ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ

Transcription

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ
FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
YÜKSEK LİSANS TEZİ
Özge ERDOĞAN
TOPLU KONUT UYGULAMALARININ DIŞ MEKAN TASARIM İLKELERİ
AÇISINDAN İRDELENMESİ: ADANA SEYHAN VE YÜREĞİR İLÇELERİ
ÖRNEĞİ
PEYZAJ MİMARLIĞI ANABİLİM DALI
ADANA, 2009
TOPLU KONUT UYGULAMALARININ DIŞ MEKAN TASARIM
İLKELERİ AÇISINDAN İRDELENMESİ: ADANA SEYHAN VE
YÜREĞİR İLÇELERİ ÖRNEĞİ
Özge ERDOĞAN
Bu tez 22/12/2009 Tarihinde Aşağıdaki Jüri Üyeleri Tarafından Oybirliği /
Oyçokluğu İle Kabul Edilmiştir.
İmza............………………
İmza...................…. ………
İmza.................…………………
Prof.Dr. Güngör UZUN
Prof.Dr. Faruk ALTUNKASA
Yrd.Doç.Dr. Mustafa YEĞİN
Danışman
Üye
Üye
Bu tez Enstitümüz………………..……………… Anabilim Dalında hazırlanmıştır.
Kod No:
Prof. Dr. İlhami YEĞİNGİL
Enstitü Müdürü
• Not: Bu tezde kullanılan özgün ve başka kaynaktan yapılan bildirişlerin, çizelge, şekil ve
fotoğrafların kaynak gösterilmeden kullanımı, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundaki
hükümlere tabidir.
ÖZ
TOPLU KONUT UYGULAMALARININ DIŞ MEKAN TASARIM
İLKELERİ AÇISINDAN İRDELENMESİ: ADANA SEYHAN VE
YÜREĞİR İLÇELERİ ÖRNEĞİ
Özge ERDOĞAN
Danışman
Yıl
Jüri
: Prof. Dr. Güngör UZUN
: 2009 Sayfa: 155
Prof. Dr. Faruk ALTUNKASA
Yrd. Doç. Dr. Mustafa YEĞİN
Nüfusun kentlerde yoğunlaştığı günümüzde “güvenli ve çağdaş konutlara”
duyulan ihtiyaç her geçen gün artmaktadır. Özellikle ülkemizde kentler aşırı nüfus
baskısıyla karşı karşıya kalmış, gecekondu ve kaçak yapılaşma büyük bir sorun
haline gelmiştir.
2004 yılında doğrudan Başbakanlığa bağlanan Toplu Konut İdaresi
Başkanlığı (TOKİ), Türkiye’de büyük çapta bir “planlı kentleşme ve konut atağı”
başlatmıştır.
Bu çalışmada, Adana İli Seyhan ve Yüreğir İlçelerinde TOKİ tarafından
yaptırılan toplu konutlar dış mekân açısından incelenmeye çalışılmıştır. Dış mekân
yerleşim ve kullanım olanakları saptanmaya çalışılarak, kullanıcı gereksinimlerine
bağlı olarak değerlendirmeler yapılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Adana, T.C. Başbakanlık Toplu Konut İdaresi
Başkanlığı, toplu konut, dış mekân planlaması
I
ABSTRACT
MSc THESIS
THE ASSESSMENT OF CLUSTER HOUSINGS’ IN TERMS OF
OUTDOOR DESIGN PRINCIPLES: A CASE FOR THE COUNTY
OF SEYHAN AND YÜREĞİR IN ADANA
Özge ERDOĞAN
DEPARTMENT OF LANDSCAPE ARCHITECTURE
INSTITUTE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES
UNIVERSITY OF ÇUKUROVA
Supervisor
Year
Jury
: 2009 Page: 155
Prof. Dr. Faruk ALTUNKASA
Yrd. Doç. Dr. Mustafa YEĞİN
Today ,the population that is intensfying in the cities, the need of ‘’modern
and secure dwellings’’ is increasing day by day. Especially in our country, the cities
have been faced with excessive population pressure, slum houses and shanty
settlements have been major case.
In 2004 Housing Development Administration (TOKI) that is directly
adhered to Prime Ministry, initiated a large scale of ‘’planned urbanization and
housing attack’’.
In this work, it is attempted to analyse the public housing constructed by
TOKI in terms of outdoor in the province of Adana, Seyhan and Yuregir counties.
The assesments are fulfilled depending on the user’s needs by trying to identify the
outdoor settlement and usage facilities.
Key
Words:
Adana,
T.C.
Prime
Ministry
Administration, cluster housing, outdoor planning.
I
Housing
Development
TEŞEKKÜR
Çalışmam sırasında beni yönlendiren, bilgi ve yardımlarını esirgemeyen
danışman hocam Prof. Dr. Güngör UZUN’a, yapıcı eleştirilerinden dolayı Prof. Dr.
Faruk ALTUNKASA ve Yrd. Doç. Dr. Mustafa YEĞİN’e, konuyla ilgili kaynaklara
ulaşmamı sağlayan Yrd. Doç. Dr. Ekrem KURUM’a, her türlü desteğini her zaman
yanımda hissettiğim anneme, tüm aileme ve sevdiklerime teşekkürlerimi sunarım.
III
İÇİNDEKİLER
SAYFA
ÖZ…………………………………..…………………………………………
I
ABSTRACT……………………………………………………………….…..
II
TEŞEKKÜR………………………………………………………………....... III
İÇİNDEKİLER……………..………………………………..………………..
IV
ÇİZELGELER DİZİNİ……………………………………………………….. VI
ŞEKİLLER DİZİNİ…………………………………………………………… VII
KISALTMALAR…………………………………………………………….
XIV
1.GİRİŞ………………....………………………………………………..…....
1
2.ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR…………….……..………………………………
6
3.MATERYAL VE METOD………..………………………………………...
9
3.1 Materyal….…………..……………………………………………...
9
3.2.Metod……………………………………….………………………
10
4.BULGULAR VE TARTIŞMA……………….…………………………....
12
4.1. Toplu Konutlarda Dış Mekan Planlama İlkeleri…………………… 12
4.1.1. Doğal Veriler……………………………………………... 13
4.1.2. Dış Mekan Kullanımları………………………………….. 15
4.1.2.1. Ulaşılabilirlik……………………………………..
15
4.1.2.2. Yaya Yolları……………………………………… 17
4.1.2.3. Otoparklar………………………………………...
17
4.1.2.4. Rekreasyon Alanları……………………………… 19
4.1.2.5. Ortak Kullanım Alanları………………………….
22
4.1.2.6. Oyun Alanları…………………………………….. 22
4.1.2.7. Bitkilendirme……………………………………..
23
4.1.2.8. Spor Alanları……………………………………..
25
4.1.2.9. Altyapı……………………………………………
26
4.2. TOKİ Tarafından Yaptırılan Seyhan ve Yüreğir İlçelerinde Yer
Alan Toplu Konut Uygulamalarının Değerlendirilmesi…………..
26
4.2.1 Seyhan Toplu Konut Uygulaması………………………… 28
4.2.2. Sarıhular Toplu Konut ve Sosyal Donatı Uygulaması…… 46
IV
4.2.3. Karaisalı Toplu Konut Uygulaması………………………
63
4.2.4. Seyhan Zincirlibağlar Toplu Konut Uygulaması…………
70
4.2.5. Seyhan Gürselpaşa Toplu Konut Uygulaması……………
80
4.2.6. Merkez Yüreğir Toplu Konut Uygulaması……………….
86
4.2.7. Yüreğir 1. ve 2. Bölge Toplu Konut Uygulaması………..
93
4.2.8. Yüreğir Köprülü Mahallesi Toplu Konut Uygulaması…..
110
4.3. Adana, Seyhan ve Yüreğir İlçeleri Toplu Konut Uygulamalarının
Dış Mekan Kullanım Durumları………………………………….. 120
5.SONUÇLAR VE ÖNERİLER…..…………………………………………. 126
KAYNAKLAR……………………………………………………………...... 134
ÖZGEÇMİŞ………………………………………………………….……….. 140
EKLER………………………………………………………………………... 141
EK 1 - OTOPARK YÖNETMELİĞİ HAKKINDA GENEL TEBLİĞDE
DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ…………………………….. 142
EK 2 – SEYHAN 908 KONUT UYGULAMASINA AİT ÖRNEK PEYZAJ
TEKNİK ŞARTNAMESİ…………………………………………………….. 146
EK
3
–
TOPLU
KONUT
ALANLARINDA
BİRİM
YAPIDAN
BAŞLAYARAK SAHİP OLUNMASI GEREKEN AÇIK VE YEŞİL ALAN
MİKTARLARI……………………………………………………………….. 154
V
ÇİZELGELER DİZİNİ
SAYFA
Çizelge 4.1. Konut alanlarında kullanımlar için uygun eğimler………………
14
Çizelge 4.2. Yaş gruplarına göre yeşil alan gereksinimi………………………
19
Çizelge 4.3. Konut niteliklerine göre önerilen otopark standartları…………...
33
Çizelge 4.4. Seyhan, Sarıhular, Karaisalı, Zincirlibağlar toplu konut
uygulamalarının dış mekan kullanım durumları…………………
121
Çizelge 4.5. Gürselpaşa, Yüreğir, Yüreğir 1. ve 2. Bölge, Köprülü toplu
konut uygulamalarının dış mekan kullanım durumları…………..
VI
123
ŞEKİLLER DİZİNİ
SAYFA
Şekil 3.1.
Araştırma Yöntemi Akış Şeması…………………………
11
Şekil 4.1.
Bitki örtüsünün ısı kontrolüne etkileri…………………………
23
Şekil 4.2.
Bitkilerle rüzgar kontrolü………………………………………
24
Şekil 4.3.
Adana, Seyhan ve Yüreğir ilçelerinde yer alan toplu konut
çalışma alanları………………………………………………… 27
Şekil 4.4.
Çalışma
alanlarının
1/500.000
ölçekli
jeoloji
haritası
üzerindeki konumları…………………………………………... 28
Şekil 4.5.
Seyhan Toplu Konut Uygulaması Vaziyet Planı………………. 29
Şekil 4.6.
Rampa iniş ve çıkışlarında yer alan basamaklar……………….
30
Şekil 4.7.
Merdiven yanına yapılan rampa……………………………......
30
Şekil 4.8.
S Tipi evlerden birine merdivenli iniş…………………………. 31
Şekil 4.9.
S tipi evlere girişler…………………………………………….
Şekil 4.10.
Arazi sınırlarındaki şevlerde yağmur sularının oluşturduğu
31
derin yarıkların görünümü…………………………………….
32
Şekil 4.11.
Herhangi bir çözüm üretilmeyen şevlerin görünüşü……….......
32
Şekil 4.12.
Seyhan 908 konut çocuk oyun alanları ve en fazla yürüyüş
mesafeleri………………………………………………............
Şekil 4.13.
35
3 No’lu çocuk oyun alanı ve gölge fonksiyonu olmayan
pergolalar………………………………………………………. 36
Şekil 4.14.
5 No’lu çocuk oyun alanı………………………………………
36
Şekil 4.15.
6 No’lu çocuk oyun alanı………………………………………
37
Şekil 4.16.
Yanlış malzeme seçimi sonucu sosyal donatılarda görülen
zararlar…………………………………………………………. 38
Şekil 4.17.
Uygulamada dikilmiş olan Pinus pinea ağacının boyu………...
Şekil 4.18.
Pinus pinea ağaç boyu örneği………………………………….. 40
Şekil 4.19.
Şevlerde kullanılan Nerium oleander bitkileri…………………
Şekil 4.20.
Şev taşlarının kullanımı ve yapraklı ağaçların ölçü yönünden
Şekil 4.21.
40
41
ince gövdeli ve dengesiz taçlı yapıları…………………………
42
Bitkisel uygulamadan bir görünüm…………………………….
42
VII
Şekil 4.22.
Bitkisel uygulamadan bir görünüm…………………………….
Şekil 4.23.
Oyun alanı çevresinde gölgeleme yapmayan bitkilerle yapılmış
43
bir uygulama…………………………………………………… 43
Şekil 4.24.
Otopark gölgelendirmesi için bitkilendirme çalışmaları……….
Şekil 4.25.
Tüm alanda tek tip kullanılan yüksek boylu aydınlatma
elemanları……………………………………………………....
44
45
Şekil 4.26.
Yol kenarlarında yer alan çöp konteynırları…………………… 46
Şekil 4.27.
Seyhan Sarıhular toplu konut ve sosyal donatı uygulaması
vaziyet planı……………………………………………………
47
Şekil 4.28.
Toplu konut alanının batısında yer alan tarım alanları………… 48
Şekil 4.29.
SHÇEK’e ait parsel içerisinde yer alan üzeri kapatılmış dere…
Şekil 4.30.
Vaziyet planında bloklar ile lise arasında kalan, bitkisel
49
uygulamaya hazır hale getirilmek üzere doldurulmuş dere……
49
Şekil 4.31.
Ortak kullanım alanlarından görünüm...……………………….
50
Şekil 4.32.
Hanımlar lokalinin inşaat aşamasındaki görüntüsü……………. 51
Şekil 4.33.
Yapımı tamamlanmış fakat çevresine düzenleme yapılmamış
hanımlar lokali…………………………………………………. 51
Şekil 4.34.
Çocuk oyun alanlarının konumu ve konut alanlarından en fazla
yürüme mesafeleri……………………………………………...
52
Şekil 4.35.
1 No’lu adada yer alan büfe ve oturma yerleri…………………
53
Şekil4.36
2 No’lu adada yer alan oyun alanı ile oturma yerleri ve büfe….
53
Şekil 4.37.
2 No’lu yapı adasında yer alan çocuk oyun alanlarından biri ve
oyun grubu……………………………………………………..
Şekil 4.38.
3 No’lu adada yer alan uygulama aşamasındaki çocuk oyun
alanı…………………………………………………………….
Şekil 4.39.
54
3
No’lu
yapı
adasında
uygulaması
54
tamamlanmış
bitkilendirmesi yapılmamış çocuk oyun alanı…………………
55
Şekil 4.40.
Bakımsız yeşil alanların görünüşü……………………..………
56
Şekil 4.41.
Cupressocyparis leyandii bitkisinde görülen kurumalar………
56
Şekil 4.42.
Yüksek
boylu, gölge
yapacak
ağaçlardan
yoksun
bir
bitkilendirme…………………………………………………..
VIII
57
Şekil 4.43.
Bahçenin genel görünümü ve gölgesinden yararlanılamayan
ağaçlarla yapılmış uygulama…………………………………...
Şekil 4.44.
Aydınlatma
elemanına
yakın
konumlanan
58
Robinia
pseudoacacia “Umbraculifera” ağacı ve bakım yapılmayan
yeşil alanlar…………………………………………………….
Şekil 4.45.
Çöp
kovasına
yakın
konumlanan
Thuja
59
orientalis
“Pyramidalis”………………………………………………….
60
Şekil 4.46.
Alanda farklı noktalarda yer alan beton rögar kapakları………
61
Şekil 4.47.
SHÇEK Sevgi Evleri bahçesinde yer alan enerji dağıtım
panosu ve pis su drenaj sistemleri………………………….….
Şekil 4.48.
61
Blok bahçeleri içerisinde kullanılan orta boy aydınlatma
elemanları………………………………………………………
62
Şekil 4.49.
Belediyenin kaldırımlar üzerine yerleştirdiği çöp bidonları…...
62
Şekil 4.50.
Karaisalı 96 konut uygulaması vaziyet planı…………………..
64
Şekil 4.51.
Konut alanlarının merkezinde yer alan çocuk oyun alanı ve
oturma yerleri…………………………………………………..
Şekil 4.52.
Yeşil alanların genel görünümü ve standart dışı ağaç fidanları
dikimi…………………………………………………………..
Şekil 4.53.
Cupressocyparis
leylandii
bitkisine
uygulanan
67
hatalı
herekleme örneği……………………………………………….
Şekil 4.56.
66
Herekleme hatası ile standart dışı fidanların uygulamalarda
kullanılması…………………………………………………….
Şekil 4.55.
66
Sulama ve bakım yetersizliğinden dolayı Cupressocyparis
leylandii bitkisinin durumu…………………………………….
Şekil 4.54.
65
67
Aşı yeri altından çıkan sürgünlerin temizlenmemesinden
dolayı
uygulamada
kullanılan
Robinia
pseudoacacia
Şekil 4.57.
“Umbraculifera” ağaçlarında görülen form bozukluğu………..
Şekil 4.58.
Yüksek boylu, gölge yapan ağaçtan yoksun çevre tasarım
68
örneği…………………………………………………………... 69
Şekil 4.59.
Kilitli parke ulaşım yolları ve bahçe aydınlatma elemanları…... 69
Şekil 4.60.
Seyhan Zincirlibağlar toplu konut uygulaması vaziyet planı….. 70
IX
Şekil 4.61.
Uygulama alanı çevresindeki tarım alanları……………………
Şekil 4.62.
Projede oyun alanı ve oturma yerleri olarak planlanan ancak
71
uygulanmayan proje alanı……………………………………...
72
Şekil 4.63.
Üçüncü parselde yer alan oyun alanlarından biri………………
73
Şekil 4.64.
İkinci kısım birinci parselde bulunan çocuk oyun alanlarından
biri……………………………………………………………...
73
Şekil 4.65.
İkinci kısım ikinci parselde yer alan çocuk oyun alanı………...
74
Şekil 4.66.
Çocuk oyun alanı etrafında yer alan gölge fonksiyonu olmayan
dairesel pergola………………………………………………...
74
Şekil 4.67.
Bitkisel uygulamaların genel karakteri………………………..
77
Şekil 4.68.
Herekleme yapılmamış ağaçlar ve gölgeleme amacından uzak
bitki uygulamaları……………………………………………...
Şekil 4.69.
Taşınabilir yağmurlama başlıkları ile bu sulamadan zarar
gören Cupressus arizonica’nın alt yaprakları…………………..
Şekil 4.70.
77
Cupressus
macrocarpa
“Goldcrest”
bitkisinde
78
görülen
kurumalar………………………………………………………
78
Şekil 4.71.
Alan içerisinde çöken ve bozulan yollar……………………….
79
Şekil 4.72.
Alan içerisinde kullanılan aydınlatma elemanları……………..
79
Şekil 4.73.
Seyhan Gürselpaşa 224 konut uygulaması vaziyet planı………
80
Şekil 4.74.
Merkezde yer alan çocuk oyun alanına giriş…………………..
81
Şekil 4.75.
Uygulamada yer alan çocuk oyun alanı………………………..
82
Şekil 4.76.
Oyun alanı etrafında yer alan oturma grupları ve gölge
fonksiyonu olmayan bitkilerle yapılan uygulamalar…………...
Şekil 4.77.
82
Pergolalar oldukça zayıf yapılı olup gölgeleme amaçlı sarılıcı
bitki eksikliği görülmekte……………………………………… 83
Şekil 4.78.
Eleagnus angustifolia ’da görülen form bozukluğu……………
Şekil 4.79.
İnce ve eğri gövdeli Acacia dealbata bitkisinde tekniğine
uygun yapılmayan herekleme örneği…………………………..
Şekil 4.80.
84
84
Uygulama sonrası bakım yetersiz bakım çalışmalarına bir
örnek…………………………………………………………… 85
Şekil 4.81.
Ortak kullanım alanlarında bir arada kullanılan trafik yolu tipi
X
yüksek boylu aydınlatma elemanları ile bahçe tipi aydınlatma
elemanları……………………………………………………...
85
Şekil 4.82.
Yüreğir 168 konut uygulaması vaziyet planı…………………..
86
Şekil 4.83.
Çocuk oyun alanı ve oturma gruplarına ulaşım yolu…………..
87
Şekil 4.84.
Binaya
oldukça
yakın
dikilen
Robinia
pseudoacacia
“Umbraculifera” ve Acer platanoides örneği…………………..
Şekil 4.85
89
Konutlarda yaşayanlar tarafından yapılan ağaç ve çalı
dikimleri sonucu oluşan bitkilendirme karışıklığı ve kilitli
parke taşlarla belirlenmiş bitkiler………………………………
89
Şekil 4.86.
Ağaçlandırma uygulamaları……………………………………
90
Şekil 4.87.
Yaprak dökenler ile herdem yeşil bitkilerin kullanımı………… 90
Şekil 4.88.
Aşı noktası altından çıkan yan dal sürgünleri alınmadığından
formu değişmekte olan Robinia pseudoacacia “Umbraculifera”
ağaçları……………………………………………..………….
Şekil 4.89.
Otopark ve tretuvarlarda görülen hasarlı bordürler ve yerinden
oynatılmış kilitli parke döşemeler……………………………..
Şekil 4.90.
92
Yürüyüş yollarında görülen çökmeler ve elektrik dağıtım
panosunun yarattığı görsel kirlilik……………………………..
Şekil 4.92.
91
Zemin döşemesinde görülen bozulmalar ve tamamlanmamış
drenaj elemanı…………………………………………………
Şekil 4.91.
91
92
Yüreğir 1. Bölge (212 konut) toplu konut uygulaması vaziyet
planı……………………………………………………………
93
Şekil 4.93.
Çim alanlar üzerinde yer alan oturma grupları………………… 94
Şekil 4.94.
Çocuk oyun alanında yer alan 2-5 yaş arası oyun grubu………
95
Şekil 4.95.
5-11 yaş grubuna hitap eden çocuk oyun alanı………………...
95
Şekil 4.96.
Çocuk oyun alanı etrafında yer alan kameriye…………………
96
Şekil 4.97.
Gece aydınlatması ve gölge imkanı olmayan oturma alanı ve
çim derzli beton plak döşeme yollarda görülen bozulmalar…...
97
Şekil 4.98.
Gölgelendirmeden yoksun oturma alanları……………………
98
Şekil 4.99.
Bitkisel uygulama, rögar kapağı ve tel çitlerin yarattığı görüntü
kirliliği…………………………………………………………
XI
98
Şekil 4.100. Bakımsız yeşil alanlar………………………………………….
99
Şekil 4.101. Yaya yollarına trafik geçişlerini engelleyen babalar…………... 99
Şekil 4.102. Herhangi bir engel kullanılmadığı için kaldırımı işgal eden
taşıtlar ve kaldırımı kaplayan çim alan ile işlevsiz hale gelen
kaldırım uygulaması……………………………………………
100
Şekil 4.103. Zeminden yüksekte uygulanmış, görüntü kirliliği oluşturan
rögar kapakları…………………………………………………. 100
Şekil 4.104. Rögar kapaklarının oluşturduğu görüntü kirliliği……………… 101
Şekil 4.105. Tel çit uygulamasıyla anlamını kaybeden yol bağlantısından
biri……………………………………………………………...
101
Şekil 4.106. Kemal Serhadlı PMYO’ndan uygulama alanına bakış………...
102
Şekil 4.107. Yüreğir 1. ve 2. bölge toplu konut alanı……………………….
103
Şekil 4.108. Otoparkta futbol oynayan çocuklar…………………………….
104
Şekil 4.109. Çocuk oyun alanı ve yarım bırakılmış kilitli parke döşeme yol
bağlantısı………………………………………………………
104
Şekil 4.110. Çocuklar tarafından oyun sahası olarak kullanılan araç yolu…
105
Şekil 4.111. Uygulama alanı güney kesimde yer alan çocuk oyun alanı……
105
Şekil 4.112. Bitkisel uygulamaların genel karakteri………………………..
106
Şekil 4.113. Gelişi güzel, karışık tür ve cinslerle yapılmış bitkilendirme
örneği…………………………………………………………..
107
Şekil 4.114. Çim yüzeyde görülen bozulmalar ve çember içine dikilmiş
Cupressus arizonica……………………………………………. 107
Şekil 4.115. Otopark zemininde görülen çökmeler ve beton rögar kapakları.
108
Şekil 4.116. Kilitli beton parke döşemelerde çökme ve bozulmalar………...
108
Şekil 4.117. Otoparklarda kullanılan yüksek boylu aydınlatma elemanları,
bordür dibine dikilmiş Washingtonia filifera fidanı ve
gölgelendirilmemiş yaya yolları……………………………….
109
Şekil 4.118. Zeminden yüksekte ve bazı noktalarda uygun olmayan
yerlerde uygulanan rögar kapaklarının oluşturduğu görüntü
kirliliği…………………………………………………………
Şekil 4.119. Yaya kaldırımını daraltan ve geçişi engelleyen elektrik dağıtım
XII
109
panosu………………………………………………………….
110
Şekil 4.120. Proje alanından DSİ İkmal Ambarlarına bakış………………..
111
Şekil 4.121. Proje alanından tarım alanlarına bakış…………………………
111
Şekil 4.122. Köprülü mahallesi toplu konut uygulaması vaziyet planı……..
112
2 No’lu çocuk oyun alanı, otopark düzenlemesi ve blok
Şekil 4.123. girişleri…………………………………………………………
113
Şekil 4.124. 4 ve 5 nolu çocuk oyun alanları………………………………..
114
Şekil 4.125. Konut alanlarından oyun alanlarına en fazla yürüme mesafeleri
114
Şekil 4.126. Yeşil alanlardan bir görünüm…………………………………..
116
Şekil 4.127. Yürüme
yolu
etrafında
gölge
yapıcı
ağaçtan
noksan
bitkilendirme çalışması………………………………………...
116
Şekil 4.128. Uygulama alanı sınırında korunmuş mevcut ağaçlar ve geniş
yeşil alanlar içerisinde yer alan ibreli ağaç grupları…………… 117
Şekil 4.129. Ağaç gövdelerine uygun şekilde yapılmayan herekleme örneği
117
Şekil 4.130. Görüntü kirliliği oluşturan yangın hidrantı ve beton rögar
kapakları………………………………………………………..
118
Şekil 4.131. Araç yolu üzerinde zeminden yüksekte kalmış rögar kapakları.
118
Şekil 4.132. Aydınlatma elemanları kullanımı……………………………… 119
Şekil 4.133. Aydınlatmanın yetersiz olduğu bölgelerden biri………………
119
Şekil 4.134. Yürüme yolundaki zemin döşemesinde görülen bozulmalar….
120
XIII
KISALTMALAR
MTA
SHÇEK
TOKİ
YÖK
TEDAŞ
PMOYO
: Maden Tetkik ve Arama
: Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu
: Toplu Konut İdaresi
: Yükseköğretim Kurulu
: Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş.
: Polis Meslek Yüksek Okulu
XIV
1.GİRİŞ
Özge ERDOĞAN
1. GİRİŞ
Barınma ihtiyacı, yüzyıllar boyunca insanoğlunun ana gereksinimlerinden
birisi olmuştur. Aile kavramının oluşmasıyla beraber toplumsal yaşam en ilkel
halinden bugünkü çağdaş durumuna gelmiştir. Önceleri korunma yeri işlevine sahip
olan konut kavramı zaman içerisinde gelişerek bugün çevresi ile birlikte bir yaşam
ortamının parçası olarak kabul edilmektedir.
Türkiye’de 1950 yılları ve sonrasında hızla artan nüfus ve kırsal alandan
kente göç, büyük kentlerde konut sorununu ortaya çıkarmıştır. Bu süreç içinde konut
üretimi ve finansmanında belirgin politikalar uygulamaya konulamamış, dar gelirli
yeni kentliler önceleri genellikle kamu ya da bir başkasına ait araziler üzerinde, kendi
olanaklarıyla konutlarını inşa etmişlerdir. Bu yasal olmayan gelişme, daha sonraları
gereksinim sahiplerinin konutlarını kendi arsaları üzerinde, plansız ve projesiz olarak
üretmeleri sürecine dönüşmüştür. Sonuçta, hızla büyüyen kentlerin çoğu kez, dış
halkalarında “gecekondu bölgeleri” ve “hisseli gelişme alanları” olarak adlandırılan
ve resmi olmayan konut stoku oluşturmuştur.
Bekdemir (2003)’ in bildirdiğine göre, Altıntaş (1989), toplu konutu ortaya
çıkaran nedenleri üç başlık altında açıklamaktadır. Bunlardan birincisi sosyal
nedenler; toplumsal dayanışma duygularını güçlendirme, bireyleri ve aileleri,
komşuluk birimleri ve küçük topluluklar içinde kaynaştırıp bütünleşme, toplu konut
yaşamı ile sağlanabilmektedir. İkincisi ekonomik nedenler olup, bireyler çok katlı
binalarda yaşayarak arsa maliyetinden tasarruf sağlayabilme, ödeme koşullarındaki
kolaylıklardan ve toplu konut kredilerinden yararlanabilme durumları toplu
konutların ekonomik bakımdan tercih nedeni olmaktadır. Üçüncüsü planlama
nedenleridir.
Yapılan
toplu
konut
alanlarının
yeterli
miktarda
donanım
fonksiyonlarını içermesi, ticaret, sosyal, kültürel, idari, sağlık, eğitim ve rekreasyonel
donatıların bir arada bulunabilmeleri toplu konutu tercih sebebi yapmaktadır.
Ülkemizin yaşadığı hızlı kentleşme ve nüfus artışı sebebiyle oluşan konut ve
kentleşme sorunlarının çözülmesi ve üretimin arttırılarak işsizliğin azaltılması
amacıyla, 1984 yılında “Toplu Konut ve Kamu İdaresi Ortaklığı Başkanlığı”
kurulmuştur. 2985 sayılı yasayla kurulan Toplu Konut İdaresi (TOKİ), gecekondu
1
1.GİRİŞ
Özge ERDOĞAN
bölgelerinin tasfiye ve dönüşümüyle ilgili altyapı hizmetlerinin verileceği yeni iskan
alanlarını yaratma, konut inşaatları için ihtiyaç duyulacak finansmanı temin etme
görevini üstlenmiştir (www.toki.gov.tr).
İdarenin sürekli kaynağa sahip olması amacıyla, Toplu Konut Fonu
oluşturulmuştur. Toplu Konut Fonu’nun 1993 yılında genel bütçe kapsamına
alınması,
2001
sonunda
ise
tamamen
kaldırılmasıyla
TOKİ’nin
gelirleri
sınırlandırılmıştır. Böylece sınırlı kaynaklara bağlı kalan TOKİ, dar ve orta gelirli
vatandaşların nitelikli konut ihtiyacını karşılayamamıştır. Hızlı kentleşme ve
yapılaşma eğilimi ise devam etmiştir.
2003 yılında TOKİ’ ye konut sektörüyle ilgili şirketler kurmak veya kurulmuş
şirketlere iştirak etmek gibi yeni görevler verilmiştir. 2004 yılında doğrudan
Başbakanlığa bağlanan TOKİ, 2003'te başlatılan 'Planlı Kentleşme ve Konut Üretim
Programı' kapsamında; 2009 Aralık ayı itibariyle altyapı, sosyal donatı ve çevre
düzenlemeleriyle birlikte 81 il ve bunlara bağlı 705 ilçede, 1532 şantiyede, 403.269
konut inşaatı başlatmıştır (www.toki.gov.tr).
Adana kenti, dışarıdan sürekli göç alan kentlerden birisi olup nüfus artış hızı
bakımından Türkiye’de 5. sırada yer almaktadır. Ancak yaşanan konut sorunu sadece
konut açığı şeklinde olmayıp, büyük oranda 1950 yılları sonrasında var olan
gecekondulaşma şeklindedir. İhtiyaç sahiplerine yalnızca barınma amaçlı değil,
sağlıklı ve yaşam kalitesi yüksek, yaşanabilir bir çevrede yer alma hakkı
tanınmalıdır. TOKİ’nin Adana kent metropolünde konut edindirme ve gecekondu
önleme politikaları kapsamında; 2009 Aralık ayı itibariyle 28 bölgede uygulama,
toplam 10.170 adet konut yapımına başlamış ve birçoğu teslim edilmiştir. Bu
politikaların amacı; çöküntü alanlarını yaşanabilir hale getirmek, dar gelirli
vatandaşlara konut sahip olma imkânları sağlamak ve bu kişileri sağlıksız ve plansız
gecekondu bölgelerinden çıkarmaktır. Planlı kentleşme ve insan ihtiyaçlarına cevap
verebilen duyarlı yaşam alanlarının yaratılması peyzaj mimarlarını da kapsayan
disiplinler arası çalışmaları gerektirir.
TOKİ Başkanlığı’nca yürütülen toplu konut proje ve uygulamalarında peyzaj
mimarlığı müteahhitlik hizmetleri önemli bir yer tutmaktadır. Proje aşamasından
uygulama, kontrol ve bakım aşamasına kadar peyzaj mimarları toplu konut
2
1.GİRİŞ
Özge ERDOĞAN
çalışmalarında görev almaktadır. Özellikle toplu konut alanlarında konforlu bir çevre
içinde kullanıcılar için uygun mekanlar yaratmak ve bakım çalışmalarını yeterli
düzeye indirgeyecek uygulamalarda bulunmak peyzaj mimarlarının görevleri
arasındadır.
Tübitak (1987)’a göre, yaşanılan çevrenin, insanları açık alanlarda birlikte
olmaya teşvik edici olması gerekmektedir. Dış mekânlar konuttaki yaşantının
devamını sağlamalı ve güçlendirmelidir. Çevre tasarımları buna göre yapılmalıdır.
Sokak, meydan ve yeşil alanlar insan yaşantısının geçtiği yerler olarak
değerlendirilmelidir.
İnsanların
birlikte
zaman
geçirebilecekleri
alanlar
tasarlanmalıdır. Birlikte yemek yeme yeri, çocuk evi, kütüphane gibi mekânlar
insanların birbirleri ile tanışıp kaynaşma olanağı sağlayacak alanlara yer verilmelidir
(Yeğin, 1993;Tavukoğlu,2008’den).
Bu çerçevede Adana kentinde TOKİ tarafından yaptırılan toplu konut
alanlarının sağlıklı ve yaşanabilir bir çevrede yaşama hakkına sahip olan
kullanıcılara verdiği hizmetler tartışılabilir boyuttadır.
Bu çalışmadaki amaç; Adana ili Seyhan ve Yüreğir ilçelerinde TOKİ
tarafından yaptırılan toplu konut alanlarının dış mekan kullanımları açısından
kullanıcılara sunduğu olanakların nitelik ve nicelik bakımından yeterlilik düzeylerini
saptamak, bu sonuçlara göre yapılan yanlışları, hatalı uygulamaları ortaya koyarak
daha sonraki çalışmalara ışık tutmaktır. Buna göre uygulanan ve uygulanmakta olan
toplu konut alanları bitkisel tasarım, rekreasyon ve oyun alanları, alt yapı sistemleri,
oto ve yaya trafiği açısından değerlendirilerek, sorunlar tespit edilmeye çalışılmış ve
çözümler için öneriler geliştirilmiştir.
Araştırmada üzerinde çalışılan toplu konut alanları; Adana Seyhan (176
Konut Alt Gelir Grubuna), Adana Seyhan Gürselpaşa, Adana Seyhan Sarıhular (Alt
Gelir), Adana Seyhan Sarıhular sosyal donatı, ilköğretim(32), lise(32), cami,
şadırvan, 3 adet büfe, spor salonu, tic. mrk., +SHÇEK sevgi evleri (Karaisalı 96
konut), Adana Seyhan-Zincirlibağlar, Adana Merkez Yüreğir 168 konut (Alt Gelir),
Adana Merkez Yüreğir 1. Bölge, Adana Yüreğir 2. Bölge, Adana Yüreğir Köprülü
Mah. 988 Konut ve Sosyal Donatısı (32 Derslikli İlköğretim, 32 Derslikli Lise, Spor
3
1.GİRİŞ
Özge ERDOĞAN
Salonu, Sağlık Ocağı, Ticaret Merkezi, Camii, Şadırvan, Kütüphane, Saat Kulesi)
olarak sıralanabilir.
4
2.ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR
Özge ERDOĞAN
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR
Araştırma konusuyla ilgili daha önce yapılmış çalışmalar aşağıdaki gibi
sıralanabilir.
Balkaya (1990), Toplu Konutlarda Açık ve Yeşil Alan Planlamaları
Açısından Adana Kenti “Yeni Adana Toplu Konut Alanı” Üzerine Bir Araştırma
başlıklı yüksek lisans tez çalışmasında, Yeni Adana toplu konut alanını açık ve yeşil
alan açısından incelemiştir. Toplu konut alanlarında açık ve yeşil alan planlamasında
uyulması gereken ilkeler doğrultusunda çözüm önerileri ortaya koymuştur.
Sis (1993), “Eski Diyarbakır Sur İçi Konutlarında İklimin Tasarıma Etkisi
Üzerine Bir Araştırma” adlı yüksek lisans tez çalışmasında, iklim-tasarım ilişkisi
üzerinde durarak, konutların yerleşme düzeninde, tasarımında ve biçim almasında
iklimin en önemli etkenlerden biri olduğunu ortaya çıkarmaya çalışmıştır.
Duman (1999), “ Toplu Konut Alanlarında Ekolojik Planlama İlkelerinin
Ankara – Eryaman V. Etap Örneğinde İrdelenmesi” adlı yüksek lisans tezinde,
kentleşmenin doğa üzerindeki olumsuz etkileri üzerinde durmuş, bu zararlı etkilerin
en aza indirilmesini sağlayan ekolojik planlama ilkelerini, dünyada ve Türkiye’de bu
konuda daha önce yapılmış çalışmalar doğrultusunda belirlemiş ve Ankara –
Eryaman V. Etap Toplu Konut Yerleşimini bu ilkeler açısından değerlendirmiştir. Bu
değerlendirmeler sonucunda araştırma alanının bir bölümü için ekolojik planlama
ilkelerinin uygulandığı bir tasarımı ortaya koymuştur.
Atanur (2000), “Türkiye’de Toplu Konut Alanlarında Mevcut Dış Mekan
Planlama Kararlarının İrdelenmesi ve Plan Kararlarının Standartlaştırılması” adlı
doktora tezinde, Türkiye’nin farklı coğrafi bölgelerinden seçtiği yedi adet örneklem
bölgesindeki toplu konut alanlarına ait açık ve yeşil alan kullanım kararlarını, bölge
ve konut adası ölçeğinde incelemiştir. Mevcut yapıyı ortaya koyarak, konut
çevrelerini kaliteli dokuya kavuşturacak standart yaklaşımlarının geliştirilmesini
hedeflemiştir.
Çalış (2001), “Fiziksel, Görsel ve Sosyal Etkileşim Özellikleri İle Bir Toplu
Konut Modelinin Oluşturulması” adlı yüksek lisans tez çalışmasında, toplu
5
Özge ERDOĞAN
konutlarda niteliği etkileyen özellikleri bir araya toplayarak, yerleşimlerin
oluşturulmasında kullanıcı ve tasarımcılara rehberlik etmeyi amaçlamıştır.
Gültekin ve arkadaşları (2001), “Öğretmenkent Toplu Konut Alanında
Sürdürülebilir Dış Mekan Olanaklarının Araştırılması” adlı eserinde, Öğretmenkent
Toplu Konut Alanında alana ait doğal ve kültürel yapıyı inceleyerek; alan
kullanımlarını etkileyen iklim faktörü ve toprak koşullarıyla burada yaşayan halkın
rekreasyon istekleri ve gereksinimleri belirlenmişlerdir. Tasarım, uygulama ve bakım
ilkelerinin hayata geçirilmesi için gerekli öneriler yapılmıştır.
Sayan (2002), “Ankara’da Yeni Yerleşim Alanlarındaki Uygulamaların
Peyzaj Tasarım İlkeleri Açısından İrdelenmesi” adlı yüksek lisans tezinde, Çayyolu –
2 olarak seçtiği çalışma alanı ve genelde toplu konut alanlarında görülen sorunlar ile
planlama ve uygulama aşamalarında karşılaşılan hata ve eksikleri belirtmiştir.
Gelecekte yapılacak olan yeni yerleşim alanlarında çevre kalitesinin arttırılması
açısından öneriler geliştirmiştir.
Yalçın (2003), “ Kahramanmaraş Kentinde Toplu Konut Gelişme Alanlarının
İrdelenmesi” adlı yüksek lisans çalışmasında, Kahramanmaraş kentinde uygulanan
toplu
konut
alanlarını
sosyal
donatı,
yeşil
alan
nitelikleri
bakımından
değerlendirerek, toplu konut sistemlerinin geliştirilmesine yönelik öneriler ortaya
konulmasını amaçlamıştır.
Bekdemir (2003), “İstanbul-Bahçeşehir Toplu Konut Yerleşmesinde Dış
Mekan Kullanım Olanaklarının İrdelenmesi” adlı yüksek lisans tezinde, seçtiği
çalışma alanında mevcut dış mekan kullanım yoğunluklarını saptamaya çalışarak,
kullanıcı gereksinimlerine bağlı olarak değerlendirmeler yapmıştır.
Erke (2004), “Adana Metropolünde Uygulanan Toplu Konutların Mekansal,
Alansal ve Boyutsal Analizleri” adlı yüksek lisans çalışmasında, Adana
metropolünde üretilen toplu konutların mekansal, alansal ve boyutsal analizlerini
yapmıştır. Bu analiz çalışması ile toplu yerleşimlerin yerleşme alanları, konumu,
arazi kullanım değerleri, konut grubu büyüklükleri, planlama kararları, işlev alanları,
konut içi mekanların kapladığı alanlar her yerleşim için ayrı ayrı incelenmiş,
eksiklikler tespit edilerek çözüm önerileri getirilmeye çalışılmıştır.
6
Özge ERDOĞAN
Özdemir (2006), hazırladığı yüksek lisans tez çalışmasında çalışma alanı
olarak belirlediği Karabük iline bağlı Beşbinevler Mahallesi sınırları içerisindeki
Beşbinevler Toplu Konut Alanında bulunan konut ve açık yeşil alanların mevcut
durumunu ortaya koymuş, sorunları saptamaya çalışarak çözüm önerileri
geliştirmiştir.
Süataç (2006),“Yürminci Yüzyıl Toplu Konut Örneklerinin İncelenmesi” adlı
yüksek lisans tezinde, kente yeni gelen nüfusa ve kentin mevcut nüfusuna yetecek
kapasitede bir kent tasarlanması durumunda, kentte oluşacak gecekondu bölgeleri,
ulaşım sorunu, suç oranı, kirlilik gibi birçok sorunun çözülebileceği fikrini
savunarak; 19. yüzyıl sonu ve 20. yüzyıl başlarında yapılan konutları incelemiştir.
Girginer
(2006),
“Kentsel
Tasarım
İle
Ekolojik
Sürdürülebilirliğin
İlişkilendirilmesi ve Toplu Konut Gelişme Bölgelerinde Örneklenmesi” adlı yüksek
lisans tezinde, hızlı nüfus artışı ve beraberinde getirdiği konut ihtiyacı ve buna
çözüm olarak yapılan toplu konut olgusunu ele almış, ekolojik sürdürülebilirliğin
toplu konut yerleşmelerindeki uygulanabilirliğini ve ekolojik sürdürülebilir toplu
konut ilkelerini belirlemeye çalışmıştır. Çalışma alanı olarak seçtiği İzmir Buca
Evka–1 toplu konutlarını ekolojik sürdürülebilirlik bağlamında kritik ederek
değerlendirmiştir.
Erşan (2006), “Kahramanmaraş Kenti Toplu Konut Uygulamalarının
Kullanım Sonrası Değerlendirilmesi” adlı yüksek lisans tezinde, Kahramanmaraş’ta
uygulanan dört adet toplu konut bölgesini teknik, fonksiyonel ve davranışsal açıdan
incelemiş, gözlem ve görüşmeler sonucunda tasarım sorunlarını saptayarak
kullanıcılara ait memnuniyet düzeyini belirlemiştir.
Aslan (2007), “Toplu Konut Yerleşmelerinde Peyzaj Tasarımı ve Yönetimi
Sorunlarının Çözümünün, Ankara Koru – Yön Örneğinde İrdelenmesi” adlı yüksek
lisans tezinde Mesa – Koru Sitesini yerleşim düzeni, yapı kalitesi, peyzaj
düzenlemesi, müşteri hizmetleri ve örgütlenme modelini irdelemiş; yasal ve yönetsel
sorunlarına çözüm yolları geliştirmiştir.
Arslanoğlu (2008), “Günümüz Çok Katlı Konut Binaları Üzerindeki Bioİklimsel Yaklaşımlarının İstanbul Örneği Üzerinde İncelenmesi” adlı yüksek lisans
çalışmasında, teknolojik gelişmelerin paralelinde oluşan çevresel sorunların
7
Özge ERDOĞAN
çözümünde bio-iklimsel tasarımların çok katlı konut binaları üzerindeki etkilerini
incelemiştir. Ekolojik tasarımı etkileyen malzeme seçimi, iklimsel veriler ve bina
otomasyon sistemleri üzerinde durmuş, yurtdışındaki yapıları değerlendirerek,
İstanbul’daki çok katlı bina örnekleri üzerinde bio-iklimsel yaklaşımların
uygunluğunu tartışmıştır.
Tavukoğlu (2008), “Toplu Konut planlama ve Tasarım Kriterleri İle Kullanıcı
İlişkileri; İstanbul Örneği” adlı yüksek lisans tez çalışmasında, toplu konut alanları
planlama ve tasarım kriterlerini ortaya koyarak çalışma alanı olarak belirlediği
Bahçeşehir IV. ve V. Etaplar ile Kağıthane Sosyal konut alanlarında yaşamakta olan
kişilere anket yoluyla sorular sorarak kon ut ve yakın çevresiyle ilgili düşüncelerini
öğrenmeye ve önerilerini almaya çalışmıştır.
8
3.MATERYAL VE METOD
Özge ERDOĞAN
3. MATERYAL VE METOD
3.1. Materyal
Araştırma konusunu Adana kenti Seyhan ve Yüreğir ilçe sınırları içindeki
Toplu Konut İdaresi tarafından yaptırılan Adana Seyhan (176 Konut Alt Gelir
Grubuna), Adana Seyhan Gürselpaşa, Adana Seyhan Sarıhular (Alt Gelir), Adana
Seyhan Sarıhular sosyal donatı, ilköğretim(32), lise(32), cami, şadırvan, 3 adet büfe,
spor salonu, tic. mrk., +SHÇEK sevgi evleri (Karaisalı 96 konut), Adana SeyhanZincirlibağlar, Adana Merkez Yüreğir 168 konut (Alt Gelir), Adana Merkez Yüreğir
1. Bölge, Adana Yüreğir 2. Bölge, Adana Yüreğir Köprülü Mah. 988 Konut ve
Sosyal Donatısı (32 Derslikli İlköğretim, 32 Derslikli Lise, Spor Sal., Sağ. Oc., Tic.
Mer., Camii, Şad., Kütp., Saat Kul.) toplu konut alanları oluşturmaktadır.
Araştırmada; konuyla ilgili Çukurova Üniversitesi ve Ankara Üniversitesi
kütüphanelerinden ve YÖK Tez Dokümantasyon merkezinden elde edilen tezler ve
internetten sağlanan dokümanlar materyal olarak kullanılmıştır.
Araştırmada kullanılan haritalar; Adana Seyhan Belediyesi’nden 1/25.000
ölçekli Adana İmar Planı, Maden Teknik Arama (MTA) Adana Bölge
Müdürlüğü’nden 1/100.000 ve 1/500.000 ölçekli jeoloji haritası ve Adana İller
Bankası’ndan sağlanan 1/100.000 ölçekli topografik haritalardır.
Ayrıca uygulanmakta olan araştırma alanları şantiyelerinden vaziyet planları
ve çevre düzenleme projeleri alınmıştır. Tamamlanan araştırma alanlarında şantiye
binaları olmadığı için, uygulamayı yapan firmalar araştırılarak ilgili projeler elde
edilmeye çalışılmıştır.
Toplu konut alanlarında çekilen fotoğraflar ve yapılan sörveyler ile şantiyede
idari kişi/kişiler veya şantiye şefleriyle birebir yapılan görüşmeler araştırmanın diğer
materyallerini oluşturmaktadır.
9
3.MATERYAL VE METOD
Özge ERDOĞAN
3.2. Metod
Toplu konut alanlarıyla ilgili literatür taraması yapılmış ve toplu konutlarda
peyzaj mimarlığı yönünden daha önceki çalışmalar ışığında dış mekan planlama
ilkeleri saptanmaya çalışılmıştır.
Araştırma metodu analiz, değerlendirme ve sonuç olmak üzere üç aşamada
yürütülmüştür. Birinci aşama alan analizleri çalışmasıdır. Bu çalışmada belirlenen
dokuz toplu konut alanı çevre düzenleme projeleri ve uygulamaları üzerinde alanda
sörveyler yapılmış, uygulamalar ve dış mekân planlamaları uygun noktalardan
fotoğraflanmıştır. Bu amaçla uygulama sırasında projelerde yapılan değişiklikler
saptanmıştır.
İkinci aşamada çalışma alanlarının dış mekan kullanım olanakları belirlenmiş,
her bir toplu konut alanı topografya, oto-yaya trafik sistemi, oyun, spor ve
rekreasyon alanları, bitkisel tasarım ve altyapı açısından değerlendirilmiştir.
Üçüncü aşamada sonuç aşamasıdır. Veri toplama çalışmasında belirlenen
ilkeler ışığında saptanan bulgular, yapılan uygulamalar ve mevcut dış mekân
kullanım kararlarının olumlu ve olumsuz yönleri her bir toplu konut uygulamaları
için değerlendirilerek, sorunlara yönelik çözüm önerileri ortaya konulmaya
çalışılmıştır. Yöntemin akış şeması aşağıdaki şekilde özetlenerek verilebilir.
VERİ TOPLAMA
• Literatür Taraması
• Daha önce yapılmış çalışmalar temel alınarak toplu
konutlarda dış mekân planlama ilkelerinin belirlenmesi
I. AŞAMA
ANALİZ
• Seyhan İlçesinde beş ve Yüreğir İlçesine dört
bölgede yer alan toplu konut yerleşim alanlarında mekan
sörveyleri
• Yapılan çalışmaların analizleri
10
3.MATERYAL VE METOD
II. AŞAMA
DEĞERLENDİRME
III. AŞAMA
SONUÇ
Özge ERDOĞAN
• Uygulama alanlarından elde edilen verilerin belirlenen
ilkeler doğrultusunda değerlendirilmesi
• Çalışma alanları içerisindeki toplu konut uygulamalarında
karşılaşılan sorunlara yönelik çözüm önerilerinin ortaya
konulması
Şekil 3.1. Araştırma Yöntemi Akış Şeması
11
4. BULGULAR VE TARTIŞMA
Özge ERDOĞAN
Konut, birey ve aile için temel gereksinimlerden biri olan barınak, toplum için
ekonomik ve mekânsal içeriği olan bir olgudur. Konutu, tek bir yapı olarak
düşünmek mümkün değildir. Çevresi, arsası, altyapısı, sosyal ilişkileri ile yalnızca
fiziki bir barınak değil, insanların refahı, mutluluğu için gerekli tüm sosyal tesisleri
ve hizmetleri de kapsayan bir bütündür (Yeğin, 1993).
Toplu konut; “belirli bir alanda, çok sayıda yapılan konutlarla birlikte, bu
konutlarda yaşayanların tüm gereksinimlerini karşılayabilecek nitelik ve nicelikte,
sosyal, kültürel, eğitim, sağlık birimlerini ve rekreasyonel aktivite olanaklarını içeren
yapılar” olarak tanımlanmıştır (Yıldırım,2000; Sayan,2002’den).
Toplu konutla çok yakından ilişkili olan diğer bir kavram ise sosyal konuttur.
Sosyal konut, yoksul veya dar gelirli ailelerin barınmasını karşılayan konuttur.
Sosyal konutun asıl amacı, her aileyi, ailenin ödeyebileceği değerde sağlık, güvenlik,
huzur ve genel bolluk sağlayan tesislere kavuşturmaktır. Temel hedefleri aşağıdaki
gibi sıralanabilir (Perçin, 1982; Özdemir,2006’dan):
a. Konutların nitelik yönünden toplumun gereksinmelerini karşılayabilecek
şekilde inşa edilmesi ve dağıtımını sağlamak yoluyla arz ve talep arasındaki
dengesizliğin azaltılması,
b. Düşük standartlı konut şartlarının ortadan kaldırılması,
c. Çevre şartlarının sosyal, kültürel ve fiziksel açıdan değerlendirilerek
yeniden planlanması,
d. Yeni teknolojik yöntemler kullanılarak konutların modernleştirilmesi.
Uydu kentler ise; büyük şehirlerin yoğunlaşan yerleşim dokusunu hafifletmek
amacıyla kente bağlantılı olarak 30-40 km uzakta kurulan yerleşim merkezleridir.
Toplu konut alanları dış mekan planlamasında öncelikle bu tanımları yaparak,
konutların ve kullanıcıların niteliği belirlemek ilkelerin belirlenmesinde önemli rol
oynar. Çalışma alanlarında kent içerisinde yer alan sosyal konut ve toplu konut
uygulamaları bulunur.
12
Özge ERDOĞAN
4.1. Toplu Konutlarda Dış Mekân Planlama İlkeleri
Toplu konut alanları dış mekân planlamasında doğal veriler ve dış mekan
kullanımları önemli iki temel konu olup; doğal veriler içinde jeoloji, topografya,
iklim, bitki örtüsü ve toprak yapısı, dış mekan kullanımları içinde ise ulaşılabilirlik,
yaya ve araç trafiği çözümleri, ortak kullanım ve spor alanları, bitkilendirme
çalışmaları ile altyapı hizmetlerinin durumu planlama ilkelerinin ana hatlarını ortaya
koymaktadır.
4.1.1. Doğal Veriler
Jeoloji: Jeolojik yapı özellikleri toplu konut projelendirmeleri için en önemli
altlığı oluşturur. Zeminin yapısı, ana kaya ve dolgu durumu, zaman zaman
yapılaşmayı kısıtlayıcı olabilir. Bu nedenle yapıların kat sayısında, gruplaşmada,
yerleşme yoğunluğunu belirlemede değerlendirilen kriterlerin başında yörenin
jeolojisi ve deprem durumu yer alır.
Topografya: Toplu konut alanları planlama safhasında ve alan kullanım
kararlarında topografyanın yeri oldukça önemlidir. Çünkü yapının konumlandığı
alanın topografik yapısı, tasarım kararlarını etkileyecek pek çok faktörü içerir.
Topografik yapı, konut tipini, konutların nasıl ve nerelerde gruplaşabileceğini
ve konutların birbirlerine göre konumlarını etkiler. Eğimin %1’in altında olduğu
yerlerde drenaj problemi yaşanırken, eğimin %50’yi geçtiği yerlerde erozyon sorunu
ortaya çıkmaktadır. Alana giden ulaşım yolları, ulaşılabilirlik topografyayla yakından
ilişkilidir. Otobüs vb. toplu taşım araçları için eğimin %19’u geçmemesi genel bir
kural olarak bilinmektedir. Yaya yollarında ise eğime karşı, rampa, merdiven gibi
çözümler üretmek tasarıma bağlı olmaktadır.
Topografyanın bileşeni olan meyil analizi otopark, yollar, oyun alanları ve
tenis kortları vb. açık hava aktiviteleri tasarımında yol göstericidir. Bu analizde % 05, % 6-10 gibi aralıklarla eğimli alanlara uygun aktiviteler yerleştirilebilir. Örneğin
otopark eğiminin %5’i geçmemesi gerekirken, yol eğiminin çok zorunlu hallerde
%12’yi geçmemek kaydıyla % 9’da sınırlandırılabilmektedir. Çizelge 4.1 ‘de yol
eğimleri ortaya konulmuştur.
13
Özge ERDOĞAN
Çizelge 4.1. Konut Alanlarında
(Açıksöz,1993:Sayan,2002’den)
Kullanımlar
İçin
Uygun
Eğimler
Yollar, Servis Yolları, Park Yolları
EĞİMLER (en fazla) %
8
EĞİMLER (en az) %
0.50
Toplayıcı ve Yaklaşım Yolları
10
0.50
Giriş Yürüme Yolları
4
1.00
Rampa
15
-
Oturma Alanları
2
0.50
Düzenli Yeşil Alanlar
25
1.00
Yeşillendirilmiş Oyun Alanı
4
0.50
Ağaçlık Alanlar
50
-
Evyapan ve Tokol (2000)’e göre topografik yapı için yapılacak çalışmalar;
- Eğimli arazide düz açık alanların seviyesi binaların zeminine göre
ayarlanmalı, uygun yerlerde amfi tipi basamaklar kullanılmalı,
- Düz açık
alanlara, rampalı yaya yolundan/kaldırımdan, düzayak
bağlantıların olabildiği noktalardan ulaşılmalı,
- Oyun alanları ve oturma düzenlerinin çevrelerinden öznellik, mekânsal
tanım, fiziksel ve psikolojik koruma sağlayacak biçimde hafif bir seviye farkıyla
ayrılmaları için arazinin eğiminden yararlanılmalıdır.
Topografya ile uyumlu düzenlemeler altyapı maliyeti, mikro klima etkisi,
jeolojik yapı, manzara, mahremiyet vb. faktörleri etkiler. Topografya, rüzgâr yönü ve
şiddetini etkileyerek, hâkim rüzgârlardan korunmayı sağlayabileceği gibi rüzgârdan
yararlanmada da kullanılabilir. Bina yerinin topografik durumu, yapının güneş
ışınımından faydalanmasında, gün ışığının kullanılması ve doğal havalandırma
imkânları açısından oldukça önemlidir. Arazinin eğimi ve yönlenişi güneş
ışınımlarının geliş açısını etkiler.
Engebeli yapıya sahip topografya üzerinde yer alacak olan toplu konut düzeni
planlanırken, mevcut yapı peyzaja getirdiği değişkenlikler nedeniyle avantaj
14
Özge ERDOĞAN
sayılabilir. Bu nedenle topografya toplu konut yerleşim planlamasında önemli olan
parametreler arasındadır.
İklim: İklim özellikleri yerleşim ana hatlarını etkileyen parametrelerden
birisidir. İklimsel veriler gerek bitkisel tasarımda, gerekse binaların yapısı,
konumlandırılması, formu, bina aralıklarında büyük rol oynar. Bu nedenle toplu
konut uygulama alanın bulunduğu iklim kuşağının yanında; mikroklimatik veriler
dikkate alınır. Konut yerleşim alanının yüksekliği, güneye veya kuzeye bakı durumu,
topografyası, çevresindeki yapılar ve mikroklimatik özellikler konutların yerleşimleri
üzerinde belirleyici nitelikler gösterir. Toplu konutların konumlanması değişik iklim
kuşaklarında farklı kriterlere göre ele alınır. Çünkü her iklim kuşağında iklim
elemanları farklı nitelikler ortaya koymakta, yerleşim yapı ve tasarımlarını doğrudan
etkilemektedir.
Toprak:
Uygulama
alanının
toprak
özelliklerinin
bilinmesi
çevre
düzenlemede kullanılacak bitki türlerinin seçimini etkileyecektir. Ayrıca taban suyu
durumuna bağlı olarak saptanacak toprak su geçirgenliğinin bilinmesi, yağışlı
mevsimlerde oluşacak drenaj problemleri ile ilgili tedbirler almamızı gerektirebilir.
Alanın toprak yetenek sınıfının belirlenmesi ve uygulama sonrası kullanılmak
üzere mevcut yüzey toprağının (0-35 cm) proje alanının uygun yerinde depolanması
çok önemli olmaktadır.
Bitki örtüsü: Mevcut bitki örtüsü yapı kitlelerinin yerleştirilmesinde ve
biçim kazanmasında etkili bir araç olarak kabul edilmektedir. Tasarım alanı
içerisinde varsa bitki örtüsü bulunduğu yerler saptanmalı, türü, tahmini yaşı ve varsa
hastalıklı bitkiler belirlenerek tasarıma yön verilmelidir. Mevcut bitki örtüsünün
mümkün olduğunca korunması gerektiği hatırdan çıkarılmamalıdır.
4.1.2. Dış Mekân Kullanımları
4.1.2.1. Ulaşılabilirlik
Dış mekân kullanımları birçok paydaşlardan oluşur. Bunlar arasında
ulaşılabilirlik önemli bir kriter olarak ele alınabilir. Ulaşılabilirlik iki boyutta
15
Özge ERDOĞAN
incelenebilir. Birincisi toplu konut bölgesine ulaşım, ikincisi ise toplu konut alanları
içerisinde olan araç ve yaya dolaşım sistemidir.
Kullanıcı tipine göre konutların tercih edilme kriterleri değişmektedir. Kimi
kullanıcılar konut bölgelerinin kentin önemli bölgelerine yakın olmak, böylece
sunulan olanaklardan faydalanmak istemektedir. Bazı kullanıcılar ise istedikleri
yerlere
kolay
ulaşabilmelerini
sağlayan
bölgelerde
ikamet
etmeyi
tercih
etmektedirler. Sakat olsun ya da olmasın bir yetişkin, konut çevresinin tümüne
ulaşabilmelidir.
Ulaşılabilirliğin
ölçüsü
kullanıcı
gruplarının
ihtiyaçları
doğrultusunda belirlenir.
Araç sahibi olmayan kullanıcılar veya aracın olmadığı acil durumlarda, konut
sahipleri farklı ihtiyaçlarını gidermek için toplu taşıma araçlarını kullanacaklardır.
Bu nedenle toplu konut bölgesinin toplu taşım durağına yakın olması da önem
taşımaktadır.
Ulaşılabilirlik yollarla mümkün olabilir. Bu sistemin ana çizgilerini oto için
önerilen yollar belirler. Bunlar arasında ana yollar; arazideki herhangi bir noktadan
diğer bir noktaya ulaşımı sağlayan araç trafiği dağıtıcılarıdır. Olabildiğince az
kavşaklı, büyük ölçekli olup topografya, arazi dağılımı ve mevcut yollarla şekillenir.
Anayollar çevre yolu olarak düşünülmemelidir. Geniş kesitli her iki yönde ikişer
şeritli, park etme ve yaya trafiği izni olmayan, yanlarında ve ortasında
bitkilendirilmiş refüjlü olabilir.
İkinci derecede olan yerleşimin fiziksel planının biçimine göre şekillenen ara
yollar, ana yollarla bağlantılı dağıtıcı sistemlerdir. Bu yollar, araçların hızla arazi
içine ulaşmalarını özendirecek şekilde olmamalıdır. Hem araçlara hem de yayalara
hizmet ederler. Park etmeye izin verilir. Yaya kaldırımları mevcuttur ve yol boyunca
konut birimleri sıralanabilir. Yollar, uygun bitkilendirme, yaya emniyeti, konfor ve
istenirse bir bisiklet yoluna da imkân sağlayabilmelidir.
Ara yollar ve besleyici yollar güvenli olmak şartıyla ilginç ve heyecan verici
duruma getirilebilir.
Erişim ve yaklaşım yolları, ana yollarla doğrudan olmamak üzere, ara yollarla
konut birimine ya da konut gruplarına ulaşımı sağlar. Motorlu araçların
yavaşlamasını sağlayacak şekilde tasarlanırlar. Toplu konut alanları içindeki
16
Özge ERDOĞAN
aktivitelerin güvenli bir biçimde gerçekleştirilmesini engellemezler. Güneş, rüzgar,
manzara, mahremiyet vb. açık mekan ve yapıların yerleşimini belirlerken, binaların
konumları da erişim yollarının güzergahlarını belirler. Yaya kaldırımı olmadığında
yolların hem araçlar hem de yayalar tarafından kullanılabilir olması düşünülmelidir.
4.1.2.2. Yaya yolları
Hareket sistemleri bir bütün olarak ele alındığında, açık alanların da
bünyesinde pek çok önemli fonksiyonu barındıran, dolaşımda etkin bir alt sistemdir.
Servis ve acil durum araçları dışında yaya ve bisikletli dolaşımı ile sınırlandırılmış
olmasına rağmen bir sistemin tüm özelliklerine sahiptir. Sürekliliği vardır yani
sistemi terk etmeksizin tüm konut alanını dolaşması öngörülür.
Konut komplekslerinde, güvenli yürüyüş ve bisiklet kullanımı için araçların
rahatsız etmeyeceği yaya bölgelerini arttırmak önemlidir. Yaya hareket sistemi
taşıtlardan çok farklı olarak ele alınmalıdır. En yavaş hareket şekli olan yürüyüşün
taşıt hareket sistemiyle kesişmemesi arzu edilir.
Konut bloklarını ve bütün tesisleri birbirine bağlayan, sirkülasyonu sağlayan
yolların, açık mekanların konutlarla ve yaya akslarıyla ilişkisi belirlenerek motorlu
araçlar ve yayalar için ayrılacak yolların farklılığı vurgulanarak, konutlarda yaşayan
değişik yaş gruplarındaki insanların güvenliği sağlanmalıdır. Yaya yollarının aktif ve
pasif rekreasyon gereksinimlerini karşılayacak şekilde düzenlenmesi ile konutlara
ulaşımın yanında kullanıcıların toplu yaşam biçimine alışmasını da sağlayabilir.
Toplu konut yapı adası içi hareketlerin ve servislerin kolay ve güvenli
sağlanabilmesi için taşıt ve yaya yolu genişlikleri yeterli ölçüde ele alınmalıdır.
4.1.2.3. Otoparklar
Araçların hareketi ve muhafazası, toplu konut uygulamalarında önemli bir
sirkülasyon sorunudur. Aracın park yerinden hareketi için yapması gereken
manevralarda alan kaybı olur. Ayrıca her bir konuta aracın ulaşabilmesi, açık
mekanın ve yaya yollarının kesintiye uğraması ile gürültü ve emniyet sorununa
17
Özge ERDOĞAN
neden olur. Otoparklar düşünülürken konut sakinlerinin yanı sıra muhtemel
misafirler de düşünülmelidir. Kanuni düzenlemeler, yerleşimin kent içinde ya da
banliyöde olması ve konut biriminin hangi kesime hitap ettiğine göre, park alanları
her dört konut için bir araç ile her bir konut için üç araç arasında değişir.
İyi bir toplu taşıma sistemi, uygun alışveriş olanakları ve kamusal hizmetlerin
olduğu kent içindeki yerleşimlerde, araca hemen hemen her gün bağımlı olan
banliyölere göre daha az otopark alanına ihtiyaç duyulur (Çalış,2001;Untermann ve
Small, 1977’den).
Araçlar, gruplar halinde açık alanlarda, yol kenarında, bina altlarında park
edilebilirler. Her bir çözümün maliyeti ve farklı kullanıcılara getireceği avantaj ve
dezavantajlar değişir. Çocuklu aileler ve engelliler hemen konutun bitişiğinde garajın
yer aldığı çözümleri tercih etmektedir ancak bu kamusal açık alanın sürekliliğini
zedeleyecektir. Açık otopark alanları maliyetinin azlığı ve çevrenin genel niteliğini
daha az tahrip etmesi nedeniyle en uygun çözümler arasında sayılabilir. Açık otopark
alanlarının planlanmasında;
•
Her bir araç dizgesi için araç sayısının 10–12 ile sınırlandırılması,
•
Konut sahiplerinin evlerine yürüyecekleri şekilde park alanının konutlara
yönlenerek, alanın konut kümesinin bir parçası olması ve konutlarla
bağlantının net olmasının sağlanması,
•
Tek sıradan oluşan park alanlarının, en doğru yönlenme için konut sırasına
paralel olarak doğu-batı doğrultusunda olması, çift sıralı avlu park alanlarının
kuzey/güneyde olması,
•
Alanın en etkin biçimde dik park etme ile kullanılmasına, ağaç veya çalılarla
alanın çizgilerinin yumuşatılmasına ve perdeleme için tampon bölge
oluşturulmasına
dikkat
edilmelidir
(Çalış,2001;Untermann
ve
Small,
1977’den).
Otopark alanlarının tasarlanmasında çeşitli büyüklükteki araçlar ve park etme
sırasındaki manevraları da düşünülerek yer ayrılır. Dik açı park az alan
kullanılmasını sağlar ancak genişliğin az olduğu yerlerde açılı park alanları da
düşünülebilir. Uygun yerlerde az yer kaplayan, yol boyu paralel park alanları da
oluşturulabilir.
18
Özge ERDOĞAN
Görsel açıdan grup olarak park edilen araçların yarattığı görüntü kirliliği
dikkate alınarak servis kolaylığı için otoparklar daha çok bina çevrelerinde
çözülebilir.
26.04.2006 tarih ve 26150 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Otopark
Yönetmeliği Hakkında Genel Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ’in 3 üncü
maddesinin (a) bendindeki değişikliğe göre; yerleşim merkezleri son sayımdaki
nüfuslarına göre üç gruba ayrılmış ve nüfusu 10.000–50.000 arası, 50.000–200.000
arası ve 200.000’den fazla olan yerleşim merkezlerinde meskenlerde 3 daire için 1
otopark bulunması gerektiği belirtilmiştir (EK-1).
4.1.2.4. Rekreasyon Alanları
Toplu konut alanlarına ekonomik olanaklar çerçevesinde tüm yaş gruplarına
hizmet edecek rekreasyonel aktiviteler getirilmesi planlama hedefleri arasındadır.
Rekreasyonel aktivitelerin planlanması ve uygulanması uzman kişilerin grup
çalışması ile yapılmalıdır. İnsanların yaş gruplarına göre ihtiyaç duydukları yeşil
alanların nitelikleri, miktar ve donatıları belirlenmiş ve Çizelge 4.2’ de gösterilmiştir.
Çizelge
4.2.
Yaş
gruplarına
(Özdemir,2006;Açıksöz,1993’den)
göre
yeşil
YAŞ
GEREKSİNİMLER
DONATIM VE NİTELİKLERİ
0–2
— Sessizlik,
— Korunma,
— Güneşlenme,
— Kum, taş, toprak,
tahta,
yapraklar,
çiçekler,
su
gibi
doğada bulunan ilkel
gereçler
arasında
ayrım yapma
3–6
—
Ruhsal
ve
duygusal
gelişime
uygun bir ortam
— Aşağıdaki nitelikte
—
Annenin
çabuk
ulaşabileceği,
çocuğun
gözaltında
bulundurulabileceği
sessiz
alanlar,
— Bitkisel perdeleme,
— Gerektiğinde kapalı bir yer,
— Kum havuzları, nemli kum,
model masası, ağaç kütükleri,
su havuzları
— Oturma sıraları
— Köpeklerin geçmesine
engel olacak parmaklık
— Kum havuzları
— Salıncak, kızak, dönme
dolap, tahterevalli
— Üzerinden atlanabilen
19
alan
GEREK
Lİ
ALAN
—En
çok 10
anne ve
10
çocuk
için,
30–60
m²,
—
Konut
başına
2 m²
gereksinimi
KONUTA
UZAKLIK
—30
m.
dolaylarında
—30- 70 m.
arasında
gereçler ve düzenler
—
Sağlam
fakat
tehlikesiz gereçler
— Çocuğun geniş
düşünme gücü ile
gerçek ya da gerçek
dışı
kullanışlara
olanak
vermesi
açısından ilgi çekme
— Çocuğun adale
gelişimine yardımcı
oyuncaklar ve oyun
düzenlerine
uygun
yerler
12–
15
16–
20
— Morfo- fizyolojik
değişmelerin
sonucunda
ortaya
çıkan gereksinmeler
— Bağımsızlık eğilimi
—
Davranışlardaki
günlük
değişmeler
(Aşırı canlılık, okulda
takım
spor
çalışmaların katılma
ve
hareketlilikten
sessizliğe
dönme,
yalnız geziler, hayal
kurma, marangozluk
çalışmaları,
kitap
okuma,
müzik
dinlemek vb.)
— Kişisel ya da takım
çalışmalarında
üstünlük
gösterme
eğilimi
— Geçici ve modayı
amaçlayan donatım
ile
sürekli
olarak
kullanılan
arasında
ayırım yapmak
—
Bağımsızlık
anlayışının
gerektirdiği
gereksinme
—
Yetişkinlerle
Özge ERDOĞAN
alçak duvarlar
— İçinde yürünebilen su
havuzları
— Çeşmeler
— Sivri ucu bulunmayan
kayalar (1 m. dolayında)
—Tahta silahlar, merdiven
— Düşmelere karsı kum
zemin üzerinde, yatay eğimli
ya da dik duran ağaç kütükleri
—
Topraktan
içi
bos
oyuncaklar
— Değişik büyüklükte bitkisel
perdeler ve çiçekler
— Alçak kapılar
— Büyükler için oturma
yerleri
— Anaokulunda;
—
Yukarıda
sıralanan
donatım
— Motorlu ulaşım yeri ile
kesişmeyen yaya yolları
— Toplantı salonları
(yeterince çıkısı sağlanmalıdır
)
—Bir önceki yaş kümesinin
(7- 11 yaş) oyunlarına
katılmayı kolaylaştırıcı düzen,
özellikle başarı kazanma
çabası
— Macera gereksinmesinin
giderildiği alanlardaki oyunlar
—
Bir
çalıştırıcının
denetimindeki
sokak
oyunlarına
elverişli
yığın
durumundaki
yapı
gereçlerinin
bulunduğu
sağlam zeminli yerlerde
— Dış görünüşü kesen ve
oyun alanlarını çevreleyen
perdeleyici bitkiler
— Boş oyun düzlükleri ( bu
kısımlar
çimlendirilebilir,
ancak çimlerin dayanabilmesi
için yüzölçümleri en az 1 ha.
olmalıdır)
— Değişik sosyo- profesyonel
ortamlardan doğan ve değişik
davranışları
olan
çocuk
grupları
— Konutla okul ya da işyeri
arasında göze hoş görünen
dinlendirici yeşil yaya yolları
— Tatil günlerinde yetişkinleri
taklit edebilmelerine yardımcı
20
—
Öğrenci
başına;
3
m²
bahçe,
1
m²
açık
hava
dersliği,
1
m²
eğitim
bahçesi
, 4 m²
dikili
alan
(Toplam
9 m²)
—150 m.
—Konut
başına
14 m²
(yeşillen
dirilmiş
alanlarl
a
bir
arada)
—En çok 350
m.
—Gözden
uzak ve en
çok 350 m
Konut
basına
14 m²
(yeşil
alanlarl
a
bir
arada)
—Kent
dışında ya da
yakın
çevrede
21–
60
60 ve
daha
yukar
ı
tartışma ve onlar gibi
davranabilme
olanağının aranması
—
Okullar,
toplu
ulaşım araçları gibi
kirli havalı yerlerde
geçen zamanın kötü
etkilerini
gidermek
için açık hava
—Dinlenme
gereksinmesi
— Rahatlık arama,
sessizlik,
yalnız
geziler, açık hava
kahveleri
— Kültürel eğlenceler
(Dinletiler, müze açık
hava tiyatrosu, ağaç
ve
çiçek
sergi
bahçesi,
botanik
bahçesi,
hayvanat
bahçesi
gibi)
—Eylem
gereksinmesi
(çeşitli
spor
ve
oyunlar)
—Başka
sosyal
yaşantı grupları ile
toplanma, bir araya
gelme
ve
kent
yaşantısına katılma
—
Başkaları
ile
konuşma ve ilgi çekici
olaylara tanıklık olma
gereksinmesi (sokağı
görme ve çocuklarla
bir arada bulunma)
— Yeşil alanlarda
dinlenme
Özge ERDOĞAN
yerler
— Yüzme havuzları, spor
merkezleri, alışveriş yerleri
gibi ilgi çekici yerler
— Değişik toplum ve meslek
dilimlerindeki aile ve kişilere
göre düzenlenmelidir.
— Yapı adaları içindeki
bahçeler (okumak,
başkası ile buluşmak için
banklar konulmalıdır)
— Çiçekli odalar, parklar (ilgi
çekici manzaralara açılan
heykel,
çeşme,
su,
yüzeylerinin yanından geçen
dinlendirici gezi yolları folklor
ve yöresel bayramlar için
gösteri yerleri, dostların bir
araya gelebilmeleri içi, değişik
uğraşlar için, değişik oyunlara
olanak sağlayan araç ve
gereçle donatılmış genç ve
orta yaslılar için oyun yerleri,
tebeşirle resim yapılabilecek
duvarlar, zemini betonlaşmış
podyumlar, dolaşma ve gezi
yerlerinde dinlenme parklar,
yeşillik içinde açık hava
tiyatrosu
top
oyunlarına
atletizm ve yüzme sporlarına
elverişli araç ve gereçle
donatılmış
spor
alanları,
hipodrom,
binicilik
yapılabilecek düzlükler vb.)
—Konut
bahçeleri
(ekilebilecek yerler, düzen
gösterilmiş süs çitleri, çiçekli
bordürler, kum ya da çakıl
kaplanmış
gezi
yolları,
çocuklar için oyun yerleri, su
yüzeyleri ya da kanallar)
— Genellikle çocuk bahçeleri
çevrelerinde gezinti, yolların
kenarlarında ya da dolamsa
yerlerinde yaslılara ayrılan
gölgelik ve güneşli oturma
yerleri
— Yaşlılar için huzur verici
alanlar
21
—En çok 1
km
—En çok 1
km
En çok 1 km
Özge ERDOĞAN
4.1.2.5. Ortak Kullanım Alanları
Toplu konut alanlarında ortak kullanım alanları öncelikle aile içi ilişkileri,
sonrasında aileler arası ilişkileri ve ailelerin oluşturduğu mahalleler arası ilişkileri
güçlendirecek şekilde oluşturulmalıdır. Çok katlı konutlarda yaşayan ailelerin
çocukları sokak dokusundan uzaklaştıkları için dışarıda daha az zaman geçirmekte,
dışarıda
geçirdikleri
zamanlarda
ise
yanlarında
bir
yetişkin
bulunmadan
oynamaktadırlar. Ebeveynlerin üst katlardan çocuklarını takip etmesi ve zararlı
olabilecek bir durumda yetişmeleri güç olmaktadır. Bu durumda büyüyen çocukların
akranlarıyla iletişimlerinde, toplumun kalanı ile iletişimlerinde, hatta aileleri ile olan
iletişimlerinde problemler oluşmaktadır. Yapılan bir çalışmada, yirmi katlı bir
apartmanda yaşayan küçük çocuklar ile dört katlı bir binada yaşayan çocuklar
yaşıtlarına göre daha fazla evde oynadığı ortaya çıkmıştır (Van Vilet, 1983).
Konutta ve açık alanlarda, mekân örgütlenmesi çok önemlidir. Konut blokları
arasında kalan alanlar düzenlenirken, sürpriz mekânlar oluşturan, kuşatma, yönelme
ve görsel tatmin gibi psikolojik ihtiyaçlara cevap veren tasarımlar konut kalitesini
arttırır.
4.1.2.6. Oyun Alanları
Evyapan ve Tokol (2000) ’a göre toplu konutlar çevresinde, 7 yaşına kadar
çocuklar için mutlaka oyun alanı sağlanmalıdır. Bu alan araç trafiğinden tamamen
ayrı ve ebeveynin gözlemleyebileceği gibi konumlanır. 2-5 yaş arası çocukların
kullanacağı oyun alanının güneye yönlenmesi, ancak gölgeleme olanağı da sağlaması
istenir. 2-5 yaş arası çocukların oyun alanlarına en fazla yürüme mesafesi 150 m, 511 yaş grubunun yürüme mesafesi ise 300-400 m olabilir.
Yapılan tasarımların aşağıdaki nitelikleri kapsaması gerektiği söylenebilir.
•
Konutlarla oyun alanları arasındaki mesafe, çocukların yürüme mesafesi
içinde olmalı,
•
Konut blokları arasındaki açık alanların, oyun alanları olarak tasarlanmasına
özen gösterilmeli,
22
•
Özge ERDOĞAN
Oyun alanları yerleşim içerisinde sakin bir noktada yer almalı, güvenli ve
temiz olmalı,
•
Oyun alanları trafikten arındırılmış olmalı ve çocuklar bu alana ulaşımları
sırasında trafikle karşılaşmamalı,
•
Yağmurlu havalarda çocukların oynamasına olanak verecek şekilde saçak,
teras vb. korunakların oyun alanlarında bulunması, dış mekân oyun
alanlarının boyut, alan, konum ve nitelik standartlarının geliştirilmesi
açısından önemli tasarım kararları olarak ele alınabilir.
4.1.2.7. Bitkilendirme
Açık ve yeşil alanlarda yer alan bitkisel tasarım elemanları zaman içerisindeki
değişim ve gelişimleri nedeniyle dinamik nitelik gösterirler. Tasarıma görsel
anlamda katkılarının yanı sıra bitkiler, gölgeleme, rüzgarı engelleme gibi iklimin
olumsuz etkilerini azaltmada, mekanın tanımlanmasında, mekanda yönlenme,
toplanma ve mahremiyet gibi etkileri yaratmada, yapısal elemanlarla bir arada
kullanılabilir. Diğer taraftan önemli iklim elemanlarından biri olan sıcaklığın
etkisinin değiştirilmesinde bitki örtüsünden yararlanılabilir. Bitki örtüsünün türü,
kompozisyonu, sıklığı, ışık alma durumu, boyu, doğal veya kültürel olması gibi
özellikler önemli bitkisel tasarım kriterlerdir (Şekil 4.1).
Şekil 4.1. Bitki örtüsünün ısı kontrolüne etkileri (Duman,1999;Robinette,1983’den)
23
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.2’de de gösterildiği gibi farklı yükseklik, genişlik, biçim ve türde
bitkilerle oluşturulan rüzgar perdeleri rüzgarların olumsuz etkilerini önlemede etkili
olmaktadır.
Şekil 4.2. Bitkilerle rüzgar kontrolü (Duman,1999;Robinette,1983’den)
Yeşil yapıyı oluşturan ağaçların, tek tür ya da karışık olarak, sıralar, küme
veya gruplar halinde, tasarlanan peyzaj niteliğine ve alanın iklim, toprak vb.
özelliklerine göre belirlenmesi gerekmektedir.
Toplu
konut
uygulamaları
dış
mekân
düzenlemeleri
bitki
kompozisyonlarında;
• Devamlılık, bakım kolaylığı ve ekonomik olma, ekolojik şartlara uyum sağlamış
yerli türlere öncelik verilmesi,
• Türlerin gelecekte ulaşacakları azami boy, çap ve tepe büyüklüğü, tepe ve gövde
şekli ile dallanma yapısının dikkate alınması,
• Ağaçların binalardan uygun uzaklıklarda kullanılması,
• En
iyi
görünen
noktalar
açık
bırakılırken,
istenmeyen
görünümlerin
perdelenmesi,
• Kitlesel plantasyonlar açısından yer yer boşlukların bırakılarak görsel
dengelenmenin sağlanması,
24
Özge ERDOĞAN
• Tek tür kullanımından kaçınılarak, iğneyapraklı- yapraklı, çiçekli-çiçeksiz, çeşitli
gölge-ışık, form, boy, dokuda ağaçların kompozisyon içinde yer alması,
• Şekil ve doku bakımından estetik ve dekoratif değeri yüksek ağaçların, bitkisel
kompozisyonun dikkat çekici noktalarında kullanılması,
• Her iki yanda tek ya da çift veya bir yanda tek sıralı ağaçlardan oluşan yol
ağaçlandırmaları, alan topografyası ve diğer peyzaj elemanlarıyla uyumlu olması
bitkisel tasarımın önemli ilkeleri olarak sıralanabilir (Çalış,2001;Pamay,1971’den).
4.1.2.8. Spor Alanları
Toplu konut uygulama alanlarında spor aktivitelerine ayrılan alan, yerleşimin
elverdiği ölçüde, kullanıcı sayısına bağlı olarak belirlenir. Toplu konut alanlarında,
sunulan spor aktiviteleri genel olarak alan azlığı nedeniyle, basketbol, voleybol ve
bazen de tenis alanlarıyla sınırlanmaktadır.
Spor aktivitelerinin gürültülü alanlar olacağı düşünülerek, bu tür alanların
mesafesinin ve yapılarının özellikle yatak odaları konumlarına göre düzenlenmesi
yapılmalıdır. Spor alanları, geniş sert zeminler oluşturabilir, bu alanların yeşil
alanlarla dengelenmesi önemlidir. Bu alanlar insanların toplanma, kaynaşma ve
sosyalleşmesini sağlaması yanında, aktiviteleri izleyenlere de olanaklar sağlayabilir
şekilde düzenlenmelidirler.
Spor alanları, iklimin sert etkilerinden bitkiler, duvarlar vb. elemanlarla
olabildiğince korunmalıdırlar. Bazı sert iklimli yörelerde, binalardan ayrı özel
mekânlar veya bina altları da kapalı spor alanları olarak kullanılabilirler.
Toplu konut yerleşimlerinde yeşil alanlar, dayanıklı türde çimle tesis edilmiş,
geniş, düz ve açık olursa mini futbol sahası, voleybol sahası vb. spor aktivitelerine de
olanak sağlayabilir. Spor alanlarında, genel tuvalet ve büfe gibi olanaklarla,
aktivitelerin kesintisiz sürmesi sağlanabilir. Ayrıca yaya olarak ulaşma mesafesinde
olması alanın kullanımını arttırır. Toplu konut sistemi içinde yürüyüş, koşu ve
bisiklet yolları, dolaşım sistemi ile ilişkilendirilmeli ve trafik tehlikesinden uzak
olarak planlanmalıdır (Çalış,2001).
25
Özge ERDOĞAN
4.1.2.9. Altyapı
Su, elektrik, doğalgaz, drenaj ve kanalizasyon ile ana yollarla toplu konut
alanlarının bağlantılarını kapsar. Proje alanlarında ana su şebekesinin ya da yeraltı
suyunun varlığının da araştırılması gerekebilir.
Elektrik gibi önemli alt yapı elemanlarından ana ve yardımcı elektrik
şebekesinin geçtiği yerler, elektrik temin edilecek trafo ya da gerekli ise alana
yerleştirilecek trafo ve kapasitesi gibi teknik noktalar, önceden hazırlanmış dış
mekan aydınlatma projesine bağlı olarak planlanmalı ve elektrik direklerinin ve
yerleştirilecek trafonun yerinin TEDAŞ ile yapılan görüşmelerle belirlenmelidir.
Doğal gaz olanağı tüm şehirlerimizde olmamakla birlikte varsa bundan
yararlanmak için gerekli olanaklar araştırılmalıdır. Alanın drenaj durumu gerek
yüzey suları gerekse yüksek taban suyu durumu incelenmelidir.
Yerel yönetimden alınacak bilgilerle, şehir kanalizasyon şebekesinin ana ve
tali sistemin yeri, rögar ve bağlantı noktaları hakkında bilgi alınmalıdır.
Toplu konut alanının ana ulaşım yolları ile ilişkisinin kurulması gerekir.
Yerleşimin ana arterlere bağlanması yanında bu yolların rahatsız edici etkilerinden
yeterince uzak olmalıdır.
4.2. TOKİ Tarafından Yaptırılan Seyhan ve Yüreğir İlçelerinde Yer Alan Toplu
Konut Uygulamalarının Değerlendirilmesi
Araştırma alanı olarak seçilen 9 toplu konut uygulamaları Şekil 4.3’de
gösterilmiştir. Bunlar sırasıyla; Seyhan (908 konut), Seyhan Gürselpaşa (224 konut),
Seyhan Sarıhular (860 konut), Seyhan Sarıhular sosyal donatı (96 konut), Seyhan
Zincirlibağlar (1080 konut), Merkez Yüreğir (168 konut), Yüreğir 1. Bölge (212
konut), Yüreğir 2. Bölge (580 konut), Yüreğir Köprülü Mah. (988 konut) toplu konut
uygulamalarıdır.
26
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.3. Adana, Seyhan ve Yüreğir ilçelerinde yer alan toplu konut çalışma alanları
27
Özge ERDOĞAN
4.2.1.Seyhan Toplu Konut Uygulaması
Çalışma alanı Şekil 4.4’de de görüldüğü gibi, Neojen’den günümüze dek
çeşitli jeolojik yaşlarda oluşmuş, kalsiyum ve bikarbonatça zengin yeraltı sularından
çökelen bir tür kireç taşı olarak tanımlanan traverten zemin üzerinde olup 1. sınıf
tarım alanları ile çevrilidir.
Şekil 4.4. Çalışma alanlarının 1/500.000 ölçekli jeoloji haritası üzerindeki konumları
Şehir merkezine yaklaşık 13 km uzaklıkta olan toplu konut uygulamasında,
908 adet konut yer almaktadır. Bunlardan 176 tanesi alt gelir grubu için
planlanmıştır. Projede 32 derslikli ilköğretim okulu, 1 adet ticaret merkezi, 1 adet
cami ve şadırvan yer almaktadır.
Konutların yer aldığı toplam alan 149.470 m² olup, sosyal donatılar için ise
29.934 m² alan kullanılmıştır. Proje alanında sosyal donatılar ile konut alanları
arasında park olarak ayrılmış yaklaşık 23.000 m² boş arazi yer alır.
28
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.5. Seyhan Toplu Konut Uygulaması Vaziyet Planı
Toplu konut uygulamasında 3 tip konut yer almaktadır. DG Tipi (Z+8 Kat)
konutlar 19 bloktan, FG Tipi (Z+3 Kat) konutlar 11 bloktan ve S Tipi (Z+1) konutlar
48 daireden oluşmaktadır (Şekil 4.5).
Yapılar iki farklı kotta düzenlenmiştir. FG Tipi konutlar ve S Tipi dairelerin
bir kısmı DG Tipi konutlara göre aşağı kotta yer alır. İnişler yaya rampa ve
merdivenlerle çözülmeye çalışılmıştır. DG Tipi konutların oturduğu alan kuzeygüney doğrultusunda % 1 lik eğime sahiptir.
29
Özge ERDOĞAN
Genel tesviye eğrilerine baktığımızda binaların konumlandırılışında tesviye
eğrilerine dikkat edildiği gözlemlenmektedir. Bu tip bir yerleşim uygulaması alanda
kazı dolgu çalışmalarını en aza indirmiştir.
Arazinin genel eğimi kuzeyden güneye doğru devam eder, ancak topografya
bazı bölgelerde oldukça eğimlidir. Bu da yaya ve oto trafiği açısından olumsuz
sonuçlar ortaya koyar. Bu nedenle alan içerisinde eğimli bölgelerde dik rampalar
ortaya çıkmıştır (Şekil 4.6).
Şekil 4.6. Rampa iniş ve çıkışlarında yer alan basamaklar
Şekil 4.7. Merdiven yanına yapılan rampa
30
Özge ERDOĞAN
Burada uygulanan rampanın hiçbir işlevi yoktur. Çizelge 4.1 ‘de gösterilen
uygun eğim aralıkları içerisinde yer almamaktadır. (Şekil 4.7).
Kot olarak daha aşağıda kalan S tipi daireler ve FG tipi bloklara merdivenle
inilmektedir. Ancak merdivenlerin basamak genişlikleri normalden fazla ve
basamaklar kendi içinde eğimlidir. Bu tip standart dışı uygulamalar normal
kullanıcılar için uygun olmadığı gibi engelliler için de kullanışlı değildir (Şekil 4.8
ve 4.9).
Şekil 4.8. S Tipi evlerden birine merdivenli iniş
Şekil 4.9. S tipi evlere girişler
31
Özge ERDOĞAN
Arazi sınırlarında ortaya çıkan şevlere çözüm getirilmemiştir (Şekil 4.10 ve
4.11).
Şekil 4.10. Arazi sınırlarındaki şevlerde yağmur sularının oluşturduğu derin
yarıkların görünümü
Şekil 4.11. Herhangi bir çözüm üretilmeyen şevlerin görünüşü
32
Özge ERDOĞAN
Toplu taşıma araçları toplu konut alanı içerisinde DG tipi bloklar ile FG tipi
konutlar arasından geçerek bir ring yapar. Yol üzerindeki bazı noktalarda duraklar
yer alır. Dar gelirli kullanıcılar ve araç sahibi olmayan kullanıcılar toplu taşıma
araçlarını tercih edeceklerinden, konut bölgelerine ve bloklara ulaşım oldukça iyi
sayılabilir. İyi düzenlenmiş ulaşım yapısı içinde toplu konut kullanıcılarının
ihtiyaçlarını karşılaması için ticaret merkezi ve bir ilköğretim okulu bulunmaktadır.
Genel olarak toplu konut alanlarında konut niteliklerine göre önerilen otopark
standartları Çizelge 4.3’te gösterilmiştir.
Çizelge 4.3. Konut niteliklerine göre önerilen otopark standartları (Sayan,2000)
Müstakil konut (tek aile için)
1–2 Adet
Stüdyo Daire
0.5 Adet
3 yatak odalı konut
1
4 ve daha fazla yatak odalı konut
1.5 Adet
Adet
DG ve FG tipi bloklar dar ve orta gelirli gruplara hitap etmektedir. DG tipi
bloklarda brüt konut alanı 139 m² dir. Toplam daire sayısı 684’dür. 2 daire için 1
araçlık park yeri yapılmış olup toplam 342 araçlık park yeri bulunmaktadır.
FG tipi bloklarda brüt konut alanı 64 m² dir. Toplam 176 daire vardır. 2 daire
için 1 araçlık park yeri hesaplanarak toplam 88 araçlık park yeri yapılmıştır.
S tipi sıra evler brüt 176.5 m² olan 48 daireden oluşur. Her daire için 1 araçlık
park yeri planlanmış olup 48 araçlık park yeri vardır.
Villa tipi sıra evlerde park yerleri grup olarak yer alır. Bazı bölgelerde 8 daire
önünde 15 araçlık park yeri, bazılarında ise daha az sayıda otopark uygulaması
yapılmıştır. Bu yapısıyla otoparkların belirli sistem içerisinde yerleştirilmemiş
olduğu ortaya çıkmaktadır.
Bunun yanında uygulama alanında otopark sayılarının konutların çeşitliliğine
göre belirlendiği görülmektedir. Misafir araçlar için ayrı bir otopark yeri ise
yapılmamış olup, bu araçların daimi otoparklardan yararlanılması öngörülmüştür.
Otopark yerleri bloklar arasında çözümlenmiştir. Sonuç olarak insanların konutlarına
yürüyüş mesafeleri, acil durum ve servis kolaylığı açısından bu tip çözümlerin
33
Özge ERDOĞAN
avantajlı olduğu, ancak blok aralarında araçların yarattığı görsel kirlilik ve yaya
güvenliğinin ön planda tutulmaması açısından olumsuz olarak görülebilir.
Ana araç yolları 8 metre, bu yolların iki yanında yer alan kaldırımlar ise 2
metre genişliğindedir. Araç yolları zemin döşemesi belirli bir standart göstermez.
Ana araç yolu ve bazı ara yollar asfalt, diğer alanlar ise kilitli parke taş döşemedir.
Yaya yolları ana arterlerde 3 metre, ara yollarda ise 2 metre genişliğindedir. Yaya
yolları kilitli parke taş döşemedir.
Kullanıcıların komşuluk ilişkilerini güçlendiren ortak kullanım alanları çocuk
oyun alanları etrafında yer alan banklar ve kameriyeler şeklinde yer alır. Bunun
dışında kullanıcıları belirli bir merkez etrafında toplayacak, kullanıcıların etkileşim
içinde bulunabileceği, komşuluk ilişkilerini güçlendirebilecekleri mekanlar uygulama
üzerinde yer almamaktadır. Sonuçta alan içerisinde tüm yaş gruplarına dönük
aktiviteler için mekanlar, dinlenme alanları, yürüyüş ve bisiklet yolları, vs. gibi
kullanımların yokluğu kendini göstermektedir.
Toplu konut alanı içerisinde herhangi bir spor aktivitesine yer tahsis
edilmemiş olup en yakın spor alanı ilköğretim okulu bahçesinde bulunan 1 adet
basketbol sahası ve 2 adet voleybol sahasıdır. Okul saatleri dışında bu alanlar toplu
konut alanı sakinleri tarafından kullanılabilir olması için düzenlemeler gerekebilir.
Alanda toplam 7 adet çocuk oyun alanı vardır. Oyun alanları genellikle
dairesel yapıda ve içerdikleri oyun elemanları çoğunda aynı standart gereçlerdir.
Şekil 4.12‘de oyun alanlarının proje alanındaki konumları ve konutlardan oyun
alanlarına en uzak ulaşım mesafeleri görülmektedir.
34
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.12. Seyhan 908 konut çocuk oyun alanları ve en fazla yürüyüş mesafeleri
Konut alanlarının merkezinde yer alan 3 No’lu çocuk oyun alanında, 2-5 yaş
arası çocuklara hitap edecek oyun elemanlarına yer verildiği gibi 16 m²’ lik kum
havuzu da yer almaktadır (Şekil 4.13). 2-5 yaş arası çocuklara hitap eden oyun
alanlarına yürüyüş mesafeleri düşünüldüğünde, oyun alanının sadece en yakınındaki
2 bloğa hizmet ettiği görülmektedir. Oyun alanı etrafında ebeveynler için 2 adet
pergola ve 1 adet kameriye de yer almaktadır. Diğer 6 adet çocuk oyun alanlarında
genellikle aynı tip oyun elemanları kullanılmıştır. Oyun alanları etrafında ebeveynler
için banklar ve 1’er adet kameriye yer alır.
35
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.13. 3 No’lu çocuk oyun alanı ve gölge fonksiyonu olmayan pergolalar
7-11 yaş çocuklar için oyun alanlarına yürüme mesafeleri uygun olup oyun
alanları zemini kumla kaplanmıştır (Şekil 4.14).
Şekil 4.14. 5 No’lu çocuk oyun alanı
36
Özge ERDOĞAN
Çocuk oyun alanlarında güvenlik açısından yer seçiminin önemi büyüktür.
Şekil 4.15’te gösterilen 6 No’lu çocuk oyun alanı yer seçiminin oldukça yanlış
olduğu söylenebilir. Çocuklar oyun çağlarında oldukça hareketlidirler ve uçurum
kenarında yer alan oyun alanı onlar için çok büyük tehlike oluşturmaktadır. Önlem
olarak da herhangi bir sınırlandırma ve bitkisel perdelemeye yer verilmemiştir.
Şekil 4.15. 6 No’lu çocuk oyun alanı
Toplu konut alanlarında kullanılan sosyal donatıların kullanıcıların sosyoekonomik durumları göz ününe alınarak seçilmedikleri görülmektedir. Yanlış yapılan
seçimler sonucunda donatılar kullanıcılar tarafından bilinçsizce kullanılmakta,
dolayısıyla ekonomik ve estetik açıdan olumsuz sonuçlar doğurmaktadır (Şekil 4.16).
37
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.16. Yanlış malzeme seçimi sonucu sosyal donatılarda görülen zararlar
Çevre düzenleme projesinde öngörülen bitki türleri incelendiğinde; yapraklı
ağaçlar; Albizia julibrissin (Gülibrişim), Betula alba (Huş), Catalpa bignonioides
(Katalpa), Cercis siliquastrum (Erguvan), Eleagnus angustifolia (İğde), Koelreuteria
paniculata (Güvey kandili), Malus floribunda (Süs elması), Platanus orientalis
(Çınar), Prunus cerasifera “Pisardii nigra” (Süs eriği), Salix alba (Aksöğüt), Tilia
cordata (Ihlamur) önerilmektedir.
İbreli ağaçlardan; Abies bornmülleriana (Uludağ göknarı), Cedrus libani
(Lübnan sediri), Cupressus arizonica var. Glauca (Arizona servisi), Picea pungens
(Mavi ladin), Pinus nigra (Karaçam), Thuja occidentalis (Batı mazısı) projede yer
almaktadır.
Çalılardan, Berberis thunbergii atropurpurea (Kadın tuzluğu), Cornus alba
(Kızılcık), Cotoneaster franchetii (Herdemyeşil taş ayvası), Forsythia intermedia
(Altınçanak), Juniperus horizontalis (Yayılıcı Ardıç), Mahonia aquifolium
(Mahonya), Philadelphus coronarius (Filbahar), Rosa sp. (Gül), Spirea vanhouttei
(Keçi Sakalı), Syringa vulgaris (Leylak) ‘e projede yer verilmiştir.
Yer örtücü ve sarılıcılar ise; Ajuga reptans (Mayasıl otu), Aubrieta deltoidea
(Obrizya), Cerastium tomentosum (Fare kulağı), Lonicera caprifolium (Hanımeli)
olarak verilmiştir.
38
Özge ERDOĞAN
Öngörülen bitkilendirme projesinde bitki türlerinin birçoğu Adana iklimine
uygun değildir. Bunlardan bazıları; Betula alba (Huş), Salix alba (Aksöğüt), Tilia
cordata (Ihlamur), Abies bornmülleriana (Uludağ göknarı), Picea pungens (Mavi
ladin), Pinus nigra (Kara çam), Cornus alba (Kızılcık), Cerastium tomentosum (Fare
kulağı) olarak söylenebilir.
Seyhan toplu konut uygulamasında toplam yeşil alan miktarı 59.520 m² dir.
Proje alanı 4 adaya bölünerek, burada kullanılacak ağaç sayıları adet olarak
hesaplanmıştır. Buna göre yapraklı, ibreli herhangi bir ayrım belirilmeden 20 m²’ ye
1 ağaç kullanılması öngörülmüştür. Ancak tasarımda bu ölçü içinde herhangi bir
fonksiyonellik ortaya konulamamıştır. Buna karşın yapılan uygulamaların da onaylı
bitkilendirme projesine göre yapılmadığı görülmektedir.
Uygulamada ise daha çok Adana iklimine uygun, az bakım gerektiren türlerin
kullanıldığı görülür. Kullanılan ağaçların az bakım gerektiren türlerden seçilmesi,
peyzaj ekonomisi yönünden gereklidir.
Uygulamalarda kullanılan bitki türleri; Nerium oleander (Zakkum), Juniperus
horizontalis (Yayılıcı ardıç), Washingtonia filifera (Palmiye), Pinus pinea (Fıstık
çamı), Citrus aurantium (Turunç ağacı), Cupressus macrocarpa “Goldcrest”
(Limoni servi), Yucca filamentosa (Avize çiçeği), Rosa sp. (Gül), Thuja orientalis
“Pyramidalis” (Piramit mazı), Agave americana (Sabır ağacı), Laurus nobilis
(Defne), Cupressus arizonica (Mavi arizona servisi) olarak sıralanabilir.
Çevre düzenleme projesi teknik şartnamesinde özellikle ibreli bitkilerde
belirtilen en az 150 cm boylu bitki olması şartına uyulmadığı alanda hemen
görülmektedir (Şekil 4.17 ve 4.18).
39
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.17. Uygulamada dikilmiş olan Pinus pinea ağacının boyu
Şekil 4.18. Pinus pinea ağaç boyu örneği
40
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.19. Şevlerde kullanılan Nerium oleander bitkileri
Proje alanı içinde dik eğimli uygulama alanları yer alır. Bu alanlarda
eğimlerin stabilizasyonu için şev taşları kullanılmıştır. Bu çözüm yer yer oldukça
başarılı görülmektedir. Alan içerisinde kullanılan yapraklı ağaç türlerinin de
şartnameye uygun olarak seçilmediği anlaşılmaktadır. Uygulamada gövdeleri eğri,
gövde çevresi zayıf ve sağlıksız bitkiler kullanılmıştır. Uygulama sonrasında da bitki
gövdelerini destekleyici herhangi bir herekleme yapılmamıştır (Şekil 4.20). Şekilde
ayrıca yürüyüş yoluna çok yakın dikim uygulamaları görülür. Böyle dikimlerde
zamanla bitki kökleri gelişerek kaldırıma zarar vermesi kaçınılmaz olabilir.
41
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.20. Şev taşlarının kullanımı ve yapraklı ağaçların ölçü yönünden ince gövdeli
ve dengesiz taçlı yapıları
Bitkisel uygulamada bitkilerin fonksiyonlarına uygun olarak kullanılmadığı
görülmektedir. Gelişi güzel yapılan dikim uygulamaları alan içerisinde oldukça
yaygındır (Şekil 4.21 ve Şekil 4.22).
Şekil 4.21. Bitkisel uygulamadan bir görünüm
42
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.22. Bitkisel uygulamadan bir görünüm
Alan içerisinde gerek oyun alanları çevresindeki oturma alanlarında, gerekse
otoparklarda, yazın sıcak günlerde kullanıcılara gölge sağlamak amaçlı herhangi bir
bitkilendirme yapılmamış, yapılmaya çalışılan yerlerde ise istenen amaca hizmet
edemeyecek bitki türleri kullanılmıştır (Şekil 4.23 ve 4.24).
Şekil 4.23.Oyun alanı çevresinde gölgeleme yapmayan bitkilerle yapılmış bir
uygulama
43
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.24. Otopark gölgelendirmesi için bitkilendirme çalışmaları
Yeşil alanlarda çim alan uygulamalarında m² ye 50 gr. çim tohum karışımı
önerilmiştir. Karışım oranları ise; %50 Poa pratensis, %40 Festuca rubra, %10
Agrostis stolonifera olarak verilmektedir. Bölgede yapılan çalışmalardan elde edilen
sonuçlara göre çim tohum karışım seçimi Adana iklimine uygun değildir
(Uzun,1996). Uygulamada yeşil alan sulaması elle yapılmaktadır.
Seyhan toplu konut uygulamasında yaya ve oto trafiği aydınlatmaları önemli
teknik ve estetik açılımlar gerektirir. Alanın aydınlatma sistemi 12 metrelik yüksek
boylu aydınlatma elemanları ile çözümlenmiştir (Şekil 4.25). Uygulamada bazı
bölgelerin yeterince aydınlatılamamış olduğu görülmektedir.
Uygulama alanında bütün yol drenajları çözülmüş olup, herhangi bir drenaj
sorunu görülmemekte ve belirli noktalarda yangın hidrantları yer almaktadır.
44
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.25. Tüm alanda tek tip kullanılan yüksek boylu aydınlatma elemanları
Toplu konut alanlarında en önemli sorunlardan birisi katı atık yönetimidir.
Ancak buradaki toplu konut alanında katı atık depolama için herhangi bir yer
önerilmemiştir. Bazı noktalarda otopark alanları yanında belediyeye ait çöp
konteynırları yer almaktadır (Şekil 4.26).
45
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.26. Yol kenarlarında yer alan çöp konteynırları
4.2.2. Sarıhular Toplu Konut ve Sosyal Donatı Uygulaması
Sarıhular toplu konut alanı Şekil 4.4’de gösterilen jeoloji haritasına göre
alüvyon dolgu üzerinde yer alır. Alüvyonlar dere boylarında gelişmiş olup genelde
kötü boylanmış, tutturulmamış çakıl, kum ve mil malzemesinden oluşmuştur. Seyhan
ve Ceyhan Irmakları’nın denize döküldüğü yerlerde çökelttiği ve şu an üzerlerine
organik toprak örtüsünün bulunduğu bu birim, verimli Çukurova’yı oluşturmaktadır.
Uygulama alanı şehir merkezine yaklaşık 10 km. uzaklıkta olup, toplu taşıma
araçları ile kolayca ulaşılabilir durumdadır.
Toplam 198.000 m²
alanda yapılan toplu konut alanı içerisinde FG tipi
(B+Z+4) 43 adet blok (toplam 860 konut), 1 adet hanımlar lokali, 21 adet Sosyal
Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu (SHÇEK) Sevgi Evleri, 32 derslikli lise ve spor
salonu, 32 derslikli ilköğretim okulu, ticaret merkezi, cami, şadırvan ve 3 adet büfe
bulunmaktadır (Şekil 4.27).
46
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.27. Seyhan Sarıhular toplu konut ve sosyal donatı uygulaması vaziyet planı
Toplu konut alanı topografya açısından düz zemin üzerinde yer almaktadır.
Bu nedenle yürüyüş yollarında rampa veya merdiven çözümüne ihtiyaç
duyulmamıştır. Alan içerisinde yaya dolaşım ve oto ulaşımının oldukça rahat olduğu
söylenebilir. Uygulama alanı çevresinde 1-2 katlı müstakil evler ve tarım alanları
bulunmaktadır (Şekil 4.28).
47
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.28. Toplu konut alanının batısında yer alan tarım alanları
Otopark ihtiyacı 2 daire için 1 araçlık otopark yeri olarak hesaplanmıştır.
Buna göre 860 konut için 430 araçlık otopark yapılmıştır. Misafir araçlar için ayrı bir
otopark yeri ise planlanmamış olup, misafirlerin genel otoparklardan yararlanılması
öngörülmüştür.
Otoparklar
blok
aralarında
ve
araç
yolları
kenarlarında
çözümlenmiştir.
Araç ve yaya yolları kullanımların yoğunluğuna göre farklı genişliklerde
çözümlenmiştir. Alanı ikiye bölen ana arter 14 m genişliğinde olup şeritler 2 m.
genişliğinde orta refüjle birbirinden ayrılmıştır. Araç yolunun her iki yanında 2’şer
metrelik yaya kaldırımları yer almaktadır. Blok adalarına dağılan araç yolu 7 m.
genişliğindedir. Her iki yanında 1,5 m. ‘lik yaya kaldırımları bulunmaktadır.
Bloklara giden araç yolları 6 m., yaya kaldırımları ise 1 m. genişliğindedir. Alan
içerisindeki yaya yolları 3 m. genişliğinde uygulanmıştır.
Peyzaj mimarlığı uygulama çalışmaları kapsamı içinde alandan geçen kanalın
üzeri yeşil alan olarak kullanılmak üzere kapatılmıştır (Şekil 4.29 ve 4.30).
48
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.29. SHÇEK’e ait parsel içerisinde yer alan üzeri kapatılmış dere
Şekil 4.30. Vaziyet planında bloklar ile lise arasında kalan, bitkisel uygulamaya hazır
hale getirilmek üzere doldurulmuş dere
Blokların alandaki genel dağılımına bakıldığında; alanın 3 parsele ayrıldığı ve
bu parsellerin sosyal donatılarla bölündüğü görülmektedir.
49
Özge ERDOĞAN
Komşuluk ilişkileri açısından 3 parsel ayrı ayrı incelendiğinde; 1. parselde
kullanıcıları belirli bir merkezde toplayıcı yeşil alan varlığından söz edilebilir.
Burada çocuk oyun alanı, büfe ve oturma yerleri çözümlenmiştir (Şekil 4.31).
2. ve 3. parselde ortak kullanım alanları çocuk oyun alanları etrafında yer alan
oturma yerlerinden oluşmaktadır. Ancak belirli bir merkez oluşturmazlar.
Şekil 4.31. Ortak kullanım alanlarından görünüm
Alanda ortak kullanım açısından Hanımlar Lokali komşuluk ilişkilerini
güçlendirmek için olumlu bir uygulamadır. Ancak sadece hanımlara yönelik olması,
toplu konut alanlarını kullanan tüm kullanıcılara hitap etmemesi bir yetersizlik
sayılabilir (Şekil 4.32 ve 4.33). Ayrıca alan içerisinde farklı yaş gruplarına hitap eden
kullanımlara yer verildiğinden söz edilemez. Yürüyüş ve bisiklet yolları, vs. gibi
kullanımlar ise uygulamada yer almamaktadır.
Toplu konut alanı içerisinde spor aktivitesine olanak sağlanmamış olup lise
bahçesinde yer alan mini futbol sahası, ilköğretim okulu bahçesinde bulunan mini
basketbol sahası ve Sevgi Evleri bahçesinde yer alan mini futbol ve mini basketbol
sahaları ile toplu konutlarda yaşayanların ihtiyaçlarının karşılanması öngörülmüştür.
50
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.32. Hanımlar lokalinin inşaat aşamasındaki görüntüsü
Şekil 4.33. Yapımı tamamlanmış fakat çevresine düzenleme yapılmamış hanımlar
lokali
Uygulamada 6 adet çocuk oyun alanı vardır. Oyun alanları yaş gruplarına
göre belirli bir şekilde ayrılmamış olup 5 tanesinde oyun grubu yanında kum havuzu
yapılması planlanmış ancak uygulanmamıştır. Oyun alanları çevresinde ebeveynler
için banklar ve 1’er adet kameriye yer alır.
51
Özge ERDOĞAN
Sarıhular toplu konut alanı uygulaması 3 yapı adası içinde incelendiğinde 1
No’lu adada; 2 adet çocuk oyun alanı vardır. Oyun alanı içerisinde kum havuzu ve
oyun grubu, etrafında ebeveynler için oturma yerleri bulunmaktadır. Ada içerisinde
ayrıca 1 adet büfe ve çocuk parkı yer almaktadır (Şekil 4.35). Konut alanlarından
oyun alanlarına en fazla ulaşım mesafeleri Şekil 4.34’ de gösterilmiştir. 2-5 yaş arası
çocukların yürüme mesafelerinin en fazla 150 metre olduğunu öngörürsek; 1 No’ lu
adada oyun alanı yer seçiminin uygun olduğu söylenebilir.
Şekil 4.34. Çocuk oyun alanlarının konumu ve konut alanlarından en fazla yürüme
mesafeleri
52
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.35. 1 No’lu adada yer alan büfe ve oturma yerleri
2 No’lu adada 3 adet çocuk oyun alanı vardır. 2 tanesinde oyun grubu
yanında kum havuzu da tasarlanmış olup, oyun alanları etrafında ebeveynler için
banklar ve 1 adet büfe yer almaktadır (Şekil 4.36 ve 4.37).
Şekil 4.36. 2 No’lu adada yer alan oyun alanı ile oturma yerleri ve büfe
53
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.37. 2 No’lu yapı adasında yer alan çocuk oyun alanlarından biri ve oyun
grubu
3 No’lu adada 1 adet çocuk oyun alanı yer alır. Oyun alanı binalara eşit
uzaklıkta konumlanmamaktadır. Oyun alanına en uzak mesafedeki blokta oturan bir
çocuğun oyun alanına ulaşma mesafesi 250 m. dir. 2-5 yaş arası çocuklar için en
fazla yürüme mesafesinin 150 m. olduğu dikkate alınırsa, bu konumun bazı bloklar
için uzak olduğu söylenebilir (Şekil 4.38 ve 4.39).
Şekil 4.38. 3 No’lu adada yer alan uygulama aşamasındaki çocuk oyun alanı
54
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.39. 3 No’lu yapı adasında uygulaması tamamlanmış bitkilendirmesi
yapılmamış çocuk oyun alanı
Toplu konut çevre düzenleme projesinde yer alan bitkileri incelediğimizde;
yapraklı ağaçlar; Acer platanoides (Çınar yapraklı akçaağaç), Morus nigra
“Pendula” (Ters dut), Robinia pseudoacacia “Umbrella” (Top akasya), Platanus
orientalis (Doğu çınarı), Salix babylonica (Salkım söğüt), Prunus ceracifera (Süs
eriği), Ligustrum japonicum (Ağaç ligustrum),
İbreli Ağaçlar; Cupressus arizonica (Mavi Arizona servisi), Cupressocyparis
leylandii (Leylandi),
Palmiye grubu ağaçlar, Washnigtonia filifera (Palmiye), Phoenix canariensis
(Yalancı hurma),
Çalılar; Berberis thunbergii “Atropurpurea” (Kadın tuzluğu), Pyracantha
coccinea (Ateş dikeni), Viburnum tinus (Herdemyeşil kartopu), Cotoneaster
salicifolia (Yaprak dökmeyen dağ muşmulası), Jasminum nudiflorum (Sarı yasemin),
Juniperus horizontalis (Yayılıcı ardıç), Hibiscus rosa-chinensis (Japon gülü), Nerium
oleander (Zakkum), Laurus nobilis (Defne), Thuja orientalis “Pyramidalis” (Piramit
mazı), Thuja orientalis “Compacta” (Top mazı) olarak verilmiştir.
55
Özge ERDOĞAN
Bitkilendirme projesinde yer alan bitki türleri Adana iklimine uygun türlerdir.
Bitkisel tasarım projeye göre uygulanmamıştır. Bazı bitki türleri değiştirilmiştir. Çalı
gruplarına fazla yer verilmemiştir.
Uygulamalar sonrası alanda dikim hatası veya sulama yetersizliğinden dolayı
bitkilerde kurumalar gözlenmiştir. Ayrıca toplu konut alanı tam olarak teslim
edilmediğinden bakım çalışmaları yapılmamaktadır. Bu nedenle gerek bitkiler
gerekse çim alanlar kötü durumda (bakımsız ve susuz) görünmekte, yeşil alan
sulaması elle yapılmaktadır (Şekil 4.40 ve 4.41).
Şekil 4.40. Bakımsız yeşil alanların görünüşü
Şekil 4.41. Cupressocyparis leylandii (Leylandii) bitkisinde görülen kurumalar
56
Özge ERDOĞAN
Bitkilendirme projelerinde çim tohumu m²’ ye 50 gr. olarak hesaplanmış olup
öngörülen çim tohumu karışımı ise, Lolium perenne %40, Festuca arundinacea %30,
Cynadon dactylon %30 olarak verilmiştir. Önerilen karışım türü Adana iklimine
uygun sayılabilir. Bu karışım içinde m² ‘ye 15 gr. olarak verilen Cynadon dactylon
oranı çok fazla olup tohum israfından başka bir şey değildir (Uzun, 1999).
Toplu
konut
alanında
bitkilendirme
çalışmaları
fonksiyonel
olarak
yapılmamıştır. Oturma yerleri ve çocuk oyun alanı çevresi, yürüme yolları ve
otoparklarda bitkilerle gölgeleme plantasyonu çalışması görülmemektedir (Şekil
4.42).
Şekil 4.42. Yüksek boylu, gölge yapacak ağaçlardan yoksun bir bitkilendirme
Alanda yer alan sosyal donatılar ve SHÇEK Sevgi Evlerinde kullanılması
öngörülen bitki türleri aşağıda verildiği şekilde yer almaktadır.
Yapraklı ağaçlar; Acer platanoides (Çınar yapraklı akçaağaç), Robinia
pseudoacacia “Umbrella” (Top akasya), Malus floribunda (Süs elması), Platanus
orientalis (Doğu çınarı), Salix babylonica (Salkım söğüt), Prunus cerasifera (Süs
eriği), Fraxinus excelsior (Dişbudak), Morus nigra “Pendula” (Ters dut),
Palmiye grubu ağaçlar, Washingtonia filifera (Palmiye), Phoenix canariensis
(Yalancı hurma),
57
Özge ERDOĞAN
İbreli Ağaçlar; Cupressus sempervirens (Dağınık servi), Cupressus arizonica
“Glauca” (Mavi Arizona servisi), Cupressocyparis leylandii (Leylandi), Pinus pinea
(Fıstık Çamı),
Çalı
türleri;
Berberis
thunbergii
“Atropurpurea”
(Kadın
tuzluğu),
Pyracantha coccinea (Ateş dikeni), Viburnum tinus (Herdemyeşil kartopu),
Cotoneaster salicifolia (Yaprak dökmeyen dağ muşmulası), Jasminum nudiflorum
(Sarı yasemin), Juniperus horizontalis (Yayılıcı ardıç), Hibiscus rosa-chinensis
(Japon gülü), Nerium oleander (Zakkum), Laurus nobilis (Defne), Lantana camara
(Çalı mine), Thuja orientalis “Pyramidalis” (Piramit mazı), Thuja orientalis
“Compacta” (Top mazı) olarak verilmiştir.
SHÇEK Sevgi Evleri de henüz teslim alınmadığından dolayı çevresinde
peyzaj bakım çalışmaları yapılmamaktadır (Şekil 4.43).
Şekil 4.43. Bahçenin genel görünümü ve gölgesinden yararlanılamayan ağaçlarla
yapılmış uygulama
Genel olarak toplu konut alanında fonksiyonel açıdan olumlu bir
bitkilendirme çalışması görülmemektedir. İbreli ağaçlar daha çok üçlü gruplar
halinde gelişi güzel kullanılmıştır.
58
Özge ERDOĞAN
Uygulamada bazı noktalarda donatı elemanları ile bitkilerin yeterli mesafeler
bırakılmadan konumlandırıldığı gözlemlenmektedir. Buradan anlaşılmaktadır ki;
yapısal uygulama projesi ile bitkisel uygulama projesi çakıştırılarak çalışılmamış,
uygulamada ise bu gibi hatalar düzeltilmemiştir. Yanlış dikimler ilerde bitki formunu
ve gelişmesini olumsuz etkileyecektir (Şekil 4.44 ve 4.45).
Şekil 4.44. Aydınlatma elemanına yakın konumlanan Robinia pseudoacacia
“Umbrella” ağacı ve bakım yapılmayan yeşil alanlar
59
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.45. Çöp kovasına yakın konumlanan Thuja orientalis “Pyramidalis”
Çevre düzenleme bitkisel çalışmalarında projelerde ve şartnamede yer alan
çalı gruplarına uygulamalarda yer verilmemiştir. Bu durum birçok alanda benzer
şekilde görülmekte olup toplu konut çalışmalarında bitkisel uygulamalara verilen
özen ve dikkati ortaya koymaktadır.
Uygulamalarda pis su drenaj sistemi rögar kapakları toprak zeminle aynı
kotta düzenlenmemiştir. Bu durum görüntü kirliliği oluşturmaktadır. Ayrıca bu tip alt
yapı elemanlarının konumlandırmalarında belirli bir sistem olmadığından yeşil
alanlar üzerine düzensiz serpiştirilmiş beton görünümler oluşmaktadırlar (Şekil 4.46
ve Şekil 4.47).
60
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.46. Alanda farklı noktalarda yer alan beton rögar kapakları
Şekil 4.47. SHÇEK Sevgi Evleri bahçesinde yer alan enerji dağıtım panosu ve pis su
drenaj sistemleri
61
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.48. Blok bahçeleri içerisinde kullanılan orta boy aydınlatma elemanları
Uygulamada yürüme yollarında 2,5 metre yüksekliğinde tek tip aydınlatma
elemanları, otoparklarda ise 12 metrelik yüksek boylu aydınlatmalar kullanılmıştır
(Şekil 4.48). Yeşil alanlar içerisinde belirli noktalarda yangın hidrantları
bulunmaktadır.
Toplu konut alanlarında çözümlenmesi gereken konulardan biri katı atık
alanlarının planlanmasıdır. Genellikle toplu konut alanlarında bu ihtiyaç göz ardı
edilmiş olup bu sorun çöp bidonları ile çözülmeye çalışılmıştır (Şekil 4.49).
Şekil 4.49. Belediyenin kaldırımlar üzerine yerleştirdiği çöp bidonları
62
Özge ERDOĞAN
4.2.3. Karaisalı Toplu Konut Uygulaması (Karaisalı)
Şekil 4.4’ de verilen jeoloji haritasına göre Karaisalı toplu konut alanı
kırıntılar ve karbonatlar olarak gösterilen sedimenter kayaları içerisinde yer
almaktadır. Bu kırıntılarda ince kumtaşı-silttaşı-killi kireçtaşı ve yer yer de kıt
karbonlu şeyl düzeyleri bulunur. Bu alanda yer alan karbonat parçaları önceden var
olan veya aynı havzada çökelmekte olan kısmen kayaçlaşmış kireçtaşlarının
kimyasal ve fiziksel olarak kara veya deniz alanlarda parçalanıp ortama taşınması
sonucu oluşmuş kırıntılardır.
TOKİ tarafından Seyhan Sarıhular sosyal donatılar projesi çerçevesinde
Karaisalı’da 96 adet konut yapılmıştır. Uygulama alanı Adana şehir merkezine 47
km. uzaklıktadır. Toplam alan 8875 m² olup FG Tipi (B+Z+3) 6 adet blok
bulunmaktadır. Toplu konut alanının güneyinde Pinus brutia (Kızılçam) ormanı yer
almaktadır.
Toplu konut alanı dikdörtgen biçimindedir. Bloklar, merkezde oturma ve
çocuk oyun alanı olacak şekilde kenarlarda çözümlenmiştir. Bu da ortak kullanım
açısından insanların belirli bir merkezde toplanmasına olanak sağlamıştır. Komşuluk
ilişkileri açısından ızgara plan yerleşim biçimine göre daha kullanışlı olduğu
söylenebilir (Şekil 4.50).
63
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.50. Karaisalı 96 konut uygulaması vaziyet planı
Toplu konut alanına giriş iki ayrı yerden verilmiştir. Girişlerde, blok önlerine
otoparklar yerleştirilmiştir. 1 tanesi 16 araçlık, diğeri 32 araçlık toplam 48 araçlık
otopark yeri bulunmaktadır. 2 daire için 1 otopark yeri planlanmıştır. Misafir araçları
için ayrı bir otopark yeri yapılmamış ve bunların daimi otoparklardan yararlanılması
öngörülmüştür. Alanda araçlar blok önlerine kadar girebilmektedir.
Uygulamada araç yolları 6 metre, yaya yolları ise 3 metre genişliğinde
yapılmıştır.
Projeye göre merkezde 1 adet çocuk oyun alanı, kum havuzu ve pergola
bulunmaktadır. Ancak uygulama aşamasında projede değişiklik yapılarak kum
havuzuna yer verilmemiştir. Yarım ay şeklinde gösterilen pergola yerine ise 1 adet
kameriye uygulanmıştır (Şekil 4.51).
64
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.51. Konut alanlarının merkezinde yer alan çocuk oyun alanı ve oturma yerleri
Alanın çevre düzenleme projesine erişilememiştir. Alanda dikimi yapılmış
bitkiler aşağıda verilmiştir.
Yapraklı ağaçlar; Robinia pseudoacacia “Umbraculifera” (Top akasya),
Malus floribunda (Süs elması), Acer platanoides (Çınar yapraklı akçaağaç),
İbreliler; Cupressoscyprais leylandii (Leylandi), Cedrus libani (Lübnan
sediri),
Çalılar; Pyracantha coccinea (Ateş dikeni), Nerium oleander (Zakkum),
Thuja orientalis “Pyramidalis” (Piramit mazı).
Bitkisel uygulamada çalı gruplarına çok az yer verilmiştir. Yer örtücü ve
sarılıcı bitki kullanılmamıştır. Uygulama sonrası sulama dışında bakım çalışmaları
henüz başlamamıştır (Şekil 4.52).
65
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.52. Yeşil alanların genel görünümü ve standart dışı ağaç fidanları dikimi
Bitkilerin sulanması elle yapılmakta ve bahçe bakımı için bir düzen
kurulmadığı anlaşılmaktadır. Bu nedenle bitkilerde kurumalar görülmektedir (Şekil
4.53).
Şekil 4.53. Sulama ve bakım yetersizliğinden dolayı Cupressocyparis leylandii
bitkisinin durumu
66
Özge ERDOĞAN
Bitkisel uygulamada yapılan yanlışlar göze çarpmaktadır. Yapraklı ve ibreli
ağaçlarda yanlış herekleme uygulaması görülmekte olup bu durum bitkiye zarar
vermekte ve zamanla kurumasına sebep olabilmektedir (Şekil 4.54).
Şekil 4.54. Herekleme hatası ile standart dışı fidanların uygulamalarda kullanılması
Şekil 4.55. Cupressocyparis leylandii bitkisine uygulanan hatalı herekleme örneği
67
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.56. ve 4.57. Aşı yeri altından çıkan sürgünlerin temizlenmemesinden dolayı
uygulamada kullanılan Robinia pseudoacacia “Umbraculifera”
ağaçlarında görülen form bozukluğu
Çocuk oyun alanı etrafında ebeveynler için yapılan oturma yerlerinde ve
otoparklarda gölge yapıcı ağaçlar kullanılmamıştır. Bu önemli bir plantasyon hatası
sayılır (Şekil 4.58).
68
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.58. Yüksek boylu, gölge yapan ağaçtan yoksun çevre tasarım örneği
Uygulamada yeşil alanlarda 2,5 m, otoparklarda ise 12 metre yüksekliğinde
aydınlatma elemanları kullanılmıştır (Şekil 4.59). Yeşil alanlar içerisinde yangın
hidrantları yer almaktadır. Toplu konut alanı yaya ve araç yolları zemini kilitli parke
taş döşeme olup uygulama alanında herhangi bir drenaj sorunu gözlenmemiştir.
Şekil 4.59. Kilitli parke ulaşım yolları ve bahçe aydınlatma elemanları
69
Özge ERDOĞAN
4.2.4. Seyhan Zincirlibağlar Toplu Konut Uygulaması
Şehir merkezine yaklaşık 10 km. uzaklıkta olan toplu konut alanı toplam
191.952 m² alan üzerine kurulmuştur. Konut blokları DG Tipi (Z+8 Kat) olup,
toplam 33 adettir. Toplu konut uygulaması DG Tipi (B+Z+11 kat) 8 blok 384 konut,
DG Tipi (B+Z+8 kat) 8 adet blok 306 konut, DG Tipi (B+Z+5 kat) 1 adet blok 24
konut, DG Tipi (B+Z+4 kat) 16 blok 370 konut olarak yapımı sürdürülmektedir
(Şekil 4.60).
Toplu konut alanı iki kısımdan oluşur. Birinci kısımda 370 konut, ikinci
kısımda 714 konut bulunmaktadır. Birinci ve ikinci ada birbirine çapraz olup araç
yolu ile bağlanır.
Şekil 4.60. Seyhan Zincirlibağlar toplu konut uygulaması vaziyet planı
Toplu konut alanı düz zemin üzerinde yer almaktadır. Bu nedenle yürüyüş
yollarında rampa veya merdiven çözümüne ihtiyaç duyulmamış olup alan içerisinde
yaya dolaşımı oldukça rahattır.
Uygulama alanı kentin içerisinden geçen büyük sulama kanalı kıyısında yer
almaktadır. Jeolojik açıdan alüvyon zemin üzerinde olup çevresinde yerleşim ile
tarım alanları yer alır (Şekil 4.61).
70
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.61. Uygulama alanı çevresindeki tarım alanları
Birinci kısımda 370 konut için 225 araçlık otopark yeri, ikinci kısımda 714
konut için 363 araçlık otopark yeri bulunmaktadır. Toplamda 1084 konut için 588
araçlık otopark yeri, 1 daire için 0.54 araçlık otopark yeri yapılmıştır. Misafir araçlar
için ayrı bir otopark yeri projeye konmamış olup, bu araçların daimi otoparklardan
yararlanılması öngörülmüştür. Otoparklar blok aralarında ve önlerinde çözümlenmiş,
yapı bloklarından yeşil bantlarla ayrılmıştır.
Birinci kısımda (370 konut) araç yolu genişlikleri 6 m.’ dir. Her iki yanında
1.20 m. genişlikte kaldırım yer alır. Yaya yolu genişlikleri ana yollarda 3 m, ara
yollarda ise 2 m. ‘dir.
İkinci kısımda (714 konut) alanı ikiye bölen 29 m. genişliğinde ana yol
geçmektedir. Bunun dışında toplu konut alanı içerisindeki araç yolu genişlikleri 6
m.dir ve her iki yanda 2 m. genişlikte kaldırım yer alır. Yaya yolu genişlikleri ana
yollarda 3 m, ara yollarda ise 2 m.‘dir. Bütün araç ve yaya yolları kilitli parke taş
döşemedir.
Komşuluk ilişkileri açısından her iki kısımda da ortak kullanım tesisleri
planda yer almamaktadır. Genel olarak bloklar ızgara plan üzerine yerleştirilmiştir.
Bu nedenle oyun alanları bloklar arasında, oturma grupları da oyun alanları etrafında
çözümlenmiştir. Kullanıcılar için bunlardan başka ortak kullanım alanı yer
71
Özge ERDOĞAN
almamaktadır. Toplu konut alanının bu kesiminde herhangi bir spor aktivitesi için
alan tahsisi yoktur. Buna karşın 10 adet çocuk oyun alanı yapılması planlanmıştır.
Zincirlibağlar toplu konut alanında yer alan birinci parselde üç blok çevresinde bir
adet çocuk oyun alanı ve bir adet kameriye ile oturma yerleri yapılması planlanmış
ancak uygulanmamıştır. Burası yeşil alan olarak değerlendirilmiştir (Şekil 4.62).
Şekil 4.62. Projede oyun alanı ve oturma yerleri olarak planlanan ancak
uygulanmayan proje alanı
İkinci parselde 5 adet blok, 2 adet çocuk oyun alanı, 1 adet kameriye ve
oturma yerleri bulunmaktadır. Çocuk oyun alanları zemini kumdur ve her biri
ortalama 94 m²’ dir. Uygulamada kullanılan oyun ekipmanları standart olup daha çok
ikili salıncak, düz kaydırak, helezon veya tüp kaydırak şeklinde değişmektedir. Oyun
alanlarına çocukların ulaşım mesafeleri yeterlidir. Üçüncü parselde sekiz blok, bir
adet cami, iki adet çocuk oyun alanı, iki adet kameriye ve oturma yerleri
bulunmaktadır. Oyun alanları zemini kum ve her biri ortalama 94 m²’dir. Oyun
alanları dikdörtgen şekilli olup, çocuklar için ulaşılabilir mesafededir (Şekil 4.63).
72
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.63. Üçüncü parselde yer alan oyun alanlarından biri
İkinci kısım da birinci kısımda olduğu gibi üç parsele ayrılmıştır. Oyun
alanları dairesel formdadır. Oyun alanları etrafında ebeveynler için oturma yerleri ve
kameriyeler yer almaktadır. Birinci parselde 7 adet blok, 2 adet çocuk oyun alanı,
oyun alanları etrafında oturma bankaları ve 2’şer adet kameriye bulunmaktadır. Oyun
alanlarının her birinin büyüklüğü ortalama 117 m² ve zemini kumdur (Şekil 4.64).
Şekil 4.64. İkinci kısım birinci parselde bulunan çocuk oyun alanlarından biri
73
Özge ERDOĞAN
İkinci parselde 7 blok, 2adet çocuk oyun alanı, 2 adet kameriye, 1 adet yarım
ay şeklinde ahşap pergola ve çok sayıda oturma bankları yer almaktadır. Oyun
alanları zemini kum olup, 170 ve 113 m ²’ dir (Şekil 4.65 ve 4.66).
Şekil 4.65. İkinci kısım ikinci parselde yer alan çocuk oyun alanı
Şekil 4.66. Çocuk oyun alanı etrafında yer alan gölge fonksiyonu olmayan dairesel
pergola
74
Özge ERDOĞAN
Üçüncü parselde 3 adet blok, 1 adet çocuk oyun alanı bulunmaktadır. Oyun
alanı zemini kum ve 113 m²’ dir. Oyun alanı etrafında oturma bankları ve 1 adet
kameriye yer alır. Toplamda 9 adet çocuk oyun alanı uygulanmıştır.
Bitkilendirme projesi kapsamında kullanılması öngörülen bitkiler aşağıdaki
gibi sıralanmaktadır.
Yapraklı ağaçlar; Acer negundo (Dişbudak yapraklı akçaağaç), Acer
platanodies (Çınar yapraklı akçaağaç), Aesculus hippocastanum (Beyaz çiçekli
atkestanesi), Betula alba (Huş), Catalpa bignonoides (Sigara ağacı), Fraxinus
excelsior (Dişbudak), Platanus orientalis (Doğu çınarı), Prunus cerasifera “Pisardii
Nigra” (Süs eriği), Robinia pseudoacacia “Umbrella” (Top akasya), Salix
babylonica (Salkım söğüt), Tilia argentea (Ihlamur),
İbreli ağaçlar; Abies nordmanniana (Göknar), Cedrus atlantica (Atlantik
sediri), Cedrus libani ( Lübnan sediri), Cupressocyparis leylandii (Leylandi), Picea
excelsa (Yeşil ladin), Picea pungens var. glauca (Mavi ladin), Pinus sylvestris (Sarı
çam), Pinus nigra (Kara çam), Thuja orientalis (Doğu mazısı),
Çalılar; Amphelopsis quinquefolia (Amerikan sarmaşığı), Aucuba japonica
(Japon akubası), Berberis thunbergii “Atropurpurea” (Kadın tuzluğu), Buddleia
davidii
(Kelebek
çalısı),
Cornus
alba
(Kızılcık),
Cotoneaster
salicifolia
(Herdemyeşil dağ muşmulası), Forsythia intermedia (Altınçanak), Hedera helix
(Kaya sarmaşığı), Juniperus horizontalis (Yayılıcı ardıç), Ligustrum japonica
(Kurtbağrı), Lonicera caprifolium (Hanımeli), Philadelphus coronarius (Filbahar),
Pyracantha coccinea (Ateş dikeni), Rosa albertto arami pendenti (Sarmaşık gül),
Spirea vanhouttei (Keçi sakalı), Syringa vulgaris (Leylak), Thuja orientalis
“Compacta Nana” (Top mazı), Viburnum tinus (Herdemyeşil kartopu), Thuja
orientalis “Pyramidalis” (Piramit mazı),
Yer örtücü bitkiler; Ajuga reptans (Mayasıl otu), Cerastium tomentosum
(Fare kulağı) olarak verilmiştir.
Projede belirtilen bitki türlerinden bazıları Adana iklimine uygun türler
değildir. Bunlar; Aesculus hippocastanum (Beyaz çiçekli atkestanesi), Betula alba
(Huş), Tilia argentea (Ihlamur), Abies nordmanniana (Göknar), Pinus sylvestris
(Sarı çam), Pinus nigra (Kara çam), Picea excelsa (Yeşil ladin), Picea pungens var.
75
Özge ERDOĞAN
glauca (Mavi ladin), Ajuga reptans (Mayasıl otu), Cerastium tomentosum (Fare
kulağı) olarak verilebilir. Bitkisel uygulamada ise bitkilendirme projesinde yer alan
bitki türleri dikkate alınmamıştır.
Uygulamada
yapraklı
ağaçlardan;
Magnolia
grandiflora
(Manolya),
Washingtonia filifera (Palmiye), Prunus cerasifera “Pisardii Nigra” (Süs eriği),
Phoenix canariensis (Yalancı hurma), Robinia pseudoacacia “Umbraculifera” (Top
akasya), Ligustrum japonicum (Ağaç ligustrum),
İbreli ağaçlardan; Cupressocyparis leylandii (Leylandi), Cupressocyparis
leylandii “ 3 Palle” (Üç top leylandii), Cupressocyparis leylandii “Spirale” (Spiral
leylandi), Cupressus macrocarpa “Goldcrest” (Limoni servi), Cupressus arizonica
(Mavi arizona servisi), Pinus pinea (Fıstık çamı)’ ya yer verilmiştir.
Çalı bitkilerinden ise; Nerium oleander (Zakkum), Thuja orientalis
“Pyramidalis” (Piramit mazı), Thuja orientalis “Compacta Nana” (Yeşil top mazı)‘
nın kullanılmış olduğu görülür.
Çim alanlar için kullanılması öngörülen çim karşım türü ise; Poa pratensis
%50, Festuca rubra %40, Agrostis stolonifera % 10 ‘dur. Poa ve Agrostis cinsleri
bölgeye uygun olmayıp yaz ayları içinde kurumaktadırlar.
Bitkilendirmede kompozisyonel bir yaklaşım görülmez. Bitkisel uygulamalar
genellikle üçlü gruplar halinde yapılmış olup belirgin bir tasarım niteliği taşımaz.
Uygulamada
bitkilerin
gölge
işlevi
ve
perdeleme
gibi
niteliklerinden
yararlanılmamıştır. Ayrıca dendrolojik özellikleri farklı cins ve türler bilinçsiz bir
dağılımla alan üzerinde yer alır (Şekil 4.67).
Uygulamada kullanılan bitkiler teknik şartnamede belirtilen boy ve gövde
çevresine sahip değildir. Böyle bitkiler uygulamalarda beklenen işlevi yerine
getirememektedir.
76
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.67. Bitkisel uygulamaların genel karakteri
Şekil 4.68. Herekleme yapılmamış ağaçlar ve gölgeleme amacından uzak bitki
uygulamaları
Yeşil alanlarda sulama el ile taşınabilir yağmurlama sulama başlıklarıyla
yapılmaktadır. Bu yöntem fazla iş gücü gerektirir. Ayrıca kaliteli çim elde edilmesi
konusunda istenen sonucu vermeyebilir. Uygulama alanında sulama yetersizliğinden
dolayı bitkilerde kurumalar görülmektedir (Şekil 4.69 ve Şekil 4.70).
77
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.69. Taşınabilir yağmurlama başlıkları ile bu sulamadan zarar gören
Cupressus arizonica’nın alt yaprakları
Şekil 4.70. Cupressus macrocarpa “Goldcrest” bitkisinde görülen kurumalar
Uygulamada bazı yollarda çökme ve bozulmalar gözlenmiştir (Şekil 4. 71).
78
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.71. Alan içerisinde çöken ve bozulan yollar
Yaya yolları ve çocuk oyun alanları aydınlatması, bahçe tipi 2.5 metre
yüksekliğindeki aydınlatma elemanları ile otoparklar ve geniş araç yollarının ise 12
metrelik yüksek boylu aydınlatma direkleri ile yapılmaktadır. Yeşil alan uygulama
çalışmaları içerisinde belirli bölgelerde yangın hidrantları yer almaktadır (Şekil
4.72).
Şekil 4.72. Alan içerisinde kullanılan aydınlatma elemanları
79
Özge ERDOĞAN
4.3.5. Seyhan Gürselpaşa Toplu Konut Uygulaması
Uygulama kent merkezine yaklaşık 6 km uzaklıkta ve toplam yerleşim alanı
18.400 m² olup beş bloktan oluşmaktadır. Beş blok bir parselde, bir blok ise ayrı
parselde yer alır. İki parseli refüjlü bir bulvar ayırır. Uygulamada 224 adet konut
yapılmıştır. Üç blok FG Tipi (B+Z+8 kat), iki blok DG Tipi (B+Z+8 kat) ve diğer
blok DG Tipi (B+Z+9 kat) olarak yapılmıştır. Uygulama alanı alüvyon zemin
üzerinde olup çevresinde park ve konut alanları bulunmaktadır (Şekil 4.73).
Şekil 4.73. Seyhan Gürselpaşa 224 konut uygulaması vaziyet planı
Topografya açısından alan oldukça düz olup fazla kot farklılıkları yoktur.
Merkezde yer alan çocuk oyun alanı ve oturma grupları yapı zemin kotlarından
yarım metre yukarıda çözümlenmiştir (Şekil 4.74).
80
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.74. Merkezde yer alan çocuk oyun alanına giriş
224 konut için toplam 170 araçlık otopark bulunmaktadır. Otoparklar blok
önlerinde çözümlenmiş ve otoparklar girişleri çevre yolları üzerinden yapılır.
Uygulamada yaya ve oto trafiği ayrılmış olup otoparklara üç ayrı araç girişi
bulunmaktadır. Toplu konut dokusu içinde yaya ve oto trafiği kilitli parke taşı
döşemedir.
Birinci parselde yaya yolları üç metre genişliğindedir. Tek bloklu diğer
parselde ise 2 metre genişliğinde yapılmıştır. Yaya güvenliği açısından konutlar
arasında araç trafiğine izin verilmemesi oldukça olumludur.
Komşuluk ilişkileri açısından merkezde ortak kullanım alanı olarak oturma
yerleri ve çocuk oyun alanı yer almaktadır. Ancak parsel kullanımı açısından tek
bloğun ana araç yolunun diğer tarafında çözümlenmesi toplu konut bloklarını
birbirinden koparmaktadır. Toplu konut alanı içerisinde herhangi bir spor aktivitesine
yer verilmemiştir. Bu da uygulamanın noksan yönünü ortaya koymaktadır. Ortak
kullanım alanları içinde toplam 2 adet çocuk oyun alanı bulunmaktadır. Dört bloklu
parselde toplam 220 m² ‘lik çocuk oyun alanı yer alır. Tek bloklu ikinci parselde ise
çocuk oyun alanı 66.5 m² ‘dir. Zeminleri kum ile kaplı olan oyun alanları etrafında
ebeveynler için gölgeleme fonksiyonundan uzak ahşap pergola ve banklar vardır
(Şekil 4.75 ve 4.76).
81
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.75. Uygulamada yer alan çocuk oyun alanı
Şekil 4.76. Oyun alanı etrafında yer alan oturma grupları ve gölge fonksiyonu
olmayan bitkilerle yapılan uygulamalar
Yeşil alanlar içinde projede yer almış bitkiler aşağıda sıralanmıştır.
Yapraklı ağaçlar olarak; Acacia dealbata (Yalancı mimoza), Eleagnus
angustifolia (İğde), Robinia pseudoacacia “Umbraculifera” (Top akasya), Tilia
82
Özge ERDOĞAN
argentea (Ihlamur), Malus floribunda (Süs elması), Platanus orientalis (Doğu çınarı)
verilmektedir.
İbreli ağaçlar ise; Cedrus libani (Lübnan sediri), Pinus nigra (Karaçam),
Thuja orientalis (Doğu mazısı), Cupressocyparis leylandii (Leylandi), Pinus
sylvestris (Sarıçam), Abies nordmanniana (Göknar) olarak sıralanmıştır.
Çalılardan Viburnum tinus (Yaprak dökmeyen kartopu), Cornus alba
(Kızılcık), Thuja orientalis “Compacta Nana” (Top mazı), Rosa sp. (Gül),
Ligustrum vulgare (Kurtbağrı), Thuja orientalis “Pyramidalis” (Piramit mazı) yer
almaktadır.
Bitkilendirme projesinde belirlenmiş bazı ağaç türleri (Tilia argentea, Abies
nordmanniana, Pinus sylvestris) Adana iklimine uygun türler değildir. Uygulama
aşamasında bu türler kullanılmamıştır.
Uygulamada yapraklı ve ibreli ağaçları destekleyen çalı grupları oldukça az
kullanılmıştır. Yer örtücü ve sarılıcı bitki kullanımına yer verilmemiştir (Şekil 4.77).
Şekil 4.77. Pergolalar oldukça zayıf yapılı olup gölgeleme amaçlı sarılıcı bitki
eksikliği görülmekte
Uygulamada kullanılan ağaçlar çoğunlukla düzgün taç yapısı ve dallanma
şekli göstermezler. Ayrıca dikim sonrası herekleme yapılmamış, çıkan dip sürgünleri
83
Özge ERDOĞAN
ve yan dallar temizlenmediğinden birçok ağacın formu bozulmuştur (Şekil 4.78 ve
4.79).
Şekil 4.78. Eleagnus angustifolia ’da görülen form bozukluğu
Şekil 4.79. İnce ve eğri gövdeli Acacia dealbata bitkisinde tekniğine uygun
yapılmayan herekleme örneği
84
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.80. Uygulama sonrası bakım yetersiz bakım çalışmalarına bir örnek
Aydınlatma elemanları belirli bir sistem içerisinde kullanılmamıştır. Şekil
4.81’te de görüldüğü gibi 12 metrelik yüksek boylu yol aydınlatmaları bahçe
içerisinde de kullanılmıştır. Yüksek tip aydınlatma elemanları küçük ölçekli yeşil
alan aydınlatmasının hem estetik hem de işlevsel olarak doğru bir uygulama olduğu
söylenemez.
Şekil 4.81. Ortak kullanım alanlarında bir arada kullanılan trafik yolu tipi yüksek
boylu aydınlatma elemanları ile bahçe tipi aydınlatma elemanları
85
Özge ERDOĞAN
4.2.6. Merkez Yüreğir Toplu Konut Uygulaması
Toplu konut alanı kent merkezine yaklaşık 9 km. uzaklıkta olup Atakent
Semti’ndedir. Alüvyon zemin üzerinde yer alan uygulama alanı çevresinde
Sümerbank Fabrikası ve Afet Evleri bulunur. 16.600 m² zemin üzerinde uygulanan
toplam 168 adet konut alt gelir grubu için planlanmıştır. Yapı blokları FG Tipi
(B+Z+6) şeklinde olup toplam 6 adettir (Şekil 4.82).
Şekil 4.82. Yüreğir 168 konut uygulaması vaziyet planı
Toplu konut alanı düz bir zemin üzerinde yer almaktadır. Yürüyüş yollarında
rampa veya merdiven çözümüne ihtiyaç duyulmamakta olup alan içerisinde yaya
ulaşımı oldukça rahattır.
Otopark sayısı 2 daire için 1 araç olarak planlanarak 168 konut için 84 araçlık
park yeri yapılmıştır. Otoparklar blok aralarında çözümlenmiştir.
86
Özge ERDOĞAN
Ana araç yolu 8 metre genişliğindedir ve her iki yanında ikişer metrelik
kaldırımlar bulunmaktadır. Yaya yolları ise 3 metre genişliğinde, kilitli parke taş
döşemedir.
Proje üzerinde herhangi bir toplanma merkezi, ortak kullanım alanları, oturma
yerleri, spor alanı öngörülmemiş olup dört blok ortasında bir kameriye ve bir çocuk
oyun alanı yapılmıştır.
Alanda ortak kullanım alanı olarak tasarlanan çocuk oyun alanı ve
kameriyeye yürüyüş yolu yapılmamıştır. Kullanıcılar toprak zeminden geçerek
buraya ulaşmaktadır bu da kış aylarında problem yaratmaktadır (Şekil 4.83).
Şekil 4.83. Çocuk oyun alanı ve oturma gruplarına ulaşım yolu
Bitkilendirme projesinde her 25 m² için 1 ağaç kullanılması planlanmış olup
böyle bir hesaplama yönteminin bitkisel peyzaj tasarım kriterleri içinde yeri yoktur.
Projede kullanılması öngörülen bitki türlerinden yapraklı ağaçlar; Acer
platanoides (Çınar yapraklı akçaağaç), Fraxinus excelsior (Adi dişbudak), Eleagnus
angustifolia (İğde), Robinia pseudoacacia “Umbraculifera” (Top akasya) yer
almaktadır.
87
Özge ERDOĞAN
İbreli ağaçlar ise; Cedrus atlantica (Atlantik sediri), Cupressocyparis
leylandii (Leylandi) olarak verilmektedir.
Çalılardan ise; Berberis thunbergii (Hanım tuzluğu), Cornus alba (Kızılcık),
Forsythia x intermedia (Altınçanak), Syringa vulgaris (Leylak), Thuja orientalis
“Compacta Nana” (Top mazı) projede yer alır.
Yer örtücüler; Hedera helix, Ajuga reptans, Hosta trafta olup projede
belirtilen bitki türleri uygulamada değiştirilmiştir. Uygulamada kullanılan bitki
türleri ise, Robinia pseudoacacia “Umbraculifera” (Top akasya), Morus nigra
“Pendula” (Ters dut), Nerium oleander (Zakkum), Cupressocyparis leylandii
(Leylandi), Cedrus atlantica (Atlantik sediri), Thuja orientalis “Pyramidalis”
(Piramit mazı), Acer platanoides (Çınar yapraklı akçaağaç) olarak saptanmıştır.
Çim yüzeyler için önerilen çim tohumu karışımı; %30 Lolium perenne, %35
Festuca arundinacea, %20 Festuca rubra rubra, %15 Poa pratensis olarak verilmiştir.
Çimlendirilmiş yeşil alanlar tam olarak teslim edilmediğinden çim yüzeylerde bir
bakım çalışması yapılmamaktadır. Kullanıcılar amatörce çim alanlara bakmaya
çalışmaktadır. Düzenli ve sağlıklı bir bakım çalışmasının olmaması ileride olumsuz
sonuçlar doğurabilir.
Bitkisel uygulamada da bazı hatalar görülmektedir. Bitkisel tasarımdan
yoksun karmaşa yaratan uygulamalar gözlenmiştir. Uygulamada ağaçların ileride
ulaşacağı taş genişliği dikkate alınmadan bloklara yakın dikimler bulunmaktadır
(Şekil 4.84).
88
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.84. Binaya oldukça yakın dikilen Robinia pseudoacacia “Umbraculifera” ve
Acer platanoides örneği
Şekil 4.85. Konutlarda yaşayanlar tarafından yapılan ağaç ve çalı dikimleri ve kilitli
parke taşlarla belirlenmiş bitkiler
89
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.86. Ağaçlandırma uygulamaları
Şekil 4.87. Yaprak dökenler ile herdem yeşil bitkilerin kullanımı
90
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.88. Aşı noktası altından çıkan yan dal sürgünleri alınmadığından formu
değişmekte olan Robinia pseudoacacia “Umbraculifera” ağaçları
Toplu konut alanında yaya ve araç yolları zemininde uygulanan kilitli parke
taşı döşemesinde bozulmalar, tamamlanmamış yağmur suyu drenaj elemanları, çöken
ve bozulan yürüyüş yolları gözlenmiştir (Şekil 4.89, Şekil 4.90 ve Şekil 4.91).
Şekil 4.89. Otopark ve tretuvarlarda görülen hasarlı bordürler ve yerinden oynatılmış
kilitli parke döşemeler
91
Şekil 4.90.
Özge ERDOĞAN
Zemin döşemesinde görülen bozulmalar ve tamamlanmamış drenaj
elemanı
Şekil 4.91. Yürüyüş yollarında görülen çökmeler ve elektrik dağıtım panosunun
yarattığı görsel kirlilik
Uygulamada yeşil alan sulaması kullanıcılar tarafından, kendi istekleri
doğrultusunda yapılmaktadır.
Uygulama alanında diğer toplu konut alanlarında
olduğu gibi yeşil alanlar içerisinde yangın hidrantları yer almaktadır.
92
Özge ERDOĞAN
4.2.7. Yüreğir 1. ve 2. Bölge Toplu Konut Uygulaması
İki toplu konut uygulaması aynı parsel üzerinde ve ortak araç ve yaya trafik
yollarına sahip olup kent merkezine 8 km uzaklıktadır. Toplu konut alanları alüvyon
zemin üzerinde yer almaktadır.
Yüreğir 1. bölge toplu konut alanı 212 konut için planlanmış, toplam 42.400
m² dir. Uygulamada iki tip konut bulunmaktadır. C Tipi (Z+7 Kat) 5 adet blok, F
Tipi (Z+6 Kat) 3 adet blok yer alır (Şekil 4.92).
Şekil 4.92. Yüreğir 1. Bölge (212 konut) toplu konut uygulaması vaziyet planı
Uygulama alanına toplu taşıma araçları ile ulaşım sağlanmıştır. 212 konut için
toplam 143 adet otopark yeri düzenlenmiş olup her daire için 0.67 araçlık park yeri
planlanmıştır. Otoparklar blok yanlarında ve arkalarında yapılmış, uygulama alanı
içine oto trafiği sokulmamıştır. Araç yolları 10 metre genişliğindedir ve her iki
yanında 2’şer metre genişliğinde yaya kaldırımları yer almaktadır. Yaya yolları 3
metre genişliğinde olup bütün araç ve yaya yolları kilitli parke taş döşemedir.
93
Özge ERDOĞAN
Komşuluk ilişkileri açısından Yüreğir 1. bölge toplu konut uygulamasında
yapı blokları merkezde ortak kullanım alanları oluşacak şekilde konumlandırılmıştır.
Oyun alanları ve oturma yerleri bu kesimde yer alır. Çim derzli beton plak kaplama
zemin üzerinde dairesel oturma birimleri tasarlanmıştır. Bu yerleşim bloklara eşit
mesafede ve merkezde yer alması komşuluk ilişkilerini güçlendirici bir uygulamadır.
Kullanıcılar tarafından çim alanlar üzerine yerleştirilen Yüreğir Belediyesi beton
piknik masaları da komşuluk ilişkilerini arttırmada kullanıcıların da çabası ve
ihtiyacı olduğunu ortaya koymaktadır (Şekil 4.93).
Şekil 4.93. Çim alanlar üzerinde yer alan oturma grupları
Oto trafiğinden arındırılmış ortak kullanım alanlarında iki adet çocuk oyun
alanı bulunmakta olup oyun alanları etrafında oturma birimleri yer alır. Yaş
gruplarına göre farklı oyun elemanlarına yer verilen oyun alanları zemini kumdur
(Şekil 4.94).
94
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.94. Çocuk oyun alanında yer alan 2-5 yaş arası oyun grubu
Şekil 4.95. 5-11 yaş grubuna hitap eden çocuk oyun alanı
95
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.96. Çocuk oyun alanı etrafında yer alan kameriye
Projede kullanılması öngörülen bitki türleri arasında yapraklı ağaçlar;
Quercus rubra (Meşe), Robinia pseudoacacia (Yalancı akasya), Acer platanoides
(Çınar yapraklı akçaağaç) ile ibreli ağaçlardan; Cedrus atlantica (Atlas sediri), Pinus
nigra (Karaçam), Cupressus arizonica (Arizona servisi)’ ya yer verilmiştir.
Çalılardan Buxus sempervirens (Adi şimşir), Ligustrum japonicum (Kurtbağrı),
Cotoneaster dammeri (Dağ muşmulası), Berberis darwinii (Diken üzümü)
önerilmiştir. Pinus nigra ve Buxus sempervirens Adana ekolojik koşullarına uygun
olmayıp, Berberis darwinii de çocuklar için sakıncalı bir çalı türüdür.
Kullanılması öngörülen çim karışımı ise; %20 Lolium perenne, %60 Festuca
arundinacea, %10 Festuca rubra rubra, %10 Festuca ovina olarak önerilmiş olup
uygulamada bu karışımın kullanılmadığı anlaşılmaktadır.
Projede öngörülen bitkilerin çoğu kullanılmamıştır.
Bitkilendirmede kullanılan yapraklı ağaçlar; Robinia pseudoacacia (Yalancı
akasya), Washingtonia filifera (Palmiye), Morus nigra “Pendula” (Ters dut), Olea
europea (Zeytin) ve Lucina spp. olup,
İbreli ağaçlardan; Cupressus arizonica (Mavi servi), Cedrus libani (Lübnan
sediri), Pinus pinea (Fıstık çamı),
96
Çalılardan;
Berberis
Özge ERDOĞAN
thunbergii
“Atropurpurea”
(Kadın
tuzluğu),
Cotoneaster salycifolia (Yaprak dökmeyen dağ muşmulası), Euonymus japonica
“Aurea” (Altuni taflan), Euonymus japonica (Taflan), Pyracantha coccinea (Ateş
dikeni), Thevethia peruviana (Peru zakkumu), Nerium oleander (Zakkum), Thuja
orientalis “Pyramidalis” (Piramit mazı), Thuja orientalis “Compacta Nana” (Top
mazı) olduğu görülmektedir.
Sarılıcı bitkilerden Parthenocissus quinquefolia (Amerikan sarmaşığı) yer yer
kullanılmıştır.
Alanda yer alan dairesel oturma alanı gölgelendirme açısından oldukça
yetersizdir. Bu nedenle oturma alanı kullanışlı değildir (Şekil 4.97). Ayrıca çocuk
oyun alanı etrafındaki oturma yerlerinde de gölgeleme için yüksek taç yapan ağaç
kullanımı görülmemektedir (Şekil 4.98).
Şekil 4.97. Gece aydınlatması ve gölge imkanı olmayan oturma alanı ve çim derzli
beton plak döşeme yollarda görülen bozulmalar
97
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.98. Gölgelendirmeden yoksun oturma alanları
Uygulama alanlarında karmaşa yaratan bitkisel uygulamalar görülmektedir
(Şekil 4.99).
Şekil 4.99. Bitkisel uygulama, rögar kapağı ve tel çitlerin yarattığı görüntü kirliliği
Uygulama alanında
yeşil alanlardan sorumlu
herhangi
bir
görevli
bulunmamaktadır. Bakım çalışmalarını kullanıcılar kendi çabalarıyla yürütmeye
98
Özge ERDOĞAN
çalışmakta ve bu da yeterli olmamaktadır. Yeşil alan sulaması hortuma takılan
yağmurlama sulama başlıklarıyla ve elle toplu konut sakinleri tarafından
yapılmaktadır (Şekil 4.100).
Şekil 4.100. Bakımsız yeşil alanlar
Uygulama alanı içerisinde yaya yollarına araç geçişini engellemek için kimi
noktalarda yeterli ve doğru uygulanan engel babaları (Şekil 4.101) kimi noktalarda
noksan bulunmaktadır (Şekil 4.102).
Şekil 4.101. Yaya yollarına trafik geçişlerini engelleyen babalar
99
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.102. Herhangi bir engel kullanılmadığı için kaldırımı işgal eden taşıtlar ve
kaldırımı kaplayan çim alan ile işlevsiz hale gelen kaldırım uygulaması
Uygulama alanında çim alanlar üzerinde düzensiz olarak görülen rögar
kapakları görüntü kirliliği oluşturmaktadır (Şekil 4.103 ve 4.104).
Şekil 4.103. Zeminden yüksekte uygulanmış, görüntü kirliliği oluşturan rögar
kapakları
100
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.104. Rögar kapaklarının oluşturduğu görüntü kirliliği
Site yönetimi ve kullanıcıların istekleri ve katkılarıyla Yüreğir 1 ve 2. bölge
toplu konut uygulamaları tel çit uygulaması ile birbirinden ve dışarıdan ayırmış,
böylece güvenlik açısından site içerisine geçişler kısıtlanmıştır. Ancak proje
aşamasında ve uygulama sırasında bu tip istekler öngörülmemiş, site girişleri birçok
noktadan verilmiştir. Uygulama sonrası yapılan tel çit de toplu konut alanı içerisinde
çıkmaz yol bulunması sonucunu doğurmuştur (Şekil 4.105).
Şekil 4.105. Tel çit uygulamasıyla anlamını kaybeden yol bağlantısından biri
101
Yüreğir 2. Bölge (580 Konut)
Özge ERDOĞAN
toplu konut uygulama alanı araştırmaya
başlandığı sıralarda kullanıcılara teslim edildiğinden şantiye şefi veya herhangi bir
yetkiliden proje elde edilememiştir. Projeye ulaşma sürecimde yaptığım araştırmalar
sonucu, uygulama firması kapandığından dolayı yetkili kimseye ulaşılamamıştır. Bu
nedenle Google Earth’den yararlanılarak Yüreğir 1. ve 2. bölge uygulama alanları
işaretlenmiş olup, uygulama alanları daha sonra kullanıcılar tarafından yapılan tel çit
ile birbirinden ayrılmaktadır (Şekil 4.107). Hava fotoğrafında da görüldüğü gibi
Yüreğir 2. bölge toplu konut uygulama alanını çift şeritli araç yolu ikiye bölmektedir.
Uygulama alanı Atakent Mahallesi’nde olup, kuzeybatısında Farabi Lisesi yer alır.
Ayrıca uygulama alanı, Kemal Serhadlı Polis Meslek Yüksekokulu ve okulun
antrenman sahası ile bitişiktir (Şekil 4.106).
Şekil 4.106. Kemal Serhadlı PMYO’ndan uygulama alanına bakış
Yüreğir 2. bölge toplu konut uygulamasında, uygulama alanını ikiye bölen
refüjlü bulvarın kuzeyinde C tipi (Z+7 kat) 5 adet blok, F tipi (Z+6 kat) 5 adet blok
ve 1 adet çocuk oyun alanı; güneyinde ise C tipi (Z+7 kat) 7 adet blok, F tipi (Z+6
kat) 4 adet blok ve 1 adet çocuk oyun alanı yer alır. Toplam C tipi (Z+7 kat) 12 adet
blok, F tipi (Z+6 kat) 9 adet blok olmak üzere 580 adet konut bulunmaktadır.
102
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.107. Yüreğir 1. ve 2. bölge toplu konut alanı
Çalışma alanında otoparklar 2 daire için 1 araç yeri olarak planlanmıştır.
Kuzey kesimde yer alan otoparklar 4 ayrı bölgede toplanmış olup alanı ikiye bölen 6
metre genişliğinde araç yolunun sonunda yer alan otopark en büyüğüdür ve
çocukların oyun sahası haline gelmiştir. Araçların yeşil alan içerisine kadar girmesi
çocuklar için tehlike oluşturmaktadır (Şekil 4.108).
Toplu konut uygulamasında çocuk oyun alanı zemini kum olup, ebeveynler
için 1 adet kameriye yer almaktadır. Oyun alanına giden kilitli parke yolda
bozulmalar görülmektedir. Oyun alanı etrafında bitkilendirme yetersiz olup bahçe
bakım çalışmaları yapılmamaktadır (Şekil 4.109).
103
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.108. Otoparkta futbol oynayan çocuklar
Şekil 4.109. Çocuk oyun alanı ve yarım bırakılmış kilitli parke döşeme yol bağlantısı
Güney kesimde yer alan otoparklar 5 ayrı bölgede planlanmış olup kuzey
kesimde olduğu gibi burada da 6 metre genişliğindeki araç yolu alanı ikiye bölerek
otoparka ulaşmaktadır. Yine bu geniş yol çocuklar tarafından oyun sahası olarak
kullanılmaktadır (Şekil 4.110).
104
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.110. Çocuklar tarafından oyun sahası olarak kullanılan araç yolu
Uygulama alanının güney kesiminde de 1 adet çocuk oyun alanı ve kameriye
yer almakta olup oyun alanı zemini kumdur (Şekil 4.111).
Şekil 4.111. Uygulama alanı güney kesimde yer alan çocuk oyun alanı
105
Özge ERDOĞAN
Yüreğir 2. bölge toplu konut uygulama alanında genel olarak kullanılan
bitkilerden bazıları aşağıdaki gibidir;
Yapraklı ağaçlar; Morus sp. (Dut), Robinia pseudoacacia (Yalancı akasya),
Acacia cyanophylla (Kıbrıs akasyası), Washingtonia filifera (Palmiye), Phoenix sp.
(Hurma), Parkinsonia aculeata (İsa dikeni),
Olea europea (Zeytin), Eriobotrya
japonica (Yenidünya ağacı),
İbreli ağaçlar; Pinus pinea (Fıstık çamı), Cupressus arizonica (Mavi servi),
Cupressus sempervirens (Adi servi),
Çalılar; Pyracanta coccinea (Ateş dikeni), Ligustrum vulgare (Adi kurtbağrı),
Rosa sp. (Gül), Berberis thunbergii “Atropurpurea” (Hanım tuzluğu), Nerium
oleander (Zakkum)’dir.
Bitkisel uygulamada bitkiler gelişi güzel yerleştirilmiş olup, karmaşa içinde
bir görüntü yaratmaktadır (Şekil 4.112 ve 4.113).
Şekil 4.112. Bitkisel uygulamaların genel karakteri
106
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.113. Gelişi güzel, karışık tür ve cinslerle yapılmış bitkilendirme örneği
Çimlendirilmiş alanlara baktığımızda sık dokulu, sıcağa dayanıklı, kaliteli bir
çim yüzey bulunmamakta, bazı bölgelerde yer yer açılmalar, kurumalar
görülmektedir (Şekil 4.114).
Şekil 4.114. Çim yüzeyde görülen bozulmalar ve çember içine dikilmiş Cupressus
arizonica
107
Özge ERDOĞAN
Otoparklarda ve sert zeminlerde yer yer çökmeler ve bozulmalar görülmekte
bu da drenaj sorunu oluşturmaktadır (Şekil 4.115 ve 4.116).
Şekil 4.115. Otopark zemininde görülen çökmeler ve beton rögar kapakları
Şekil 4.116. Kilitli beton parke döşemelerde çökme ve bozulmalar
Yüreğir 1. ve 2. bölge toplu konut uygulamalarında, otopark alanları ve geniş
yaya yollarında 12 metrelik yüksek boylu aydınlatma elemanları; tali yollarda ve
108
Özge ERDOĞAN
çocuk oyun alanı çevresinde ise 2.5 metrelik bahçe tipi aydınlatma elemanları ile yol
ve bahçe alanı aydınlatması çözülmeye çalışılmıştır. Otoparklardan yaya yollarına
trafik geçişleri engel babaları ile kesilmiş durumdadır (Şekil 4.117).
Şekil 4.117. Otoparklarda kullanılan yüksek boylu aydınlatma elemanları, bordür
dibine dikilmiş Washingtonia filifera fidanı ve gölgelendirilmemiş yaya
yolları
Şekil 4.118’de görüldüğü gibi beton rögar kapakları zeminden yüksekte
uygulanmıştır. Bu da estetik açıdan olumsuz olması yanında çocuklar için tehlikeli
sonuçlar ortaya koyabilir.
Şekil 4.118. Zeminden yüksekte ve bazı noktalarda uygun olmayan yerlerde
uygulanan rögar kapaklarının oluşturduğu görüntü kirliliği
109
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.119. Yaya kaldırımını daraltan ve geçişi engelleyen elektrik dağıtım panosu
Yüreğir 2. bölgede de 1. bölgedeki gibi bahçeden sorumlu kimse
bulunmamakta olup, bahçe sulaması elle ve konutlarda yaşayanlar tarafından
yapılmaya çalışılmaktadır.
4.2.8. Yüreğir Köprülü Mahallesi Toplu Konut Uygulaması
Yüreğir ilçesinde DSİ alanı yerinde kurulmuş olan toplu konut uygulaması
otoyol ile Çukurova Üniversitesi yerleşkesi arasında yer alır. Toplu konut alanı 1.
sınıf tarım alanları ile çevrilidir (Şekil 4.120). Düzenli yollarla kent merkezine
bağlantılıdır. Proje alanı içerisinde toplam 988 adet konut, ticaret merkezi,
kütüphane, 32 derslikli ilköğretim okulu, 32 derslikli lise, spor salonu, sağlık ocağı,
cami ve şadırvan ile saat kulesi planlanmıştır. Konut inşaatları tamamlanmış ancak
sosyal donatılar henüz yapılmamıştır. Toplam alan 126.500 m²’ dir. Uygulamada iki
tip konut bulunmaktadır. Y Tipi (Z+9) 12 adet blok ve DG Tipi (Z+10) 17 adet blok
olup toplam 29 blok vardır (Şekil 4.122).
Jeolojik olarak alüvyal dolgu üzerinde olup, topografya açısından düz zemin
üzerinde yer almaktadır. Bu nedenle yürüyüş yollarında rampa veya merdiven
çözümüne ihtiyaç yoktur. Bu yönüyle yaya dolaşımı alan içerisinde oldukça rahattır.
110
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.120. Proje alanından DSİ İkmal Ambarlarına bakış
Şekil 4.121. Proje alanından tarım alanlarına bakış
Konut alanlarına hizmet eden otopark sayısı 508 adettir. Her 2 daire için 1,9
araçlık park yeri ayrılmıştır. Misafir araçlar için ayrı bir otopark yeri yapılmamış
olup misafir araçların daimi otoparklardan yararlanılması öngörülmüştür. Otoparklar
yapı blokları önlerinde çözümlenmiştir. Toplu konut yerleşim alanı içinde oto trafiği
ile yaya dolaşımı ayrımı sağlanamamış olup, her yere oto ulaşımı mümkündür. Toplu
konut yerleşimini ortadan ikiye bölen ana giriş yolu 10 metre genişliğindedir ve her
iki yanında 2 metre genişliğinde kaldırımlar yer almaktadır. Diğer yollar ana artere
paralel 5 metre, kaldırımları ise 1,5 metre genişliğindedir. Yaya yolları ise 3 metre
genişliğinde olup araç ve yaya yolları kilitli parke taş döşemedir.
111
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.122. Köprülü mahallesi toplu konut uygulaması vaziyet planı
Alan dikdörtgen biçimindedir ve bloklar kuzey güney yönünde uzanan yollara
dik olarak yerleştirilmiştir. Bu nedenle komşuluk ilişkileri açısından ortak kullanım
alanları oluşturulmamıştır.
Alan içerisinde farklı yaş gruplarına hitap eden kullanımlara yer verilmemiş,
yürüyüş yolları, bisiklet yolları, vs. gibi kullanımlar düşünülmemiştir.
Toplu konut alanı içerisinde ilköğretim okulu ve lise bahçelerinde birer adet
olmak üzere basketbol sahaları görülmektedir. Ancak henüz sosyal donatı inşaatına
başlanmadığından dolayı toplu konut alanına hizmet eden herhangi bir spor
aktivitesinin bulunmadığını söyleyebiliriz.
112
Özge ERDOĞAN
Yüreğir Köprülü Mahallesi toplu konut alanında toplam 5 adet çocuk oyun
alanı bulunmaktadır. Oyun alanları yaş gruplarına göre ayrılmamıştır. Hepsinde aynı
tip oyun grubu yer alır. Oyun alanları genellikle dairesel olup zemini kumdur ve
etrafında oturma birimleri vardır.
2 No’lu çocuk oyun alanı kare formda ve 200 m²’dir. Oyun alanı etrafında
ebeveynler için oturma yerleri ve bir adet kameriye yer alır. Ancak hem ebeveynler
için hem de çocuklar için, yazın sıcak havalarda oyun alanına gölge sağlayacak
herhangi bir bitkilendirme çalışması yapılmamıştır (Şekil 4.123).
Şekil 4.123. 2 No’lu çocuk oyun alanı, otopark düzenlemesi ve blok girişleri
Diğer dört oyun alanı form ve kullanım açısından aynı olup dairesel ve her
biri 176 m² ‘dir. Oyun alanları etrafında oturma yerleri ve birer adet kameriye yer alır
(Şekil 4.124).
113
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.124. 4 ve 5 nolu çocuk oyun alanları
Şekil 4.125. Konut alanlarından oyun alanlarına en fazla yürüme mesafeleri
114
Özge ERDOĞAN
Şekil 4.125’te çocukların konut alanlarından oyun alanlarına ulaşımında en
fazla yürüme mesafeleri gösterilmektedir. Çocuk oyun alanlarındaki oyun grupları 511 yaş çocuklara hitap eden oyun elemanlarıdır. Bu nedenle bu yaş grubundaki
çocukların oyun alanına yürüyüş mesafeleri daha önce de belirtildiği gibi 300–400 m
arasında olduğu düşünülürse, çocukların oyun alanlarına ulaşım mesafeleri uygun
konumludur. Buna karşın çocuk oyun alanları otoparklar ve oto bağlantı yolları
birbiri ile iç içe olup olumlu bir trafik ayrıcalığı ortaya koymamaktadır.
Konut yerleşim alanlarının bitkilendirme projesine göre alanda kullanılması
öngörülmüş bitkiler; yapraklı ağaçlardan; Acer negundo (Akçaağaç), Acer
pseudoplatanus (Çınar yapraklı akçaağaç), Betula pendula (Sarkık huş), Sophora
japonica (Zofora), Washingtonia filifera (Palmiye), Platanus orientalis (Çınar),
Malus floribunda (Süs elması) olarak verilmektedir.
İbreli ağaçlar ise; Cupressus arizonica (Mavi servi), Cupressus sempervirens
(Adi servi), Cedrus libani (Lübnan sediri), Cupressocyparis leylandii (Leylandi),
Cupressocyparis leylandii “Aurea” (Alacalı leylandi) olarak belirlenmiştir.
Çalılardan Hibiscus rosa chinensis (Japon gülü), Cotoneaster dammeri
(Muşmula), Pittosporum tobira (Pitosporum), Pyracantha coccinea (Ateş dikeni),
Nerium oleander (Zakkum), Viburnum opulus (Kartopu), Cotoneaster horizontalis
(Yayılıcı muşmula), Berberis thunbergii (Kadın tuzluğu), Thuja orientalis (Doğu
mazısı)’ e projede yer verilmiştir.
Yer örtücüler; Hedera helix (Orman sarmaşığı) olarak verilmiş olup
kullanılması öngörülen çim tohumu karışımı; %30 Lolium perenne, %35 Festuca
arundinacea, %20 Festuca rubra rubra, %15 Poa pratensis olarak belirlenmiştir. Bu
kısımda Poa pratensis çim türü ve Betula pendula ağacı Adana iklimi için uygun
değildir. Uygulamada projede belirtilen ağaç türleri ile çalı ve yer örtücülere
yeterince yer verilmemiştir. Fonksiyonel ve estetik herhangi bir bitkisel tasarım
ölçütleri yoktur.
Bitkisel tasarımda genel karakter olarak Washingtonia filifera (Palmiye) daha
çok yeşil alanlar içerisinde köşe noktalarda ve ana trafik yolu boyunca kullanılmıştır
(Şekil 4.126). Yapraklı ağaçlar yürüme yolları etrafında kullanılmış, ibreli türler ise
daha çok yapraklı ağaçlar arkasında ve geniş yeşil alanlar içerisinde gelişi güzel üçlü,
115
Özge ERDOĞAN
beşli gruplar halinde dağıtılmıştır. Bazı bölgelerde ise yeşil alan bitkilendirme
çalışmalarında noksanlıklar olduğu söylenebilir (Şekil 4.127).
Şekil 4.126. Yeşil alanlardan bir görünüm
Şekil 4.127. Yürüme yolu etrafında gölge yapıcı ağaçtan noksan bitkilendirme
çalışması
116
Özge ERDOĞAN
Proje alanı içerisinde yapraklı ve ibreli ağaçları destekleyecek çalı gruplarına
hiç yer verilmemiştir. Uygulama alanı sınırını oluşturan mevcut ağaçlar ise
korunmuştur (Şekil 4.128).
Şekil 4.128. Uygulama alanı sınırında korunmuş mevcut ağaçlar ve geniş yeşil
alanlar içerisinde yer alan ibreli ağaç grupları
Dikimler sonrası ağaç gövdelerine destek uygulaması yapılmamıştır. Sonuçta
bitki gövdeleri rüzgârdan eğilerek istenmeyen sonuçlar görülmüştür (Şekil 4.129).
Şekil 4.129. Ağaç gövdelerine uygun şekilde yapılmayan herekleme örneği
117
Özge ERDOĞAN
Çim alanlar içinde yangın hidrantları ve kanalizasyon rögar kapakları kötü
görüntü oluşturmakta olup yer örtücü veya çalı gruplarıyla perdelenmemiş
durumdadır (Şekil 4.130).
Şekil 4.130. Görüntü kirliliği oluşturan yangın hidrantı ve beton rögar kapakları
Şekil 4.131. Araç yolu üzerinde zeminden yüksekte kalmış rögar kapakları
Uygulama alanı aydınlatması daha çok 12 metrelik yüksek boylu
aydınlatmalarla yapılmaktadır. Blok girişlerinde ve yaya yollarında bazı bölgelerde
118
Özge ERDOĞAN
2,5 metrelik aydınlatma elemanlarına da yer verilmiştir ancak yeterli değildir (Şekil
4.132 ve 4.133).
Şekil 4.132. Aydınlatma elemanları kullanımı
Şekil 4.133. Aydınlatmanın yetersiz olduğu bölgelerden biri
119
Özge ERDOĞAN
Uygulamada bütün yaya ve araç yollarında kilitli parke taşı kullanılmıştır.
Ancak henüz uygulama alanı kullanıcılara teslim edilmeden yaya yollarında çökme
ve bozulmalar sık sık görülen yapım hataları arasında sayılabilir (Şekil 4.134).
Şekil 4.134. Yürüme yolundaki zemin döşemesinde görülen bozulmalar
4.3. Adana, Seyhan ve Yüreğir İlçeleri Toplu Konut Uygulamalarının Dış
Mekan Kullanım Durumları
Toplu konut alanları dış mekan kullanımlarında çalışma alanlarındaki durum
aşağıdaki çizelgelerde özetlenmiştir.
120
Özge ERDOĞAN
Çizelge 4.4. Seyhan, Sarıhular, Karaisalı, Zincirlibağlar toplu konut uygulamalarının
dış mekan kullanım durumları
REKREASYON ALANLARI
OTO
PARK
YAYA YOLLARI
(Donatı alanlarına ulaşım
mesafeleri-metre)*
DIŞ
MEK
AN
KULL
ANIM
LARI
ÖNGÖRÜLEN
STANDARTLAR
Kreş/Anaokul
u
İlköğretim
350400
800
200-800
100-600
800
ZİNCİRLİ
BAĞLAR
(1084
konut)
200-1200
200-800
100-600
800
200-1200
Ortaöğretim
(Lise)
Sağlık Tesisi
1500
1500 üzeri
100-600
800
200-1200
800
800 üzeri
800
200-400
800
Dini Tesis
800
200-800
200-700
200
50-700
Ticaret
(Günlük
Alışveriş)
Sosyal
Kültürel Tesis
-1 adet/konut
300600
50-400
100-500
400
600
8001000
1000 üzeri
150-800
500-1000
800-1000
0.5adet/konut
0.5 adet/konut
0.5
adet/konut
0.54
adet/konut
-Yaş
gruplarına
göre yeşil
alan
gereksini
mleri
sağlanma
mıştır.
-Yaş
gruplarına
göre yeşil
alan
gereksinimle
ri
sağlanmamı
ştır.
-
-
-0.5/konut misafir
otoparkı
-Çizelge 4.2’de belirtilen
yaş gruplarına göre
yeşil alan
gereksinimlerinin
sağlanması
Kreş/Anaokul
DONATI ALANLARI
(kişi balına düşen alan
standartları m²/kişi)
TOPLU KONUT ALANLARINDAKİ DURUM
İlköğretim
Ortaöğretim
(Lise)
Sağlık Tesisi
Dini Tesis
Ticaret
Sosyal
Kültürel Tesis
1
m²/kişi
4
m²/kişi
3
m²/kişi
2
m²/kişi
0.5
m²/kişi
1.1
m²/kişi
0.5
m²/kişi
SEYHAN
(908 konut)
SARIHULAR
(860 konut)
KARAİSA
LI
(96 konut)
-Ticaret
merkezi,
İlköğretim
okulu, cami
ve şadırvan
bulunmaktadı
r
-Yaş
gruplarına
göre yeşil
alan
gereksinimler
i
sağlanmamış
tır.
-
-1 adet
hanımlar lokali,
32 derslikli lise
ve spor salonu,
32 derslikli
ilköğretim
okulu, ticaret
merkezi, cami
ve şardırvan, 3
adet büfe
bulunmaktadır
-Yaş
gruplarına göre
yeşil alan
gereksinimleri
sağlanmamıştı
r.
-
3.12 m²/kişi
1.60 m²/kişi
-
-
-
3.00 m²/kişi
-
-
-
-
-
-
0.62 m²/kişi
-
-
0.19 m²/kişi
1.20 m²/kişi
1.29 m²/kişi
-
-
-
2.31 m²/kişi
-
-
121
SPOR ALANLARI
BİTKİLENDİRME
ÇOCUK OYUN ALANLARI**
-4 m²/kişi
-Yürüyüş mesafeleri 2-5
yaş arası çocuklar için
en fazla 150m,
-5-11 yaş grubu için en
fazla 300-400 m
-Gölgeleme, rüzgar gibi
iklimin olumsuz etkilerini
azaltmada,
-Mekanın
tanımlanmasında,
toplanma ve
mahremiyet gibi etkileri
yaratmada bitkilerden
yararlanılması
-Bölge iklimine uygun
bitki türlerinin
kullanılması,
-Türlerin ileride
ulaşabileceği azami
boy, çap vs. dikkate
alınarak kullanımlardan
uygun uzaklıkta olması,
-İstenmeyen
görünümlerin
perdelemesi
-300-3000 nüfuslu toplu
konut alanlarında tüm
yerleşime hizmet eden
spor alanları yanında,
çocukların spor yapma
ihtiyacını karşılayacak
daha küçük ölçekli spor
alanları şeklinde
olmalıdır.
-3000-5000 nüfus için
ayrı adada,
büyüklüğünün ¾’ü aktif
rekreasyon
faaliyetlerine
ayrılmalıdır.
Özge ERDOĞAN
-1.01 m²/kişi
-2-5 yaş
arasına hitap
eden 1 adet
oyun alanı
bulunmaktadı
r.
Çevresindeki
2 bloğa
hizmet
etmektedir.
-5-11 yaş
grubu için
yürüyüş
mesafeleri
uygundur.
Fonksiyonel
uygulamalar
yoktur.
-Otopark ve
oyun alanları
gölgelendiril
memiştir.
-Bitkisel
uygulama
projesine
uyulmamıştır.
-Kullanılan
bitkiler Adana
iklimine
uygun
türlerdir.
-Peyzaj
teknik
şartnamesind
e istenen
standartlara
uymayan
bitkiler
kullanılmıştır.
-İlköğretim
okul
bahçesinde 1
adet
basketbol
sahası ve 2
adet voleybol
sahası vardır.
-Sadece
toplu konut
alanına hitap
eden spor
alanları
yoktur.
122
-0.91 m²/kişi
-5-11 yaş
grubuna hitap
eden 6 adet
çocuk oyun
alanı
bulunmaktadırYürüyüş
mesafeleri
uyundur.
-1.13
m²/kişi
-5-11 yaş
grubuna
hitap eden
1 adet
oyun alanı
vardır.
-Yürüyüş
mesafeleri
uygundur.
-0.91 m²/kişi
-5-11 yaş
grubuna
hitap eden
10 adet
çocuk oyun
alanı vardır.
-Yürüyüş
mesafeleri
uygundur.
Fonksiyonel
uygulamalar
yoktur.
-Otopark ve
oyun alanları
gölgelendirilme
miştir.
-Bitkisel
uygulama
projesine
uyulmamıştır.
-Kullanılan
bitkiler Adana
iklimine uygun
türlerdir.
-Uygulama
sonrası bakım
sorunu
yaşanmaktadır
.
Fonksiyon
el
uygulamal
ar yoktur.
-Otopark
ve oyun
alanları
gölgelendi
rilmemiştir
.
-Kullanılan
bitkiler
Adana
iklimine
uygun
türlerdir.
Uygulama
sonrası
bakım
sorunu
yaşanmak
tadır.
Fonksiyonel
uygulamalar
yoktur.
-Otopark ve
oyun alanları
gölgelendiril
memiştir.
-Kullanılan
bitkiler
Adana
iklimine
uygun
türlerdir.
-Uygulama
sonrası
bakım
sorunu
yaşanmakta
dır.
-Lise
bahçesinde
mini futbol
sahası,
ilköğretim
okulu
bahçesinde
mini basketbol
sahası,
SHÇEK Sevgi
Evleri
bahçesinde
mini futbol ve
mini basketbol
sahası vardır.
-Sadece toplu
konut alanına
hitap eden
spor alanları
yoktur.
-Herhangi
bir spor
aktivitesin
e yer
verilmemiş
tir.
-Herhangi bir
spor
aktivitesine
yer
verilmemiştir
.
Özge ERDOĞAN
Çizelge 4.5. Gürselpaşa, Yüreğir, Yüreğir 1. ve 2. Bölge, Köprülü toplu konut
uygulamalarının dış mekan kullanım durumları
DONATI ALANLARI (kişi
başına düşen alan
standartları- m²/kişi)
REKREASYON ALANLARI
OTO
PARK
YAYA YOLLARI
(Donatı alanlarına ulaşım mesafelerimetre)*
DIŞ
MEK
AN
KULL
ANIM
LARI
TOPLU KONUT ALANLARINDAKİ DURUM
ÖNGÖRÜLEN
STANDARTLAR
GÜRSEL
PAŞA
(224
konut)
YÜREĞİ
R
(168
konut)
Kreş/Ana 350okulu
400
İlköğreti
800
m
Ortaöğre 1500
tim
(Lise)
Sağlık
800
Tesisi
Dini
800
Tesis
Ticaret
300(Günlük
600
Alışveriş)
Sosyal
Kültürel
800Tesis
1000
-1 adet/konut
-0.5/konut misafir
otoparkı
400
YÜREĞİR
2. BÖLGE
(580
konut)
KÖPRÜLÜ
MAH.
(988 konut)
400
YÜREĞİ
R 1.
BÖLGE
(212
konut)
500
500
100-600
800
400
500
500
100-600
1500
1000
1000
1000
150-600
800
800
800
800
100-600
500
300
1000
1000
150-600
300
300
300
300
150-600
1000
1000
1000
1000
150-600
0.75adet/k
onut
-
0.5adet/k
onut
-
0.67adet
/konut
-
0.5adet/ko
nut
-
0.51 adet/konut
-Çizelge 4.2’de
belirtilen yaş
gruplarına göre
yeşil alan
gereksinimlerinin
sağlanması
-Yaş
gruplarına
göre yeşil
alan
gereksini
mleri
sağlanma
mıştır.
-Yaş
grupların
a göre
yeşil
alan
gereksini
mleri
sağlanm
amıştır.
-Yaş
grupların
a göre
yeşil
alan
gereksini
mleri
sağlanm
amıştır.
-Yaş
gruplarına
göre yeşil
alan
gereksini
mleri
sağlanma
mıştır.
Kreş/Aokulu
1
-
-
-
-
-Ticaret
merkezi,
kütüphane, 32
derslikli
ilköğretim
okulu, 32
derslikli lise,
spor salonu,
sağlık ocağı,
cami,
şadırvan, saat
kulesi
planlanmış
ancak
uygulanmamı
ştır.
-
İlköğretim
4
-
-
-
-
1.88
Ortaöğretim
(Lise)
Sağlık
Tesisi
Dini Tesis
3
-
-
-
-
2.12
2
-
-
-
-
0.48
0.5
-
-
-
-
0.84
Ticaret
1.1
-
-
-
-
0.77
Sosyal/kül.
Tesis
0.5
-
-
-
-
0.02
123
-
SPOR ALANLARI
BİTKİLENDİRME
ÇOCUK OYUN ALANLARI**
(m²/kişi)
-4 m²/kişi
-Yürüyüş
mesafeleri 2-5
yaş arası çocuklar
için en fazla
150m,
-5-11 yaş grubu
için en fazla 300400 m
-1.27
-5-7 yaş
grubuna
hitap eden
2 adet
oyun alanı
vardır.
-Yürüyüş
mesafeleri
uygundur.
-Gölgeleme,
rüzgar gibi iklimin
olumsuz etkilerini
azaltmada,
-Mekanın
tanımlanmasında,
toplanma ve
mahremiyet gibi
etkileri yaratmada
bitkilerden
yararlanılması
-Bölge iklimine
uygun bitki
türlerinin
kullanılması,
-Türlerin ileride
ulaşabileceği
azami boy, çap
vs. dikkate
alınarak
kullanımlardan
uygun uzaklıkta
olması,
-İstenmeyen
görünümlerin
perdelemesi
Fonksiyon
el
uygulamal
ar yoktur.
-Otopark
ve oyun
alanları
gölgelendi
rilmemiştir
-Kullanılan
bitkiler
Adana
iklimine
uygun
türlerdir.
Uygulama
sonrası
bakım
sorunu
yaşanmak
tadır.
-300-3000 nüfuslu
toplu konut
alanlarında tüm
yerleşime hizmet
eden spor alanları
ve çocuklar için
daha küçük
ölçekli spor
alanları şeklinde
-3000-5000 nüfus
için ayrı adada,
büyüklüğünün ¾’ü
aktif rekreasyon
faaliyetlerine
ayrılmalıdır.
Herhangi
bir spor
aktivitesin
e yer
verilmemiş
tir.
Özge ERDOĞAN
-0.72
-5-7 yaş
grubuna
hitap
eden 1
adet
oyun
alanı
vardır.
-Yürüyüş
mesafesi
uygundu
r.
Fonksiyo
nel
uygulam
alar
yoktur.
-Otopark
ve oyun
alanları
gölgelen
dirilmemi
ştir.
Kullanıla
n bitkiler
Adana
iklimine
uygun
türlerdir.
Uygulam
a sonrası
bakım
sorunu
yaşanma
ktadır.
-Konut
blokların
a yakın
ağaç
dikimleri
Herhangi
bir spor
aktivitesi
ne yer
verilmem
iştir.
-2.5
-2-5 ve
5-11 yaş
grubuna
hitap
eden 2
adet
oyun
alanı
vardır.
-Yürüyüş
mesafele
ri uygun.
Fonksiyo
nel
uygulam
alar
yoktur.
-Otopark
ve oyun
alanları
gölgelen
dirilmemi
ştir.
Kullanıla
n bitkiler
Adana
iklimine
uygun
türlerdir.
Uygulam
a sonrası
bakım
sorunu
yaşanma
ktadır.
Herhangi
bir spor
aktivitesi
ne yer
verilmem
iştir.
-0.86
-5-11 yaş
grubuna
hitap eden
2 adet
çocuk
oyun alanı
vardır.
-Yürüyüş
mesafeleri
uygundur.
-0.91 m²/kişi
-5-11 yaş
gruplarına hitap
eden 5 adet
oyun alanı
vardır.
-Yürüyüş
mesafeleri
uygundur.
Fonksiyon
el
uygulamal
ar yoktur.
-Otopark
ve oyun
alanları
gölgelendi
rilmemiştir
-Kullanılan
bitkiler
Adana
iklimine
uygun
türlerdir.
Uygulama
sonrası
bakım
sorunu
yaşanmak
tadır.
-Fonksiyonel
uygulamalar
yoktur.
-Otopark ve
oyun alanları
gölgelendirilme
miştir.
-Kullanılan
bitkiler Adana
iklimine uygun
türlerdir.
-Uygulama
sonrası bakım
sorunu
yaşanmaktadır.
Herhangi
bir spor
aktivitesin
e yer
verilmemiş
tir.
Lise ve
ilköğretim okulu
bahçesinde 1’er
adet basketbol
sahası
yapılması
planlanmış
ancak henüz
uygulanmamıştı
r.
* İçerisinde donatı alanları olmayan uygulamalarda en yakın mesafedeki donatı alanları esas
alınmıştır.
**Çocuk oyun alanları konut başına 1 çocuk olduğu varsayılarak hesaplanmıştır.
Toplu konut alanları nüfusu her konutta 4 kişilik ailelerin kalacağı varsayılarak hesaplanmıştır.
124
Özge ERDOĞAN
Çizelgelerde görüldüğü gibi; bütün toplu konut uygulamalarında otopark
sayıları ortalama 2 daire için 1 araç olarak planlanmıştır. Misafir otoparkı için ayrı
bir park alanı öngörülmemiştir.
Sağlık tesisi sadece Köprülü Mahallesi toplu konut uygulaması içerisinde
planlanmıştır ancak henüz uygulanmamıştır ve sağlık tesisi için kişi başına düşen
alan standartların altındadır. Diğer toplu konut uygulama alanlarında ise herhangi bir
sağlık tesisi planlanmamıştır. Bu uygulamalar için Adana İmar Planından en yakın
sağlık tesisleri bulunarak mesafeleri verilmiştir.
Kişi başına düşen çocuk oyun alanı bütün uygulamalarda standartların
altındadır.
Toplu konut alanları yeterli sosyal/kültürel tesise sahip değildir. Seyhan toplu
konut uygulaması için en yakın sosyal/kültürel tesis alanları ulaşım mesafesi
standartların üzerindedir. Sarıhular toplu konut uygulaması içerisinde yapılan 1 adet
Hanımlar Lokali ve Köprülü Mahallesi toplu konut uygulaması içerisinde yapılması
planlanan 1 adet kütüphane; sosyal/kültürel tesis içerisinde sayılarak kişi başına
düşen alan hesaplanmıştır. Ancak farklı yaş gruplarına hitap eden alanlar toplu konut
alanları içerisinde planlamamıştır.
125
5.SONUÇLAR VE ÖNERİLER
Özge ERDOĞAN
5. SONUÇLAR VE ÖNERİLER
Adana ili Seyhan ve Yüreğir ilçelerinde belirlenen TOKİ tarafından yaptırılan
9 adet toplu konut uygulamalarında dış mekân kullanımları açısından farklı
zamanlarda yapılan gözlemler ile uygulamalar analiz edilmiştir.
Ulaşılabilirlik: Öncelikle toplu konut alanları yer seçiminde kullanıcı
kitlesinin sosyo-ekonomik yapısı önem taşımaktadır. Dar gelirli kullanıcılara yönelik
uygulanan toplu konut alanlarının şehir merkezine uzak olması kullanıcılar
tarafından tercih edilmemektedir. Araştırma içinde yer alan toplu konutlara
baktığımızda şehir merkezine en uzak olan Seyhan toplu konut uygulamasının 168’i
alt gelir grubu için yapılmıştır. Buraya her türlü toplu taşıma araçları ile ulaşılmakta
ve toplu konut alanı içerisinde toplu taşıma araçları için duraklar bulunmaktadır.
Uygulama alanı içerisinde kullanıcılar için sosyal donatı ihtiyaçlarının tümü
karşılanmamıştır. Diğer toplu konut alanlarına da her türlü toplu taşıma araçları ile
ulaşım mümkündür. Donatı alanlarına ulaşım mesafeleri düşünüldüğünde Seyhan
toplu konut uygulamasında kullanıcıların kimi ihtiyaçları öngörülen ulaşım
mesafeleri içerisinde yer almamaktadır.
Toplu konut alanları içerisindeki yaya ve araç trafiğindeki ulaşılabilirliğe
baktığımızda; fazla nüfuslu toplu konut alanlarında trafik yaya öncelikli değil, araç
öncelikli planlanmıştır. Seyhan, Köprülü, Sarıhular, Zincirlibağlar toplu konut
uygulamalarında yapı blokları konumları ve yol sirkülasyonunda ızgara plan
düzeninde planlandığı görülür. Konut adalarının taşıt yollarıyla küçük parçalar
halinde bölünmüş olması dış mekân kullanımında ve oto yaya trafiği ayrımında
sorunlar ortaya koymakta ve toplu konutların belirli ve olumlu bir kimliğe sahip
olmasını engellemektedir. Bu nedenle yapı adalarının ortak bir sosyal merkez
çevresinde taşıt trafiğinden mümkün olabildiğince arındırılmış, komşuluk ilişkilerini
geliştirecek yönde planlanması daha doğru olabilirdi. Bu tip uygulamaları ise; nüfus
olarak fazla kalabalık olmayan Karaisalı, Seyhan Gürselpaşa, Merkez Yüreğir toplu
konut uygulamalarında, kısmen de Yüreğir 1. ve 2. bölge toplu konut uygulamasında
görmekteyiz.
126
Özge ERDOĞAN
Sosyo-kültürel yapıya bağlı olarak değişmek koşuluyla birlikte, genellikle
insanların tercih ettikleri maksimum yürüme mesafesi 220 metredir. Bu çerçevede
ideal bir konut alanının 110 metre yarıçapında ve yaklaşık 4 hektar alana sahip
olabileceği düşüncesinden hareketle, yüzölçümü yaklaşık olarak 4 hektara kadar olan
alanlarda, taşıtların konut bölgesine girişinin engellenip, sirkülâsyonun yayaya göre
şekillenmesi gerektiğinden söz edilebilir. Taşıt yolu sisteminin 4 hektarı aşan
alanlardan sonra kurulması, alanın taşıt yolları ile gereksiz bölünmesini engelleyecek
ve taşıt yoluna ayrılan alanları azaltacaktır. Bu kapsamda daha önce taşıt yollarına
ayrılan bu alanlar açık ve yeşil alan kullanımlarına ve yapılara eklenebilir. Az katlı
ve yoğun yerleşim bölgelerinin temelinde de bu anlayış yatar (Haris ve Dines, 1995;
Sayan, 2000’den). Bu verilere göre oto trafiğinden arındırılmış konut yapı adaları
bizim bulgularımızda elde ettiğimiz verilerden oldukça farklı olup yakın yürüyüş
mesafesi ile çelişkili araç trafiği bir arada ortaya çıkmaktadır.
Yaya Yolları: Yaya yollarının tasarlanmasında ve taşıt
yollarıyla
bağlantılarının sağlanmasında, yaya toplayıcı noktalarının belirlenmesi, yolların
yoğun kullanılandan daha az kullanılanlara göre derecelendirilerek genişliklerinin
belirlenmesi, kaldırım genişliklerinin yeterli ve doğru olması gibi faktörler önemli
olmaktadır. Araştırmada ele aldığımız toplu konut uygulamalarında araç, yaya yolları
ve kaldırımlar yeterli genişliktedir. Ancak sirkülasyon açısından yaya yolları
tasarımında ve taşıt yollarıyla bağlantılarda yaya toplayıcı noktaları yoktur. Yaya
değil, taşıt öncelikli yol sistemler öne çıkmaktadır. Bu durum trafik ayrımı ilkesiyle
çelişkilidir.
Özellikle çok katlı blok girişlerinde, giriş kapısın genişliğinde ve doğrudan
fonksiyon alanlarına yönelmiş yaya yolları ile kullanıcıyı disipline etmek yerine,
blok önlerinde genişlemeler ve küçük besleme alanları oluşturulması daha doğru
olabilirdi. Sayan (2000) ‘in dediği gibi yüksek yaya yoğunluğuna sahip olmaları
nedeniyle kullanıcıların birbirleriyle karşılaşma olasılıklarının arttığı bu alanlarda
uygulanacak doğru yaklaşımlar kullanıcı ilişkilerinin artmasını sağlayabilir.
Otopark Alanları: Toplu konut uygulamalarında 2 daire için 1 araçlık park
yeri öngörülmektedir. Yapılan konutlar lüks konut sınıfına girmediğinden 2 daire için
1 araçlık park yeri yeterli görülmektedir. Ancak günümüzde araç sahibi sayılarındaki
127
Özge ERDOĞAN
hızlı artış dikkate alındığında yapılacak olan yeni uygulamalarda daire başına düşen
otopark sayıları arttırılmalıdır.
Uygulamalardan elde edilen sonuçlara göre blok önlerinde çözümlenen
otoparklarda, park alanları bloktaki konut sayılarına göre tasarlanmamıştır. Kimi
bloklar için 2 daireye 1 araçtan fazla park yeri tasarlanırken, kimi bloklar için daha
az park yeri uygulaması ile karşılaşılmaktadır.
Ortak Kullanım Alanları: Genel olarak çok katlı yapılaşma düzenleri
komşuluk
ilişkilerini
zayıflatmaktadır.
Bu
nedenle
yapıların
kullanıcıların
birbirleriyle karşılaşma olasılıklarını arttırıcı yapı adaları ortalarında boş alanlar
bırakılarak (yapılar ada kenarlarına çekilerek) yaya girişlerinin bu mekânlardan
servis alacak şekilde yerleştirilmeleri bu ilişkileri olumlu yönde arttırabilir.
İncelediğimiz uygulamalarda bu amaçla yapılmış düzenlemeler Karaisalı, Seyhan
Gürselpaşa ve kısmen de Yüreğir 1. ve 2. bölge toplu konut uygulamasında
görmekteyiz.
Rekreasyon Alanları: Toplu konut alanlarında birim yapı ölçeğinden
başlayarak sahip olunması gereken açık ve yeşil alan miktarları ile bunlara ilişkin
standartlar Ek-3’de verilmektedir. Bu veriler ışığında, Adana’da yapılan uygulamalar
olması gereken miktarların çok altında veya hiç yer almamaktadır. Bu açıdan
uygulamaların yeterli yeşil alandan ve bunun ortaya koyabileceği ortak kullanım
tesisleri yönünden yeterli olabileceğinden söz edilemez.
Sayan (2000)’a göre arsa maliyetleri ve endüstrileşmiş yapı tekniklerinin
belirli bir sayıdaki konutun üzerine çıkıldığında ekonomik olduğu düşüncesinden
hareket edilmesi, konutların çok katlı olması sonucunu doğurmaktadır. Bu durumda
toplu konut yerleşimlerinin birinci basamağını oluşturan birim yapıda bulunan konut
sayısı genel olarak 1–60, nüfus ise 1–300 arasında kabul edilmektedir. 300 kişiyi
barındıran bir yapı biriminin açık ve yeşil alan ihtiyaçlarını karşılamak için özel
dinlenme alanlarının yerini, ortak kullanıma açık toplanma ve dinlenme mekânları
almaktadır.
Çalışmalara konu olan toplu konut alanlarında ortak kullanım alanları blok
aralarına yerleştirilen çocuk oyun alanları ve etrafında yer alan oturma birimleri ile
128
Özge ERDOĞAN
çözümlenmeye çalışıldığı ortaya çıkmaktadır. Ancak bu yaklaşımın yeterliliğinden
söz edilemez.
Çocuk Oyun Alanları: Oyun alanları yaş gruplarına göre ayrılarak
düzenlenmemiştir. Uygulamalarda kullanılan oyun grupları bütün toplu konut
alanlarında standart olup, ikili salıncak, düz kaydırak, helezon veya tüp kaydırak ve
tahterevalli olarak değişkenlik göstermektedir. Seyhan ve Sarıhular toplu konut
alanlarında ise 2-5 yaş grubu çocuklar için planlanan çocuk oyun alanlarına ulaşım
mesafelerinin uygunluğu tartışılabilir.
Çocuklar, oyun oynamak için genel olarak konut yakınındaki alanları tercih
etmekte ve çocuğun yapı önünden ayrılması için izin verilen uzaklık yaşa göre
büyümektedir. Taşıt yollarının ada içine, hatta blok önlerine kadar getirilmesi
çocukların
taşıt
yollarında
veya otoparklarda oyun
oynamaları sonucunu
doğurmaktadır. Özellikle Yüreğir 2. Bölge toplu konut uygulamasında yer alan en
büyük otopark alanının bloklar arasında çözümlenmesinden dolayı bu tip kullanım
çok yaygın bir şekilde görülmektedir.
Spor Alanları: Toplu konut uygulamalarında yaş gruplarına göre
rekreasyonel faaliyetlere yer verilmemesi oldukça önemli bir eksikliktir. Birçok
uygulamada aktif spor alanları toplu konut uygulamaları yanında yapılan okul
bahçeleri içerisinde, Yüreğir Köprülü Mahallesi, Sarıhular ve Seyhan toplu konut
uygulamalarında basketbol, mini basketbol veya mini futbol sahası olarak
görülmekte ancak bu uygulamalar toplu konut kullanıcılarına yönelik değil, lise ve
ilköğretim okullarına aittir. Okul saatleri dışında bu alanların toplu konut alanı
sakinleri tarafından kullanılabilir olması için düzenlemelere ihtiyaç vardır. Uygulama
alanlarında yürüyüş veya bisiklet yollarına ise hiç yer verilmemiştir.
Toplu konut uygulama alanlarında ayrı adalar üzerinde tüm yerleşime hizmet
eden spor alanları yanında konut adası üzerinde çocukların spor yapma ihtiyacını
karşılayacak daha küçük ölçekli spor alanları yapımı, planlanması zorunlu bir
uygulama kriteri olmasına karşın Adana içinde yürütülen uygulamalarda bunu
görememekteyiz. Uygulanacak olan spor aktiviteleri kullanıcıların sosyo-ekonomik
yapısına göre belirlenmesi bir yana bu amaçlı alan tahsisi de söz konusu
edilmemektedir.
129
Özge ERDOĞAN
Bitkilendirme: Özellikle enerji denetimi yönünden konut bloklarında
önerilen peyzaj mimarlığı çalışmalarının oldukça önemli bir yeri vardır. Yapıların
konumlandırılması
yanında
rüzgâr
kontrolü,
gürültü
kirliğinin
azaltılması,
gölgeleme, havadaki toz parçacıklarının filtrelenerek temizlenmesi, bitkisel planlama
çalışmaları
bitkilendirme
bunlar
arasında
çalışmalarında
sayılabilir.
bitkilerin
Araştırma
bu
alanlarında
özelliklerinden
uygulanan
yararlanılamadığı
gözlenmiştir.
Toplu konut yerleşimlerinde etkin gölgelemeyi sağlamak için ağaçlar stratejik
olarak yerleştirilir. Sabahleyin ve öğleden sonranın geç saatlerinde güneş alçak bir
yükseliş açısıyla geçerken ağaçlar batı-güneybatı ve doğu- güneydoğu yönlerinde en
verimli gölgeyi oluştururlar. Güneşin yükseliş açısının düşük olduğu bu durumda
ağaçlar ve her tür nesne uzun gölge yapar. Yaprak döken ağaçlar kışın güneşten
yararlanmayı engellemezken, yazın gölgeleyici elemanlar olarak kullanılabilir. Bu
nedenle toplu konut çevre bitkilendirme çalışmalarında kullanılacak ağaçların şekli,
yaprak dökme ve gölge özellikleri dikkate alınarak, kış ve yaz mevsimi için optimum
yarar sağlayacak şekilde yerleştirilmeleri gerekir. Bu nedenle gölgelemeye ihtiyaç
duyan otoparklar, yaya yolları ve çocuk oyun alanlarında etkin olarak
kullanılabilirler. Çalışma alanlarında yapılan bitkisel uygulamalarda, ağaçların bu
özelliklerinin dikkate alınmadığı görülmektedir. Çocuk oyun alanları etrafında yer
alan oturma birimleri ve otoparklarda gölgeleme eksikliği özellikle Seyhan,
Gürselpaşa, Sarıhular, Köprülü Mahallesi, Yüreğir 1. ve 2. bölge toplu konut
uygulamalarında oldukça hissedilir boyutlardadır.
Bitkilendirme özellikle çok katlı yapıların insan üzerindeki olumsuz etkilerini
azaltacak şekilde planlanarak, bitkilerin görsel ve işlevsel karakteristikleri dikkate
alınır. Bölgenin ekolojisine ve kullanım amacına uygun türler seçilerek bitkisel
tasarım yönlendirilebilmelidir.
Üzerinde çalışılan toplu konut alanlarında bitki dikimleri fonksiyon
gözetilmeden rastgele dağıtılmıştır. Özellikle uygulamalarda sıkça görülen üçlü
gruplar halinde ve belirli tekrar yaparak kullanılması yaygındır. Bitki form ve boyları
şartnamedeki standartlara uymamaktadır. Düzgün gövde ve formda olmayan, yeterli
130
Özge ERDOĞAN
gövde çapına ulaşmamış standart dışı yapraklı ağaçların kullanımı oldukça yaygın
durumdadır.
Çim tohumu seçimlerinde de hatalar yapıldığı görülmektedir. Adana sıcak ve
nemli bir iklime sahip olduğundan çim tohumu seçimi ve uygulama dönemleri
önemlidir. İklime uygun olmayan ve uygun zamanda ekilmeyen tohumlar olumsuz
koşullardan etkilenmekte, ekonomik olarak zarar verdiği gibi, estetik ve ekolojik
olarak da istenen sonuca ulaşılamamaktadır. Yapılan sörveylerden elde edilen
sonuçlara göre, Adana iklimi için uygun çim tohumu karışımı; % 50 Festuca
arundinacea, %35 Lolium perenne , %15 Cynodon dactylon olarak önerilebilir.
Toplu konutlarda peyzaj bitkilendirme teknik şartnamesine göre; uygulama
alanlarında çim alan yapımında ve toprağın iyileştirilmesinde elenmiş yanmış ahır
gübresi kullanılması şartı yer almaktadır (Ek-2). Ancak yanmış ahır gübresi peyzaj
uygulamalarında yabani ot barındırması, kötü koku oluşturması ve tam yanmış
olmadığı takdirde alanda yanarak bitkilere zarar vermesi sebebiyle işlevsel değildir.
Yanmış ahır gübresi yerine; hümik asit içeren organik gübre kullanılması
önerilebilir.
Yapılan
uygulamalarında
çalışmalardan
sulama
elle
elde
edilen
veya
sonuçlara
taşınabilir
göre
yağmurlama
toplu
konut
başlıkları
ile
yapılmaktadır. Özellikle çim alan tesisi özel sulama gerektirdiğinden elle veya
taşınabilir başlıklar ile verimli sonuçlar elde edilemez. Ayrıca bu iş için mutlaka bir
kişinin (daha büyük alanlar için birkaç kişi) görevlendirilmesi gerektiğinden maliyet
içerir. Otomatik sulama sistemleri başta maliyetli görünse de zaman içerisinde çim
ve bitkilerdeki kurumalarla oluşan zaman ve maliyet kaybı dikkate alındığında uzun
vadede ekonomi sağlayabilir.
Toplu konut alanlarında kullanılan sert zemin döşemeleri aynı tip olup
hepsinde kilitli parke taşı kullanılmıştır.
uygulamasında
daha
sonradan
bazı
Yalnızca Seyhan toplu
yolların
asfalt
olarak
konut
değiştirildiği
görülmektedir. Ancak burada standart yakalanamamış, kimi yollar asfalt kimi yollar
ise kilitli parke taşı olarak kalmıştır.
Toplu konut alanlarında yer alan oturma birimleri daha çok sekizgen
kameriye şeklindedir. Yalnızca Seyhan, Zincirlibağlar, Gürselpaşa ve Sarıhular
131
Özge ERDOĞAN
toplu konut uygulamalarında kameriyeler yanında bazı bölgelerde pergola
kullanımına da yer verilmiştir. Ancak burada kullanılan pergolalar oldukça zayıf
yapılı olup gölgeleme fonksiyonundan uzaktır. Pergolalara sardırılarak gölgelemeyi
sağlayacak sarılıcı bitkilere ise hiç yer verilmemiştir.
Toplu konut çalışma alanlarında ortaya çıkan en önemli sorunlardan birisi de
uygulama sonrası bakım çalışmalarının yetersiz olması veya hiç olmamasıdır.
Çevre düzenlemelerinde görülen hatalarda en büyük pay aslında kontrolörlere
düşmektedir. Yapılan uygulamalara baktığımızda kontrolör firmaların yeterli ölçüde
denetleme yapmadıkları söylenebilir. Kontrol görevi peyzaj mimarları tarafından
yapılmamaktadır. Bu sistem içerisinde proje ve bitkilerde değişiklik kolayca
yapılarak
onaylatılmakta
ve
denetimler
işin
ehli
meslek
insanlarına
bırakılmamaktadır.
Toplu konut alanlarının tasarımı yer seçiminden başlayıp, bakıma kadar
uzanan bir süreç içerisinde gelişmektedir. Proje aşamaları ise üst ölçekten, konut
adası ölçeğine kadar inmektedir. Bu süreçte TOKİ, tasarım ve planlama grubu ve
girişimci arasında gelişen ilişki ağında disiplinler arası çalışma anlayışının gelişmiş
olması projenin başarısını önemli ölçüde etkilemektedir. Toplu konut alanları için
çizilen bitkisel uygulama projelerinde bitki ve çim tohumu seçiminde bölge iklimine
uymayan türler önerilmektedir. Uygulama ise bölgede peyzaj mimarlığı hizmeti
veren (!) firmalara yaptırılmakta, dolayısıyla yöre iklimine uymayan türler yerine
başka türler kullanılmakta veya bitkisel uygulama projesine uymayan farklı
tasarımlar ortaya çıkmaktadır.
Türkiye’de toplu konut anlayışı, çok sayıda konutun bir arada üretilmesiyle
konut açığının karşılamaya çalışılması çerçevesinde gelişmektedir. Teorik olarak
toplu konut alanlarının yaşam çevresi olma niteliği kabul edilse de kurumlar
tarafından
bu
yaklaşım
yeterince
ciddi
olarak
ele
alınmamakta
ve
uygulanmamaktadır.
Ayrıca TOKİ tarafından uygulanan toplu konut alanları genel nitelik olarak
Türkiye’nin her yerinde aynı tip uygulanmakta, bölgenin mimari ve geleneksel yapı
özellikleri yansıtılmamaktadır. Böylece her bölgede tek tip, monoton konut yığınları
132
Özge ERDOĞAN
oluşmakta, insanlar yetersiz spor, rekreasyonel aktiviteler ve oyun alanlarından
mahrum bir çevre içinde yaşamaya mahkûm edilmektedir.
Sağlıklı yaşanabilir yeşil bir çevrenin yaratılmasında elimize geçen TOKİ
yaklaşımını amaca uygun olarak doğru kullanmalıyız. Bunu birçok meslek disiplini
yanında peyzaj mimarlığı sorumluluğu meslek disiplini olarak taşımaktayız. Bu
sorumluluk içinde TOKİ projelerinde konut alanı yer seçiminden, binaların
konumlandırılması, bitkisel uygulama ve devamlılığı için peyzaj mimarlarına daha
etkin şekilde rol verilmeli ve bu konuda gerekli yasal düzenlemeler kent insanlarına
yaşam şartlarının geleceği için yapılmalıdır.
133
KAYNAKLAR
AKA, A.T. 1992. Toplu Konut Alanlarında Yer Seçimi, Alt Yapı, Donatım ve Çevre
Düzenleme İlkeleri. Trakya Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi, Edirne.
AKPINAR, N., 1995. Ilıman Bölge İklimleri İçin Enerji Etkin Peyzaj Planlama.
Tabiat ve İnsan Dergisi, 29(3); 8-14, Ankara.
ALTUNKASA, F.,1987. Çukurova Bölgesi’nde Biyoklimatik Veriler Kullanılarak
açık ve Yeşil Alan Sistemlerinin Belirlenmesi İlkeleri Üzerinde Bir
Araştırma. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı
Anabilim Dalı Doktora Tezi, Adana.
ANONYMOUS, 1961. The Organisation of Space in Housing Neighbourhoods,
Report of Symposium held at the R.I.B.A. 66 Portland Place, London.
ANONYMUS,2008. Toki’nin Tarihçesi. Platin Aylık İş ve Ekonomi Dergisi TOKİ
Özel Eki.
ARSLANOĞLU, N., 2008. İklimle Dengeli Yapı Tasarımı. Yıldız Teknik
Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü mimarlık Fakültesi Doktora Tezi,
İstanbul.
ASLAN, F.,2007. Toplu Konut Yerleşimlerinde Peyzaj Tasarımı ve Yönetimi
sorunlarının Çözümünün Ankara Koru-yön Örneğinde İrdelenmesi. Ankara
Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı,
Ankara.
ATANUR, G., 2000. Türkiye’de Toplu Konut Alanlarında Mevcut Dış Mekan
Kararlarının İrdelenmesi ve Plan kararlarının Standartlaştırılması. Ankara
Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı Doktora
Tezi, Ankara.
AY, İ., 2008. Adana Yüreğir Aksantaş Toplu Konut Uygulamasının Peyzaj
mimarlığı Müheahhitlik Hizmetleri Yönünden Değerlendirilmesi. Çukurova
134
Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Anabilim Dalı Yüksek Lisans
Tezi, Adana.
AYAN, M., 1985. Konut Alanları Tasarım İlkeleri. Kent-Koop Yayın No: 52,
Araştırma:6, 154s., Ankara.
AYHAN, Ç., T. YILDIRIM, S. ÇAKMAK, 2000. İzmir’de Bazı Toplu Konut
Uygulamalarındaki Dış Mekan Kullanım Olanaklarının Belirlenmesi. Peyzaj
Mimarlığı Kongresi, 19-21 Ekim 2000, Ankara.
BALKAYA, T.,1990. Toplu Konutlarda Açık ve Yeşil Alan Planlamaları Açısından
Adana
Kenti ‘’Yeni
Adana Toplu
Konut
Alanı’’
Üzerine
Bir
Araştırma.Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı
Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Adana.
BEKDEMİR, A., 2003. İstanbul-Bahçeşehir Toplu Konut Yerleşmesinde Dış Mekan
Kullanım Olanaklarının İrdelenmesi. İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri
enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
BULDURUR, M., 1983. Kentsel Tasarımda Güneş Enerjisinden Optimum
Yararlanma Konusunda Bir Araştırma ve İstanbul’da Çeşitli Uygulama
Örnekleri. İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora
Tezi,İstanbul.
ÇALIŞ,A.İ., 2001. Fiziksel, Görsel ve Sosyal Etkileşim Özellikleriyle Bir Toplu
Konut Modelinin Oluşturulması. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Fakültesi
Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
DUMAN, Ü.,1999. Toplu Konut Alanlarında Ekolojik Planlama İlkelerinin AnkaraEryaman V. Etap Örneğinde İrdelenmesi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri
Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
DÜLGEROĞLU,
Y.,
AYDINLI,
S.,
PULAT,
G.,
1996.
Toplu
Konut
Uygulamalarında Niteliksel Değerleri Araştırmaya Yönelik Bir Çevre
Analizi. T.C. Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı Yayınları Konut
Araştırmaları Dizisi: 4, 261s., Ankara.
135
ERKE, D. , 2004. Adana Metropolünde Uygulanan Toplu Konutların Mekansal,
Alansal ve Boyutsal Analizleri. Çukurova Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık
Fakültesi Yüksek Lisans Tezi, Adana.
ERŞAN, Z. F.,2006. Kahramanmaraş Kenti Toplu Konut Uygulamalarının Kullanım
Sonrası Değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
Mimarlık Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Adana.
ESBENSEN CONSULTING ENGINEERS, 2002. Technology Module 3: Daylight
And Artificial Lighting, Mid-Career Education: Solar Energy In European
Office Buildings, Denmark (http://erg.ucd.ie/erg_downloads.html, 2002).
EVYAPAN,G.,TOKOL,A.,2000. Landscape Design Lecturers, Metu Faculty of
Architecture Press, Ankara.
GIVONI, B. 1976. Man, climate and architecture. Applied Science Publishers Ltd.,
483p., London.
GIVONI, B. 1998. Climate Considerations in Building and Urban Design. Van
Nostrand Reinhold, 464p., New York.
GİRGİNER,
S.,2006.
Kentsel
Tasarım
İle
Ekolojik
Sürdürülebilirliğin
İlişkilendirilmesi ve Toplu Konut Gelişme Bölgelerinde Örneklenmesi.
Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Şehir ve Bölge Planlama
Bölümü Kentsel Tasarım Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
GÖKTEN, M., 1991. Toplu Konutlarda İnsan-Mekan İlişkileri. Ege Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı Doktora Tezi, İzmir.
GÜLTEKİN, E., ALTUNKASA, M. F., ATMACA, M. VE USLU, C.,2001.
Öğretmenkent Toplu Konut Alanında Sürdürülebilir Dış Mekan Olanaklarının
Araştırılması, Adana.
KOMUT, E.M. (ed.), 1996. Diğerlerinin Konut Sorunları. TMMOB, Mimarlar Odası
Yayını: ISBN 975-395-170-1, 575s., Ankara.
136
KÖMÜRLÜ, R., 2006. Ülkemizde Toplu Konut Üretimine Yönelik Kaynak
Oluşturma Model Yaklaşımları. Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri
Enstitüsü Doktora Tezi, İstanbul.
MOFFAT, A.S., SCHILER, M., and GREEN LIVING. 1993. Energy-efficient and
Environmental Landscaping. Appropriate Solutions Press, p.7-101, USA.
OCAK,A.,2006. Türk Konut Sektöründe,Maliyet-Etkinlik Analizi:Toplu Konut
İdaresi Başkanlığı,Yerel Yönetim, Konut Kooperatifleri ve Özel Kesimde
Karşılaştırmalı Bir Analiz. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü
İşletme Eğitimi Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
OLGYAY, O., 1973. Design With Climate. Princeton University Press, New Jersey.
ÖZDEMİR, L.,2006. Karabük İli Beşbinevler Toplu Konut Alanında Konut-Açık ve
Yeşil Alan İlişkisinin İrdelenmesi. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Fen
Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi,
Bartın.
PAMAY, B., 1971. Park-Bahçe ve Peyzaj Mimarisi. İstanbul Üniversitesi Orman
Fakültesi Yayınları, İstanbul.
PERÇİN, H., 1982. Ankara Kenti Toplu Konutlarının Peyzaj Mimarisi Yönünden
Çevre Düzenleme İlkelerinin Saptanması. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri
Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı Doktora Tezi, Ankara.
ROBİNETTE, G.O. (ed.), 1983. Landscape Planning For Energy Conservation. Van
Nostrand Reinhold Company, 224p., New York.
SARISÖZEN, C., 1984. Seçilmiş Örneklerde Toplu Konut Uygulamalarının
Değerlendirilmesi. TÜBİTAK Yapı Araştırma Enstitüsü Rapor No:h125,
65s., Ankara.
SAYAN, M. C., 2002. Ankara’da Yeni Yerleşim Alanlarındaki Uygulamaların
Peyzaj Tasarım İlkeleri Açısından İrdelenmesi. Ankara Üniversitesi Fen
137
Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi,
Ankara.
SİS, M., 1993. Eski Diyarbakır Sur İçi konutlarında İklimin tasarıma Etkisi Üzerine
Bir Araştırma. Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Anabilim
Dalı Yüksek Lisans Tezi, Diyarbakır.
SOYSAL, S.,2008. Konut Binalarında Tasarım Parametreleri İle Enerji Tüketimi
İlişkisi. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Fakültesi Yüksek
Lisans Tezi, Ankara.
SUBAŞI, B., 2000. İzmir İli Gaziemir İlçesi Örneğindeki Uygulamalarda Toplu
Konut Açık Alanlarının Peyzaj Mimarlığı İlkeleri Çerçevesinde İrdelenmesi.
Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı
Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
SÜATAÇ, S., 2006. Yirminci Yüzyıl Toplu Konut Örneklerinin İncelenmesi. Yıldız
Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
ŞENLİER, M., 1994. Sürdürülebilir Kent Gelişimi İçin Enerji Tasarrufuna Yönelik
Tasarımda Mikroklimatik Etmenler. 5. Kentsel Tasarım ve Uygulamalar
Sempozyumu. Kentsel Tasarım ve Ekoloji: Tasarıma Ekolojik Yaklaşım,
M.S. Ü Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, İstanbul.
TAVUKOĞLU, E., 2008. Toplu Konut Planlama ve Tasarım Kriterleri İle kullanıcı
İlişkileri; İstanbul Örneği. Düzce Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj
Mimarlığı Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Düzce.
TODD, K.W. 1985. Site, Space, and Structure. Van Nostrand Reinhold Company,
137p., New York.
UTKUTUĞ ,G., 2000. Yeni Bin Yıla Girerken Sürdürebilir Bir Gelecek İçin
Ekolojik ve Enerji Etkin Hedefler ile Bina Tasarımı ve İşletimi, Ulusal Enerji
Verimliliği Kongre Kitabı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Ankara, 148.
138
UNTERMANN, R. and SMALL, R., 1977. Site Planning for Cluster Housing. Van
Nostrand Reinhold Company, 306p., New York.
UZUN, G., 1996. Peyzaj Mimarlığında Çim ve Spor Alanları Yapımı. Çukurova
Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yardımcı Ders Kitabı Yayın No:20, Adana.
YALÇIN F.H.,2001. Kahramanmaraş Kentinde Toplu Konut Gelişme Alanlarının
İrdelenmesi. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı
Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Adana.
İNTERNET KAYNAKLARI
EKİNCİ, C.E., OZAN, S.S.,2006. Yapı – Çevre ve İnsan-Mekan İlişkisi.
http://dis.fatih.edu.tr/store/docs/ekinci_yapcevinsnYdrhpMe.pdf
MANİOĞLU, G. Geleneksel Mimaride İklimle Uyumlu Binalar: Mardin’de Bir
Öğrenci Atölyesi.
http://teskon.mmo.org.tr/bildiri/2007-06.pdf
SAKINÇ E., ŞEREFHAOĞLU SÖZEN, M.,2007. Güneş Enerjili Etken Sistemlerin
Yapılarda Tasarım Ölçütü Olarak Değerlendirilmesine Yönelik Bir Yaklaşım.
http://www.mmf.gazi.edu.tr/journal/2008_1/DERGI
YÜKSEL, Ü. D.,2008. Kentlerde Yapısal ve Yeşil Alanlardaki Hava ve Yüzey
Sıcaklıklarının İrdelenmesi: Ankara Örneği.
http://www.ekolojidergisi.com.tr/resimler/69-9.pdf
http://www.toki.gov.tr
139
ÖZGEÇMİŞ
26.08.1983 tarihinde Mersin’in Tarsus ilçesinde doğdu. İlk, orta ve lise
eğitimini Tarsus’ta tamamladı. 2001 yılında girdiği Ankara Üniversitesi Ziraat
Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü’nden 2006 yılında bölüm üçüncüsü olarak
mezun oldu. 2006 yılı Eylül ayında Çukurova Üniversitesi Peyzaj Mimarlığı
Bölümü’ne yüksek lisans eğitimi için girdi. 2007 yılı Haziran ayında girdiği Çalışkan
Peyzaj (Mersin) firmasında peyzaj mimarı olarak çalışmaktadır.
140
EKLER
141
EK – 1
OTOPARK YÖNETMELİĞİ HAKKINDA
GENEL TEBLİĞDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ
142
26 Nisan 2006 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 26150
Bayındırlık ve İskan Bakanlığından:
OTOPARK YÖNETMELİĞİ HAKKINDA GENEL TEBLİĞDE
DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ
MADDE 1 – 30/12/1993 tarih ve 21804 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Otopark Yönetmeliği Hakkında
Genel Tebliğ’in 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (I) bendinin (h) alt bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
"h) Otopark Yönetmeliğine uygun olarak inşa edilen mevcut binalarda veya bağımsız bölümlerde yapılmak
istenilen, sadece kullanım amacına yönelik olanlar da dahil ruhsata tabi tüm değişiklik ve ilaveler, otopark aranmasını
gerektirecek nitelik ve büyüklükte ise, otopark tesisi aranır. Parselinde veya yapıda karşılanamayanlar için Yönetmeliğe
uygun olarak otopark bedeli istenir. Otopark Yönetmeliği kapsamında inşa edilen mevcut binaların iç bünyesinde
yapılan ve otopark sayısını değiştirmeyen tadilatlarda otopark tesisi ve bedeli istenmez. Bu husus ruhsat eki onaylı
mimari projesine ilgili bağımsız bölümlerde belirtilerek işlenir."
MADDE 2 – Aynı Tebliğ’ in 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (I) bendinin (ı) alt bendi aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir:
"ı) Daha önce Otopark Yönetmeliği kapsamında olmayan yapılarda veya bağımsız bölümlerinde kullanım
amacına yönelik olanlar da dahil ruhsata tabi tüm değişiklik ve ilavelerde, otopark tesisi aranır. Parselinde veya yapıda
otopark tesisi mümkün olmadığı takdirde Yönetmeliğe uygun olarak otopark bedeli istenir. Bu husus ruhsat eki onaylı
mimari projesine ilgili bağımsız bölümlerde belirtilerek işlenir."
MADDE 3 – Aynı Tebliğ’in 3 üncü maddesinin (a) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
"a) Yerleşim merkezleri son nüfus sayımındaki nüfuslarına göre üç gruba ayrılmış ve bu alanlarda otopark
aranması gereken kullanımların alt türleri ve miktarları aşağıda gösterilmiştir:
Kullanım Çeşitleri
Nüfusu 10.00050.000 arasında olan
yerleşmeler
1- Meskenler
3 daire için
Nüfusu 50.001200.000 arasında
olan yerleşmeler
3 daire için
Nüfusu 200.000'den
fazla olan
yerleşmeler
3 daire için
2- Ticari Amaçlı Binalar ve Büro Binaları
Dükkan, Mağaza, Banka
50 m2
40 m2
30 m2
Büro Binaları
50 m2
40 m2
30 m2
Sauna ve Hamam
50 m2
40 m2
30 m2
5 oda için
5 oda için
5 oda için
Moteller
Oda Sayısının %80'i
kadar
kadar
kadar
Hosteller
5 oda için
5 oda için
5 oda için
Tatil Köyleri
4 oda için
4 oda için
4 oda için
Apart Oteller
3- Konaklama Tesisleri
Oteller
2 ünite için
2 ünite için
2 ünite için
Pansiyonlar
4 oda için
4 oda için
4 oda için
Termal Tesisler
4 oda için
4 oda için
4 oda için
Kampingler
1 ünite için
1 ünite için
1 ünite için
Kırsal Turizm Tesisleri
4 ünite için
4 ünite için
4 ünite için
Gece Kulübü
50 m2
40 m2
30 m2
Gazino
50 m2
40 m2
30 m2
Diskotek
50 m2
40 m2
30 m2
Düğün Salonu
50 m2
40 m2
30 m2
Birahane
50 m2
40 m2
30 m2
Bilardo Salonu, İnternet
Cafe, Kahvehaneler
50 m2
40 m2
30 m2
Diğerlerinden Her Biri İçin
50 m2
40 m2
30 m2
Lokanta, Pastane, Fırın,
50 m2
40 m2
30 m2
4- Yeme, İçme Eğlence Tesisleri
5- Sosyal, Kültürel ve Spor Tesisleri
Konferans Salonu
30 oturma yeri
20 oturma yeri
143
10 oturma yeri
Tiyatro- Sinema
30 oturma yeri
20 oturma yeri
10 oturma yeri
Kütüphane
30 oturma yeri
30 oturma yeri
30 oturma yeri
Kapalı Yüzme Havuzu
30 oturma yeri
30 oturma yeri
20 oturma yeri
Açık ve Kapalı Spor Salonu
30 oturma yeri
20 oturma yeri
10 oturma yeri
Kapasitenin %5'i
oranında
Kapasitenin %5'i
oranında
Kapasitenin %5'i
oranında
Üniversite ve Yüksek
Okullar
400 m2
300 m2
200 m2
İlk ve Orta Öğrenim
Kurumları
400 m2
400 m2
300 m2
Özel Okul, Dersane, Kuran
Kursu
400 m2
400 m2
300 m2
Öğrenci Yurtları ve Kreşler
400 m2
400 m2
400 m2
Hastaneler
125 m2
100 m2
75 m2
Sağlık Ocağı, Dispanser ve
Diğerleri
125 m2
125 m2
125 m2
9- İbadet Yerleri
300 m2
200 m2
100 m2
100 m2
100 m2
75 m2
200 m2
200 m2
200 m2
125 m2
125 m2
125 m2
40 m2
40 m2
40 m2
125 m2
100 m2
75 m2
Beher pompaj başına
150 m2 ve her lift ve/
veya kanal başına 150
m2
Beher pompaj başına
150 m2 ve her lift ve/
veya kanal başına 150
m2
Beher pompaj başına 150
m2 ve her lift ve/ veya
kanal başına 150 m2
6- Fuar, Kongre ve
Sergi Merkezleri
7- Eğitim Tesisleri
8- Sağlık Yapıları
10- Kamu Kurum ve
Kuruluşları ile Kamu
Yararlı Diğer Kuruluşlar
11- Sanayi ve Depolama
Tesisleri ve Toptan
Ticaret
12- Küçük Sanayi
Tesisleri
13- Oto Sanayi Sitesi
14- Toptancı Hali
15- Akaryakıt ve LPG
Satış İstasyonları
16- Açık Tesisler
Lunapark ve Benzeri Eğlence
Yerleri
60 m2 Alan
60 m2 Alan
40 m2 Alan
Rekreasyon Alanı
300 m2 Alan
300 m2 Alan
300 m2 Alan
Çay Bahçesi
75 m2 Alan
60 m2 Alan
45 m2 Alan
Açık Spor Alanları
50 m2 Alan
50 m2 Alan
50 m2 Alan
Açık Yüzme Havuzu
30 m2 Alan
30 m2 Alan
30 m2 Alan
100 m2 Pazar alanı
75 m2 Pazar alanı
75m2 Pazar alanı
Semt Pazarı
için 1 otopark yeri ayrılması zorunludur.
Otopark sayısı açık tesislerde parsel alanı üzerinden, diğer yapılarda ise emsal hesabına konu alan üzerinden
belirlenir."
MADDE 4 – Aynı Genel Tebliğ’in 4 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
"MADDE 4 – Otopark Yönetmeliğinin 10 uncu maddesi uyarınca; parselinde otopark tesisi mümkün olmayan
yükümlülerden alınacak otopark bedelinin hesabına ve tahsiline ilişkin esaslar aşağıda açıklanmıştır:
a) Gerekli görülmesi halinde yerleşme bölgeleri, İl Genel Meclisi ve Belediye Meclisi tarafından 6 gruba ayrılır ve
her grup için aşağıda gösterilen hesap şekli uygulanır.
1. Grup için tarifedeki bedelin %100'ü
2. Grup için tarifedeki bedelin %90’ı
3. Grup için tarifedeki bedelin %80'i
4. Grup için tarifedeki bedelin %70'i
5. Grup için tarifedeki bedelin %60'ı
6. Grup için tarifedeki bedelin %50'si
otopark bedeli olarak alınır.
144
b) Her bölge veya genel otoparkın hizmet vereceği alan ve otopark yapısı için,
1) Birim Otopark Bedeli; birim otoparkın arsa ve yapı payları toplamının, en fazla yüzde kırkı alınmak suretiyle,
belediye meclisi veya il genel meclisi tarafından, (a) bendinde belirtilen oranlar da dikkate alınarak, Yönetmelikte ve bu
Tebliğ’de belirtilen usul ve esaslara göre tespit edilen bedeli,
Birim Otopark Arsa Payı; hiçbir şekilde Birim Otopark Yapı Payının yüzde yirmisinden fazla olmamak üzere, imar
planında bölge ve genel otopark olarak belirlenen arsaların, Emlak Vergisi Kanunu uyarınca tespit edilen bedelinin
planda belirlenen emsal hesabına konu alana bölünerek, birim otopark alanı ile çarpılması sonucu tespit edilen bedeli,
Birim Otopark Yapı Payı; yapı ruhsatının düzenlendiği yıl için, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından
yayımlanan Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedellerinin Hesabında Kullanılacak Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri
Hakkında Tebliğ’de yer alan otoparka ait birim fiyatlar esas alınarak hesaplanan bedeli,
ifade eder.
2) (1) inci alt bentte açıklanan esaslara göre hesaplanan Birim Otopark Bedeli; her bölge ve genel otopark yeri
için, her yıl, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından yayımlanan Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedellerinin
Hesabında Kullanılacak Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğ’in Resmî Gazete’de yayımlandığı tarihten sonra,
(a) bendinde belirtilen gruplarda belirtilmek suretiyle, belediye meclisi kararı veya il genel meclisi kararı alındıktan
sonra kesinleşir.
3) Otopark yeri gösterilen parsellere ilişkin otopark bedelinin yüzde yirmibeşi yapı ruhsatı verilmesi sırasında
nakden, bakiyesi ise onsekiz ay içinde dokuz eşit taksitte nakden veya tahvil üzerindeki değeri esas alınarak Devlet
tahvili olarak ödenir. Otopark yeri göste-rilmeyenler hakkında, Otopark Yönetmeliğinin 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (f) bendine göre işlem yapılır. Otopark yeri gösterilmeyen yapılarda peşin ödeme, otoparkın yapı payı
üzerinden yapılır. Arsa payı, otopark yeri gösterildikten ve idarece ilgililere tebliğ edildikten sonra, yapı payının
bakiyesi ile birlikte o yıla ait miktarlara göre değerlendirilerek tahsil edilir.
4) Otopark bedelleri Devlet bankalarından herhangi birinde açılacak otopark hesabına yatırılır. Bu hesapta
toplanan meblağa yasaların öngördüğü faiz oranı uygulanır.
5) Tahsilat makbuzunda, yapının ada ve parsel numarası ve tahsilatın kaç araçlık otopark yeri için yapıldığı da
belirtilir. Bu makbuzun bir nüshası yapının ruhsat dosyasında bulundurulur."
MADDE 5 – Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 6 – Bu Tebliğ hükümlerini Bayındırlık ve İskan Bakanı yürütür.
145
EK – 2
PEYZAJ TEKNİK ŞARTNAMESİ ÖRNEĞİ
(TOKİ SEYHAN TOPLU KONUT UYGULAMASINA AİT)
146
147
148
149
150
151
152
153
EK – 3
TOPLU KONUT ALANLARINDA BİRİM YAPIDAN BAŞLAYARAK
SAHİP OLUNMASI GEREKEN AÇIK VE YEŞİL ALAN MİKTARLARI
154
Sayan (2000)’a göre toplu konut alanlarında birim yapıdan başlayarak sahip olunması gereken
açık ve yeşil alan miktarları aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir.
ÜNİTE
NÜFUS
İHTİYAÇ
ÖZELLİKLER
ÖNERİLEN
ALAN
1-3
1-15
Çocuk oyun yeri
Dinlenme alanı
Otopark
3-10
15-50
Çocuk oyun yeri
Dinlenme alanı
Otopark
Misafir otoparkı
Çocuk oyun alanı
10-60
50-300
Çocuk oyun yeri
Dinlenme alanı
Otopark
Misafir otoparkı
Çocuk oyun alanı
Çocuk bahçesi
Spor alanı
60-600
600-1000
300-3000
3000-5000
Spor alanı (ada içi)
Ortak toplanma ve
dinlenme alanı (ada
içi)
Mahalle parkı
Spor alanı
Komşuluk birimi
parkı
Ebeveyn kontrolünde 1-6 yaş grubu
çocuklar için düşünülmüş, dinlenme
mekanı ile bağlantılı ve yumuşak
zeminli
Özel dinlenme mekanı (4 kişilik yemek
yeme faaliyeti ve serbest dinlenme
için)
Ev sahibi için
Konut çevresindeki bahçenin
özelliklerine göre değişen merdiven,
yaya, giriş yolu, duvar çözümleri (kent
mobilyaları ile birlikte tasarlanmış)
5 m²/konut
Ev sahibi için (ev sahipleri için
düşünülen otopark sayısının
yükselmesi -2 adet/konut-durumunda
misafir otoparkına gerek yoktur)
7-11 ve 11-16 yaş gruplarına hitap
eden, sokak kurgusunda veya yaş
grubunun hareket ihtiyacını
karşılayacak mekan(tek bir basketbol
potası içerebilir)
1 adet/konut
0.5 adet/konut
1-10 ünitelik konut gruplarının sahip
olması gereken tüm nitelikleri
içermelidir.
7-11 yaş grubu için düşünülmüş
donatılı oyun mekanı
Mini futbol(11-16 yaş grubu için
düşünülmüş serbest alan veya oyun
çayırı biçiminde tasarlanabilir.)
10 m²/konut
1 adet/konut
20 m²/konut ¹
8 m²/konut
1 adet/ünite
Kentsel karakterli meydan niteliğinde
Ayrı adada
Büyüklüğünün ¾ ‘ü aktif rekreasyon
faaliyetlerine ayrılmalıdır.²
1 Özbay(1998)’a göre ilköğretim okullarında çocukların oyun oynama ihtiyaçlarını giderebilecekleri mekan
standartları referans alınmıştır.
2 Adam ve Sarısözen (1986) tarafından bildirilen kent parkı standartları referans alınmıştır.
155

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ

Transcription

Similar documents

BYA hizmetler - Invest Bulgaria Agency

İH «Plat, ıış RUMLAR YENİ BİR KRİZDEN BAHSEDİYOR VE

Full Text - International journal of Science Culture and Sport

ÜCRET TARİFELERİ - Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü

Sağlıklı Şehir Planlaması ve Kentsel Tasarım

KS E - Diadem