v ADLİ TIP BÜLTENİ

ISSN 1300-865X
ADLİ TIP BÜLTENİ
T h e B ulletin o f Legal M edicine
C ilt/V o lu m e 1
S a y i/N u m b e r 2
1996
A d li T ıp U z m a n l a r ı D e r n e ğ i ’n i n r e s m i y a y ı n o r g a n ı d ı r .
T h e official p u b lic a tio n o f
th e Society o f F o re n s ic M ed icin e Specialists.
AD Lİ TIP BÜLTENİ
T h e Bulletin of Legal M e d i c i n e
E D İT Ö R / E D IT O R
Serpil S A L A Ç İ N
E D I T O R YARDIMCILARI / ASSOCIATE EDITORS
Ş e b n e m
K O R U R
O ğ u z
F İ N C A N C I
P O L A T
Y A YI N K U R U L U / PUBLICATION C O M M I T T E E
H ü s e y i n A F Ş İ N
M.Akif İ N A N I C I
Ercüment A K S O Y
Çetin S E Ç K İ N
Nevzat A L K A N
Şevki S Ö Z E N
Nadir A R I C A N
Bülent Ş A M
C ü n e y t A T A S O Y
Cafer U Y S A L
Ü m i t
B İ Ç E R
C o ş k u n Y O R U L M A Z
K a z ı m C A N B A Z
U L U S A L D A N I Ş M A K U R U L U / N A T I O N A L A D V I S O R Y B O A R D
Sabri A C A R T Ü R K
Sedat Ç Ö L O G L U
A k g ü n
Necla A K Ç A K A Y A
Elif D A Ğ L I
Ersi K A L F O Ğ L U
Zeki S O Y S A L
Ala a dd i n A K Ç A S U
H a y r ü n n i s a D E N K T A Ş
H ü s e y i n K A R A A L İ
Nezir S U Y U G Ü L
K u t a y A K P İ R
İrfan D E V R A N O Ğ L U
U f u k
Atıf A K T A Ş
Kriton D İ N Ç M E N
S e r m e t K O Ç
İlhan T U N C E R
K e m a l
A L E M D A R O Ğ L U
H İ Ç S Ö N M E Z
K A T K I C I
Fahri S E Y H A N
İ b r a hi m T U N A L I
H.Ergin D Ü L G E R
R . Ö z d e m i r K O L U S A Y I N
Yıldız T Ü M E R D E M
Muzaffer A L T I N K Ö K
B e y h a n
A h m e t
S e m a
E m i n A R T U K
S e rap E R D İ N E
Sevil A T A S O Y
M e h m e t
E G E
N e z i h K Ö K
U M U T
Veli L Ö K
İlter U Z E L
S ü heyla E R T Ü R K
Işık O L C A Y
Feridun V U R A L
Esat E Ş K A Z A N
Y a m a n
Talia Bali A Y K A N
Ş e m s i G Ö K
T a y f u n Ö Z Ç E L İ K
Selim B A D U R
G ü l b i n G Ö K Ç A Y
C o ş k u n
K oksal
H a y a t G Ö K Ç E
Cahit Ö Z E N
T e m e l
Salih C E N G İ Z
Şefik G Ö R K E Y
Ö z g ü r P O L V A N
Ertan Y U R D A K O Ş
C a n s e r Ç A K A L I R
Serhat G Ü R P I N A R
Şevket R U A C A N
Şahika Y Ü K S E L
Atınç Ç O L T U
İ.Hamit H A N C I
K a y n a k S E L E K L E R
A Y K A Ç
B A Y R A K T A R
Ö R S
N e v i n V U R A L
Ö Z D E M İ R
Fatih Y A V U Z
Ali Y E M İ Ş Ç İ G İ L
Y I L M A Z
U L U S L A R A R A S I D A N I Ş M A K U R U L U / I N T E R N A T I O N A L A D V I S O R Y B O A R D
W o l f g a n g
B e r n d
B O N T E
B R I N K M A N N
J a m e s J. F E R R I S
A k i k o S A W A G U C H I
Shigeyuki T S U N E N A R I
G u n t h e r G E S E R I C K
J o r n S I M O N S E N
T i bor V A R G A
Peter S O T O N Y I
Rafik M .
K e v i n B R O W N E
M .
A n t h o n y
Patrice M A N G I N
William Q.
Derrick P O U N D E R
T a k e h i k o T A K A T O R I
B U S U T T I L
T z e e C h e n g
C H A O
Y a ş a r İ Ş C A N
S T U R N E R
Y U S I F L I
A d li
T ıp B ü lte n i
ADLİ TIP BÜLTENİ
T h e B u lletin o f Legal M eclicine
İÇİNDEKİLER / CONTENTS
50 E ditörden
51 E ditorial
E ditöre M ektuplar
52 H erkes D oçent O lam az !
O.Polat
54 P erine M uyenesi m i Kızlık Zarı İncelem esi m i ?
Y. Örs
58 Characterisation o f Classical Sudden infant Death Syndrome (SIDS) and Gray Zone SiDS in Japan using
Japanese Pathology and Autopsy Report (1982-1986) from The Japanese Society o f Pathology
Japon Patoloji Cemiyetinden Klasik Ani Beşik Ölümü Sendromu Özellikleri (SIDS) ile Japon Patoloji ve Otopsi
Raporlarına Bağlı Jüponlardaki Tartışmalı Ani Beşik Ölümleri (1982-1986)
T.Sawaguchia, T.Fujitab, M. Kobayashic, A.Sawaguchia
64 K ırık Sekeli N edeniyle Fizik Tedavi G ören 21 O lgunun Adli Tıp A çısından İrdelenm esi
Forensic Medicine Investigation of 21 Bone Fracture Cases who had been Treated by Physical Therapy
K.Acar, F.Ardıç, F.T oram an
68 Hastane ve hastane dışı otopsi olgularında bronşial mukus ve kalp kanında postmortem olarak saptanan
gram negatif çomakların sayısı ile morgda kalma sürelerinin karşılaştırılması
C om parison o f th e N um ber o f G ram (-) Bacilli in B roncial S ecretion a n d H eart Blood an d Staying
Time in th e M orgue, in A utopsy Cases o f H ospitals a n d non-H ospitals
FI.Çakan, B.Kocazeybek., V.Öz,
74 K an alkol düzeyini etkileyen fak tö rle rin adli tıp açısından değ erlen d irilm esi
The Medico-Legal Evalutaion o f Various Factors Effective on Blood Alcohol Level
N. Vural, H .Sayın
82 H ekim ler Ö tenaziyi Savunuyorlar mı?- D o th e Physcians D efend E uthanasia ?
T .G ü n dü z, S.Öner, T.Çınar, H.Dirı
89 T ransseksülite m i H om oseksüalite m i ?,T ranssexuality o r ho m o sex u ality ? (Case R eport)
Ü.Biçer, B. Çolak, M.Bilgili, K .D in çm en
94 Kuzey K ıbrıs T ürk C um huriyeti’n d e Adli P sikiyatri
Forensic physchiatry in Turkish Republic o f Northern Cyprus (T hree case re p o rts)
M. Çakıcı, E.Tansel, C.Ataklı, R.Özbili, O.Polat
97 İş Kazası Öyküsü Verilen Bir Cinayet Olgusu- A H om icide M im icking A ccidental D eath
S.Salaçin, N.Çekin, MK.Gülmen, F.Şen, M.H.Özdemir
101
105
106
107
109
110
D ergilerden Ö zetler (Jo u rn al A bstracts)
K itap T anıtım ı (Book Review)
B ilim sel T o p lan tı D uyuruları (F uture Events)
Adli Tıp B ülteni Çalışm a Y önergesi
Adli Tıp B ülteni Yazım K uralları
In stru ctio n s to A uthors
49
Cilt 1, S a y ı
2,
1 9 9 6
E D İ T Ö R D E N
A d l i T ı p B ü l t e n i ' n i n ilk s a y ı s ı n ı n a r d ı n d a n y u r t için­
13-16
N i s a n
1996'da
B u r s a
aldık.
A d l i T ı p U z m a n l a r ı D e r n e ğ i II. A d l i B i l i m l e r K o n g r e s i ­
b u l u n m a y ı
v e
desteği
v a a d
e d e n
ni düzenlemiştir.
meslektaşlarımıza
k e n d i m v e bülten çıkışında e m e ğ i g e ç e n t ü m a r k a d a ş ­
n u m
larım ad ın a te ş e k k ü r e d i y o r u m .
tılarda
Adli
Bilimlerin
değerli
çeşitli
alanlarında
b u
g ö n d e r e r e k ,
de ne yimlerini bizlerle p a y l a ş a n v e
limsel
etkileşimimizin
n a n
t ü m
y o ğ u n l a ş m a s ı n a
meslektaşlarımıza d a
Ulusal
v e
uluslararası
b ö y l e c e
katkıda
ren
s u n u l a n
bülten
Kongresi,
ğ u n
yazıları
y o ­
d ü z e l t m e
önerilerini iletmişlerdir.
meslektaşlarımızın b u
tenin
bilimsel
Değerli
ramını v e
ö z e n l i k a t k ı l a r ı v e titizliğini b ü l ­
d ü z e y i n i n
g ü v e n c e s i
olarak
d e
görüyor,
yazıda
bü ltenimize
r u m .
B u
bült en e
gö nd e r i l e n
Kurallarına g ö r e
yazılarla
hazırlanmış
üyelerine
de ğerlendirilmek
Bazı yazıların Adli T ı p
lirtildiği f o r m d a
ol an
yazılar "Adli T ı p
evreleri t a m a m l a n a n
v e
çalışmaların
ç o ğ u
tür kongrelerin
ü l k e m i z d e
dileklerimizin
oluşturmuştur.
bilimsel y ö n ­
tartışıldığı II.Adli B i l i m l e r
K o n g r e n i n
d e
g e l e n e k ­
p e k i ş m e s i n d e
Bilimsel P r o g ­
Kirazlıyayla'nın eşsiz d o ğ a l güzellikleri için­
üyelerinin d i n l e n m e
v e
b i r b i r l e r i ile b i l i m ­
kişisel iletişimlerini p e ki şt ir en s o s y a l p r o g r a m ­
ederiz.
Bülteni
II.Adli Bi li ml er K o n g r e s i n i n
ni­
nel
K u r u l u n c a
III.Adli B i l i m l e r
s o n
g ü n ü
K o n g r e
K o n g r e s i n i n
E g e
G e ­
Ü n i ­
versitesi T ı p Fakültesi Adli T ı p A n a b i l i m D a l ı n ı n evsah i p l i ğ i n d e 1 9 9 8 yılı i l k b a h a r ı n d a y a p ı l m a s ı n a k a r a r v e ­
rilmiştir.
kurallarında b e ­
s ü r d ü r ü l m e s i
z a m a ­
ci y a z ı ş m a s o r u n u n u n k ı s a s ü r e d e a ş ı l a c a ğ ı n a i n a n ı y o ­
ler, A n a b i l i m
dalının v e
ruz.
n i n y e t k i n ç a b a l a r ı ile g e l e c e k k o n g r e d e b i l i m s e l p l a t ­
açıklamaları
yeralmıştır.
Bülteni
d a
içerecek
Ayrıca
zırlık v e b a s ı m
Y a y ı n
y a z ı m
b u
kuralları
şekilde
sayıda
b u
sayıda
bazı
tekrar d ü z e n l e n e r e k
Adli Tı p
f o r m d a
Bülteni'nin h a ­
u y u l a n
"Çalışma Yö ne r g e s i "
çalışma
prensiplerini
d a
etkin
Adli T ı p
bir d ü z e y e
edinilen d e n e y i m ­
U z m a n l a r ı
D e r n e ğ i ­
ulaşılacağına
inan­
c ı m tamdır.
a ş a m a l a r ı n d a e d i t ö r v e y a r d ı m c ı l a r ı ile
K u r u l u n c a
d a h a
k o n g r e l e r d e n
için yeterli
ö n c e k i
T ı p
ile k a r ş ı l a ş ı l a n i k i n ­
Hazırlıkların
n ı n varlığı v e
Adli
n e d e n i
y a z ı m
b a s ı l m a k
ku ru lu
d a n ı ş m a
Bülteni y a z ı m
o l m a m a s ı
bülten
olarak
s u ­
toplan­
gönderilmektedir.
yazılar
üz e r e
sözel
B u
arkadaşlarına Adli Bilimler uğraşanları olarak teşekkür
ilgili
hazırlanmış olmalıdır. B u
teliklerde
ile
ları h a z ı r l a y a n S a y ı n P r o f . D r . A t ı n ç Ç o l t u ' y a v e ç a l ı ş m a
g ö n d er il en
karşılaştığımız b a z ı so runları sîzlerle p a y l a ş m a k istiyo­
Y a z ı m
Dalı
K u r u l u üyelerince nihai kabulleri ger-
y ö n ü n d e k i
k o n g r e
sel v e
kendilerine şükranlarımızı s u n u y o r u m .
B u
b u
ikinci a d ı m ı
çalışmaları arasında kısa s ü r e d e inceleyerek eleş­
tirilerini v e
21
çalışma
m a k a l e
ç a l ı ş m a r i t m i ile g e ç e n ,
selleşmesi
gönd er il en
değerli
d ü z e n l e n e r e k
d o y u r u c u
lendirmeleri
kendilerine
panel,
gerçekleşmiştir.
çalışma yö n e r g e s i
Y o ğ u n
d e n
g ö ­
rev al ma yı k a b u l e d e n değerli meslektaşlarımız d e ğ e r ­
için
birçok
2
A n a b i l i m
çekleşenlerin b a s ı m ı n a başlanmıştır.
b u l u ­
kurullarımızda
k o n g r e d e
poster s u n u s u
B ü l t e n D a n ı ş m a
bi­
teşe kk ür e d i y o r u m .
d a n ı ş m a
B u
T ı p
ü z e r e e d i t ö r l ü ğ ü m ü z e gönderilmiştir. B u s a y ı d a n itiba­
a l a n l a r l a il­
bilgi bi r i k i m l e ­
rini v e
8 6
kurallarında
gerçekleştirilen
araştırmalarının raporlarını v e
gili y a z ı l a r ı n ı b ü l t e n i m i z e
v e
Adli
U l u d a ğ
Üniversitesi T ı p
Bü lt en in bilimsel yetkinliğine h e r türlü katkıda
Fakültesi
Kirazlıyayla'da
d e n v e d ı ş ı n d a n yazılı v e s ö z l ü yüreklendirici m e s a j l a r
III. A d l i B i l i m l e r K o n g r e s i n i n
içeren
sinde b u
d e yeralmıştır.
tür kongrelerin
d ü z e n l e n m e s i
ö n c e ­
hazırlık a ş a m a l a r ı n d a g e n e l ­
likle gerçekleştirilen nitelikte bi l i m s e l k u r u l o l u ş t u r u l ­
A d l i T ı p B ü l t e n i n i n b a s ı m ı ile y a k a l a m a y a çalıştığı­
ması,
ilişki k u r u l m a s ı g e r e k e n
ö ğ r e t i m k u r u m l a n ,
m ı z bilimsel yazılı iletişimimiz, s o n yıllarda niteliği d e ­
tışılacak k o n u
ğ i ş e n v e sıklığı a r t a n b i l i m s e l nitelikli topl an tı la rla bir­
paralel toplantı v e
likte A d l i B i l i m l e r u ğ r a ş a n l a r ı n ı n birlikteliğini g ü ç l e n -
fırsatlarını y a k a l a y a b i l e c e ğ i m i z e i n a n ı y o r u m .
dirmektedir.
başlıklarının
v e
sorumlularının
tar­
seçimi,
çalışma atölyelerinin d ü z e n l e n m e s i
Serpil Salaçin
5 0
A d l i
T ı p
B ü l t e n i
E D I T O R I A L
W e
h a v e
received
e n c o u r a g i n g
m e s s a g e s ,
b o t h
W e
h o p e
that
w e
shall
fulfill
m o s t
of
the
f r o m o u r c o u n t r y a n d a b r o a d , a f t e r p u b l i s h i n g o u r first
expectations. T h e
Bulletin.
b r id ge o v e r t r o u b l e d w a t e r o f forensic sciences in o u r
h a v e
I w i s h
sent
t h a n k
to
these
t h a n k
o u r advisory b o a r d
a n s w e r e d
o u r
realise
of
colleagues
w h o
a n d
h a v e
m a n u s c r i p t
w h o
also
I
k e e p
p e e r v i e w s
world.
thoroughly.
that
a
great
shoulders.
responsibility
k n o w
that the
h a v e
b e e n
o n
So ciety o f F o r e n s i c M e d i c i n e Specialists, d e p e n d s
periodic publishing
W e
t o w a r d s
close
n e w
contact
It is a
h a r d
of the s u p p o r t y o u
pu t
m o s t
c o u n t r y
kindly
T h e
o n
o u r
o u r
m e s s a g e s ,
m e m b e r s
requests
i m m e d i a t e l y a n d
W e
all o f
e n c o u r a g i n g
Bulletin will try t o p l a y a role o f a
o f the Bulletin,
success
as o n e
perspectives,
w i t h
task,
h a v e
the
Al so
colleagues
b u t w e
m a d e
are
us
w e
try
all o v e r
h o p e f u l
feel o n
to
the
b e c a u s e
ev er y
step
o f this w o r k .
of
Serpil Salagin
of the
Editor
i m p o r t a n t factors.
51
Cilt
1, S a y ı
2,
1 9 9 6
E d i t ö r e M e k t u p l a r
H E R K E S
D O Ç E N T
/ L e t t e r s t o t h e E d i t o r
O L A M A Z
Üniversitenin
!
a n a
bilim
dallarında
ise t e or ik bilgi
ağırlıklı b i r e ğ i t i m i n u z m a n l ı k e ğ i t i m i n d e t e m e l e k s e n
O ğ u z Polat*
o l u ş t u r d u ğ u gözl en me kt edi r. A m a
P o l a t O . H e r k e s D o ç e n t O l a m a z ! . Acili T ı p B ü l t e n i ; 1 ( 2 ) : 5 2 ~ 3 -
o l a n 1 7 tıp fakültesi a n a b i l i m d a l ı n d a p r o g r a m ı n içeri­
ğ i n d e
Y a k l a ş m a k t a
o l a n doçentlik sınavları b e n i g e n e l ­
likle s ö z l ü s o h b e t l e r d e sınırlı k a l a n a m a
belki d e
size b u
m e k t u b u
dallarında,
b i z i m
gibi belli standartların
p r o b l e m eğitim olarak
Tıp,
lık s o n r a s ı e ğ i t i m o l a r a k k e n d i i ç i n d e d e ğ e r l e n d i r i r s e k
eğitiminde
ise h e r g e ç e n
fakülteleri
an ab il im
etkilediği
g ö zl en me kt edi r.
r a s t l a n m a y a n
h ı z l a artış
g ö z ö n ü n e
K u r u m u n u n
farklılığı adli tıp için
diğer
u y g u l a m a y l a
bağlı o l m a d a n
bunların s o n u c u
d a
saati
d a
tıp
verdiği u z m a n l ı k
ç o k
B u
m a n ı n
rak
g e ç m i ş t e n
k e n d i
b u g ü n e
k a d a r
T ü m
çıka­
d e ­
lik
eğitiminde
d o ğ r u
g ö z ü k e n
bir çarpıklığı d a
b u
d a
u z ­
p ı l a b i l m e s i için g e r e k l i t e m e l bilgiler, p r e n s i p l e r v e
u y ­
g u l a m a y l a sınırlandırılmış g ö z ü k m e k t e d i r .
K u ­
için
T ı p
g ö z
üretimin
at­
s o n
o l d u ğ u
çalışmanın te m e l m o t i v a s ­
e m e ğ i n
sayısal
bir
ğini
azaltan
k u r a m
bir a k ­
olan d o ç e n t ­
birikimin
Prof.Dr.
m o t i v a s y o n bazı isten­
E m i n
tıp y a z ı l a r ı n d a
Üyeleri
Prof.Dr.
K a n s u ' n u n
“B i l i m s e l
2 grupta
b u
sunu şl a­
noktaların h a n g i ­
g ö r ü l d ü ğ ü n ü
v e
sebebleri
ise sizlere b ı r a k ı y o r u m .
araştırmalarda
h e r
olması
satırların y a z a r ı n ı n
E d it ör Etiği" başlıklı p a n e l d e k i
taya çıkmaktadır.
yetiştirilmesi
e n
sık
rastlanan
p r o b l e m
(Scientific M i s c o n d u c t ) ” ol a r a k o r ­
"Araştırmanın değerini v e
türlü
girişim"
olarak
güvenirli­
t a n ı m l a n a n
b u
İncelenmektedir.
bir sistematik
Araştırma
T ı p
d e
Özellikle
adli tıp c a m i a s ı n d a
fazla
Fakültesi Ö ğ r e t i m
v e
A - D i s i p l i n s i z a r a ş t ı r m a
Ü n i v e r s i t e s i
O l g u
b e r a b e r i n d e getirmektedir. Aş ağ ı­
d ü ş ü n m e y i
Bilimsel
yapı g ö z l e n m e m e k t e d i r .
M a r m a r a
g i r m e k
“Bilimsel Y a n ı l t m a
b i b i r s ü r e ç t e d e k a z a n d ı r ı l a n d o s y a y a p m a p r a t i ğ i ile sı­
D r . ,
giren
ç o k
h a k k ı n d a y o ğ u n l a ş a n
R u a c a n
h a k k ı n d a
p o l i t i k a s ı n ı g ü t m e k t e d i r . U z m a n l ı k için k ı s a o l a n 2 yıl g i ­
* P r o f ,
v e
kantite k a d a r kaliteyi y a k a l a y a m a d ı ğ ı
sonuçları d a
lerinin adli
r u m u , u z m a n l ı k eğitiminde dosyaların incelenmesini ö n
d a
bir s ü r e c e
a n l a m d a
rından yararlanarak a k t a r a c a ğ ı m
dir. Bilirkişilik t e m e l p r e n s i b i ü z e r i n e o t u r t u l m u ş b i r m o ­
nırlı k a l a n e ğ i t i m i n t e o r i k b o y u t u n d a
üretimine
ş e k l i n d e o r t a y a çıktığı b u
Yayıncılık v e
de ld e b u k o n u d a u z m a n l ı k eğitimi d e s a d e c e b u n u n y a ­
p l a n d a tutan bir ç a l ı ş m a m o d e l i y l e u z m a n
m a k a l e
d ü ş ü n ü y o r u m .
sayıda ya y ı n v e
k o n u
H a c e t t e p e
Ş e v k e t
birlikte g e t i r m e k t e ­
Adli Tıp
ç o k
sınavına
m e y e n
U y g u l a ­
y a p ı l a n m a
iyice a n ­
- M a k a l e
b e k l e n e n bir a d ı m ı oluş­
bir gözlemidir. D o ğ a l olarak b u
n a çıkartıldığı ü l k e m i z d e t e m e l f o n k s i y o n u n u bilirkişilik
alanı a n l a m ı n d a
bilimsel
sayısal
uğraşısı
A d l i tıp m u l t i d i s i p l i n e r bir b o y u t u o l a n b i l i m dalıdır.
m a n l ı k
"Araştırma
tarımı o l m a k t a n ç o k bir a k a d e m i k a ş a m a
Özellikle h u k u k l a e n t e g r e o l m u ş bir yapısallığın ö n pla­
m a
ile g ü n c e l
araştırma y ö n t em le ri nin
olacağını
d i n a m i k
y o n u n u n
ğerlendirebiliriz:
üz er in e o t u r t m u ş bir y a p ı l a n m a y l a ol uş mu şt ur .
s u n u m u
gö zlenmektedir.
B u
şöyle
yararlı
g ö r ü l m e k t e a m a
te m e l sorun, yetişen
ki d u r u m u n u
m a k a l e
y a n ı sıra bilgi ü r e t i m i n i n t e m e l prensipleri­
n o k t a d a
özellikle
eğitimi
özelliklerinden yola
Etik".
h a f t a l ı k s e m i n e r l e r ile d e r ­
u y g u l a m a l a r ı n d a
la d a h a
hiç
u z m a n l a r ı n e ğ i t i m standartlarının farklı olmasıdır.
A d l i tıp b i l i m i n i n
v e
y ü ­
Adli
yıllarda k o n g r e v e y a y ı n l a n a n dergilerle g e ç m i ş e o r a n ­
Ba -
bariz kılmaktadır.
ortaya çıkan e n
Klinik
turmaktadır.
bilim
ö z e r k v e
3-5 yıllık
ağırlıklı bir p r o g r a m
Travmatoloji,
altında üretilmesi istenen v e
kaliteyi
Adalet
y ü ­
S u n u ml ar ı" d a u z m a n l ı k eğitimi süre ci nd e d a n ı ş m a n l ı k
verilen eğitimin k u r u ­
Özellikle
bir
kanlığı'na bağlı Adli T ı p
bir s t a n d a r d a
g ü n
dallarını
farklılıklar içerdiği b u n u n
b ü y ü k
satırların y a z a r ı n ı n
İstismarı, Ad li T ı p
gi
laşılabilmesine yönelik
alırsak sayısal bir artışa r a ğ m e n
dallarında
Suçlar, Ç o c u k
eğitim sü recinde ayrıca
B u n u n
m a d ı ğ ı dikkati çekm ek te di r.
kuru lu şa
Cinsel
“T a n a t o l o j i ,
nin öğrenilebilmesi,
b u n l a r ı n d a belirli bir s i s t e m a t i ğ e b a ğ l ı o l ­
tıp
b u
dışında geri kalan
B u
n ı n iç b ü n y e s i n d e k e n d i g a y r e t l e r i y l e y ü r ü t ü l m e y e ç a ­
U z m a n l ı k
k a y n a k l a r d a
u y g u l a m a l a r ı n i z l e n m e s i n e çalışılmaktadır.
u z m a n l ı k sonrası eğ it im in a n c a k bazı a n a b i l i m dalları­
gösteren
olursak
aşağıdaki k o n u l a r
rütülmektedir;
ortaya çıkmaktadır. Eğitimi; U z m a n l ı k Eğitimi, U z m a n ­
lışıldığı a m a
izlenen
dikkat çekmektedir.
lık bir pa to lo ji r o t a s y o n u
y a z m a y a
ol u ş m a d ı ğ ı ülkelerde e n b ü y ü k
b u
v e r e c e k
d ö n e m d e
U z m a n l ı k
ile
d a
r ü t t ü ğ ü M . Ü . T ı p F a k ü l t e s i A d l i T ı p P r o g r a m ı ’n d a 6 a y ­
yöneltti.
luştan
u y g u l a m a
Ö r n e k
g e ­
l e n e ğ i m i z d e o l m a d ı ğ ı n d a n dolayı yazıya d ö k ü l m e m i ş
bazı sorunlar h a k k ı n d a
v e
farklılıklar o l d u ğ u
yine d e şu a n d a var
F a k ü l t e s i
A d l i
T ı p
52
A n a b i l i m
D a l ı
" S l o o p y R e s e a r c h "
planlamasını,
B a ş k a n ı
u y g u n
m e t o d
seçimini,
A d l i
m e t o d
u y g u l a m a s ı n ı
v e y a
s o n u ç
analiz v e
d u ğ u
y o r u m u n u
gibi
adli
tıpta
d a
standardı
o l m a dı ğı
r ı n iyi n i y e t l i o l d u k l a r ı , y a n l ı ş l a r ı n f a r k ı n d a o l m a d ı k l a ­
adayların
değerlendirilmelerinde
rı v e g ü v e n i l i r s o n u ç ü r e t m e d i k l e r i g ö r ü l m e k t e d i r . A d ­
d e m e
şeklinde g ö z l e n e n
li T ı p y a y ı n l a r ı n d a b u
m a
d a
b u
için
kriterler
eğitim verilmesi b u r a ­
görüşlerin
d e
bir
çeşitliliği
farklılıkları g ü n ­
v e
davranış
m o d e l i m i
oluşturan
a ş a ğ ı d a sıralanmıştır.
Doçe nt li ğe
olarak önerilmektedir.
bireysel
getirmektedir.
Kişisel g ö r ü ş ü m
sıklıkla g ö z l e n m e k t e d i r . Araştır­
metotlarının öğretilmesi v e
ç ö z ü m
grupta
B ü l t e n i
jüri d e ğ e r l e n d i r m e l e r i n i n
araştırmacıla­
b i l m e m e k
T ı p
yükseltilme
için
a d a y
olacak
kişilerde
ş u özelliklerin ol m a s ı g e re km ek te dir :
B - B i l i m s e l y a l a n c ı l ı k v e
Bilimsel
yalancılık
oluşturmaktadır.
sonuçları
v e
B u
çarpıtan
s a p t ı r m a
saptırma
gr ub ta
araştırmalar
ikinci
g r u b u
- D o k t o r a v e y a u z m a n l ı k aldıktan so nr a e n az 5
bilinçli
olarak
yıl ilgili a l a n l a r d a ç a l ı ş m ı ş o l m a k .
"Fraud"
amaçlı
v e
s ö z k o n u s u
- A k a d e m i k
e d i l me kt e
n e n
v e şu altbaşlıklarda İncelenmektedir.
D e ğ e r l e n d i r m e
Uluslararası
yayınlar y a p m ı ş
d ü z e y d e
o l m a k .
- B i l i m s e l alıntı s a h t e k a r l ı ğ ı ( P l a g e r i s m ) ,
atıfların b u l u n m a s ı .
-Saptırma, ya la n
- Ulusal d ü z e y d e
b e y a n
(Fraud,
f a b r i c a t i o n , fal­
Bilimsel yanıltma v e saptırmalarda ç o k
l a n a n bir b a ş k a o l g u d a
çift y a y ı n d ı r ( D u p l i k a s -
Y u k a r ı d a
lar o l u p
değinilen özellikler uluslararası standart­
ge n e l
aranılan
satırların ya za rı d a
S o n u ç
dar ö n e m l i
- Farklı o k u y u c u
T ı p
kitlesine hitap şeklinde ortaya
çıkmaktadır.
e n
u y g u l a m a y a
m a a l e s e f bi zd e d e
l a n m a k t a d ı r . K o n g r e l e r d e
ç o k
s u n u l a n
bildirilerin
y a y ı n olarak bildirilmesi e n
2
p r o b l e m d e n
birini
Fakültesinde
iyi 5 v e y a
Y a k ı n
"Board"
sık kar­
sayısının zannedildiği
a k a d e m i k
Ş u
a n d a
k a ­
H a r v a r d
yükseltilmelerde a d a y d a n
10 yayınını se ç e r e k d e ğ e r l e n d i r m e
e n
k u r u ­
iyi ö r n e ğ i o l u ş t u r ­
bir
z a m a n d a
y a ş a m a
geçirilmesi
plan la na n
olarak anılan h e r bilim dalının k u r u l u oluştu­
rularak g e r e k u z m a n l ı k eğitiminin kalitesinin yükseltil­
o l u ş t u r m a k t a ­
m e s i v e eğitim birimlerinin k e n d i aralarındaki standar­
d i z a s y o n u n u n
B ö l e r e k y a y ı n l a m a
( S a l a m l a m a - m i n i m u m
yınlanabilir ünite) ise d i ğ e r ç o k
likte b u
y a ­
lanılması
ca
bir
problemdir.
tarafından
2. A d l i
Bir
ayrı
ça l ı ş m a d a
g r u p
adli
Bilimler K o n g r e -
si'nde, retrospektif bir t a r a m a s o n u c u
5
k o n u d a k i çalışmalar yaklaşık 8 a y d a n beri y ü ­
lerde b u
ba zı nd a
datanın
başlayacaktır,
T a b i p l e r B i rl iğ i ile b i r ­
D o ç e n t l i ğ e y ü k s e l t i l m e d ö n e m i n i n y a k l a ş t ı ğ ı şıı g ü n ­
y a y ı n sayısının yükseltile­
b i lm es i için b ö l e r e k s a l a m l a m a y ö n t e m i n i n k u l ­
tıp u z m a n ı
çalışmaları
T ü r k
rütülmektedir.
sık karşılaştığı­
problemdir.
Y a p ı l a n çalışmalarda
b ü y ü k
s a ğ l a n m a s ı
adli tıp b i l i m dalı'nda d a
2 - B ö l e r e k y a y ı n l a m a
len
B u
katılmakta­
maktadır.
he r
dır.
m ı z
oluşturmaktadır.
o l m a d ı ğ ı görülmektedir.
lu na iletmesinin istenmesi b u n a
sık rast-
so nr a ya y ı n haline d ö n ü ş t ü r ü l m e s i v e
şılaştığımız
koşulları
görüşlere t a m a m e n
olarak yayınların
- Farklı dilde y a y ı n
ikisinin d e
b u
dır.
:
y a y ı n ( k ı s a r a p o r , özet, bildiri)
d a h a
olması.
sık rast­
yon).
B u
kaliteli v e yıllara y a y ı l m ı ş o l a ­
rak çalışmalar y a p m ı ş
sification)
- Ö n
belirle­
dergilerde
- B u yayınlara b a ş k a bilim a d a m l a r ı n c a yapılmış
-Korsanlık (Piracy),
1 - D u p l i k a s y o n
K u r u lu 'n ca
bilimsel
ya zı mı n
ma sı nı n
olması
dikkatimi ç e k e n b u n a ö r n e k oluşturacak bir u y ­
gula ma yd ı.
temel
başında
m a d ı ğ ı bir o l t a m d a
elde edi­
s u n u l m u ş
k o n u d a k i
pr o b l e m l e r i özellikle yayınlar
tartışarak gö rüşlerimi p a y l a ş m a k
d a
bazı noktaların açıklığa kavuşturul­
yararı olacağı
d ü ş ü n c e s i n d e y i m .
çentliğe yükseltilme
gibi
koşulların
gerekliliği
ç i z m e k
a r a n ma sı
isterim.
istedim. Ayrı­
belirttiğim gibi standartların ol­
Kişisel
üst
d ü z e y d e
Özellikle d o ­
bir olayda
düşüncesinin
değerlendirmelerin
altını
dışında
belli
d a
o b ­
jektif kriterlere b a ğ l ı o l a r a k y a p ı l a c a k d e ğ e r l e n d i r m e l e ­
Y a z ı m ı n
k a n
d e
b a ş ı n d a
kaygılardan
ya yı n
d a
belirttiğim, y a y ı n l a r d a ö n e
bir tanesinin
sayısının
rolü
v e
doçentliğe
b u n a
yönelik
çı­
rin
u z u n
yükseltilme­
değiştrmekte
çalışmaların
g ü n
o l m a s a
v a d e d e
özellikle
adli
olan bir bilim dalında
tıp
gibi
bile yarınlarda k e n d i n i gösterecektir.
ağırlık k a z a n m a s ı ü z e r i n e bir k a ç s ö z s ö y l e m e k istiyo­
ru m.
Y a z ı ş m a Adresi:
Ö ğ r e t i m
üyeliğinin
bir a ş a m a s ı
lindiği gibi bir s ı n a v s o n r a s ı n d a
m e s i
ile v e r i l m e k t e d i r .
ol an
a d a y ı n
doçentlik
bi­
P r o f . D r . O ğ u z
değerlendiril­
M a r m a r a
D i ğ e r bir ç o k bilim dalında ol­
A d l ı
53
T ı p
P o l a t
Ü n i v e r s i t e s i
A n a b i l i m
k a b u k
yararlı olacağı b u ­
T ı p
D a l ı
F a k ü l t e s i
İ s t a n b u l
Cilt
1, S a y ı
2,
1 9 9 6
P E R İ N E M U A Y E N E S İ
İ N C E L E M E S İ M İ
si g i b i b i r t e r i m l e b i r l i k t e k u l l a n ı l m a s ı ,
M İ , K I Z L I K Z A R I
lerinde belki yadırganabilir.
?
adli tıp ç e v r e ­
Biz, birimimizin
k o n u y l a
ilgili y a y ı n l a r ı n d a i l k e o l a r a k b u n l a r d a n y a l n ı z c a İ k i n ­
cisini k u l l a n ı y o r d u k .
Y a m a n Örs*
d a
Ö r s Y. P e r i n e M u a y e n e s i m i , k ı z l ı k z a n i n c e l e m e s i m i ? A d l i T ı p
dikkatimizi
katli
Bülteni;l(2):54-7.
Sayın
Serpil Salaçin'in b u
çekmesiyle,
o l m a m ı z
gerektiği
a r a s ı n d a k i ayrılığı ç o k
b u
k u l l a n ı m d a
ortaya
özel
çıkmıştır
k o n u ­
d a h a
dik­
(2).
Onların
olarak a ç ı k l a m a k
gerekir­
se, adli tıp a l a n ı n ı n t e k n i k bir terimi o l a n " p e r i n e m u ­
ayenesi", yapılan
B i r s ü r e ö n c e , ilk k e z k a t ı l d ı ğ ı m adli b i l i m l e r k o n g ­
işlemler d ü ş ü n ü l d ü ğ ü n d e
d e
d e m i s y e n o l a r a k y a z a rı nı z için d o ğ r u s u d e ğ i ş i k bir d e ­
y ö n ü n d e n
geniş
n e y i m
m ı z d a n ikinci terim, bir tıp u ğ r a ş etiği s o r u n u n u a n la t­
k o n u ş m a k ,
a k a ­
o l m u ş t u (1). T ı p a l a n ı n ı n bir s ü r e d i r g e n i ş k a p ­
s a m l ı adli bilimlerin içinde y e r a l m a k t a o l d u ğ u n u
yordu. A n c a k
d a h a
si o l m a s ı d o l a y ı s ı y l a o n u
b u r a d a özellikle ilgilendiren,
m u
olarak
lu ms al a ç ı d a n ç o k
daki g e l i ş m e d e n ç o k
c e k bir gelişmedir.
rına yö ne li k
k o n u s u d u r .
uğraş
ahlaki
O
y ö n ü
ki bizi b u r a d a
tif H u k u k "
ö n d e
g e l m e s i
k o n u n u n
tıbbi etik ( y a
k u ş k u s u z
g ü n d e m e
d e
B u
ilgilendiren d e
bu du r.
dığı
sö z
d a
tıp
Tıp'tan"
b i r “T o p l u m s a l
ği,
y ö n d e k i
A d l i T ı p ”t a n
alınması
a n l a m d a
gerektiği
açık
lanıldığını g ö z d e n
y a n d a n
o n a y a
çıkan
h e k i m
- hasta
ç o k
olmalı;
ku ş k u s u z ,
b u
belli
o l a ğ a n
b u
k u v u ş t u r m a k ,
n e
g ö r e
b u n u
k o n u d a k i
o n a
b u r a d a k i
v u r g u l a m a k
lenimini verebilecek
d e n
d a h a
a m a c ı y l a
gibi bir anlatım d a
l a m a n ı n örtük b i ç i m d e
ç ö z ü m l e m e l e r i
u y g u n
etik t u t u m u m u z u
d e
ö r n e ğ i n
"kızlığın
olsa az ç o k
u y g u ­
o n a y l a n d ı ğ ı iz­
"kızlık d e n e t i m i "
gibi bir terim­
olacaktır.
u z a k t u t m a d a n .
adli
d e ğ e r
etik
açısından
sorunlarının m e r k e z i n d e
tıp
alanında
tıbbi
o l a n adli
K a m u o y u n a
ilişkiden
t o p l u m u m u z d a
İkincisinde h a s ­
İncelemesi" y a
ilişkisinin, kl in ik h e k i m l i k t e k i
T o p l u m s a l
y a n s ı y a n
tartışma
d a
K o n u m u z
örnekleriyle
k o n u s u
o l m a k t a d ı r . B i r i n c i s i n d e ise
bir olayın
adli a ç ı d a n
aydınlatıl­
z a m a n d ı r
be ni ms e y e n l e r c e ,
yanlarca k u ş k u s u z
m a s ı için
yapılmaktadır, bir sağlık s o r u n u n u n ç ö z ü m ü
n u
amac ıy la
değil.
nişanlı, e ş y a d a
Dolayısıyla
bir araç k o n u m u n d a d ı r .
o,
B u n a
etik
açısından
b u r a d a
bağlı olarak d a
adli h e ­
sözkonusıı
"Alışagelmiş
e n
ri k u r u m d a
sıklıkla ise b a ş k a
t o p l u m u n
b u
birisinin y a
yararı gözetilerek
k o n u n u n
ge ne l
ayrıntılı b i ç i m d e tartışılmasını b u r a d a
g ö r e
d a
v e
ların
binleri­
bir y a n a
iş v e r e c e k
b u l u n d u ğ u
nin Muhtarı" v e
d a h a
bir
bıraka­
in celemeyi
sahip
biliriz.
yöneticilerle
k u r u m l a r ı n
ler, k o l l u k g ü ç l e r i v b
gerçekleşti-
olarak v e
o l a ğ a n
Ü l k e m i z d e
v e yurtlara alacak olanlar; k a d ı n
yerine
o n u
kaışıla-
a n a
babalar;
erkekler;
o k u l v e yurt müdürleri; g e n ç kızlara ö r n e ğ i n bir a s k e ­
yaptıkları yerine g ö r e
kişinin,
u y g u l a ­
ilgili b i r d e ğ e r s o r u ­
kişinin yakını k o n u m u n d a k i
lirkişi k o n u m u n d a d ı r (1). O n u n
yapılan
Zarı
ü l k e m i z d e
to p l u m s a l
a z ı n d a n
ortada o n u n l a
olmayacaktır.
z a m a n
"Kızlık
u y g u l a m a y ı yürütenler
k i m tedavi edicilik işlevini ü s t l e n m i ş değildir v e bir bi­
" m u a y e n e "
z a m a n
yapılan
" B e k a r e t (in) D e n e t i m i " ,
v e
kişinin "m ua ye ne si ",
n e
E t i k Y ö n ü n d e n
için k e n d i b a ş ı n a bir a m a ç
rilmektedir. A n c a k
açıklı­
kullanabiliriz. B u ,
m a l a r d a n " biri o l s a gerektir. B u
b ü y ü k
gerektiği
k o n u m u n u n
karşı çıktığımızı belirtmek, yeri­
kimbilir
gide re k
" m u a y e n e n i n "
d u r u m u n d a y s a k .
m e s i n e yöneliktir; b u r a d a kişinin sağlık s o r u n u h e k i m
nin,
t o p ­
terimin kullanıl­
beli rt me mi z
t a l ı ğ ı n t a n ı v e t e d a v i s i ç a b a l a r ı , h a s t a i n s a n ı n iyileştiril­
d a h a
belirttiğinden,
bir tıbbi
Nasıl, h e k i m i n
ğ a
denetimi"
a l a n d a kullanılabileceğini, kul­
o l d u k ç a değişik o l d u ğ u n u görü yo ru z.
üz e r i n d e
uygulayıcı­
kapsayıcı olmaktadır.
o l u ş t u r d u ğ u n u
Ö t e y a n d a n ,
içinde ele alınabilece­
bilimsel a ç ı d a n ö r n e ğ i n D N A
gibi y ö n t e m l e r i n d e b u
Ö t e
da, adli tıbbın d a h a
gelişmesinin
d a h a
b u n u n
b ö l ü m ü n ü
ni v u r g u l a m a k
d a ( 1 ) b e l k i s ö z açılabilir.
Başlıktaki k o n u m u z u n
açı­
n u v e o n d a n bir bilirkişi işlevi g ö r m e s i n i n b e k l e n d i ğ i ­
a z y e r v e r e n bir "Pozitif Adli
s o n u n c u
bi z i m
klinik tıptaki tanı-tedavi e tkinliğinden de ğişik o l d u ğ u ­
t e r i m i n d e n esinlenerek düşünebileceğimiz,
değişik
A n c a k
özellikle ikinci, g e n e l
anlaşılmaktadır.
"Pozi­
dar k a p s a m l ı v e y o r u m a
o l d u k ç a
tür bir içerik
a ç ı d a n d ü ş ü n ü l d ü ğ ü n d e b a ğ l a m ı n a g ö r e u y g u n
d u r u m l a r d a
bir
gelecektir
Böylece,
kapsamlıdır.
ilgilendiren bir etik s o r u n u n u
terimi s e ç m e k ,
insan t u t u m v e davranışla­
değerlerimizin
z a m a n ,
ahlakı)
laboratuvar alanların­
to p l u m s a l d e ğ i ş i m e bağlanabile­
B u n d a ,
b u
larını, k o l l u k g ü ç l e r i n i , eğ it im ci le ri, g i d e r e k t ü m t o p l u ­
alanın
n e d e n i
aldığından
m a s ı n ı n ötesinde, savcı, yargıç gibi h u k u k
bili­
bir de o n t o l o j i v e tıbbi etik ö ğ r e t i m ü y e ­
bir b a ş k a
içine
"kızlık z a ­
rı i n c e l e m e s i " n i
resinde y e r alan bir etik o t u r u m u n d a
o n l a r ı yatılı o k u l
tutuklu v e
sorumluları;
m a h k u m ­
adli yetkili­
k o n u d a k i kişiler; b e l k i " M a h a l l e ­
gi d e r e k n e r e d e y s e
isteme
hakkına,
g ö r ü n m e k t e d i r .
K i m d e n ?
t ü m
d a h a
t o p l u m
bö yl e
ilerisi y e t k i s i n e
K u ş k u s u z
h e k i m l e r ­
d e n ; ister d o ğ r u d a n i s t e r s e b a ş k a l a r ı a r a c ı l ı ğ ı ile d o l a y ­
B a ş l ı k t a k i T e r i m l e r i n
T a r t ı ş ı l m a s ı
Başlıktaki terimlerden
* P r o f . D r . ,
A n k a r a
lı o l a r a k ( 1 , 3 ) . K u ş k u s u z
birincisinin özellikle İkinci­
Ü n i v e r s i t e s i
A n k a r a
T ı p
F a k ü l t e s i
k e c e
D e o n t o l o j i
5 4
s ö z d e
bir yetkidir v e
A n a b i l i m
D a l ı
Ö ğ r e t i m
b u r a d a
s ö z
k o n u s u
g ö r e c e ğ i m i z
Ü y e s i
olan,
il­
gibi g ü n d e m e
A d l i
getirildiği d u r u m l a r ı n ç o ğ u n d a , r e s m i görevlilerinki d e
rastlamıyoRiz. B u
içinde o l m a k
rık (istisna) d u r u m u
ü z e r e b ö y l e bir isteğin yasal bir d a y a n a ­
d u ğ u
ğı yoktur.
B u
" i n c el em ed e"
l e n m e k
belirlenen,
istenen şudur:
şında,
zorla)
cinsel
m ı ş mı? D a h a
ilişkide
d o ğ r u s u
b u l u n m u ş
b a ş k a bir anlatımla, o
y o k s a h e n ü z
K o n u y u
d a h a
Kişi, ( i st eğ i ile y a
d a
m u ,
B ü l t e n i
s a p t a m a n ı n a n c a k d o l a y l ı b i r iki a y ­
d u r u m l a r d a
vardır: Za rı n d o ğ u ş t a n
ilk a d e t
g ö r m e
kapalı ol­
sırasında o n u n
cer­
rahi yolla açılması z o r u n l u l u ğ u ; ilerleyen plastik cerra­
belir­
isteği dı­
hi teknikleri
aracılığıyla v e
kız çocuklarında
b u l u n m a ­
m ı
bir "kadın" mıdır,
a m a c ı y l a
v e
kullanılması.
b i r "kız" m ı ? (3).
B u n a
ilk g e t i r e n D r . S e r a p Ş a h i n o ğ l u
y u k a r ı d a
d e ğ i n d i ğ i m
üretra eksikliğinde zarın o n u n
belki
be nz er i
Böylece,
içinde bir " h i m e n
ö n e m l i bir etik v e tıbbi etik soaıriu o l ar ak
birimimizin g ü n d e m i n e
T ı p
cerrahi
u y g u l a m a l a r d a
tedavi edici y a
s o r u n u " v e
bağlı olarak,
d a
k o n u s u
k o n u m u z u n
gibi
yapı­
klinik tıbbın
y o k g i b i d i r (3).
b a ğ l a m ı n d a
heki­
Pelin'in g e ç t i ğ i m i z yıllarda tıp k a y n a k l a r ı a r a s ı n d a g e ­
m e
riye d o ğ r u y a p t ı ğ ı 1 0 yıllık bir t a r a m a , u l us la ra ra sı d e r ­
ileri y a ş t a k i k a d ı n ,
gilerde, t e k bir v a k a d a üretra cerrahisi için k u l l a n ı l m a ­
ğ ü n o l a ğ a n kullanımlarındaki a n l a m ı n d a bir "hasta" y a
sı d ı ş ı n d a
d a "v aka" değildir. B u
" k ı z l ı k zarı", b i l i m s e l t e r i m i ile " h i m e n "
gibi
gelen,
ç o ğ u n l u k l a
getirilen g e n ç
tıp u y g u l a m a l a r ı
kız y a
d a
açısından,
d a h a
s ö z c ü ­
n e d e n l e , o n u n l a ilgili o l a r a k t e ­
bir başlığın b u l u n m a d ı ğ ı n ı göstermiştir. D o l a y ı s ı y l a tıp
d a v i a m a c ı n a y ö n e l i k bir tanı çabası, bir "tıbbi m u a y e ­
yayınlarına katkıda
ne" s ö z k o n u s u o l a m a z .
celemesi" y a d a
b u l u n a n
ülkelerde
"kızlık zarı in­
"bekarat d enetimi" gibi bir k o n u
y o k ­
rumların ç o ğ u n d a ,
c a k
t u r (3).
Bir ü l k e d e
b ö y l e
bir u y g u l a m a
varsa, k o n u y u
a ç ı s ı n d a n adli tıp alanının, g e n e l d e
s ö z d e
bir hukuksallığı, g e rç ek te
"toplumsal"
etik
bir s a p t a m a
ce, sağlık s o r u n u y a
tıp e t k i n l i ğ i n i n sı­
nırlarının ç o k d ı ş ı n d a d ü ş ü n m e k d u r u m u n d a y ı z . B u r a ­
uğraşı v e tıbbi etik
d a
a m a ç
bir y a n d a n
tıp, h u k u k
fakülteleri v e yönetici yetiş­
leri b a k a n l ı k l a r ı
n ü n d e n
p ı l m a s ı n d a n s o r u m l u
Ö t e
y a n d a n
ise, t o p l u m u n
t ü m ü
y a
d a
ile b a ş t a b a s ı n - y a y ı n o l m a k
ü z e r e
başlı kesimleri g ö z
tutmalıyız.
d e d e
Ç o k
ö z
alanlarından
d a h a
geniş
bağlamlara,
olarak
t e m e l
nokta,
u y g u l a m a
y u k a rı da
bir a n l a m d a
yasal
gerekebildiği
sa­
geride
hekimleri h e k i m
a ç ı d a n
adli
y ö ­
b a ğ l a m d a
açıkça çiğnendiği
“b e k a r e t d e n e t i m i "
ilgilendirmemekte,
yapılmasının
sınır­
e n
tıbbi etik ilkelerinin d e
kaldığıdır; Ç ü n k ü
b i ç i m ­
gelmektedir. B u
kızlık zarı i n c e l e m e l e r i n d e
belirtilen
k a m u o y u
e t k i l e y e n belli
olsa a ş a ğ ı d a dile getirilen noktalar a z ç o k
lı u ğ r a ş
t ü m
ö n ü n d e
t ü m
o n u
bir araç d u r u m u n a
yılan v e
B ö y l e ­
istekleri d o ğ r u l t u s u n d a h e k i m
dile getirilmesi g e r e k e n
ol an görevlilerin bağlı b u l u n d u ­
ğ u resmi k u r u m l a n g ö z ö n ü n e a l m a m ı z gerekmektedir.
taşımaktadır.
sorunları dolayısıyla he ki ml ik
o l m a s ı g e r e k e n birey, b u
sırasında t o p l u m u n
ilgili u y g u l a m a l a r ı n y a ­
a m a c ı n ı
d a
gerekirse a n ­
i s e k i ş i l e r l e ilgili
a ç ı s ı n d a n h e k i m için d o ğ r u d a n bir
k o n u m u n d a
t i r e n y ü k s e k e ğ i t i m k u r u m l a n ile s a ğ l ı k , a d a l e t v e iç iş­
gibi k o n u y l a
B u r a d a k i " i n c e l e m e " , ilgili d u ­
y e n i d e n v u r g u l a m a k
i n c e l e m e n i n
d u r u m l a r d a
d a
yine
y u k a rı da değinildiği gibi onlar bilgilerinden yararlanı­
giderek
l a n bilirkişi ( y a d a " u z m a n "
t o p l u m a y ö n e l i k o l a r a k ele alınmıştır.
kişi) k o n u m u n d a
o l m a k t a ­
dırlar (3,4).
T e m e l
Üzerlerinde b u
T ı b b i E t i k İ l k e l e r i n i n I ş ı ğ ı n d a
H e k i m l e r i n
hastaları
ile
ol an
uğraş
davi g ö r e c e k
ilişkilerinde
k u ş k u s u z bir t a k ı m t e m e l tıbbi etik ilkelerine u y m a l a ­
kişi k o n u m u n d a
rı s ö z k o n u s u d u r .
m a
ç ö z ü m ü
d a
B u n a
göre, hastanın sağlık s o r u n u n
için gerekli tanı v e te d a v i u y g u l a m a s ı sırasın­
h e k i m
şu
t ü n l ü ğ ü n ü
tanıma;
y ö n l e r d e n
zarar
o n a
o n u n
m a ;
saklı
o n u n l a
ilgili b i l g i l e r i
Adli n e d e n l e r
rusu
o n a m ı
yapılan
dışında
o l m a d a n
kızlık
zarı
ruhsal,
olan
o n a m ı n ı
t u t m a
tutu­
karşı v e t o p l u m u m e r k e z e alan bir etik g ö r ü ş e d e s ­
tek olarak d a g ü n d e m e
getirilebilir. B u n a
topl um sa l
tir. A n c a k
ilişkisinin
ki insanlar olarak b a k m a k t a y ı z
(rızasını) al­
(gizlilik
bağlı olarak,
b u
d ü ş ü n m e l i y i z ki biz hastalara özel d u r u m d a
v e
ilkeleri i n s a n a etik y a k l a ş ı m ı m ı z ı n
ilkesi).
isteği, d a h a
to p l u m s a l
i n c e l e m e s i n d e
bilir­
s a v u n u l a n
r i n i n b u r a d a g e ç e r l i o l m a y a b i l e c e ğ i d e ileri s ü r ü l e c e k ­
kişinin k e n d i
"olağan"
hekimlerin
m h s a l - b e d e n s e l b ü ­
hastayla
belli başlı h e r a ş a m a s ı n d a
v e
b u r a d a
klinik tıptaki h a s t a - h e k i m ilişkisinin o l a ğ a n etik ilkele­
bedensel,
v e r m e m e ;
bulunmaları,
birey
ilkeleri d i k k a t e almalıdır: İ n s a n v e
olarak o n a saygı g ö s t e r m e k ; o n u n
" i n c e l e m e n i n " yapıldığı kişilerin te­
hastalar o l m a m a l a r ı
tıbbi etiğin başlıca
tıp etkinliği i ç i n d e ­
ki ö z e l uzantılarıdır. Etik a ç ı s ı n d a n bi re y o l a r a k in sa n
d o ğ ­
m e r k e z e
gerekçelerle
li o l a n
k o n u l d u ğ u n d a ,
ilkelerin
ilkelerin
hepsi
k o r u m a m a l a r ı
bir patoloji d u r u m u
y a d a
H u k u k
adli
tıp
klinik tıp e t k i n l i ğ i n d e g e ç e r ­
açısından
için bir n e d e n
d a
geçerliliklerini
bulunmayacaktır.
a ç ı k ç a ç i ğ n e n m e k t e d i r (1,3).
Kızlık zarı y a d a
h i m e n ,
"hastalığı" b u l u n m a y a n
bir a n a t o m i k yapıdır ( b u ya pı­
nın e v r i m biyolojisi y ö n ü n d e n
A l a n ı v e
H u k u k
ele alınmasını b u r a d a k i
" K ı z l ı ğ ı n D e n e t i m i "
y ö n ü n d e n
ise g e r e k g e n e l d e g e r e k s e ü l k e ­
m i z d e k i y a s a l d ü z e n l e m e l e r i n ı ş ı ğ ı n d a k o n u m u z l a ilgi­
b a ğ l a m ı m ı z d a bir y a n a bırakabiliriz). Dolayısıyla, insa­
li o l a r a k b u r a d a
şu
n ı n y a p ı s ı ile ilgili o l a n v e e n b a ş t a a n a t o m i a l a n ı n d a ­
bilir.
(ve
k i d e r s k i t a p l a r ı n ı n v e b e l k i ilgili b i l i m s e l y a y ı n l a r ı n d ı ­
yasal
ş ı n d a b a ş k a tıp y a p ı t l a r ı n d a o n d a n
d e n " s ö z edilmekte, g ö r ü n ü ş e g ö r e o n u n
s ö z edildiğine p e k
55
Ü l k e m i z i n
t e m e l
noktaların ü z e r in de
olasılıkla
d ü z e n l e m e l e r i n d e
kişinin
d a h a
b a ş k a
" b e d e n
durula­
ülkelerin)
b ü t ü n l ü ğ ü n ­
ruhsal y ö n ü ,
Cilt
1, S a y ı
2,
1 9 9 6
yargıç
v e
a n c a k
"yeri
karşılık
savcı
gibi
h u k u k
geldiğinde"
tıp
etkinliğinin
he ki ml ik açısından
d a
uygulayıcıları
dikkate
g e n e l i n d e
o l d u ğ u
birey, ruhsal v e
bir k a d ı n a
tarafından
alınmaktadır.
gibi
B u n a
l e m
klinik
yabilir.
dışarıdan
Cinsel
b e d e n s e l y ö n ­
taciz d u r u m l a r ı n d a
leri b ü y ü k e t k i l e ş i m i ç i n d e o l a n " p s i k o s o m a t i k " b i r b ü ­
kolojik m u a y e n e d i r
tündür.
da)
D a h a
geniş bir a ç ı d a n v e
görüldüklerinde
ise
bireyler
t o pl um sa l
tıp
etkinliği
d ü z e y d e
gelebilecek
baskılar,
o n u
b u
için g e r ç e k t e i s t e m e d i ğ i bir o n a m ı v e r m e y e
(perine
bekaret kontrolü
yapılması
g e r e k e n
muayenesidir),
iş­
zorla­
jine­
(kızlık y a
değil; kişi r e d d e d e r s e
b u
d a ya-
p ı l m a y a b i l i r (6).
y ö n ü n d e n
" p s i k o b i y o s o s y a l " b i r e r varlıktırlar. Y a l n ı z bi li m s e l - t e k nik bir y ö n d e n
bakıldığında heki ml er in hastalan ü z e ­
T ı p
aç ıd an
görülmeyebilir.
A n c a k
h a s t a - h e k i m
U y g u l a m a s ı
T ü r k
rinde uyguladıkları işlemlerin k a p s a m ı b ö y l e g e n i ş bir
B a ğ l a m ı n d a
Tabipleri
" P e r i n e M u a y e n e s i "
Birliği Et ik K u r u l u n u n
k o n u y a
iliş­
k i n t u t u m bildirisinde, "kızlık zarı denetimi'ni" y a p a b i ­
ilişkisi g e ­
n e l o l a r a k i n s a n l a r a r a s ı ilişkilerin ö z e l b i r alt k ü m e s i
lecek hekimleri belirlemenin v e yasal d ü z e n l e m e y i b u
olarak görülürse,
b i ç i m d e
d ü ş ü n m e n i n
cağı;
d e n e t i m i n
daki ö n e m i
b u
h u k u k
n o k t a n ı n
k o n u m u z u n
y ö n ü n d e n
d e
d a h a
b a ğ l a m ı n ­
iyi a n l a ş ı l a b i l i r
b u
adiyle
(1,3).
Ü l k e m i z d e k i yasal d ü z e n l e m e l e r açısından,
kızlık b o z m a k "
yalnızca
"kızlık
b u
ilgilinin
d e n e t i m e
a n c a k
gibi adli
rızası
miştir (4). A n c a k
o
d a gerçekleştirilebileceği d u r u m l a r gerçekte yapılanla­
u y g u l a m a y ı
d u r u m l a r d a
ra g ö r e ç o k sınırlıdır. I r z a t e c a v ü z , z o r l a a l ı k o y m a d u ­
noktayı
rumlarıyla
dır. B u
b u
ilgili a d l i
başvuruların
in celemeyi y a p m a
lülükleri yoktur. Tersine, o n u
rı b u l u n m a k t a d ı r .
larda
savcı
üyesi, o k u l
hekimlerin
Ç ü n k ü
y a p m a m a
b u
dışında
in celetme
i n c e le me yi
oluşturmaktadır.
kalan
l u n m a y a n
eylemler,
yönelik
yasal
gerekçesi
b u
ar a d a
i n c e l e m e s i n d e b u l u n m a s ı ,
t ü n l ü ğ ü n e
isteklerine,
y a p m a k ,
Yasal
d a
(ailenin
y a
bir
h e k i m i n
açarsak,
suç
n e
b u ­
y a n ı n d a
bir saldırı o l m a k t a d ı r .
(ve
ruh) b ü ­
B u
gibi u y ­
u z m a n l ı k
e n
ç o k
rularım
dikkate
b u l u n a n
min,
"incelenecek"
g e n ç
ü z e r e ilgili k i ş i l e r l e , o n u n
se savcı v e
(1,3).
yasal d u r u m l a r d a
insanın
d a
kendisi başta
h e k i ­
o l m a k
u y g u l a m a y ı
adli
tıp
ri a ç ı s ı n d a n
e n
Ke n d i l e r i n d e n
kişi­
yetkili
b u
lıkları-doğum
i n c e l e m e n i n
u z m a n l a r ı
d a k i n d e n
değişik
b u r a d a k i bilirkişilik i ş l e v i n d e d e , d a h a y u k a ­
gizlilik gibi tıbbi etik ilke­
ahlaki yol göste­
b u
k o n u d a
larının,
pılacak girişimlerde bireyin o n a m
(ve
gözetildiği
bir
v e r m e s i n i n , ö t e k i il­
ilkeler b ü t ü n ü n
m e r k e z i n d e
içinde
rektiğini d ü ş ü n m e k
S o n u n c u l a r a
san
düştüğü, onların b u
o n a m
ilkesinin altında ya ta n
k e n d i s i ile ilgili i ş l e m l e r k o n u s u n d a
özerkliği v e
karar v e r m e
h a k ­
l u m u
k ı n ı k u l l a n m a s ı ile g e r ç e k t e n b i r e y olabilir.
K u ş k u s u z o n a m d a
etik y ö n ü n d e n
ki g e n ç
lirleyici de ğ i l d i r ; tıpta, ö r n e ğ i n salt e s t e t i k a m a ç l ı c e r ­
rahi girişimlerde o l d u ğ u
t a k ı m
d u r u m l a r d a ,
h e k i m
gibi (5) o n a n ı m
(belki
ciddi
o n u n
verildiği bir
kendilerine
m e k
b a ğ l a m ı n d a
d a
g e n ç
kıza y a
d a
d a h a
o l m a k
istendiği
k a d ı n
hasta-
kendilerinin
ü z e r e
gerektiğinde
H e r
b u
d u r u m d a ,
t ü m
hekimlerin
r u h
hekimleri
işbirliği y a p m a l a r ı
aşırı b i r b e k l e n t i o l m a s a
a l a n d a
g e n e l
k o n u d a
olarak
d a
ile
g e ­
gerektir.
ö n e m l i
işler
ilgili h e r k e s i v e t ü m
t o p ­
ruhbilimsel yönleri
H ekimler,
istendiğinde
ni geri çevirebilir. Ö t e
z u n
b e c e ­
açısından
özellikle d e
aydınlatabi­
ergenlik ç a ğ ı n d a ­
to plumsal
d u r u m l a r ı ile ilgili o l a r a k ( 7 ) .
psikolojik v.b.
adli tıpta v e
yerinde
görmektedirler.
kızların b u r a d a k i biyopsikolojik v e
z o r u n l u n e d e n l e r i n d ı ş ı n d a ) kişinin tıbbi girişim isteği­
y a n d a n
b u
lecekleri kanısındayım;
tek v e kesin b e ­
bir anlayışı
ç o k
klinik tıp u y g u l a m a l a r ı n -
klinik psikologlarla)
y e r alacağı açık olmalıdır. B i z i m b a ğ l a m ı m ı z d a bir in­
ancak,
Y i n e
etik açısından ayrı bir duyarlılık k a z a n m a ­
b u n u n
/ v e y a
olarak
g ö r m e m e k t e d i r l e r .
b a ş t a adli tıp u z m a n l a r ı
riciler ol ac ak tı r. B u n l a r ı n a r a s ı n d a , k e n d i ü z e r i n d e y a ­
kelerinde
devlet
kalmaktadır.
ise g e n e l d e
tir. O n u n
t e m e l
Onların
y a k l a ş ı m , bilgi v e
kişiler
işlevlerini o l a ğ a n
uğraşı açısından
olmaktadır.
k a n ı m ı z c a
k o n u d a
k o n u d a k i
leri h e k i m l i k
ka dı n
a l a n d a kendileri­
özellikle a k a d e m i k
nin e n az zararına o l a c a k b i ç i m d e y a p m a s ı g e r e k e c e k ­
rıda sayılan zarar v e r m e m e ,
u y g u l a m a d a
b u
d u r u m u n d a
uzmanları,
olarak kendilerini b u
ailesinin üyeleriyle, gerekir­
y a r g ı ç l a işbirliği y o l u y l a
"ne
h e ­
gerekecektir.
ge n e l
h e k i m l e r
a l m a k
gözlenebildiği ölçüde,
k a n ı m c a
d a h a
g ö r e v l i l e r i n i n ( v e b a ş k a k i ş i l e r i n ) k o n u y l a ilgili b a ş v u ­
şı k a r ş ı y a k a l m a
Etik açısından
noktayı
hekim?",
adli tıp u z m a n l a r ı , b u n l a r ı n b u l u n m a d ı ğ ı y e r ­
g u l a m a l a r d a h e k i m , ilke ol a r a k yasal yaptırımlarla k a r ­
d u m m u n d a d ı r
B u
dalındaki
uzmanları,
b a ş v u r u l a n
b u
" n e tür yetkisi b u l u n a n
ö l ç ü d e
d o ğ u m
so nr a
kanısında­
ince le me yi "hangi he ki­
gelecektir.
y a d a
yazarınız,
lerde sağlık ocaklarının ("pratisyen") hekimleri
bir kızlık zarı
kişinin b e d e n
"hangi
hastalıkları v e
bir
belirtil­
ol an
sınırladıktan
sö z k o n u s u
g ü n d e m e
Görebildiğimiz
d a y a n a ğ ı
aç ıd an
edebileceği
bir üyesi
kim?" gibi sorular s o r m a m ı z
b a ş k ac a)
başvurularına
d a
d u r u m d a ,
yapacağı"
v a ­
ile v e
tartışmanın sakınca y a r a t m a y a c a ğ ı
gibi bir k o n u m d a k i "
y a s a n ı n gerektirdiği d u r u m ­
yargıçların
ge le n
m i n
zorunlulukla­
yöneticisi, k o l l u k güçleri gibi v e
kişilerden
u y a r a k
v e
dışında
k o n u s u n d a yasal hiç bir y ü k ü m ­
k u r u l u n
ola­
e v l e n m e k
olaylar n e d e n i
ile k a b u l
zarı i n c e l e m e s i n i n " h u k u k s a l o l a r a k geçerli o l d u ğ u y a
adli
"evet" d e m e k
"ırza g e ç m e ,
k o n u m u ­
ileri y a ş t a k i
yasal
d o y u r u c u
du r u m u n d a d ı r l a r ;
istekler,
56
kend il er in den
b u n u n
isterse
bir
k o n u m u z l a
gerekçeleri
a ç ı k l a m a
ilgili b i r i ş l e v
ile ilgili o l a r a k
yapılmasını
iste­
ister s a v c ı l a r d a n g e l e c e k y a sa l
başk al ar ın dan
gelebilecek
v e
ilkece
A d l i
yasal
o l m a y a n
beklentiler s ö z k o n u s u
rinci t ü r d e n d u r u m l a r d a
labilecek uzma nl ık ,
hip
İkinci
ol an
adli
tü rd en
b i ç i m d e
n u n d a
tıp
e n
heki ml er in
ötesinde,
ise,
ö n c e
y u k a r ı d a
T ı p
gelmelidir.
gibi
d ü ş ü n d ü k l e r i
kendilerini
n a
B i r
D e ğ e r
O l a r a k
S o r u m l u l u k
ilgili o l a r a k b i r y a n d a n
t o pl um sa l
açıdan,
bilgisi) v e
h u k u k
v e
benzeri
y ö n ü n ü n
d e
öte
y a n d a n
y ö n ü n d e n
noktaların
v u r g u l a n m a s ı
d ü ş ü n ü l e b i l e c e k
ışığında,
b u r a d a
gerekecektir.
yukarı­
Yasal
kesin
gerekli
yapılacağı bireye
duyarlılıkla
k o n u y l a
ya kl a ş m a s ı
d e k
benzeri
z o r u n ­
değişik
ölçülerde
kişiye
ç o k
a ç ı d a n "haklılığına" v e
bir
o n u
ç o k
b o y u t l u
k o n u l a r d a
olsa
b u
Etik,
"in­
o l d u ğ u
alan­
içinde o l m a k üz er e v e
k o n u y l a
ilgisi b u l u n a n
K A Y N A K L A R
yolla e n a z a indirilebilecek­
y u m u ş a k
h e k i m ­
d u r u m u n d a d ı r l a r .
ilgili h e r ­
k u ş k u s u z
sunuş,
olarak,
g e ç i r m e k
d e
lik y ö n ü n d e n
öteki noktalar bir y a n a
ciddi sonuçlar d o ğ u ­
herkesindir.
İnsan Hakları.
Fiziksel
yaşamları­
kesimlerince tanınmalıdır. B u
1. Ö r s
davranış v b
ç o k
işlevin ç o k
"bilirkişi g ö r e v l e r i n i " d e ,
daki sorumluluk, eğitimciler d e
c e k ru hsal v e t o p l u m s a l k ö t ü sonuçlar, nitelik v e n i c e ­
tir.
b u
yaptıkları,
olduklarını
yaştaki kadınların
g ö r m e l e r i n d e n
u z a n a n
t ü m
önemlidir. İ ş l e m e bağlı olarak bireyde ortaya çıkabile­
e n başta b u
aşağı
g ö z d e n
gibi t o p l u m u n t ü m
şu
luluklara d a d a y a n s a k e n d i b e d e n i ü z e r i n d e kızlık (za­
rı) i n c e l e m e s i n i n
Özellikle g e n ç
i n c e l e m e d e k i
celeme",
(görev
o n u n
H e k i m l e r i n
s o r u m u l u l u ğ u n d a
k o r u n ­
iyileştiril­
h u k u k , toplumsal, siyasal boyutlarıyla s ö z k o n u s u
r u h bilimsel v e
etik, d e o n t o l o j i
d a
t o p l u m d a
ler d i k k a t l e
K o n u m u z l a
y a
"kızlık zarı incelemeleri"
kıymalarına
ran b u
v e
K o n u m u z
daki
gerçekleştirilmesidir.
z o r u n d a
dışına düşmektedir.
z o ­
işlevi, i n s a n s a ğ l ı ğ ı n ı n
sağlıkları b o z u l a n bireylerin tanı v e
melerinin
runlulukları vardır.
P a y l a ş ı l a n
s a p t a m a n ı n ç o k yerinde o l d u ğ u ­
uğraşının t e m e l
y a p m a k
hakları, b u ­
vurgulandığı
B ü l t e n i
g ö s t e r e c e k t i r (3).
m a s ı v e
deği nd iğ im iz
i n c e le me yi r e d d e t m e
yine
n u
ilgili k a z a -
u s u m u z a
d a h a
tinlere g ö z a t m a k , b u
Bi­
b a ş v u r u ­
d e n e y i m l e r i n e sa­
başta, k o n u y l a
u z m a n l a r ı
isteklerde
o l d u ğ u n d a .
k o n u d a
bilgi, b e c e r i v e
olmalıdırlar; b u r a d a
nımları
olanlar, b u
T ı p
y a k l a ş ı m
Y.
Perine Muayenesi
Adli Tıp
ve
Özelinde Adli Tıp ve
Etik p a n e l i n d e
2.A d l i B i l i m l e r K o n g r e s i
Bursa
yapılan
13-16 Mayıs
1996.
v e
2. S a l a ç i n S. ( 2 - 4 K a s ı m
işlemin yasal
yapılan
gerekliliğine in andırmak, o n u n
2.T ı p
1995 günlerinde Adana'da
Etiği
ve
Tıp
Deontolojisi
bir y a n d a bireyselliği öt e y a n d a toplumsallığı d ü ş ü n ü l ­
S e m p o z y u m u n d a k i özel görüşme).
d ü ğ ü n d e
3. Ö r s Y . V a h ş e t i n A d ı : K ı z l ı ğ ı n D e n e t i m i . B i l i m v e
s o n
d e r e c e ö n e m l i olacaktır.
Ü t opya. 1995; 9:20-21.
Ö t e y a n d a n , kızlık zarı i n c e l e m e s i k o n u s u ç a ğ ı m ı z ­
d a ç o k ciddi bir insan hakları s o r u n u d u r .
m ı
o l m a d a n
k o n u m l a r ı
k a
devlet
n e
üyelerinin,
üzerinde,
k u r u m l a r ı n d a
kişiliği v e
g ö rü nü şt ek i
y a
d a
r u h - b e d e n
s ö z d e
Türk
Tabipleri
Birliği
Etik
Kurulu.
Kızlık
Zarı
D e n e t i m i K o n u s u n d a T u t u m . 7 Şub a t 1994.
çalışan görevlilerin,
olursa ol s u n hekimlerin, t o p l u m u n
o n u n
4.
Bireyin o n a -
5. Ş P e l i n S. E t i k A ç ı s ı n d a n T ı p t a E s t e t i k S o r u n l a r ı .
b a ş ­
Ankara
b ü t ü n l ü ğ ü
Üniversitesi T ı p
Fakültesi M e c m u a s ı ,
1994;
47:65-74.
ahlaki gerekçeler­
le "tasarruf" h a k k ı n ı k e n d i l e r i n d e b u lm al ar ı, ç a ğ ı m ı z ı n
6. G ü n g ö r S. B e k a r e t M u a y e n e s i Ü z e r i n e . T o p l u m v e
etik v e t e m e l h u k u k
H e k i m 1993;54:33-36.
tadır. T ı b b i
rak
insan
etik
a n l a y ı ş ı ile h i ç d e b a ğ d a ş m a m a k ­
ge ne l
ola­
7.
benzeri
m e ­
Yön l er i v e A d e l o s a n Ç ağ. S e n d r o m 1993; 3:61-63.
ile ilgili o l a n l a r ı n y a n ı n d a
h a k l a r ı ile ilgili b i l d i r g e l e r e v e
Ş
Pelin
S.
Kızlık
Zarının
İncelenmesinin
Y a z ı ş m a Adresi:
Prof.Dr.Yaman Örs
A n k a r a Tıp Fakültesi Deontoloji
A n a b i l i m Dalı
Ankara
5 7
Etik
Cilt 1, S a y ı
2,
1 9 9 6
C H A R A C T E R I S A T I O N O F
S Y N D R O M E
(S I D S ) A N D
C L A S S I C A L S U D D E N
G R A Y
J A P A N E S E P A T H O L O G Y A N D
F R O M
Z O N E
I N F A N T D E A T H
S I D S I N J A P A N U S I N G
A U T O P S Y R E P O R T
T H E J A P A N E S E S O C I E T Y O F
( 1 9 8 2 - 1 9 8 6 )
P A T H O L O G Y
J a p o n Patoloji C e m i y e t i n d e n K l a s i k A n i B e ş i k Ö l ü m ü
S e n d r o m u
Özellikleri
( S I D S ) ile J a p o n P a t o l o j i v e O t o p s i R a p o r l a r ı n a B a ğ l ı J a p o n l a r d a k i T a r t ı ş m a l ı
A n i B e ş i k Ö l ü m l e r i ( 1 9 8 2 - 1 9 8 6 )
T o s h i k o S a w a g u c h i a * , T o s h i h a r u Fujitab*, M a k i o K o b a y a s h i c * * , A k i k o S a w a g u c h i a * * *
S a w a g u c h i a T, F u j i t a b T, K o b a y a s h i c M , S a w a g u c h i a A . C h a r a c t e r i s a t i o n o f C l a s s i c a l S u d d e n i n f a n t D e a t h S y n d r o m e ( S I D S ) a n d
G r a y Z o n e S i D S in J a p a n using J a p a n e s e Pa th ol og y a n d A u t o p s y Report ( 1 9 8 2 - 1 9 8 6 ) f r o m T h e J a p a n e s e Society o f Pathology,
Adli Tıp Bülteni; 1996; 1(2):58-63A B S T R A C T
of
T h e r e is n o s t a n d a r d i s e d c r i t e r i o n o n t h e h a n d l i n g o f
Classical S u d d e n Infant D e a t h S y n d r o m e ( S I D S ) a n d G r a y
Z o n e S I D S . P a r t i c u l a r l y i n t e r n a t i o n a l d i s c u s s i o n is n e e d e d
o n the h a n d l i n g o f G r a y Z o n e cases. A u t o p s y findings for
Classical S I D S a n d G r a y Z o n e S I D S in J a p a n h a s b e e n
a n a l y s e d in p r e p a r i n g t h e b a s i c d a t a for this d i s c u s s i o n in
this report.
T h e mat e ri a l a n a l y s e d w a s f o u n d in t h e J a p a n e s e
Pathology a n d A u t o p s y Report f r o m the Japanese Society of
P a t h o l o g y ( J a n u a r y 1982 t o D e c e m b e r 1 9 8 6 ) . A x 2 test w a s
l o a d i n g u s i n g factor analysis.
It i s r e m a r k a b l e t h a t a s p h y x i a w a s e x t r a c t e d i n t h e f i r s t
factor o f G r a y Z o n e S I D S w i t h t he h ighest l o a d i n g factor
u s i n g factor analysis. T h i s fact m i g h t s u g g e s t indirectly that
a percentage of G ray Z o n e SIDS w o u l d be underdiagnosed
b e c a u s e of a substitutional diagnosis of a s p h y x i a as b e i n g
a n ext e rn a l c a u s e o f d e a t h in J a p a n , e v e n in g e n e r a l
Gray
Z one
SIDS
having
rather
high
negative
factor
r e quired to find the difference b e t w e e n Classical S I D S a n d
G r a y Z o n e S I D S in e a c h a u t o p s y finding. In addition, factor
analysis (the principal factor m e t h o d w i t h V a r i m a x rotation)
w a s carried o u t to identify t h e structure of the a u t o p s y
findings n o t o n l y for G r a y Z o n e S I D S b u t also for Classical
SIDS.
Classical SID S ,
pathological autopsies d u r i n g 1 9 8 2 to 1986.
K e y
S udden
W o r d s :
Gray
Infant
Z one
Death
Syndrome
SIDS, Japanese
(SIDS),
Pathology and
A u t o p s y Report, Factor Analysis
Ö Z E T
Klasik A n i Beş i k Ö l ü m ü S e n d r o m l a r ı n ı n v e Tartışmalı
A n i Beş i k Ö l ü m ü S e n d r o m l a r ı n ı n i n c e l e n m e s i n d e standart
kriterler b u l u n m a m a k t a d ı r . Ö z e l l i k l e Tart ış m al ı A n i B e ş i k
U s i n g t h e x 2 test a l y m p h tissue e n l a r g e m e n t w a s f o u n d
t o h a v e a h i g h statistical v a l u e i n C l a s s i c a l S I D S . C o n g e s t i o n ,
t hymus enlargement, p u l m o n a r y o e d e m a , adrenal gland
atrophy, l y m p h tissue e n l a r g e m e n t a n d n e o n a t e w e r e
r e c o r d e d w i t h .high factor loadings in Classical S I D S b y
factor analysis.
Pneumonia, premature baby, and cardiomegaly w as
r e c o r d e d w i t h h i g h statistical v a l u e i n G r a y Z o n e S I D S b y
Ö l ü m ü S e n d r o m l a r ı n ı n d e ğ e r l e n d i r i l m e s i n d e uluslararası
t a r t ı ş m a g e r e k m e k t e d i r . J a p o n y a ’d a k i K l a s i k A n i B e ş i k Ö l ü ­
m ü Sendromlarının v e Tartışmalı A n i Beşik Ö l ü m ü Sendr o m l a r ı n ı n o t o p s i b u l g u l a r ı d e ğ e r l e n d i r i l e r e k tartışma için te­
m e l veriler b u r a p o r d a s u n u l m u ş t u r .
J a p o n P a t o l o j i C e m i y e t i ’n d e n a l ı n a n J a p o n P a t o l o j i v e
O t o p s i R a p o r u ( O c a k 1982) Aralık 1986) incelenmiştir. K la ­
t h e x 2 test. A s p h y x i a , c o n g e s t i o n , a t e l e c t a s i s , p u l m o n a r y
e m p h y s e m a , adrenal gland atrophy, premature baby,
t h y m u s hypoplasia, cardial m a l f o r m a t i o n a n d ectopic
h e m o p o e s i s w e r e r e c o r d e d a s h a v i n g h i g h factor l o a d i n g s in
sik A n i B e ş i k Ö l ü m ü S e n d r o m l a r ı n ı n v e Tartışmalı A n i B e ­
şik ö l ü m ü S e n d r o m l a r ı n ı n otopsi bulgularının farklarının b u ­
l u n m a s ı n d a ki-kare testinin kullanılması gerekmiştir. E k ola­
rak
G r a y Z o n e S I D S u s i n g factor analysis. T h y m u s e n l a r g e m e n t
a n d adrenal g l a n d a t r o p h y w e r e r e c o r d e d in the third factor
sadece
otopsi
*
Dept. of Legal Medicine, T o k y o W o m e n ' s Medical College
** D e p t , o f E p i d e m i o l o g y , T h e I n s t i t u t e o f P u b l i c H e a l t h
*** D e p t , o f P a t h o l o g y , T o k y o W o m e n ' s M e d i c a l C o l l e g e
Geliş Tarihi: 1 7 . 3 1 9 9 6 , D ü z e l t m e Tarihi:13-5.1996, K a b u l Tarihi:3 0 . 7 . 1 9 9 6 .
5 8
Tartışmalı
bulgularının
Ani
Beşik
Ö l ü m ü
değil aynı z a m a n d a
Sendromlarının
Klasik Ani
Beşik
A d l i
T ı p
B ü l t e n i
Ö l ü m ü S e n d r o m l a r ı n m otopsi bulgularının yapısını d a g ö s ­
it w a s
termek amacıyla
ber temal faktör
K i - k a r e testi
Klasik Ani Beşik
c a s e s d i a g n o s e d as just " s u d d e n death". In t h e s e cases,
f a k t ö r a n a l i z i ( V a r i m a x r o t a s y o n u ile b e r a ­
m e t o d u ) yapılmıştır.
i n c e l e n m e s i n d e lenf d o k u s u b ü y ü m e s i n i n
Ö l ü m ü S e n d r o m l a r ı n d a o l d u k ç a anlamlı ol­
duğu bulunmuştur.
o b v i o u s that there w e r e
m o s t
the
o f t h e clinical d i a g n o s i s w e r e
pathological
T h e s e
Konjesyon, timus büyümesi, pulmoner
diagnosis
decision
In
d o ğ a n o l m a bulguları Klasik Ani Beşik Ö l ü m ü s e n d r o m u n d a f a k t ö r a n a l i z i y ö n t e m i ile y ü k s e k d e ğ e r t a ş ı d ı ğ ı b u l u n ­
muştur.
K i - k a r e testi ile p n ö m o n i , p r e m a t ü r b e b e k v e k a r d i o m e gali b u l g u l a n T a r t ış m al ı A n i B e ş i k Ö l ü m ü S e n d r o m u için ol ­
d u k ç a a n l a m l ı b u l u n m u ş t u r . Asfiksi, k o n j e s y o n , atelektazi,
p u l m o n e r a m f i z e m , a d r e n a l b e z a t r o f i s i , p r e m a t ü r b e b e k , ti­
m u s hipoplazisi, k a l p m a l f o r m a s y o n u v e e k t o p i k h e m o p o esis bul g ul a rı n ın Tartışmalı A n i B e ş i k Ö l ü m ü s e n d r o m u n d a
f a k t ö r a n a l i z i y ö n t e m i ile y ü k s e k d e ğ e r t a ş ı d ı ğ ı b u l u n m u ş t u r . T i m u s b ü y ü m e s i v e a d r e n a l b e z atrofisinin Tartışmalı A n i
Beşik Ö l ü m ü S e n d r o m l a r ı n d a o l d u k ç a y ü k s e k negatif değ e r
taşıdığı b u l u n m u ş t u r .
Tartışmalı A n i Beşik Ö l ü m ü S e n d r o m l a r ı n d a faktör a n a ­
lizi y ö n t e m i ile e n y ü k s e k d e ğ e r i le b i r i n c i f a k t ö r d e a s f i k s i n i n hariç t u t u l d u ğ u d ik k a t çekicidir. B u b u l g u Tartışmalı A n i
B e ş i k Ö l ü m ü S e n d r o m l a r ı n m bir b ö l ü m ü n ü n 1 9 8 2 - 1 9 8 6 yıl­
ları a r a s ı n d a g e n e l p a t o l o j i k o t o p s i l e r d e b i l e h a r i c i b i r ö l ü m
s e b e b i o l a r a k k a b u l e d i l e n asfiksi tanısı k o n u l a r a k kayıtlara
g i r m e d i ğ i n i d o l a y l ı o l a r a k g ö s t e r i y o r olabilir.
d e p e n d e d
S I D S
addition,
to
that
m a d e
forensic
w a s
a u t o p s y
a s p h y x i a
Z o n e
a n d
S I D S
the
Ani
beşik Ö l ü m ü
Sendromu
study
a n d
cases
using
Vital
the
a n d
National
Institute
D e v e l o p m e n t
of
Child
( N I C H H D )
h e l d a t S e a t t l e i n 1 9 6 9 , it w a s
G r a y
n a r r o w
Z o n e
w a s
c h a n g e d
(3).
A s
a
a n d
result
h a d
T h e
autopsies
S I D S
h a d
this
th er eb y
a n
He al th
G r a y
is
a u t o p s y
is
S I D S is s o m e t i m e s
Health
D e c e m b e r
1992).
as
a n
b y
the
external
is
to
analyse
1982the
1 9 8 6
a n d
to pr ov id e
difference
Z o n e
S I D S
prev io us
c h a n g e
the
using general pathologic
a n d
in
in
a
autopsical
Classical S I D S
useful to c o m p a r e
o u r
S I D S
the results o f
research
diagnostic
(6,7)
a n d
t e n d e n c y
of
in J a p a n .
useful,
for
as ba si c d a t a to clarify Classical S I D S
a n d
Z o n e
of
this
S I D S
M A T E R I A L
T h e
st ud y
a n d
1986).
n o w
A N D
m i g h t
p r e p a r e
b e
a n
international
M E T H O D S
materials
a n d
of
a n a l y s e d
A u t o p s y
P a t h o l o g y
w e r e
R e p o r t
(January
f r o m
f r o m
the
1 9 8 2
to
J a p a n e s e
J a p a n e s e
D e c e m b e r
I n this r e p o r t , all o f t h e o r g a n i s a t i o n s w h e r e
it
is p o s s i b l e t o c a r r y o u t g e n e r a l p a t h o l o g i c a l a u t o p s i e s
including
of
national
difficult e v e n after a u t o p s y . O n e
of
J a p a n
the
of
the
in Japan.
Actually
Death:
Ministry
a s p h y x i a
report
of
G r a y
the
result
diagnosis
important.
previous
s t a n d a r d i s e d criterion.
F o r a n accurate diagnosis of SIDS, the precision of
the
Z o n e
discussion,
C o n f e r e n c e
a u t o p s y
G r a y
for
u n d e r d i a g n o s e d
of
f r o m
w i t h
gr as p
Society
c h a n g e ,
as
factor with
Sheets
1990-to
this
analysis
study
abolished
this
s e c o n d
S u r v e y
b e e n
of
in J a p a n
the b r o a d definition w a s
of
autopsies,
extracted
the J a p a n e s e
i n J a p a n . It m i g h t b e
dual standards ( b r o a d a n d
required for the diagnosis of S I D S
pathological
factor analysis in the
diagnosis
c o m p a r a t i v e
s t a t e d t h a t a n a u t o p s y is
1995,
of
including
first a p d
(January
p u r p o s e
P a t h o l o g y
In
t e n d e n c y
autopsies
w e r e
diagnostic t e n d e n c y of S I D S
definition
(2).
diagnostic
recently.
this d u a l
definitions)
of
death".
c a u s e o f d e a t h in J a p a n u n d e r forensic a u t o p s i e s e v e n
definition b y the Ministry of H e a l t h a n d W e l f a r e of the
J a p a n e s e G o v e r n m e n t
m o s t
specific m e d i c a l
all
following
(7)
substitutional
(SIDS),
m a n d a t o r y f o r t h e d i a g n o s i s o f S I D S (1). H o w e v e r ,
f e w
recent
the
f r o m
W e l f a r e
T h e
S e c o n d
a n d
S I D S
T h i s fact m i g h t s u g g e s t indirectly that a p e r c e n t a g e of
I N T R O D U C T I O N
H u m a n
a
general
as
the
Statistics
G r a y
At
S I D S
Z o n e
just " s u d d e n
u n d e r
h i g h factor loading b y
Klasik SIDS, Tartışmalı S ID S , J a p o n Patoloji v e O t o p s i R a p o ­
ru, F a k t ö r Analizi.
a n d
o n
misaspiration
findings b e t w e e n
kelimeler:
w e r e
G r a y
centres.
ö d e m , a d r e n a l b e z i atofisi, l e n f d o k u s u b ü y ü m e s i v e y e n i -
A n a h t a r
s o m e
m e d i c a l
&
universities,
general
hospitals
are ente re d a n d
m e d i c a l
a n d
colleges,
m e d i c a l
centres
in
t h e r e c o r d s o f all p a t h o l o g i c a l
t h e r e a s o n s f o r t h i s is d e t e r m i n i n g w h e t h e r G r a y Z o n e
a u t o p s y cases of these organisations are s u m m a r i s e d .
S I D S or Classical S I D S
F r o m
these
d e a t h
cases
decision
for
G r a y
countries m a k i n g
d e t e r m i n e d b y
A s
w e r e
in
to the
S I D S
a n
diagnostic
d e p e n d s
the e x a m i n a t i o n a n d
o n
the
u n d e r general
a n d
w a s
n o
a c c u r a c y
u n d e r d i a g n o s i s
using J a p a n e s e
P a t h o l o g y
(January 1 9 8 7 to D e c e m b e r
a n d
in
of
infants
Discrimination
of S I D S
that
Classical
pathological a u t o p s y
t e n d e n c y
s u m m a r i s e d
a u t o p s y
u n d e r
S I D S
b e t w e e n
w a s
carried
c o m m i t t e e
in T o k y o
for
e x t r e m e
Beck wi th 's
(1) a n d
the
previous
fo llowing categories (8) :
A u t o p s y
t w o
protocols,
years
s u d d e n
ol d
w e r e
se l e c t e d for this study.
is n o t f o r m a l l y
international standard.
there
overdiagnosis
study
Z o n e
recent diagnostic
d e t e r m i n e d
J a p a n ,
( 4 ) is i n e v i d e n c e . A
R e p o r t
1.
19 9 1 ) (5,6) including on l y
P u r e
clinical
g e n e r a l pat h o l o g i c a l autopsies, after detailed analysis,
death.
5 9
S I D S
G r a y
ou t
W o m e n ' s
b y
Z o n e
the
M e d i c a l
S I D S
S I D S
College
Willinger's reference (4)
cases,
information
in
d o
w h i c h
no t
the
reveal
a n d
project
using
a n d
a u t o p s y
a n y
c a u s e
the
a n d
of
Cilt
1, S a y i
2.
2,
1 9 9 6
Borderline
congenital
S I D S
cases,
disorders
p o s t - m o r t e m
in
w h i c h
findings,
are
n o t
r e c o r d e d
pre-existing
o r clinical s y m p t o m s ,
severe
T h e n
a n d / o r
e n o u g h
to
w e r e
a u t o p s y
t h a n
four
S I D S
a n d
contracted
findings
positive
cases
m o r e
t h a n
is
for gr ay
Z o n e
e x p l a i n e d a c c o r d i n g to clinical i n f o r m a t i o n a n d / o r
findings
in Classical S I D S
the results o f the p o s t - m o r t e m e x a m i n a t i o n .
gray
3. N o n - S I D s
T w o
analysis
f o r m s
of
the
of death.
cases,
of
in w h i c h
analysis
T h e
other
relationship
analyses
g r o u p s
of
w e r e
w e r e
difference
a u t o p s y finding for w h i c h
w a s
the
the
carried
(Classical S I D S
of
used.
the
of d e a t h
O n e
w a s
incidence
of
the x 2 analysis w a s
factor
total
the c a u s e
analysis
a u t o p s y
ou t
a n d
of
findings
Z o n e
V a r i m a x
e a c h
o n
w e r e
the
rotation,
positive
cases
A s
a
2 6
selected.
result,
a u t o p s y
This
three
gliosis
enlargement of l y m p h n od e
m u c o u s m e m b r a n e degeneration
discephalia of m a n d i b u l a e
splenitis
fatty liver
liver e n l a r g e m e n t
bronchitis
enteritis
ischaemic changes
thymus enlargement
displasia of l u n g l ob e
congestion
external malformation
petechiae
brain o e d e m a
pneumonia
o n
1 )
t w o
T h e
T h e
disexpansion of lung
pulmonary microembolism
pulmonary o e d e m a
b le e di n g in adrenal gla n ds
chronic infection
o v a r i a n cyst
exogenous hemopoiesis
cardiovascular malformation
misaspiration
organ dysgenesis
brain degeneration
asphyxia
adrenal gland hypoplasia
thymus hypoplasia
subarachnoid haemorrhage
cardiomegaly
myocarditis
immaturity of baby
Classical S I D S
%
n
1
1.9
16”
30.2
3
7
4
2
1
12
0
2
analysis
m e t h o d
factors w i t h
in
w i t h
higher
R E S U L T
T h e s e
SIDS).
3
0
0
4
2
8
2
2
14*
1
26
2
w e r e
findings
factor
factor
m o r e
Classical
17 a u t o p s y
C h a r a c t e r i s t i c s o f A u t o p s y
frequencies
a n d
the
x 2
analysis
F i n d i n g s
of
a u t o p s y
findings in e a c h of the t w o g r o u p s are s h o w n
in T a b l e
F r e q u e n c y o f A u t o p s y F i n d i n g s in S I D S (Classical S I D S & G r a y z o n e SIDS)
Autopsy Findings
in
for
principle
s a m p l i n g
unification.
structural
F o r the factor analysis, 1 6 7 a u t o p s y findings f o u n d
T a b l e 1.
S I D S
a n d
to
positive
s a m p l e d
three
SIDS.
d u e
are
r a n k ac c o r d i n g to the p r o p or ti on of variance.
used.
(6).
i n d e p e n d e n t l y
G r a y
Z o n e
d e p e n d e d
the
1 1 4
w e r e
s a m p l e d
explain the c a u s e
to
w h i c h
Grayzone SIDS
n
%
1
2.4
4
9.8
2.4
1
2.4
1
2
4.9
8
19.5
5.7
0
0
7.5
3.8
15.1
3.8
3.8
26.4
1.9
49.1
3.8
5.7
13.2
1.9
22.6
0
3.8
5.7
5.7
5.7
3
3
3
1
0
0
1.9
0
0
0
4
0
0
0
0
0
0
7.5
0
0
0
0
0
1
0.032
0.801
0.897
0.366
0.158
' 3
7
1
7.3
17.1
2.4
0.767
1
1
0
4
1
0
9.8
2.4
36.6
4.9
0
14.6
0.592
15
2
0
6
22**’
1
7.5
3.8
P value
53.7
2.4
0.077
1
0.318
1
0.339
1
0
0.235
1
1
0
6
2
0
0
4
6
0
14.6
3
1
7.3
2.4
1
1
0
4*
4.5
7.3
0
9.8
0.897
0.159
0.2
3
5«
7.3
12.2
0.159
0.032
3
6**
7.3
14.6
0.159
0.014
4.9
0
0
9.8
14.6
0.475
0.366
0.592
0.338
0.723
0.266
0.436
0.071
*p<0'.10
**p<0.05
***p<0.01
6 0
A d l i
Variables
Factor Loading
First F a c t o r ( p r o p o r t i o n o f v a r i a n c e 1 4 . 1 % )
Autopsy Findings
L y m p h tissue e n l a r g e m e n t * *
T h y m u s enlargement*
Grayzone SIDS
Pneumonia***
T h y m u s hypoplasia*
asphyyxia
kidney congestion
0.797
0.756
spleen congestion
0.727
liver c o n g e s t i o n
Cardiomegaly**
*
S e c o n d factor (proportion of variance 11.5 % )
fatty c h a n g e s o f liver
brain o e d e m a
*** p c O . O l
T ab l e 3 ■ Structure o f A u t o p s y F i n d i n g s o f Classical S I D S in
J a p a n e s e P a t h o l o g y a n d A u t o p s y R ep o rt (factor L o a d i n g M a t r i x )
Variables
Factor Loading
premature baby
0.568
thymus hypoplasia
congenital heart a n o m a l y
0.547
0.542
exogenous hemopoiesis
liver c o n g e s t i o n
spleen congestion
0.909
0.908
kidney congestion
pulmonary congestion
0.903
0.59
neonate
a n d
0.495
third
0.691
0.575
l y m p h tissue e n l a r g e m e n t
thymus enlargement
c o n g e s t i o n o f total b o d y
F r o m
these
Classical S I D S
t w o
in J a p a n
it
w a s
e n l a r g e m e n t
a n d
l y m p h
also
that
in
f o u n d
in T a b l e
tables,
tissue
G r a y
10
re c o g n i s e d
S I D S
the
reflect
s h o w e d
%
that
It w a s
p n e u m o n i a ,
first f a c t o r
highest
of
the
addition,
o r g a n s
n e x t
three
a n d
factors
35.2 %
s a m p l e d
in G r a y
prop or ti on
w a s
Z o n e
44.2
SIDS.
%
of variance b y
in
E a c h
of the
are s h o w n
In the
in T a b l e
ne xt
asphyxia,
factor
positive
k i d n e y
loadings.
h i g h
also
s h o w s
A n d
factor
factor reflects t h e
a n d
l u n g
n e o n a t e
loading.
diagnosis of SIDS.
negative
b e
c o n g e s t i o n
c o n g e s t i o n
in
e x o g e n o u s
case.
a n d
In
the
the
SIDS,
of
a n d
asph yx ia
a n d
the
a s p h y x i a
also
factor loadings.
a n d
positive
In the s e c o n d
loadings.
e a s y
In
atelectasis
loadings.
This
e m p h y s e m a
a n d
factor of G r a y
to
b e
This
Z o n e
s h o w e d
suggest
clarified as
these
part of the
In the third factor of G r a y Z o n e
ba by ,
loadings. T h y m u s
a u t o p s y
the
suggests
positive
p u l m o n a r y
congenital
h e m o p o e s i s
g l a n d s
positive
of o r g a n s
m a n y
p r e m a t u r e
adrenal
co n g e s t i o n
signs
highest
factor
m i g h t
S I D S
th an o.495
s h o w e d
This
In
o e d e m a
S I D S , fatty c h a n g e s in liver a n d b r a i n o e d e m a
s h o w e d
heart a n o m a l y
h i g h
positive
a n d
factor
h y p o p l a s i a s h o w e d a positive factor
simultaneously
a t r o p h y
t h y m u s
s h o w e d
e n l a r g e m e n t
h i g h
negative
a n d
factor
loadings. T h i s fact contrasts w i t h t h e results f o u n d for
the s e c o n d
s h o w e d
thymicus.
atelectasis m i g h t b e ge n e r a l factors w h i c h c o n f u s e the
a n d
3 a n d T a b l e 4.
first f a c t o r o f C l a s s i c a l S I D S ,
liver, s p l e e n ,
positive
loading
e m p h y s e m a
the
loading
Classical
findings including a factor loading of m o r e
the
Z o n e
factor
the
highest
p u l m o n a r y
Classical S I D s gr ou p.
i n T a b l e 4. I n
G r a y
as
that
SIDS,
F i n d i n g s
of
suggests
findings
the factor analysis, the
called
positive
s h o w e d
h i g h
o f a significant value.
T h e r e s u l t o f f a c t o r a n a l y s i s is s h o w n
so
state reflecting p u l m o n a r y
the
co ng e s t i o n
p r e m a t u r e ba by , c a r d i o m e g a l y a n d t h y m u s hypo pl as ia
S t r u c t u r e o f A u t o p s y
tissue
s h o w e d
to suggest that these
w e r e
2 ) T h e
e n l a r g e m e n t
status
factors
h y p e r v o l e m i c
t h y m u s
enlargement.
Z o n e
t h y m u s
adrenal glands
l y m p h o i d
0.517
a
characterised b y
S I D S
c o n g e s t i o n o f total b o d y .
2.
w a s
Classical
h y p o p l a s i a ,
0.559
0.542
0.643
0.508
th an
of
a n d / o r
hi gh factor loadings. This s e e m s
s h o w e d
adrenal glands hypoplasia
thymus enlargement
significant level are s h o w n
-0.495
t w o
In
m o r e
adrenal glands atrophy
a d d i t i o n , t h e s e c o n d f a c t o r is a s s o c i a t e d w i t h t h e t o t a l
Third Factor (proportion of variance 11.5 % )
w i t h
-0.495
enla rg em en t,
adrenal glands atrophy
pulmonary o e d e m a
0.505
thymus enlargement
factors
a t r o p h y
S e c o nd Factor (proportion of variance 12.5%)
findings
-0.762
-0.732
Third Factor (proportion of varience 9.4 % )
First F a c t o r ( p r o p o r t i o n o f v a r i a n c e 1 9 . 7 % )
a u t o p s y
0.51
0.53
p<0.10
** p < 0 . 0 5
T h e
0.694
atelectesis
pulmonary e m p h y s e m a
Immaturity of baby**
1.
B ü l t e n i
T a b l e 4. S t r u c t u r e o f A u t o p s y F i n d i n g s o f G r a y z o n e S I D S i n
J a panese Pathology aytd A utopsy Report (Factor Loa d in g Matrix)
T a b l e 2. C h a r a c t e r i s t i c A u t o p s y F i n d i n g s o f C l a s s i c a l S I D S
a n d Grayzone SIDS
Classical S I D S
T i p
a n d
third factors of Classical SIDS.
in
hi gh
ne xt
first
n e o n a t e
s e c o n d
D I S C U S S I O N
F r o m
a b o v e
results, s o m e
characteristic points are
suggested.
At
first, i n
Classical
SIDS,
-including c o n g e s t i o n a n d
the
h y p e r v o l e m i c
p u l m o n a r y o e d e m a
w a s
state
the
Cilt 1, S a y i
2,
1 9 9 6
m a i n f a c t o r . It w a s
r e m a r k a b l e that n e o n a t e s h o w e d
a
b a b y
are
r a t h e r h i g h f a c t o r l o a d i n g i n t h e first f a c t o r o f C l a s s i c a l
difference
SIDS.
SIDS.
S u d d e n
d e a t h
in cl ud ed
in
the
countries
a n d
the
for m o r e
t h a n
2 8
in
early
S I D S
ne onatal
definition
U.S.A.,
d a y s
o n l y
h a d
in
the
stage
m o s t
cases
previously
as SIDS, bu t recently cases w h i c h
is
not
E u r o p e a n
w h i c h
b e e n
other
h a n d
in J a p a n ,
S I D S
prior
et
thinks
neonatal
the
in cidence
stage
w a s
0.09
a n d this v a l u e w a s
of
S I D S
in
b e t w e e n
of
S I D S
p e r
1 0 0 0
e q u a l to o n e
Japan.
ne on at al
a n d
in
o f births
early
d e a t h
the
a n d
s o m e
findings
a n d
Fortunately
Z o n e
in
ha s
factor
third
a n d
a t r o p h y
in
in
the
T h e s e
b e t w e e n
status
further
study,
w e i g h t
of
t h y m u s
s h o w e d
loadings.
(8) w a s
T h e
standard
criteria in
a
partially s t a n d a r d i s e d
quantitatively. T h e r e f o r e this criteria
that
st andardised criterion for the h a n d l i n g
S I D S
a
a n d
G r a y
detailed
standards
Z o n e
SIDS.
criterion
s h o u l d
b e
T h e
w i t h
p r e p a r e d
author
definite
u n d e r
facts
Classical
third
factor
s e e m
a n d
w h i c h
t h y m u s
suggest
a n d
a
O n
adrenal
point
b e t w e e n
gl an ds
R E F E R E N C E S :
factor
1. B e c h w i t h J B . D i s c u s s i o n o f T e r m i n o l o g y a n d
Definition o f the S u d d e n Infant D e a t h S y n d r o m e . In
B e r g m a n n A B , B e c h w i t h JB, R a y C G (Eds) Proc
D e a t h in Infants. W a s h i n g t o n Press, Seatle, 1 9 6 9 : 1 4 -
correlation
this
correlation
adrenal
G r a y
negative
SIDS.
the
or
h i g h
to
SIDS.
in
a h i g h positive
e n l a r g e m e n t
rather
t h y m i c s
in
T h e a u t h o r s a r e g r a t e f u l t o M r s . T a r r for e d i t i n g this
manuscript.
This study w a s carried out u n d e r the supports of the
grants f r o m U e h a r a Life-science F o u n d a t i o n a n d f r o m
Ministry of Health a n d Welfare.
status
h i g h factor l o a d i n g s in
factors
contrast,
loading
quantitative
b e e n
s u g g e s t i n g
S I D S t h y m u s h y p o p l a s i a s h o w e d
glands
a
criterion.
the
Z o n e
relationship
S I D S
e n l a r g e m e n t a n d adrenal glands
a t r o p h y or hy p o p l a s i a s h o w e d
s e c o n d
st ud y
a
certify
G r a y
A c k n o w l e d g e m e n t
t h y m i c u s like t h y m u s
the
as
a n d
international discussion.
u n d e r discussion.
S e c o n d l y ,
is n o
Classical
quantitative
in J a p a n
fifth o f t h e i n c i d e n c e
Internationally
s u d d e n
A L T E
s h o w n
T h e r e
7
of
(8),
findings,
w h i c h
S I D S
v e r y useful.
d a y s after birth. I n t h e p r e v i o u s s u r v e y b y Y a m a n a m i
al
these
p r e p a r e d
N o r d i c
l u n g w a s
w a s
the
to
to
factors
Classical
quantitatively. Particularly the infection as a finding of
c o u n t e d
h a v e lived for m o r e
is r e c o g n i s e d
im p o r t a n t
b e t w e e n
b e
pr evious
lived
t h a n 7 d a y s h a v e b e e n c o u n t e d statistically (7). O n
A s
s h o u l d
the
a n d
a
the
S I D S
is
2 2 .
statistically
Generally
s e e m s
f r o m
evaluated,
speaking,
to
b e
a
false
s h o u l d
b e
carried
t h y m u s
e n l a r g e m e n t
positive
b e c a u s e
the adrenal g l a n d s
in
the
h a s n o t b e e n
out.
2 . T o g a r i H , K a t o I. T h e S t u d y o f t h e D e f i n i t i o n o f
S u d d e n Infant D e a t h S y n d r o m e (SIDS). In K a t o Y
(eds) R e s e a r c h R e p o r t o f the S t u d y for the
Prevention a n d T reatment S y s t e m of Physical a n d
M e n t a l States of Children. Ministry of H e a l t h a n d
Welfare, Tokyo, 1994:238-241.
S I D S
h o r m o n e
r e l e a s e d at th e
time of s u d d e n death, the t h y m u s a p p e a r s n o r m a l a n d
the
so
called status
t h y m i c s
is n o w
not
u s e d
in this
c o nn ot at io n academically.
In spite o f this v i e w
s o m e
p o i n t e d
pathologists
h a v e
t h y m u s e n l a r g e m e n t in m a n y
the association b e t w e e n
Z o n e
S I D S
w a s
that
point,
there
3. T o g a r i H , K a t o
S u d d e n Infant D e
(eds) Research
Prevention and T
M e n t a l States of
is
S I D S cases. I n this s t u d y
t h y m u s
reported.
o u t
hy po p l a s i a a n d
G r a y
point
b e e n
This
h a d
no t
Welfare, Tokyo, 1994:221-225.
reported previously.
Thirdly,
a s p h y x i a
s h o w e d
the
highest
f a c t o r l o a d i n g i n t h e first f a c t o r i n G r a y
p e r c e n t a g e
o f
G r a y
u n d e r d i a g n o s e d
Z o n e
b e c a u s e
Z o n e
S I D S
o f
the
4. W i l l i n g e r M , J a m e s S, C a t z C . D e f i n i n g t h e S u d d e n
Infant
Death
S y n d r o m e
(SIDS).
Pediatr.
Pathol. 1991;11:677-684.
positive
SIDS. A
m i g h t
b e
5. S a w a g u c h i T , S a w a g u c h i A , F u j i t a T , K o b a y a s h i
M . Statistical E s t i m a t i o n o f F r e q u e n c y a n d D i a g n o s t i c
A c c u r a c y o f S u d d e n I nf a nt D e a t h S y n d r o m e ' in
Japan. Res.Pract. F o r e n s . M e d . 1994;37:397-401.
substitutional
d i a g n o s i s o f a s p h y x i a a s a n ex te rn al c a u s e o f d e a t h in
J a p a n
u n d e r
general
I. T h e S t u d y o f t h e D e f i n i t i o n o f
a t h S y n d r o m e (SIDS). In K a t o Y
Rep o rt of the S tu d y for the
re a tm e nt S y s t e m of Physical a n d
Children. Ministty of Health a n d
pathological
autopsies
du ri ng
1982-1986. In a pr e v i o u s st ud y us i n g S u r v e y sheets for
D e a t h s
( 1 9 9 0 - 1 9 9 1 )
recognised.
T h e
characteristic
(7),
diagnosis
of the
similar
as
diagnosis
t e n d e n c y
a s p h y x i a
of
gray
s e e m s
Z o n e
6. S a w a g u c h i T , S a w a g u c h i A , F u j i t a T , K o b a y a s h i
M . Statistical E s t i m a t i o n o f D i a g n o s t i c A c c u r a c y o f
S u d d e n Infant D e a t h S y n d r o m e in J a p a n . R o m J Leg.
w a s
to
b e
S I D S
in
M e d . 1994;2:123-129.
Japan.
7 . S a w a g u c h i T, Fujita T , S a w a g u c h i A . C h a r a c t e r i s a t i o n
Lastly, m o s t
factor
loading
e m p h y s e m a ,
o e d e m a ,
of the findings w h i c h
in
G r a y
atelectasis,
congenital
Z o n e
S I D S
fatty
c h a n g e
heart
a n o m a l y
s h o w e d
like
of
a n d
a hi gh
of G r a y Z o n e S u d d e n Infant d e a t h S y n d r o m e (SIDS)
in J a p a n u s i n g S u r v e y S h e e t s f o r D e a t h : Vital
p u l m o n a r y
liver,
brain
Statistics f r o m t h e M i n i s t r y o f H e a l t h a n d
( 1 9 9 5 ) R o m . J . L e g . M e d . i n print.
p r e m a t u r e
6 2
Welfare
A d l i
8.
G r e g e r s e n M , R a j s J, L a u r s e n H , B a a n d r u p U ,
F r e d e r r i k s e n P, G i d l u n d E, H e l w e g - L a r s e n K,
H i r v o n e n J, I s a k s e n C V , K o c k K , L u n d e m o s e J B ,
L o b e r g E M , R o g n u m T O , S k u l l e r u n d K, V e g e A.
P a t h o l o g i c Criteria for t h e N o r d i c S t u d y o f S I D S . In
R o g n u m T O (eds) S u d d e n Infant D e a t h S y n d r o m e .
N e w T r e n d s in the Nineties. S c a n d i n a v i a n University
Press, O sl o , 1995:50-58.
10.
Kato
Neonatal
T ı p
B ü l t e n i
I, T o g a r i H . E p i d e m i o l o g i c a l S t u d y o f
S ud d e n
Death.
Perinatal
Medicine.
1992;22:333-336.
10. Y a m a n a m i S, N i s h i o k a M , T a n a k a H , O k u K . T h e
W h o l e C o u n t r y I n v e s t i g a t i o n o f S I D S a n d A L T E in
Early N e o n a t a l Stage. R e s e a r c h R e p o r t of the S t u d y
for the P r e v e n t i o n a n d T r e a t m e n t S y s t e m of Physical
a n d M e n t a l States of Children. Ministry of Hea l th a n d
Welfare, T ok y o, 1995:245-250.
9. S h i b a S. T h e m e t h o d o f F a c t o r A n a l y s i s . T o k y o
University press T o k y o 1986:16-46 & 105-126.
6 3
Cilt 1, S a y ı
2,
1 9 9 6
K I R I K S E K E L İ N E D E N İ Y L E F İ Z İ K T E D A V İ G Ö R E N
2 1 O L G U N U N
A D L İ T I P A Ç I S I N D A N İ R D E L E N M E S İ
Forensic M e d i c i n e Investigation of 21 B o n e Fracture Cases w h o
h a d b e e n Treated b y
Physical T h e r a p y
K e m a l e t t i n Acar*, F ü s u n Ardıç**, F ü s u n T o r a m a n ” ,
A c a r K , A r d ı ç F, T o r a m a n F, K ı r ı k S e k e l i N e d e n i y l e F i z i k T e d a v i G ö r e n 2 1 O l g u n u n A d l i T ı p A ç ı s ı n d a n İ r d e l e n m e s i , A d l i T ı p
B ü l t e n i ; 1 9 9 6 ;1 ( 2 ) : 6 4 - 7 .
Ö Z E T
G İ R İ Ş
M a h k e m e l e r z a m a n z a m a n t r a v ma t ik kırığa m a r u z kal­
m ı ş ş a h ı s l a r ı n h a y a t i t e h l i k e g e ç i r i p g e ç i r m e d i k l e r i , m u t a d iş­
t i g a l d e n n e k a d a r s ü r e y l e k a l d ı k l a r ı , u z u v tatili v e y a d e v a m ­
edildikten
Ekstremite
ö n e m l i
lı u z u v z a a f ı n a d u ç a r o l u p o l m a d ı k l a r ı v e m a l u l i y e t o r a n l a ­
rını ö ğ r e n m e k a m a c ı y l a t ıbbi bilirkişilerin m ü t a l a l a r ı n ı al­
maktadır.
B u ç a l ı ş m a d a t r a v m a t i k k ırık s o n u c u s e k e l k a l a n v e fizik
t e d a v i u y g u l a m a s ı p r o g r a m ı n a a l ı n a n 21 o l g u yaş, cinsiyet,
m e s l e k , kırık yeri, fizik t e d a v i y e k a d a r g e ç e n s ü r e gibi bir ta­
k ı m p a r a m e t r e l e r y ö n ü n d e n i n c e l e n m i ş , fizik t e d a v i d e n ö n ­
ce ve sonraki genel vücut çalışma güçlerinden kayıp oran­
l ar ı h e s a p l a n m ı ş v e d u r u m l a r ı u z u v tatili v e d e v a m l ı u z u v
z a a f ı a ç ı s ı n d a n tartışılmıştır.
A n a h t a r
Kel i me l er :
Travmatik
Kırık,
Fizik
a d ı m ı
n u n d a
a m a ç ,
d ü z e y i n e
safh ad a
d a
L i g a m e n t
o l m a m a s ı ,
d e
n a g e d
by
b y traumatic
occupation,
trauma and
g e r e k s e
ö d e m i
dağı tm ak ,
c ü n ü
v e
hareketsiz
g e r e k
fizik
tedaviye
e k l e m
l e n e n
Physical Therapy,
eklemlerin
d a h a
y u m u ş a k
üzerine
d o k u l a r d a
b i n e n
arasındaki
stresin
çapraz
kontraktürlere
k a v u ş m a l a r ı
r e z o r b s i y o n u
k e m i k
d o k u
d o k u y u
y a y g ı n
E r k e n
rehabilitasyon
atrofi,
t e n d o n l a n n
kontraktür
k o r u n m a s ı amaçlanır. Etki­
s ü r e d e
eski
iyileşmesine
d e ğ i n
oluşur.
iki a y
tedaviye
u y g u l a m a d ı r .
fonksiyonel
s a ğ l a n ı r (3). E ğ e r
adezyonları
fizik
v e
kayıcılığının v e
B u
v e y a
yapışıklıklar
olur, h e m
d a h a
g ö n d e r m e k
süre
* Y r d . D o ç . D r . P a m u k k a l e Üniversitesi T ı p Fakültesi, Adli T ı p A n a b i l i m Dalı
** Y r d . D o ç . D r . P a m u k k a l e Ü n i v e r s i t e s i T ı p F a k ü l t e s i , F i z i k s e l T ı p v e R e h a b i l i t a s y o n A n a b i l i m D a l ı
Geliş Tarihi: 1 8 4 . 1 9 9 6 , D ü z e l t m e Tarihi: 1 8 . 6 . 1 9 9 6 . K a b u l T a r i h i : 3 0 . 7 . 1 9 9 6
ö d e m i n
ge cikmişse
B u
sertleştirerek ağrıya n e d e n
hastayı
bir
h a r e k e t açıklığını, k a s g ü ­
kısa
kapasitelerine
so n r a
6 4
k e m i k v e
için olabildiği k a d a r e r k e n
o l u ş u m u n u n ,
h a r e k e t i kısıtlar. O l a y d a n
Disability
kapsülü,
olarak
başlanmalıdır.
ile s c a r
k a s liflerinin u z u n l u ğ u n u n
h e m
bırakıldığı
olan hareketlerini kı­
lifler
s e k o n d e r
yapışıklıkların ö n l e n m e s i ,
that
ease
that
final
ilk
rehabilitasyon
ilk d e v r e s i n d e k i f i b r ö z
kollajenöz
beceriyi k o r u m a k
y u m u ş a k
Fractures,
a r t m a y a
ö n e m l i
gerçekleştirilen,
e k l e m
kollajen
fonksiyonel
o l u r (1, 2). K ı r ı ğ ı n i m m o b i l i z e e d i l d i ğ i d ö n e m ­
p r o g r a m ı
other parameters. Determination of
B o n e
gibi
e n
rehabilitasyo­
sonraki
Kırığın
g e c i k m e
sonraki
tedavisinin e n
d a h a
kas, tend on ,
m o b i l i z a s y o n d a
n e d e n
Traumatic
tedavi
etkiler.
o l u ş u m u
sıtlar.
S U M M A R Y
K e y w o r d s :
Kırık
ortopedistlerce
fasyalar arasında fibrosise n e d e n
Tedavi,
their disability ratios b e f o r e a n d after t r a u m a s h o w e d
t h e disability ratios d u e to t r a u m a t i c b o n e fractures d e c r
after p h y s i o t h e r a p y .
This
observation
implies
p h y s i o t h e r a p y h a s a m a j o r role in d e t e r m i n i n g the
o s t e o m e o f a t r a u m a t i s e d patient.
ö n c e k i
kırık f i k s a s y o n u n u n
bağlardaki
the therapy a n d s o m e
yara la na n
bölgeyi
i m m o b i l i z e
bir
Kırık
yapılan
d ö n e m d e ,
d u r u m d a
p r o g r a m ı n ı n
rehabilitasyondur.
o l u p
aşamalarını
d o k u
u y g u n
tedavi
getirebilmektir.
k o m p o n e n t i
Maluliyet
Twenty-one
people
w h o
w ere
m a
p h y s i o t h e r a p y b e c a u s e o f their s e q u e l c a u s e d
fractures are e v a l u a t e d in t e r m s o f age , g e n d e r ,
the fractured bone, the time g a p b e t w e e n the
kırıkları
so nr a
içinde
n e
u z u n
d e
süre
yazık
ki
fibrosisler,
A d l i
k o n t r a k t ü r l e r , ağrılı h a r e k e t , k a s
arta k a l a n ö d e m
kesi
y a r a t m a y a
kalıcı bir f o n k s i y o n b o z u k l u ğ u
başlar.
B u
d ö n e m d e k i
tedavi
tehli­
arttırmak, d o l a ş ı m dü z e n i n i s a ğl am ak ,
belirgin
e k l e m
ha re ke t
Kırık sonrası rehabilitasyon
ş ü r ü c ü
e r k e n
o l a n d a n ç o k farklıdır. M u s k u l e r b e c e r i y i k o r u m a k ,
g ü c ü n ü
rarujla
atrofisi, z a y ı f l a m a v e
kas
etkisi
d e
yapılan
p r o g r a m ı n ı n
maliyeti d ü ­
çalışmalarda
gösterilmiştir
( 1 0 , 1 1 ).
B u r a y a k a d a r anlatılan kırık s o n r a s ı fizik t e d a v i u y ­
e k l e m ­
gulamalarının bir d e h e m e n
h e m e n
m u ş a t ı p g e r m e k
adli tıbbi y ö n ü
m a h k e m e l e r i
davinin a n a
hala va r olan ö d e m i
g i d e r m e k
te­
h e d e f l e r i d i r (3).
Kırık sonrası kırığın türüne, l o k a l i z a s y o n u n a v e u y ­
g u l a n a n
tedavinin
programları
tipine
planlanır.
g ö r e
spesifik
T ü m ü n d e
olan
v e
savcılık­
k ı r ı k l a r l a ilgili o l a r a k t ı b b i b i l i r k i ş i ­
lerden
hayati
genellikle;
k a d a r
süre
ile
tehlike
m u t a d
geçirip
iştigalden
geçirmediği,
kaldığı,
d e v a m l ı
l a r ı n d a k a n a a t b i l d i r m e l e r i n i isterler. B u n l a r d a n
h a y a ­
1. Isı U y g u l a m a s ı : F i b r ö z a d e z y o n l a r ı y u m u ş a t m a k ,
ti t e h l i k e v e m u t a d i ş t i g a l k o n u l a r ı n ı n c i d d i t a r t ı ş m a v e
dolaşımı
sıkıntılara y o l açtığını s ö y l e y e m e y i z .
arttırmak,
ağrı v e
cıyla uygulanırlar.
H o t
s p a z m ı
pack,
a z a l t m a k
parafin,
a m a ­
rası o l u ş a n s e k e l l e r i n v ü c u t g e n e l
infrarııj l a m ­
b a l a r ı v e h i d r o t e r a p i ile k a p l ı c a s u l a r ı n d a n k ı r ı k r e ­
kileyerek d e v a m l ı
h a b i l i t a s y o n u n d a yararlanılabilir.
rını g ü n d e m e
2.
Elektroterapi:
T E N S
v e
diğer
a k ı m l a r ağrıyı kontrol e t m e d e
kısa dalga
alçak
d e n
frekanslı
derin
sevketmiştir.
keli n e d e n i y l e
ısıtıcı k o n -
zaafı v e
yararlanabilmeleri
m a y a
etkili bir y ö n t e m d i r .
diyatermi
u z u v
getirmesi; b u
B u
A n c a k
kırık s o n ­
çalışma g ü c ü n ü
u z u v
fizik t e d a v i ­
h u s u s u
bizi b u
çalışmayı y a p ­
a m a ç l a
ç a l ı ş m a m ı z d a
fizik t e d a v i p r o g r a m ı n a
kırık s e ­
alınan 21
v e
versiyon
m o d a l i t e l e r i k o l l a j e n gerilebilirliğini arttı­
değişik parametreler y ö n ü n d e n
incelenmiş v e
rırlar. B u
n e d e n l e kırık sonrası k o n t r a k t ü r l e r d e g e r ­
bilgiler eş liğinde s ö z k o n u s u
k a v r a m l a r a g ö r e
egzersizleri ön ce si uygulanırlar. Y ü k s e k
lı g a l v a n i k s t i m ü l a s y o n
posttravmatik
G E R E Ç
p r o g r a m l a r ı n a alternatif bir y a k l a ş ı m ol a r a k k a ­
B u
b u l g ö r m e k t e d i r (4).
e k l e m
V E
Y Ö N T E M
ça l ı ş m a d a v ü c u d u n
m u h t e l i f y e r l e r i n d e k ı r ı k ile
Denizli Devlet Hastanesi'ne b a ş v u r a n v e travmatolojik
3. E g z e r s i z P r o g r a m ı : Y u m u ş a k
n u n d a
tartı­
azal­
tır. E l e k t r i k s t i m ü l a s y o n u g e l e n e k s e l k a s g ü ç l e n d i r ­
m e
olgu
m e v c u t
şılmıştır.
voltaj­
ö d e m i
b u
et­
tatili k a v r a m l a ­
sekellerin d e
Ultrason
m e
d o k u
rehabilitasyo­
t e d a v i y i t a k i b e n e k l e m f o n k s i y o n kısıtlılığı k a l m a s ı n e ­
h a r e k e t açıklığının k o r u n m a s ı v e art­
d e n i y l e fizik t e d a v i p r o g r a m ı n a
alınan 21
o l g u
retıos-
t ı r ı l m a s ı ile k a s k u v v e t l e n d i r i l m e s i t e m e l p r e n s i p l e r
pektif
olarak
m e s l e k , o l a y ı n orijini, kı r ı k yeri, o p e r a s y o n g e ç i r i p g e ­
görülmektedir.
e g z e r s i z yaptırılır:
tonik egzersiz v e
B u
amaçlarla
başlıca
Bunlar,
izometrik
egzersiz,
kırık r e d ü k s i y o n u
n e m d e n
itibaren
m a k s i m a l
iş
için b u
rarlı
tip
izo-
sonraki
e r k e n
artışa
k o m b i n e
(5).
Aylar
n e d e n
kullanımı
miş,
çalışma g ü c ü n d e n
s ü r e c e k
bir
düzenlenmelidir.
kırıklarında y ü r ü m e
egzersizlere
egzersiz
dalye,
özel
splintler,
değneği,
yataklar v e
b a s t o n
e v
o l g u d a
(7)
sıcak u y g u l a m a
başarılı s o n u ç
diz
pasif g e r m e ,
hareket
posttravmatik
miştir. Ü n e r i
traksiyon v e
v e
sonrası
P N F
e v
kontraktürlii
v e
g e r m e
8 4
o l g u d a
P N F
belirgin
sıcak
ile
trafik
h a n ı m ı
T ü z ü ğ ü
sonrası ge n e l vü c u t
kullanılmıştır.
12'sinin
kazası
(%4.8)
(%33 .3 )
e k l e m
m u z
bildir­
davi
arkadaşları (9) postoperatif diz r e h a ­
(%33-3) v e
Olguların
(%14 .3 )
u y g u l a m a ,
sağlandığını
İşlemleri
(%23-8)
(8) kırık
u y g u l a n m a s ı y l a
artış
v e
( % 5 7 . 1 )
(%42 .8 )
S o n u ç t a
elde
1).
erkek,
9 ' u n u n
66.6'sı 4 0 y a ş ı n ü z e ­
v e
o l a r a k k a r ş ı m ı z a çıktığı g ö r ü l d ü .
gerekebilir
bildirmiştir. G ü m ü ş b u r u n
kontraktürlü
açıklığında
dirsek
b a ş l a m a
h e s a p l a m a l a r için S o s y a l Sigortalar K u r u m u ' n u n
(%52.4),
dı.
K a n b e r o ğ l u
tedaviye
rindeydi. Kırık s e b e p l e r i n i n sıklık sırasına göre; d ü ş m e
yardımcı
), t e k e r l e k l i s a n ­
e k ip ma nl ar ı
cinsiyet,
ka yı p o r a n l a n tek tek h e s a p l a n m ı ş ­
(%42.9) k a d ı n o l d u ğ u görüldü. %
( 6 ).
sonrası
ayrıca fizik t e d a v i ö n c e s i
Ol g u l a r ı m ı z ı n
alt e k s t r e m i t e
brace,
ile fizik
yaş,
B U L G U L A R
e ğ i t i m i verilir. F i z i k s e l a j a n v e
ilave olarak
cihazlar (koltuk
Özellikle
olgular
y a ­
p r o g r a m ı h a s t a n e sonrası e v d e d e sürdürülebilecek
b i ç i m d e
z a m a n ı
B u
edilen bulgular tablo halinde gösterilmiştir (T a b l o
o l d u ğ u
d a h a
kırık
d ö ­
Sağlık
fazla
v e
için
tır. B u
d a h a
incelenmiştir.
z a m a n ı arasında g e ç e n süre y ö n l e r i n d e n değerlendiril­
egzersizler
İzometrik
olarak
çirmediği
i z o k i n e t i k e g z e r s i z l e r ise total
uygulanır.
iki y ö n t e m i n
o l m a kt ad ır
ha re ke t oluşturmadığı
sağlandıktan
kuvvette,
kapasitesinde
3
izokinetik egzersizlerdir. İ z o m e t ­
rik egzersizler e k l e m d e
18
hiç akla g e l m e y e n
u z u v zaafı v e u z u v tatiline d u ç a r o l u p o l m a d ı ğ ı h u s u s ­
temel
prensipler ö z e t l e n e c e k olursa;
% 8 5
vardır. C e z a
lar v ü c u t t a o l u ş a n
n e
rehabilitasyon
geçerli
B ü l t e n i
açıklığı sağlamışlardır.
lerin h a r e k e t açıklığını g e n i ş l e t m e k , fibröz d o k u y u y u ­
v e
T ı p
7'sinde
h u m e r u s ,
tibia,
tibia
+
cerrahi
m e m u r
2'sinde
fibula
(%28.5)
(%33 .3 )
3 ' ü n d e
m ü d a h a l e
radius
(% 1 4 . 3 )
(%9-5)
kırığı
m ü e s s i r
için
o l d u ğ u
+
geçirmişti.
gönderilmişti.
y a r ı d a b ı r a k t ı - ( T a b l o 1).
6 5
5'inde
patella,
3 ' ü n d e
v e
l'inde
Olguların
S a d e c e
2
7'si
o l g u ­
i ç i n d e fizik te­
O l g u l a r ı m ı z d a n
2'si çeşitli s e b e p l e r l e fizik t e d a v i y e d e v a m
b i l i t a s y o n u n d a ısı, g e r m e , P N F , g i r d a p b a n y o s u v e i n f -
sa pt an­
ulna,
o l e k r a n o n
mevc ut tu .
( % 9. 5) kır ı k t a n s o n r a k i ilk 3 0 g ü n
u y g u l a n m a s ı
fiil ( % 4 . 8 )
Olgularının ç o ğ u n u n
e t m e y e r e k
Cilt
1, S a y ı
2,
1 9 9 6
T A B L O 1: K ı r ı k s e k e l i n e d e n i y l e f i z i k t e d a v i y e a l ı n a n 2 1 o l g u d a k i b u l g u l a r .
no
yaş
cinsiyet
meslek
orijin
Kırık yeri
O p e r a s y o n K ı r ı k ile F T R
arasındaki
Önceki
Sonraki
maluliyet
maluliyet
süre
1
28
K
m e m u r
d ü ş m e
radius +ulna
+
90 gün
32.4
2
50
E
m e m u r
d ü ş m e
radius +ulna
30 gün
18
8
12
3
42
K
E.H.
d ü ş m e
radius +ulna
+
45 gün
29.7
4
58
K
E.H.
d ü ş m e
radius +ulna
-
60 gün
27.8
8
5
68
K
E.H.
d ü ş m e
radius +ulna
-
60 gün
34.6
28.8
19
8
6
66
K
E.H.
d ü ş m e
radius +ulna
19
29
E
işçi
T.K.
radius +ulna
+
60 gün
7
45 gün
16
8
43
E
esnaf
M.F.
olekranon
+
50 gün
27.8
9
30
E
olekranon
-
65 gün
14
10
45
İŞÇİ
m e m u r
d ü ş m e
E
d ü ş m e
patella
-
55 g ü n
34
19
11
31
E
çiftçi
T.K.
tibia
-
150 gün
46.5
27.9
12
46
K
E.H.
T.K.
tibia + fib u la
+
65 gün
42.5
14
13
29
E
m e m u r
T.K.
tibia
-
70 gün
42.5
14
14
45
E
m e m u r
T.K.
patella
-
60 gün
29
29
15
16
K
öğrenci
d ü ş m e
tibia
-
45 gün
42.5
34
8
24.3
9.5
16
36
E
çiftçi
T.K
patella
24
14
50
E
çiftçi
T.K
humerus
+
60 gün
17
75 gün
37.9
33.7
18
62
K
E.H.
d ü ş m e
humerus
-
60 gün
47
31.8
19
46
E
m e m u r
T.K.
humerus
95 gün
47
25.6
20
68
E
çiftçi
T.K
humerus
+
25 gün
32.2
9.2
59
K
E.H.
d ü ş m e
humerus
-
45 gün
48.8
4
21
13, 14, 15). B u
T A R T I Ş M A
lişen e k l e m
f o n k s i y o n
şekillerde karşımıza
içinden
çıkılması
d ö n ü ş m e k t e d i r .
n a
ge l e n
u z u v
o l d u k ç a
B u
d a h a
kısıtlılıkları A d l i tıp'ta m u h t e l i f
ç ı k m a k t a
v e
g ü ç
bazı
d u r u m l a r d a
birtakım
d a
maluliyet
oranının
d e v a m l ı
diğeri d e
u z u v
zaafı
u y g u n
m a
k a b u l
d a
D i ğ e r
d u r u m u
göstermesidir.
B i z i m
Bilindiği ü z e r e t e m y i z içtihatlarına g ö r e bir o r g a n ı n
v e
ek silmesine
% 3 0 ' d a n
az
s e b e p
% 1 0 ' d a n
o l m u ş
edilmiş v e
gözardı
bir
ise
olgularımızda
s o n u n d a
ise d e v a m l ı
2
o l g u
m a d d e l e r i n e
d e v a m l ı u z u v
lana ca k
k u k
T ü r k
g ö r e
zaafı b u l u n u p
cezayı
C e z a
maluliyet
b u l u n m a m a s ı
değiştirmektedir.
m a h k e m e l e r i n d e
u z u v
maluliyet
g u tedavi sonrası d e v a m l ı u z u v zaafına d u ç a r hale gel­
miş, 3 o l g u d a ise m a l u l i y e t o r a n ı % 1 0 ' u n d a altına d ü ­
h u ­
şerek
b e l i rl en me­
b u
kavr am la rı n
dışında
o l g u
sonrası b u
lek v e y a ş a g ö r e değişmektedir. O y s a
kalmıştır.
maluliyet oranı­
t ü z ü k t e n a y n e n alınarak d e v a m l ı u z u v zaafı v e
ce z a n ı n
adaleti açısından
ile
u y g u l a n a c a k
yaş
v e
m e s l eğ in in
c e z a n ı n
kullanılması
m ü ş k ü l a t
g ö z ö n ü n e
a l ı n m a m a s ı
B u
d u r u m u n d a
belirmektedir.
be lirlenmesinde
B u
si u z u v tat i l i n e d u ç a r o l a c a k d e r e c e d e m a l u l o l a n 6 o l ­
Sağlık İşlemleri T ü z ü ğ ü ' n d e nihai maluliyet oranı m e s ­
belirlenmesinde
görülmüştür.
faile u y g u ­
u z u v
tatili
a z a l m a
d e v a m
p r o g r a m ı n
d e ğ i ş t i r e c e k d ü z e y d e d i r . B u n l a r d a n ; fizik t e d a v i ö n c e ­
öncesi d e v a m l ı
u z u v
p r o g r a m ı n a
t ü m ü n d e
1 3 ' ü n d e (% 6 8 . 4 ) cezai u y g u l a m a y ı
sinde esas k a b u l edilen Sosyal Sigortalar K u r u m u ' n u n
nın b u
azalması
tartışılmalıdır.
4 5 6
Yargıtay'ımızca
oranının
teferruatıyla
o r a n ı n d a
u y g u l a n m a s ı
maluliyetin
tedavi
38-39
tatili v e y a
K a n u n u ' n u n
m a ğ d u r d a
fizik
uyarla­
çıkan
alınmıştır.
fizik t e d a v i
dışındakilerin
u z u v
tatili s a y ı l m a k t a d ı r .
cetvelinde
a y n e n
ol an
k a n a a t i m i z c e
u z u v zaafı, % 3 0 ' d a n fazla e k s i l m e s i n e s e b e p o l m u ş ise
459.
cetvelindeki y a ş a
"D"
kısıtlılıkların g e r i l e y e r e k
e d e m e y e n
fazla
p r o b l e m
a z a l m a 1 9 o l g u n u n
v e
"E"
edilerek
y a ş l a r ı n d a k i ş a h s a ait r a k a m
v e
k ı r ı ğ a b a ğ l ı kısıtlı­
g ü c ü n ü n
olacağı d ü ş ü n ü l e r e k
h u s u s ­
sabit tutulmasının
ç a l ı şm ad a b ü t ü n
şahsın maluliyet oranının d ü ş m e
çalışma
m e s l e ğ i n
i ş ç i y e ait o l a n "1"
s o n u c u
v ü c u t
v e
b u
lıkların fizik t e d a v i u y g u l a m a l a r ı s o n u c u g e r i l e m e s i v e
sakatlığı g e n e l
ya ş
olguların m e s l e k g r u p n u m a r a s ı d ü z
olarak
p r o b l e m l e r e
d u r u m l a r d a n birisi ş a h ı s t a m e y d a ­
tatiline etki e t m e s i ,
y ü z d e n s ö z k o n u s u t ü z ü k t e n b u
ta yararlanılırken
V ü c u t t a g ö r ü l e n t r a v m a t i k kırıklara bağlı ol a r a k g e ­
ise t e d a v i
zaafına
kalmıştır.
d u ç a r
k a v r a m ı n
değişiklikler akla bazı
soru
Fizik
ol ma sı
tedavi
g e r e k e n
k a p s a m ı
4
dışında
işaretleri g e t i r m e k ­
tedir. M a ğ d u r o l a n şahısların t a m a m ı fizik t e d a v i u y g u ­
F a ­
laması y a p t ı r m a
istemeyebilir.
m a ğ d u r u n
ge rekir (12,
rar g ö r ü p
6 6
B u
i m k a n ı
bulamayabilir,
d u r u m d a
g ö r m e y e c e ğ i
şahsın
hatta bir kısmı
fizik t e d a v i d e n y a ­
h u s u s u belirsiz k a l a c a k v e y u ­
A d l i
karıda
d a
g ü n d e m e
bahsettiğimiz
gelecektir.
c e z a d a
B u
adalet
p r o b l e m i n
k o n u s u
ekarte
ve
tekrar
d e v a m l ı
u z u v
zaafı o l u p
fizik tedavi- ö n c e s i
o l m a dı ğı
4. G o d f r e y
Comparison
belirlenirken s a d e ­
maluliyetinin
ş e k l i n d e olabilir. B ö y l e l i k l e d a h a
dikkate
cezayı
de;
etkilemeyecektir.
A k l a
kırık sekeli n e d e n i y l e
n a n
ol gulardan
rulup,
ğişik
ç o k
b u n l a r d a
m e y d a n a
parametreler
ge l e n
d e
diğer
kontrollü
g e l e n
g ö z ö n ü n d e
bir ç ö z ü m
alı­
Tıp
in
C M , Jayawardena H, Q u a n c e TA.
of Electrostimulation a n d Isometric
Strenghening
the
Quadriceps
Muscle.
6. D e m o p o u l o s J T . R e h a b i l i t a t i o n i n F r a c t u r e s o f t h e
Limbs.
suretiyle
(kırığın yeri, ş a h s ı n yaşı, cinsiyeti, fizik t e d a v i y e
Nobel
R o m a t o l o j i v e Tıb b i R e h D e r 1994;5(2): 100-5.
oranları d e ­
t u t u l m a k
İstanbul:
5. A r p a c ı o ğ l u O , S a l t ı k E , D u r s u n H , K a l y o n T A ,
M ö h ü r H. Posttravmatik Diz Lezyonlarında İzometrik
ve
İzokinetik
Egzersizlerle
Alınan
Sonuçlar.
seriler o l u ş t u ­
iyileşme
Kitabı.
Physio T h e r C a n 1979;31:265.
g e l e c e k a z a l m a
fizik t e d a v i p r o g r a m ı n a
geniş v e
Exercise
alınması
s o n r a g ö r e c e ğ i fizik
t e d a v i ile m a l u l i y e t o r a n ı n d a m e y d a n a
El
B ü l t e n i
Kitabevi, 1988:543-46.
edilmesi
y o l u n d a a k l a g e l e n il k ç ö z ü m ; m a ğ d u r d a u z u v tatili v e
ce
Rehabilitasyon
T ı p
In:
Ruskin
AP,
eds.
Current
Therapy
in
P h y s i o t h e r a p y Physical M e d i c i n e a n d Rehabilitation.
b a ş ­
Philadelphia: W . B . S a u n d e r s C o m p a n y , 1984:293-9.
l a m a z a m a n ı , ilk t e d a v i şe k l i vs.) ş e m a t i z e e d i l e r e k , b u
tür
olgularda
ş a b l o n
ku llanılmak
yaratılması
kırık sekelinin
olsa
bile,
oranı
b u
yerine
u y g u n
şeklinde
giderilmesi
ş a b l o n
fizik
üz e r e
geniş
olabilir.
Böylelikle
kullanılarak
te d a v i d e n
çalışmasının
o
a n d a k i
gö re ce ği
ç o k
d e r e c e me şakkatli olacağı d a
S o n u ç
7. K a n b e r o ğ l u A . D i r s e k K o n t r a k t ü r l e r i n d e F i z i k
T e d a v i v e Rehabilitasyon Sonuçları. Fizik T e d R e h
bir.
şahıs
D e r 1988;12:57-9.
için fizik t e d a v i g ö r m e m i ş
maluliyeti belirlenebilir. A n c a k
d a r d i z a s y o n
k a p s a m l ı
u z u n
8. G ü m ü ş b u r u n E. D i z E k l e m i n i n K ı r ı k S o n u c u
Gelişen Limitasyonları Üzerine 11 Senelik Tartışma
maluliyet
tahmini
b ö y l e
yarara
Çalışmaları. F i z y o R e h a b 1981;3(3): 157-9.
bir stan­
süreceği
v e
9. Ü n e r i Ö S , N u s r e t H , A k ş i t R. D i z E k l e m i n i n
P o s t o p e r a t i f R e h a b i l i t a s y o n u n d a İnfraruj v e G i r d a p
s o n
unutulmamalıdır.
Banyosu
olarak kanaatimizce; y u k a r ı d a bahsettiğimiz
problemli
hususların
larda h e r y ö n ü y l e
nın y a n ı n d a
geniş
katılımlı bilimsel toplantı­
tartışılarak c e z a d a
faili, m a ğ d u r u
s o k a c a k
bir y a k l a ş ı m
m e s i e n
u y g u n u
v e
h e k i m i
1 0 . C a m e r o n I D , L y l e D M , Q i n e S. C o s t E f f e c t i v e n e s s
of Accelerated Rehabilitation After P roximal F e m o r a l
adaleti s a ğ l a m a ­
e n
az
ile T e d a v i l e r i n i n S o n u ç l a r ı . E g e T ı p D e r g
1992;31(3):451-3.
sıkıntıya
Fracture. J Clin E p i d e m i o l 1994;47(11):1307-13.
tarzı b e l i r l e m e k suretiyle ç ö z ü l ­
1 1 . B o r g q u i s t L, T h o r n g r e n K G . T h e F i n a n c i a l C o s t
of H i p Fractures. A c t a O r t h o p B e l g 1994;60:102-5.
olacaktır.
1 2 . T u n a l ı İ. A d l i T i p . 2 n d
Cezaevi Matbaası, 1991:97-100.
K A Y N A K L A R
1. M o o n e y V , B e c k e r S. M a j o r f r a c t u r e s . I n : N i c k e l V ,
Botte MJ, eds. O r t h o p a e d i c Rehabilitation. N e w
ed.
AnkaraYarıaçık
13. K e n d i İ Ö , Işık A F , A c a r K , B i l g e Y , A k s o y Y M . 2 0
Splenektomi
Vakasının
Adli
Tıp
Açısından
D e ğ e r l e n d i r i l m e s i . 7. U l u s a l A d l i T ı p G ü n l e r i P o s t e r
York: Churchill Livingstone, 1992:601-10.
S u n u l a n Kitabı Antalya, 1993:121-6.
2. B o d u r H . K ı r ı k R e h a b i l i t a s y o n u . I n : O ğ u z H , e d s .
Tıbbi Rehabilitasyon. İstanbul: N o b e l T ı p Kitabevi,
1995:515-23.
1 4 . Ş a h i n S. T ü r k C e z a
Yayınları, 1991:229-32.
3. K n a p p M E . ( Ç e v . Ü n v e r F N ) K ı r ı k l a r d a F i z i k
T e d a v i v e R e h a b i l i t a s y o n . In: K r u s e n ' s F i z i k T e d a v i
M ü d ü r l ü ğ ü Y a y ı n No: 425. Ankara:1985.
15.S S K
Sağlık
İşlemleri
Kanunu.
Ankara:
Savaş
SSK
Genel
Tüzüğü.
Y a z ı ş m a Adresi:
Dr.K em al et tin A c a r
P a m u k k a l e
Üniversitesi T ı p Fakültesi
Adli T ı p A n a b i l i m Dalı
Denizli
6 7
Cilt 1, S a y ı
2,
1 9 9 6
H A S T A N E V E
H A S T A N E
" B R O N Ş İ A L M U K U S
V E
D I Ş I O T O P S İ O L G U L A R I N D A
K A L P
K A N I N D A "
P O S T M O R T E M
O L A R A K
S A P T A N A N
Ç O M A K L A R I N
S A Y I S I İ L E M O R G D A
G R A M
N E G A T İ F
K A L M A
S Ü R E L E R İ N İ N K A R Ş I L A Ş T I R I L M A S I *
C o m p a r i s o n o f t h e N u m b e r
o f G r a m
(-) B a c i l l i i n B r o n c i a l S e c r e t i o n a n d
H e a r t B l o o d a n d S t a y i n g T i m e i n t h e M o r g u e , i n A u t o p s y C a s e s o f H o s p i t a l s
a n d n o n - H o s p i t a l s
H ü s e y i n Ç a k a n * * , B e k i r K o c a z e y b e k * * * , V e c d e t Öz****
Ç a k a n H , K o c a z e y b e k B . Ö z V, H a s t a n e v e h a s t a n e dışı o t o p s i o l g u l a r ı n d a h r o n ş i a l m u k u s v e k a l p k a n ı n d a p o s t m o r t e m o l a r a k s a p t a n a n
g r a m n e g a t i f ç o m a k l a r ı n s a y ı s ı i le m o r g d a k a l m a s ü r e l e r i n i n k a r ş ı l a ş t ı r ı l m a s ı . A d l i T ı p B ü l t e n i ; l ( 2 ) : 6 8 - 7 3 -
k o n t a m i n a s y o n u n a m a r u z kaldıklarını göstermiştir.
Ö Z E T
Ç a l ı ş m a m ı z d a değişik ö l ü m sebepleriyle Adli T ıp K u r u ­
A n a h t a r s ö z c ü k l e r : H a s t a n e Otopsisi, H a s t a n e Dışı O t o p s i ­
m u m o r g u n a o t o p s i a m a c ı y l e g e l e n 6 0 h a s t a n e k ö k e n l i , 60
h a s t a n e dışı o l m a k ü z e r e t o p l a m 1 2 0 o l g u n u n a s e p s i k o ş u l ­
l a r ı n d a a n t e m o r t e m steril o l a r a k k a b u l e d i l e n b r o n ş i a l m u ­
k u s v e kalp kanı , materyalleri alınmış v e G r a m negatif ç o ­
m a k üremesi b a k ı m ı n d a n bakteriyolojik incelemeleri yapıl­
mıştır. O l g u l a r ı n m o r g d a kal d ık l ar ı 1-3 g ü n b o y u n c a d e ğ i ş i k
z a m a n aralıklarında a l m a n materyallerinde p o s t m o r t e m
G r a m n e g a t i f ç o m a k l a r ı n varlığını, s a p t a n a n ç o m a k l a r ı n cins
si, B r o n ş i a l
M u k u s , Kalp Kanı, G r a m Negatif Ç o m a k .
S U M M A R Y
Specimens
obtained
from
bronchial
m uc u s
and
heart
b l o o d of 120 c ad a vr e s w h o w e r e sent to the m o r g u e of
F o r e n s i c M e d i c i n e Institution for n e c r o p s y a r e c u l t u r e d for
g r a m n eg a ti v e bacteria r e p e a t e d l y for 1-3 days. 6 0 of the 1 2 0
v e tür d ü z e y i n d e tanısı v e e n ö n e m l i s i m o r g d a k a l m a s ü r e ­
leriyle ü r e m e i n s i d a n s l a r ı a r a s ı n d a k i ilişkiyi b e l i r l e m e y e ç a ­
lıştık.
H e r iki m a t e r y a l d e ü r e m e b a k ı m ı n d a n farklı a r a ş t ı r m a
grupları arasında bronşial m u k u s v e kalp k a n ı n d a G r a m n e ­
gatif ç o m a k ü r e m e o r a n ı b a k ı m ı n d a n a n l a m l ı bir fark saptay a m a m ı z a (p>0.05) karşın, y ü z d e olarak h a s t a n e kökenli ol­
g u l a r d a d a h a fazla ü r e m e belirlenmiştir.
H a s t a n e v e h a s t a n e dışı o t o p s i o l g u l a r ı n ı n m o r g d a k a l ­
m a süreleri içinde ü r e m e insidansları karşılaştırıldığında h a s ­
tane kökenlilerde alınan t ü m materyallerde m o r g süresi u z a ­
d ı k ç a ü r e m e o r a n ı n ı n a zaldığı ( p < 0 . 0 0 2 ) , h a s t a n e d ı ş ı n d a ise
c a davers w e r e b e l o n g i n g to the hospitalized individuals
w i t h different d e a t h causes. T h e r e m a i n i n g c a d a v e r s w e r e
b e l o n g i n g to t h e indi vi d ua l s d i e d o u t o f hospital d u e to
different causes. W e tried to d e t e r m i n e the occ u rr e nc e ,
density a n d the g e n u s a n d species distribution of the
i s o l a t e d g r a m n e g a t i v e bacilli. W e a l s o t r i e d t o d e t e r m i n e
the correlation b e t w e e n t h e g r o w t h rates a n d t h e t i m e for
w h i c h t h e c a d a v e r s k e p t in t h e m o r g u e .
T h e c adavers w e r e s e parated into t w o g r o u p s a ccording
their origins. A l t h o u g h t h e r e w a s n o significant d ifference
b e t w e e n t w o g r o u p s r e g a r d i n g t h e bacterial g r o w t h rates in
b o t h o f t he s p e c i m e n s (p>0.05), the g r o w t h rates w e r e
slightly h i g h e r in t h e c a d a v e r s o r i g i n a t e d f r o m t h e hospitals.
This
finding
demonstrated
the
importance
of the
n o s o c o m i a l microflora o n the p o s t - m o r t e m bacterial
contamination.
T h e c o m p a r i s o n o f the g r o w t h rates in the r e l e v a n c e to
t h e s t o r a g e t i m e in t h e m o r g u e r e v e a l e d that in contrast to
the other g r o u p there w a s negative correlation b e t w e e n the
storage t i m e a n d bacterial g r o w t h rate in the hospitalized
g r o u p (p<0.002). O u r data s h o w e d that the hospitalized
cases are e x p o s e d to a h e a v y bacterial c o n t a m i n a t i o n w h e r e
ise b u n u n t a m tersine bir k o r e l a s y o n l a m o r g d a k a l m a s ü r e ­
s i n i n u z a m a s ı y l e ü r e m e n i n arttığı ( p > 0 . 0 5 ) s a p t a n m ı ş t ı r .
S o n u c u m u z h a s t a n e k ö k e n l i o t o p s i olgularının y o ğ u n bir
b a k t e r i y a l k o n t a m i n a s y o n a m a r u z kaldıklarını, h a s t a n e dışı
o t o p s i o l g u l a r ı n d a ise m i k r o o r g a n i z m a ü r e m e v e y a y ı l m a s ı ­
n a e n g e l teşkil e d e n d o k u s a l m i k r o o r g a n i z m a florası v e a n a ­
tomik bölgelerin b o z u l m a m a s m ı n ö n e m i n i ortaya k o y m u ş ­
tur. A y r ı c a h e r iki a r a ş t ı r m a g r u b u n d a a l m a n b r o n ş i a l m u k u s
v e k a l p k a n ı k ü l t ü r ü n d e e n fazla Escherichia coli'nin izole
edilmesi, o l guların p o s t m o r t e m y o ğ u n bir ent e ri k bakteri
* B u ç a l ı ş m a 1 3 - 1 6 M a y ı s 1 9 9 6 T a r i h i n d e B u r s a ' d a d ü z e n l e n e n II.Adli B il i m l e r K o n g r e s i n d e p o s t e r o l a r a k s u n u l m u ş t u r .
** U z . B i o . , Î . Ü . K a r d i y o l o j i E n s t i t ü s ü , B a k t e r y o l o j i v e K a n m e r k e z i
*** U z . D r . , İ . Ü . K a r d i y o l o j i E n s t i t ü s ü , B a k t e r y o l o j i v e K a n m e r k e z i
**** Y r d . D o ç . D r . İ.Ü. A d l i T ı p E n s t i t ü s ü ,
Gel i ş tarihi: 1 8 . 5 . 1 9 9 6 D ü z e l t m e Tarihi: 2 3 - 7 . 1 9 9 6 K a b ı ı ! Tarihi: 3 0 . 7 . 1 9 9 6
6 8
A d l i
as
other
necropsy
cases
belonging
to
non-hospitalized
lardan ha st an e
g roup hav e normal microflora because of preserved
m u c o s a l barrier. I n a d d i t i o n t h e isolation o f E s c h e r i c h i a coli
as the p r e d o m i n a t i n g o r g a n i s m m a d e evident the role of
c o l o n i c flora in t h e p o s t m o r t e m bacterial c o n t a m i n a t i o n .
kö ke nl i
6 0
otopsi o l g u s u n u n
d e k a l m a süreleri 1-24 g ü n
rak
belirlenmiştir.
T ı p
B ü l t e n i
hast an e­
o l u p o r t a la ma 4.2 g ü n
Özellikle
ö l ü m
a n ı n d a n
ola­
itibaren
g ö z l e g ö r ü l e b i l e c e k iç v e d ı ş y a p ı s a l d e ğ i ş i k l i ğ e m a r u z
k a l m a y a n
olgularda
ilk 0 - 2 4
saat z a m a n
aralıklarında
m o r t a l i t é g ö s t e r e n g r u p l a r ü z e r i n d e çalışılmıştır. O l g u ­
Hospital Autopsies, Non-hospital Autopsies,
Bronchial Mucus, Heart Blood, G r a m Negative Rods.
K e y w o r d s :
ların o t o p s i y a p ı l a n a n a
ka da r g e ç e n ortalama +4°
C'de
b u z d o l a p l a r ı n d a m u h a f a z a edilen, 0-24, 24-48, 4 8 saat
G İ R İ Ş
P o s t m o r t e m
d ö n e m d e
v ü c u t fonksiyonlarının s o n a
m e ,
k o k u ş m a
d a n
v e
b u n l a r d a n
rol o y n a y a n
b a h s e d i l m e k t e d i r
rın ne le r o l d u ğ u n u n
d a
özellikle k o k u ş m a
bir t a k ı m
u y g u n
v e
t e m
belirlenebilmesine,
gerekli t ü m
metodlarla orta­
bakteriyolojinin
talıkların
ile
otopsisi
infeksiyon
e s n a s ı n d a
a n t e m o r t e m d e
dolayısı
kökenli
ö l ü m
infeksiyona
ajanların t a n ı m l a n m a s ı n a
ö l ü m c ü l
n e d e n
yö ne li k
d e
v e
h a s ­
şial m u k u s
etyolojik
kullanılabileceği
k o n t a m i n e
b e r a b e r
ol an
otopsi
e s n a sı nd a
m i k r o o r g a n i z m a l a r ı n
n u
li o t o p s i o l g u l a r ı n ı n p o s t m o r t e m
k o l o n i z a s y o n u n u
farinks G r a m
tedavileri
g ö r e n
hastaların
s o n
p o s t m o r t e m
yıllarda
negatif
kanı,
b o ş l u ğ u n u n
gerekli
bakteri ü r e m e
v e
şial
k a l m a
altındaki peri­
s o l alt b o ş l u ğ u ­
b u l u n a n
negatif ç o m a k
biri
k a d a r ısı­
ö n c e
a e r o p
bakteriler y ö n ü n d e n
B u
ç a l ı şm ad a
yolojik
olan
a n t e m o r t e m
v e
ka lp
çalışmasını ya parak,
G r a m
steril
kanının
y a
d a y ı k a n m ı ş sıvısını aldık.
kestik.
A k c i ğ e r l e r d e n
ö r n e k
m u k u s
bakteriyolojik
ma teryal
a l m a
b u
olarak
bilinen
bakteri­
iki b ö l g e d e
n e ga ti f ç o m a k l a r ı n varlığını, b u
k a r d
sıvısını
y a p ı l m a k
aldık.
üz er e
A l ı n a n
kısa s ü r e d e
t ü m
materyalleri
m o r g d a
ç o m a k
G E R E Ç
h a s t a n e
k a l m a
n u n
h a s t a n e
v e
dışı
otopsi
p o s t m o r t e m
ür e m e s i n i h a n g i y ö n d e
Ç a l ı ş m a
Adli T ı p
v e
sürelerinin,
n e ­
olgularının
G r a m
negatif
etkilediğini araştırdık.
Y Ö N T E M
gruplarımızı
K u r u m u n a
hast an e
v e
hastane
dışından
otopsi a m a c ı y l a ge l e n 60'ar o l g u ­
y e r aldığı t o p l a m
1 2 0
o l g u d a n
oluşturduk.
ekimleri
Bakteriyoloji Laboratııvarına getirilerek öncelikle ana-
gatif ç o m a k l a r ı n cins v e tür d ü z e y i n d e tanılarını v e e n
önemlisi
b r o n ­
İ.Ü. Kar d i y o l o j i En stitüsü
kolonize
G r a m
alırken
teknikleri
göster­
p o s t m o r t e m
in­
e n j e k t ö r l e r l e s o l v e n t r i k ü l e giri­
diklerini b i l d i r m e k t e d i r l e r (6).
bronşial m u k u s
için­
diğeri
k a r d za r ı n ı n a ç ı l m a s ı y l a biri k a p a l ı diğeri n o r m a l p e r i ­
sürelerinin
değişiklik
y ü z ü n ü n
d o ğ r u l t u s u n d a dikkatli v e süratli bir şe k i l d e alınmıştır.
dağılımındaki ö n e ­
sürelerinde
bakteri­
A y r ı c a k o n t r o l g r u b u n u o l u ş t u r a n p e r i k a r d sıvısı, p e r i ­
m i n i v u r g u l a y a r a k h a s t a n e v e h a s t a n e dışı o t o p s i o l g u ­
m o r g d a
ol an
s a ğ v e sol akciğer olarak bir a y r ı m g ö z e t m e d e n
m i k r o o r g a n i z m a
k a l m a
aç ıl ma­
akciğerlerden b r o n ­
2 ' d e gösterildiği şe ki ld e aldık.
b u y y o n
disposible
s i j e n ile t e m a s ı n ı
negatif ç o m a k
bildirilmiştir (5). A y r ı c a
m o r g d a
h e k i m
A n a e r o p o l a n l a r ı n u c u n a steril b i r t ı p a t a k ı l a r a k o k ­
radyoterapi v e i m m u n s ü p -
insidanslarının değişebileceği
larında
g ö ğ ü s
a l ı n m a s ı n d a
lerek 2-5 mİ. k a d a r k a n
oluşturan bakteri dağılımına b e n z e ­
robiyal terapi, k e m o t e r a p i ,
sıvı
G r a m
c e l e n e c e k
diğini b i l d i r m e k t e d i r l e r (4). Y i n e a n t e m o r t e m a n t i m i k -
de,
1 v e
materyal
besleyici
a n a e r o p
izole
kadaşları 19 ö 9 ' d a yaptığı bir ç a l ı ş m a d a h a s t a n e k ö k e n ­
ç o m a k üremelerinin, a n t e m o r t e m G r a m
geçirilerek
oluşturan ventrikül üzeri yeteri d e r e c e y e
d e
çe vr e­
d a
dairesi ev r a k
tılan b i r s p a t u l a ile steril h a l e getirilir. D a h a
e d i l e b i l e c e ğ i n i g ö s t e r m i ş t i r (3). A y r ı c a J o h a n s o n v e ar ­
araştırmacılar
m o r g
tutanakları g ö z d e n
k a r d zarı açılarak, k a l b i n ö n
v e y a fırsatçı m i k r o o r g a n i z m a l a r ı n i z o l a s y o n d a ilk sıra­
resif
h e r d ö n e m
di. Steril b i r b i s t ü r i ile t o r a k s ı n h e m e n
b u n u n l a
hastane
yolojik m a l z e m e l e r o l g u y a y a k ı n bir y e r e d i z a y n edil­
O t o p s i sırasında yapılan p o s t m o r t e m bakteriyolojik
d e n
kanları incelen­
bilgileri k a y ı t l a r ı m ı z a aldık. U z m a n
re si m
Ayrıca
kültürler vücutta hızla yayılabilen m e v c u t n o n - p a t o j e n
aldığını,
ö n c e
sı ile sı rası ile k a l p t e n k a l p
bildirilmiştir (2).
yı
kayıtlara alındı v e
ka lp
o l a r a k ise; y i n e h a s t a n e v e
lışmaya aldığımız o l g u n u n
z a m a n ı
ol an
v e
v e t e k n i s y e n l e r i n k a t ı l ı m ı ile g e n e l o t o p s i s ı r a s ı n d a ç a ­
ile p o s t m o r ­
n e d e n i
süreleri d e
kayıttan olguların ö l ü m
y a çıkarılmasına v e vücutta n e gibi d e ğ i ş m e l e r e n e d e n
olduklarının
b e k l e m e
teryal a l ı n m a d a n
m i k r o o r g a n i z m a l a ­
teknik v e
olguların bronşial m u k u s
d ı ş ı n d a n g e l e n 3 0 o l g u n u n p e r i k a r d sıvısını aldık. M a ­
m i k r o o r g a n i z m a l a r ­
(1). İşte b u
üzerindeki
b u
di. K o n t r o l g r u b u
e r m e s i y l e g e r ç e k l e ş e n başlıca o l a y l a r d a n otoliz, ç ü r ü ­
ç ü r ü m e d e
v e
B u n ­
R e s i m 1: K a l p t e n k a l p k a n ı a l ı n m a s ı ( H . Ç a k a n - 1 9 9 5 )
6 9
C i l t 1, S a y ı 2 , 1 9 9 6
y a gidildi. A e r o b i k o l a r a k ise, b i l i n e n k l a s i k m i k r o b i ­
yoloji
yöntemlerini
uyguladık.
Özellikle
alınan
her
materyal, kanlı jeloz v e endobesiyerli plaklara e k i m l e ­
ri y a p ı l a r a k 3 7 ° C ' d e 2 4 - 4 8 s a a t i n k u b a s y o n a b ı r a k ı l d ı .
Kültüderin değerlendirilmesi m a k r o s k o b i k ve mikros­
kobik
yöntemlerin
testlerinden sonra
testlerinden
biri
m e v c u t G r a m
ya nı nd a
d e n e n e n
p e k
ç o k
ayıramadıklarımızı yine
olan
Api-20E
ile
şeker
hazır plak
m u a m e l e
ederek,
negatif çomakları tanımladık. Elde edi­
l e n v e r i l e r i m i z e F i s c h e r i n k e s i n x 2 testi ile K o l m o g o r o v - S m i r n o v istatistik h e s a p l a r ı u y g u l a n d ı .
B U L G U L A R
Çalışmamızı O c a k
dar
Adli
Tıp
1 9 9 5 ile N i s a n 1 9 9 5 s o n u n a k a ­
K u r u m u n a
C u m h u r i y e t
olgulardan
savcılıklarınca
gönderilen
adli
oluşturduk.
incelemeye
alınan otopsi olgularının yaş gruplan
P o s t m o r t e m
ve
cinsiyetlerine g ö r e d a ğ ı l ı m ı T a b l o I'de gösterilmiştir.
P o s t m o r t e m çalışma g r u b u n a giren hastane ve has­
t a n e dışı o t o p s i o l g u l a r ı n d a n a l ı n a n m a t e r y a l l e r i n t ü ­
m ü n d e
(bronşial m u k u s
g a n i z m a
varlığının
kökenlilerde 88 ( %
+ kalp kanı) üreyen mi kroor­
dağılımı
incelendiğinde
hastane
7 3 - 3 3 ) o l g u d a , h a s t a n e dışı 7 4 ( %
6 1 . 6 7 ) o l g u d a m i k r o o r g a n i z m a b e l i r l e n d i . H e r iki g r u p
arasında alınan bronşial m u k u s v e kalp kanı kültürün­
R e s i n i 2: A k c i ğ e r l e r d e n b r o n ş i a l m ı ı k u s a l ı n m a s ı
(H. Ç a k a n - 1 9 9 5 )
d e a n l a m l ı bir fark s a p t a n m a m ı ş t ı r ( p > 0 . 0 5 ) (Tablo.II).
B i r b a ş k a i f a d e y l e p o s t m o r t e m d ö n e m d e a l ı n a n h e r iki
erop v e aerop kültür yöntemlerini uyguladık.
A n a e r o p
likolatlı
olgu g r u b u n u n
olarak b ü t ü n materyaller öncelikle tiyog-
Schaedier
sıvı
besiyerine
v a n k o m y c i n ,
ganizmaların
ka-
h a s t a n e d ı ş ı n d a ise %
n a m y c i n ' l i a g a r ile k a n l ı j e l o z a e k i m l e r i y a p ı l a r a k A n a -
değişik
p l a k l a r A p i - 2 0 A a d ı v e r i l e n h a z ı r p l a k testleri ile t a n ı ­
dışı
hastane
kökenlilerde
45,68 o l d u ğ u
mi kroor­
%
54.32,
tesbit edildi (Şe-
P o s t m o r t e m i n c e l e m e y e aldığımız ol gu gruplarının,
saat i n k ü b a s y o n a bırakıldı. D a h a s o n r a ü r e m e g ö r ü l e n
ve hastane
materyallerinde ü r ey en
kil.l).
e ı o - G e n a d ı v e r i l e n jar s i s t e m i i ç i n d e e n a z 3 7 ° C ' d e 7 2
T a b l o I. H a s t a n e
t ü m
dağılımı
z a m a n
aralıklarında
m o r g d a
kaldıkları
süre
otopsi olgularının y a ş gı~uplan ve cinsiyete g ö r e dağılımı
H a s t a n e
kökenli
H a s t a n e dışı
Y a ş
G r u p l a n
Cinsiyet
Cinsiyet
G e n e l
T o p l a m
K a d ı n
Sayı
E r k e k
%
7
50
30-59
5
35.71
60>
2
14.29
0-29
T o p l a m
14
100
Sayı
T o p l a m
%
%
Sayı
9
19.57
16
26.67
31
67.39
36
60
13.04
8
6
46
100
13.33
100
60
K a d ı n
Topl;a m
E r k e k
Sayı
%
5
27.78
15
35.72
20
10
55.55
23
54.76
33
3
18
16.67
4
9.52
7
100
Sayı
42
%
100
Sayı
60
%
.
Sayı
%
33.33
36
30
55
69
57.50
11.67
15
100
T a b l o II. H a s t a n e v e h a s t a n e d ı ş ı o t o p s i o l g u l a r ı n d a n a l m a n m a t e r y a l l e r i n t ü m ü n d e ( b r o n ş i a l m u k u s
ü r e y e n m i k r o o r g a n i z m a varlığının otopsi g r u p l a r ı n a g ö r e dağılımı
120
+ kalp kanı)
M i k r o o r g a n i z m a varlığı
H a s t a n e
Sayı
var
y o k
T o p l a m
88
32
120
kökenli
%
H a s t a n e
Sayı
74
73.33
46
26.67
100
120
70
dışı
%
61..67
38.33
100
T o p l a m
Sayı
162
78
240
%
67.50
32.50
100
12.50
100
A d l i
T ı p
A c i n e t o b a c t e r i w o f f i v e B a c t e r o i d e s fragilis
tane
d ı ş ı n d a ise E s c h e r i c h i a coli 6 0
e n fazla izole edilirken b u n u
t e u s m i r a b i l i s izledi. E n
az
B ü l t e n i
oldu. H a s ­
o l g u d a
( %
16 olguyla ( %
52.63)
14.03) P r o ­
ü r e y e n l e r ise y i n e
l'er ol­
g u y l a ( % 0 . 88 ) A c i n e t o b a c t e r iwoffi v e B a c t e r o i d e s fra­
gilis o l d u . ( T a b l o . V ) .
T A R T I Ş M A
Adli
tıpta o t o p s i
toksikolojik
eğ er
v e
olgularına
b i y o k i m y a s a l
mortalité
infeksiyona
u y g u l a n a n
patolojik,
incelemelerin
dayalı
olarak
p o s t m o r t e m bakteriyoloji b ü y ü k ö n e m
y a n ı n d a
gelişmişse
kazanmaktadır.
A d l i tı p y a y ı n l a r ı n d a b e l i r t i l d i ğ i ü z e r e i s t e r h a s t a n e , is­
ter h a s t a n e
h ü c r e v e
Ş e k i l 1. P o s t m o r t e m o l a r a k a l m a n t ü m m a t e r y a l l e r i n k ü l t ü r ü n d e
s a p t a n a n m ik roorganizmaların dağılımı
( 1 - H a s t a n e kökenli, 2 - H a s t a n e dışı)
içinde, s a p t a n a n
tane
kökenli
90.00'ında,
%
n u n %
75-00'inde, 4 8 saat v e üzerindeki 4 0 o l g u n u n %
saat arası a l m a n
m i k r o o r g a n i z m a
belirlendi.
n e m l e r d e alınan bronşial m u k u s
d e
ganizmaların
ileri d e r e c e d e
4 0
Yayınlar
m o r t e m
o l g u ­
Değişik
d ö ­
o l g u n u n
%
m i k r o o r ­
t e m
belirlendi, fa­
kat anlamlı bir fark o l d u ğ u sa pt a n m a m ı ş t ı r (Tablo.IV).
H e r
iki o l g u
g r u b u n d a
p o s t m o r t e m
n a n materyallerin (bronşial m u k u s
ça lışmaya
nie
2 0
o l g u
o l g u
ile ( %
ile ( %
alı­
bronşlar
v e
b u
d u r u m u n
a l ı n m a s ı n ı b e l i r t m i ş l e r d i r (9). A y r ı ­
odacıklarının
a n t e m o r t e m
ç ü r ü me le ri nin b u
çalışmaların,
a n c a k
u y g u n
b i r d e n
fazla
v e
kalp
steril
n e d e n l e p o s t m o r t e m m i k ­
fizyolojik
olarak
iki b ö l ­
ha s t a n e
a n t e m o r t e m
kültür
a l ı n m a y a
b ö l g e d e
kültür
belirtmişlerdir (10).
kökenli
otopsi
olgularını,
dışı o t o p s i o l g u l a r ı ile a l ı n a n b r o n ş i a l m u k u s
kanı
ü r e m e s i
açısından
karşılaştırdığımızda
h e r iki m a t e r y a l d e ü r e m e y ü z d e o l a r a k e n f a z l a h a s t a ­
n e
kökenli
otopsi
olgularında
saptanmıştır
(p>0.05)
( T a b l o . II).
ile ( % 0 . 7 0 )
yılında
P a a k k o
t ü m
24-48
v e
arkadaşları
materyallerin
%
Sayı
36
90
30
75
22
iki
olgu
m u k u s
+
Top l am
%
55
Sayı
%
88
4
10
10
25
18
45
32
40
100
40
100
40
100
120
T a b l o IV. H a s t a n e dışı otopsi o l g u l a r ı n d a n değ i şi k z a m a n l a r d a a l m a n
kalp kanı) sayısına göre saptanan
mikroorganizma
varlığının dağılımı
h e r
(bronşial
48<
Sayı
yok
ilişkilerini bil­
olgularında
v e
%
T oplam
post­
o l m a y a n
Sayı
var
otopsi
kalp
A r a ş t ı r m a m ı z d a
26 .07) E s c h e r i c h i a coli
0-24
olgularında
b a ğ l ı o l a r a k geliştiğini, sağlıklı p o s t m o r ­
T a b l o UI. H a s t a n e k ö k e n l i
olgularından
değişik z a m a n l a r d a a l m a n
kalp k a m ) sayısına g ö r e s a p t a n a n m i k r o o r g a n i z m a varlığının dağılımı
Mikroorganizma
eşlik
florası
1 9 8 6
varlığı
g e n e l
bakteriyolojik
hast an e
14.08) Klebsiella p n e u m o ­
izlerken e n a z ü r e y e n l e r i ise l'er o l g u
ç ü r ü m e
m i k r o o r g a n i z m a
+ kalp kanı) kültü­
dağılımı incelendiğinde, h a s t a n e kök e n l i l e r d e e n fazla
aldığı b u n u
v e
otopsi
alınmasının ö n e m l i o l d u ğ u n u
r ü n d e i z o l e e d i l e n m i k r o o r g a n i z m a l a r ı n s ı k l ı k sı ra sı ile
o l a r a k ilk sırayı 3 7
(6,8),
g e d e z a m a n a
5 0 . 0 0 ' s i n d e , 2 4 - 4 8 s a a t a r a s ı alı­
m i k r o o r g a n i z m a
kö k e n l i
roor g a n i z m a l a r a bağlı d o k u
60.00'ında, 4 8 saat v e üzerindeki 4 0
75.00'inde
k o k u ş m a
olan bölgeler o l d u ğ u v e b u
g a n i z m a varlığının d a ğ ı l ı m ı i n c e l e n d i ğ i n d e ise 0 - 2 4 s a ­
n a n 4 0 o l g u n u n %
hast an e
ların d a g ö z ö n ü n e
ca
at arası 4 0 o l g u n u n %
ile
p e k ö n e m i n i n olmadığını otopsi esnasındaki b u l a ş m a ­
saptanmıştır
dışı o t o p s i o l g u l a r ı n d a s a p t a n a n
geldiğinde
bakteriyolojik ajanların h a s t a n e d e k a l m a süre­
dirirken
( p < 0 . 0 0 2 ) (Tablo.III).
H a s t a n e
katılımı
s i y l e d o l a y ı s ı ile b u r a d a k i f l o r a ile o l a n
+ kalp kanı kü ltürün­
anlamlı bir fark o l d u ğ u
olayı m e y d a n a
e d e r (7).
ol­
g u n u n
55.00'inde
24 -4 8
saat arası 4 0
ö l ü m
ğişikliklere bağlı olarak o r g a n d e f o r m a s y o n u m i k r o o r ­
m i k r o o r g a n i z m a l a r ı n va rlığı ise; h a s ­
otopsi olgularında 0-24
dışından
d o k u l a r d a k i fiziki, k i m y a s a l v e f i z y o l o j i k d e ­
73.33
26.67
100
t ü m materyellerin (bronşial
m u k u s +
Mikroorganizma
varlığı
0-24
24--48
48<
Topl a m
Sayı
%
Sayı
%
Sayı
%
Sayı
var
20
50
24
60
30
75
74
yok
20
50
16
40
10
25
46
T op l am
40
100
40
100
40
100
120
71
%
61.67
38.33
100
Cilt
1, S a y ı
2,
1 9 9 6
T a b l o V. H a s t a n e v e h a s t a n e dışı o t o p s i o l g u l a r ı n d a n
m i k r o o r g a n i z m a l a r ı n sıklık, s ı r a y l a d a ğ ı l ı m ı
oluşan
(bronşial
Hastane kökenli
m u k u s + kalp
kam)kültürlerinde üreyen
H a s t a n e dışı
%
%
Mikroorganizma
Sayı
37
26.07
E s c h e r i c h i a coli
60
52.63
20
14.08
P r o t e u s mirabilis
16
14.03
2
1.41
Proteus vulgaris
2
1.75
19
6
13.38
P se u d o m o n a s aeruginosa
8
7.02
4.22
Klebsiella p n e u m o n i a e
8
7.02
Enterobacter agglomerans
2
1.41
Klebsiella o x y t o c a
2
1.75
P s e u do m on a s aeruginosa
18
12.68
Enterobacter aerogenes
7
6.14
Mikroorganizma
Sayı
E s c h e r i c h i a coli
Klebsiella p n e u m o n i a e
Klebsiella o x y t o c a
Enterobacter aerogenes
Enterobacter cloacae
4
2.82
Enterobacter cloacae
5
4.39
P r o t e u s mirabilis
12
8.42
Citrobacter freundii
3
2.63
Proteus vulgaris
6
4.22
B a c t e r o i d e s fragilis
1
0.88
Citrobacter freundii
6
4.22
Acinetobacter lwoffi
1
0.88
Serretia m a r c e s c e n s
3
2.11
Tanısı k o n u l a m a y a n
1
0.88
Acinetobacter lwoffi
2.11
Acinetobacter baumannii
3
1
0.70
B a c t e r o i d e s fragilis
1
0.70
Tanısı k o n u l a m a y a n
2
P s e u d o m o n a s flourescens
T op l am
g r u b u
1.41
142
ile y a p t ı k l a r ı ç a l ı ş m a d a
olgularında
bronşial
m u k u s
hast an e
v e
T o p l a m
100
kalp
kökenli
k a n ı n d a
n e
kökenli
yo lu
otopsi olgularında farinks v e
florasındaki
y o n a
v e
m a k
ü r e m e s i
h a s t a n e y e
akciğer d o k u
için
paralel
faktör
s o n u c u m u z
olup,
ha s t a n e
m a d a
ü r e m e n i n
k o n m u ş
k o n t a m i n a s -
(2). A r a ş t ı r m a b u l g u l a r ı m ı z d a t o p l a m
negatif ç o ­
P a a k k o ' n u n
ortamlarının
ç a ­
ların g e n e l d e h a s t a n e florasına s a h i p b e n z e r s u ş l a r d a n
bakteri
otopsi
olgularımızın h a s t a n e d e pri­
m e r hastalığı t a k i b e n u z u n d ö n e m l i k r o n i k k a l m a l a r ı y ­
m o r g d a
la i z a h e d i l e b i l e c e ğ i n i d ü ş ü n ü y o r u z .
m a k
bronşial
b u
bakterilerin
b u
G r a m
y a
d a
mantarlara
olgularında
ise
sıyla d a h a
6 7
dışı o l g u d a
d a
olguların
edilmeleri,
hast an e
sürenin
yerini
bırakmasıdır.
t a m
o l d u ğ u n u
b e n z e r
olarak
m o r g d a
negatif ç o ­
tespit ettik ( p > 0 . 0 5 )
D o l a n
v e
arkadaşları
kaldıkları süre
ilk s a a t l e r d e ü r e m e n i n
olmaları
g i d e r e k artış g ö s t e r d i ğ i n i b e l i r t m i ş l e r d i r (9).
ile a ç ı k l a n a b i l i r .
Kontrol
rine y a k ı n de ğ e r l e r d e b u l u n m u ş .
m e y e
aldığımız
ü ç
g r u b u n d a k i
ü r e m e
materyalin
ü r e m e
o r a n l a r ı ile b i r b i ­
B u
Biz
paralelliği incele­
s o n u c u m u z u
saatlerde
a n t e m o r t e m
otopsi
b r o n ş v e kalp odacıklarında G r a m
olgularında
negatif ç o m a k
içinde
sonraki saatlerde
olguların
otopsiye
n e de nl er in e bağlı ola­
r a k n o n - i n f e k s i y ö z v e v ü c u t a n a t o m i k b ö l g e l e r i n i n ilk
r ı nd a b e n z e r şartlara s a h i p o l m a l a r ı y l a açıklayabiliriz..
kö ke nl i
dışı
g e l d i k l e r i n d e h a s t a n e dışı ö l ü m
farklı a r a ş t ı r m a g r u p l a ­
Ç a l ı ş m a m ı z d a
h a s t a n e
az o l d u ğ u n u ,
h a s t a n e
dışı
olguların
sürenin u z a m a ­
n o n - i n f e k s i y o n m o r t a l i t é n e d e n l e r i ile o t o p s i y e g e l m i ş
oranları, ç a l ı ş m a g r u b u n d a k i
u z a ­
saprofit
H a s t a n e
tersine
içerisindeki, G r a m
fazla ü r e m e
ş ü k
B u
süresine b a ğ ­
olguların hast an e or­
ç o m a k l a r ı n
b u n u n
kaldıkları süre
Y i n e
(Tablo.II).
b u
niteliktedir
h e r iki m a t e r y a ­
ü r e m e s i n i n ilk z a m a n l a r d a az, b u
(Tablo.IV).
b u l u n m a k t a
izole
negatif
m u k u s v e k a l p k a n ı k ü l t ü r pozitifliği d i ğ e r i n e g ö r e d ü ­
o r a n d a
destekler
l a r a k o t o p s i y e g e l m e l e r i v e ilk s a a t l e r d e y a p ı l a n o t o p ­
o l u ş m a s ı n a d a y a n a r a k b u
a l m a n
çalışmamızı
tamlarında y o ğ u n bakteriyal k o n t a m i n a s y o n a bağlı k a ­
y o ğ u n
masıyla
olgularından
b i z i m
lı o l a r a k a z a l m a s ı n ı n n e d e n i ,
silerde
otopsi
v e
lin k ü l t ü r ü n d e ü r e m e p o zi ti fl iğ ini n m o r g
olabileceğine
ğ i n i g ö s t e r m i ş t i r . D o l a y ı s ı ile ü r e y e n m i k r o o r g a n i z m a ­
dışı
ar ka da şl ar ını n yaptıkları çalış­
ilk s a a t l e r d e d a h a f a z l a o l d u ğ u s o n r a ­
ki saatlerde bakteri ü r e m e s i n i n g i d e r e k azaldığı or taya
hasta­
b a k t e r i y a l kirliliğin h a s t a l a n ö n e m l i d e r e c e d e etkiledi­
H a s t a n e
v e
100
üst s o l u n u m
harabiyetinin G r a m
p r e d i s p o z a n
b a ğ l a m ı ş l a r d ı r (6). B i z i m
lışmasına
bağlı y o ğ u n
sına karşın D e j o n g h
otopsi
ü r e m e y i
h a s t a n e dışına g ö r e d a h a fazla b u l m u ş v e b u n u
114
ü r e ­
m o r g d a
m i k r o o r g a n i z m a
flora
k a l m a
v e
a k ı m ı n a
fizyolojiye
karşı
sahip
k o y a b i l e c e k
olmaları
v e
süresinin u z a m a s ı y l a üst s o l u n u m yolu
m e s i n i n ilk 2 4 s a a t t e d a h a f a z l a o l d u ğ u n u m o r g d a k a l ­
v e
m a
et­
m a k l a r ı n b ü y ü k b i r h ı z l a y a y ı l m a l a r ı ile açıklayabiliriz.
Araştırmacı­
Y a n i h a s t a n e k ö k e n l i l e r ile h a s t a n e dışı o t o p s i o l g u l a ­
süresinin u z a m a s ı y l a ü r e m e n i n o l u m s u z y ö n d e
kilendiğini
lardan
g ö r d ü k
C a r p e n t e r
(p <0.002)
v e
Wi lk in s
bir ç a l ı ş m a d a ü r e m e n i n
saatlerde
z i m
d a h a
s o n u c u m u z
o l g u
ile y a p t ı k l a r ı
ilk s a a t l e r d e d a h a
fazla o l d u ğ u n u
b u
(Tablo.III).
2 0 3 3
(11).
bakterilerindeki özellikle G r a m
rı a r a s ı n d a m o r g d a
az, s o n r a k i
bulmuşlardır
araştırmacılardan
b a r s a k
m a k
Bi­
süresince G r a m
H e r
iki o l g u
g r u b u n d a
ka lp k a n ı n d a izole edilen G r a m
7 2
negatif ç o ­
insidansı a ç ı s ı n d a n ters bir k o r e l a s y o n o l d u ğ u n u
belirledik.
farklı b u l u n m a ­
k a l m a
negatif ç o ­
bronşial
m u k u s
negatif ç o m a k
v e
incele­
A d l i
m e s i sırasında E s c h e r i c h i a coli v e d i ğ e r enterik b a k t e ­
rilerin
ilk sırayı
aldığı v e
P s e u d o m o n a s
(Tablo.V). B u
bunların
a e r u g i n o s a
s o n u c u m u z u n
m o r t e m
bakteriyolojik
g ö r d ü k
(2,3,5,6).
Literatür
ç o k post­
paralel
incelemesi
karşılaştırmalı ç a l ı ş m a n ı n s a d e c e
1 9 8 6
karşılaştırmalı
dahilinde
anatomi,
çalışma
s a p t a y a m a d ı k .
fizyoloji, v e
Adli
yaptığımızda
yılında P a a k k o
adli
Ü l k e ­
3.D a l t o n H P . P o s t m o r t e m S p e c i m e n s : D a l t o n H P ,
Nottebart HC,eds. interpretive Medical
Microbiology. N e w y o r k . Churchill Livingstone,
1986;16:1037-40.
bilgiler
mikrobiyoloji,
klinik mikrobiyoloji
zin t e m e l i n d e s o n u c u m u z
olsa bulgularımızı
ulaşabildiğimiz
tıp,
2 . D e J o n g h D S , Loftis J W , G r e e n G S , S h r v e l y JA,
M i n c k l e r T M . P o s t m o r t e m B a c t e r i o l o g y . A Pratical
M e t h o d for R o u t i n e Use. A m J Clin Path.
1968;49:424-8.
o l d u ğ u n u
v e arkadaşlarının yaptığı araştırmasında bulduk.
m i z d e
1.K n i g h t B . S i m p s o n ' s F o r e n s i c M e d i c i n e . 1 0 t h
e d . L o n d o n : E d w a r d - A r n o l d , 1991;38-45.
g ö r ü l m ü ş t ü r
d a yapılan p e k
çalışmalara
bilgilerimi­
P a a k k o ' n u n k i n d e n farklı d a
klasik bilimsel verilere
u y g u n
4. J o h a n s o n
Pharyngeal
Emergence
M e d , 1969;
ola­
rak değerlendiriyoruz.
Araştırmamız,
mi krobiyal
kirliliği
d ö n e m d e ,
y o ğ u n
W G , Pie r ce A K , S a n f o r d JP. C h a n g i n g
Bacterial Flora o f H o s p i t a l i z e d Patients,
o f G r a m N e g a t i v e b a c i l l i N e w E n g . J.
281:1137-40.
5. K l a s t e r s k y J, D a n e a u D , V e r h e s t A . S i g n i f i c a n c e
of Rou t in e P o s t m o r t e m Bacteriological Cultures.
P a t h Biol. 1 9 7 2 ; 2 0 : 8 4 3 - 7 .
S O N U Ç
floralarının p o s t m o r t e m
B ü l t e n i
K A Y N A K L A R
non-enteriklerden
izlediği
T ı p
ha st an e
olguların a n a t o m i k
sal m i k r o o r g a n i z m a florası v e a n a t o m i k b ö l g e l e r i n b o -
6 . P a a k k o P , N u r m i T , S a r k i o j a T , H i r v o n e n J,
S u t i n e n S. P o s t m o r t e m B a c t e r i a l C u l t u r e a t
B r o n c h i a l M u c u s a n d H e a r t B l o o d in H o spital a n d
Non-hospital A u t o p s i e s Effect of M o r g u e T i m e a n d
L e n g t h o f Hospitalization. Z b l B a k t H y g B.
z u l m a m a s ı n ı n
1986;182:361-71.
b ö l g e l e r i n d e bakteriyal k i r l e n m e y i artırdığını v u r g u l a ­
yarak,
ha s t a n e
n i z m a
ü r e m e
dışı o t o p s i
v e
olgularında
ya yılmasına en g e l
ö n e m i n i
ortaya
ise m i k r o o r g a ­
teşkil e d e n
k o y m u ş t u r .
d o k u -
Ayrıca
iki a r a ş t ı r m a g r u b u n d a a l ı n a n b r o n ş i a l m u k u s
v e
her
kalp
7. K o n e m a n E W , D a v i s M A . P o s t m o r t e m
B a c t e r i o l o g y . III.Clinical S i g n i f i c a n c e o f
M i c r o o r g a n i s m s , R e c o v e r e d at A u t o p s y . A m J Clin
Path. 1974;61:28-40.
k a n ı n d a e n fazla E s c h e r i c h i a coli'nin izole e d i l m e s i ise
olguların p o s t m o r t e m y o ğ u n bir enterik bakteri kontam i n a s y o n u n a m a r u z
şında
ha s t a n e
m a t e r y a l d e
ç o m a k
v e
potansiyel
otopsi
olgularında
patojen
dirençli
tür çeşitliliğinin fazla o l m a s ı ,
y o ğ u n
rının
kalmasını göstermiştir. B u n u n
kökenli
b a k ı m
tekrar
ise
G r a m
her
dı­
8. W i l s o n W R , D o l a n C T , W a s h i n g t o n J A , B r o w n
A L , Ritts R E . C l i n i c a l S i g n i f i c a n c e o f P o s t m o r t e m
Cultures, A r c h Path. 1972;94:244-9.
iki
negatif
h a s t a n e l e r i n acil
9. D o l a n C T , B r o w n A L , R it t s R E . M i c r o b i o l o g i c a l
E x a m i n o t i o n of P o s t m o r t e m Tissues, A r c h Path.
1971;92:206-11.
ünitelerinde antibiyotik u y g u l a m a l a ­
g ö z d e n
geçirilmesi
gerekliliğini
vu r g u l a ­
mıştır.
1 0. R o b e r t s FJ. A R e v i e w o f P o s t m o r t e m
Bacteriological Cultures. C a n a d M e d A s s J
1969;100:70-74.
11. C a r p e n t e r H M , W i l k i n s R M . A u t o p s y
Bacteriology R e v i e w of 2 03 3 Cases. A r c h Path
1964:;77:81-89.
Y a z ı ş m a Adresi:
Uz.Bio. H ü s e y i n Ç a k a n
İ.Ü. K a r d i y o l o j i E ns t i t ü s ü ,
Bakteryoloji v e K a n m e rkezi
İstanbul
7 3
Cilt
1, S a y ı
K A N
2,
1 9 9 6
A L K O L
D Ü Z E Y İ N İ E T K İ L E Y E N F A K T Ö R L E R İ N A D L İ T I P
A Ç I S I N D A N D E Ğ E R L E N D İ R İ L M E S İ
T h e M e dic o-L ega l Evahıtaion o f V a r io us Factors Effective o n Bloocl A l c o h o l Level
N e v i n V u r a l *, H ü l y a S a y ı n **
V u r a l N , S a y ı n H . K a n a l k o l d ü z e y i n i e t k i l e y e n f a k t ö r l e r i n a d l i tıp a ç ı s ı n d a n d e ğ e r l e n d r i l m e s i , A d l i T ı p B ü l t e n i ,
1996;1(2):74-81.
veins c a n b e u s e d for p o s t m o r t e m b l o o d s a m p l i n g . B l o o d
d r a w n f r o m t h e h e a r t is n o t i d e a l d u e t o e n d o g e n o u s
alcohol formation or b i o chemical alcohol oxidation.
T h i s s t u d y d es c r i b e s t h e p r eservative effect o f s o d i u m
f l u o r i d e a n d s o d i u m a z i d e o n b l o o d a l c o h o l level.
P o s t m o r t e m b l o o d s a m p l e s w e r e s t o r e d at + 4 C C a n d + 2 2 ° C
f o r 2 8 d a y s a n d a l c o h o l l e v e l s w e r e d e t e r m i n e d a t t h e 0., 7
th, 1 4 th, 2 1 s t a n d 2 8 t h d a y s .
T h e r e s u l t s s h o w e d t h a t s o d i u m a z i d e is m o r e e f f e c t i v e
t ha n s o d i u m fluoride for the preservation of p o s t m o r t e m
b l o o d a l c o h o l at + 4 ° C .
Ö Z E T
A n t e m o r t e m ve p o s t m o r t e m k a n alkolünün d o ğ r u olarak
analizi adli tıp a ç ı s ı n d a n ç o k ö n e m l i d i r . P o s t m o r t e m k a n ö r ­
neğinin alınması, s a k l a m a v e k o r u n m a koşullan k a n alkol
d üz e y i n i etkileyebilmektedir. P o s t m o r t e m m i k r o b i y a l etki­
l e r d e n dolayı, k a n alkol tayini için e n u y g u n k a n ö r n e ğ i k a y ­
nağı f e m o r a l ven'dir. K a f a v e b o y u n venleri d e p o s t m o r t e m
k a n a l ı m ı n d a kullanılabilir. K a l p k a n ı e n d o j e n alkol o l u ş u ­
m u v e y a b i y o k i m y a s a l alkol o k s i d a s y o n u n d a n dolayı ideal
değildir.
B u çalışma, k a n alkol d ü z e y i n e s o d y u m florür v e s o d ­
y u m a z i d i n k o r u y u c u etkisini t a n ı m l a m a k t a d ı r . P o s t m o r t e m
k a n ö r n e k l e r i + 4 ° C v e + 2 2 ° C ' d e 2 8 g ü n b e k l e t i l e r e k , 0.,7.,
14., 2 1 . v e 2 8 . g ü n l e r d e a l k o l k o n s a n t r a s y o n l a r ı t a y i n e d i l ­
miştir.
Bulgulara göre, p o s t m o r t e m k a n alkolünün k o r u n m a s ı
için + 4 ° C ' d e s o d y u m a z i d i n s o d y u m f l o r ü r d e n d a h a etkili o l ­
d u ğ u görülmüştür.
w o r d s : B l o o d E t h a n o l A na l y s i s , C h e m i c a l Stabilisation,
E n d o g e n o u s Ethanol, Ethly Alcohol, Microdiffusion Analysis,
P o s t m o r t e m B l o o d A l c o h o l Loss, Storage Conditions.
K e y
GİRİŞ
Etil a l k o l ü n
v ü c u t
sıvılarında özellikle k a n d a
d o ğ ­
A n a h t a r k e l i m e l e r : E n d o j e n Etil A l k o l , Etil A l k o l , K a n Etil
r u v e h a s s a s o l a r a k ta y i n i t o k s i k o l o j i k a m a ç v e adli tıp
A l k o l Analizi, K i m y a s a l Stabilité, M i k r o d i f i i z y o n Y ö n t e m i ,
P o s t m o r t e m K a n Alkol Kaybı, S a k l a m a Koşullan.
açısından önemlidir. Ülkelerin b i r ç o ğ u n d a ha st an e y a ­
taklarının
hastalık
v e
% 2 0 ' d e n
S U M M A R Y
vüzlerin %80'i,
A c c u r a t e analysis o f a l c o h o l ( e t h a n o l ) in a n t e m o r t e m
a n d p o s t m o r t e m b l o o d is v e r y i m p o r t a n t f o r m e d i c o l e g a l
purposes. S o u r c e of p o s t m o r t e m b l o o d s a mple, collection
a n d p r e s e r v a t i o n c o n d i t i o n s c a n effect b l o o d a l c o h o l levels.
F e m o r a l v e i n is t h e m o s t s u i t a b l e s o u r c e f o r b l o o d a l c o h o l
determination as the p o s t m o r t e m invasion of microorganisms
sebebiyet
spread takes place through
arteries. A l s o h e a d
and
lerdir.
alkoliklere
uğrayanlara
v e
alkolle
ayrılmıştır.
Irza
ilgili
teca­
t r a f i k k a z a s ı y a p a n l a r ı n % 6 0 'ı, y a n g ı n a
verenlerin
Ö l ü m l e r e
%50'sinde,
fazlası
k a z a y a
% 16 'sı a l k o l
gelince,
d ü ş m e l e r d e
etkisinde
trafik k a z a l a r ı n d a
ölenlerin
%45'inde,
olan
kişi­
ölenlerin
cinayetle­
rin % 5 0 - 7 0 ' i n d e , a n a b a b a katillerinin % 2 0 ' s i n d e alkol­
lü içki s o r u m l u b u l u n m u ş t u r (1). T r a f i k k a z a l a r ı n d a v e
b u s e b e p l e o l u ş a n öl ümlerde, alkol etkisinde araç kul-
neck
* B u ç a l ı ş m a 1 3 - 1 6 M a y ı s 1 9 9 6 T a r i h i n d e B u r s a ' d a d ü z e n l e n e n II.Adli B i l i m l e r K o n g r e s i n d e p o s t e r o l a r a k s u n u l m u ş t u r .
* Prof. Dr., A . Ü . Eczacılık Fakültesi F a r m . T o ksikoloji A B D ; A . Ü . Adli T ı p
** U z m . K i m . , A d l i T ı p K u r u m u A n k a r a G r u p B a ş k a n l ı ğ ı
Geliş Tarihi: 1 8 . 5 . 1 9 9 6 , D ü z e l t m e Tarihi:2 0 . 6 . 1 9 9 6 , K a b u l Tarihi:30.7.1996.
7 4
Enstitüsü F e n Bilimleri A B D
A d l i
l a n m a n ı n
ö n e m l i
bir n e d e n
larda gösterilmiştir. B u
o l d u ğ u
n e d e n l e
birçok
rasında
araştırma­
birçok ülke
trafik y a ­
gerekli
prosedürlere
dikkat
T ı p
edilmesi
B ü l t e n
g e r e k ­
m e k t e d i r (9).
salarında alkol etkisinde araç k u l l a n m a y ı yasaklarken,
k a n d a k i
alkol
değerini su ç
d ü z e y i n i n
yasal
olarak k a b u l
alkol
limiti ü s t ü n d e k i
e t m e k t e d i r l e r (2). Y a s a l
A L K O L
al­
k o l limiti T ü r k i y e v e N o r v e ç ' t e 0 . 5 p r o m i l , F r a n s a , D a ­
ni marka,
Belçika,
A m e r i k a
v e
A l m a n y a ' d a
0.8
ise
İtalya, İ s p a n y a
sa rhoşluk
v e
halinde
1. N U M U N E L E R İ N
promil,
Birleşik Devletleri eyaletlerinin ç o ğ u n d a
promil'dir.
rında
İsviçre
kullanılması
1.0
vılar k a n
b u
k o n u d a
yapılan
y a s a k
çalışmalarda
k a n
alkol seviyesi
n u m u n e
Türkiye'de
18 E k i m
Ga z e t e ' d e
edilen
2 9 1 8
m a d d e s i
1 9 8 3
y a y ı n l a n a n
no'lu
tarih v e
v e
13
1 8 1 9 5
E k i m
Karayolları Trafik
" U y u ş t u r u c u
v e
keyif verici m a d d e l e r i
yeteneklerini
k a y b e t m i ş
kişilerin
48.
n e tm el iğ e
rürlüğe
b ı ra km ak ta dır
giren
m a d d e s i n d e
v e
şartlarım" b u
(8).
Karayolları
b u
k o n u d a
almış
d a n
Trafik
açısından
ar a b a
k a z a s ı n d a
alkol
T C K ' n ı n
110.
tip
kanunları
571,
572,
573,
luk şahsın iradesi dışında v e y a
hastalığı
y o k t u r ( T C K
dolayısıyla
m a d d e
etkisinin bilin­
biyolojik
tomlarla
v e
575.
cezai
m a d d e l e ­
alkol
d ü z e y i
A l k o l ü n
arasında
v a r d ı r . K a n d a k i etil a l k o l m i k t a r ı % 5 0
ğ u n d a
kişi
ç o k
hafif olarak
miktarı % 1 0 0 - 2 0 0 m g
gösterdiği
g e n e l d e
sini
s e m p ­
b i r ilişki
alkol
kisi, a l k o l l ü i ç k i y i a l m a
a l m a k
y a r a l a n m a
için
u y g u n
başlamışsa v e y a
v e y a
yırtılma
varsa
n u m u n e l e r i femo ra l d a m a r ­
s e v i ye de
g e l e n
E n
kanları
d a h a
yırtılmamış odakların­
alınan
k a n
g l u k o z
iyi
ideal değildir,
içerir, e ğ e r m i k r o ­
k a n
f e m o r a l
k a n
k a n
sayıda
n u m u n e s i
v e n
d a h a
k a y n a ğ ı
mikropların
u y g u n d u r .
a l m a k
karın b o ş l u ğ u n d a n
b ü y ü k
M ü m k ü n
P r o u t y
ettirir.
d a m a r
m ü m k ü n
taşır
ö l ç ü l m e s i i ç i n n u m u n e l e r i n a l ı n m a s ı v e s a k l a n m a s ı sı­
19
b o y u n
ö r n e k
B a ş k a
değilse, g ö ğ ü s
alınabilir, f a ka t b u
m i k r o o r g a n i z m a
içer­
olursa
steril ş ı r ı n g a v e y a
iğne
yüzeyini delerek n u m u n e
alınabi­
ç o k g e r e k m e z s e y a p ı l m a m a l ı d ı r (9).
v e
s a n t r a s y o n u
farkı
v e
ettiğinden,
ö l ç ü d e
A n d e r s o n
(1987)
ka'da yapılan bir araştırmada,
(3). A d l i o l a y l a r d a etil a l k o l s e v i y e l e r i n i n d o ğ r u o l a r a k
K a f a
ihtiva
alımı için ikinci kaynaktır.
örneği
lir, y i n e d e
k a z a n ı n oluş za­
hareket
az
yardımıyla d o k u
idrarda v e s o ­
ö n e m
a ğ ­
s a k l a n m a l ı d ı r (11).
o l d u ğ u n d a n
bölgelerde
h a v a s ı n d a alkol miktarının saptanması, sa rh oş­
ç o k b ü y ü k
alan
N u m u n e l e r
k a y n a ğ ı
v e y a
re d e ğ i ş m e k t e d i r (1,3,8).
göst er me si b a k ı m ı n d a n
ü z e ­
n u m u n e y i
intestinal arterler p o s t m o r t e m
mektedir.
l u ğ u n tayini, alkol a l ı n m a z a m a n ı v e
+ 4 ° C ' d e
n u m u n e s i
K a l p t e n
yükseltebilir.
y e r d e n
hızı, m i k t a r ı , içki sıcaklığı, k i ­
A d l i tıp v e trafik b a k ı m ı n d a n k a n d a ,
k a n
y ü k s e k
p o s t m o r t e m
m g
ş i n i n açlığı, t o k l u ğ u , g e n e t i k v e b i r e y s e l f a k t ö r l e r e g ö ­
m a n ı n ı
kullanıldığı,
ven'dir.
tan
ü s t ü n d e k i k o n s a n t r a s y o n l a r d a ö l ü m kesindir. A l k o l et­
l u n u m
m a d d e
bir şekilde
venleri
arasında
i k e n c i d d i z e h i r l e n m e belirtileri o r t a y a çıkar. % 5 0 0
tipinde
Fazla m i k t a r d a d a m a r içeren b a c a k venleri, barsak-
arasında o l d u ğ u n d a kişinin alkol
aldığı h a r e k e t l e r i n d e n anlaşılır, % 3 0 0 - 5 0 0 m g
artırabil­
v a k u m
o r g a n i z m a k o n t a m i n a s y o n u v a r s a etil a l k o l s e v i y e ­
u y g u n
K a n d a k i
v e y a
imzası bulunmalıdır.
alınmalıdır.
ç ü n k ü
m g ' d a n az o l d u ­
etkilenir.
u y g u n ­
a l ı n m a z a m a n ı v e tarihi, h a n g i
lar v e y a k a l b i n b o z u l m a m ı ş ,
46, 47, 48).
kandır.
kullanılma­
için
k o n s a n t r a s y o n u n u
şırınga
dikkat edilmelidir. K a n
d a n
e n
alınmalıdır.
tüpleri kullanılmalıdır. T ü p l e r i n
k o r u y u c u
şiddetli
s o r u m l u l u ğ u
s a p t a n m a s ı n d a
işlem
bölgeler seçilmelidir, e ğ e r ç ü r ü m e
a l k o ld en h u s u l e gelen
o l m u ş s a
derecesinin
materyal
k a n
t o p l a m a
P o s t m o r t e m
ile ilgili c e z a i h ü ­
5 7 4
kol toplarda­
zı s ı k ı c a k a p a l ı o l a r a k a n a l i z e k a d a r v e a n a l i z s o n ­
A l k o l l e z e h i r l e n m e d e v e y a adli tıp a ç ı s ı n d a n bir ki­
şinin sa rhoşluk
alkol
Steril
kişinin adı v e
rinde ye r almaktadır. C e z a k a n u n l a r ı m ı z a g ö r e sa rh oş­
akıl
k a n
(10).
rasında b u z d o l a b ı n d a
Trafik yasası dışında alkol a l m a
ö n
tarafından
H g C l 2 b u
ri nd e isim, n u m u n e
m e s i önemlidir.
k ü m l e r
b u n l a r
k a n
k a z a sigorta poliçelerindeki bazı koşulların sağlan­
m a s ı
n u m u n e s i
pe rs on el
temizlenmelidir.
m e k t e d i r
y ü ­
Y ö n e t m e l i ğ i n i n
y a s a k l a r belirtilmiştir. C e z a
k a n
u z m a n
leyicileri ( % 7 0 v / v i z o p r o p i l alkol) k u l l a n ı l m a k t a d ı r
v e
hazırlanacak y ö ­
tarihinde
a l ı m ı n d a dikkatli o l u n ­
dur. A m e r i k a ' d a h a la klinik a m a ç l ı ıslak deri t e m i z ­
karayollarında
16.6.1985
saat içinde p o s t m o r t e m
Deri y ü z e y i alkol v e y a o r g a n i k ç ö z ü c ü
etki dereceleri v e k a n d a k i miktarlarının tespit usulleri­
m u a y e n e
A n t e m o r t e m
m a r ı n d a n
ar aç k u l l a n m a l a r ı m " y a s a k l a m a k t a v e "alkollü içkilerin
ni v e
2 4
d a
sonrası ceset -10°C
alınırsa m i k r o o r g a n i z m a k o n t a m i n a s y o n u d a ­
K a n :
o l a n l a r ile a l k o l l ü i ç k i a l m a l a r ı n e d e n i y l e g ü v e n l i s ü r ­
m e
edilir v e
h a v a ­
d o k u l a r d a
m a l ı d ı r (9).
ka b u l
K a n u n u ' n u n
çeşitli sıvı v e
kalmışsa, p o s t m o r t e m n u m u n e
sayılı R e s ­
1983'te
tükrük,
h a a z olmaktadır. E ğ e r ceset 2 4 saatten fazla + 2 0 ° C ' d e
y ü k ­
s e k b u l u n m u ş t u r (4,5,6,7).
m i
idrardır. B u n l a r ı n d ı ş ı n d a s o l u n u m
altında m u h a f a z a
trafik
1.0 p r o m i l d e n
A L I N M A S I
etil a l k o l a n a l i z i y a p ı l a b i l i r . Ö l ü m
k a z a s ı y a p a n v e y a trafik kurallarını ihlal e d e n s ü r ü c ü ­
lerin % 6 5 ' i n d e
v e
sı, v i t r ö z h ü m ö r ,
edilmiş, k a n d a k i m i k t a r k a n u n l a k ı s ı t l a n m a m ı ş t ı r (1,3).
Türkiye'de
E T K İ L E Y E N
Etil a l k o l a n a l i z i n d e g e n e l d e k u l l a n ı l a n b i y o l o j i k sı­
P o r t e k i z trafik k a n u n l a ­
araç
K O N S A N T R A S Y O N U N U
F A K T Ö R L E R
v e
m g / d l
fe m o r a l
k a n
tarafından
kalp k a n
alkol
olarak b u l u n m u ş t u r .
1 0 0
va-
alkol k o n ­
k o n s a n t r a s y o n
İki ö r n e k
ara­
s ı n d a k i f a r k h e m a t o k r i t , v i s k o s i t e farkı, l i p e m i k k a -
7 5
Cilt
1, S a y ı
2,
1 9 9 6
rakter v e
kişinin ö l ü m
z a m a n ı n d a
kole g ö r e değişmektedir.
m o r a l
k a n
alkol
alınır.
a b s o r b l a d ı ğ ı al­
konsantrasyonları
arasında
B u z d o l a b ı n d a
a n a t o m i k
ç o k
d o ğ r u v e r e n
örnektir.
d u ğ u
gözlenmiştir (12).
Marraccini v e
tarafından yapılan bir araştırmada,
ark.
sağ v e
ol­
olarak izoledir v e
Ö l ç ü l e n
vitröz
h ü m ö r
o l a r a k bildirilmiştir (9, 13,
sol kalp
T ü k r ü k
15,
n u m u n e s i
k u s m u k
koşullarda saklanabilir. T ü k r ü k
a s p i r a s y o n u n u n a o r t ' d a k i etil a l k o l m i k t a ­
E g e
(1988)
y ü z e y i n d e n
sızan
tarafından
kalp kanı v e
k a n l ar da
d a
y ü k s e k b u l u n m a s ı ,
m u h t e m e l e n
bağlanmıştır.
n a n
k a n
alkol
d a n
elde
edilen
ş ü k
b u l u n m u ş t u r .
r a s ı etil a l k o l
k a n
örneği
b u
safhasında
değerlere g ö r e
g e n e l d e
tayini g e r e k e n
e n
zı e n
alı­
K a n
n u m u n e s i
ğinde,
nabilir.
analiz
için
yeterli
k a n
n u m u n e s i
O t o p s i
omirilikten,
d o k u l a r
sırasında
m i d e
nabilir (15).
d ü ­
si
ayrıntısına k a d a r
karşılaştırılmış
u z u n
d ü ş t ü ğ ü
v e
kalp
v e
kalp
dır. K a n :
u y g u n
ğ i n d e
k a ­
zarı
ark.
nefes
oranı
1 / 2 3 0 0
a d a p t e
edildi­
h a va sı nd ak i alkol ö l ç ü m ü
k a n al­
d e ğ i l d i r (1,
3 , 8 , 2 0 ).
.2. S A K L A M A
zarı
rasında, e n d o j e n alkol o l u ş u m u
k a n a m a
n u m u n e
alı­
kanizmalarının
tarafından
k a n ı ile b e y i n
K O Ş U L L A R I
A l k o l a n a l i z i i ç i n a l ı n a c a k n u m u n e l e r i n s a k l a n m a s ı sı­
r a s y o n u n d a
zarı k a ­
etkisiyle
v e y a
alkol ka yb ı m e ­
n u m u n e l e r i n
d e ğ i ş m e l e r olmaktadır.
alkol
B u
k o n s a n t ­
m e k a n i z m a l a r
ilerleyen k o n u l a r d a detaylı olarak açıklanmıştır.
v e y a
kafa
t r a v m a s ı n d a n
k a d a r g e ç e n
kalp
k a n
ö l çü le me di ği
z a m a n
alkol
K O R U N M A S I
İdeal bir k o r u y u c u
seviyesinin
gösterilmiştir.
kadarki z a m a n
N U M U N E L E R İ N
ara­
basit bir k i m y a s a l
T r a v m a
tuvarda
aralığı ( P T T I ) 9 saat­
k o l a y c a
bulunabilmelidir.
k o r u y u c u
t e n d a h a a z o l d u ğ u n d a k a l p k a n ı ile b e y i n z a r ı k a ­
tüplerine ö n c e d e n
konulmalı,
n a m a
k a n
odaklarındaki alkol seviyesi aynı b u l u n m u ş ,
P T T I
9 saatten d a h a
alkol
seviyesi
n a m a
fazla o l d u ğ u n d a
negatife
odaklarındaki
yaklaşırken,
alkol
ise k a l p k a n ı
b e y i n
şişelere
p o s t m o r t e m
b u l u n ­
gibi m a d d e l e r
azid,
k a n
m e t a l k a p a k l ı v e y a l a s t i k tı­
alınmalıdır.
idrar n u m u n e s i
A n t e m o r t e m
alımında
K a n
v e y a
rür (15
2 8 m l ’l i k k a ­
y u m
n u m u n e l e r i
m g / m l ) ,
civa
N u m u n e l e r i n
m a d d e
uçurulmalı,
d a h a
karıştırılmalıdır.
klorür,
n u m u n e l e r i
k o ­
solüsyonları k a n
sonra
S o d y u m
p o t a s y u m
kloramfenikol,
oksalat,
siklohegzimid
için k o r u y u c u
nesi,
lat ( 2 m g / m l )
steril ş ı r ı n g a
ile i d r a r k e s e s i n d e n
alınmalıdır
n u n u
(9, 15).
V i t r ö z h ü m ö r :
Ö n c e d e n
setlerde vitröz h ü m ö r
ilaçlanarak s a k l a n a n
m a d d e
zası, e n d ü s t r i y e l k a z a ,
t r a v m a v e
kullanılabilinir.
Vitröz
v a k u m l u
yangınlarda
h ü m ö r ,
şırınga
olarak
flo-
po ta s­
kullanılabilinir. A . B . D ' d e
kul­
v e p o t a s y u m o k s a ­
miktarı d a h a düşüktür. Alkol oksidasyo-
ö n l e m e k
n u m u n e
işlem bilhassa u ç a k k a ­
olarak s o d y u m
a n t i k o a g ü l a n
florür (2.5 m g / m l )
için, b u
rit'te ( 0 . 1 3 - 2 . 5 m g / m l )
kullanılarak alkol tayini k o ­
layca yapılabilmektedir. B u
girilerek,
c e ­
için k o r u y u c u
gerekirse
oksalat (4 m g / m l )
lanılan s o d y u m
içine
k o n u l a r a k
iyodo-asetat,
paklı k a p l a r kullanılabilir. P o s t m o r t e m idrar n u m u ­
kişilerde
sa­
o l a r a k ö n e r i l m i ş t i r (9, 21).
İdrar n u m u n e s i
c a m
s o d y u m
heparin,
m u ş t u r ( 16 ).
İ d r a r :
n u m u n e l e r i
florür,
zarı k a ­
seviyesi y ü k s e k
bileşime
h i p olmalı, ısıya dayanıklılığı y ü k s e k o l m a l ı v e la boıa-
r u n m a s ı işleminde,
g ö z
olarak
kirlendi­
b o ş l u ğ u n d a n ,
(1989)
Alkol
s i s t e m a t i k ha t a l a r e l i m i n e edilebilir. B u n l a r a
r a ğ m e n s o l u n u m
a n a l i z i i ç i n alı­
b e y i n
özellikle
ö l ü m e
o l d u ğ u n d a ,
sonrası ö l ü m e
palı
bilmesi gerekir.
o d a k l a r ı n d a n alınan ör ne k l e r d e alkol seviye­
ölenlerde k a z a d a n
lığı
ince
işlemi
kullanılan ciha­
rı i l e a l v e o l e r h a v a d a k i a l k o l a r a s ı n d a b i r i l i ş k i v a r ­
o l m a d ı ğ ı n d a
frontal l o b u n d a n
B u c h s b a u m
yapılan bir çalışmada,
n a m a
alkol
içeriğinden,
odaklarından, b e y i n
kişinin d e n e y i m l i o l m a s ı v e
k o l ü n ü n g e r ç e k a n l a m d a tayin m e t o d u
yaralanmalar),
çeşitli sıvı v e
ihtiyaç o l d u ğ u
u ç u c u b i r b i l e ş i k o l d u ğ u için, k a n d a k i a l k o l m i k t a ­
s o n ­
periferik ve nler o l d u ğ u
fakt ör ün e
için çeşitli c i h a z l a r k u l l a n ı l m a k t a d ı r . B u
y a p a n
k a n ı n ­
d a h a
vaka la rd a
m e k
a n ı n ­
ö l ü m
d ö n ü ş ü m
h a v a s ı : Trafikte pratik o l m a s ı n d a n d o l a ­
S o l u n u m
n a a t i n e varılmıştır (14).
(travmatik
al­
yı s o l u n u m h a v a s ı n d a alkol k o n s a n t r a s y o n u n u ölç­
o l d u k l a ­
iliak v e n
çalışma s o n u n d a ,
k a y n a ğ ı n ı n
ile a y n ı
bildirilmiştir (20).
tayi­
kesit y ü z e y i n d e n
konsantrasyonları,
B u
etil a l k o l
olguların ö l ü m
Karaciğer
s a n t r a s y o n u n a
bir
alkol k o n s a n t r a s y o ­
a b s o r p s i y o n
rına
yapılan
karaciğer kesit
yapılan
n i n d e bazı ol gularda ka lp k a n
n u n u n
n u m u n e s i
n u m u n e s i n d e k i
k o l s e vi ye si ni n ku ll anılabilmesi için k a n alkol k o n ­
rını artırdığı s a p t a n m ı ş t ı r (13)v e
değerinden,
17, 18, 19).
k a n
T ü k r ü k :
Ertürk
alkol
k a n alkol k o n s a n t r a s y o n u n a d ö n ü ş ü m faktörü 0.89
(1990)
a l k o l s e v i y e l e r i n i n f a r k l ı o l d u ğ u v e etil a l k o l i ç e r e n
a r a ş t ı r m a d a , iliak v e n ,
k a d a r
so nr a b e k l e ­
alkol tayininde
inanılır bir ö r n e k
analizine
ö l ü m d e n
y e n
kanının
alkol
k i m y a s a l o l a r a k kararlıdır,
c e s e t l e r d e etil a l k o l s e v i y e s i n i e n
b ü y ü k sayılabilecek fark b u l u n m a d ı ğ ı , p o s t m o r t e m
kalp
+ 4 C ' d e
bekletilir. V i t r ö z h ü m ö r
S o n u ç olarak, kalp v e fe­
içinde
iki t u z l a b e r a b e r
s o d y u m
kullanılabilinir. F a k a t b u
k a h v e r e n g i
bir ç ö k e l e k
nit-
m a d d e
oluşturmakta
v e analizi z o r l a ş t ı r m a k t a d ı r (9, 21).
ölen
A n t i k o a g ü l a n olarak N a F v e E D T A
skleradan
d e
kullanılarak
b a z e n
k o n s a n t r a s y o n u n u n
7 6
k o n a n örnekler­
p ı h t ı l a ş m a ol ab il ir . Pıhtılı k a n l a r d a etil a l k o l
d a h a
d ü ş ü k
olduğu,
b u n u n d a
A d l i
pıhtıyı e z m e
işlemi sırasında alkolün
u ç m a s ı n d a n
S o d y u m
d o ­
ağız,
layı o l a b i l e c e ğ i bildirilmiştir (22, 23).
n a n
B i r k a ç yıl ö n c e s i n e k a d a r , i d r a r n u m u n e l e r i n d e k o ­
r u y u c u olarak 5 0 m g
fenilcivanitrat v e
1 0 0 m g
so nr a
yı, b u
o r g a n i k
miktar 2 8
şekilde
değiştirilmiştir.
konulmalı,
K o r u y u c u l a r
idrar n u m u n e s i
d a h a
N a F
C a n d i d a
Yalnız
olacak
şişelere ö n c e d e n
N a F
°C'de,
2 g ü n
etil
c a n s
olarak biyolojik m a t e r y a l d e
kullanılan başlıca y ö n t e m l e r
kr o m a t o g r a f i k v e
dırılabilir.
G a z
o t o m a t i k
enzimatik,
y ö n t e m l e r
kromatografisi
kimy as al
d a h a
Etil a l k o l ü n d i ğ e r a l k o l v e
aldehitlerden ayırımı h e a d
s p a c e g a z k r o m a t o g r a f i ile ç o k
tedir. B u
hassas v e
d a h a
ile k o r u n a n
22°C'de,
alkol
ile a ş ı l a n ı p
6 9
A L K O L
iyi y a p ı l a b i l m e k ­
K A Y B I N I N
1-
M E K A N İ Z M A L A R I
k a ç m ı ş
k o n t a m i n a s y o n u
H a n s m a n
y a
kol
d a n
kalpten
olan
gastrik
sıvıdan
etil
k o n t a m i n a s y o n u n u n
y a ş a y a n
v e
kişilerde v e y a
m i d e
v e r e n
çeşitli ş o k l a r ,
k a n
sistemine
1972), k o k u ş m u ş
bileceğini
m g / d l
ö n e
d e n
d i f ü z y o n u n -
M E K A N İ Z M A L A R I
gibi
y ü k s e k
d a n
G l u k o z ,
d o k u l a r d a
k a n i z m a
n a n
B o g u s z
Laktat
v e
ark.
seviyesi
o l d u ğ u n d a ,
m e k a n i z m a :
alınıp, b u z d o l a b ı n d a
edildiğinde
alkol ka y b ı
bir h a v a
(+4°C)
k o ­
m i k r o o r g a n i z m a l a r ­
önemsizdir.
N u m u n e
k a b ı n d a
b o ş l u ğ u varsa bakterinin aerobik m e ­
D o l u
k a p l ar da mikrobiyal aka z d ı r (9).
3. A l k o l a s e t a l d e h i t e o k s i t l e n e r e k k a y b o l a b i l i r . B u ­
n u n
ü ç
t e m e l özelliği vardır:
a)
Alkol
faktördür.
24 0 - 3 5 0
v e
etil a l k o l
m e ­
o k s i d a s y o n u n d a
U z u n
+22°C'yı
süreli
d o ğ r u
değildir,
+ 3 7 ° C
v e
± l ° C ' d e
kontrol
sıcaklık
b e k l e m e l e r d e
ö n e m l i
-20°C,
olarak
kontrol
+ 6 2 ° C
ise term os ta ti kse l o l a r a k
edilebilinir.
e t m e k
bir
+ 4 ° C
B r o w n
m ü m k ü n
v e
N e y l a n
araştırılmıştır. Y a ş a r k e n
barsakta
b u l u ­
s i d a s y o n u n u n
dışarıdan
o l u ş a n
seviyelerinin
pasitesine g ö r e
4 0 0
m g / d l ' y e
K o k u ş m u ş
sabit değildir,
sayısına
tarafından
alındığında,
k a d a r
bir
B l u m e
k a ­
d a n
b a ğ ı m s ı z
O ,
o d a
6 2 ° C ' d e
etil a l k o l
20°C'de
ol u­
araştırmada,
m i k r o o r g a n i z m a l a r ı n s a k l a m a sırasında k a n
hızında
+ 2 2 ° C
oranı,
olarak
etil
b u z d o l a b ı
sıcaklığında
% 4 3
alkol
k a n
+ 3 7 ° C
k a n ­
k o n s a n t r a s y o n u n ­
k o ş u l u n d a
( + 2 2 ° C )
m g / g ü n ' d ü r .
saklanması
ile
T a m
% 0 . 2 9
K a n
alko lü nü n
(+4°C)
m g / g ü n ,
n u m u n e s i n i n
sabit
-
kalmasına
o l a n a k s a ğ l a m a k t a d ı r (9, 12, 28, 29).
varlığına,
v e
başlangıç
k a tl ık b i r artış b u l u n m u ş t u r .
o k s i d a s y o n
yükselebildiği
m i k r o o r g a n i z m a n ı n
yapılan
k a n
mikropların
d o k u l a r d a
bağlıdır.
d a
k o n t a m i n a s y o n d a
p o s t m o r t e m
gösterilmiştir.
arasında 22
ilk safhalarını başlatır,
etil a l k o l
(1973)
m i k ­
s o n u c u
(1973) tarafından yapı la n bir ar aştırmada alkol ok-
N u m u n e
v e
kanlarda
b ü y ü m e s i
geniş
v e
cinsine
v e
tiviteden dolayı alkol ka y b ı d a h a
(1970,
Mikrobiyolojik
önemlidir.
ş u m u
k o n m a y a n
m e t a b o l i z m a s ı
o l d u k ç a
v e
idrarda
al­
tarafından
C o ı r y
mikroflora k o k u ş m a n ı n
sıcaklık
k o n ­
difüzyonla
s a p t a m ı ş l a r d ı r (9, 28).
tabolizması olmaktadır.
etil a l k o l ü n l a k t a t t a n o l u ş a ­
seviyelerde
1978'de
bir şekilde
n u m u n e l e r i n i n
kapların %5.6'sında
ile m u h a f a z a
dolayı
b ü y ü k
etil a l ­
sebebiyet
s e v i y e s i d e y ü k s e l e b i l m e k t e d i r (9, 25).
M i k r o b i y o l o j i k
ile a ç ı k l a n a b i l i r .
kaplarının kapa tı lm as ınd a­
N e y l a n (1973), k a n
steril o l a r a k k a n
r u y u c u
adli olay, asfiksi k a r a c i ğ e r ­
sürmüşlerdir.
b u l u n ­
yesi d e b u n d a n b ü y ü k ö l ç ü d e etkilenir. Sağlıklı kişiler­
m e k a n i z m a l a r :
dağıtır.
k a n d a k i
olarak
ö r n e k l e r i n d e k i al­
deki glikojen rezervini ha re ke te geçirerek g l u k o z a ç e ­
virir v e
m g / d l
s i n d e d i r . M i k r o o r g a n i z m a s a y ı s ı a r t t ı k ç a etil a l k o l s e v i ­
değiştirebilir. Ö l ü m e
kaza,
7
ko-
o l u ş a n e n y ü k s e k
b o ş l u ğ u v e ­
sıvısının
p o s t m o r t e m
kol k o n s a n t r a s y o n u n u
bekletildiğinde
v e e n e r j i k a y n a ğ ı o l a r a k etil a l k o l ü k u l l a n m a k a p a s i t e -
k a n
b i y o k i m y a s a l
°C'de
olabilir. O l d u k ç a f a zl a s a y ı d a m i k r o o r g a n i z m a k a r b o n
alkol
k a y n a k l a n d ı ğ ı g ö r ü ş ü n d e d i r (9).
K i m y a s a l
v e
polipropilen
roorganizmaların
olabilmektedir.
p o s t m o r t e m
3 7
2. A l k o l k a y b ı k o r u y u c u
etkilemektedir.
(1967), karın bölgesi, g ö ğ ü s
alınan
(10
albi­
Alkol ka y b ı n u m u n e
kol ka yb ı o l d u ğ u n u
B o y u n v e n i n d e n p o s t m o r t e m k a n n u m u n e s i alındığın­
ö z a f a g u s a
37
N a F
Alkol ka yb ı ü ç t e m e l m e k a n i z m a
C a n l ı k i ş i l e r d e n k a n a l ı n m a d a n ö n c e d e r i n i n etil a l ­
d a
gösterilmiştir.
k o n s a n t r a s y o n u
E N D O J E N
sonuçlarını
1 g ü n
6 ° C ' d e bekletildiğin­
spesifiktir.
B r o w n
analiz
26).
önemlidir.
n u m u n e l e r i ,
n u m u n e l e r d e
d u ğ u
t e m i z l e n m e s i
ta
n u m u n e l e r i C a n d i d a
saat
ki k u s u r l a r d a n oluşabilir.
kolle
b u l u ­
etil a l k o l
gösterilmiştir (9,
g ü n
k a n
z a m a n l a r ı e l d e edil e b i l i n i r (2, 8, 24).
O L U Ş U M
k a n d a
sıcaklık
k a n
3 5
o l u ş m a d ı ğ ı
ile k o r u n a n
etil a l k o l
t e k n i k l e u ç u c u m a d d e l e r için farklı a l ı k o n m a
A L K O L
genellikle
m u ş t u r (27).
v e
en zimatik y ö n t e m l e r e g ö r e
tarafından
sırasındaki
r u y u c u k o n m a y a n
g a z
olarak sınıflan­
y ö n t em i,
i n s a n d a
etil a l k o l o l u ş m a d ı ğ ı g ö z l e n m i ş t i r . A ş ı l a n a n v e
alkol tayininde
kimyasal,
albicans
e n g e l l e y e m e d i ğ i
m a d a
d e
s o n r a a l ı n m a l ı d ı r (9).
Y Ö N T E M L E R İ
G e n e l
w / v )
kadınlarda vajina bö l g e s i n d e
s a k l a m a
m g / m l )
3. A N A L İ Z
( % 1
B ü l t e n
C h a n g v e ark. ( 1 9 8 9 ) t a r a f ı n d a n y a p ı l a n bir araştır­
civa tuzlarının toksisitesinden d o l a ­
ml'lik şişede 3 0 0 - 4 0 0 m g
v e
o l u ş u m u n u
s o d y u m
floıür, 1 7 0 ml'lik ş i ş e d e o l a c a k ş e k i l d e kullanılırdı. D a ­
h a
florür'ün
h a z ı m
T ı p
La k a t u a
b)
çeşitli
larda
Alkol
o k s i d a s y o n u
% 5 0 - 2 5 0
m g
ko ns a n t r a s y o n l a d o ğ r u
n u m u ­
c) K a pa lı
n e s i n d e k i etil a l k o l s e v i y e s i n i a r t ı r d ı ğ ı g ö z l e n m i ş t i r .
7 7
çalışılan b ü t ü n
arasındaki
k a p l a r d a
alkol
sıcaklık­
seviyelerinde
orantılı değildir (28).
k a n
n u m u n e s i n i n
etil a l k o l
Cilt
1, S a y ı
2,
1 9 9 6
s e v i y e s i eritrosit iştiraki v e
y o n d a n
bin v e
sıcaklığa bağlı oksidas-
d o l a y ı azalabilir. O r t a m d a k i
Başlangıçta
v e
m e t h e m o g l o b i n etil a l k o l ü n a s e t i k asit v e y a
aktivitesi,
sında b i l i n m e y e n
o k s i h e m o g l o b i n i n
ö n l e m e k
lerde
a s e t a l d e h i t e o k s i d a s y o n u n a y a r d ı m e d e r . Etil a l k o l
oksitleme
etil a l k o l
n u m u n e l e r i n d e
o k s i h e m o g l o -
b o z u l m a ­
g ö r ü l m ü ş ,
v a m
e d e r e k
lan
n u m u n e l e r d e
s e b e p
+ 4 ° C ' d e
(x) y a v a ş ç a oluşur v e
olur. M e t h e m o g l o b i n
s a k l a m a
h ı z l a etil
sırasında k a n
or ta la ma
ğ ı n d a
ta la ma
eritrositleri t a r a f ı n d a n
indirgenir. H e m o g l o b i n
v a n ı n
d e
kayb ın ın derecesi n u m u n e
n a bağlıdır. S m a l d o n v e
lobinin n u m u n e
h e m o g l o b i n e
n u m u n e
oksijeniyle o k s i h e m o g l o b i n
k a b ı n d a k i h a ­
m a
oluşturur. Alkol
b o ş l u ğ u n d a k i
2.4 k e z
g ü n d e
alkol
değe ri nd ek i
7.
v e
k o r u y u c u
s o d y u m
s o d y u m
d a h a
+ 2 2 ° C ' d e çalışı­
g ü n l er de ki
o l m a y a n
florürlü
y ü k s e l m e ,
n u m u n e l e r d e n
n u m u n e l e r d e n
azid'li n u m u n e l e r d e n
y ü k s e k
alkol
b u l u n m u ş t u r .
n u m u n e l e r i n d e
alkol
m g / d l
(ortala­
arasında o l a n p o s t m o r t e m
kaybını
g ö s t e r m e k
v e
k a n
ö n l e m e k
için y a p ı l a n çalışmalarda, b ü t ü n
n u n d a k u l l a n ı l a b i l e c e ğ i n i ileri s ü r m ü ş l e r d i r . G e n e l ­
d e
de,
ka y b ı görülmüştür. + 2 2 ° C d e
ç a l ı ş ı l a n n u m u n e l e r d e 7.,
14., 21. v e
alkol ka yb ı, + 4 ° C ' d e çalı­
n u m u n e
k a b ı n d a k i
% 2 0 - 4 0
süresi
m a k
mg'lık
u z a d ı k ç a
için
h a v a
k a y ı p
ka yı p
n u m u n e
b o ş l u ğ u n d a
olma kt ad ır
artmaktadır.
kabı
k a n
n u m u n e ­
v e
s a k l a m a
Oksijeni
örneğiyle
azalt­
a z
şılan
t a m a m e n
fakat
s o d y u m
y ü k s e k
y u m
yapılan
çalışmalarda
s o d ­
ö n e m l i
ö l ç ü d e
inhibe
tırmada,
m a d d e
m a s a
B u
V E
kanlığında
yapılan
kullanılmıştır.
saati
otopsilerden
Ö l ü m l e
a ş m a y a n ,
m o r t e m
y u m
y a
Y Ö N T E M
çalışmada, Adli T ı p K u r u m u
k a n
otopsi
çeşitli
florür'lü ( % 1
w / v )
o l a r a k 7.,14., 21. v e
v e
alınan
kalp
pik
B a ş ­
azid'li n u m u n e l e r d e n
v e
T a b l o
2
1.7 k e z
v e
K a n
etil
m i n d e ,
alkol
n u m u n e s i
k o n u l m a d ı ğ ı
d a z a m a n l a
alındıktan
z a m a n ,
k a n
so n r a
başlangıçta
n u m u n e s i n d e
başladığı v e
5.v e
d e ğ e ri ne
ulaştığı
15.
(kan,
açığa
nat) dış odacıkta,
z ü c ü
idrar,
çı ka n
g ü n l e r
(20°C)
15, 20, 2 5 v e
arasında
5, 1 0 ,
görülmüştür.
4 5
e n d o j e n g l u k o z s e v i y e s i 3- g ü n
s o d ­
v i y e s i is e 5. g ü n d e n
azid'li ( % 0 . 3 w / v )
k o r u y u c u
etil a l k o l
15. g ü n e
g ü n
etil a l k o l ü n
O d a
o r g a n )
serbest hale
(asit-dikromat)
b u n d a n
p o t a s y u m
g e ç e n
ise iç o d a c ı k t a
b e k l e y e n kanlarda
0 ' a i n m i ş , etil a l k o l s e ­
k a d a r hızla artmış, son-
b e k l e ­
y ö n t e ­
u ç u c u
k a r b o ­
zehiri tutan ç ö ­
bulunur.
O d a
sı­
caklığı v e y a 3 7 ° C ' d e b u h a r v e y a g a z haline g e ç e n u ç u ­
zehir
b u
odacıktaki
kapalı
ç ö z ü c ü
s i s t em de
içinde
d i f ü z y o n a
ç ö z ü n ü r
v e
u ğ r a y a r a k
iç
sıvı f a z a g e ç e r .
K a p i l l e r p i p e t y a r d ı m ı y l a iç o d a c ı k t a k i ç ö z e l t i b i r t ü p e
alınarak
kantitatif analiz
m e t r e d e
o k u n u r (11, 30, 31).
için 4 5 0
n m ' d e
spektrofoto-
S a k l a m a
B U L G U L A R V E T A R T I Ş M A
süreleri
Ş e k i l 1 : T a b l o 1 ’d e k i p o s t m o r t e m k a n ö r n e k l e r i n d e s a k l a m a
koşullarnıa göre end o je n alkol o l u ş u m u
7 8
g l u k o z
sıcaklığında
analizi y a pı la ca k biyolojik
ezilmiş
ol­
M e t a b o l i z m a y a
C o m v a y - M i k r o d i f ü z y o n
reaktif ( d o y m u ş
2'de
etil a l k o l o l u ş m a ­
gösterilmiştir.
post­
C o m v a y - M i k r o d i f ü z y o n
kapalı bir s i s t e m d e
materyalle
zehiri
analizinde
kullanılmıştır.
d a h a
Şekil
tilerek analizleri yapılmıştır.
y ö n t e m i
1.5
ark. ( 1 9 7 0 ) tarafından y a p ı l a n bir araş­
k a n
seviyelerindeki
+ 2 2 ° C d e
o r t a la ma
S o n u ç l a r
d ü ş m e
+ 4 ° C v e
or ta la ma
florür'lü n u m u n e l e r d e n o r t a l a m a 1.5 kez.
seviyesinde
s o d y u m
7. g ü n ­
belirli b i r a l k o l
b a ğ l ı o l a r a k etil a l k o l m i k t a r ı y ü k s e l i r k e n k a n
kanları
o l m a d a n ,
n u m u n e l e r d e
g ü n l e r d e
n u m u n e l e r d e n
farkı,
k o r u y u c u
28. g ü n ,
G r u p
28.
z a m a n
arasındaki
alkol
n u m u n e l e r i n i n
A n k a r a
o l m a y a n
b u l u n m u ş t u r .
B o g u s z
ettiği g ö z l e n m i ş t i r
(29).
G E R E Ç
v e
görülmektedir.
azid, h i d r o j e n sülfür, di t i y o n i t v e nitritin a l k o l o k ­
s i d a s y o n u n u
21.
28. g ü n l e r d e k i %
kez, s o d y u m
A l k o l o k s i d a s y o n u n u ö n l e m e k için, çeşitli i n h i b i t o r
etkileri ü z e r i n e
14.,
k o r u y u c u
d o l d u r u l m a l ı d ı r (9, 29).
m a d d e l e r i n
c u
or­
ortala­
So nu çl ar T a b ­
konsantrasyonları 8 8 - 2 0 4
ma-. 1 4 2 . 4 ± 4 3 . 5 m g / d l )
o k ­
14.
b u
d e ­
s i j e n d e n o l u ş a b i l e c e ğ i n i v e etil a l k o l ü n o k s i d a s y o -
d e n
2 4
14. g ü n ­
Şekil l'de görülmektedir.
K a n
k a b ı n d a k i h a v a miktarı­
1.6 kez,
1.8 kez,
lo 1 v e
B r o w n (1973), o k s i h e m o g ­
k a b ı n d a k i h a v a
21.
7. v e
konsantrasyonlarında
ilk d e ğ e r i n e y a k l a ş m ı ş t ı r .
çalışılan
ö r n e k l e r i n d e oluşabilir v e alifatik al dehitlerin varlı­
m e m e l i
alkol
k a n
g ö s t e r m e k
y ü k s e l m e d ü ş m e y e ba şl am ış , 28. g ü n d e ise d ü ş m e
ara ok sitleme ajanının y a r d ı m ı y ­
ü r ü n
p o s t m o r t e m
o l u ş u m u n u
çalışmalarda,
n u m u n e l e r i n
alkolle reak si yo na girerek asetaldehitin o l u ş u m u n a
la o l u ş u r . A r a
alkol
için y a p ı l a n
b ü t ü n
y ü k s e l m e
i ç e r m e y e n
e n d o j e n
A d l i
T ı p
B ü l t e n
T a b l o 1. B a ş l a n g ı ç t a e t i l a l k o l i ç e r m e y e n p o s t m o r t e m k a n ö r n e k l e r i n d e ' s a k l a m a
k o ş u t t a n ı m göre end o je n alkol o l u ş u m u
Kullanılan
Saklama
S a k l a m a sürelerine g ö r e k a n alkol konsantrasyonlarının
Koruyucu
Sıcaklığı
o r t a l a m a ( % m g ) v e s t a n d a r t s a p m a d e ğ e r l e ı ■i
Koruyucu Y o k
N a F (%lw/v)
N a N 3 (%0.3w/v)
°C
0. g ü n
7. g ü n
14. g ü n
21. g ü n
28. g ü n
4
0±0
9-6±5-3
17.6+4.5
11.2+3.3
5.6±4.5
22
0±0
14.4+8.3
28.0±6.3
16.0±2.8
10.4±3.6
4
0±0
6.4±4.5
12.0±2.8
6.4±3.5
2.4±3.5
22
0±0
8.8±6.5
16.8±1.8
10.4±3.6
6.4±3.6
4
0±0
1.6±2.2
5.6±2.2
1.6±2.2
0±0
22
0±0
4.0±4.0
9.6±2.2
4.8±1.8
2.4±2.2
1 H e r bir ç a l ı ş m a 5 p o s t m o r t e m k a n ö r n e ğ i n i n ortalamasıdır.
raki g ü n l e r y a v a ş ç a
sıcaklıkları
azalmıştır.
2 0 ° C
karşılaştırıldığında,
artışının d a h a
y ü k s e k
m a l a r sırasında k a n
v e
o l d u ğ u
ğı n d a
n u m u n e l e r i n e
v e
tıkları ç a l ı ş m a d a s u l u s o l ü s y o n l a r d a a l k o l k a y b ı ö n e m ­
sizken,
d o ğ r u
laktat e k ­
tarafından
sindeki alkol k a y b ı n a s o d y u m
yapılan
çalışmada,
n e s i çeşitli N a F
w / v )
% 1 10
çalışma
m g
k a n
n u m u n e s i n d e k i
v e
ark.
içeren
k a n
5
g ü n
so n r a
d a n
y u m
alkol
alkol
k a y b ın ın
z a m a n l a
dolayı
tarafından,
s o d y u m
çeşitli s ı c a k l ı k v e
florür v e
m i k r o o r g a n i z m a l a r
o l u ş a n
s o d y u m
n u m u n e l e r i n d e k i etil a l k o l k o n ­
v e
o k si da sy on -
değişiklikleri g ö r m e k
için y a p ı l a n
ç a l ı ş m a l a r d a , çeşitli s a k l a m a s ü r e l e r i n d e , + 4 ° C ' d e s o d ­
0, 0 . 5 , 1, 2, 4
k a n
k a n
santrasyonlarında
n u m u ­
bekletilmiştir.
s o n u n d a ,
(1982)
sürelerinde
a z i d ile k o r u n a n
n u m u n e ­
florür'ün etkisi ü z e r i n e
alkol
konsan tr as yon la rı nd a ( %
3 7 ° C ' d e 5 g ü n
B u
k a n
orantılı o l a r a k arttığı g ö z l e n m i ş t i r (28).
S t o n e
etil a l k o l s e v i y e s i n d e artış
(1973)
araş­
y o n l a r d a k i a l k o l k a y b ı n ı n z a m a n l a ilişkisi ü z e r i n e y a p ­
farklı s a k l a m a
N e y l a n
olarak b u l u n m u ş t u r . A y n ı
çalış­
gö zl en mi şt ir (32).
B r o w n
m g
tırmacıların o d a sıcaklığında (22°C), k a n v e sulu solüs­
s a k l a m a sıcaklı­
glukoz, pirüvat v e
15. g ü n d e
B u
ka yb ı % 1 3
alkol
asetaldehit seviyesinin
azaldığı gözlenmiştir. 3 7 ° C
l e n d i ğ i n d e , 5. v e
d a s y o n
s a k l a m a
e n d o j e n
görülmüştür.
pirüvat v e
10. g ü n d e
k a n
2 3 ° C
23 ° C ' d e
1.,
oksi-
azid ( % 0 . 3 w / v )
2.,
3.
aylarda
ile k o r u n a n
o k s i d a s y o n d a n
k a n
n u m u n e l e r i n d e
dolayı
o l u ş a n
alkol
T a b l o 2. F a r k l ı a l k o l k o n s a n t r a s y o n l a r ı n d a k i p o s t m o r t e m k a n ö r n e k l e r i n d e * s a k l a m a k o ş u l l a r ı n a g ö r e a l k o l k a y b ı
Kullanılan
Koruyucu
Saklama
Sıcaklığı
°C
4
Koruyucu
Y o k
22
4
N aF
(%lw/v)
22
4
N a N 3
(%0.3w/v)
22
S a k l a m a sürelerine g ör e k a n alkol konsantras­
yonlarının ortalama ( % m g ) v e standart
s a p m a değerleri
0. g ü n
7. g ü n
14. g ü n
142.4
125.6
±43.5
S a k l a m a sürelerine g ö r e k a n alkol k o n s a n ­
trasyonlarındaki % alkol kaybı v e standart
s a p m a değerleri
21. g ü n
28. g ü n
108.8
76
51.2
12.5
24.3
45.7
62.1
±43.7
±42.5
±23.7
±19.3
±4.1
±8.4
±9.9
± 16 .1
142.4
116
90.4
49.2
22.8
19.7
37.3
63.6
82.9
±43.5
±44.1
±42.0
±10.1
+9.7
±6.5
±12.9
±10.4
±11.8
142.4
132.8
120
102.4
84
7.1
16.5
28.7
42.1
±43.5
±43.4
±43.3
±39.2
±44.8
±3.5
±5.7
±8.5
±18.7
142.4
126.4
108
84.8
62.4
12.3
25.3
40.9
56.6
±43.5
±44.9
+43.9
±33.6
±34.7
±6.0
±8.8
±8.5
±15-2
142.4
138.4
132
126.4
116
2.9
7.8
11.9
191
±43.5
+43.1
±42.9
+41.6
±38.7
±2.0
±3.3
±3-6
±3.4
142.4
134.4
125.6
116
102.4
5.9
12.5
19.2
28.5
±43.5
±43.1
±41.7
±39.1
±35.3
+2.5
+3.7
±2.6
±3.9
' H e r bir ç a l ı ş m a 5 p o s t m o r t e m k a n ö r n e ğ i n i n ortalamasıdır.
7 9
0. g ü n
7. g ü n
14. g ü n
21. g ü n
28. g ü n
Cilt
1, S a y ı
2,
1 9 9 6
A c c i d e n t s a n d T r a f f i c O f f e n c e i n T u r k e y , J. T r a f f i c
M e d . , 1 9 8 4 ; 1 2 (4):6l-4.
5. V u r a l N , S a y g ı Ş. A S u r v e y o f B l o o d A l c o h o l
Effect o n Drivers in A n k a r a , International
W o r k s h o p o n Drugs a n d Driving by
I C A D T S / C B F T / A R F I , P a d o v a , İtaly, 1 9 9 1 ;64.
6. V u r a l N , S a y ı n H . E s t i m a t i o n o f B l o o d A l c o h o l
L e v e s o f Dri v er s b y W i d m a r k C a l c u l a t i o n in Traffic
A c c i d e n t s , J a c o b , B., B o n t e , W . e d s , A d v a n c e s in
Forensic Sciences, 13 th M e e t i n g of the
International Association of Forensic Sciences,
Düsseldorf, 1993; 2:171-5.
7. V u r a l N , S a y ı n H . E f f e c t o f T i m e I n t e r v a l
b e t w e e n the Traffic C a s e a n d A l c o h o l T est o n the
L e g a l B l o o d A l c o h o l Limit in Traffic A c c i d e n t s , A . Ü .
Ecz. Fak. Mec., Ankara, 1 9 9 6 (baskıda).
8. V u r a l N . T o k s i k o l o j i , A n k a r a , A.ii. B a s ı m e v i ,
1984;295-305.
9. H a r p e r D R , C o r r y J E L . C o l l e c t i o n a n d S t o r a g e o f
S p e c i m e n s for A l c o h o l A na l ys i s, Garriott, J.C. eds,
M e d i c o l e g a l A s p e c t s o f A l c o h o l D e t e r m i n a t i o n in
Biological S pe c i m e n s , Massochusetts, P S G
Şekil 2: T a b l o 2 d e k i p o s t m o r t e m katı ö r n e k l e r i n d e s a k l a m a
koşullarına göre % alkol kaybı
ka yb ın ın ç o k
az
bını ö n l e m e d e
S O N U Ç
V E
Y u k a r ı d a
ol du ğu ,
s o d y u m
f l o r ün ün alkol k a y ­
Publishing C o m p a n y , 1987; 145-6910. T a b e r n e r P V . A S o u r c e o f E r r o r in B l o o d A l c o h o l
yetersiz kaldığı g ö r ü l m ü ş t ü r (23).
Analysis, A l c o h o l a n d Alco ho l is m , 1989;24(5):48911. G i i l e y M , V u r a l N . T o k s i k o l o j i L a b o r a t u v a r
Kitabı, A n k a r a , A . Ü . Ecz. F a k . Y a y ı n l a n , 1975;37:1-5.
12. P r o u t y R W , A n d e r s o n W H . A C o m p a r i s o n o f
P o s t m o r t e m Heart B l o o d a n d F e m o r a l B l o o d Ethyl
A l c o h o l C o n c e n t r a t i o n s , J. A n a l y . T o x i c o . ,
1987;11:191-7.
1 3 . M a r r a c c i n i J V , C a r r o l l T , G r a n t S, H a l l e r a n S,
B e n z JA. Differences B e t w e e n Multisite P o s t m o r t e m
E t hanol C o n c entrations as Related to A g o n a l
E v e n t s , J. F o r e n s i c Sei., 1 9 9 0 ; 3 5 ( 6 ) : 1 3 6 0 - 6 .
1 4 . E r t ü r k S, E g e B . O t o p s i l e r d e K a n A l k o l
Düzeyini Belirlemek üzere K a n Örneklerinin
Alınabileceği Kaynakların Saptanması, Adli Tıp
Dergisi, 1988,4(1-2): 19-24.
15. B a c k e r R . C , P i s o n a R V , S o p h e r I M . T h e
C o m p a r i s o n o f A l c o h o l C o n c e n t r a t i o n s in
P o s t m o r t e m F l u i d s a n d T i s s u e s , J. F o r e n s i c Sei.,
Ö N E R İ L E R
d a
a ç ı k l a d ı ğ ı m ı z gibi, A d l i T ı p
açısından
alkol tayininin hassas v e d o ğ r u yapılması ç o k ö n e m l i ­
dir. B u
nedenle,
rilerin g ö z
1.
k a n d a
ö n ü n e
P o s t m o r t e m
h e m e n
nağı
k a n
alkol tayininde aşağıdaki ö n e ­
alınması gerekmektedir:
k a n
örneklerinin
alınması gerekir. E n
fe m o r a l
a l m a
damarlardır.
i m k a n ı
o l m a d ı ğ ı
ö l ü m d e n
so nr a
u y g u n k a n örneği k a y ­
F e m o r a l
z a m a n ,
d a m a r l a r d a n
kalp
kanı alkol
analizi için kullanılabilir.
2. E n d o j e n
m e k
alkol o l u ş u m u
için, k a n
örnekleri
v e y a
N a F
alkol kaybını
( % 1
w / v )
v e y a
önle­
N a N 3
( % 0 . 3 w / v ) _ i ç e r e n t ü p l e r e a l ı n m a l ı v e t ü p l e r i n a ğ z ı sı­
kıca kapatılarak analize k a d a r +4°C'de saklanmalıdır.
3. K o r u y u c u k u l l a n ı l a n k a n ö r n e k l e r i n i n a l k o l k o n ­
l e ) G L K ile T a y i n i v e T r a f i k t e U y g u l a n m a s ı , A . Ü .
1980; 2 5 (2):327-31.
1 6 . B u c h s b a u m R M , A d e l s o n L , S u n s h i n e I. A
C o m p a r i s o n of P o s t m o r t e m Ethanol Levels
Obtained from Blood and Subdural Specimens,
F o r e n s i c Sei. Int., 1 9 8 9 ; 4 1 : 2 3 7 - 4 3 .
1 7 . C o e JI, S h e r m a n R E . C o m p a r a t i v e S t u d y o f
P o s t m o r t e m V i t r e o u s H u m o u r a n d B l o o d A l c o h o l , J.
F o r e n s i c Sei., 1 9 7 0 ; 1 5 (2): 1 8 5 - 9 0 .
18. F e r n a n d e z P, L o p e z - R i v a d u l l a M , L i n a r e s J M , T a t o
F, B e r m e j o A M . A C o m p a r a t i v e P h a r m a c o k i n e t i c
S t u d y of Eth a no l in the B l o o d , Vitreous H u m o u r a n d
A q u e o u s H u m o u r o f R a b b i t s , F o r e n s i c Sei. Int., 1 9 8 9 ;
41:61-5.
1 9 . S c o t t W , R o o t I, S a n b o r n B . T h e U s e o f V i t r e o u s
Ecz. Fak. Mec., A n k a r a , G ö k ç e Ofset Matbaacılık,
1 9 8 1 , 1 1 (2): 1 9 0 - 9 .
3.Öztürel A. Adli Tıp, Ankara, O l g a ç Matbaası,
1983;387-402.
4. V u r a l N , S a y g ı Ş. T h e E f f e c t o f A l c o h o l o n T r a f f i c
H u m o u r for D e t e r m i n a t i o n o f Ethyl A l c o h o l in
P r e v i o u s l y E m b a l m e d B o d i e s , J. F o r e n s i c Sei., 1 9 7 4 ;
1 9 (4): 9 1 3 - 6 .
2 0 . H a e c k e l R , B u c k l i t s c h I. T h e C o m p a r a b i l i t y o f
E t h a n o l C o n c e n t r a t i o n s in Peripheral B l o o d a n d
santrasyonları,
d e n
+ 4 ° C ' d e
kalmaktadır.
B u
e n
f a z l a iki h a f t a d e ğ i ş m e ­
ne denle,
k a n
örneği
alındık­
tan so n r a alkol analizinin h e m e n yapılması gerekir.
4. A l k o l a n a l i z i n d e e n
nuçlar a l m a k
hassas, kesin v e
için, k i m y a s a l v e
duyarlı s o ­
enzi ma ti k y ö n t e m ­
ler yerine, h e a d s p a c e g a z k r o m a t o g r a f i s i y ö n t e m i ­
nin kullanılması d a h a
u y g u n d u r .
K A Y N A K L A R
1. E g e R . , Ö n e r O . A l k o l v e T r a f i k K a z a l a r ı , A n k a r a ,
E m e l Matbaası, 1986;15-92.
2. V u r a ! N , S a y g ı Ş. K a n A l k o l ü n ü n ( M i k r o Y ö n t e m -
8 0
A d l i
Saliva T h e P h e n o m e n o n o f V a r i a t i o n in Saliva to
T ı p
B ü l t e n
26. B l u m e P, L a k a t u a DJ. T h e Effect o f M i c r o b i a l
C o n t a m i n a t i o n of the B l o o d S a m p l e o n the
B l o o d C o n c e n t r a t i o n R a t i o s , J. C l i n . C h e m . C l i n .
D e t e r m i n a t i o n o f E t h a n o l L e v e l s in S e r u m , A m . J.Clin.
B i o c h e m . , 1 9 8 7 ; 2 5 (4): 1 9 9 - 2 0 4 .
21. T o s e la n cl P A , S a m p l e s a n d S a m p l i n g , M o f f a t A C ,
J a c k s o n JV, M o s s M S ; W i d d o p B eds, Clarke's
Isolation a n d Identification of Drugs, L o n d o n , T h e
P h a r m a c e u t i c a l Press, 1986; 115-6.
Pathol., 1973; 60:700-2.
2 7 . C h a n g J, K o l l m a n S E . T h e E f f e c t o f T e m p e r a t u r e
o n the Formation of Ethanol b y Candida Albicans
i n B l o o d , J. F o r e n s i c Sci., 1 9 8 9 ; 3 4 ( 1 ) : 1 0 5 - 9 .
22. S e n k o w s k i C M , T h o m p s o n K A . T h e A c c u r a c y of
28. B r o w n G A , N e y l a n D , R e y n o l d s W J , S m a l l d o n
B l o o d Alcohol Analysis Using H e a d s p a c e G a s
C h r o m a t o g r a p h y . w h e n Per f or m ed o n Clotted
K W . T h e S t a b i l i t y o f E t h a n o l i n S t o r e d B l o o d P a r t I.
S a m p l e s , J. F o r e n s i c S c i . , 1 9 9 0 ; 3 5 ( 1 ) : 1 7 6 - 8 0 .
23-Stone H M , Muirhead JM, T h o m p s o n HR.
Anal. C h i m . Acta, 1973; 66:271-83.
29. S m a l l d o n K W , B r o w n G A . T h e Stability o f E t h a n o l
i n S t o r e d B l o o d P a r t II. T h e M e c h a n i s m o f E t h a n o l
I m p o r t a n t V a r i ab l es a n d Interpretation o f Results,
Preservation a n d Storage of B l o o d Sam p le s
Con t ai n in g Alcohol, Stone, H . M . eds, Alcohol,
O x i d at i on , Anal. C h i m . Acta, 1973; 66: 285-90.
D rugs a n d the N e w Zealand, N e w Zealand, Science
Information Division Wellington, 1982; 29-36.
30. F el d st e in M , K l e n d s h o j N C . D e t e r m i n a t i o n o f
E t h y l A l c o h o l a n d V o l a t i l e R e d u c i n g S u b s t a n c e s , J.
2 4 . V u r a l N , A k s a ç S. P o s t m o r t e m K a n d a B a z ı
E n d o j e n M a d d e l e r i n (Alkollerin) O l u ş u m u n u n Adli
T ı p A ç ı s ı n d a n Araştırılması, Y ü k s e k Lisans Tezi,
F o r e n s i c Sci., 1 9 5 7 ; 2 ( 1 ) : 4 1 - 5 .
31. S u n s h i n e I eds. H a n d b o o k o f A naytical
Toxicology, Application of Microdiffusion
Ankara, 1996.
T e c h n i q u e , Cle v el a nd , T h e C h e m i c a l R u b b e r Co.,
1969; 1017-8.
3 2 . B o g u s z M , G u m i n s k a M , M a r k i e w i c z J. S t u d i e s o n
the F o r m a t i o n o f E n d o g e n o u s E t h a n o l in B l o o d
P u t r e f y i n g i n V i t r o , J. F o r e n s i c M e d . , 1 9 7 0 ; 1 7 ( 4 ) : 1 5 6 - 6 8 .
2 5 . B o g u s z M , G u m i n s k a M , M a r k i e w i c z J. S t u d i e s o n
t h e F o r m a t i o n o f E t h a n o l a n d o f P y r u v a t e a s its
Precursor fro m S o m e Di-and Tricarbonic C o m p o u n d s
i n P u t r e f y i n g B l o o d i n V i t r o , F o r e n s i c Sci., 1 9 7 2 ; 1 :
229-37.
Y a z ı ş m a Adresi:
Prof. Dr.
A.Ü.
N e v i n Vural
Eczacılık Fakültesi
Fa rmakoloji - Toksikoloji A n a b i l i m Dalı
A n k a r a
81
Cilt
1, S a y ı
2,
1 9 9 6
“H E K İ M L E R
D o
E U T H A N A S İ A Y I S A V U N U Y O R L A R M I
?”*
t h e P h y s c i a n s D e f e n d E u t h a n a s i a ?
Tarık G Ü N D Ü Z
**, S e t e n a y Ö N E R ***, T u n c a y Ç I N A R ****, H a ş a n D İ N ****
G ü n d ü z T , Ö n e r S , Ç ı n a r T , D i n H . H e k i m l e r Ö t e n a z i y i S a v u n u y o r l a r m ı ?, A d l i T ı p B ü l t e n i , 1 9 9 6 ; l ( 2 ) : 8 2 - 8 .
s u p p o r t e d t h e a p p l i c a t i o n , still 3 5 1 ( 6 8 . 8 2 % ) o f t h e m
r e f u s e d to get a responsibility in t h e application of
e u t h a n a s i a , e v e n if t h e p r o c e s s b e c o m e s l e g a l . O p i n i o n s o f
the p e o p l e w h o are with a n d against the idea w e r e collected
a n d s u m m a r i z e d , it w a s d e t e r m i n e d t h a t a l t h o u g h p a s s i v e
e u t h a n a s i a i s n o t l e g a l it i s c u r r e n t l y b e i n g a p p l i e d w h e n it
is n e c e s s a r y a n d t h a t p h y s c i a n s a r e b i a s e d t o t h e l e g a l i z a t i o n
o f t h e sub j ec t w h i l e t h e y r e f u s e to t a k e a role in the
application.
Ö Z E T
B u ç a l ı ş m a d a E u t h a n a s i a ' n ı n ( Ö t e n a z i ) t a n ı m ı v e kısa ta­
rihsel g e l i ş i m i n d e n s o n r a , 2 0 8 i T ı p F a k ü l t e s i V . sınıf ö ğ r e n ­
cisi, 3 0 2 si t ı p d o k t o r u o l a n t o p l a m 5 1 0 t ı p m e n s u b u n a y ö ­
n e l i k bir a n k e t ç a l ı ş m a s ı u y g u l a n d ı . K o n u h a k k ı n d a k i bilgi
d ü z e y i , k o n u n u n tartışılabileceği çevreler, b ir e y i n k e n d i y a ­
şamı üzerinde karar v e r m e hakkı, halen uygulanıp u yg u l a n ­
m a d ı ğ ı h a k k ı n d a k i d ü ş ü n c e l e r i , u y g u l a m a y a taraftar o l u p ol­
m a d ı ğ ı v e e y l e m d e g ö r e v alıp a l m a y a c a ğ ı n a ilişkin ç o k t a n
s e ç m e l i 6 a d e t s o r u yönetildi. A n k e t e katılanlardan 1/3 inin
k o n u h a k k ı n d a yeterli bilgisi o l m a d ı ğ ı , 3 2 5 i n i n ( % 6 3 . 7 2 ) u y ­
g u l a m a y a taraftar o l m a l a r ı n a karşın, 3 5 1 inin ( % 6 8 . 8 2 ) yasal
d ü z e n l e m e l e r yapılsa bile u y g u l a m a d a g ö r e v a l m a k i s t e m e ­
dikleri s a ptandı. K o n u y a taraftar o l a n v e karşı ç ıkanların g ö ­
rüşleri ö z e t l e n e r e k , p a s i f ö t a n a z i n i n y a s a l o l m a s ı n a k a r ş ı n
gerektiğinde uygulanmakta olduğu; hekimlerin u y g u l a m a d a
g ö r e v a l m a k i s t e m e m e l e r i n e karşın, genellikle k o n u n u n y a ­
s a l l a ş m a s ı n a taraftar o ld u kl a rı saptandı.
K e y w o r d s : E u t h a n a s i a , S e l f D e l i v e r a n c e , R i g h t t o Life,
M e r c y Killing, I n f o r m e d C o n s e n t
G İ R İ Ş
T ü m
belli
tartışılmakta olan, ü l k e m i z d e d e s o n
tabular
yıkılarak,
k a z a n a n Ötanazi, G r e k ç e
( ö l ü m )
: Ötanazi, Ö l ü m e Yardım, Y a ş a m a Hakkı,
İstek Ü z e r i n e Ö l ü m , Aydınlatılmış Rıza
A n a h t a r
d ü n y a d a
yıllarda
s ö z c ü k l e r i n d e n
a n l a m ı n a
k e l i m e l e r
ları d i n d i r i l m e y e n v e
linen,
In this stu d y, after t h e definition a n d s h o r t historical
d e v e l o p m e n t o f Eut h an a si a , a q u e s t i o n n a i r e w a s g i v e n to
5 1 0 m e d i c a l staff; 2 0 8 o f w h o m a r e m e d i c a l s t u d e n t s w h o
a r e in t h e 5 t h f o r m a n d 3 0 2 o f w h o m a r e p h y s c i a n s . I n this
questionnaire 6 multiple choice questions w e r e asked about
t h e k n o w l e d g e level, social g r o u p s to c o m m e n t a n d a r g u e
linçli v e
h u k u k i
ö z g ü r
tartışılabilir bir
b o y u t
(iyi g ü z e l ) v e T h a n a t o s i s
o l u ş m u ş
gelir. G ü n ü m ü z ü n
bul edilen, d u r u m u
S U M M A R Y
E u
olup,
"acısız ö l ü m
tıbbında b u
sözcük,
şifasız hastalığa y a k a l a n d ı ğ ı
"
acı­
k a ­
kendisi v e yakınları tarafından bi­
ehliyeti t a m
ol an
bir kişinin,
k e n d i
i r a d e s i ile v e r i l m i ş k a r a r ı ü z e r i n e ,
raplarını d i n d i r m e k a m a c ı
ile h e k i m
bi­
ıstı­
tarafından ağrısız
bir b i ç i m d e y a ş a m ı n a s o n verilmesi a n l a m ı n a g e l m e k ­
t e d i r ( A k t i f Ö t a n a z i ) . O r t o t h a n a s i a ise h a s t a y ı iyileştir­
m e
y o l u n d a k i
kilde ö l ü m ü n ü
o n the subject, t h e right o f p e r s o n to d e c i d e a b o u t his/her
o w n life, o p i n i o n s a b o u t c u r r e n t a p p l i c a t i o n s o f e u t h a n a s i a ,
w h e t h e r he/she w o u l d agree o n the application of the
process a n d w h e t h e r h e w o u l d accept to get a responsibility
i n it o r n o t . It w a s d e t e r m i n e d t h a t a m o n g t h e p e o p l e w h o
a t t e n d e d the questionnaire, o n e third didn't h a v e e n o u g h
k n o w l e d g e abo u t the subject while 325 (63.72 % ) of t h e m
m ü d a h a l e l e r i y a p m a y a r a k ,
pasif bir şe­
kolaylaştırma d e m e k t i r (Pasif Ötanazi)
( 1 , 2 ).
H e k i m l e r i n
becerilerini
v e
bilgilerini
b u
k o n u d a
y a r d ı m isteyen hastaların Pasif Ö t a n a z i (1,2) " K O L A Y
ö l ü m ü n ü
s a ğl ay ac ak
şekilde kullanıp
ğı, H i p o k r a t z a m a n ı n d a n
b u
y a n a
"
k u l l a n a m a y a c a ­
tartışılmaktadır.
E u t h a n a s i a d e y i m i tarihte ilk o l a r a k , X V I I . y ü z y ı l d a
* B u ç a l ı ş m a 1 3 - 1 6 M a y ı s 1 9 9 6 T a r i h i n d e B u r s a ' d a d ü z e n l e n e n II.Adli B il i m l e r K o n g r e s i n d e p o s t e r o l a r a k s u n u l m u ş t u r .
** Y . D o c . D r . , O s m a n g a z i Ü n i v . T ı p F a k . A d l i T ı p A n a b i l i m D a l ı
*** Y . D o c . D r . , O s m a n g a z i Ü n i v . T ı p F a k . B i y o i s t a t i s t i k A n a b i l i m D a l ı
**” A rş . G r v . , O s m a n g a z i Ü n i v . T ı p F a k . A d l i T ı p A n a b i l i m D a l ı
Geliş Tarihi: 1 8 . 5 . 1 9 9 6 , K a b u l Tarihi:: 3 0 . 7 . 1 9 9 6 .
8 2
A d l i
İngiliz filozofu Francis B a c o n ,
o r t a y a atılmıştır. B a c o n
e t m e k v e
(1561
fesi y a l n ı z h a s t a y ı i y il eş ti rm ekl e d e ğ i l f a k a t o n a
t e m i n e t m e k l e d e olur". N e w
A n k e t e katılan h e k i m l e r e : ötanazi k o n u s u
m a s ı
kolay
gerektiği,
kişinin
u y g u l a n m a d ı ğ ı ,
sına taraftar o l u p
fikre taraftarlık e t m i ş l e r d i r (3).
m e
e u t h a n a s i a ’y ı h u k u k a
ç a b a l a n X X .
N e w
Y o r k
y ü z y ı l ı n ilk y ı l l a r ı n d a ba ş l a r . 1 9 0 3
s o n
rev
o l d u ğ u n u
1 9 0 6 ’d a
bildirdi.
v e r m e n i n
h e k i m
O h i o ’d a ,
d e n
1 9 0 7 ’d e
iki
( U r u g u a y
K o n u n u n
-Ko-
Ö l ü m
A c t o f California) göre; yetişkin­
lere h a y a t s ü ı d ü r ü c ü
tedaviyi d u r d u r m a
m e s l e k i
d o k t o r a
ah la k
te d a v i d e n
prensiplerine
elini ç e k m e
lirli
i m k a n ı tanın­
aykırılık
b ö y l e
yetkisini tanımaktadır
Derneği,
ibaretti v e
15 ülkeyi temsil e d e n
2 0 0 de le­
m ı
ol gulardan
e u t h a n a s i a ’y ı ş i d d e t l e s a v u n u y o r l a r ­
t o p l a m
5 1 0
b u l u n m a d ı
1 9 9 4 - E k i m 1 9 9 5 tarihleri a r a s ı n ­
tıp m e n s u b u n a ,
ötanazi
tesinde
k o n u s u n d a k i
8 2 . 4 ’ü
yaklaşımlarını b e l i r l e m e k a m a c ı y l a ç o k t a n s e ç m e l i bir
an k e t uygulanmıştır. Ç a l ı ş m a m ı z a
10.79)
ö ğ r e t i m
üyesi,
8 9
( %
katılanlardan 55
17.45)
asistan
k o n u n u n
v.b.),
k e s i m l e r i n d e tartışılma­
ise gelişmişlik d ü z e y i m i z i n
u y g u n
o l m a d ı ğ ı n ı belirtmişlerdir.
karar
ol a n bir hastanın
v e r m e y e
3 3 6 ’s ı
( %
h a k k ı
65.88)
k e n d i
ol ma sı
y a ş a ­
gerektiğini
s a v u n u r k e n
arasındaki
1 0 5 ’i
( %
III).
fark
istatistiki
a ç ı d a n
anlamlı
( p > 0.05). İsta nb ul Üniversitesi T ı p F a k ü l ­
yapılan
bir
çalı şm ay a
katılan
hekimlerin
%
he r insanın k e n d i y a ş a m ı ü z e r i n d e karar v e r m e
O l g u l a r d a n
doktor,
2 6 l ’i n i n
( %
51.17)
yasal
o l m a m a s ı n a
k a r ş ı n ö t a n a z i n i n belirli d u r u m l a r d a u y g u l a n m a k t a
d u ğ u n a
ilişkin
görüşleri
dikkat
çekici
r e n i m g ö r e n 2 0 8 ( % 4 0 . 7 9 ) öğrenci, O s m a n g a z i Ü n i v e r ­
( T a b l o IV). Y a n ı t l a r istatistiki a ç ı d a n d a
s i t e s i T ı p F a k ü l t e s i ’n d e ; 8 3 ( %
ö n e m l i
16.27) pratisyen d o k t o r
illerinin d e ğ i ş i k h a s t a n e l e ­
b u l u n m u ş t u r
Aktif v e / v e y a
(p
pasif
T A B L O 1: Ö t a n a z i H a k l ı m d a k i B i l g i D ü z e y i D a ğ ı l ı m ı
Yeterli Bilgisi v a r
Bilgi D ü z e y i Yeterli D e ğ i l
%
%
Öğretim Üyesi
34
61.88
21
38.19
U z m a n Doktor
59
78.66
16
21.13
Asistan D o k t o r
58
65.16
31
34.83
Pratisyen D o k t o r
50
60.24
33
39.75
T ı p 5.Sınıf Ö ğ r e n c i s i
126
60.57
82
39.42
T oplam
327
64.11
183
35.88
( x 2 = 8 . 7 5
şimdilik b e ­
Felsefe
h a k k ı o l m a s ı g e r e k t i ğ i n i belirttiler (7).
( %
1 9 9 4 - 1 9 9 5 ö ğ r e t i m y ı l ı n d a tıp fakültesi 5.sınıfında ö ğ ­
Eskişehir - İstanbul - K o n y a
ol­
20.58) ise b i r e y e b ö y l e bir h a k t a n ı n m a m a s ı gerektiği­
Y Ö N T E M L E R
B u ç a l ı ş m a d a E k i m
tıp m e n s u p ­
bilgiye sahip
İlahiyat,
t ü m
3 6 ’s ı ( 7 . 0 5 )
ehliyeti t a m
ü z e r in de
G r u p l a r
da,
64.50)
H u k u k ,
ni belirtmişlerdir ( T a b l o
V E
yeterli
( T a b l o II).
d ı (6).
G E R E Ç
( %
(Tıp,
bir tartışmaya
H u k u k i
g e d e n
35-88)
28.43) t o p l u m u n
sı g e r e k t i ğ i n i ;
g ö r e n
i n s o n a y l a r ı n d a i s e O x f o r d ’d a t o p l a n m ı ş o l a n
Acısız Ö l ü m
( %
3 2 9 ’u
çevrelerde
1 4 5 ’i ( %
(5).
1 9 8 0
is­
y ö n t e m l e r i n ­
ilgili t a r a f l a r ı n d a n b i r i o l a n
1 8 3 ’ü n ü n
O l g u l a r d a n
K a n u -
n u ’n a ( N a t u r a l D e a t h
m a k t a ,
Analiz
m a d ı k l a r ı d i k k a t i ç e k m e k t e d i r ( T a b l o I).
l u m b i y a ) ö t a n a z i yasal o l a r a k k a b u l edilmiştir. 1 O c a k
1 9 7 7 ’d e y ü r ü r l ü ğ e g i r e n K a l i f o m i a D o ğ a l
değerlendirildi.
X 2 testi k ullanıldı.
larından
ü l ke si nd e
olarak
B U L G U L A R
b u n l a r ı o n a y l a m a d ı (4).
A m e r i k a ’n ı n
olmadığı, yasal d ü z e n l e m e l e r yapıl­
Io-
s i n e " ilişkin k a n u n tasarıları hazırlandı, a n c a k F e d a r a l
G ü n e y
aktif v e / v e y a pasif ötanazi u y g u l a m a ­
için g ö ­
w a ’d a " a c ı l a r i ç i n d e k ı v r a n a n h a s t a l a r ı n ö l d ü r ü l e b i l m e -
H ü k ü m e t
karar
E l d e edilen veriler k o d l a n ı p tablolar halinde v e
tatistiksel
d e v r e v e r e m l i , f e l ç l e b e r a b e r b e l k e m i ğ i kırıl­
hastaların hayatına
üz e r i n d e
larına ilişkin ç o k t a n s e ç m e l i 6 s o r u yönetildi.
d e
g ö r e v i n i tartışırken kanserli,
m ı ş
y a ş a m ı
dığı taktirde ö t a n a z i e y l e m i n d e g ö r e v alıp, a l m a y a c a k ­
h a l e getir­
H e k i m l e r Birliği k u r u l u , t e d a v i e d i l e m e y e n
hasta karşısında h e k i m i n
ü ç ü n c ü
u y g u n
k e n d i
v e r i p v e r e m e y e c e ğ i , t ı p ’t a ö t a n a z i ’n i n h a l e n u y g u l a n ı p
Y o r k ’t a
8 0 ’i b u
d e
hakkın-
d a k i b i l g i d ü z e y l e r i , k o n u n u n h a n g i ç e v r e l e r d e tartışıl­
4 0 0 0 d o k t o r arasında yapılan bir ankette hekimlerin %
A.B.D.
B ü l t e n i
rinde g ö r e v yapmaktaydılar.
-1621) tarafından
" H e k i m i n vazifesi sıhhati iade
ıstırabı a z a l t m a k t ı r . Istırapları a z a l t m a k v a z i ­
v e rahat bir ö l ü m
T ı p
, P > 0 . 0 5 )
8 3
<
ol­
b u l u n m u ş t u r
ileri d e r e c e d e
0.001).
ötanazi
u y g u l a m a s ı n a
taraftar
Cilt
1, S a y ı
2,
1 9 9 6
T A B L O I I : Ötar ıa zi K o n u s u n u n Tartışılabileceği Çevreler D a ğ ı l ı m ı
Gelişmişlik D ü z e y i m i z
Ş i m d i l i k s a d e c e belirli
B ö y l e bir tartışmaya
ç e v r e l e r d e ( tıp, h u k u k .
T o p l u m u n t üm
kesimlerinde
U y g u n Değildir
ilahiyat felsefe v.b.)
tartışılmalıdır
tartışılmalıdır.
%
%
%
Öğretim Üyesi
6
10.90
38
69.09
11
20.00
U z m a n Doktor
4
5.33
52
69.33
19
25.33
Asistan D o k t o r
7
7.86
58
65.16
24
26.96
Pratisyen D o k t o r
1
1.20
59
71.08
23
27.71
T ı p 5. S ı n ı f Ö ğ r e n c i s i
18
8.65
122
58.65
68
32.69
T O P L A M
36
7.05
329
64.5
145
28.43
( x2=11.49 , P>0.05 )
T A B L O III : H u k u k i ehliyeti t a m o t a n bir h a s t a n ı n keııdi y a ş a m ı ü z e r i n d e k a r a r v e r m e y e h a k k ı o l m a l ı m ıdır, o l m a m a l ı m ı d ı r ?
Olmalıdır
B i r e y e b ö y l e bir h a k
Fikrim yok
tanınmamalıdır.
%
%
%
Öğretim Üyesi
32
58.18
10
18.18
13
23.63
U z m a n Doktor
47
6 2 .6 6
19
25.33
9
12.00
Asistan D o k t o r
65
73.03
12
13-48
12
13.48
Pratisyen D o k t o r
57
68.67
21
25.3
5
6.02
T ı p 5. S ı n ı f Ö ğ r e n c i s i
135
64.9
43
20.67
30
14.42
T O P L A M
336
65.88
105
20.58
69
13.52
( x2=13.35 , P>0.05 )
TABLO IV
:
Tıp C a m i a s ı n d a ö t a n a z i n i n belirli d u r u m l a r d a u y g u l a n d ı ğ ı n a i n a n ı y o r m u s u n u z ?
Pasif ötanazi
Aktif ötanazi
Hiçbir d u r u m d a
uygulandığına
uygulandığına
uygulanmamak-
inanıyorum
inanıyorum
tadır
%
%
Fikrim Y o k
%
%
Öğretim Üyesi
18
32.72
6
10.9
12
21.81
19
34.54
U z m a n Doktor
22
29.33
6
8.00
32
42.66
15
20.00
Asistan D o k t o r
42
47.19
7
7.86
23
25.84
17
19.1
Pratisyen D o k t o r
50
60.24
6
7.22
14
16.86
13
15.66
T ı p 5. S ı n ı f Ö ğ r e n c i s i
76
36.53
28
13.46
37
17.78
67
32.21
208
40.78
53
10.39
118
23.13
131
25.68
T O P L A M
( x2=43.95 , P<0.001 )
olan olgu sayısının 3 2 5 ( % 63.72) o l d u ğ u g ö r ü l m e k t e ­
rara varıp, tedaviyi azaltabilir y a n i ö t a n a z i u y g u l a y a b i ­
dir ( T a b l o V). Ç o ğ u k e r e h e k i m , y e n i d e n n o r m a l e d ö ­
lir ( 8 ) .
n ü ş ü n s ö z k o n u s u o l m a d ı ğ ı d er i n k o m a , bitkisel h a y a t
veya beyin ö l ü m ü
Yasal d ü z e n l e m e l e r yapıldıği taktirde d ahi olgular­
gibi d u r u m l a r d a k e n d i k e n d i n e k a ­
d a n 3 5 1 ’i n i n ( % 6 8 . 8 2 ) ö t a n a z i e y l e m i n d e g ö r e v a l m a k
8 4
A d l i
T ı p
B ü l t e n i
T A B L O V : S o n u ç ola r ak aktif ve/veya p as i f ö t a n a z i u y g u l a m a s ı n a taraftar mısınız?
Taraftarım
Karşıyım
%
%
Öğretim Üyesi
31
56.36
24
43.63
U z m a n Doktor
46
61.33
29
38.66
Asistan D o k t o r
60
67.41
29
32.58
Pratisyen D o k t o r
57
68.67
26
31.32
T ı p 5. S ı n ı f Ö ğ r e n c i s i
131
62.98
77
37.01
T O P L A M
325
63.72
185
36.27
( x2=2.93 , P>0.05 )
T A B L O V I : Y a s a l d ü z e n l e m e l e r yapıldığı taktirde ö t a n a z i e y l e m i n d e g ö r e v alır m ı s ı n ı z ?
Aktif ötana-
Pasif ötana-
H e m
zide görev
zide görev
pasif ötanazide
alırım
alırım
görev alırm
%
aktif h e m
Hayır . görev
a l m a m
%
%
%
Öğretim Üyesi
1
1.81
7
12.72
6
10.9
41
74,54
U z m a n Doktor
1
1.33
4
5.33
12
16.00
58
77.33
Asistan D o k t o r
4
4.49
13
14.6
10
11.23
62
69.66
10
12.04
12
14.45
7
8.43
54
65.06
7
3.36
27
12.98
38
18.26
136
65.38
23
4.5
63
12.35
73
14.31
351
68.82
Pratisyen D o k t o r
T ı p 5. S ı n ı f Ö ğ r e n c i s i
T O P L A M
(
x
2=24.35 , P>0.05 )
istemediği s a p t a n d ı ( T a b l o VI). H a s t a n ı n aydınlatılmış
ilişkili ö t a n a z i k o n u s u n u ;
o n a m ı o l m a s ı d u r u m u n d a bile, t e m e l işlevi h a s t a y ı iyi­
m u ,
leştirmek y a d a o n u
olabildiğince hastalıklardan k o r u ­
ten dinci kesimlerin olaya yaklaşımları n e d e ni yl e
m a k
y a p m a d ı ğ ı
o n a
olan,
zarar v e r m e m e y i
he ki mi n,
nın
bunların
k endisine
hastanın ö l ü m ü n d e
tıpla v e
h e k i m l e
s o r u n u b u g ü n
ol an
d u r u m d a
hiç
o l m a z s a
tışma
şimdilik
ilke e d i n m i ş
b u l u n a n
K o n u
ayrıntılı o l a r a k
rol ü s t l e n m e s i n i n h a s t a ­
bilimsel
ilişkisini na s ı l e t k i l e y e c e ğ i
O l g u l a r d a n
üz e r i n d e
(T ab lo
T A R T I Ş M A
35.88) k o n u
incelenmeli,
3 3 6 ’s ı ( %
karar v e r m e
III). B a ş k a
65.88)
h a k k ı
b a k ı m
ketilmiş o l m a s ı y a d a
( %
çevrelerde
bilimsel
bireyin
l a m a d a
hastanın
k o n u
3 2 9 ’u n u n
(Tıp,
( %
64.50)
H u k u k ,
k o n u n u n
İlahiyat,
m e d e n
şimdilik
v e
Felsefe v.b.)
tartışılmasından y a n a oldukları gö r ü l m e k t e d i r
hepsinin
tü­
zihinsel v e
kararını bilgilendirilmiş
fiziksel ac ın ın ağır
b u l u n m a m a s ı ,
d u r u m d a
v e
ö z g ü r c e
v e r i p d e ğ i ş m e z o l m a s ı gerekir. T ı p ö t a n a z i y e izin v e r ­
eğitilmeleri g e r e k t i ğ i s o n u c u n a varıldı.
O l g u l a r d a n
y a ş a m ı
hasta tarafından reddedilmiş ol­
ısrarla i s t e n m i ş o l m a s ı ,
belirli ç e v r e l e r d e
k e n d i
seçeneklerinin
d e r e c e d e olması, hiçbir gerileme u m u d u
h a k k ı n d a
sosyal
m a s ı n ı n yanısıra, öta n a z i n i n hasta tarafından açıkça v e
h a k k ı n d a y e ­
tıp m e n s u p l a r ı n ı n
v e
p l a n a çıkarıl­
o l m a s ı g e r e k t i ğ i n i belirtti
lıktan k u r t u l m a şansı o l m a d ı ğ ı kararını v e r e n v e u y g u ­
aktif rol ü s t l e n e n
tar­
sürdürülmelidir.
t e r l i b i l g i s i o l m a d ı ğ ı s a p t a n d ı ( T a b l o I). M e v c u t h a s t a ­
d a
k ö k ­
malıdır.
ü l k e m i z d e k i tartışmanın te m e l sorunla­
1 8 3 ’ü n ü n
eğitim d u r u ­
d e ğ e r yargılarımız v e
ge rekçeleriyle anlatılmalı, tartışılması ö n
r ı n d a n birisidir.
O l g u l a r d a n
t o p l u m u m u z u n
gelişmişlik düze yi mi z,
önce,
malıdır.
(T ab lo
ö l m e k t e
o l a n
H a s t a n ı n
ö l m e k
II). T ı p d ı ş ı n d a h u k u k , d i n , f e l s e f e , s o s y a l y a ş a m , e k o ­
n o m i ,
nın
8 5
tıbbi
kararlar
a l m a
v e
istediği
k u ş k u kalmamalıdır. H e k i m
teknoloji, g e l e n e k v e göreneklerle d e y a k ı n d a n
hastanın
gereksimlerini t a n ı m l a m a y a
özel
kaygılarını
ele a l m a y a
k o n u s u n d a
u y g u l a m a d a n ö n c e
yetisine
sahip
çabalahiçbir
hasta­
o l d u ğ u n d a n
Cilt 1, S a y ı
e m i n
2,
1 9 9 6
olmalıdır.
T a b i p
D ü n y a
Biıiikleri'nin
Sağlık
1 9 9 2
Ö r g ü t ü
yılında
toplantıda hastaların tıbbi b a k ı m
garantiye
v e
10.
s ü n d e
alınması
m a d d e d e
hastaların
acılarının
giderilmesi
11. m a d d e d e
v e
13.v e
tedavi haklarının
bilgi g e r e ğ i
h a k k ı n a
sahip
ö l m e
B ö y l e c e
h a k k ı n a
sahip
n e
öl çü­
tedavisi m ü m k ü n
o n u r l u bir ö l ü m
h a k k ı n a
sahip
o l m a y a n
o l d u ğ u
2 6 1 ’i n i n
( %
51.17)
yasal
hastaların,
yol a ç a b i l e c e k tıbbi girişimlerde b u l u n a b i l m e s i ­
sosyal
riskleri, b u
içtihatları
H o l l a n d a ’d a ö l m e
ile
1 9 9 3
yılında b u n u n l a
yü rürlüğe
k i m d e
için h e k i m e
yasal
olarak
d a y a n ı l m a y a c a k
verebilecek
k o n u d a k i
h a k ­
ta
B u
u y a n
o l a r a k ötanaziyi istemeli,
ıstırabı
istemlerinin
T ü r k i y e , A v r u p a v e A B D ’d e k i g e l i ş m e l e r e a y a k u y ­
yürürlükteki
ilgili
kanunlarını
v e
Bir ça l ı ş m a d a özürlü
( Y a ş a m a
n u s u n d a
r u m u ,
50
h e k i m d e n
2 4 ’ü
( %
şansı o l m a y a n
48.0)
edildiğinden
v e
say­
d u y u l a n
h e k i m
tarafından
ardındaki
b u l u n a n
s u n u l a c a k
g e r e k s i n m e l e r
d a h a
etkili b i ç i m d e
ayrıntılı
ele a l ı n m a ­
Ö t a n a z i ’ nin v e
hastaların
ötanazi
d a h a
ötanazi
gereksinmelerinin
is­
d a h a
h e k i m l e r i n d e n
öl melerine
y a r d ım cı
ol m a l a r ı m
isteyecek k a d a r d a y a n ı l m a z b u l a n hastaların var o l d u ­
v e y a
ğ u
ç o c u k l a r a aktif öt an az i k o ­
ötanazi u y g u l a n m a s ı y ö n ü n d e
s o n u ç ­
ağrılara
a ç ı k ç a tartışılmasını gerektirir. İ ç i n d e b u l u n d u k l a r ı d u ­
Tıbbi
D e o n t o l o j i N i z a m n a m e ’s i n i d e ğ i ş t i r m e l i d i r ( 8 ) .
ç o k az olan) ye ni d o ğ m u ş
önce,
lıdır. A y r ı n t ı l ı b i r i n c e l e m e
t e m i n d e
için
m a h k u m
olarak incelenmeli v e
y a p m ı ş
olmalıdır.
d u r m a k
d a y a n ı l m a z
Ö t a n a z i ’n i n m e ş r u b i r t e d a v i s e ç e n e ğ i o l a r a k g ö r ü l ­
m e s i n d e n
k o n s ü l t a s y o n
sü recinin tıbbi teknoloji­
k a y g ı l a r artmıştır.
şunları
doktorla
ö l ü m
çaresizliğe,
yitirmeye
t ü z ü k
bir
k a ­
h a k k ı var­
k e z gereksiz ye re uzatıldığından v e
hastaların
h e ­
ö l ç ü d e olmalı, d o k t o r b a ğ ı m s ı z karar
diğer
için, ö t a n a ­
saygın bir şekilde ö l m e y e
5 0 yıl b o y u n c a
gınlıklarını
H o l l a n d a ’
t ü z ü ğ e
k o r u n m a k t a d ı r .
içerir: H a s t a g ö n ü l l ü
S o n
lerle ç o ğ u
devredebilmektedir.
ilgili b i r k a n u n
girmiştir. B u
b u g ü n
S O N U Ç L A R
Hastalar
hakkını ku llanabilmekte v e b u
kı ke ndisini ö l d ü r m e
Hatta
desteklenmektedir.
kültürde v e
aracılı intihara g ö z y u m u l a m a y a c a k
taraf­
nüllü aktif öt a n a z i legal o l a r a k k a b u l ed ilmiş v e yasal
d a
m a d d e s i ­
dır " ibaresi y e r almaktadır.
o l m a m a s ı n a
tar oldu kl ar ı g ö r ü l m e k t e d i r ( T a b l o V). H o l l a n d a ' d a g ö ­
olarak
20.
hastasının öl ü­
L i z b o n Bildirgesinde (34. D ü n y a H e k i m l e r Kurultayı.
edilmiş­
karşın aktif v e / v e y a Pasif Ö t a n a z i u y g u l a m a s ı n a
Borçlar Y a s a s ı ’ m n
geçersizdir. H e k i m i n
1981) "Hastanın
O l g u l a r d a n
g ö r ü ş ü
N i z a m n a m e s i ' n i n
d a r b ü y ü k t ü r (11).
tir ( 8 ) .
d a
m u t l a k a
ziye v e h e k i m
belirtil­
k a b u l
g ö r e
nin
gerektiği
Deontoloji
14. m a d d e l e r i pasif ö t a n a z i y i bile y a s a k l a m a k t a ­
m ü n e
oldukları,
oldukları
k a vu şt ur ul mas ı
dır (7,8,10). Ö t a n a z i
görüşbirliğine varılmış
m e v c u t
d ü z e n l e m e y e
y a y g m l a ş m a k t a d ı r . T ı b b i
yaptıkları
ö l ü m c ü l hastaların s o n günl er in de o n u r ­
lu bir b i ç i m d e
miştir.
k o n u s u n d a
yasal
i l e A v r u p a ’d a k i
R o m a ' d a
k a b u l
edilmeli v e
b ı n birincil o d a k
düşüncelerini
H i p o k r a t
belirttiler. B e y i n ö l ü m ü
b u
hastaların özel
kaygıları tıb­
n o k t a l a r ı n d a n biri olmalıdır.
y e m i n i
ile i n s a n
y a ş a m ı n a
r a h m i n e
ö l ü n c e y e
belirlenen v e r e a n i m a s y o n l a y a ş a m ı n ı sürdürebilen bir
k o r u m a
b e n i m s e m i ş
hastanın
verilmesi v e u y g u l a n m a s ı ç o k g ü ç ol an v e h e k i m e b ü ­
tedavisinin
s ü r d ü r ü l m e s i
k o n u s u n d a k i s o r u y a 5 0 h e k i m d e n
v e y a
d u r d u r u l m a s ı
3 6 ’s ı ( % 7 2 . 0 ) " d u r ­
d u r u l m a s ı g e r e k i r " c e v a b ı n ı v e r d i l e r (9).
O l g u l a r d a n
3 5 1 ’i ( %
rev a l m a k
i stediklerini belirtti ( T a b l o
VI). Ö l ü m
ka ra­
s o r u m l u l u k
s o s y o
- kültürel
alt y a p ı s ı
k o n u y u
rüşleri ele alınmalı v e
n ü n
v e
h e k i m i n
rolü­
n e ol a c a ğ ı ikincil s o r u n l a r o l a r a k al gı la nm ak tad ır .
D o k t o r
m a y a n
m a s ı
Ö t a n a z i y e
b a ş k a
bir doktorla
d ü ş ü n ü l m e k t e d i r .
m ü m k ü n s e ,
zerk
karşıysa
ö l d ü r ü c ü
etmesini
b u
tür ahlaki
t e m a s a
ilacı
y e ğ l e m e y i
hastanın
k e n d i
b e n i m s e y e n l e r
tıbbın
e k o n o m i k
oluşturulmalı,
u y g u l a m a d a
e n d e r
g u l a m a l a r d a
eğ er
ile b u n a
d u r u m l a r d a
kesin
karşı
çıkanların
v a r m a y a
tanımlamalarla,
alanı bulabilirse de,
ileri d ü z e y e u l a ş m ı ş ü l k e l e r d e b i l e h e n ü z
ortak bir y a k l a ş ı m b u l u n m a d ı ğ ı g ö z a r d ı e d i l me me li dir
k e n d i n e
(1
2
).
başlamışlardır.
S A V U N A N L A R I N
y a n ı t l a n m a m ı ş bir sorudur.
- H a l e n u y g u l a n a n tıbbi b a k ı m d a n çıkartıp e v i n e
fiil, a d a m
g ö n d e r m e
u y g u l a m a s ı n a
koşullarda
izin ve ri lm es i
T ü r k
n a
H u k u k u n d a
girmektedir.
m a d d e s i ,
b u
Aktif
Or to thanasia
i ş l e m yapılır. A n c a k
bir g e r e k s i n m e
ötanazi
içinse
ö l d ü r m e
için
454.
k a p s a m ı ­
T C K ’ u n u n
m a d d e s i
448.
uyarınca
v e
serbestçe
tartışılıp y e n i
G Ö R Ü Ş L E R İ
(Pasif
ötanazi)
belli
k o n u s u n d a
ge ne l
bir
kişinin
iradesine
e ğ i l i m vardır (12).
s o n yıllarda ötanazinin to p l u m s a l
o l d u ğ u
k e ­
tıbbi u y ­
o l u p
h e n ü z
g ö ­
çalışılmalı­
H e k i m l e r i n ö t a n a z i u y g u l a m a y ı k a b u l et m e l e r i n i n etik
olma dı ğı d a
e n
ö n c e l i k verilerek tıbbi v e
bir s o n u c a
sin ölçütlerle u y g u l a m a
sağlan­
doktorlar,
d ü ş ü n m e y e
dır. Ç o k
itirazları o l ­
g e ç m e s i n i n
H o l l a n d a ' d a
h a l e n
o n u
karar
d a öncelikle ha s t a n e etik kurallarının oluşturulması v e
açmaktadır.
biçimi
karar;
v e
için
tıbbi, etik, h u k u k s a l v e
tartışılmalı, e ğ i t i m e
turulmasındaki güçlükler u y g u l a m a d a g e c i k m e l e r e yol
Gerçekleştirilme
b u
g r u b u
tartışılan e t i k k o n u l a r ı n d a n birisidir.
y ö n d e n
sayısının oluş­
h e k i m
ç o k
Ö t a n a z i k o n u s u
Pasif Ö t a n a z i e y l e m i n d e g ö ­
rının v e r i l m e s i n d e v e ö n g ö r ü l e n h e k i m
y ü k l e y e n
saygılı o l m a
y ü k
68.82) yasal d ü z e n l e m e l e r y a ­
pılsa d a h i Aktif v e / v e y a
ilkesini
k a d a r
a n a
yerleştiği a n d a n
- Y a ş a m
v e
aittir ( 1 2 ) .
bir
8 6
ö l m e
h a k k ı
h ü r
A d l i
-Kişinin
acı
ç e k m e m e k
v e
sevdiklerine
ç e k t i r m e m e k
isteğine;
b i ç i m d e ö l m e
isteğine saygı gösterilmelidir.
-K açınılmaz
s o n u n
insan
acılar
o n u r u n a
içinde
rı h e n ü z
acı
Y a p ı l a n
yaraşır
2 / 3 ’ü n ü n
olan
m ü m k ü n
işgal
hastaya
para
tıbbi
aletlerin
k a l m a m ı ş
demektir.
-Hastanın
acılarına
ac ıd an
ümitsiz
s o n
tedavisi
hastaya
türel v e
iyi b i r ç ö z ü m
kastı,
yapılan
bir
m e s l e k t e n
m e n
yaklaşımı
g e r e k
gibi
-H astanın
likle
G Ö R Ü Ş L E R İ
i s t e m e
k a y n a k l a n a n ,
kararı
iradeli
ruhi
ötanaziye
karşı
çıkar.
kriterlerinin
%
1 0 0
kesin
g ü ç l ü ğ ü ,
v e
d e m e k
d u y a r s a k y a p a n ı
suretiyle
ile ilgili y e n i
k o n u y a
u y g u l a n m a k t a
y ö n ü n d e
ele
bakış
olan
gerekli
alınmalı,
tanıda
tesbit
K o n u y l a
- H e k i m e verilecek ö l d ü r m e yetkisi suistimallere
rarında
y o l açabilir.
sağlamıştır.
yanılgılar.
pasif ötanazinin
çabaların
tanımlar
-
tedavisinde
yeterince
k a v r a m l a r
karşın,
u y g u l a m a d a
- Y a s a l l a ş m a s ı tıp m e s l e ğ i n e
y e n i
ol an g ü v e n i
çalışmalarını
d ü ş ü k l ü ğ ü
sarsar.
engelleyerek,
bilimsel araştırmaları o l u m s u z y ö n d e
kalitesinin
ilgili ş a h s i g ö r ü ş l e r i m i z i
etkiler.
sebebiyle
s o n l a n d ı r m a
k i m s e
b i l m e k
eder, t o p l u m
tarafından d a
-Yeterince
yaşamlarını
kişiye
de,
beklentilerini
bilimsel
Ç a ğ d a ş
tıbbın
s e k
sınırlarda b u l u n a n ,
nın,
" iyileşmenin
ö z e t l e m e m i z
ye re
bilimsel
s ö z
yıcılarınındır. B u
n e d e n l e
h e k i m i n
y o k
güvenirliliği y ü k ­
s a n a t ’ı n ı n u s t a l a r ı ­
" kararına saygı
tıbbın v e
uygulag ü ­
Fakülte­
ilişkisinde p a r a alışverişini d ı ş l a y a n bir u y g u l a m a ­
hatalı u y g u l a m a y a p a n h e k i m ­
o b j e k t i f kriterler geliştirilmesi v.b.).
hastalar
kısaltacak
kararlarına
kendileri
o n u n
saygınlığını v e
S a ğ l ı k B a k a n l ı ğ ı v e ü n i v e r s i t e l e r işbirliği i ç i n e g i r e ­
kararlar
rek,
k o n u
ile ilgili d ü n y a d a k i
gelişmeleri
hekimleri yeni yaklaşımlar k o n u s u n d a
- H e k i m l e r i n
d a
lerin y a r g ı l a n m a s ı n d a d ü n y a d a k i u y g u l a m a l a r a paralel
verebilirler.
ö t an az in in
" k a ­
ulaşılmasını
o l m a d ı ğ ı
k o n u d a
g e ­
verilerine ulaşmış,
iyileştirme
m ü m k ü n
o l m a dı ğı
ölçütlere
B u
k i m
dışlanır.
bilgilendirilmemiş
gereksiz
kesin
nın yürü rl üğ e k o n m a s ı ,
v e
iste­
lerindeki eğitimin kalitesinin yükseltilmesi, hasta - h e ­
hakkı,
ü m i t
yerine
a l m a k
v e ni rl il iğ ini arttırıcı ö n l e m l e r a l ı n m a l ı d ı r ( T ı p
başkalarına d a verilemez.
-Öleceğini
d a h a
duyulmalıdır.
Tanrı ro lü ne s o y u n m a m a l ı d ı r .
- Y a ş a m ı n ı
ö n c e ­
yerli
g ö r e v
i n s a n ı n sağlıklı y a ş a m ı n ı a m a ç l a m ı ş ,
m o t i v e o l u n a m a z .
- D o k t o r u n
yasal­
h a r c a n m a s ı
G e l i ş e n tıp, " i y i l e ş m e n i n m ü m k ü n
hastalıklarının
v e
açılarına paralellik­
ş ı m l a r ü z e r i n d e çalışılmalıdır.
d o ğ r u
rekirse,
-Terminal
özetlenen
gelişmelerden
lar k a r ş ı s ı n d a h e k i m l e r i n d e b e n i m s e y e c e ğ i y e n i y a k l a ­
olabilecek
- Y a ş a m
k o n u
"
m e m e l e r i d o ğ a l k a r ş ı l a n m a l ı , u y g u l a m a ile ilgili s o r u n ­
Kaderci
-İlerleyen T ı p y e n i çareler bulabilir.
sınırının
"Bizim g ö re vi mi z
H e k i m l e r i n ö t a n a z i u y g u l a n m a s ı n a genellikle taraf­
görüşe- sahip olanlar b e n i m s e m e z l e r .
- Y a ş a m
ederiz
tar o l m a l a r ı n a
d e
tıbbi y ö n d e n
oturtulmalıdır.
o l m a y a n
bir karardır.
-Gel en ek le r
v e
değil, yaşatmaktır,
he kimlerin
H a l e n
ö l d ü r ü l m e s i n i
dengesizlikten
etik,
ten uzaktır.
laşması
Ç I K A N L A R I N
oldukları
tıbbi alt y a p ı s ı o l u ş t u m l m a l ı d ı r .
g e r e k s e
m a n e v i
iyilik
huku ks al ,
T ü r k Tabibleri Birliği’ n i n s o r u n u
hastalarda
y o r u m l a n m a k t a d ı r .
K A R Ş I
e k o n o m i k ,
hastayı ö l d ü r m e k
v e r m e
yaklaşık
y a n a
tartışılmalı, ç o k y ö n l ü i n c e l e n e r e k h u k u k i , s o s y o - k ü l ­
b a ş k a
d a h a
A m e r i k a l ı l a r ı n
ile
k u l l a n ı l a b i l e c e ğ i ileri s ü r ü l m e k t e d i r .
-Tıp çaresiz ise ö t a n a z i d e n
anketlerde,
g ö r ü l m e k t e d i r (5, 13, 14).
ha stalıklardan ö l ü m l e r i n azaltılabileceği,
edilen
sorulardır.
ötanazinin y a s a l l a ş m a s ı n d a n
K o n u
ayrılan
B ü l t e n i
u m u t s u z c a
uzatılması insanlığa sığmaz.
-Öle ce k
k e s i n l e ş m e m i ş
T ı p
g ü v e n e n
için
hastalar
u y g u n
lidir. H u k u k ç u l a r
d a
tarihinin v e
izlemeli v e
bilgilendirilme­
adının o k u n m a s ı n d a
g ü ç l ü k çekilen, u y g u l a m a d a d a güncelliği o l m a y a n es­
o l d u ğ u
önerisine ö z g ü r c e direnmeyebilirler.
kimiş yasaların yerini alacak, ye ni yasalar hazırlamalı­
-İnsan
dır. Ç a ğ d a ş d i n a d a m l a r ı d a k o n u
hayatını
e n
iyi
şekilde
s o n l a n d ı r m a k
h a k k ı n d a bilgilendi­
rilmelidir.
h e k i m i n gö r e v l e r i n d e n değildir
Ötanaziyi s a v u n a n l a r v e karşı çıkanlar ge ç m i ş t e ol­
Y o ğ u n
b a k ı m
tıbbının
gide re k
artık b a z e n
kalbin d u r m a s ı n d a n
v e
sürdürebilecek
dolaşımı
cak, y o ğ u n
b a k ı m
rülmesi m ü m k ü n
r ü c ü
rılacağı,
y a
d a
z a m a n
v e
s ü r d ü r ü l ü p
somları g ü n ü m ü z d e
s o n r a
d ü z e y e
olanakları
o l m a y a c a k
tedavinin n e
gelişen
olanakları,
bile s o l u n u m u
ulaşmaktadır.
m u n
A n ­
ile d a h i y a ş a m a
d ö n d ü ­
hastalarda y a ş a m
sürdü-
k i m
d u ğ u
1 0 0 ’ü n e
bir z a m a n
vardır, yarın d a
yakınının
b u
olacaktır. T o p l u ­
k o n u y a
paralellik taşımayacaktır.
bakış
açısı hiç
U y g u l a m a d a
y a ­
rarlılık o r a n ı n ı n y ü k s e k l i ğ i , t o p l u m u n g e n e l e ğ i l i m i v e
yasal d ü z e n l e m e l e r yönlendirici olacaktır.
tarafından sonlandı-
s ü r d ü r ü l m e m e s i
gibi, b u g ü n d e
%
D ü n y a d a k i
gerektiği
n a
ç o k sık karşılaşılan a n c a k yanıtla­
yaraşır
hakl ar ın da n
8 7
yeni y a k l a ş ı m
bir
şekilde
biri
olarak
ö l m e
"hastaların insan o n u r u ­
isteğinin"
k a b u l ü
kişilerin
istikametinde
tabii
geliş-
Cilt
1, S a y ı
2,
1 9 9 6
inektedir. B u
k o n u d a
uluslararası kuruluşların ç o k
6. T e m k i n O . M e d i c i n e a n d t h e P r o b l e m o f M o r a l
Responsibility, Bulletin of the History of Medicine,
kı­
sa bir s ü r e içinde kararlar alacağı g ö r ü l m e k t e d i r .
H i ç
ş ü p h e s i z
ki,hekimlerin
e n
ötanazi tartışmalarını g ü n d e m i n d e n
viyesine ulaştığı a n
m u t l u
anı
1949;23:1-20.
" tıbbın,
7. S ö z e n Ş, A r ı c a n N , v e ark., Ö t a n a z i B i r e t i k s o r u n .
çıkarttığı ideal s e ­
I. A d l i B i l i m l e r k o n g r e s i , A d a n a , 1 9 9 4 ; 6 l - 5 .
" olacaktır.
8. D e ğ e r M . Ö t a n a z i K o n u s u n d a Y a p t ı ğ ı m ı z B i r
A n k e t Çalışması, D ir i m, A y l ı k T ı p Gazetesi, 1994;:
K A Y N A K L A R
1. B a r n e t t e H H . E x p l o r i n g M e d i c a l
University Press, 1982;125-7.
Ethics.
1,2,3: 3 3 - 5 .
Mercer
9. A ş ç ı o ğ l u Ç . T ı b b i Y a r d ı m v e E l A t m a l a r d a n D o ğ a n
S o r u m l u l u k l a r , A n k a r a , 1993; 11-4.
2. S u l l i v a n T D . A c t i v e a n d P a s s i v e E u t h a n a s i a o n
Impertinent Distinction? Social Ethics Morality Social
P o l i c y . T h o m a s M a p p e s , J a n e S. Z e m b a t y ( E d ) . M c
G r o w H w C o m p . 1987;65-70.
10. Ö n d e r A. T ü r k C e z a K a n u n u ,
Matbaası, 1967; 142-3.
11. Y a ş a m ı n
Sonuna
Doğru
İstanbul, S e r m e t
A l ı n a n Kararlar. J a m a .
1 9 9 3 ;6 ( 2 ):9 2 -9 8 .
3. Ş e h s u v a r o ğ l u N B e d i . T ı b b i D e n t o l o j i , İ s t a n b u l ,
Fatih G e n ç l i k Vakfı Matbaası, 1983;127-9-
12. E l ç i o ğ l u (Şaylıgil) Ö , G ü n d ü z T . v e ark., T ı p ;
H u k u k v e E t i k A ç ı d a n E u t h a n a s i a , T ı b b i Etik, 1 9 9 4 :
2(2):64-70.
4. M ö l l e r i n g J, S c h u t z d e s L e b e n s - R e c h t a u f S t e r b e n ,
zur Rechtlichen Problematik der Euthanasie, Medizin
and
Recht,
Johannes
İllig,
B u c h
u n d
off
S e t d r u c k k e r e i , S tu t t a r t , 1 9 7 7 ;4 -7.
13. O r a l U . Ö t a n a z i , T ı b b i Etik, 1 9 9 5 ; 3(l):8-9.
14. T e r z i o ğ l u A . E u t h a n a s i a ( Ö t a n a z i ) v e Getirdiği
Etik S o r u n l a r . T ı b b i Etik, 1 9 9 4 ; 2(2): 19-20.
5. D e m i r h a n E r d e m i r A . T ı p T a r i h i v e D e o n t o l o j i
Dersleri, U l u d a ğ Üniversitesi B a s ı m e v i , 1 9 9 4 ; 2 2 5 - 33.
Y a z ı ş m a Adresi:
Dr. Tarık G ü n d ü z
O s m a n g a z i
Üniverstesi T ı p Fakültesi
Adli T ı p A n a b i l i m Dalı
E S K İ Ş E H İ R
8 8
A d l i
“T R A N S S E K S Ü A L İ T E M İ , H O M O S E K S Ü A L İ T E
M İ
T ı p
B ü l t e n i
?"
( O L G U B İ L D İ R İ S İ )
T r a n s s e x u a l i t y o r h o m o s e x u a l i t y ?
( C a s e R e p o r t )
Ü m i t B i ç e r * , B a ş a r Ç o l a k * * , M u r a t Bilgili*, K r i t o n D i n ç m e n * * *
B i ç e r Ü , Ç o l a k B , B i l g i l i M , D i n ç m e n K . T r a n s s e k s ü l i t e m i H o m o s e k s ü a l i t e m i ?, A d l i T ı p B ü l t e n i , 1 9 9 6 ; 1 ( 2 ) : 8 9 - 9 3
errors.
I n this stu d y, t w o c a s e s a r e p r e s e n t e d . T h e s e
are s u b m i t t e d to IV. C o m m i t t e e o f F o r e n s i c
Institute for c h a n g i n g their identity in t h e legal
t h e y h a v e b e e n d e f i n e d as "a h o m o s e x u a l m a l e
u n d e r g o n e surgery to b e transsexual".
Ö Z E T
T ra n s s e k s ü a l i t e cinsel bir sapıklık o l m a y ı p cinsel k im l i k
s e ç i m i n d e kişinin a n a t o m i k yapısının zıddını k a b u l e t m e d u ­
r u m u d u r . K lasik y a k l a ş ı m a g ö r e bir e r k e ğ i n transseksiiel
o l a r a k k a b u l e d i l e b i l m e s i için, k e n d i s i n i n e r k e k l i k k a v r a m ı
v e e r k e k v ü c u d u i le ilgili o l a b i l e c e k v e o n u ç a ğ r ı ş t ı r a c a k h e r
ş e y d e n nefret etmesi gerekmektedir.
T r a n s s e k s ü a l i t e o p e r a s y o n u u y g u l a n a n h e r kişinin, h e r
h a n g i bir h o r m o n a l , psikiyatrik i n c e l e m e y e t u t u l m a d a n g e ­
çirmiş b u l u n d u ğ u o p e r a s y o n u n s o n u c u kazandığı a n a t o m i k
g ö r ü n ü m e göre erkek veya kadın olarak değerlendirilmesi
çeşitli t ı b b i v e y a y a s a l h a t a l a r a y o l a ç a b i l e c e k t i r .
B u ç a l ı ş m a d a Adli T ı p K u r u m u 4.İhtisas K u r u l u ' n a b u g ü ­
n e k a d a r cinsiyet d e ğiştirme n e d e n i y l e b a ş v u r a n v e h a k k ı n ­
d a "transseksüalite a m e l i y a t ı n a tabi t u t u l m u ş h o m o s e k s ü e l
erkek" olarak karar verilen 2 o lgu sunulmuştur.
two
Medi
terms
w h o
m e n
cine
and
had
K e y w o r d s : G e n d e r identity, T r a n s s e x u a l i s m , H o m o s e x u a l i s m .
GİRİŞ
Cinsellik v e
cinsel içgüdü, e n basit hücreli yaratık­
tan e n y ü k s e k z e k a varlığına k a d a r psikofizyolojik h a ­
yatta ç o k ö n e m l i rol o y n a r . B ü t ü n canlı varlıkların tür­
lerini v e
yaşantılarını k u ş a k t a n
n ü n d e n ,
bir b a k ı m a
k e n m e z
A n a h t a r K e l i m e l e r : Cinsel kimlik, Transseksüalite, H o m o ­
ö n e m l i
S U M M A R Y
d ö n e m
T r a n s s e x u a l i s m is n o t a s e x u a l p e r v e r s i o n b u t a c o n d i t i o n i n
w h i c h a n individual a c c e p t s t h e o p p o s i t e o f h e r o r his
a n a t o m i c a l s e x d u r i n g t h e p r e f e r e n c e o f s e x u a l identity.
In o r d e r to d ef i n e a m a n as a transsexual a c c o r d i n g to
t h e classical a p p r o a c h e s , h e s h o u l d h a t e e v e r y t h i n g
r e g a r d i n g his o w n biological s e x a n d the c o n c e p t o f b e i n g
a m a l e a n d a n y t h i n g that r e m i n d s h i m t h e m a l e identity.
T o def i ne the s e x u a l identity o f a n individual as a m a l e
or female, w h o h a d u n d e r g o n e surgery w i thout getting a n y
psychological consultancy, only b y the physical appear a nc e
g a i n e d b y s u r g e r y will c a u s e v ar i ou s m e d i c a l a n d legal
g ö z l e n m i ş s e
d ö n e m
y ö ­
tü­
tercihler
ahlakın, dinlerin v e y a s a ­
cinsellik k o n u s u n d a
ö z ü n d e
ahlak,
k o r u n m u ş t u r .
cinsel
v e
k o n u l a r ı a r a s ı n d a y e r almıştır. T a r i h t e
de,
rak algılanmış,
ya pı
aktarması
ö l ü m s ü z
t e m e l u n s u r u d u r (1, 2).
Cinsellik çağlar b o y u n c a
ların e n
k u ş a ğ a
ya pısında
bir enerji o l d u ğ u gibi t ü m yaratıcılığın, m e d e ­
niyetin d e
seksüalite
e v r e n
farklı y a k l a ş ı m l a r
cinsellik e r k e k
din v e
Ü r e m e y e
sapıklık
cinselliği o l a ­
yasalar tarafından d a
yöne li k
olarak
b u
o l m a y a n ,
farklı
değerlendirilip
yargı­
l a n m ı ş v e o r t a d a n k a l d ı r ı l m a y a çalışılmıştır (3).
Kişilerin cinsiyetleri o r g a n i k v e psikolojik süreçler­
le
belirlenmektedir.
h o r m o n a l ,
a n a t o m i k
Cinsiyetten
v e
s ö z
psikolojik
e d e r k e n
kişinin
özellikleri
genel
o l a r a k d e ğ e r l e n d i r i l e r e k k a r a r verilir. B i r k i ş i n i n t r a n s seksüel
olarak
k a b u l
* Uz.Dr., Adli T ıp K u r u m u Başkanlığı
** U z . D r . , K o c e l i Ü n i v e r s i t e s i K o c e l i T ı p F a k ü l t e s i , A d l i T ı p A n a b i l i m D a l ı
*** D o ç . D r . , A d l i T ı p E n s t i t ü s ü
Geliş Tarihi: 3 - 1 1 9 9 6 , l . D ü z e l t m e : 2 . 2 . 1 9 9 6 , 2.Düzeltnıe: 18. 6 .1 9 96 , K a b u l Tarihi: 3 0 . 7 . 1 9 9 6 .
8 9
edilebilmesi
için
asli
cinsiyet
Cilt 1, S a y ı
2,
1 9 9 6
k a v r a m ı v e v ü c u d u
ile ilgili o l a b i l e c e k , o n u
( 1 9 9 4 ) k a d a r d a d e v a m
çağrıştıra­
liklerini b e n i m s e m e s i
Cinsiyet
n u ' n u n
A T K
gerektiği belirtilmektedir.
değiştirme
29/2. m a d d e s i
işlemleri
T ü r k
M e d e n i
2.
İhtisas
K u r u l u
ç e r ç ev es in de de ğerlendirilmek­
psikiyatrik
ve kadınlık h o r m o n u
n u c u
salt a n a t o m i k
g ö r ü n ü m e
nin belirlenmesi tıbbi y ö n d e n
Kişilerin
b u
k e n d i
bedenleri
g ö r e
ameliyat
s o ­
kişilerin cinsiyeti­
tasarrufları
m ı n d a
reye
g ü n ü m ü z d e
tıp
etiği v e
hasta
hakları
A T K
v e
nasıl
c e v a p
vereceği,
k a p s a ­
m e s l e ğ i n
4.
İhtisas
ç o c u k
d o ğ u r m a
bir di­
h a r i c e n v ü c u t yapısı­
ol d u ğ u ;
K u r u l u
M u a y e n e s i :
1 6
y a ş ı n d a n
a m e l i y a t t a r i h i n d e n 1 h a f t a ö n c e s i n e k a d a r sürekli ol­
m a d a n
tartışılmaktadır. T ı b b ı n kişilerin istemlerine n e ­
k a d a r
a n c a k
s a l g ı l a m a a ç ı s ı n d a n t a m
n ı n k a d ı n g ö r ü n ü m ü n d e
v e
a n l a m d a h e r h a n g i bir tedaviyi talep v e y a r e d d e t m e
hakları
cinsiyetine u y d u r u l d u ğ u ,
şilik f o n k s i y o n u k a z a n a m a d ı ğ ı ,
hatalara y o l açabilir.
ü z e r in de
D ı ş genital or­
va j e n o l u ş t u n d m u ş ol duğu, geri d ö n ü ş s ü z şekilde k a ­
d ı n
yapılmaksızın
M u a y e n e s i :
g a n l a r ı n ı n alındığı, y a p ı l a n a m e l i y a t s o n u c u s u n i bir
K a n u -
tedir. C i n s i y e t d e ğ i ş t i r m e a m e l i y a t ı ö n c e s i h e r h a n g i bir
d e ğ e r l e n d i r m e
ettiği, o p e r a s y o n s o n r a s ı v a j i ­
n a l ilişki k u r d u ğ u ;
c a k h e r ş e y d e n nefret e t m e s i v e karşıt cinsin t ü m ö z e l ­
d e n
k e n d i
h o m o s e k s ü e l
ilişkide b u l u n d u ğ u
h a z d u y d u ğ u n u
ve b u
ilişki­
i f a d e ettiği; ç o c u k l u ğ u n d a n
seksüel fant az il er ind e
d a i m a p a s i f bir rolü
beri
t a h a y y ü l
k u r a l v e m a n t ı ğ ı n a n e d e r e c e b a ğ l ı k a l a c a ğ ı g i b i tartış­
etmiş v e y a r ü y a s ı n d a c a n l a n d ı r m ı ş b u l u n d u ğ u ,
m a l a r transseksüalite ameliyatlarında d a kendisini g ö s ­
liyattan s o n r a
termektedir.
r u n u n tavsiyesi v e d e k e n d i isteği ü z e r i n e a n a l ilişkide
ol gu
Adli T ı p
K u r u m u
4.İ h t i s a s K u r u l u ' n c a iki
h a k k ı n d a verilen "transseksüalite a m e l i y a t ı n a ta­
b u l u n m a d ı ğ ı ,
bi t u t u l m u ş h o m o s e k s ü e l e r k e k " k a r a r ı n d a n yo l a çıka­
rak b u
vajinasının
senelerce k o n s o m a t r i s
çalışmış o l d u ğ u n u
k o n u l a r ı n tartışılması v e öneriler s u n u l m a s ı ç a ­
Karar:
lışmanın temelini oluşturmuştur.
d ü r e c e k
O L G U
N O :
Ö y k ü :
d a n
1
Erkek,
b u y a n a
1 9 7 3
d o ğ u m l u ,
ç o c u k l u k
ç a ğl ar ın­
Z e k a geriliği, a k ı l hastalığı,
A T K
ettiği, 1 9 9 3 ' d e a m e l i y a t o l d u ğ u ;
2. İ h t i s a s K u r u l u M u a y e n e s i :
Pe n i s k ü ç ü k l ü ğ ü
v e çift t a r a f l ı testis a t r o f i s i t a n ı s ı ile a m e l i y a t a
bulgu,
" 1 6 y a ş ı n d a n
b u l u n d u ğ u
c a n l a n d ı r m ı ş
1 1 y a ş ı n d a h o m o s e k s ü e l p a s i f ilişkilere b a ş ­
ladığı ve d e v a m
ve
b u
b u l u n d u ğ u ,
sının
k a p a n m a m a s ı
k e n d i
alınıp
isteği ü z e r i n e a n a l
cinsel f a n t a z i
o l a r a k
y a p ı l m a y ı k u r d u ğ u ,
başladığı, K a s ı m
d u ğ u ,
h a l e n
t a r a f ı n d a n
o l d u ğ u
Karar:
dış g ö r ü n ü m ü
belirtilmiş
ise de,
itiba­
kişinin sürekli
"transsek­
tıbbi k a n a a t i n e
varıldığı; cinsiyetinin
k a d ı n
b u l u n m a d ı ­
ğı;
a n a l
N o t :
Raporlar değiştirilmeden o l d u ğ u
gibi s a d e c e
k i m l i k bilgileri ç ı k a r d ı l d ı k t a n s o n r a y a y ı n l a n m ı ş t ı r .
K e n d i s i n d e h o m o s e k s ü e l bir er ke k d u y u ş ve
l e ş m e g ö s t e r m e m i ş o l d u ğ u n u n
o l d u ğ u
o l a r a k değiştirilmesi için tıbbi bir n e d e n
ilişkiden d a h a f a z l a h a z d u y d u ğ u ,
d a v r a n ı ş ı n d a b u l u n d u ğ u n u n
k a d ı n
h e r n e k a d a r A T K 2. İ h ­
m ü t a l a a s ı n d a
k a ç ı n m a s ı gerektiği g ö z ö n ü n e alındığında,
1 0 yıl ö n c e h o m o s e k s ü e l ilişkilere
v e v a j i n a l ilişki s ü r d ü r d ü ğ ü ,
s e n e ­
süalite a m e l i y a t ı n a tabi t u t u l m u ş h o m o s e k s ü e l erkek"
a r k a d a n
1 9 9 3 ' d e transseksüalite a m e l i y a t ı ol­
a n a l
va j i n a ­
tavsiyesi ve d e
o l a r a k ve er ke k özelliğini çağrıştıran d a v r a n ı ş l a r d a n
ç o c u k l u k ç a ğ l a ­
elbiseleri giydiği, g e n ç l i ğ i n d e
bir er k e k
d u y d u ğ u n u
ilişkide b u l u n m a d ı ğ ı ,
rıyla
ol d u ğ u ;
M u a y e n e s i :
h o m o s e k s ü e l
lerce k o n s o m a t r i s o l a r a k b a r l a r d a çalışmış o l d u ğ u " n u
kadınlık vasıflarına u y g u n
k a d ı n
h a z
a m e l i y a t t a n s o n r a
ifade ettiğinin kayıtlı o l d u ğ u ,
4. İ h t i s a s K u r u l u
d ü ş ü n ­
e m a r e y e
beri a m e l i y a t tari hi nd en
için d o k t o r u n u n
tisas K u r u l u ' j ı u n
b u y a n a
ve
beri seksüel fantazilerin­
t u r u ld uğ u; fiziki o l a r a k ve y ü r ü y ü ş , tavır ve jestlerinin
A T K
n ö r o z u
belge
ilişkiden
p e n i s v e testislerinin çıkarıldığı, s u n i bir v a j e n i n ol uş­
r ı n d a n
b a r l a r d a
d e d a i m a p a s i f bir rolü t a h a y y ü l etmiş v e y a r ü y a s ı n d a
self a n t a z i o l a r a k bir erkekle a n a l ilişkide b u l u n m a y ı
düşlediği,
bir tıbbi
i f a d e ettiği; ç o c u k l u ğ u n d a n
k a d ı n elbiseleri giydiği, g e n ç l i ğ i n d e c i n ­
o l a r a k
hafta ö n c e s i n e k a d a r sürekli o l m a d a n
ilişkide
için d o k t o ­
i f a d e ettiği;
h a r h a n g i
rastlanmadığı,
1
k a p a n m a m a s ı
a m e ­
v e k a d ı n c i n s i ile ö z d e ş ­
s a p t a n m a s ı
T A R T I Ş M A
nedeniyle,
V E
S O N U Ç
20. yüzyılla birlikte; h o m o s e k s ü a l i t e ,
transseksüalite a m e l i y a t ı n a tabi t u t u l m u ş h o m o s e k s ü ­
transveştizm,
el e r k e k o l d u ğ u tıbbi k a n a a t i n e varıldığı; cins iy et in in
transseksüalite vb. k a v r a m l a r cinsel sapıklık olarak d e ­
k a d ı n o l a r a k değiştirilmesi için tıbbi bir n e d e n b u l u n ­
ğil, k i ş i n i n c i n s e l s e ç i m
m a d ı ğ ı ;
seçimi
şeklinde
e v r i m
bozuklukları v e
izleyerek
cinsel kimlik
k a b u l l e n i l m e y e
lanmış v e yasal d ü z e n l e m e l e r d e y a v a ş y a v a ş b u n u
O L G U
N O :
Ö y k ü :
b a ş ­
iz­
l e m i ş t i r (3).
2
Erkek,
1 9 7 0
d o ğ u m l u ,
9
kardeşi b u l u n d u ­
Kişilerin cinsel tercihleri v e
b u
tercihlere yol a ç a n
ğ u , lise 3 'ten t e r k e d i p b i r s ü r e k o n s o m a t r i s o l a r a k ç a ­
e t k e n l e r ü z e r i n d e çeşitli a r a ş t ı r m a l a r y a p ı l m ı ş v e h a l e n
lıştığı, b a l e n ç a l ı ş m a d ı ğ ı ; b i r e r k e k p a r t n e r l e y a ş a d ı ğ ı ,
d e
transvestik g i y i m i n
ç o c u k l u k t a başladığı,
çalışmalar genetik, h o r m o n a l ,
isteği d u y d u ğ u ,
a n l a m d a psikiyatrik tedavi g ö r d ü ­
ğü,
ilk a n a l
b u
ilişkinin
1 6 y a ş ı n d a
k a d ı n
o l m a
sürdürülmektedir.
A n c a k ,
b u g ü n e
k a d a r
yapılan
psikoseksüel gelişim v e
n ö r o - a n a t o m i k f a r k l ı l ı k l a r ı n c i n s i y e t s e ç i m i ile ilgili b e ­
başlayıp a m e l i y a t a
lirgin etkilerini o r t a y a ç ı k a r a m a m ı ş t ı r (4-7). H o m o s e k ­
9 0
A d l i
T ı p
B ü l t e n i
s ü e l t e r i m i ilk o l a r a k
1869'da
kullanılmaya b a ş l a n m ı ş ­
o r a n l a d a h a g e n ç y a ş t a cinsel ilişkilere girdiği v e d a h a
tır.
seksüel
bir
fazla
H o m o s e k s ü a l i t e ,
m e k
için ( o r g a z m
am aç lı
e y l e m i
ilişki,
gerçekleştir­
fantazi
v e
sayıda
partnerleri
transseksüellerle
düşlerde)
o l d u ğ u
yapılan
belirlenmiştir.
b a ş k a
bir
E r k e k
ç a lı şm ad a
ise
aynı cinsten bir partnerin seçilmesidir. K i n s e y 1 9 4 0 yı­
% 4 4 ' ü n ü n h e r h a n g i bir cinsel a k t i v i t e d e n k a ç ı n d ı ğ ı bil­
lında y a p m ı ş o l d u ğ u ç a l ı ş m a d a erkeklerin %
dirilmiştir (14,
8'i ile k a ­
s e k s ü e l olduklarını belirtmiştir. B u
lerde
% 4 ,
kadınlarda
erkeklerin
%37'si
% 2
olarak
oran, erişkin e r k e k ­
saptanmıştır.
ile k a d ı n l a r ı n
%20'sinin
e n
bir k e z o r g a z m l a s o n u ç l a n a n h o m o s e k s ü e l
dıkları belirlenmiştir. D a h a
A B D ' d e
erkeklerin
Ayrıca
k o s e k s ü e l
tıbbi v e
bir akıl
v e
rin t o p l u m
z e k a
geriliği,
v e
yasalar
karşısında
la ç o c u k s a h i b i o l d u ğ u d a
or a­
H o m o s e k s ü e l l e r v e
kısı v e
genetik,
h o ­
k o r u n m a k
kişile­
am acıyla
d a h a
çevr en in
kapalı
saptanmıştır (4) .
transseksüeller t o p l u m u n
kendilerini farkedeceği
bir y a ş a m
sürdürmektedir.
b a s ­
düşüncesiyle
B u
d u r u m u n
v e
psi-
d e ğ i ş i k n ö r o z tablolarına, kişilik b o z u k l u k l a r ı n a , çeşit­
o l a r a k karşıt cinsin özelliklerini a l m a k
için
li h e z e y a n l a r a
a n a t o m i k
bir patoloji t a ş ı m a y a n
nede ni yl e
h e t e r o s e k s ü e l evlilikler yaptığı v e evlat e d i n m e y o l u y ­
ta­
bildirilmektedir (6-8).
hastalığı,
h o r m o n a l
" h o m o f o b i "
cinsiyet d e ğ i ş t i r m e y e kalkıştığı gözlenmiştir. B u
oldukları
t o p l u m
akımlardaki
kö ktendinci ve
m o s e k s ü e l l e r i n cinsel eğilimlerini sakladığı, kimlik v e
ilişki y a ş a ­
h o m o s e k s ü e l
h o m o s e k s ü a l i t e n i n
nın gerçekleri yansıtmadığı d a
H e r h a n g i
heteroseksüel
a z ı n d a n
rafından o l u m s u z de ğe rl endirilmesinden ötürü b u
a n a t o m i k
ifadesi olarak t a n ı m l a n a n v e d a h a ç o k
s o n r a yapılan çalışmalarda
%2'sinin
ifade edilmiştir. A n c a k
15).
H o m o s e k s ü e l l e r e karşı takınılan o l u m s u z d u r u m u n
dınların % 4 ' ü n ü n ergenliklerinin bir d e v r e s i n d e h o m o ­
girişimlere
b a ş v u r a n
olgular trans-
s e k s ü a l i t e k a v r a m ı i ç i n d e d e ğ e r l e n d i r i l m e k t e d i r (6, 9).
asıl c i n s i y e t i n
duyguları,
k i m l i ğ i n d e n rahatsızlık d u y u p
düşünceleri
açabildiği
v e
z a m a n
ciddi
intiharların gö zl en di ği
v e
z a m a n
belir­
l e n m i ş t i r (4).
T r a n s s e k s ü a l i t e çeşitli y a z a r l a r c a " s ü r e k l i v e m u t l a k
bir b i ç i m d e
yol
depressif e p i z o d l a r m
Transseksüellerde
v e
öncelikle
fonksiyonel
v e y a
or­
g a n i k bir b o z u k l u ğ u n b u l u n u p b u l u n m a d ı ğ ı n ı n araştı­
karşıt cinsiyetin özellik­
rılması
gereklidir.
Transvestisizm,
transseksüel
v e y a
lerini t ü m ü y l e k a b u l l e n m e k " o l a r a k t a n ı m l a n m a k t a d ı r .
h o m o s e k s ü e l davranışlar bazı psikiyatrik tablolarda d a
Bu ,
gözlenebilmektedir.
yalnızca
cinsel
arzularda
değil,
psikolojik olarak
C a l d we ll
v e
K e s h a v a n
h e z e y a n ı
d a karşıt cinsin özelliklerini t ü m ü y l e k a b u l l e n m e k a n ­
d o ğ r u l t u s u n d a ö p e r e edilen psikotik bir o l g u d a cinsel
lamı taşımaktadır. A y n ı yazarlar "transseksüel erkekle­
a k t i v a s y o n u n
rin h o m o s e k s ü e l etiketini a l m a k t a n rahatsız o l d u ğ u n u ,
mişler, yaptıkları b a ş k a bir ç a l ı ş m a d a ise 1 7 4 t r a n s s e k ­
ya l n ı z c a k a d ı n giysileri taşıdığını v e b u
süel o l g u n u n 5'inin şizofrenik b o z u k l u k taşıdığını s a p ­
di g e r ç e k
( h o r m o n
giysileri o l d u ğ u n u ,
kullanıp
cerrahi olarak
giysilerin k e n ­
yasaların
m e m e l e r i n
evlenmelerini
g e l i ş m e y e
karşıt cinse g e ç m e k
başladığı
patolojik
d o ğ r u l t u d a
t a m ı ş l a r d ı r (6, 9, 16).
v e
T a n e j a v e A m m i n i
için h e r türlü o l a ­
(17) transseksüellerde yaptıkla­
rı g e n e t i k i n c e l e m e l e r d e g e n e l d e k r o m o z o m
n a ğ ı n kullanıldığı, p e ni si n kesilip bir vajina ya pı lm as ı
si s a p t a m a m a k l a
gerçekleştiğinde)
transseksüel o l g u yayınlamışlardır.
yasakladığı
v e
engellediğinde
bir
adaletsizliğin k u r b a n ı o l d u k l a r ı n a inandıklarını" belirt­
1950'li
m e k t e d i r (6, 10).
DS M - I I I - R
b a r e n
v e
başlayıp
birlikte, 4 7
yıllarla
d e v a m
ise p u b e r t e
d ö n e m i n d e n
it i ­
tadır.
Transseksüalite
k o m p l i k a s y o n l u d u r .
için y o ğ u n
olarak
bir b i ç i m d e arzu d u y ­
tanı m l a m a k t a d ı r
(5,
kavrardı
ile h o m o s e k s ü a l i t e a r a s ı n d a k a b a
y e t i n d e k i kişilerle s e k s ü e l
benzerlik
ol an
transseksüalite
çi zg il er le "asıl c i n s i ­
ilişkiler k u r m a "
bul u n m a k t a d ı r .
transseksüalitede
ten rahatsızlık d u y m a
v e
Fransa'da en d o k r i n o l o g ,
A n c a k ,
belirgin
k o n u s u n d a
ameliyatlarının
a n a t o m i k
kimliğin
d e n
v e
farklılığı
belirtilmiştir (13) .
v e
v e
o p e r a s y o n
transseksüeller
dışında
bazı
psikiyatrik patoloji gösteren
ki­
yapıldığı ş e k l i n d e çalış­
O p e r a s y o n
kararı genetik,
psikiyatrik m u a y e n e
s ö z
edilirken,
1 n o l u
o l g u n u n
d a
a n a ­
so nr as ı veril­
heteroseksüellere
n ı n m a m a k t a
91
"penis
k ü ç ü k l ü ğ ü
diğer incelemelerin yapılıp yapılmadığı
Bazı ülkelerde o p e r a s y o n a
e r k e k
tehlikeli
A B D ' d e
testis atrofisi n e d e n i y l e ö p e r e edildiği" b e l i r l e n m i ş ,
iki o l g u d a
h o m o s e k s ü e l l e r i n
pahalı,
yılında
2 n o l u o l g u d a o p e r a s y o n ö n ce si psikiyatrik tedavi­
isteğidir.
saptanamamıştır.
E r k e k
karşıt
m e l i d i r (4, 17).
s e ç i m
o l d u ğ u
1 9 8 3
genetik,
tomik, h o r m o n a l v e
psikiyatr v e cerrahlar tarafın­
kişinin kimlik s e ç i m
ameliyatlar
ğiştirme
asıl c i n s i y e t ­
karşıt ci ns e g e ç m e
b u
m a l a r bul u n m a k t a d ı r .
h o m o s e k s ü a l i t e d e
olan;
A n c a k
d a n y a p ı l a n bir ç a l ı ş m a d a ise t r a n s s e k s ü a l i t e n i n cinsel
farklılığı o l m a y ı p
operasyonları,
şilerle " h o m o s e k s ü e l l e r d e " d e
asıl ci ns iy et i d e ğ i ş t i r m e k için h e r h a n g i b i r is t e k b u l u n ­
m a z k e n
transseksüalite
y a y g ı n olarak u y g u l a n m a k ­
geçirmiş 6 0 0 0 transseksüel kaydedilmiştir. Cinsiyet d e ­
11,
1 2 ).
iki
4
dır v e y e n i biyolojik y a p ı v e ü r e t m e y e t e n e ğ i oluştur­
mazlar.
farklı
b a ş l a y a n
sahip
a n a t o m i k özelliklerinin a n c a k bir kısmını y a n s ı t m a k t a ­
asıl c i n s i y e t t e n
karekterlerini a l m a k
Birbirinden
a n o m a l i ­
a n o m a l i s i n e
nefret
v e
ikincil s e k s k a r e k t e r l e r i n d e n sıyrılıp karşıt c i n s i n s e k s
"transseksüalite"
x x y
ile asıl c i n s i y e t i n b i ri nc il v e
e d e n
e t m e v e rahatsızlık d u y m a
m a y ı
birlikte
operasyonları g ü n ü m ü z d e
I C D - 1 0
geliştiğini k a y d e t ­
v e
r a ğ m e n
yeni
k i m l i k ta­
o p e r a s y o n y a s a k o l u p ayrıca cezalan­
Cilt
1, S a y ı
2,
1 9 9 6
dırılmaktadır.
T ü r k
m a d d e s i n d e
M e d e n i
K a n u n u ' n u n
4 . 5 . 1 9 8 8 tarih v e
m a d d e s i ile ( d o ğ u m d a n
( T M K )
Adli
29.
y o k s a
3 4 4 4 s a y ı ile e k l e n e n 2.
so n r a m e y d a n a
tıp
y ö n ü n d e n
o l g u n u n
transseksüalite
mi"
boyutlarının, sosyal y ö n d e n
dirilmesi
li ç a l ı ş m a l a r l a a r a ş t ı r ı l m a s ı v e
n ü f u s
sicilinde
transseksüalite
sel d e ğ e r l e n d i r m e l e r d e n
şımla
ele
alınmıştır.
yasal
d ü z e n l e m e l e r e
a l ı n m a m ı ş
v e
y a s a
d ü z e n l e m e
yol açtığı sorunların çeşit­
farklı disiplinler tarafın­
d a n değerlendirilmesi gere km ek te dir . Zira olgular cin­
m e d y a
siyet d e ğ i ş t i r m e a m e l i y a t l a r ı n ı g ö z e alıp asıl c i n s i y e t l e ­
u z a k
Bilimsel
n e z n i n d e
s a ns as yo ne l
bilim­
r i n d e n farklı bir cinsiyetle y a ş a m a y ı v e b u
bir ya k l a ­
taya çıkacak sosyal v e
araştırmalar y a p ı l m a d a n
gidilmiş,
etik
ayrıntılı b i r
sorunlar
şekilde
göğüsleyebilmeyi,
dikkate
h o m o s e k s ü e l
v e y a
transseksüel
rak görmektedir.
A m e l i y a t l a r bir r a p o r alınıp, gerekli üc retin s a ğ l a n ­
Transseksüalite
reli
mektedir.
A n c a k ,
g ö z l e m e tabi tutulmaları, aile v e
d ö n ü ş s ü z
b i r ş e k i l d e o r t a d a n k a l d ı r d ı ğ ı için, d i ğ e r e s ­
b u
tetik o p e r a s y o n l a r
sinde
gerekli
ameliyat
gibi
sosyal
kişinin
cinsiyetini
değerlendirilmemeli
v e
v e
geri
m a s ı
ö n c e ­
ç a l ı ş m a d a e l e a l ı n a n iki o l g u A T K
r u l ü n c a
"bir e r k e ğ i n
transseksüel
4. İhtisas K u -
olarak
için k e n d i s i n i n e r k e k v ü c u d u
v e
ile ilgili o l a b i l e c e k h e r ş e y d e n
k a b u l
edil­
o p e r a s y o n u
ö n c e
ameliyatın
kimlere,
ğ i n d e n
cinsiyet
v e
p o r u n
e r k e k ­
Yargı
cinsel h a ­
s o n
Ku rulu'na
cinsel y o l d a n
p a y v a j i n a s ı ile) g i r i ş m e s i n i n t e m e l
ğı d a h i l i n d e
o l d u ğ u n d a n ;
transseksüellerden
transseksüel
seksüel
k a d ı n
b u
farklı
(yani s a d e c e y a ­
tıp bilgi v e
kişiler, g e r ç e k
olarak
s e k o n d e r
m a n t ı ­
tanımlanır;
bunlar,
g e r ç e k
nedeniyle,
ameliyat
dahi
haleti
ruhiyesi
olarak ka b u l
t a ş ı m a m a l a r ı n d a n
edilmelerine o l a n a k
yoktur;
b u
T M K
s ü ­
sosyal
alın­
koşulla­
29- m a d d e d e
ö n c e s i n d e
g e r e k i p
k u r u m u n
b u
u y gu la na bi lec e­
h e r h a n g i
g e r e k m e d i ğ i n d e n
alınır" d e n i l e r e k d e
s ö z ü
özellikleri
"as­
edilen ra­
belirtilmemiştir.
eksiklikleri b u l u n m a k t a d ı r .
organları,
cinsiyet değişikliğinin gerçekleşip
sormaktadır.
birbirine
çıkmaktadır.
trans­
işlevi v e
zıt
Adli T ı p
A n c a k ,
y a k l a ş ı m
d e ğ e r l e n d i r m e
Y a s a d a
s ö z ü
K u r u m u
ü l k e m i z d e
4.İhtisas
sağlık
k u ­
farklılıkları n e d e ­
v e
kararlar
ortaya
edilen sağlık ku ru lu
"psiki­
yatrik, g e ne ti k, e n d o k ı i n o l o j i k , n ö r o l o j i k v e a n a t o m i k "
olsalar,
dolayı
ü l k e m i z
koşullarda
değişikliğinin
karar organı olarak d a
niyle
(nükleer)
olarak
ile
çevre a n a m n e z i
d ü z e n l e m e l e r i n
r a p o r u n
y ö n d e
rullarının yapısı,
(primer)
o l m a m a l a r ı
m u a y e n e
g e r ç e k l e ş m e d i ğ i n i çeşitli s a ğ l ı k k u r u l u ş l a r ı n ı n y a n ı s ı r a
yeni
o l d u ğ u
psikiyatrik
h a n g i
v e y a
alınacağı
Y a s a n ı n b u
yata a n c a k transseksüalite a m e l iy at ın dan so nr a s a d e c e
k a z a n m ı ş
yasal
gari sağlık r a p o r u
nefret etmesi, d o l a ­
girişiminden
bir
s ö z e d i l m e d i ğ i gibi, cinsiyet d e ğ i ş i k l i ğ i n d e n s o n r a
erkeklik ka v r a ­
lerle s a d e c e r o m a n t i k s e v i y e d e ilişki k u r u p ,
şeklinde
bir m u a y e n e
yısıyla anal y o l d a n cinsel ilişkiden nefret e t m e s i v e d e
transseksüalite
k a p s a m l ı
rında v arolması gerekir. A n c a k
tıbbi i n c e l e m e l e r yapılmalıdır
(9, 2 0 ) .
B u
v e
amel iy at ı ö n c e s i kişilerin u z u n
m a s ı v e kişinin istemi ü z e r i n e kolaylıkla gerçekleştiril-
m ı
n e d e n l e or­
to p l u m s a l alanlardaki sorunları
olarak değerlendirilmelerine oranla d a h a öncelikli ola­
d ü z e n l e n m e ­
miştir.
m e s i
mi,
olarak
hazırlanmıştır (18-20).
yapılır) a m e l i y a t a yasal z e m i n
Türkiye'de
gerekli
bilimsel
s a p t a n m a s ı gerekli a n c a k yeterli değildir. O l a y ı n diğer
g e l e n cinsiyet
d e ğ i ş i k l i ğ i n i n a s g a r i s a ğ l ı k k u r u l u r a p o r u ile b e l g e l e n ­
halinde
" h o m o s e k s ü a l i t e
o l d u ğ u n u n
m u a y e n e l e r i
ka d ı n
y a p a b i l e c e k u z m a n l a r d a n
rul o l a r a k tanı ml an ma lıd ır . Y a p ı l a n b u
n e d e n l e
sosyal değerlendirilme s o n u c u n d a
o l u ş a n
bir k u ­
m u a y e n e l e r
ile
kişinin cinsiyet d e ­
"transseksüalite ameliyatına tabi t u t u l m u ş h o m o s e k s ü ­
ğişikliği
el
farklı y a k l a ş ı m l a r ı s t a n d a r d i z e e d e c e k üst kurul, u y g u ­
erkek"
ö z ü n d e
olarak
değerlendirilmiş
s o n r a
d a
d e v a m
identifikasyon b u l u n m a d ı ğ ı "
Y a p ı l a n
o p e r a s y o n l a r
psikolojik v e
y a ş a m ı n ı
yol
he r n e
b u
ilişkile­
l a m a d a k i
s a p t a n a n
yatı y a p ı lm am al ıdı r.
ğı d u r u m l a r d a
kaldırıp kişinin
operasyonları,
a n l a m d a
h e r h a n g i
hakları
g ü n ü m ü z d e
a n l a m ı n d a
bir tedaviyi
hasta
tartışılmaktadır. T ı b b ı n
n e r e y e k a d a r v e
kural v e
üzerindeki
v e
tıp
n e
d e r e c e
yasal
olmalıdır.
B u
v e
o n a y ı n
tıbbi bir gerekliliğin b u l u n a m a d ı ­
ise kesinlikle cinsiyet d e ğ i ş t i r m e a m e l i ­
d ü z e n l e m e
azaltılması
melidir.
v e
Kişilerin ya pt ır mı ş oldukları cinsi­
r e d ­
d u r u m u n d a ;
gibi,
kişilerin taleplerine
b u
kişiler v e
s o n u ç v e
ile o r t a y a
adaletsizliklerin
S ö z ü
etiği
nasıl c e v a p vereceği, m e s l e ğ i n k e n d i
yasalarına
K u r u m u
v e r e c e k
halinde orta­
m ı ş o n a y l a r l a engellenebilecektir. O r t a k tıbbi y a k l a ş ı m
v e
tasarrufları
talep v e y a
hakları
T ı p
o n a y
y a çı ka n ü z ü c ü v e ciddi s o nu çl ar ameliyat ön cesi alın­
bazı benzerlikler t a ş ı m a k ­
bedenleri
yaptırmasına
yet değişikliğinin tıbben o n a y l a n m a m a s ı
gibi bazı k o m p l i k a s y o n l a r a
operasyonlarla
gibi Adli
b e l g e l e n e m e d i ğ i v e
k a r a r ı n a varılmıştır.
Transseksüalite
ameliyatları
bir
k a d a r farklı g e r e k ç e l e r t a ş ı y a r a k y a p ı l s a d a , e s ­
tadır. Kişilerin k e n d i
d e t m e
b u
transseksüellerde
s o k t u ğ u
açabilmektedir.
ilişkilerin
ettiği, f e m i n e n
sosyal sorunları or t a d a n
d ü z e n e
tetik a m a ç l ı
v e
"anal
egosintonik bir vasıf gösterdiği v e
rin o p e r a s y o n d a n
d a
v e
edilen
u y g u l a m a l a r
tartışmalar b u o p e r a s y o n l a r d a d a kendisini g ö s t e r m e k ­
tedir (19) •
9 2
h e d e f l e n ­
verilen
y ö n ü n d e n
y a p ı l m a m a s ı
kararlarda
ortaya
ileride s o r u n u
ç ı k ı l m a z bir ha le getirecektir.
bağlı kalacağı gibi etik
sorunların
ö n l e n m e s i
d ü z e n l e m e l e r i n
olgularda
yargı
çıkabilecek
o l d u ğ u
çı ka ca k
d a h a
d a
farklı
içinden
A d l i
T ı p
B ü l t e n i
1 3 . F r o h w i r t h C , B r e t o n J, G o r c e i x A , L e s
P r o b l è m e s M e d i c o - J u r i d i q u e s P o s e s p a r le
Transsexualisme e n 1986. A P r o p o s d e 148 cas de
D y s f o r i e d e G e n r e , A n n . M e d . Int., P a r i s , 1 9 8 7 ; 1 3 8
K A Y N A K L A R
1. A d a s a l R . N o r m a l v e A n o r m a l C i n s i y e t v e
Evlilik. D o r u k y a y ı n e v i , A n k a r a , 1 9 5 7 ; 4 l 1-8.
2. D i n ç m e n K . D e s k r i p t i v v e D i n a m i k P s i k i y a t r i , A r
Y a y ı n D a ğ ı t ı m , İstanbul, 1 9 8 1 ;336-9.
3. F o u c a u l t M . C i n s e l l i ğ i n T a r i h i 2, A f a Y a y ı n c ı l ı k ,
( 1): 8 - 1 2 .
14. L e a v i t t F, B e r g e r J C . C l i n i c a l P a t t e r n s A m o n g
M a l e T r a n s s e x u a l C a n d i d a t e s w i t h Erotic Interest in
M a l e s , Arc. o f S e x u a l B e h a v i o r , 1 9 9 0 ; 19: 4 9 1 - 5 0 5 .
15. T s o i W F . M a l e a n d F e m a l e T r a n s s e x u a l s : a
C o m p a r i s o n , S i n g a p o r e M e d - J . , 1 9 9 2 ; 3 3 (2): 1 8 2 - 5 .
16. C a l d w e l l C, K e s h a v a n M S , S c h i z o p h e r i n a w i t h
Secondary Transsexualism, C an a d i a n Journal of
Psychiatry, 1991;36:300-1.
1 7 . E r y ı l m a z A . T r a n s v e s t i z m ile T r a n s s e k s ü a l i t e
A r a s ı n d a k i E t y o p a t o g e n i k v e K l i n i k İlişkiler,
U z m a n l ı k Tezi, İstanbul, 1994,
1 8 . R e s m i G a z e t e , " T M K i l e il g i l i d e ğ i ş i k l i k l e r "
1 2. 5 .1 9 88 tarih v e 1 9 8 1 2 sayı
1 9 . T a i t z J. J u d i z i a l D e t e r m i n a t i o n o f t h e S e x u a l
Identity of Post-operative Transsexuals: a N e w
F o r m of S e x Discrimination, A m . J . L a w Med., 1987;
İstanbul, 1988.
4. F r ı e c l m a n R C , D o w n e y JI , H o m o s e x u a l i t y , T h e
N e w E n g l a n d J o u r n a l o f M e d i c i n e , 1 9 9 4 ; 3 3 1 (14):
923-9.
5. K a p l a n H , S a d o c k J B , " C o m p r e h e n s i v e T e x t b o o k
of Psychiatry, Williams a n d Wilkins, Baltimore,
L o n d o n , 1985;1037-9,1071-3.
6. L e m p e r i è r e T , F i l i n e A , P s y c h i a t r i e d e l ' A d u l t e ,
Masson, 1989;181-93.
7. M a y e r G r o s s , Stater, Cli n ic a l P s y c h i a t r y , R o t h L o n d o n , 1977.
8. B u r i s L, F o r e n s i c M e d i c i n e , S p r i n g e r V e r l a g ,
L o n d o n , 1993; 261-9.
9. G o o r e n L, T h e E n d o c r i n o l o g y o f T r a n s s e x u a l i s m :
a Review and Commentary,
P s y c h o n e u r o e n d o c r i n o l o g y , 1 9 9 0 ; 15: 3-14.
10. C a m p s F E, G r a d w o h l ' s L e g a l M e d i c i n e , 3 t h
ed.,Bristol,1976; 46.
11. G u e l f i J D , M i n i D S M - I I I - R Critères
D i a g n o s t i q u e s , M a s s o n , Paris, 1 9 8 9 ;7 4 -7 .
12. W H O , I C D - 1 0 , R u h s a l v e D a v r a n ı ş s a l
B o z u k l u k l a r Sınıflandırması, C e n e v r e , 1992;204-8.
1 3 (1): 5 3 - 6 9 .
2 0 . S t e i n M , T i e f e r L, M e l m a n A . F o l l o w u p
observations of o p e r a t e d m a l e to female
transsexsuals, T h e Journal of Urology, 1990;143:
1188-91.
Y a z ı ş m a
Adresi:
D r . Ü m i t Biçer
Adli T ı p K u r u m u
C e r r a h p a ş a - İstanbul
9 3
Cilt 1, S a y ı
2,
1 9 9 6
K U Z E Y K I B R I S T Ü R K
( Ü Ç O L G U
C U M H U R İ Y E T İ N D E
A D L İ P S İ K İ Y A T R İ
S U N U M U ) *
Forensic physchiatry in T u r k i s h Republic o f N o r t h e r n C y p r u s
( T h r e e c a s e r e p o r t s )
M e h m e t Çakıcı**, E b r u Tansel**, C e m Ataklı***, R a i f Özbilir****, O ğ u z Polat*****
Ç a k ı c ı M , T a n s e l E , A t a k l ı C , Ö z b i l i r R , P o l a t O , K u z e y K ı b r ı s T ü r k C u m h u r i y e t i ’n d e A d l i P s i k i y a t r i , A d l i T ı p B ü l t e n i , 1 9 9 6 ;
1(2):94-6.
w i t h the c u s t o d y a n d m a i n t e n a n c e o f t h e s e patients for the
p u r p o s e of public safety w e r e discussed.
Ö Z E T
B u ç a l ı ş m a d a , ü ç o l g u s u n u m u ile K u z e y K ı b r ı s T ü r k
C u m h u r i y e t i ' n d e k i a k ı l h a s t a l a r ı i l e ilgili C e z a Y a s a s ı ' n ı n
1 5 4 ' ü n c ü faslı v e C e z a M u h a k e m e l e r i U s u l ü Y a s a s ı ' n ı n
1 5 5 ' i n c i faslı tartışılmıştır. 1 9 7 1 - 1 9 9 4 yılları a r a s ı n d a L e f k o ş a
Barış R u h v e Sinir Hastalıkları H a s t a h a n e s i ' n e adli m a k a m l a r ­
c a c e z a e h l iyetinin tespiti için 11 o l g u gönderilmiştir. H a s t a ­
n e kayıtları v e adli r a p o r l a r ı n i n c e l e n m e s i s o n u c u n d a m a h ­
k e m e c e h o m i s i d a l d a v r a n ı ş g ö s t e r e n 3 a k ı l h a s t a s ı n ı n fasıl
1 5 4 k a p s a m ı n d a değerlendirilerek, c e z a tertibine y e r o l m a d ı ­
ğ ı v e fasıl 1 5 5 u y a r ı n c a K K T C B a k a n l a r K u r u l u ' n u n b e l i r l e d i ­
ği bir s ü r e için akıl h a s t a n e s i n d e t u t u l m a t e dbirine h ü k m e dildiği g ö r ü l m ü ş t ü r . H e r ü ç ü d e a ğ ı r h o m i s i d a l e y l e m d e (ci­
n ay e t ) b u l u n a n olguların ışığında, K . K . T . C u m h u r i y e t i ' n d e
a k ı l h a s t a l a r ı i l e il g i l i k a n u n l a r v e t o p l u m g ü v e n l i ğ i a ç ı s ı n d a n
b u h a s t a l a r ı n m u h a f a z a v e t e d a v i s i tartışılmıştır.
K e y w o r d s : Forensic Psychiatry, L a w , D a n g e r o u s n e s s
GİRİŞ
A d l i psikiyatri, s o n u ç l a r ı a ç ı s ı n d a n h e k i m o l m a y a n ­
ların d e ğ e r l e n d i r m e l e r i n d e
ği bir k o n u d u r .
sıklıkla hataların g ö z l e n d i ­
Özellikle Batı ü l k e l e r i n d e akıl hastala­
r ı n ı n s a v u n u l m a s ı n d a , o l a y l a ilgili m e d y a d a k i t a r t ı ş m a ­
lar v e
t o p l u m u n
h a k k ı n d a
varolan
bazı
b u
olgulara yaklaşımı
k u ş k ul ar
d ü ş ü n c e ,
yaratmaktadır
adli psikiyatri
(1). T o p l u m d a
akıl hastalarının sıklıkla s u ç a y ö n e l ­
dikleri v e psikiyatristlerin s u ç l u n u n lehine y o ğ u n
v e
u z m a n l ı k
inançlar
A n a h t a r k e l i m e l e r : A d l i Psikiyatri, K a n u n , Tehlikelilik.
savaşı
verdikleri
s o n u c u n d a
kısıtlamalar v e
akıl
şeklindedir
hastalarının
(2).
ç a b a
B u
s a v u n u l m a s ı n d a
te davide güçlükler y a ş a n m a k t a
v e
adli
psikiyatri u y g u l a m a l a r ı ü z e r i n d e y e n i k a n u n i d ü z e n l e ­
S U M M A R Y
m e l e r e n e d e n
In o u r s t u d y three c as e s w e r e d i s c u s s e d w i t h in c h a p t e r
154 of Criminal L a w a n d chapter 155 of Criminal Procedure
L a w of Turkish Republic of Northern Cyprus. B e t w e e n 19711994, the court sent 11 cases to the Lefkoşa Barış M e n t a l
Health Hospital to d et e rm i ne w h e t h e r they h a v e the
c o m p e t e n c y t o s t a n d trial a n d c r i m i n a l r e s p o n s i b i l i t y .
Hospital d o c u m e n t s s h o w e d that 3 m e n t a l patients w h o h a d
h o m i c i d a l acts h a d b e e n c h a r g e d a c c o r d i n g to the c h a p t e r
1 5 4 as i n c o m p e t e n t , a n d t h e y h a d b e e n d e t a y e d in a criminal
m e n t a l hospital for a n y p e r i o d d e t e r m i n e d b y C o u n c i l o f
M i n i s t r y a c c o r d i n g t o t h e c h a p t e r 155. I n t h e light o f t h e s e 3
c a s e s , e a c h h a v i n g h a d s e v e r e h o m i c i d a l acts, l a w r el a ti n g to
the m e n t a l patients in T u r k i s h R e p u b l i c o f N o r t h e r n C y p r u s
o l m a k t a d ı r (3). B i l i m s e l g e l i ş m e l e r , t o p ­
l u m u n y ü k s e l e n değerleri, toplumlararası ahlaki n o r m ­
lardaki farklılıklar v e
felsefi, m o r a l d e ğ e r l e r d e k i e v r i m
adli psi k i y a t r i u y g u l a m a l a r ı n ı e t k i l e m e k t e d i r (4).
Kıbrıs'ta
akıl
hastalarıyla
O s m a n l ı
D ö n e m i ' n d e
h a n e n i n
açılmasıdır.
d a
İngiliz
ilgili
(1571-1878)
B u
k u r u m s a l l a ş m a ,
şifahanenin yerini
D ö n e m i ' n d e
Hospital (Akıl Hastanesi)
ilk
Lefkoşa'da
(1878-1960)
i s m i n d e
b i r şifa-
1 9 1 2
açılan
yılın­
M e n t a l
y e n i bir h a s t a n e al­
mıştır. T ü r k c e m a a t i n e ait ilk akıl h a s t a n e s i , 1 9 6 3 yılın­
daki
Kıbrıs
toplumlararası
C u m h u r i y e t i
çatışmaların
D ö n e m i ' n d e
h e m e n
sonrasında
(1960-1975)
bir ilko-
* B u ç a l ı ş m a 1 3 - 1 6 M a y ı s 1 9 9 6 T a r i h i n d e B u r s a ' d a d ü z e n l e n e n II.Adli B il i m l e r K o n g r e s i n d e p o s t e r o l a r a k s u n u l m u ş t u r .
** A s i s t a n D r . , B a k ı r k ö y R u h v e S i n i r H a s t a l ı k l a r ı H a s t a n e s i , B a k ı r k ö y , İ s t a n b u l
*** U z m a n D r . ,
B a k ı r k ö y R u h v e Sinir Hastalıkları H astanesi, B a k ı r k ö y , İstanbul
**** U z m a n D r . , B a r ı ş R u h v e S i n i r H a s t a l ı k l a r ı H a s t a n e s i , L e f k o ş a , K ı b r ı s
***** P r o f e s ö r D r . , M a r m a r a ü n i v e r s i t e s i T ı p F a k ü l t e s i , A d l i T ı p A B D , H a y d a r p a ş a , İ s t a n b u l
Geliş Tarihi.18.5.1996, D ü z e l t m e Tarihi:1 8. 6 . 1 9 9 6 , Kabıı! Tarihi:30.7.1996.
9 4
A d l i
kul bi nasında
açılmıştır (5). H a l e n
C u m h u r i y e t i ' n d e
lığına
bağlı
Hastanesi
r u h
L e f k o ş a
Barış
tarafından
psikiyatri u z m a n ı
K u z e y
sağlığı hizmetleri,
R u h
v e
yürütülmektedir.
ği,
Hastalıkları
H a s t a n e d e
C e z a
iki
1 5 4 ' ü n c ü
lunca
keme le ri U s u l ü Y a s a s ı ' n m
faslı v e
C e z a
g ü n ü m ü z e
b u l u n d u ğ u
h e r h a n g i
34
k a d a r ulaşmıştır.
c a k
fiil v e y a
m e y e c e k
d e r e c e d e
nezaret
k a d a r
Lefk oş a
süresinin
m u h a f a z a
Barış R u h
v e
görüldü.
b a k a nl ar
kararının
k u r u ­
verilmesi
Sinir Hastalıkları H a st a-
o l d u ğ u n u
olan
olarak
ş ü p h e l e n m e y e
Kıbrıs
d o ğ u m l u ,
çalışan
e r k e k
başladığı,
evli,
iki
hastanın,
özellikle
çocuklu,
çevr es in de n
karısının
sa da ka t­
sizliğinden v e k e n d i n i ö l d ü r e c e ğ i n d e n k u ş k u
ol­
1 9 8 8 yılında tüfekle karısını v u r d u ğ u
a n l a y a m a y a ­
s ü n d e n
ihmali i ş l e m e m e s i gerektiğini bile­
ma l ü l
3
yaşındaki,
ga rd iy an
i h m a l d e
bir sırada bir akıl hastalığı g e ç i r m e k t e
ötürü yaptığının n e
y a
g e re ği nc e
O L G U
bir de ğ i ­
g ö r e " B i r fiil i ş l e d i ğ i v e y a
d u ğ u n d a n
v e y e
edildiği
155'inci faslın 70(2)
n e si 'n e yatırıldığı anlaşıldı.
A k ı l h a s t a l a r ı ile ilgili C e z a Y a s a s ı ' n m 1 5 4 ' ü n c ü f a s ­
lının 12.m a d d e s i n e
tedavi
1 5 5 ' i n c i faslı 1 5 A r a l ı k 1 9 4 8
yılında Türkçeleştirilen yasa,
şikliğe u ğ r a m a d a n
yatırılarak
tarihinde m a h k e m e c e
tesbitine
üzerine
M u h a ­
tarihinde Kıbrıs Yasaları adı altında y ü r ü r l ü ğ e girmiş,
1981
k e z
m a d d e s i
g ö r e v yapm ak ta dı r.
Y a s a s ı ' n m
altı
20.10.1975
K . K . T . C ' d e a k ı l h a s t a l a r ı n ı n c e z a e h l i y e t l e r i ile ilgi­
li o l a n
B ü l t e n i
1 9 6 6 yılından beri p a r a n o i d şizofreni tanısıyla izlendi­
Kıbrıs T ü r k
Sağlık B a k a n ­
Sinir
T ı p
1 9 7 3 yılından beri hasta olduğu,
zaç B o z u k l u ğ u
b i r k i ş i , i ş l e d i ğ i fiil v e ­
tanısıyla z a m a n
d u y a r a k
öğrenildi. Ö y k ü ­
z a m a n
İki U ç l u
M i ­
ilaç kullandığı,
o l a y t a r i h i n d e n ö n c e k i d ö r t yıl s ü r e s i n d e h e r h a n g i bir
i h m a l d e n ötürü cezai s o r u m l u l u k taşımaz.
tedavi g ö r m e d i ğ i
A n c a k b i r kişi, a k l i b i r h a s t a l ı k t a n m u s t a r i p o l m a s ı ­
öğrenildi.
n a r a ğ m e n o h a s t a l ı k b i r fiil v e y a i h m a l i l e i l g i l i o l a r a k
y u k a rı da
m e m e s i
s ö z
k o n u s u
halinde
b i ç i m d e
işlediği
aklının
b i r fiil v e y a
aslında
etkile­
i h m a l d e n
cezai
T A R T I Ş M A
Ç a l ı ş m a m ı z d a k i ü ç o l g u farklı ö y k ü l e r i o l d u ğ u h a l ­
s o r u m l u l u k taşıyabilir." ş e k l i n d e d i r (6).
C e z a M u h a k e m e l e r i
nın 70.m a d d e s i
d e
U s ü l ü Y a s a s ı ' n m
1 5 5 ' i n c i faslı­
ise "akıl hastalığı s e b e b i y l e c e z a a l m a ­
y a n bir kişi için m a h k e m e
m u h a f a z a
v e
B a k a n l a r K u r u l u ' n u n sapta­
tedavi
ile
ilgili
n e
d ü z e n l e m e y i
n e
ç a l ı ş m a ile h o m i s i d a l d a v r a n ı ş g ö s t e r e n ü ç o l g u
kanunları
ç e rç ev es in de
tehlikeli hastalara karşı t o p l u m u n
nasıl s a ğ l a n a c a ğ ı k o n u l a r ı b a ğ l a m ı n d a
ce za
Y a s a s ı ' n m
y e m e ğ i n e
Kıbrıs d o ğ u m l u ,
yaşadığı
zehir
ninesinin
kattığı
v e
e r k e k
kendisini
kulağına
geldiği gerekçesiyle 3 0 T e m m u z
gö re , kişide akıl hastalığının b u l u n m a s ı
alanında d e ğ e r k a z a n m a s ı
talığının
Bir e y l e m i n
hasta­
ğ u n
edilir (8).
y o l d a
ö l d ü r d ü ğ ü
rastladığı bir
öğrenildi.
ç o b a n ı
Ö y k ü s ü n d e n
tüfekle v u ­
yaklaşık
s o n u c u
dolayı
bir
ortaya
bağlantı v e
K a s ı m
lunca
ne,
70(2),
olarak
B a k a n l a r
K u r u ­
m a d ı ğ ı
kararı v e r m e s i
üzeri­
r a ğ m e n ,
1971 tarihinde m a h k e m e n i n
uyarınca
nezaret
tespitine k a d a r
Lefk oş a
Barış R u h
m u h a f a z a
v e
1 5 5 ' i n c i fasıl
süresinin
Sinir Hastalıkları H a s t a n e s i ­
y a p m a m ı ş ,
çıkan
t a n ı m l a n a n
d o ğ u m l u ,
evli,
ö ğ r e n i m
K u z e y
işsiz e r k e k h a s t a n ı n karısı t a r a f ı n d a n ö l d ü ­
rüleceği ş ü p h e s i v e
e y l e m
d u r u m l a r d a
yani
işlenen s u ç
o l d u ğ u n u
o l m a s ı n a r a ğ m e n
Kıbrıs
ku lağına g e l e n
d i y e n karısının sesi d o ğ r u l t u s u n d a
karısını bı ç a k l a y a r a k ö l d ü r d ü ğ ü
su ç
çerç ev es in de
Yasası'nda
davranışla
kalkma ya bi lme kt ed ir .
2
yaşındaki,
C e z a
ilişki a r a n m ı ş t ı r .
'yin yanlış
5 6
ol­
değildir.
(actus
rea) birlikte b u l u n m a s ı
k a n u n
su ç
ola­
'seni ö l d ü r e c e ğ i m '
K a n u n
lığı s o n u c u
öğrenildi. Ö y k ü s ü n d e
p s i k o z
s o n u c u
suç
ol­
b u l u n m a s ı n a
a r a s ı n d a bir
n e d e n i ile, c e z a s o r u m l u l u ğ u
Kişi, n e
bildiği
yaptığını v e
d u r u m l a r d a
Cumhuriyeti'nin
K a n u n u ' n u n
c e z a
n e d e n s e l
çe rç evesinde
akıl hastalığının
şahısda
yaptığı şe-
akıl hastalığı
a l m a y a n
C e z a
M u h a k e ­
155'inci faslının 70(2) m a d ­
desi t o p l u m emniyetini s a ğ l a m a k
10.4.1975 tarihinde
hastalığından
arasında
c e z a alabilmektedir.
Kıbrıs T ü r k
meleri U s u l ü
su ç
o l m a dı ğı k a b u l
akıl
ile p s i k o t i k h e z e y a n
illiyet b a ğ ı b u l u n m a m a s ı
n e yatırıldığı s a p t a n d ı .
O L G U
(actus reus)
o l u p
gerçekleş­
için, y a n l ı b i r e y l e m
ise c e z a s o r u m l u l u ğ u n u n
K K T C
yıldır p a r a n o i d şizofreni tanısıyla izlendiği anlaşıldı. 1 7
m a d d e s i
s u ç sayılması
rea) o l m a d a n
rak t a n ı m l a n a n e y l e m (actus reus) bir ruhsal b o z u k l u ­
tarihinde asker-
a r d ı n d a n
rarak
zihin ( m e n s
gerekliliği aranır. A n c a k
sesinin
h u k u k
için gerekli koşul, akıj h a s ­
r e u s ) ile s u ç l u b i r z i h i n ( m e n s
zehirlediği,
şeytanın
19 71
tek başına
Tıbbi, yasal
c e z a ehliyetini etkileyecek d ü z e y d e
d e n ö b e t tuttuğu yeri terkedip, e v i n e ge l e r e k ninesini,
d a
Kıbrıs T ü r k C u m h u r i -
talığı n e d e n i y l e i ş l e y i p i ş l e m e d i ğ i d i r . D u r u m u n
emniyetinin
tartışılmıştır.
bekar,
b e ­
tedbiri­
1 5 4 ' ü n c ü faslının 12.m a d d e s i ­
tirilen h a ta lı -y an lış d a v r a n ı ş
b e r a b e r
k a l m a
v e etik a ç ı d a n ö n e m l i o l a n b o y u t kişinin s u ç u akıl h a s ­
ehli­
1
18 yaşındaki,
nın
için akıl h a s t a n e s i n d e
olmuşlardır. K u z e y
madığıdır. Suçlu
O L G U
1 5 5 ' i n c i fasıl b a ğ l a ­
b a k a n l a r k u m l u n u n
c e z a ehliyetini o r t a d a n k a l d ı r m a m a k t a d ı r .
K . K . T . C u m h u r i y e t i
yeti v e
m a h k û m
yeti'nin C e z a
y a p m a k t a d ı r (7).
B u
davranış göstererek
değerlendirilmişler v e
lirlediği bir s ü r e
y a c a ğ ı bir s ü r e için n e z a r e t altında k a l m a s ı n ı e m r e d e r "
şeklinde
homi si da l
m ı n d a
a m a c ı y l a , akıl h a s t a ­
hastaların
B a k a n l a r
K u r u ­
l u ' n u n saptadığı bir s ü r e için bir akıl h a s t a n e s i n d e m u ­
9 5
Cilt 1, S a y ı
2,
1 9 9 6
hafaza v e
tedavisini e m re tm ek te dir .
B u
m a d d e d e
bir sü re kontrol m u a y e n e s i
tar­
lacakları s ü r e n i n
dir.
Bir
akıl
t o p l u m
için
kanlar
B a k a n l a r K u r u l u n c a
hastasının
tehlikeli' o l u p
K u r u l u ' n u n
K u r u l u ' n u n
n e
b u
işi
k a d a r
h a n g i
miştir. B u
d u r u m d a ,
kararı,
tergelerinin (9)
ölçütlere
g ö r e
şekilde d ü ­
ilaç u y u m s u z l u ğ u ,
şiddet gibi tehlikeliliğin e n
b u l u n d u ğ u
m a d d e
ö n e m l i
g ö s ­
d u r u m l a r d a v e y a tedaviye
k a r ş ı n p s i k o t i k belirtilerin o r t a y a ç ı k m a s ı h a l i n d e t e k ­
rar yatış d ü ş ü n ü l m e l i d i r .
açıktır. S ü r e
yapılacağı
B a k a n l a r K u r u l u
B a ­
B a k a n l a r
k o n u s u n d a
bilimsel bir yetkisi o l m a m a s ı gerektiği d e
tesbitinin
kullanımı v e
Ayrıca,
tür tıbbi bir k a r a r v e r m e s i
süresi içinde
iyileşeceği,
o l m a y a c a ğ ı n ı n
olmamalıdır.
4- Kontrol
tesbit e d i l m e s i ­
s ü r e d e
gereklidir. B u
z e nl i ilaç k u l l a n ı m ı sağlanabilir.
tışılması g e r e k e n k o n u , akıl hastalarının h a s t a n e d e k a ­
y a
K A Y N A K L A R
belirtilme­
1-Insanity D e f e n c e
hastalar ara­
in Cr im in al Trials a n d
sında ayırım y a p m a d a n bir süre belirleyecek y a d a h e ­
Limitation of Psychiatric Testimony-, report to
kimler tarafından
edi­
the B o a r d
H e r
2981.
len
bir süreyi
iki k o ş u l d a
önerilen v e
o n a y l a y a c a k
d a
B u
ha st an e
m a h k e m e y e
v e
h e m
süre
olacaktır.
k o n u s u n d a k i
bırakılması
azaltacak,
ka b u l
h e m
d e
h e m
k o n u
2-Phillips M R ,
kararın,
a n d
s u ç
meyeceğidir.
m ü m k ü n
B u
s u ç u
hastanın
d u r u m u n
o l m a m a k l a
tekrar işleyip
belirlenmesi
yapm ak ta dı r.
faktör
d e
hastanın
d u r u m u d u r .
için belirlenen s ü r e n i n ç o k
tır. B u
d u r u m d a
M u h a f a z a
u z u n
leşmesi halinde bile h a s t a n e d e
g e r e k e n
bir
v e
A m
J Psychiatry 1987;
S, U y g u r
A d a m
K u z e y
Kıbrıs T ü r k
Sinir Hastalıkları Hastanesi,
iyi­
F e d e r e
alınmasının gerekli o l d u ğ u
1- S u ç
Meclis Yayını: Kıbrıs
kanaatindeyiz.
2- H a s t a n e
v e
k ü ç ü k
yatışları s o n r a s ı n d a
etkin d e n e t i m i
e n
az
8 - G e y r a n PC,
Bunlar;
T o p l u m
w i t h Serious M e n t a l
yatış k a d a r
hastaların
F, U y g u r
N:
Ehliyeti. D ü ş ü n e n
9-Torrey EF: Violent B e h a v i o u r b y
hastaların rehabili­
açısından
birleştirilmiş
A d a m
1994; 7(3):25-29.
C o m m u n i t y
güvenliği
Ö z d e m i r
"Teşhircilik'te C e z a
h a s t a n e d e
önemlidir.
3-
F e d e r e Meclis Yayını: Kıbrıs
ş e k l i y l e ) , 1 9 8 1 ;3: 4 2 2 .
ö n ü n e
bir b ö l ü m ü d ü r .
z o r u n l u
birleştirilmiş
3:320.
Yasaları (Türkçeleştirilmiş v e
hastanın haklarının
i ş l e y e n h a s t a l a r ı n belirli bir s ü r e
yatırılmaları tedavinin s a d e c e
t a s y o n u
1981;
7-Kıbrıs T ü r k
S O N U Ç
açısından aşağıdaki boyutların g ö z
v e
U z m a n l ı k Tezi,
İstanbul 1994.
6-Kıbrıs T ü r k
şekliyle),
k o r u n m a s ı
C u m h u r i y e t i ' n d e
Epid em iy ol oji k Bir çalışma. B a k ı r k ö y R u h
tedavi
k a l m a s ı n a yol a ç a c a k ­
d e
D ü ş ü n e n
R u h s a l B o z u k l u k l a r ı n Y a y g ı n l ı ğ ı İ l e İlgili
diğer
artık bir c e z a özelliği k a z a n m a k t a d ı r .
t o p l u m güvenliği h e m
N: Adli Psikiyatri
1994; 7(4):39-4l.
5-Yağlı M :
Yasaları (Türkçeleştirilmiş v e
H e m
145:605-610.
Legal Basis of
Pratiğinde A y a k t a n T e d a v i Ha kk ı.
z a m a n
olması, hastanın
Psychiatry
144:847-853.
4-Soysal H, T ü r k c a n
işle­
h e k i m l e r d a h a az
U n u t u l m a m a s ı
R o g e r s JL: T h e
Psychiatric Diagnosis.
b e r a b e r bir akıl hastasının tekrar
s u ç işleyip i ş l e m e y e c e ğ i k o n u s u n d a
hata
ç o ğ u
DS :
Forensic Psychiatry; Statutority M a n d a t e d
t o p l u m
i ş l e y e n a k ı l h a s t a l a r ı ile ilgili k o r k u
b e n z e r
C o o n s
J Psychiatry 1988;
3 - B l o o m JD,
ile d o ğ r u d a n
a z hatalı - h e m
W o l f AS,
1984; 251:2967-
the Criminal Justice System; Testing the
Myths. A m
yazışmaları
hasta açısından- kararların çıkması sağlanacaktır.
endişesi,
of Trustees. J A M A
m e ş g u l
gereksiz ye re
s o r u m l u kişilerce d a h a
T o p l u m u n
v e
nedenlerle
bürokrasiyi
ilgili v e
bir m a k a m
B a k a n l a r K u r u l u
edilecektir.
v e
m a h k e m e c e
Individuals
Illness. H o s p i t a l a n d
Psychiatry 1994; 45:653-662.
belirli
Y a z ı ş m a
Adresi:
D r . M e h m e t
Çakıcı,
I h l a m u r d e r e Caddesi,
S o k a k ,
9 6
Mısırlıbahçe
29 /5 Beşiktaş, İstanbul
A d l i
İŞ K A Z A S I Ö Y K Ü S Ü
A
T ı p
B ü l t e n i
V E R İ L E N B İ R C İ N A Y E T O L G U S U *
H o m i c i d e M i m i c k i n g A c c i d e n t a l D e a t h
S e r p i l S a l a ç i n * , N e c i n i Ç e k i n * * * , M e t e R . G ü l m e n * * * * , F a t i h Şen*****, M . H a k a n O z d e m i r
S a l a ç i n S, Ç e k i n N , G ü l m e n M K , Ş e n F , Ö z d e m i r M H , İ ş K a z a s ı Ö y k ü s ü V e r i l e n B i r C i n a y e t O l g u s u , A d l i T ı p B ü l t e n i , 1 9 9 6 ; 1 ( 2 ) : 9 7 - 1 0 0 .
T h e a u t o p s y r e v e a l e d s h o t g u n injuries a n d t he c a s e w a s
discussed b y the m e a n s of medicolegal importance.
Ö Z E T
Adli soruşturmalar; adli tahkikat, o l a y yeri incelemeleri,
otopsi v e laboratuvar bulgularını kapsar. Ö l ü m sebebinin
s a p t a n m a s ı , e l d e e d i l e n t ü m bilgilerin dikkatlice t o p a r l a n m a ­
sına dayanır. O t o p s i y a p ı l m a k s ı z ı n , adli tahkikata d a y a n a r a k
ö l ü m s e b e b i n i n belirtilmesi v e defin ruhsatı d ü z e n l e n m e s i
s o n u c u n d a ; kararın y e n i d e n g ö z d e n geçirilmesinin gerektiği
d u r u m l a r o r t a y a çıkabilir.
B u yazıda; bir inşaatın z e m i n i n d e b u l u n a n cesedin, s a v ­
cılık t a r a f ı n d a n y a p ı l a n o l a y y e r i i n c e l e m e s i s ı r a s ı n d a k i g ö ­
r ü ş m e l e r d e ; k i ş i n i n iş k a z a s ı s o n u c u k a f a t r a v m a s ı n a b a ğ l ı
o l a r a k ö l d ü ğ ü i f a d e e d i l m i ş t i r . Y a p ı l a n o t o p s i d e ise; k i ş i n i n
a v tüfeği y a r a l a n m a s ı s o n u c u m e y d a n a g e l e n y a r a l a n m a l a r
n e d e n i y l e ö l d ü ğ ü belirlenmiştir. B u olgu, adli olayların s a ğ ­
lıklı ç ö z ü m ü n d e y a k l a ş ı m l a r ı n ö n e m i n i v u r g u l a m a k a m a c ı y ­
la s u n u l m a k t a d ı r .
K e y w o r d s : Shotgun W o u n d s , Cause of Death, Medicolegal
Investigation, C r i m e Scene, A ut o p s y .
G İ R İ Ş
Adli
s o r u ş t u r m a y a
k o n u
ol an
ö l ü m l e r d e
keşfi, o l a y ı n ilk h a z ı r l ı k s o r u ş t u r m a s ı n d a n
bilgiler, p o s t m o r t e m
dirilmesinde g ö r e v
n e y i m
v e
m u a y e n e n i n
olay yeri
elde edilen
tekniği v e d e ğ e r l e n ­
a l a n h e k i m l e r i n bilgi birikimi, d e ­
beceri d ü z e y i
o l a y ı n sağlıklı bir şe ki ld e a y ­
d ı n l a t ı l m a s ı n d a e n ö n e m l i b a s a m a k l a r d ı r (1-5). O t o p s i
k a r a r ı ve r i l i r k e n , ilk h a z ı r l ı k s o r u ş t u r m a s ı d e ğ e r l i bilgi­
ler iç er m e k t e d i r . A n c a k b u bilgilerin h e r o l g u d a ç e k i n ­
c e
ile k a r ş ı l a n m a s ı ,
c e s e d e
ö n
y a r g ı ile y a k l a ş ı m ı ö n ­
A n a h t a r Kelimeler: A v Tüfeği Yaralanması, Ö l ü m Nedeni,
leyici e n
O l a y Y e r i Keşfi, Adli S o r u ş t u r m a , Otopsi.
e l d e e d i l e n bilgilerin dikkatlice g ö z
ö n e m l i
faktördür.
Hazırlık
rulması gereğini vurgularken, b u
S U M M A R Y
o l m a s ı n a
A
m e d icolegal investigation consists of a d e q u a t e
i n f o r m a t i o n a b o u t t h e past, c r i m e s c e n e investigation a n d
p e r f o r m i n g a n a u t o p s y w i t h l ab o ra t or y analysis. T h e c a u s e
o f d e a t h is b a s e d o n a c a r e f u l r e v i e w o f a l l t h e a v a i l a b l e
information. W h e n s u b s e q u e n t information leads to a n
alteration o f a n o p i n i o n w i t h o u t p e r f o r m i n g a n a u t o p s y , the
c a u s e o f d e a t h a n d t h e d e a t h certificate m a y n e e d to b e
revised.
I n this p a p e r , t h e c r i m e s c e n e i n v e s t i g a t i o n o f a b o d y
w h o w a s f o u n d near b y a building construction w a s
revieweci. T r a u m a t i c h e a d injury w a s f o u n d a n d a n
accidental death h a d b e e n described b y the eyewitnesses.
en ge l
ol ac ak
rın sağlıklı ç ö z ü m ü n e
Adli
sıklıkla
tıp
açısından, b u
b u l u n d u ­
b u l g u l a r ı n belirleyici
tarafsız y a k l a ş ı m ı n
adli olayla­
ö n e m l i k a t k ı s ı o l a c a ğ ı açıktır.
uygulayıcılarının
karşılaştığı
sor u ş t u r m a s ı n d a
ö n ü n d e
olgulara
g ü n l ü k
eğitici
çalışmalarında
bir
ö r n e k
özellikleri taşıyan bir o l g u n u n
olması
özellikle­
ri s u n u l m u ş t u r .
O L G U
3 7
yaşında,
bilinen
bir
hastalığı
o l m a y a n
erkek.
Adli tahkikatında; d u v a r ustası olarak çalışmakta o l d u ­
ğ u
inşaatın iskelesinden de ngesini k a y b e d e r e k
düştü-
* B u ç a l ı ş m a 1 3 - 1 6 M a y ı s 1 9 9 6 T a r i h i n d e B u r s a ' d a d ü z e n l e n e n II.Adli B i l i m l e r K o n g r e s i n d e p o s t e r o l a r a k s u n u l m u ş t u r .
“ P r o f Dr, Ç u k u r o v a Üniversitesi T ı p Fakültesi Adli T ı p A n a b i l i m Dalı, Adli T ı p K u r u m u A d a n a G r u p Başkanlığı.
*” U z . D r , Ç u k u r o v a Ü n i v e r s i t e s i T ı p F a k ü l t e s i A d l i T ı p A n a b i l i m Dalı,
* * " " D o ç Dr, Ç u k u r o v a Üniversitesi T ı p Fakültesi A d l i T ı p A n a b i l i m Dalı,
*"**Uz. Dr, Adli T ı p K u r u m u A d a n a G r u p Başkanlığı.
■"‘" • A r ş . G ö r . D r . Ç u k u r o v a Ü n i v e r s i t e s i T ı p F a k ü l t e s i A d l i T ı p A n a b i l i m D a l ı ,
Geliş Tarihi:18.5.1996, K a b u l Tarihi:30.7.1996.
9 7
Cilt
1, S a y ı
2,
1 9 9 6
ğü, d ü ş e r k e n
u c u
açıkta ol an d e m i r ç u b u k l a r a ç a r p a ­
r a k o l a y y e r i n d e ö l d ü ğ ü bildirilmiştir. Y a p ı l a n ö l ü m u ­
ayenesinde; y ü z ü n d e v e b o y n u n d a
özellikleri
miştir.
v e
n e d e n i
Y a p ı l a n
sağ
ile o t o p s i
o t o p s i d e
dış
maksiller b ö l g e s i n d e
d ü z g ü n
s a p t a n a n yaraların
y a pı lm as ın a
karar
veril­
alın
ortası
m u a y e n e d e ;
1 er c m
çapta,
yuvarlak,
kenarlı batıcı alet y a r a s ı n a b e n z e r özelliklerin
y a n ı sıra atipik ateşli silah y a r a l a r ı n a b e n z e r özellikle­
ri d e
olan
1x0.3
c m
iki a d e t
yara
boyutlarda,
rasına
b e n z e r
z ü n d e
t a n ı m l a n a n
ile b o y u n
sağ y a n
kısmında,
kenarları parçalı, batıcı alet y a ­
özelliklerde
b u
bir yara
yaraların
saptanmıştır.
özellikleri R e s i m
Y ü ­
l ’d e
R e s i m 1: D ı ş m u a y e n e d e y ü z d e s a p t a n a n y a r a l a r .
görülmektedir.
Ayrıca
şahsın
ö d e m ,
altında
1x1
sol
diz
c m
s a ğ
g ö z
R e s i m 2: S aç/ı d e r i iç y ü z ü n d e h e m a t o m v e f r o n t a l k e m i k d e k i defekt.
üst
k a p a ğ ı n d a
boyutlarında
v e
kesilerek kaldırıldığında;
sırtta
sa ğ
orbita tava mı zd a
kırık, k o m ş u
d u r a v e
h e m e n
yaygın, z e m i n i e k i m o t i k y ü z e y e l sıyrık yaraları s a p t a n ­
s e r a s y o n
b a z a l d e
su b a r a k n o i d a l
mıştır.
mıştır.
B a ş b ö l g e s i n i n d i s e k s i y o n u sırasında; saçlı deri kal­
dırıldığında,
alın
u y a n
s a ç l ı d e r i iç y ü z ü n d e
d a
l c m
a l a n d a
h e m a t o m
v e
ortasında
2).
yaranın
ince t a b a k a
kalvariada frontal k e m i k t e
çapta, yuvarlak,
mıştır(Resim
t a n ı m l a n a n
d ü z g ü n
Kalvaria
b u
p o n s a
kemikleri
tekniğine
Frontal
k a d a r
altına
iri s a ç m a
tarzın­
ü z e r in de
al an da
d o k u
kenarlı bir delik saptan-
ile
lobtaki
uz andığı
tanesi
laserasyon
s a p t a n m ı ş
b u l u n a r a k
b u l u n a n
yaranın
seyirli o l d u ğ u
v e
k a n a m a
takip
v e
çıkarılmıştır.
sistem m u a y e n e l e r i
sa ğ y a n
olarak
bir adet
maksilla
k ı s m ı n d a
s a p ­
Di ğ e r o r g a n
v e
değerlendirilmiştir.
R e s i m 3 - 4 • Y a r a k e n a r ı n d a k i y u n u ı ş a k d okıı i ç i n d e r e traje ç e v r e s i n d e k i a l a n l a r d a k a n a m a v e p a r l i k ü l l e r ( x 3 7 5 H + E ) .
9 8
S a ğ
t r a j e s i n i n cilt altı y u m u ş a k
b o y u n
n o r m a l
la-
s a p t a n ­
edildiğinde;
p o n s t a n
t a n a n yarayla sonlandığı saptanmıştır.
u y g u n
parçalı
altında frontal l o b d a
A d l i
S a p t a n a n
b u
maksiller
bulgularla;
b ö l g e s i n d e
şahsın
s a p t a n a n
s a ç m a t a n e l e r i ile m e y d a n a
kanısı
kesinleşmiştir.
alın
ortasında
yaralarının
v e
a v
kartılarak
sağ
tüfeği
otopsisi
sırasında
% 9 8
alınan
ğ u
jik
diği g ö r ü l m ü ş t ü r
alkol,
toksik bir m a d d e
u ç u c u ,
ile u y u t u c u ,
organik,
u y u ş t u r u c u
inorganik
olayın
bulunamamıştır.
lerinin
deki
histopatolojik
y u m u ş a k
alanların
d o k u
çevr es in de
renkte b o y a n m a
incelemelerinde;
içerisine
özelliği g ö s t e r e n
A y n ı
alanları v e
E o s i n ”
ile
orijinini
B a z e n
B ö y l e
otopsi
n ü l e n
değişik b ü y ü k l ü k t e
v e
v e
tanısal
ö n e m l i
hataların
olacağı belirtilmektedir (3,11-14).
otopsi yapıldıktan so n r a
olayın
tanığı
o l d u ğ u
s ö y l e n e n
m u a y e n e
olgularda
ile y e t i n i l d i ğ i
T ü m
ile k ü n t
c u
bulunabilmektedir.
ö l d ü ğ ü
idda
edilen
şahsın;
e d e n s a ç m a tanesinin n e d e n
alın
bölgesine
isabet
o l d u ğ u , m u l t i p l b e y i n la-
serasyonları v e s u b a r a k n o i d a l k a n a m a
m e s a f e s i n d e n yapılmış o l d u ğ u n a
o l g u n u n
otopsisindeki
bazıları
"birden
fazla
silah
sesi
B u
g elmekte,
m e y d a n a
Ö l ü m
se be bi
ge l e n
v e
d u r u m l a r d a
ç o ğ u
z a m a n
p o s t m o r t e m
n e d e n
ö l ü m e
katkıda
adli tahkikat,
rinin bir b ü t ü n
otopsi v e
otopsinin
ö n e m i n i n
b u
1- F r o e d e R C , G o o d e R.
and Forensic Procedure
A p p r o a c h . In: F r o e d e R C ,
Pathology.Illinois;College
1990:2-10.
karar a ş a m a s ı n ­
s o r u n l a r a y o l a ç m a k t a d ı r (1,2,4-7).
ol gularında ceset, olay yerinden, g ü v e n ­
lik b i r i m l e r i v e y a ö l e n i n y a k ı n l a r ı t a r a f ı n d a n b i r a n ö n ­
v e y a
ölenin evine
m o r g u n d a
görmektedir.
Böylece;
olay
yeti ni lm ek
d u r u m u n d a
k a l ı n m a k ­
tadır (8).
v e
yanılgıya
tutanağının
o l d u ğ u
yaralar"
dış m u a y e n e y i
silah
y a p a n
yaralarına
d a
y a pı lm as ın a g e r e k
Ü l k e m i z d e ,
düşebilmektedir.
d ü z e n l e n m e s i
i f a d e l e r i n d e "iş k a z a s ı
n e d e n
sırasında d e m i r
olarak
benzediğini"
Ö l ü
5 - S i l v e r m a n S. P r o p o s e d N e w D e a t h C e r t i f i c a t e Is
O n l y a s G o o d a D a t a S o u r c e a s P h y s i c i a n W h o Fills
It O u t . J A M A 1 9 8 9 ; 2 6 1 ( l 6 ) : 2 2 9 9 - 3 0 0 .
ilk t a ­
çubukların
belirtilmesine
adli tıp u z m a n ı
o l d u ğ u n u
adli
esnasında;
r a ğ m e n ;
6- B o w m a n
H E , Williams MJ. Revitalizing the
Ultimate Medical Consultation. Arc Pathol L a b M e d
"yar al ar ın ateşli
ifade
e d e r e k
otopsi
1984;108:437-8.
belirtmiştir.
s o r u ş t u r m a
k o n u s u
olan
7 - D o n e y I E . " W h o is f i r s t o n t h e S c e n e ? " F o r e n s i c
Science International 1988;36:15-20.
ö l ü m
olaylarında h a n g i özellikteki olgulara otopsi kararı v e ­
rilmesi
gerektiği,
m u a y e n e s i n i
Adli ö l ü m
M ed i co l eg a l Investigation
s: A
Problem Oriented
eds. H a n d b o o k of Forensic
of American
Pathologist,
4- Hirsch CS. T a lking to the F a m i l y After a n Autopsy.
Arc Pathol L a b M e d 1984;108:513-4.
atipik yaraların değerlendirilmesinde güçlüklerle
karşılaşabilmekte
nık
d a h a
1263-9.
D e n e y i m s i z bir adli tıp u z m a n ı y a d a p r a t i s y e n h e ­
m u a y e n e
k e z
3 - K i r c h e r T , N e l s o n J, B u r d o H . T h e A u t o p s y A s A
M e a s u r e o f A c c u r a c y o f t h e D e a t h Certificate. T h e
N e w E n g l a n d Journal of M e d i ci n e 1985;313(20):
yeri i n c e l e m e s i v e ayrıntılı t a n ı k ifadesi o l m a k s ı z ı n y ü -
kim,
bir
düşüncesindeyiz.
2- K n i g h t B. F o r e n s i c P r o b l e m s in Pratice. V I . T h e
D o c t o r at t h e S c e n e o f D e a t h . T h e Practitioner 1 9 7 6 ;
216:721-4.
kaldırılmakta­
dır. O l g u m u z d a d a o l d u ğ u gibi, h e k i m c e s e d i ç o ğ u z a ­
bilgilerle
o b j e k t i f delilleri s u n ­
olguyla
s e b e b i v e orijin s a p t a n m a s ı n ­
ler, o l g u l a r ı n d e ğ e r l e n d i r i l m e s i n d e v e
zeyel
faktörler
laboratuvar i n c e le me le­
Sağlıklı tanıya u l a ş m a d a , h u k u k a
y e r tutmaktadır. O l a y yeri i n c e l e m e s i n d e k i yetersizlik­
ha st an e
b u l u n a n
o l a r a k d e ğ e r l e n d i r i l m e s i ile verilebilir.
K A Y N A K L A R
m a n
bağlı
değişiklikler bul­
mesi,
v u r g u l a n m a s ı n a g e r e k o l d u ğ u
m o r g u n a
açılması
sü re ye
o l m a k t a d ı r (15,16).
d a o l a y yeri i n c e l e m e s i v e adli tahkikat ç o k ö n e m l i bir
hastane
m e z a r
g e ç e n
tanık­
duyduklarını"
T A R T I Ş M A
b ü y ü k
d a
ile o r t a y a ç ı k a b i l e c e k s o m l a r ı n y a n ı t ı ; o l a y y e r i i n c e l e ­
m a d a
Adli ö l ü m
sonra
sonra,
ifadelerine eklemişlerdir.
Adli olgularda, ö l ü m
d a h a
olay yeri in celemelerinde yeni bulgular
guların k a y b o l m a s ı n a
atış
k a r a r verilmiştir. A k ­
belirlemelerden
Savcılık soru şt ur ma sı derinleştirildiğinde; g ö r g ü
larının
olarak
etkisiyle ö l m ü ş
o l d u ğ u v e cilt-cilt altı b u l g u l a r ı n a g ö r e a t ı ş ı n u z a k
tarılan
g ü n d e m e
bir k ı sm ın da ,
görül­
y e n i tanıklar, farklı ifadeler o r t a y a ç ı k a b i l m e k t e y a
b u l g u l a r ı ş ı ğ ı n d a iş k a z a s ı ö y k ü s ü
olguların
i l e ilgili
izlenmiştir ( R e s i m 3-4).
b u
B e n z e r
dış
bile ö l ü m
iken; k a z a o l d u ğ u d ü ş ü ­
mektedir.
g e n e l v ü c u t t r a v m a s ı v e batıcı alet y a r a l a n m a l a r ı s o n u ­
ce
kayıtlar v e
d u r u m u n d a ;
kullanılabilecek
kaçabileceği
otopsi y a p ı l m a d a n
özellikler traje b o y u n c a
o t o p s i kararı veril­
y a p ı l m a m a s ı
k e s i n bilgiler o r t a y a k o n a m a z
k o y u
(9).
tutanak­
belirtilen olguların
d u r u m l a r d a ,
a y d ı n l a t m a d a
g ö z d e n
söz k o n u s u
b u
(10).
tahkikat v e y a
d a
g ö r ü l m e k t e d i r
ölü m u a y e n e
olguların % 6 . 9 4 ' ü n e
d a y a n a r a k
bulguların
ö r n e k ­
traje ç e v r e s i n ­
k a n a m a
“H e m a t o k s i l e n
partiküller saptanmıştır.
d a
d ü ş ü n ü l e n
ifadelere
bir m a d d e
Al ın da t a n ı m l a n a n y a r a d a n hazırlanan d o k u
verildiği
B ü l t e n i
ine otopsi y a p ı l m a s ı kararı verilirken, k a z a o l d u ­
iç o r g a n l a r ı n d a v e v ü c u t s ı v ı l a r ı n d a y a p ı l a n t o k s i k o l o incelemelerde;
karar
bir çalışmada,
ları i n c e l e n d i ğ i n d e ; c i n a y e t o l d u ğ u
g e l e n giriş y a r a l a r ı o l d u ğ u
Şahsın
otopsiye
İlimizi k a p s a y a n
T ı p
s o r u ş t u r m a y ı
y a p a n
h e k i m i n
m u a y e n e s i n d e
ö l ü m
y ü r ü t e n
takdirine
savcı
ile
8- G ü l m e n M K , Ç e k i n N , Ö z d e m i r M H , A l p e r B,
S a v r a n B , Ş e n F, S a l a ç i n S. T h e P r o b l e m s R e l a t e d t o
the
Crime
Scene
Investigations
in
Turkey.
ölü
bırakılmıştır.
orijininin, ö n
p l a n a çı­
Advanc e me n t
9 9
in
Science,
S u m m e r
Scientific
Cilt
1, S a y ı
2,
1 9 9 6
Meeting
of
The
Forensic
England. 14-16 T e m m u z
Science
Society.
York-
13-
C a m e r o n
H M ,
M c G o o g a n
E,
W at s on
H.
N e c r o p s y : A Y a r d s t i c k for Clinical D i a g n o s e s . British
Medical Journal 1980;281:985-8.
1995.
9- K n i g h t B. eds. S i m p s o n ' s F o r e n s i c M e d i c i n e :
M e d i c o - L e g a l Investigation of D e a t h s , T e n t h ed.
L o n d o n : E d w a r d Arnold, 1991:19-21.
1 4 - S a l a ç i n S, K o r k u t M G , A l p e r B , Ç e k i n N .
Entoksikasyon Ö n Tamlı Olgularda AntemortemP o s t m o r t e m T a n ı Farklılıkları. A n k a r a
Patoloji
Bülteni 1994;ll(l):12-5.
1 0 - S a l a ç i n S, Ç e k i n N , G ü l m e n M K , A l p e r B , Ş e n F,
S a v r a n B. M e d i k o l e g a l Ö l ü m l e r d e O t o p s i Kararını
E t k i l e y e n Faktörler. I.Adli B il i m l e r K o n g r e Kitabı.
Adana: 1995;227-32.
1 5 - G ö k Ş, K ı r a n g i l B , F i n c a n c ı Ş K . O t o p s i . A d l i T ı p
Dergisi 1988;40:87-93.
11- Battle R M , P a t h a k D , H u m b l e C G , K e y RC,
Vanatta
PR,
Hill R B ,
Anderson
RE.
Factors
Influencing Discrepancies B e t w e e n P r e m o r t e m a n d
P o s t m o r t e m D i a g n o s e s . J A M A 1987;258(3):339-44.
1 6 - K o l u s a y ı n Ö , G ö k Ş, S o y s a l Z . A t e ş l i S i l a h l a r ı n
Kafatasında O l u ş t u r d u ğ u L e z y o n l a r m Adli Tıpdaki
Yeri v e Ö n e m i . Adli T ıp Dergisi 1985;1:166-76.
1 2 - G o l d m a n L. D i a g n o s t i c A d v a n c e s t h e V a l u e o f
the A u t o p s y 1912- 1980. A r c Pathol L a b M e d 1984;
108:501-5.
Y a z ı ş m a
Adresi:
Prof. Dr. Serpil Salaçin
Ç u k u r o v a
Üniversitesi T ı p
Adli Tı p A n a b i l i m Dalı
B a l c a l ı / A D A N A
1 0 0
Fakültesi
A d l i
D E R G İ L E R D E N
J O U R N A L
T ı p
B ü l t e n i
Ö Z E T L E R
A B S T R A C T S
M e t e G ü l m e n , M e h m e t Ak i f İnanıcı, M . Ş e v k i Sözen.
A L K O L İ Z M E BAĞI I Ö L Ü M L E R V E PARAFİLİLER
Co-Morbidity
of
Alcoholism
a n d
the
Paraphilias
Bir ç o k
M H S - 5
pozitif olgu, m i k r o s k o p i k
m a t o z o a s a p t a n m a m a s ı n a r a ğ m e n ,
olarak sper-
aynı z a m a n d a A C P
pozitif r e a k s i y o n gösterdi. S o n u ç l a r s e k s ü e l saldırı id­
d i a s ı n ı n o l d u ğ u a n ile y a y m a l a r ı n i n c e l e n d i ğ i z a m a n ı n
ışığında gösterildi. S e k s ü e l saldırı iddiasının o l d u ğ u v e
J o u r n a l o f F o r e n s i c Sciences, J F S C A , 1996; 41: 234-9-
M H S - 5 ' i n pozitif b u l u n d u ğ u
A l k o l i z m
geniş
çeşitlilikteki suçlarla
s a a t idi v e
ilişkilidir. Ç e ­
b u
e n u z u n
şitli y a z a r l a r a l k o l i z m i n
insest, ırza g e ç m e
v e
pedofili
rak s p e r m a t o z o a d a görüldü. S V S A
ile ilişkisi v e
sıklığını çalıştılar.
B u
çalışma
d a n
al kolizme
rastlanma
bağlı
ö l ü m l e r
v e
seksüel
insest, pedofili, e k s i h i b i s y o n i z m ,
gül
parafilileri d e ğ e r l e n d i r m e k t e d i r .
nımsal
olarak
kesinlikle
malarına r a ğ m e n
lik b i r e y
sadizm,
Tecavüzcüler,
bir parafilik b o z u k l u k
m a n ı n
belki
ta­
sest
transvestiler,
saldırganlarına
oran ın a
Se ks üe l
d a n
a z o o s p e r m i
M H S - 5
v e y a
vaginal yaym al ar da ,
a s p e r m i
olgularında
dahi
t a n ı m l a n m a s ı n d a yararlı bir adli-tıbbi araçtır.
sadistlerin % 5 0 ' d e n
tecavüzcüler,
oranla
pedofililer v e
istatiksel
olarak
DELİCİ M E R M İ L E R D E K İ H Ü C R E S E L
M A T E R Y A L D E N D N A K İ M L İ K L E N D İ R M E S İ
D N A
typing
of
cellular
material
o n
p e r f o r a t i n g bullets.
sahipti.
Yazarlar,
parafilisi
alkolizmin
b u n a
n e d e n
oluştaki
in­
belirgin
d ü ş ü k
al­
b u l u n a n
bireylerdeki şiddet içeren seksüel davranışları, b u
gular v e
u z u n süreler (9 a y ­
s a k l a n a n vaginal y a y m a ­
ç a l ı ş m a y a dahil edildiler. 7 2 8 parafi­
değerlendirildi.
f a r k gösterdi. T r a n s v e s t i z m relatif o l a r a k e n
k o l i z m
d e
aralığı 4 7
m i k r o s k o p i k ola­
stabil değildir. A y r ı c a s e k i z p e ni l y a y ­
sonuçları su nuldu.
s e m e n
o l m a ­
fazlası alkolikti. S e k s ü e l sadistlerin a l k o l i z m l e o l a n b a ­
ğıntıları,
51/2yıla kadar) b o y u n c a
larda t a m a m e n
fetişizm,
transvestizm gibi ö z ­
z a m a n
o l g u d a aynı z a m a n d a
rolü
K a r g e r B, M e y e r E, K n u d s e n PJ T, B r i n k m a n n B
bu l­
Int J Legal M e d ,
açısın­
1996;108: 177-179.
tartışmaktadır.
Atış deneylerini
takiben,
resel artıklarda D N A
V A G İ N A L Y A Y M A L A R D A S E M İ N A L SIVININ
G Ö S T E R İ L M E S İ N D E MHS-5'İN DEĞERİ.
Evaluation of M H S - 5 in detecting seminal
fluid in vaginal s w a b s .
14
n a d a
t o p l a m
D o k u
parçalarında P C R
delici
Keil W ,
ninin
2 4 7 b p
t ü m ü n d e
B a c k u s J, T r ö g e r H D .
H P
1996; 108: 186-190.
alınarak, s e m i n a l vezikül
M H S - 5 - E L I S A
( S E M A
kiti)
nuçlar, P h o s p h a t e s m o - K M
la na n
k o p i k
asid fosfataz
s p e r m
karşılaştırıldı.
( s a k l a n m a
M H S - 5
süresi
r e a k s i y o n u
10
d a h a
g ü n
antijen (SVSA),
kullanılarak
incelendi.
ila
( A C P )
elde
oranla
S o ­
v e
değerlerle
taze
olan
ö r n e kl er de
21/2
a y
sonuçlar
arasında
y ü k s e k
o r a n d a
bir
b u
d a h a
d a
m e d e
m e r m i l e r d e n
ilişki g ö z l e n d i .
gere ks in im in
bir set T R
elde
edildi.
y ü z e y ­
H P
o l u ş u m u
merm il er in e
ile s o n u ç l a n d ı .
u y g u n
belirleyicilerin e k ­
bir türe öz g ü l
elde
m i k t a r d a
olması,
edilen
(% 5 ' e
D N A
tanımla­
d o k u l a r d a
kadar)
insanlarda
(Shoı t T a n d e m
ş a r ı ile u y g u l a n a b i l e c e ğ i
101
ç u k u r
m e r m i l e r i n t a b a n kısımlarında yı­
s a d e c e
raktına
arasındaydı),
sonuçları
analizlerinde
sikliği n e d e n i y l e
çekleştirilebildi. A z
9
me r m i l e r i n d ü z g ü n
zayıf bantların
D a n a l a r d a
işlemi
yapıldı.
ayırt edilebilen biolojik m a t e r y a l
D N A
ğıldığı gö zl en di .
m a s ı
y ö n t e m i y l e ışık m i k r o s k o p i k o l a r a k e l d e e d i l e n
kullanılarak
m e t a l gövdeli (F MJ ) me rmilerin
pozitif a m p l i f i k a s y o n
D o k u l a r ı n d a h a ç o k
ışık m i k r o s -
edilen
oluşturuldu.
t i p l e n d i r m e s i b o v i n - ö z g ü l pri-
me rm i l e r i n aksine F M J
izlenmedi,
kağıtları kullanılarak u y g u ­
taramalarından
Özellikle
öz gü l
ateşli silah ya r a s ı
s e g m e n t i
lerinde çıplak gö zl e
S e k s ü e l saldırı iddiası o l a n 2 1 1 o l g u d a v a g i n a l y a y ­
m a l a r
h ü c ­
merlerin bir tarafında yer alan b o v i n laktoglobulin g e ­
başlıklı ( H P ) v e 5 t a m
Int J Legal M e d ,
delici m e r m i l e r d e k i
k i m l i k l e n d i r m e s i araştırıldı. 9 d a ­
D N A
ger­
ekst-
kimliklendir-
Re p e a t ) sisteminin b a ­
u m u d u n u
verdi.
Delici m e r ­
Cilt
1, S a y ı
2.
1 9 9 6
milerdeki
do kuların
kimliklendirilmesi
m e r m i n i n
yaraladığı
k u r b a n
ile, m e r m i
ilişkilendirilebilir. B u
lirliği a d l i p a t o l o j i p e r s p e k t i f i n d e n tartışıldı. F a r e l e r y a ­
v e
ra o l u ş tu nı ld ukt an s o n r a
da,
b i r d e n fazla k i şi ni n y e r aldığı silahlı ç a t ı ş m a l a r d a o l u ­
öldürüldü. T N F a
ş a n ateşli silah ö l ü m l e r i n i n s o r u ş t u r u l m a s ı n d a y a r d ı m ­
te e n
y ü k s e k
başladı.
cı olabilir.
0
SİLAH
U L A R .
teydi,
seviyesi
sitokinlerin
y ö n t e m l e
T N F a
o u n d s
.
A n
saatlik intervallerle
6
saatte,
IL-6
ise
a n a
nötrofiller
v e
i n f l a m a s y o n u
k a y n a ğ ı
saatte
e n
olarak
I L - l b ' m n
işaret e t m e k ­
i m m u n o h i s t o k i m y a s a l
saptandı.
B u
i n f l a m a s y o n u n
sonuçlar
ba ş l a n g ı c ı n d a
ö n e m l i bir rol o y n a d ı k l a r ı n ı belirtmektedir. Sitokin s e ­
viyelerinde r e b o u n d
m a d a n
yani y e n i d e n y ü k s e l m e ,
d o k u s u
C, P l a c i d i P, S c h i l d H H .
nin
Int J Legal M e d , 1996; 108: 201-205-
f o r m a s y o n u n
proliferatif
neysel
Deri v e k ö p ü k l ü lastikten yapılmış bir m a n k e n m o ­
yara
d u ğ u n u
izlenmesi
evresini
çalışmalar,
kadar,
d e l i n h e d e f o l a r a k k u l l a n ı l d ı ğ ı , a v t ü f e k l e r i ile d e n e y ­
yaralan­
7 2 saat s o n r a gözlendi. 7 2 saatlik y a r a n ı n hito-
lojik i n c e l e m e s i n d e fibroblast g ö ç ü ,
S c h y m a
12
d e ğ e r l e r i n e ulaştılar. 3 - 6 saatte i z l e n e n sayısız
lökosit infiltrasyonu, a k u t
A V T Ü F E K L E R İ İLE O L U Ş A N ATEŞLİ
Y A R A L A R I N D A R A D Y O L O J İ K B U L G
D E N E Y S E L BİR ÇALIŞMA.
Radiological findings in g unshot w
caused
by
hunting
ammunition
e x p e r i m e n t a l study.
ila 2 4 0
IL-lb y a r a l a n m a y ı takiben 3 saat­
d e ğ e r i n e ul a ş a c a k şekilde hızla a r t m a y a
IL-la
y ü k s e k
v e
yeni g r a n u l a s y o n
yara
iyileşme
süreci­
o n a y a
k o y m a k t a y d ı .
B u
sitokinlerin
inflamasyonla
o l d u ğ u
şeklinin değişmesiyle
d e
y a k ı n
d e ­
ilişkisi o l ­
göstermektedir. Adli patoloji bakış açısından,
h e d e f ol an tahtanın m e r ­
inflamatuar sitokinlerin y a r a yaşı tayininde bir belirle­
m i ile p e n e t r a s y o n u s o n r a s ı n d a , y a r a l a r ı n k a r a k t e r i s t i k
yici ol ab il ec eğ i d ü ş ü n ü l m e k t e d i r a n c a k özellikle y a r a ­
sel silah atışları ya pı ld ı. A r a
ö z e l l i k l e r i d e ğ i ş t i v e b o y u t l a r ı arttı. Y a r a l a r ı n m o r f o l o ­
l a n m a
jileri ç o k
d a h a
olarak
çeşitli b i r s p e k t r u m g ö s t e r d i . S i l a h atışları ilk
5 0 m m
kalınlıktaki ta h t a d a n
radyografilerinde 1 0 m m 1 d e n
d a
m e t a l i k artıklar g ö r ü l d ü .
lik p a r ç a c ı k l a r e n
iyi s i l m e
geçtiklerinde,
l m m ' y e
M e r m i
z a m a n
aralığı bi li ne n
insan
yara
örneklerinde
ileri ç a l ı ş m a l a r g e r e k l i d i r .
deri
v a r a n miktarlar­
y ü z e y i n d e k i
özelliğine sahip
İ NS AN F E Ç E S İ N D E N D N A TİPLENDİRİLMESİ
D N A t y p i n g f r o m h u m a n faeces.
m e t a ­
olan
deri
t a r a f ı n d a n h e d e f a l a n ı n d a silindi. D e n e y s e l ç a l ı ş m a l a r ,
saf m e t a l i k artık o l u ş u m u n u n ,
ş a n
m e r m i
silinme
önermektedir.
s o n
k u r ş u n m e r m i l e r d e ol u­
gelişiminin
D a h a
b ü y ü k
h e d e f noktasının
a n o l o ğ u
H o p w o o d A], M a n n u c c i A, S u l l i v a n K M .
o l d u ğ u n u
frag ma nl ar hedefe,
Int J Legal M e d ,
uzaklığına bağlı, m e r m i d e n
b a ­
Mitokondrial
ğımsız olarak yönelirler. Bir o l g u ö r ne ği s u n u l d u .
amaçlı
10 m g
F A R E CİLT Y AR AS IN I N İYİLEŞME S Ü R E C İ N D E
İ N F L A M A T U A R S İ T O K İ N L E R İ N DİNAMİĞİ.
OLASI Y A R A YAŞI TAYİNİ İÇİN BİR Ö N
ÇALIŞMA.
T h e d y n a m i c s of i n f l a m m a t o r y cytokines in
the healing process of m o u s e skin w o u n d : a
preliminary study for possible w o u n d age
determination.
T, O h s h i m a
polimorfik
D N A
analizlerinde
s e g m e n t i n i n
di­
a m p l i f i k a s y o n u ile f e ç e s i n
bir y ö n t e m
geliştirildi.
y a ş ağırlıktaki feçesle başlandı, D N A
çeşitli p r o ­
tokollerle
ekstrakte
yeni
edildi
bölgesinin hiper d e ğ i ş k e n
kullanılarak
amplifiye
ürünleri o t o m o t i k
lid f a z d a
s e k a n s
D N A
v e
mitokondirial
kontrol
1 bölg es in e öz g ü l primerler
edildi.
A m p l i f i k a s y o n
s e k a n s
aygıtı kullanılarak so-
analizi yapıldı..
T o p l a m
s o n u ç
m t D N A
se­
kansları d o k u z Caucasian'ın feçe si nd en oluşturuldu v e
a y n ı kişilerin k a n
rıldı. K a n
kat
K o n d o
D N A ' n ı n
rekt s e k a n s analizi v e
adli
Int J Legal M e d ,
1996; 108: 237-43-
ara v e
v e
s e k a n s
ö r n e k l e r i n i n s ekanslarıyla karşılaştı­
feçes örne kl er in de
değişkenleri
sekanslar özdeşti fa­
yaklaşık
h e r
4 0 0 b p ' d e
4.88
o l a n b i r o r t a l a m a ile, 1 - 1 0 s ı n ı r l a r ı n d a b i r e y l e r a r a s ı n ­
T.
1996; 108: 231-236.
d a n ü k l e o t i d farklılıkları g ö z l e n d i . B u
ç a l ı şm ad a u y g u ­
l a n a n çeşitli e k s t r a k s i y o n p r o t o k o l l e r i a r a s ı n d a D N A ' y ı
İnterlökin-la (IL-la), interlökin-lb (IL-lb),
kin-6
(IL-6)
v e
t ü m ö r
n e k r o z
faktör-alfa
b a ğ l a m a
interlö-
( T N F a )
gibi
v e
saflaştırma
başarıya
m a n y e t i k
i n f l a m a t u a r sitokinlerin fare c i l d i n d e k i y a ra la rı n iyileş­
orga ni k
ekstraksiyon
m e
D N A
sürecindeki d i n a mi ği
assay v e i m m u n
c e l e m e
b o y a m a
y ö n t e m i n i n
enzinvbağlı
i m m u n o s o r b e n t
kullanılarak incelendi. B u
yara yaşı tayinindeki u y g u l a n a b i ­
1 0 2
partikül
e k s t r a k s i y o n u n d a
değildi.
in­
işleminde
y ü k s e k
s e p e r a s y o n u n a
y ö n t e m i y l e
S T R
e n
ulaşıldı.
o r a n d a
d a y a n a n
Feçesten
analizi rutin olarak
olası
A d l i
İLAÇLARIN M
P O S T M O R T E
Postmortem
residue, a n e
İ D E D E K İ A R T I K L A R D A N
M D İ F Ü Z Y O N U
diffusion o f d r u g s f r o m gastric
xperimental study
m a
T ı p
B ü l t e n i
sıcaklığı arttıkça e t a n o l s e n t e z i olasılığı d a a r t m a k t a ­
dır. P o s t m o r t e m
m i n i n
ayırımı
alkol üretimi v e
sıklıkla
zor
a n t e m o ı t e m
olmaktadır.
B u
a l k o l ali­
d e r l e m e d e
p o s t m o r t e m e t a n o l s e n t e z i n i n t a n ı n m a kriterleri v e p o s t ­
m o r t e m
etanol
bulgularının
y o m m l a n m a s ı n d a
alınacak faktörler su nu lmuştur.
A m J F o r e n s i c M e d - P a t h o l . 1 9 9 6 ; 17(1): 1-7.
ö r n e k l e r i n s a k l a m a şartları, v a r o l a n m i k r o p tipleri, e t a -
İlaçların m i d e d e k i artıklardan p o s t m o r t e m d i f ü z y o n u
Kriterler o l g u
dikkate
P o u n d e r DJ, F u k e C, C o x D E , S m i t h D , K u r o d a N .
hikayesi,
n o l ü n a t i p i k sıvı v e d o k u
dağılımı, etanol k o n s a n t r a s y o ­
nu, diğer alkol v e u ç u c u
m a d d e l e r i n tespit edilmesidir.
bir i n s a n k a d a v r a s ı m o d e l i ü z e r i n d e çalışılmıştır. 3 5 0 m İ
E l d e edilebilen t ü m bilgilerin dikkatlice d e ğ e r l e n d i r i l m e ­
%
si ile e t a n o l ü n
1 0 ’l u k m e t a n o l v e 0 . 1 N
riptilin ( A m i ) v e
n u
v e
5 0 g r a m
5 g r a m
H C 1 i ç i n d e elli m i l i g r a m a m i t parasetamol
ürografin 5 g r a m
a n t e m o r t e m
v e y a
o l d u ğ u n u n geçerli bir y o r u m u
(Par) süspansiyo­
p o s t m o r t e m
kaynaklı
yapılabilmektadir.
lityum k a r b on at (alka­
li m o d e l ) i l e v e l i t y u m k a r b o n a t s ı z ( a s i d i k m o d e l ) o l a r a k
b o y u n
içine
diseksiyonu
konulmuştur.
ile b i r ö z o f a g u s
O d a
KAPALI K A F A T R A V M A S I S O N U C U N D A
GELİŞEN S E R E B R A L E N F A R K T Ü S V E
İ N T R A K R A N İ Y A L A R T E R D İS E K S İ Y O N U
C e r e b r a l infarction a n d intracranial arterial
dissection in closed h e a d injury
t ü b ü yoluyla m i d e
sıcaklığında
(Ort al am a
saatlik
o d a s ı c a k l ı ğ ı sınırları: 1 5 . 6 - 2 0 . 7 0 C , n = 9 ) g e ç e n 4 8 s a a t ­
ten
sonra
bir
ç o k
ö r n e k
alınmıştır.
M i d e
içeriğinin
p H ’ı n ı n a n l a m l ı ( a l k a l i n m o d e l s ı n ı r l a r = 8 . 3 - 8 . 9 , n
=
5,
a s i d i k m o d e l sınırları = 3.4-3-8, n = 5 ) bi r etkisi o l m a m ı ş ­
tır. İ l a ç d i f ü z y o n u A m i
sol ak ciğer t a b a n ı n d a
R u t h er fo or d GS, D a d a M A ,
için 0 . 1- 13 -9 (pg/g), P a r için 6 5 -
524, v e l i t y u m için 1 3 - 1 6 1
NelJP.
A m J F o rensic M e d Pathol. 1996; 17(1): 53-57.
konsantrasyonlarında e n ç o k
belirgindi. B e n z e r şekilde karaci­
B u
ğ e r sol l o b u n d a ( A m i , 0.1-54.9; Par, 7-218; l i ty um 7-39),
rapor be yi n ö d e m i v e
h e r n i a s y o n ile bi r l i k t e s e -
dalakta ( A m i , 0.6-24.3; Par, 104-663; lityum, 27-106), v e
r e b r a l i n f a r k t ü s s e b e b i ile ö l e n 3 k a p a l ı k a f a t r a v m a s ı o l ­
perikard
g u s u n u n otopsi bulgularını tanı ml am ak tad ır . H e r bir ol­
sıvısında (Ami,
0-4.5;
56) belirgin konsantrasyonlar
kalp kanına, aorta ka nı na v e
Par,
48-641;
bulu nd u.
lityum,
Safra
inferior v e n a
12-
kesesine,
k a v a
g u d a
enfarktüs sebebinin
intrakraniyal anterior arterle­
rin s u b i n t i m a l d i s e k s i y o n u o l d u ğ u b u l u n m u ş t u r .
kanına
bulguları,
r e k v e s a ğ a k c i ğ e r d e n d a h a fazla etkilenmişti, aynısı sol
n ü m d e k i d a m a r l a r ı n histolojik i n c e l e m e s i n i n ö n e m i v u r ­
v e s a ğ p s o a s kasları için d e d o ğ m d u r .
gulanmıştır. Olguların m e y d a n a gelmesini etkileyen fak­
ler ise k a r a c i ğ e r i n ö n
l o b u
v e
E n
az etkilenen­
törler tartışılmış, b u
akciğer apeksleridir. B u
olay karaciğerde v e vü c u t organlarından alınan kanlar­
d a
ilaç
ğer/kan
dir.
konsantrasyonlarını,
s o n u ç
olarakta
m a k r o s k o b i k
olarak
t r o m b ü s
o l u ş m u ş
Otopsi
d i f ü z y o n d a h a azdı. Sol b ö b r e k v e sol akciğer, s a ğ b ö b ­
g ö r ü ­
lezyonların g e r ç e k patogenezindeki
p r o b l e m l e r d e n kısaca bahsedilmiştir.
karaci­
ilaç o r a n l a r ı n ı a n l a m l ı o l a r a k e t k i l e y e b i l m e k t e ­
M i d e d e n
az al tm ak
p o s t m o r t e m
için, ö r n e k l e r i n
ilaç d i f ü z y o n u n ı ı n
periferik
k a n
O L E O R E S İ N C A P S I C U M (PEPPER) SPREYİ V E
“G Ö Z L E M A L T I N D A Ö L Ü M L E R ”
Oleoresin C apsicum (Pepper) spray a nd
“I n - c u s t o d y d e a t h s ”
etkilerini
damarlarından,
bir e k s t r e m i t e d e k i iskelet kaslarından, karaciğer s a ğ lo­
b u n u n derin bölgelerinden v e akciğerin taba nı nd an ç o k
apeklerinden alınması önerilmektedir.
Steffee C H , L a n t z P E , F l a n r ı a g a n L M , H o o m s e n RL, J a s o n D R .
A m J F o rensic M e d Pathol. 1995; 16(3): 185-192.
P O S T M O R T E M E T A N O
D E Ğ E R L E N D İ R M E Y İ E
Postmortem producti
factors that influence
L ÜRETİMİ V E
TK İL EY E N F A K T Ö R L E R
on of ethanol and
interpretation
“O l e o r e s i n
C a p s i c u m ” ( O C )
p e p p e r spray, O C ,
o l m a y a n
bir m e t o t
ile k o n t r o l ü
rince kullanılması b u
P o u n d e r DJ, C o x D E , K u r o d a N.
l e m
A m J F o r e n s i c M e d Pathol. 199 6 ; 17(1): 8-20.
g ü n d e m e
altındaki
cihazlarının
(örneğin.,
capsaicin) şü ph el i şahısların ö l ü m c ü l
için g ü v e n l i k k u v v e t l e ­
irritan m a d d e n i n
ölüm le re
katkısı
(capsaicin) g ö z ­
olabileceği
s o n u c u n u
getirmiştir. C a p s a i c i n m u k o z a l a r d a n o c i r e s e p -
törleri u y a r a r a k ö z e l l i k l e k o n j o n k t i v a d a aşırı a ğ r ı v e
Etanol
e n
i n c e l e m e s i adli toksikoloji laboratuvarlarında
sık y a p ı l a n
m e s i
incelemedir.
sıklıkla p o s t m o r t e m
P o s t m o r t e m
etanol
aşırı r a h a t s ı z l ı k ile u y u m l u
incele­
fizyolojik v e
b u
davranışsal ce­
vaplar oluşturur. P e p p e r spreyinin geçici olarak kullanıl­
e t a n o l ü r e t i m i s e b e b i ile z o r ­
m a s ı n d a n sonra m e y d a n a
gelen 2 g ö z l e m
altında ö l ü m
l a ş m a k t a d ı r . B i r ç o k b a k t e r i türleri, k ü l t ü r m a n t a r l a r ı v e
o l g u s u s u n u l m u ş t u r . D i ğ e r g ö z l e m altındaki ö l ü m l e r gi­
k ü f m a n t a r l a r ı çeşitli m a d d e l e r d e n e t a n o l ü r e t e b i l m e k t e ­
bi t a m bir otopsi v e toksikolojik analiz, p r e m o r t e m o l a y ­
dir. Ö l ü m
lar
v e otopsi yapılması arasındaki süre v e sakla­
1 0 3
zincirinin
değerlendirilmesi,
u y g u l a m a d a n
sonraki
Cilt
1, S a y ı
2.
1 9 9 6
dirildi. A l k o l i k l e r d e k i m e n t a l h a s t a l ı k l a r ı n sıklığı, a l k o l i k
s e m p t o m l a r , d i ğ e r d o ğ a l h a s t a l ı k l a r ı n ş i d d e t i ile ilgili b i l ­
giler oleo re si n
c a p s i c u m ’u n
ö l ü m d e
ilişkisiz m i
o l m a y a n
y o k s a
kontrol g n ı b u
ile karşılaştırıldı. 2 2 9 8 ö l ü m
ol­
g u s u n d a , alkoliklerde g e n e l ne r v o z i t e v e affektif ü n i p o -
ö l ü m e n e d e n m i o l d u ğ u n u a ç ı k l a m a d a faydalı olacaktır.
lar düzensizliklerin
d a h a
y ü k s e k
bir frekansta
o l d u ğ u
tesbit edildi. T e k r a r l a n a n intihar girişimlerine alkolikler­
K
B
B
D
a
a
U Z E Y V E B A T I L O N D R A ’D A U Y U Ş T U R U C U
A Ğ I M L I L I Ğ I Ö L Ü M L E R İ V E IIIV V E H E P A T İ T
E N F E K S İ Y O N L A R I SIKLIĞI
r u g addict deaths in n or t h a n d wes t L o n d o n
nd prevalence of HIV
n d Hepatitis B infection
Paterson SC,
d e d a h a sık rastlanılırken depresif v e intihar girişiminde
bulunanlar arasında alkolik v e kontrol g n ı b u n d a k i
kişi­
lerde tekrarlanan intihar girişimi frekansı t o p l u m u n
di­
ğer k e s i m i n e oranla d a h a y ü k s e k bu lu nd u.
K A R B A M A T PESTİCİDLER İLE A K U T
ZEHİRLENME: C R E T A N D E N E Y İ M İ
A c u t e p o i s o n i n g w i t h c a r b a m a t e pesticides:
the Cretan experience
V a n e s i s P, C l a y d o n S M .
Science & Justice 1996;36:85-88.
L o n d r a ’n ı n K u z e y v e B a t ı s ı n d a 1 9 8 7 - 9 2 y ı l l a r ı a r a s ı n ­
da
uy uşturucu
bağımlılığından ölen
17 6
kişide yapılan
T s a t s a k i a A , T s a k a l o f A , S i a t i t s a s Y, M i c h a l o d i m i t r a k i s E .
bir çalışmada, d o k u z kişide H I V , sekiz kişide hepatit B,
Science & Justice 1996;36(l):35-39.
v e iki k i ş i d e h e r iki e n f e k s i y o n d a p o z i t i f b u l u n d u ; kişi­
l e r i n % 6 3 ’ü n d e
enjeksiyon
izleri s a p t a n d ı .
1 5 5 ’i d i r e k t o l a r a k u y u ş t u r u c u
17 6
ö l ü m ü n
Y u n a n i s t a n ’ı n g ü n e y i n d e
k e n , 3 8 ’i u y u ş t u r u c u l a r ı n s i n d i r i m y o l u
C r e t e ’d e
1 9 9 1 - 9 3 yıllarında
2 yıllık bir s ü r e d e o r t a y a ç ı k a n bir dizi ö l ü m c ü l
zehirlenmesine bağlanır­
m a t
ile a l ı m ı s o n r a s ı
k a r b a ­
p e s t i s i d z e h i r l e n m e l e r i araştırıldı. K a r b a m a t in sekti-
o l u ş a n k o m p l i k a s y o n l a r l a i l i n t i l i b u l u n d u v e 2 3 ’ü n ü n i s e
s i d i k o l i n e s t e r a z i n h i b i t ö r ü m e t o m i l ’i n s i n d i r i m y o l u y l a
ilaçlarla b a ğ l a n t ı s ı z s e b e p l e r d e n
ö l ü m c ü l
ö l d ü ğ ü
saptandı.
H I V
a l ı m ı ile ilgili 5 o l g u r a p o r e d i l d i . K a n
pozitif olduklarını bilen bağı ml ıl ar da diğer p o p ü l a s y o n a
v e s e r u m ö r n e k l e r i n i n analizi, %
o r a n l a i n t i h a r s a y ı s ı n d a h i ç b i r artış s a p t a n m a d ı .
raz inhibisyonu gösterdi. K a n
rının 26,7 m g / î l i k
dağılımı b u l u nd u.
P O S T M O R T E M
PESTİSİD ve M E
T h e analysis
pesticide, in p o
Ö R N E K L E R D E , K A R B A M A T
T O M İ L ANALİZİ
of methomyl, a carbamate
st-mortem samples
m e t o m i l konsantrasyonla­
bir ortalaması v e
B u
p l a z m a
9 0 ’d a n f a z l a k o l i n e s t e ­
değerler d a h a
5,6 - 57,0 mg/Tlik
ö n c e rapor edilmiş
b e n z e r o l g u l a r d a k i n d e n (0,57 - 1,4 m g / 1 ) ç o k d a h a y ü k ­
sekti. O r g a n v e d o k u l a r d a k i m e t o m i l k o n s a n t r a s y o n l a r ı ­
nın k a n v e g ö z
içi s ı v ı s ı n d a k i d e ğ e r l e r i n d e n ö n e m l i ö l ­
ç ü d e d ü ş ü k o l d u ğ u tespit edildi.
T s a t s a k i s A , T s a k a l o f A , M i c h a l o d i m i t r a k i s E.
I SIRIK İZİ A N A L İ Z İ N E Y A R D I M C I O L A C A K
DİJİTAL G Ö R Ü N T Ü L E M E TEKNİĞİNİN
KUL LA NI M I
T h e u s e o f a digital i m a g i n g t e c h n i q u e to aid
bite m a r k analysis
Science & Justice 1996;36(l):4l-45.
Otopsi d o k u
v e
sıvı ö r n e k l e r i n d e k i , k a r b a m a t pesti-
s i d , m e t o m i l ’i n k a n t i t a t i f t a y i n i i ç i n a n a l i t i k m e t o t l a r v e
ekstraksiyon yöntemleri
analitik s o n u ç l a r
incelendi. O l g u
m e t o m i l ’i n v ü c u t t a k i
çalışmasındaki
hızlı m e t a b o l i z ­
ma s ı n ı gösterdi.
N a m
A , D y k e s E.
Science & Justice 1996;36(l):47-50.
A
O
H
M
o
LK O L İ K P O P Ü L A S Y O N D A K İ ADLİ
TOPSİLERDE G Ö R Ü L E N M E N T A L
ASTALIKLAR
ental disease in forensic autopsy population
f alcoholics
S u ç
olguları
gerektirir. B u
b a z e n
ısırık y a r a l a n m a l a r ı n ı n
analizini
ç a l ı ş m a b i r ısırık i z i n i n dijital g ö r ü n t ü l e m e
m e t o d u y l a b e l i r l e n m e s i n i v e y a r a g ö r ü n t ü s ü ile ş ü p h e l i ­
n i n dişleri a r a s ı n d a k i karşılaştırmayı geliştirecek s u p e r po z i s y o n
metotlarını sunmaktadır. T a m a m e n
dijital g ö ­
r ü n t ü l e m e
yazılımı arasındaki
T h o m s e n J L .
çalışmada
gösterilmiştir.
Science & Justice 1996; 36: 89-92.
ku llanımının karşılaştırmalarda d a h a objektif bir y ö n t e m
o l d u ğ u
K o p e n h a g ’d a
b e ş yıllık bir s ü r e d e adli tıbbi m u a y e ­
saptanmıştır.
B u
karşılaştırma m e t o d u
Dijital
üretilen
m e t o d u n
ay a k k a b ı
izi,
işareti v e d i ğ e r alet y a r a l a n m a l a n n ı n a n a l i z i n d e d e
nesi yapılan alkolik olgular retrospektif olarak değerlen­
lanılabileceği belirlenmiştir.
1 0 4
d a
kaplamaların
lastik
kul­
Adli
T ı p
Bülteni
K İ T A P TANITIMI
B O O K R E V I E W
Studies in C ri m e: A n Introduction to Forensic A r c h a e o l o g y
S u ç
Ü z e r i n e
Çalışmalar: Adli Ar ke olojiye
Giriş
J o h n Hunter, Charlotte Roberts, A n t h o n y M a r t i n
B T B a t s f o r d Ltd, L o n d r a 1 9 9 6
Arkeoloji,
alanlarda
za nması
p e k
antropoloji
yapılan
v e
adli
çalışmaların
ile b i r l i k t e
80'li y ı l l a r d a
ç o k kitap yayınlanmıştır.
arkeoloji ku r s u d ü z e n l e y e n
arkeoloji öğretim
l ü m d e n
birçok
bilimlerin
s o n
b u
i v m e
alanı
verilerin
k a ­
k a p s a y a n
yapılmakta­
dır.
Bradford Üniversitesi'nde
ve
Sekizinci
Hunter'ın aynı b ö ­
Polis
Bilimsel
d e ­
ğerlendirmesi
İ n g i l t e r e ' d e ilk k e z adli
üyesi olan J o h n
meslektaşı
kesiştiği
yıllarda
b ö l ü m
Gelişim
ö l ü m
zamanının
B ö l ü m ü n d e n b i r b a ş d e d e k t i f ile b i r l i k t e y a z d ı ğ ı b u k i ­
belirlenmesi
tap
v e b u
özellikle
b u
alanda
yer
alan
konuların
t ü m ü n e
toplu bakış olanağı sağlamaktadır.
B u
alanda
Dwight'tan
utamire,
lam,
çalışmalar
başlayıp
Ubelaker,
Bennike,
Stewart,
Reichs,
K r o g m a n ,
amaçla
kullanılan
.y aparak
Morse,
D u n c a n
R a t h b u n
ve
ve
kullanılabile­
ve
Sto-
c e k
y ö n t e m ­
Buikstra,
Kil-
leri
iç er me k­
B o d d in g-
tedir.
A r k e ­
ton, G a r l a n d v e J a n a w a y , C a l d w e l l v e Martin'in kitap­
olojik
y ö n ­
larından ve değişik ç o k sayıda makaleyi d e içeren g e ­
temlerin
niş
olgular
için
gerçek
a n l a m d a
bir k a y n a k ç a d a n
İşcan ve
yayınlayan
Helmer,
yararlanılarak
hazırlanmış
olan
1 7 4 sayfalık kitap 9 b ö l ü m d e n oluşmaktadır.
Adli arkeolojinin gelişimi v e b u g ü n b u alanın ulaş­
b u
m a n l a m a
yararı
olamayacağı
belirtilerek,
za­
için de; b i r k a ç saat, g ü n v e b a z ı ö z e l k o ş u l ­
tığı s ı n ı r l a r ı n a k t a r ı l d ı ğ ı ilk b ö l ü m ü n a r d ı n d a n İ n g i l t e ­
l a r d a b i r k a ç a y v e yılı k a p s a y a n ö l ü m s o n r a s ı a r a l ı k -
r e ' d e p o l i s ö r g ü t ü n ü n y a p ı s ı v e i ş l e v i ile h u k u k i y a p ı
p o s t m o r t e m inteıval ( P M D
tanıtılmakta; ü ç ü n c ü b ö l ü m d e g ö m ü l m ü ş cesetlerin çı­
d a h a geniş bir z a m a n dilimini k a p s a y a n ö l ü m d e n s o n ­
karılması, b u süreçte ortaya çıkabilecek aksaklıklar v e
ra g e ç e n s ü re - t i m e since d e a t h ( T S D ) - teriminin k u l ­
delillerin t o p l a n m a s ı n d a
lanılması önerilmektedir.
lanmaktadır.
her a ş a m a n ı n
Arkeolojinin
yıkıcı
bir
ö n e m i
süreç
v u r g u ­
o l d u ğ u n u
S o n b ö l ü m
- yerine b u
olan d o k u z u n c u
tür o l g u l a r için
b ö l ü m d e
ise a r k e o l o ­
belirten yazar, g ö m ü l m ü ş cesetlerin çıkarılması işlemi­
j i n i n a d l i b i l i m l e r ile k o ş u t l u ğ u v e d i s i p l i n l e r a r a s ı e t k i ­
nin, l a b o r a t u v a r d e n e y i n i n y i n e l e n m e s i gibi bir niteli­
leşim v e gelişimi vurgulanmaktadır.
ği o l m a m a s ı , ç ı k a r m a t a m a m l a n d ı k t a n s o n r a g ö m ü y e ­
rinin t ü m ü y l e b o z u l m a s ı v e b e r a b e r i n d e b u l u n a n
lillerin d e
m a
v e
kaybolması
nedeniyle
O l d u k ç a ge ne l bir k a p s a m d a
d e ­
nikler ç o k
işlem öncesi planla­
nında y a p ı l a m a y a n otopsilerin v e m e z a r a ç m a s o n u c u
işlem sırasında h e r ayrıntının ka yd e d i l m e s i v e
ö r n e k l e m e n i n yapılması zorunluluğunu temel
çıkarılan
ilkeleri
temel
G ö m ü l ü c e s e t l e r d e biyolojik y ı k ı m ı n v e birlikte b u ­
v e
b u l u n m a s ı
için
a n l a m d a
üretemeyeceği
vurgulayan
rı s u n u l m a k t a d ı r .
den,
antropoloji başlığı altında v e
genel
vurgulaması
iki a y r ı b ö l ü m
bilimin
h e r z a m a n
yazarda,
Sokrates'den
bir a n l a m d a
"En
iyi
k o n u y a
y ö n ü n d e n
kesin
b u
yanıtlar
yararını
i k i b i n yıl ö n c e s i n ­
bildiğim
hiçbirşey
bil-
mediğimclir" deyişi bir k e z d a h a yansılanmaktadır. N e
kadar
ra k a tk ıs ın ın i r d e l e n d i ğ i altıncı v e y e d i n c i b ö l ü m l e r d e ,
rayabileceğimiz nice kitaplara .
mesi, ö l ü m
için;
b i l i n c i n i n h e r iki d i s i p l i n e d e
o l a r a k s u n u l a n ; biyolojik a n t r op ol oj ini n adli ç a l ı ş m a l a ­
cesedin kimliklendirilmesi, yaş v e
zorunluluğunun
bir b a k ı ş açısı k a z a n d ı r m a s ı v e
etkileşimi
S o n s ö z ü n d e ,
kullanılan
yöntemler v e b u yöntemlerin avantaj v e dezavantajla­
Adli
çalışma
meslektaşlarımız
kitabın ç o k yararlı olacağını d ü ş ü n ü y o r u m .
ğı d ö r d ü n c ü b ö l ü m d e n so n r a , b e ş i n c i b ö l ü m d e g ö m ü ­
aranması
üzerinde
yaşayan
disiplinlerarası
l u n a n d i ğ e r m a t e r y a l d e k i y ı k ı m özelliklerinin anlatıldı­
cesetlerin
cesetler
sıkıntılarını
d e açıklayarak ortaya koymaktadır.
lü
hazırlandığı için t e k ­
ayrıntılı o l a r a k a k t a r ı l m a m ı ş ise d e , z a m a ­
az
bildiğimizi
o k u d u k ç a
d a h a
ç o k
k a v ­
cinsiyetin belirlen­
s e b e b i v e ş e k l i n i n a y d ı n l a t ı l m a s ı n a ilişkin
Ş e b n e m
105
Ko r u r F İ N C A N C I , T e m m u z
1996
Cilt 1, S a y ı
2,
1 9 9 6
B İ L İ M S E L T O P L A N T I D U Y U R U L A R I
F U T U R E E V E N T S
1
5- M a r m a r a
T ı p
1 6 - 1 9 E y l ü l
1 9 9 6 ,
T a k s i m
Fakültesi Farabi s a l o n u
G ü n l e r i
T h e
M a r m a r a
A.Ü.
İstanbul.
İletişim: D o ç . D r . B e r r a k Y e ğ e n
Tel: 0 2 1 6 4 1 4 4 7
Fax:
2
0 2 1 6 4 1 4
S p a n i s h
3
PK .
7 2
17 - 4 1 8
3 3
27
t h e
8
S P A I N ,
17 32- 0 3 1 2
3 1 0
3 0 9 3 7
5 7
P h o t o g r a p h y
Fiesta I n n 2 1 0 0
S.Priest
A r i z o n a (800) 52 8 - 6 4 8 1
M a i s o n n a v e ,
11 - 70, E - 0 3 0 0 3 Alicante (Spain).
1441
Tel: +34-C9) 6-522-83-93; Fax: + 3 4 (9) 6- 5 2 2 - 9 8 - 8 8
EPIC, 6 0 0 M a i n
T ü r k
(800) 3 5 6 - 3 7 4 2
N ö r o p s i k i y a t r i D e r n e ğ i
9
G ü n l e r i
1 9 9 6 , S a v o y Oteli T a k s i m İstanbul.
III W o r l d
“B i o e t h i c s
İ.Ü. İ s t a n b u l T ı p
Street, H o n e s d a l e ,
Fax:
(717)
C o n g r e s s
i n
2 2 - 2 4 K a s i m
Nöropsikiyatri Derneği,
-
mail: egol-k@servis.net.tr.
F a l l S c h o o l o f E v i d e n c e
Dr iv e T e m p e
Co ngress,
6l
13
E U R O T O X ’9 6
T ü r k
a n
(602) 967-
P A
18431.
253- 5011.
o f B i o e t h i c s
I n t e r d e p e n d e n t
W o r l d ”
1 9 9 6 ,
S e c r e t e r i a t : III W o r l d
C o n g r e s s
of Bioethics
Fakültesi Psikiyatri A n a b i l i m Dalı
Pacific C e n t e r for H e a l t h Policy a n d
Fax: 0 2 1 2
University o f S o u t h e r n California, L o s Angeles,
1 9 9 6
631
2 4 0 0
A n n u a l
M e e t i n g :
H e a l t h
C A .
C o n s t r u c t i o n
P r o f e s s i o n a l R e l a t i o n s
i n
1 5 - 1 6 E k i m
A v e n u e ,
9 0 0 8 9 - 0 0 7 1
1 9 9 6 ,
R o y a l Sonesta,
7 6 5
M A ,
w o r l d - congress.html
B o s t o n
C o m m o n
16th Floor, Boston,
W e a l t h
1 0
02215.
IV. S o s y a l P s i k i y a t r i S e m p o z y u m u
7 - 9 M a y ı s
Email:
Ç u k u r o v a
a s l m e @ b u . e d u
I n t e r n a t i o n a l C o n g r e s s
I n t e r n a t i o n a l A c a d e m y
C o n g r e s s
E n v i r o n m e n t a l
2 0 - 2 5
E k i m
A B D .
o f t h e
o f P a t h o l o g y
o f A c a d e m i c
a n d
11
XVn
T h e
H U N G A R Y ,
E m r e
Üniversitesi T ı p
Evlice
Fakültesi Psikiyatri
0 1 3 3 0 Balcalı A D A N A
A c a d e m y
B U D A P E S T ,
Y u n u s
Tel: 0 3 2 2 - 3 3 8 6 8
a n d
P a t h o l o g y
1 9 9 6 ,
A d a n a
1 9 9 7 ,
İletişim: D o ç D r .
1 2 t h W o r l d
Faximile: (213) 7 4 0 - 5 5 0 2
ht tp://www.usc.edu/dept/lawtib/bioethics/
Tel: ( 6 1 7 ) 2 6 2 - 4 9 9 0 Fax: (6 17 ) 4 3 7 - 7 5 9 6
X X I
57
C o n g r e s s
o f t h e
I n t e r n a t i o n a l
o f L e g a l M e d i c i n e
( I A L M )
Dublin,
Ireland
2 0 - 2 3 A ğ u s t o s
1 9 9 7 ,
Secretariat: XII International C o n g r e s s o f T h e
Secretariat: Prof.J.F.A. H a r b i s o n ,
International A c a d e m y
State Pathologist a n d
W o r l d
C o n g r e s s
E n v i r o n m e n t a l
10 91
Tel/Fax:
of P a t h o l o g y a n d
of A c a d e m i c
Pathology,
P a t h o l o g y S e m m e l w e i s
£t 93-, H
2 n d
12th
a n d
Dept,
öf Forensic Me dicine,
of
College,
Univ. of Medicine, Ü1İÖİ
B u d a p e s t ,
+36-1-215-7591,
V I I . T H M T K ,
H u n g a r y .
9835; Fax:
S t e p h e n ’s G r e e n ,
H a s t a n e
1 2
K o n g r e s i
E k i m
Tel: + 3 5 3 - 1 - 6 7 1
6 t h C o n g r e s s
o f B i o m e d i c a l
1 9 9 6 ,
İletişim: T H M D
Antalya
B a ş k a n ı
2 8
Dr.Cafer Yıldıran
H a z i r a n - 1
+ 3 5 3 - 1 - 6 7 7 2 6 9 4
C o n f r e n c e Secretary,
R o y a l College of S u r g e o n s
+36-1-215-6921.
VII. T ü r k i y e
1 8 8 P e a r s e Street, Trinity
2. I r e l a n d .
Louise L o u h g r a n ,
Office of the
T.C.D./R.C.S.I. Dept.
D u b l i n
Ms.
M ü t e h a s s ı s l a r ı U l u s l a r a r a s ı K a t d ı m l ı T ı p
2 6 - 2 9
Ethics.
U S A
Tel: (2 13 ) 7 4 0 - 2 5 4 1
C o n t e m p o r a r y
C a r e
M a s s ac hu se tts A S L M E ,
in Ireland, 1 2 3
D u b l i n 2, I r e l a n d .
o f E S B R A ,
R e s e a r c h
E y l ü l
1 9 9 7 ,
E u r o p e a n
o n
S o c i e t y
A l c o h o l i s m
S T O C K H O L M ,
S W E D E N ,
T a l i m h a n e , La ma rt in Ca d. 46/4, E r e n Apt. 8 0 0 9 0
Secretariat: A s s o c i a t e P r o f e s s o r Stefan B o r g ,
T a k s i m
K a r o l i n s k a Institute, D e p t ,
İstanbul
Tel: (0 2 1 2 )
7
32 8 0 /
13 Fax: 0 3 1 2
1 9 9 6 ,
İletişim:Doç.Dı.M.Raşit T ü k e l
6
5 7
3 1 0
1 6 - 1 8 K a s ı m
1 0 - 1 1 E k i m
5
3 1 0
0 3 1 2
Secretariat-. V i a j e s H i s p a n i a , S.A.
R u h s a l T r a v m a
4
Tel: 0 3 1 2
E
A s s o c i a t i o n o f T o x i c o l o g y
A L I C A N T E ;
Paleoantropoloji B ö l ü m ü
0 6 1 0 0 Sıhhiye An ka ra .
i n c o l l a b o r a t i o n w i t h
E y l ü l l 9 9 6 ,
Prof.Dr.Erksin G ü l e ç
Dil ve r Tarih-Coğrafya Fakültesi
Fizik v e
175 K a d ı k ö y
3 6 - 4 1 4 4 7 3 4
4 7 31- 3 2 5
E U R O T O X ’9 6
2 2 - 2 5
İletişim:
Oteli
2 5 0 4 5
5 5 -‘ 2 3 8 0 9 8 5
St G ö r a n s
of N e u r o s c i e n c e
Hospital, Adress: Psykiatriska
I. U l u s a l B i y o l o j i k A n t r o p o l o j i
B e r o e n d e k l i n i k e n
S:t G ö r a n s
S e m p o z y u m u
B o x
29 S t o c k h o l m ,
3 0 - 3 1
A n k a r a
E k i m
1 9 9 6 ,
A n k a r a
12557, S-102
Tel: +46-8-672-14-51;
Üniversitesi Dil v e Tarih-Coğrafya
Fax:
1 0 6
+46-8-672-19-04
sjukhus,
S w e d e n .
A d l ı
T ı p
B ü l t e n i
A D L İ T I P B Ü L T E N İ Ç A L I Ş M A Y Ö N E R G E S İ
M a d d e 1. B u y ö n e r g e , b ü l t e n kurullarının ç a l ı ş m a e s a s ­
larını b e l i r l e y e n bir k ı l a v u z n i t e l i ğ i n d e d i r . E d i t ö r l e r k u r u l u n ­
ca hazırlanmıştır. O l u ş t u r u l a n kurulların ü y elerince önerile­
c e k v e k a b u l edilecek m a d d e l e r t em e l kurallar çerçevesini
b o z m a m a k k o ş u l u ile e k l e n e b i l i r .
M a d d e 2. Adli T ı p Bülteni, Adli T ı p U z m a n l a r ı D e r n e ğ i ­
nin resmi yayın organıdır. Sahibi Adli T ı p U z m a n l a r ı D e r n e ği'dir.
M a d d e 3- Adli T ı p Bülteni, ü l k e m i z d e Adli Bilimlerde
b i l i m s e l g e l i ş m e v e m e s l e k içi e ğ i t i m d e s ü r e k l i l i ğ i n s a ğ l a n ­
m a s ı a m a c ı y l a T ü r k ç e v e İngilizce o l a r a k çıkar.
M a d d e 4. B ü l t e n i n b i limsel içeriği v e b il i ms e l y a z ı m k u ­
ralları b a s k ı s ı n d a belirtildiği g i b i d i r . K u r a l l a r d a k i d e ğ i ş i k l i k ­
lere e d i t ö r l e r k u r u l u k a r a r verir.
M a d d e 8/II. Y a z m a n G r u b u :
1 - Y a y ı n k u r u l u ü y e l e r i a r a s ı n d a n iki g r u p o l a r a k seçilir. B i ­
rinci g r u p bir s o r u m l u ü y e d e n , ikinci g r u p bir s o r u m l u v e ü ç
ü y e d e n oluşur.
2- Birinci Y a z m a n G r u b u ;
a) T o p l a n t ı tutanaklarının y a z ı l m a s ı n d a n ,
b) B ü l t e n e g ö n d e r i l e n yazıların k a y d ı n d a n v e n u m a ralandırılmasmdan,
c) Y a z a r l a r a v e d a n ı ş m a k u r u l u ü y e l e r i n e g ö n d e r i l e ­
cek formların hazırlanmasından,
d) Kayıtlı bilimsel yazıların v e h e r türlü h a b e r l e ş m e
k a y ı t l a r ı n ı n , t o p l a n t ı l a r d a g e l i ş v e k a y ı t t a r i h l e r i ile
birlikte s u n u l m a s ı n d a n ,
e) Toplantı sonrası i m z a l a n a n formların v e haberleş­
m e a m a ç l ı yazıların z a r f l a n a r a k İletişim G r u b u S o ­
r u m l u s u n a i m z a karşılığı t e s l i m i n d e n ,
f) D e r g i a b o n e l e r i i l e ilgil k a y ı t l a r ı n t u t u l m a s ı , a b o n e ­
l i k i l e il g i l i i ş l e r d e P a r a s a l İ ş l e r G r u b u i l e i ş b i r l i ğ i n ­
den sorumludur.
3-İkinci Y a z m a n G r u b u :
a) Y a y ı n a k a b u l edi l mi ş yazıların B a s ı m e v i kuralları­
n a g ö r e h a z ı r l a n m a s ı n d a n v e b a s ı m s o r u m l u s u n a tes­
liminden,
b ) D ü z e l t i l m i ş p r o v a çıktılarının bilgisayar kayıtların­
d a düzeltmelerinin y a p ı l m a s ı n d a n v e düzeltilmiş k a ­
yıtların b a s ı m s o r u m l u s u n a u l a ş t ı r ı l m a s ı n d a n s o r u m ­
ludur.
M a d d e 5. E d i t ö r l e r K u r u l u ; e d i t ö r v e iki e d i t ö r y a r d ı m ­
cısından oluşur. B u kurul bültenin bilimsel yetkinlik d ü z e ­
yinden sorumludur.
M a d d e 6. Y a y ı n K u r u l u D e r n e k üyeleri arasında gerekli
sayıda v e g ö n ü l l ü l ü k esasına g ö r e editörler k u r u l u n c a oluş­
turulur.
M a d d e 7. B u kurul;
a) B ü l t e n b a s ı m ı n ı n t e k n i k a ş a m a l a r ı n d a n v e t e k n i k
kalitesinden,
b ) Sürekli b a s ı m ı n ı n s a ğ l a n m a s ı için A d l i T ı p U z m a n ­
ları D e r n e ğ i n d e n v e r e k l a m v . b . d i ğ e r k a y n a k l a r d a n
e ko n o m i k destek bulunmasından,
c ) Y a z a r l a r v e d a n ı ş m a k u r u l u ü y e l e r i ile h a b e r l e ş ­
m e n i n sağlığı v e h ızından,
d) D e r g i n i n b a s ı m ı n d a n s o n r a a b o n e l e r e ulaştırılma
sağlığı v e hızı nd a n,
e ) D e r g i i l e il g i l i h e r t ü r l ü k a y ı t l ı n t u t u l m a s ı n d a n s o ­
rumludur.
M a d d e 8 . Y ö n e r g e n i n 7. m a d d e s i n d e k i g ö r e v l e r ; İleti­
ş i m , Y a z m a n , B a s ı m v e P a r a s a l işler s o r u m l u g r u p l a r ı t a r a ­
fından yürütülür. B u görevler gönüllülük esasına g ö r e kabul
edildikten v e toplantı tutanağına yazıldıktan sonra g ö r e v d e n
ayrılma y a d a g ö r e v i n a k s a m a s ı d u r u m u n d a editörlerin ö n e ­
risi d o ğ r u l t u u n d a g ö r e v d e ğ i ş i k l i ğ i y a p ı l a b i l i r .
M a d d e 8 /III. B a s ı m G r u b u ;
1 - Y a y ı n k u r u l u ü y e l e r i a r a s ı n d a n biri s o r u m l u v e biri ü y e o l ­
m a k ü z e r e iki kişi o l a r a k seçilir.
2-Basım Grubu;
a) B a s ı m e v i n d e n p r o v a B ü l t e n çıktılarının a lınarak
takvimli editörler toplantısına d ü z e l t m e incelemeleri­
n i n y a p ı l a b i l m e s i için ulaştırılmasından,
b ) B ü l t e n i n b a s ı m e v i i l e i lg i li t ü m i l i ş k i l e r i n i n y ü r ü ­
tülmesinden,
c ) B ü l t e n i n z a m a n ı n d a b a s ı l a b i l m e s i i l e il g i l i t e k n i k
i ş l e r i n z a m a n ı n d a g e r ç e k l e ş t i r i l e b i l m e s i i l e ilgili t ü m
işlerden,
d ) B a s ı m e v i n d e n a l ı n a n b a s ı l m ı ş b ü l t e n l e r i n iletişim
grubuna tesliminden sorumludur.
M a d d e - 8 / I . İletişim G r u b u :
1 - Y a y ı n k u r u l u ü y e l e r i a r a s ı n d a n biri s o r u m l u biri ü y e o l ­
m a k ü z e r e iki kişi seçilir.
2-İletişim G r u b u ;
a) Bül t en editörlüğüne gön d er i le n t ü m postaların
b ü l t e n i n p o s t a k u t u s u n d a n e n a z h a f t a d a b i r k e z alı­
n a r a k , b u n l a r ı n k a p a l ı o l a r a k v e i m z a karşılığı y a z ­
m a n a bizzat tesliminden,
b) Bülten yazmanlığınca hazırlanan ve zarflanan her
türlü p o s t a y ı i m z a karşılığı a l a r a k p o s t a l a n m a s ı n d a n ,
c ) P o s t a g i d e r l e r i i l e i lg i li h e r t ü r l ü k a y d ı n t u t u l m a s ı
v e k a y n a ğ ı n D e r n e k t e n a l ı n m a s ı işlerinin y ü r ü t ü l m e ­
M a d d e 8 /IV. P a r a s a l İşler G r u b u
1 - Y a y ı n k u r u l u ü y e l e r i a r a s ı n d a n biri s o r u m l u v e iki ü y e o l ­
m a k ü z e r e ü ç kişi o l a r a k seçilir.
2 - P a r a s a l İşler G r u b u ;
a) B ü l t e n i n d ü z e n l i v e s a p t a n a n kalitede basılabilmesi i ç i n g e r e k l i e k o n o m i k k a y n a k l a r ı n a r a ş t ı r ı l m a s ı n ­
dan,
b) B u l u n a n kaynakların kurullara sunulmasından,
sinden,
d ) B a s ı l a n b ü l t e n l e r i n y a z m a n g r u b u n d a n a l ı n a n l is ­
teye göre abonelere ulaştırılmasından sorumludur.
c ) K u r u l l a r c a k a b u l e d i l e n k a y n a k l a r l a il g i l i y a s a l i ş ­
lemlerin y ü r ü t ü l m e s i n d e n v e kayıtlarının t ut u lm a sı n ­
dan,
d ) D e r n e k i l e i lg i li h e r t ü r l ü e k o n o m i k i l i ş k i l e r i n y ü -
1 0 7
Cilt
1, S a y ı
2,
1 9 9 6
oylar,
rütülmesinden,
e)
B a s ı m v e p o s t a g i d e r k a y ı t l a r ı n ı n t u t u l m a s ı n d a n 4, - H e r y a z ı i ç i n D a n ı ş m a K u r u l l a r ı i ç i n d e n i l g i a l a n l a r ı
g ö z ö n ü n d e b u l u n d u r u l a r a k , m ü m k ü n o l d u ğ u n c a g e n i ş bir
f i A b o n e l e r i l e il g i l i a i d a t t a k i b i n d e n s o r u m l u d u r .
g r u b a b a ş v u r u l a c a k ş e k i l d e iki d a n ı ş m a n seçilir.
M a d d e 9. Editör, editörler k u r u l u n u n v e / v e y a y a y ı n k u ­
rulunu g ü n d e m l i ya d a g ü n d e m s i z olarak toplantıya çağıra­
E d i t ö r l e r k u r u l u y a d a y a z m a n g r u b u i l e il g i l i y a z ı l a r ı n d a n ı ş ­
m a n s e ç i m i n d e ilgili k i ş i l e r b u l u n m a z .
bilir. T o p l a n t ı t u t a n a ğ ı s e ç i l e c e k b i r y a z m a n c a k a y d a g e ç i r i ­
5- D a n ı ş m a n l a r d a n g e l e n r a p o r l a r d o ğ r u l t u s u n d a y a z ı n ı n
lir. K a y ı t l a r b ü l t e n b i l g i l e r i n i n b u l u n d u ğ u b i l g i s a y a r d a ö z e l
b a s ı m a k a b u l ü n ü tartışır v e o y l a y a r a k k a b u l y a d a r e d d e d e r .
şifreli o l a r a k s a k l a n ı r .
B u b a s a m a k l a r d a n g e ç e r e k tutanağı g e ç i l m e m i ş hiçbir yazı
M a d d e 10. Bülten Uluslararası k a y n a k tarama sistemle­
dergide basılamaz.
rince k a b u l edilinceye k ad a r her sayının b a s ı m ı n d a n ö n c e
basımevi takvimine göre belirlenecek zamanlarda yapılacak
6- Y a z m a n l a r G r u b u , B a s ı m G r u b u , Parasal İşlerden S o r u m ­
toplantılara t ü m k u r u l üyelerinin, belgelendirilen r e s m i m a ­
l u G r u p i l e t i ş i m g r u b u ile iş o l u ş u m a g ö r e e d i t ö r b a ş k a n ­
lığında toplanır.
zeretleri d ı ş ı n d a k a t ı l m a s ı z o r u n l u d u r . H e d e f l e n e n a m a c a
7- B ü l t e n i n bilimsel yetkinliği, tanımı, y a y g ı n o k u n m a s ı n ı
ulaşıldıktan s o n r a ça lışma t a kvimi yen i koşullara g ö r e tekrar
s a ğ l a m a k v.b. k o n u l a r d a geliştirmek s o r u m l u l u ğ u n d a d ı r .
oluşturulabilir.
M a d d e 11. Editörün görevleri
B ü l t e n i n bilimsel y et k i n l i ğ i n d e n birinci d e r e c e d e s o r u m ­
Adli Tıp Bülteni Çalışma Yönergesi doğrultusunda yayın
l u d u r . B ü l t e n i l e i lg i li t ü m e t k i n l i k l e r i A d l i T ı p U z m a n l a r ı
k u r u l u n d a oluşturulan g ö r e v b ö l ü m ü aşağıdaki listede s u ­
Derneği G e n e l Kur u lu n a sunar, yalnızca d e r n e k genel k u r u ­
nulmuştur.
l una karşı s o r u m l u d u r .
Ayrıca,
1- E d i t ö r y a r d ı m c ı l a r ı n ı n v e Y a y ı n K u r u l u n u o l u ş t u r a n çalış­
m a gruplarının denetiminden,
2- G ü n d e m l i v e g ü n d e m s i z Editörler K u r u l u n u n v e y ü r ü t ü ­
l e c e k işlerin t ü r ü n e g ö r e ç a l ı ş m a g r u p l a r ı n ı n toplantılarını
yönetmekten,
3 - B ü l t e n i n u l u s l a r a r a s ı b a ğ l a n t ı s ı i l e il g i l i i ş l e r d e n ,
M a d d e 12. Editör yardımcılarının görevleri
E d i t ö r y a r d ı m c ı l a r ı n d a n biri, b i r i n c i y a z m a n g r u b u n u n
çalışmalarının, diğeri ikinci y a z m a n g r u b u n u n çalışlamaların ı n d e n e t l e n m e s i n d e n E d i t ö r ü n v e r e c e ğ i b ü l t e n i l e i lg i li i ş ­
lerin y ü r ü t ü l m e s i n d e n e d i t ö r e karşı s o r u m l u d u r .
M a d d e 1 3 - E d i t ö r l e r K u r u l u n u n ç a l ı ş m a ilkeleri
1- E d i t ö r t a r a f ı n d a n g ü n d e m l i y a d a g ü n d e m s i z o l a r a k g e n e l
ç a l ı ş m a t a k v i m i d o ğ r u l t u s u n d a toplanır. Toplantılar B ü l t e n
k ayıtlarının b u l u n d u ğ u bilgi i ş l e m b ö l ü m ü n d e yapılır.
2 - B i r i n c i y a z m a n g r u b u n u n t o p l a n t ı y a g e t i r d i ğ i y a z ı l a r ı n ilk
incelemesini yapar. Dergiye gönderilen makaleler öncelikle
bilimsel n e s n e l kriterlere v e D ü n y a H e k i m l e r Birliği'nin
o l u ş t u r d u ğ u etik ilkelere u y g u n l u ğ u y ö n ü n d e n d e ğ e r l e n d i ­
r i l d i k t e n s o n r a d e r g i y a z ı m k u r a l l a r ı n a u y g u n l u ğ u araştırılır
v e ilgili d a n ı ş m a k u r u l u ü y e l e r i n e g ö n d e r i l i r .
3- B ü l t e n y a z ı m kurallarına u y g u n olanların geçici k a b ü l ü n i i
Y A Y I N K U R U L U
-İletişim G r u b u
-Sorumlu: Nevzat A L K A N
-Üye: Bülent Ş A M
-Yazman Grubu
(1. G r u p )
-Sorumlu: Şevki S Ö Z E N
-Üye: K a z ı m C A N B A Z
(2. G r u p )
-Sorumlu: M e h m e t Akif İ NANICI
-Üye: Ü mit B İ Ç E R
-Üye: Nadir A R I C A N
-Üye: E r c ü m e n t A K S O Y
Basım Grubu
-Sorumlu: Cafer U Y S A L
-Üye: C o ş k u n Y O R U L M A Z
P a r a s a l İşler G r u b u
-Sorumlu: Cüneyt A T A S O Y
-Üye: H ü s e y i n A F Ş İ N
-Üye: Çetin S E Ç K İ N
D o ç . D r . Ş e b n e m K o r u r F i n c a n c ı 1. y a z m a n g r u b u n u n ,
P r o f . D r . O ğ u z P o l a t 2. y a z m a n g r u b u n u n s o r u m l u s u d u r .
1 0 8
A d l i
T ı p
B ü l t e n i
<!>v AD Lİ TIP BÜLTENİ
T h e
Bulletin of Legal M e d i c i n e
A D L İ T I P B Ü L T E N İ Y A Z I M K U R A L L A R I
A d l i T ı p B ü l t e n i , a d l i t ı p v e ilgili d a l l a r d a y a p ı l m ı ş ö z g ü n
mi, adresi, telefonu v e varsa faksı y e r almalıdır.
Ö z e t l e r ö z g ü n ç a l ı ş m a l a r için 2 0 0 , o l g u s u n u m l a r ı için
ç a l ı ş m a raporları, ilginç o l g u s u n u m l a r ı v e d e r l e m e yazıları­
1 0 0 s ö z c ü ğ ü g e ç m e m e l i d i r . E n fazla 1 0 a n a h t a r k e l i m e veril­
nı yayınlar.
B u d e r g i y e b a ş k a bir y e r d e y a y ı n l a n m a m ı ş yazılar k a b u l
melidir.
edilir. E k t e t ü m y a z a r l a r ı n y a z ı n ı n b u d e r g i d e y a y ı n l a n m a s ı ­
H e r bir şekil, t a b l o v e g r a f i k ayrı s a y f a l a r d a y e r a l m a l ı ­
nı onay la d ık l ar ı nı gösterir bir b e l g e b u l u n m a l ı d ı r . Y a y ı n l a n a ­
dır. T a b l o v e g r a f i k l e r d e a ş a ğ ı d a b e l i r t i l e c e k y a z ı t ü r ü v e k a ­
c a k yazılar " Y a y ı n K u r u l ü ' n c a h e m k a p s a m ı , h e m d e d ü z e ­
r a k t e r i k u l l a n ı l a c a k t ı r . Ş e k i l l e r ç i n i m ü r e k k e b i ile a y d i n g e r
ni b a k ı m ı n d a n u y g u n görülmelidir. Yazıların basılıp b a s a ­
k a ğ ı d a ç i z i l m e l i , alt y a z ı l a r ı i s e a y r ı b i r k a ğ ı d a y a z ı l m a l ı d ı r .
m a m a s ı n a , b a s ı l m a ö n c e l i ğ i n e y a y ı n k u r u l u k a r a r verir. Y a ­
Şekillere sıra n u m a r a s ı v er i lm e li v e y a z ı i ç i n d e yeri g e l d i k ç e
yın k u r u l u n u n y az ı nı n mes a jı n ı d e ğ i ş t i r m e y e n h e r türlü d ü ­
bu
zeltmeleri v e kısaltmaları y a p m a yetkisi vardır. T ü m
düzelt­
o l a r a k b a s ı l m ı ş o l m a l ı , a r k a l a r ı n a n u m a r a s ı , alt y a z ı l a r ı v e
m e l e r y a p ı l d ı k t a n s o n r a y a z a r l a r ı n o n a y ı a l ı n a c a k t ı r . Y a z ı ile
yazarların adı yazılarak ayrı bir zarf içinde gönderilmelidir.
ilgili b i l i m s e l v e h u k u k i s o r u m l u l u k y a z a r l a r a aittir.
Tablolar diskete kaydedilirken Excel p r o g r a m ı n d a hazırlan-
n u m a r a l a r belirtilmelidir. F ot o ğ r a f l a r p a r l a k k a ğ ı d a n e t
malıdır.
Y u r t i ç i n d e n g e l e n yazılar T ü r k ç e , yurt d ı ş ı n d a n g e l e c e k
o l a n l a r ise İ n g i l i z c e o l a r a k basılır. T ü r k ç e y a z ı l a r için T ü r k
K a y n a k l a r m e t i n içerisinde k u l l a n ı m sırasına g ö r e n u m a -
Dil K u r u m u ' n u n hazırladığı "Ye n i Y a z ı m Kılavuzu" v e " T ü r k ­
ralandırılmalıdır. K a y n a k d i z i n i n d e d e r g i isimleri I n d e x M e -
ç e S ö z l ü k " esas alınmalıdır.
dicus'a g ö r e kısaltılmak v e t ü m y azarların isimleri yazılmalı­
Yazılar, I B M u y u m l u bir b i l g i s a y a r d a W i n w o r d p r o g r a m ı
dır. K i t a p l a r için, y a z a r v e y a y a z a r l a r ı n s o y a d ı v e adl a rı , k i ­
ile y a z ı l m a l ı , 3 , 5 " d i s k e t e y ü k l e n i p , b i r i n d e y a z a r i s i m v e a d ­
t a p a d ı , b a s k ı s a y ı s ı v e cilt n u m a r a s ı , b a s ı m y e r i , y a y ı n e v i v e
resleri b u l u n a n , d i ğ e r ü ç ü n d e y a z a r i s i m v e a d r e s l e r i y e r al­
y ıl ı , y a r a r l a n ı l a n s a y f a v e y a s a y f a l a r y a z ı l m a l ı d ı r .
m a y a n
toplam
4 basılı k o p y a
Örnekler:
ile b i r l i k t e g ö n d e r i l m e l i d i r .
1
G ö n d e r i l e c e k y a z ı l a r b a ş l ı k s a y f a s ı ile k a y n a k l a r , ş e k i l v e
grafikleri i ç e r e n sayfalar d ı ş ı n d a 8 - 1 0 sayfayı g e ç m e m e l i d i r .
Yazılar A 4
Robinson
E,
Wentzel
J.
Toneline
bitemark
p h o t o g r a p h y . J F o r e n s i c Sci 1992;37(l):195-207.
b o y u t u n d a k i k a ğ ı d ı n b i r y ü z ü n e , ü s t , alt v e
2 G or d o n
I, S h a p i r o H A ,
B e r s o n S D , editors. F o r e n s i c
y a n taraflarında 3 cm'lik b o ş l u k k a l a c a k şekilde, T i m e s N e w
M e d i c i n e : A G u i d e to principles. 3 r d ed. E d i n b u r g : Churchill
R o m a n
Livingstone, 1988:196.
1 2 p u n t o y a z ı k a r a k t e r i ile çift a r a l ı k l ı o l a r a k y a z ı l ­
m a l ı d ı r . P a r a g r a f girintisi 5 k a r a k t e r o l m a l ı d ı r . S a y f a n u m a r a ­
3
Robinson
Theoretical
ları, s a y f a n ı n s a ğ ü s t k ö ş e s i n d e y e r a l m a l ı d ı r .
Y a z ı f o r m u başlık sayfası, T ü r k ç e ö z e t sayfası, İngilizce
Stevens
A,
ö z e t s a y f a s ı , giriş, g e r e ç v e y ö n t e m , b u l g u l a r , t a r t ı ş m a , k a y ­
Techniques.
n a k l a r , şekiller, t a b l o l a r v e grafikleri i ç e r e n s a y f a l a r ş e k l i n d e
1990:509-23.
düzenlenmelidir.
G,
aspects
eds.
3rd
Gray
and
Theory
ed.
T.
Electron
instrumention.
a nd
Edinburg:
Practice
microscopy
In:
of
Churchill
1:
Bancroft JD,
Histological
Livingstone,
İnsanlar üzerinde yapılacak çalışmalar v e h a y v a n d e n e y ­
D e r l e m e yazıları y a z a r v e y a yazarların u y g u n g ö r e c e ğ i
l erinde lokal etik k o m i t e d e n izin alı n ma l ı v e a l ı n a n o lu r b e l ­
ş e k i l d e b ö l ü m l e r e ayrılır. T e ş e k k ü r y a z m a k i s t e n i y o r s a k a y ­
g e s i y a z ı ile b i r l i k t e g ö n d e r i l m e l i d i r . B u
naklardan ö n c e konulmalıdır.
r u m l u l u k y a z a r v e y a y a z a r l a r a a ittir. Y a z ı d a s ö z ü e d i l e n k i ­
B a ş l ı k s a y f a s ı n a ; y a z ı n ı n i ç e r i ğ i n i a ç ı k l a y ı c ı b a ş l ı ğ ı n altı­
konudaki t üm so­
şinin kimliğini belirleyen isim, a d r e s kullanılmamalıdır. Kişi­
n a y az a r l a r ı n isimleri, isimlerin altına d a y az a r l a r ı n ayrı ayrı
n i n k i m l i ğ i n i a ç ı k ş e k i l d e belli e d e n f o t o ğ r a f l a r k a b u l edil­
çalıştıkları k u r u m v e i i n v a n l a r ı t a m o l a r a k yaz ı lm a lı d ır . B a ş ­
meyecektir.
lık s a y f a s ı n ı n e n alt k ı s m ı n d a i l e t i ş i m i s a ğ l a y a c a k y a z a r ı n is­
109
Cilt 1, S a y ı 2, 1 9 9 6
ADLİ TIP BÜLTENİ
T h e Bulletin of Legal M e d i c i n e
I N S T R U C T I O N S T O A U T H O R S
Original
published
w i t h
articles,
in T h e
the
case
reports
''Uniform
r equirements
to b i o m e d i c a l journals, B M J
A
p a p e r
published
a ccepted
r e v i ew
for m a n u s c r i p t s
w o r k
that h a s
p a p e r
or
is d e s c r i b e d
publication
articles
are
reprints will n o t b e
in a c c o r d a n c e
already
submitted
T h e
in
a
e l s e w h e r e
than
b e e n
reported
p a p e r
is n o t
in a
submitted
acceptable.
or
or
All
to
take
Manuscripts
signed
b y
public
m u s t
b e
all a u t h o r s
responsibility
a c c o m p a n i e d
w h i c h
W h e n
b y
includes
m anuscript has b e e n read a n d
for
a
a
statement
a p p r o v e d
the p r o c e d u r e s
letter
that the
(institutional
or
or
with
patients' n a m e s ,
a n y
initials, o r
illustrative
a n i m a l
material.
indicate
hospital
W h e n
w h e t h e r
i n s t i t u t i o n ’s
Research
C o u n c i l ’s
care a n d
u s e of labaratory animals w a s
T h e
g u i d e
n u m b e r s ,
reporting
as
for,
m a n u sc r i p t m u s t
b e
or
a n y
the
national
c o p y
of
the
d o c u m e n t
R o m a n
12
point font of W o r d
indentation of 5 spaces
in
3-5"
of the
pages:
Title
page,
a c k n o w l e d m e n t s ,
N u m b e r
T y p e
p a g e s
the
p a g e
abstract
the
n u m b e r
in
diskette
paper, with
w h i c h
m i d d l e
p a g e
s h o u l d
s h o u l d
b e
concise
initial, a n d
b e
of
a n d
but
last n a m e
a c a d e m i c degree(s) a n d
department(s)
carry
m u s t
a n d
. T i m e s
b e
beg i n
a u t h o r
manuscript;
case
responsible
( 0
n a m e
o n
w o r d s ,
title o f
informative;
requests for reprints s h o u l d
f r o m
the
if
with
e x p ? r i m a n t a l articles m u s t
the
h e a d i n g s
introductiort,
reviews,
a n d
editorials
are
likely to
h a v e
tables
consecutively
in
the
order
o f t h e i r first
s u p p l y a b r i e f title f o r e a c h .
sharp,
glossy
black
anci w h i t e
p h o t o graphic
n u m b e r e d
consecutively a c c o r d i n g to
p u blished a c k n o w l e d g e
the w o r k
a n d
of
author
to
abstract.
references c o nsecutively in the o r d e r in w h i c h
in t h e text. I d e n t i f y r e f e r e n c e s in
legends arabic n u m e r a l s
the formats u s e d
Index Medicus.
b y
the U S National
T h e
in parent h e s e s .
Library of M e d i c i n e
titles o f j o u r n a l s s h o u l d
a c c o r d i n g to the style u s e d in
of
b e
in
abbreviated
Index Medicus.
E x a m pl e s :
article,
R o b i n s o n
E,
W e n t z e l
J.
T o n e l i n e
b i t e m a r k
p h o t o g r a p h y . J Forensic Sci 1992;37(l):195-207.
2
highest
of
s h o u ld
G o r d o n
the
S D ,
editors.
Forensic
1988:196.
R o b i n s o n
Stevens
A,
1990:509-23.
110
B e r s o n
Livingstone,
T e c h n i q u e s .
a d d r e s s e d o r s t a t e m e n t that
H A ,
G u i d e to principles. 3rd ed. Edinburg: Churchill
Theoretical
w h o m
I, S h a p i r o
Medicine: A
3
address
a b o u t
the original source
U s e th e style o f the e x a m p l e s b e l o w , w h i c h are b a s e d o n
first n a m e ,
with
c o r r e s p o n d e n c e
address
b e
sections
t h e y a r e first m e n t i o n n e d
text,
corner
the
(b)
author,
if a n y ; ( e ) n a m e
for
terms
I n d e x Medicus-,
o n l y s t a n d a r t a b b r e v a t i o n s i n t h e title a n d
N u m b e r
separate
institutional affiliation; (c) n a m e
a n d
into
reports,
U s e
p a r a g r a p h
righthand
mstitution(s) to w h i c h
attributed; (d) disclaimers,
U s e
list o f
r e p r o d u c e the material.
N e w
used, with a n
k e y
(a)the
of e a c h
( M e S H )
text of observational a n d
divided
1
title
the
a n d s u b m i t written p e r m i s s i o n f r o m the c o p y r i g h t h o l d e r to
e a c h page.
T h e
h e a d i n g s
text, tables, a n d
u p p e r
a n d
figure h as b e e n
A 4
b e g i n n i n g w i t h t h e title p a g e .
the
that will assist i n d e x e r s .
Figures s h o u l d b e
references, individual tables, a n d legends.
consecutively,
findings,
I S O
6.0 s h o u l d
sections
m a i n
t h e o r d e r i n w h i c h t h e y h a v e b e e n first c i t e d i n t h e tex t . If a
f o r t h e first l i n e o f e a c h
following
procedures,
prints.
a n d d o u b l e spacing throughout.
E a c h
case
Instead of original drawings, r o e n t g e n o g r a m s , a n d other
only o n e side of the paper.
a
basic
subject
material s e n d
F o u r c o p i e s o f t h e m a n u s c r i p t m u s t b e sent, in a d d i ti o n w i t h
a
w o r d s
N u m b e r
o n
on,
m o r e
for
abstract s h o u l d state th e p u r p o s e s o f t he s t u d y
citation in the text a n d
National
l a w
.words
followed.
printed o n
m a r g i n s o f at least 3 c m , a n d o n
the
especially in
or
10 0
other formats according to the authors.
not use
e x p e r i m e n t s
abstract of n o
m e t h o d s , results,-and disc us s i o n . O t h e r t y p e s o f articles s u c h
in a c c o r d a n c e w i t h
regional)
k e y
T h e
b e
subjects indicate
Helsinki Declaration o f 1975, as revised in 1983. D o
articles,
th e y are available.
fhe ethical standarts of the responsible c o m m i t t e e o n h u m a n
experimentation
carry a n
original
investigation,
medi ca l
b y all a u t h o r s .
fol l ow e d w e r e
s h o u l d
for
B e l o w the abstract provide, a n d identify as such, three to
10
content.
covering
reporting e x p e ri m e n t s o n h u m a n
w h e t h e r
the
p a g e
w o r d s
principal conclusions.
e a c h a u t h o r s h o u l d h a v e participated sufficiently in the
w o r k
s e c o n d
2 0 0
reports. T h e
p e r s o n s d e s i g n a t e d as authors s h o u l d qualify for authorship,
a n d
available f r o m the author; (g) source(s)
of support.
1991;302:338-41".
o n
for
a n d
Bulletin of Legal M e d i c i n e
G,
aspects
eds.
3rd
G r a y
a n d
T h e o r y
ed.
T.
Electron
instrumention.
a n d
E d i nburg:
Practice
m i c r o s c o p y
In:
Bancroft
1:
JD,
of
Histological
Churchill
Livingstone,