Entegre Su Yönetimi “Katılımcılık Örnekleri
Transcription
Entegre Su Yönetimi “Katılımcılık Örnekleri
Entegre Su Yönetimi “Katılımcılık Katılımcılık Örnekleri” Örnekleri Çağrıdeniz Eryılmaz WWF-Türkiye Su Programı – Alan Koordinatörü ceryilmaz@wwf.org.tr REC-Türkiye 28.11.7.Çş “Su Yönetimine Halkın Katılımı Çalıştayı” ANKARA WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı) • • • • • “Yaşanabilir bir Dünya için” 30 yıllık birikim WWF’nin Türkiye Ulusal Temsilcisi Profesyonel Kadro 3 ofis • Merkez-İstanbul, Ankara, Trabzon • 3 Program • Su, Orman, Deniz-Kıyı • • Tüm ilgi Grupları ile birlikte çalışma (kamu, (kamu özel, özel ünviersite ünviersite, STK) Türkiye’nin her yerinde projeler • İğneada, ğ , Fırtına,, Uluabat,, Bafa,, Tuz,, Ereğli, ğ , Küre,, Çıralı Ç vs. Su Genel I Yaşamın Kaynağı: SU • • • Sürdürülebilir yaşam için Su Sağlıklı kentler için Su Doğa için Su • • • • • • Evsel kullanım (içme, yemek pişirme, yıkanma, çamaşır) Sanayi y (y (yıkama, kimyasal y işlemler) ş ) Enerji (hidroelektrik, soğutma suları) Tarım ürünleri (tahıllar, meyve, sebze) Su ürünleri (balık (balık, kerevit, kerevit saz) Taşımacılık (odun nakliyatı, ulaşım) Su Genel III Dünya’da Dünya da Su • • • • %2,5 Toplam suda tatlısu oranı %0 8 Ancak 1/3 %0,8 1/3’ü ü ulaşılabilir durumda Suyu kullanan nüfus artıyor Kişi başı su kullanımı düşüyor! • • • 2 milyon ton atık/gün sulara karışıyor 1.500 km3/gün sıvı atık üretimi 1 m3 atık su 8 m3 temiz suyu kirletiyor • Gelişmekte ş olan ülke nüfusunun yyarısı temiz suya y erişemiyor ş y • İklim değişikliği su kısıtlığını %20 artıracak. Türkiye’de Türkiye de Su Su Genel IV Su zengini miyiz? Kişi Başına Düşen Kullanılabilir Su Miktarı (yıllık) • • • • • • • • • SU SURİYE LÜBNAN TÜRKİYE IRAK ASYA ORTALAMASI BATI AVRUPA ORT. AFRİKA ORT. ORT GÜNEY AMERİKA ORT. DÜNYA ORT. 1.200 m3 1.300 m3 1.430 m3 2 020 m3 2.020 3.000 m3 5.000 m3 7 000 m3 7.000 23.000m3 7.600 m3 Türkiye’de Türkiye de Su Su Genel V • 2030 yılında nüfusu 100 milyona ulaşacak olan Türkiye, kişi başına dü düşen 1100 m3 kullanılabilir k ll l bili su miktarıyla, ikt l su sıkıntısı k t çeken k bi bir ülk ülke durumuna gelecek Su Genel IX Türkiye Su Yönetimi: Yasal Yapı • • • • • • • • İller Bankası Kanunu, Kanunu 1945 DSİ Teşkilat Kanunu (6200 sayılı) 1954 Yeraltı suları Kanunu, 1968 İçmesuyu Temin kanunu, 1968 Kırsal Alan Su Temini Kanunu Çevre Kanunu , 1983 Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği, 1988 Çevre Etki Değerlendirme Yönetmeliği, 1992 Kaynak: Ayşegül Kibaroğlu-ODTÜ-Uluslararası İlişkiler Su Genel X TÜRKİYE SU YÖNETİMİ KURUMSAL YAPI TEKNİK VE YATIRIMCI İZLEYİCİ VE DENETLEYİCİ KURULUŞLAR KURULUŞLAR ► Devlet ► Tarım ve Köyişleri yş Bakanlığı ğ Su İşleri ş Genel Müdürlüğü ğ ((DSİ)) STK ► WWF ► DD ► Mülga Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü (Tarım Bakanlığı, İl Özel İdareleri) ► Çevre ve Orman Bakanlığı ► TEMA ► Devlet Planlama Teşkilatı ► İller Bankası ► Sağlık Bakanlığı ► ÇEKÜL, TÇV ► Elektrik İşleri Etüd İdaresi ► Dışişleri Bakanlığı ► GAP Bölge Kalkınma İdaresi ► Belediyeler-Büyükşehir Belediyeleri ► İl Ö Özell İd İdareleri l i ► Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ► Devlet İstatistik Enstitüsü Genel Müdürlüğü ► Maliye Bakanlığı ► Üniversiteler Kaynak: Ayşegül Kibaroğlu-ODTÜ-Uluslararası İlişkiler Su Genel XI Türkiye’de Türkiye de Su • Suyu kötü kullanıyoruz! • Tarımsal sulamanın %88’i vahşi sulama • Kentsel kullanımda kaçak ve kayıpların oranı %40 y kirletiyor: y • Bir litre atık su,, sekiz litre tatlı suyu – Belediyelerin sadece %8’inde arıtma tesisi var – OSB’lerde atıksuların %25’i arıtılmıyor • Suyu S kötü yönetiyoruz! ö ti ! • • • • Ulusal bir Su Vizyonumuz yok Su yönetiminden sorumlu 14 farklı kurum var Kurumlararası işbirliği eksikliği var Planlı, katılımcı su yönetimi yok Türkiye’de Su Su Genel XII • Sulak alanlarımızı kurutuyor ve kirletiyoruz! • S Son 40 yılda ld sulak l k alanlarımızın l l yarısını kaybettik k b ttik • Kaybettiğimiz sulak alanlar; Amik Gölü, Avlan Gölü, Kestel, Gavur, Yarma, Aynaz, Hotamış, Eşmekaya sazlıkları • Giderek kuruyan ve kirlenen sulak alanlar; Beyşehir Gölü, Tuz Gölü, Akşehir-Eber Gölleri, Bafa Gölü, Eğirdir Gölü, Kulu Gölü Gölü, Sultansazlığı • Yeraltı sularımızı tüketiyoruz! • Konya Havzası’ndaki 70 bin kuyunun 50 bini kaçak • Her sene su seviyesi 2 metre düşüyor • Dünyayı ısıtıyoruz! • 2025’te ülkemizdeki yyağışlar ğ ş %25 azalacak • Hali hazırda, Konya Havzası’nda yağışlar %40-60 oranında azaldı Su Genel XIII Türkiye’de Su Ulusal Su Politikamız yok! Kötü Su Yönetimi ve Kötü Su Kullanımı Suyumuz AZ ve KİRLİ Eşmekaya, ş e aya, 2006 006 Eşmekaya, 1997 Hotamış, 2006 Hotamış, 1971 Tuz Gölü 2000 2001 2002 Kaynak: Özge Balkız – Flamingo Çalışması WWF-Türkiye Ne Öneriyor? 1. Suya “doğru" bakmak, 2 Ul 2. Ulusall Bi Bir S Su P Politikası litik çerçevesinde i d 3. Katılımcı ve Entegre Su Yönetimi – 3 ölçekte i. Ulusal Suyumuza Sahip Çıkalım” kampanyası Ulusal Su Yasası ve Komisyonu Uluslararası havzalarda işbirliği ii. Havza Entegre Havza Yönetimi 25 Akarsu Havzamızda iii. Sulak Alan (Göl, Sazlık vb.) Yönetim Planları 4. Bütün sektörlerde su tasarrufu Katılımcı ve Entegre Su Yönetimi • • Sürdürülebilir Kullanım için; Tüm sektörler-ihtiyaçlarla birlikte • • Karar alma ve uygulama yg sürecinde • • • Profesyonel bürokrasinin dışındaki ilgi gruplarının da etkin katılımı Katılımcı yurttaşlık temelinde Koruma-kullanma dengesi içinde; • • • • Tarım, endüstri, evsel, turizm, doğa, güvenlik, sağlık vd. Sorunları birlikte ortaya koymak Çözümleri birlikte oluşturmak Uygulamaları birlikte gerçekleştirmek Farklı Ölçekler ç • • • • Ulusal: Ulusal Su Yönetimi Planı Havza: Entegre Havza Yönetimi Alt-havza: Alt-Havza Planı Sulak Alan: Yönetim Planı Katılımcı ve Entegre Su Yönetimi • Birlikte Çalışmak: • • Kamu, özel sektör, üniversiteler, STKlar, basın-yayın Karar alma ve uygulama sürecinde – Katılımcı yurttaşlık temelinde – Profesyonel bürokrasinin dışındaki ilgi gruplarının da katılımı 1. Yönetim Komisyonu • Ortak,, katılımcı,, birlikte yönetim y 2. Yönetim Planı • • Suyun Sektörlere göre planlanması - analizler T Tarım, ev, sanayi, i tturizm, i ulusal l l güvenlik, ü lik d doğa ğ vb. b WWF-Türkiye neler yapıyor? • İyi su yönetimi ve kullanımı için: • Katılımcı K tl ve Entegre E t Su S Yönetimi: Yö ti i • Ulusal, Havza, Sulakalan Ölçeklerinde • Konya, Konya Susurluk Susurluk, Büyük Menderes Menderes, Doğa Karadeniz Havzaları • Yönetim Planları (Tuz Gölü, Uluabat Gölü, Ereğli Sazlıkları, Fırtına Vadisi, Eğirdir, Bafa YP) • Örnek Uygulamalar (Damla Sulama Sulama, Organik Tarım) • Eğitimler (Su Yönetimi, Akılcı Sulama, Online) • Hibe Programları (Yerel ortaklarla örnek projeler) • Su Kampanyası Konya Kapalı Havzası EHY II Konya Havzası Örneği • • • WWF-Türkiye’nin 2003’te başlattığı sürecin amacı EHY altyapısı En sorunlu ve önemli havzalardan, havzalardan iç sularda Kurutma ve kirlenme • Aşırı ve plansız tarımsal su kullanımı • • Tuz, Ereğli YPleri iyi örnek Tuz örnek. Beyşehir; Belediyeler Birliği sorunu! Havzanın Su bütçesi, • Kaçak kuyular tespit ve mücadele; ileride suyun fiyatlandırılması • Su-tarım-çevre S t b ğl t ve Entegre bağlantısı E t Havza H Yö Yönetimini ti i i ülk ülke gündemine ü d i taşıdı. • Doğa korumada “su yönetimi” , “havza” konseptleri kabul gördü! • Damla Sulama uygulamaları devlet, devlet özel sektör ve medya desteği aldı! • Katılımcı yönetim yolunda • Kuraklık Komisyonu, İl Sulak Alan Komisyonu, İl Genel Meclisi vb. çalışmalar Büyük Menderes Havzası Büyük Menderes Havzası Örneği • 2002’de başlayan DSİ ve ÇOB’un AB uyum süreci projesi • Amaç • Nehir Havzaları Bölgelerinin belirlenmesi • SÇY’nin uygulama sürecine hazırlık • Taslak bir Nehir Havzası Yönetim Planı oluşturulması • AB mantığı gereği önce uyumlaştırma • Ulusal sularda, görece yatırım projeleri az olan bir havza • Hollanda teknik ve fon desteğinde • Kamu kuruluşlarını içeriyor B Menderes Çalışması - Çıktılar B. • • • Su-tarım-endüstri-kirlilik ilişkisi üzerinden Tü ki ’ i su yönetiminde Türkiye’nin ö ti i d nitelik it lik ve nicelik i lik ayrımının giderilmesi id il i Ulusal Platform • ÇOB, DSİ, TKB, SB, TB, DPT, ABGS • Devamı için protokol ve Ulusal Su Yasası önerisi • Nehir Havzası Çalışma Grubu • Yalnız Aydın ilinden temsilciler! • ÇOB, DSİ, TKB, KGHM, SB, STB, KTB, Adnan Menderes Üniv. • Taslak EHY planı • Havza Komisyonlarını öneriyor • 6 nehir havzası bölgesinin oluşturulması ve komisyonları • • ÇOB ve DSİ ayrılığı giderilsin: Birleşti! 2 aşama projesi 2. j i –TWINNINGTWINNING başladı, b l d yine i DSİ DSİ-ÇOB ÇOB ortaklığında t kl ğ d DSİ’nin SÇD-EHY Ç hazırlığı ğ Merkezi planlama - DSI (Üst kurul) Havza yönetim komiteleri Belediyeler İl Özel İdareleri DSİ Havza birimleri Su işletmeleri Su kullanıcı grupları g p Enerji ve T.K.B., Çevre Bakanlığı, D i l iB Dışişleri Bakanlığı, k lğ İçişleri Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Bayındırlık Bakanlığı, DPT DPT, İller Bankası (ekonomik düzenleyici) Yerel Çevre Birimleri Kaynak: DSİ Uluabat Gölü • • • • 1998’de başlıyor İ katılımcı Sulak Alan Yönetim Planı İlk WWF-Türkiye, ÇOB ve diğer ilgi grupları WWF Türkiye’nin WWF-Türkiye nin rolü: Kolaylaştırıcılık Kolaylaştırıcılık, biraraya getirme • Gerekli analizler, Yerelde toplantılar, birlikte çalışma • 2003-2006 1. Yönetim Planı • Uygulamalar, etkin sahiplenme • • • 2006-2009 2. Yönetim Planı Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği, Yönetmeliği USAK USAK, (Y)İSAK Sekreterya ÇOB • Sahiplenme p zayıfladı y • Sadece ÇOB’un görevi ve insitayifinde! Tuz Gölü • • • • • • • • Doğal SİT, ÖÇK, ÖBA, ÖKA 3 il sınırında, Konya Havzasının parçası 200.000 nüfus, tuz üretimin %60ı Kurutma (tarım) ve Kirletme (ev (ev, endüstri endüstri, tarım) 2004 Temmuz’da WWF-TR ve ÖÇKKB Suyu y kullanan ve yönetenler y birarada Yerelde toplantılar ile somut çözüm önerileri Sonuçta • kuru-sıvı atık tesisleri, • damla sulamanın yaygınlaşması, • 70.000 yyeraltı su kuyusunun y sayımı y ( havza bütçesi) ç ) • Yönetim Modeli arayışı : Ocak 2007 çalıştayı Gediz Deltası • ÖKA, Ramsar Alanı • İzmir Kuş Cenneti Birliği, ÇOB, V lilik E Valilik, Ege D Doğa, ğ Doğa D ğ D Drn • Belediyeler Birliği zemininde • Birlik Müdürlüğü Müdürlüğü, Bütçe Bütçe, İnsan kaynağı • Onaylanan Yönetim Planı • Asil Üyeler: Belediyeler, Belediyeler Doğal Üyeler: Diğerleri • Belediye Başkanlarının etkinliği • ÇOB örnek gösteriyor Ereğli Sazlıkları - Akgöl • ÖKA, Doğal SİT, Konya Havzasının parçası • Kurutma, %10 kaldı! • Aşırı tarımsal su kullanımı • • • • • GEF II Yaygınlaştırma Alanı WWF-Türkiye, ESKOD, ÇOB Ortak proje ile Yönetim Planı süreci Sorunlar, Çözümler, Etkinlik Planı Yönetim Modeli: İSAK’a bağlı teknik çalışma grubu veya Birlik Fırtına Vadisi • • • • • • • • ÖKA, ÖBA, 9 sıcak nokta, Avrupada ilk 100de WWF-Türkiye, ÇOB, Rize Valiliği Kirletme ve aşırı-plansız turizm baskısı 2007 ile Yönetim Planı süreci Alanda ve ilde ilgi g g grubu toplantıları Pilot uygulamalar, Alan koruma rehberleri Aralık 2007 ile YP taslağının ğ oluşumu ş Yönetim Modeli : • Muhtemelen: Yürütme Kurulu (İSAK’a bağlı teknik çalışma grubu) Eğirdir Gölü • ÖKA, İçme ve Kullanma Suyu Koruma Sahası • Antalya – Turizm için de gerekli, rezerv alanı! • • • • • YP süreci 2006’nın ikinic yarısında başladı ÇOB, Isparta Valiliği. WWF-Türkiye destek veriyor Alan toplantıları, sosyo-ekonomi vb. analizler YP dökümanı tamamlanma aşamasında Yönetim Modeli üzerinde çalışılıyor! • Birlik ?, Yürütme Kurulu ? SUYUMUZA SAHİP ÇIKALIM!.. Su Kaynakları Programı Su Kaynakları Programı Buket Galena Ceren Mustafa Çağrıdeniz Teşekkürler.. Teşekkürler WWF Tü ki Su WWF-Türkiye S Ekibi Müdür - Buket Bahar Dıvrak bdurmaz@wwf.org.tr Program Sorumlusu – Ceren Ayas cayas@wwf.org.tr Al Koordinatörü Alan K di tö ü – Çağrıdeniz Ç ğ d i Eryılmaz E l ceryilmaz@wwf.org.tr il @ f t Program Sorumlusu – Galena İş galena@wwf.org.tr Program g Sorumlusu – Mustafa Özgür g Berke mberke@wwf.org.tr @ g
Similar documents
tuz gölü özel çevre koruma bölgesi yönetim planı
planlama çalışmalarına vurgu yapılmıştır. Yine 644 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye göre Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, çevrenin korunması ve iyileştirilmesine yönelik olarak eylem planları ve hav...
More informationTURQUA-V Bartın`da Meydana Gelen Sel ve Taşkınlara Ait Zarar
İTÜ Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü
More informationtürkiye ulusal ormancılık programı 2004-2023
APK AR-GE CITES ÇEKÜL ÇOB DHKD DİE DKMP DMİ DPT DSİ FAO GEF GEKYA IFF IPF MEB OATIAM ODOÜ OGM ORKÖY OR-KOOP OT SEKA STÖ TEMA TKB TKGM TUOP TUBİTAK TSE TTKD UÇEP UNFF
More information