docSTUDERE VED UNIVERSITETET I BERGEN
download 
Report Transcription
STUDERE VED UNIVERSITETET I BERGEN
STUDERE VED UNIVERSITETET I BERGEN 2014/ 2015 INNHALD Introduksjon til UiB Velkommen frå rektor�����������������������������������������������������������������������7 Kvifor UiB�����������������������������������������������������������������������������������������������8 Om Universitetet i Bergen������������������������������������������������������������ 10 Midt i byen �����������������������������������������������������������������������������������������12 Kor langt vil du?�������������������������������������������������������������������������������� 14 Læringsformer og utbytte �����������������������������������������������������������17 Forskingsbasert undervisning���������������������������������������������������� 18 Kom til Bergen, reis ut i verda!���������������������������������������������������� 22 Reisebrev frå verda ������������������������������������������������������������������������ 24 Studentvelferd – livet rundt studia������������������������������������������ 26 Studentliv ������������������������������������������������������������������������������������������ 30 Studentkulturen på nært hald���������������������������������������������������� 32 Programtilbod 2014/15������������������������������������������������������������������ 35 Opptak����������������������������������������������������������������������������������������������148 Har du spørsmål? �������������������������������������������������������������������������� 150 Alle studium������������������������������������������������������������������������������������ 152 Mastertilbud������������������������������������������������������������������������������������ 153 Humanistiske og estetiske fag 36 Arabisk (bachelor) �������������������������������������������������������������������������� 40 Arkeologi (bachelor)���������������������������������������������������������������������� 41 Digital kultur (bachelor)���������������������������������������������������������������� 42 Engelsk (bachelor)�������������������������������������������������������������������������� 43 Filosofi (bachelor)���������������������������������������������������������������������������� 44 Fransk (bachelor) ���������������������������������������������������������������������������� 45 Gresk (bachelor)������������������������������������������������������������������������������ 46 Historie (bachelor)�������������������������������������������������������������������������� 47 Italiensk (bachelor)�������������������������������������������������������������������������� 48 Japansk (bachelor)�������������������������������������������������������������������������� 49 Kjønnsstudium (bachelor)������������������������������������������������������������ 50 Kulturvitskap (bachelor)���������������������������������������������������������������� 51 Kunsthistorie (bachelor)���������������������������������������������������������������� 52 Latin (bachelor)�������������������������������������������������������������������������������� 53 Litteraturvitskap (bachelor)�������������������������������������������������������� 54 Nordisk (bachelor)�������������������������������������������������������������������������� 55 Religionsvitskap (bachelor) �������������������������������������������������������� 56 Retorikk (bachelor) ������������������������������������������������������������������������ 57 Russisk (bachelor)���������������������������������������������������������������������������� 58 Spansk språk og latinamerikastudium (bachelor) �������������� 59 Språk og interkulturell kommunikasjon (bachelor)������������ 60 Språkvitskap (bachelor)���������������������������������������������������������������� 61 Teatervitskap (bachelor) �������������������������������������������������������������� 62 Tysk (bachelor)���������������������������������������������������������������������������������� 63 Utøvande musikk eller komposisjon (bachelor)������������������ 64 Musikkterapi (Integrert master) ������������������������������������������������ 65 Humanistiske fag (årsstudium) �������������������������������������������������� 66 Juridiske fag 68 Rettsvitskap (integrert master)�������������������������������������������������� 72 Lektorutdanningar og utdanning i pedagogikk 74 Lektor i framandspråk (engelsk, fransk eller tysk) (integrert master)���������������������������������������������������������������������������� 78 Lektor i nordisk (integrert master)�������������������������������������������� 79 Lektor i naturvitskap eller matematikk (integrert master) 80 Pedagogikk (bachelor)������������������������������������������������������������������ 81 Medisin, odontologi og helsefag 82 Psykologiske fag 118 Farmasi (integrert master)������������������������������������������������������������ 86 Folkehelse og helsefremmande arbeid (bachelor) ������������ 87 Human ernæring (bachelor)�������������������������������������������������������� 88 Medisin (profesjon)������������������������������������������������������������������������ 89 Odontologi (integrert master)���������������������������������������������������� 90 Tannpleie (bachelor)���������������������������������������������������������������������� 91 Arbeids- og organisasjonspsykologi (bachelor)����������������122 Generell psykologi (bachelor)��������������������������������������������������123 Psykologi (profesjon)�������������������������������������������������������������������� 124 Psykologi (årsstudium)����������������������������������������������������������������125 Naturvitskaplege og teknologiske fag Administrasjon og organisasjonsvitskap (bachelor)��������130 Europastudium (bachelor) �������������������������������������������������������� 131 Film- og TV-produksjon (bachelor)���������������������������������������� 132 Geografi (bachelor)���������������������������������������������������������������������� 133 Informasjons- og kommunikasjonsteknologi (bachelor)134 Informasjonsvitskap (bachelor)������������������������������������������������ 135 Journalistikk (bachelor) ��������������������������������������������������������������136 Kognitiv vitskap (bachelor)�������������������������������������������������������� 137 Medievitskap (bachelor) ������������������������������������������������������������138 Nye medier (bachelor) ���������������������������������������������������������������� 139 Politisk økonomi (bachelor)������������������������������������������������������140 Samanliknande politikk (bachelor) ���������������������������������������� 142 Samfunnsøkonomi (bachelor/profesjon)������������������������������143 Sosialantropologi (bachelor)����������������������������������������������������144 Sosiologi (bachelor)����������������������������������������������������������������������145 Utviklingsstudiar (bachelor)������������������������������������������������������146 Samfunnsvitskaplege fag (årsstudium) �������������������������������� 147 94 Aktuar (integrert master)�������������������������������������������������������������� 98 Berekraftig havbruk (bachelor)�������������������������������������������������� 99 Biologi (bachelor)��������������������������������������������������������������������������100 Datateknologi (bachelor)����������������������������������������������������������� 101 Datavitskap (bachelor)����������������������������������������������������������������102 Fiskehelse (integrert master)����������������������������������������������������103 Fysikk (bachelor)����������������������������������������������������������������������������104 Geovitskap (bachelor)������������������������������������������������������������������105 Informatikk-matematikk- økonomi (bachelor)��������������������106 Kjemi (bachelor)����������������������������������������������������������������������������107 Matematikk (bachelor)����������������������������������������������������������������108 Matematikk for industri og teknologi (bachelor)��������������109 Meteorologi og oseanografi (bachelor)�������������������������������� 110 Miljø- og ressursfag (bachelor)������������������������������������������������ 112 Molekylærbiologi (bachelor)���������������������������������������������������� 113 Nanoteknologi (bachelor)���������������������������������������������������������� 114 Petroleum- og prosessteknologi (bachelor)������������������������ 115 Statistikk (bachelor)���������������������������������������������������������������������� 116 Naturvitskaplege fag (årsstudium)������������������������������������������ 117 Samfunnsvitskaplege fag 126 EIT INTERNASJONALT UNIVERSITET PÅ VESTLANDET Ved Universitetet i Bergen vil du finne eit dynamisk og internasjonalt utdanningsmiljø. Vi har engasjerte lærarar og sterke forskingsmiljø. Det borgar for ein kvalitet du som student hos oss vil nyte godt av, også seinare i yrkeslivet. Vi tilbyr undervisning som ikkje berre tar utgangspunkt i lærebøkene, men også i vår eiga forsking og den kunnskapen vi utviklar saman med kollegaer verda over. Hos oss får du nærkontakt med kunnskaps fronten. Universitetet i Bergen har studentar og tilsette frå alle verdsdelar og ei rekke avtalar om utveksling for studentar ved utanlandske universitet. Vi ser svært gjerne at studentane våre legg eitt eller flere semestre til ein av våre samarbeidsinstitusjonar. Utbyttet er stort – ikkje berre fagleg – men også i form av kulturforståing, språkferdigheiter og nettverk. Eg håpar at du finn eit studietilbod i denne katalogen som fristar og at du vel Universitetet i Bergen som din studiestad. Vi vil gå til oppgåva med å gi deg vår beste undervisning med glede og engasjement! DAG RUNE OLSEN, REKTOR uib.no 7 KVIFOR UiB 9 Universitetet i Bergen er eit internasjonalt anerkjent forskingsuniversitet og mellom Noregs viktigaste kunnskapsinstitusjonar. Vi har eit breitt programtilbod som speglar alle samfunnets mest sentrale kunnskapsområde. Kom som du er, bli den du vil. Forskingsbasert utdanning Kom til Bergen, møt verda! Ved UiB driv vi med forsking i verdsklasse, og dette kjem studentane til gode. Våre fagmiljø er inter nasjonalt anerkjente og gir deg fagleg tyngd og kompetanse som er ettertrakta i arbeidslivet. Forskinga er det berande prinsippet i utdanninga på alle nivå, frå bachelor- til doktorgrad. Som student hos oss vil du stadig komme i kontakt med aktuell forsking. Du vil lære å tenke meir sjølvstendig, vurdere komplekse problemstillingar og formulere deg presist. Dette er ferdigheiter som kjem godt med, uansett kva du ø nsker å jobbe med seinare i livet. Internasjonalt samarbeid og mobilitet er eit viktig satsingsområde for UiB. Bergen er ein av landets mest internasjonale studentbyar med over 110 nasjonalitetar representerte, og rundt elleve prosent av studentane ved UiB kjem frå utlandet. Vi samarbeider med om lag 400 utdanningsinstitusjonar verda over for å sikre at alle våre gradsstudentar skal ha sjansen til å reise på eit kortare eller lengre utanlandsopphald i løpet av studietida. Breidde og valfridom Universitetet i Bergen er eit klassisk breiddeuniversitet med eit rikt og variert programtilbod innanfor alle dei tradisjonelle universitetsdisiplinane. Hos oss kan du velje å følge eit fastlagt profesjonsløp eller skreddarsy ei tverrfagleg utdanning som passar perfekt til dine interesser og framtidsplanar. Vil du velje trygt og spennande på ein gong? Vel UiB! Utdanning for livet Ei utdanning har du med deg gjennom heile livet. Den blir ein del av identiteten din og kjem til å prege korleis du forstår verda rundt deg. Som ferdigutdanna kandidat frå UiB vil du fortsatt kunne halde kontakten med fagmiljøet ditt gjennom UiB Alumni. Om du seinare i livet skulle få behov for fagleg påfyll har UiB også eit godt tilbod innan etter- og vidareutdanning. uib.no OM UNIVERSITETET I BERGEN FORSKINGSUNIVERSITET I VERDSKLASSE UiB er eit internasjonalt anerkjent forskingsuniversitet som tilbyr utdanning av høg kvalitet innanfor alle dei tradisjonelle universitetsdisiplinane. Som organisasjon omfattar UiB Universitetsmuseet i Bergen, Universitetsbiblioteket, seks fakultet, og i alt 39 institutt. Institutta utgjer ei type grunneining for kvart fagområde. UiB samarbeider med ei rekke andre kunnskapsinstitusjonar i regionen, blant andre Haukeland universitetssjukehus, Nansensenteret og Havforskingsinstituttet. Samtidig er UiB også del av eit globalt nettverk av studentar, forskarar og kunnskapsinstitusjonar. Ved UiB arbeider vi kontinuerleg med å styrke og vidareutvikle fagtilbodet vårt i tråd med eit samfunn i stadig endring, faglege prioriteringar og på bakgrunn av tilbakemeldingar frå studentane. Hos oss får du ei utdanning som gjer deg i stand til å forstå og vere med på å løyse aktuelle utfordringar innanfor vitskap, næringsliv, industri og samfunn. 10 STUDENTTAL PER FAKULTET Det samfunnsvitskaplege fakultet 3 063 Det psykologiske fakultet 1 690 Det humanistiske fakultet 3 408 Totalt 14 452 Det medisinskodontologiske fakultet 1 835 Det juridiske fakultet 2 151 Det matematisknaturvitskaplegefakultet 2 737 UTDANNING RANKINGLISTER • • • • • Universitetet i Bergen har dei siste åra klatra på internasjonale rankinglister. QS World University Rankings reknar no UiB for å vere verdas 151. beste universitet. Berre 68 andre universitet blir siterte oftare enn UiB. 66 bachelorprogram 92 masterprogram og profesjonsstudiar Meir enn 1 900 emner Utdannar omlag 250 ph.d.-kandidatar i året 29 forskarskolar på ph.d.-nivå 2013 Tal på studentar: Bachelor 5 724 Master 4 875 151. plass Profesjon 1 375 Internasjonale 1 676 2005 320. plass 11 MILEPÆLAR 1825 1873 1917 1946 1966 1999 2002 2013 Bergen museum blir stifta etter initiativ frå stortingspresident Wilhelm Friman Koren Christie. Armauer Hansen oppdagar leprabasillen, eit pionérverk innanfor internasjonal medisin. Vilhelm Bjerknes etablerer Bergensskolen i meteorologi, som dannar grunnlaget for all moderne vêrvarsling. Stortinget opprettar Universitetet i Bergen. To år seinare finn den offisielle opninga stad. Stein Rokkan blir utnemnd til professor. Rokkan er ein sentral skikkelse i internasjonal samfunnsforsking. Universitetet i Bergen får sin første kvinnelege rektor, professor Kirsti Koch Christensen. UiB bli tildelt dei 3 første av i alt 8 Senter for framifrå forsking, ei anerkjenning av forsking i verdsklasse. BioCEED blir utnemnd til Senter for framifrå utdanning, ei nasjonal prestisjeordning for høgare utdanning. Det medisinsk-odontologiske fakultet Campus Haukeland/Årstadvollen MIDT I BYEN St o rha uge År s t n a d ve ien Liker du tanken på eit universitet plassert midt i hjartet av Noregs nest største by? ODONT UiB sine fakultetsbygg, bibliotek og lesesalar ligg i hovudsak på eller like ved Nygårdshøyden midt i Bergen sentrum. Herfrå er avstandane korte til både kafear, treningssenter, parkar, butikkar og trafikknytepunkt. På Årstadvollen litt utanfor sentrum finn du Det medisinsk-odontologiske fakultet, som næraste nabo til Haukeland universitetssjukehus og Haraldsplass diakonale sjukehus. 12 Mø BRYGGEN ll e n dal øe sb a nb ak k ke n ke n Ul r ik sd al Haukelandsbakken ORGE Jonas Lies vei T Ibse ENNINGEN FISKE T 2 ns g ate 3 TORGALLM Det bur meir enn 25 000 studentar i Bergen, og dei utgjer samla om lag 10 prosent av folke talet. Dette kan du merke blant anna på det rike kulturlivet du finn her. I Bergen er du også berre eit steinkast unna storslåtte naturopplev ingar, med fjell, hav og friluftsområde på alle kantar. Universitetet er vove inn som ein essensiell del av den geografiske, historiske og kulturelle ramma om byen. Fl MED LILLE LUNGEGÅRDSVANNE T 7 13 PSYK Universitetet Det juridiske fakultet (JUS) Det humanistiske fakultet (HF) Det psykologiske fakultet (PSYK) Det samfunnsvitskaplege fakultet (SV) Det matematisk-naturvitskaplege fakultet (MAT-NAT) Det medisinsk-odontologiske fakultet (MED-ODONT) Griegakademiet Universitetsmuseet i Bergen Studentsenteret 4 Grieg Akademiet 5 Universitetsmuseet SV Samarbeidsinstitusjonar 1. Høgteknologisenteret 2. Havforskingsinstituttet 3. Haukeland universitetssjukehus 6 JUS HF Studentliv 4. 5. 6. 7. Det Akademiske Kvarter Vektertorget Hulen USF Verftet Studentsenteret MAT NAT 1 KOR LANGT VIL DU? Ved UiB finn du eit breitt fagleg tilbod, og du har gode moglegheiter til å sette saman eit studieløp som passar nettopp deg. ikkje ver uroleg for å velje feil. Mange finn først ut i det femte semesteret at dei har lyst til å gå vidare til eit masterprogram, medan andre veit frå dag éin at dei ønsker å ta ein doktorgrad. På desse sidene kan du lese meir om korleis eit studieløp ved UiB er lagt opp og kva dei ulike studievegane inneber. Bachelor 3 år Integrert master 5 år 14 Master 2 år Ph.d. 3 år Profesjonsstudium 6 år Årsstudium 1 år Bachelorprogram Eit bachelorprogram er treårig (180 studiepoeng) og gir deg god grunnleggande kjennskap til eitt eller fleire fagområde. UiB har over 70 ulike bachelorprogram. Nokre av dei er fastlagde løp, men mange av programma har også eit heilt år «valfrie emne» der du sjølv avgjer kva du ønsker å lære meir om. Du kan for eksempel ta økonomiemne i kunsthistorieutdanninga di om du vurderer ein karriere innanfor kulturadministrasjon. Dersom du har begynt på eit studieprogram, men finn ut at du ønsker å bytte til noko anna, kan du søke om intern overgang. Spør informasjonssenteret ved fakultetet ditt om korleis du går fram. Masterprogram Eit masterprogram er eit toårig studium (120 studiepoeng) som bygger på bachelorgraden. Ved å ta eit masterprogram får du ei ettertrakta blanding av brei akademisk kompetanse og fagleg spesialisering. På masternivå får du verkeleg fordjupe deg i faget. Ein mastergrad gir deg ettertrakta kompetanse og endå fleire karrieremoglegheiter enn bachelorgraden. Integrert master Eit integrert masterprogram er femårig og fører fram til ein mastergrad, utan at du treng å ta ein bachelor Heilt ny som student? ! Alle bachelorprogramma våre begynner med introduksjonsemne og examen philosophicum, som omhandlar filosofisk og akademisk tenkemåte og skriving. Å vere student ved universitetet er noko ganske anna enn å vere elev i vidaregåande. Du kjem til å måtte arbeide meir sjølvstendig, og det vert stilt andre krav til metode og kritisk refleksjon. Førstesemesterstudiet er eit tilbod som skal gjere det lettare å handtere overgangen frå skoleverket til akademia, og samtidig førebu deg til vidare fagstudiar. først. Eksempel på integrerte masterprogram ved UiB er farmasi, lektorutdanning, odontologi, musikkterapi og fiskehelse. Profesjonsstudium Profesjonsstudium er faste utdanningar som rettar seg mot spesifikke yrke i samfunnet. Dei fleste profesjonsstudia er seksårige og fører fram til ein mastergrad. Etter avslutta utdanning får du altså ein spesifikk og ofte beskytta yrkestittel eller autorisasjon. Eksempel på profesjonsstudium ved UiB er medisin og psykologi. Årsstudium Eit årsstudium gir deg studierett ved UiB i eitt år med fulltidsstudium (60 studiepoeng). Dette studiet passar for deg som ikkje har planar om å ta ein grad, men berre har tenkt å studere ved UiB i eitt år. Forskarutdanning UiB er eit forskingsuniversitet med internasjonal profil. Du kan ta forskarutdanning innan følgande fagområde: humaniora, juss, naturvitskap, medisin og odontologi, psykologi og samfunnsvitskap. Du vil ha høve til å utføre både disiplinær og tverrfagleg forsking. Ph.d.-graden bygger på mastergraden og har ei normert tidsramme på tre år. Har du studert før? ! Dersom du har utdanning frå ein annan lærestad frå tidlegare, kan du søke om å fritak for delar av bachelorgraden ved UiB. Ta kontakt med studierettleiinga ved det fagområdet du vurderer for meir informasjon om kva kriterium som gjeld og søknadsprosessen. Kontakt informasjon finn du på side 150. Det er lurt å søkje i god tid før sommaren, sidan søknaden krev nøye vurdering frå fagpersonar på studieprogrammet. 15 LÆRINGSFORMER OG UTBYTTE Det er stor forskjell på å vere elev på vidaregåande og student ved eit universitet. Som student vil du ha større fridom til å legge opp arbeidsdagen på den måten som passar deg best. Ein kombinasjon av fore lesingar, seminar og sjølvstudium utgjer dei sentrale læringsformene på dei fleste av UiB sine studieprogram. Forelesingar haldne av aktive forskarar er ei viktig kjelde til kunnskap og inspirasjon ved UiB. På forelesingane blir sentrale tema og teoretiske poeng formidla til studentane slik at dei får innblikk i heilt ny forsking og akademiske tradisjonar. Sjølvstudium på lesesalen er den aller viktigaste læringsforma, enten du skal lese artiklar, løyse likningar eller skrive eigne tekstar. Universitetet legg opp til at studentane arbeider på eige initiativ, både aleine og i lag med medstudentar. Alle studentar får tilgang til lesesalar, som finst på fakulteta, institutta, biblioteka og som eigne bygg. Vi legg opp til samarbeid i grupper og seminargrupper med 10–15 studentar i kvar. Desse blir leidde av stu- dentar på eit høgare nivå for å sikre at nye studentar får best mogleg rettleiing. I mange fag er dessutan undersøkingar ein viktig del av læringa, for eksempel labøvingar, intervju, feltarbeid og analyse av statistikk eller tekst. Vi strekker oss etter å teste kunnskapen jamt, mellom anna ved oppgåveinnleveringar med tilbakemelding, presentasjonar og praktiske øvingar undervegs i semesteret. UiB sitt læringsmiljø utfoldar seg mellom ærverdige bygningar med tradisjonelle lesesalar og topp moderne bibliotek. Kvart av dei seks fakulteta har sine eigne bib liotekavdelingar fulle av faglitteratur og kjeldemate riale som kart, manuskript, fotografi og fagtidsskrift frå inn- og utland. Biblioteka tilbyr også kurs i litteratursøk, kjeldekritikk og bruk av samlingane. Akademisk kompetanse Den generelle kompetansen set studentane våre i stand til å utføre mange nye arbeidsoppgåver på grunnlag av ferdigheiter dei opparbeider seg i løpet av studiet. Mange av desse kvalitetane tenker ein ikkje ein gong over at ein har. I løpet av eit universitetsstudium utviklar ein evner til: • å arbeide sjølvstendig og strukturert, og til å gjere eigne val og prioriteringar • å forhalde seg konstruktivt og kritisk til store mengder tekst og data • å innhente, tilverke, analysere og formidle informasjon, teoriar, idear, problemstillingar og løysingar • å arbeide saman med andre • god skriftleg og munnleg formidling og språklege kunnskapar • å planlegge og gjennomføre prosjektbasert arbeid som gjerne strekker seg over lengre tidsrom 17 FORSKINGSBASERT UNDERVISNING Det nysgjerrige og skapande mennesket, som stadig søker nye perspektiv og ny kunnskap utover det vi allereie veit, står heilt sentralt for universitetet si verksemd. God undervisning er basert på ny forsking, og gode studentar er ein føresetnad for fornying av forskinga. Ved UiB vil du studere ved eit forskingsuniversitet. Dette inneber at du får nærkontakt med forskinga frå første studiedag og gjennom heile studieløpet. Føre lesarane på universitetet er sjølve aktive forskarar, ein del av dei heilt i verdstoppen innanfor sine fagfelt. I løpet av studietida vil du i aukande grad bli involvert i forskingsmiljøa ved universitetet – ikkje berre som mottakar av undervisarane si kunnskapsformidling, men òg som deltakar i kunnskapsutviklinga, saman med undervisarane. Forskarutdanning 18 Etter mastergraden er du kvalifisert til å søkje opptak på forskarutdanninga, noko som vil gi deg enda betre høve til å fordjupe deg i dei tema du interesserer deg for. Ved UiB driv vi med forsking innanfor alle dei tradisjonelle universitetsdisiplinane og vi legg stor vekt på å utdanne og skape gode karrieremoglegheiter for den neste generasjonen av forskarar. Internasjonalt forskingssamarbeid Mykje av forskingsarbeidet ved UiB har ein internasjonal profil, og universitetet husar kvart år ei rekke konferansar og opne gjesteforelesingar der leiande forskarar frå heile verda deltek. Også våre eigne forskarar reiser jamnleg ut og tar med seg inspirasjon og ny viten tilbake til Bergen. Dette kjem studentane til gode mellom anna i form av velorientert undervisning, der også globale perspektiv blir trekte inn. Kvalitet i fokus UiB har fleire utmerkingar for kvalitet både i innanfor forsking og utdanning. I 2002 blei UiB tildelt tre senter for framifrå forsking. I 2013 kom fleire til, og per i dag har UiB slike senter innan felta romforsking, kreftforsking, mødre- og barnehelse og geobiologi. SFF-ordninga er Forskningsrådet sitt ypparste verke middel for å fremme kvalitet i norsk forsking til eit internasjonalt toppnivå. bioCEED - Nytt Senter for framifrå utdanning Hausten 2013 vart bioCEED ved institutt for biologi ved UiB utmerkt som eitt av totalt fire senter for framifrå utdanning i Noreg. SFU-status blir tildelt miljø som kan vise til kvalitet og innovativ praksis i utdanninga. bioCEED sitt mål er å tilby framtidas biologar ei utdanning der dei får solid fagleg innsikt, er aktiv iserte i eiga læring og blir sette i stand til å løyse aktuelle problem innanfor vitskap, industri, næring og samfunn. uib.no Å sile og sortere forskningsmateriale frå 50 liter mjuk gjørme kan være hardt arbeid. Tre doktorgrads studentar frå Universitetet i Bergen og Universitetet i Gøteborg tar ein pust i bakken på stranda ved den arktiske forskingsstasjonen ved Godhavn på Grønland. Dei deltek på eit kurs i marinbiologi arrangert av den nordiske forskarskolen ForBio, hausten 2013. Tverr institusjonelle samarbeid som dette skaper viktige arenaer for fagleg utveksling og nytenking både for studentar og erfarne forskarar. Vi tilbyr rettleiing om utveksling og hjelper deg i søknadsprosessen. Meir informasjon kan du finne på uib.no/utdanning. Der kan du også lese rapportar frå studentar som har vore på utveksling tidlegare. KOM TIL BERGEN, REIS UT I VERDA! 22 Har du utferdstrong? Eit utvekslingsopphald i utlan det gir deg sjansen til å kombinere studium og reise. Det høge talet utreisande studentar og det høge talet utanlandske studentar som kjem til UiB gjer oss til eitt av dei mest internasjonale universiteta i Noreg. Alle gradstudentar ved UiB kan velje å ta delar av utdanninga si ved eit universitet i utlandet. Vi samarbeider med om lag 400 utanlandske institusjonar over heile verda for å gi deg høve til dette. Mange gode grunnar til å reise ut Det er mange gode grunnar til å reise på utveksling. Éin grunn er at du kan studere fag du elles ikkje ville kunne studere i Noreg. Slik sett er det å reise ut ei moglegheit til å styrke graden din, og til å gjere kompetansen din unik. Ein annan god grunn til å reise ut er den innsikta du får i språket og kulturen i det landet du reiser til. Det finst ingen betre måtar å lære språk på enn å bu i eit land der språket blir nytta i det daglege. Ein tredje mot ivasjon er, at du nesten uunngåeleg òg lærer mykje om deg sjølv og din eigen kultur gjennom å reise ut. kunne vise til eit utanlandsopphald i løpet av utdanninga. Dette syner at du er omstillingsvillig og har takla utfordringa ved å bu i eit framand land. Det signaliserer også at du er veltilpassa dagens stadig meir globaliserte arbeidsmarknad. Språkkunnskapar og kulturell komp etanse tel alltid positivt, nesten uansett kva det er du tenker på å jobbe med i framtida. Det kan vere krevjande å skulle bu og studere i eit anna land, men dei fleste opplever også tida i utlandet som enormt lærerik og at dei får nettverk og venner dei seinare held kontakten med heile livet. Finansiering Eit konkurransefortrinn i arbeidslivet Det kan vere ein klar fordel på arbeidsmarknaden å Som student ved UiB kvalifiserer du til ei rekke finansielle støtteordningar i samband med utveksling i utlandet. Gjennom å reise ut kan du oppleve korleis det er å studere ved nokre av verdas høgst rangerte universitet heilt gratis. Møt verda i Bergen UiB si satsing på internasjonalisering inneber også at det er mange utanlandske studentar som kjem til Bergen. Dei utanlandske studentane utgjer om lag 11 % av det totale studenttalet ved UiB og representerer ein stadig tilførsel av verdifulle nye perspektiv og ny kunnskap til Universitetet si verksemd. Har du lyst til å møte studentar frå andre kulturar også mens du studerer i Bergen? I so fall er kanskje Buddy Bergen-programmet noko for deg. Som norsk buddy blir du kopla saman med ein internasjonal student som kjem på utveksling til UiB. Buddy Bergen-programmet er ein arena for kulturutveksling og språklæring, men det kan også vere eit utgangspunkt for varig vennskap. Topp ti utvekslingsland 1. USA 2. Storbritannia 3. Australia 4. Sør-Afrika 5. Frankrike 6. Tyskland 7. Danmark 8. Spania 9. Sverige 10. Canada 23 REISEBREV FR Å VERDA ” Å reise på utveksling til eit anna land kan by både på uventa utfordringar og rike opplevingar. Her fortel fire UiB-studentar om erfaringar frå sine utvekslingsopphald. Eg har lært utruleg mykje om ein heilt framand, fantastisk og utruleg vennleg kultur, og ikkje minst har eg lært mykje om meg sjølv. No kan eg i praksis kjøpe ein jorda-rundtbillett utan å tenke på overnatting; eg har nemleg ståande invitasjonar både i Japan og over heile verda hos alle dei nye vennene mine! ” Universiteit Utrecht, Nederland ” 25 ” Mirjana Jovanovska, 22 år Ritsumeikan Asia Pacific University, Japan ” 24 ” Therese Jakobsen, 27 år Sykkel i Utrecht er viktigare enn gummistøvlar og paraply er i Bergen, blomster og ost er det nok av og det nederlandske språket er ikkje umogleg å forstå. Alt overgjekk forventingane mine og eg har hatt eit fantastisk år, fått mange nye venner og er veldig glad for at eg reiste! Eg har fått innsyn i eit samfunn som er veldig annleis frå Noreg, både på godt og vondt. Universitetet i Cape Town heldt høg standard både estetisk og fagleg og det var ubegrensa med ting å finne på: Alt frå fallskjermhopping og dykking med kvithai til surfing og safari. Heidi Synnøve S. Fossmark, 22 år University of Cape Town, Sør-Afrika ” Eg valde New Zealand og Otago hovudsakleg på grunn av natur og universitetet sitt gode rykte. Begge delar innfridde. Naturen der er fantastisk og har alt frå alpar til grønne sletter, strender, skogar, fjordar og vulkanar. Anbefalast! Erling Wogn-Henriksen, 22 år University of Otago, Dunedin, New Zealand ” TRENING SiB har eit stort og variert treningstilbod for studentar og driv i alt seks treningssenter i og rundt Bergen sentrum. Eit semestermedlemskap hos SiB trening kostar 990 kr og gir deg fri tilgang til svømmebasseng, styrketreningsalar, klatreveggar, buldrerom, spinning-, aerobic- og dansetimar, samt garderobar med badstue og solarium – alt i tipp topp stand. Hos SiB kan du òg få individuell treningsrettleiing frå høgt kvalifiserte personlege trenarar. Bergenstudentenes Idrettslag (BSI) har utover dette ei rekke tilbod til deg som ønsker å ha ei aktiv fritid. Dykking, padling, dans, fotball, karate, badminton, handball, segling, undervassrugby og orientering er berre eit lite utval av dei aktivitetane BSI har på menyen. Sjå bsi.no for meir informasjon. I tillegg har også enkelte av dei større studentforeiningane eigne idrettslag tilknytt det enkelte fakultet. MAT, DRIKKE OG STUDIEMATERIELL Som student ved UiB kan du ete sunn og god mat til studentvennlege prisar på SiB-kafeane. Alle fakulteta har sin eigen kafé, så den etterlengta kaffikoppen er aldri langt unna. I SiB-kafeen på Studentsenteret finn du både salatbar, varm lunsj og middag. På Studentsenteret finn du òg den kveldsopne kafeen Muntlig, der det i tillegg til mat servering også frå tid til anna blir arrangert kvisskveldar og opne foredrag. Pensum bøker, kompendium og anna studiemateriell får du kjøpt i fagbokhandelen Studia, som også held til på Studentsenteret. HELSETENESTER STUDENTVELFERD – LIVET RUNDT STUDIA Studiekvardagen består av meir enn berre forelesingar og eksamensførebuing. Vi er opptatt av at du skal ha eit godt liv også den tida av døgnet du ikkje sit på lesesalen. Gjennom samarbeid med Studentsamskipnaden i Bergen (SiB) jobbar vi for å sikre deg som er student ved Universitetet i Bergen eit solid velferdstilbod. SiB sine tenester er enten gratis eller tilgjengelege mot ein rimeleg pris. SiB, UiB og kommunen samarbeider med «Legene på Høyden» om ei fastlegeordning for studentar. Legesenteret tilbyr også eit begrensa tilbod om akutt hjelp på dagen for studentar som ikkje har fastlege i Bergen. Utover fastlegetilbodet finst det også ein helsestasjon for studentar med særleg fokus på samliv og seksualitet. Her er det inga timebestilling, du trekker kølapp når du kjem. SiB har òg ei eiga tannhelseteneste for studentar på Årstad. Som student ved UiB har du rett på å få refundert alle legeutgifter som overstig ein viss sum per år. Du kan òg søke om støtte til fysioterapi og transport utgifter frå helsefondet. Meir informasjon om prisar og vilkår for desse støtteordningane finn du på SiB sine nettsider, sib.no/no/helse. uib.no 27 BARNEHAGETILBOD SiB har sju studentbarnehagar med plass til over 460 barn. Vi garanterer for trygge omgivnader og barnehagepersonell med solid fagpedagogisk bakgrunn til ein gunstig pris. Din dyraste skatt er trygg hos oss. R ÅDGIVING Av og til byr livet på utfordringar det er vanskeleg å handtere aleine. Gjennom SiB har studentar ved UiB tilgang på ei rekke gratis rådgivingstenester av høg kvalitet. Du kan enten ta kontakt for individuell rettleiing, eller delta i gruppetilbod knytt til tema som studieteknikk, eksamensangst og hjelp til å takle vanskelege livssituasjonar. Du kan få råd, rettleiing og praktisk hjelp i alle typar forhold som angår kvardagen din som student. Tenestene har kort ventetid og alle SiB sine rådgivarar har tausheitsplikt. K ARRIERE OG FR AMTID 28 Ved UiB tenker vi ikkje berre på studietida di, men også på kva som skal skje etter at du er ferdig som student hos oss. På Karrieresenteret får du blant anna tilbod om individuell karriererettleiing, hjelp til å kartlegge kompetansen din og drøfte framtida di. Karrieresenteret held også fleire intervjutreningskurs og jobbsøkarkurs kvart semester som du kan vere med på. Desse kursa har inga deltakaravgift. I tillegg til karrieresenteret finst det òg studentdrivne karriereorganisasjonar ved fleire av fakulteta ved UiB som arbeider med å minske avstanden mellom studentane, aktørar i næringslivet og andre potensielle arbeidsgivarar. Den mest sentrale av desse organisasjonane er Springbrettet – Bergenstudentenes Karriereutvalg. HAR DU SÆRSKILTE BEHOV? Dersom du har ei funksjonsnedsetting eller opplever sjukdom eller kroniske plager har du kanskje også behov for tilrettelegging av studiesituasjonen. For at du skal få den tilrettelegginga du treng heilt frå byrjinga av studieløpet, er det viktig at du tar kontakt så tidleg som mogleg. Sjå uib.no for meir informasjon. uib.no Grønneviksøren studentboliger er det siste tilskotet til SiB sin boligkatalog, og stod ferdig til semesterstart hausten 2013. Bustadkomplekset tel heile 727 einingar og er bygd med tanke på energieffektivitet og miljøomsyn. Studentbustadane ligg flott til ved Store Lungegårdsvann sentralt i Bergen, med kort gå avstand til bybanen, matbutikkar og andre fasilitetar. BUSTAD Skikkelege buforhold er viktig for at du skal ha eit godt studentliv. SiB Bolig har per i dag 4289 hyblar og leilig heiter til utleige, både for einslege, par og barnefamiliar. Hos SiB finn du ein bustad som passar til dine behov. Dei fleste bustadane ligg enten i eller like utanfor sentrum og har fri tilgang på internett og uttak for kabel-tv. Som leigetakar hos SiB er du sikra eit trygt og ryddig leigeforhold, god standard og særs gunstig leigepris i forhold til kva som er vanleg på den private marknaden. Nye studentar blir prioriterte på ventelistene, og hugs at du kan søke om studentbustad også før du har fått tilbod om studieplass. Meir informasjon finn du på sib.no/bolig. Du kan sjølvsagt også leige bustad på den private marknaden eller kjøpe eit eige husvære. Den private leigemarknaden i Bergen er stor og kvaliteten på bustadene varierande. Det er vanleg blant studentar å bu fleire saman i kollektiv. Dette er både sosialt og du får nokon å dele utgiftene med. Fleirtalet av ledige bustadar ligg ute i annonsar på nettportalane finn.no og hybel.no. Det lønner seg å vere tidleg ute! 30 STUDENTLIV 31 I Bergen finst det ei studentforeining for alt – og saknar du ei, er det berre å starte ho sjølv. Som student i Bergen har du ikkje berre endelause høve til å oppleve eit rikt og variert kulturliv, du kan også sjølv vere med på å skape kulturlivet. Livet som student rommar meir enn det reint faglege, og undersøkingar tyder på at studentar som engasjerer seg både trivst betre og gjer det betre på eksamen. Aktive studentar og gode støtteordningar har saman skapt ein rik flora av ulike organisasjonar og lag i Bergen. Her finn du alt frå kor og teatergrupper til politiske foreiningar og idrettslag. Med over 100 ulike student organisasjonar å velje mellom ligg alt til rette for at du kan finne noko som passar nettopp deg. Å engasjere seg i ein studentorganisasjon, enten det er som journalist for studentmagasinet Atrium, som dørvakt på Kvarteret eller lagkaptein for undervassrugbylaget BSI Boblen, vil gi deg både verdifull praktisk erfaring og eit sosialt nettverk. Kanskje er det her du skal møte dei menneska som blir dine næraste venner for resten av livet? Kanskje kan erfaringane du tar med deg frå organisasjonslivet vere det vesle ekstra som gjer at du ein dag kaprar draumejobben? Mange arbeidsgivarar reknar det som svært positivt om du har erfaring frå frivillig arbeid. uib.no Studentkulturen sine hovudkvarter Det Akademiske Kvarter er studentane sitt eige kulturhus i Bergen. Kvarteret vart opna i 1995, og blir drive på dugnad av omkring 400 frivillige. Ei rekke organisasjonar låner lokaler og teknisk utstyr gratis på Kvarteret til arrangementa sine. Kvartert speler slik ein viktig funksjon som base for studentkulturen i Bergen. Kvarteret husar kvart år over 1000 arrangement, har opptil 250 000 besøkande og ei omsetning på rundt 13 millionar kroner. Det er òg verdt å få med seg den tradisjonsrike og særeigne uteplassen Hulen, lokalisert i det som tidlegare var eit tilfluktsrom i fjellet under Nygårdshøyden. Tilfluktsrommet vart bygd om til klubblokale i 1968 og har sidan fungert som kulturelt alternativ og ei viktig konsertscene for studentar og andre musikk interesserte. Vi ved UiB omfamnar det rike mangfaldet blant studentorganisasjonane og er stolte over engasjementet og kreativiteten til studentane våre. uib.no Solveig Helene Lygren, 25 Espen Overskeid, 23 Kulturleiar for Studentersamfunnet i Bergen Arrangement- og bookingansvarleg for Hulen Samfunnet arrangerer samfunns- og kulturdebattar, og som medlem får du moglegheit til å lage møter om kva du vil, med kven du vil. Det er gøy og tilfredsstillande å ta del i heile prosessen frå idé til møteleiing. Undervegs blir du kjent med ein haug interessante, rare og morosame menneske. Som styremedlem får eg i tillegg leiarerfaring, noko som gjer meg mykje betre rusta for arbeidslivet enn det studiuma aleine gjer. Kim Arne Hammerstad, 21 Susanne Rytter Johansen, 22 Ansvarleg redaktør for Studvest PR- og informasjonsansvarleg for Studentteateret Immaturus Å skrive har alltid vore ein lidenskap for meg, og i Studvest har eg fått utfalde meg med alt frå kritiske og gravande nyhendeartiklar og lettbeinte kåseri til magasinsaker om studentar som har skifta kjønn. I Studvest er det låg terskel for å prøve seg og eit supert sosialt miljø. Det er faktisk ein olympisk bragd å ikkje få nye venner når ein jobbar i Studvest. Dersom du har interesse for foto, skriving eller grafisk design må du absolutt søke deg til oss. STUDENTKULTUREN PÅ NÆRT HALD Vi har spurt fire studentar som har tatt på seg verv i ein studentorganisasjon kva som er det beste ved å vere med i deira organisasjon og kva dei har lært frå å engasjere seg. Hulen er ein institusjon innanfor musikkmiljøet i Bergen. Det å vere med på å sette programmet for ein slik plass, og sjå korleis både publikum og artistar kosar seg veke etter veke, er noko eg verdset å ha få vore med på! Som godt over gjennomsnittet musikkinteressert har dette gitt meg sjansen til å arbeide med kultur, og innsikt i korleis ein organisasjon fungerer. Det har også gitt meg moglegheit til å få andre jobbar innanfor kulturfeltet i ettertid. Det beste ved å vere med i det største studentteateret i Noreg er å sjå medlemmane sitt engasjement og pågangsmot. Alle arbeider mot eit felles mål om å ha det gøy og gi kvalitetsteater til Bergens befolkning. Eg har lært at ein til tider kan bli møtt med uventa utfordringar, men at det ikkje sett hindring for vidare arbeid. Immaturus fungerer som ein døropnar for utforsking av ulike roller innan teatermiljøet, både på og bak scena. Fadderveka Det blir arrangert fadderveke for nye studentar heilt i byrjinga av haustsemesteret. Fadderen din er ein erfaren student frå fakultetet ditt, som syner deg byen og kan hjelpe deg med praktiske utfordringar, som eksempelvis semesterregistrering eller korleis du skaffar deg studentkort. I fadderveka møter du mange andre heilt nye studentar i same situasjon som deg sjølv. Mange vennskapsband blir knytte denne veka. På Studenttorget, som blir arrangert på Studentsenteret kvart år, har du også sjansen til å treffe studentorganisasjonane på stand. For at du skal kunne førebu deg på dei første vekene, sender vi deg all nødvendig informasjon i god tid i posten. For meir informasjon om førstesemesteret for nye studentar, sjå uib.no/utdanning. 33 PROGR AMTILBOD 2014/2015 Har du bestemt deg? Kva har du lyst til å bli? Ved Universitetet i Bergen har vi eit breitt programtilbod både på nybegynnarnivå og høgare nivå. I alt over 170 ulike bachelorprogram, masterprogram, profesjonsstudium og årsstudium innanfor alle fagområde frå gresk til molekylærbiologi. Som registert student på eit studie program har du garantert plass på dei emna som inngår i programmet. På dei følgjande sidene vil du få presentert alle våre nybegynnarprogram. uib.no/utdanning HUMANISTISKE OG ESTETISKE FAG 40Arabisk 41Arkeologi 42 Digital kultur 43Engelsk 44Filosofi 45Fransk 46Gresk 47Historie 48Italiensk 49Japansk 50Kjønnsstudium 51Kulturvitskap 52Kunsthistorie 53Latin 54Litteraturvitskap 55Nordisk 56Religionsvitskap 57Retorikk 58Russisk 59 Spansk språk og latinamerikastudium 60 Språk og interkulturell kommunikasjon 61Språkvitskap 62Teatervitskap 63Tysk 64 Utøvande musikk eller komposisjon 65Musikkterapi 66 Humanistiske fag Innanfor humaniora studerer ein mennesket, korleis mennesket kommuniserer, kva mennesket tek seg til og kva det omgir seg med. 37 Kva har heterosex, moderne vampyrfilmar og amerikansk presidentvalkamp med religion å gjere? Korleis kan song hjelpe ein kreftsjuk pasient? Kva skjer med det norske språket når SMS og chat blir ein del av kvardagskommunikasjonen? Kan filosofar bidra til å løyse klimaproblem? Spørsmål som dette kan ein få svar på ved hjelp av humanistiske fag, eller humaniora som dei òg blir kalla. Vi studerer mennesket og språket, korleis mennesket kommuniserer og skaper kunst, kva m ennesket tar seg til og kva det omgir seg med. Mennesket i dag er forma av dei som levde før oss. For å forstå oss må ein også forstå dei. Humanistiske fag har derfor ein historisk dimensjon. Kulturane, språket, tradisjonane, kunsten – alt seier oss noko om menneskeslekta i ulike periodar: frå flint øksene i steinalderen til den digitaliserte verda i dag. Fundamentet for vår vestlege tenkemåte blei lagt i det antikke Hellas, og vi er framleis på førenamn med dei store greske filosofane. Mellomalderen er kjenneteikna ved religiøs kunst og særeigen arkitektur som har ei evne til å røre ved menneska også i dag. På 1800-talet blomstra ideen om nasjonalstaten opp, og språkforsking blei sett på som eit viktig ledd i identitetsbygginga. I etterkrigstida har stadig fleire teknologiske nyvinningar sett preg på liva våre. Dette er nokre av dei mange prosessane vi studerer innanfor humaniora. Gjennom å forstå slike prosessar håpar vi å kunne forstå meir av kva det er å vere menneske. Humanistiske og estetiske fag Tidlegare studentar KVA KAN DU BLI? Ein humanistisk grad kvalifiserer deg til å jobbe sjølvstendig med prosjekt av ulik storleik, for eksempel som saksbehandlar eller konsulent. Fleire humanistar blir dyktige skribentar og formidlarar av tekst, og jobbar som alt frå tekstforfattarar til konsulentar. Av same grunn jobbar fleire humanistar som journalistar i ulike media. Forlagsbransjen kan bruke humanistar til å lese, vurdere eller omsette manus, til å følge opp forfattarar og til å vurdere samfunnet sitt behov for litteratur. Kulturformidling, enten det skjer på eit museum eller i skoleverket, er også noko ein kan ta sikte på å arbeide med. Mange finn dessutan jobbar innan både privat og offentleg administrasjon, der dei for eksempel arbeider med analyser og prosjekter. 38 Dersom du er interessert i kulturarbeid finst det mange felt å jobbe med. I ein by som Bergen har du blant anna Festspela, BIFF, Bergenfest og Nattjazz. Vestlandet treng fersk kompetanse innan teater, kunst og dans – ikkje minst når det kjem til administrasjon og koordinering. I internasjonalt arbeid trengst det folk med gode språkkunnskapar samt innsikt i kulturen og historiatil dei områda dei skal arbeide innanfor. Humanistar finn sin plass i UD, i hjelpeorganisasjonar, i internasjonale næringsorganisasjonar, men også i r adio og fjernsyn. Du vil òg vere skikka til å jobbe i grupper, som redaksjonar, idéutformingsgrupper, eller andre jobbar der samarbeid med andre står sentralt. Sjølv bedrifter som tradisjonelt ikkje har tilsett humanistar har etter kvart fått auga opp for kompetansen deira. Mange humanistar vel også å bli på UiB, enten det er gjennom vidare forsking, eller som tilsette i administrasjonen. I skolen har dei stadig behov for lærarar med god språkkompetanse, historisk kunnskap, menneskeleg innsikt og evne til formidling. Sjå side 78 og 79 for meir informasjon om korleis du kan kombinere humanistiske fag med ei lærarutdanning. Hanne Marie Molde, 28 år STUDENTEN: Siri Kleppe, 25 år Stilling: Journalist Arbeidsplass: NRK Hordaland Grad: Bachelor i russisk Studium: Masterprogram i religionsvitskap Som journalist i dokumentar- og underhaldningsavdelinga til NRK i Bergen har eg vore med på å utvikle og produsere ein heilt ny tv-serie om norsk språk. Serien heiter Dialektriket og hadde nyleg premiere på NRK1. Dei viktigaste arbeidsoppgåvene mine har vore å samle inn fakta og gjere intervju i serien, men eg har også vore aktiv i idéfasen, klipt sekvensar og skrive pressemeldingar. At eg har studert språk har vore ein klar fordel for dette prosjektet. Eg hadde god kunnskap om dei norske dialektane frå nordiskemna eg har tatt. Glenn Jensen Mangerøy, 29 år Stilling: Marknadskonsulent Arbeidsplass: Fagbokforlaget Grad: Master i historie Som marknadskonsulent har eg ansvar for marknadsføringa av forlaget sine utgivingar innan humaniora, samfunnsvitskap og pedagogikk. Jobben min går ut på å spreie informasjon om nye bøker. Eg er med på å planlegge og utføre ulike arrangement, og reiser ofte på konferansar for å syne fram aktuelle bøker. Ein mastergrad i historie er ein flott veg inn i yrkeslivet. Historiefaget gir deg brei bakgrunnskunnskap og legg godt til rette for å sjå tverrfaglege samanhengar. Gjennom arbeidet med avhandlinga får ein trent nysgjerrigheita, den kritiske sansen og evna til å jobbe strukturert. Eirik Søyland, 29 år Stilling: Saksbehandlar/Marinarkeolog Arbeidsplass: Bergen Sjøfartsmuseum Grad: Master i arkeologi Bergens Sjøfartsmuseum har forvaltningsansvar for marine kulturminne i Hordaland, Sogn og Fjordane og på Sunnmøre. Vi arbeider med å formidle kunnskap og haldningar til marine kulturminne. Konkret går jobben min ut på å skrive utgreiingar i plan- og tiltakssaker som omhandlar sjø og vassdrag til fylkeskommunane. I tilfelle der det er relevant, gjer vi tidvis dykk eller utgravingar under vatn, for eksempel i samband med dispensasjonssøknadar frå kulturminnelova. Eg er utdanna «land-arkeolog», så reint metodisk og undervisningsmessig er ein del ulikt frå utdanninga mi, men mykje av grunnprinsippa er dei same. Teori og praksis er uansett alltid litt ulikt. FASCINERT AV MYSTERIEKULTAR – Eg har alltid vore interessert i Romarriket, Egypt og det antikke. Ei bacheloroppgåve om Isis, ei sentral gudinne i egyptisk mytologi, blei starten på min fascinasjon for mysteriekultar. Religionsvitskap er eit samanliknande, krysskulturelt og historisk fag som utforskar dei lange linjene i religionane. Studentane lærer om ulike religionar og religiøse førestillingar i alle delar av verda, til alle tider. – Antikken er mitt felt, seier religionsstudenten Siri Kleppe. No skriv ho masteroppgåve om gudinna ho fatta interesse for tidlegare i studiet. Studiejobb og karrieremoglegheiter Religionsvitskap er eit undervisningsfag og ein del religionsstudentar satsar på læraryrket etter at dei er ferdige med studia. Siri har ikkje bestemt seg for kva ho vil gjere når ho er ferdig, men har fått smaken for museumsarbeid etter at ho fekk ein deltidsjobb på De kulturhistoriske samlinger. – Isis var ei kjærleiksgudinne og morsgudinne med magiske krefter som blei dyrka i den hellenistiske-romerske kulturen i antikken. Kjeldene mine er gamle magiske skrifter funne i Egypt, fortel ho. – Eg jobbar som formidlar og brukar eit opplegg laga for skuleklassar som besøker museet. Målet er at elevane skal få sjå korleis ein gjer undersøkingar og sjølve få prøve seg på å forske. Det er kjekt å halde på med og eg kunne godt tenkt meg å fortsette med slikt arbeid når eg er ferdig med masteren, fortel ho. Stor breidde Aktiv fritid Dei fleste studieprogram opnar for at du kan velje eit eller fleire emne frå andre fagområde. Siri synest religion hadde så mange spennande emne å tilby at ho valde å reindyrke studiet sitt. – Du kan drive på med veldig mykje forskjellig når du studerer religion. Det er så stor breidde her og utruleg flinke forelesarar som er gode på formidling; ein vil berre lære meir av dei. Siri meiner at studiet gir henne perspektiv på konfliktar i verda. – Gjennom studiet lærer ein å forstå meir av årsaksforholda i dei kjente verdskonfliktane, til dømes konflikten i Midtausten. Siri er også engasjert utan om studiane. I tillegg til deltidsjobben på museet, er ho aktiv i fagutvalet for religionsvitskap. – Vi legg stor vekt på det sosiale i fagutvalet. Derfor arrangerer vi fagfestar ein gong i månaden, av og til saman med studentane på historie og kulturvitskap, fortel ho. Dei har også andre felles aktivitetar med studentar på andre fagområde. – I mars var vi på studietur saman med studentar frå kultur vitskap. Då drog vi til Glastonbury, ein by kjent for sine ny religiøse grupperingar. Vi har også hatt filmkveldar med «fagleg» tilsnitt. Sist viste vi Braindead, tidlegare har vi vist Carrie og Eksorsisten, ler ho. 39 Humanistiske og estetiske fag AR ABISK (BACHELOR) ARKEOLOGI (BACHELOR) Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav 3 ÅR ALLE / ALLE GENS 3 ÅR 42,5 / 34,8 GENS 8 Bachelor Bachelor Det treårige studiet gir deg grunnleggande kunnskap om skriftleg og munnleg arabisk. Du lærer å lese forskjellige originale tekstar på klassisk arabisk og moderne standardarabisk, føre enkle samtaler, og du får kjennskap til hovudtrekka i ein arabisk dialekt. Det treårige studiet gir ei god innføring i ulike sider ved faget arkeologi. Studentane vel undervegs retning for fordjuping i studiet. I løpet av studietida kan studentane studere eit semester eller to i utlandet. I tillegg til emna i arkeologi, vel studentane andre humanistiske fag eller samfunnsfag. På slutten av studiet skriv ein bacheloroppgåve, der ein fordjupar seg innanfor eit tema i arkeologi. Master Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig master program som vidareutviklar kunnskapane dine i arabiskog samstundes fordjupe deg i eit tema du er spesielt interessert i. Master Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i arkeologi der du kan spesialisere deg vidare. Forsking 40 Kva rolle spelar det arabiske språket i arabisk presse og politiske konfliktar? Korleis blir arabisk identitet uttrykt gjennom språk i skriftlege medium? Kva ut fordringar møter muslimar i kristne samfunn? Det arabiske språket er inngangsporten til ei ny og spennande verd, og det gir direkte innblikk i ein stadig meir aktuell kultur, som i stor grad er fundert på ein annan religion og tenkemåte. Forholdet mellom Vesten og den arabiske kulturen blir ofte opplevd som ein konfrontasjon med uløyselege problem, men samstundes opnar møtet mellom dei to kulturane opp for både kulturelt og kommersielt samarbeid. Gjennom studiet av arabisk får du spisskompetanse, som i kombinasjon med andre fagområde kan gjere deg attraktiv på arbeidsmarknaden. I bachelorgraden kan du for eksempel kombinere arabisk med arkeologi, helse- og sosialfag, historie, jus, klassiske studium, kunsthistorie, litteratur, medie vitskap, midtaustenkunnskap, religionsvitskap, samanliknande politikk, andre språk og lingvistikk, sosialantropologi, utviklingsstudiar eller økonomi. Emne innan midtaustenkunnskap er spesielt tilrådd om ein ønsker å få eit meir heilskapleg bilde av den arabiske verda. uib.no 40 Senter for Midtøsten- og islamske studier er knutepunktet for forskinga på Midtausten og den islamske verda ved UiB. Her blir det blant anna forska på fraseologi og leksikologi, og på korleis forkynnarar kommuniserer sin ideologi gjennom media. Ein jobbar dessutan med å lage ei norsk innføringsbok i arabisk. Visste du at … Moderne standardarabisk er det sjette offisielle språket i FN. Likevel har ingen standardarabisk som sitt morsmål. Arabarar snakkar alle dialekt og må lære standardarabisk på skolen, fordi det vert brukt som eit fellesspråk for arabarar og muslimar frå heile verda. Forsking Korleis kommuniserte jegerfolk i Nord-Skandinavia for 6000 år sidan? Korleis nytta dei holer og hellarar i bronsealdaren og jarnalderen? Kvifor vart det dan nabyar i mellomalderen? Kven var det som bygde dei greske templa? Kvifor steikte folk maten i nokre delar av verda, mens dei kokte han i andre område? Arkeologistudiet femner vidt, både geografisk og kronologisk, frå tidlegaste steinalder i Afrika, Europa og Midtausten, gjennom den europeiske bronsealderen, jernalderen og til og med mellomalderen i Nord-Europa. I studiet kan du fordjupe deg i periodar innan Midtaustens arkeologi og nordeuropeisk og nordisk arkeologi, der du også får innsikt i teoriar om sosial endring, etniske relasjonar og symbolbruk. Du kan òg fordjupe deg innan klassisk arkeologi frå egeisk bronsealder til romartid. Ei tredje fordjuping er sørafrikansk arkeologi, der feltarbeid og analyse av utgrave materiale er sentrale element. uib.no Fagmiljøet ved arkeologi ved UiB har spisskompetanse på ei rekke område innanfor nord-europeisk arkeologi, klassisk arkeologi, Midtaustens arkeologi og afrikansk arkeologi. Sjå også desse studia Historie, kulturvitskap, religion, sosialantropologi, botanikk, geologi. Visste du at … Menneska brukte symbol og pynt alt for 75 000 år sidan. Den gongen rissa dei inn små geometriske figurar på steinar og dei pynta seg med skjel og sniglehus. 41 Humanistiske og estetiske fag DIGITAL KULTUR ENGELSK (BACHELOR) (BACHELOR) Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav 3 ÅR 42,9 / 33,6 GENS 3 ÅR 39,6 / 36,7 GENS 36 Bachelor Bachelor Bachelorprogrammet i digital kultur er eit treårig studium som kombinerer studiet av nye digitale medium som kulturelle fenomen med praktiske kunnskapar om digitale medium. Det treårige studiet handlar om engelskspråkleg lingvistikk, litteratur og kultur, både i fortid og notid. Du spesialiserer deg innanfor faga engelsk lingvistikk, amerikansk litteratur og kultur og britisk litteratur og kultur. Master Master Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i digital kultur. Du kan spesialisere deg i ulike emne innan digital kultur, og spesialisering vel du i samråd med rettleiar. Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram, der du kan velje vidare spesialisering innan lingvistikk, amerikansk litteratur og kultur, britisk litteratur og kultur eller språklæring/språkundervisning (didaktikk). Forsking Digital kultur ved UiB er sentral innan forsking på elektronisk litteratur, sosiale medium, og studium av kjønnsperspektiv på teknologi. 42 Sjå også desse studia Er det sant at gutar og jenter liker heilt ulike data spel? Kan du påverke dei store nyheitskanalane med bloggen din? Korleis kan poesi, kunst og teknologi høyre saman? Kva skjer med familierelasjonar når mor, far og bestemor er på Facebook? Datamaskinar, internett og nye sosiale medium blir stadig meir sentrale i liva våre: i kvardagen, på skolen, i utdanninga og i yrkeslivet. I dag brukar dei fleste digital teknologi. Utfordringa vår er å forstå kva den nye teknologien kan tilby, kva vanskar teknologien kan medføre, og korleis vi kan forstå forhold og samspel mellom samfunn og teknologi. Studium i digital kultur vil gi deg innsikt i korleis nye digitale medium verkar inn både på eigen identitet og på kulturproduksjon i samfunnet. Du vil òg få kunnskap om datahistorie, elektronisk litteratur, dataspel og digital kunst. I tillegg vil du få reiskapar du kan bruke som deltakar i samfunnsdebattar, slik at du kan kommunisere effektivt og kreativt på websider og i sosiale medium som bloggar, wikiar og andre. uib.no 65 Språkfag, litteraturvitskap, kulturvitskap. Visste du at … Dersom Facebook var ein nasjon, ville den vore den tredje største i verda. Praktisk-pedagogisk utdanning Korleis blir det engelske språket endra av si eiga lei ande rolle i verda? Alle meiner noko om «Amerika», men kva kan amerikansk litteratur og popkultur for telje oss om nasjonen sine eigne oppfatningar av seg sjølv? Og klarer filmatiseringar av Shakespeare sine skodespel å seie noko nytt om desse klassikarane? Det er vanskeleg å unngå det engelske språket i det globalemediebildet. Engelsk er nytta overalt, men ikkje alle kan bruke språket godt nok, eller har nok kunnskap om engelskspråkleg litteratur og kultur. Spesialkompetanse på desse felta krev ei god forståing av historie og kulturelle strukturar, og vil gi store fordelar i det globale informasjonssamfunnet vi alle er ein del av. Engelskstudiet vil gi deg god innsikt i det engelske språket og i engelskspråkleg litteratur og kultur. Du vil lære om grunnleggande språklege forhold med omsyn til engelsk grammatikk og uttale, og få ei innføring i ulike regionale og sosiale variantar av språket. Gjennom tolking av ulike tekstar, vil du også få kunnskap om sambandet mellom litteratur og samfunnstilhøve – både i USA og Storbritannia. uib.no Dersom du kombinerer engelsk med eit årsstudium i eit anna skolefag, kan du ta eittårig praktisk-pedagogisk utdanning. Les meir om studiet på nettet: uib.no/studieprogram/PRAPED. Forsking Fagmiljøet i engelsk forskar på ei rekke område innan språk, litteratur og kultur. Mens enkelte for eksempel forskar på kvardagsspråket frå eit sosiolingvistisk perspektiv, har andre sett på korleis verka til William Shakespeare har blitt illustrerte gjennom århundra eller på korleis amerikansk-meksikansk litteratur grip fatt i minne og historie. Sjå også desse studia Lektorutdanning i framandspråk, språk og interkulturell kommunikasjon, kjønnsstudium. Visste du at … Om lag 50 % av alle avisene i verda, over 90 % av faglitteraturen innanfor naturvitskap, og 82 % av faglitteraturen innanfor humaniora blir gitt ut på engelsk. 43 Humanistiske og estetiske fag FILOSOFI (BACHELOR) FR ANSK (BACHELOR) Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav 3 ÅR 42,2 / ALLE GENS 3 ÅR ALLE / ALLE GENS 35 13 Bachelor Bachelor Det treårige studiet i filosofi inneheld både oversikt- og fordjupingsemne. Oversiktemna skal gi ei grundig innføring i filosofihistoria frå antikken fram til 1900-talet, praktisk filosofi, teoretisk filosofi, språkfilosofi og logikk. Fordjupingsemna kan ein velje frå ei stor rekke filosofiemne. Det treårige studiet i fransk har som mål å gi generelleog spesialiserte kunnskapar om fransk språk, kultur og litteratur. Gjennom studiet kan ein også skaffe seg gode praktiske ferdigheiter i munnleg og skriftleg fransk. Master Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i fransk. Masterprogrammet gir moglegheiter til spesialisering i språkleg eller litterær retning. Master Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i filosofi. Praktisk-pedagogisk utdanning Praktisk-pedagogisk utdanning Dersom du kombinerer fransk med eit års studium i eit anna skolefag, kan du ta eittårig praktisk- pedagogisk utdanning. Les meir om studiet på nettet: uib.no/studieprogram/PRAPED Dersom du kombinerer filosofi med eit årsstudium i eit anna skolefag, kan du ta eittårig praktisk-pedagogisk påbygging. Les meir om studiet på nettet: uib.no/studieprogram/PRAPED 44 Kva er eit godt liv? Er det eit liv i individuell nyting, eller er det eit liv i indre kontemplasjon og harmoni? Eller finn ein det gode liv i fellesskap med andre menneske? Kva tankemønster er felles for ulike historiske epokar og nasjonale kulturar? Filosofane har gjennom 2500 år stilt grunnleggande spørsmål om menneskelivet og verda kring oss, for eksempel om vår evne til å nå sann kunnskap om moralske spørsmål og om den fysiske røynda. I filosofistudiet får du eit oversyn over filosofihistoria og over problemstillingar og standpunkt i samtidsfilosofi. Du skal øve opp evna til å lese og analysere filosofiske originaltekstar, og til å ta del i aktuelle filosofiske diskusjonar. Forsking Forsking Fagmiljøet har forskingskompetanse på ei rekke område. Forskinga er organisert i ti forskingsgrupper, som omfattar analytisk filosofi, antikkens filosofi, fenomenologi og eksistensfilosofi, filosofi og retorikk, filosofi, språk og kunst, liberalisme, miljøfilosofi, sosialfilosofi og politisk teori, subjektivering og seinmodernitet og Wittgenstein-relaterte studium. Sjå også desse studia Kjønnsstudium, kognitiv vitskap. Visste du at … Sokrates blei dømt til døden for å ha villeia ungdommen i Athen. Det er nok ikkje like farleg å drive med filosofi i dag, men klagemålet kan likevel tyde på at filosofisk aktivitet til tider kan oppfattast som undergravande for etablerte sanningar. uib.no Studerer du fransk, får du ein nøkkel til ei større verd i spennet mellom rasjonalisme og lidenskap, individualisme og universelt engasjement. Du kjem på innsida av stereotypiane. I kunst og tankeliv har Frankrike vore ein tradisjonsmedviten og nyskapande tonegivar. Fransk er dessutan eit verdsspråk som blir brukt av grovt rekna 160 millionar menneske. Å følge historia til det franske språket er å følge ei politisk og kulturell historie. Kvifor har Kongo fransk som offisielt språk? Og kvifor gav det status å ha franske tenestejenter i Noreg for hundre år sidan? Skjønnlitteratur er ein sentral del av studiet, med særleg fokus på korleis denne litteraturen kan seie noko om franskspråkleg kultur og historie. Gjennom å lære seg å analysere og tolke skjønnlitteratur vil ein nærme seg ei større forståing av det franske språket si utvikling og måten det blir brukt på. Litteraturen gir òg eit godt bilde av tida og samfunnet han blei til i. uib.no I franskmiljøet ved UiB forskar lingvistane blant anna på korleis språket utviklar seg over tid. Litteratane i fagmiljøet forskar for eksempel på historia til franskspråkleg litteratur og forholdet mellom litteratur og film. Innanfor fagdidaktikken forskar ein på språklæring, med særleg vekt på bruk av nye virtuelle media. Sjå også desse studia Språk og interkulturell kommunikasjon, integrert lektorutdanning med master i framandspråk eller nordisk. Visste du at … Fransk blir dagleg snakka av 60 millionar menneske i Frankrike og av om lag like mange utanfor landet sine grenser. Det er offisielt språk i om lag 40 land og regionar. 45 Humanistiske og estetiske fag GRESK (BACHELOR) HISTORIE (BACHELOR) Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav 3 ÅR ALLE / ALLE GENS 3 ÅR 38,9 / ALLE GENS 5 Bachelor Bachelor Det treårige studiet i gresk kan gjerne kombinerast med emne frå ei rekke andre fag, for eksempel latin, historie, religionsvitskap, kunsthistorie og retorikk, e ller med emne frå dei norske institutta i Athen og Roma. Det treårige studiet i historie er sett saman av både oversyns- og fordjupingsemne. Oversyn over eldre historie, oversyn over nyare historie og bacheloroppgåva er obligatoriske emne. Parallelt med dei obligatoriske emna vel du mellom meir tematisk avgrensa fordjupingsemne. Vi har også ei studieretning i Midtaustens historie med særskilt anbefalte valemne. Master Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i gresk. Ved påbygging til mastergrad kan du kvalifisere deg for vidare studium og til forsking, formidling og undervisning på høgare nivå. Master Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i historie. Forsking Praktisk-pedagogisk utdanning I forskinga ved UiB ligg hovudvekta på klassisk gresk litteratur, og då særleg dei greske tragediane. Også antikken si tyding for litteratur og kulturelt medvit i nyare tid, står sentralt. 46 Korleis blei Athen til eit sentrum for filosofi, kunst og litteratur? På kva måte har arven frå den greske bystaten påverka dei moderne demokratia? Kvifor er gresk mytologi framleis ei viktig inspirasjonskjelde for kunstnarar og forfattarar? Den antikke greske litteraturen, historieskrivinga, filosofien, kunsten og vitskapen har hatt avgjerande innverknad på ettertida, slik at røtene til mykje i vår eigen kultur ligg i Hellas. Somme studerer gresk fordi dei vil lese gresk litteratur, eller for å få vite meir om historie, filosofi, religion eller kunsthistorie. Andre gjer det fordi dei er interesserte i språk: Det greske språket kan følgjast i skriftlege kjelder gjennom meir enn tre tusen år. Greskstudiet i Bergen er av klassisk gresk, den språkforma som var talemålet i Hellas i antikken og som vart brukt som skriftspråk fram gjennom mellomalderen. Det moderne språket kallar vi nygresk. Sjå også desse studia Dersom du kombinerer historie med eit årsstudium i eit anna skolefag, kan du ta eittårig praktisk-pedagogisk utdanning. Les meir om studiet på nettet: uib.no/studieprogram/PRAPED Latin, litteraturvitskap, språkvitskap, religionsvitskap, kunsthistorie, filosofi, retorikk. Korleis arta livet seg for menneska i fortida? Ønsker du å lære om mennesket som eit sosialt, tenkande og skapande vesen? Kva har perspektiv og ståstad å seie for oppfattinga av historie og fortid? Forsking Visste du at … Å studere fortid og samtid opnar for mange moglegheiter. Historiefaget gir ein brei og allmenn kompetanse og står med eitt bein i dei humanistiske vitskapene og eitt bein i samfunnsvitskapene. Historie er derfor eit fag som kan kombinerast med dei andre samfunnsfaga og opne for yrke innan for eksempel offentleg administrasjon og verksemd. Vil du bli lærar eller søke arbeid i utlandet kan ein kombinasjon med nordisk eller eit framandspråk vere aktuelt. Studium i historie gir grunnlag for arbeid med historie innanfor arkiv og museum og for vidare studium på universitetsnivå. Sjå også desse studia Det nye testamentet blei skrive på gresk. Det blei også det meste av den tidlege kristne litteraturen frå 100- og 200-talet. Derfor er gresk viktig for teologar og religionsvitarar. Med gresk kan du lese for eksempel Platon, dei greske tragediane og Bibelen i original, og gjere deg opp di eiga meining om korleis dei bør tolkast. uib.no 112 uib.no Historie i Bergen opnar for forsking innanfor norsk, europeisk og internasjonal historie. Forskinga spenner breidt både tematisk, kronologisk og geografisk – frå oldtidsbyen Palmyra til vitskapshistorie. Nordisk, framandspråk, sosialantropologi, samanliknande politikk. Visste du at … Då europearane begynte å reise i Syrias indre på 1600talet, møtte dei eit overraskande syn. Midt i det tørre steppelandskapet openberra det seg storslagne restar etter det som ein gong må ha vore ein viktig storby: Palmyra. I dag blir det forska på denne byen ved UiB. 47 Humanistiske og estetiske fag ITALIENSK JAPANSK (BACHELOR) (BACHELOR) Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav 3 ÅR ALLE / ALLE GENS 3 ÅR 42,2 / ALLE GENS 8 Bachelor Bachelor Det treårige studiet i italiensk har som mål å gi generell og spesialisert kunnskap om italiensk språk, kultur og litteratur. Gjennom studiet kan ein også skaffe seg god og praktisk dugleik i munnleg og skriftleg italiensk. Master I tillegg til språklege kunnskapar, fokuserer bachelor studiet i japansk på kultur, historie og interkulturell kommunikasjon. Vi kan tilby seks semester med japansk. I opp til to av desse semestra oppheld studentane seg ved eit universitet i Japan. Studentane skal skrive semesteroppgåve etter at dei har vore på eit utvekslingsopphald i Japan. Etter bachelorstudiet kan du ta eit toårig masterprogram. Masterprogrammet i italiensk gir moglegheit til spesialisering i språkleg eller litterær retning. Master Det er i dag ikkje mogleg å ta ein mastergrad i japansk ved UiB. For opptak til masterprogrammet i japansk ved Universitetet i Oslo, må ein ha til saman 80 studiepoeng i japansk språk. Ein må derfor ta minst 20 studiepoeng ekstra i japansk språk ved eit japansk universitet gjennom ein av utvekslingsavtalane til UiB for å kunne bli tatt opp. Det er òg mogleg å dra til Japan eller andre land for å ta ein mastergrad i japansk. Praktisk-pedagogisk utdanning Dersom du kombinerer italiensk med eit årsstudium i eit anna skolefag, kan du ta eittårig praktisk-pedagogisk utdanning. Les meir om studiet på nettet: uib.no/studieprogram/PRAPED 48 Forsking Italia er humanismens vogge. Korleis har arven frå den italienske renessansen sett sitt preg på den europeiske kulturen? Ønsker du å forstå meir om bakgrunnen for den politiske situasjonen i Italia slik han er i dag? Har du lyst til å kunne lese Machiavelli og Dante på originalspråket? Italia har ca. 60 millionar innbyggarar, er det fjerde største landet i EU og er den 8. største økonomien i verda. Italia har alltid vore sentral i Europa si politiske, religiøse og kulturelle historie. Italia er landet som har dei fleste stadnamna i verda på UNESCO si kulturarvliste, og landet har gjennom fleire hundreår vore ei stormakt innan kunst og kultur. Italienskstudiet gir varierte innfallsvinklar, men også rom for fordjuping i det du synest er mest interessant. Du kan få solid dugleik i det italienske språket, og ein grundig kulturhistorisk ballast gjennom studiet av eldre og nyare litteratur. uib.no 25 I italienskmiljøet ved UiB blir det forska både på eldre litterære tekstar frå renessansen, blant anna Machiavelli, Tasso og Ariosto, og på nyare og samtidige tekstar. Forskinga har ofte eit idéhistorisk fokus, der ein ser på korleis tekstane står i samanheng med tida dei sprang ut av. Det lingvistiske miljøet forskar på grammatikk, språkhistorie og sosiolingvistikk. Sjå også desse studia Språk og interkulturell kommunikasjon. Visste du at … Humanismen er ei italiensk oppfinning frå det fjortande hundreåret. I dag er humanismen inkludert som verdigrunnlag i både den norske grunnlova og i den norske skolen sin formålsparagraf. Kor lang tid tar det å lære seg japansk, med alle dei kompliserte skriftteikna? Er Japan eit homogent samfunn eller har det minoritetar? Kva slags religio nar finst i Japan? Korleis er det historiske, språklege og kulturelle forholdet mellom Japan, Kina og Korea? Det er ikkje så ofte norske media melder om nyhende frå e ller anna stoff om Japan, og for mange verkar landet framleis ganske fjernt. Med internett har likevel Japan kome mykje nærmare enn før, ikkje minst gjennom populærkultur i ulike sjangrar. Bachelorprogrammet i japansk vil hjelpe deg med å opne hovuddøra til denne kreative og fascinerande kulturen. Nøkkelen går gjennom det japanske språket, som er svært ulikt vårt eige, og som er lett og vanskeleg på same tid. Programmet sitt hovudfokus er kunnskap om og dugleik i japansk språk, både munnleg og skriftleg. Du vil òg få breiare kunnskapar om historie, kultur og samfunn, både ved hjelp av norsk og gradvis gjennom det japanske språket. uib.no Forsking Forskingskompetansen i japansk ved UiB er språkleg, i skjeringspunktet mellom allmenn lingvistikk, kontrastive studium, omsetting og framandspråkslæring/ fagdidaktikk. Sjå også desse studia Språk og interkulturell kommunikasjon. Visste du at … Ein kan få kjøpt brunost på velassorterte supermarknader i Japan? Vanlegvis under namnet «Ski Queen». 49 Humanistiske og estetiske fag KJØNNSSTUDIUM KULTURVITSK AP (BACHELOR) (BACHELOR) Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav 3 ÅR ALLE / ALLE GENS 3 ÅR 38,9 / ALLE GENS 15 25 Bachelor Bachelor I det treårige studiet kan du spesialisere deg innanfor eitt av faga engelsk, filosofi, historie, kulturvitskap, litteraturvitskap, medievitskap, nordisk og sosiologi. Det treårige studiet er sett saman av ulike kultur vitskaplege emne. Du har stor valfridom når det gjeld emne. Allereie på bachelornivå kan du spesialisere deg innanfor nokre fagtradisjonar, for eksempel folkloristikk og etnologi. Master Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i det faget du har spesialisert deg i. Ved påbygging til ein mastergrad kvalifiserer du deg for vidare studium og til forsking, formidling og undervisning på høgare nivå. Master Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i kulturvitskap. I masterstudiet får du moglegheit til å gå djupare inn i eit emne som interesserer deg. Forsking Forsking 50 Kva er kjønn? Korleis opererer kjønn i samfunnet og i kulturen? Blir forståinga vår av kjønn endra over tid, og blir den endra i møtet med andre etniske og religiøse grupper? Kan film, litteratur og kunst skape alternative former for kjønn? Problemstillingar knytte til kjønn og seksualitet kan vere ein nøkkel til å forstå både menneska og det samfunnet vi lever i. Kjønnsstudiet undersøker ei rekke historiske og samtidige tydingar av kjønn. Innanfor dei ulike emna vil det vere rom for å reflektere systematisk kring tema relatert til kjønn, som seksualitet, etnisitet, religion, media, litteratur og samfunn. Sentrale omgrep i studiet er kjønnsforskjellar, interseksjonalitet, patriarkat og sexisme. Du vil få eit overblikk over idear om kjønn sett frå ulike teoretiske perspektiv, slik som feministisk teori, skeiv teori, kritisk raseteori, psykoanalyse, feministisk vitskapsfilosofi, demokrati, globalisering og likestilling. Du vil blant anna lese klassiske feministiske tekstar og moderne kjønnsteori. Du vil også lese skjønnlitteratur og andre tekstar med vekt på kjønnsproblematikk. uib.no Spørsmål kring kjønn står sentralt i mange fagmiljø ved UiB. På Senter for kvinne- og kjønnsforsking blir det blant anna forska på korleis kjønn, demokrati og fridom kan tenkast i ei teknologisk, globalisert verd. Sentrale tema er nye teknologiar, migrasjon, innvandring, internasjonal sexhandel, medborgarskap og ulike maktomgrep, kroppsførestillingar og seksualitetar. Sjå også desse studia Litteraturvitskap, historie, kulturvitskap, filosofi, engelsk, nordisk, medievitskap, sosiologi. Visste du at … Ikkje alle kulturar opererer med to kjønn. Ulike variasjonar av eit tredje kjønn er vanleg i store delar av verda, og det er ikkje alle som legg biologi til grunn for forståinga av kjønnsskilnader. Fagmiljøet i kulturvitskap forskar på folkelege uttrykk, blant anna knytt til religiøsitet, sjukdomsoppfatningar og tolkingar av fortida. Det blir òg forska på kjønn og vold, og på kulturarv sett i eit kritisk perspektiv. Sjå også desse studia Korleis bruker folk kulturelle tradisjonar i notida? Korleis handterer nordmenn og innvandrarar det fleirkulturelle Noreg? På kva måtar var fortida radi kaltannleis enn notida, for eksempel når det gjeld magi og trolldom? Arkeologi, digital kultur, historie, kunsthistorie, religionsvitskap, sosialantropologi, kjønnsstudium. Det blir sagt at utan kulturen stoppar Noreg. Men kva er det særeigne ved kultur? Og korleis er kulturen til stades i alt vi gjer? Kvifor kan kvardagskulturen seiast å være fundamentet for heile samfunnslivet? Slike spørsmål står sentralt i faget kulturvitskap. Ved Universitetet i Bergen kan du studere den magiske verda og hekseprosessar. Studiet av kultur vil gi deg grunnleggande kunnskap om mennesket som kulturskapande og kulturberande vesen. Du vil få innsikt i folkelege førestillingar og forteljetradisjonar, moderne kulturformer og kulturpolitikk. Etniske konfliktar, migrasjon, kjønn og helse er blant dei mange nye emna som blir studert av kulturforskarar i dag. uib.no Visste du at … 51 Humanistiske og estetiske fag KUNSTHISTORIE (BACHELOR) LATIN (BACHELOR) Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav 3 ÅR ALLE / ALLE GENS 3 ÅR ALLE / ALLE GENS 40 Bachelor Bachelor Det treårige studiet tek sikte på å gi ei allmenn innføring i den historiske utviklinga av kunst, arkitektur og visuell kultur frå antikken og fram til vår eiga tid. Vidare gir studiet ei fordjuping i spørsmål som gjeld fortolking, historiografi, visuell retorikk, kunstteoretiske og estetiske problem, i tillegg til fordjuping i eit kunst historisk emne. Latin kan gjerne kombinerast med emne frå ei rekke andre fag, for eksempel gresk, historie, religionsvitskap, kunsthistorie og retorikk, eller med emne frå dei norske institutta i Athen og Roma. Master Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i latin. Ved påbygging til mastergrad kan du kvalifisere deg for vidare studium og til forsking, formidling og undervisning på høgare nivå. Master Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i Kunsthistorie. I masterstudiet fordjuper du deg i eit kunsthistorisk emne og i teoretiske spørsmål, blant anna gjennom eit sjølvstendig arbeid (masteroppgåva). 52 Forsking I forskinga ved UiB ligg vekta på mellomalderlatin, og særleg på kva latinske handskrifter og handskrift fragment som er bevart i Noreg, kan seie oss om påverknaden frå meir sentrale delar av Europa. Forsking Korleis ser vi verda rundt oss? Korleis opplever og tenker vi om dei visuelle uttrykka vi er omgitt av – frå kunst til reklame? Er pressefotografiet ei spegling eller ein konstruksjon? Er ikonet i kyrkja kunst eller blir det kunst først når det heng i galleriet? Fagmiljøet forskar på eit breitt spekter av visuelle uttrykk, både historiske og samtidige. Tema knyttar seg blant anna til synskultur, landskapsforståing, foto, arkitektur og byplanlegging, kunstarkeologi, nevroestetikk, kunstteoretiske problemstillingar og visuell retorikk. Sjå også desse studia Mennesket si oppleving av verda går i stor grad gjennom auga. Til alle tider har mennesket laga seg bilete for å forstå, formidle og uttrykke seg. Den visuelle sida av kulturen er derfor heilt sentral for å forstå mennesket og mennesket si historie. Arkeologi, litteraturvitskap, kulturvitskap, historie, filosofi. Gjennom bachelorprogrammet i kunsthistorie lærer du om visuell kultur, kunst og arkitektur i eit historisk, sosialt, retorisk og estetisk perspektiv. Vi utforskar visuelle medium som måleri, skulptur, fotografi, arkitektur og landskap, der t yngdepunktet er den visuelle kulturen i Europa frå antikken til i dag. Nokre sentrale spørsmål er kunsten si rolle i samfunnet, kunsten sitt forhold til politikk og makt, og korleis kunsten kan bli forstått og tolka. Visste du at … uib.no 5 Den kjente franske impresjonisten Claude Monet malte fleire vintermotiv i Noreg. Sjå også desse studia Korleis kunne bystaten Roma erobre alle landa rundt Middelhavet? Kvifor blir romerske taler framleis rekna som eksempel på effektiv kommunikasjon? Og kvifor var latin så viktig i skolen heilt fram til vår tid? Gresk, litteraturvitskap, historie, religionsvitskap, kunsthistorie, filosofi, retorikk. Latin var daglegspråket i Romarriket. I mellomalderen var latinen det europeiske fellesspråket slik engelsk er det i dag, og filosofi, teologi og vitskaplege tekster vart skrivne på latin heilt fram til 1700-talet. Språk som fransk, spansk og italiensk har utvikla seg frå latin, og andre europeiske språk har lånt mykje frå latin – ikkje minst gjeld det engelsk. Latin er derfor, saman med gresk, nøkkelen til å forstå framandorda i dei fleste europeiske språka. Visste du at … Somme studerer latin fordi dei er interesserte i språk. Andre gjer det fordi dei vil vite meir om historie, kunsthistorie, filosofi, religion eller litteratur: Dei romerske klassikarane var lenge dei sentrale førebileta for kunstnarar og forfattarar, og latinen er derfor ein innfallsport til europeisk litteraturog kulturhistorie. Med latin kan du lese tekstane i original og gjere deg opp di eiga meining om korleis dei bør tolkast. uib.no Den første noregshistoria vart skriven på latin på slutten av 1100-talet. Forfattaren kalla seg Theodericus, på norsk heitte han truleg Tore eller Tjodrek. 53 Humanistiske og estetiske fag LITTER ATURVITSK AP NORDISK (BACHELOR) (BACHELOR) Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav 3 ÅR 38,8 / 39,3 GENS 3 ÅR ALLE / ALLE GENS 50 Bachelor Bachelor I det treårige studiet spesialiserer du deg i litteraturvitskap. Bachelorprogrammet samlar dei studia som handlar om dei nordiske språka og litteraturane i fortid og notid. Du kan spesialisere deg enten i nordisk språk og litteratur, norrøn filologi eller norsk som andrespråk. Master Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i litteraturvitskap. Master Med ein bachelorgrad og spesialisering i enten n ordisk språk og litteratur eller norsk som andrespråk kan du halde fram med masterprogrammet i nordisk språk og litteratur. Har du valt å spesialisere deg i norrøn filologi, kan du halde fram med masterprogrammet i norrøn filologi. Ved påbygging til mastergrad kan du kvalifisere deg for vidare studium og til forsking, formidling og undervisning på høgare nivå. Forsking Fagmiljøet i litteraturvitskap har kompetanse på ei rekke ulike sjangrar, epokar, forfattarskap og litteraturteoretiske problemområde. Eit større forskingsprosjekt handlar om forholdet mellom litteratur og lov og rett. 54 Praktisk-pedagogisk utdanning Sjå også desse studia Kva er litteratur? Kvifor forandrar den seg? Kvifor er så få litterære meisterverk skrivne av kvinner? Kva las ein før romanen oppstod? Kan dikting medverke til å forandre verda? Framandspråk, nordisk, gresk, latin, retorikk, kjønns studium, digital kultur. Litteraturvitskap er eit studium for alle som liker å lese, men særleg for dei som liker å tenke over og diskutere med a ndre det dei les. Studiet tek deg med på ei fasinerande reise i bøkene si verd – ei reise som går på kryss og tvers i historia og i geografien, for her studerer du litteratur frå fleire land og epokar. Visste du at … Du vil òg lære å reflektere over dei store spørsmåla som har blitt stilt til diktekunsten opp gjennom tidene. Både spørsmåla, og svara som blir gitt, har endra seg heile vegen frå antikken og fram til i dag. Når du lærer om for eksempel Platon eller Nietzsche sitt syn på diktinga, får du eit betre grunnlag for å gjere deg eigne tankar om kva litteratur er og kva han kan brukast til. uib.no 25 Ordet «litteratur» kjem frå det latinske «littera», som betyr bokstav, og hadde opphavleg ikkje noko med det vi no kallar for «skjønnlitteratur» å gjere. Dagens skilje mellom tekstar som er litterære, og dei som ikkje er det, oppstod først med Romantikken for om lag 200 år sidan. Kva har Ibsen å seie til oss menneske av i dag? Er dialektane våre i ferd med å døy ut? Korleis er det for innvandrarar å lære norsk? Korleis høyrdest det ut når vikingane snakka? Nordisk ber i seg ei mengd ulike tema. Språket og litteraturen er nært knytte til samfunn og kultur, samhandling og samvær, tenking, fantasi og forståing. På nordiskstudiet vel du eitt av tre fokus: nordisk språk og litteratur, norsk som andrespråk eller norrøn filologi. Innanfor nordisk språk og litteratur får du solid kunnskap om nordiske språk, særleg norsk. Du får òg solid kjennskap til litteraturen på dei nordiske språka i teoretisk og historisk perspektiv. Innanfor norsk som andrespråk møter du mange av dei same tema, men blikket er retta mot det å lære norsk som innflyttar til Noreg. Innanfor norrøn filologi blir du kjent med det gamle norsk-islandske språket og litteraturen og mytologien som er formidla gjennom det. uib.no Dersom du kombinerer nordisk språk og litteratur eller norsk som andrespråk med eit årsstudium i eit anna skolefag, kan du ta eittårig praktisk-pedagogisk påbygging. Forsking Fagmiljøet i nordisk ved UiB har spisskompetanse på ei rekke område innanfor språk, litteratur og filologi, som andrespråkslæring, norrøne handskrifter, namn, forholdet mellom språk og samfunn, grammatikk, retorikk og forholdet mellom tekst og historie. Sjå også desse studia Lektorutdanning med master i nordisk, kjønnsstudium, retorikk. Visste du at … Det engelske ordet bag er lånt frå gammalnorsk. Ein bagge er ein pakke eller ein klumpete person. Du har kanskje høyrt at svenskane stundom taler litt nedlatande om oss nordmenn som norrbaggar. 55 Humanistiske og estetiske fag RELIGIONSVITSK AP (BACHELOR) RETORIKK (BACHELOR) Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav 3 ÅR ALLE / ALLE GENS 3 ÅR 43,0 / ALLE GENS 30 Bachelor Bachelor Det treårige studiet i religionsvitskap inneheld både oversyns- og fordjupingsemne. I det treårige bachelorstudiet tar du ei spesialisering i retorikk og 60 frie studiepoeng. Du kan òg velje ei dobbel spesialisering i retorikk og eitt av faga: kunsthistorie, litteraturvitskap, medievitskap, nordisk, filosofi, gresk eller latin. Master Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i religionsvitskap. Master Praktisk-pedagogisk utdanning 56 Kva er religion? Kva er likt og kva er ulikt i dei mange religionane menneska har trudd på gjennom tidene? Korleis kan det ha seg at religion kan gi meining, samhald og ei kjensle av fridom, men samstundes skape angst, strid og undertrykking? Religionsvitskapen gir kunnskap om det religiøse mangfaldet og korleis religionane verkar inn på resten av samfunnet. I dette faget får ein omfattande kjennskap til dei viktigaste religionane i dag og opp gjennom historia. I tillegg blir ein kjent med analytiske forsøk på å forstå korleis religionen er bygd opp, korleis religion blir avgrensa i forhold til andre aspekt ved kulturen, og korleis religion fungerer i samspel med andre sosiale system. Religionsvitskap er eit historisk fag som utforskar dei lange linene i religionane, men det er også eit jamførande og krysskulturelt fag. Fagstudiet gir innsyn i ei rekke vitskaplege teoriar og metodar henta frå samfunnsfag og psykologi så vel som frå fleire humanistiske fagfelt. uib.no 22 Dersom du kombinerer religionsvitskap med eit årsstudium i eit anna skolefag, kan du ta eittårig praktisk-pedagogisk påbygging. Sjå meir informasjon på nettet: uib.no/studieprogram/PRAPED Etter bachelorprogrammet i retorikk kan du søke opptak til eit toårig masterprogram i retorikk ved eit anna universitet. UiB har i dag ikkje noko masterprogram i retorikk. Dersom du vel ei dobbel spesialisering, kan du ta ein toårig mastergrad i spesialisering 2 ved UiB. Forsking Forsking Religionsvitskap ved UiB representerer internasjonal spisskompetanse på ei rekke forskingsfelt. Tema som blir forska på er blant anna religionar i antikken, buddhisme, gnostisisme, hinduisme, islam, kristendom, nyreligiøsitet, samisk religion, sikhisme, zoroastrisme, systematisk religionsforsking, og religion sett i samanheng med ulike tema som sex, kjønn, menneskerettar og populærkultur. Retorikkforskinga ved UiB er mangfaldig. Forskarar undersøker retorisk argumentasjon, den norske politiske talen si historie, dei utforskar retorikken i samband med EU-integrasjonsprosessen, i samband med lov, rett og litteratur, og i reklame, kunsthistorie og visuell kommunikasjon. Sjå også desse studia Historie, latin, gresk, kulturvitskap, sosialantropologi. Visste du at … I Iran har dei fleste muslimar eit bilde av profeten Muhammed hengande på veggen. Då striden om Muhammad-karikaturane herja som verst, høyrde ein stadig ordet «bildeforbod». Men det finst ikkje noko klart bildeforbod i Koranen. Det handlar om korleis ein tolkar heilage tekster. Kva er det som gjer at Barack Obama blir rekna for å vere ein spesielt god retorikar? Klarer du å overtyde? Har du tenkt på kvifor du lukkast eller mislukkast? Korleis påverkar menneska kvarandre med ord og bilde? Retorikk er læra om korleis ein appellerer til sine medmenneske på ein overtydande måte. Enten du diskuterer med venner, held ein politisk tale, skriv ei omtale eller utviklar ein reklamekampanje, så praktiserer du retorikk. Heilt frå Aristotelesog sofistane til kommunikasjonsforskinga i våre dagar har mennesket prøvd å finne ut korleis vi påverkar kvarandre. Kvifor blir vi påverka og overtydde av enkelte personar, men ikkje av andre? Kva gjer ei form for retorikk formålstenleg eller overtydande og ei anna problematisk eller ineffektiv? Studiet gir ei historisk og systematisk innføring i retorikken som generell kommunikasjons- og argumentasjonslære. Du får innsikt i utviklinga av det retoriske fagfeltet frå antikken fram til mediesamfunnet i dag, og kompetanse i retorisk analyse og evaluering av ulike tekstformer og sjangrar. I tillegg får du kompetanse i praktisk retorisk kommuni kasjon og formidling. uib.no Sjå også desse studia Språkfag, språk og interkulturell kommunikasjon, medievitskap, lektorutdanning med master i nordisk, litteraturvitskap, historie, filosofi. Visste du at … Martin Luther Kings tale «I have a dream» er kåra til den beste talen i USA gjennom tidene. 57 Humanistiske og estetiske fag SPANSK SPR ÅK OG LATINAMERIK ASTUDIUM RUSSISK (BACHELOR) Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav 3 ÅR ALLE / ALLE GENS 3 ÅR ALLE / ALLE GENS 18 Bachelor Det treårige studiet gir deg basisdugleik i russisk og kunnskap om russisk språk, litteratur og kultur. Studiet inneheld emne innan grammatikk og språkvitskap, praktisk språkbruk, omsetting, litteratur og kultur. For dei som ikkje har russiskkunnskapar frå før, startar det eit grunnkurs alt i det første semesteret. I det treårige studiet kan du fordjupe deg i språk, litteratur og kultur, men du kan òg ta emne i omsetting, litteraturvitskap og kjønnsstudium i spesialiseringa. Master Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i spansk språk og latinamerikastudium. Praktisk-pedagogisk utdanning Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig master program i russisk, som opnar for ei spesialisering i russisk litteratur, kultur eller språk. Dersom du kombinerer spansk språk og latinamerika studium med eit årsstudium i eit anna skolefag, kan du ta eittårig praktisk-pedagogisk påbygging. Sjå: uib.no/studieprogram/PRAPED Forsking Korleis er det mogleg at diktatoren Josef Stalin hamna på andre plass i ei kåring av den største russaren gjennom tidene, så vidt slått av den veike tsaren Nikolaj II? Kvifor er det hipt å bruke latinske bokstavar i russisk internettspråk og tekstmeldin gar? Korleis klarar eit språk seg utan artiklar? Russland er det største nabolandet vårt, men trass i det er det få som har innsikt i russisk kultur og snakkar språket. Russisk er eit verdsspråk med 140 millionar morsmålsbrukarar både i og utanfor Russland. Det er òg eit viktig kommunikasjonsspråk for over 100 millionar menneske i mange land i Aust-Europa og Asia. Russisk er eit språk vi vil få meir bruk for etter kvart som handelen med Russland aukar. Eit studium i russisk språk vil opne dører til ein rik og interessant kultur. uib.no 40 Bachelor Master 58 (BACHELOR) Fagmiljøet i russisk ved UiB har spisskompetanse på ei rekke område innanfor språk og litteratur. Nokre eksempel på aktuelle tema det blir forska på er russisk samtidslitteratur, russisk språkbruk på internett, russiske dialektar, språkdebatt i Russland og emne innan moderne russisk grammatikk. Sjå også desse studia Språkfag, språkvitskap, litteraturvitskap, retorikk, samanliknande politikk, historie. Visste du at … Motsvaret til dagens SMS i mellomalderbyen Novgorod var neverbrev. Vanlege menn og kvinner rissa tekstmeldingar til kvarandre i bjørkenever, som det sidan 1950-talet er funne over 1000 stykke av. Forsking Korleis kan historiske prosessar forklare dei e norme skilnadene mellom fattig og rik i Latin-Amerika i dag? På kva måte representerer litteraturen ei samansmelting av det rike mangfaldet av kulturar og etnisitetar på kontinentet? Korleis utviklar det spanske språket seg i ei stadig meir globalisert verd? Studerer du spansk språk og latinamerikastudium, vil du sitte att med solid kunnskap om mange ulike sider av samfunna på eit kontrastfylt og fargerikt kontinent. Studiet gir varierte innfallsvinklar, men også rom for fordjuping i den disiplinen du er mest oppteken av. Spansk språk og latinamerikastudium er sett saman av tre disiplinar som på ulike vis er viktige og nødvendige for god kommunikasjon. På språkdelen av studiet lærer du blant anna om grammatikk, dialektskilnader og forholdet mellom språk, kultur og samfunn. Tekstutvalet i litteraturdelen representerer særs rike litterære tradisjonar og forfattarar frå mange land. I kulturkunnskap leiter vi etter opphavet til dagens store problemstillingar i fortida, og kastar lys på både historiske prosessar og notida. uib.no Noregs forskingsråd satsar i åra framover spesielt på forsking på Latin-Amerika, og fagmiljøet ved spansk språk og latinamerikastudium driv fleire spennande forskingsprosjekt. Eksempel på slike prosjekt er «Karibia: Identitetar og Konfliktar», «Corpus Oral de Lenguaje Adolescente», «Nordmenn i Latin-Amerika 1850-1950» og «Linguistic Identity and Attitudes in Spanish-speaking Latin America». Sjå også desse studia Språk og interkulturell kommunikasjon, lektorutdanning med master i framandspråk eller nordisk. Visste du at … Spansk er det mest populære valfrie framandspråket i den norske skolen, det nest største kommunikasjonsspråket i verda og det tredje største språket på internett. 450 millionar menneske har språket som morsmål og ytterlegare mange millionar menneske kan det som framandspråk. 59 Humanistiske og estetiske fag SPR ÅK OG INTERKULTURELL KOMMUNIK ASJON (BACHELOR) SPR ÅKVITSK AP (BACHELOR) Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav 3 ÅR 33,5 / 33,8 GENS 3 ÅR ALLE / ALLE GENS 30 Bachelor Bachelor I det treårige studiet får du spesialisering i språk og interkulturell kommunikasjon. I tillegg vil du spesialisere deg i eitt av faga engelsk, fransk, spansk eller tysk. Programmet er eit samarbeid mellom Norges Handelshøyskole og Universitetet i Bergen. Språk og interkulturell kommunikasjon er eit todelt studium. Programemna er spesialtilpassa studiet og fokuserer på ulike tema knytte til interkulturell kommunikasjon. Studentane har undervisning i framandspråk saman med studentane på dei andre framandspråksprogramma. I språkundervisninga blir det lagt særleg vekt på språkvitskaplege aspekt. I det treårige studiet kan du velje mellom ei spesialisering i allmenn lingvistikk og ei spesialisering i data lingvistikk og språkteknologi, der fleire emne er felles. Det er godt mogleg å kombinere fordjupingane i dette programmet med emne frå andre språkfag, frå datavitskap eller frå kognitiv psykologi. Master Etter bachelorprogrammet i språkvitskap kan du ta eit toårig masterprogram i allmenn lingvistikk eller eitt i datalingvistikk og språkteknologi. Bachelor programmet kvalifiserer også for opptak til masterprogrammet i logopedi. Master Forsking Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i det faget du har spesialisert deg i. 60 Forsking Er globalisering ein kime til kulturelle konfliktar? Korleis kan stereotype oppfatningar påverke oss i kommunikasjon med andre? Kva meiner vi med kulturelle kodar? Omsetting, tolking, terminologi og interkulturell kommunikasjon er forskingsfelt som er i rask vekst over heile verda, og studiet opnar for mange spennande forskingsspørsmål. Både UiB og NHH har eit aktivt og produktivt forskingsmiljø innanfor dette feltet. Ein aukande del av kommunikasjonen mellom menneske og organisasjonar skjer på tvers av kultur-, språk- og lande grenser. Dette utvida og meir innfløkte kommunikasjons bildet skaper nye utfordringar som krev høgt medvit om det særeigne ved kvart enkelt språk og kulturen det er ein del av. Sjå også desse studia For at fleirkulturelle møte skal vere prega av god kommunikasjon og toleranse, er det viktig at deltakarane kan tolke signal, kroppsspråk, ord og åtferd hos kvarandre. På studietlærer du å kommunisere på eit framandspråk, og blir samtidig medviten om dei mange utfordringane som ligg i språk- og kulturmøte. Du får innsikt i kommunikasjon i ulike situasjonar og mellom ulike grupper. I tillegg får du trening i å tolke og omsette innan fagfelta økonomi, helse, offentleg forvalting og jus. uib.no 20 Språkfag, litteraturvitskap, retorikk, sosialantropologi,lektorutdanning med master i framandspråk eller nordisk. Visste du at … 55 % av norske leiarar i eksportbedrifter har fornærma kundar og 40 % har tapt kontraktar som følge av dårlege ferdigheiter i framandspråk. Finst det grenser for kor ulike språk kan vere? På yupik kan ein seie «han ønsker å skaffe seg ein stor båt» berre med eitt einaste bøygd ord, medan kinesisk ikkje har bøying i det heile. Korleis kan ein beskrive så ulike språk med dei same omgre pa?Korleis kan born lære så kompliserte system på mindre enn tre år? Kva skal til for å omforme tale automatisk til korrekt skriftleg norsk? Korleis kan du med eit tastetrykk omforme ein norsk tekst til forståeleg engelsk? Slike og liknande spørsmål opptek faga allmenn lingvistikk og datalingvistikk. I bachelorstudiet i språkvitskap kan du fordjupe deg i desse og andre spørsmål som har med menneskeleg språk å gjere. Du får ei innføring i omgrep for å beskrive ulike språk, ei lita innføring i eit språk som står fjernt frå norsk, lære om samanhengen mellom språk og menneskeleg forståing og tanke verksemd, og ei innføring i korleis språk kan analyserast automatisk med ei datamaskin. uib.no Fagmiljøet bak bachelorprogrammet i språkvitskap driv forsking og utvikling på fleire område. Det forskar blant anna på automatisk omsetting mellom språk og på fagspråk. Miljøet driv med utvikling av datamaskinelle grammatikkar, blant anna ein som gjer det mogleg å analysere norsk automatisk. Fagmiljøet arbeider òg med utvikling av store databasar av analysert tekst som gjer det mogleg å samanlikne språk presist og lage dataprogram for omsetting. Sjå også desse studia Framandspråk, nordisk, kognitiv vitskap, datavitskap, informasjonsvitskap. Visste du at … Litt avhengig av korleis du tel, er det omlag 6000 språk i verda. Omlag 1500 av desse språka finst konsentrert på Papua New Guinea og i Indonesia. Heile 96 prosent av språka i verda blir snakka av berre 4 prosent av verdas folk. Grovt rekna døyr 25 språk ut kvart år. 61 Humanistiske og estetiske fag TEATERVITSK AP TYSK (BACHELOR) (BACHELOR) Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav 3 ÅR ALLE / ALLE GENS 3 ÅR ALLE / ALLE GENS 20 Bachelor Bachelor Studiet gir ei grunnleggande innføring i teateret si historie med fokus på blant anna skodespelarkunst, dramaturgi, scenografi og teaterkritikk. I det siste semesteret er det mogleg å skrive ei prosjektoppgåve basert på praksisopphald hos scenekunstinstitusjonar, grupper eller andre teaterprosjekt. På bachelorprogrammet kan du fordjupe deg i tysk språk, litteratur og kultur. Master Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i tysk med spesialisering i litteratur, språk eller språklæring/språkundervisning (didaktikk). Master Praktisk-pedagogisk utdanning Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i teatervitskap. Du kan spesialisere deg i ulike emne innan faget. Dersom du kombinerer tysk med eit årsstudium i eit anna skolefag, kan du ta eittårig praktisk-pedagogisk utdanning. Les meir om studiet på nettet: uib.no/studieprogram/PRAPED Forsking 62 Kunne du tenke deg å arbeide med teater, film eller andre media? Er du interessert i samtidsteater eller teateret si historie? Synest du teoriar og refleksjonar omkring kunst og teater er spennande og viktige? Teatervitskap knyt saman teoriar om kunst og praktisk teater. I forsking og undervisning undersøker vi korleis teateret bruker kunstnariske verkemiddel som skodespelarkunst, regi og scenografi og korleis teateret kommuniserer med publikum og samfunn. Teatervitskap er ikkje berre nyttig for å forstå teateret i seg sjølv, men òg litteratur, film og moderne fjernsynsproduksjon. I teatervitskap fokuserer vi på utøvande teater i samtida. Derfor har vi også emne der studentane deltek i teater produksjon. Workshops med teaterutøvarar, ekskursjonar til utlandet og felles besøk på teaterførestillingar inngår i undervisninga. Det teatervitskaplege fagmiljøet har god kontakt med teater- og kulturinstitusjonar i Bergen og resten av landet. Vi har dessutan nær kontakt med Studentteateret Immaturus der mange av studentane våre er engasjerte. uib.no 12 Fagmiljøet i teatervitskap ved UiB har spisskompetanse innan ei rekke teaterfaglege område, som for eksempel skodespelarkunsten si historie, nye ten densar i samtidsteateret, norsk teaterhistorie, analyse av teaterframsyningar og dramaturgi. Sjå også desse studia Litteraturvitskap, kunsthistorie, historie, kulturvitskap. Visste du at … Henrik Ibsen arbeidde i seks år som sceneinstruktør ved teateret i Bergen. Forsking Vil du lære eit språk som er enkelt for nordmenn å beherske bra (jf. tysk beherrschen), og kunne snak ke med 100 millionar tyskspråklege europearar på morsmålet deira? Vil du kunne lese store forfatta rar som Franz Kafka, Günter Grass og Herta Müller på originalspråket? Vil du bli betre kjent med eit sentraleuropeisk område med ein rik kultur? Tyskstudiet gir deg god kjennskap til tysk språk, tyskspråkleg litteratur og kultur, og det set deg – gjennom øving i praktisk språkbruk – i stand til å kommunisere på tysk om faglege og daglege emne. Eit studium i tysk vil skaffe deg etterspurt undervisningskompetanse i skolen, og gi eit solid grunnlag for å arbeide i næringslivet eller med kulturformidling retta mot det tyskspråklege Europa. Dugleik i tysk er viktig for ein liten nasjon som Noreg, fordi dei tysktalande landa spelar ei sentral rolle i det moderne Europa og Tyskland er vår nest største handelspartnar. uib.no På tyskfaget blir det blant anna forska på omsetting og språklæringsstrategiar. Eit eksempel frå litteratursida er forsking på forfattarskapen til Herta Müller, som i 2009 blei tildelt Nobelprisen i litteratur. Sjå også desse studia Lektorutdanning med master i framandspråk, språk og interkulturell kommunikasjon. Visste du at … 13 tyskspråklege forfattarar frå fem ulike land har blitt tildelt Nobelprisen i litteratur. 63 Humanistiske og estetiske fag UTØVANDE MUSIKK ELLER KOMPOSISJON (BACHELOR) MUSIKKTER API (INTEGRERT MASTER) Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav 4 ÅR SJÅ SIDE 148 MUSUIB 5 ÅR ALLE / ALLE MUSUIB 25 12 Bachelor Integrert master Som søkjar vel du ein av tre vegar: klassisk, jazz eller komposisjon. Gjennom valemna kan du gje studiet ulik yrkes-, stil- eller sjangerprofil som for eksempel kyrkjemusikk, tidleg musikk eller samtidsmusikk. Bachelorgraden i utøvande musikk eller komposisjon er fireårig. Det femårige studiet inneheld humanistiske, psykologiske, musikkfaglege og musikkterapeutiske emne. Det er to valemne i studiet, med høve til å velje innanfor eit endå breiare spekter av emne. Utdanninga kvalifiserer for musikkterapeutisk yrkesutøving i helsevesenet, pedagogiske kontekstar og s amfunnet elles, og skal sette studenten i stand til å gå inn i forpliktande tverrfagleg samarbeid. Studiet gir ei innføring i forsking og formidling av musikkterapi og gir grunnlag for vidare kvalifisering for dette gjennom doktorgradsstudium. Vi tilbyr også eit bachelorprogram i tradisjonsmusikk i samarbeid med Ole Bull Akademiet. Sjå olebull.no for meir informasjon. Master 64 Er du utøvar innan klassisk musikk, kyrkjemusikk eller jazz? Komponerer du? Har du eit ønske om å studere musikk på høgt nivå i eit positivt og interna sjonalt miljø? Gjennom det fireårige bachelorprogrammet i utøvande musikk eller komposisjon får du ein basis for karriere på musikkfeltet og eit grunnlag for vidare studium innan høgare musikkutdanning. Som student på programmet får du undervisning individuelt og i grupperi hovuddisiplinen din. Du deltek i skapande aktivitet der du kan utvikle din personlege stil i eit allsidig miljø. Instituttet har nær kontakt med musikk- og kulturlivet i regionen og samarbeider blant anna med Festspillene i Bergen, Nattjazz og Bergen Filharmoniske Orkester. I løpet av studiet vil du få omfattande konserterfaring og mange høve til samspel. Studiet inneheld også emne som ser på korleis musikk inngår i ulike historiske, kulturelle og samfunns messige kontekstar. Komposisjonsstudiet har fundamentet sitt i den klassiske tradisjonen, og fokuserer på nyare eksperimenterande retningar. uib.no Bachelorgrad i utøvande musikk eller komposisjon gir grunnlag for opptak til masterprogrammet i utøvande musikk eller komposisjon. Alle søkjarar må avlegge opptaksprøve. På masterprogrammet blir det fokusert tematisk på repertoar, stil og interpretasjonsspørsmål. Forsking og kunstnarleg utviklingsarbeid Fagpersonalet ved Griegakademiet er internasjonalt aktive utøvarar og forskarar. Ved instituttet blir det arbeidd med utvikling av kunst og vitskap side ved side, samtidig som ein søker å skape møteplassar mellom desse ulike tradisjonane. Sjå også desse studia Musikkterapi. Visste du at … Studentane ved Griegakademiet møter eit stort Festspill-publikum ved årlege Stikk-innom-konsertar i Grieghallens foajé. Forsking Kvifor kan musikkterapi vere ei god tilnærming for klientar som er lite motiverte for verbal terapi? Kva tyder «den fyrste song» og musikalsk identitet i den siste stund? Faget og forskingsfeltet musikkterapi fokuserer på relasjonar mellom musikk og helse, i kliniske situasjonar og i kvardagskontekstar. Musikkterapi som profesjon er knytt til ulike praksisfelt, i barnehage, skole, kulturskole, eldre omsorg, psykisk helsevern, sjukehus, fengsel og ettervern. I musikkterapi er det vanleg med ei aktiv tilnærming der klienten sjølv er med på å skape musikk saman med musikk terapeuten. Den norske musikkterapitradisjonen legg stor vekt på ressursorientering og brukarmedverknad og på musikkterapiens relasjon til kultur og samfunn. I løpet av studiet arbeider studentane med både musikalsk kompetanse, mellommenneskeleg sensitivitet og evne til teoretisk refleksjon. Slik vil kandidaten kvalifisere seg til å legge til rette for helsefremmande musikkutfalding, til å møte menneske med respekt og forståing og til å grunngi, vidareutvikle og formidle eige arbeid. uib.no GAMUT, Griegakademiets senter for musikkterapi forsking (gamut.no), er eit toneangivande fagmiljø nasjonalt og internasjonalt, med forsking på dei sentrale fagfelta i studiet, som for eksempel musikk som helseressurs i lokalsamfunnet og musikkterapi i psykisk helsevern, kriminalomsorg, nevrorehabilitering og eldreomsorg. Nokre prosjekt fokuserer på prosessar og klientperspektiv medan andre fokuserer meir på effekten av musikkterapi. Sjå også desse studia Utøvande musikk eller komposisjon, psykologi. Visste du at … GAMUT er ein leiande aktør innan internasjonal forskingsformidling i musikkterapi, som utgivar av to internasjonale tidsskrift: Nordic Journal of Music Therapy, profilert vitskapleg tidsskrift publisert i samarbeid med Routledge, og Voices: A World Forum for Music Therapy, eit verdsomspennande elektronisk tidsskrift med open access. 65 HUMANISTISKE FAG (ÅRSSTUDIUM) Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav 1 ÅR ALLE – 51,2* ALLE – 38,2* GENS 206 * AVHENGIG AV ÅRSSTUDIUM Dersom du har planar om å studere ved UiB i meir enn eitt år, bør du søke opptak til eit bachelorprogram. Vidare studium Avlagde eksamenar vil kunne brukast i ein bachelorgrad dersom du søker opptak til eit bachelorprogram på eit seinare tidspunkt. Anbefalte forkunnskapar Framandspråk: Eit studium i engelsk, fransk, spansk eller tysk krev gode forkunnskapar i språket. Viktig: studentar utan nødvendige forkunnskapar i desse språkfaga må skaffe seg dette på eiga hand før dei tek til med studiet. 66 Vil du supplere tidlegare utdanning? Ønsker du undervisningskompetanse i eit nytt fag? Kanskje du vil førebu deg til eit nytt studium i utlandet? Eit årsstudium er først og fremst retta mot deg som allereie har teke eit studium på høgskole- eller universitetsnivå tidlegare. Studiet er bygd opp av emne på til saman 60 studiepoeng. Legg merke til at nokre av faga har studiestart i august, medan andre startar i januar. Du kan søke opptak til eit av desse årsstudia: Filosofi: Vi anbefaler at du har tatt ex.phil. før du begynner på eit årsstudium i filosofi. Søknadsprosedyre For søkjarar med generell studiekompetanse er søknadsfristen 15. april. For spesielle søkjargrupper og for søkjarar med realkompetanse er fristen 1. mars. Du søker gjennom Samordna opptak (SO). Du finn søknadsskjema og meir informasjon på nettet: samordnaopptak.no Søk opptak til Universitetet i Bergen og til det aktuelle årsstudiet. Start i august 2014: Historie, filosofi, kunsthistorie nordisk, religionsvitskap. Start i januar 2015: Engelsk, filosofi, fransk, norsk som andrespråk, spansk språk og latinamerikastudium, tysk. uib.no Meir informasjon Ønsker du å vite meir, ta kontakt med studierettleiar: studierettleiar@hf.uib.no 55 58 93 70 JURIDISKE FAG 72Rettsvitskap Juss handlar om lov og rett, om tolking av lover og reglar, om å oppretthalde og utvikle rettssamfunnet. 69 Kva er samanhengen mellom juss og moral? Kor fritt står ein ved tolking av lova? Kva er riktig straff for ein valdtektsforbrytar? Juss er eit samleomgrep for eit system av lover som blir handheva av domstolane og brukt som eit instrument for å underbygge sivil lydnad, politikk, økonomi og samfunn. Samfunnet er i stadig utvikling, og rettssystemet står heller ikkje i ro. Eksempel på at kvardagen vår endrar seg er dei mange nye problemstillingane knytt til internett og eigedom. Aukande globalisering skaper dessutan eit kontinuerleg behov for klarlegging av samanhengane mellom vår eigen nasjonale rett og reglane til internasjonale eller regionale organ, som for eksempel EU. Gjennom arbeidet deira med rettsreglar er j uristane viktige bidragsytarar til samfunnsutviklinga. Jussbygget ligg på Dragefjellet i Bergen sentrum, og er eit av dei flottaste bygga ved UiB. Her hamnar du i lyse omgivnader med hardt arbeidande studentar og tung fagleg kompetanse, og du blir ein del av eit internasjonalt anerkjent læringsmiljø. All fagleg aktivitet, kantine og studentforeiningar er samla under eitt tak, noko som gir eit unikt, tett og godt studentmiljø. Ver førebudd på eit hardt, men meiningsfullt og g ivande studium. Du går ut fem år seinare som jurist med stor kompetanse, klar til å arbeide med juridiske spørsmål og samfunnsoppgåver du sjølv er interessert i. Juridiske fag Tidlegare studentar Anders E. Solberg, 25 år KVA KAN DU BLI? Få utdanningar fører fram til jobb i så mange ulike bransjar som masterstudiet i rettsvitskap. Vi finn juristar overalt i arbeidslivet og det vil alltid vere stor etterspurnad etter dei med rettsvitskapeleg kompetanse. Kompetanse 70 Juristane si oppgåve er å ta avgjerder i rettslege spørsmål med grunnlag i gjeldande reglar, og å gi opplysningar og råd. Gjennom studiet i rettsvitskap lærer du å analysere, drøfte og ta standpunkt til rettsspørsmål på grunnlag av etablert juridisk metode. Du tileignar deg kunnskap om sentrale delar av rettssystemet og lærer å skaffe deg ny juridisk kunnskap. Du utviklar også evna til fagleg samhandling med andre, til rettspolitisk tenkemåte og til f ormidling av fagleg innsikt. Mange ulike bransjar Mens fleire juristar går inn i næringslivet, for eksempel innan bank, forsikring, varehandel, industri eller skipsfart, jobbar andre innanfor offentleg forvalting som Konkurransetilsynet, Skatteetaten og NAV. Departementa og politiet er populære og viktige arbeidsgivarar for juristar. Andre a ktuelle arbeidsplassar er mediebransjen og organisasjonslivet. Du kan òg arbeide med forsking og undervisning ved universitet og høgskolar. Du kan dessutan bli dommar eller gå inn i advokat yrket. Det er berre juristar (advokatar) som har løyve til å drive profesjonell rettshjelp og føre saker for domstolane. For å få tittelen advokat og bevilling til å arbeide som advokat, må du ta eit obligatorisk advokatkurs. Du må òg ha to års godkjent juridisk praksis, vanlegvis som advokatfullmektig, dommarfullmektig eller p olitifullmektig. Arbeidsplass: Humlen & Rieber-Mohn Advokater Stilling: Advokatfullmektig Grad: Master i rettsvitskap STUDENTEN: Beatrice Brøndrup, 22 år Studium: Integrert masterprogram i rettsvitskap EG SER JUSSEN OVERALT Som advokatfullmektig har eg hatt ansvar for eigne saker frå dag ein. Eg arbeider med rettssaker, deltek i klientmøte, svarer på spørsmål frå klientar og driv mykje med utlendings- og asylrett. Ofte er klientane i ein svært vanskeleg situasjon, noko som gir mellommenneskelege utfordringar. Korrekt bruk av rettskjelder er sjølve fundamentet for å lykkast som advokatfullmektig. I tillegg kjem ein kvar dag i situasjonar der det er viktig å kunne uttrykke seg munnleg og tenke analytisk. – På jusstudiet lærer vi oss den juridiske metoden. Vi lærer korleis vi finn svaret i kompliserte juridiske problemstillingar der det ikkje alltid finst ein fasit. Hilde Dale Torvund, 25 år – Eg trur mange har eit inntrykk av at vi sit og puggar reglar, men det er verkeleg ikkje det jusstudiet handlar om! Studiet handlar om samfunnet og om rett og gale. Det handlar om å lære seg å finne fram til gjeldande rett ved bruk av retts kjeldene. Ofte er rettstilstanden uklar, så vi må lære oss å tolke kjeldene og forstå samanhengen mellom dei for å kunne svare på rettsspørsmål, forklarar Beatrice. Arbeidsplass: Kriminalomsorga region aust Stilling: Juridisk saksbehandlar Grad: Master i rettsvitskap Eg jobbar i straffegjennomføringsseksjonen ved regionadministrasjon aust. Vi er siste instans i saker som gjeld mellom anna permisjonar, soningsutsettingar og prøve lauslatingar, og førsteinstans i saker som gjeld forvaringsdømte og innsette med dom på over ti år. Som jurist får eg høve til å prosedere på vegner av påtalemyndigheita i saker der domfelte har brote vilkåra for samfunnsstraff, prøvelauslating eller program mot ruspåverka køyring. I tillegg gjev eg rettleiing til mellom anna lokale fengsel og kontor. Lars Aksdal, 27 år Arbeidsplass: Fylkesmannen i Møre og Romsdal Stilling: Rådgivar Grad: Master i rettsvitskap Fylkesmannen er staten sin representant i fylket. Eg behandlar klager i byggesaker, svarer på ulike typar søknader og gir rettleiing. Det er mange ulike juridiske problemstillingar som må løysast, og ingen saker er like. Eg har fått god innsikt i korleis forvaltninga fungerer både i kommunane og i statleg sektor. Dette er god erfaring å ha med seg uansett om ein ønsker seg ein karriere som jurist i den private eller offentlege sektoren. Spennande problemstillingar Beatrice er jusstudent på tredje året, og synest jussen blir meir og meir spennande for kvar dag som går. – Vi møter mange interessante samfunnsmessige problemstillingar, og eg ser jussen overalt i kvardagen. Dersom eg hadde slutta på studiet i dag, hadde eg framleis hatt med meg mykje kunnskap som det er godt å ha uansett. Mange skal for eksempel gifte seg eller kjøpe hus, og då er det greitt å kunne litt om kontraktrett og familierett. Det er veldig gøy når du oppdagar at det du les på lesesalen fungerer i praksis, smiler Beatrice. Variert undervisning Studieordninga var ei viktig årsak til at Beatrice søkte på rettsvitskap akkurat i Bergen. – Undervisningsmetoden her varierer mellom forelesingar, klasseromsundervisning og seminargrupper, og du blir veldig godt følgt opp gjennom heile studiet. Kvar veke får vi oppgåver som vi skal løyse, og vi møtest i grupper for å diskutere problemstillingane. Deretter skriv vi oppgåvene sjølve, før vi kommenterer kvarandre sine svar. På den måten får vi kontinuerleg bruke det vi lærer på forelesing og det vi les i boka i praksis, forklarer Beatrice. Aktiv på fritida Sjølv om Beatrice bruker mykje tid på studia, har ho god tid til venner og fritid også. – Jusstudentar er veldig aktive ved sida av studia; mellom anna har vi ei eiga juristforeining som har aktivitetstilbod for ein kvar smak. Sjølv har eg det siste året vore aktiv i studentorganisasjonen ELSA. Eg er også arbeidsgruppeleiar for andreårsstudentar ved sida av studia, i tillegg til at eg har hatt deltidsjobb heilt sidan starten. Det er klart at det kan bli krevjande, men det er fullt overkommeleg, seier ho. Gode karrieremoglegheiter Beatrice anbefaler jusstudiet til dei som har lyst på eit krevjande og spennande studium. – Du finn alle slags menneske på jusstudiet, men dei aller fleste har det til felles, at dei er ambisiøse. Dei er villige til å jobbe og gjere ein innsats for å få eit godt resultat. Det er også ein fordel om du er glad i å problematisere og diskutere, og synest det er gøy når det ikkje finst eit gitt svar. Gjennom studiet vil du verkeleg få ei forståing av korleis samfunnet fungerer, og ikkje minst får du eit vidt spekter av karrieremoglegheiter, påpeikar ho. 71 RETTSVITSK AP (INTEGRERT MASTER) Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav 5 ÅR 56,7 / 50,4 GENS 389 Master Det integrerte masterprogrammet i rettsvitskap er eit femårig studium. Alle studentane tek i utgangs punktet dei same emna i same rekkefølge. Det eine emnet bygger på det andre, og du får ein jamn progresjon gjennom heile studiet. Studiet bygger på problembasert læring og du lærer å jobbe sjølvstendig og i grupper. Dei to første åra er studentane delte inn i arbeidsgrupper som møtest kvar veke for å løyse ei gitt oppgåve. Kvar student skal skrive eit sjølvstendig svar som dei får tilbakemeldingar på. På fjerde eller femte studieåret kan ein velje emne etter eigne interesser. Ein skal òg skrive ei masteroppgåve basert på ei juridisk problemstilling. Forsking 72 Kva avgjer om ein asylsøkar får opphaldsløyve? Kva skal til for at ein organisasjon blir definert som terrorgruppe? Når er samfunnsstraff eit alternativ til fengsel? Kvar einaste dag dukkar det opp rettslege spørsmål i samfunnsdebatten. Det kan dreie seg om menneskerettar, straff, skattereglar, miljø og IT. Dette er spørsmål som engasjerer dei fleste, og som juristar jobbar med. Det er vanskeleg å tenke seg eit velfungerande samfunn utan rettsreglar. Retten slår fast korleis borgarane skal opptre i ulike samanhengar, noko som heng nært saman med politikk og moral. Her er juristane viktige aktørar. Noko av det viktigaste du lærer på studiet er å tolke og bruke rettskjeldene på rett måte for å nå fram til haldbare resultat. I juridiske tvilstilfelle finst det ikkje alltid fasitsvar. Her må ein ofte bygge på verdiar i samfunnet og rettskulturen for å finne ei best mogleg løysing. Du lærer å løyse konkrete retts problem og blir i stand til å argumentere og legge fram ei sak på ein god og overtydande måte. uib.no Det juridiske fakultet har forskingskompetanse innan for alle sentrale juridiske emne. Fagmiljøet innanfor strafferett og straffeprosess er blant dei leiande i Norden og jobbar aktivt med å vidareutvikle kompetanse utveksling mellom forskingsmiljøet og institusjonar knytte til politi, påtalemakt og domstolar. Fakultetet har òg eit sterkt fagmiljø innan konkurranse- og marknadsrett som særleg jobbar med utvikling av EU- og EØS-rettsleg kompetanse. Formuerett er eit anna satsingsområde ved fakultetet. Demokrati og rettsstat er eit tverrfagleg forskingsområde ved UiB der Det juridiske fakultet er sterkt involvert. Sjå også desse studia Samfunnsøkonomi, politisk økonomi. Visste du at … Fleire enn kvar tredje jusstudent reiser på utveksling. Kva med å studere sjørett i Southampton, konfliktløysing i USA, EU-rett i Brussel, menneskerettar i Lancaster, miljørett i Auckland eller kinesisk rett i Beijing? LEKTORUTDANNINGAR OG UTDANNING I PEDAGOGIKK 78 Lektorutdanning med master i framandspråk 79 Lektorutdanning med master i nordisk 80 Lektorutdanning med master i naturvitskap eller matematikk 81 Pedagogikk Som lektor i skolen vil du påverke og inspirere den oppveksande generasjon ved å gi av deg sjølv og av din fagkunnskap. Korleis kan ein formidle kompliserte fakta slik at alle forstår dei? Korleis kan ein skape dynamikk i klasserommet og på arbeidsplassen? På kva måte kan ein forbetre læring ved hjelp av samarbeid, dialog og teknologi? Å studere til lektor ved UiB inneber at du får høve til å fordjupe deg i dei to faga du liker aller best. Du blir lektor med undervisningskompetanse frå 8. til 10. trinn i grunnskolen og i den vidaregåande skolen. Er du derimot interessert i ei utdanning der kunnskap om læring, undervisning, utdanningspolitikk og oppseding står meir sentralt, bør du velje å studere pedagogikk som fag. Lektorutdanning Ved UiB kan du utdanne deg til lektor på to ulike måtar: 1)Du kan velje eitt av våre integrerte løp, der du tek eit studium med to undervisningsfag. Parallelt med fagstudiet lærer du korleis kunnskap blir utvikla, og du reflekterer over faga og korleis du kan formidle dei. I tillegg har du praksis i skolen. Du kan spesialisere deg i realfag som matematikk, fysikk, kjemi og biologi, eller du kan fordjupe deg i språkfag som nordisk, engelsk, tysk og fransk, eventuelt i kombinasjon med religion eller historie. Den integrerte lektorutdanninga tek fem år. 2)Du kan òg velje å ta fagstudiar i minimum to undervisningsfag og deretter ta eit eittårig påbyggingsstudium i praktisk pedagogikk (PPU). Du bestemmer sjølv kva fag du vil kombinere, for eksempel kan du velje spansk og eit samfunnsfag eller matematikk og geografi. For å få undervisningskompetanse i eit fag må du normalt ha dei modulane som er sette opp som innleiande fag (100-nivå). Merk at om du vil undervise i samfunnsfag, kan du ta enten sosialantropologi, sosiologi, samanliknande politikk eller administrasjons- og organisasjonsvitskap, men du må ha minst 60 studiepoeng, og då i dei rette modulane i eitt av faga. Sidan PPU er eit påbyggingsstudium, vil det ta seks år dersom du vil ta ein mastergrad og samtidig oppnå lektorkompetanse. Pedagogikkutdanning I det moderne kunnskap- og informasjonssamfunnet har ein bruk for pedagogisk kunnskap og forsking på mange område. Pedagogikk dreier seg om å studere og forstå ulike former for dannings, lærings- og kunnskapsprosessar, og kva for rolle desse spelar i utviklinga av enkeltmenneske, organisasjonar og samfunn. Du lærer å forstå individet i eit kulturelt og samfunnsmessig perspektiv, og du tileignar deg og utviklar kunnskap som kan brukast til å planlegge, gjennomføre og vurdere pedagogiske praksisar i ulike typar organisasjonar og institusjonar. 75 Lektorutdanningar og utdanning i pedagogikk Tidlegare studentar Anita Olausen, 26 år KVA KAN DU BLI? Etter å ha fullført ei lektorutdanning ved UiB, kan du undervise i grunnskolen frå 8. trinn, i den vidaregåande skolen og i vaksenopplæringa. Vel du å ta ein bachelorgad i pedagogikk får du ikkje lektorkompetanse, men du får kompetanse i pedagogikk som fag. Lektor 76 Vil du ha ein jobb der ingen dag er lik, men fylt med spanande utfordringar og fagleg fordjuping? Ønsker du å medverke til å utvikle potensialet og evnene til unge menneske? Det å lære frå seg noko, det å formidle kunnskap, er kjernen i det å vere lektor. Men lektoren er meir enn ein kunnskapsformidlar. Lektoren står for ein stor del av danninga i samfunnet, og er såleis ein viktig samfunnsaktør. Ein lektor skal også skape tryggleik og eit sunt læringsmiljø i klasserommet. Du blir med på å forme individ og framtida deira. Ein stor del av lærarane og lektoranei skolen vil gå av med pensjon dei komande åra, og det er eit aukande behov for lektorar i samfunnet. Som nyutdanna lektor har du derfor gode moglegheiter for å få jobb i heile landet. Pedagogisk fagkunnskap Med ein bachelorgrad i pedagogikk får du innsikt i og forståing for læring, kunnskap og kommunikasjon. Dette er kompetanse som blir stadig meir etterspurt i alle bransjar og sektorar. Som pedagog vil du kunne bidra konstruktivt i ei rekke utviklingsprosessar i mange ulike kontekster. Sjølv om pedagogikkutdanninga ikkje gir lektorkompetanse, vil du med bachelorgrad i pedagogikk bli kvalifisert til ulike jobbar der lærings- og utviklingsoppgåver står sentralt, for eksempel rådgiving, personalbehandling og -opplæring, organisasjonsutvikling, kulturformidling og helsefremmandearbeid. Stilling: Lektor Arbeidsplass: Langhaugen vidaregåande skole Grad: Integrert lektorutdanning med master i fysikk Eg underviser to klassar i fysikk og matematikk. Ein vanleg arbeidsdag går i å f ørebu, undervise og rette oppgåver. Fysikk er eit praktisk fag der mykje læring skjer gjennom forsøk – det likar eg! Det er dessutan ein veldig sosial jobb både med elevar og med kollegaer. Eg er glad for spesialiseringa mastergraden har gitt meg. Elevane spør om alt mogleg, og då er det godt å vere fagleg trygg. Vi begynte tidleg med lærarpraksis på studiet, noko som hjelpte oss med å halde målet om å bli lærar i sikte. STUDENTEN: Oda Bergum, 23 år Studium: Masterprogram i pedagogikk BREIDDEBLIKK PÅ LÆRING – Veldig mange forventar at vi som studerer pedagogikk nød vendigvis kjem til å bli lærarar, men det stemmer ikkje. Lærings prosessar finn ein over alt i samfunnet, ikkje berre i klasserommet. Magnus Eldøy, 29 år Stilling: Lektor Arbeidsplass: Stend vidaregåande skole Grad: Master i historie og praktiskpedagogisk utdanning I jobben som lektor er det mitt ansvar å sørge for at elevane har den kunnskapen læreplanen krev. Eg underviser i historie, religion og norsk, hovudsakleg på idrettslinja. Ein arbeidsdag er vanlegvis delt i tre mellom undervisning, førebuing og retting av prøver. Eg vil påstå at heile utdanninga mi er direkte relevant for arbeidet mitt. Eg fekk fast arbeid på den skulen der eg hadde praksis, og bakgrunnen som historikar har gitt meg mykje kunnskap som eg nyttar dagleg, også i anna undervisning enn i historiefaget. Arbeidet med masteren sette meg i stand til å handtere store mengder informasjon, skrive og kommentere på tekstar. Dette er kompetanse eg nyttar dagleg i norskundervisninga. Magne-Bjarte Hatlem, 33 år Stilling: Førstekonsulent Arbeidsplass: Fylkesmannen i Sogn og Fjordane Grad: Master i pedagogikk Jobben min består i ulike stabsoppgåver som kommunikasjonsarbeid, rapportering og organisasjonsutvikling. Eg planlegger, koordinerer og evaluerer konferansar, møter og andre aktivitetar. Eg har også funksjon som redaktør for nett og sosiale media. Eg brukar den pedagogiske kompetansen min til å vurdere korleis eg best skal kommunisere for å få jobben min gjort. Skal eg nytte dei etablerte sjangrane, eller skal eg utfordre dei? Bør eg bruke skriftleg form, munnleg, eller lage ein video? Endring er komplekst, og krev tid og tolmod. Pedagogikk er eit fleirfasettert studium, forklarer Oda. – Vi lærer både om filosofiske grunnproblem for pedagogikken, om kommunikasjon og formidling, psykologiske perspektiv, kunnskapsteori og ikkje minst også om korleis sosiale forhold og maktstrukturar påverkar korleis vi lærer. Dette kritiske perspektivet synest eg er veldig spennande. Eit anna tema eg har blitt stadig meir interessert i undervegs er korleis pedagogikk og ulike læringsprosessar har relevans innanfor arbeids- og organisasjonslivet. Teksten som gjorde utslaget – Rett etter vidaregåande hadde eg ikkje heilt klart for meg kva eg ville bli. Eg flytta til Bergen og tok eit årsstudium i interkulturell forståing på NLA Høgskolen. Det var ein av tekstane vi hadde på pensum der, av den brasilianske pedagogen Paulo Freire, som opna auga mine for den kritiske pedagogikken. Denne eine teksten oppsummerte alt eg interesserte meg for fagleg på den tida. Fokuset på marginaliserte grupper i samfunnet, utdanningsperspektivet, maktperspektivet, ja kort sagt alt! Etter å ha lest den bestemte eg meg for å studere pedagogikk. det er du kjem til å bli vurdert på. Mappevurdering er noko heilt anna enn ein klassisk skuleeksamen, som er meir «make it, or break it» i eit spenn på fire til seks timar. – Pedagogisk institutt er relativt lite, noko som gjer at det er eit veldig godt samhald og sosialt studiemiljø på studiet. Vi har også god kontakt med forelesarane våre. Dei helsar på oss i gangane og er alltid imøtekommande om vi treng hjelp med noko. – Vi har også eit veldig aktivt fagutval, som arrangerer ulike festar og faglege samkomar gjennom semesteret. Ein by med personlegdom – Det var mest tilfeldigheitar som gjorde at eg enda opp i Bergen. Eg hadde aldri vore i byen før då eg flytta hit, men følte meg umiddelbart veldig heime. Det er noko med dei mange gamle bygningane, geografien rundt og den kompakte bykjernen som gir byen eit heilt tydeleg særpreg og personlegdom! I tillegg er det ein kjempefordel at avstandane er så korte. Du treffer stadig kjentfolk i gatene, og treng aldri å gå langt for treffe studievenner, finne kafear, treningssenter, konsertscener eller kva som helst anna. Undervisning og studiemiljø Å tenke framover, men ta seg tid til livet Universitetet legg opp til sjølvstendig læring, der ein kombinasjon av forelesingar og seminargrupper leidde av studentar på høgare nivå utgjer kjernen i undervisninga. Det varierer til gjengjeld kva arbeidskrav og eksamensformer det er lagt opp til frå emne til emne. - Studietida går ekstremt fort. Eg trur det kan vere ein god idé som ny student å tidleg sette seg ned og planlegge korleis ein ønsker å bygge opp graden og kva det er ein ønsker å sitte att med til slutt. Samtidig er det også viktig å ta seg tid til å nyte den fridomen og fleksibiliteten studenttilværet byr på. Det er no du har sjansen til gå på konsert ein tysdagskveld eller engasjere deg frivillig i ei sak du brenn for. Det er verdt å prioritere! På pedagogikkstudiet arbeider ein mykje med mappevurdering, fortel Oda. – Dette er ein veldig god måte å lære på fordi du då heile vegen har full kontroll på ditt eige produkt og kva 77 Lektorutdanningar og utdanning i pedagogikk LEKTOR I FR AMANDSPR ÅK LEKTOR I NORDISK (INTEGRERT MASTER) (ENGELSK, FR ANSK ELLER TYSK) (INTEGRERT MASTER) 78 Har du lyst å bli en god språklærar? Læraren som både er fagleg dyktig og ein god pedagog som kan motivere elevane til læring? Noreg er eit lite land i ei stor verd, og det å kunne fleire språk er ein avgjerande kompetanse for oss nordmenn. Næringslivet etterspør språkkunnskapar, og ein stadig meir internasjonalisert arbeidsmarknad krev folk som meistrar ulike framandspråk. Dei som ikkje er i stand til å kommunisere på tvers av språkgrenser blir ofte ståande på sidelinja, både i arbeidslivet og sosialt. Den norske skolen legg stor vekt på framandspråkopplæringa. Engelskundervisninga startar allereie i første klasse på barneskolen, og andre framandspråk blir introduserte på ungdomsskolen og i vidaregåande skole. God kommunikasjon er avhengig av språkleg kompetanse, men også av kunnskap om kulturelle likskapar og skilnader og ulike samfunnstilhøve rundt omkring i verda. Den gode språklæraren skal spreie språkglede. For språk – det å lære språk, bruke språk og dukke ned i ein annan kultur – er noko av det mest morosame og utviklande ein kan halde på med. uib.no Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav 5 ÅR 48,1 / 46,8 LÆRER 5 ÅR ALLE / ALLE LÆRER 28 32 Integrert master Integrert master På det femårige studiet studerer du to fag som du blir kvalifisert til å undervise i. Du tek mastergrad i eitt av språkfaga engelsk, fransk eller tysk. I tillegg vel du eit anna fag – eit språkfag, historie eller religionsvitskap – som du skal studere i to semester. Gjennom studiet lærer du korleis kunnskap blir utvikla, du reflekterer over faga og over korleis du kan formidle dei. I tillegg har du praksis i skolen. Du blir først og fremst kvalifisert til undervisning i den vidaregåande skolen, men også for mellomtrinnet og ungdomsskolen. På det femårige studiet les du nordisk språk og litteratur, og dessutan eitt anna undervisningsfag. Du tek mastergrad i nordisk, og som det andre faget kan du velje mellom engelsk, fransk, tysk, spansk språk og latinamerikastudium, historie og religion. Gjennom studiet lærer du korleis kunnskap blir utvikla, du reflekterer over faget og over korleis du kan formidle det. Du blir først og fremst kvalifisert til undervisning i den vidaregåande skolen, men også for mellomtrinnet og ungdomsskolen. Praktisk-pedagogisk utdanning Praktisk-pedagogisk utdanning Du kan òg utdanne deg til lærar ved å ta ein bachelorgrad (tre år) eller ein mastergrad (fem år) som inneheld to undervisningsfag, før du søker opptak til praktisk-pedagogisk utdanning. Dette studiet er eittårig og inneheld både fagdidaktikk, pedagogikk og praksis. Forsking Kva er språk? Kva er kommunikasjon? Korleis nyttar ein språk i ulike situasjonar? Det er ikkje berre i den reint språkfaglege forskinga ein arbeider med desse spørsmåla – dei er også svært relevante for forsking på framandspråklæring og framandspråkundervisning. Dette forskingsfeltet aukar både nasjonalt og internasjonalt. Ved å forske på korleis elevar lærer framandspråk og korleis ein best kan legge til rette for læring, oppnår ein viktig kunnskap samfunnet kan dra nytte av i skolen og med omsyn til målet om livslang læring. Sjå også desse studia Lektorutdanning med master i nordisk, språkfaga, språk og interkulturell kommunikasjon, retorikk, pedagogikk. Visste du at … Å styrke opplæringa i framandspråk er eit satsingsområde for dagens regjering. Det norske språket angår oss alle, vi høyrer det rundt oss heile tida, og det er ein del av historia og kultu ren vår. Vil du bli ein av dei engasjerte lærarane som formidlar kunnskap om denne viktige delen av livet? Norskfaget står heilt sentralt i skolen og er eit utfordrande og samansett undervisningsfag. Gjennom studiet lærer du både om den historiske utviklinga til dei nordiske språka og korleis moderne språk er strukturerte. Ein tek for seg språkbruksanalyse, talemål og norrønt. I andrespråksopplæringa ser ein for eksempel på korleis ulike innvandrarar lærer seg norsk. Litteraturundervisninga gir deg innblikk i norsk og nordisk kulturhistorie. I løpet av studiet lærer du om norsk litteratur før og etter 1900, frå sagalitteraturen og Edda-diktinga til sakprosa og nyare fiksjonslitteratur. Du møter sentrale forfattarskap og ulike sjangrar. Store delar av arbeidslivet krev gode norskkunnskapar, både munnleg og skriftleg. Ein blir betre i norsk av å lese og skrive, og ei av dei viktigaste oppgåvene til framtidige norsklærarar vil vere å skape leselyst og skriveglede! uib.no Du kan òg utdanne deg til lærar ved å ta ein bachelorgrad (tre år) eller ein mastergrad (fem år) som inneheld to undervisningsfag, før du søker opptak til praktisk-pedagogisk utdanning (PPU). PPU er eittårig og inneheld både fagdidaktikk, pedagogikk og praksis. Forsking Samanlikna med eit språk som engelsk er dei nordiske språka svært lite utforska. Aktuelle forskingsfelt er språkhistorie og språket si rolle i det moderne samfunnet. Likeeins dannar litteraturen i dei nordiske språka utgangspunkt for både historiske og systematiske studiar. Sist, men ikkje minst: Det er stor trong for forsking som relaterer seg til det som skjer i norskfaget i skolen. Sjå også desse studia Lektorutdanning med master i framandspråk, språkfaga, språk og interkulturell kommunikasjon, retorikk, pedagogikk. Visste du at … Norske lærarar er dei lærarane i verda som er mest nøgde med yrket sitt. 79 Lektorutdanningar og utdanning i pedagogikk LEKTOR I NATURVITSK AP ELLER MATEMATIKK (INTEGRERT MASTER) PEDAGOGIKK (BACHELOR) Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav 5 ÅR ALLE / ALLE LÆREAL 3 ÅR 48,9 / 41,9 GENS 30 40 Intigrert master Bachelor På dette femårige studiet vel du først kva fag du vil ta master i: matematikk, fysikk, kjemi eller biologi. Deretter vel du eit undervisningsfag nummer to. Til s aman er det ni moglege fagkombinasjonar. Alle kombinasjonane gir deg grunnlag for undervisning i to programfag. Gjennom studiet lærer du korleis kunnskap blir utvikla, du reflekterer over faga og over korleis du kan formidle dei. I tillegg har du praksis i skolen. Lektorutdanninga er sett saman med tanke på deg som vil utdanne deg til realfagslærar i ungdomsskolen og den vidaregåande skolen. Det treårige studiet tek for seg tema som pedagogiske perspektiv på læring, pedagogisk filosofi, utdanning i eit samfunn i endring og læring og pedagogiske prosessar. I tillegg kjem eit metodekurs og bacheloroppgåve. Master Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig master program i pedagogikk eller eit fireårig nettbasert deltidsstudium i pedagogikk. Forsking Forsking 80 Har du lyst på eit yrke der du dagleg møter ungdom i ein spennande fase i livet? Der du kan bidra til å ska pe interesse for faga som er avgjerande for å sikre Noreg si framtid som høgteknologisk nasjon? Norsk ungdom ligg i verdstoppen når det gjeld å bruke ny teknologi. Vil du bidra til å auke interessa deira for kunnskapen som ligg bak mobiltelefonane, datamaskinene og internett? Ei interesse for realfag er avgjerande når vi veit at satsing på teknisk-naturvitskaplege fag er blant dei viktigaste tiltaka for å gjere norsk industri og næringsliv meir nyskapande. Den spennande, interessevekkande undervisninga i realfaga må starte i grunnskolen og i den videregåande skolen. Korleis kan ein få elevane til å oppleve dei klassiske naturvitskaplege faga som anna enn berre tunge og teoretiske? Vi trur at gode lærarar med høg kompetanse vil kunne gi meir engasjerande undervisning og slik utvikle positive haldningar til realfaga. uib.no Fagdidaktisk forsking fokuserer blant anna på kva slags kompetanse matematikk- og naturfagundervisninga i skolen må legge vekt på for å førebu elevane til samfunnsdeltaking, på korleis læraren kan legge til rette aktivitetar og elevøvingar for at elevane skal få større læringsutbyte, og på korleis elevar kan lærast opp til å lese ulike typar naturfaglege tekstar. Visste du at … Studentar på lektorutdanninga får høve til å ta delar av praksisopplæringa på ein skole i Sør-Afrika. Ved Institutt for pedagogikk er forskinga organisert i tre forskingsgrupper: «Kunnskap, utdanning og demokrati», «Undervisningsprofesjonalitet og pedagogikk» og «Digitale læringsfellesskap». Kva er kunnskap, og korleis lærer vi eigentlig? Kvifor er utdanningsbehova heilt annleis og mykje meir på trengande i dag enn tidlegare? Er ny digital teknolo gi svaret på gamle pedagogiske problem? Pedagogikk handlar om oppseding og undervisning, men òg om danning, læring og kunnskapsutvikling. I bachelorstudiet blir pedagogiske prosessar utforska både på individ-, institusjons- og samfunnsnivå. Pedagogikk dreier seg om å studere og forstå ulike former for dannings-, lærings- og kunnskapsprosessar, og kva for rolle desse speler i utviklinga av enkeltmenneske, organisasjonar og samfunn. Du vil også lære om korleis globale utdanningspolitiske trendar påverkar utviklinga av det norske utdanningssystemet. Dette er tema som ikkje berre er viktige i tradisjonelle utdanningsinstitusjonar, men i aukande grad i arbeids- og samfunnslivet generelt. I løpet av studiet får du kunnskap om og innsikt i desse emna. Du vil dessutan utvikle kompetanse slik at du kan forstå, vurdere og planlegge opplærings- og undervisningstiltak i utdanningsinstitusjonar, bedrifter og organisasjonar. uib.no Forskingsgruppa «Kunnskap, utdanning og demokrati» har fokus på dei utfordringane og tilhøva utdanning, demokrati og kunnskapsutvikling møter i dagens kunnskapssamfunn. «Digitale læringsfellesskap» har forholdet mellom IKT, læring, vurdering og multi modale læringsmiljø som nokre av hovudinteressene. «Undervisningsprofesjonalitet og pedagogikk» forskar på teoretiske og praktiske aspekt ved undervisning. Sjå også desse studia Arbeids- og organisasjonspsykologi, generell psykologi. Visste du at … Om lag 1 million av Noregs 5 millionar innbyggarar held i dag på med å ta formell utdanning. 81 MEDISIN, ODONTOLOGI OG HELSEFAG 86 Farmasi 87 Folkehelse og helsefremmande arbeid 88 Human ernæring 89 Medisin 90 Odontologi 91 Tannpleie Ei utdanning innan medisin, odontologi og helsefag gir deg kompetanse til å hjelpe andre til eit liv med høgast mogleg livskvalitet. 83 Kva er samanhengen mellom kosthald og helse? Korleis kan ein førebygge diabetes type 2? Korleis påverkar tannhelsa andre delar av kroppen? Helse og livskvalitet er nært knytt saman. Dersom helsa sviktar, så veit vi at det råkar alle område av livet – både familieliv, jobb og fritid. Vi høyrer stadig om «livsstilsjukdom» og «den nye folkesjukdommen». Fleire og fleire av oss får diagnosar, dei fleste vaksne har i snitt minst to sjukdommar. Ved å studere eller drive med forsking innan medisin, odontologi eller helsefag kan du gjere ein viktig innsats. Du kan førebygge sjukdom, kurere sjuke, lindre smerte og vere med på å heve kunnskapsnivået i samfunnet om samanhengen mellom livsstil og helse. Det skjer stadig store framsteg innan medisinsk forsking, og sjukdommar som tidlegare kunne vere livstruande kan no kurerast ved hjelp av nye medisinar, avansert utstyr og operasjonsteknikkar. Du kan bli ein del, kanskje til og med ein viktig del, av denne utviklinga. Medisin, odontologi og helsefag Tidlegare studentar Kaia Hevrøy Waage, 27 år KVA KAN DU BLI? Kompetanse om helse trengst kontinuerleg i alle område av samfunnet. På verdsbasis er det mangel på helsearbeidarar, og behovet aukar i takt med veksten i folketalet. Profesjon Dersom du vel eit profesjonsstudium som medisin, farmasi, odontologi eller tannpleie er karrierevegen klar: du får høgt akta kunnskap og vil kunne velje mellom ei rekke meiningsfylte jobbar. Helsearbeid Vel du ein av dei mindre profesjonsretta studia våre, human ernæring og folkehelse og helsefremmande arbeid, får du ein solid og brei kompetanse som kan nyttast på store delar av arbeidsmarknaden. 84 Ein bachelorgrad i folkehelse og helsefremmande arbeid gir deg kvalifikasjonar innan folkehelsearbeid, helsefremmande og førebyggande arbeid. Utdanninga opnar for yrkesmoglegheiter i helseforvaltinga og frivillige organisasjonar. Bachelorstudiet i human ernæring gir deg ein tverrfagleg bakgrunn. Du kan blant anna arbeide med rådgiving og informasjon om kosthald og ernæring på skolar og i idrettsforeiningar, eller på opplysingskontor eller idrettssenter som driv med livsstils- og kosthaldsrelatert formidling. Du kan òg drive kosthaldsrettleiing i samband med overvekt eller livsstilsomlegging. Bistandsorganisasjonar og andre internasjonale fora kan også vere aktuelle arbeidsområde. Dersom du går vidare på masterstudium finst det dessutan karrieremoglegheiter innanfor forsking, i marin produksjon og i næringsmiddelindustrien. Om du vel å ta ein master i klinisk ernæring kan du få autorisasjon som klinisk ernæringsfysiolog. Stilling: Klinisk ernæringsfysiolog Arbeidsplass: Voss sjukehus, Helse Bergen HF Grad: Master i klinisk ernæring Som klinisk ernæringsfysiolog jobbar eg med vurdering av ernæringstilstand og kostbehandling av pasientar som har særskilte ernæringsbehov. Eg jobbar hovudsakleg med kostrettleiing av pasientar før og etter fedmeoperasjonar. I tillegg har eg a nsvar for oppfølging av andre innskrivne pasientar med særskilte ernæringsbehov. I mastergraden fekk eg grundig opplæring i korleis menneskekroppen fungerer og kva ernæringsbehov den har, samt kostbehandling til eit breitt spekter av sjukdomstilstandar. Dette er kunnskap som er nødvendig for å kunne gjere jobben min. Gunn-Therese Lund Sørland, 33 år Stilling: Sjukehusfarmasøyt Arbeidsplass: Sjukehusapoteket i Bergen Grad: Master i farmasi Eg begynte å studere farmasi fordi eg var interessert i både realfag og helse, og farmasistudiet kombinerte desse fagfelta. No jobbar eg som sjukehusfarmasøyt ved Sjukehusapoteket i Bergen. I stillinga som sjukehusfarmasøyt har eg varierte arbeidsoppgåver; alt i frå produksjon av legemiddel etter bestilling og utlevering av legemiddel på resept til legemiddelopplysning, rådgiving og klinisk praksis. I fleire av arbeidsoppgåvene samarbeider eg tett med sjukepleiarar og legar. Eg bidreg også til å utarbeide og undervise om rutinar for handtering av legemiddel på sjukehuset. Stian Hovind-Angermund, 27 år Stilling: Barne- og ungdomsansvarleg Arbeidsplass: Bergen Turlag Grad: Bachelor i Folkehelse og helsefremmande arbeid Som barne- og ungdomsansvarleg arbeider eg med å få barn og unge ut i naturen. Eg har ansvar for rekruttering og motivering av frivillige og tillitsvalde mellom anna for 14 Barnas turlag i fylket og for DNT UNG Bergen. I tillegg er eg ansvarleg redaktør for Turboposten og koordineringsansvar for fleire større arrangement som for eksempel OPPTUR Hordaland og Kom deg ut-dagane. Utdanninga mi har gitt meg auka kunnskap og interesse for folkehelsearbeid. I tillegg har eg lært å ordlegge meg skriftleg, noko som er relevant mellom anna når eg skal skrive søknader om eksterne midlar til barne- og ungdomsarbeid i fylket. STUDENTEN: Cecilie Vist, 23 år Studium: Integrert master i odontologi MEIR ENN TANNSTEIN OG HOL I TENNENE – Tennene er noko av det første vi legg merke til når vi møter k varandre, seier Cecilie. – Ein person som har synleg dårlege tenner eller manglar fleire tenner, kan ha låg sjølvkjensle. Etter å ha fått støypt nye tenner, har eg sett menneske bli som forvandla. Det har verkeleg betydd mykje for dei. – Det er tilfredsstillande å finne riktig behandling til pasienten som ventar oss i tannlegestolen, fortel Cecilie. Vi kan også bidra til å diagnostisere sjukdommar som har symptom i munnen og som elles kan bli oversett av ein lege. Cecilie Vist går fjerde året på tannlegestudiet og fortel om ein studiedag som inneheld både arbeid med pasientar på tannklinikken og forelesingar. – Og så er det kjekt å få jobbe med hendene, seier tannlegestudenten entusiastisk. Det er trass alt eit handverk vi utfører! – Studiet er svært praktisk retta. Ein startar tidleg med å setje teori ut i praksis, og alt på tredje året får ein øve seg på pasientar. Men det er først etter mange timar tørrtrening på modelldokker, forsikrar Cecilie. – Studiet er krevjande, men vi får god oppfølging frå lærarar og instruktørar. Dessutan er det veldig inspirerande å jobbe med moderne utstyr i det nye odontologibygget. Eit praktisk og løysingsorientert handverk – Det beste med tannlegestudiet er at det er så variert. Ingen pasient er lik, det eine holet i tanna er ikkje likt det andre, og ein lærer noko nytt kvar dag Ein møter alle slags menneske frå 1 til 100 år. Då er det viktig å kunne tilpasse seg til kva behov den enkelte har, både med omsyn til behandling og kommunikasjon. Mens medisinstudentar brukar seks år på heile kroppen, blir tannlegestudentar ekspertar på munnen. Og munnen består ikkje berre av tenner; det er også ei mengd musklar og nervar ein må ha grundig kjennskap til. Studiemiljø og byen Bergen – Vi er også flinke til å hjelpe og ta vare på kvarandre på tvers av årskulla, fortel Cecilie. «Odontologen» ligg litt for seg sjølv og ein blir difor godt kjende med einannan. Det er eit svært aktivt studentmiljø her, så det er mykje å ta seg til på kveldstid også. Cecilie er sjølv frå Steinkjer i Nord-Trøndelag, og er svært nøgd med at ho valde Bergen då ho bestemde seg for å studere odontologi. – Bergen er ikkje for stor, og er ein veldig triveleg by å vere student i. Eg blir nok verande i Bergen etter at eg er ferdig med studia også, smiler Cecilie. 85 Medisin, odontologi og helsefag FOLKEHELSE OG HELSEFREMMANDE ARBEID (BACHELOR) FARMASI (INTEGRERT MASTER) Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav 5 ÅR 53,3 / 48,7 MEROD 3 ÅR 45,9 / 37,7 GENS 24 Integrert master Bachelor Farmasistudiet er eit femårig profesjonsstudium. Faget står i skjeringspunktet mellom naturvitskap og medisin, og både Det medisinsk-odontologiske og Det matematisk-naturvitskaplege fakultet bidreg med u ndervisning i farmasistudiet og i farmasøytisk forsking. Viktige fag i studiet er organisk og analytisk kjemi, termodynamikk, biokjemi, cellebiologi, fysiologi, mikrobiologi, galenisk farmasi og samfunnsfarmasi. Det treårige studiet er tverrfagleg og inneheld emne frå samfunnsvitskap, økonomi, humaniora, psykologi og helsefag. Vårsemesteret i det andre studieåret vil ein konkret jobbe med eit forskingsprosjekt i praksisfeltet helsefremmande arbeid, enten i fylkeskommune, kommune eller frivillig sektor. Master Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i helsefag, som for eksempel helsefremmande arbeid og helsepsykologi, i tillegg til det engelskspråklege Master’s programme in Health Promotion. Det finst òg andre relevante masterstudium i Noreg og utlandet som du kan søke på. Forsking 86 Lurer du på korleis ein lagar tablettar og injeksjons væsker? Eller korleis ulike medisinar verkar inn på kroppen? Vil du lære korleis ein kan bruke legemid del på ein optimal måte for å førebygge, lindre eller lege sjukdommar og skadar? Farmasi er læra om legemiddel. Farmasi er eit vidt fagområde som omfattar kjemiske, biologiske og spesialiserte farmasøytiske fag som samfunnsfarmasi og farmasøytisk teknologi. Yrkesrolla til dei fleste farmasøytar er knytt til utvikling, produksjon, kontroll og sal av legemiddel, og omfattar forsking, rådgiving, undervisning og leiing av verksemder innan legemiddelområdet. I løpet av studiet kan du velje å fordjupe deg i tradisjonellestudieretningar innanfor farmasi, slik som legemiddelkjemi, farmakognosi, farmasøytisk biokjemi, farmakologi, samfunnsfarmasi og klinisk farmasi, eller meir utradisjonelle retningar som legemiddeløkonomi, akvatisk farmasi og global farmasi. uib.no 40 Farmasøytisk forsking er orientert kring legemiddelutvikling og -bruk. Forskingsgruppa i samfunns farmasi forskar på medisinar og pasienttryggleik hos eldre og andre sårbare grupper. Farmakognosi forskinga fokuserer mest på strukturelle og funksjonelle studiar av biologisk aktive naturprodukt. Innan legemiddelkjemi er forskinga fokusert på design og syntese av peptidomimetiske forbindelsar, altså å lage nye forbindelsar som kan imitere effekten av eit kjent biologisk aktivt peptid. Sjå også desse studia Medisin, kjemi, molekylærbiologi, nanoteknologi, human ernæring, folkehelse og helsefremmande arbeid, odontologi. Visste du at … Fleirtalet av medisinar som er i bruk i dag har sitt opphav i planter. 87 Forsking Helsefremmande arbeid utgjer ein viktig del av dei sentrale helsepolitiske føringane i Noreg. Korleis kan ein sikre befolkninga betre helse og trivsel gjennom tiltak i lokalsamfunn, skole, arbeidsliv og helsete nesta? Kva har sosiale forskjellar og ulike levekår å seie for helsa i befolkninga? Korleis kan ein evaluere verknaden av helsefremmande tiltak? Helsefremmande arbeid rettar seg mot heile den sosiale ramma som menneska lev liva sine i. Å ha god helse inneber å kunne medverke som sjølvstendig samfunnsmedlem på ein meiningsfylt måte. Kva har økonomiske, kulturelle og samfunnsmessige faktorar å seie for den enkelte si helse? Og kva har desse faktorane å seie for dei ulike arenaene som har innverknad på helsa, slik som familie, nabolag, skole, arbeidsplass eller den kommunen vi lev våre liv i? Utdanninga opnar for tilsetting i offentleg forvalting, næringsliv, frivillige organisasjonar og anna arbeidsliv der kunnskap om folkehelse og korleis ein kan fremme helse er etterspurt. uib.no HEMIL-senteret forskar på helsefremmande arbeid, miljø og livsstil, og er det leiande senteret i Norden innanfor dette fagområdet. Vi har ulike forskingsprosjekt der vi ser på verknaden av helsefremmande tiltak i skolen, i familien og på arbeidsplassen. Sjå også desse studia Generell psykologi, arbeids- og organisasjonspsykologi, profesjonsstudiet i psykologi, samfunnsøkonomi, administrasjon og organisasjonsvitskap, sosiologi, medisin, odontologi, tannpleie, farmasi, human ernæring. Visste du at … I fjor gjennomførte studentane eit evalueringsprosjekt i samarbeid med A2G, ei bedrift som jobbar med å få personar som har falle ut av arbeidslivet tilbake i jobb. Medisin, odontologi og helsefag HUMAN ERNÆRING (BACHELOR) MEDISIN (PROFESJON) Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav 3 ÅR 62,6 / 52,1 MEROD 6 ÅR 66,3 / 57,2 MEROD 34 Bachelor Profesjon Det treårige studiet kombinerer ernæringsemne med medisin, biokjemi, psykologi og samfunnsvitskap. Medisinstudiet er eit seksårig profesjonsstudium der ein startar med preklinikk (to år) og held fram med klinikk (fire år). Den prekliniske delen av studiet gir eit breitt teoretisk grunnlag med grundig innføring i anatomi, fysiologi, kjemi, biokjemi, cellebiologi, cellefysiologi, molekylærbiologi, nevrobiologi og organbiokjemi, og like eins i latin, etikk og statistikk. I den påfølgande kliniske delen av studiet blir den grunnleggande forståinga av menneskekroppen omsett i praksis gjennom utplassering i helsevesenet og utvikling av sentrale ferdigheiter i arbeidet som lege. Teori og praksis er tett integrert i den kliniske delen av medisinstudiet gjennom undervisning i blant anna kirurgi, indremedisin, allmennmedisin, pediatri, psykiatri, patologi, nevrologi, samfunnsmedisin, rettsmedisin, radiologi og internasjonal helse. Mellom dei to avdelingane tek halve kullet ein «valtermin» på eitt semester. I valterminen kan ein velje å reise til utlandet på utveksling, ta eit kurs i global helsemed feltopphald i Asia eller Afrika, studere a ndre fag eller ta ein studiepause. Master Etter å ha fullført bachelorprogrammet er du blant anna kvalifisert for opptak til masterprogram i klinisk ernæring og human fysiologi. Forsking Ernæringsforskarar ser blant anna på samanhengen mellom overvekt og diabetes II og omega 3 og hjarte-/karsjukdom. Forskingsmiljøa presenter aktuelle forskingsresultat for studentane gjennom heile bachelorstudiet. 88 Sjå også desse studia Mat og drikke har mykje å seie for livskvaliteten til eit menneske, og kan vere årsaka til sjukdom og dårleg helse. Nokre av dei vanlege folkesjukdommane er forårsaka av det vi puttar i oss. Kan politisk organise ring og regulering endre matvanane våre? Ernæring er eit høgaktuelt fagområde i eit samfunn som blir stadig meir prega av overforbruk på den eine sida, og svolt og mangel på den andre. Vel du ernæringsstudiet betyr det at du kan bli ein viktig medspelar i arbeidet for å betre helsetilstanden i befolkninga. Du lærer blant anna om samanhengane mellom kosthald, helse og sjukdom. Hjarte- og karsjukdommar, diabetes og overvekt er helseproblem som har med kosthald å gjere. For lite mat eller næringsstoff kan ha store konsekvensar for helsa, spesielt hos barn og gravide kvinner. Både i behandling og førebygging av desse sjukdommane er ernæring og riktig kosthald viktig. Studiet gir deg ei brei utdanning innan ernæringa til friske og sjuke, i både i- og u-land. Du vil lære om innhaldet i mat og drikke, og du får innblikk i ernæring i ulike fasar av livet og for grupper med særskilde behov. uib.no 160 Medisin, odontologi, tannpleie, farmasi, folkehelse og helsefremmande arbeid. Visste du at … Vi sit meir enn seks år av livet ved matbordet. Kva biologiske, psykiske, miljømessige og sosiale faktorar ligg til grunn for helse og sjukdom hos menneske? Kva er forholdet mellom det teknisk moglege og det menneskeleg og samfunnsmessig moglege i legevitskapen? Medisinstudiet byr på både teoretiske og praktiske utfordringar. Du får kunnskap om menneskekroppen heilt ned til molekylærnivå og lærer om oppbygginga og funksjonane til dei ulike organa i kroppen. Studiet omfattar òg praktisk undervisning i alt frå akuttmedisin til omsorg for kronisk sjuke pasientar. Medisinstudentane blir utplasserte både i primærhelsetenesta i norske kommunar og ved spesial avdelingar på sentraliserte sjukehus. Gjennom studiet lærer du framtidsretta og praktiske metodar for diagnostisering, behandling og førebygging av sjukdom. Du skal òg utvikle ein kritisk vitskapleg tenkemåte og ei evne til å reflektere over etiske problemstillingar. Ein god lege må kunne kommunisere med menneske og ha evne til å møte dei som treng råd og hjelp på ein ansvarleg og respektfull måte. uib.no Forsking Forskarlinja er eit spesialtilbod for medisinstudentar som har interesse for medisinsk forsking, og som kan tenke seg å forske parallelt med studiet. På forskarlinja får studentane delta i ei organisert forskaropplæring og utfører eigen forskingsaktivitet. Her inngår skriving av ei forskingsoppgåve som kan vere byrjinga på ein ph.d.-grad. Dersom du vel forskarlinja blir normert studietid forlengd med eitt år til sju år. Visste du at … Ved medisinstudiet i Bergen kan du ta eit semester med fordjuping i global helse. 89 Medisin, odontologi og helsefag ODONTOLOGI (INTEGRERT MASTER) TANNPLEIE (BACHELOR) Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav 5 ÅR 63,9 / 54,0 MEROD 3 ÅR 46,5 / 41,1 GENS 48 Integrert master Bachelor Det femårige profesjonsstudiet omfattar førebyggande tiltak og behandling av sjukdom i tenner og tannkjøtt, tannerstatning, rotfylling, barnetannpleie, kariesbehandling, tannregulering, oral røntgendiagnostikk og kirurgi. I tillegg blir det fokusert på tema som pasientkommunikasjon, kliniske rutinar, hygiene, planlegging av pasientbehandling, anestesi og legemiddellære. Fullført studium gir rett til autorisasjon som tannlege. Profesjonsstudiet i tannpleie er tverrfagleg og omfattar odontologiske fag som kjeve- og slimhinnelidingar, barnetannpleie, tannkjøttsjukdommar, tannerstatning, fysiologi, ernæring, kjemi og biokjemi, pedagogikk, psykologi, praktisk tannpleie og helseformidling, og læra om tannpleie i samfunnet. Fullført studium gir rett til autorisasjon som tannpleiar. Master Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig master program i helsefag, som for eksempel helsefremmande arbeid/helsepsykologi, genetisk rettleiing eller internasjonal helse. Med nokre tillegg i utdanninga kan du søke på masterstudia i medisinsk biologi eller human ernæring. Forsking 90 Kva er vel viktigare for eit fint smil enn friske tenner? Det er mange grunnar til å ha ein frisk munn. Odontologi betyr læra om tennene og tannsjukdommane. Tannlegestudiet er variert og inneheld teoretisk opplæring i biologiske, medisinske og odontologiske fag, i tillegg til praktisk trening i ferdighetssentra og på pasientar i k linikk. For å arbeide som tannlege må du kunne tileigne deg teoretisk, teknisk og klinisk kompetanse, og like å jobbe med menneske. Studiet omfattar diagnostisering og behandling av sjukdommar i tenner, kjeve, munnslimhinner og områda rundt. Du får begynne å behandle pasientar i løpet av det tredje studieåret, og studiet inneheld også praksis i den offentlege tannhelsetenesta. Som odontologistudent ved UiB får du trena opp ferdigheitene dine ved hjelp av høgteknologisk utstyr i eit nytt og funksjonelt odontologibygg. Det er for tida etterspurnad etter tannlegar, og framtids utsiktene for nyutdanna tannlegar er gode. uib.no 32 Forskarlinja er eit spesialtilbod for odontologistudentar som har interesse for forsking, og som kan tenke seg å forske i løpet av studiet. På forskarlinja får studentane delta i ei organisert forskaropplæring og utfører eigen forskingsaktivitet. Her inngår skriving av ei forskingsoppgåve som kan vere byrjinga på ein ph.d.-grad. Dersom du vel forskarlinja, blir normert studietid forlengd med eitt år. Sjå også desse studia Medisin, farmasi, human ernæring, tannpleie, folke helse og helsefremmande arbeid. Visste du at … Sjukdom i munnen kan fortelje om sjukdommar andre stader i kroppen. Av norske 25-åringar er det berre kvar tiande som brukar tanntråd dagleg. Ikkje er vi flinke til å skifte ut tannkosten heller. Tannpleiarstudiet har fokus på førebygging av oral sjukdom i heile befolkninga, frå barn til eldre. Studiet er både teoretisk og praktisk retta, og gir deg kompetanse til å spele ei viktig rolle innanfor førebyggande tannpleie. Ein tannpleiar kan arbeide i offentlege tannklinikkar, i privat praksis eller som sjølvstendig næringsdrivande med pasientar på eigen tannklinikk. Tannpleiaren samarbeider ofte tett med primærhelsetenesta om tannhelsefremmande tiltak. Det kliniske arbeidet består blant anna i å undersøke tenner og tannkjøtt, påvise karies, ta røntgenbilde, fjerne tannstein og bidra til å behandle tannkjøttsjukdommar. Tannpleiaren driv også med rådgiving og utoverretta informasjonsverksemd om helsefordelane ved førebygging og behandling av tenner og munnhole. Som tannpleiestudent ved UiB får du trena opp ferdigheitene dine med høgteknologisk utstyr i eit nytt og funksjonelt odontologibygg. uib.no Forsking Fleire forskingsprosjekt er knytt til «Seksjon for førebyggande tannhelse». UiB har også eit eige senter som forskar på helsefremmande arbeid, miljø og livsstil, og som er det leiande senteret i Norden innanfor dette fagområdet (HEMIL). Sjå også desse studia Odontologi, medisin, farmasi, human ernæring, folke helse og helsefremmande arbeid. Visste du at … Vi brukar ti gonger så mykje pengar på å betale tannlegerekningar som på å kjøpe tannprodukt. 91 NATURVITSKAPLEGE OG TEKNOLOGISKE FAG 98Aktuar 99 Berekraftig havbruk 100Biologi 101Datateknologi 102Datavitskap 103Fiskehelse 104Fysikk 105Geovitskap 106Informatikk-matematikk-økonomi 107Kjemi 108Matematikk 109Matematikk for industri og teknologi 110 Meteorologi og oseanografi 112 Miljø- og ressursfag 113Molekylærbiologi 114Nanoteknologi 115 Petroleum- og prosessteknologi 116Statistikk 117 Naturvitskaplege fag Vi ønsker å løyse store mysterium innan klima, marinbiologi, havbruk og miljø. 95 Kvifor svømmer sild i sirkel? Kor mykje vil CO2-frie gasskraftverk ha å seie for miljøet? Kan vi utvinne krefthemmande stoff frå planter og bær? Naturvitskapane studerer prosessar og fenomen i verdsrommet og på jorda. Desse vitskapane er empiriske: dei undersøker verkelegheita og søker å forklare hendingar og samanhengar i den levande og ikkje-levande naturen. Naturvitskapane er delt inn i fagområda fysikk, kjemi, biologi, geofysikk og geologi. Med matematikk kan vi systematisere funna – utan matematikk ville vi ikkje hatt røntgen, datamaskinar eller teoriar om Big Bang. Teknologi er læra om teknikkar og problemløysing. Teknologi er med andre ord kunnskap om t ekniske innretningar, produksjonsmetodar, materiale og korleis vi bruker desse. Vi kan gjerne seie at teknologi er vitskap i praksis – teknologien søker å finne praktiske løysingar der naturvitskapen i større grad tek utgangspunkt i teoretiske modellar. Marint fokus Utforskinga av havområda er framleis på pionerstadiet. Sjølv om den marine forskinga ved UiB er blant dei beste i verda, finst det ennå ei rekke uløyste problemstillingar. Vi er godt i gang med å studere denne gåtefulle verda og dei mange artane som lever i havet, på havbotnen og under han. Vi ønsker å løyse store mysterium innan klima, marinbiologi, havbruk og miljø. Ei næringsutvikling basert på kunnskap om marine ressursar og ei berekraftig utnytting og forvalting av desse, er viktig for framtida vår. Vil du vere med på å utvikle landet inn i framtida? Da gjer du lurt i å studere naturvitskaplege og teknologiske fag ved UiB. Naturvitskaplege og teknologiske fag Tidlegare studentar Malene Eikås Halkjelsvik, 25 år KVA KAN DU BLI? Mange av dei utfordringane samfunnet står overfor i dag krev matematisk, naturvitskapleg og teknologisk kompetanse. Dersom du har interesse for desse felta er det mange oppgåver og utfordringar som ventar på deg. Industrien vil ha stort behov for kunnskapen din, og særleg olje- og gassindustrien rekrutterer mange kandidatar frå UiB. Meir enn olje Den høge levestandarden i Noreg er for ein stor del basert på den ikkje-fornybare ressursen olje. I tillegg til å utnytte denne ressursen best mogleg, er det viktig å legge grunnlaget for ei næringsutvikling som kan ta over og bere landet sin økonomi etter at oljeverksemda blir nedbygd. Havbruksnæringa treng for eksempel høgt utdanna kandidatar innanfor marine fag, og næringsmiddelindustrien vil ha bruk for både kjemikarar og biologar. 96 IT-bransjen vil alltid ha behov for godt skolerte IT-kandidatar. Ved UiB lærer du deg å bruke verktøy som ikkje berre er tilpassa den tida vi lever i no, men også framtida sin teknologi. Skolen treng kompetente lærarar i realfaga. Dersom du har lyst å bli lærar, får du ei solid fagutdanning som gjer deg kvalifisert til å undervise både i ungdomsskolen og i vidaregåande skole. Sjå side 80 for meir informasjon om korleis du kan kombinere realfag med ei lærarutdanning. Spekteret er stort Valet er ditt og det finst mange moglege veger. Om du går vidare med eit masterstudium blir du dessutan kvalifisert for vidare forsking. Andre arbeidsområde som er verd å nemne er helsesektoren, media, vêrvarsling, miljøretta arbeid, forvalting og informasjonsbransjen. Rollene ein naturvitar kan gå inn i er også mange, slik som avdelingsingeniør, røktar, laborant, lektor, vêrmeldar, journalist, byråkrat, teknikar og rådgivar. Stilling: Reservoargeolog Arbeidsplass: Statoil Grad: Master i reservoargeologi Eg jobbar i eit multidisiplinært petek-team som har ansvaret for oppfølging av to olje- og gassfelt i Nordsjøen. Som geolog er det planlegging av produksjonsbrønnar, geomodellering og rapportering som er hovudoppgåvene mine. Det viktigaste eg har med meg frå fem år på universitetet, er basiskunnskapen og evna til å finne og tileigne meg ny kunnskap. Dette er for eksempel viktig i borefasen, der mange fagfelt jobbar saman for å få sikrast og best mogleg resultat. Ole Schei, 28 år Stilling: Aktuar Arbeidsplass: Tryg Forsikring i Bergen Grad: Master i statistikk, finansteori og forsikringsmatematikk Arbeidsmarknaden er god for dei som har utdanning innanfor matematikk i Noreg, særleg er aktuarar svært ettertrakta. I Tryg Forsikring arbeider eg mest med utrekning av risiko for å kunne fastsette prisen på forsikringspremiar. Eg må kombinere kunnskap frå fleire ulike felt, som matematikk, økonomi, juss og programmering. Det er stor variasjon i arbeidsoppgåvene, noko som gjer kvar dag spennande. Frå studietida er det nok ferdigheitene i programmering eg har mest direkte nytte av. Men eg bruker nok den analytiske tenkemåten som eg utvikla gjennom heile utdanninga minst like ofte, utan at eg legg merke til det. Vidar Drageide, 28 år Stilling: Konsulent Arbeidsplass: Bouvet Grad: Master i informatikk – Eg jobbar som konsulent innanfor sikker programvareutvikling. I Bouvet arbeider vi særleg med å sikre at programvare og web-applikasjonar blir utvikla på ein måte som varetar krav til informasjonssikkerheit. Vi testar også sikkerheit og kjeldekoderevisjon av produkt som kundane våre har utvikla sjølv. Få dagar er like, og eg arbeider nesten alltid saman med nokon, både kollegaer og kundar. Målet for dei fleste er å jobbe med noko dei liker, og eg vil anbefale nye studentar å prøve ut ulike fagretningar og finne ut kva du synest er kjekt. STUDENTEN: Birgitte Riisøen Erichsen, 24 år Studium: Master i anvendt og utrekningsorientert matematikk REALFAGAS POTET – Eg har alltid likt ting som er logiske og ingenting er så logisk som matematikk. Vi møter Birgitte Riisøen Erichsen på eit grupperom i 4. etasje på Realfagbygget. Birgitte er 24 år, kjem frå Bergen og er i ferd med å skrive masteroppgåve i anvendt og utrekningsorientert matematikk. Ho har også ein bachelorgrad i matematiske fag frå før, og er ikkje i tvil om at dette er det rette faget for henne. – Eg liker at matematikk er logisk og alltid gir tydelege svar. Ei likning kan vere komplisert, men det svaret du sit att med til slutt er alltid enten rett eller feil. Ein annan ting eg liker godt ved matematikk, er at faget kan brukast til så utruleg mykje forskjellig. Matematikken er poteten blant realfaga. Matematikk og medisin Birgitte er tilknytt reservoargruppa ved matematisk institutt. Dei fleste andre i gruppa jobbar med petroleumsteknologi og CO2-lagring, men Birgitte har valt å spesialisere seg innanfor eit anna felt der matematikk speler ei viktig rolle, nemleg medisinsk forsking. – I masteroppgåva mi skriv eg om korleis ein kan bruke kollagenimplantat i behandlinga av sjukdommar som kreft og beinskjørleik. Eg jobbar på modellar som kan seie noko om kor hurtig kollagenproteinet blir brote ned, og dermed kor hurtig medisin blir frigjort i kroppen. Matematikarar handterer ofte kompliserte formlar og utrekningar og bruker gjerne dataprogrammering i arbeidet. - No har eg nettopp fått den første delen av programmet mitt til å virke, fortel Birgitte. – Det er ein heilt ubeskriveleg lykkefølelse, når noko du har streva med i så lang tid plutseleg fungerer som det skal! Studiemiljøet er viktig Matematisk institutt har relativt få studentar, men til gjengjeld ei ganske stor forskargruppe. Dette meiner Birgitte kan vere ein fordel for studentane. – Med eit relativt lite miljø blir terskelen lågare for å banke på dører og spørje om hjelp når du står fast på noko. Fagutvalet arrangerer opne kveldar på instituttet med jamne mellomrom, der studentar, forskarar og andre interesserte har høve til å komme saman og bli kjende med kvarandre på tvers av aldersgrupper og fagleg nivå. – Birgitte er sjølv med i fagutvalet og er klar på at det sosiale også er ein viktig del av studentlivet. – Mitt beste råd til nye studentar er at dei må engasjere seg i noko! Det betyr mykje både for det faglege og for trivselen å ha eit nettverk rundt seg, og det får du gjennom engasjement. Framtid og karriere Ved sida av studia jobbar Birgitte for det landsdekkande prosjektet Ent3r som tilbyr gratis realfagshjelp for elevar på vidaregåandetrinnet. – Å jobbe for Ent3r har vore utruleg lærerikt og givande. Eg har også lenge tenkt på om læraryrket kunne vere noko for meg. Etter masteren håper eg å komme med på eit program i regi av Statoil som heiter Teach First Norway. På dette programmet får ein sjansen til å prøve seg som lærar, men er samtidig også garantert oppfølging og eit jobbintervju med Statoil mot slutten av perioden. Opptakskrava er høge, men eg kryssar fingrane, for det ser ut til å vere eit program som ville passe meg perfekt. 97 Naturvitskaplege og teknologiske fag AKTUAR (INTEGRERT MASTER) BEREKR AFTIG HAVBRUK (BACHELOR) Varigheit Poenggrenser 5 ÅR NYTT STUDIUM 10 Studieplassar Opptakskrav REALFA Framtida er uviss og full av risiko, men verda er full av talmateriale. Talmaterialet ber med seg informasjon som du ved hjelp av analysar og modellering kan bruke til å finne svara på komplekse problemstillingar, som for eksempel korleis oljefondet kan forvaltast best mogleg. Som aktuar analyserer du risiko og finansielle effektar av framtidige hendingar. Du kan dermed vurdere kva som vil vere ei god avgjerd fordi du kan seie noko om sannsynet for kva framtida vil bringe. Profesjonsstudiet i aktuarfaget gir deg formell aktuarkompetanse. Kompetansen er svært ettertrakta i næringslivet, noko som gjer at du stiller sterkt i arbeidsmarknaden. Aktuarar har god forståing av matematikk, statistikk og finans, og nyttar dette i ein økonomisk samanheng. Det gjer at du som aktuar kan gi gode råd om kva slags avgjerd som bør takast, og at du blir i stand til å behandle risiko på ein god måte. uib.no Opptakskrav ALLE / ALLE REALFA 15 Bachelor I det femårige profesjonsstudiet inngår emne innanfor statistikk og matematikk, som gir grunnleggande kunnskapar om sannsynsrekning, statistiske analysemetodar og generell matematikk. I tillegg kjem emne i forsikringsmatematikk, finans og økonomi. Profesjonsstudiet i aktuarfag gir ei sterkare spesialisering i forsikringsmatematikk og økonomiske fag enn det alternative bachelor- og masterprogrammet i statistikk, og det gir det formell aktuarkompetanse. Det treårige studiet gir deg ei brei og grunnleggande biologisk/naturfagleg bakgrunn og du får innsikt i alt frå naturmiljøet sin kjemi til fysiologi, molekylær biologi, organismebiologi og mangfald, evolusjon og økologi. I tillegg får du kunnskapar i statistikk og matematikk. Integrert master (5 år) Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig master program i biologi, eller andre mastergradsprogram som gir spesialisering på marine område, som marinbiologi, fiskeribiologi og forvalting, havbruksbiologi, ernæring og fiskehelse. Faggruppa i statistikk ved UiB forskar på problemstillingar innanfor bio- og medisinsk statistikk, utrekningsorientert statistikk, statistisk metode, samt finans og forsikringsmatematikk. Gruppa er eitt av dei største fagmiljøa i Noreg innanfor statistikk. Korleis skal oljefondet investere for å få høgast mog leg avkastning, men samtidig ha låg risiko for tap? Kva bør bilforsikringa di koste? Aktuar er nemninga på fagfeltet som nyttar statistiske og matematiske metodar for å løyse slike og andre problemstillingar innanfor forsikring og finans. Poenggrenser Studieplassar 3 ÅR Integrert master Forsking 98 Varigheit Sjå også desse studia Matematikk for industri og teknologi, statistikk, informatikk-matematikk-økonomi (IMØ), fysikk, geofysikk, datateknologi, datavitskap, petroleum- og prosessteknologi, samfunnsøkonomi, lektorutdanning med mastergrad i naturvitskap eller matematikk. Viste du at … Ei type sjøforsikring vart teken i bruk av Babylonarane allereie nesten 2000 år f.Kr.? Forsking Kva økologiske og biologiske konsekvensar har ressurs-utnytting som fiske, fangst og oppdrett? Kva er dei økologiske føresetnadane for å halde egg, larvar, yngel og fisk i kultur? Kva er god og kva er uakseptabel velferd for akvatiske organismar? Havbruksstudiet handlar om ansvarleg forvalting av ressursane i havet og berekraftig utvikling av havbruksnæringa. Havbruksnæringa, og den forskinga og utviklinga som skjer i samband med havbruk er peikt ut som eit hovudsatsingsområde for Noreg, og er den næringa i landet som veks raskast. Både offentlege og private interesser har satsa mykje. Studiet gir grunnleggande kunnskap om og forståing av norske oppdrettsartar. Det blir særlig lagt vekt på samspelet mellom fiskebiologi, anatomi, fysiologi, ernæring og miljøtilhøve. Du lærer dessutan om norsk havbruksnæring, lovverk og forvalting, og du får innsyn i internasjonalt havbruk. Bergensregionen har sterke marine forskings- og innovasjonsmiljø og dette speglar seg i undervisninga vår. Institutt for biologi er ein del av Senter for framifrå utdanning i biologi, bioCEED. uib.no Fagmiljøet ved UiB er det største innan marin biologi i Noreg. Her blir det drive forsking på marin mikrobiologi, marin økologi, fiskeriøkologi, marin biodiversitet, utviklingsbiologi hos fisk, havbruk, fiskehelse og kvalitet på sjømat. Sjå også desse studia Fiskehelse, biologi, meteorologi og oseanografi,lektorutdanning med master i naturvitskap eller matematikk. Visste du at … I løpet av studiet får du praktisk erfaring frå oppdrettsverksemd. 99 Naturvitskaplege og teknologiske fag BIOLOGI DATATEKNOLOGI (BACHELOR) (BACHELOR) Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav 3 ÅR ALLE / ALLE REALFA 3 ÅR 43,8 / 41,1 MATRS 85 Bachelor Bachelor Kjerneemna i det treårige studiet er evolusjon og økologi, organismar og biodiversitet, cellebiologi og genetikk og komparativ fysiologi. Du vil også få kunnskap om molekylærbiologi, kjemi, statistikk og fysikk. I det treårige bachelorstudiet inngår emne som datanett, matematikk, statistikk, algoritmar og datastrukturar, funksjonell webdesign og diskrete strukturar. Master Master Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i informatikk. Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig master program innan mikrobiologi, marinbiologi, fiskeribiologi og forvaltning, havbruksbiologi, biodiversitet, evolusjon og økologi, utviklingsbiologi og fysiologi og miljøtoksikologi. Forsking Forskingsaktiviteten i fagmiljøet er delt opp i seks grupper: algoritmeteori, bioinformatikk, optimering, programutviklingsteori, sikker kommunikasjon og visualisering. Forsking 100 Kvifor svømmer sild i sirkel? Kvifor må vi vere sjuke for å halde oss friske? Kan biller ta kampen opp mot brunsnigelen? Biologi er læra om alt som lever, og tek for seg prosessar, mangfald og samanhengar i naturen. Evolusjon er det overordna prinsippet i biologien, som gir oss ein kraftfull modell til å forstå og forklare korleis alt vi ser i naturen har utvikla seg frå eit felles opphav gjennom 3,5 milliardar år. Bachelorprogrammet i biologi gir deg ein brei naturfagleg bakgrunn, og du får innsikt i alt frå naturmiljøet sin kjemi og fysikk til matematikk og statistikk, fysiologi, molekylærbiologi, organismebiologi og mangfald, evolusjon og økologi. Du får møte biologi i praksis i omfattande lab- og feltkurs der mikrobar, dyr og planter står i sentrum. Som student hos oss blir du frå første dag ein aktiv deltakar i det største biologiske fagmiljøet i Noreg. Studiet presenterer heile disiplinen biologi, og er lagt opp slik at studieaktiviteten bidreg til å etablere eit fagleg og sosialt fellesskap. Bergensregionen har sterke marine forskings- og innovasjonsmiljø og dette speglar seg i undervisninga vår. Institutt for biologi er ein del av Senter for framifrå utdanning, bioCEED. uib.no 50 UiB har det største akademiske fagmiljøet i Noreg innanfor marinbiologi og driv forsking innan marin mikrobiologi, marin økologi, fiskeriøkologi, marin bio diversitet, utviklingsbiologi hos fisk, havbruk, fiskehelse og kvalitet på sjømat. UiB står også sterkt på fagfelta botanisk økologi, paleoøkologi, evolusjonær økologi, mikrobiologi, geobiologi og systematikk. Sjå også desse studia Berekraftig havbruk, molekylærbiologi, fiskehelse, lektorutdanning med master i naturvitskap eller matematikk. Visste du at … Den minste fisken i verda veg berre 0,2 g når den er vaksen. Sjå også desse studia Lurer du på korleis Google finn svar på søka dine så raskt? Eller korleis grafikken i eit dataspel eigentleg blir laga? Ønsker du å vere med på å utvikle IT-løysin gar for framtida? Datateknologi handlar om å løyse problem ved hjelp av datamaskiner. Problema kan stamme frå eit vidt spekter av greiner innan vitskap, teknologi, industri, næringsliv og underhaldning. Studiet går ut på å lære korleis ei datamaskin fungerer, og korleis du kan nytte datamaskina til å løyse ulike problem. Sjølv om dei fleste av oss er avanserte brukarar av denne infrastrukturen, krevst det likevel spesialkompetanse for å vidareutvikle og å drive teknologien som held det heile saman. Studiet i datateknologi gir deg kvalifikasjonar til å arbeide innanfor dette området. Du tek både teoretiske emne, med eit rikt innslag av matematikk, og praktisk retta emne med øvingar på moderne datautstyr. På den måten skal studiet gi deg god teknisk innsikt, men òg utvikle forståing og kreativitet. uib.no Forskingsaktiviteten i fagmiljøet er delt opp i seks grupper: algoritmeteori, bioinformatikk, optimering, programutviklingsteori, sikker kommunikasjon og visualisering. Visste du at … UiB er medarrangør av NM i programmering og ligg stadig blant dei beste i Noreg og Europa. 101 Naturvitskaplege og teknologiske fag DATAVITSK AP (BACHELOR) FISKEHELSE (INTEGRERT MASTER) Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav 3 ÅR 42,3 / 41,1 REALFA 3 ÅR 50,9 / 43,8 REALFA 20 Bachelor Integrert master I det treårige studiet inngår emne som datanett, matematikk, statistikk, programmeringsparadigme, algoritmar og datastrukturar, algebra og diskrete strukturar. Det femårige profesjonsstudiet er sett saman av grunnleggande biologiske emne i evolusjon og økologi, organismebiologi og biodiversitet, cellebiologi og genetikk og komparativ fysiologi. Du vil òg få kunnskap om molekylærbiologi, kjemi og marine økosystem og vasskvalitet. Vidare er det lagt opp til spesialisering mot havbruksbiologi og fiskehelse gjennom emne i fiskebiologi og fysiologi, havbruksbiologi, ernæring hos fisk, forvalting og lovverk, etikk og velferd, bakteriologi, parasittologi, immunologi, fiskehistopatologi, farmakologi og næringsmiddelbiologi. Som del av studiet er det også lagt opp til at studentane skal ut i praksisperiodar i havbruksnæringa og fiskehelsetenesta. Master Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i informatikk. Forsking Forskingsaktiviteten i fagmiljøet er delt opp i seks grupper: algoritmeteori, bioinformatikk, optimering, programutviklingsteori, sikker kommunikasjon og visualisering. Sjå også desse studia 102 Er digitale banktenester like sikre som tidlegare tiders manuelle tenester? Korleis kan ein lage eit mobilnett med full dekning og færrast mogleg basestasjonar? Kor intelligent kan ei datamaskin eigentleg bli? Få fagområde er så sterkt prega av rivande utvikling og raske omveltingar som informasjonsteknologien. For å kunne tilpasse seg nyvinningar i faget trengst det ikkje berre kjennskap til teknisk utstyr og metodar som er i bruk i dag, det trengst òg ei grunnleggande forståing for prinsippa bak teknologien. Datateknologi, informatikk-matematikk-økonomi, informasjonsvitskap, informasjons- og kommunikasjonsvitskap, kognitiv vitskap. Visste du at … Datavitskapsstudiet legg til rette slik at du kan ta delar av studiet utanlands, for eksempel i Uganda. Her kan du blant anna få innsikt i teknologi tilpassa ei afrikansk brukargruppe. 103 Forsking Kva gjer ein fisk sjuk? Å forstå biologien til organis mar og korleis immunsystemet til fisken fungerer, er viktig for å ha ei berekraftig oppdrettsnæring. På studiet i fiskehelse lærer du om alle dei aspekta som heng saman med helse og sjukdom hos akvatiske organismar. Du får grundig innsikt i infeksjonssjukdomar forårsaka av virus, bakteriar, sopp og parasittar, i tillegg til andre forhold som har stor betydning for helse slik som miljø og ernæring. Du lærer om korleis sjukdom påverkar fisken, om førebyggande tiltak og diagnostikk, og om korleis ein behandlar sjukdom. Utvikling av avanserte IT-løysingar krev ofte datafaglege kunnskapar som bygger på god matematisk forståing av metodane som blir nytta. Studiet i datavitskap gir deg akkurat denne typen kunnskap, og bygger på fundamental kunnskap om matematikk. Stor interesse for og god bakgrunn innanfor matematikk er derfor viktig. Studiet omfattar utdanning til arbeid i den primære fiskehelsetenesta og offentleg forvaltning og gir innsikt i organisering og lovverk knytt til oppdrett og sjukdom. Du lærer om biologiske forhold og får innsikt i globale miljø- og helseperspektiv. Studiet skal skjerpe dei etiske refleksjonane dine og medvitet ditt når det gjeld dyrehald og dyreforsøk. På studiet får du kunnskap om fundamentale metodar som varer lenger enn den spesifikke teknologien som finst i dag. Det gir deg dessutan eit godt grunnlag for å bli ein av dei som utviklar informasjonsteknologien vidare. Profesjonsstudiet i fiskehelse kvalifiserer deg til å bli autorisert som fiskehelsebiolog. Fiskehelsebiologar kan behandle sjukdommar og skrive ut reseptar på legemiddel til havbruksnæringa. Arbeidsmarknaden for fiskehelsebiologar er for tida god. uib.no 10 uib.no Ved UiB blir det forska på mange område av fiskeri næringa: akvatisk åtferdsøkologi, evolusjonær fiskeriøkologi, fiskeimmunologi, fiskeriøkologi og havbruk, marin biodiversitet og utviklingsbiologi hos fisk. Det finst også ei gruppe som studerer typiske fiskesjukdommar som lus og parasittar. Bergensregionen har sterke marine forskings- og innovasjonsmiljø og dette speglar seg i undervisninga vår. Institutt for biologi er ein del av Senter for framifrå utdanning i biologi, bioCEED. Sjå også desse studia Biologi, berekraftig havbruk, molekylærbiologi. Visste du at … I løpet av studiet får du praksisperiodar i havbruksnæringa og fiskehelsetenesta. Naturvitskaplege og teknologiske fag FYSIKK (BACHELOR) GEOVITSK AP (BACHELOR) Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav Studium 3 ÅR ALLE / ALLE REALFA RETN. GEOFYSIKK 50,4 / 46,8 RETN. GEOLOGI 50,0 / 45,6 45 Bachelor Master Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i geovitskap. Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i fysikk. Forsking Forsking Fagmiljøet ved instituttet er sterkt involvert i forsking innan petroleum, klima og geobiologi, og bidreg i fleire internasjonale forskingsmiljø. Senter for geobiologi er ei tverrfagleg forskingsgruppe med fokus på ekstreme miljø på den djupe havbotnen og i den djupe biosfæren. Her søkast det etter bevis for liv, i form av biosignaturar, i restar av gamle bergartar. Fagmiljøet ved UiB forskar på eit vidt spekter av disiplinar: akustikk, elektronikk og målevitskap, nanofysikk, optikk og atomfysikk, petroleum- og prosessteknologi, romfysikk, skoleretta fysikk og formidling, subatomær fysikk, teoretisk fysikk og energifysikk. Utvikling og bruk av måleinstrument er eit eksempel på forsking vi gjer i samarbeid med internasjonale miljø. Fysikk er eit grunnleggande fag som tek føre seg heile naturen, frå det indre i atomkjernane til dei fjernaste galaksane. Fysikken er også fundamentet for andre naturvitskapar og for all moderne teknologi. Studiet skal gjere greie for det teoretiske grunnlaget for f ysikken, og elles eksperimentelle metodar og naturvitskapleg og teknologisk bruk av fysikk. Det blir lagt vekt på analytisk tenkemåte og teoretisk og praktisk problemløysing. I løpet av studiet vil du få kvalifikasjonar som er etterspurde i ulike delar av samfunnet. Studiet femner vidt, frå teoretisk og eksperimentell fysikk og modellering til tema knytte til dagens teknologi og industri. uib.no REALFA REALFA Primærfaga i det treårige studiet er geofysikk, geologi og matematikk. Master Korleis heng verda saman? Kan vi gjenskape forhol da rett etter Big Bang? Kor smått er det minste vi kan «sjå»? Kva er ei kvantedatamaskin, og korleis blir ho laga? Korleis blir atmosfæren si samansetting påver ka av energitransport frå sola? Korleis kan ein måle og modellere kompliserte fysiske prosessar? 20 75 Bachelor Primærfaga i det treårige bachelorstudiet er klassisk fysikk, moderne fysikk, mekanikk, elektrisitetslære, optikk, varmelære og kvantefysikk. Desse emna bygger i stor grad på grunnkursa i matematikk. 104 Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav Sjå også desse studia Matematiske fag, meteorologi og oseanografi, geo vitskap, petroleum- og prosessteknologi, nanoteknologi, lektorutdanning med master i naturvitskap eller matematikk. Visste du at … Toreskyer produserer gammaglimt liknande dei gammaglimta som kjem frå supernovaeksplosjonar. Dette blei oppdaga heilt tilfeldig på 90-talet, og framleis er det ingen som forstår korleis slike jordiske gammaglimt oppstår. Sjå også desse studia Tenk på kor viktig olje- og gassutvinninga er for nasjonen Noreg. Eller kor viktig det er å vite noko om samspelet mellom menneskeskapte og naturle ge endringar for å kunne forstå og føresjå utviklinga av klima og naturmiljø. Naturkatastrofar som jord skjelv, ras, flom og vulkanutbrot er resultat av indre og ytre prosessar på jorda. Geovitskap – basert på geologi og geofysikk – tek for seg læra om jorda og jorda sitt opphav. Faget skildrar kva som skjer i jorda sitt indre og ytre, og kva for fysiske og kjemiske prosessar som går for seg på jorda. Jorda har utvikla seg gjennom 4,5 milliardar år og er i s tadig endring. Endringane skjer som følge av naturlege (biologiske, kjemiske, fysiske og geologiske) og menneskeskapte prosessar, og samspel mellom desse. Gjennom studiet får du kjennskap til desse samspela og prosessane, som har innverknad både på klimautvikling, ulike miljøproblem og leiting etter og produksjon av petroleumsressursar. uib.no Matematiske fag, geofysikk, petroleum- og prosess teknologi, lektorutdanning med master i naturvitskap eller matematikk. Visste du at … Den magnetiske nordpolen frå tid til anna reverserer magnetfeltet og at Sørpolen brått kan bli det nye magnetiske polpunktet? Nyare forsking syner at dette kan skje om 1000 til 2000 år! Det er noko å ha i bakhovudet dersom kartet ikkje stemmer med kompasset. 105 Naturvitskaplege og teknologiske fag INFORMATIKK-MATEMATIKK- ØKONOMI (BACHELOR) KJEMI (BACHELOR) Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav 3 ÅR ALLE / ALLE REALFA 3 ÅR ALLE / ALLE REALFA 20 Bachelor Bachelor I det treårige studiet inngår emne som velferd og økonomisk politikk, modellering og optimering, lineær algebra, mikroøkonomi, marknadsteori, programmering, sannsynlegheitsteknikk og statistikk. Det treårige bachelorstudiet gir grunnleggande praktiske og teoretiske kunnskapar i kjemi støtta av breiddekunnskap innan fysikk og biologiske fag, og dannar grunnlag for vidare studium av kjemiske fenomen og prosessar i naturen. Master Master Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i informatikk, statistikk eller samfunnsøkonomi. Vel du statistikk kan du få aktuarkompetanse. Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i kjemi. Studiet kan òg kvalifisere for masterprogram i molekylærbiologi, nokre retningar i petroleumsteknologi og nokre retningar i geovitskap. Forsking UiB har gode forskingsmiljø innanfor alle fagretningane som er ein del av studiet, for eksempel optimering, forsikringsmatematikk og statistikk, finansteori og økonomi. 106 Sjå også desse studia Kva vil renta på studielånet ditt vere når du er ferdig med studia? Kor mykje torsk er det i Norskehavet om tjue år? Kva skjer med kronekursen dersom vi har høgare inflasjonsrate enn i utlandet? I statistikk brukt på økonomi ønsker vi å skildre samanhengar kvantitativt med matematiske uttrykk. På det grunnlaget lagar vi så prognosar. Dei fleste konstantane som inngår i formlane, er funne ved å studere korleis fenomena har utvikla seg i fortida. Det er klart at dei er usikre, og denne uvissa forplantar seg inn i prognosane. Statistiske metodar hjelper oss til å ha ei meining om kor sikre slike prognosar er. På studiet vil du lære korleis du kan modellere ulike problemstillingar ved bruk av datamaskiner. Vi legg vekt på programmering og utvikling av effektive metodar for å løyse problema. Modelleringa kan utformast ved hjelp av eit datamaskinprogram eller som ei matematisk formulering. Implementering av løysingsmetodane på datamaskin står sentralt i studiet. uib.no 40 Datateknologi, datavitskap, informasjonsvitskap, informasjons- og kommunikasjonsvitskap, kognitiv vitskap. Visste du at … Forsikring var eitt av de første områda der ein tok i bruk statistiske metodar for å analysere og kalkulere risiko. Forsking Kan nye kjemiske sambindingar løyse utfordringar knytte til medisin, industri og energi? Kan fargestoff vi finn naturleg i bær og planter, ha ein krefthemman de verknad? Kan såpe auke utvinninga frå oljefelt? Kjemi er læra om stoffa som alle ting er bygde opp av, om strukturen til desse stoffa, eigenskapane deira og kvar dei finst. Faget er svært viktig for å kunne forstå den fysiske verda, både tinga i dagleglivet, naturen og store delar av det teknisk baserte næringslivet vårt. Kjemi er livsviktig. Utan dagleg bruk av tusenvis av kjemikaliar kan ikkje samfunnet vårt eksistere. Sjølv om bruk av kjemikaliar i somme tilfelle kan vere risikofylt, må vi lære oss å leve med denne risikoen dersom vi vil ha fordelane av å kunne nytta moderne produkt innan mat, helse, kroppspleie og vareproduksjon. Forureining er berre ei av dei mange problemstillingane som dagleg minner oss om desse motsetnadene, og derfor treng vi dyktige kjemikarar som ikkje berre kan løyse problem når dei oppstår, men som òg kan bidra til å finne nye løysingar. uib.no Moderne medisin, fornybare drivstoff, nanokjemi, petroleumskjemi, antioksidanter – alt dette er eksempel på viktige forskingsfelt ved instituttet. Forskinga innan kjemi dekker eit breitt spekter av tema. Vi driv med alt frå teoretisk kjemi med datamodellering av atom og molekyl til praktisk laboratoriearbeid der vi lagar nye stoff. Du omgir deg med mange kjemiske produkt i kvardagen, og kjemisk forsking er derfor svært viktig for samfunnet. Denne forskinga er også viktig for dei store globale utfordringane som miljøog klimaspørsmålet og berekraftig utvikling. Sjå også desse studia Geologi, geofysikk, molekylærbiologi, petroleum- og prosessteknologi, miljø- og ressursfag, lektorutdanning i matematikk og naturfag. Visste du at … Forskarar innan kjemi er sterkt involvert i debatten rundt det vitskapelige grunnlaget for prediksjon av global oppvarming. 107 Naturvitskaplege og teknologiske fag MATEMATIKK FOR INDUSTRI OG TEKNOLOGI (BACHELOR) MATEMATIKK (BACHELOR) Varigheit Poenggrenser 3 ÅR Studieplassar NYTT STUDIUM 10 Opptakskrav Varigheit Poenggrenser REALFA 3 ÅR Godtar du ikkje svaret «Fordi det berre er sånn» er eit studium i matematikk noko for deg. Liker du å forstå kvifor matematiske verktøy og metodar fungerer? Som for eksempel kvifor formelen for løysing av andregradlikningar verkar? Vil du vite kva som blir meint når vi seier at det er umogleg å dele ein vinkel i tre like vinklar med passar og linjal? Kunne du også tenke deg å forstå kvifor det er sant? Er du fascinert av geometrien bak fysiske teoriar som Einsteins relativitetsteori eller superstrengteori? Er du interessert i å forstå det store bildet? Matematikk er eit nyttig fag med mange anvendingar. Moderne teknologi er utenkeleg utan matematikk, og kunnskap om matematikk er ein føresetnad for å kunne treffe kvalifiserte vedtak om nesten alle forhold i det m oderne samfunnet. Matematisk tankegang blir brukt også i leik og underhaldning, som for eksempel når du løyser ein sudoku. Dessutan er matematikk eit fag i rivande utvikling som er fascinerande i seg sjølv. Nysgjerrigheit og trong til utforsking er dei viktigaste drivkreftene for utvikling av faget. uib.no Opptakskrav REALFA Bachelor Bachelor Bachelorprogrammet i matematikk fokuserer på matematikk som eit fag med sjølvstendig verdi og interesse. Du blir undervist av internasjonalt aktive forskarar som gir deg kunnskap om det teoretiske grunnlaget for matematiske fagfelt som analyse, algebra og topologi. Du får trening i abstrakt tenking og i å analysere problem av matematisk art der løysingsmetoden ikkje nødvendigvis er kjend, og får evne til sjølv å sette deg inn i nye område av matematikk og naturvitskap. Dessutan får du øving i å formidle matematikk. Bachelorprogrammet i Matematikk for industri og teknologi gir deg ein generell bakgrunn i matematikk som kan nyttast til å løyse utfordringar innan teknologi og naturvitskap. Du får trening i abstrakt tenking, og i å modellere naturvitskaplege problem ved hjelp av matematiske metodar. Under studiet kjem du til å utvikle ei evne til sjølv å sette deg inn i nye område av matematikk og naturvitskap. Dessutan får du øving i å formidle matematikk. Master Master 108 Studieplassar NYTT STUDIUM 15 Avhengig av val kan eit bachelorprogram i matematikk kvalifisere deg til dei fleste masterprogram i naturvitskap. Om du liker å studere matematikk anbefaler vi masterprogram i algebra/algebraisk geometri, matematisk analyse eller topologi. Forsking Vi forskar innanfor eit breitt spekter av matematiske problemstillingar: klassiske problem, nye problem som dukkar opp i den rivande utviklinga av matematikken sjølv, og problem knytt til andre felt som moderne teoretisk fysikk. Sjå også desse studia Matematikk for industri og teknologi, statistikk, informatikk-matematikk-økonomi (IMØ), fysikk, geofysikk, datateknologi, datavitskap, petroleum- og prosessteknologi, samfunnsøkonomi, lektorutdanning med mastergrad i naturvitskap eller matematikk. Visste du at … Verdas største kjente primtall per januar 2013 har over 17 millionar siffer. Premiar blir delte ut til dei som finn nye primtall med meir enn ein million siffer. Vil du arbeide med metodar som kan løyse framtidas utfordringar innanfor klimamodellering, medisinsk forsking eller oljeutvinning? Eller vil du opparbeide deg kompetanse til å jobbe med grøn teknologi? Då er dette studieprogrammet noko for deg. Matematiske likningar har lenge vore eit viktig verktøy for å forstå verda omkring oss og for å utvikle ny teknologi. I dag er det ein sterk auke i bruken av matematiske utrekningar på nye fagfelt som medisin, biologi, økonomi og samfunnsfag. Ein konsekvens av dette er at ein må ha djupare forståing av korleis problemstillingar kan formulerast ved hjelp av likningar, og korleis desse likningane kan løysast ved hjelp av datamaskiner. Studiet i matematikk for industri og teknologi gir denne innsikta ved å kombinere matematiske fag med kurs innanfor andre fagfelt, som for eksempel fysikk, informatikk, biologi og økonomi. Du vil få moglegheit til å jobbe med anvendingar som fornybar energi, CO2-lagring, bildebehandling, oljeutvinning og havmodellering, i tillegg til grunnleggande matematiske problemstillingar. uib.no Studiet leier naturleg til ein mastergrad i Anvendt og utrekningsorientert matematikk, men det vil også kvalifisere for fordjuping innanfor andre retningar av matematikk, og gi eit solid grunnlag for masterstudium i nærliggande fag, for eksempel medisinsk biologi, statistikk, prosessteknologi og energi. Forsking Studiet er knytt til gruppa for Anvend og utrekningsorientert matematikk ved Matematisk institutt. Gruppa forskar mot anvendingar som fornybar energi, CO2-lagring, bildebehandling, oljeutvinning og havmodellering, i tillegg til grunnleggande matematiske problemstillingar. Sjå også desse studia Matematikk, statistikk, aktuar, informatikk-matematikk-økonomi (IMØ), fysikk, geofysikk, datateknologi, datavitskap, petroleum- og prosessteknologi, lektorutdanning med mastergrad i naturvitskap e ller matematikk. Visste du at … Den dyraste reknefeilen i norsk historie resulterte i tapet av ein oljeboringsplattform i Rogaland. Det kosta oss fire milliardar kroner. 109 METEOROLOGI OG OSEANOGR AFI (BACHELOR) Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav 3 ÅR ALLE / ALLE REALFA 30 Bachelor Primærfaga i det treårige studiet er matematikk, f ysikk, informatikk, meteorologi og oseanografi. Derfor er det viktig at du har gode forkunnskapar i matematikk og fysikk frå vidaregåande skole. Master Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i meteorologi og oseanografi. Forsking Stormkast, havstraumar, regnbyger, snøskred, CO2- opptak og heitebølger – det er fysikk alt saman. Ved Geofysisk institutt jobbast det med å auke forståinga av korleis naturkreftene driv verda. Ein stor del av forskinga tek for seg spørsmål kring klimaendringar, energi og miljø. 110 Sjå også desse studia Er ekstremvêr eit resultat av klimaendringar? Kan all isen på jorda smelte, og kva skjer i tilfelle då? Kva vil globale klimaendringar ha å seie for klimaet i Noreg? Kva har forholda og rørslene i havet å seie for torskebestanden? Matematiske fag, fysikk, datateknologi, datavitskap, kjemi. Meteorologi omfattar studiet av vêrsystem, fysiske prosessar i atmosfæren, klima og klimaendringar. Fagområdet oseanografi omfattar studiet av ulike fenomen i havet og dei fysiske og kjemiske eigenskapane til sjøvatn. Ein vatndråpe i havet treng om lag 1000 år på ei runde rundt heile jorda før han dukkar opp att på den same staden neste gong. I både meteorologi og oseanografi bruker vi dei fysiske lovene, slik dei er formulerte i matematiske likningar, for å skildre og forklare fenomen i naturen. For å forstå klimasystemet betre må vi studere dei enkelte komponentane i klimasystemet, for eksempel atmosfæren og havet. For at opprydningsarbeidet etter eit oljeutslepp i Nordsjøen skal bli vellukka, er det viktig å ha nøyaktig kunnskap om straumforholda i området. uib.no Visste du at … Naturvitskaplege og teknologiske fag MILJØ- OG RESSURSFAG (BACHELOR) Studium MOLEKYLÆRBIOLOGI (BACHELOR) Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav BACHELOR (MN) ALLE / ALLE BACHELOR (SV) 45,8 / 43,6 15 9 REALFA GENS Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav 3 ÅR 46,0 / 47,5 REALFA 40 Bachelor Det treårige studiet gir deg ei brei innføring i moderne molekylærbiologiske teoriar og metodar. Kombinasjonen mellom molekylærbiologiske emne og kjemi gir deg innsikt i dei biokjemiske/molekylære mekanismane bak biologiske prosessar. Matematikk, biologi og informatikk er viktige støttefag. Bachelor Det treårige studiet kombinerer miljø- og ressursemne frå både naturvitskapane og frå samfunnsvitskapane. Studentar på bachelorprogramma i miljø- og ressursfag vel mellom studievegane kjemi eller biologi for den naturvitskapelege retninga og samfunnsøkonomi eller geografi for den samfunnsvitskaplege retninga. Emne frå studievegen inngår i spesialiseringa saman med tverrfaglege emne, naturvitskaplege emne og samfunnsfaglege emne. Master Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig master program i molekylærbiologi, biologi og eventuelt k jemi. Forsking Master Etter bachelorprogrammet kan du søke på eit toårig masterprogram i geografi, samfunnsøkonomi, kjemi eller biologi. Kvalifisering til dei ulike masterprogramma blir gjort ved å velje ein studieveg mot ønska masterprogram. 112 Kva er samanhengen mellom menneskeleg aktivitet og globale miljøendringar? Korleis kan miljøforhold forklare at matproduksjonen har utvikla seg til forskjellig tid på ulike stader? Verda står overfor store menneskeskapte miljøproblem. Klimaendringar og bruk av vatn- og jordressursar krev fagleg kompetanse for at vi skal få til ei berekraftig utvikling. Eit vilkår for god naturforvalting, er at vi forstår prosessane i naturen rundt oss og korleis ulike samfunnsaktivitetar påverkar desse prosessane. Studiet er bygd opp kring relasjonen mellom miljø og ulike typar ressursar, der fokuset ligg på endring av miljø som følge av menneskeleg aktivitet. Den rolla kjemien spelar i naturen og i livet står sentralt, det same gjer fysiske, biologiske og økologiske forhold. Eit viktig element er å finne relasjonen mellom forvalting av ressursar og eit miljø i endring. uib.no Forsking Forskinga på fagfeltet kombinerer fag som biologi, kjemi, geografi og økonomi, ein kombinasjon som vil være nødvendig for løysing av viktige miljø- og ressursutfordringar både i eit lokalt, regional, nasjonalt og globalt perspektiv. Sjå også desse studia Geografi, biologi, kjemi, samfunnsøkonomi, utviklingsstudiar. Visste du at … 99 % av alle livsformer som har eksistert på jorda, er no utdøydd. Korleis ser eigentleg cellene ut? Kva for endringar i cella er det som kjenneteiknar ei kreftcelle? Korleis utviklar eit befrukta egg seg til eit ferdig individ? Er det etisk forsvarleg å endre genane til dyr slik at dei kan produsere medisinar? Molekylærbiologi handlar om dei biologiske makromolekyla og livsprosessane som desse molekyla inngår i. Vi studerer den molekylære oppbygginga, kjemien og fysikken til DNA, RNA, protein, karbohydrat og lipid for å betre kunne forstå deira plass og funksjon i levande organismar. Studium av molekyl og celler har gitt mykje ny kunnskap dei siste 50 åra. Ein har blant anna funne samanhengen mellom molekyl og ei rekke sjukdommar, identifisert genane til mennesket, fått kjennskap til fosteret si utvikling og delteke i utviklinga av nye vaksinar. Molekylærbiologi og biokjemi, som er to sider av det same fagområdet, står i dag heilt sentralt i all biologisk og medisinsk forsking. Biokjemiske og molekylærbiologiske prinsipp blir også nytta innan for eksempel farmasøytisk og bioteknologisk industri. uib.no Fagmiljøet forskar på protein og deira funksjonar, i frå databasert modellering av strukturar til protein funksjon i levande celler. Mykje av forskinga er knytt til kreft og andre sjukdomar, som for eksempel Parkinsons sjukdom. Andre område er forståing av molekylære strukturar og mekanismar i celler sin hukommelse, utvikling av vaksinar mot barnediaré og jakta på ei behandling mot lakselus. Sjå også desse studia Kjemi, biologi, nanoteknologi. Visste du at … Sjukdommen hypotrofisk kardiomyopati («HCM»), som forårsakar plutseleg hjartedød hos idrettsutøvarar, kjem av ein mutasjon i genet RYR2. Denne mutasjonen gjer at RYR2-kodar får ein mutert versjon av eit protein. Dette fører til feil signalisering i muskelcellene slik at hjartet sviktar. 113 Naturvitskaplege og teknologiske fag PETROLEUM- OG PROSESSTEKNOLOGI (BACHELOR) NANOTEKNOLOGI (BACHELOR) 114 Ta ein millimeter og del han i ein million delar, da har du ein nanometer. Med nanoteknologi prøver ein å måle og endre på strukturar på denne lengdeskala en, slik at materiala vi lagar, kan få nye og optimale eigenskapar. Det kan skje ved å lage nanopartiklar, nanodråpar eller nanoporer med diameter på mel lom 1 og 100 nm, og ved å stabilisere slike nano strukturar i materiala våre. Nanoteknologi blir blant anna brukt ved design av nye funksjonelle material innan elektronikk, farmasi, kjemisk katalyse og instrumentutvikling. I aukande grad finn ein nanoteknologi i produkt som vi omgjer oss med til dagleg, som datautstyr, sensorar, solkrem og andre produkt for personleg pleie, medisinar og sportsutstyr. Eit anna eksempel på felt der nanoteknologien er relevant, er i utviklinga av nye, fornybare energikjelder, for eksempel solcellepanel med høg kapasitet og fleksible bruksområde. Hydrogen blir av mange spådd å bli ein viktig energiberar om eit tiår eller to, og nanoteknologi vil truleg spele ei avgjerande rolle i utforminga av trygge hydrogenlagringsmedium slik at hydrogen kan nyttast som drivstoff i bilar. uib.no Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav 3 ÅR 48,1 / 49,2 REALFA 3 ÅR 53,2 / 48,6 REALFA 20 60 Bachelor Bachelor Det treårige studiet gir deg eit tverrfagleg grunnlag innanfor fysikk, kjemi, molekylærbiologi og matematikk. Studiet gir deg òg kunnskap om kva som kjenneteikner nanoteknologi samenlikna med dei ulike naturvitskapane som nanoteknologien er basert på. Det treårige studiet tek utgangspunkt i dei klassiske realfaga fysikk, geologi, matematikk og kjemi. Med spesialiseringsemne i siste halvdel av studiet i tillegg, får du eit godt fagleg grunnlag for å kunne møte dei utfordringane som finst i olje- og gassindustrien i dag. Master Master Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig master program i nanovitskap, molekylærbiologi, kjemi, fysikk eller medisinsk biologi. Ta kontakt med studierettleiar for meir informasjon om masterstudiet i nanovitskap. Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i prosessteknologi eller petroleumsteknologi. Det er òg mogleg å gå vidare på eit masterprogram i energi eller geologi dersom du vel bestemte valemne. Forsking Forsking Nanovitskap har på få år vakse til å bli ei ny hovudretning i realfagleg forsking både i Noreg og internasjonalt. UiB har gjennom fleire år bygd opp sterke forskargrupper i faget. UiB har lange tradisjonar innanfor gransking av kontinentalsokkelen. I tida framover blir det viktig med blant anna forsking innan EOR (metodar for å auke utvinning av olje og gass frå reservoaret), CO2-lagring og på metodar for å transportere og behandla olje og gass på ein effektiv og trygg måte (slik at ein unngår store ulykker som Deepwater Horizon). Desse og andre spørsmål er noko du kan jobbe med dersom du vel å fordjupe deg i petroleumsteknologi eller prosessteknologi. Sjå også desse studia Kjemi, fysikk, matematiske fag. Visste du at … Storleikstilhøvet mellom ein nanopartikkel og ein fotball er omtrent som forholdet mellom ein fotball og jordkloden. Olje- og gassindustrien jobbar med dei viktigaste spørsmåla innan energiproduksjonen i Noreg. Kor leis skal vi få mest mogleg ut av oljereservoara våre? Kan ein fanga og lagre CO2 for å møte klimautfordrin gane? Korleis kan vi sikre at vi transporterer og be handlar oljen og gassen på en effektiv og trygg måte? Om du er interessert i teknologi, og vil vere med på å svare på desse spørsmåla, er bachelorprogrammet i petroleum- og prosessteknologi noko for deg. Petroleumsteknologi omfattar teknologi i samband med leiting, karakterisering og utvinning av petroleum frå olje- og gassreservoar. Prosessteknologi på si side omfattar transport og vidareforedling av olja og gassen etter at råvara har blitt henta opp til overflata. I Bergen vil du studere i nærleiken av olje- og gassfelta i Nordsjøen, oljeraffineriet på Mongstad og gassanlegget på Kollsnes. Utvinning av olje og gass er den viktigaste inntektskjelda vår og vil vere det i lang tid framover. uib.no Sjå også desse studia Geovitskap, fysikk, nanoteknologi, matematiske fag, kjemi. Visste du at … I løpet av den tida det tar deg å lese denne setninga, blir det produsert olje og gass på den norske kontinentalsokkelen for nesten 1⁄3 million kroner. 115 Naturvitskaplege og teknologiske fag NATURVITSK APLEGE FAG (ÅRSSTUDIUM) STATISTIKK (BACHELOR) Varigheit Poenggrenser 3 ÅR Studieplassar Opptakskrav NYTT STUDIUM 10 REALFA Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav 1 ÅR ALLE / ALLE REALFA 75 Bachelor Ver merksam på at dersom du har planar om å studere ved UiB i meir enn eitt år, bør du søke opptak på eit bachelorprogram. I det treårige studiet inngår emne innanfor statistikk og matematikk, som gir grunnleggande kunnskapar om sannsynsrekning, statistiske analysemetodar og generell matematikk. I tillegg kan du velje breiddefag frå andre fagfelt, for eksempel økonomi, fysikk eller biologi. Vidare studium Avlagde eksamenar vil kunne brukast i ein bachelor grad dersom du søker overgang til eit bachelor program på eit seinare tidspunkt. Master Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig master program i statistikk, enten i Matematisk statistikk, Dataanalyse eller Finansteori og forsikringsmatematikk, eller nærliggande fag, for eksempel Anvend og utrekningsorientert matematikk, Matematikk, Energi eller Medisinsk biologi. 116 Sjå også desse studia Biologi, berekraftig havbruk, kjemi, molekylærbiologi, nanoteknologi, fysikk, geovitskap, datavitskap, datateknologi, matematikk, meteorologi og oseanografi, petroleum- og prosessteknologi. Forsking Korleis kan vi vite at temperaturen på jorda stig? Og korleis kan vi finne metodar som kan hjelpe oss å spå kva som vil skje med bustadprisane? Ved å studere statistikk vil du bli i stand til å forstå kva som ligg bak ulike tal, og dermed finne svara på samfunnsnyttige og finansielle spørsmål. Statistikk handlar om prinsippa og metodane for å samle inn og analysere informasjon. Statistiske metodar blir nytta overalt der det finst talmateriale. I samfunnet vårt i dag der det blir lagra og produsert informasjon heile tida, er det eit aukande behov for statistikarar. For eksempel ved utvikling av nye og betre medisinar. Her arbeider statistikarar saman med legar for å sette opp eksperiment og analysere resultata som blir produserte. Det trengst god forståing av matematiske metodar på grunn av at metodane i statistikken er basert på matematikk. Statistikarar arbeidar saman med folk frå andre fagfelt for å løyse praktiske problem og for å rekne ut uvisse. Statistikk brukar datamaskiner til å organisere og analysere data, og gjennom studiet vil du få god kjennskap til dette. uib.no Faggruppa i statistikk ved UiB forskar på problemstillingar innanfor bio- og medisinsk statistikk, utrekningsorientert statistikk, statistisk metode, samt finans og forsikringsmatematikk. Gruppa er eit av dei største fagmiljøa i Noreg innanfor statistikk. Sjå også desse studia Matematikk for industri og teknologi, aktuar, informatikk-matematikk-økonomi (IMØ), fysikk, geofysikk, datateknologi, datavitskap, petroleum- og prosessteknologi, samfunnsøkonomi, lektorutdanning med mastergrad i naturvitskap eller matematikk. Visste du at … Vi generer over 2,5 trillionar bytes med data kvar dag. Vil du supplere tidlegare utdanning eller for djupe deg innanfor eit fagområde? Ønsker du undervisningskompetanse i eit nytt fag? Eit årsstudium er først og fremst retta mot deg som allereie har teke eit studium på høgskole- eller universitetsnivå tidlegare. Årsstudiet gir deg studierett i eit år. Dei naturvitskaplege faga har stor spennvidde og dekker fag som biologi, kjemi, molekylærbiologi, nanoteknologi, fysikk, geofysikk, geologi, datavitskap, datateknologi, matematikk, meteorologi og oseanografi, petroleum- og prosessteknologi. På årsstudiet i naturvitskaplege fag kan du velje å konsentrere deg om berre eitt fag, eller du kan kombinere emne frå fleire fagområde. Innanfor dei ulike faga er det mange spennande emne å veljemellom. Men ver merksam på at studentar på bachelor program vil ha fortrinn på emne med avgrensa kapasitet knytt til laboratorieøvingar, tokt, feltkurs etc. uib.no 117 PSYKOLOGISKE FAG 122Arbeids- og organisasjonspsykologi 123Generell psykologi 124Psykologi 125 Årsstudium i psykologi Psykologien studerer faktorane som er avgjerande for menneskeleg åtferd og tanke, og korleis desse faktorane kan bli påverka og endra. Psykologi handlar om oss menneske og om korleis hjernen vår fungerer, om kva som skjer når vi tenker, føler, sansar og handlar. Kvifor oppfører vi oss som vi gjer og korleis kommuniserer vi med kvarandre? Kva reknar vi som psykiske lidingar og avvikande åtferd? Sorg og sjølvskading. Glede og meistring. Traume og frykthandtering. Psykologien studerer faktorane som er avgjerande for menneskeleg åtferd og tanke, og korleis desse faktorane kan bli påverka og endra. Menneskeleg åtferd er noko av det mest fengslande du kan studere, og noko av det vanskelegaste, fordi dei fleste har ei meining om emnet. Psykologi omfattar studium av åtferd hos enkeltindivid, deira interaksjon med omgivnadene, og åtferda i grupper. Ein viktig del av psykologisk forsking handlar om å kartlegge faktorar som har innverknad på helse og sjukdom. For å bli psykolog må du ta profesjonsstudiet i psykologi. Studiet byr på både teori og praksis og gir deg trening i klinisk psykologi. Det er det einaste studiet som gir autorisasjon til å arbeide som p sykolog. Bachelorprogramma er reine teoretiske studium og er aktuelle for deg som ønsker å fordjupe deg innanfor eit bestemt område i psykologien, som organisasjonspsykologi eller utviklingspsykologi, men utan å bli psykolog. Problemløysing Kropp og sinn heng saman, og den mentale helsa vår er like viktig som kroppen sin fysiske tilstand. Vi opplever utfordringar og konfliktar i mange ulike situasjonar og i ulike fasar av livet. Det kan oppstå konfliktar på skolen, på arbeidsplassen, i forholdet, eller ein kan slite med psykiske problem. Nokre gonger er vi i stand til å handtere problema våre sjølve, andre gonger treng vi hjelp til å sortere tankar og opplevingar eller løyse fastlåste situasjonar. Ein psykolog, eller person med psykologisk kompetanse, har trening i konfliktløysing og kan vere til hjelp når ein skal finne kjernen i eit problem. Å forstå forskjellige menneske med forskjellig bakgrunn er ein viktig del av ekspertisen som psykolog. 119 Psykologiske fag Tidlegare studentar KVA KAN DU BLI? Bachelor- og masterstudium i psykologi gir ei innføring og fordjuping i fleire av psykologien sine grunnemne. Med denne kunnskapen kan ein etter avslutta utdanning for eksempel arbeide som rådgivar/sakshandsamar i offentleg og privat sektor, eller ein kan få jobb i skoleverket. Profesjonsstudiet i psykologi er det einaste studiet for deg som vil bli psykolog, og som gir rett til å utøve klinisk psykologi. Psykolog 120 Ein psykolog arbeider med menneske si psyke – med enkeltpersonar, grupper eller organisasjonar. Psykologisk behandling er hjelp til sjølvhjelp, og skal gjere klienten betre i stand til å meistre problema sine. Det er mangel på psykologar i Noreg i dag, og du vil enkelt få ein jobb du kan trivast i. Som utdanna psykolog er det ikkje berre i den klassisk t erapeut-pasient-relasjonen du kan arbeide. Mange jobbar i helsevesenet, sosialsektoren og skoleverket, innan krise- og traumehandtering, eller i private verksemder. Andre jobbar innanfor undervisning og forsking. Ofte jobbar ein i team saman med andre faggrupper. Psykologisk fagkunnskap Bachelorstudia gir kompetanse om menneskesinnet, og du kan i utgangspunktet bidra på alle arbeidsplassar der menneske er involverte – det vil med andre ord seie dei aller fleste. Du kan arbeide i skolen, i det private næringslivet,med konsulentverksemd, leiing og formidlingsarbeid, i helsevesenet og liknande der psykologisk fagkunnskap er etterspurd. Innanfor idretten har psyken enormt mykje å seie for prestasjonane. I PR- og reklamebransjen er kunnskap om menneskepsyken ettertrakta og mykje brukt. Kandidatar med arbeids- og organisasjonspsykologi arbeider særleg innan personal- og organisasjonsutvikling og i organisasjonar på lokalt, nasjonalt og internasjonalt nivå. Tema som konflikthandtering, stressmeistring, motivasjon og leiarstil og mobbing er blant områda du får kompetanse på i løpet av utdanninga. Målet er at ein i rolla som leiar, medarbeidar, rådgivar, konsulent eller analytikar skal kunne forstå, ivareta og utvikle menneske i organisasjonar. STUDENTEN: ANDREA THARALDSEN, 21 år Helene Brattetveit, 27 år Studium: B achelor i generell psykologi Stilling: Rekrutterar/HR-rådgivar Arbeidsplass: Fylkesmannen i Hordaland Grad: Bachelor i arbeids- og organisasjonspsykologi MELLOM KROPP OG SJEL No rekrutterer eg ingeniørar og prosjektadministrativt personell til olje- og gassindustrien. Som HR-rådgivar kjem eg til å drive med personaladministrasjon og gi råd i ulike personalsaker. Eit viktig fokus i utdanninga er mennesket som ressurs og korleis ein kan utvikle mennesket i bedrifta, og samtidig ha fokus på eit godt arbeidsmiljø. – På psykologi lærer vi om alt frå korleis følelsar påverkar hugse evna og kva ein personlegdom er, til korleis dei forskjellige nerve strukturane i hjernen påverkar åtferda vår. Medina Mahic, 23 år Stilling: Miljøterapeut Arbeidsplass: Psykisk Helse, avdeling Lyngdal Grad: Bachelor i generell psykologi Målet med jobben min er å auke livskvaliteten til tidlegare klinisk innlagte pasientar ved å gi dei trygge, men konsekvente rammer å halde seg til, slik at dei kan møte utfordringane i kvardagen. Psykologien har vore ein stor fordel og gitt meg eit solid forståingsgrunnlag i møte med psykiatriske pasientar og deira sjukdomsdiagnose. Eg føler at eg har gått inn i jobben med verdifull kunnskap om korleis ein kan møte dei behova menneske i ein slik livssituasjon har. Stian Espevold, 28 år Stilling: Kommunepsykolog for vaksne Arbeidsplass: Sund kommune Grad: Profesjonsstudiet i psykologi Som kommunepsykolog i førstelinjetenesta tek eg hand om lette til moderate psykiske lidingar. Eg jobbar førebuande med folkehelsearbeid og med å auke den psykologiske kunnskapen i andre faggrupper og i befolkninga generelt. Eg har fast engasjement i kommunen sitt kriseteam, som mellom anna har ansvaret for å støtte opp om kriseramma familiar. Eg er også rettleiar for kommunen sitt psykiatriteam der eg er til hjelp med psykologkompetanse i gjennomgang av ulike saker. Stillinga eg er tilsett i vart oppretta då eg begynte, så det er i stor grad eg sjølv som har utforma stillinga og sett rammene for arbeidet eg gjer. Dette har vore ein særs spennande prosess å vere med på. – Eg interesserer meg for mykje forskjellig og vurderte nesten heile studiekatalogen før eg fann ut kva eg ville studere, fortel Andrea. Eg kunne også hatt god lyst til å studere eit helse- eller samfunnsfag, men noko av det eg er mest fascinert av, er likevel menneskenaturen og kvifor vi tenker og gjer som vi gjer, derfor enda eg med å sette psykologi som førsteval. Foreløpig er eg veldig glad for at eg gjorde det. Hjernen er også ein kroppsdel – Vi lærer om veldig mykje forskjellig. Berre det første året var vi innom ulike perspektiv på utvikling og læring, sosialpsykologi, personlegdomspsykologi og kognitiv psykologi, for å nemne noko. – Ein ting som overraska meg var at vi også hadde eit heilt emne med biologi heilt i byrjinga av studiet! Det var veldig uventa då, men no tenker eg det er innlysande at ein treng kjennskap til biologi og nevrovitskap for å forstå korleis psyken fungerer. Hjernen er jo trass alt også ein del av kroppen. Læringsmetodar Universitetet legg i stor grad opp til sjølvstendig læring, og studiekvardagen til Andrea består stort sett av ein kombinasjon av forelesingar, seminar og sjølvstudium, men også labøvingar på enkelte emne. – I eitt av faga eg tar dette semesteret, har vi ei digital labrotte! Det er veldig morosamt! Den fungerer om lag som ei vanleg labrotte, som vi må bruke tid på å forstå og lære opp gjennom øvingar og repetisjonar. Rotta gir oss ein sjanse til å teste ut noko av det vi lærer om på forelesingane i praksis. Det er alltid positivt. Livet utanfor lesesalen – Det var eigentleg ganske tilfeldig at eg landa i Bergen, men eg hadde to gode venner frå folkehøgskolen min som skulle flytte hit, så vi vart samde om å flytte saman. Eg kosar meg skikkeleg her! Det regnar litt av og til, men det gjer ikkje så mykje. Studentmiljøet er veldig bra, slår Andrea fast. Ho er også sjølv aktiv i studentmiljøet. Ho dansar swing og salsa, speler i korps og er med i Psykologirevyen. Det har blitt mange fleire menneske som er med i revyen dei siste åra, og dette er viktig for det sosiale miljøet på instituttet. Det skal bli ein knallbra revy, men vi har sagt heile vegen at det viktigaste er at vi har det kjekt undervegs. Framtidsplanar – Det er jo eit stykke opp og fram foreløpig, men eg tenker sterkt på kanskje å bli logoped. Det er kanskje ikkje det mest opplagte karrierevalet, men nesten alt eg lærer på studiet, er relevant for ein slik jobb. Både lærings- og utviklingspsykologi og denne koplinga mellom det fysiologiske og det psykiske. Eg trur det er kjempeviktig når ein skal jobbe på eit slikt felt å ikkje berre sjå på enkelte feil og utfordringar, men å sjå heile mennesket. Om eg ikkje blir logoped, så har eg i alle fall lyst til å peile meg nærare inn mot helsefremmande eller sosialt arbeid på masternivå. Generelt tenker eg at det er veldig mykje betre å fokusere på kva du er god til og kva du liker å halde på med når du skal velje studium, enn akkurat kva du jobb du kan få. Vegen blir til mens du går. 121 Psykologiske fag ARBEIDS- OG ORGANISASJONSPSYKOLOGI (BACHELOR) GENERELL PSYKOLOGI (BACHELOR) Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav 3 ÅR 55,6 / 47,5 GENS 3 ÅR 54,6 / 47,6 GENS 60 60 Bachelor Bachelor Det treårige studiet tek for seg tema som organisasjonsteori, leiing, psykososiale arbeidsmiljøfaktorar, stress, meistring, utbrenning, jobbtrivsel, mobbing, konflikthandtering, organisasjonskultur, organisasjonslæring, omstilling, sjukefråvær og helse i arbeidslivet. Det treårige studiet gir blant anna kunnskap innanfor områda biologisk psykologi, kognitiv psykologi, lærings- og åtferdspsykologi, utviklingspsykologi, personlegdomspsykologi og sosialpsykologi. Master Master Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig master program i psykologi. Studiet har to studieretningar; arbeids- og organisasjonspsykologi og psykologisk vitskap. I sistnemnde kan du velje fordjuping i B ehavioral Neuroscience eller generell psykologi. Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i psykologi med fokus på arbeids- og organisasjonspsykologi. Forsking 122 Arbeidslivet er ein av dei viktigaste arenaene for menneske i vår tid. Gjennom arbeidet møter vi andre, realiserer oss sjølve og utviklar oss som men neske.Vi kan oppleve medgang og meistring, men også stress, mobbing og utbrenning. Eit godt arbeidsmiljø har stor innverknad på trivsel, helse og produktivitet på ein arbeidsplass. Kva er avgjerande for eit godt arbeidsmiljø? Korleis handlar og reagerer enkeltindividet i forhold til ulike sider i arbeidslivet? Det finst verkemiddel ein kan nytte for å utvikle både enkeltmenneske, grupper og organisasjonar. Og det finst ting ein kan gjere for å førebygge og handtere problem som oppstår på arbeidsplassen. Gjennom studiet lærer du korleis du kan få verksemder til å forstå at menneska er den viktigaste ressursen dei har, og hjelpe dei til å utvikle sine tilsette med omsyn til både y teevne og sjølvrealisering. uib.no I fagmiljøet ved arbeids- og organisasjonspsykologi forskar «FALK», på arbeidsmiljø, leiing og konflikt på arbeidsplassen. Ei anna gruppe, «Operational Psychology Research Group», forskar på korleis vi oppfattar risiko og problemløysing i usikre, tids knappe situasjonar. Sjå også desse studia Generell psykologi, profesjonsstudium i psykologi, årsstudium i psykologi, folkehelse og helsefremmande arbeid, pedagogikk, administrasjon og organisasjonsvitskap. Visste du at … Våre tankar om andre menneske påverkar måten vi behandlar dei på. Forsking Presterer idrettsutøvarar betre når dei blir observert enn når dei trenar aleine? Kvifor gjer vi menneske mindre innsats når vi arbeider i grupper enn når vi arbeider for oss sjølve? Psykologi er vitskapen om åtferd og mentale prosessar hos menneske og dyr. Vi relaterer oss til kvarandre, og påverkar kvarandre. Kva har førsteinntrykket å seie i sosial samhandling? Kor mykje har oppmuntring å seie for læring? Korleis tolkar vi positive og negative hendingar i dagleglivet? I psykologien er åtferd forklart med teoriar som bygger på vitskaplege metodar, og studiet gir kunnskap om generell psykologisk forskingsmetodikk. Du vil bli kjent med hovudorienteringar, teoretiske hovudperspektiv, sentrale forskingsbidrag og funn i psykologifaget. Gjennom studiet vil du lære å identifisere og analysere mennesket i samspel med omgivnadene sine. uib.no Fagmiljøet forskar på fleire ulike område innan psykologi. Forskingsgruppa «Bergen Judgement & Decision Making and Social Cognition» er blant anna oppteken av korleis kognitive og sosiale faktorar påverkar avgjerdsprosessane våre. Sjå også desse studia Arbeids- og organisasjonspsykologi, profesjonsstudiet i psykologi, årsstudium i psykologi, folkehelse og helsefremmande arbeid, pedagogikk. Visste du at … Folk kan nokre gongar hugse ting som ikkje har skjedd og gløyme sjølv dramatiske hendingar i livet. 123 Psykologiske fag PSYKOLOGI (PROFESJON) PSYKOLOGI (ÅRSSTUDIUM) Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav 1+5 ÅR SVÆRT HØGT* 82 1 ÅR 51,5 / 48,1 GENS GENS Årsstudium Opptaksgrunnlag for psykologstudiet Årsstudiet i psykologi er obligatorisk for å kunne gå vidare på det femårige psykologstudiet. Det er karakterane frå årsstudiet som er grunnlaget for opptaket. Les meir om studiet på nettet: uib.no/studieprogram/ÅRPS Dersom du ønsker å kvalifisere deg for opptak til psykologstudiet, må du fylle årsstudiet med emna ex.phil., ex.fac. og innføring i psykologi, i tillegg til generell psykologi 1 og generell psykologi 2. Karakterane frå årsstudiet avgjer om du kjem inn på det femårige psykologstudiet. Psykologstudiet Det femårige studiet er bygd opp om ein «forskar-praktikar»-modell. Du får innføring i psykologiske teoriar, forskingsmetodar og forskingsbasert kunnskap på den eine sida. På den andre sida får du grunnkompetanse innan dei sentrale arbeidsområda for psykologar, som klinisk psykologi, pedagogisk psykologi, nevropsykologi, samfunnspsykologi og forsking. Fagstudium I eit eittårig psykologistudium står du fritt til å sette saman studiet ditt. Du kan velje mellom alle opne emne innanfor generell psykologi, arbeids- og organisasjonspsykologi, personalpsykologi og pedagogikk. Du kan eventuelt også velje emne frå andre fagområde ved UiB, som for eksempel humanistiske fag eller samfunnsvitskaplege fag. Forsking 124 Kvifor oppfører vi oss som vi gjer i ulike sosiale situa sjonar? Korleis tenker, hugsar og lærer vi? Korleis kan vi forstå avvikande åtferd, og korleis kan vi endre åtferd? Finst det resept mot psykiske problem? Gjennom profesjonsstudiet i psykologi får du kunnskap om dei ulike områda av psykologien og om det vitskaplege grunnlaget for metodane i faget. Du lærer om mennesket si normale åtferd og utvikling, psykiske lidingar og avvikande åtferd. Det blir lagt vekt på både teoretisk, praktisk og etisk kunnskap, og du får klinisk erfaring på ulike område. Studentane si eiga utvikling gjennom studiet er viktig, og mykje tid går med til gruppesamtaler og individuell terapi. Studiet skal gjere deg i stand til å drive psykologisk praksis. Du skal kunne forstå, førebygge og behandle psykiske lidingar, og utføre dei viktigaste formene for psykologisk arbeid med menneske i alle aldrar. uib.no I det psykologiske fagmiljøet blir det forska på fleire større forskingsfelt, som kognitiv nevrovitskap og kognitiv psykologi, helsefremmande arbeid, individuell og klinisk psykologi, pedagogikk og utdanning, sosial- og organisasjonspsykologi. Det finst eigne grupper som forskar på så ulike tema som stress, læring, avgjerdstaking og arbeidsmiljø. Sjå også desse studia Arbeids- og organisasjonspsykologi, generell psykologi, årsstudium i psykologi, folkehelse og helsefremmande arbeid, pedagogikk. * Karaktergjennomsnittet er generelt svært høgt, men vil kunne variere noko frå år til år. Visste du at … Studentar på psykologstudiet får lære om korleis hypnose kan brukast i klinisk behandling, ved sjølv å bli hypnotisert. 320 Vidare studium Har du planar om å bli psykolog? Eller vil du studere i berre eitt år? Vil du supplere tidlegare utdanning, eller fordjupe deg i psykologiske emne? Årsstudiet i psykologi kan, i kombinasjon med andre fag, gi kompetanse for arbeid i offentleg og privat sektor – for eksempel i skolen, privat sektor, ideelle organisasjonar, helsesektoren og liknande der psykologisk fagkunnskap er etterspurt. For å bli psykolog må du bli teken opp på og fullføre det femårige psykologstudiet. Vil du bli psykolog? Avlagde eksamenar i årsstudiet vil kunne brukast i ein bachelorgrad dersom du søker opptak til eit bachelorprogram på eit seinare tidspunkt. Sjå også våre nettsider om intern overgang til bachelorprogramma. Sjå også desse studia Generell psykologi, profesjonsstudium i psykologi, folkehelse og helsefremmande arbeid, pedagogikk, arbeids- organisasjonspsykologi. Visste du at … For å kome inn på psykologstudiet må du ta eit årsstudium i psykologi sett saman av fem ulike emne. Desse emna gir deg ei innføring i den psykologiske vitskapen og omfattar kjennskap til psykologien si historie, viktige teoriar i psykologien, faget sine forskingsmetodar og sentrale forskingsresultat. Du får kjennskap til biologiske, kognitive og sosiale perspektiv på utvikling, i tillegg til teoriar om persepsjon, læring, minne, kognisjon, tenking, personlegdom og intelligensomgrep. uib.no Emosjon kan påverke kor risikabelt ein synes noko er. 125 SAMFUNNS VITSKAPLEGE FAG 130 Administrasjon og organisasjonsvitskap 131Europastudium 132 Film- og TV-produksjon 133Geografi 134Informasjons- og kommunikasjonsteknologi 135Informasjonsvitskap 136Journalistikk 137 Kognitiv vitskap 138Medievitskap 139 Nye medier 140Politisk økonomi 142 Samanliknande politikk 143Samfunnsøkonomi 144Sosialantropologi 145Sosiologi 146Utviklingsstudiar 147 Samfunnsvitskaplege fag Samanhengen mellom individ og strukturar er kjernen i samfunns vitskapleg forståing. Kvifor har dei ulike landa i verda så ulike styringsformer? Kor påverka blir eigentleg barn av valdelege dataspel? Kvifor er det så mange unge som flyttar frå heimbygda si – og kva kan trekke dei heim att? Eit samfunn er ei gruppe individ som lever saman og har meir eller mindre felles verdiar, kultur og tradisjonar. Samfunnsvitskap forskar på samhandlinga i desse gruppene, frå enkeltindivid til institusjonelle forhold. Samanhengen mellom individ og strukturar er altså kjernen i samfunnsvitskapleg forståing. Det handlar om å analysere, systematisere og forstå samanhengar både politisk, sosialt og økonomisk. Ein studerer korleis samfunn er bygde opp, og korleis dei blir organiserte og leidde. Forsking i samfunnsvitskap bidreg derfor til forståinga vår av korleis samfunnet utviklar seg og kan gi konkrete løysingar på samfunnsmessige problem. Ved UiB har vi anerkjente fagmiljø innanfor alle dei samfunnsvitskaplege felta. Vi tilbyr studium innan media og informasjon, der du kan studere alt frå data spel og politiske taler til kunstig intelligens og pressehistorie. Vi har eit breitt utval fag som handlar om organisering, styringsformer og leiing, både nasjonalt og internasjonalt. Dersom du er interessert i økonomi, anten det er på makronivå eller mikronivå, anbefaler vi økonomistudia våre. Og dersom du er oppteken av kultur- og samfunnsstudium kan både sosiologi og sosialantropologi vere aktuelt for deg. Sist, men ikkje minst – om du synest alt dette høyres spennande ut, kan det vere lurt å ta ein kikk på geografi, som i tillegg til natur og menneskepåverknad handlar om til dømes miljø og ressurspolitikk, samfunnsutvikling og planlegging. Visste du forresten at hos UiB er statsvitskap delt inn i to fag, samanliknande politikk og administrasjonsog organisasjonsvitskap, slik at du har større høve til å spesialisere deg? Vi legg dessutan stor vekt på å sørge for at du som student kan ta delar av utdanninga di i utlandet. Vi har avtaler med prestisjefylte universitet på alle kontinenta. Medstudentane dine i Studentutvalet, Samfunnslogen og Samfunnsvitarane sitt arbeidslivsutval står klare til å ta seg av dei faglege, sosiale og karrieremessige interessene dine som student hos oss. 127 Samfunnsvitskaplege fag Tidlegare studentar KVA KAN DU BLI? Dersom du veit kor du vil jobbe, er det ikkje usannsynleg at vegen dit kan gå gjennom samfunnsvitskaplege fag. Få høgare utdanningar opnar så mange vegar inn i så mange bransjar. I tillegg til den generelle samfunnsvitskaplege kompetansen får du òg ei solid fagleg spesialisering. 128 Som samfunnsvitar lærer ein å bruke samfunnsvitskapleg metode: å samle inn store mengder informasjon og data, analysere og systematisere, og omarbeide og formidle denne informasjonen. Samfunnsvitarar er drilla og sylskarpe i både kvantitativ og kvalitativ analyse – det vil seie at dei kan analysere både det som kan teljast og målast, og det som ikkje kan det. Dei kan analysere samfunnet på fleire nivå, både det kulturelle, politiske og økonomiske nivået. Denne kompetansen er ganske unik for samfunnsvitarane og han er ettertrakta på arbeidsmarknaden. Samfunnsvitarane si evne til å sjå samanhengar og relasjonar kan nyttast i alle typar verksemder. Avhengig av fagleg spesialisering kan ein for eksempel jobbe som informasjonsarbeidar, journalist, saksbehandlar, organisasjonsutviklar, forskar, researcher for TV og Medierådgivar/PR-agent. Du finn samfunnsvitarar i internasjonale og humanitære organisasjonar, forsikringsbransjen, mediebransjen, kommunale etatar, reklamebransjen og innanfor store konsern som Statoil, Orkla, Rieber og Schibstedt. Samfunnsvitarar jobbar også som aspirantar i UD, politiske observatørar i EU og som intervjuarar i UDI. Med ei samfunnsvitskapleg utdanning kan ein i tillegg jobbe som lærar i ungdomsskolen og vidaregåande skole, og ikkje minst er det mange samfunnsvitarar som blir tilsette på universitet og høgskolar i vitskaplege og administrative stillingar. Solveig Stornes, 29 år STUDENTEN: CELINE ARSTAD, 22 år Stilling: Prosjektplanleggar Arbeidsplass: Holbergprisen Grad: Master i sosialantropologi Studium: Bachelorprogram i Europastudium Som prosjektleiar i Holbergprisen er eg dagleg leiar med ansvar for drifta av organisasjonen. Det er ei vid stilling som omfattar ansvar for kontraktar, personale, økonomi, strategisk planlegging, HMS og mykje anna. Arbeidet er for ein stor del internasjonalt orientert og krev god kjennskap til forsking. Utdanninga mi lærte meg mellom anna å behandle store mengder informasjon og ha ei kritisk tilnærming. På sosialantropologi drar ein dessutan på feltarbeid i lengre periodar, noko som krev mykje av deg som person. Der får ein god kompetanse i å forstå andre menneske og å samarbeide. Helge P. Kalleklev, 26 år Stilling: Reporter Arbeidsplass: TV 2 Sporten Grad: Bachelor i journalistikk Eg jobbar i TV 2 Sporten som reporter og har hovudansvar for Premier League. Eg begynte å jobbe her som ein del av praksis i løpet av studiet. I jobben min skriv eg nettsaker og dekker fotballkampar. Journalistikkstudiet var variert og vi fekk innblikk i mykje forskjellig innanfor feltet. Det siste studieåret hadde vi eit praksisførebuande emne, der vi dreiv ei nettavis. Vi var fordelte på redaksjonar og skreiv saker. I bacheloroppgåva mi skreiv eg dessutan om sportsjournalistikk, som jo er det eg arbeider med no. Torgeir Fiskum Hansvik, 25 år Stilling: Planleggar/naturgeograf Arbeidsplass: Opus Bergen AS Grad: Master i naturgeografi Eg arbeider som planleggar og naturgeograf i Opus, som står for Offentleg-Privat-Utvikling-Samarbeid. Vi er eit konsulentfirma som driv med arealplanlegging og rådgiving knytt til eigedomsutvikling. Min jobb er mellom anna å teikne kart og gjere romlege analysar, som er ein viktig del av alle arealplanar. Eg er i tillegg firmaet sin fagperson på skred. I løpet av studiet har eg tatt fag knytt til arealplanlegging gjennom samfunnsgeografi og økonomisk geografi, og gjekk etter kvart over til naturgeografi. I arbeidet mitt har eg eigentleg bruk for alt eg lærte i løpet av studiet. BERGEN, EUROPA OG VERDA – På europastudium får vi det beste frå to verder. Både spesialise ringa inn mot Europa og eit breiare internasjonalt perspektiv frå samanliknande politikk. Ein god kombinasjon, meiner Celine. – Det er mest det første året på studiet som handlar spesifikt om Europa. Då lærer vi om kontinentet si historie heilt tilbake frå Antikken og om integrasjonsprosessen som har ført fram til den europeiske unionen vi har i dag. – Seinare i studiet har vi også lært meir om korleis dei ulike EU-institusjonane fungerer og om internasjonale politiske og økonomiske forhold. Eg har valt spesialisering i samanliknande politikk, men ein kan også velje å ta spesialisering innan historie. Du har slik sett moglegheit til å sette saman eit studieløp som passar til kva du er mest interessert i, forklarer Celine. I fjor var vi i Amsterdam og Brussel og no i år har vi planlagt turar til Berlin og Praha. Studieturane er viktige som eit supplement til pensum. Det er noko heilt anna å få sjå korleis institusjonane fungerer i den virkelege verda, enn å lese om det i ei bok. Dei aller fleste studieprogramma ved UiB opnar for at du kan ta delar av utdanninga i utlandet. Celine vurderer å legge inn eit halvår på Hawaii i løpet av bachelorgraden. – Særleg Europarelatert er det jo ikkje, seier ho og smiler, men eg ser fram til å oppleve eit litt meir solrikt klima! Utreisetrongen Studentbyen Bergen Celine er berre 22 år, men har allereie sett mykje av verda. Bergen er ein heilt fantastisk by å studere i, slår Celine fast. – For det første er byen utruleg vakker. Det er lett å komme seg rundt, og alt er samla på ein plass. Byfjella gir gode forhold for å kome seg ut i naturen og trene eller gå på tur. Dette er noko eg set stor pris på. – Eg har alltid vore glad i å reise, så etter vidaregåande og eit halvt år med jobbing flytta eg til New York og tok exphil, exfac og enkeltemne i menneskerettar på Gateway College. Deretter flytta eg vidare til England og begynte på eit studieløp ved Kingston University i utkanten av London i international relations og Media and Culture studies. – Studiet var spennande, men det var også dyrt og semestera veldig korte, så det enda med at eg runda av i London etter eitt år og heller flytta til Bergen for å fortsette studia her. At Celine no har vendt heim til Noreg, betyr likevel ikkje at ho har slutta å reise. – Vi har eit veldig aktivt fagutval på Europastudium som arrangerer studieturar nesten kvart semester. – I tillegg så er det også eit utruleg bra studentmiljø her. Du møter alltid nokon du kjenner på byen og det finst eit mylder av ulike organisasjonar og saker du kan engasjere deg i. Sjølv er eg med i fagutvalet og i Samfunnslogen. – Å engasjere seg i noko utanom studia er ei kjempemoglegheit til å bli kjent med nye folk, samtidig som du tileignar deg kompetanse du ikkje ville fått elles og lærer deg å stå på eigne bein. 129 Samfunnsvitskaplege fag ADMINISTR ASJON OG ORGANISASJONSV ITSK AP (BACHELOR) EUROPASTUDIUM (BACHELOR) Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav 3 ÅR 44,2 / 40,0 GENS 3 ÅR 37,2 / ALLE GENS 73 Bachelor Bachelor Sentralt i det treårige studiet er demokratiteoriar og teoriar om organisasjonar, forvaltning og offentlig politikk. I det treårige studiet kan du spesialisere deg innanfor historie og samanliknande politikk med vekt på Europa. Master Master Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig master program i administrasjon og organisasjonsvitskap. Etter bachelorprogrammet er du kvalifisert til å søke om opptak til eit toårig masterprogram i det faget du har spesialisert deg i. Forsking Forsking Faget bygger i stor grad på ei teoretisk orientert og empirisk basert forsking om formelle organisasjonar. Sentrale tema for fagmiljøet ved UiB er organisasjon, leiing og styring av alle typar organisert verksemd. Dette omfattar både offentleg og privat sektor så vel som det frivillige organisasjonssamfunnet. 130 Innanfor dei nemnde fagområda blir det forska på eit breitt spekter av felt som også omfattar europeisk politikk. Nokre eksempel er prosjektutviklinga av ein felles europeisk offentleg sfære (Eurosphere) og forsking kring eksistensen av ein felles europeisk karakteristikk i økonomien. Sjå også desse studia Har organisering noko å sei for dei utfordringane ein står ovanfor innan område som helse, utdanning, næringsutvikling, miljøvern og samfunnstryggleik? Kva for organisasjons- og styringsformer kan ein nytta og korleis verkar dei i ulike samanhengar? Kan innovasjon i offentleg og privat sektor planleggast? Administrasjon og organisasjonsvitskap er eit samanliknande studium av politikk, forvaltning og organisasjon. Fokus er særleg retta mot utforminga og iverksettinga av offentleg politikk, korleis innhaldet og organiseringa av denne politikken blir til, og kva for konsekvensar dette har. Teoriar om demokrati og organisasjonar, offentleg forvaltning og politikk står sentralt i faget. Viktige tema er det normative grunnlaget deira, korleis dei blir utvikla og endra, og kva verknad dette har. Gjennom bachelorstudiet lærer du å utføre sjølvstendige analysar av organisasjonar, offentleg forvaltning og politikk. uib.no 30 Samanliknande politikk, sosiologi, utviklingsstudiar, samfunnsøkonomi, arbeids- og organisasjons psykologi og årsstudium i administrasjon og organisasjonsvitskap. Visste du at … Fagmiljøet har eit internasjonalt masterprogram med studentar frå Sør-Afrika, Uganda, Ghana, Zimbabwe, Tanzania, Nepal, Bangladesh, Kina og Colombia? Vi bidrar gjennom dette med kompetanseheving i offentleg forvalting i utviklingsland. Sjå også desse studia Kvifor er dei europeiske landa så ulike sjølv om dei ligg så nær kvarandre geografisk? Kva var bakgrun nen for danninga av den europeiske unionen? Kva utfordringar møter europeisk økonomi i dag? Europa består av 44 sjølvstendige statar, har eit samla folketal på om lag 700 millionar, er ein av dei rikaste av verdsdelane, og har ifølge FN dei landa i verda det er best å bu i. Gjennom studiet vil du lære om historie, politikk, og samfunnstilhøve i Europa. Desse emna blir drøfta frå fleire perspektiv, med hovudvekt på historiske føresetnader, økonomiske prosessar og politiske institusjonar i dagens Europa. Kva nye roller og oppgåver har Den europeiske union fått sidan den spede starten i 1958? Kva er felles for utviklinga i medlemslanda som følge av EU når det gjeld ressursfordeling, endringar i folkesetnaden og økonomi? Dagens europeiske samfunn blir studert i eit historisk og statsvitskapeleg perspektiv, i forhold til stats- og nasjonsbygging, ressursar og økonomi. uib.no Historie, samanliknande politikk. Visste du at … Ein tidligare norsk statsminister er leiar av Europarådet, til tross for at Noreg ikkje er medlem av EU. 131 Samfunnsvitskaplege fag FILM- OG TV-PRODUKSJON (BACHELOR) GEOGR AFI (BACHELOR) Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav 3 ÅR 54,5 / 48,0 GENS 3 ÅR 42,5 / 31,7 GENS 22 Bachelor Bachelor Det treårige studiet inneheld emne som blant anna handlar om manusutvikling og produksjonsutvikling. Innan film fokuserast det på historie og analyse, i tillegg til teknisk opplæring. Innan nye medier får du innsikt i produksjon og analyse, dokumentar og reportasje, og spørsmål kring opphavsrett. I løpet av det treårige studiet kan du velje mellom emne innanfor naturgeografi, miljø- og landskaps geografi, økonomisk geografi, regional utvikling og planlegging, og utviklingsgeografi. Master Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i geografi innanfor ei av dei fire studieretningane eller Master in Development Geography. Master Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i medievitskap. Forsking Forsking 132 Korleis formidlar ein best kjensler gjennom kame ralinsa? Kor viktig er det gylne snitt i ein intervju situasjon? Har nyheitsdekninga endra seg dei siste 30 åra, og korleis kjem den til å vere i framtida? Du lærer å lage filmar, frå idé og manuskript til ferdig klipt film. For å kunne lage ein god film eller ein god reportasje, er det viktig å ha både teoretisk og praktisk bagasje. Teoridelen er viktig for å få i gang ein refleksjon kring det audiovisuelle mediet. Derfor blir du drilla i fag som handlar om publikum og deira oppleving og forståing av tekstar i ulike medium, i tillegg til den praktiske opplæringa i faget. Praksis er nødvendig for å få den allsidige produksjonskompetansen som trengs for å møte yrkeslivet. Du får tidleg ei grundig teknisk innføring etterfølgd av emne som for eksempel manusutvikling og reportasjeproduksjon. Det siste semesteret går med til ein hovudproduksjon der alt du har lært blir omsett i praksis. Vi vektlegg samankoplinga mellom tradisjonelle og nye medium slik at du er godt budd på varierte yrkessituasjonar og -utfordringar. uib.no 50 Forsking på film og fjernsyn har stått sentralt heilt sidan faget blei oppretta i 1985. Forskinga fokuserer særleg på historikk og estetikk. Sjangerstudiar, forteljeteori og stilistiske endringar som følge av ny digital teknologi er viktige interessefelt. Spørsmål om mediekonvergens og dei audiovisuelle media si rolle i demokratiet har også fått mykje merksemd. Sjå også desse studia Nye medier, medievitskap, journalistikk. Visste du at … Studentane på Film- og TV-produksjon lager TV-innslaga frå Bergen Internasjonale Film Festival (BIFF) og frå Nordiske Mediedager. Forskinga i fagmiljøet er organisert i fire forskings grupper: 1. Økonomisk geografi, regional utvikling og planlegging Korleis kan vår tids store utfordringar som klima endringar, migrasjon, urbanisering og matproduk sjon taklast på lokalt plan? Ønsker du å vere med på å finne gode løysingar for desse utfordringane? 2. Naturgeografi Geografi er studiet av menneske, samfunn og miljø, og samanhengen mellom desse. Faget ser på samfunnsutfordringar frå både natur- og samfunnsperspektiv. Studiet tilbyr emne som tar for seg sosiale, politiske, økonomiske, kulturelle og naturbestemte forhold i Noreg og internasjonalt. Tema i undervisninga er blant anna flaum og skred, klimaendringar, vegetasjonsendringar, matsikkerhet, ressursforvaltning, næringsutvikling, regional utvikling og planlegging. Sjå også desse studia Feltkurs der studentane får praktisk erfaring står sentralt i undervisninga. På samfunnsgeografiske feltkurs får du erfaring med kvalitative intervju og innsikt i bedrifter og forvaltningsorgan. På feltkurs i natur- og miljøgeografi får du erfaring med feltkartlegging for å forstå utforminga av landskapet og endringar i miljø og vegetasjon. Ein bachelorgrad i geografi gir innsikt i sentrale teoriar for å forstå vår tids store utfordringar og praktisk kompetanse som er relevant for arbeidslivet. uib.no 3. Miljø- og landskapsgeografi 4. Utviklingsgeografi Utviklingsstudiar, miljø- og ressursfag, og årsstudium i geografi. Visste du at … Feltkurs og ekskursjonar er ein viktig og spennande del av studiet. 133 Samfunnsvitskaplege fag INFORMASJONS- OG KOMMUNIK A SJONSTEKNOLOGI (BACHELOR) INFORMASJONSVITSK AP (BACHELOR) Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav 3 ÅR 43,1 / 34,4 MATRS 3 ÅR 44,9 / 34,3 GENS 20 Bachelor Bachelor I det treårige studiet inngår emne som programmering, informasjonssystem, databasehandsaming, datastrukturar, algoritmar, systemutvikling, funksjonell webdesign og datanett. I det treårige studiet inngår emne som modellering, databasehandsaming, objektorientert programmering, informasjonssystem, semantiske og sosiale teknologiar, kunnskapsteknologi og formelle metodar for informasjonsvitskap. Du kan også velje emne som interaksjonsdesign, systemutvikling, programutvik ling og kunstig intelligens. Master Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i informasjonsvitskap eller informatikk. Master Forsking 134 Kva må til for å utvikle ei funksjonell nettside som tilfredsstiller brukarane sine behov? Kan du tenke deg å programmere eit nytt dataspel? Kva vil ei datamaskin aldri kunne gjere? Ein kan forstå informasjonsteknologi som eit møte mellom analytisk tankegang og skapande evne, der bruk av datamaskina sin strenge logikk i modellering av forskjellige område og løysing av problem berre blir avgrensa av eigen kunnskap og kreativitet. Studiet i informasjons- og kommunikasjonsteknologi (IKT) kombinerer tekniske informatikkfag med samfunnsvitskapleg informasjonsvitskap, og gir på denne måten dobbel kompetanse. Du får ei moderne, tverrfagleg utdanning som er spesielt tilpassa behova til næringsliv og forvalting. Dette omfattar alt frå brukar- og organisasjonsmessige vurderingar til spesifisering, utforming og implementering av programsystem. Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i informasjonsvitskap. Forsking innan IKT kombinerer både informatikk og informasjonsvitskap, og handlar for eksempel om interaksjon mellom menneske og maskin, teoriar om programvareutvikling, programmering, visualisering og forbetring av informasjonssystem. Ved UiB finst det blant anna eit eige laboratorium for forsking på kunstig intelligens. Sjå også desse studia Informasjonsvitskap, datavitskap, datateknologi, kognitiv vitskap, nye medier, informatikk-matematikk- økonomi, digital kultur, språkvitskap (med spesialisering i datalingvistikk). Visste du at … Playstation ikkje berre er ei spelemaskin, men at studentar ved UiB nyttar ho til å løyse programmeringsoppgåver? Forsking Vil du finne fram til gode dataløysingar for bank system, helsesektoren, oljebransjen eller morgon dagens skole? Vil du lære god interaksjonsdesign? Drøymer du om å utvikle den neste store appen? Gjennom studiet i informasjonsvitskap utviklar du evner til samarbeid, kritisk tenking og kreativitet – noko som er sentralt i arbeidet med å lage dei beste løysningane for brukarane. Du lærer korleis behandling av kunnskap, informasjon og data kan bli, bør bli og faktisk blir støtta av informasjons- og kommunikasjonsteknologi (IKT). IKT kan for eksempel vere informasjonssystem, program, databasar, datamaskinar, datanettverk og internett. Desse kunnskapane blir nytta til aktiv problemløysing og produktutvikling. Som informasjonsvitar vil du kunne fungere som bindeledd mellom praktiske utviklarar av programvare og andre grupper i organisasjonen. Som student får du erfaring med moderne systemutviklingsmetodar og programmeringsverktøy gjennom praktiske øvings- og prosjektoppgåver. Du skal kunne ta i bruk nye metodar, språk og teknologiar innanfor eit område i stadig utvikling. uib.no 50 Fagmiljøet ved informasjonsvitskap har hovudfokus på forsking innanfor design og bruk av IKT som støtter arbeid og læring, programmering og kunstig intelligens, og utvikling av informasjonssystem frå eit brukar- og organisasjonsperspektiv, og utvikling av logikk, semantikk og metodar for frambringing av kunnskap frå data. Blant nylege mastergradsoppgåver kan vi nemne mobilteknologi og multimodale verktøy for spel og læring, algoritmar for søkemotorar, system for e-helse, «augmented reality» og e-boks, ontologigenerering fra tagging og sosial nettverksanalyse. Sjå også desse studia Informasjons- og kommunikasjonsteknologi, datavitskap, datateknologi, kognitiv vitskap, nye medier, informatikk-matematikk-økonomi, språkvitskap (med spesialisering i datalingvistikk), digital kultur, årsstudium i informasjonsvitskap. Visste du at … Informasjonsvitarar ved UiB har utvikla helsetenester i Afrika ved bruk av mobiltelefonar. uib.no 135 Samfunnsvitskaplege fag JOURNALISTIKK (BACHELOR) KOGNITIV VITSK AP (BACHELOR) Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav 3 ÅR 57,7 / 50,4 GENS 3 ÅR 51,0 / 44,8 GENS 22 22 Bachelor Bachelor I det treårige studiet inngår blant anna desse emna: introduksjon til journalistikk, reportasje- og nyheitsjournalistikk, journalistisk etikk og metode, opphavsrett, portrett og reportasje. Studiet inneheld òg ein praksisperiode. Det treårige studiet i kognitiv vitskap er tverrfagleg og tek opp i seg element frå informatikk, informasjonsvitskap, datalingvistikk, psykologi og filosofi. Master Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i informasjonsvitskap, informatikk, filosofi eller datalingvistikk, alt etter kva du vel til spesialisering. Master Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i medievitskap. Forsking Forsking Infomedia si forskingsgruppe i journalistikk er stor og allsidig. For tida fokuserer gruppa på journalistiske nyorienteringar, der endringar i forma og vilkåra til journalistikken står sentralt. 136 Kva skil dei ulike journalistiske sjangrane frå kvarandre? Kva slags vinkling skal ein velje i ei sak? Korleis skal journalistar arbeide i forhold til Ver V arsam-plakaten? Kvar går skiljet mellom journalist rolla og rolla som privatperson på ein ulukkesstad der det står om liv? Journalistar dokumenterer hendingar i samtida og må ha omsyn til mange viktige retningslinjer som gjeld presseetikk, bildebruk og innsyn i offentlege og private dokument. Korleis får ein fram maktkritisk informasjon, og korleis kan journalisten bidra til å sette fokus på dei svake gruppene i samfunnet? Bachelorprogrammet i journalistikk legg grunnlaget for ein sjølvreflekterande og sjangermedviten journalistikk der oppøving av evna til kritisk tenking står sentralt. Studiet tek også sikte på å utvikle ein analytisk kompetanse. Studiet er retta inn mot både audiovisuelle medium og nettmedium så vel som trykte medium. Det inneber ulike typar samarbeid med bachelorprogramma i film- og TV-produksjon og nye medier. uib.no Sjå også desse studia Film- og TV-produksjon, medievitskap, nye medier. Visste du at … Studentar på journalistikkstudiet dekker sentrale kulturarrangement som BIFF og Nordiske Mediedager. I tillegg får dei åtte veker praksis i ein større nyheitsredaksjon. Korleis fungerer hjernen? Kva er kunstig intelligens? Korleis får ein ei datamaskin til å spele sjakk og attpåtil slå dei beste sjakkspelarane i verda? Kva eigenskapar må ein robot ha for å kunne bevege seg i ulendt terreng? Menneskeleg tenking blir til i eit samspel mellom sansing, minne, språk, problemløysing og kjensler. I kognitiv vitskap prøver vi å forstå korleis desse ulike evnene til den menneskelege hjernen fungerer kvar for seg og samla. Det gjer vi blant anna ved å lage dataprogram som skal simulere desse evnane, for å sjå om dataprogramma er i stand til å framvise åtferd som liknar menneskeleg intelligens. Slik prøver vi å skaffe betre kunnskap om korleis ein intelligent hjerne fungerer, og vidare om korleis vi kan konstruere dataprogram som har kunstig intelligens. I praksis kan slik kunnskap blant anna brukast til å lage dataspel, datasystem med talegjenkjenning eller dataprogram for medisinsk diagnose. uib.no Ved UiB er det mange som driv med kognitiv vitskap. Vi har informasjonsvitarar som jobbar med teknikkar for å modellere kunnskap ved hjelp av logikk og andre teknikkar og vidare bruke denne kunnskapen i dataprogram. Her finst lingvistar som prøver å finne ut korleis hjernen tolkar språk for å nytte tilsvarande teknikkar i program som kan føre ein flytande samtale med menneske. Vi har informatikarar som ser på korleis vi kan få dataprogram til å gjere grunnleggande logiske resonnement. Og vi har psykologar som prøver å forstå kva som skjer i hjernen når ein person synest at noko er vakkert. Alle desse innfallsvinklane er relevante for kognitiv vitskap og kan vere moglege vegar å gå for deg som er interessert i å gå vidare til ein karriere som forskar i feltet. Sjå også desse studia Informasjons- og kommunikasjonsteknologi, informasjonsvitskap, datavitskap, datateknologi, generell psykologi, nye medier, språkvitskap, digital kultur, filosofi. Visste du at … Det beste sjakkprogrammet i verda vil truleg slå Magnus Carlsen 8 av 10 gonger. Hos oss lærer du kva som må til for å slå Magnus Carlsen 10 av 10 gonger. 137 Samfunnsvitskaplege fag MEDIEVITSK AP (BACHELOR) NYE MEDIER (BACHELOR) Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav 3 ÅR 43,6 / 41,1 GENS 3 ÅR 45,1 / 39,6 GENS 58 Bachelor Bachelor I det treårige studiet inngår blant anna emne om medieinstitusjonar og historia deira, mediebruk og meiningsdanning, pressehistorie, medieteknologi, kultur og samfunn, medieretorikk og filmrelaterte emne. Det treårige studiet tek for seg emne som blant anna handlar om programmering, brukargrensesnitt, databasar og multimediehandtering, introduksjon til film, tv og nye medium, manuskript og medier og innføring i webdesign og webestetikk. Master Master Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i medievitskap. Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i medievitskap eller informasjonsvitskap. Forsking 138 Korleis kan ein analysere ei filmoppleving? Kvifor vel media enkelte vinklingar framfor andre? Kva rolle spelar tillit ved utveksling av informasjon og tenester over nettet? Dagens samfunn blir ofte omtala som informasjonssamfunnet. Interaktive medium, digitale nettverk, filmar, radio, aviser og tv inngår som ein naturleg del av daglegliva våre, utan at vi heilt reflekterer over korleis dei ulike media påverkar måten vi forstår oss sjølve på eller kva for rolle dei spelar for den offentlege meiningsdanninga. Medievitskap set søkelys på medieinstitusjonane og bodskapane dei formidlar, på forholdet mellom publikum og medieinnhald, og mellom media og samfunnet. Gjennom bachelorprogrammet i medievitskap skal du få kjennskap til dei historiske og samfunnsmessige vilkåra som media har, og kva for funksjonar dei har når vi ser dei i eit heilskapleg perspektiv. Studiet kombinerer både samfunnsvitskaplege og humanvitskaplege perspektiv, og gir ei elementær innføring i bruk av teknikkar i medie-produksjon (for eksempel radio og film). uib.no 20 Medievitskap har fleire forskargrupper og forskarprosjekt som arbeider med ulike problemstillingar. Det er for eksempel etablert ei eiga internasjonal forskargruppe ved Institutt for informasjons- og medievitskap som kallar seg for DigiCult. Gruppa forskar på demokrati og digitalisering av audiovisuell kultur. Det finst også eit forskingsprosjekt som studerer endringar i kulturjournali-stikken sine sjangrar og funksjonar. Sjå også desse studia Film- og TV-produksjon, medievitskap, journalistikk, informasjonsvitskap, digital kultur, informasjons- og kommunikasjonsvitskap (IKT), kognitiv vitskap, språkvitskap (med spesialisering i datalingvistikk). Visste du at … Fagmiljøet ved informasjons- og medievitskap gir ut eit eige nettmagasin, Vox Publica. Målet med magasinet er å bidra til å heve nivået på kunnskapen og ordskiftet om demokrati og ytringsfridom i Noreg. Forsking Forskinga på nye medier går for seg i skjeringsfeltet mellom informasjons- og medievitskap, og omfattar alt frå undersøkingar av korleis ulike nettverkssamfunn blir brukt i dagens samfunn, til korleis ein betre kan bruke mobilteknologi og spel i læringssituasjonar. Korleis presenterer ein audiovisuelt innhald på Internett? Korleis blir det same innhaldet distribuert i ulike plattformer som TV, Internett og mobiltekno logi? Korleis kan interaktive medier brukast til digital historiefortelling? Internett og verdsveven har vakse fram som ein av dei viktigaste formidlingskanalane for nyheiter, så vel som offentleg og personleg kommunikasjon. Studiet av nye medier handlar om digitaliseringa av både produksjon og distribusjon av medieinnhald. I denne prosessen er det viktig med kompetanse både om tekniske løysingar og verktøy. Det er òg viktig å vite korleis dette kan nyttast i journalistikken og når ein skal formidle ein bodskap. I studiet lærer ein om korleis ein kan analysere og designe digitale media med spesiell vekt på Internett og web. Ein viktig del av dette er å kunne bruke webdesign, programmering og system for innhaldshandtering og utforme databaser. Ein annan sentral komponent i studiet er interaksjonsdesign som handlar om prinsippa for korleis ein kan designe interaksjon mellom menneske og maskiner. uib.no Sjå også desse studia Film- og TV-produksjon, medievitskap, journalistikk, informasjonsvitskap, digital kultur, informasjons- og kommunikasjonsvitskap (IKT), kognitiv vitskap, språkvitskap (med spesialisering i datalingvistikk). Visste du at … Nye medier har eit samarbeid med mediebedrifta Vizrt, som lagar programvare som blir brukt av CNN, BBC og fleire andre av dei største TV-selskapa rundt om i verda. På studiet får ein opplæring i nokre av Vizrt sine spesiallaga verktøy. 139 POLITISK ØKONOMI (BACHELOR) Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav 3 ÅR 48,7 / 44,0 GENS 20 Bachelor Det treårige studiet tek for seg tema som stats- og nasjonsbygging, mikroøkonomiske kjerneomgrep og marknadsteori, demokrati og demokratisering, makroøkonomi, politisk økonomi, ressursallokering og velferdsteori. Master Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i samfunnsøkonomi eller samanliknande politikk. Forsking I forskingsmiljøa blir det blant anna forska på kva rolle politiske parti spelar i demokrati, politisk korrupsjon og samanhengen mellom globalisering og skattepolitikk. 140 Sjå også desse studia Kvifor subsidierer rike land jordbruket medan fattige land skattlegg det? Inneber demokrati at dei fattige konfiskerer formuen til dei rike? Blir arbeidsløyse, inflasjon og rentenivå påverka av graden av politisk styring av sentralbanken? I 1975 konstaterte grunnleggaren av faget samanliknande politikk, professor Stein Rokkan, at «røyster tel, ressursar avgjer». Opp gjennom åra har mange studentar kombinert studium i samanliknande politikk, med fokus på røysting og andre politiske prosessar, med studium i samfunnsøkonomi og fokus på bruk av ressursar. Politisk økonomi konsentrerer seg om økonomisk åtferd i den politiske prosessen og politisk åtferd i marknaden. Målsettinga med studiet i politisk økonomi er først og fremst å gi deg grunnleggande kunnskapar om både økonomi og samanliknande politikk, og deretter kombinere desse kunnskapane i studiet av konkrete insitusjonar. uib.no Samfunnsøkonomi, samanliknande politikk. Visste du at … Det er påvist at utbreiinga av internett bidrar til å redusere korrupsjon. Ved å studere politisk økonomi lærer du korleis og kvifor. Samfunnsvitskaplege fag SAMANLIKNANDE POLITIKK (BACHELOR) SAMFUNNSØKONOMI (BACHELOR/PROFESJON) Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav 3 ÅR 47,1 / 42,8 GENS 3 ÅR 5 ÅR 50,8 / 45,8 49,8 / 47,2 GENS MATRS 87 Bachelor Bachelor Det treårige studiet tek for seg det systematiske studiet av politiske institusjonar, organisasjonar, prosessar og åtferd på lokalt, nasjonalt og internasjonalt plan. Samanlikningar på tvers av politiske system og endringar over tid står sentralt. Det treårige studiet tek for seg tema som internasjonal makroøkonomi, miljø- og ressursøkonomi, investerings- og finansieringsteori, bedriftsstrategi og konkurransepolitikk, velferdspolitikk og offentleg styring, næringsstruktur og internasjonal handel, politisk økonomi og utviklingsøkonomi. Master Profesjon Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i samanliknande politikk. Det femårige profesjonsstudiet i samfunnsøkonomi gir ei sterkare spesialisering i økonomiske fag med meir vekt på metode (matematikk og statistikk) enn bachelor- og masterprogrammet i samfunnsøkonomi. Forsking 142 Kva er vilkåra for demokratiske styreformer? Kvifor blei nokre land tidlegare utvikla i retning av masse demokrati enn andre? Kva for stadium har stats- og nasjonsbygginga gått gjennom i ulike land, og kva har vore drivkreftene bak desse prosessane? Politiske system og institusjonar har ulik utforming og funksjon, på same måte som den politiske åtferda blant borgarane varierer etter kva politiske kulturar dei lev i. Vi finn store variasjonar innan enkelte land over tid, så vel som mellom land. Studiet vil gi deg innsikt i politiske system i andre land og i deira politiske historie. Det blir lagt vekt på politisk utvikling og aktuelle politiske forhold i Europa, fordi solid kunnskap om eige kulturområde og eiga historie ofte er eit vilkår for å kunne studere politiske forhold i andre delar av verda. Den europeiske integrasjonsprosessen tilseier også at det er behov for å auke kunnskapen om Europa i det norske samfunnet. uib.no Fagmiljøet ved samanliknande politikk har hovudfokus på forsking innan demokrati og demokratisering i brei forstand, både tematisk og geografisk. Nokre eksempel er: Noreg i kamp mot terrorisme, partisystem i Uganda, amerikansk politikk, høgrepopulisme i Europa, den norske nasjonalstaten, europeisk integrasjon, politisk utvikling i Latin-Amerika og korrupsjon. Sjå også desse studia Administrasjon og organisasjonsvitskap, europastudium, samfunnsøkonomi, årsstudium i samanliknande politikk. Visste du at … Du kan utplasserast eitt semester i ei bedrift, ein institusjon eller ein organisasjon som UiB har avtale med og få godkjent praksisen som ein del av studiet. 70 22 Master Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i samfunnsøkonomi. Kvifor er bilavgiftene så høge i Noreg samanlikna med i Sverige? Korleis kjem eldrebølga til å påverke oss alle? Kva er det som gjer at nokre land er fattige og andre er rike? Samfunnsøkonomien tek opp problemstillingar som spenner frå samanhengen mellom arbeidsløyse og inflasjon til spørsmålet om kva som er riktig billettpris på bussen. Det handlar om korleis vi bruker ressursane våre – enten det gjeld naturressursar, arbeidskraft eller produksjonsutstyr. Det finst ikkje alltid klare svar på desse problemstillingane, og i faget arbeider vi med metodar som er eigna til å analysere slike problemstillingar og løyse dei så langt det lar seg gjere. Samfunnsøkonomar undersøker korleis økonomien eigentleg fungerer, både vår heimlege blandingsøkonomi, dei økonomiske tilhøva i andre land, og verdsøkonomien. Vi analyserer også utsiktene for å auke verdiskapinga og fordele resultatet på ein meir rettferdig måte. Kort sagt: korleis vi kan gjere verda til ein betre stad å leve! uib.no Forsking Sentrale temaområde innanfor samfunnsøkonomisk forsking ved UiB er arbeidsmarknad og utdanning, helseøkonomi, næringsøkonomi og økonomisk organisering, sosialforsikring og sosialpolitikk. Visste du at … Samfunnsøkonomar ikkje meiner at marknaden alltid har rett. 143 Samfunnsvitskaplege fag SOSIALANTROPOLOGI (BACHELOR) SOSIOLOGI (BACHELOR) Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav 3 ÅR 39,6 / 35,0 GENS 3 ÅR 43,4 / 39,6 GENS 77 Bachelor Bachelor Det treårige studiet tek opp emne som sosial ulikskap, politikk og vald, økonomi, globalisering, kjønns- og slektskapsrelasjonar, økologi, religion og ritual, nasjonalisme, etnisitet og identitet, materialitet og meining, og sosiokulturelle dimensjonar ved rom og stad. Institusjonell endring, globalisering, ulikskap og makt er sentrale tema i det treårige studiet. Andre sentrale emne det blir fokusert på er velferd, familie, arbeid, utdanning, migrasjon og miljø. Master Master Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i sosiologi. Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i sosialantropologi. Masteroppgåva er basert på eit sjølvstendig planlagt og gjennomført feltarbeid som varer i rundt eit halvt år. Du kan velje å gjere dette kor som helst i verda så sant ikkje praktiske eller tryggingsmessige høve er til hinder for prosjektet. Forsking Sentrale forskingsområde ved Sosiologisk institutt er «Velferd, ulikskap og livsløp» (VUL), «Arbeid, kunnskap, utdanning og økonomi» (AKUØ), og «Migrasjon, utvikling og miljø» (MUM). Forsking 144 Korleis blir mannsideal påverka av den arabiske våren? Kvifor har kvinner på Stillehavsøyane ei djup innsikt i lokale klimaendringar? Og kva kan «dumps ter diving» i USA ha til felles med alt dette? Sosialantropologi er det samanliknande studiet av kultur og samfunn. Det er vitskapen om det kulturelle mangfaldet blant menneske verda over og dei sosiale prosessane som utfaldar seg i dette mangfaldet. Faget er derfor vidt tematisk - all menneskeleg verksemd og kunnskap er interessant når sosialantropologar forsøker å forstå variasjon, samanheng og endring i samfunn og kultur. Dette kjem òg til syne i det geografiske spennet i faget. Sosialantropologar forskar overalt i verda og har ein særskilt tradisjon for studiar utafor Europa, men bidrar òg til kunnskap om vestlege samfunn. Hovudmetoden er feltarbeid. Antropologar lever ofte tett på menneske over lang tid for å få innsikt i deira liv og har i særleg grad tilgang på menneskelege kvardagserfaringar, gjerne blant grupper som ikkje er i ålmenta sitt søkelys. Den djupe innsikta faget gir i uvande tenkemåtar og levevis, legg såleis grunnlaget for kritiske og alternative perspektiv på eige samfunn. uib.no 80 Sosialantropologisk forsking ved UiB rettar seg dels mot særskilde tema som for eksempel ulikskap og egalitarianisme, religion og globalisering, natur og miljø, fattigdom og utvikling, stat og nasjon, urfolk og etnisitet, og kjønn og helse, og dels er forskinga retta mot spesifikke regionar av verda, då særleg Stillehavsøyane, Sør-Asia og Søraust-Asia, Midtausten, Afrika, Sør-Amerika og Europa. Sjå også desse studia Utviklingsstudiar, årsstudium i sosialantropologi. Visste du at … Alt første semester på bachelorprogrammet i sosialantropologi er det lagt til rette for eit feltarbeid. Sjå også desse studia Kvifor er rikdomen, makta og høvet til å råde over sitt eige liv ulikt fordelt i ulike samfunn? Kva er grunnane til at folk flyttar mellom ulike samfunns typar og land? Kva fører denne migrasjonen til for e migrantane sjølv, for samfunna dei forlèt og samfunna dei flyttar til? Sosiologi er den av samfunnsvitskapane som dekker det største emneområdet. Sosiologar studerer alle slags relasjonar mellom individ, grupper og organisasjonar i små og store sosiale fellesskap: alt frå møter mellom einskiltindivid til store globale endringsprosessar. I sosiologistudiet lærer du å bruke ulike teoriar og metodar til å forstå korleis samfunnstilhøva har blitt til, korleis dei kan endrast, og korleis dei skaper sjansar og grenser for einskilte menneske og gruppene dei tilhører. Av emne det blir fokusert på i studiet, kan nemnast familie, utdanning og arbeidsliv, velferdsstaten og offentlege omsorgstenester, klassebestemte og etniske relasjonar, og høvet mellom samfunnssystem, økonomi og miljø. uib.no Utviklingsstudiar, kjønnsstudiar, administrasjon og organisasjonsvitskap, samanliknande politikk, samfunnsøkonomi. Visste du at … Vi har blant anna ei samarbeidsavtale med University of California, Berkeley. Kvart år reiser mange sosiologistudentar dit på utveksling. 145 Samfunnsvitskaplege fag SAMFUNNSVITSK APLEGE FAG UTVIKLINGSSTUDIAR (BACHELOR) (ÅRSSTUDIUM) Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav 3 ÅR 39,4 / 38,1 GENS 60 Varigheit Poenggrenser Studieplassar Opptakskrav ÅRSSTUDIUM 47,5–57,4* OM LAG GENS 20 PR. STUDIUM Alle–48,9* Bachelor * AVHENGIG AV ÅRSSTUDIUM I løpet av det treårige studiet spesialiserer du deg i ei av dei ulike fagretningane: sosialantropologi, administrasjon og organisasjonsvitskap, geografi eller samfunnsøkonomi. Undervisningskompetanse Dei fleste samfunnsvitskaplege faga gir undervisnings kompetanse dersom du fyller eit heilt år med anbefalte emne frå det aktuelle faget. Master Følgande samfunnsvitskaplege fag gir undervisningskompetanse i ungdoms- skolen og i vidaregåande skole i samfunnsfag og samfunnskunnskap: administrasjon og organisasjonsvitskap, samanliknande politikk, sosialantropologi og sosiologi. Etter bachelorprogrammet kan du ta eit toårig masterprogram i sosialantropologi, administrasjon og organisasjonsvitskap, geografi eller samfunnsøkonomi, alt etter kva spesialisering du vel. Forsking 146 Kva er årsaka til at nokre land ikkje kjem seg ut av fattigdommen? Kvifor er det så vanskeleg å fordele ressursane i verda? Er det grunna maktrelasjonar på lokale, nasjonale eller globale nivå? Eller skuldast det politiske, økonomiske eller kulturelle forhold? I takt med aukande globalisering og at fleire og fleire politiske og økonomiske spørsmål blir globale spørsmål, er det viktig å få meir kunnskap om utvikling og utviklingsprosessar i ulike deler av verda. Behovet for kunnskap i samband med handel og multilateral og bilateral bistand er også sentralt. Gjennom utviklingsstudiet får du ei innføring i samfunn, levevilkår og maktutøving i land i Afrika, Asia og Latin Amerika. Innføringa er ikkje avgrensa til ein enkelt måte å forstå utvikling på, men gir deg innsikt i synspunkta til fleire disiplinar. Du lærer om sosiale og kulturelle forhold, lokale konsekvensar av globale prosessar, forvalting av naturressursar, fattigdom, politisk og økonomisk makt. Du får kunnskapar om ulike former for globalisering som for eksempel kva rolle kolonisering og bistanden spelar, og korleis desse over tid har verka på globale og lokale maktrelasjonar og fattigdom. uib.no Utviklingsrelatert forsking er eit hovudsatsingsområde for UiB. Det er stor tematisk og geografisk breidde på dei prosjekta forskarar arbeider med. I Stillehavsområdet blir det blant anna forska på kulturarv i møte med global, politisk økonomi. I Latin-Amerika og Afrika blir det forska på utvikling, teknologi og konflikt i samband med den internasjonale olje- og gassindustrien. I Midtausten forskar ein på emne som kultur, folk og statar som ligg i møtepunktet mellom kontinenta. Sjå også desse studia Sosialantropologi, administrasjon og organisa sjons vitskap, geografi, samfunnsøkonomi, årsstudium i utviklingsstudiar. Visste du at … Mot slutten av studiet er det eit tilrettelagt utanlandsopphald ved eit universitet i Asia, Afrika eller LatinAmerika. Dette er ei unik moglegheit til å oppleve utviklingsproblematikken på nært hald og tileigne seg kunnskap om eit spesifikt område. Følgande samfunnsvitskaplege fag gir undervisningskompetanse i sine fag: geografi, informasjonsvitskap, medievitskap og samfunnsøkonomi. Vidare studium Vil du supplere tidlegare utdanning? Ønsker du å studere samfunnsvitskaplege fag i eitt år? Vil du ha undervisningskompetanse i eit nytt fag? Eit årsstudium i samfunnsvitskaplege fag er først og fremst retta mot deg som allereie har teke eit studium på høgskoleeller universitetsnivå. Dersom du ønsker eit lengre studium bør du velje eit bachelorprogram. Avlagde eksamenar vil kunne brukast i ein bachelorgrad dersom du går over til eit bachelorprogram på eit seinare tidspunkt. Dette gjeld spesielt for dei bachelorprogramma der det er stor grad av valfridom i delar av studiet. Når du er tatt opp på eit årsstudium er det mogleg å søke intern overgang til fleire samfunnsvitskaplege bachelorprogram. Viss du vil bli lærar, kan du etter fullført bachelorgrad (med to undervisningsfag) ta påbyggingsstudium i praktisk pedagogikk (PPU). Du kan søke opptak til årsstudium i følgande fag: Sjå også desse studia • Administrasjon og organisasjonsvitskap •Geografi •Informasjonsvitskap •Medievitskap • Samanliknande politikk •Samfunnsøkonomi •Sosialantropologi •Sosiologi •Utviklingsstudiar Administrasjon og organisasjonsvitskap, geografi, informasjonsvitskap, medievitskap, samanliknande politikk, samfunnsøkonomi, sosialantropologi, sosiologi, utviklingsstudiar. uib.no 147 Viktige datoar OPPTAK Opptakskrav Gjennom Samordna opptak kan du søke på: Poenggrenser For å bli student ved UiB må du enten ha generell studiekompetanse eller realkompetanse. •Bachelorstudium Generell studiekompetanse: Generell studiekompetanse er den vanligaste vegen til høgare utdanning, og gjer deg kvalifisert til å studere ved universitet og høgskoler. For informasjon om dei vanlege vegane til generell studiekompetanse, sjå Samordna opptak sine nettsider, samordnaopptak.no. •Profesjonsstudium (gjeld ikkje profesjonsstudiet i psykologi) I presentasjonen av studieprogramma er poenggrensene frå siste opptak sette opp slik at det første talet viser til poenggrensa i ordinær kvote, medan det andre talet er for førstegongsvitnemål. Eksempel: 54,5 / 50,0. Realkompetanse: Dersom du ikkje har generell studiekompetanse, men er over 25 år, kan du søke opptak til studium på grunnlag av realkompetansen din. Realkompetanse er kunnskap du har fått gjennom yrkespraksis, ulønna arbeid, organisasjonsarbeid, utdanning eller på anna vis. Kompetansen må vere relevant for det studiet du søker opptak til. 148 Søkjarar med utdanning frå land utanfor Norden Utanlandsk utdanning må vere på nivå med norsk treårig vidaregåande opplæring for å gi generell studiekompetanse. Ein må i tillegg dokumentere kunnskapar i engelsk og norsk. • Integrerte femårige masterstudium •Årsstudium Spesielle opptakskrav Nokre studium krev at du har visse fag frå vidaregåande skole i tillegg til generell studiekompetanse/realkompetanse. Sjå opptakskrava for kvart enkelt studium. Søkarar kan også fylle krava med fag frå Reform 94 eller tidlegare ordningar. Utrekning av kvotar og poenggrenser På Samordna opptak sine nettsider finn du informasjon om korleis du reknar ut poenga dine, kva fag frå vidaregåande opplæring som gir realfags- og språkpoeng, og korleis du kan få tilleggspoeng. Du finn òg informasjon om dei ulike kvotane som finst, og kven som kan konkurrere i dei. Søknadsprosedyre Poenggrenser er oppgjevne der talet på søkjarar er større enn talet på studieplassar. ’Alle’ tyder at alle k valifiserte søkjarar fekk tilbod om studieplass ved siste opptak. Poenggrensa kan variere frå år til år. Frist for å søke om studieplass ved UiB dersom du vil ha vurdert realkompetansen din. Dette er også fristen for søkjarar med utdanning frå land utanfor Norden, for søkjarar med IB, for søkjarar som ber om særskilt vurdering i forhold til poenggrensene, og for søkjarar som ønsker å søke om tidleg opptak. 1. mars Siste frist for å søke om opptak til UiB. På nettsøknaden din vil du finne eit følgeskjema som du må sende inn saman med dokumentasjon innan den oppgjevne fristen. Det er likevel ikkje alle som må sende inn følgeskjema. Du finn informasjon om kven det gjeld på Samordna opptak sine nettsider. 15. april Program med eigne søknads- og opptaksprosedyrar Bachelorprogrammet i utøvande musikk eller komposisjon har eigne søknads- og opptaksprosedyrar. Sjå griegakademiet.no Opptaket til psykologstudiet baserer seg på årsstudiet i psykologi, og har eigne opptaksprosedyrar. Reine masterstudium og nokre andre program, kan ha eigne søknads- og opptaks prosedyrar. 1. juli Frist for ettersending av dokumentasjon på utdanning og praksis som du avsluttar våren 2012, og frist for å omprioritere studieønske. 1. juli Tilbod om studieplass blir gjort kjent på nettsøknaden din. 20. juli Frist for å svare på tilbodet om studieplass og eventuell ventelisteplass. 26. juli Sjå uib.no/utdanning Søknad om opptak til grunnstudium ved UiB går via Samordna opptak. På nettsidene til Samordna opptak finn du søknadsskjema og informasjon om fristar og korleis du søker. Meir informasjon uib.no/utdanning opptak@uib.no 55 58 21 40/55 58 43 00 (mai–september) 1. aug GENS Generell studiekompetanse LÆRERMinst karakteren 3 i matematikk og norsk og minst 35 skolepoeng* MEROD Matematikk R1 eller S1+S2 + Fysikk 1 + Kjemi 1+2* Dersom du får tilbod om opptak til eit studium ved UiB, sender vi deg ein brosjyre med den informasjonen du treng i samband med studiestart. Her finn du tid og stad for orienteringsmøta, programmet for fadderveka, og alt det praktiske du må gjere som ny student. Du som har fått tilbod om studieplass ved UiB og takka ja til denne, vil få tilsendt eit opptaksbrev som stadfestar kva studium du har kome inn på. MUSUIBOpptaksprøve* LÆREALMinst karakteren 3 i norsk, minst 35 skolepoeng og REALFA* REALFAMatematikk R1 eller S1+S2 og enten Matematikk R1+R2 eller Fysikk 1+2 eller Kjemi 1+2 eller Biologi 1+2 eller Informasjonsteknologi 1+2 eller Geofag 1+2 eller Teknologi og Forskingslære 1+2* MATRS *I tillegg til generell studiekompetanse Matematikk R1 eller S1+S2* Dersom du har UiB som førsteprioritet på søknaden til Samordna opptak, sender vi deg eit brev med informasjon om dei ulike fristane fram mot studiestart. Veke 33 Studiestart for nye studentar ved UiB. samordnaopptak.no HAR DU SPØRSMÅL? Faglege spørsmål Generelle spørsmål Dersom du har spørsmål knytt til eitt bestemt studie eller fagområde er det best om du tek kontakt direkte med studierettleiinga ved fakultetet studiet sorterer under. Opptak opptak@uib.no / 55 58 43 00 Humanistiske og estetiske fag studierettleiar@hf.uib.no / 55 58 93 70 Juridiske fag studierettleiar@jurfa.uib.no / 55 58 95 00 Medisin, odontologi og helsefag info@mofa.uib.no / 55 58 64 00 Folkehelse og helsefremmande arbeid studierettleiar.psyfa@uib.no / 55 58 27 10 150 Naturvitskaplege og teknologiske fag studierettleiar.mnfa@uib.no / 55 58 30 30 Samfunnsvitskaplege fag studierettleiar@svfa.uib.no / 55 58 98 50 Psykologiske fag studierettleiar.psyfa@uib.no / 55 58 27 10 Lærarutdanningar og pedagogikk Lærarutdanningar med spesialisering i naturvitskaplege fag studierettleiar.mnfa@uib.no / 55 58 30 30 Lærarutdanningar med spesialisering i språk studierettleiar@hf.uib.no / 55 58 93 70 Pedagogikk studierettleiar.psyfa@uib.no / 55 58 27 10 Utveksling utveksling@uib.no / 55 58 21 40 Studentsamskipnaden informasjon@sib.no / 55 54 52 50 Utdanningsmesser Kvart år blir det arrangert ei rekke store utdanningsmesser rundt om i landet. På UiB sin stand kan du treffe studentar og studierettleiarar som kan fortelje deg om studia våre og korleis det er å vere student hos oss. Lillestrøm 7.–8. januar Stavanger 13.–14. januar Sandefjord 16.–17. januar Tromsø 23.–24. januar Ålesund 27.–28. januar Stord 29.–30. februar Trondheim 30.–31. januar Kristiansand 3.–4. februar Oslo 11.–12. februar Bergen 18.–19. februar Studieorientering Møt UiB i ditt eige klasserom. I januar og februar 2014 er vi med på studieorientering ved omkring 200 vidaregåande skolar landet over. Spør rådgivaren din for å få vite meir om studieorienteringsdagen og når vi kjem på besøk til din skole. LIK OSS, FØLG OSS, SPØR OSS Facebook universitetetibergen Twitter UiButdanning Instagram uibutdanning Søk på hashtaggen #uibstudent på Instagram, og sjå korleis det er å være student hos oss! Åshild Øvre Helland Studentbloggar Studentblogg UiB har ein eigen studentblogg med innlegg om alt frå studentkultur og temafestar med fagutvalet, til kaffihavari på lesesalen og eksamenspanikk. Sjekk ut bloggen og få eit innblikk i korleis studentkvardagen ved UiB fortonar seg. studentblogg.uib.no Du kan også finne svar på spørsmåla dine på uib.no/utdanning uib.no ALLE STUDIUM A Administrasjon og organisasjonsvitskap (bachelor)������������������� 130 Aktuar (integrert master)������������������������������������������������������������������������� 98 Arabisk (bachelor) ������������������������������������������������������������������������������������� 40 Arbeids- og organisasjonspsykologi (bachelor)��������������������������� 122 Arkeologi (bachelor)��������������������������������������������������������������������������������� 41 B Berekraftig havbruk (bachelor)������������������������������������������������������������� 99 Biologi (bachelor)�������������������������������������������������������������������������������������100 D Datateknologi (bachelor) ��������������������������������������������������������������������� 101 Datavitskap (bachelor)���������������������������������������������������������������������������102 Digital kultur (bachelor)��������������������������������������������������������������������������� 42 E Engelsk (bachelor)������������������������������������������������������������������������������������� 43 Europastudium (bachelor)������������������������������������������������������������������� 131 F Farmasi (integrert master)����������������������������������������������������������������������� 86 Film- og TV-produksjon (bachelor)��������������������������������������������������� 132 Filosofi (bachelor)��������������������������������������������������������������������������������������� 44 Fiskehelse (integrert master)���������������������������������������������������������������103 Folkehelse og helsefremmande arbeid (bachelor)����������������������� 87 Fransk (bachelor)��������������������������������������������������������������������������������������� 45 Fysikk (bachelor)���������������������������������������������������������������������������������������104 152 G Generell psykologi (bachelor)������������������������������������������������������������� 123 Geografi (bachelor)��������������������������������������������������������������������������������� 133 Geovitskap (bachelor) ���������������������������������������������������������������������������105 Gresk (bachelor)����������������������������������������������������������������������������������������� 46 H Historie (bachelor)������������������������������������������������������������������������������������� 47 Human ernæring (bachelor)������������������������������������������������������������������� 88 Humanistiske fag (årsstudium)������������������������������������������������������������� 66 I Informasjons- og kommunikasjonsteknologi (bachelor)���������134 Informasjonsvitskap (bachelor) ��������������������������������������������������������� 135 Informatikk-matematikk-økonomi (bachelor)�������������������������������106 Italiensk (bachelor) ����������������������������������������������������������������������������������� 48 J Japansk (bachelor)������������������������������������������������������������������������������������� 49 Journalistikk (bachelor)�������������������������������������������������������������������������136 K Kjemi (bachelor)���������������������������������������������������������������������������������������107 Kjønnsstudium (bachelor) ��������������������������������������������������������������������� 50 Kognitiv vitskap (bachelor)������������������������������������������������������������������� 137 Kulturvitskap (bachelor) ������������������������������������������������������������������������� 51 Kunsthistorie (bachelor) ������������������������������������������������������������������������� 52 MASTERTILBUD L Latin (bachelor)������������������������������������������������������������������������������������������� 53 Lektor i framandspråk (engelsk, fransk eller tysk) (integrert master)����������������������������������������������������������������������������������������������������������� 78 Lektor i naturvitskap eller matematikk (integrert master)��������� 80 Lektor i nordisk (integrert master)������������������������������������������������������� 79 Litteraturvitskap (bachelor)������������������������������������������������������������������� 54 M Matematikk (bachelor)���������������������������������������������������������������������������108 Matematikk for industri og teknologi (bachelor)�������������������������109 Medievitskap (bachelor)�����������������������������������������������������������������������138 Medisin (profesjon)����������������������������������������������������������������������������������� 89 Meteorologi og oseanografi (bachelor)������������������������������������������� 110 Miljø- og ressursfag (bachelor)����������������������������������������������������������� 112 Molekylærbiologi (bachelor)��������������������������������������������������������������� 113 Musikkterapi (integrert master)����������������������������������������������������������� 65 N Nanoteknologi (bachelor)��������������������������������������������������������������������� 114 Naturvitskaplege fag (årsstudium) ����������������������������������������������������117 Nordisk (bachelor)������������������������������������������������������������������������������������� 55 Nye medier (bachelor)��������������������������������������������������������������������������� 139 O Odontologi (integrert master)��������������������������������������������������������������� 90 P Pedagogikk (bachelor)����������������������������������������������������������������������������� 81 Petroleum- og prosessteknologi (bachelor) ��������������������������������� 115 Politisk økonomi (bachelor)�����������������������������������������������������������������140 Psykologi (profesjon) ����������������������������������������������������������������������������� 124 Psykologi (årsstudium)��������������������������������������������������������������������������� 125 R Religionsvitskap (bachelor)������������������������������������������������������������������� 56 Retorikk (bachelor) ����������������������������������������������������������������������������������� 57 Rettsvitskap (integrert master)������������������������������������������������������������� 72 Russisk (bachelor)��������������������������������������������������������������������������������������� 58 S Samanliknande politikk (bachelor)��������������������������������������������������� 142 Samfunnsvitskaplege fag (årsstudium)������������������������������������������� 147 Samfunnsøkonomi (bachelor/profesjon) ��������������������������������������� 143 Sosialantropologi (bachelor)���������������������������������������������������������������144 Sosiologi (bachelor)�������������������������������������������������������������������������������� 145 Spansk språk og latinamerikastudium (bachelor)������������������������� 59 Språk og interkulturell kommunikasjon (bachelor)����������������������� 60 Språkvitskap (bachelor)��������������������������������������������������������������������������� 61 Statistikk (bachelor)��������������������������������������������������������������������������������� 116 T Tannpleie (bachelor)��������������������������������������������������������������������������������� 91 Teatervitskap (bachelor)������������������������������������������������������������������������� 62 Tysk (bachelor) ������������������������������������������������������������������������������������������� 63 U Utviklingsstudiar (bachelor)�����������������������������������������������������������������146 Utøvande musikk eller komposisjon (bachelor)����������������������������� 64 Etter fullført bachelorgrad kan du ta ein toårig mastergrad. UiB tilbyr over 80 slike program. Les meir om desse på uib.no/utdanning DET HUMANISTISKE FAKULTET Masterprogram i allmenn lingvistikk Masterprogram i allmenn litteraturvitskap Masterprogram i arabisk Masterprogram i arkeologi Masterprogram i datalingvistikk og språkteknologi Masterprogram i digital kultur Masterprogram i engelsk Masterprogram i filosofi Masterprogram i fransk Masterprogram i gresk Masterprogram i historie Masterprogram i italiensk Masterprogram i kulturvitskap Masterprogram i kunsthistorie Masterprogram i latin Masterprogram i nordisk språk og litteratur Masterprogram i norrøn filologi Masterprogram i region og regionalisering Masterprogram i religionsvitskap Masterprogram i russisk Masterprogram i spansk språk og latinamerikastudium Masterprogram i teatervitskap Masterprogram i tysk Masterprogram i utøvande musikk eller komposisjon DET MATEMATISK-NATURVITSKAPLEGE FAKULTET Master i anvendt og utrekningsorientert matematikk Masterprogram i biologi Masterprogram i energi Masterprogram i fysikk Master's programme in Geoscience of Basins and Lithosphere Masterprogram i geovitskap Masterprogram i informatikk Masterprogram i kjemi Masterprogram i molekylærbiologi Masterprogram i nanovitskap Masterprogram i petroleumsteknologi Felles masterprogram i programutvikling Masterprogram i prosessteknologi Masterprogram i statistikk DET MEDISINSK-ODONTOLOGISKE FAKULTET Masterprogram i ernæring – Human ernæring Masterprogram i helsefag – Fysioterapivitskap Masterprogram i helsefag – Genetisk veiledning Masterprogram i helsefag – Radiograf/Bioingeniør Masterprogram i helsefag – Sykepleievitskap Masterprogram i internasjonal helse Masterprogram i klinisk ernæring Klinisk masterstudium for fysioterapeuter i manuellterapi (MFMT) Masterprogram i medisinsk biologi Master's programme in Oral Sciences DET PSYKOLOGISKE FAKULTET Masterprogram i barnevern Master of Philosophy in Gender and Development Master of Philosophy in Health Promotion Masterprogram i helsefag – Helsefremmande arbeid og helsepsykologi Masterprogram i helsefag – Logopedi Masterprogram i pedagogikk Masterprogram i pedagogikk, IKT-basert Masterprogram i psykologi DET SAMFUNNSV ITSKAPLEGE FAKULTET Master's Programme in Anthropology of Development Masterprogram i administrasjon og organisasjonsvitskap Master's Programme in Development Geography Masterprogram i geografi Masterprogram i informasjonsvitskap Masterprogram i medievitskap Master's Programme in Public Administration Masterprogram i samfunnsøkonomi Masterprogram i samanliknande politikk Masterprogram i sosialantropologi Masterprogram i sosiologi Masterprogram i Systemdynamikk (Modellbasert samfunnsplanlegging) Joint European Master's Programme in System Dynamics 153 Hubrougla er symbolet som er brukt i UiB-logoen. Ugla har frå gammal tid betydd klokskap og kunnskap. Bergen museum har brukt hubroen som symbol heilt sidan 1830-åra. Då UiB blei skipa i 1946, blei ugla adoptert og har sidan vore ein del av universitetets logo. uib.no
