BİLGİSAYAR NEDİR?

BİLGİSAYAR NEDİR?
Bilgisayar, kullanıcıların girdiği bilgileri veri giriş ünitesine alan, işlem
ünitesi ile girilen bilgileri işleyen, elde ettiği sonuçları kendi içinde saklayabilen ve işlenen verilerin sonuçlarını istenildiğinde çıkış ünitesi ile kullanıcıya çıktı olarak verebilen elektronik bir cihazdır.
BİLGİSAYAR
Veri Giriş Ünitesi
•Klavye(keyboard)
Veri İşlem Ünitesi
Merkezi İşlem Birimi (CPU)
Anakart(mainboard)
•Hoparlör(speaker)
•Ploter(çizici)
•Mikrofon
•Tarayıcı(scanner)
•Ekran(monitor)
•Yazıcı(printer)
•Fare(mouse)
•Webcam
Çıkış Ünitesi
Ana Bellek(RAM)
•…
•Optik Okuyucu
•Barkod Okuyucu
Ekran Kartı(Graphic Card)
1
BİLGİSAYARIN TARİHÇESİ
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Abacus(Abaküs): M.Ö. 1000 yıllarında Çinliler tarafından kullanılmaya başlanmıştır.
Pascaline(Paskal makinası): 1642 yılında Blaise Pascal tarafından toplama-çıkarma işlemini
yapan ilk mekanik bilgisayar.
Leibniz Çarkı: 1670 yılında Wilhelm Leibniz Pascal dört işlem ve karekök hesaplayan makinayı
icat etti.
Fark Makinası: 1842 yılında Charles Babbage kamaşık problemleri çözebilen Fark makinasını
icat etti.
İkili Sayı Sistemi: 1854 te George Boole bilgisayarda veri işleyişinin temel mantığı olan ikili
sayı sistemini oluşturdu. Yani 0 ve 1 i.
MARK 1 : 1937 yılında ilk elektro-mekanik bilgisayar Howard Aiken ve Browne tarafından
geliştirildi.
ENIAC: 1946 yılında Pensilvanya Üniversitesinde icat edilen ilk sayısal elektronik bilgisayardır.
Tarihteki ilk bilgisayar olarak kabul edilir. ENIAC; 150KW gücünde ve 50 ton ağırlığında 167 m2
yer kaplıyordu.
UNIVAC: 1951 yılında ilk ticari amaçlı olarak geliştirilen bilgisayar.
IBM 7090: 1958 yılında üretilen ilk transistörlü bilgisayar modeli.
1964 yılında ilk birleşik devreli bilgisayarlar oluşturuldu.
1977 yılında Steve Jobs ve Steve Wozniac Apple II yi geliştirdiler.
1981 yılında ilk kişisel bilgisayarlar(Personal Computer- PC) oluşturuldu. (IBM PC)
…
2
BİLGİSAYAR ÇEŞİTLERİ
1.
MASAÜSTÜ BİLGİSAYARLAR(DESKTOP)
Monitor, kasa, klavye, mouse ve çevre birimlerden oluşan sistemdir.
Günümüzde en çok tercih edilen bilgisayar çeşididir.
Çok tercih edilmesinin nedeni güncellenebilirliğinin
kolay olması ve fiyatının diğer bilgisayar çeşitlerine
göre daha uygun olmasıdır.
Örneğin; 64 MB lık bir ekran kartına sahip olan
kullanıcı, ihtiyacına göre kullandığı ekran kartını,
256 MB’lık bir ekran kartıyla değiştirebilir.
Böylece günümüzdeki bazı programları ve oyunları
daha verimli olarak çalıştırabilir.
3
BİLGİSAYAR ÇEŞİTLERİ
2.
DİZÜSTÜ BİLGİSAYARLAR(LAPTOP)
Diz üstünde taşınabilen, masaüstü bilgisayarlara
oranla daha küçük olan bilgisayar çeşitleridir.
Notebook lardan daha büyüktür, fakat ülkemizde
Notebook ve Laptop aynı tür bilgisayarlar için kullanılmaktadır.
Teknolojinin gelişmesiyle boyutları küçülmeye
başlayan bu bilgisayarlar, performans ve işlevsellik bakımından da gün geçtikçe gelişim
göstermektedir. (Netbook bilgisayarlar)
Laptop alırken ihtiyaçlarınızı karşılayıp karşılamadığına dikkat etmek gerekir. Böylece ileride
donanımda hissedebileceğiniz eksikliklerin önüne
geçmiş olursunuz. Örneğin bir laptopta olmazsa
olmaz özellik, DVD ROM aygıtının bulunmasıdır.
Centrino işlemcili olmasıda artı bir avantajdır.
4
BİLGİSAYAR ÇEŞİTLERİ
3.
CEP BİLGİSAYARLARI(PALM ve POCKETPC)
Evde veya ofiste hazırladığımız dosyaları günlük hayatta her yerde, bir cep telefonu gibi
kolayca işlem yapmak için kullanmak istiyorsak o zaman bir el bilgisayarına ihtiyacımız
olacaktır. Adında anlaşıldığı üzere bunlar el ve cep bilgisayarlarıdır ve rahatlıkla taşınabilir.
PocketPc lerin çok yüksek sistem ihtiyaçları, donanım çeşitliliği ve yüksek fiyatları onlar için
bir dezavantajdır. Palm lerde ise düşük işlemci hızları, düşük sistem ihtiyaçları ve sonuç
olarak çok uzun batarya ömrü ve uzun süredir geliştirilen bir platform olmanın getirdiği
geniş yazılım imkanları bulunmaktadır.
PocketPC ler Palm lerden daha üstündür. Palm leri cep telefonunun biraz daha gelişmiş bir
türü olarak algılayabiliriz.
5
BİLGİSAYARIN KULLANILDIĞI ALANLAR
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Hesaplama ve analiz gerektiren tüm işlerde (mühendislik ve mimaride)
Bilimsel araştırmalarda
Eğitimde(Üniversiteler, lise ve ilköğretimde)
Rezarvasyon ve barkot sistemlerinde, marketlerde, alışveriş merkezlerinde
Fotoğrafçılıkta
Tarımda
Orduda, poliste ve güvenlik sistemlerinde
Haberleşmede
Veri yığınlığı bulunan işlerde(nüfus idaresi, bankacılık, muhasebe)
Tasarımda, tekstilde
Basım yayında(kitap, broşür, gazete, dergi ve matbaa işleri)
Güzel sanatlarda
Tıp ve biyoloji alanlarında(hasta takibi, hastalığın teşhis ve tedavisinde)
Ticari alanda(müşteri hesap takipleri, depo ve stok kontrollerinde)
Maliyede
Sanayide
…
6
BİLGİSAYAR KULLANIMINDA DİKKAT EDİLMESİ
GEREKEN GÜVENLİK ÖNLEMLERİ






Topraklı priz kullanılmalı,
Voltaj düşmelerine karşı kesintisiz güç kaynağı(UPS) kullanılmalı,
Bilgisayar, işletim sisteminde verilen yönergelere uygun olarak açılıp kapatılmalı,
Ortam temiz ve havadar olmalı, nemli olmamalı,
Manyetik alan oluşturacak cihazlardan uzak tutulmalı,
Bilgisayar işlem yaptığı sırada kapatılmamasına özen gösterilmeli ve tüm
programlar kapatıldıktan sonra bilgisayar kapatılmalı,
 Gereksiz bilgiler silinerek kapasite rahatlatılmalıdır,
 Bilgisayar başında yeme-içme yapılmamalıdır,
 Sağlığınız açısından uzun süre bilgisayar başında bulunmayıp, ara sıra başka
işlerle meşgul olunmalıdır,
 Bilgisayara sinirlenildiğinde ona kötü muamele yapılmamalıdır ☺
7
BİLGİSAYARLARIN VERİ İŞLEME ŞEKLİ,
ÇALIŞMA MANTIĞI
Bilgisayarda veriler ikili sayı sistemine göre işlenir. İkili sayı sistemi “0”
ve “1” rakamlarından oluşur. Bu sistem bilgisayarda farklı voltaj seviyeleri
ile ifade edilir. Bilgisayarın 8 Voltluk bir gerilim kullandığını kabul edersek,
devrede 8 Volt varsa, mantıksal “1”, 0 volt varsa mantıksal “0” bilgisini
ifade ettiğini söyleyebiliriz.
Mantıksal “1” durumunu ışığın açık durumuna, “0” durumunu ise
ışığın kapalı olması durumuna benzetebiliriz.
Bilgisayar bilgileri 0 ve 1 olarak kaydeder. 0 ve 1 lerin herbirine bit
denir. Bilgisayar bitlerden müteşekkil bir yapıda çalışır.
8 bitin bir araya gelmesi ile oluşan anlamlı bilgiye byte(bayt) denir.
Her bir byte ise gerçekte bir karakteri, anlamlı bir bilgiyi oluşturur.
A harfinin bilgisayardaki byte olarak karşılığı : 01000001
8
BİLGİSAYARLARIN KAPASİTE ÖLÇÜM
BİRİMLERİ
Veriler kaydedilince disk üzerinde yer kaplarlar. Verilerin disk
üzerinde kapladıkları alanlar kapasite ölçüm birimleri ile
ifade edilirler.
1 Byte
23 Bit
8 Bit
-
-
1 KiloByte(KB)
210 Byte
1024 Byte
1024x8 Bit
-
1 MegaByte(MB) 210 KB
1024 KB
1024x1024x8 Bit
-
1 GigaByte(GB)
210 MB
1024 MB
1024x1024x1024x8 Bit
-
1 TeraByte(TB)
210 GB
1024 GB
1024x1024x1024x1024x8
Bit
Bit < Byte < KB < MB < GB < TB (< PB < EB < ZB < YB )
80 GB lık bir harddisk; 80x1024x1024x1024 = 85.899.345.920 Byte,
buda yaklaşık olarak 85 milyar karakter saklayabileceğini gösterir.
9
BİLGİSAYARI OLUŞTURAN ÖĞELER
Bir bilgisayar sistemi donanım ve yazılım sistemlerinden oluşur.
Bilgisayar Donanımı(Hardware): Fiziksel olarak bilgisayarı oluşturan
parçaların tümüne donanım denir. Elle tutulup gözle görülen elektronik
devrelerden oluşur. Ekran, klavye, sabit disk(harddisk), fare, yazıcı, bellek,
işlemci gibi bileşenler donanıma örnek verilebilir. Ayrıntıları izleyen
slaytlarda gösterilecektir. Donanım = Vücut
Bilgisayar Yazılımı(Software): Bilgisayarı yönetmemizi sağlayan yönergelere
yazılım denir. Kullanıcının bilgisayarı kullanmasını ve uygulama
geliştirmesini sağlayan tüm programlardır. Yazılım = Ruh Yazılım iki ana
bölüme ayrılır.
1. Sistem yazılımları: Bilgisayarı yöneten yazılımlardır. İşletim sistemleri ve
programlama dilleri bu sınıfa girer(örn. MS Windows XP, Linux, Java, PHP).
2. Uygulama Yazılımları: MS-Office paketi, market otomasyonu, muhasebe
programları gibi kullanıcı bazlı programlar bu sınıfa girer.
10
DONANIM
DONANIM
AYGITLARI
GİRİŞ ÜNİTESİ
DEPOLAMA
ÜNİTESİ
SİSTEM ÜNİTESİ
ÇIKIŞ ÜNİTESİ
DİĞER AYGITLAR
Klavye
(Keyboard)
Anakart
(Mainboard)
Sabit disk
(Harddisk)
Ekran
(Monitor)
Ses Kartı
(Sound Card)
Fare
(Mouse)
İşlemci
(CPU)
Disket Sürücü
(Flooppy)
Yazıcı
(Printer)
Ethernet Kartı
(Ethernet Card)
Mikrofon
Güç Kaynağı
(UPS)
Flash Disk
Hoparlör
(Speaker)
Fax/Modem Kartı
Joystick
(Oyun Kolu)
RAM
CD-DVD Sürücüler
Çizici
(Plotter)
TV Kartı
Scanner
(Tarayıcı)
ROM
CD ROM
Radyo Kartı
Webcam
Ekran Kartı
(Graphical Card)
CD - RW
Kesintisiz Güç Kaynağı
(UPS)
Optik Okuyucu
DVD ROM
Barkod Okuyucu
DVD - RW
11
Giriş Ünitesi Aygıtları - 1
1 – Klavye(Keyboard) :
Kullanıcının bilgisayara komut vermesini ve bilgi girişi yapabilmesini
sağlayan birimdir. Klavyeler Q ve F klavye olmak üzere ikiye ayrılır. F klavye
daktiloya benzer ve Türkçeye en uygun yapıda tasarlanmıştır. Q klavye ise
güncel hayatta sıkça kullanılan ve ingilizceyle uyumlu yapıdadır. Ayrıca
günümüzde biraz pahalı olsada kablosuz klavyeler kullanılmaktadır.
12
Giriş Ünitesi Aygıtları
1 – Klavye(Keyboard) :
Q klavye üzerinde dört grup tuş takımı vardır:
1. Fonksiyon Tuşları: F1 den F12 ye kadar olan ve klavyenin üst kısmında bulunan özel amaçlı
tuşlardır. Programdan programa özelliği değişmekle birlikte bazı tuşların standart görevi
vardır. Mesela F1 tuşu hemen hemen her programda yardım özelliğini çağırır. F2 Kaydetme
vs…
2. Standart Tuş Takımı: A’dan Z’ye kadar karakterler ve 0’dan 9’a kadar sayılardan oluşan
tuşlardır. Sayılar, harflerin üzerindeki sırada yer alırlar.
3. Sayısal Tuş Takımı: Bu tuşlar sayısal veri girildiğinde kullanıcıya kullanım kolaylığı sağlamak
amacıyla sağ tarafta ayrı bir bölümde toplanmışlardır. Bu bölümde aritmetik operatörler(+,,*,/), Enter, . ve Numlock tuşuda bulunur. Laptopta genelde bulunmaz.
4. İmleç Kontrol Tuşları: imleci ekran üzerinde kontrol etmek için kullanılan tuşlardır.
Oyunlarda epey işe yaramaktadırlar. Sağ, sol, yukarı, aşağı, Home, End, Page Up ve Page down
tuşlarından oluşur.
Tuşların bir bölümünün tek başına bir görevi yoktur. Diğer tuşlarla birlikte kullanıldık-larında
bir görev yerine getirirler. Bu tuşlar: Shift, Alt-Gr, Alt ve Ctrl tuşlarıdır.
Özel görevli tuşlar ise: Esc, Capslock, Enter, SpaceBar, Insert, Delete, BackSpace(), Tab,
Windows tuşu ve multimedya tuşlarıdır.
13
Giriş Ünitesi Aygıtları - 2
2 – Fare(Mouse) :
İmlecin ekran üzerindeki hareketlerini kontrol eden araçtır. Ekran
üzerindeki komut düğmelerine tıklayıp aktif hale getirmek, seçmek,
taşımak gibi bir çok görevi vardır.
Temel fare işlemleri:
İşaretleme: Fare işareti ile bir şeyin üzerine gelmek.
Tıklama: Farenin sol tuşuna bir kez basmak.
Çift tıklama: Farenin sol tuşuna kısa aralıklarla iki
kez tıklanmasıdır.
Sürükleme: Farenin sol tuşunu basılı tutarak imlecin
yerinin değiştirilmesidir.
Sağ tıklama: Farenin sağ tuşuna bir kez basmak.
Fare çeşitleri: Kablolu(Toplu, Optic) ve kablosuz mouselar.
14
Giriş Ünitesi Aygıtları - 3
3 – Web Cam(web kamerası) :
İnternete bağlı bilgisayarlar arasında görüntülü haberleşmeyi sağlar.
Gerekli kablo bağlantısını yaptıktan ve sürücülerini yükledik-ten sonra
kamera kullanıma hazır hale gelir. Günümüzde web kameralar
megapixel(MP) kalitesinde usb port üzerinden haberleşir.
Webcam ler MSN, Yahoo Messenger, Skype, ICQ gibi bir mesajlaşma
programıyla kullanılabileceği gibi, bilgisayara takılı bir digital fotoğraf
makinesi gibide kullanılabilir.
15
Giriş Ünitesi Aygıtları - 4
4 – Mikrofon ve Kulaklık(Microfon, Headset) :
Ses kartı bulunan bilgisayarlarda ses kayıtı yapmak için kullanılan
mikrofon, aynı zamanda internete bağlı bilgisayarlardada sesli haberleşme
sağlayabilen kullanışlı bir cihazdır. Bilgisayarı bir telefon gibi
kullanabilirsiniz.
Kulaklık ise, bilgisayardan ses çıkışını
sadece bizim duymamızı sağlar. Böylelikle
bir ofis ortamında başkalarını rahatsız
etmeden müzik dinleyebiliriz. Bu yönüyle
bir çıkış ünitesi
aygıtıdır.
Kulaklıklı mikrofon, masa üstü, yakaya takılan cinsten
mikrofonlar bulunmaktadır.
16
Giriş Ünitesi Aygıtları - 5
5 – Joystick ve Gamepad(Oyun çubuğu ve kolu) :
Bilgisayar ortamında oynanan oyunlarda kullanılan bir cihazdır. Fare
gibi bilgisayarın, hareketleri veya farklı konumları algılamasını sağlar.
Günümüzde çok gelişmiş joystickler ve gamepad ler vardır.
Titreşimli joystickler ve gamepadler bunlara örnektir.
Genelde USB bağlantı noktasından bilgisayara takılırlar.
17
Giriş Ünitesi Aygıtları - 6
6 – Tarayıcı(Scanner) :
Tarayıcı, bir resmi veya metni(dergi, gazete, kitap, broşür gibi
dökümanlardaki resim ve yazıları) bilgisayar ortamına aktarmak için
kullanılan aygıttır. Aktarılan sayfalar resim formatında bilgisayara
kaydedilir. Yazıları çevirmek için OCR denen programlar kullanılır.
Günümüzde çok yüksek çözünürlüklerde tarayıcılar bulunmaktadır.
18
Giriş Ünitesi Aygıtları - 7
7 – Optik Okuyucu(Optic reader) :
Tarayıcılara
benzerler.
Test
tipi
sınav
sonuçlarının
değerlendirilmesinde kullanılırlar. Cevap anahtarları üzerindeki verileri
okuyarak bilgisayar ortamına aktarırlar.
Örneğin; ÖSS, LGS gibi sınav sonuçları optik okuyucular yardımıyla
tespit edilirler.
19
Sistem Ünitesi Aygıtları - 1
1 – Anakart(Mainboard, Motherboard) :
Bir bilgisayarın çalışmasında temel rolü oynayan
işlemci(CPU), RAM, ROM gibi elemanların bulunduğu ,
fiberglastan yapılmış baskılı devre kartına anakart denir.
Bilgisayara bağlanacak ilave kartlar(ses, modem, TV kartı vs.)
anakart üzerinde bulunan slot denen yuvalara bağlanırlar. Sistem
ünitesindeki aygıtların veri ve elektrik akışını düzenler. Ayrıca
çevre birimler ile sistem arasındaki iletişimi sağlar.
Vücudumuzdaki iskelet, kas ve dolaşım sistemlerinin
bilgisayar sistemlerindeki karşılığıdır. Kasa içinde sağlamca
vidalanmıştır.
Günümüzde en çok rağbet gören anakartlar INTEL ve AMD anakartlardır.
20
Sistem Ünitesi Aygıtları - 2
2 – Merkezi İşlem Birimi(İşlemci, CPU) :
CPU genellikle bilgisayarın beyni olarak tanımlanırlar. Çünkü tüm
işlemler CPU tarafından yapılır. CPU verilen komutları anakart üzerindeki veri
yolu üzerinden ana bellekten aldıktan sonra kullanıcıdan gelen komutlar
doğrultusunda işler ve sonucu çıkış birimi ile kullanıcıya gönderir.
Sistemin sağlıklı çalışıp çalışmadığını kontrol eder. Bu nedenle bir
bilgisayarın işlem yeteneği ve hızı işlemcisinin yeteneği ve hızıyla doğrudan
ilgilidir. CPU hızından bahsedilir-ken MHz ve GHz kavramları kullanılır. Bu hızlar
ne kadar yüksekse bilgisayarda o kadar hızlı ve stabil çalışır.
Bu birimde yer alan alt üniteler ise, aritmetik-mantık, denetim ve
bellek üniteleridir. Aritmetik-Mantık ünitesinde matematik hesaplamalar ile
mantıksal karşılaştırmalar yapılır. Denetim Ünitesi ise tüm sistemin iş akışını
düzenler; giriş ve çıkış aygıtlarını ve yapılan işlemleri denetler.
Günümüzde en çok tercih edilen işlemciler INTEL ve AMD firmalarının işlemcileridir.
21
Sistem Ünitesi Aygıtları - 3
3 – RAM(Ana Bellek) :
Verilerin işlendiği ve geçici olarak saklandığı yerdir. Herhangi bir işlem yapılırken, diskten
okunan bilgiler ve işlem sonuçları gibi, her şey önce buraya yazılır. RAM Bellek, giriş aygıtlarından gelen
verileri ve çıkış aygıtlarına gönderilecek bilgileri depolar, ayrıca çalıştırılmakta olan programların
bulunduğu ve işlemlerin yapıldığı ortamdır. Bellek, elektromanyetik bir alandır; bu alanda elektrik yükü
varsa, bilgi saklanmış anlamına gelmektedir, yoksa o bellek birimi boş, yani bilgi yoktur.
RAM in çalışmasını bir öğretmenin ders anlatırken yazı tahtasını kullanmasına ve silip tekrar
yazmasına benzetebiliriz. RAM deki bilgiler sistem çalıştığı sürece kullanılırlar. Yani geçici bellektir.
Elektrik kesintisinde veya bilgisayar kapatıldığında RAM bellekteki tüm bilgiler silinir. Dolayısıyla
bilgileri tekrar kullanmak için kalıcı saklama ortamları olan disket, sabit disk, flash diske kaydetmemiz
gerekir.
RAM bilgisayarın hızını artıran öğelerdendir. Ne kadar çok RAM o kadar çok
performans. 128 MB, 256 MB, 512 MB, 1 GB, 2 GB gibi kapasiteli RAM ler vardır.
22
Sistem Ünitesi Aygıtları - 4
4 – ROM(Sistem Belleği) :
İçerisinde bilgisayarın sistem bilgilerini saklayan anakarta entegre bir devredir. ROM
belleğin içeriği RAM gibi herhangi bir elektrik kesintisinde silinmez. Üzerine herhangi bir şey
yazılamadığından da veriler bozulmaz.
ROM bellekteki bilgiler, anakart üretimi esnasında üretici firma tarafından yerleştirilen
programlardır. Bilgisayarın temel işlemlerini yapabilmesini sağlayan bu programlara kısaca
BIOS(Temel giriş-çıkış sistemi) adı verilir.
BIOS programına, bilgisayar açılırken ekranda
görüntülenen Setup giriş
tuşu ile ulaşılabilir. Setup
a girmek için genelde
DEL tuşu veya F2 tuşu
kullanılır. Değişik BIOS
larda farklılık gösterebilir.
23
Sistem Ünitesi Aygıtları - 5
5 – Ekran Kartı(Graphics Card) :
Bu kart işlenen verileri, kullanıcının anlayacağı biçimde ekrana gönderir. Görevi CPU ile
monitör arasındaki iletişimi sağlamaktır. Bilgisayarın yaptığı işlerin sonucunu ekranda görüntüler.
Günümüzde 128MB, 256 MB, 512 MB ekran kartı modelleri bulunmaktadır. Bunların bazılarında
TV çıkışı da bulunmaktadır. Bu kartlar monitör tipine göre değişmektedir. Yaygın olarak kullanılan
görüntü kartları şunlardır: CGA, EGA, VGA, SVGA. Günümüzde en çok tercih edilen SVGA
kartlarıdır. Anakart üzerinde PCI, AGP ve PCI Express yuvalarına takılmaktadır.
ATI ve NVIDIA ekran kartı üretiminde en iyi olan 2 firmadır. Ekran kartlarının fiyatları
işlemci fiyatlarıyla denk, bazen de üzerindedir.
24
Sistem Ünitesi Aygıtları - 6
6– Güç Kaynağı(Power supply) :
Şehir şebekesinden gelen 220 Volt’luk akımı, bilgisayarın elektronik devrelerinin
kullanacağı düşük seviyeli doğru akıma dönüştüren araca güç kaynağı denir.
Güç kaynağı üzerinde elektronik devrelerin ısınmalarını engellemek için soğutucu fan
bulunur. Güç kaynağından çıkan kablolar anakart ve kasa içinde güçle çalışan diğer aygıtlara
dikkatli bir şekilde takılmalıdır. 250W, 300W, 350W, 400W gibi değişik güç kaynakları mevcuttur.
Kasanın ihtiyacına göre ve kasanın tipine uygun güç kaynağı takılmalıdır.
25
Sistem Ünitesi Aygıtları - 7
7– Kasa(Case) :
Kasalar bilgisayarın en önemli parçalarının yani sitem ünitesindeki tüm parçaların içinde
bulunduğu aygıttır. Kullandığınız işlemcinin özelliğine göre kasanın özelliği de değişmelidir. Eğer
işlemcinizin hızı yüksekse alacağınız kasanın özellikleride yüksek olmalıdır.
Kasalar, vücudumuzun derisi gibidir. Siyah, beyaz ve gri renkte tasarımlar vardır.
Günümüzde normal kullanıcılar için 550 Watt ve 5 fanlı kasalar bulunmaktadır. Kasaların fiyatları
kalitelerine göre değişmektedir. Üç tip kasa vardır:
1. Slim(yatay) kasa
2. Mini-Midi Tower kasa
3. Big Tower Kasa
26
Çıkış Ünitesi Aygıtları - 1
1 – Monitör(Ekran) :
Ekran kartından gelen görüntüyü kullanıcıya sunan elektronik bir
cihazdır. CRT, LCD ve TFT olmak üzere üç türü vardır. Günümüzde LCD
monitörlerin kullanımı yaygındır. Monitörlerde üç önemli özellik vardır:
Boyut, Çözünürlük ve Hız.
Ekranda gösterilen her bir renkli noktaya pixel denir. Pixel
sayısının artırılması çözünürlüğün artması anlamına gelir.
Ve görüntü kaliteside artar. Boyut ise inch(“) ile ifade edilir.
Ekranın sol üst köşesinden sağ alt köşesine olan uzunluğu
boyutunu belirler. Hız ize Hz(hertz) birimiyle gösterilir.
Ekrandaki görüntünün saniyedeki tazelenme oranıdır.
Görüntü netliği hız ile sağlanır.
Günümüzde dokunmatik ekranlar
yaygınlaşmaya başlamıştır.
27
Çıkış Ünitesi Aygıtları - 2
2- Yazıcı (Printer) :
Bilgisayardaki resim veya yazı dökümanlarını kağıda dökmek ve
basmak için kullanılan bir aygıttır. Yazıcıların üç türü vardır:
1. Nokta Vuruşlu Yazıcılar (Dot matrix Printers): Sade yazılar için kullanılır. Fatura
kesimi için uygundur. OKI, Panasonic, Epson gibi markalar üretmektedir.
2.
Mürekkep Püskürtmeli Yazıcılar (Inkjet Printers): Genellikle ev kullanıcılarının
tercih ettiği, fiyat olarakta uygun olan yazıcılardır. HP, Canon, Xerox..
3.
Lazer Yazıcılar ( Laser Printers) : Baskı kalitesi yüksek olan, toner kullanan pahalı
yazıcılardır. Orta ve büyük ölçekli firmalarda sıklıkla görülür. HP, Minolta …
All-in-one denen yazıcılarda mevcuttur.
28
Çıkış Ünitesi Aygıtları - 3
3- Çizici (Plotter) :
Büyük boyutlu kağıtlara, aydıngerlere çizim yapmak amacıyla
kullanılan, özellikle mühendislik ve mimarlık alanlarında ayrıntılı planlar ve
karmaşık tasarımların baskısını çıkarmada kullanılan özel yazıcılardır.
Reklam firmaları da kullanmaktadır.
29
Çıkış Ünitesi Aygıtları - 4
4- Hoparlör (Speaker) :
Bilgisayarda seslerin dinlenebilmesi için ses kartı ile birlikte birde
hoparlöre ihtiyaç vardır. Ses kartının yeşil renkli portuna hoparlör çıkışı
bağlanarak ses çıkışı sağlanır. Hoparlörler sayısına göre ve çalışma gücüne
göre kategorize edilirler. 1+1, 2+1, 5+1 , 7+1 gibi.
Günümüzde artık hoparlörler, monitör üzerinde veya kasaya entegre
bir şekilde gelmektedir.
30
Saklama Ünitesi Aygıtları - 1
1 – HARDDISC(Sabitdisk) :
Harddiskler bilgisayarımızın bilgi deposudur. Bilgiler dosyalar halinde saklanır. Kapasiteleri
ne kadar fazla ise o kadar bilgi saklanabilir. Günümüzde HDD lerin iki çeşidi mevcuttur. Bunlar
IDE(eski nesil günümüzde hala kullanılıyor) HDD ler ve SATA(yeni nesil) HDD lerdir. SATA ların
hızları IDE lerinkine göre çok daha hızlıdır.
Kapasiteleri
40 GB, 80GB, 120GB, 160GB, 200GB, 250GB, 320 GB, 500 GB, 1 TB olabilir. Sabitdisklerin
yanında taşınabilir harddiskler mevcuttur. Bunlar kasaların USB girişlerinden bağlanırlar. Şu anki
kapasiteleri düşük ama fiyat olarak pahalıdır. Ayrıca server bilgisayarlar için SCSI harddiskler ve
yeni laptoplar için SSD lerde mevcuttur.
31
Saklama Ünitesi Aygıtları - 2
DİSKET (FLOPPY) VE DİSKET SÜRÜCÜ (FDD)
Disketler bilgi depolamak için kullanılan küçük çaplı manyetik
ortamlardır. Disket sürücüler ise, disketlerin içindeki bilgiyi
kopyalamamızı yada içindeki bilgiyi bilgisayarımıza aktarmamızı sağlar.
Yüksek yoğunluklu bir disketin kapasitesi 1.44 MB’ dır. Günümüz
bilgisayarlarında bu kapasite çok düşük kaldığından disket sürücüler
kaldırılmıştır. Fakat isteğe göre FDD, kasaya takılabilmektedir. FDD nin
yerini kart okuyucular almıştır.
32
Saklama Ünitesi Aygıtları - 3
OPTİK SÜRÜCÜLER
1.CD-ROM VE SÜRÜCÜ
Bilgi depolamak için kullanılan büyük çaplı taşınabilir manyetik kayıt ortamına CD-ROM
denir. Kapasiteleri 650, 700, 750 MB tır. 1 CD yaklaşık olarak 450 disket
kapasitesindedir. 700 MB lık bir CD nin içinde bir kütüphanedeki tüm kitaplar sığabilir.
Günümüzde disket gibi yeniden yazılabilir CD lerde mevcuttur. Buna rağmen CD-ROM
lar yerlerini DVD-ROM lara bırakmaktadırlar.
CD-ROM’ların kullanıldığı sürücüye CD-ROM sürücü denir. CD sürücüler ile müzik
dinleyebilir, film seyredebilir ya da oyun oynayabiliriz. CD sürücüler CD’deki bilgilerin
okunmasıdır.
33
Saklama Ünitesi Aygıtları - 4
2.CD –RW Sürücü
CD’deki bilgilerin okunmasını ve CD-R’lere (boş CD) yada
CD-RW lere (yeniden yazılabilir CD), bilgi
(video,resim,data…) yazılmasını sağlayan sürücülerdir.
CD-ROM sürücüsüne benzemekle beraber, üzerlerinde
RW ifadesinden anlaşılır.
34
Saklama Ünitesi Aygıtları - 5
3.DVD-ROM VE DVD SÜRÜCÜ
Günümüzde en fazla rağbet gören disk türleridir. Kapasiteleri 4,3 GB - 17 GB
arasında değişmektedir. Artık büyük programlar, çok CD li oyunlar ya da filmler
DVD olarak piyasaya sürülmektir. DVD teknolojisi sayesinde hem fazla disk
kullanmaktan kurtulmuş oluruz hem de daha kaliteli kayıtlar yapabiliriz.
DVD-ROM Sürücü DVD lerin ve CD lerin kullanılmasını sağlar, yeni bir sürücüye
ihtiyaç duyduğumuzda fiyat/performans değerlendirilmesi göz önüne alınırsa
mutlaka DVD sürücüsü tercih etmeliyiz.
Genelde Optik Sürücülerde LG markasının ürünleri daha sağlam ve güvenli
olmaktadır. Bu nedenle fiyat/performans açısından LG tavsiye edilmekte ve
satılmaktadır.
Ayrıca pahalı olmasına rağmen taşınabilir, USB noktasından bağlanan DVD RW
cihazları da piyasada bulunmaktadır.
35
Saklama Ünitesi Aygıtları - 6
4. Blue-ray Disc
Yeni bir teknoloji olan Blueray diskler oldukça yoğun bilgi
depolayan ve yakında DVD lerin tahtına oturacak bir
teknolojidir. Çift katmanlı bir blue-ray disk 50 GB bilgi
depolayabilir. Şu an için pahalı bir medya olmasına
rağmen yakın zamanda uygun fiyatlara gelecektir.
36
Saklama Ünitesi Aygıtları - 7
FLASH DISC (Parmak Bellek)
Bilgi depolamak için kullanılan taşınabilir manyetik ortamlardır.
Kapasiteleri;128 ,256 ,512 MB, 1GB, 2GB, 4 GB, 8 GB, 16 BG,128 GB… olabilir.
Tak ve çalışır özelliğine sahiptir. Kurulum gerektirmez.
Hafif ve kolay kullanımlıdır. USB bağlantı noktasından takılırlar.
İçindeki bilgileri isteğiniz bilgisayara kopyalayabilir yada isteğiniz bilgisayardan veri
alabilirsiniz
Hard diskler kadar hassas değildiler. Bu yüzden rahatça yanımızda taşıyabiliriz.
Elbette manyetik ortamdan uzak tutmak gerekir. Mıknatıs en büyük düşmanıdır.
Hatta flash disk üzerinden işletim sistemi dahi kullanılabilmektedir. Portable denen
taşınabilir ve kurulum gerektirmeyen programlar yüksek yoğunluklu flash
disklere gereksinim duyurmaktadır.
37
Diğer Aygıtlar - 1
SES KARTI (Sound card)
Bilgisayarın sesi işlemesini sağlayan genişleme kartıdır. Ses kartları,
karta bağlantılanan bir hoparlör aracılığıyla dijital ses elde
edilmesini sağlar. Ses kartları 8bit, 32bit, 64bit gibi terimlerle
ifade edilir. Bit sayısı artıkça ses kartının ses kalitesi de artar.
Ayrıca günümüzde 4+1, 5+1, 6+1… gibi hoparlör sistemlerinin
desteklemesi de önemlidir.
38
Diğer Aygıtlar - 2
MODEMLER
Bilgisayarın telefon hattı üzerinden internete bağlanmasını sağlayan aygıtlara modem denir. Modem
sayesinde bilgisayarlar şehir içi, şehirlerarası, uluslar arası haberleşebilirler. Modemler iki çeşittir: FAXMODEM, ADSL MODEM..
Fax-modem: Bilgisayar ortamında dijital olarak bulunan bilgileri anologa çeviren telefon hattı üzerinden
başka bir bilgisayara gönderir veya telefon hattı üzerinden gönderilen anolog sinyali dijital veriye
dönüştürecek verinin bilgisayara ortamına alınmasını sağlayarak iki bilgisayarın iletişim kurmasını
sağlar. Günümüzde fax-modemler düşük hızları, bağlı olduğu süre içerisinde telefonları meşgul etme
ve yüksek telefon faturaları nedeni ile tercih edilmektedir. Zorunlu durumlarda kullanılmaktadır.
ADSL Modem; Günümüzde hızla ADSL kullanıcısı artmaktadır. Çünkü 24saat, 365 gün bağlanma, kesilme
gibi sorunlar olmadan, sabit ücret ödeyerek, aynı kalitede, değişmeyen yüksek hızla internet’te
olmamızı ve aynı anda aynı telefon hattı üzerinden telefonla konuşma yapabilmemizi sağlar. Farklı hız
seçenekleri vardır. Hız yükseldikçe fiyat artar. 512,1024, 2048…Kbps. ADSL modem alırken ihtiyacımızı
iyi belirlemeli ona göre modem almalıyız. Çünkü piyasada tek ya da dört portlu, USB ya da ETHERNET’
li ya da wireless destekli modem gibi bir çok çeşidi vardır.
39
Diğer Aygıtlar - 3
ETHERNET KARTI
Bir binada birden fazla bilgisayar varsa ethernet kartı ile bu
bilgisayarları birbirine bağlayabilir ve aralarında bilgi alış verişi
ve mesaj gönderebilmeleri sağlanır. Ayrıca bir önceki konuda
işlediğimiz ADSL modellerden ethernet olanını kullanmamız için
bilgisayarınızda ethernet kartının bulunması lazımdır.
Ethernet kartı bilgisayarlar arası iletişim kanalıdır. Bunların
kablosuz modelleride mevcuttur.
40
Diğer Aygıtlar - 4
TV KARTI
TV kartı bilgisayar ekranında televizyon izleyebilmeyi sağlar.
Günümüzde dijital ve analog TV kartları vardır. Dijital TV leri
seyretmek için dijital TV kartınızın olması gerekmektedir.
Aşağıdaki resimde dijital TV kartı vardır.
Çoğu TV kartının radyo kartı özelliği de bulunmaktadır. Ürünle
birlikte yazılım programı da verilmektedir. Bunların dahili ve
harici modelleri bulunmaktadır.
41
Diğer Aygıtlar - 5
UPS
Elektrik enerjisini içerisindeki akülerde depolayan ve elektrik kesilmesi
durumunda, akülerde depoladığı enerjiyi, şebeke gerilimine çeşitli
yöntemlerle çeviren UPS (kesintisiz güç kaynağı) cihazları, üzerlerine bağlı
bulunan cihazların kesintisiz elektrik ile çalışmalarını sağlar. Genelde UPS’
lerin akü kapasiteleri düşük olduğundan dolayı elektriğin kesilmesi
durumunda sağladığı enerji süresi çok kısadır. Bu yüzden UPS’ler genellikle
bilgisayar ve donanımlarının elektrik kesilmesi durumunda, verilerin
saklanabilmesini sağlamak ve sağlıklı bir şekilde cihazları kapatabilmek için
kullanılır.
42
Diğer Aygıtlar - 6
BLUETOOTH
Bluetooth, kablo bağlantısını ortadan kaldıran kısa mesafe radyo frekansı (RF)
teknolojisinin adıdır. Bluetooth bilgisayar,çevre birimleri ve diğer cihazların birbirleri
ile kablo bağlantısı olmadan görüş doğrultusu dışında bile olsalar haberleşmelerine
olanak sağlar. Bluetooth teknolojisi 2,4 Ghz frekansı bandında çalışmakta olup, ses ve
veri iletimi yapabilmektedir. 721 Kbps’a kadar veri aktarabilen bluetooth destekli
cihazların etkin olduğu mesafe yaklaşık 10 metredir. Bluetooth telsiz teknolojisi
cihazlar arasında senkronizasyon sağlamak ve veri aktarmak amacı ile kullanılabilir.
Bluetooth teknolojisi GSM telefonlarını kullanarak masaüstü ve mobile cihazlarınızı
şirket networklerine veya internete bağlayabilir, dosya alışverişi yapmasına olanak
sağlar.
43
Diğer Aygıtlar - 7
WİRELES
Wireless fidelity kelimelerinin ilk iki harfi kullanılarak ortaya çıkarılmış bir kısaltma wi-fi basitçe
kablosuz network bağlantısı olarak tanımlanabilir. İnternete herhangi bir kablolu bağlantı
olmadan otel odasından, yataktan, odanızdaki koltuktan, seminer salonunda bulunduğunuz
yerden, havaalanında bekleme salonundan kablosuz internete erişmenizi sağlar.
Wireless niteliğine sahip bilgisayar parçalarıyla bu tür bir network kurmak ve kullanmak
mümkündür. Evde, iş yerinde, okul kampüslerinde, havaalanlarında, kafeteryalarda ve diğer
halka açık alanlarda kullanılabilecek bir sistemdir. Wi-Fi, IEEE 802.11g, 802.11b yada 802.11 a
diye bilinen telsiz teknolojilerini kullanır. Bu frekansları kullanmak için herhangi bir lisans
alınması da gerekimez. Hele bazı cihazlar her iki standartıda destekliyorlar ki bu da evde yada iş
yerinde kullanılabilecek kablosuz bir ağın müjdesidir. Günümüzde artık yaygın olarak
kullanılmaya başlayan bir teknoloji olan wireless, kullanıcılara kolay internet erişimi sağlamakla
birlikte kablo bağımlılığını da ortadan kaldırmaktadır. Son teknoloji notebooklarda wireless,
standart bir donanım olarak kullanıcıların hizmetine sunulmaktadır.
44
BİLGİSAYAR YAZILIMI (SOFTWARE)
Donanımı insanın vücuduna benzetirsek; Yazılım onun ruhudur. Yazılımlar, bir bilgisayar dili ile
yazılmış programlardır. Yazılım şu iki unsurdan oluşur.
-program
Program
Programcı
Veri
-veri
Program bilgisayarın sıralı olarak yapması gereken işlemleri belirleyen bir komutlar zincirdir. Veri
bilgisayarın herhangi bir konuyu işleyerek,istenilen sonucu vermesi için uygulanan ön bilgilerdir.
Yazılım ikiye ayrılır:
1.Sistem yazılımı
Sistem yazılımı da kendi içerisinde ikiye ayrılır.
a-İşletim Sistemi
İşletim sistemi uygulama yazılımları ile bilgisayar donanımı arasında bağlantıyı sağlayan özel bir
yazılımdır. Bir işletim sistemi olmadan, bilgisayarı kullanmak ve üzerinde uygulama yazılımları
kullanmak mümkün değildir. işletim Sistemi(OS) genelde sabit diske kurularak çalıştırılır. Fakat
CD, DVD, Flash disk gibi depolama üniteleri üzerinde çalışan İşletim sistemleride mevcuttur.
45
İŞLETİM SİSTEMİNİN TEMEL İŞLEVLERİ
-Kullanıcı ve bilgisayar donanımı arasında bağlantı kurar.
-Sistemin belleğini yönetir.
-Donanımı kontrol eder ve uygulama yazılımlarına ara birim görevi
yapar.
-Programların belleğe yüklenmesini ve çalıştırılmasını sağlar.
-Programlar arasında veri iletişimi sağlar.
46
SİSTEM YAZILIMLARI ÇEŞİTLERİ
İşletim sistemleri değişik şekillerde sınıflandırılabilir.
A - Grafik tabanlı işletim sistemleri:
Windows NT, Windows 98, Windows 2000, Windows XP, Windows Vista, Windows 7, Linux,
Macintosh (MacOS X) , HPOS, BeOS,…
B - Metin tabanlı işletim sistemleri
Ms-DOS, UNIX, Nowel Netware…
b-programlama dilleri
Programcının programı yazarken kullandığı özel bir dildir. Bütün programlar programlama
dilleri ile yazılır. Örnek; visual basic, delphi, java, visual c++, html, php, asp, perl, C# … birer
programlama dilleridir.
47
SİSTEM YAZILIMLARI ÇEŞİTLERİ
2.Uygulama yazılımları
Kullanıcıya kolaylık sağlayan ve hız kazandıran özelleştirilmiş programlardır.
Uygulama yazılım türleri;
Kelime işlemciler: Microsoft Word, Wordpad, Not defteri, KWriter
Hesap& tablolama programları: Microsoft Excel, Lotus
Sunum programları: Microsoft PowerPoint, Proshow
Veri taban yazılımları: Microsoft Access, ORACLE, SQL Server, Mysql
Bilgisayar destekli tasarım: Autocad, Solidworks, 3ds Max, Architech
Grafik ve resim: Photoshop, Paint, Coreldraw, Freehand, illustrator
Ticari yazılımlar: Logo, Eta, Link, Micro, Orca
Anti-Virüs programları: Norton anti virüs,Avast, Kaspersky, Nod32,AVG
Oyunlar: Fifa 2010, Need For Speed, Sims, Red Alert, PES 2009
İletişim Programları: MSN Messenger, ICQ, Gtalk, Camfrog, Skype…
Sıkıştırma Programları: Winrar, Winzip, Win Ace, 7 zip
…
48
DONANIM İLE İLGİLİ BAZI KISA NOTLAR
BİLGİSAYARI KURMAK
Bilgisayarı kurmadan önce aşağıdaki işlemlerin doğru bir şekilde yapılmış olması gerekir;
- Güç kaynağının bir ucunu elektrik prizine diğer ucunu kasanın arkasındaki yuvaya takın.
- Fareyi ve klavyeyi kasanın arkasındaki ilgili yuvalara dikkatlice takın.
- Monitörün veri kablosunu kasanın arkasındaki yuvaya (VGA portu) takın
- Monitörün güç kablosuna bakın. Eğer elektrik prizine geçecek şekilde bir fişe sahipse
prize, değilse kasanın arkasındaki ilgili porta takın.
- Fare kasanın arkasındaki yeşil renkli PS/2 portuna, klavye ise eflatun renkli PS/2
portuna takılır.
BİLGİSAYARIN AÇILMASI
 Bilgisayarın kasası üzerinde güç (power)düğmesi ile sisteme elektrik verilerek


bilgisayarın çalışması sağlanır.
Bilgisayarda herhangi bir sorun yoksa işletim sistemi yüklenir ve bilgisayar kullanıma
hazır hale getirilir.
İşletim sistemi Windows ise ekrana masa üstü gelir. Veya birden fazla kullanıcı
tanımlıysa, kullanıcı seçim ekranı gelir karşımıza.
49
SÜRÜCÜYE DİSKET TAKMA VE ÇIKARMA
Demir metal kısmı ve etiketli bölümü üste gelecek şekilde ve ok
yönünde bilgisayara takılır. Sürücüden tık sesi gelecektir. Disket
yuvasına yerleşmiştir. Yeşil ışığı yanar.
Disketi çıkarmak için dışarı çıkmış düğmesine basmak yeterli
olacaktır. Disket, yuvasından dışarı atılır.
OPTİK SÜRÜCÜLERİNE MEDYA TAKMA VE ÇIKARMA
 CD sürücü üzerinde bulunan açma-kapma düğmesine basılır.
 Sürücü kapağı açılacaktır.
 CD, DVD medyasının etiketli kısmı üstte, parlak tarafı altta olacak şekilde
yuvaya yerleştirilir.
 Sürücü kapağı kapanır. Bilgisayar takılan medyayı tanıyacaktır.
50
DOSYA ve KLASÖR Nedir?
•
•
•
•
•
Sabit disk, CD-ROM, DVD gibi dış belleklere kaydettiğimiz veri yada bilgilere dosya
denir. Bir dosya, metin(yazı), ses, müzik, video, resim, program kodu gibi verilerden
birini içinde barındırır. Dosyalar uygulama programları ile oluşturulur ve depolama
ünitelerine kaydedilir. Bir dosya isim olarak iki kısımdan oluşur:
1.
Dosya Adı : Dosyanın oluşturulma amacına yönelik bir isimdir.
2.
Dosya Uzantısı: Dosyayı oluşturan program tarafından belirlenen, dosyanın
türüne dair bilgi edinilen kısa ifadelerdir.
Programların ve dosyaların içinde barındırıldığı, kategorize etmek ve düzenli
yerleşimlerini sağlamak için oluşturulmuş özel dosyalara ise klasör denir.
Klasörlerin uzantısı olmaz. İçinde başka klasörleri de barındırabilir.
Dosya isimleri Windows XP de en fazla 255 karakter uzunluğunda olabilir. Uzantılar
ise genelde 3 karakter uzunluğundadır. Ama 4, 5, 6 karakter uzunluğunda da
olduğu görülmektedir.
51
SÜRÜCÜ (Driver) Nedir?
• Sürücü yada driver, bilgisayara bağlı aygıtlar ile kullanılan işletim sisteminin
haberleşmesini sağlayan sistem yazılımlardır. Her bir çevre birimin
çalışabilmesi için sürücü gereklidir. Genellikle her işletim sistemine özel
aygıt sürücüleri yazılmaktadır (Windows, Mac, Linux vb). Ancak kimi zaman
aynı işletim sisteminin birbirini takip eden sürümleri arasında sürücü
uyumu olabilmektedir (Windows XP Home, Windows XP Pro ve Media
Center gibi).
• Bazı aygıtların sürücüleri İşletim sisteminde bulunduğundan,
yüklenmesine gerek yoktur. Örneğin, klavye, mouse, hard disk ,CD-ROM
sürücü, DVD-ROM sürücü, flash disk gibi… Yeni aldığınız bir yazıcıyı
bilgisayara bağladığınızda sürücü dosyalarını da CD sinden yüklemeniz
gerekecektir. Aksi halde yazdırma yapamayacaksınız.
• Sürücü yüklenmesi gereken bir donanım aygıtınızın CD si yoksa veya
kaybolmuşsa internetten uygun sürücü indirilip, kurulabilir.
52
EKLER
ASCII Kod Tablosu( 0-127
arası ilk kısım) Tamamı için
tıklayın.
53
EKLER
Windows XP ile Sıkça Kullanılan Tuş Konfigürasyonları
Ctrl + Alt + Delete  Görev Yöneticisi Programını Aç
Ctrl + Esc  Başlat menüsünü açar/kapar.
Ctrl + C  Seçili metin veya resmi hafızaya kopyalar
Ctrl + X  Seçili metin veya resmi keser/ yerinden alıp hafızaya kopyalar
Ctrl + V  Hafızada bulunan metin yada resmi imlecin bulunduğu yere yapıştırır.
Ctrl + Z  İşlemi geri alır.
Ctrl + A  Tümünü Seç.
Ctrl + Ok tuşlarından biri  Basılan ok işareti yönünde kelime seçer.
Ctrl + End  İmleci son satırın sonuna taşır.
Ctrl + Home  İmleci ilk satırın en başına taşır.
Ctrl + Tab  Sekmeli pencerelerde bir sonraki sekmeye geçiş yapar.
Shift + Delete  Seçili öğeyi geri getirilmeksizin siler.
Shift + F10  Seçili öğenin kısayol menüsünü gösterir.
Shift + Tab  Seçeneklerde geriye doğru gitmeye yarar.
Alt + Tab  Açık öğeler, pencereler arasında geçiş yapar.
Alt + Enter  Seçili öğeye ilişkin özellikleri görüntüler.
Alt + F4 Etkin öğeyi veya pencereyi kapatır.
Alt + Boşluk çubuğu  Etkin pencerenin kısayol menüsünü açar.
54
EKLER
Windows XP ile Sıkça Kullanılan Tuş Konfigürasyonları
Winkey (Windows Tuşu)   Başlat menüsünü açar/kapar.
Winkey + Pause  Sistem Özellikleri penceresini açar.
Winkey + D  Masaüstünü gösterir/ pencereleri gösterir.
Winkey + M  Tüm açık pencereleri Görev çubuğuna atar(minimize).
Winkey + Shift + M  Görev çubuğundaki pencereleri eski konumlarına alır.
Winkey + E  Windows Gezgini programını açar.
Winkey + F  Dosya ve klasörde arama penceresini açar.
Winkey + F1  Windows Yardım penceresini açar.
Winkey + L  Bilgisayarı kilitleme / Kullanıcı değiştirme
Winkey + R  Çalıştır iletişim kutusunu açar.
Winkey + U  Yardım programı yöneticisini açar.
Winkey + Tab  Vista ve Windows 7 de pencereler arası görsel geçişi sağlar.
Alt + PrnScrn  Ekrandaki görüntüyü panoya kopyalar.
Ctrl + Enter  Yeni sayfa başı yapar.
Alt + (0-255)  Girilen koda karşılık gelen ASCII kodu yazar. Örn: Alt + 168 = ¿
Shift + 3 + şapkalı harflerden biri  a, i ve u harflerini şapkalı çıkarmak istersek üçüne birlikte. Û
F4  Etkin liste içindeki öğeleri listeler.
F5  Etkin pencereyi / görüntüyü tazeleme yapar.
F6  Pencere içindeki öğeler arasında geçiş yapar.
55
EKLER
• Windowsta Sıkça Kullanılan Dosya Uzantıları
Uzantı
Açıklama
İlgili Program
exe
Program Yükleme dosyaları
com
Çalışabilir Program dosyaları
bat
Batch dosyası(düzenlenebilir/çalıştırılabilir)
txt
Düz metin dosyaları
Notepad
Doc, docx
Yazı belgesi
Word
Xls , xlsx
Hesap ve tablo belgesi
Excel
Ppt, pptx
Sunu belgesi
Powerpoint
Jpg, jpeg
Küçük boyutlu resim dosyası
Gif
Küçük boyutlu resim dosyası
bmp
Windows resim dosyası
Paint
Wav
Windows ses dosyası
Ses Kaydedici
Rar
Sıkıştırılmış dosya
Winrar
Zip
Sıkıştırılmış dosya
Winzip
Avi, dat,
mpg, mov
Film, klip, video dosyaları
Media Player,
Quicktime
56