Dantzazpi dago. Euskal dantza plazara eraman, eta jendeari
parte harrarazi, hori zuten xede
antolatzaileek.
Osatuz eta hedatuz joan da Karrikaldia. Bospasei urte geroago
euskal kantuz osatu liburuxka
bat atera zuten, bestazaleek ausardia osoz eta zailtasunik gabe
kantatu ahal izateko. Orain duela
15 urte Tuntuna lotu zen ekimenari, kantuaren ekitaldia gehituz. Duela hamabi urte ziren ikastolak antolatzaileen taldean sartu, taloak eta edariak zerbitzatuz
bestazaleei. Buru-belarri dabiltza
lanean denak, «baina errazki egiten da, besta giroan izanez», antolatzaile batek dioenez.
Maila polita erakutsi zuten makil dantzan lehiatu ziren 27 haurrek. BOB EDME
Jende asko biltzen dute Karrikaldiko ekitaldiek. J. BERHOKOIRIGOIN
2012ko uztailaren 28a, larunbata berria 43
Bizia ‹ Plaza
Baionako bestak D
Guillaume Irigoien 1Karrikaldiaren antolatzailea
«Euskarak toki gehiago hartzen
ahal du; zor zaio halakorik»
J.Berhokoirigoin Baiona
Besten lau egunak Jacques Portes plazan pasatzen ditu Guillaume Irigoienek, ezker-eskuin esku
ukaldi bat ematen eta euskal kulturaz gozatzen. Euskal kantuen
zaleei kantatzeko ekitaldia proposatzen dabil Tuntuna elkartea,
eta horko kidea da, eta besten kari
ere kantuari zor zaion tokia ematen dabil Karrikaldiaren bidez.
Nola deskribatuko zenuke Karrikaldiaren giroa?
Uste dut euskal giroa dela, nahiz
Karrikaldiaren egitarauaren lehen partean bereziki ikusgarriak
izan eta lekuko bezainbat kanpoko jende hurbildu. Jendea dator
duen jatorriarekin, baina bai, euskal giroak du definitzen Karrikal-
dia. Euskal txoko bat izatea zen
helburua, eta gaur egun ere beti
helburu bera dugu. Bada dantzatzeko, kantatzeko, jateko, edateko... besta egiteko behar den guztia! Herriko plaza gisako zerbait
badugu horrekin guztiarekin.
Baionako bestetan euskararen presentzia sustatzeko hasi zineten ekitaldi horrekin, duela 23 urte. Zertan
zen euskararen egoera,eta zertan da
gaur egun?
Ni ez nintzen hor duela 23 urte,
baina pentsatzen dut euskal kulturak leku gutxi zuela. Besten
laurogei urteak dira, eta ikusten
da zer bilakaera ukan duten. Gerla aitzin, zazpi probintzien eguna
bazen bestetan, eta, horrez gain,
halako bizi herrikoi bat ere sendi
zen, ez baitezpada euskaraz, haa-
J. BERHOKOIRIGOIN
tik. Jendeak ekartzen zion zerbait
bestari. Ondotik, hori guztia galdu zen, eta frantses aldera joan
zen azkar. Balkoira ere joan zen
azkar... Baionako besta hori dela-
ko, baduzu balkoikoa eta azpikoa.
Hor euskal kulturak ez zuen tokirik. Pentsatzekoa da Dantzazpirekin hasi zela euskal kultura sartzen. Gauza batzuk aitzinatu
dira, besta komisioan Patxokiko
ordezkari bat sartu zen, eta, Baionak Euskararen Erakunde Publikoarekin hitzarmen bat izenpetua zuenez, aplikatu zuten doidoi
hor idatzitakoa. Gauzak proposatuz eta eginez da egoera aitzinatzen, eta horretan segitu behar
dugu. Euskarak toki gehiago hartzen ahal du, zor zaio toki gehiago, normala denez. Bada egiteko,
horretarako behar da galdatu baina bada ere obratze beharra.
Elkarteen lanari esker da euskara sarrarazi besta horietan.Balkoitik kantaturiko bertsoa dugu adibide bat.
Bertsoarena Euskararen Kultur
Erakundeak du egin, modu instituzionalean egin da, eta jarraikitzen ere da. Ez dakit itxura ona
denez, baina zezena bi adarretarik hartu behar da, instituzioetarik eta elkarteetarik. Instituzioetarik baizik etortzen bada, ez da
errana karrikak biziko duela. Bistan da, euskarari toki handiagoa
zor diogu eta diote, baina ez da
etorriko egunetik biharamunera,
gainetik beheiti. Eginez eginen
da, behar da presente izan.
r
Zakilixut
Larunbata
2012ko uztailaren 28a
D
Baionako bestak D Potreta
aberasgarria da guztientzat. Hastapenean, lagun talde bat baino
ez ginela uste zuten anitzek. Baina kantuak zorrotz lantzen ditugu, eta ikusten da lanaren kalitatea. Hor dago emaitza.
Hastapeneko bostak zuberotarrak
zineten, eta pastoraletan, bada
emazteen kantua. Nolabaiteko ohitura bazenuten,beraz.
Bai. Egia da guztiak aritu izan ginela pastoraletan eta beti egiten
dela emazteen kantorea. Pastoraletan, une garrantzitsua izaten da
hori. Guretzat naturala da, eta
plazer bat da ahotsa bortxatu
gabe kantatzea. Izugarrizko plazera. Baliteke hastapeneko bostak zuberotarrak izateak eragina
izatea, ondotik egin bidea naturalagoa izateko.
Pantxika Urruti q
Buhaminak taldeko presidentea
Buhaminak taldea 34 emaztek osatzen dute.
Hamar urteko ibilbidearen aitortza jaso dute,
lehen eguneko kontzertuan kantatuz.
«Barneko minak
kantuaren bidez
azalaraztea da gure
xede eta plazera»
Aitor Renteria Baiona
Baionako bestetan otu zitzaien
Buhaminak taldea sortzeko xedea. Bost emazte, bost zuberotar
xedearen oinarrian. Kantua bihotzean eta eztarrian daramate.
Bestetan naturalki ehuntzen ziren ahotsak zuzendari baten laguntzaz lantzea deliberatu zuten.
Orduko xedeak bide egin du, eta
Baionako bestetako 80. urtemugakari antolatu den kontzertuan
kantatzera gomitatu zituzten, asteazkenean.
Nola sortu zen taldea osatzeko irrika?
Baionako bestetan izan zen,
2001ean. Igande gaua zen, eta ostatu batean bost zuberotar, bost
emazte bildu ginen. Besta giroan
usaian den bezala, kantuz aritu
ginen eztarria urratu arte, orroz.
Gau ederra izan zen. Kantuaren
plazera lantzeko gogoa genuen,
eta ahotsen jolasa landu behar genuela aipatu genuen. Horrela
joan zen urtea, aipatu eta aipatu,
baina deus zehaztu gabe. Halako
batean, Sophie Larrandabururekin sartu ginen harremanetan.
Orduan parte hartu zuen Sohütako pastoralean. Une berean, Mai-
tena Lapeyre Iruriko pastoralean
ari zen, bi pastoral izan baitziren
urte hartan. Bertze zuberotar baten ile apaindegian elkartu ziren,
eta Larrandaburuk berehala
onartu zuen gure eskaria. Taldearen oinarria osatua zen.
Nola egituratu zenuten taldea?
Lehen urratsa biltzea izan zen,
taldearen izena atzematea. Bizpahiru orenez aritu ginen, proposamenak eta irriak eginez. Azkenik, Buhaminak izena hautatu
genuen, hitz jokoa baliatuz. Buhatzea ufatzea da zubereraz, eta mina, denok barnean dugun sentimendu edo ezin egon hori. Barneko samin edo min horiek kantuaren bidez azalaraztea da gure xede eta plazera. Beste alde batetik,
buhameak gizarte eredutik kanpo dabiltzan pertsonaiak dira Zuberoan. Izena hautaturik, otxotea
osatzea zen hastapeneko xedea.
Baina, berehala, hamabost bat
bildu ginen. Gaur egun, 34 gara
taldean, eta asteroko errepikaldietan 32 biltzen gara bederen. Toki bat atzeman dugu Baionan, eta
han biltzen gara. Talde handia da,
eta, duela lau urte, deliberatu genuen ezin genuela jende gehiagorik hartu. Beraz, taldea osatua da,
«Gaur egun, 34 gara
taldean, eta asteroko
errepikaldietan 32
biltzen gara bederen»
«Kantu gehienak
euskaraz egiten ditugu;
gure kultura da. Baina
munduari irekiak gara»
A.R.
eta Euskal Herri osoko emazteak
daude bertan. Elkarte gisa antolaturik gaude; legeak agindurik,
presidente bat behar zen, eta ni
izendatu ninduten.
Zergatik deliberatu zenuten emazte
taldea sortzea?
Betidanik kantatu izan dugu gizonekin, eta beti arazo bera atzematen genuen tonua hartzeko.
Gizonek hartzen bazuten, emazteak behartuak ginen beheko
boza hartzera edo sobera gora aritzera. Larrandaburuk hautatzen
ditu kantuak, eta gure bozetara
egokitzen ditu, tonuak egokituz.
Ez gara abesbatza klasikoa. Ez
dugu bilatzen soprano baten in-
darra izatea, guztien ahotsak
ongi hariltzea baizik.
Zuen ondoan, usu, gizonezkoen
abesbatzak ari dira kantuan, aitzin
edo gibel.Nolako harrera adierazten
dizuete?
Baionako bestetan, urtero kantatu dugu ostegunetan Lakarre plazan. Han gizonezkoen abesbatzak
aritzen dira nagusiki. Haiek bukaturik, gu entzutera gelditzen
dira beti. Kantaldia bukaturik
ere, elkarrekin segitzen dugu
kantuan. Beraz, harrera ona izan
dela erran nezake. Sekula ez dugu
sentitu gure kontrako jarrerarik.
Aldiz, lehia edo zeingehiagoka gisako zerbait sortzen da, eta hori
Besten 80. urtemugakari egin den
kontzertuan kantatzeko deitu zintuzteten.Nola hartu duzue?
Pozik; ez genuen horrelakorik
pentsatzen, eta egindako lanaren
aitortza da gomita hori. Ez da pario txikia bestetako kantaldi horretan 34 emaztek osatzen duten
talde bat jartzea oholtzan.
Euskaraz kantatzen duzue,kanpoko
kantuak baztertu gabe. Nola hautatzen duzue kantutegia?
Larrandaburuk hautatzen ditu,
eta egokitu. Kantu gehienak, naturala denez, euskaraz egiten ditugu. Gure kultura da. Baina
munduari irekiak gara, eta, horregatik, mundu zabaleko kantuak
gureak egiten ditugu. Brasilgo
kantu bat dugu, afrikar bat, mexikar bat. Nahasketa handiagoak
ere egiten ditugu. Adibidez, kantu
batean, Okzitaniako kantu batekin hasten gara, gero Euskal Herriko batekin segitu eta, bukatzeko, doinu zeltikoa baliatzen dugu.
O
lioz igurtzita eta larrugorritan aritzen ziren gizonezkoak. Kristo aurreko lehen mende horietan ez zegoen
emakumezkoentzat tokirik, eta, izatekotan, emakumezko ezkongabeentzat uzten zen zirrikituren bat historialari ausarten batzuek esaten dutenez. Aro Modernoan jokatutako lehenengo jokoetan
olioa, biluztasuna eta ikusle gisa joateko
debekua desagertu ziren, baina parte
hartzeko betoa ez.
Parisen (1900) parte hartu zuten
emakumezkoek Olinpiar Jokoetan lehen aldiz. Tenisean, kriketean eta golfe-
Urari
kolpeka
‘Citius, altius, fortius’
Enekoitz Telleria
04
Piraguismoa DMaialen Chourrautek
05
eta Ander Elosegik dominen lehian sartu nahi dute
06
Txirrindularitza DMark Cavendish faborito nagusi
07
dela jokatuko da gaur errepideko lasterketa
08
Erreportaia DEmakumezkoak jokoetan
11
Kronika DStratfordeko gotorlekua
an aritu ziren, eta Charlotte Cooper ingelesa izan zen urrezko domina lortu
zuen lehenengoa, tenisean.
Askok aldarrikatzen duten baino eta
gehienek nahi luketen baino gutxiago
aldatu dira gauzak geroztik. Aurten, lehen aldiz, emakumezkoak izango dira
selekzio guztietan, eta historikotzat jo
da hori. Badira selekzio
batzuk emakumezko
gehiago dituztenak gizonezkoak baino, eta
herrialde arabiarrek ere
urratsa egin dute. Saudi
Arabiak, Qatarrek eta Bruneik emakumezkoak dituzte lehen aldiz euren taldeetan.
Herenegun, igeriketako aldez aurrekoa atontzeko argazki bila nenbilela,
saiatu nintzen gizonezkoak eta emakumezkoak jarrera berean agertzen zirenekoak topatzen. Urari kolpeka agertzen
ziren gizonezko asko, ospakizunetan,
baina ez nuen horrelako alerik topatu
emakumezkoetan. Zer pentsatua eman
zidan. Urari kolpeka emakumezkorik topatu ez nuelako bai, baina urari kolpeka
ari zirenen bila ari nintzelako ere bai.
berria
2012ko uztailaren 28a
Hasi dira
Erresuma Batuko historia,kultura
eta tradizioa goratu dituen inaugurazio
ekitaldi ikusgarri batekin
hasi dira jokoak,Londresen.
Gaur dira aurreneko finalak.
Danny Boyle zinemagileak zuzendutako inaugurazio ekitaldiaren une bat, atzo, olinpiar estadioan. IAN LANGSDON / FE
02
berria
Euskal kirolariakD Eskubaloia
2012ko uztailaren 28a
Hasieran
dute langa
Zazpi euskal jokalarik hartuko dute
parte eskubaloian, emakumezko
eta gizonezko Espainiako
selekzioetan. Bi taldeek dominen
lehian egoteko maila dute, baina
zozketan ez zuten zorterik izan,
eta multzo zailak egokitu zaizkie.
Imanol Magro Londres
, Berriemaile berezia
.
6
Euskal Herriko sei eskubaloi jokalarik irabazi dute inoiz domina bat Olinpiar Jokoetan: Mateo Garraldak, Iñaki Urdangarinek eta Josu Olallak brontzezko bina eta
Aitor Etxaburuk, Iker Romerok eta Jon Belaustegik brontzezko bana.
Eskubaloia
Eskubaloiak Olinpiar Jokoetan
jotzen du gaina. Jokalarien ametsen hierarkian, munduko txapelketen gainetik ageri dira. Londresen zazpi izango dira loriaren bila
ariko diren euskal jokalariak,
guztiak Espainiako selekzioan.
Lau emakumezkoan: Eli Pinedo,
Andrea Barno, Patricia Elorza eta
Nely Carla; eta hiru gizonezkoan:
Julen Aginagalde, Eduardo Gurbindo eta Mikel Agirrezabalaga.
Guztientzat lehen jokoak dira,
baita Jorge Dueñas emakumezkoen selekzioko hautatzaile bilbotarrarentzat ere.
Espainiako selekzioak dominen lehian egoteko aukerekin jardungo dira Londresen. Emakumezkoena hirugarren sailkatu
izan zen iaz Brasilgo Munduko
Txapelketan eta final-laurdenetatik aurrera egitea du helburu
Londresen. 2010eko Europako
Txapelketan, halere, 11. sailkatu
zen, eta bi aurpegi dituela erakutsi zuen. Gizonezkoenak brontzea
lortu zuen Pekinen, eta selekzio
hartan bi euskal herritar zeuden:
Jon Belaustegi eta Iker Romero.
Valero Rivera historikoak zuzentzen duen selekzioa erregularragoa da: 2011ko Munduko Txapelketan hirugarren izan zen, eta
aurtengo Europakoan, laugarren. Euren maila emanez gero, finalerdietan beharko lukete.
Zorteak bizkarra eman zien bi
selekzioei lehen multzoaren zozketan, eta hasi bezain laster dute
lehen langa. Kontinenteka sailkaturiko hamabi selekzio daude
lehian, ligaxka bidez erabakitzen
diren seinako multzoetan banatuta, eta multzo bakoitzeko lehen
lau sailkatuak igaroko dira finallaurdenetara. Lehen faseko partidak bi egunean behin jokatuko dituzte. Kanporaketetan nahastu
egiten dira bi multzoak: lehen
sailkatuek laugarrenen aurka jokatuz eta bigarrenek hirugarrenen kontra. Finalera arteko beste
guztiak kanporaketa bidez dira.
Txapeldun izan nahi duen talde-
Emakumezkoak
pEuskal jokalariak.
Eli PInedo, Andrea
Barno, Nely Carla eta
Patricia Elorza, eta
Jorge Dueñas hautatzailea (bostak Espainiako selekzioarekin).
pA multzoa. Montenegro, Errusia, Kroazia, Britainia Handia,
Brasil eta Angola.
pB multzoa. Norvegia, Espainia, Danimarka, Frantzia,
Suedia eta Hego Korea.
Gizonezkoak
pEuskal jokalariak.
Julen Aginagalde,
Eduardo Gurbindo
eta Mikel Arrizabalaga (hirurak Espainiako selekzioarekin).
pA multzoa. Frantzia, Suedia, Islandia,
Britainia Handia, Argentina eta Tunisia.
pB multzoa. Espainia, Kroazia, Hungaria, Serbia, Danimarka eta Hego Korea.
Txapelketa
sistema
pFinalerako bidea.
Bost partidako lehen
ligaxka; final-laurdenak, multzo bakoitzeko lehen lau sailkatuak gurutzatuz;
finalerdiak eta finala. Abuztuaren
10ean emakumezkoen finala, eta 11n
gizonezkoena.
pPabiloiak. Coper
Box eta Saskibaloi
Arena.
Nely Carla alboko donostiarra atera jaurtitzen, Argentinaren aurkako partid a batean. ARGAZKILARIA
ak zortzi partida jokatu behar
ditu. Lehen faseko partidak, Copper Boxean jokatuko dira, eta
kanporaketetakoak saskibaloiko
pabiloian.
Emakumezkoen lehia gaur hasiko da, Hego Korearen aurkako
partidan (12:15). B multzoan azken sei Olinpiar Jokoetan urrezko domina lorturiko selekzioak
daude, eta Norvegia egungo olinpiar, munduko eta Europako txapelduna dirudi aurkari gogorrena. «Egokitu zitekeen multzorik
gogorrena da; seiak gara domina
lortzeko hautagai», deskribatu
du Dueñasek. Beste taldeak
hauek dira: Danimarka —1996,
2000 eta 2004an urrezko dominak
irabazitakoa—, Frantzia —egungo munduko txapeldunordea—,
eta Suedia —egungo Europako
txapeldunorde—. Hego Korea ere
ez da samurra, tradizio handia
baitu: 1998an eta 1992an olinpiar
txapeldun izan zen. A multzoa askoz samurragoa da, Britainia
Handiko eta Angolako selekzioekin. Espainiak aurrera egiten
badu final-laurdenetan aurkari
samurragoa izango du ziurrenik.
Gizonezkoak, berriz, bihar ha-
‘‘
Izan genezakeen multzo
zailena egokitu zaigu; sei
selekzioak gara domina
lortzeko hautagai»
JORGE DUEÑAS
Emakumezkoen Espainiako hautatzailea
siko dira, B multzoko Serbiaren
aurkako partidan (17:15). «Zozketako gauza on bakarra da finallaurdenak erosoagoak izan daitezkeela, hori bai, horretarako
sailkatu egin behar dugu», azaldu
zuen Joan Canyellas selekzioko
kideak zozketaren egunean. Espainia laugarren izan zen Europako azken txapelketan. Bada,
bere multzoan ditu aurretik gelditu ziren hiru selekzioak: Danimarka, Serbia eta Kroazia. Multzoko beste biak Hungaria eta
Hego Korea dira. Helburua lehen
hiruren artean sartzea da, finallaurdenetan Frantzia, ziur asko
beste multzoko lehena, saihesteko. A multzoan, Suedia, Islandia,
Britainia Handia, Argentina eta
Tunisia daude.
berria
Euskal kirolariakD Eskubaloia
2012ko uztailaren 28a
Eli Pinedo
Eskubaloi jokalaria
«Dena dago gure
esku,dominaren
bat lortzea ere bai»
I.M. Londres
, Berriemaile berezia
Prestaketa gogorra eginda iritsi
da Londresera Eli Pinedo (Amurrio, Araba, 1981). «Denboraldiaurre txiki bat izan da», laburbildu du ezker hegalekoak. Ilusioz
lepo dago. Bazekien jokoetan aritzeko azken aukera zuela eta ez
zuen pasatzen utzi nahi.
Jokoak dituzu buruan aspalditik?
Azkenaldian, egunero pentsatu
dut jokoetan. Joan eta etorri dabiltza buruan.
Jokoetan inoiz ez jokatzearen beldur
al zinen?
Tira, ez zen beldurra. Urtez urte
jokatzen duzu, eta badakizu hor
daudela. Nire kasuan, berriz, duela hogei egun ikusi nuen hor zeudela. Kolpetik iritsi zaizkit.
Duela lau urte azken unean gelditu
zineten kanpoan.
Oso gogorra izan zen, agian eskubaloian ezagutu izan dudan gogorrena. Jokoetara joan aurreko
egonaldian geunden bilduta, atarikoa prestatzen, eta eskutitz bat
iritsi zen esanez Espainia ezin
zela jokoetan egon. Kazakhstan
eta Korearen artean nonbait
emaitzen bat adostu eta jukutriaren bat egin zuten, eta gure ordez
Kazakhstan joan zen.
Arantza atera duzu behintzat?
Eskerrak sailkatu garela.
Olinpiar hiriak egiten omen dizu ilusiorik handiena.Hainbesterako?
Giro horri buruz hitz egiten entzun dut. Ez dakit nolakoa izango
den, baina ziur bikaina dela. Munduko kirolari onenak, denak nahastuta… Hori bai, munduko famatuena pasa daiteke albotik eta
nik ez dut ezagutuko.
Ez duzue handik ibiltzeko denbora
askorik izango, lehen bost lehiak bederatzi egunetan jokatuko dituzue.
JUANAN RUIZ /ARP
Laburrean
pAzken jokoak. Bi
urte barru erretiroa
hartuko du. Besteak
beste, elitean
jokatuz ama izatea
«oso zaila» delako.
p2008ko mina.
2008an Espainia
bulego erabaki
baten erruz gelditu
zen jokoetatik at,
Kazakhstanen
mesedetan.
Ez digute irteteko baimenik ere
emango, egun osoa logelan sartuta atseden hartzeko, handik pistara… Lotu egingo gaituzte [barrez]. Desfilera ere ez ginen joan,
neke handia pilatzen zelako. Baina ez dit pena handirik ematen.
Soinekoa ikusi dut, eta oso itsusia
da. Beste selekzio batzuk dotore
asko doaz, eta gu, Power Rangersen antzera.
Oso multzo gogorra egokitu zaizue.
Zozketan ez genuen zorterik izan.
Oso multzo oso gogorra dugu, bai-
na agian hobea da gogor hastea.
Lehen multzoa pasatuz gero, teorian, kanporaketa erosoagoa izan
daitekeelako.
Europako txapeldunorde, hirugarren Munduko Kopan… Espainiako
selekzioak belaunaldi ona elkartu
duela dirudi.
Orain dela bost urte arte ezer gutxi lortua zuen, eta bai, hor gaude.
Nik nahiko nuke aurrerantzean
puntan jarraitzea, baina krisiak
gogor astindu du emakumezkoen
eliteko eskubaloia, eta nik uste
dut Espainiako selekzioan ere sumatuko dela.
Munduko hirugarren izanda,domina
eskura dago?
Bai, baina Europako Txapelketan
11. izan ginen. Gure esku dago.
Gauzak ondo egiten baditugu aukerak ditugu. Dena dago gure
esku. Baina tira, lehen multzoa
pasatu eta final-laurdenetako
kanporaketan gaizki jokatzen badugu, dena pikutara joan daiteke.
Dena den, gu baikorrak gara.
Zure ibilbidearen ginga da hau?
Bai, eskubaloian goia jotzea da
Olinpiar Jokoetan zerbait lortzea.
Urte asko entrenatzen, toki askotan, eta saria da.
Bi urtez berritu duzu kontratua Bera
Berarekin.Azken biak izango dira?
Bai, seguru. Gorputzak eskatzen
dit. Ama izateko gogoz nago, eta
elitean jokatzen ezinezkoa da
biak uztartzea. Pena emango dit,
baina bizitzako beste etapa da, eta
hala hartu behar dut.
Julen Aginagalde
Eskubaloi jokalaria
«2008ko arantza hor zegoen,
eta orain atera dut»
I.M. Londres
, Berriemaile berezia
Azken unean gelditu zen Pekingo
Jokoetatik kanpo, eta Londresen
ahaztu ahalko ditu orduko minak. Lau urte geroago, Julen Aginagalde (Irun, Gipuzkoa, 1982) pibota jokalari garrantzitsua da Espainiako selekzioan.
Jokoak burutik kendu ezinik?
Hala da, burura datorkizu nahi
gabe ere, ilusioa da, ohean sartzean horretan pentsatzen duzu.
Nolakoa izan zen jokoetan arituko zinela ziurtatu zenuen unea?
Ez pentsa, nahiz eta zerrendan
nengoela ziurtatu, Londresera
inongo arazorik gabe iritsi arte ez
nintzen lasaitu.
Azken unean gelditu zinen Pekingo
deialditik kanpo. Nola gogoratzen
duzu hura?
Hilabete entrenatzen egin arren
banekien kanpoan gelditzeko aukera asko nituela. Halere, gogorra izan zen kideek Txinarako hegaldia ni gabe nola hartu zuten
ikustea. Baina lau urte pasatu
dira, eta jokalari ezberdina naiz.
Zertan aldatu zara?
Helduagoa naiz. Duela lau urte
muturra sartzen ari nintzen, eta
orain pisu handiagoa dut multzoan. Oro har, jokalari hobea naiz.
Arantzatxoa zenuen? Eta jokoetan
inoiz ez egotearen beldurra?
Eta hona etorri arte hala nengoen! Bai arantza hor zegoen, eta
orain atera dut.
Familian Olinpiar Jokoekin harreman bitxia duzue, ezta? Zure aita
arraunlaria zen,eta Moskura joateko
aukera izan omen zuen…
Nik ere ez dakit nola den zehazki.
Aitak ezetz esaten du, beste batzuek baietz… Ama Guadalupekoa-n egiten zuen arraun, eta ergometroan maila ona ematen
zuen eta noizbait ibili omen zen
banku mugikorrean. Eta ziotenez, bazuen ahala mugikorrean,
eta entzun dut Moskura joateko
gutxiengo markak lortu omen zituela-edo. Baina berak traineruan hobeto ikusten zuen bere
burua, eta tostan jarraitzea era-
baki zuen. Gutxiengo markena
hala entzun dut nik familian, baina ez dakit nola den zehazki.
Errieta egin al diozue noizbait ez joateagatik?
Norberak hartzen du erabakia,
eta errieta berak egiten dit oraindik. Hamar bat urte egin zituen
arraunean, eta ni jaio nintzenean
utzi egin zuen.
Multzo gogorra egokitu zaizue.
Bi zutabe dira. Hasi aurretik kideei esan nien, pentsa hau, hau eta
hau egokitzen zaizkigula… Multzo eroso bat deskribatuz, bada
guztiz kontrakoa dugu. Baina
tira, hala final-laurdenetan aurkari samurragoa izan dezakegu.
Munduko Txapelketan hirugarren
izan zineten. Postu horrek saria du
Olinpiar Jokoetan.
Domina. Ametsa hori da.
Espainiako selekzioak bilakaera ona
izan du azken urteetan.
Finalerdietan sartzeko borrokan
gaude txapelketa handietan.
Dena den, egia da ere hortik ez garela pasatu.
Baikorrak zarete?
MANUEL LORENZO / EFE
Laburrean
pAita olinpiarra?
Aitak, tosta
arraunlaria, Moskura
joateko aukera izan
zuela entzunikoa da.
Dena den, ez du
zehatz-mehatz
ezagutzen istorioa.
pGarrantzitsua.
Selekzioan gehien
jokatzen duen
jokalarietako bat da.
Erasoan bera da
pibota.
Bai, bai… Jokalariek denbora dezente daramagu elkarrekin, gure
maila ezagutzen dugu, eta goian
egon gaitezkeela badakigu.
Zeintzuk dira zure faboritoak?
Frantzia eta Danimarka goian
daude azkenaldian, Kroaziak
neurria hartua die jokoei, eta gu
ere sar gaitezke hor.
Frantziak Munduko Txapelketa kaskarra egin zuen.
Horregatik diot. Arrisku handiagoa du orain. Eskarmentu handiko taldea da, eta gogo handiagoz
arituko da, ziur.
03
04
berria
Euskal kirolariakD Piraguismoa
2012ko uztailaren 28a
GARI GARAIALDE / ARGAZKI PRESS
ere, ura ahalik eta gehien baliatuz, eta teknikoki oso fin arraun
eginez. Fin jaistea gustatzen zait
niri; ateen erdialdetik pasatzea,
arraunketa gozoarekin, une oro
piraguaren abiadura mantenduz.
«Piraguista segurua
naiz. Arraunketa
gozoarekin, fin jaistea
gustatzen zait»
«Zurruna, orekatua eta
arina da piragua berria.
Oso sentsazio onak
dauzkat; azkarra da»
Maialen Chourraut
.
6.250
Londresko Olinpiar Jokoetan egingo diren dopinaren aurkako
kontrolak dira. Jokoak inauguratu aurretik hasi dira futbol
partidak, eta jada dopinaren aurkako 400 kontrol egin dira.
Ur bizietako piraguista
Munduko sailkapeneko bigarren postuarekin
«erabat harro», bi zenbakiarekin ekingo dio etzi lehiari
Maialen Chourrautek. Londreserako aurreikuspen zehatzik
ezin dela egin dio, baina faboritoen artean sartu du bere burua.
«Dominarik gabe
ez naiz gustura
itzuliko etxera»
Unai Zubeldia Londres
, Berriemaile berezia
Ez du hitz egiteagatik hitz egiten.
Emaitzak daude Maialen Chourrauten hitz jarioaren atzean.
«Badakit kirol honetan ez dagoela emaitza ona lortuko duzun bermerik, baina...». Munduko Kopako bi proba irabazita iritsi da Londresko jokoetara, punta-puntan.
Etzi ekingo dio lehiari (15:12), dagoeneko ezagun-ezaguna duen
kanalean. «Gogorra da, oso teknikoa; ez da erraza», azaldu du.
Urruti zeuden, baina iritsi dira jokoak? Nahi zenuen bezala iritsi zara?
Oso prestaketa ona egin dut eta
oso ondo nago. Neguan egin genuen lanik gogorrena, baina martxotik aurrera ere ez gara gelditu;
askotan joan gara Londresera,
Espainiako selekzioarekin ere jokoetarako probak eduki genituen
apirilean, Munduko Kopako probak ere bai... Lehian sartuz joan
gara pixkanaka.
Piraguista guztiei egin beharreko
galdera: zer da garrantzitsuagoa,
ateren bat jota ere jaitsiera azkarra
egitea, edo hain azkarra izan gabe
ere,aterik jo gabe amaitzea?
Kirol hau ez nuke mugatuko bi
aukera horietara. Gauzak gaizki
egitea ez da atea ukitzea bakarrik. Bakoitzak arraun egiteko
bere modua dauka, eta nirea oso
segurua da. Ez da arriskatze edo
ez arriskatze kontua. Nahiko piraguista segurua naiz ni, eta segurutik jo nahi dugu Londresen
Nortasun agiria
pAdina. 29 urte.
pJaioterria.
Lasarte-Oria
(Gipuzkoa).
pPisua. 55 kilo.
pAltuera. 1,61 m.
pLorpen
garrantzitsuenak.
Zilarra (2009) eta
brontzea (2011)
Munduko
Txapelketan, eta
urrezko dominak
Munduko Kopan,
Cardiffen eta Pauen
(2012). Pekinen
finaletik at geratu
zen. Bigarren aldiz
ariko da jokoetan.
Herrialde bakoitzetik piraguista bakarra sailkatu dela kontuan hartuta,
zein dira gertutik zaindu beharreko
aurkariak?
Aurkari indartsu asko daude: Corinna Kuhnle austriarra, azken bi
Munduko Txapelketak irabazi dituena, adibidez; oso handia eta indartsua da, eta jaitsiera azkarra
eginez gero, gizonezkoen denboretara iristeko gai da. Jana Dukatova eslovakiarra ere kontuan
hartzekoa da, oso fina delako, azken bi Munduko Txapelketetan
zilarra kolkoratu duelako, eta
munduko rankinean buruan dagoelako; oso altua da, fin-fina, eta
ur gainean oso txukuna. Emilie
Fer frantziarra ere ezin da ahaztu,
oso indartsu dagoelako. Jessica
Fox australiarra, berriz, juniorra
da, 18 urte bete gabe dago oraindik, baina aita eta ama munduko
txapeldun izandakoak ditu, eta
geneetan badauka zerbait; ur gainean naturaltasun harrigarria
dauka, beste inork ez daukana.
Eta zer esan Lizzie Neave etxeko
piraguistari buruz... Primeran
ezagutzen du Londresko kanala
eta oso indartsua da. Eta, tira,
Jasmin Schornberg alemaniarra
ere ezin da ahaztu, 2009an munduko txapeldun izan zena.
Horien artean, Maialen Chourraut
ere faboritoen artean dago,noski...
Hori da. Une honetan bigarren
nago rankinean, eta azken aldian
urtero lortu izan dut domina txapelketaren batean. Faboritoen artean nago ni: piraguista txikia, indartsua eta arina.
16. postuan sailkatu zinen Pekinen,
finalera bidean akats txiki bat egin
ondoren. Zertan da hobea egungo
Maialen Chourraut ordukoarekin alderatuta?
berria
Euskal kirolariakD Piraguismoa
2012ko uztailaren 28a
Ander Elosegi
Ur bizietako piraguista
Laugarren postua eskuratu zuen orain lau urte, Pekingo Olinpiar Jokoetan,
eta badaki hori hobetzeko eskatuko diola inguruak Londresen. Erronka hori
gogo onez onartu, eta ez dela urruti ibili aitortu du, konfiantzaz gainezka.
«Pekingoa baino askoz
kirolari helduagoa naiz»
GARI GARAIALDE / ARGAZKI PRESS
Nortasun agiria
pAdina. 24 urte.
pJaioterria. Irun
(Gipuzkoa).
pPisua. 80 kilo.
pAltuera. 1,85 m.
pLorpen
garrantzitsuenak.
Brontzezko domina
La Seuko Munduko
Txapelketan,
ur bizietako C-1ean,
taldeka. 4. postua
Pekingo Olinpiar
Jokoetan, C-1ean.
Bigarren aldiz ariko
da jokoetan.
ra onenak, baina bizpahiru segundoren esparruan ibiliko gara
denok. Beraz, larri samarra da bi
segundoko penalizazioa.
Aurkariak nahi baino gehiago egongo dira,baina zein dira gogorrenak?
Michal Martikan eslovakiarra eta
Tony Estanguet frantziarra izan
dira urteotan nagusi C-1ean, baina nagusitasun hori galdu dutela
ematen du orain. Bi horiez gain,
Sideris Tasiadis alemaniarra eta
David Florence britainiarra izango dira beste bi faboritoak. Eta, tira, gu ere hor gaude. Errespetu
handia diogu denok elkarri.
Podiuma zer da, behar bat, aukera
bat edo amets bat?
Oso zaila da dominen borrokan
sartzea, baina emaitza ona lortzeko aukera polita daukadala sentitzen dut. Ez da beharra, nahia da.
Presio txiki bat badaukat, baina
hori ez da txarra.
FUTBOLARIA
Pekinen laugarren geratu zinen,
brontzetik segundo eta erdira,azkenaurreko ateko huts baten erruz.
Zenbat buelta eman diozu horri?
Pasatakoa pasata dago, nahiz eta
askotan pentsatzen dudan zer
gertatuko ote zen azkenaurreko
ate hartan huts egin izan ez banu.
Akats txiki horrek urrundu ninduen dominaren borrokatik, eta
horregatik da hain garrantzitsua
lehiaketa guztian kontzentrazioari eustea. Asko landu dugu alor
hori, eta Pekingoa baino askoz kirolari helduagoa naiz orain; eskarmentu handiagoa daukat.
Jaitsieretan abiadura lehenesten da
edo akatsik ez egitea da garrantzitsuena,aterik ez ukitzea?
Garbi jaistea da helburua. Penalizazio batekin ere lor daiteke emaitza ona, baina penalizazio batekin
asko murrizten dira aukerak. 99100 segundoren bueltan ibiliko di-
, Ander Herrera p ESPAINIAKO
Lau argazki ageri dira Santiagotarrak klubak Irunen daukan egoitzaren sarreran, jokoetan aritu diren lau piraguisten argazkiak, eta
horietako batean ageri da Ander
Elosegi. «Handia da hori, eta oso
harro nago». Bigarrenez ariko da
jokoetan; finala du begiz jota.
Bihar ekingo dio lehiari, 14:30ean.
Ezagutzen duzue Londresko kanala.
Zer moduzkoa da zuretzat?
Kanal bakoitzak ur mugimendu
jakin batzuk dauzka, eta oso garrantzitsua izaten da ondo ezagutzea. Horregatik joan gara hainbestetan Londresera. Entrenatzen hasitakoan sentsazio onak
izatea da kontua, kanalaren ezaugarrietara ondo egokitzea. Pekinen primeran lortu nuen hori, baina Londreseko kanala denontzat
izango da nahiko zaila. Lehiakortasuna areagotuko du horrek, eta
oso ikusgarria izango da.
Lau urteko prestaketa 100 segundoren jiran izango duzue jokoan. Nola
barneratzen da hori?
Zaila da prestakuntza, akats txiki
batekin kanpoan geratzeko arriskua dagoelako. Horregatik lehiatzen gara aurretik txapelketa garrantzitsuetan. Munduko Kopako hiru probatara joan gara aurten, burua prestatzeko. Emaitzak
ez dira txarrak izan, pozik nago,
hiruretan finalean sartu izanak
erregulartasuna lortu dugula
erakusten duelako. Egindako lana oso ona izan da, eta jokoetan,
gutxienez, finalean egotea espero
dut. Eta finalean gauzak ondo eginez gero, ez gara urruti ibiliko.
«Ez nago batere kezkatuta»
Unai Zubeldia Londres
, Berriemaile berezia
e saldia
Denean. Orokorrean, piraguista
hobea naiz; teknikoki asko hobetu dut, eta lehiatzen ere ikasi dut.
Pekinen sailkapen fasean egin genuen huts, ate batean, eta finaletik kanpo geratu ginen. Ordutik
lehiaketa sistema bera ere aldatu
egin da, eta oraingoa gehiago gustatzen zait, erosoago sentitzen
naiz, askeago. Lehen, sailkapen
faseko bi jaitsierak edukitzen zituzten kontuan, eta orain bi jaitsieretatik onena. Finalerdietan,
berriz, jaitsiera bakarra izaten da,
eta finalean beste bat, baina, lehen ez bezala, final horretan,
orain, ez da kontuan hartzen finalerdietako emaitza.
Cardiffen eta Pauen, Munduko Kopako lehen bi probak irabazi ondoren, zenbateko garrantzia ematen
diozu La Seu d’Urgellen lortutako 13.
postuari?
Porrota izan zen La Seukoa, baina
kito. Corinna Kuhnle austriarra,
adibidez, ez zen finalean sartu, ez
Pauen eta ez La Seu d’Urgellen;
Jana Dukatova eslovakiarra ere
Pauen kanpoan geratu zen, Cardiffen bigarren sailkatu ondoren... Oso zaila da erregulartasuna mantentzea. La Seuko akatsarekin asko ikasi dut; ate bat ez
nuela igaro iruditu zitzaidan, eta
handik aurrera ez nuen eman barruan neukan guztia. Ondoren
ohartu nintzen ez zidatela jarri 50
segundoko zigorra, eta, azkenean, segundo eta erdigatik geratu
nintzen finaletik kanpo. Aurrerantzean badakit gertatzen dena
gertatzen dela ere, dena eman beharra dagoela beti.
Piragua eta pala berriarekin lehiatuko zara Londresen. Hainbesteko aldea dago materialean?
Oraingo materialarekin oso gustura nabil, baina piragua arinagoa nahi nuen, nahiz eta gutxienez bederatzi kilo behar dituen.
Ez daude bi piragua berdin, eta
oso zurruna, orekatua eta arina
da berria. Oso sentsazio onak
dauzkat, azkarra delako. Ez dugu
denborarik neurtu, baina kanpotik begira jada nabaritzen da aurrekoa baino azkarragoa eta orekatuagoa dela.
Zerekin itzuliko zara lasai eta gustura Londrestik etxera?
Nirea egitera noa, baina dominarik gabe ez naiz gustura itzuliko
etxera. Ondo lehiatzea da helburua, uretan Maialen Chourraut
izatea. Hori eginez gero, badakit
emaitza ere ona izango dela.
05
06
berria
TxirrindularitzaD Errepideko proba
2012ko uztailaren 28a
‘God save the... King’
Mark Cavendish da ia faborito
bakarra, eta Skyko taldekideak,
onenak; Sagan, Gilbert, Greipel
eta beste Cavendish nekatzen
saiatuko dira Box Hill zirkuituan.
A.Urbistondo
E
liseoko Zelaiak konkistatu zituzten orain dela astebete, eta jaioterriko
bihotza konkistatu nahi dute
orain: Trafalgar Square eta Buckingham Palace txoko ezagunen
arteko The Mall etorbidea; han
baitago Londresko Olinpiar Jokoetako errepideko probako helmuga. Dena da urdina, gorria eta zuria. Union Jack bandera han eta
hemen. Erresuma Batua. Harrotasun britainiarra. Leize-zuloetako zulo sakonenean zegoen, baina komunikabide guztietako lehen berria da orain Erresuma
Batuko txirrindularitza, eta egun
bat dute gorriz markatua:
gaurkoa: errepideko
proba euren herriko
Olinpiar Jokoetan.
Bradley Wiggins Tourreko garaileak eman dio azken bultzada
sendoa, baina Mark Cavendish esprinterra izan zen iraultzaren sortzailea, duela hiruzpalau urte.
Garaipenak pilatzen hasi zen han
eta hemen, eta tarte txikian, historiako esprinter onenetakoa bilakatu da. Igandean, Parisen, 21.
aldiz jaso zituen besoak garaile,
laugarrenez Frantziako hiriburuan. Joan den urtean Danimarkan jokatutako Munduko Txapelketa ere irabazi zuen, eta ortzadar
maillota harro erakutsi du han
eta hemen azken hilabeteetan.
Gaur, bere txirrindulari jantziren
batean olinpiar uztaiak marrazten saiatuko da, urrea irabazita.
Ez dago begirik beste inorentzat. Mark Cavendish gora, Mark
Cavendish behera. Olinpiar Jokoek Tourra baino oihartzun
Datua:
pDistantzia.
250 kilometro
luze ditu errepideko probak: 90 kilometro lau hasteko; 130 gero,
Box Hill zirkuituan
—9 itzuli—, bi kilometroko aldaparekin; eta handik,
30 kilometro helmugara, lauean.
pOrdua. Londresen 10:15 direla
hasiko da proba;
Euskal Herrian,
ordubete geroago.Ondo bidean,
proba Euskal Herriko 17:00 aldera
bukatuko da.
pFaboritoak.
Mark Cavendish
dago denen ahotan (Erresuma
Batua). Beste
batzuk: Andre
Greipel (Alemania), Matthew
Goss, (Australia)
Peter Sagan,
(Eslovakia), Philippe Gilbert eta
Tom Boonen
(Belgika).
Mark Cavendish esprinterra, Tourreko etapa batean, ortzadar maillotarekin. NICOLAS BOUVY / EFE
mediatiko handiagoa dute, eta
lorpen itzela litzateke Cavendishek urrea irabaztea. Non, eta
bere jaioterrian. God save the
queen Erresuma Batuko ereserkia abestu zuten ozen Parisen,
eta antzera egin nahi dute gaur
arratsean Londresen. God save
the queen, edo God save the King!
(Jainkoak salba dezala Erregea).
Koroa Cavendish erregearen zain
dago, eta zeruak eta lurrak bat
egin beharko dute ia Man uhartekoa olinpiar txapelduna ez izateko.
Ibilbidea alde du, izan ere. Talde indartsua ere bai. Eta Olinpiar
Jokoak norbere jaioterrian irabaztea baina motibazio handiagorik ez dago. Cavendishek Box Hill
zirkuituko bi kilometroko aldapa
du aurkari nagusi. Bederatzi aldiz
pasako dute
aldapa hori, guztira 18 kilometro,
eta batez besteko pendiza, %6koa.
140 kilometro egingo dituzte zirkuitu horretan. Proba osatzeko
falta diren beste 110 kilometroak
lauak dira erabat: 90 Box Hill delako zirkuituan sartu aurretik, eta
beste 20 zirkuitutik The Mall errepideko helmugaraino. Nahikoa
izango al da aldapa hori Cavendish lehertzeko?
Sky taldeko lau
Talde indartsua osatu du Erresuma Batuak Cavendish zirkuituan
babesteko. Pentsatzekoa da selekziorik indartsuenak hautagai nagusia itotzen saiatuko direla, proba zirkuituan sartzen den unetik
erritmo gogorra jarrita. Bi kilometroko aldapak ez dio kalterik
eragingo Cavendishi lehen
160-180 kilometroetan, baina hortik aurrera sufritu egin dezake,
eraso zalaparta handia bada. Hor
sartzen dira jokoan selekziorik
indartsuenak. Ez arrakasta izan
dezakeen bakarkako ihesaldi
baten bila, azken 20-25 kilometroak lauak izanda ezinezkoa delako hori lortzea, baina bai taldetxo
bat sortu, erritmoa bizi-
berria
TxirrindularitzaD Errepideko proba
2012ko uztailaren 28a
tu eta Cavendish jokoz kanpo uzten saiatzeko.
Frantzia, Sylvain Chavanelekin, Espainia, Alejandro Valverderekin, Belgika Philippe Gilbertekin, Italia Vincenzo Nibali eta
Luca Paolinirekin, Norvegia Edvald Boasson Hagen, Kazakhstan
Aleksandr Vinokourovekin, Suitza Michael Albasinirekin, Eslovakia Peter Saganekin... Horiek
mugitu behar dute tropela, nekarazi Cavendish, eta nekarazi Sky,
esprinterra azken zuzengunera
eroso iristen bada jai dagoelako.
Sasoi onean dagoela erakutsi du
Tourrean Cavendishek. Brive la
Gaillarde hirian bukatutako etapan suziri baten pare irten zen azken 200 metroetan, aurkari guztiei segundo baten aldea aterata
esprintean. Parisen ere lan bikaina egin zuen Bradley Wiggins
Tourreko garaileak, eta pentsatzekoa da gaur ere bideratzaile
lan ona egingo duela, Geraint
Thomasek lagunduta, urrea lortzeko aukera badute.
Sky taldeko kideek dute, hain
zuzen ere, giltza. Wiggins, Thomas eta Cavendishez gain, alboan izango dute Tourreko mendateetan onena izan den
txirrindularia: Chris Froome.
Denak Cavendishen mesedean
aritzeko prest, baina euren hautagaitza indartzeko gertu, esprinterrak onenekin eusten ez badio.
Esprint handia jokatzen bada,
adi beste hauei ere: Tom Boonen,
Andre Greipel, Matthew Goss,
Jose Joaquin Rojas...
Otzandutako
txinparta
Tokitan geratu dira zaleen
oroitzapenean Mark Cavendishen imintzio eta keinu
itsusiak. Gaztea, garaipenak, kirol arrakasta, diru putzua eta esne mamitan, olatuaren aparrean. Mugarik
gabeko zirimola bilakatu zen
Cavendish, baina tropeleko
txirrindulari gorrotatuenetakoa ere bai, nahieran ibiltzen
zelako: irabazten zuenean,
harro, desafioak bota eta
bota. Menderatzen zutenean, errua besteei botatzen
lehena izaten zen. Azken bi
urteetan, ordea, erabat
otzandu da Cavendish. Haur
txiki bat izan zuen duela hilabete batzuk, eta itxuraz, bere
barruko sua itzali du horrek.
Hainbeste, garaipen gosea
ez ezik beste gosea ere kendu baitio. Cavendishek lau
kilo galdu ditu sasoia hasi
zenetik, dieta berezi bati esker. Ikaragarri sufritu omen
du, baina zentzuzko arrazoia
eman: «Urrezko domina
Olinpiar Jokoetan. Sakrifizio
oro egin daiteke horren truke».
Jonathan Castroviejo
Txirrindularia
Azken orduan deitu zioten Jonathan Castroviejori
Londresko Olinpiar Jokoetan lehiatzeko, Samuel
Sanchezen lesioa tarteko. Errepideko
proban eta erlojupekoan ariko da.
«Bizitzaren
oparia da»
BERRIA
Soslaia
pKirol ibilbidea. Seguros Bilbao taldean
korritu zuen afizionatuetan eta Orbea
taldearekin egin debuta profesionaletan (2008-2009).
2010-2011ko biurtekoan,Euskaltel-Euskadi taldean korritu
zuen,eta aurten Movistar taldean ari da.
Bost garaipen lortu
ditu; garrantzitsuena
Romandiako Tourreko etapa bat (2011).
Unai Zubeldia Londres
, Berriemaile berezia
Garrasiak entzun zituenean
hasi zen maleta prestatzen. Samuel Sanchez erori zenean altxatu zen Jonathan Castroviejo (Getxo, Bizkaia, 1987). Movistar taldekoa Tourretik at geratu zen, baina Tourrak ireki dio
Olinpiar Jokoetan aritzeko
atea. Prestaketaz justu, baina
ilusioz gainezka, «lanera eta,
ahal dela, gozatzera» doa bizkaitarra Londresera. Gaur
11:00etan hasiko da errepidekoa, eta asteazkenean ariko da
gero, erlojupekoan (15:15).
Noiz eta nola jaso zenuen jokoetan ariko zinen albistea?
Hilaren 19an, gehienek jakin
zenuten egun berean. Hasieran ez nuen poz ikaragarririk
sentitu, azken batean Samuel
Sanchez erori zelako ariko naizelako jokoetan. Egoera hori
inorentzat ez da gustagarria,
baina, tira, Olinpiar Jokoak
dira, eta aukera paregabea da
kirolari batentzat. Harrigarria
da bizitzan behin, behintzat,
parte hartu ahal izatea.
Aukerarik izan al duzu Samuel
Sanchezekin hitz egiteko? Azken
txapeldunaren dortsala hartuta
ariko zara lehian. Presioa, tentsioa, ilusioa… Zer sentitzen
duzu?
Oso zaila da olinpiar txapeldun bat ordezkatzea, baina horrela egokitu da, eta ahalik eta
lanik txukunena egiten saiatuko naiz. Errepideko proban
taldekideei laguntzea izango
da nire eginbeharra, eta ea
Alejandrok [Valverde] erre-
matea emateko aukera duen.
Ongi etorria izango da hortik
aurrera etor litekeen guztia.
25 urterekin, zer esanahi dauka
zuretzat jokoetan aritzeak?
Bizitzak eman didan oparia
da. Horrela ulertzen dut nik.
Oso-oso pozik nago. Sakrifizio
handiko kirola da txirrindularitza; urrutira joan gabe, Sierra Nevadan igaro ditut azken
egunak, eta gogorra da hori,
familia eta lagunak urruti egoten direlako horrelakoetan.
Ahalegin guztiaren ordaina jasoko dut jokoetan lehiatuta.
Munduko Txapelketan aritutakoa zara, baina jokoetara joatea
zer da,beste pauso bat ematea?
Bai… Hiru aldiz izan naiz
Munduko Txapelketan errepidekoan, eta behin erlojupekoan. Pixkanaka izena lortzen
ari naizela esango nuke. Azken urteotan egin ditut neure
gauzatxoak, eta jokoetakoa
urrats garrantzitsua da.
Pentsatzekoa da prestaketa ez
zela izango egokiena, Vuelta zeneukalako buruan. Hogei egun
lehiatu gabe igaro ostean iritsiko
da jokoetako errepideko proba.
Fisikoki, jokoetarako ez dut
egin prestaketarik, Vuelta
neukalako buruan. Desberdinak dira bi lehiaketak. Itzuli
handiak ez dira prestatzen jokoak bezala, jokoetan indarra
landu behar izaten delako
gehiago. Ohi baino finago
nago orain, Vueltarako prestaketa onarekin nagoelako. Baina, tira, horrela tokatu da, eta
azken entrenamendu saioetan
saiatu naiz lan zehatzagoa egiten.
Tourretik iritsiko diren txirrindu-
lariek puntutxo hori izango dute
alde,noski…
Zalantzarik gabe. Horixe zen
egokiena, jokoetara zihoazenak Tourrera joatea, oso garrantzitsua delako itzuli handietan hartzen den erritmoa.
Munduko Txapelketarekin
eta Vueltarekin gauza bera
gertatzen da. Ezin dut ezer
egin.
Ezagutzen al dituzu bi ibilbideak?
Zer edo zer begiratu dut azken
egunotan. Datu askorik ez
daude, baina zailtasun txikiren bat edo beste badago tartean. Ia-ia laua da ibilbidea, baina itzuli bakoitzean badago kilometro bateko aldapatxo bat.
Ondo egokitzen naiz zirkuitu
bakoitzera, eta lan egitea izango da nire helburu nagusia. Erlojupekoan, berriz, indar kontua izango da dena.
Faboritoez hitz egin daiteke?
Tourra joan den bezala joanda,
oso-oso saio onean iritsiko dira
britainiarrak. Skyk erakustaldi handia eman du, eta Wiggins, Froome, Cavendish… horiek izango dira faboritoak. Kilometro bakarrekoa da igoera,
eta hor zaila izango da Cavendish atzean uztea.
Zerekin itzuliko zinateke gustura
etxera?
Errepideko proban lan ona
eginda, erori gabe eta matxurarik izan gabe. Eta erlojupekoan gorputza estutzea da helburua. Erlojupeko txarrik
egin ez dudan sentipenarekin
amaitu nahiko nituzke lanak.
Zer eskatu dizu hautatzaileak?
Ez dit eskatu ezer berezirik.
Lasterketaren atariko bileran
zehaztuko du estrategia, eta
errepideko proban laguntzeko
baino ez dit eskatu oraingoz.
Valverde eta Luis Leon [Sanchez] izango dira bi hautagaiak, eta haiei laguntzea izango da besteon zeregina.
Espainiako Txapelketan, erlojupekoan, bigarren izan zinen, Luis
Leon Sanchezen atzetik. Haren
denboretara gerturatzea da helburuetako bat?
Ez, ez. Ez dut halakorik pentsatzen. Hura oso sasoi onean
iritsiko da Tourretik, eta lan
ona egingo duela iruditzen
zait. Baina neure buruari begiratuko diot nik; neure buruarekin gustura geratu nahi dut.
Espainiako Vuelta iritsiko da
Olinpiar Jokoen ondoren. Munduko Txapelketa atzetik?
Ikaragarria litzateke hori,
sinetsezina! Ea lehenik Vueltara joateko aukera daukadan, ez delako izango lan
samurra. Eta ondoren hautatzaileak Munduko Txapelketara joateko aukera emango
balit, ez dakit zer egingo nukeen! Bikaina litzateke. Urte
harrigarria.
07
08
berria
Emakumezko kirolariak LondresenD
2012ko uztailaren 28a
Asko ez da aski
Egiptoko bi kirolari, Eton Dorney olinpiar gunean entrenatzen, atzo. NICK BOTHMA
Judoan parte hartuko duten kirolari kopurua. Kirol diziplina
guztien artean, judoa da gehien biltzen duen hirugarren diziplina. 135 herrialdetako ordezkariak daude, 387 horien artean.
Historian lehen aldiz, Olinpiar Jokoetan parte
hartuko duten 204 herrialdeek emakumeren bat
izango dute gutxienez euren selekzioan.
A.Urbistondo
.
387
E
z luke eztabaidagai izan
behar, baina bada. XXI.
mendea ondo sartuta dagoela gertatu baita aspaldi gertatu beharreko zerbait: Olinpiar
Joko batzuetan parte hartuko duten selekzio guztiek emakume baten ordezkaritza izango dute. Bat,
gutxienez. Orain arteko ekitaldietan egon izan baitira emakumerik eraman ez duten selekzioak,
eta, horien artean, ia beti eskualde jakin bateko herrialdeak: arabiarrak. Londres mugarria izango da alor horretan, baina berdintasun horretara iristeko modua
eta olinpiar espiritua ez datoz bat,
ezta gutxiago ere.
Emakumeei kirola egiteko zailtasunak edo debekua jartzen dizkieten herrialdeak NOB Nazioarteko Olinpiar Batzordeak egindako presioen aurrean belaunikatu
ondoren etorri baita egoera nor-
mal hori. Zazpi herrialde arabiar
izan dira men egin duten azkenak, eta, horien artean, hiru kasu
nabarmen. Saudi Arabia izan da
ameto egin duen azkena, eta bi
emakume sartu ditu Olinpiar Jokoetako selekzioan: Wodjan Ali
Seraj Abdulrahim Shahrkhani
judoka eta Sarah Attar atleta. Qatarrek ere amore eman zuen lehenago, hamabi kirolariko taldean
lau emakume sartuz. Horietako
bat, gainera, bere herriko bandera eramango duen Al-Hamad tiratzailea. Bruneik ere atleta bakarra deitu du, NOBen eskortan sartzeko: Maziah Mahusin.
NOBeko kideen presioak berandu lortu du bere helburua, eta,
hala izan den neurrian, herrialde
askok emakumeei debekua jartzen zieten herriei Olinpiar Jokoetan parte hartzeko betoa jartzea
eskatu zuten. Hegoafrikako Gobernuak egindako apartheidaren aurka hartutako neurri berak hartzea orain ere. Argudioa,
Datua
pKirol diziplinak.
Gero eta kirol diziplina gehiagotan parte
hartzen dute emakumeek. Londresen,
boxeoa olinpiar dizipilina bilakatu da.
p60 urte. Maria
Gorkhovskaya errusiarrak zazpi domina
lortu zituenekoa.
Helsinkin izan zen,
1952an, eta inork ez
du marka hori hobetu oraindik.
sinplea: apartheid-ak beltzak baztertzen zituen, hainbat arabiar
herrik, emakumeak.
Pentsatzen hasi, eta zaila dirudi
NOBek jendaurrean esatea beto
hori jarriko duela. Askotan bezala, isilpeko lanek etekin hobea
eman baitute. Bide batez, logikak
esaten du emakumeak olinpiar
taldean onartzeko pausoa eman
duten herrialde horiek ez dutela
atzera egingo, aurrera baizik, eta
lau urte barru, Rio de Janeiroko
Olinpiar Jokoetan, ez dela presiorik egiteko beharrik egongo.
Normaltasun horren izenean,
NOBek bere arauen halako interpretazio berezia egin behar izan
du. Diskriminazio positiboegia,
bi hitzetan. Arabiar herrialdeetako kirolari horiek wild cardgonbidapen txartelari esker lehiatu
ahal izango direlako Londresen.
Kirolarien kexarik ez da entzun
inon, baina askok gorriak ikusi
dituzte gutxieneko marka lortu
eta Olinpiar Jokoetan aritzea lortzeko, eta arabiar herrialdeetakoek, berriz, musu truk lortu dute.
Prozesu mantsoa
Emakume kirolarien kopuruak
bilakaera handia izan du urteen
joan-etorrian, eta bi sexuen arte-
Gure kirolariekin bat
ko kopuru ezberdintasun txikiena Londresen gertatuko da. Ingalaterrako hiriburuan lehiatuko
diren kirolarietatik %46 emakumeak izango dira. Pekingo Olinpiar Jokoetan %42 izan ziren emakumeak, eta, orain, lau puntu
gehiago. Datu garrantzitsu bat
erakusten du Olinpiar Jokoetan
parte hartzaile kopuru handienetakoa edukiko duen selekzioak,
AEBetakoak. 529 kirolari izango
dituzte estatubatuarrek, eta 268
emakumeak (261 gizonak).
Historiari begiratu bat eginez
gero, datu ikusgarria da, emakumeen parte hartzea oso apala izan
zela 1960. urtea arte, Erromako
Olinpiar Jokoak arte. 1896. urtean
jokatu ziren lehen aldiz jokoak,
Atenasen (Grezia), baina emakume bakar batek ez zuen parte hartu. Parisen bai, lau urte geroago.
Tenisean, kriketean eta golfean.
Stockholmen, Suedian, igeriketa
eta tranpolin jauziak iritsi ziren.
1912. urtea zen, eta, 16 urte geroago, Amsterdamen (Herbehereak), gimnasian eta atletismoan
lehiatzen hasi ziren emakumeak.
Londresen sortu zen lehen olinpiar izarra, 1948an. Fanny Blankers-Koen zuen izena, eta urrezko
lau domina irabazi zituen, 100, 200
metrotan, 80 hesietan eta txandakako probetan. 1952an, Helsinkin
(Suomi), Errusiako emakumeak
lehen aldiz lehiatu ziren, eta Maria Gorkhovskaya gimnastak zazpi domina leporatu zituen: urrezko bi eta zilarrezko zazpi. 1960an,
Erroman, emakumeak kirolarien
%11 baino ez ziren, eta bi hamarkada geroago, Moskun, %22,
Mendebaldeko herrien blokeoa
bete-betean zegoela.
Lau urte lehenago, oraindik
orain bizirik dirauen fenomeno
bat jaio zen Montrealen: Nadia
Comaneci. Errumaniarra 10 nota
lortzen zuen lehen gimnasta izan
zen, eta 14 urte bakarrik zituela
lortu zuen, ziur aski inoiz errepikatuko ez den balentria handia.
Olinpiar Jokoek mito asko utzi
dituzte, baina gehienak gizonezkoek. Gaur-gaurkoz, oreka urrun
dago. Arrakasta lortu duten gizonak botatzen hasi, eta sorta aberatsa da: Usain Bolt, Michael
Phelps, Ryan Lochte, Yohan Blake, Roger Federer... Emakumeena, aldiz, nekezago esaten da: Ielena Isinbaieva, Eugenia Kanaeva,
Vivian Cheruyot... Asko aurreratu da, baina asko ez da aski.
A
tenasko estadioan 10.000 pertsonak egin zuten bat. Maratoia zaldiz
eta bizikletaz jarraitzen zutenen ahotik
jakin zuten greziar bat jarri zela lasterketaren buru. Artzaina zen, kirolari amateurra. Spiridon Louis izena zuen, eta lehen urrea lortu zuen Aro Modernoko lehendabiziko Olinpiar Jokoetan,
maratoian. Garaipen horrek benetako
izar bilakatu zuen sorterrian. Betirako,
1896ko joko haietan, etxekoen ohorearen salbatzaile bihurtu zen.
Louisek ez zuen lehiaketa gehiagotan
parte hartu. Olinpiar Jokoetan irabazita-
ko urrezko dominari esker, hala ere, greziarren arreta bereganatu zuen betirako.
Hamaika opari eta eskaintza egin zioten, eta antza denez, guztiei erran zien
ezetz. Ia guztiei, hobeki erranda, gurdi
bat eta mando onartu baitzituen. Herrira ura eramateko behar omen zituen.
Atenasen irabazi, eta, handik 40 urtera, Nazioarteko Olinpiar Batzordeko
ohorezko presidente izendatu zuten.
Handik lau urtera, 1940ean, zendu zen.
Atenasko 2004ko Olinpiar Jokoetan
atletaren izena jarri zioten estadio nagusiari, haren omenez.
Atzera begira
D
1896
Spiridon Louis
Spiridon Louis greziarrak
historia egin zuen, maratoian
irabazita eta Olinpiar
Jokoetako lehen urrea
lortuta. BERRIA
berria
Olinpiar oroitzapenakD Ibone Belaustegigoitia
2012ko uztailaren 27a
09
Hegoak ez
ditu erantzi
Olinpiar Jokoetan parte hartu zuen
lehen euskal emakumea da Ibone
Belaustegigoitia; Londresen izan zen,
1948an. Egun, 82 urterekin, tranpolin
jauzietan lehiatzen dabil oraindik.
Ibone Belaustegigoitia, egun, AEBetan jokaturiko txapelketa batean. I. BELAUSTEGIGOITIA
Laburrean
pZorte txarra. Londresen eskumuturra
hautsi zuen lehen
saltoan; hala ere, ez
zuen utzi lehiaketa,
eta 17. postuan bukatu.18 urte zituen.
pEuskal herritar.
Master mailako azken Europako txapelketan, Errusian,
euskal herritar gisa
lehiatu zen, Bizkaiko
Federazioko fitxa
baitu. 1948an Mexikoko selekzioarekin
lehiatu zen.
‘‘
Oraindik ere urduri
jartzen naiz lehiatzean,
eta, irabazten ez badut,
amorrua ematen dit»
IBONE BELAUSTEGIGOITIA
Tranpolin jauzilaria
Eta jarraitzen du. Egunero 45
minutuko entrenamendua egiten
du, jauzika. 300 dominatik gora
irabazi ditu nagusientzako txapelketetan. «Bizkaiko Federazioko fitxa dut, eta Europako azken txapelketetan euskal herritar gisa
izen eman eta lehiatu nintzen».
Eskumuturra, bi saihets eta sudurra bitan hautsi ditu, eta sei hilabetean behin aztertzen dioten taupada markagailua darama. «Medikuak harrituta ditut».
Italiatik itzuli berria, hiru eta
bost metroko tranpolinetako probetan lehiatu da. Hiru lehiakide
ditu: errusiarra, estatubatuarra
eta kanadarra. «Lagunak gara, Internet bitartez harremana dugu,
elkarri laguntzen diogu, baina ez
zaigu galtzea gustatzen». Ur kiroletako Hall of Fame-a (Arrakastaren aretoa) AEBetan dago, eta
han onartu egin dute.
21,43
H
arrigarria da Ibone Belaustegigoitiaren (Bilbo, 1930) kirol ibilbidea
eta, bide batez, bizitza, hitz horrexek laburbiltzen baitu hobekien
hura. Bere familiak 36ko gerra
hastear zegoela egin zuen ihes
Mexikora, eta hango selekzioarekin parte hartu zuen 1948ko Londresko Olinpiar Jokoetan, tranpolin jauzian. Han bizi da egun,
eta oraindik ez du erretiroa hartu,
82 urterekin lehian baitabil oraindik ere, Master mailako txapelketetan, besteak beste, bost metroko tranpolinetik. « Zoriontsu egiten nau, kirolak bizitzen
laguntzen dit. Lehia, halere, beti
gustatu zait, eta oraindik ere urduri jartzen naiz, eta, irabazten ez
badut, amorrua ematen dit».
Bilboko Indautxu auzoan ditu
sustraiak. 1920an eta 1924an Anberesen (Belgika) eta Parisen jokatu ziren Jokoetan aritu zen
Jose Maria Belaustegigoitia Athleticeko eta Marseillako Olympiqueko jokalari ohiaren alaba da.
Sendi kirolzale bateko kide, Eneko anaia ere olinpiar jokalaria
izan zen belan (1960an Erroman
eta 1964an Tokion), eta Bibiñe
ahizpak tenisean jokatzen du
oraindik. Gerratik ihesi iritsi zen
familia osoa Mexikora eta etxe aurreko igerilekuan sartu zitzaion
tranpolinaren arra.
Entrenatzeko elkarte batean
izena eman, hobetzen hasi eta
Olinpiar Jokoetarako hautatu zuten. «Aitak animatu ninduen»,
gogoratu du oraindik bizi duen
Bizkaiko euskaran. II. Mundu Gerra osteko Londres zen. «Eraikin
hutsak ditut gogoan, paretak ziren bakarrik. Jendea triste zegoen, gogorra zen… Sinestezina nola aldatu den ». Garai latzak ziren,
eta ordezkaritza bakoitzak bere jana eman beharra zuen. Gizonezkoak eta emakumezkoak egoitza
desberdinetan zeuden, eta mexikarrek gizonezkoentzat utzi zituzten jakirik onenak. «Ogi mamia
eta saltxitxak bagenituen, ez genuen goserik pasatu, baina ez ziren jaki onak… Italiarrek urdaia
zuten, eta ez ziguten eman. Estatubatuarrak portatu ziren zintzoen, izozkiak ematen zizkiguten».
Lehian ez zuen zorterik izan. Hiru metroko tranpolinean hartu
zuen parte, eta, igerileku sakonagoetan ohituta zegoenez, lehen entrenamendu jauzian eskumuturra hautsi zuen. «Hura zen mina
uretan sartzean, ez dut ahaztu.
Baina benda estu bat jarri zidaten,
eta lehiatzen jarraitu nuen». 17.a
izan zen, hogei lehiakideren artean. Harmailak leporaino beteta
zeuden. Olinpiar Jokoetan parte
hartu zuen lehen euskal emakumea izan zen, ordura arte gizonezkoak soilik lehiatu zitezkeelako.
1950ean utzi zion maila gorenean lehiatzeari. Idazkaritza ikasketak zituen arren, erlijio bideari
ekin eta Japoniara joan zen, misiolari. «Beste gauza batzuk egin
nahi nituen, baina inoiz ez nion
jauzi egiteari utzi». 25 urte pasatu
ziren German gaztetako lagunarekin berriz ere topo egin eta ezkondu zenerako. 55 urte zituen.
«Adineko jendearentzat lehiaketak bazeudela jakin nuenean hasi
nintzen berriro».
.
Imanol Magro Londres
, Berriemaile berezia
Ciezako (Espainia) Olibondoen Lagunen Elkarteak oliba hezurren
jaurtiketen Olinpiar Jokoak antolatu ditu berriro. Oraingoan, Londresen
egingo dira, bihar, Nothing Hill auzoan. 21,43 metrokoa da marka.
Ibone Belaustegigoitia, 1948an jokaturiko txapelketa batean, 18 urterekin. I. B.
E
zkor nago, eta kostako zait kontsolamenduren bat aurkitzea. Mito bat
esku artean urtzen ari zait. Hiru egun daramatzat Olinpiar Jokoen alde ilunarekin bizitzen: espekulazioaren eragina,
merkantilismoa, Olinpiar Jokoen aurkako elkarteen argudio sakonak... Olinpiar
izpiritua non demontre sartu den arduratzen nau, ez dut ikusten. Hiztegiaren
arabera, izpiritua eta espiritua ez dira
gauza bera, baina nire eskema mentaletan antzekoak dira. Umetan Ouija taula
txatxuak erabiltzen genituen espirituak
bilatzeko, eta orain bat behar dut izpiri-
10
‘Ouija’taula
bat, mesedez
‘Betweenland’
Imanol Magro
tua, olinpiar izpiritua, aurkitzeko. Gainera bizkorra behar du, ADSLa gutxienez,
estimulu baikor asko behar baititut.
Ez dakit mitomanoa naizen edo ez,
baina Olinpiar Jokoak betidanik gustatu
izan zaizkit. Telebistara itsatsita egon
izan naiz, eta gustura irakurtzen nituen
Abebe Bikila edota Teofilo Stevensonen
olinpiar balentriak. Bada, ilusio hori berreskuratzea falta zait. Olinpiar Jokoak
negozioa direla ikusi dut, bere gordinean. Batek baino gehiagok pentsatuko du
ea zer uste nuen nik Londreserako hegazkinera igo nintzenean... Bai, baina
berria
Seigarren uztaiaD
2012ko uztailaren 28a
Euan Burton
Britainia Handiko selekzioko judoka
, Jacques Rogge p NOB-EKO PRESIDENTEA
« Arrakastatsuak izango dira,ziur»
UNAI ZUBELDIA
e saldia
errealitatea hain modu ankerrean aurkitzeak edozein uzten du jota.
Nire botika lehia izango delakoan
nago, eta gaur hasiko da, azkenean. Kirolarien malko gozo zein gaziak dastatzea, irribarre eta amorru keinuak interpretatzen asmatzea eta, ahal bada, kronika epikoak, edo ia, idaztea. Ouija taula
baino eraginkorragoa izango da, ziur.
Olinpiar Jokoen nire ikuspuntu naifa ez
da itzuliko, inoiz ez, baina zirrara, behintzat, ez dadila joan. Ezkor hasitako
bidea itxaropen pixka batekin bukatu
nahi dut.
«Nazio baten koloreak defendatzea baino gauza
handiagorik ez dago». Horrela azaldu du sentitzen
duena Euan Burton judoka eskoziarrak.
«Egun bakarrean
erantzun behar dela,
hori da arazoa»
Unai Zubeldia Londres
, Berriemaile berezia
Ibilera ere berezia daukate Britainia Handiko selekzioko kirolariek. Harroago bezala ibiltzen
dira, pausoa ohi baino pixka bat
gehiago luzatuz, eta bi aldeetara
okertuz. Gorputzaren goialdea
mugitzea ere komeni da estilo be-
Aipatzekoa.
pDominak.Iragan
hurbilean brontzezko
dominak kolkoratutakoa da Euan Burton,bai Europako
Txapelketan 2005,
2007 eta 2010ean,
eta bai Munduko
Txapelketan,2007an
eta 2010ean
rezi hori are gehiago markatzeko.
Horrela dabil Euan Burton eskoziarra ere olinpiar hirian (Ascot,
Eskozia, 1979). Judoka da Burton,
Britainia Handiko selekzioarekin
lehiatuko dena, 81 kiloz azpiko
mailan. Kiyoshi Uematsu bizkaitarra ezagutzen ote duen galdetuta... «Bai, noski!», bota du barrez.
«Baina, pisuz, maila bat beherago
dago bera, eta eskerrak!».
Pentsatzekoa da zuentzat bereziak
izango direla joko hauek,ezta?
Zalantzarik gabe. Olinpiar hiriaren aurkezpenetik bertatik hasita, joko hauek oso bereziak izango dira niretzat. Lehen aldiz ariko
naiz jokoetan, eta ondo-ondoan
egongo dira lagunak eta familiako kideak. Oso berezia da hori niretzat. Eskoziarra naiz jaiotzez,
Edinburgon bizi naiz orain, baina
harro nago Britainia Handiko selekzioarekin lehiatzeko aukera
eman didatelako.
Inaugurazio ekitaldian ere ez duzue
hutsik egingo, noski... [inaugurazio
ekitaldiaren aurretik dago eginda elkarrizketa].
Judoan selekzioko kide batzuek
ezingo dute parte hartu inaugurazio ekitaldi horretan, lehen
egunean bertan hasten direlako
lehian. Baina 81 kiloz azpiko mailan ariko naiz ni, asteartean, eta
zalantzarik ez izan, inaugurazio
ekitaldian izango naiz ni ere.
Nolakoa da olinpiar hiriko egun normal bat?
Asteartean iritsi ginen hona, eta
izugarri ari naiz gozatzen hasieratik. Kitzikagarria da hemen
egotea, gainerako kirolariekin
hitz egin ahal izatea, azken momentuko entrenamendu saio urduri horiek egitea... Olinpiar Jokoetan harrigarria da mugimendurik txikiena ere.
Zein helburu jarri diozu zeure buruari?
Urrezko domina irabaztea. Badakit lor dezakedala, eta konfiantzaz gainezka nago. Europako eta
Munduko Txapelketan dominak
irabazita nago, Grand Slamak ere
irabazi ditut, eta dena ematera
nator. Aukera badaukat, baina
egun ona eduki beharko dut. Judoan hori da arazoa, aurkariak
oso gogorrak direla, eta egun bakarrean erantzun beharra dagoe-
la. Borroka guztiak dira finalak,
ezinezkoa da indarrak gordetzea.
Zer esanahi daukate Olinpiar Jokoek
kirolari baten kirol ibilbidean?
Olinpiar Jokoen gainetik ez dago
ezer. Mutikoa nintzenetik une honekin ametsetan ibili naiz, judoko lehen eskola eman nuen egun
hartatik. Amets bat gauzatzen ari
«Kitzikagarria da hau;
jokoetan harrigarria da
mugimendurik
txikiena ere»
«Lotsa kentzeko eta
konfiantza hartzeko
sartu ninduten
gurasoek judoan»
dela sentitzen dut. 33 urterekin
ari naiz hizketan, zahartzen hasita nago jada, baina niretzat handia da aukera hau.
Britainia Handiko selekzioko kirolariek presio handia izango duzue. Arduratzen zaitu horrek?
Ez, ez. Badakit zenbateko aurreikuspenak egin dituen jendeak,
eta horri erantzutea tokatzen zaigu guri. Behar baino urduritasun
handiagoa sortzen du etxean aritzeak, baina borroka egitea da
orain gure lan bakarra.
Nolatan judoa? Nola aukeratzen du
ume batek bide hori?
Oso lotsatia nintzen umetan, eta
lurrera begira ibiltzen nintzen
beti. Uste dut aitak eta amak horregatik sartu nindutela judoko
eskoletan, lotsa kentzeko, kolpeak emateko, eta neure buruarekin konfiantza hartzeko. Judoan,
borrokan ari zarenean, oso erraza
da lagunak egitea, gertuko kirola
delako. Irabazi edo galdu, bi aukera daude beti, eta erabakiak hartzen laguntzen du horrek.
‘Off the record’
Unai Zubeldia
zen. Une horretan nire izena zein zen
galdetu izan balidate, ez dakit zer erantzungo nuen.
Oso txiki sentitu naiz. Baina hain handia ere ez zait iruditu bera. Nik baino kolore pixka bat gehiago hartuta zegoen,
hori bai. Dauzkan hanka finekin ere harrituta geratu naiz. Ez dakit nondik ateratzen duen pistan hainbesteko indarra.
Korrika txikian zihoan, ihesi. «One question, please!». Ezta kasurik ere. Niri ez.
Baina Serbiako telebista kate bateko
aurkezle finari bai. Hari erantzun dio zerbait. Eta ni begira. Zain. Ez dakit zeren
zain... begiratu didan arte. Bai, ziur nago
begiratu egin didala. «Zer moduz habil?» esatea bakarrik falta zitzaion ziplo
lurrera erortzeko.
Samurretik jo zalea naiz elkarrizketetan, samurtasunarekin pertsonaren barrualdea mugitu ahal izango dudala sinetsita. Baina barrua niri mugitu zait
oraingoan, Novak Djokovic ondo-ondoan jarritakoan. Ordaindu egingo nuen
berekin hizketaldi bat edukitzeagatik,
baina, marka da gero, hizketaldi hori zen
jokoetan ordaindu ezin zitekeen gauza
bakarra.
berria
KronikaD
2012ko uztailaren 27a
Stratfordeko
gotorlekua
Stratfordeko gunea, erabat hesituta, atzo eguerdian. IMANOL MAGRO
Baimen edo sarrerarik gabe ezer gutxi egiteko dago
olinpiar ingurunean. Poliziek eta soldaduek
merkataritza gunea ere gertutik zaintzen dute.
Imanol Magro Londres
, Berriemaile berezia
E
uropako eremurik seguruena. Hala bataiatu dute
Londresko agintariek
Stratfordeko gunea. Hara gerturatzen direnek ez dute zalantzan
jarriko, polizia eta soldaduak nonahi ageri baitira. Hori bai, deigarriena hesia da. Hesi metaliko
handi batek kirol eremu osoa inguratzen du. Zati batzuetan elektrifikatua dago, eta ehunka kamera daude. Sarrera edo baimenik gabe, gainera, hurreratzea
ezinezkoa da. Horiek dira olinpiar
eremura gerturaturiko milaka
jendek ikusiko dituzten jokoak.
Hesi elektrifikatutik hirurogei
bat metrora hesi arruntez osaturiko eraztuna dago. Tarteka,
ehun metroz behin, barneko hesi-
ko ateen parean, langile pare batek agiria erakusten dieten pertsonei pasatzeko baimena ematen die. Halere, euren ohiko zeregin dute gerturatzen diren
pertsonei hortik ezin direla pasatu azaltzea. Atsekabe aurpegiak
etengabe ikusten dira. Aukera bakarra buelta eman eta merkataritza gunean sartzea da.
Hesiaren atzean, urrun, estadioa ikus daiteke. Kilometro bat
dago gutxienez, eta alboan, urrunago, Aquatics Centre-a. Hesiaren atzean, kanpadenda txuri
handi batzuk daude, asko soldaduak babesteko. Polizia ere ugaria da. Bobby jatorrenek argazkiak ateratzen dituzten turistekin, baina ez dituzte arma
automatikoak askatzen. Hirian
ez dute horrelako armarik eramaten, eta ez da hain erraza polizia
aurkitzea. Eraginkorrak dira;
Datua
p14.000 soldadu.
Guztiar 14.000 soldadu barreiatu dituzte Stratfordeko
gunean, Bigarren
Mundu Gerra bukatu
zenetik Britainia
Handiak bere lurretan egin duen mobilizazio militar handiena. Deigarria egiten da kolpetik zortzi
edo hamar soldaduko multzoak kafetegi
sofistikatuetan gosaltzen ikustea.
edozein liskar txiki sortu edo
mozkorren batek iskanbila pixka
bat egiten badu, berehala ditu lau
polizia alboan. Iragan ekainaren
29an bi gazte multzoren arteko
borroka egon zen merkataritza
gunean, eta Liam Woodwards 18
urteko gaztea labankada batez hil
zuten. Noski, ez eskalerik, ez kale
abeslaririk; dena den, eremutik
irten eta lehen zebrabidea gurutzatzea aski da aurrenekoak aurkitzeko. Ingalaterrako hedabideetan segurtasunarekiko iritzi kritikoak gutxi dira; eztabaida
ekonomiak sortzen du, baina segurtasunak ez. Jokoek King Crosseko atentatuaren estigma soinean daramate.
Begiralekuak,dendetan
Hesiak toki askotan oihal txuri
handiak ditu alboan. Jokoak bukatutakoan libre izango da handik ibiltzea, baina abuztuaren
12ra arte, eremuaren panoramika
on bat lortzeko modu bakarra
merkataritza guneko goiko solairuetara joatea da. Bakoitzak bere
begiratoki propioa du, eta jendea
pilatu egiten da argazkiak atera-
tzeko. Une ankerrena hesian zintzilikaturiko afixa gorrietan ohar
hau irakurtzea da: «Public viewing is available from John
Lewis» (Begiraketa publikoa
John Lewisetik lor daiteke). John
Lewis merkataritza guneko dendarik handiena da, eta begiraleku
txikia Olinpiar Jokoetako oroigarriekin hornituriko dendan dago.
Dendaren sarreran, gainera, ohiko publizitatearekin batera, iragarki bitxi bat ikus daiteke, zerbait susmagarria ikusiz gero erabili beharreko telefonoarekin.
Urduritasuna nabaritu daiteke
gunean, ordezkariak iritsi dira
eta hainbat naziotako agintariek
bueltaxka ematen dute inguruan. Erraz suma daiteke noiz
iristen diren, bizkartzain eta politikarien lana da hori. Garraio sarrerak ere zorrotz zaintzen dituzte, asko daude gainera. Metroarena, trenarena, autobusarena,
tren lasterrarena… Azken aukera hori jende gutxik aukeratzen
du. Geltoki ponposoa da, eta zazpi
minutu aski dira St. Pancrassetik
Stratfordera joateko, baina txartela garestia eta ezin da Oyster
Card-ik erabili (Garraio txartela) .
Mugikortasunak ere buruhausteak sortzen ditu. Eskailera mekaniko asko daude, baita
ezindu fisikoentzako igogailuak
ere. Eskailerak, baina, egunero
matxuratzen dira, merkataritza
gunea bisitatzen duten milaka
pertsonaren eraginez. Aste honen hasieran, segurtasun zaindariek ez zioten jendeari uzten eskailera normaletan esertzen, baina egunak igaro ahala, amore
eman behar izan dute. Gunean
hainbat supermerkatu daude, eta
bazkaria bertan erostea erabakitzen dutenek non eseria behar
dute.
Etengabe igarotzen diren helikopteroek jartzen diote musika
eremuari, maiz hirunaka. Varsoviako ghettoaren antza du batzuetan, ez balitz jendea pozik dagoelako. Londresko hiritarrekin hitz
egin, eta «harro» daude. Nabaritzen zaie. Halere, denak ez daude
gustura. Olinpiar Jokoen aurkako mugimenduak indar handia
hartu zuen Stratford inguruko
etxeetako jabeek euren teilatuetan misil bateria txikiak jar zitzaketela jakin zutenetik. Mugimendu kritiko hori Counter Olympic
Network mugimenduak batu du,
eta gaur eguerdirako deitu dute
protesta ekitaldi baketsura.
11
16.000
Idolo
kontuak
.
ola azaldu sentitu dudana... Kirol
kazetari izanda idoloak edukitzea
ez dela komeni erakutsi zidaten bere
garaian. Galderak samurtzeko joera
eduki daiteke horrelakoetan, kirolariak
berak nahi duen bidetik irrist egitekoa.
Erakutsi zidaten hori, eta ikasi nuen.
Ustez. Baina ume gutxi egongo ziren zirkuan bertan nirea baino aurpegi mozoloagoarekin. Zer gertatu den? Idolo izan
beharko ez lukeen idolo bat igaro dela
paretik. Garrasiak entzun ditut lehenengo, kameraren bat edo beste ondoren,
eta txundituta geratu naiz azkenik. Bera
Londresko Olinpiar Batzordeak Olinpiar Hirian jarritako ohe
kopurua da. Horrez gain, 21.000 burko eta 64.000 izara joko
ere jarri dituzte kirolariak ahalik eta erosoen egon daitezen.
N
L
ehenengo aldiz Olinpiar Jokoen historian, Super Hi Vision deitzen den
formatuan erakutsiko dituzte kirol proba batzuk, bereziki horretarako prestatutako aretoetan. Estreinaldian izan
naiz gaur. Bereizmen handiko telebista
baino hamasei aldiz hobea da imajinaren kalitatea. Soinua alde guztietatik
zetorrela iruditzen zitzaidan, kirolarien
oinetakoek lurrean ateratako hotsa,
ikusleen harrabotsa, haizearen mugimendua, denak gertu-gertu sentitzen
nituen; horiek denak inperfekziorik gabeko imajinaren inguruan.
berria
2012ko uztailaren 28a
Lehenengo
aldiz
‘London calling’
Garazi Goia
Lehen aldiz, halaber, jokoetako ekitaldi guztiak zuzenean ikusi ahal izango
dira telebistaz. Bi mila eta bostehun
ordu guztira. Bi telebista kate nagusiz
gainera, aldibereko beste 24 kate berri
sortu dituzte bi aste hauetarako. Interneten ere dena ikusgai egongo da, eta
lehen aldiz smartphone eta tabletetan
ere bai, sare sozialekin integratua eta
pertsonalizazio aukera guztiekin; eta, bi
dimentsiotan nahikoa ez bazen, hirutan
ere ikusi ahal izango ditugu ekitaldi batzuk. Olinpiar Jokoetako une bakar bat
ere gal ez dezazun da leloa. Telebista
kontsumitzeko kontzeptua aldatu da:
bakoitzak bere neurrira egindako jokoak
diseinatu ahalko ditu, nahi duen orduan
ikusteko, nahi duen lekuan, nahi duenarekin, nahi duen pantailan.
Orain arte, kirol bat eskaintzen ziguten
aldiko, tokatzen zena, guri aukerarik
eman gabe, eta horrela konformatzen
ginen; eta, ez bagenuen gustuko, beste
zerbait egiten hasten ginen. Lagun batek esan didana hartu dut gogoan: «Garai xelebreak bizi ditugu: telebista seinalea falta izatea, iturriko ura falta izatea
baino larriagoa dela iruditzen zaigu».
AzkenaD
Turkiako epaile bat hilda
azaldu da, hotel batean
, Bertrand Guille p FRANTZIAKO ESKUBALOI SELEKZIOKO JOKALARIA
BOXEOA› Garip Erkuyumcu
73 urteko boxeo epaile turkiarra
hilda aurkitu zuten herenegun
gauean, Londresko hotel batean.
Erkuyumcuren gorpuari aurki
egingo diote autopsia, baina,
lehen zantzuen arabera, bihotzeko baten ondorioz hil zen. Erkuyumcuk epaile laguntzaile lanak
egin behar zituen Londresen.
e saldia
«Anne Kuhm gimnastak Boris Diawen hanka baten neurriak ditu: 1,47 metro luze eta 37 kilo»
D Laburrak
A
Lehen marka
ARKU TIROA›
Im Dong-Hyun hego
korearrak munduko
marka ezarri zuen
atzo arku tiroko
72 geziko probako
sailkapenean:
699 puntu.Klinikoki
itsua da Dong-Hyun.
Londresko alkateak Romneyren aurka egin du,
hark ezbaian jarri baitu jokoen antolaketa
Mugarik ez baitago. Natalia Partika mahai teniseko jokalari
A
poloniarra da irudikoa. Eskuin eskua falta du, baina hori ez da arazo kirol
horretan nabarmentzeko. 2000an, Sydneyko Paralinpiarretan aritu zen, 11 urte
besterik ez zuenean. Hamabi urte geroago, Londresen ariko da. F. GENTSCH / EFE
IKA-MIKA› Mitt Romney AEBetako presidentetzarako
hautagai errepublikanoak herenegun zalantzan jarri
zuen Londresko Olinpiar Jokoen antolaketa. «Ezin da
jakin ondo aterako diren edo ez. Gainera, gauza arraroak
gertatu dira azkenaldian», esan zuen Romneyk. Haren
hitzek azkar izan dute erantzuna. Boris Johnson Londresko alkateak, adibidez, gogor jo du haren aurka.
«Entzun dut ba omen dagoela Mitt Romney izeneko
tipo bat, jakin nahi duena ea prest gauden edo ez. Bai,
prest gaude», azpimarratu zuen.
EgitarauaD
berriaTB
Eguneko finalak
Euskal herritarrak
Telebistak
12:00. Tiroa. 10 metro erriflea (E).
17:10. Judoa. -60 kilo (G).
19:00. Arku tiroa. Taldekako jarduna
10:44-17:10. Oiana Blanco.
La1.09:55.
15:00 arte zuzenean,eta gero 15:45etik
21:00 arte.23:45etik 01:30era,laburpena.
Teledeporte.09:25.
01:00 arte, zuzeneko emanaldiak.
Eurosport.01:00.
24 orduz, etengabe.
France2. 11:50.
Zuzenean 13:00 arte, eta gero,
15:00etatik 20:00etara.
France3. 09:00.
Zuzenean 12:00 arte; gero, 12:50etik
15:00etara, eta azkenik, 19:55etik
01:05era.
Judoa (-48 kilo).
(G).
20:30. Esgrima. Floretea, banakako jar-
duna. (E).
20:30. Igeriketa. 400 metro estiloetan
(G).
20:49. Igeriketa. 400 metro estilo librean (G).
21:09. Igeriketa. 400 metro estiloetan
(E).
21:40. Igeriketa. 4x100 metro txandakakoa (E).
11:00-17:00. Jonathan Castroviejo.
Txirrindularitza (errepidekoa).
13:00-16:30. Pablo Carrera.
Olinpiar tiroa (10 metro pistolarekin).
12:00. Aurkezpena.
D Prentsaren begiratua.
DLondrestik zuzenean.
Unai Zubeldia
eta Imanol Magro.
D Eguneko gonbidatua.
Peio Astigarraga, Londresko
Euskal Etxeko presidentea.
D ‘Thamez’ atala.
Danel Agirre Berlindik.
DTertulia.
Julen Etxeberria eta Andoni
Urbistondo .
DEguneko kantua.
mantangorri
Gaztetxoen astekaria 473. zenbakia
Larunbata, 2012ko uztailaren 28a
BERRIA
berria
Ongi pasatzeko prest!
iRRiEN
LAGUNAK
KLUBA
MiLA BiDAiA
MUNDUKO
SUKALDEETARA
iPUiNA
7
8-9
16
Karibe itsasoa
Bederatzi aingeru
‘Jainko’
berriak (XI)
larunbata, 2012ko uztailaren 28a berria
2
mantangorri
ZORiON AGURRAK
Zorion
agurrak
argitaratu ahal izateko,
gogoan izan mezuak astearte
arratsaldea baino lehen jaso behar
ditugula. Asteartetik aurrera
jasotzen diren mezu guztiak
hurrengo asteko zenbakian
argitaratuko ditugu.
Zorionak, Julen!!!
Oso ondo pasa zure
8. urtebetetzean,
maitea! Muxu handi
bat, ama, aita eta
Iratiren partetik.
Aupa, Urko,
azkenean iritsi duk
hire eguna, eta ederki
ospatuko diagu.
Zorionak, etxeko txiki
handiari!!! Muxu
potoloak, Maddi,
Eñaut, Ane, Saioa
eta Julenen
partetik.
Zorionak, Uxue! Jada 3 urte!
Gaur, aitaren urtebetetzea eta zurea
elkarrekin ospatuko ditugu, nahiz eta
zurea etzi izango den. Sekulako jai
horretan Porrotx ez da egongo, baina
Irrien Lagunak Gasteizera badatoz,
joango gara, lasai! Hori bai, aurtengo
erronka betetzen baduzu: txupetea
kentzea! Aita, ama eta familia
guztiaren partetik, patxo ugari,
asko maite zaitugu eta!
Kaixo, lagunak! Zumaiako Ane eta Jon
Arana gara. 10 eta 8 urte ditugu.
Marrazki bana egin dugu gehigarrirako.
Ongi pasa oporrak!
Zorionak, Unai! Laster 7 urte
beteko dituzu eta. Aquaparken
bezain ondo pasatuko dugu zure
urtebetetzean. Muxuak,
guraso eta Asierren partetik.
Bihar, urte 1. Zorionak
eta muxu handi bat,
etxeko guztien
partetik!
Zorionak, Irati!
9 urte handi bete
dituzu. Ongi-ongi pasa
urtebetetzean,
oporretan, udaran
eta... Elkartzen
garenean ea zer
Gure udako mandarina
kontatzen duzuen
bitxiak 7 urte bete ditu
udalekuetako
gaur. Zorionak, Garazi,
egonaldiari buruz!
etxekoen partetik!
MANTANGORRI, MANTANGORRI, Ukrainako Oksana Volosatova
naiz. Ukrainarra naiz, baina orain Deban nago. Behi bat marraztu
dut zuentzat. Ea gustatzen zaizuen nire oparia!
Bidali zure gutunak Helbide elektronikoa: mantangorri@berria.info
helbide hauetara Egoitza nagusia: BERRIA. MANTANGORRI. Gudarien etorbidea, z/g. 20140 Andoain.
berria larunbata, 2012ko uztailaren 28a
mantangorri
ZU ERE ARTiSTA
i aldera
Zeus taldea - Zugarramurd
Ulises taldea - Itzal
beldurgarriak
Jupiter taldea
- Iritsi
naiz!
Poseidon taldea - Sorginen akelarrea
Kaixo denei! Aurtengo ikasturtean marrazkigintzan sariak lortu ditugu. Zugarramurdiko
museorako talde marrazkiak igorri genituen, eta sorpresa ona eman ziguten. Amatxo batek
argazkiak atera zituen sari banaketan, eta ikastolara ekarri ditu MANTANGORRIra igortzeko.
Hemen taldeko marrazkiak eta argazkia. Opor onak igaro!!! Baztan ikastola.
Xaguxar taldea - Sorgintxoa hegan
Argitaratzailea: Euskal Editorea SM Lege Gordailua: SS-616/05 Zuzendaria: Martxelo Otamendi Koordinatzailea: Nagore Etxeberria Pikabea
Egoitza: Martin Ugalde kultur parkea. Gudarien etorbidea, z/g. 20140 Andoain Harpidetzak: (0034) 943-30 43 45 ISSN: 1699-728x
3
larunbata, 2012ko uztailaren 28a berria
4
mantangorri
Ezustekoen astea
Irrien Lagunak udalekuak antolatu ditu Irrien Lagunak klubak,
lehen urtez. Zeraingo Harizti Eder aterpean (Gipuzkoa) egon dira
gaztetxoak astebetez, eta askotariko txangoak, jarduerak eta
ekintzak egin dituzte, Irrien Lagunak klubeko pertsonaiekin batera
zustekoz beteriko astea
bizi izan dute Irrien Lagunen udalekuetan izena
eman duten hamahiru gaztetxoek. Astebetez, Zeraingo Harizti Eder aterpean
(Gipuzkoa) hartu dute ostatu, eta
askotariko ibilbideak, ekintzak eta
jolasak egin dituzte.
Joan den igandean iritsi ziren
Zerainera, jantziz, oinetakoz eta
askotariko trastez beteriko maletak eskuan. Zazpi egun etxetik
kanpora pasatzeko beharrezko
E
guztia zeukaten maletetan sartuta, baina, bereziki, ilusioz gainezka
zituzten zorroak. Zazpi egun, jolaserako, irri egiteko eta koloretako
ametsak izateko! Plan itzela!
Ustekabez beteriko astea izan
dute. Zerainera iritsi orduko jaso
zuten lehen ezustekoa, igandean:
Tiritatxo zuten zain, ongietorri beroa egiteko prest. Ongietorriaren
ondotik, gurasoak agurtu, eta astebetez euren etxea izango zena
ezagutzera joan ziren haurrak.
Hortxe bigarren ezustekoa: 24
lagunentzako gela erraldoia apainapain jarria zegoen; nork bere ohea
gustuko marrazki eta apaingarriekin txukundua! Aurkezpenen ondotik, aterpea zazpi egunez euren
etxea izango zela aldarrikatzeko,
mural erraldoi bat egin zuten.
Jolasean igaro zuten lehen eguna, baina Zeraingo herri museoa bisitatzeko tartea ere hartu zuten.
Garai bateko lanbideak eta bizimodua ezagutzeko parada izan zuten.
Halako batean, iritsi zen lotarako ordua ere. Askorentzat etxetik
kanpora eta gurasorik gabe igarotzen zuten lehen gaua zen! Urduritasunak, leku arrotzean egotearen
zirrarak eta larrialdietako argien
argitasun apalak lo orduak lapurtu
zizkieten gaztetxo batzuei, baina
zintzo demonio esnatu ziren.
Eta, jangelara jaitsi orduko, beste ezusteko bat: Martin Bertsok
gaztetxoentzat idatzitako bi bertso horman itsatsirik! Haur batzuk
lo egin ezinik ibili omen ziren, baina, hala ere, ez zuten Martinber
sartzen sumatu! Hori misterioa!
berria larunbata, 2012ko uztailaren 28a
mantangorri
doren, aterperanzko bidea hartu
zuten.
Astebeteko oporren hasiera
baino ez zen hori, ordea; ezustekoen hasierako baino ez. Eguneroegunero izan baitute ustekaberen
bat edo beste. Hamaika jarduera
eta txango egin dituzte: Segura
herria bisitatu dute, eta Erdi Arora
bidaiatu dute, gazta egiten ikasi
dute, erleen mundua ezagutu
dute... Eta beti izan dute ezusteko
bisitaren bat, haurrekin batera ibili
baitira hau eta hura ikusten Martinber, Tiritatxo, Largabista...
5
IDOIA ZABALETA / ARGAZKI PRESS
Gozatu eta ikasi
Eguneko ezustekoak Martinberren bisita ezkutuarekin amaituko
zirelakoan zeuden, baina oso oker
ziren. Goiza plisti-plasta igaroko
zutela jartzen zuen eguneko egitarauak, eta Mutiloa aldera abiatu ziren, mendiz. Mutiloako erreka zuten helmuga. Berez, bidea ez zen
hain luzea, baina ez ziren nahi orduko iritsi. Erreka bazterrean ileak
tente zituen neskatoa ikustean,
laster bildu zituzten berez agortuak zituzten indarrak. Marikalanbre zegoen haien zain!
Amona Txinpartak erakutsitako
lau esperimentu erakutsi zizkien
gaztetxoei, eta primeran pasa zuten zientziaren sekretuekin jolasten. Bazkaldu aurretik, bainu eder
eta hotza hartu zuten errekan. Marikalanbrerekin argazkiak atera on-
«Egingo genuen bisitaren edo landuko genuen gaiaren arabera,
Irrien Lagunak klubeko pertsonaiaren baten bisita izan dugu. Haurrak
etorri zirenetik hori zuten buruan:
‘Irrien Lagunen udalekuetara gatoz, eta Irrien Lagunak klubeko
pertsonaiekin egongo gara’», kontatu digu Maite Sagasetak, udalekuetako begiraleak.
Eta haurrek pentsatu bezala
izan da, pertsonaiak izan baitituzte bisitari. Haiekin jolasteaz gain,
gauza berriak ezagutzeko parada
izan dute. «Udaleku hauek zentzu
didaktikoa ere badute. Gure helburu nagusia ongi pasatzea da, baina
gauza berriak ikustea eta ikastea
ere nahi dugu», argitu digu Sagasetak. Horretarako, Zerainen zein inguruko herrietan dauden baliabideez eta txokoez baliatu dira.
Askotariko jolasak, esperimentuak, jarduerak eta bisitak eginez
igaro dute astea. Eta ezustekoen
asteari amaiera biribil bat emateko, dantzaldia eta festa egin zuten
atzo aterpean. Aste osoan izandako ustekabeak eta haurrek bizitako esperientziak argazkietan bildu
dituzte begiraleek, eta argazkiekin
egindako bideo muntaketa bat
ikusi ahal izan zuten atzoko festan.
Gaur, gurasoei harrera egiteko
eguna dute. Zazpi egun hauetan
bizitakoak erakutsiko dizkiete bideo muntaketan eta ahoz ere kontatuko dizkiete egindako guztiak.
Etorrerakoan baino gehiago pisatzen dute gaztetxoen maletek
gaur, jantziz, trastez eta ilusioz beterik ekarritako maletak oroitzapenez, ezustekoz eta opariz gainezka eramango baitituzte etxera.
Ekintzak, Irrien Lagunak klubeko lagunekin.
Aste berezia igaro dute gaztetxok Zerainen (Gipuzkoa): Irrien Lagunak
klubeko pertsonaiekin bisita bereziak eta askotariko ekintzak egin dituzte.
Argazkietan, Mutiloako errekara egindako bisita. ARGAZKIAK: BERRIA
IDOIA ZABALETA / ARGAZKI PRESS
larunbata, 2012ko uztailaren 28a berria
6
mantangorri
ANiMALiEN ERREiNUAN
Xibarta balea
Jauzilaria
eta kantaria
Itsasotik irten, eta lau metrotik
gorako jauziak egiten ditu
Xibarta baleak. Isildu ere, ez da
isiltzen, eta, horregatik, balea
kantaria deitzen diote. Milaka
soinu mota igor ditzake.
Handietan handiena. Planetako animaliarik handiena
1da balea.
Denera, hamahiru balea
espezie daude. Handiena balea urdina da: 33 metro luze da. Ozeano
guztietan bizi dira, baina, aukeran,
ur hotzak maite dituzte. Zetazeoen familiakoak dira. Odol beroko
itsas ugaztunak dira zetazeoak. Bi
zetazeo mota daude: horzdunak —
izurdeak eta orkak, esaterako— eta
bizardunak —balea, adibidez—.
jauzika eta kantari.
2tzen daBeti
Bizardunen multzoan sarXibarta balea. Egiten dituen jauziengatik da ezaguna. Bizkarrean dituen gihar indartsuei esker, jauzi izugarriak egiten ditu: ur
gainetik lau metrora egin dezake
salto. Salto ikusgarriak egiteaz
gain, soinu ugari egiten ditu, eta
horregatik deitzen diote balea
kantaria. Oso hizkuntza aberatsa
du; milaka soinu mota igor ditzake.
Kumea beti amarekin.
Emea estali ostean, kumeaz zein
amaz ahazten da arra. Urtebetez
amak bakarrik zaintzen du kumea.
hartu gabe. Gero, azalera irteten
dira arnasa hartzera.
ere kantari.
3ten daEstaltzeko
Ugaltze garaian, kantari hasTona bat jaki. Krilla izeneko
arra, emea erakartzeko.
izkira mota, arrain txikiak eta
5
500 kilometrora entzun daiteke
planktona jaten du. Aho handia zakantu hori. Emeak kantari erantzuten dio. Hamaika hilabetera, kume
batez erditzen da emea. Hiru urtean behin, kume bat izan dezake.
Lau metro luze da txikia, eta tona
bateko pisua du. Urtebetez, amaren esneaz elikatzen da; egunean,
450 litro esne hartzen ditu.
Animalia handa: 16 metro luze da, eta
436 tonadiaEzaugarriak.
pisatzen du. Emeak arrak
Berria
baino handiagoak izan ohi dira. Ia
gorputz osoa beltza du, eta sabelaldea, hegatsak, bularraldea eta
isats hegatsaren barruko aldea zuriak ditu. Baleek ez dute zakatzik,
birikak baizik. Buru gainean bi zulotxo edo espirakulu dituzte —sudurzuloen antzeko zuloak—, eta haiei
esker arnasten dute. Ordu erdiz
egon daitezke ur azpian, arnasarik
baltzen du, eta ur kantitate handiak irensten ditu. Ur hori berriro
jaurtitzen du, baina, masailezurrean dituen girgilo izeneko xafla luzeei edo bizarrei esker, izkirak eta janaria barruan geratzen dira. Orotara, 500 bizar inguru ditu. Urtean
hiruzpalau hilabetez, tona bat jaki
jaten du egunero. Urte osorako
gantza pilatzeko baliatzen ditu hilabete horiek.
tropikora. Migraluzeenak egiten dituen
6balea zioPolotik
da. Hala, udan, arrainez betetako uretan elikatzen da, poloetan.
Neguan, berriz, arrain gutxi dauden uretara joaten da, tropiko inguruetara. Ugaltzera joaten da
hara. Udan pilatutako koipe erreserbari esker bizi da neguan. Zortzi
hilabetez egon daiteke baraurik.
Fitxa
• Izena: Xibarta balea.
• Izen zientifikoa:
Megaptera novaeangliae.
• Tamaina: 19 metro luze
da emea; arra zertxobait txikiagoa da: 16 metro luze.
• Pisua: 36 tona pisatzen du.
• Umealdia: Hamaika hilabeteko umealdiaren ostean, kume batez erditzen da
emea. Hiru urtean behin izaten du kumea. Jaiotzean, lau metro luze da eta
tona bat pisatzen du.
• Bizi-itxaropena: 40-60 urte inguru.
• Jatekoa: Krilla izeneko izkira mota,
arrain txikiak eta planktona jaten ditu.
Egunean, tona bat jaki jaten du, udaberriuda garaian.
• Bizilekua: Ozeano Barearen iparraldean, Atlantikoaren iparraldean, eta hego
hemisferioan bizi da. Kostaldetik urrun
zein gertu ibili ohi da.
berria larunbata, 2012ko uztailaren 28a
mantangorri
ON
EH
MARIKALANBRE ETA
AMONA TXINPARTA
Zientzia
• Mezu ezkutuen misterio
guztia, ekaineko proban!
MARTINBER ETA LAGUN
Kultura
• Irailean itzuliko da ‘Irria’
aldizkaria postontzietara!
PIRRITX ETA
PORROTX
Sukaldaritza
• Entsalada fresko eta
osasuntsuen sasoia da!
PUPU
ETA LORE
Osasuna eta heziketa
• Irribarrearekin batera,
erakutsi hortzak!
ETAN
TA
KO
N
Elkarta na
su
AS
T
LARGABISTA ETA
MARIMOTOTS
Natura
• Mendia ala hondartza,
zein duzue gustukoago?
7
PA
TA
E
A
AT
ANE PIR
www.irrienlagunak.com
• Irailean ekimen eta soineko berriekin itzultzeko lanean ari dira irrien lagunak
Hilabeteko atsedena,
eta irailean buelta
Abuztuan atseden
hartuko dute irrien
lagunek, eta irailean
itzuliko dira, beti bezain
alai, aldizkari
eraberrituarekin, Irrien
Egunarekin eta beste
hainbat konturekin
tseden hartzeko eta datorren ikasturterako proiektu
berriak biribiltzeko baliatuko dute irrien lagunek
abuztua. Izan ere, badute
erronka ederrik, udazkenetik aurrera.
Irailean, esaterako, Irrien Lagunak klubaren eguna izango da Gernikan (Bizkaia), hilaren 23an. Sudur
gorrien eta horien lagun guztien
festa handia izango da egun horretakoa. Era berean, Irria aldizkari eraberritua helduko da harpidedunen
postontzietara eta liburu dendetara, soineko eta eduki berriarekin.
Badituzte beste hainbat kontu
ere esku artean Irrien Lagunak klu-
A
Irria eta elkartasuna, hondartzan. Atseden hartu arren, irrien
lagunek irria eta elkartasuna zabaltzen jarraituko dute abuztuan, joan
den astean hondartzetan egin zuten bezala.
beko arduradunek, eta horiek guztiak egosten eta mamitzen igaroko
dute abuztua. Hala ere, izango da
batean eta bestean irria zabaltzeko
aukerarik ere oraindik. Zenbait herritako festetan ere izango baitira
irrien guneak. Bilboko Aste Nagusian, esaterako, Bilboko Konpartsekin batera, lau egunez izango da
irrien lagunen festa gunea.
Egun hauetan, azken ekitaldietan dabiltza klubeko pertsonaiak.
Joan den asteburuan, esaterako,
irria eta elkartasuna lau haizetara
zabaldu zuten Ane Piratak eta
Patakonek Donostiako, Zarauzko
eta Zumaiako hondartzetan (Gipuzkoa), haur sahararrei elkartasuna
adierazteko ekitaldi ikusgarri eta
koloretsu batean.
Datorren ikasturtean ekitaldi,
ikuskizun eta soineko berriak izango ditu klubak, haur, guraso eta hezitzaile gehiagorengana iritsi eta
orain artekoak are gusturago senti
daitezen lagunen artean, ondo pasatzearekin eta ikastearekin batera, irria ezpainetatik ezabatu gabe.
Irriaren Aste Nagusia Bilbon
‘Zenbatak’, ‘Irria’ aldizkarian
ilboko Aste Nagusian ere izango dira uda honetan Irrien Lagunak
klubeko pertsonaiak, puzgarriak, jolasak, tailer hezitzaileak
abestiak eta gainerakoak. Izan ere, Bilboko Konpartsen egitarauaren barnean, lau egunez izango da Irrien Lagunak kluba Bilbon, festaren erdigunean. Horrela, klubaren eta sudur gorrien ekarpenarekin, Irriaren Aste Nagusia bihurtuko da nolabait Bilbo, abuztuaren 18tik 26rako festa egunetan.
railean eraberrituta eta formatu aldaketarekin iritsiko da Irria aldizkaria harpidedunen postontzietara eta liburu dendetara. Hainbat aldaketa izango ditu, baina nabarmenenetako bat Somuga animazio estudioak sortutako Zenbatak animazio sailari buruzko
orrialdeena izango da. Hilero izango dituzte bi orrialde. Gartxot film
arrakastatsuaren ondoren Somuga estudioak egin duen animazio
proiektu berri bat da Zenbatak, eta Irria aldizkarian izango dute lekua.
B
i
larunbata, 2012ko uztailaren 28a berria
8
MiLA BiDAiA
ire ama Baionakoa da. Aines
izena du. Nire aitak, berriz,
Antton du izena eta Pasaiakoa da. Baina ez gara ez Pasaian eta ez Baionan bizi,
Donostian bizi gara hirurok.
Ni Izaro naiz, hamabi urteko neskato
donostiarra, ikertzailea eta abenturazalea.
Nire osaba Manex, nire amaren
anaia gaztea, Baionakoa da. Ez dakit
non bizi den. Beti dabil alde batetik
bestera itsasontzietan. Esaten du
etxe batean sartzen denean zorabiatu egiten dela, eta lurra mugitzen
hasten zaiola. Itsasoaren balantzei
moldatuta omen dauka gorputza,
eta lehorrera etortzen denean dena
mugitzen hasten omen zaio.
Ez dakit egia den hori. Seguru
asko dena asmatutakoa da. Nire
osabari asko gustatzen zaizkio txantxak eta ez diot sinesten esaten
duenaren erdia.
Egia da denbora asko itsasoan
egiten duela; ontzietan, hara eta
hona, beti bidaietan. Etortzen denean izen arraro franko esaten dizkit:
urrutiko hizkuntzetan entzundako
hitzak, egon den portuetako izenak
eta horrela…
Niri gehien gustatzen zaizkidanak
urrutiko hirien izenak dira. Askotan,
osaba eta biok aritzen gara izen horiek atlasean aurkitzen. Lehengo batean esan zidan:
—Badakizu non izan naizen? Guadalupen! Gua-da-lu-pe!
—Hori neska baten izena da! —esan
nion nik—. Harrapatu zaitut. Txantxetan ari zara!
Baina, ez. Ez zen txantxetan ari!
MUNDUKO SUKALDEETARA
N
Bada Guadalupe izena duen uharte
bat!
Etxean atlas bat baldin baduzu,
begiratu, eta ikusiko duzu Karibeko
itsasoaren ertz batean dagoela.
—Karibeko itsasoan! Piratak bizi ziren lekuan!
Nire osabarekin haluzinatu egiten
dut. Sekulako gezurrak sartzeko gai
da, eta tarteka ezin sinetsi diren
egiak ere esaten ditu.
—Nolako inbidia ematen didazun,
Karibean piratekin!
—Zu bai pirata galanta! —esan zidan, eta musu eman sudurraren
puntan.
EiDER EiBAR marrazkiak TXILIKU ipuina MUGARiTZ JATETXEA sukalde kontuak
berria larunbata, 2012ko uztailaren 28a
mantangorri
aribeko itsasoetan baziren itsaslapurrak, piratak, kortsarioak, filibusteroak, bukaneroak… Gehienak barkuetan eta horrela ibiltzen ziren, beren ontzi, arma,
kanoi, bela, masta eta gainerako
kontuekin arduratuta, baina pentsatuko
duzuen bezala, piratek ere jan beharko
zuten, bada!
Eta zer jaten zuten?
Karibetik etorri eta ospetsua egin den
jakia prestatzeko era bat bukan (hortik
dator bukanero izena) edo barbakoa da.
Garai hartan honela egiten omen zuten
barbakoa: zulo bat egiten zuten lurrean,
eta egur, adar eta landareekin sua egin
zulo horretan. Zuloaren gainean, makila
edo adarrekin, parrillaren antzeko bat
prestatzen zuten. Gainean jartzen zuten
okela, eta suaren beroarekin erretzen
zen.
Haragia samurragoa izateko, edo gehiegi ez erretzeko likidoa botatzen zioten,
K
rona, limoien zukua… eta gustu hobea izateko, belar usaintsuak eta espeziak.
Betidanik sua ikaragarrizko asmakizuna
izan da gizakiontzat. Berotzeko balio du,
animalia basatiak izutzeko, eta jakiak samurragoak eta gozoagoak prestatzeko!
Gainera, keak hainbat mikrobio kaltegarri hiltzen ditu, eta jakiak ez dira hain
erraz alferrik galtzen. Barbakoan egindako
haragia samurra izaten zen, gustu onekoa, eta, ketuta zegoenez, haragi gordinak baino askoz gehiago irauten zuen. Sekulako asmatzea!
ERREZETA • TXITXI BURRUNTZIAK
Bukaneroek lurrean egindako sutondoa ordezkatzeko, parrilla bat egin dezakegu aisialdiguneetan dauden askaldegietan edo etxean, zartagin batean.
Txitxi burruntziak egiteko, berriz, gustuko haragia eta barazkiak erabiliko ditugu. Haragi eta barazki zatiak metalezko zotzean sartu ordez, erromero
adaxkak erabiliko ditugu, bukaneroen hosto usaintsuak parekatzeko.
Ongailua da prestaketaren sekretua. Jakia gozatzea da horren funtzioa.
Egiteko modua
1. Osagai guztiak ontzi batean bota, eta ongi nahasi.
2. Jarri erretiluan txitxi burruntziak, eta isuri ongailu pixka
Ongailua
• Baso bete oliba olio.
• Baso erdi limoi zuku.
• Perrexil xehatua.
• 3 baratxuri ale,
xehatuta.
• Oregano
koilaratxo bat.
• Ezkai koilaratxo bat.
• Gatz apur bat.
• Piperbeltz hauts
apur bat.
bat. Astindu txitxi burruntziak, ongi egin daitezen. Sartu
botila batean sobera geratu den ongailua. Egin zulo
batzuk botilaren tapoiari.
3. Parrillan txingar bizia
dugunean edo etxean zartagina
bero dagoenean prestatuko
ditugu txitxi burruntziak. Noizean
behin, botilan dugun ongailuarekin blaituko ditugu.
4. Entsalada fresko batekin ederki
atonduko ditugu bukaneroen txitxi
burruntzi etxekotuak.
9
larunbata, 2012ko uztailaren 28a berria
10
mantangorri
AZOKA
LIBURUA
Izenburua: ‘Serio demonio’. Testua: Juan Kruz
Igerabide. Ilustrazioak: Jokin Mitxelena. Adina:
8 urtetik gorakoentzat. Bilduma: Xaguxar. Orrialde
kopurua: 120 orrialde. Argitaletxea: Elkar.
LIBURUA
‘Z familia’
Juan Kruz Igerabide
IDAZLEA
«Fantasian gehiegi murgildu gabe,
mugan ibiltzen saiatu naiz»
erio-serio egoten zen
Txintxo, beti serio demonio. Egoerarik barregarrienak ere ez zion irribarrerik zabaltzen. Zeharo
kezkatua zegoen irakaslea: gaixotasun arraroren bat ote
zuen? Zer dela-eta egoten zen
beti hain serio? Ez ote zuen konponbiderik mutikoaren seriotasunak? Eskolako psikologoak
hortzetako aparatua jartzea gomendatu zion, irribarrea berreskuratzeko.
S
Mutiko serio-serio bat da
liburuko protagonista.
Nor da? Zergatik da
horren serioa?
Horixe galdetzen du haren
maistrak: zergatik da hain serioa? Arazo psikologikoren
bat ote du? Haur guztiek egiten dute barre; zergatik hark
ez? Eta egiaztatuko du familia guztiak duela ezaugarri
hori: denak dira serio-serioak. Eta, gainera, hala diote:
serio-serio direla zoriontsu.
Serio izateari utzi, eta
irribarre zabal bat
egingo du, ordea.
Maistraren eta eskolako psikologoaren trikimailu baten
ondorioz lortuko du: umeari
hortzetako aparatua jartzeko aholkatuko diete gurasoei. Eta, aparatua jartzearekin
batera, irribarrea agertuko
zaio, inoiz ezabatuko ez den irribarrea.
Mutiko serioirribarretsuaren pasarteak
kontatzen dituzu liburuan.
Hortik aurrera, haur irribarretsua
bihurtuko da protagonista, Txintxo
izenekoa, eta kontraste handia
izango du etxekoekin. Mutikoak
daraman bizimoduko zenbait pasarte kontatzen dira, umorearen
ikuspegitik. Azkenean, lortuko du
aitonari ere irribarre eginaraztea,
eta orobat bere lehengusina petral samar bati. Eta, gainera, konturatuko da, burua behera jaitsi eta
etxekoei behetik gora begiratuz
gero, seriotasuna irribarre bihurtzen dela, Jokin Mitxelenak marrazkien bidez ondo baino hobeto
erakutsi duen bezala.
Irakurleei irribarrea
zabaltzea al da liburuaren
asmoa?
Asmoa, besterik gabe, pertsonaia
bat asmatu eta hari jarraitzea izan
da. Jakina, era horretako pertsonaia bat alde tragikotik edo umorezkotik trata daiteke. Nik umorearen bidea aukeratu dut, jolasaren
bidea. Ukitu fantastiko arinekin,
fantasian gehiegi murgildu gabe,
mugan ibiltzen saiatu
naiz.
Mitxelenak asmatu
al du seriotasun eta
egoera barregarri
horiek islatzen?
Mitxelenak eta biok aspalditik lan egiten dugu
elkarrekin, eta umorezko
egoerak adierazterakoan
oso ondo ulertzen dugu
elkar. Mitxelenaren irudiak ere hortxe-hortxe
ibiltzen dira errealitatearen eta fantasiaren muga
irristagarri horretantxe,
irrista alde batera, irrista
bestaldera, barruan kilikiliak eragin nahirik,
orekan erori ez erori jolasean gabiltzanean bezala.
Zirkuko giroa eta egingarri eta
egingaitzaren arteko esanahia maite du Z familiak. Bizimodu normala egiten du,
baina, irudimenari esker, kolorez eta aukerez betetzen
dute bizia; hala, gosaria prestatzea edo lanera joatea benetako abentura bihur daiteke haientzat. Album ilustratuen nazioarteko III.
Compostela saria eman zioten liburuari, eta hainbat hizkuntzatan argitaratu da.
Manu Lopez Gasenik egin du
euskarazko itzulpena.
Pep Bruno
Mariona Cabassa
Argitaletxeak: Pamiela
eta Kalandraka
DVD-A
‘Garfield 2’
Jon eta Odie lagun hartuta,
Ingalaterrara bidaiatu du Garfield katutxoak. Han, Prince
ezagutu du. Garfielden antz
izugarria du Princek, baina
alde nabaria dago haien artean: katu aristokrata bat da
Prince, eta gaztelu bat eskuratu du herentzian. Nortasuna trukatzea erabaki dute
biek. Bizimodu eroso eta aberats batean bizitzen hasiko
da Garfield, arazo bat sortuko
zaion arte: Lord Dargis maltzurrak katua larrutu nahi du,
herentzia eskuratzeko.
Argitaratzailea: EITB
berria larunbata, 2012ko uztailaren 28a
mantangorri
ESKULANA
Festarako
apaingarriak
- Koloretako plastikozko botilak.
- Plastikozko edalontziak.
- Guraizeak.
- Grapagailua.
- Ebakigailua (helduek erabiltzeko
soilik).
- Soka.
- Koloretako margoak.
- Pintzelak.
Margotu edalontziak gustuko
kolorez. Kolore bakoitzetik edalontzi
kopuru bera egon behar du. Utzi
lehortzen edalontziak.
2
Egin ebakitxo bat
plastikozko edalontziaren
ipurdian. Gurutze itxura
eman behar zaio. Erabili
guraizeak ebakiak egiteko.
Eskatu laguntza helduren
bati ebakiak egiteko.
1
Festa berezia prestatu al duzue
lagunentzat? Ez erosi apaingarririk
dendan; zuek egin festa apaintzeko
elementu guztiak.
Beharrezko materiala
Egin begizta bat,
sokaren muturretik
30 bat zentimetrora.
Sartu soka
edalontziaren ahotik,
eta irten dadila
edalontziaren ipurdian
egin dugun zulotik.
Egin korapilo bat
edalontziaren barruko
aldean geratu den sokari. Tira egin zulotik irteten den
soka muturrari.
3
5
8
Errepikatu gauza bera beste
edalontzi guztiekin. Jarri
hurrengo edalontzia lehen
edalontzitik 15 zentimetrora.
Apaingarria ikusgarriagoa geratzeko,
tartekatu koloretako edalontziak.
4
Orain, beste apaingarri bat egingo dugu. Hasteko,
eskatu heldu bati laguntza. Esan mozteko plastikozko
botilaren lepoak eta
ipurdiak. Guraizeak edota
ebakigailua erabil dezakete
horretarako. Botilari
ipurdiak eta lepoak kendu
ostean, ireki ditzatela
botilak goitik behera.
Plastikozko botilak
koloretakoak izatea komeni
da. Kolore bakarrekoak
badituzue, margotu
botilak.
11
Moztu soka, azken edalontzia jarri
duzuen lekutik 30 zentimetrora.
Prest duzue apaingarri bat.
Lotu eraztunak bata bestearekin.
Koloretako eraztunak
tartekatzen badituzue, hobe,
koloretsuagoa geratuko da
apaingarria. Eraztunak itxita
geratzeko, lotu grapa batekin. Prest
duzue beste apaingarria ere.
6
7
Moztu botila bakoitzaren hainbat
eraztun. Eraztun guztiek tamaina
berekoak izan behar dute.
larunbata, 2012ko uztailaren 28a berria
12 mantangorri
denbora-pasak
1. Zazpi aldeak
Semaforoa gorri dagoenean ez da errepiderik gurutzatu behar! Erne,
beraz! Orain, ireki begiak, eta topatu zazpi aldeak.
2. Osatu irudiak
Mendian topatutako
makilatxoei argazkiak egin
dizkie Adurrek. Marrazkiak
bitan egin ditugu. Lotu
makilaren bi
zatiak.
A)
B)
C)
D)
1)
2)
3)
4)
berria larunbata, 2012ko uztailaren 28a
mantangorri 13
kasap-arobned
3. Itzalak
A)
B)
C)
D)
E)
F)
G)
H)
4. Labirintoa
Iratik bere gogoko panpina galdu du,
eta triste dago. Lagunduko
al diozu hartzarengana
iristeko bidea topatzen?
Erantzunak
da Ainhoaren
koroaren
itzala?
2.-A-2, B-3, C-4 eta D-1
3.- H.
Festako erregina
izendatu dute
Ainhoa. Koroa hau
jarri diote. Zein
larunbata, 2012ko uztailaren 28a berria
14
mantangorri
berria larunbata, 2012ko uztailaren 28a
mantangorri 15
larunbata, 2012ko uztailaren 28a berria
16
mantangorri
BEDERATZi AiNGERU (XI)
Testua: Karlos Linazasoro Marrazkiak: Maite Gurrutxaga
. .aurreko astetik dator
‘Jainko’ berriak
ielek hartzen du hitza berriro:
—Begira, Ariel, Goikoak hori erabaki du, eta
horrek ez dauka atzera bueltarik. Gure laguntzarekin eta gure iritziekin nahikoa izango zuela
esan zidan. Amen Jesus, bada! Gainera, pentsatzen jarrita, nork gobernatu behar zituen milaka aingeru? Batek hau eta besteak bestea, irudikatzen
duzue zer-nolako bilera burutuko genuen?
—Pandemonium bat! Kaos huts erabatekoa!-Markelek,
irribarrez.
—Ongi jokatu du Jainkoak aukeraketa bat eginez…—Fidelek.
—Gainera, ez ditu ba top-aingeruak aukeratu! —Manuelek, txantxari.
—Tira, tira, lagunok, ez gaitezen harrotu…—Mielek.
—Harrokeria ere bekatu da-eta! —Markelek.
—Nagusia gainera! Eta zein sendagai du harroak eta hantusteak, aingeru maiteok? —Anjelek.
—Apaltasuna, umiltasuna…—Ezekielek.
—Eta nola dabil mundua apaltasunez eta umiltasunez,
adiskideok?—Anjelek.
-Horretatik? Zero patatero! -Gabirelek.
-Bai, horretaz ere esan zidan hitz erditxo bat Jainkoak…
Munduan diren gizakirik harroenak badakizue nortzuk jotzen dituen gure Ahalguztidunak? Badakizue? –Mielek.
-Ez da asmakizun zaila, serafin maitea. Nik esango dizut:
politikariak, mandatariak, agintariak… Horiexek! –Ismaelek.
-Zu bai argia, Ismael! Agintari Handiak! -Mielek.
-Agintari erlijiosoak tarteko? –Manuelek, leun-leun.
Miel isilik gelditu da tarte batean. Galderak jokoz kanpo
bezala harrapatu du. Hegalak astindu ditu, bortitz. Leihotik
begira jarri da, hegazkin urdin bat ikusi du zeru sabai goxoa
zulatzen. Atzera mahaiburuan eseri, eta esan du:
-Nik hala uste dut, Manuel. Ezen, bestela, ez baitzituzkeen Vatikanoa, Meka, sinagogak, meskitak, elizak, Salomonen Tenplua eta diren leku santu guztiak ere birrinduko…
-Horiek ere kiskali nahi ditu? Qué fuerte, tío! –Manuelek,
seko txundituta.
-Orduan haiekin ere ez dago konforme gure Ahalguztiduna…–Markelek, pentsakor.
-Halaxe dirudi, bai, printzerri estimatua, halaxe dirudi…–Mielek.
-Izan ere, eta apaltasunaz ari garenez, ez da hauxe han distira gehien egiten duen izarra… Ikusi egin behar da leku santu
haietan dagoen urrea eta aberastasuna! –Arielek, zorrotz.
-Tira, tira, gu ez gara inor hango zerak… Ur handiegiak dira
haiek guretzat…–Mielek, baketsu.
-Handiegiak izanen dira, Miel, eta biziegiak ere bai ziur aski,
baina Arielek dioena egia hutsa da… Hango ondasun eta urre
M
eta harribitxiekin norbaitzuk ez zuketen gose handirik pasatuko! Eta, jakina, Jainkoa ere konturatu da horretaz, ez baita ez itsu ez gor ez bihozgabe…–Ismaelek.
-Klaro! Ongitxo dago! Hemen denak bekatari! Nor izan ezik? Jainkoa bera izan
ezik! Eta Berak egin bazituen zeru-lurrak eta gizon-emakumeak eta arbola-landareak eta molekula-planetak eta erregelak eta aginduak eta elizak eta tenpluak
eta diren gauzak oro, nolaz ez du ezertan errurik? Nolaz astintzen ditu hain erraz
gainetik erantzukizunak eta ardurak? Hori bai eskuak garbitzeko era lotsagarria! –
Manuel goiangeruak, suminduta.
. .hurrengo astean jarraituko du