Matematyka w domu, podwórku i ogrodzie oraz na

Dr.rer.nat.habil. Werner Neundorf
Institut Matematyczny, Technische Universität Ilmenau, Niemcy
E-mail: werner.neundorf@tu-ilmenau.de, Homepage: www.tu-ilmenau.de/2733
Program: Matematyka w domu, podwórku i ogrodzie oraz na placu zabaw
I Liceum Ogólnoksztal̄ca̧ce im. T.Kościuszki w Turku 2014
Die Mathematik, die “Kunst des Lernens“, erlebte ihre erste Blüte in Mesopotamien, Indien, China
und im Griechenland der Antike. Sie ist als Wissenschaft nicht verbindlich definiert, wegen ihrer
abstrakten Strukturen aber bis heute der Schrecken von Schulkindern wie Erwachsenen. Aber es geht
auch ganz anders.
Mathematik muss nicht trocken und anstrengend sein, Mathematik muss auch nicht unbedingt immer
etwas berechnen. Viele unterhaltsame Probleme, Rätsel, Spiele und vor allem auch Zauberkunststücke
basieren auf mathematischen Prinzipien. Einige dieser flockig-leichten Anwendungen der Mathematik
im Alltag, vom Schuhanziehen über Glücksstern, Wegebau, Kusszahlproblem und Reiskörnern bis zur
astronomischen Einheit werden vorgestellt und erläutert. Mathematik mal ganz anders als man sie
sich vorstellt!
Inhaltsverzeichnis (Auswahl)
Haus
- Reiskörner und astronomische Einheit
- Zimmerumbau und Schachbrett, 1 = 0?
- Schuhpendel und Knoten, Fünfeck, chinesischer Glücksstern
- Dach und Simon-Module
- Tisch und Tischbeine
- Ebene und räumliche Gleichdicks
- Autos mit komischen Rädern
Hof
- Plattenbewegung und Turm von Hanoi
- Mauerbau, Würfel und Pyramide, Formen für Bausteine
- Seilverbindung, Abschleppen, Brezelknoten
- Riemen und Riemenantriebe
- Bänder und Möbiusbänder, Handschellen und verschlungene Herzen
Garten
- Blüten und Fünfeck, Glücksstern
- Beetabdeckung und Hilbertkurven
- Beetabgrenzung und Postkarte
- Quadrat und Wegeplanung
- Bienenwaben und Kusszahlproblem
- Dekorative Dreieckpyramide aus Kugeln
- Zaunfeld und Intervallunterteilung, Gartenzaun und Räuber-Beute-Modell
Spielplatz
- Würfelturm, Rätsel
- Spielkarten, Trick mit Ass, König, Dame
- Ball (abgestumpfter Ikosaeder) und Pseudoball aus Papier (Simon-Module)
- Platonische und Archimedische Körper sowie Fußbälle
- Magisches Quadrat
- Rettungsschwimmerproblem
1
Matematyka jako “sztuka uczenia siȩ“ przeżyl̄a swój pierwszy rozkwit w Mesopotamii, Indiach,
Chinach oraz w antycznej Grecji. Jako nauka ona nie jest dokl̄adnie definiowana, ale z powodu jej
abstrakcyjnych struktur jest do dziś strachem zarówno dla dzieci jak i dla dorosl̄ych. Ale można to
widzieć zupel̄nie inaczej.
Matematyka nie musi być “sucha“ i mȩcza̧ca, ona nie polega tylko na liczeniu. Wiele zabawnych
problemów, zagadki, gry oraz magiczne sztuczki polegaja na zasadach matematyki. Niektóre z tych
lekkich i puszystych zastosowań matematyki w życiu codziennym bȩda̧ prezentowane, np. zal̄ożenie
butów, gwiazdki szczȩścia, budowa drogi, problem liczby pocal̄unków oraz ziarenka ryżu i jednostka
astronomiczna. Matematyka nieco inaczej jak czl̄owiek sobie wyobrazi.
Spis treści (wybór)
Dom
- Ziarenka ryżu i astronomiczna jednostka
- Przebudowa pokoju i szachownica, 1 = 0?
- Sznurowadl̄o i wezl̄y, piȩcioka̧t, chińska gwiazda szczȩścia
- Dach i modul̄y Simona
- Stól̄ i nogi stol̄u
- Pl̄askie und przestrzenne figury równej grubości
- Auta z komicznymi kol̄ami
Podwórze
- Ruch pl̄ytów i wieża Hanoi
- Budowa muru, kostka i pyramida, formy cegiel̄
- L̄a̧czenie lin, holowanie, wȩzl̄y
- Pasy i napȩdy pasów
- Wstȩg i wstȩgi Möbiusa, kajdanki i pȩtl̄a z serc
Ogród
- Kwiaty i piȩciokat, gwiazdka szczȩścia
- Pokrycie grza̧dki i krzywy Hilberta
- Zagrodzenie grza̧dki i karta pocztowa
- Kwadrat i planowanie budowy drogi
- Plaster miodu i problem liczby pocal̄unków
- Dekoratywna piramida z kul
- Pl̄ot i podzial̄ przedzial̄u, pl̄ot ogrodowy i model drapieżnik - ofiara
Plac zabaw
- Wieża z kostek, zagadka
- Karty do gry, trik z asem, królem i dama̧
- Pil̄ka (odciȩty ikosaeder) i pseudopil̄ka z papieru (modul̄ Simona)
- Bryl̄y Platona i Archimedesa oraz pil̄ki nożne
- Kwadrat magiczny
- Problem ratownika wodnego
Dużo satysfakcji przy rozpatrywaniu zagadnień oraz
przyjemnej zabawy przy skl̄adaniu modeli.
A potem ... oczaruj swoja̧ rodzinȩ, kolegów i koleżanki!
2