Poszukujemy

Transcription

Poszukujemy

Nr 31 (1165), ISSN 2082-8195, nr indeksu 368202
8006
po sąsiedzku. Powstanie
Deutsche Klassiker und
warszawskie sprawia, że się
Neues in Breslau: Das T-Mobilerozstają.
Dziś
84-letni
Jerzy
zeigt auch dieses
Jahr
LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznieFilmfestival
do czytania.
Powielanie
w jakikolwiek sposób zabronione.
szuka kolegi z dzieciństwa.
deutsche Produktionen.
LARES: Diese Materialien
sind
lediglich
zum Lesen bereitgestellt.
Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt.
Siehe TV-Beilage
Czytaj
na str.
10
1 – 7 VIII 2014, cena 2,40 zł (VAT 5%)
WOCHENBLATT.pl
LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione.
LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt.
Zeitung der Deutschen in Polen
Nanu
„Die Guten“
A
ls Kind hatte ich eine Ritterburg
und rote sowie schwarz-weiße
Ritter mit einem schwarzen Kreuz.
Ich wuchs in Deutschland auf und
fragte meine Mutter beim Spielen
historisch noch unbedarft: „Wer sind
die Guten?“. Ohne mit der Wimper
zu zucken sagte sie: „Die mit dem
schwarzen Kreuz“.
Martin Buballa hörte in seiner
Kindheit eine andere Version vom
Guten. Der DFK-Vorsitzende in
Ruda O.S. nutzte die Urlaubsreise
an die Ostsee, um mit der Familie
die Marienburg zu besichtigen.
Als Deutscher, so verriet er dem
Wochenblatt, will er seinem fünfjährigen Sohn von Anfang an den
Blick schärfen, nicht wer gut und
wer böse ist, sondern „welchem Erbe
entstammt unsere Familie“. Und
da Mitte Juli zum Jubiläum der
Schlacht von Tannenberg 1410 dort
viele fliegende Händler ihre Waren
anbieten, bekam Sohn Adam ein
Kreuzrittergewand. „Nicht nur für
ein Foto, Adam wird auch so zum
Karneval gehen“, ist sich der stolze
Papa schon jetzt sicher.
Martin Buballa
und sein Sohn Adam
vor der Marienburg.
Foto: privat
Bis vor 560 Jahren und
vor dem Umzug des
Hochmeisters nach
Königsberg war die
Marienburg Sitz des
Deutschen
Ordens.
LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens
untersagt.
„Kreuzritter“ zu sein
ist noch immer ein
Schimpfwort in Polen,
„Ci dobrzy” LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione.
doch der vermeintliche
eszcze
560 latDiese
temu, do Materialien
chwili
LARES:
sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche VervielfältigungMakel
ist strengstens
lässt sichuntersagt.
auch stolz
JKrólewca,
przenosin wielkiego mistrza do
zamek w Malborku był
umdeuten.
siedzibą zakonu krzyżackiego.
W Polsce słowo „Krzyżak” do dziś
zachowało funkcję wyzwiska, jednakże możliwa jest jego reinterpretacja dająca wręcz poczucie dumy.
Będąc dzieckiem, miałem zamek
rastałem w Niemczech. Któregoś razu,
„Którzy z nich są dobrzy?”. Nawet nie
Martin Buballa, przewodniczący
rycerski
i czerwonych służy
oraz czarno-biabawiącdo
się, czytania.
zapytałem mamę,
która
mrugnąwszy
okiem, odpowiedziała:
koła DFK w Rudzie Śląskiej, słyszał
LARES: Niniejszy
materiał
wyłącznie
Powielanie
w jakikolwiek
sposób zabronione.
łych rycerzy z czarnymi krzyżami. Do- o historii wiedziała o wiele więcej:
„Ci z czarnymi krzyżami”.
w dzieciństwie odmienną wersję o tym,
LARES:
Diese
Materialien
sind
lediglich
zum
Lesen
bereitgestellt.
Jegliche
Vervielfältigung
ist
strengstens
untersagt.
co dobre. Swój urlop
nad Morzem BałWerbung / Reklama
Poszukujemy
pracowników fizycznych ze znajomością języka niemieckiego do prac:
n magazynowych
n recyclingowych
n na produkcji
oraz specjalistów z j. niemieckim:
elektryków, spawaczy, kierowców
C+E, ślusarzy, operatorów koparek
i ładowarek
warsztat
Bernard Czok
l
mechanika pojazdowa
l
wynajem samochodów
tyckim wykorzystał do tego, by wraz
z rodziną zwiedzić zamek w Malborku.
Naszemu tygodnikowi zdradził, że jako
Niemiec chce swojemu pięcioletniemu
synowi od samego początku wpoić nie
to, kto jest dobry, a kto zły, lecz „z jakiego dziedzictwa wywodzi się nasza
rodzina”. A ponieważ jak co roku
w lipcu wielu obwoźnych handlarzy
oferuje tam swoje towary, jego syn
Adam dostał krzyżacką szatę. „Nie
tylko do zdjęcia, bo Adaś pójdzie w niej
na karnawał” – zapewnia z dumą tata.
Till Scholtz-Knobloch
l części
używane sposób zabronione.
LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w
jakikolwiek
l lakiernictwo
LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung
ist strengstens untersagt.
l blacharstwo
Oferujemy:
atrakcyjne wynagrodzenie
zakwaterowanie na terenie
Niemiec
n opiekę polskiego biura
n
n
46-022 Kępa k. Opola, ul. Wróblińska 17b
tel./fax: 77 456 86 58
kom. 602 369 462 (A4)
661 333 777
604 963 702
CENTRUM
LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie POMOCY
do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione.
Zainteresowanych prosimy o wysyłanie CV
DROGOWEJ
www.autoczok.pl
LARES:
Diese
Materialienlub
sind
ist strengstens
untersagt.
na e-mail:
export@dako.org.pl
Tel.lediglich
32 279 96 80zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung
7877
Werbung / Reklama
Oddział
Ekspozycja nagrobków
46-020 Krzanowice, Stara Droga 6 i 8
tel. kom. (+48) 666 523 384
tel. (+48) 77 546 21 84
biuro@tanienagrobki.com.pl
Nagrobki
Płytki granitowe
Schody
Blaty
Kominki
Tarasy
od 1499 zł
od 76 zł/m² Vervielfältigung
od 280 zł/m²
od 320
od 280 zł/m²
od 76 zł/m²
LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt.
Jegliche
istzł/m²
strengstens
untersagt.
I S S N
2 0 8 2 - 8 1 9 5
Budujemy m.in.:
Wir bauen u.a.:
hale przemysłowe, magazynowe, bud.
Produktions- und Lagerhallen,
biurowe, salony samochodowe, chłodnie,
Bürogebäude, Autohäuser, Kühlhallen,
hale
dla
rolnictwa
i
hangary
samolotowe
Landwirtschaftshallen
Flugzeughangars
LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie
do czytania.und
Powielanie
info@stieblich.pl
www.stieblich.pl
Tel. +48 77 407 60 50
  
R
STIEBLICH
    
HALLENBAU
w w w. s t i e b l i c h . d e
Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione.
Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt.
7706
Nowy punkt:
Zakład Kamieniarski PPHU Sati
46-073 Wrzoski, ul. Wrocławska 24
tel. kom. 880 370 130, 784 518 593
tel. (+48) 77 546 22 78
biuro@tanienagrobki.com.pl
7963
7878
www.wochenblatt.pl
Jerzy szuka Hansa:
sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt.
Jurek i Hans mieszkają
Diese Materialien sind lediglich zumMeinungenopinie Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt.
2 LARES:
Wochenblatt.pl
1. – 7. August 2014
Cierpienie bez lobby
Śląsku,
moja!służy wyłącznie ubiegłym
tygodniu zPowielanie
zajmowaLARES: ojczyzno
Niniejszy materiał
do czytania.
W
nej funkcji zwolniony został pełnomocnik ds. mniejszości narodowych
i etnicznych wojewody dolnośląskiego,
Dariusz Tokarz. Jak zwykle w takich sytuacjach wystarczy zbyć opinię publiczną dowolnym uzasadnieniem, które w
przypadku Tokarza brzmiało: nie spełnił
on oczekiwań wojewody. W śląskiej metropolii widać jednak jasno, że Tokarza
prawdopodobnie zgubił akurat jeden z
jego atutów, w przeciwieństwie do szerokich mas społeczeństwa wykazywał
on bowiem cierpliwość, jeśli chodzi o
rozwiązanie problemu Romów obozujących nad Odrą. Jego dewizą było unikanie
pochopnych decyzji, dokładne przemyślenie problemów danej mniejszości oraz
bycie mediatorem. Na odwrót, Romowie
w ostatnim czasie nie byli zachwyceni
postawą Tokarza, gdy ten nie skomentował tekstów zamieszczonych w „Gazecie Wyborczej”, które zdaniem Romów
szkalowały ich społeczność. Tymczasem
pozostałe mniejszości, w tym również
niemiecka, odczuwają żal z powodu odejścia Tokarza i zamierzają wystosować do
wojewody pisemny protest. W Opolu też
chyba byłoby wskazane, aby mniejszość
skierowała na ręce wojewody protest,
bowiem przy tutejszym wojewodzie jest
pełnomocnik, który de facto istnieje tylko
w postaci tabliczki na drzwiach. Wyrażając to inaczej: we Wrocławiu akurat
zabrakło pełnomocnika, zaś w Opolu
nie ma takowego już od dłuższego czasu.
Zmieńmy temat. Świat znów wstrzymał oddech, obserwując konflikt rozgrywający się na Bliskim Wschodzie.
Można śmiało uznać twarde postępowanie Izraela za nieproporcjonalne z
humanistycznego punktu widzenia, lecz
dlaczego właściwie nikt nie przypomni o
Leid ohne Lobby
ariusz Tokarz, der Minderheitenbeauftragte des Woiwoden von Niederschlesien ist letzte Woche entlassen
worden. Wie in solchen Fällen üblich,
reicht es ja, die Öffentlichkeit mit einer
beliebigen Begründung abzuspeisen, die
im Falle Tokarz lautete, dieser habe die
Erwartungen des Woiwoden nicht erfüllt.
In der schlesischen Metropole ist jedoch
offensichtlich, dass gerade ein Trumpf von
Tokarz ihm zum Verhängnis geworden
sein dürfte. Im Gegensatz zur breiten
Öffentlichkeit zeigte er Geduld bei der
Lösung des Problems an der Oder campierender Roma. Kein Schnellschuss, sondern die Probleme einer Minderheit erst
einmal durchdenken und vermitteln war
seine Devise. Umgekehrt waren die Roma
mit Tokarz zuletzt auch nicht glücklich,
als dieser Texte aus der Gazeta Wyborcza
nicht kommentierte, in der Roma sich
verunglimpft sahen. Die übrigen Minderheiten – darunter auch die deutsche
– trauern Tokarz nun jedoch nach und
wollen ein Protestschreiben an den Woiwoden richten. Ein nachdrückliches Protestschreiben wäre in Oppeln wohl auch
ratsam. Hier gibt es einen Beauftragten
beim Woiwoden, der faktisch jedoch nur
in Form eines Türschildes existiert. Oder
anders ausgedrückt. In Breslau gibt es
derzeit keinen Beauftragten, in Oppeln
bereits viel länger ebenfalls keinen.
Themenwechsel: Die Welt hält im Nahostkonflikt wieder einmal den Atem an.
Man kann das harte Vorgehen Israels
humanistisch für nicht proportional betrachten. Doch wieso erinnert eigentlich
niemand an einige andere Proportionen
und stellt die Frage, wieso es die Palästinenser über Jahrzehnte geschafft haben,
ihr Leid zum Maßstab der Welt zu erheben? Die Gebiete der Palästinensischen
Autonomiebehörde umfassen 6.242 km².
Damit sind sie insgesamt z.B. nur knapp
vier Mal so groß wie der Landkreis Oppeln, den man bei einem Wochenendausflug mal locker durchwandern könnte.
Aber machen Sie sich mal den Spaß und
laufen von Beuthen in Oberschlesien über
Breslau, Landsberg (Warthe), Köslin,
Danzig und Allenstein bis Goldap an
der russischen Grenze in Masuren, um
über die Proportion eines Gebiets Gewissheit zu erlangen, das in wenigen Jahren
nach 1945 von Deutschen fast entvölkert
wurde. Menschen, die sich im Übrigen
im kleineren Deutschland schnell integrierten und der Welt nicht eine Intifada
nach der anderen aufdrückten. Wieso
würdigt niemand, dass die Deutschen
Vertreibungsleid oder die Verbliebenen
Unterdrückung von 1945-1990 in der
Heimat so würdevoll getragen haben,
während die Flüchtlingslager aus gleicher
Zeit in Palästina noch heute Unruheherde
sind? Dabei sind die Palästinenser in den
Lagern von Gaza gar nicht die einzigen
Vertriebenen in der Levante. Die Größenordnung gewaltsam verdrängter Juden
aus arabischen Ländern, die nun in Israel
siedelten, dürfte ähnlich groß sein.
Rys. Andrzej Sznejweis
D
pewnych innych proporcjach i nie zada
pytania, dlaczego Palestyńczykom przez
dziesięciolecia udało się uczynić swoje cierpienie miernikiem cierpienia na
świecie? Teren Autonomii Palestyńskiej
obejmuje 6242 km², a zatem jest on np.
tylko niecałe cztery razy większy od powiatu opolskiego, który można byłoby
swobodnie przemierzyć w ramach weekendowej wycieczki. Ale niech ktoś zabawi
się w przejście pieszo trasy od Bytomia
na Górnym Śląsku poprzez Wrocław,
Gorzów Wielkopolski, Koszalin, Gdańsk
i Olsztyn aż po miasto Gołdap położone
na Mazurach przy granicy z Rosją, a
przekona się, jak duży jest teren, z którego po 1945 roku w ciągu zaledwie kilku lat wyrugowano prawie całą ludność
niemiecką. Ludzi, którzy zresztą szybko
zaaklimatyzowali się na okrojonym terytorium Niemiec i nie wciskali światu
jednej intifady za drugą. Dlaczego nikt
nie doceni, z jakąż godnością Niemcy
znosili cierpienia związane z wypędzeniem z ojczystych stron, a ci, którzy w
nich pozostali – ucisk, jaki miał miejsce
w latach 1945–1990, podczas gdy na
terenie Palestyny obozy dla uchodźców
pochodzące z tego samego okresu jeszcze
dziś są ogniskami niepokojów? Przy czym
Palestyńczycy przebywający w obozach w
Strefie Gazy bynajmniej nie są jedynymi
ludźmi, których wypędzono z krajów
Lewantu, podobnie wysoka może bowiem
być liczba Żydów, których siłą wyparto
z krajów arabskich, a którzy osiedlili się
w Izraelu.
Die Gedanken sind frei
Prosto z Sejmu
G
Schrei nach Frieden
enau vor 100 Jahren, am 28. Juli
1914, brach der Erste Weltkrieg aus
(siehe auch S. 11). Dieses Datum hat in
Polen eine nicht so große Bedeutung wie
in anderen Ländern Europas, weil 1914
kein polnischer Staat existierte. Polen
haben als Soldaten gekämpft, jedoch als
Bürger Russlands, Österreich-Ungarns
oder Deutschlands.
In der deutschen Geschichte ist es
ein denkwürdiges Datum und der 100.
Jahrestag hat viele Historiker aufs Neue
beschäftigt und es werden die Ursachen
und Verantwortung neu akzentuiert.
Im Jahre 1914 beherrschten die europäischen Staaten die Erde. Die großen
Nationen lagen in heftigem Streit darüber, wem welches Stück Land gehören
möge. So hatten sich zwei Bündnisse
entwickelt, um einander im Fall eines
großen Krieges beizustehen: Die „Mittelmächte“, also Deutschland und Österreich-Ungarn auf der einen Seite und
die „Entente Cordiale”, also Frankreich,
Russland und Großbritannien auf der
anderen Seite. Auslöser des Krieges war
die Ermordung des Thronfolgers von
Österreich-Ungarn am 28. Juni 1914 in
Sarajevo (Bosnien). Österreich forderte
Vergeltung von Serbien und Russland als
Schutzmacht der Serben stand diesen
zur Seite. Die Bündnisverhältnisse führten dazu, dass jede Nation der Ansicht
war, dem Verbündeten Beistand leisten
zu müssen. Der Krieg auf dem Balkan
wurde so rasch zu einem europäischen
und dann zu einem weltweiten Krieg.
Man weiß vermutlich nie, wann sich
welcher regionale Konflikt zu einem
großen Krieg entwickeln wird. In der
Gegenwart muss das den Europäern
als Warnung gelten – auch im Falle
der Ukraine, des Nahen Ostens oder
Nordafrikas. Deswegen brauchen wir
die Erinnerung und Gedenkstunden
aus Anlass des 100. Jahrestages des
Kriegsausbruchs. Deswegen braucht die
polnische Gesellschaft auch heutzutage
Denkmäler, die den deutschen Gefallenen gewidmet sind. Als Mahnung und
Schrei nach Frieden!
Bernard Gaida
Więcej edukacji
K
Poseł Ryszard Galla
omisja Mniejszości Narodowych i
Etnicznych na ostatnim posiedzeniu poruszyła temat Tragedii Górnośląskiej w kontekście wywózki Ślązaków do
radzieckich łagrów. Dla nas, Ślązaków,
to temat od lat bardzo aktualny. Jednak na posiedzenie komisji, w którym
uczestniczyli m.in. przewodniczący VdG
Bernard Gaida, poseł Henryk Siedlaczek, przedstawiciele IPN-u i środowiska naukowego, okazało się, że wielu
posłom temat Tragedii Górnośląskiej
jest obcy, wręcz nieznany! Było to trochę zaskakujące, bo przecież jest on w
ostatnich latach mocno rozpropagowany
i teoretycznie znać go powinien każdy
obywatel Polski, nie tylko mieszkający
na Śląsku. Tym samym posiedzenie to
miało charakter edukacyjny dla wielu posłów, którzy mieli okazję poznać
historię Ślązaków i zderzyć się z ich
tragedią – co to konkretnie jest, kogo
dotyczy i jakiego okresu.
Jednak w trakcie dyskusji posłowie z
wielu regionów Polski zaczęli stwierdzać,
że w okresie totalitaryzmu podobna sytuacja miała miejsce też w ich regionach,
choć nie dotyczyła tam mniejszości niemieckiej czy Ślązaków. Widać zatem,
że jest to temat, który na przykładzie
Tragedii Górnośląskiej pokazuje, że
pierwsze lata po zakończeniu drugiej
wojny światowej dla ludzi, którzy zderzali się z systemem komunistycznym,
były gehenną. Jednocześnie mam nadzieję, że to ostatnie posiedzenie Komisji
Mniejszości Narodowych i Etnicznych
wpłynie na to, że posłowie podejmą próbę większej inicjatywy i edukacji w tym
temacie, który jest co prawda popularny
w środowisku badawczym i naukowym,
ale mało widoczny w społeczeństwie,
wśród obywateli. A przecież bardzo
ważne jest, abyśmy pracowali nad tym,
by elementy historii powojennej, często
regionalnej, były odkrywane i poznawane przez następne pokolenia.
Tragödie im Kontext der Deportationen von Schlesiern in sowjetische Arbeitslager zugewandt. Für uns Schlesier bleibt das Thema seit Jahren sehr
aktuell. In der Sitzung, an der u.a. der
VdG-Vorsitzende Bernard Gaida, der
Abgeordnete Henryk Siedlaczek, Vertreter des IPN und auch Wissenschaftler
teilnahmen, zeigte sich allerdings, dass
die Oberschlesische Tragödie vielen
Abgeordneten so gut wie kein Begriff
ist! Das war schon überraschend, hat
das Thema doch in den letzten Jahren
mehrfach die Runde gemacht, so dass
es mittlerweile rein theoretisch jedem
polnischen Staatsbürger auch außerhalb Schlesiens geläufig sein müsste.
Die Sitzung hatte somit auch einen Bildungscharakter für viele Abgeordnete,
die nun Gelegenheit bekamen, ein Stück
Geschichte der Schlesier kennenzulernen und dabei mit der Oberschlesischen
Tragödie konfrontiert zu werden – was
genau sie war, wer betroffen war und
auf welche Zeitperiode sie sich bezieht.
Im Verlauf der Diskussion gaben Abgeordnete aus anderen Regionen Polens
darüber hinaus zu bedenken, dass in der
totalitaristischen Zeit Ähnliches auch
anderswo im Lande vorkam, wobei dort
jeweils nicht die deutsche Volksgruppe und auch nicht Schlesier betroffen
waren. Es zeigt sich somit nicht zuletzt
am Beispiel der Oberschlesischen Tragödie, dass die ersten Jahre nach dem
Zweiten Weltkrieg für viele, die dem
kommunistischen System nicht passten,
eine Hölle waren. Insoweit hoffe ich,
dass diese neuerliche Minderheitenausschuss-Sitzung so manchen Abgeordneten zu mehr Initiative bei der Eigenbildung über dieses Thema bewegen
wird, welches zwar unter Forschern und
Wissenschaftlern eine gewisse Popularität genießt, ansonsten aber wenig
öffentlichkeitswirksam ist. Dabei ist es
ja sehr wichtig, darauf hinzuarbeiten,
dass immer mehr Bausteine der auch
Mehr Bildung
regionalen Nachkriegsgeschichte für
und durch die kommenden Generatier parlamentarische Minderhei- onen wiederentdeckt und aufgearbeitet
tenausschuss hat sich in seiner werden.
Notiert von Krzysztof Świerc
jüngsten Sitzung der Oberschlesischen
Wersja polska na blogu
Bernarda Gaidy na www.vdg.pl
BartekLARES:
konkretNiniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione.
Ministerium uneinsichtig
Z
war stecken wir in Polen noch in
der Ferienzeit, aber es ist nicht zu
übersehen, dass fast die Hälfte dieser
Zeit schon hinter uns liegt. Langsam
kommt also die Zeit, in der sich Eltern
von Schulkindern mit Fragen bezüglich
der Schulbücher intensiver beschäftigen.
Während die meisten Eltern wie jedes
Jahr davon ausgehen, dass sie die Lehrbücher nach den Vorgaben der jeweiligen Schule kaufen müssen, so ist dies
bei den Eltern der Erstklässler etwas
anders. Die polnische Regierung hat sich
nämlich entschlossen, ab dem Schuljahr 2014/15 Lehrbücher für Schüler der
ersten Klasse zu finanzieren. Zukünftig soll dieses System der Finanzierung
von Lehrbüchern ausgeweitet werden.
Konkret heißt es in diesem Fall, dass die
Eltern von Erstklässlern für die Lehrbücher nicht bezahlen müssen. Mit einer
Ausnahme! Die Ausnahme bilden die
Eltern der deutschen Minderheit, die
nach wie vor für das Lehrbuch für das
Fach Deutsch als Minderheitensprache
bezahlen müssen. Das polnische Bildungsministerium sieht in diesem Bereich keinen Handlungsbedarf, obwohl
die Lehrbücher für alle anderen Minderheitensprachen (Litauisch, Ukrainisch,
Kaschubisch usw.) seit Jahren von dem
Ministerium zu 100 Prozent finanziert
werden. Das Ministerium erklärt den
Unterschied in der eigenen Vorgehens-
weise mit der Größe der Deutschen
Minderheit und mit der Tatsache, dass
Deutsch als Minderheitensprache von
so vielen Kindern erlernt wird, dass die
Kosten eines Lehrbuchs bei weitem höher sind als es der Fall bei den anderen,
kleineren Minderheiten wäre. Es werden
also klare Unterschiede gemacht! Diese
werden ab dem 1. September 2014 noch
sichtbarer. Wir werden die einzigen Eltern in Polen sein, die überhaupt ein
Lehrbuch kaufen müssen. Der Preis an
sich wird vielleicht zu verkraften sein,
aber symbolisch macht das einen großen
Unterschied. Schade, dass das Ministerium dies nicht einsehen möchte…
Rafał Bartek
Die halbe Wahrheit ist meistens eine ganze Lüge.
Jüdisches Sprichwort
Pół prawdy
to najczęściej
całemateriał
kłamstwo. służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione.
LARES:
Niniejszy
D
Przysłowie żydowskie
LARES: Diese Materialien sind lediglich zum
Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt.
LARES: Diese Materialien sindPolitik
lediglich
Lesen bereitgestellt. Jeglichei społeczeństwo Vervielfältigung ist strengstens untersagt.
Nr. 31/1165
undzum
GesellschaftPolityka
Wochenblatt.pl 3
Warschau: PSL-Führungswechsel abgewendet
Z Vaterlandu
Sommerliche Sorgenfalten
LARES: Niniejszy
materiał
służyjestwyłącznie
Powielanie
właśnie
zasiłek opiekuńczy
powo- oraz 3 do
tys. wczytania.
języku polskim.
Licząca 72
dem, dla którego odrzucają oferty przed- strony broszura ma być rozprowadzaLARES: Diese Materialien
zum Lesen
bereitgestellt.
Jegliche
Vervielfältigung
strengstens untersagt.
szkoli. sind
Zasiłek lediglich
opiekuńczy to świadczena wśród
turystów oraz fachowców.
Jej „Was
keine Pause kennt, istist
nicht
Zacieśnienie współpracy
nie socjalne przyznawane rodzinom,
które opiekują się swoimi dziećmi w
drugim i trzecim roku życia, nie korzystając z ofert publicznych, jakimi są
np. przedszkola. Zasiłek jest wypłacany
niezależnie od tego czy, rodzice pracują
zawodowo czy nie.
celem jest przybliżenie mało znanych
parków na Górnych Łużycach i Dolnym Śląsku. Region ten wyróżniający
się unikalnym w skali europejskiej zagęszczeniem obiektów sztuki ogrodowej
jeszcze nie wszystkim jest znany. Dalsze
informacje: www.gartenkulturpfad-neisse.org.
Foto: Sebastian Wladarz
dauerhaft“, sagte schon der römische Dichter Ovid. Was um die Zeitenwende galt, wird auch in Polen
im 21. Jahrhundert hochgehalten.
So verabschiedete
sich nicht
nur zabronione.
LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie
w jakikolwiek
sposób
das Parlament in die SommerpauLARES: Diese Materialien
sind lediglich
zum Lesen bereitgestellt. Jegliche
Dzieci-uchodźcy
to dodatkowa praca
se,Vervielfältigung
sondern auch Regierungschef
W 2013 roku działające w Niemczech Nerwy smakowe Ślązaków
Donald Tusk (PO).
Ziomkostwo Górnoślązaków, Ziom- urzędy ds. młodzieży wzięły pod opie-
kostwo Ślązaków oraz Ziomkostwo Prus
Wschodnich podpisały umowę o zacieśnieniu wzajemnej współpracy pod
egidą BdV, co jest rezultatem spotkania
rzeczników poszczególnych organizacji,
panów Plaszczka, Rauhuta i Grigata, w
ośrodku Ostheim w Bad Pyrmont. Natomiast Ziomkostwa Marchii Brandenburskiej i Prus Zachodnich zapowiedziały,
że będą we współpracy uczestniczyć. Na
początek mają być podjęte wspólne działania w kwestiach związanych z prawem
wyborczym dla Niemców żyjących poza
granicami RFN, nauczaniem szkolnym
w języku niemieckim oraz wspieraniem
grup mniejszości niemieckiej, które zamieszkują byłe tereny wschodnich Niemiec. Jednocześnie rzecznicy zgodnie
zadeklarowali poparcie dla kandydatury
Bernda Fabritiusa na stanowisko przewodniczącego BdV.
kę rekordowo dużą liczbę dzieci i młodzieży, aby zapewnić im ochronę, przy
czym są to prawie wyłącznie pozbawieni
opieki małoletni uchodźcy, jak poinformował Federalny Urząd Statystyczny.
Opieką otoczono ogółem ok. 42 100
dziewcząt i chłopców.
W
obei Letzterer noch nicht im Urlaub, sondern wegen einer Operation im Krankenhaus weilt. In dieser
Zeit übernimmt Vizepremier Janusz
Piechociński vom Koalitionspartner PSL
die Amtsgeschäfte des Regierungschefs.
Um Piechociński gab es in der letzten
Zeit viel Wirbel. Beobachter spekulierten über den Sturz des BauernparteiChefs. Vor wenigen Tagen stellte sich
der frühere PSL-Vorsitzende Waldemar
Pawlak gegen die eigene Fraktion. Hintergrund waren Durchsuchungen der
Büroräume des PSL-Fraktionsvorsitzenden Jan Bury und deren Aufklärung. Bei
einem Treffen des PSL-Landesvorstandes wurde – eine im Vorfeld erwartete
– Abstimmung um Piechociński dann
aber gar nicht erst auf die Tagesordnung gestellt. Der PSL-Chef ging aus
der Klausur gestärkt hervor, sein Vorgänger Waldemar Pawlak ist dagegen
auf der politischen Bühne immer mehr
im Abseits.
Sorgen vor einem Manöver ins Abseits plagen derzeit auch die Partei von
Janusz Palikot von Twój Ruch (Deine
Bewegung, TR). Seit den Europawahlen kämpft die linksliberale Partei ums
politische Überleben. Zwar ist sie mit 34
Abgeordneten die drittstärkste Fraktion
im Sejm. Doch noch nach den Parlamentswahlen 2011 zählte die TR 41
Abgeordnete und bei der Europawahl
Vizepremier Janusz Piechociński
Foto: Robert Orzechowski
Um Piechociński gab
Transgraniczna promocja ogrodów
Foto: Confiserie Rabbel
es in der letzten Zeit
viel Wirbel.
Beobachter
untersagt.
Gazeta „Frankfurter Allgemeine Zeitung” (FAZ) zajęła się tematem smaku
kremów orzechowo-nugatowych, wśród
których pozycję rynkowego lidera zajmuje Nutella. Gust kucharza gwiazd
Thomasa Martina zadecydował o tym,
że zwycięzcą testów został krem „Nuxavelli” produkowany przez zakład wyrobów cukierniczych Confiserie Rabbel w
Westerkappeln koło Osnabrück. „Co się
tyczy relacji cen do poziomu usług, to
jesteśmy niepokonani” – uważa szef zakładu Christian Rabbel, dodając, że słoiczek zawierający 320 gramów produktu
kosztuje 5,95 euro. Jest to co prawda
więcej niż w przypadku Nutelli czy
Nusspli – bo nie jest to towar masowy,
lecz ręczna robota z dodatkiem kakao
z Wybrzeża Kości Słoniowej. Zakład
Confiserie Rabbel jest prowadzony już
od czterech pokoleń. Firmę założył w
1907 roku Paul Rabbel w Lądku Zdroju
na Śląsku.
S-K
spekulierten über
den Sturz des
Bauernpartei-Chefs.
scheiterte die Palikot-Partei – obwohl
mit der Linksbewegung
von Ex-PräsiLARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens
untersagt.
dent Aleksander Kwaśniewski zusamTen most w parku Mużakowskim usytuowanym po
obu stronach rzeki Nysy zdobi stronę tytułową nowej
publikacji.
Foto: Till Scholtz-Knobloch
mengelegt – an der Fünfprozenthürde.
Einen Ausweg aus der Krise der Partei
sahen Beobachter bislang in einer Zusammenarbeit mit der Linkspartei SLD
von Leszek Miller. Doch derzeit sieht es
nicht danach aus. Zu sehr geben sich die
beiden Partei-Führer in den Medien gespalten. Anders am rechtskonservativen
Rand. Dort besiegelten die Parteichefs
Jarosław Kaczyński (Recht und Gerechtigkeit, PiS), Zbigniew Ziobro (Solidarisches Polen, SP) und Jarosław Gowin
(Polen Gemeinsam, PRJG) bereits vor
einer Woche eine wahltaktische und
programmatische Zusammenarbeit (das
Wochenblatt berichtete).
Markus Nowak
Ukazał się nowy przewodnik, w
zum
którymsind
mowalediglich
jest o stworzeniu
trans-
Potwierdzają się obawy krytyków
Badania przeprowadzone przez Niemiecki Instytut ds. Młodzieży oraz Uniwersytet w Dortmundzie wykazały, że
wprowadzony w ubiegłym roku zasiłek
opiekuńczy odstręcza wielu migrantów
i dużą liczbę osób słabo wykształconych
od posyłania swoich dzieci do przedszkoli, co powoduje, że nie korzystają
oni z oferty oświatowej, opiekuńczej i
edukacyjnej tych placówek. 54% osób
słabo wykształconych stwierdziło, że
granicznego szlaku kultury ogrodowej
po obu stronach rzeki Nysy. Publikacja
zawiera opisy 33 obiektów w Niemczech
i Polsce – poinformowało stowarzyszenie, które ma zająć się prowadzeniem
całej sieci. Dzięki dofinansowaniu z Unii
Europejskiej udało się wydrukować 7
tys. egzemplarzy w języku niemieckim
Werbung / Reklama
8007
Diese Materialien sind lediglich
bereitgestellt.regionów Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt.
4 LARES:
Wochenblatt.pl
Auszum
denLesen
RegionenZ
1. – 7. August 2014
Ostpreußen: Russland entfernt sich in Kaliningrad nicht von Europa
Notizen
„Europa verstehen!“ – auf Deutsch in Königsberg
in OstbrandenQQ50. TodestagLARES:
burg: Während in Schlesien, Pommern,
Diese
Materialien
sindgibtlediglich
zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt.
Ost- LARES:
und Westpreußen
viele Aktivitäten
Seit 2005
es für HochschulabKaliningrader Staatliche Technische Universität
Europainstitut Klaus Mehnert
Foto: Detlef Ollesch
solventen aller Studienrichtungen
die Möglichkeit, sich in einem Aufdoppelabschlussprogramm
baustudium ein Jahr lang intensiv
europastudien
mit Europa zu beschäftigen. Und
zwar inmateriał
Königsberg und
auf Deutsch.
LARES: Niniejszy
służy
wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione.
Angeboten wird das Studium vom
sind lediglich
zumanLesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt.
Europa-Institut
Klaus Mehnert
der Königsberger Staatlichen Techder Deutschen Minderheit auszumachen
nischen Universität. Erwerben kann
sind, ist der einstige, östlich der Oder
man ein russisches Diplom und eigelegene Teil Brandenburgs (Neumark)
nen deutschen Masters of Art.
in dieser Hinsicht völlige Diaspora. Hier
gibt es auch keinen einzigen Verband der
Deutschen Minderheit. Die Deutsche
Minderheit aus Grünberg (Schl.) strahlt
aber dennoch auch auf dieses Land aus
(heute ist man wie das nördlicher gelegene Ostbrandenburg ein Teil des 1945
konstruierten Lebuser Landes), wie eine
2008 eingeweihte Gedenkplatte in Lagow
(Łagów) beweist. Sie erinnert an den aus
Lagow stammenden Medizinnobelpreisträger Gerhard Domagk, dessen 50. Todestag dieses Jahr begangen werden
konnte.
S-K
Unterstützen sie uns!
Kontakt
Der Studiengang an der Kaliningrader Staatlichen Technischen
Universität finanziert sich neben Studiengebühren v.a. aus
Drittmitteln, die vom Institut für Politische Wissenschaft der
RWTH Aachen verwaltet werden.
Haben wir Ihr Interesse für das Europainstitut Klaus Mehnert
geweckt? Wir freuen uns über eine Kontaktaufnahme mit uns.
Um den Fortbestand des Studiengangs im früheren Königsberg
weiterhin zu sichern, suchen wir Unternehmen, Stiftungen und
interessierte Personen, die uns unterstützen.
Finanzielle Unterstützung kann steuerlich als Spende geltend
gemacht werden.
Was wir Ihnen bieten:
RWTH Aachen
Institut für Politische Wissenschaft
Prof. Dr. Dr. h.c. Winfried Böttcher
Tel.: +49-241-174888
winfried.boettcher@rwth-aachen.de
Prof. Dr. Ralph Rotte
Tel.: +49-241- 8024824
rotte@ipw.rwth-aachen.de
>
die Vergabe von Studien- oder Forschungsarbeiten im
Rahmen der Abschlussarbeiten;
>
Übernahme von Studienpatenschaften mit einem
Studierenden des EIKM;
>
das evtl. Absolvieren eines Praktikums eines EIKMStudierenden bei Ihnen im Rahmen des Studiums;
Dr. Anatoliy Zagorodniy
Tel./Fax: +7-4012-995994
zag@klgtu.ru
>
den Zugang zu fachlicher Expertise ausgewiesener
Europawissenschaftler in Europa-Fragen mit Fokus auf der
europäisch-russischen Zusammenarbeit;
Christian Welscher
Tel.: +7-4012-995934
welscher@europastudien-kaliningrad.de
>
den Kontakt zu der Datenbank eines Netzwerks von etwa
180 fachlich wie sprachlich exzellent qualifizierten jungen
Europa-Experten aus 19 Ländern;
www.europastudien-kaliningrad.eu
>
die Unterstützung bei der Initiierung und Durchführung
von Projekten in Kaliningrad seitens der deutschen und
russischen Mitarbeiter des EIKM;
>
Betreuung von Gästen und Delegationen mit Möglichkeit
der Unterbringung.
Kaliningrader Staatliche Technische Universität
Europainstitut Klaus Mehnert
Kaliningrad:
Drehscheibe zwischen
West und Ost.
Gleichermassen russisch,
baltisch und europäisch.
Robert-Bosch-Stiftung
begleiLARES: Niniejszyiemateriał
służy wyłącznie
D
tet seit Jahren die Änderungen in
Mittel-sind
und Osteuropa,
und die
Marga
lediglich
zum
„Durch die interdisziplinäre Ausrichtung sowie Offenheit
des Studiengangs für Studierende verschiedener
Fachrichtungen weltweit war ein intensiver Austausch
möglich, der als Vorbereitung für eine Tätigkeit im
internationalen Umfeld eine wertvolle Bereicherung
bildet. Die Region Kaliningrad, die dem deutschen
Kulturraum sehr nahe und doch in vielerlei Hinsicht sehr
fremd ist, hat mich begeistert. Ich habe wirklich gerne in
Kaliningrad studiert.“
Wolfgang Ott, EIKM Alumnus, Deutschland,
arbeitet bei acatech – Deutsche Akademie für
Technikwissenschaften e.V.
und Kurt Möllgaard-Stiftung fördert
unter anderem die internationale wissenschaftliche Zusammenarbeit mit
Schwerpunkt in dieser Region und den
Ostseeanrainerstaaten. Zum 750-jährigen Jubiläum der Stadt Königsberg
(Kaliningrad) im Jahre 2005 wollten die
beiden Stiftungen dort ein Europastudium einrichten. „Die Stadt wurde gewählt
als Brückenstandort zwischen Russland
und Europa, und der Studiengang sollte
auf Deutsch ablaufen“, erklärt Christian
Welscher, der seit sieben Jahren das Institut leitet, die Motivation. „Es wurden
Gespräche mit der Kant-Universität geführt, aber dort wollte man Englisch als
Sprache. Das wiederum lehnten beide
Stiftungen ab, so dass wir bei der Königsberger Staatlichen Technischen Universität angesiedelt wurden, die sich der
Idee gegenüber aufgeschlossen zeigte.“
Mentor des Europa-Instituts ist Klaus
Mehnert, der 1908 in Moskau als Sohn
deutscher Eltern geboren wurde und
fließend Russisch sprach. Er war als
Korrespondent weltweit unterwegs
und beriet die deutschen Kanzler von
Adenauer bis Schmidt als Experte für
Ost- und Asienpolitik. Die Wahl fiel auf
ihn als Namensgeber, weil er, so Chris-
Der einzige deutschsprachige postgraduale
Europastudiengang in Russland.
Die Königsberger Staatliche Technische Universität ist wegen ihrer
deutschsprachigen Ausrichtung auch „innerostpreußisch“ für junge Angehörige der deutschen Minderheit aus der Woiwodschaft
Ermland-Masuren interessant.
Der 1984 verstorbene Klaus Mehnert europäisch-russische Beziehungen, und
ein Sondermodul zur Ostsee-Kooperation. Also ein interdisziplinärer Studiengang, der sich an Studierende jeglicher
Fachrichtungen weltweit richtet.“ Ausreichende Kenntnisse der deutschen
Sprache muss man bei der Bewerbung
aber nachweisen. Doch das scheint für
Interessenten kein Hindernis zu sein.
Von den bisher etwa 200 Absolventen
kam zwar etwa die Hälfte aus Russland,
aber insgesamt stammen die Teilnehmer
aus 22 Ländern – bis hin zu Indonesien.
Einer der Absolventen des EIKM ist
Georg Nagel aus Linz in Oberösterreich.
Er hat Energie- und Umweltmanagement studiert: „Ich hatte bereits Kontakte nach Russland und wollte dort
studieren. Aber mein Russisch reichte
dafür nicht aus, da kam mir die deutsche
Sprache in Königsberg entgegen.“ Für
ihn ist auch das Netzwerk der Alumni
sehr wichtig: „Die Kollegen kommen
zwar eher aus anderen Sparten, aber
zu den Treffen fahre ich immer.“ Diese
Foto: Engelbert Reinecke
sind ganz im Sinne der Organisatoren
des Studiengangs, denn neben der Vermittlung von Wissen ist die Begegnung
zwischen Menschen aus Ost und West
ein Ziel. Dieses Jahr wurde es von Joanna
Szymańska aus Mohrungen in Allenstein
organisiert. Eine Ortswahl, die für Georg
Nagel einen weiten Weg bedeutete, aber
Elena Leontschewa aus dem nördlichen
Ostpreußen (Oblast Kaliningrad) sehr
entgegen kam: „Ich bin Germanistin und
habe vor sieben Jahren am EIKM studiert. Dank des kleinen Grenzverkehrs
kann ich seit zwei Jahren problemlos in
den Norden Polens fahren, also auch
einfach mal kurz für so ein Treffen.“
Christian Welscher sieht den kleinen
Grenzverkehr als Chance für potentielle Studierende des Europastudiums
aus Polen: „Bis jetzt hatten wir trotz der
räumlichen Nähe gerade einmal drei
polnische Teilnehmer. Vielleicht ändert
sich das jetzt.“ Weitere Infos unter www.
europastudien-kaliningrad.de
Uwe Hahnkamp
Mentor des EuropaLARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do
czytania.
Instituts
ist KlausPowielanie w jakikolwiek sposób zabronione.
Mehnert, der als Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt.
QQRastenburg renoviert: Der
Geschäftssitz der Gesellschaft deutscher Minderheit wird zurzeit von den
Mitgliedern renoviert. Die Arbeiten sollen
im August abgeschlossen sein, weil im
September weitere Projekte durchgeführt
werden, unter anderen die Fortführung
des Deutschunterrichts. Finanziert wird
die Renovierung durch die Stiftung für die
Entwicklung Schlesiens und das Unternehmen Philips Lighting Poland.
Sohn deutscher
Eltern geboren
wurde und fließend
Russisch sprach.
LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen
bereitgestellt.
Vervielfältigung ist strengstens untersagt.
tian Welscher,
„symbolisch fürJegliche
die Völkerverständigung, für die Verbindung
zwischen Ost und West, steht.“
Das Lehrziel des „Europa-Instituts
Klaus Mehnert“ (EIKM) lautet kurz und
bündig „Europa verstehen!“ Und zwar
Europa und nicht nur die Europäische
Union, wie Christian Welscher betont.
Er zählt einige Unterrichtseinheiten
des einjährigen Studiengangs auf: „Wir
haben unter anderem die Fächer Europäische Politik, Europäische Wirtschaft,
Diese
Materialien
QQLARES:
Folter in Alt
Keykuth
verurSylwia Przespolewska
teilt: Der Europäische Gerichtshof für
Menschenrechte (EGMR) hat Polen für
die illegale Inhaftierung von zwei Terrorverdächtigen in einem geheimen CIA-Gefängnis verurteilt. In den Jahren 2002 und
2003 wurden in einem auf dem Gelände
des polnischen Auslandsgeheimdienstes
befindlichen geheimen CIA-Gefängnis in
Alt Keykuth (Stare Kiejkuty) nahe Ortelsburg (Szczytno) in Masuren die heute
43 und 49 Jahre alten Kläger gefoltert.
Die beiden Männer sind sie bis heute im
Gefangenenlager Guantanamo inhaftiert,
ohne je angeklagt worden zu sein. Noch
hat die polnische Regierung die Möglichkeit, eine Überprüfung bei den 17
Richtern der Großen Kammer des EGMR
zu beantragen. Wird das Urteil rechtskräftig, muss die polnische Regierung jedem
der Kläger 100.000 Euro Schmerzensgeld
zahlen.
Bierhalle – nicht nur in Warschau
LARES: Niniejszy materiałDie
służy
Oktoberfest das ganze Jahr
materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione.
QQTricks auf demLARES:
Wasser: InNiniejszy
Stettin messen sich am Sonnabend, dem 9.
LARES:
Diese
Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt.
August,
Wakeboarder
beim Wake-Cup
2014 auf dem Glambecksee (Głębokie).
Beim Wakeboarden steht der Fahrer seitlich zur Fahrtrichtung auf einem Brett und
wird von einem Boot oder einer Seilbahn
gezogen. Auf dem See befinden sich Hindernisse und zwei Wasserschanzen auf
denen die Fahrer Sprünge und Tricks zeigen. Während und nach dem Wettbewerb
unterhalten außerdem Livemusik und DJ’s
das Publikum. Beginn ist um 10 Uhr, die
Preisverleihung ist für 17 Uhr geplant.
Mehr Infos auf www.szczecin.eu
Eines von insgesamt sieben „Bierhalle“-Restaurants in ganz Polen
In den gläsernen Braukesseln wird das Bier vor den Augen der Gäste zubereitet.
Fotos: Holger Lühmann
Blasmusik, Laugenbrezeln, Hefeweizen – auch in Polen kann man fei- 1.000 Liter ausgeschenkt, da ist Nach- zit: Wer eine rustikale Atmosphäre mag
nötig. Außerdem wird und deutsche Braukunst liebt, kommt
ern wie
die Bayern.służy
Am besten
in der Bierhalle,
einem Restaurant
mit schub
LARES: Niniejszy
materiał
wyłącznie
do czytania.
Powielanie
wständig
jakikolwiek
das Bier
mittlerweile auch insposób
Flaschen zabronione.
um die Bierhalle an der Warschauer al.
Oktoberfestflair. In sieben Lokalen polenweit kann man sich nicht nur abgefüllt, damit sich überzeugte Gäste Jana Pawła II 82 oder ihren DepandanLARES: Diese Materialien
sindwie
lediglich
zum sondern
Lesenauch
bereitgestellt.
Jegliche
strengstens
untersagt.
Bierhallenfeeling mit nachist
Hause
cen im Kattowitzer
Silesia City Center,
amüsieren
„auf der Wiesen“,
dabei zusehen, wie
deut- dasVervielfältigung
sches Bier gebraut wird.
A
nehmen können.
Auch wenn das Interieur optisch vor
allem auf Klischees von Süddeutschland
anspielt (inklusive einer Blaskapelle, die
an Wochenenden Festzeltatmosphäre
verbreitet), serviert die Küche Internationales. Spezialitäten aus Bayern
– zum Beispiel Haxen mit Sauerkraut
oder Nürnberger Würstchen – gibt es
auch, sind aber die Ausnahme. Ansonsten überwiegen zumeist leichte Snacks
mediterraner Art sowie Vorspeisen und
Hauptgerichte, die man bereits von typisch polnischen Speisekarten kennt.
Das ist nicht besonders extravagant,
dafür aber solide Hausmannskost, die
leicht gelingt und zum Bier schmeckt.
Keine Experimente lautet die Devise. Fa-
der Manufaktura in Lodsch sowie in
Neu Sandez (Nowy Sącz) nicht herum.
Ein Restaurant wird zudem am Ring in
Breslau betrieben, zwei weitere ebenfalls
in Warschau.
Holger Lühmann
Auch wenn das
Interieur optisch vor
allem auf Klischees
QQTreffen derLARES:
Kulturen: Das
Niniejszy materiał służy wyłącznie do
Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione.
alljährliche Festival „Treffen der Kultuvonczytania.
Süddeutschland
ren“ findet am 23. und 24. August am
anspielt, serviert die
LARES:
DieseHerzöge
Materialien
sind lediglich zum Lesen bereitgestellt.
Schloss
der Pommerschen
in
Küche
Internationales.
Unsere Bewertung
Stettin statt. Es werden Konzerte mit
modernen und traditionellen Stücken
der kulturellen und ethnischen Minderheiten veranstaltet, wie der litauischen,
jüdischen, deutschen und ukrainischen.
Zusätzlich gibt es Filmvorführungen und
einen Handwerkermarkt.
jp
uffällig sind in der größten Filiale der Restaurantkette „Bierhalle“
nahe dem Arkadia-Einkaufszentrum in
Warschau nicht allein die blau-weißen
Fahnen, die den Eindruck erwecken,
man befände sich mitten in einem bayerischen Generalkonsulat. Vor allem
staunt man über die beiden gläsernen
Braukessel, die im hinteren Thekenbereich den Blick auf Frischgezapftes
freigeben. Ob Pilsener, Hefeweizen oder
Maibock – gebraut wird ganz traditionell
nach dem deutschen Reinheitsgebot von
1516. Das liegt unter anderem daran,
dass einer der Besitzer aus Deutschland
stammt. Im Keller der Gaststätte mit
weit über 100 Sitzplätzen gibt es ein weiteres Dutzend Braukessel. Von dort aus
werden die beiden anderen Zweigstellen
in Warschau mit Frischbier versorgt. An
guten Tagen werden insgesamt bis zu
Ambiente
Geschmack
Preis/Leistung
bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt.
Nr. 31/1165
Schlesienśląsk Wochenblatt.pl 5
Klitschdorf: Am romantischen Ufer des Quais
Schlesiens Schlüssel zur Oberlausitz
Eines der wohl schönsten Schlösser in der Schlesischen Oberlausitz
befindet sich in dem kleinen Dorf
Klitschdorf (Kliczków) in der GeLARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione.
meinde Wehrau (Osiecznica), etwa
13 Kilometer
der Kreistadt
LARES:von
Diese
Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt.
Bunzlau (Bolesławiec) entfernt.
D
ieser Ort ist 2001 eine Partnerschaft mit dem nur 28 Kilometer
entfernten Gnaschwitz (obersorbisch
Dobruša-Huska) in der Gemeinde
Doberschau-Gaußig im deutschen
Teil der Oberlausitz eingegangen. Das
Schloss liegt am Ufer des Quais (Kwisa), einem der saubersten Flüsse seiner
Art in Europa, inmitten ausgedehnter
Wälder der Görlitzer Heide. Der Fluss
gilt als die Grenze zur alten Oberlausitz
und war vor der Vertreibung die sprachliche Grenze der sorbischen Sprache.
Das Schloss wurde an einen hohen Abhang des Flusses erbaut und war einst
von Mooren umgeben. Der Name des
Schlosses wird aus dem Tschechischen
hergeleitet: „Klíč“ bedeutet im Tschechischen „Schlüssel“. Ob nun die Burg
als Eingang oder gar als Schlüssel zur
angrenzenden Oberlausitz galt ist nur
eine Vermutung.
Die Bauzeit des Schlosses, darauf verweisen historische Quellen, geht auf
die Jahre 1291-97 zurück. Es wurde
als eine Grenzfestung für die Abwehr
böhmischer Überfälle von Bolko I.
erbaut. Aber bald verlor die Festung
ihre eigentliche Bedeutung und man
wandelte sie in eine Schlossanlage mit
Gutshof um, die von aufeinanderfolgenden Vasallen des böhmischen Königs
bewirtschaftet wurde. Geschehen war
dies durch den Verlust der Unabhängigkeit des Fürstentums Schweidnitz-
Einer der Tiergrabsteine, der nach dem Krieg als Zielscheibe für Schießübungen diente.
Jauer. Danach war das Schloss im Besitz
der Herrscherfamilie Rechenberg, die
in ihrer Ära fast 300 Jahre am Quais
herrschte. Die hohe Stellung der Besitzer wurde durch den Besuch des
böhmischen Königs Matthias, der zugleich römisch-deutscher Kaiser war,
1611 dokumentiert. Nach den großen
Zerstörungen im Dreißigjährigen Krieg
wurden unter Baron Hans Wolfgang
Wenzel von Frankenberg zahlreiche
Veränderungen am Schloss und der
Umgebung vorgenommen. Dieser Baron war Gouverneur und Vizekanzler
am Hofe Kaiser Leopolds, und auch seine Söhne hatten oft bekannte kirchliche
und weltliche Persönlichkeiten zu Gast.
1747 wurde die Familie von Promnitz,
durch Kauf, neuer Eigentümer. Danach
übernahm Johann Christian Graf zu
Solms und Baruth den Besitz, indem
er die Witwe Gräfin Promnitz ehelichte.
Sein Sohn Johann Heinrich Friedrich
Graf zu Solms und Teckelburg führte
dann den Umbau des Hofes im Renaissancestil durch. Ab März 1877 wurde
Foto: Heinz Noack
Kaiser Wilhelm II.
war viermal Gast
in Klitschdorf.
Gesamtansicht des Schlosses
denn die Gestapo konnte der antifaschistischen Familie nachweisen, dass
sie beim Anschlag auf den Diktator
beteiligt war. Das gesamte Eigentum
wurde beschlagnahmt und die fürstliche
Familie kam ins Zuchthaus.
Den Zweiten Weltkrieg überstand das
Schloss schadlos, aber auf das kostbare
und historische Bauwerk kam mit dem
Einzug des sowjetischen Militärs eine
grausame Zeit zu. Es wurde systematisch
ausgeplündert und auf das peinlichste
zur Ruine zugerichtet. Im Park hatte die
Familie einen Tierpark angelegt. Und es
gab einen Friedhof für die verstorbenen
Hunde und Pferde – einmalig in ganz
Europa. Die rund 50 Grabsteine waren
zum Teil aus Marmor und Sandstein,
davon sind nur zwei erhalten geblieben.
Deutlich kann man auf ihnen noch die
Einschläge von den Schießübungen der
Sowjets sehen. Nach weiterer Verwahrlosung in Polen konnte das Objekt 1970
nur noch als Ruine bezeichnet werden
und es wurde mit teilweisen Versuchen
der Instandsetzung begonnen. Noch
Foto: Heinz Noack
Anfang 2001 bot das Schloss einen desolaten Eindruck. Doch in den Neunzigerjahren hatte die Renovierungsfirma
„Integer S.A.“ das Schloss erworben.
Dieser mutige Schritt ist für deutsche
Verhältnisse schwer nachvollziehbar.
Aber diese Firma, die sich auf die
Denkmalpflege spezialisiert hat und in
Deutschland bereits mehrere Schlösser
mit großem Erfolg restaurieren konnte,
wollte sich im Heimatland ein Referenzobjekt schaffen. So entstand ein wohl
abgestimmter Komplex, der sowohl für
Erholungs- aber auch für Konferenzzwecke genutzt werden kann.
Im November 2001 fand die Einweihung des Konferenzhotels mit
Schwimmbad im einstigen Marstall,
Paddelbootanleger und einer Eisbahn
sowie des Restaurants statt. Die Görlitzer Heide lädt zum Reiten, Kutschoder Schlittenfahren ein. Die Nähe
zum Iser- und Riesengebirge sowie die
Autobahnanbindung sind weitere touristische Trümpfe.
Heinz Noack
laut Testament Friedrich Hermann Johannes Georg Graf zu Solms-Baruth
neuer Besitzer, der das Gut über vierzig
Jahre besitzen sollte. Er gehörte zu den
höchsten kaiserlichen Würdenträgern
und bekleidete zahlreiche hohe Ämter.
Kaiser Wilhelm II. leistete seiner Einladung Folge und weilte insgesamt viermal
in Klitschdorf.
In einer dreijährigen Bauzeit (188184) wurde das Schloss komplett umgebaut. Die Gestaltung der Park- und
Gartenanlagen, die sich wunderbar der
Umgebung anpassen, übernahm einer
der berühmtesten Spezialisten, Eduard
Petzold.
Nach dem Tode Friederichs 1920
erbte sein ältester Sohn das Anwesen.
Dies blieb so bis zum Attentat auf Hitler,
Neustadt O.S.: Vortrag über Textilmagnaten Fraenkel und Pinkus
Wystawa: Pocztówki Józefa Jonika
LARES:
Niniejszy
materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie
w jakikolwiek sposób
zabronione.
Ewolucja
sanktuariów
Dem
Erbe
verpflichtet
Der US-Amerikaner deutscher
Abstammung Dr. Robert HorningWistuba spricht am 5. August im
Neustädter Textilmuseum über die
Neustädter Fabrikantenfamilie.
J
Heimat Brasilien, Argentinien oder
Palästina Arbeit aufnehmen konnten.
„Heute würde man von Selbsthilfe
sprechen. In Ellguth-Steinau bekamen
die Schüler eine zur Auswanderung
notwendige Erstausbildung, denn sie
übten meist kaufmännische Berufe aus.
Ich möchte darauf hinweisen, wieviele
Organisationen und Gruppierungen
parallel und in unterschiedlichen Zeiträumen in der Hachsharah, so hieß die
Ausbildungsbewegung, tätig waren”, erklärt Horning-Wistuba. Hervorheben
möchte der Redner auserdem, welche
Dr. Robert Horning-Wistuba nimmt sich diesmal dem
Rolle in der Selbsthilfe-Arbeit der jüdiFraenkelschen Lehrgut an.
Foto: Klaudia Kandzia
schen Bevölkerung von Neustadt O.S.
schaft ausgebildet wurden, damit diese die Familie Fraenkel Pinkus spielte.
kan
möglichst reibungslos in ihrer neuen
üdische Landwirtschaftliche Ausbildungsgüter, die während der Nazigewaltherrschaft im Dritten Reich
genemigt und toleriert wurden, ist
diesmal das Thema. Der langjährige
Forscher am Leo-Beck-Institut in New
York Horning-Wistuba will in seinem
Vortrag auf ein besonderes Lehrgut in
Ellguth-Steinau aufmerksam machen,
wo jüdische Mädchen und Jungen vor
ihrer Auswanderung in der Landwir-
LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche
Vervielfältigung
istNajstarsze
strengstens
Kolekcja
pocztówek Józefa Jonika liczy 250 sztuk.
pochodzą z 1899 roku.untersagt.
Werbung / Reklama
Foto: Mariusz Korol
Pierwszy to namalowanie serii akwarel
przedstawiających kościoły gminy Zabrze. Drugim było stworzenie akwarel
przedstawiających krzyże przydrożne
i figury gminy Zabrze. Tematykę tę
podejmują też dwie wydane książki pt.
„Kościoły Zabrza i okolic” oraz „Krzyże
przydrożne i figury”.
Kolejną pasją Józefa Jonika jest kolekcjonowanie pocztówek, stąd tematem
tegorocznej wystawy są „Szlaki pielgrzymkowe przedstawione na kartkach
pocztowych w stuletniej historii”. Możemy na nich odnaleźć między innymi takie miejsca pątnicze jak: Piekary Śląskie,
Turza Śląska, Częstochowa, Lourdes,
Fatima, Altötting, Werl, Santiago de
Compostela, Ziemia Święta. Kolekcja
liczy 250 sztuk. Najstarsze pocztówki
Jonika pochodzą z Piekar Śląskich z
1899 roku oraz z Góry św. Anny z lat
1901–1903. Główną ideą wystawy jest
porównanie miejsc pielgrzymkowych z
przeszłości z ich stanem obecnym, czyli
pokazanie, jak te sanktuaria ewoluowały
na przestrzeni lat.
Jahannes Rasim/kan
Pod koniec lipca w Domu Parafialnym przy kościele św. Anny w Zabrzu
odbyła się wystawa autorstwa Józefa Jonika. Ten zabrzański artysta
od 18wlatjakikolwiek
prezentuje piękno
regionu zabronione.
sposób
w akwarelach.
LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung
ermin wystawy zawsze ściśleist
się wią-
T
że z terminem odpustu w parafii św.
Anny w Zabrzu. W poprzednich latach
Jonik prezentował szkoły, kina, dworce,
ratusze z poszczególnych dzielnic Zabrza, z Mikulczyc, Biskupic, Rokitnicy,
a także kościoły i pałace Śląska.
Józef Jonik urodził się w 1939 roku w
Zabrzu. Od najmłodszych lat przejawiał
talenty artystyczne. Również podczas
służby wojskowej dał się poznać jako
kreatywny dekorator. Józef Jonik z zawodu jest modelarzem i przez 40 lat
pracował w Hucie Zabrze, gdzie mając
na co dzień do czynienia z rysunkiem
technicznym, dodatkowo rozwijał swoje
zdolności. Pierwsze jego poważne prace
powstały po przejściu na emeryturę.
Wtedy to zrealizował dwa projekty.
Z okazji jubileuszu 40-lecia, oprócz wielu promocji na nasze usługi,
proponujemy
Państwu
udział
w konkursie
z licznymi
pt.:
LARES:
Niniejszy
materiał
służy wyłącznie
donagrodami
czytania. Powielanie
„Najlepsze
hasło
reklamowe
–
Spec.
ZOZ
>Tańczak
i
S-ka<
Sp.J.”
Nagroda główna to: „Weekend we dwoje w hotelu SPA”
szczegóły i regulamin konkursu na stronie www.stomatologia-implantologia.com/konkurs-jubileuszowy
7915
Diese Materialien sind lediglich zum Lesen
6 LARES:
Wochenblatt.pl
Schlesienśląsk 1. – 7. August 2014
Oppeln: Logografie als Ausstellung
Beuthen: Platzbenennung nach deutschem Bürgermeister
LARES:
Niniejszy
materiał
służy wyłącznie
do czytania.
Powielanie w jakikolwiek
sposób zabronione.
Einmal
Oder
und
zurück
Dem
Westfälischen
Visionär
zur Ehr
Plac Georga Brüninga, so wird der
Platz vor der Beuthener Stadtverwaltung künftig offiziell heißen.
D do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione.
amit wird 25 Jahre nach dem Fall
des Kommunismus ein Mann geehrt, dessen Engagement und Visionen
die Stadt nachhaltig geprägt haben. Über
Jahrzehnte waren seine Person und seine
Verdienste ein Tabu. Wie in anderen
Städten der ehemaligen Ostgebiete
des Deutschen Reiches durfte an eine
entsprechende Ehrung der deutschen
Stadtväter nicht gedacht werden. Nun
beschloss der Stadtrat, dass der Name
dieses verdienten Kommunalpolitikers
wieder im öffentlichen Raum präsent
sein wird. Bereits in den letzten Jahren
gab es immer wieder Anzeichen dafür,
dass Beuthen reif sei, an seinen deutschen Bürgermeister zu erinnern. Vor
zwei Jahren, am 80. Todestag Georg Brünings, wurde in der Trinitatis-Kirche
eine Messe für ihn gehalten und der
Stadtpräsident Damian Bartyla besuchte
sein Grab auf dem Friedhof Mater Dolorsa. Brüning hatte von 1882 bis 1919
in Beuthen als Bürgermeister regiert.
Der gebürtige Westfale engagierte sich
mit allen Kräften für seine neue Heimat.
Es gelang ihm, seine Vision von Beuthen
als einer modernen europäischen Stadt
durch- und umzusetzen. In seiner Amtszeit verwandelte sich Beuthen in eine
der größten und bedeutendsten Zentren
Oberschlesiens. Die in der damaligen
Zeit entstandenen öffentliche Gebäude
Frankfurt/O.-Dammvorstadt
Das Projekt
„Logografie“
Hauses Weg von
LARES:
Diesedes
Materialien
sind
lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt.
(Słubice) bis Oppeln haben sie in ihrer
Logografie heißt gemeinsam die Oder entlang schippern und Kunst machen.
Foto: D. Panza
der Deutsch-Polnischen Zusammen- Kunst festgehalten. Das Schiff, mit dem
arbeit und der Galerie für zeitgenös- sie unterwegs waren, lief am 28. Juli in
sische Kunst in Oppeln verbindet. Oppeln ein. Hier hat man noch gemein-
D
enn für sechs Künstler aus Deutschland und Polen wurde die Oder
zum zentralen Objekt ihrer Arbeiten.
Zusammen befuhren sie fünf Tage
lang die Oder. Ihre Eindrücke auf dem
sam eine weitere Woche verbracht und
an dem Projekt gearbeitet. Am 8. August
um 18:00 Uhr endet die Veranstaltung
mit einer Vernissage in der Galerie für
Zeitgenössische Kunst.
Marie Baumgarten/kan
Foto: Daniel Lekszycki
Ein Großteil der Beuthener Bausubstanz entstand in der Amtszeit Brünings, so auch die Schlesische Oper.
und Wohnhäuser der Innenstadt be- tiven Gedächtnis gelöscht, wird Brüning
stechen
heute – trotz ihres
teilweise zabronione.
im Beuthen von heute zunehmend als
w bis
jakikolwiek
sposób
katastrophalen Zustandes – durch die eine verdiente historische Persönlichkeit
elegante Gründerzeit-Architektur. In der betrachtet.
Vervielfältigung
Dawid Smolorz
kommunistischen
Zeit aus demist
kollek-
Silesiaca (59): Gerhart Hauptmann (2)
To on jest największym ze śląskich pisarzy
Po ostatnim odcinku naszego cyklu krytyka ze strony Czytelników jeszcze
zyskała na ostrości, a niektórzy z nich wyrażali opinię, że najbardziej
znaczącym śląskim pisarzem był nie Gerhart Hauptmann, lecz Eichendorff.
O
czywiście niełatwo jest bezpośrednio porównać ze sobą dwóch wielkich poetów, którzy działali w różnych
epokach, jednak pomimo zamiłowania
do Eichendorffa muszę rozczarować
jego wielbicieli... Eichendorff bowiem,
podobnie jak Goethe, uchodzi za wybitnego przedstawiciela epoki romantyzmu w Niemczech i najważniejszego
reprezentanta późnoromantycznego w
krajach obszaru niemieckojęzycznego. A
Gerhart Hauptmann? Liczba jego dzieł
i przede wszystkim spektrum poruszanych treści są znacznie większe niż u
Eichendorffa, sięgając poprzez naturalizm i neoromantyzm aż po neoklasycyzm. Nade wszystko jednak Gerhart
Hauptmann jest uznawany za najważniejszego reprezentanta naturalizmu,
bowiem wspomniane już pionierskie
dzieła pt. „Dróżnik Thiel” i „Tkacze”
wywarły wpływ na całą epokę literacką.
Pomimo swojego kosmopolityzmu
(jak mogliśmy się ostatnio przekonać
na przykładzie Wenecji) Gerhart Hauptmann w „głębinach serca” (jak rzekłby
Eichendorff) pozostał zdeklarowanym
Ślązakiem: „Musiałem na nowo odkryć
Gerhart Hauptmann
Literackiej Nagrody Nobla. Natomiast w
samych Niemczech musiał przejść bardzo kamienistą drogę, czy to za sprawą
inscenizacji dramatu „Tkacze” (cesarz
Wilhelm II wymówił lożę w Teatrze Niemieckim), czy premiery dramatu „Przed
wschodem słońca” (1889), który wywołał
jeden z największych skandali w dziejach
niemieckiego teatru. Mieszczańska publiczność była zaszokowana, ponieważ
w sztuce Hauptmanna w otwarty sposób
przedstawione zostały tematy związane
z seksualnością i alkoholizmem. Cesarz
Wilhelm II w ogóle nie cenił Hauptmanna, którego nazywał „socjaldemokratycznym” poetą, a w 1896 roku zgłosił nawet
weto przeciwko przyznaniu mu Nagrody
im. Schillera za utwór pt. „Wniebowzięcie Hanusi”. Nie należy też zapominać
o największym skandalu teatralnym na
Śląsku, jakim był zakaz wystawienia w
Hali Stulecia we Wrocławiu jego sztuki
„Festspiel in deutschen Reimen” (1913).
Zamiast patriotycznej prezentacji armii
pruskiej wystąpili: pokojowo nastrojona
bogini Atena oraz dyrektor teatru, który
przegania ze sceny feldmarszałka von
Blüchera, będącego symboliczną postacią
w wojnach wyzwoleńczych przeciwko
Napoleonowi. Co powiedziałby na to
Eichendorff, który swego czasu zgłosił
się do służby we Freikorpsie Lützowa?
Johannes Rasim Gerhart Hauptmann w 1898 roku na spacerze.
LARES: Niniejszy materiał
uważany jestsłuży
za wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione.
gdyżzum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt.
LARES: Diese Materialien „pra-Ślązaka”,
sind lediglich
jego genealogię
na Śląsku można
prześledzić, począwszy
od XVI wieku.
ojczysty kraj, jeśli mój duchowy rozwój
miał potoczyć się tak, jak się rzeczywiście potoczył. Adolph von Menzel,
Gustav Freytag i inni Ślązacy nigdy nie
powrócili do rodzinnego kraju, toteż
nie znajdujemy go w ich twórczości,
natomiast moja ma swoje korzenie w
ojczystej ziemi, z której czerpałem swe
najlepsze siły”. Gerhart Hauptmann
uważany jest też za „pra-Ślązaka”, gdyż
jego genealogię na Śląsku można prześledzić, począwszy od XVI wieku.
Za granicą Gerhart Hauptmann szybko zyskuje sobie sławę i wielkie poważanie, i to nie tylko dzięki przyznaniu mu
Foto: Zander & Labich, Berlin – Berliner Leben, rocznik I, zeszyt 10
Karolin łůnaczi
dojść trocham, coby iść, podziynkować
za miniůni rok i prosić o łaski na kolejni
rok. Szło se dojść ciynżko, bo słůńcy blyndowało fest, ale co se nie robi do naszyj
świyntyj Anki. Oczywiście jak co roku
szła tyż z nami orkestra. Pomysły majům
rozmajty, a przerwy my mieli wiynci,
niż jak my grali, no, ale co zrobić, tak
to już majům. Ale przinajmnij zawsze
je wesoło. Ksiůndz z nami szoł bez całoł
drůga, to rzykanioł tyż nie brachło.
Na Annabergu, jak to na Annabergu,
ludzi kupa, budów moc, na każdym kroku szło kupić jaky zabawki abo jaky dobry maszkety. Tak to już je, że ze pustymi
rynkami se ze Annabergu nie wrołcoł,
no, chyba że se niy moł czasu na łażyniy
po budach, bo na przikład se zarołz zajś
idzie nazołt. Powiam wům, że czas tyn,
jak my szli, tak szybko przelecioł, że czowiek zajś se cieszi, że na bezrok pódzie
pielgrzymować.
A kołzaniy w tym roku tyż było niesamowity, biskup gołdoł ło tym, że trza
szanować starszych, egal jacy by nie byli,
a to prołda. I nie dojść, że było krótky,
to jeszcze na dodatek taky einmalig, że
dugo go nie pódzie zapůmnieć, a właśnie
taky powinny być ty kołzania, bo nierołz
je dugy i nic z tygo nie idzie wyniyjść.
A wiela dzieci było, niejedny płakały,
niejedny gaworzyły na Mszi, ale wszyjscy
byli bardzo mile widziani, biskup nawet
szczególnie wymieniůł tych bajtlów i podziynkowoł ich rodzicům.
Były tyż kobiyty, kery łoblykły se taky
szpily, że jak by to padać, nie dojść, że nie
na miejscu, to jeszcze ani nikaj nie umiały
wlyjść, naja… chciały fajnie wyglůndać,
a oprócz tygo zwróciły tyż na siebie uwaga, bo kaj nie przełajziyły, to wszyjscy
na niy patrzyli. Przinajmnij były inkszy
jak wszystky inkszy kobiytki, a do tych
szpilków tyż miały elegancky klajdy, jakby
szły na jaky wesely. A potym biyda było
na Komunia zajść. Powiam wům, że tela
lołt już chodzam na Annaberg, ale takygo
czygojś jeszcze nie widziałach, a może
einfach nie zwróciyłach na to uwaga.
A tera cza lyczyć blazy, podziynkować, że szło zajść na Annaberg i przijść
zajś nazołt i czekać na nastympnoł
pielgrzymka. Kto wiy, co do tygo czasu
se zdarzi, beleby yno zdrowiy dopisało
i czasu nie brachowało, żeby tam szło
zajść. A kto nie bůł, niech żałuje, bo richtig fajnie było, jak to co roku. Byli tyż
tacy, co szli ponad piynć godzin, tych to
richtig podziwiům, a wy se już szykujcie
na bezrok. q
I
zajś rok minůł od tygo, że my zajś byli
na Annabergu. W tym roku my zajś
szli jak co roku piechty. No bo przeca zajś
bůł odpust. Zebrało nołs se ze parafii
Nr. 31/1165
Schlesienśląsk Wochenblatt.pl 7
Oppelner Woiwodschaft: Märchennächte mit den Helden der Gebrüder Grimm-Geschichten
Oppelner
Nachrichten
untersagt.
QQRowerowa wycieczka: Miesz-
Zauberhafte Begegnungen
kańcy Dąbrowic (gmina Chrząstowice)
wspólnie wybrali się na wycieczkę
rowerową. W sobotnie popołudnie 19
lipca dąbrowiccy rowerzyści wyruszyli
na ścieżki rowerowe gminy Chrząstowice.
Wycieczkę zakończyli na placu przy świetlicy, gdzie zorganizowano poczęstunek
oraz zabawę taneczną. Po raz pierwszy
taki wspólny rajd odbył się w czerwcu
zeszłego roku. Wydarzenie zorganizowało
Koło DFK Dąbrowice w ramach projektu
„Ożywianie domów spotkań”. Sfinansowane zostało ze środków Ministerstwa
Spraw Wewnętrznych Republiki Federalnej Niemiec za pośrednictwem Związku
Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce.
QQLetzter Wirtschaftsstamm-
tisch mit Konsul Eck: Zu einer dreistündigen Schifffahrt auf der Oder lud
Konsul Peter Eck letzte Woche im Rahmen
seines letzten Wirtschaftsstammtisches
in Oppeln ein. Mehrere Unternehmer und
Vertreter der Deutschen Minderheit fuhren auf dem Fluss und sprachen dabei
über die Zukunft der Wirtschaft in der
Region. Die Idee einer gemeinsamen
Schifffahrt kam vom deutschen Unternehmer Carsten Berman. Für Konsul Eck
ist er ein Beispiel für die Bedeutung des
Wirtschaftsstammtisches: „Als er hier Fuß
fassen wollte, haben wir als Konsulat ihm
in Sachen der Fortbildung seiner Mitarbeiter geholfen. Er war so überrascht,
dass es funktioniert hat, so dass er jetzt,
glaube ich, am besten die Bedeutung
unseres Wirtschaftsstammtisches sieht,
weil er ja direkt davon profitiert hat.” Als
wichtigstes Fazit des Treffens wurde der
Verbesserungsbedarf der Bedingungen
für deutsche Investoren in der Region
genannt. Eine von diesen guten Bedingungen, sei die Zweisprachigkeit der
Region und die Präsenz der deutschen
Minderheit.
Die Kinder konnten ihre eigenen Zaubergetränke herstellen.
Foto: SKGD
Als Abschiedsgeschenk bekam jedes Kind ein märchenhaftes Kissen.
Foto: SKGD
LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do
Morgen hieß es für alle MorgengymFlug auf einem Besen, tanzende Teilnehmer ein Märchenschloss bauten.
Nach dem
Malen, Schneiden, Kleben hat den
nastik. Danach gab es Frühstückt. Zum
Nixen,LARES:
brennende
Wolken
und ein „Das
Diese
Materialien
sind
lediglich
Lesen bereitgestellt.
Jegliche
Vervielfältigung
istGestrengstens untersagt.
Märchenlesen,
Kindern
besonders
viel Spaßzum
gemacht
Abschluss
gab es die Kinder kleine
gemeinsamer Tanz mit Schneewitt- und nach dem Zusammenbau hat auf
schenke – Märchenbücher der Gebrüder
Basteln und Zaubern
Grimm. „Mit dem Projekt wollen wir
chen: die Märchennächte, die von die Kinder schon die nächste Überrakonnten
die
kleinen
gewartet, nämlich eine Zauerreichen, dass die Kinder spielerisch
der Oppelner SKGD in den letzten schung
Zauberlehrlinge die
berschule“, berichtet Natalia Jasik von
die deutsche Sprache im Alltag erleben,
Wochen in zehn DFK der Woiwod- der SKGD. Die Kinder haben gelernt,
die Kultur, Geschichte und Tradition
Nacht in der DFKihrer Heimat kennen lernen, aber auch,
schaft veranstaltet wurden, hatten wie man Drachentränen mit tanzenden
Begegungsstätte
LARES: Niniejszy
służyundwyłącznie
do
wmit
jakikolwiek
Nixenmateriał
zaubert. Um Eltern
Großdass sie
ihren Eltern bzw. sposób
Großeltern zabronione.
jede Menge Höhepunkte.
A
eltern der Kinder zu überzeugen, dass
in den DFK zusammenkommen und
verbringen.
lediglich
zum
Lesen bereitgestellt.
Jegliche
Vervielfältigung
sie einesind
Zauberschule
besucht
haben,
dadurch
einen stärkeren Bezugist
zu den
n jeder Veranstaltung in der Reihe Deutsche Märchennacht nahmen 15 Kinder im Alter vom sieben
bis neun Jahren teil. Die Kinder unter
Betreuung eines Deutschlehrers, Vertretern der DFK sowie Eltern hatten
die Gelegenheit, deutsche Märchen von
kompetenten Lektoren zu hören. Nach
dem Märchenlesen und dem Abendessen gab es eine Bastelstunde, in der die
bekamen sie ein Zeugnis. Danach kam
Schneewittchen, mit dem sie tanzten,
sangen und herumtobten. Die Kinder
verwandelten sich für einen Moment in
eine Märchenfigur, um zum Beispiel mit
den Bremer Stadtmusikanten gemeinsam
zu musizieren. Nach den Spielen wurde
es aber Zeit zum Ausruhen und Schlafen. Die Kleinen konnten entweder noch
Märchen auf Deutsch hören oder sich
einen Märchenfilm ansehen. Der Höhepunkt war das gemeinsame Zubettgehen
in der DFK-Begegnungsstätte unter den
wachsamen Augen der Betreuer. Zum
Schlafen erhielt jedes Kind als Andenken
ein märchenhaftes Kissen. Am nächsten
DFK entwickeln“, meint Natalia Jasik.
Die zehn Märchennächte in den DFK
waren ein gemeinsames Projekt der Oppelner Sozial-Kulturellen Gesellschaft
der Deutschen, der AGMO e.V. und des
deutschen Konsulats in Oppeln. Die beiden letzten haben das Vorhaben auch
finanziell unterstützt.
adur
QQSportowe rozmowy: Analiza
struktur organizacyjnych
sportu w NadLARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens
untersagt.
renii-Palatynacie, źródeł ich finansowa-
Daniec: Festyn byłych i obecnych mieszkańców
Kattowitz: Musikfestival mit deutschen Bands
nia oraz docelowo rozwój tej dziedziny
współpracy pomiędzy regionami partnerskimi były celem zainicjowanej przez
marszałka województwa opolskiego Andrzeja Bułę podróży studyjnej do Nadrenii-Palatynatu. Kluczowym punktem programu było spotkanie robocze w siedzibie
Federacji Sportu Nadrenii-Palatynatu,
podczas którego gospodarze szczegółowo
omówili strukturę organizacyjną sportu
w Niemczech. Równie ważne były także
rozmowy kooperacyjne pomiędzy przedstawicielami stowarzyszeń o podobnych
profilach działalności, podczas których
potencjalni partnerzy z obydwu regionów
mieli okazję do omówienia możliwości
organizacji wspólnych przedsięwzięć.
Np. Ewa Hałambiec, dyrektor Opolskiego
Oddziału Regionalnego Stowarzyszenia
„Olimpiady Specjalne Polska”, wraz z
Michaelem Bergweilerem ze Special
Olympics Rheinland-Pfalz rozmawiali o
możliwości organizacji wspólnych igrzysk
adresowanych do sportowców z niepełnosprawnością intelektualną. Pierwsze
wspólne igrzyska zaplanowano na czerwiec 2015 r.
LARES: Niniejszy
materiał służy wyłącznie
do czytania. Powielanie
w jakikolwiek
sposób zabronione.
Słoneczna
biesiada
Einfach
mal OFF
gehen
LARES:
Na festyn
„DaniecDiese
wczorajMaterialien
i dziś/Danietz gestern und heute. Heimattreffen” zjechali w weekend 18–20
lipca br. byli i obecni mieszkańcy
sołectwa, by wspólnie świętować.
Bogaty program artystyczny oraz
słoneczna pogoda zachęciły wielu
gości do
udziału w
wydarzeniu,
któLARES:
Diese
Materialien
re już chyba na trwałe zapisało się
w kalendarzu imprez w Dańcu.
T
rzydniowe święto zaczęło się od
dyskoteki z DJ Primo. Drugi dzień
należał do strażaków, którzy rywalizowali ze sobą w Gminnych Zawodach
Sportowo-Pożarniczych. Najwięcej
laurów zdobyła Ochotnicza Straż Pożarna z Dębia. Pierwsze miejsca zgarnęli
Seniorzy, Kobiety oraz Młodzieżowa
Drużyna Pożarnicza. Bezkonkurencyjne
były Oldgirls. Drużyna Oldboys z Dębia tym razem została pokonana przez
Oldboysów z Chrząstowic. W grupie
C za kobietami z Dębia na podium
stanęły kobiety z OSP Dębska Kuźnia.
W kategorii Seniorzy (grupa A) drugie
miejsce zajęli strażacy z Ochotniczej
Straży Pożarnej w Dębskiej Kuźni, trzecie – ochotnicy z Falmirowic. Młodzieżowa Drużyna Pożarnicza z Falmirowic
zajęła II miejsce, natomiast MDP z OSP
Daniec uplasowała się na III miejscu.
Po zawodach strażackich ruszyła
biesiada pod namiotem. Na wesoło
zaprezentował się Kabaret Stan Tutaj,
Artur Rojek, Kopf der Gruppe Myslovitz, ist Organisator des Festivals.
Foto: Wikipedia
OFF will nicht trendig sein, es
Das OFF-Festival
in Kattowitz
mau- en. Das
do czytania.
Powielanie
w jakikolwiek
sposób
Trends
setzen. Dabei verfolgt
Or- zabronione.
sert sich vom Geheimtipp zur Top will
ganisator Artur Rojek, Kopf der Band
sind
lediglich
zum Lesen
bereitgestellt.
Jegliche
Vervielfältigung
Biesiadowaniu
przewodził
niezastąpiony Leonard
adresse
für Musikfreunde. Auch
aus Myslowitz,
eine teils aufgezwungene
Malcharczyk.
Foto: Krystian Smolka
stare dobre przeboje przypomniał Gang
Marcela, wystąpił też zespół Horyzont.
Do późnych godzin nocnych trwała
zabawa z zespołem Bravo i DJ Archy.
Koncertem Orkiestry Dętej działającej
przy OSP Strzelce Opolskie rozpoczął
się trzeci dzień zabawy w Dańcu. Na scenie wystąpił zespół wokalny Dan-Berg,
formacja taneczna Hałas, Dominika i
Janusz Żyłka.
Organizatorami wydarzenia były:
Koło DFK Daniec, Rada Sołecka oraz
Ochotnicza Straż Pożarna. Finansowo
festyn wsparli liczni sponsorzy, wśród
których był m.in. Konsulat RFN w
Opolu.
A. Kurc/adur
Deutschland stehen in diesem Jahr
vom 31. Juli bis 3. August Künstler
auf der Bühne.
Philosophie: Man habe einfach kein
Geld um große, bekannte Bands zu
buchen, sagt Rojek, der die Kapellen
aus dem In- und Ausland nach seinem
eigenen Gusto auswählt.
Die Strategie geht auf. 2011 gewann
das OFF den renommierten EuropeanFestival-Award in der Kategorie „Bestes mittelgroßes Festival“ und landet in
zahlreichen Festivalranglisten immer
wieder auf den vorderen Plätzen. Beim
deutschen Publikum ist das OFF auch
wegen seines günstigen Eintrittspreises
angesagt, drei Tage plus Camping gibt es
ab etwa 45 Euro. Ein Ticket für Rock am
Ring am Nürburgring in Deutschland
kostete dagegen etwa 190 Euro.
jp
QQDeutschprüfung: Wer gerne als
Deutschlehrer im Kindergarten tätig sein
T
will, der kann an einem Deutschexamen
teilnehmen, das am 28. August im Sitz
he Notwist aus Weilheim haben
sogar den Posten als Hauptact abgestaubt. Am Sonnabend, dem 2. August, beschallt die dreiköpfige Indieband
ab 21:00 Uhr das Festivalgelände am
Stauweiher (Dolina Trzech Stawów) in
Kattowitz mit ihren teils elektronisch
sphärischen, teils rockigen Klängen.
Schon am Freitag tritt Multiinstrumentalist und ehemaliges Mitglied der Band
Kraftwerk Michael Rother auf.
Neben diesen bekannten Namen
treibt es das Publikum vor allem wegen
Neuentdeckungen nach Ostoberschlesi-
der Deutschenuntersagt.
Bildungsgesellschaft in
Oppeln (ul. M. Konopnickiej 6, im vierten
Stock) veranstaltet wird. Beginn ist um
9:00 Uhr. Mehr Infos gibt es unter der
Telefonnummer 77 44 19 200. adur
Oppelner Nachrichten
war eine Zeitung, die von 1895 bis
1935 im Oppelner Land erschien.
untersagt.
8 LARES:
Wochenblatt.pl
Schlesienśląsk 1. – 7. August 2014
Pazurkiem
Kotysia
Jelenia Góra: Dolina Pałaców i Ogrodów Kotliny Jeleniogórskiej w... Sejmie
Skarby nadal nie odkryte
Nowy mur
E
uropa cierpi. Nie tylko opłakuje
ofiary katastrofy malezyjskiego
samolotu, zestrzelonego nad obszarem kontrolowanym przez prorosyjskich separatystów na wschodzie
Ukrainy, ale też nie potrafi znaleźć
jedności w polityce zagranicznej.
W czasie, gdy Bruksela nakłada
na Moskwę kolejne sankcje, rosyjscy
żołnierze przechodzą nad Loarą
szkolenie z obsługi nowoczesnego
okrętu zakupionego we Francji,
a premier Węgier wyraźnie daje
do zrozumienia, że nie jest zainteresowany konfliktem z Rosją.
Kością niezgody jest planowana
od kilku lat budowa gazociągu South
Stream, który miałby zaopatrywać
zainteresowane kraje: Bułgarię,
Węgry, Serbię, Austrię, Grecję
i Włochy. Zdaniem Jerzego Buzka,
który w Parlamencie Europejskim
pełni funkcję przewodniczącego
Komisji Przemysłu, Badań i Energii,
South Stream stanowi zagrożenie dla
całej Europy Środkowo-Wschodniej,
bo tworzy nowy, tym razem „gazowy” mur berliński. Buzek używa
mocnych słów, ale może to ostatnia
chwila, aby zapobiec pełnemu uzależnieniu energetycznemu od Rosji?
Problem w tym, że nikt nie wymyślił
na nie remedium.
W kwestii chowania głowy w piasek Europa ma już doświadczenie.
Oby dzisiaj do Ukrainy nie podeszła
tak jak do Czechosłowacji w 1938
roku.
Józef Kotyś
Dolina Pałaców i Ogrodów Kotliny Jeleniogórskiej to dobro o szczególnym
znaczeniu dla kultury europejskiej, dlatego zasługuje na wpis na Listę
światowego dziedzictwa UNESCO, ale wciąż nie jest to wiedza powszechna
LARES: Niniejszy
służy
do czytania.
Powielanie
nawetmateriał
w Jeleniej Górze.
Ewawyłącznie
Kopacz, marszałek
Sejmu RP, o tym
wie. Nie
mogłasind
oderwać
oczu od modelu
pałacu wbereitgestellt.
Wojanowie z Parku Miniatur
lediglich
zum Lesen
Zabytków Dolnego Śląska w Kowarach, który został gwiazdą wystawy
w Sejmie. Marszałek Kopacz otworzyła ją 22 lipca. I zrobiła wielkie oczy.
B
O ile jeleniogórzanie
mają jakieś pojęcie
o wartości
DolinyPowielanie w jakikolwiek sposób zabronione.
czytania.
Pałaców i Ogrodów
Kotliny Jeleniogórskiej,
to o urzędnikach
marszałka Dolnego
Śląska nawet tego nie
można powiedzieć.
o informacja, że w cieniu Śnieżki
jest wieś o architekturze żywcem
przeniesionej z Tyrolu, robi wrażenie.
Mowa o Mysłakowicach, w której letnią rezydencję miał król pruski. On to,
protestant, dał zgodę swym współwyznawcom, żeby osiedlili się tuż pod jego
bokiem, bo w ojczyźnie byli z powodu
konfesji szykanowani. Co więcej, król
nakazał swym architektom, żeby styl
tyrolski zaszczepili w Mysłakowicach
i w okolicy.
LARES: Niniejszy
Kotlina Jeleniogórska była trendy
Królsind
zaszczepił
coś jeszcze –zum
modę na
lediglich
Karkonosze, Rudawy Janowickie i Kotli- dzięki wpływom pruskiej arystokratki na
nę Jeleniogórską wśród pruskiej arystokracji. W efekcie na około stu kilometrach kwadratowych powstało w XIX w.
kilkadziesiąt rezydencji, które utworzyły
jednolite założenie pałacowo-parkowe w
stylu angielskim (romantycznym). Ma
wspólną oś symetrii – Śnieżkę. Nie było
góry wyższej w całych Prusach. Tym,
czym dla renesansu są Włochy, tym
dla romantyzmu stał się rejon Jeleniej
Góry, zwany obecnie Doliną Pałaców i
Ogrodów Kotliny Jeleniogórskiej. Z prostego powodu. Poczdam i Berlin, gdzie
rezydowali na stałe królowie pruscy,
zostały już przestrzennie umeblowane.
Nawet władca nie był w stanie tego ładu
zmienić, choćby chciał. W tej sytuacji
król Prus, który stał się ikoną romantyzmu, zrealizował swe wizje w rejonie
Jeleniej Góry.
Na ten niezwykły krajobraz składają
się m.in. kościoły. Na ogół są po dwa
– katolicki i ewangelicki – w każdej
miejscowości, bo wyznaniowo tutejsi mieszkańcy nie byli monolitem. W
konsekwencji w pobliżu stoją pastorówka i plebania oraz są dwa wyznaniowe
cmentarze. Pomiędzy kościołami stała
karczma, gdzie załatwiano interesy.
W Mysłakowicach zachowały się
domy tyrolskie, a w sąsiednich wsiach
– sporo domów przysłupowych zwanych
łużyckimi. Ich konstrukcja była odporna
na drgania krosien – z tkactwa utrzymywały się całe wsie w Sudetach i na
Pogórzu Sudeckim. Z kolei w Karpaczu
fenomenie kulturowym Doliny Pałaców i Ogrodów Kotliny Jeleniogórskiej opowiedział w Sejmie Piotr Napierała
dworze pruskim stanął kościół Wang – O(pierwszy
z prawej). Od lewej stoją: Ewa Kopacz (marszałek Sejmu RP), prof. dr hab. Alicja Chybicka (senator RP),
obecnie jedyna budowla wikingów poza Marian i Małgorzata Piaseccy (właściciele Parku Miniatur Zabytków Dolnego Śląska w Kowarach). Foto: M. Perzyński
Skandynawią.
skiej, nie pojawił się żaden z członków Uzdrowisko pod kroplówką
Fenomen w skali 1:25
Zarządu Województwa Dolnośląskiego.
Paweł Skrzywanek, prezes uzdrowiska
Park Miniatur Zabytków Dolnego Co więcej, nie delegowali nikogo choćby Szczawno-Jedlina, zobaczył miniaturę
Śląska w Kowarach jest najlepszym z wydziału promocji.
Wojanowa i zobaczył oczyma wyobraźni
miejscem, żeby się przekonać, jak nieidentyczną miniaturę przedstawiającą
samowitym kulturowo miejscem jest Wystawa w trójwymiarze
jedną z budowli kurortu w SzczawnieDolina Pałaców i Ogrodów. Zamki, paPromocję trzeba wziąć we własne -Zdroju. Ale zamówienia nie złożył,
łace, kościoły, starówka Jeleniej Góry, ręce. Zofia Czernow, jeleniogórska gdy dowiedział się, że wykonanie tego
ratusze, górskie schroniska w skali 1:25 poseł, stała się w Sejmie ambasadorką typu modelu to koszt około 60 tys. zł.
są znakomitą lekcją regionalizmu. To Doliny Pałaców i Ogrodów Kotliny Je- Uzdrowiska na taki wydatek nie stać. Jest
towar w Polsce deficytowy. Edukacja leniogórskiej. Plansze, na których poka- pod kroplówką finansową samorządu
regionalna została kilka lat temu spro- zano m.in. pałace: Wojanów, Łomnica, województwa dolnośląskiego.
wadzona w szkołach do zera – nie ma Paulinum w Jeleniej Górze, Karpniki,
Samorządowcy – głównie wójtowie i
już w programie edukacyjnej ścieżki Cieplice (dawna rezydencja hrabiów burmistrzowie – zjawili się na otwarciu
regionalnej. Tak strzeliliśmy sobie w Schaffgotsch), Bukowiec, Pakoszów, wie- wystawy licznie. Nie pożałowali też swego
kolano. Brak znajomości tożsamości żę rycerską w Siedlęcinie i willę noblisty czasu posłowie i senatorowie z Dolnego
własnego miejsca zamieszkania wpływa Gerharta Hauptmanna w Jagniątkowie, Śląska wszystkich opcji. Przybyła spora
ujemnie na jakość życia. Brak wiedzy o stanęły w pobliżu sali posiedzeń Sejmu. reprezentacja właścicieli pałaców, wśród
atutach okolicy stawia bowiem pod zna- Ewa Kopacz, marszałek Sejmu, która nich baronowa Elisabeth von Küster z pakiem zapytania możliwość stworzenia wystawę otworzyła, skupiła jednak łacu Łomnica oraz szef Fundacji Doliny
z miejscowych atrakcji produktu tury- głównie uwagę na miniaturze pałacu w Pałaców i Ogrodów Kotliny Jeleniogórstycznego. A turystyka to dziś przemysł, Wojanowie. Przydała prezentacji waloru skiej Piotr Napierała, który opowiedział
który przynosi ogromne dochody.
trójwymiaru i dała pojęcie o architekto- o wyjątkowości tego miejsca. Tu, gdzie
O ile jeleniogórzanie mają choć mgli- nicznym bogactwie okolic Jeleniej Góry. pokazano wystawę, suną m.in. wycieczki
ste pojęcie o skarbie, jakim jest Dolina Szefowa parlamentu nie kryła podziwu zwiedzające gmach parlamentu, co czyni
Pałaców i Ogrodów Kotliny Jelenio- dla Mariana Piaseckiego, twórcy parku prezentację dodatkowo atrakcyjną progórskiej, to o urzędnikach marszałka miniatur w Kowarach. – Wspaniała mocyjnie. Model pałacu w Wojanowie
Dolnego Śląska nawet tego nie można robota, niezwykła precyzja – usłyszał. po wystawie w Warszawie trafi – jako
powiedzieć. Na Kongresie Turysty- Jednocześnie przyznała, że w okolicach reklama Karkonoszy i ich okolic – do
ki Kulturowej, który odbył się 18 i 19 Jeleniej Góry nigdy nie była. To dla niej Parku Miniatur Latarni Morskich, który
października ubiegłego roku w pałacu w terra incognita. Marian Piasecki od razu Marian Piasecki utworzył i prowadzi z
Wojanowie z inicjatywy Fundacji Doliny zareagował. Szefowa parlamentu jego powodzeniem w Niechorzu.
Marek Perzyński
Pałaców i Ogrodów Kotliny Jeleniogór- zaproszenie przyjęła.
TERMINE
QQKatowice: Muzeum
Historii KatoLARES:
wic zaprasza na wystawę „Kresowianie w
LARES:
DiesenaMaterialien
Katowicach,
katowiczanie
Kresach”.
Wystawę można oglądać do 26 września.
QQBreslau: Die deutsche Minderheit
in Breslau veranstaltet zum zweiten Mal
einen deutsch-polnischen Tandemsprachkurs für zehn deutsche und zehn polnische Teilnehmer. Der Kurs findet vom 11.
bis 21. September im DSKG-Sitz statt.
Anmeldeschluss ist der 11. August. Anmeldung und Informationen bei Hanna
Teschner unter aktion-west-ost@bdkj.
de. Mehr Infos gibt es unter www.ntks.
wroclaw.pl.
Klein Stanisch: Fahrradtour im Flusstal der Malapane
Auf den Spuren von Peter Schrat
QQNeustadt: AmLARES:
2. August beAuf ihrem Weg
zur an der Mischline
Mehr als
80 Interessierte
nahmen
ginntLARES:
auf dem Neustädter
das 8.
DieseRing
Materialien
sind
lediglich zum
Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens
untersagt.
gelegenen „Alten Mühle” besichtigten
Internationale Jazz-Festival. Das genaue
Programm gibt es auf der Internetseite
www.prudnik.pl.
am 26. Juli an einer Fahrradtour in
die Tagestouristen die an geschützKlein Stanisch teil. Im Mittelpunkt
ten Tier- und Pflanzenarten reichen
Weiher, eine kleine Waldquelle, das
stand die Erhabenheit der Landgeheimnisvolle Schwarze Loch sowie
schaft
im
Flusstal
der
Malapane
QQChróścice: 2 i 3 sierpnia odbędzie
die nördlich von Vossowska befindund deren rechtem Nebenfluss, der
lichen Biberstandorte und einen 160
się festyn rodzinny na parkingu za OSP
LARES:
Niniejszy
materiał
służy
wyłącznie
do
czytania.
Powielanie
w
jakikolwiek
sposób
zabronione.
Jahre alten Kiefernwald. Über die
Mischline. Beide werden im Werk
w Chróścicach (gmina Dobrzeń Wielki).
Waldpfade führten sie der als Tourleiter
W sobotę
od
20.00
zabawa
taneczna
z
von
Georg
Hauptstock
beschrieben.
untersagt.
zespołem Magnetic. W niedzielę występy
artystyczne, pokaz rzeźbienia w drewnie,
gry i zabawy dla dzieci. Więcej na www.
gokdobrzenwielki.pl.
A
uf die über Feldwege und Waldschneisen führende Route hatten
sich neben Mitgliedern der Fahrradsektionen aus Zawadzki, Gleiwitz und
Groß Strehlitz auch zu einem aktiven
Zeitvertreib aufgelegte Bewohner aus
umliegenden Ortschaften aufgemacht.
Am Start wurden alle von den Veranstaltern begrüßt: Alfred Feliks, Chef der
PTTK-Betriebsabteilung der Andreashütte (Huta Andrzej) in Zawadzki, und
Józef Kotyś, Direktor der Bibliothek und
des Kulturzentrums in Colonnowska.
Ihre Fahrt auf der 25 km langen
Strecke begannen die Radler vor dem
Haus, in dem von 1937 bis 1944 Georg Hauptstock (Künstlername: Peter
Schrat) wohnte. Sie fuhren anschlie-
fungierende Piotr Jendruś und Förster
Krzysztof Sawczuk. Nach dreistündiger
Reise gelangten die Teilnehmer dann
an die Mischline, die vor siebzig Jahren vom Verfasser des Buches „Peter
Schrat” so beschrieben wurde: „Unten
gräbt das klare, dunkelfließende Wasser
durch die Moorwiesen in krummen
Linien seinen Weg. Zwischen den breiten, fetten Erlen und den buschigen
Weiden hüben und drüben stehen die
rotbraunen Kiefernstämme. Die letzte
Sonne brennt durch ihre aufgerauhten
Auf den Weg machten sich neben Mitgliedern der Fahrradklubs aus Zawadzki, Gleiwitz und Groß Strehlitz auch
Leiber und macht sie rot wie das Fell
aktive Bürger umliegender Ortschaften.
Foto: J. Stemplewski
des Eichkaters. Ihr meine Malerfreunde
ßend am historischen örtlichen Schul- Dort bekamen Sie Informationen zur mit euren Pastellen und Aquarellen,
gebäude und an der Urbanus-Kapelle Geschichte von Klein Stanisch, zu Georg was würden eure Farben zu diesem
vorbei und erreichten schließlich eine Hauptstock und zu dessen Platz in der Spiel sagen?“
Józef Kotyś
Anhöhe im westlichen Teil des Dorfes. schlesischen Literatur.
QQGörlitz: In derLARES:
Reihe „Kaffee und
Kuchen: natürlich schlesisch“ findet im
Schlesischen Museum in Görlitz am 6.
August ein Vortrag „Ein gelehrter Adliger.
Die schlesischen Reisen des Adolf Traugott
v. Gersdorf“ statt. Ab 15:00 Uhr spricht
Kai Wenzel über den gelehrten Adligen
aus der Oberlausitz, der als einer der
besten Kenner des Riesengebirges und
des niederschlesischen Vorlandes galt.
adur
LARES: Diese Materialien sind lediglich
bereitgestellt. Jegliche
Nr. 31/1165
Glaubezum
undLesen
ReligionWiara
i religia Wochenblatt.pl 9
Feierlichkeiten: St. Anna-Ablass in Rosenberg
Ablass mit deutschen Elementen
Kronika Parafialna
Foto: M. Perzyński
QQWrocław:„W hołdzie” to niezwykła
wystawa w kolegiacie Świętego Krzyża.
Sługa Boży ks. untersagt.
Robert Spiske, niemiecki
ksiądz działający we Wrocławiu w XIX w.,
założyciel zgromadzenia sióstr jadwiżanek, czeka na wyniesienie na ołtarze. Ewa
Walczak-Jackiewicz sportretowała go w
kwiecie wieku (foto). To jedna z prac,
którą można zobaczyć we wrocławskiej
kolegiacie Świętego Krzyża. Wystawa jest
dziękczynieniem wrocławskich plastyków
związanych z duszpasterstwem akademickim za kanonizację Jana Pawła II.
Duszpasterstwo powstało 31 lat temu
przy okazji wystawy, którą plastycy zorganizowali z okazji pierwszej wizyty Jana
Pawła II we Wrocławiu. Kościół był wtedy
jedyną przestrzenią wolności w Polsce
rządzonej przez komunistów. Jego mury
dawały nieskrępowaną możliwość wypowiedzi twórczej wszystkim – także
osobom religijnie letnim czy wręcz nie
związanym z Kościołem w ogóle. Wystawa, która jest obecnie czynna w kolegiacie Świętego Krzyża, tamte wydarzenia
przypomina.
Marek Perzyński
Neben seiner Arbeit als Seelsorger ist Pfarrer Dr. Konrad Freier auch ein begeisterter Hobbymaler. Er malte unter
Fotos: Johannes Rasim
anderem mehrere Bischöfe, Pfarrer und Ordensgründer u. a. für die Rosenberger Gemeinde.
Zu Fuß, mit dem Fahrrad oder dem Auto – viele Pilgerten zum St. Anna-Ablass nach Rosenberg.
Rosenberg und kam 1974 als Aussiedler
Das Wetter hat es gut gemeint mit Stellung der Familie in der heutigen Zeit
Bischof Stobrawa:
undsind
zitiertelediglich
die Worte des
Papstes
nach
Westfalen in die Erzdiözese
LARES:
zum
Lesen
bereitgestellt.
Jegliche
Vervielfältigung
istPastrengstens untersagt.
den Pilgern,
vonDiese
denen Materialien
sich viele ist
Die Heilige Anna wird
Franziskus, der im vergangenen Herbst
derborn. Er war zunächst fünf Jahre
mit dem Fahrrad oder zu Fuß zum die Familie als den Motor der Welt und
lang als Vikar in der Stadtgemeinde St.
uns den Weg weisen
Petri in Geseke tätig, danach ab 1980
Gnadenbild der Heiligen Mutter der Geschichte bezeichnete. Die Familie
und
uns
helfen,
dass
ein Ort, wo wir beten lernen, so
in Borgentreich-Bühne in OstwestfaAnna nach Rosenberg aufmachten. wäre
wir nicht irren.
der Bischof. „Genauso wie bei unseren
len als Pfarrer der St. Vitus-Gemeinde.
D
er Hauptzelebrant der sonntäglichen Eucharistiefeier (um 11:00
Uhr) war der Oppelner Weihbischof
Paweł Stobrawa. In seiner Predigt erinnerte er u.a. daran, dass die Heilige Anna – Patronin der Diözese Oppeln und Oberschlesiens – und ihr
Ehemann, der Heilige Joachim, auch
Schutzpatrone der Familien sind. Bischof Stobrawa betonte, wie wichtig die
Vorfahren, die seit Jahrhunderten nach
Während seiner Pastoralzeit absolvierte
vertrauen. Die Heilige Anna mit ihrer
Tochter Maria und ihrem Enkel, dem
Jesuskind, wird uns den Weg weisen
und uns helfen, dass wir nicht irren und
Heilige Messe in deutscher Sprache und des Heiligen Rochus (16. August)
(um 9:00 Uhr) Pfarrer Dr. Konrad nach Rosenberg und hält dort auch die
Freier aus Geseke in Westfalen. Pfar- Ablasspredigten.
Johannes Rasim/kan
rer Freier ist gebürtig aus Wyssoka bei
Rosenberg
zum Gnadenbild
er einwFernstudium
an der Universität
LARES: Niniejszy
materiał
służypilgerten,
wyłącznie do czytania. Powielanie
jakikolwiek
sposób zabronione.
so sollten auch heute unsere Familien
in Lublin, das er mit der Promotion
das Gebet an die jüngeren Generationen von dem rechten Weg abkommen“, hieß im Bereich Kirchenrecht abschloss.
sindund
lediglich
zum Lesen
bereitgestellt.
Jegliche
SeitVervielfältigung
30 Jahren kommt er alljährlich
weitergeben
sich der Großmutter
es in der
Predigt.
QQPożar w Bytomiu-Bobrku: 23
Jesu mit ihren Sorgen und Nöten anWie auch in den Vorjahren, las die zu den Ablässen der Heiligen Anna
lipca o godz. 19.20 został zaprószony
ogień w drewnianym kościele ewangelickim w Bytomiu-Bobrku. Pożar strawił
część dachu, wieżę i pomieszczenia gospodarcze. Akcja ratownicza zakończyła
się o 22.30. Dzięki szybkim i sprawnym
działaniom nie dopuszczono do rozprzestrzenienia się pożaru na pozostałą
część drewnianego kościoła. Kościół został
wybudowany w 1932 r. z drewnianych
prefabrykatów i należał do pobliskiej
huty. W tym kościele na nabożeństwach
i modlitwach spotykali się hutnicy i górnicy wyznania ewangelickiego z dzielnic
Bobrek i Karb.
LARES:
Diese zu
Materialien
bereitgestellt.
Neviges:
Wallfahrt
St. Anna sind lediglich zum Lesen
Mikołajki:
Muzeum Reformacji
Zwei Bischöfe
Galeria z misją
Mikołajki (Nikolaiken) to historyczLARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie
ne, powstałe w połowie XV wieku,
miasto
położone w Krainie
WielLARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen
bereitgestellt.
Jegliche
QQAkcja charytatywna: „Tornikich Jezior Mazurskich. Od 1842
roku jego stałym elementem jest
klasycystyczny kościół ewangelicki
Świętej Trójcy.
ster pełen Uśmiechów” to akcja, której
celem jest zwiększanie szans edukacyjnych uczniów poprzez zebranie funduszy
na zakup i wyposażenie plecaków dla
najuboższych uczniów w archidiecezji
katowickiej. Akcja zostanie przeprowadzona od 15 sierpnia do 2 września
i będzie polegać na zbiórce przyborów
szkolnych (piórniki, zeszyty, bloki rysunkowe, kredki, farby, flamastry, plastelina
i przybory geometryczne) w parafiach,
które zamówiły plecaki. Plecaki można
zamawiać w Centrali Caritas Archidiecezji
Katowickiej mailowo (katowice@caritas.
pl) lub telefonicznie (32 251 67 22). Ilość
plecaków ograniczona. Plecaki przekazane zostaną najuboższym uczniom za pośrednictwem duszpasterzy, parafialnych
zespołów Caritas, katechetów.
go KarlPowielanie
Friedrich
LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznieaprojektował
do czytania.
Z
Schinkel. Tuż obok XIX-wiecznego domu
bożego znajduje sięJegliche
jedno z
bereitgestellt.
najciekawszych mazurskich muzeów.
Erzbischof Alfons Nossol beim Pontifikalamt der Mutter-Anna-Wallfahrt in Neviges.
Foto: Damian Spielvogel
Muzeum Reformacji Polskiej. Założył
je w 1974 roku pochodzący z Cieszyna
pastor Władysław Pilch-Pilchowski,
ówczesny proboszcz parafii mikołajskiej. Inicjatorem powstania tej galerii
był prof. Stanisław Lorenz, ewangelik,
wieloletni dyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie.
Budynek probostwa, w którym znajduje się obecnie muzeum, powstał w
połowie XIX w. Do 1988 r. zbiory były
eksponowane w kościele, a następnie w
dawnym budynku liceum im. Marion
von Dönhoff.
– W czasie przełomu politycznego w Polsce zamierzano zlikwidować
muzeum. Z pomocą przyszła jednak
Parafia Ewangelicko-Augsburska i jej
nowy proboszcz ks. Franciszek Czudek –
mówi Rejnold Kuchn, dzisiejszy opiekun
muzeum w Mikołajkach. Władze miasta
notarialnie przekazały parafii budynek
dawnej ewangelickiej plebanii. W 2002
r., po jego gruntownej przebudowie, muzeum mogło ponownie otworzyć swoje
podwoje.
Placówka posiada około 1050 eksponatów. Wśród nich są unikatowe zbiory
piśmiennictwa i drukarstwa polskiego
na Mazurach do 1945 r. Są też księgi
parafialne, tablice z nazwiskami mieszkańców Mikołajek poległych podczas
wojen napoleońskich.
– Jest też ponad 40 przekładów Biblii
na język polski, najstarszy z nich pochodzi z 1726 roku, a także tłumaczeń
Budynek probostwa, w którym znajduje się Muzeum
Reformacji, powstał w połowie XIX w.
Foto: A. Czesla
W zbiorach muzeum
„Wenn Schlesier pilgern, dann haben sie nicht nur einen Bischof, sondern
znajdują się m.in.
gleich zwei Bischöfe dabei“ – mit diesen Worten begrüßte der Wallfahrtsparafialne,sposób zabronione.
LARES:
Niniejszy
służy
wyłącznie do czytania. Powielanie wksięgi
jakikolwiek
leiter, Pater Othmar
Brüggemann
OFM, diemateriał
Teilnehmer der
diesjährigen
tablice
z nazwiskami
Mutter-Anna-Wallfahrt.
D
mieszkańców Mikołajek
Liebe soll das
poległych podczas
zwischenmenschliche
wojen napoleońskich.
Verhalten prägen –
QQKöln: Am 23. Juli ist in einem
appellierte Erzbischof
Festgottesdienst der Ankunft der GeLARES: Niniejszy materiał
wŚwiętego
jakikolwiek
sposób
Alfons Nossolsłuży
in wyłącznie do czytania. Powielanie
beine der Heiligen Drei Könige in Köln
Pisma
na język niemiecki,
cze- zabronione.
vor 850 Jahren gedacht worden. Nach
seiner Predigt.
ski, rosyjski, szwedzki i inne – wylicza
ie beiden Bischöfe waren der emeritierte oberschlesische Erzbischof
Alfons Nossol und der aus Peru kommende Alt-Bischof Bernhard Kühnel
Langer MSC, dessen Wiege im schlesischen Kreis Neisse stand.
Erzbischof Nossol, der das feierliche
Pontifikalamt zelebrierte, ging in seiner
Predigt u.a. auf die Bedeutung der Liebe
im christlichen Leben ein. Liebe – so
Erzbischof Nossol – sollte das zwischenmenschliche Verhalten prägen. Er rief
den Wallfahrern zu, sie mögen die Liebe
gegen jegliche Form der Gewalt, darunter auch gegen Vertreibungen, einsetzen.
Das Pontifikalamt umrahmten musikalisch das Oberschlesische Blasorchester, dirigiert von Andreas Bartylla, der
Chor der Oberschlesischen Bergmänner,
geleitet von Georg Pyrlik, sowie MarcDavid Schwarz an der Orgel.
Zahlreiche Pilger kamen in traditionellen Trachten aus Nieder- und Oberschlesien, darunter auch Kinder und
Jugendliche.
Nach dem Wallfahrtsgottesdienst
konnten sich die Besucher, einige waren
Vervielfältigung
ist strengstens
untersagt.
Rejnold
Kuchn. Oprócz dzieł religijnych
dem Gottesdienst
konnten Besucher unter
sogar aus Berlin, Bayern und Hessen
angereist, an weiteren Darbietungen
des Oberschlesischen Blasorchesters,
des Chors der Oberschlesischen Bergmänner und der Trachtengruppen auf
dem Klostervorplatz erfreuen. Die feierliche Marienversperandacht zelebrierten
ebenfalls Erzbischof Nossol und Bischof
Kühnel Langer, die aufgrund des feierlichen Anlasses mit Mitra erschienen
sind.
Die traditionelle Mutter-Anna-Wallfahrt ist eine religiöse Großveranstaltung, die auch konfessionsübergreifend
angenommen wird.
Damian Spielvogel
muzeum zgromadziło słowniki, mapy,
traktaty filozoficzno-moralne i leksykony. Na uwagę zasługuje „Dokładny
niemiecko-polski słownik” Krzysztofa
Celestyna Mrongowiusza (Królewiec
1837). Ciekawym zbiorem, jakże odległym od przedmiotu zainteresowań
muzeum, jest... najstarsze tłumaczenie
Koranu na język niemiecki (Lemgo
1746).
Obecnie muzeum jest jednostką samodzielną, funkcjonującą w strukturach
Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego
w RP i zarejestrowaną w Ministerstwie
Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Jednak w głównej mierze finansowo
wspierane jest przez parafię mikołajską.
Alfred Czesla
dem Dreikönigenschrein gehen und sich
segnen lassen. Am 23. Juli 1164 hatte Erzbischof Rainald von Dassel die Reliquien
von Mailand nach Köln gebracht. Ihnen
zu Ehren entstand der gotische Dom. Der
zwischen 1185 und 1220 entstandene
Dreikönigenschrein von Nikolaus von
Verdun ist nach Expertenmeinung der
größte und wertvollste mittelalterliche
Reliquienbehälter. Er ist mit Verzierungen
aus Gold, Silber, Email, Edelsteinen und
Halbedelsteinen ausgestattet. Stadt und
Kirche begehen das 850-Jahr-Jubiläum
unter dem Motto „Reich beschenkt“ mit
Ausstellungen, Vorträgen, Führungen
und Gottesdiensten.
kan
Diese Materialien sind lediglich zum
10LARES:
Wochenblatt.pl
HINTERGRÜNDEKULISY 1. – 7. August 2014
Warszawa: Wojenna przyjaźń Polaka z Niemcem
Jerzy szuka Hansa
Jurek i Jaś to dzieci mieszkające
po sąsiedzku nieopodal parku Łazienkowskiego w Warszawie, gdzie
LARES:
Niniejszy
żyją nie tylko Polacy,
lecz także
wiele rodzin
niemieckich.
wraz
LARES:
DieseJednak
Materialien
z wybuchem wojny wzajemne relacje Polaków i Niemców rozpadają
się, także w przypadku Jurka i Jasia,
który odtąd będzie się nazywał już
tylko Hans.
WLARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt.
ybuch powstania warszawskiego
sprawia, że rozstają się na zawsze.
A właśnie przyjaźń z Hansem ratuje
Jurkowi życie podczas powstania. Dziś
84-letni pan Jerzy szuka w Niemczech
swojego niemieckiego sąsiada z owych
czasów.
„Pójdziesz ze mną nad Wisłę? Idę
na ryby”. Jest poranek 1 sierpnia 1944
roku, Jerzy Kasprzak spotyka chłopca
z sąsiedztwa, Hansa Rotha, w drodze
nad rzekę. Obaj 14-latkowie mają właśnie wakacje. Jurek zapytał Hansa tylko
z uprzejmości, bowiem odkąd ojciec
Hansa, Karl Roth, wpisał się na listę
folksdojczów, przyjaźń obu chłopców
bardzo ucierpiała. Powodem jest nie tyle
sama wojna, która w spokojnej dzielnicy, w której mieszkają, jest niemal bez
znaczenia. „Powód jest taki, że Hans
od chwili nastania niemieckiej okupacji
Warszawy regularnie paradował w mundurze Hitlerjugend, a mnie zabroniono
nosić strój harcerski” – wspomina dziś
Kasprzak. Naziści szybko wprowadzili
zakaz działalności wielu polskich stowarzyszeń i organizacji.
W drodze na ryby obaj przyjaciele
spotykają kolegę Jurka, który opowiada
im o tym, że w śródmieściu wybuchły
zamieszki. Jurek zostawia skonsternowanego Hansa i biegnie w kierunku
śródmieścia – w krótkich spodenkach i
sandałach. „Miałem nadzieję, że ziściły
się pogłoski, jakie krążyły w ostatnich
dniach” – mówi Kasprzak. „Warszawa
odważyła się więc powstać przeciwko
niemieckim okupantom” – myśli Jerzy,
nie przeczuwając, że po raz ostatni zobaczył Hansa, gdy gotowy do walki stawia
się w swoim hufcu harcerskim, gdzie
wyznaczono go na posłańca, który dostarczy rozkaz do innego obozu harcerzy.
Misja kończy się powodzeniem, a Jerzy
przekazuje swój pierwszy meldunek.
Jednak w drodze powrotnej do hufca
Jurek dostaje się w zasadzkę zastawio-
Jerzy Kasprzak do dziś poszukuje dawnego niemieckiego przyjaciela.
Hans, przyjaciel Jerzego, w wieku trzech lat. Ślad po
Hansie ginie w mieście Jena.
Kupiecka rodzina Rothów przybyła do Polski w latach 20. ubiegłego stulecia.
wraz z Hansem dokonać rozliczenia z liegt daran, dass Hans seit der deutschen Mädchen verkleidet kann er mit Jolanta
Odkąd Hans włożył
przeszłością
i pozostawić ją za
sobą”. Besatzung
Warschaus immer ist
wieder
entkommen. untersagt.
LARES: Diese Materialien mundur
sind lediglich
zum Lesen
bereitgestellt.
Jegliche
Vervielfältigung
strengstens
Hitlerjugend,
Jego pragnieniem jest taki właśnie nie- mit seiner Uniform der Hitlerjugend
Bis heute lassen ihn die Szenen von
przyjaźń obu chłopców
bardzo ucierpiała.
typowy happy end trudnej przyjaźni z herumstolzierte, während mir die Pfadczasów wojny.
finderkluft untersagt war“, erinnert sich
Kasprzak heute. Die Nazis hatten schon
Warschau: Eine deutsch-polnische
früh viele polnische Vereine und OrgaFreundschaft im Weltkrieg –
nisationen verboten.
Jerzy sucht Hans
Auf dem Weg zum Angeln treffen
die Freunde auf einen Bekannten von
erzy und Jaś sind Nachbarskinder Jerzy, der den beiden von Unruhen in
nahe dem Warschauer Łazienki- der Innenstadt berichtet. Jerzy lässt
Park. Hier leben nicht nur Polen, son- Hans verdutzt zurück und läuft los in
dern auch viele deutsche Familien. Richtung Innenstadt – in kurzer Hose
Doch mit dem Krieg gerät das soziale und Sandalen. „Ich hoffte, dass die GeMiteinander aus den Fugen, auch für rüchte der letzten Tage wahr geworden
Jerzy und Jaś, der sich bald nur noch sein könnten“, sagt Kasprzak. „Warschau
Hans nennt. Der Warschauer Aufstand wagt also eine Erhebung gegen die deuttrennt die beiden für immer. Dabei ist schen Okkupanten.“ Jerzy ahnt damals
es die Freundschaft zu Hans, die Jerzy noch nicht, dass er Hans zum letzten
während des Aufstands das Leben rettet. Mal gesehen hat, als er kampfbereit in
Heute sucht der mittlerweile 84-jährige seiner Pfadfindereinheit eintrifft. Er
Jerzy seinen deutschen Nachbarn von soll als Meldegänge einen Befehl in ein
damals in Deutschland.
anderes Pfadfinderlager bringen. Die
„Kommst Du mit an die Weichsel? Mission gelingt, Jerzy überbringt seine
Ich möchte Angeln gehen.“ Es ist der erste Meldung.
Morgen des 1. August 1944 und Jerzy
Doch auf dem Rückweg zu seiner
Kasprzak trifft den Nachbarsjungen Pfadfindereinheit gerät Jerzy in einen
Hans Roth auf seinem Weg zum Fluss. Hinterhalt deutscher Soldaten, die geDie beiden 14-Jährigen genießen die rade dabei sind, Frauen und Männer aus
Sommerferien in Warschau. Jerzy hat den umliegenden Häusern zu treiben.
Hans nur aus Höflichkeit gefragt, denn Auch Jerzy wird Opfer dieser Razzia,
seitdem sich Hans’ Vater Karl Roth auf die für die Männer mit dem Tod endie Liste der Volksdeutschen hat set- det. Nur ein Zufall rettet ihn vor der
zen lassen, leidet die Freundschaft der willkürlichen Erschießung: Hans’ Tanbeiden Jungen. Das liegt weniger am te Jolanta, die sich zufällig unter den
Krieg, der in ihrem beschaulichen Vier- Frauen befindet, gibt dem Jungen einen
tel sowieso kaum eine Rolle spielt. „Es langen Mantel und einen Damenhut. Als
Zdjęcia: prywatne
damals nicht los. Jerzy Kasprzak hat ein
Buch über seine Erlebnisse geschrieben.
Es ist nicht nur eine dankbare Verbeugung vor der früheren Nachbarfamilie
Roth, sondern auch der Versuch, nach
sieben Jahrzehnten Kontakt zu Hans
herzustellen. Er weiß nur, dass sich
Hans‘ Familie nach dem Krieg in Jena
niederließ. Jerzy hofft nun, dass aufmerksame Leser den deutschen Jungen
auf Kinderfotos der 1940er Jahre erkennen: „Trotz der tragischen Geschichte,
die Warschau unter deutscher Besatzung
erlebte, ist mir der Dialog zwischen Ost
und West wichtig,“ sagt Kasprzak. „Mit
Hans würde ich die Vergangenheit gerne
aufarbeiten und hinter mir lassen.“ Es
wäre das erhoffte und ungewöhnliche
Happy End einer schwierigen Freundschaft in Zeiten des Krieges.
Holger Lühmann
LARES: Niniejszy
ną przez niemieckich żołnierzy, którzy
akurat wypędzali kobiety i mężczyzn z
sinddomów.
lediglich
zumstajeLesen
okolicznych
Także Jurek
J bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt.
się ofiarą tej obławy, która dla mężczyzn
kończy się śmiercią. Tylko przypadek ratuje go od rozstrzelania, bo ciocia Hansa, Jolanta, która przypadkiem znajduje
się w gronie kobiet, daje chłopcu długi
płaszcz i damski kapelusz. Przebranemu
za dziewczynę udaje mu się wymknąć
wraz z Jolantą.
Do dziś sceny z owych czasów go nie
opuszczają. O swoich przeżyciach Jerzy
Kasprzak napisał książkę, która jest nie
tylko pełnym wdzięczności ukłonem
w stronę dawnych sąsiadów – rodziny
Rothów, lecz także próbą nawiązania
kontaktu z Hansem, pomimo że od tamtych dni minęło siedemdziesiąt lat. Wie
tylko tyle, że po wojnie rodzina Hansa
zamieszkała w Jenie. Pan Jerzy ma nadzieję, że uważni czytelnicy rozpoznają
niemieckiego chłopca na zdjęciach z
dzieciństwa zrobionych w latach 40. minionego stulecia: „Pomimo tragicznej
historii, jaką przeżyła Warszawa pod
niemiecką okupacją, ważny jest dla mnie
dialog pomiędzy Wschodem i Zachodem” – mówi Kasprzak. „Chciałbym
Kto zna Hansa Rotha lub jego rodzinę? Jerzy Kasprzak szuka osób w
untersagt.
Niemczech i Polsce,
którzy wiedzą, gdzie
mieszka dziś rodzina Rothów. Prosimy
o kontakt z redakcją „Wochenblatt.pl”.
Wer kennt Hans Roth oder dessen
Familie? Jerzy Kasprzak sucht Menschen in Deutschland und Polen, die
wissen, wo die Roths heute leben. Melden Sie sich beim Wochenblatt.
Die Kinder des Aufstands
Aufstand entwickelt hat, ist umstritten.
LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób erSiezabronione.
behandle die Tragik der Geschichte nur
oberflächlich, finden Kritiker. Als BeispieLARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens
untersagt.
le werden vor allem
Aktivitäten des Auf-
standsmuseums genannt, das seit einigen
Jahren versucht, Kindern und Jugendlichen
das Thema spielerisch zu vermitteln. Im
Zentrum stehen dabei etwa Malwettbewerbe, Musik-Workshops und SchauspielProjekte, in denen Kampfszenen nachgestellt werden. Auch Brettspiele wie Mali
Powstańcy (Kleine Aufständische) hat das
Aufstandsmuseum herausgebracht. Hier
müssen die Mitspieler ihre Pfadfinderfiguren an deutschen Panzern vorbeilotsen
und Missionen im besetzten Warschau
erfüllen. Beobachter befürchten, dass den
jungen Leuten der Aufstand als etwas
Fröhliches präsentiert werde, während
katastrophale Folgen der Niederschlagung
des Aufstands aus dem Sichtfeld geraten.
Vermutlich ist das 70. Jubiläum eines
der letzten runden Jubiläen, an denen
Veteranen und Zeitzeugen am Gedenken
teilnehmen. Erst wenn die damalige Aufstandsgeneration nicht mehr ist, kann die
Öffentlichkeit energischer streiten, ob dem
Aufstand eine objektive Risikoeinschätzung vorausging und ob er überhaupt
nötig war.
Holger Lühmann
bereitgestellt.
Vervielfältigung
Neben Spielen
wie „Kocham cię Polsko!“ (IchJegliche
liebe Dich Polen) oder
„Na Grunwald“ (Auf nach Tannenberg)ist
Luftballons gegen Heldenmythos. Künstler fordern eine Diskussion über Kindheit im Krieg.
A
ls sich die Armia Krajowa/Heimatarmee (AK) am 1. August 1944 gegen
die deutschen Besatzer erhob, ahnte sie
nicht, dass der Kampf zwei Monate dauern
würde. Um den Siegeswillen der polnischen Patrioten zu brechen, richten die
Nazis ein Massaker an Zehntausenden
an. Zum 70. Jahrestag fragen immer mehr
Polen auch nach der Verantwortung der
polnischen Armee-Führung. Wie kam sie
auf die Idee, gegen die Übermacht aufzubegehren und dabei auch noch tausende
Kinder zu opfern?
Mit dem Aufstand wollte die AK Warschau eigenständig befreien, bevor es
die von Osten anrückende Rote Armee
Fotos: Tomasz Kaczor
tun würde. Nach dem Attentat auf Adolf
Hitler am 20. Juli 1944 und der Niederlage der Heeresgruppe Mitte bei Minsk
kurze Zeit zuvor, bewertete die polnische
Untergrundführung die geostrategische
Lage als günstig. Doch sie unterschätzten den deutschen Nachschub und sie
überschätzten die Luftunterstützung der
Westalliierten. Am 3. Oktober 1944 endete
die Erhebung katastrophal. Während die
Deutschen nur geringe Verluste erlitten,
hatten die Polen 10.000 gefallene oder
verletzte Soldaten und über 150.000 tote
Zivilisten zu beklagen.
Das bekannteste Denkmal für dieses
Trauma ist das des Kleinen Aufständischen.
auch Mali Powstańcy ein echter Bestseller.
Das Denkmal hatte von Anbeginn nicht
nur Erinnerungscharakter, sondern auch
Symbolik: Es war als Appell an die Jugend
Polens zu verstehen, die sich ebenso wie
der Kleine Aufständische am Kampf um die
Freiheit ihres Heimatlandes zu beteiligen
hätten. Doch die Darstellung des bewaffneten Kindes stößt seit einigen Jahren auf
immer mehr Widerstand. Der Vorwurf: es
glorifiziere den Kampfeinsatz von Zehnjährigen. Zuletzt haben Kritiker immer wieder auf einen Widerspruch hingewiesen:
Während der Einsatz von Kindersoldaten
in internationalen Krisenregionen kritisiert
werde, vermittle die Bronzefigur ein heroisches Bild von Kindern im Krieg.
Foto: Till Scholtz-Knobloch
Dieser Gegensatz stört zum Beispiel
Janek Mencel und Tomek Kaczor. Die
beiden Warschauer Künstler haben vor
kurzem mit einer nicht angemeldeten Installation für Aufsehen gesorgt. Sie zogen
der Statue Schwimmflügel und Schwimmreifen an und installierten davor eine
Wasserrutsche zu einem Planschbecken.
Mit ihrer Kritik am Heldenkult, der sich zu
Jahresfeiern z.B. in Kranzniederlegungen
oder Pfadfinderaufmärschen ausdrückt,
haben sie eine Debatte um angemessenes
Erinnern angestoßen.
Dabei geht es nicht nur um das Denkmal. Auch die Popkulturszene, die sich
rund um die Gedenkfeiern zum Warschau-
LARES: Diese Materialien sind lediglich zum
Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Wochenblatt.pl
untersagt.11
Nr. 31/1165
HINTERGRÜNDEKULISY Botzanowitz (Grunsruh): Der Schlesier Paul Grun war das erste deutsche Opfer des Ersten Weltkriegs
Wo Grun ruht
ie Liswarthe war 1914 im Kreis Rosenberg Grenzfluss zwischen dem
Deutschen Kaiserreich und dem Russischen Zarenreich. In das zirka 15 km
entfernt gelegenen Rosenberg wurde als
erster Truppenteil die 2. Eskadron des
1913 gegründeten 11. Jäger-Regiments
zu Pferde aus Tarnowitz, in dem der
einundzwandigjährige aus Mittelfritzwalde stammende Jäger zu Pferde Paul
Grun diente, verlegt. Am Morgen des
2. Augusts ritt Jäger Grun auf Patrouille
über die Grenze.
Der frühere Sejmabgeordnete und
Regionalchronist Bernhard Kuss hatte
hierzu bereits zum 90-jährigen Gedenktag zwei Varianten publiziert, wie
Grun zu Tode kam. Diese besagen im
Wesentlichen:
Erste Version: Hauptlehrer a.D. Wloczyk in Radlau erzählte: Am 2. August
früh um 8:00 Uhr ritt die deutsche Patrouille durch Wirchau auf die Grenze
zu. Im russischen Dorf Starokrzepice
angekommen, wurde die Reitereinheit
plötzlich von Kosaken überfallen. Grun
ist aus nächster Nähe von einem der
Russen tödlich vom Pferde heruntergestoßen worden. Der Tod ereilte den
Soldaten zwischen 9:30 Uhr und 10:00
Uhr Sonntagvormittag.
Zweite Version: Gerhard Siegert aus
Breslau berichtete: Paul Grun wurde von
Kosaken vom Kirchturm in Starokrzepice aus erschossen. Die Leiche wurde
von den siegestrunkenen Kosaken ausgeplündert und wie ein Hund hinter
dem Friedhofzaun verscharrt. Nachdem
deutsche Truppen eingerückt waren,
beerdigten die Dorfbewohner den Toten
in einem Sarg auf dem Friedhof nochmals. Später wurde er nach Botzanowitz
überführt, um dem toten Soldaten die
Ruhestätte in der Heimaterde zu geben.
Am katholischen Pfarrfriedhof zu
Botzanowitz errichteten die Bewohner ein schlichtes, jedoch ansehbares
Grabmal. Die Inschrift erinnert an das
verhängnisvolle Todesdatum des ersten
Kriegsopfers im Ersten Weltkrieg und
den Namen des jungen Soldaten sowie
seinen Geburtsort.
sind
zum
Lesen
bereitgestellt.
Jegliche
Die Liswarthe
bildete lediglich
1914 die Grenze zwischen
dem Deutschen
und dem
Russischen Reich
Inschrift auf dem Grabkreuz
Foto: Adrian Sobeck
Da Paul Grun in
Już z okazji 90. rocznicy wybuchu I
wojny światowej były poseł na Sejm i
Botzanowitz die letzte
zarazem regionalny kronikarz Bernhard
Ruhe fand, wurde der
Kuss opublikował dwie prawdopodobne
wersje śmierci Gruna, które zasadniczo
Ort am 27. April 1936 in
brzmią
służy
wyłącznie
do
czytania.
Powielanie
w następująco:
jakikolwiek sposób zabronione.
Grunsruh umbenannt.
Wersja pierwsza: Emerytowany dy-
Foto: Adrian Sobeck
D
Foto: Adrian Sobeck
Dieser Tage gedenkt die Welt des
Ausbruchs des Ersten Weltkrieges am
1. August 1914. Wenigen hingegen
LARES:
dürfte bekannt sein,
dass derNiniejszy
erste
deutsche
Gefallene
ein Schlesier
war,
LARES:
Diese
Materialien
der in schlesischer Erde ruht und dessen Grab noch heute erhalten ist.
rektor
szkoły powszechnej w Radłowie,
Vervielfältigung
p. Wloczyk, opowiedział, że 2 sierpnia Das Grab von Paul Grun auf dem Friedhof in Botzanowitz
Am 17. September 1933 besuchten
Mutter, Schwester und ein Neffe des Gefallenen das Grenzdorf Botzanowitz. Der
Besuch war Anlass für eine Gedenkfeier,
an der die Dorfbewohner sehr zahlreich
teilnahmen und der Predigt des weitbekannten Geistlichen Pszibicz lauschten.
Für den Ort hatte Gruns Tod später
noch weiterreichende Folgen. In den
Dreißigerjahren wurden in Schlesien
hunderte von Ortschaften mit slawischen Namenswurzeln in „deutsch
klingende Namen“ umbenannt, so auch
am 27. April 1936 Botzanowitz, das zu
„Grunsruh“ wurde.
Das Grab befindet sich bis zum
heutigen Tage im gepflegtem Zustand
auf dem Dorffriedhof, sogar in der
schlimmen Zeit nach dem Zweiten
Weltkrieg, als auf vielen Friedhöfen die
deutschen Grabinschriften gewaltsam
entfernt wurden, blieb es verschont.
Neben dem genauen Todesgeschehen
wirft übrigens auch der Geburtsort des
Toten Fragen auf. Nach Kenntnis von
Bernhard Kuss soll Mittelfritzwalde
nahe Kamenz (Kamieniec Ząbkowicki)
in Schlesien liegen. Doch historische
Karten und Adressverzeichnisse weisen
einen solchen Ort nicht aus. Es darf
also spekuliert werden, ob mit Mittelfritzwalde ein Teil von „Fritzwald (unel
Tanga)“, dem heutigen Mkumburu im
einstigen Deutsch Ostafrika (Tansania)
gemeint sein könnte.
rano o godz. 8.00 wspomniany patrol
przejechał przez Wirchau, udając się
w kierunku granicy. Po przybyciu do
rosyjskiej wsi Starokrzepice kawalerzyści
zostali nagle napadnięci przez Kozaków,
przy czym Grun w bezpośrednim starciu został śmiertelnie strącony z konia
przez jednego z Rosjan. Śmierć dosięgła
żołnierza pomiędzy godziną 9.30 a 10.00
w niedzielne przedpołudnie.
Wersja druga: Relacja Gerharda Siegerta z Wrocławia: Paul Grun został
zastrzelony przez Kozaków z wieży
kościoła w Starokrzepicach. Jego zwłoki zostały ograbione przez upojonych
zwycięstwem Kozaków, a następnie zakopane niczym ścierwo psa za cmentarnym płotem. Po wkroczeniu oddziałów
niemieckich mieszkańcy wioski jeszcze
raz pochowali zmarłego na cmentarzu,
składając jego ciało do trumny. Później
został on przewieziony do Bodzanowic,
aby dać poległemu żołnierzowi miejsce
spoczynku w rodzinnej ziemi.
Na cmentarzu parafialnym w Bodzanowicach mieszkańcy wznieśli skromny,
acz estetyczny nagrobek. Umieszczona
na nim inskrypcja przypomina o fatalnej
dacie śmierci pierwszej ofiary I wojny
światowej, o imieniu i nazwisku młodego żołnierza, a także o miejscu jego
urodzenia.
17 września 1933 roku graniczną
wieś Bodzanowice odwiedziła matka
poległego wraz z jego siostrą i jednym
z siostrzeńców. Wizyta była okazją do
zorganizowania specjalnej akademii, w
której licznie wzięli udział mieszkańcy
wsi, wysłuchując kazania dobrze znanego duchownego ks. Pszibicza.
W późniejszym okresie śmierć Gruna miała dla miejscowości dalej idące
skutki, bowiem w latach trzydziestych
nazwy setki miejscowości na Śląsku, które posiadały słowiański rdzeń, zostały
zmienione na „nazwy o niemieckim
brzmieniu“. Tak też było w przypadku
Bodzanowic/Botzanowitz, które począwszy od 27 kwietnia nazywały się
„Grunsruh”.
Po dziś dzień grób znajduje się w zadbanym stanie na miejscowym cmentarzu – oszczędzono go nawet w ciężkich
czasach po II wojnie światowej, gdy na
wielu cmentarzach usuwano niemieckie
inskrypcje nagrobne. Oprócz kwestii
dokładnego przebiegu zdarzeń, które
towarzyszyły śmierci Gruna, pytania
rodzi też samo miejsce jego urodzenia;
według informacji Bernharda Kussa
miejscowość Mittelfritzwalde leży na
Śląsku w okolicach Kamieńca Ząbkowickiego, jednak na historycznych
mapach czy wykazach adresów miejscowość taka nie występuje. Możemy więc
spekulować, czy Mittelfritzwalde nie
było przypadkiem częścią miejscowości
„Fritzwald (unel Tanga)”, czyli dzisiejszego Mkumburu w dawnej Niemieckiej
Afryce Wschodniej (Tanzania).
Adrian Sobeck, Bernhard Kuss,
Paul Grun
bereitgestellt.
Bodzanowice
(Botzanowitz/Grunsruh):
Quelle: Bernhard Kuss
Ślązak Paul Grun był pierwszą ofiarą
I wojny światowej –
Tam, gdzie spoczywa Grun
O do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione.
becnie na świecie odbywają się uroczystości upamiętniające wybuch
I wojny światowej, co miało miejsce 1
sierpnia 1914 roku. Zapewne niewiele osób wie natomiast, że pierwszym
niemieckim żołnierzem, który w niej
poległ, był Ślązak, który spoczywa w
śląskiej ziemi i którego grób do dziś się
zachował.
W 1914 roku granica pomiędzy Cesarstwem Niemieckim a Carstwem Rosyjskim przebiegała na rzece Liswarcie
na terenie powiatu oleskiego. Do Olesna,
położonego w odległości około 15 km,
przerzucono pierwszą część wojsk, którą
był 2. eskadron założonego w 1913 roku
11. Pułku Strzelców Konnych stacjonującego w Tarnowskich Górach, w
którym służył 21-letni strzelec konny
Paul Grun pochodzący z miejscowości
Mittelfritzwalde. Rankiem 2 sierpnia
strzelec Grun przekroczył granicę, odbywając konny patrol.
Der Maulwurf Gwarek buddelt sich quer durchs Land und berichtet von seinen Abenteuern
Heute sticht er in See
D
as T-Mobile-Filmfestival „Neue Horizonte“ in Breslau hat im diesjährigen Repertoire auch Kinofilme für
Kinder. Die 3-D-Animation „Das kleine rote
Papierschiffchen“ ist eine deutsch-polnische Produktion für Kinder ab vier Jahren.
Eines schönen Tages bastelt ein Mädchen
am Strand ein Papierschiffchen. Dieses kleine rote Papierschiff träumt davon, Neuland
zu entdecken. Obwohl es doch nur klein
und aus Papier ist, glaubt es mutig daran,
dass alles möglich ist. Eines Tages läuft es
aus zur großen Reise, es will sich seinen
Traum erfüllen. Und diese Reise wird zum
großen Abenteuer, das das kleine Papierschiff für immer verändern wird.
Mutig bahnt sich das rote Papierschiffchen einen Weg zu den großen Booten am
Horizont mit ihren blau gestreiften Segeln.
Es möchte ebenso wie sie auf den Wellen
tanzen. Was wie ein Spiel beginnt, wird zu
einer aufregenden, farbenfrohen Weltreise.
Motorboote kommen ihm in die Quere und
auch heftige Unwetter auf hoher See gilt es
zu überstehen. Da kann so ein kleines Papierschiffchen schon einmal den Mut verlieren. Doch die wundersamen Vorgänge
auf dem Meeresgrund sind so spannend,
da fühlt es sich gleich wie neu geboren…
Diese poetische Geschichte über den
Mut, sich in die große weite Welt hinauszuwagen hat Aleksandra Zaręba zuerst als
Kinderbuch geschrieben und illustriert. Es
war die Grundlage für ihren ersten eigenen
Animationsfilm. Den Film „Das kleine rote
Papierschiffchen“ (Mały czerwony stateczek)
kann man im Breslauer Kino Nowe Horyzonty am 3. August um 10:00 Uhr sehen.
in See stechen – wypłynąć w morze
Neuland, das – nowe tereny
auslaufen – wypłynąć
Vorgang, der, -gänge – przebieg zdarzenia
Die Geschichte über das mutige rote Schiffchen hat
Aleksandra Zaręba zuerst als Kinderbuch geschrieben und
illustriert.
Foto: walkerartcenter.org
Konzept: Klaudia Kandzia
Diese Materialien sind lediglich zumWirtschaftGospodarka Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt.
12LARES:
Wochenblatt.pl
1. – 7. August 2014
Gospodarka: Największy koncern chemiczny świata na Dolnym Śląsku
BASF w Środzie Śląskiej!
Normy gwarancją
Największy chemiczny koncern świata, niemiecki BASF, w minionym tygoOptymistyczną informacją dla pladniu otworzył w Środzie Śląskiej fabrykę katalizatorów, która budowana
nujących zatrudnienie się w zakładzie
była od 2012 roku, a jej łączny koszt wyniósł 90 milionów euro. Zakład
BASF w Środzie Śląskiej jest to, że w
LARES:
Niniejszy
materiał
służy
wyłącznie
Europie Środkowej i Wschodniej po tak
ma powierzchnię 40
000 metrów
kwadratowych
i znajduje
się na
terezwanych chudych latach odżyła brannie Legnickiej
Specjalnej
Strefy
Ekonomicznej
przy
drodze
krajowej
94
LARES:
Diese
Materialien
sind
lediglich
zum
Lesen
bereitgestellt.
Jegliche
Vervielfältigung
ist
strengstens
untersagt.
ża samochodowa,
do której powróciła
z Wrocławia do Środy Śląskiej.
dobra koniunktura i rysują się dla niej
S
ciekawe perspektywy. Jeśli dodamy do
Władze BASF
tego wprowadzane obowiązkowo w Unii
Europejskiej normy środowiskowe, to
nie kryją dumy
można bez wątpliwości stwierdzić, że
z tego, że wytwarzają
jest to czas dla takich właśnie przedsiębiorstw. Owe normy środowiskowe
służy
produkty, które
służą
mogą bowiem być spełniane tylko dzięki
i
służyć
będą
poprawie
przemysłowi chemicznemu
i koncernom
untersagt.
jakości powietrza
tej klasy co BASF, a przy tym są dla nich
gwarancją rozwoju. Przede wszystkim
w miastach, ale...
zaś dla liderów w tej branży, a takim
koniecznością jest, by
bez wątpienia jest niemiecki koncern
z Ludwigshafen, który wydaje olbrzyprodukowane przez
Ludwigshafen, siedziba BASF – największego koncernu chemicznego na świecie.
Foto: Gerd W. Zinke/Wikipedia
mie pieniądze na badania związane z
firmę katalizatory
czną być
wprowadzane
w Powielanie
życie już za mniejsze,
jednak w Polsce zagwaranoszczędnością energii i ochroną powieLARES: Niniejszy materiał
służy
wyłącznie
do
czytania.
w
jakikolwiek
sposób
zabronione.
miały zbyt.
miesiąc! Dopuszczalna wartość emisji towane mieliśmy lepiej wykształcone trza: – To prawda, dlatego tak ważne dla
zefowie BASF (Badische Anilin und
Soda Fabrik, po polsku Badeńska
Fabryka Aniliny i Sody) przy okazji
uroczystości otwarcia zakładu zapewniali, że w ciągu najbliższych dwóch lat
pracę znajdzie tam 400 osób, a zakład
będzie jeszcze doinwestowany kwotą
sięgającą 50 milionów euro! Czy jednak
zorganizowanie pracy dla 400 osób w
tak krótkim czasie jest możliwe? Biorąc
pod uwagę fakt, że koncern zatrudnia w
Polsce już 430 osób i wciąż dynamicznie
się rozwija, trudno w to wątpić. Tym
bardziej że ma pod tym względem wieloletnie doświadczenie. Powstał bowiem
jeszcze w XIX wieku, konkretnie w 1865
roku w miejscowości Ludwigshafen koło
Mannheim (Badenia), a w ubiegłym
roku jego obroty sięgały prawie 74 000
miliardów euro. Fakt ten potwierdza,
że jest to najpotężniejszy koncern chemiczny na świecie, który ma z czego
inwestować, a jak wiadomo, inwestycje
oznaczają miejsca pracy.
tlenkubereitgestellt.
azotu ma być od września
bie- kadry
pracowników. A dlaczegoist
akurat
nas jest działanie
na polu edukacji. MoLARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen
Jegliche
Vervielfältigung
strengstens
untersagt.
żącego roku o 80 procent mniejsza, a postawiliśmy na Dolny Śląsk? Uzna- glibyśmy na przykład sponsorować jakiś
produkować nawet osiem milionów
katalizatorów do samochodów osobowych i ciężarowych. W realizacji tego
ambitnego planu zdaniem kierownictwa tego przedsiębiorstwa pomóc mają
mu coraz ściślejsze normy w zakresie
ochrony powietrza wprowadzane na
terenie Unii Europejskiej. Władze BASF
nie kryją dumy z tego, że wytwarzają
produkty, które służą i służyć będą poprawie jakości powietrza w miastach,
ale... koniecznością jest, jak twierdzą,
by produkowane przez firmę katalizatory miały zapewniony zbyt, co akurat
– jak to jest w biznesie – dziwić nie
może. Producenci z branży motoryzacyjnej muszą dostosowywać się do
surowszych norm, między innymi dla
samochodów ciężarowych, które za-
cząstek stałych – o 66 procent.
Nauka i praca
Taki koncern jak BASF na swoim terenie chciałby każdy region, nie tylko
w Polsce, dlaczego zatem jego władze
wybrały właśnie Dolny Śląsk?
– Prawdą jest, że najpierw planowaliśmy wybudować tę fabrykę w Bułgarii lub Rumunii, w rachubę wchodziła
również Macedonia, ale po przeprowadzeniu gruntownej analizy okazało się,
że najpewniej i najlepiej dla nas będzie
zainwestować w Polsce, gdzie wszystkie
dotychczasowe nasze przedsięwzięcia
się udawały – twierdzi dr Joachim
Meyer, szef BASF dla regionu Europy
Środkowej, i dodaje: – Co prawda we
wspomnianej Rumunii, Bułgarii czy
Macedonii koszty produkcji byłyby
liśmy, że jest to region bardzo dobrze
położony logistycznie, bo łatwo tu zdobyć potrzebne nam surowce, jak i blisko
mamy do naszych odbiorców.
Kierownictwo BASF przy okazji inwestycji w Środzie Śląskiej podkreśla, że
będzie też stwarzało możliwość nauki,
a następnie zatrudnienia osobom bez
wykształcenia i doświadczenia w takiej
pracy. Jest to bardzo popularny system
od lat stosowany w RFN, a dobrze realizowany i prowadzony powinien także
sprawdzić się w Polsce. A czy się sprawdzi? To pokaże czas, ale najważniejsze
obecnie jest to, że już wspólnie z Agencją
Rozwoju Aglomeracji Wrocławskiej i
urzędem pracy we Wrocławiu firma
BASF rozpoczęła przygotowywać specjalny program do realizacji na Dolnym
Śląsku. Trudno zatem o pesymizm.
piłkarski zespół, co jest dość popularną
formą reklamy (od red.: tak postępuje w
Niemczech inny gigant chemiczny, firma
Bayer, która inwestuje nie tylko w piłkę
nożną, ale też w koszykówkę, siatkówkę
czy lekkoatletykę), ale tego nie robimy.
Uważamy bowiem, że pożyteczniejsze
jest inwestowanie w dzieci poprzez zainteresowanie ich nauką, kupowanie im
zestawów do eksperymentowania czy też
organizowanie dla nich odpowiednich
wykładów – uważa dr Joachim Meyer. –
Dlatego też zdecydowaliśmy się między
innymi sponsorować pracownię chemiczną w Centrum Nauki „Kopernik”
w Warszawie, a teraz planujemy ściśle
współpracować z uczelniami na Dolnym
Śląsku i coś podobnego uczynić w tym
regionie.
Johann Engel
8 mln rocznie!
Przedsiębiorstwo notowane jest na
największych europejskich giełdach –
we Frankfurcie nad Menem, Zurychu,
Londynie i zatrudnia obecnie około
112 000 pracowników w swoich filiach
rozrzuconych na wszystkich kontynentach. Po otwarciu zakładu w Środzie
Śląskiej BASF przyjął do pracy 100
osób, a kolejnych 300 zamierza zatrudnić w ciągu najbliższych 24 miesięcy.
W ciągu najbliższego roku zamierza
Schlesische Wirtschaftsschau
Unterirdisches Hotel in Krummhübel?
sich vor allem an Studenten der letzten einen Vertrag mit der japanischen
Materialien
sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche
Vervielfältigung
ist strengstens
untersagt.
eine gemeinsame
Auf LARES:
einem überDiese
fünf Hektar
großen
Studienjahre
und stehen bei ihnen
in Firma Mitsui über
Grundstück in Krummhübel wollte bereits 2009 die Firma des Wieners Jerri
Nowikovski einen Hotel- und Tagungskomplex bauen. Der österreichische
Investor wollte dafür 300 Millionen
Złoty auf den Tisch legen. Doch die
Pläne scheiterten, denn die Ratsherren
lehnten eine Änderung des örtlichen
Raumnutzungsplanes ab. Dieser sieht
dort nämlich eine Freizeitwiese vor, die
frei von Baulichkeiten sein soll, um die
wertvolle Riesengebirgslandschaft zu
schützen. Es darf dort Tennis- und sonstige Sportplätze geben, ein eventuelles
Gebäude darf nur 150 Quadratmeter
groß sein: „An dieser Stelle soll nicht
gebaut werden! In der Vergangenheit
haben sich bereits die Deutschen darum gekümmert und haben dort sogar
einen Windkanal errichtet, durch den
sich die Hirschberg durchziehendem
Bergwinde richten”, erklärt Sławomir
Lange, Vorsitzender eines Vereins zum
Schutz der Sudetenlandschaft und -architektur. Letzten Endes änderte der
österreichische Investor sein Konzept
und entschied sich für eine unterirdische Bebauung. Anfang 2013 wurde
inoffiziell angekündigt, dass dort innerhalb weniger Jahre ein fünfstöckiges
Entertainment-Center im Besitz des Getränkeherstellers Red Bull entstehen soll.
Neben Sporthallen z.B. für Inline-Skater
sollte es dort künftig auch Hotelzimmer
und Mietappartements geben. Jetzt ist
allerdings nur noch von einem unterirdischen Hotel die Rede.
gutem Ansehen. Die Firma ist übrigens
Träger des von Studenten der Breslauer Bankhochschule vergebenen Preises
Geschäftspartner des Jahres in der Kategorie „Praktikum des Jahres“.
Weiterentwicklung des Bauprojekts
Kraftwerk Czeczot in Wohlau nahe
Pless unterzeichnet. Der Vertrag kam
im Wirtschaftsministerium unter anderem im Beisein von Vizepremier
Janusz Piechociński und des japanischen Botschafters Makoto Yamanaka
zustande. Die Vereinbarung sieht drei
Umsetzungsphasen für das Gesamtvorhaben vor. Wie in einer KW-Mitteilung
zu lesen ist, sollen die Vertragsparteien
bis Ende des ersten Quartals 2015 die
Vertragsbedingungen für die Lieferung
von drei Millionen Tonnen Steinkohle
pro Jahr durch die KW ausgehandelt haben. Das Kraftwerk Czeczot soll künftig
eine Zielleistung von 1.000 Megawatt
haben, der Bau soll rund sechs Milliarden Złoty kosten. Erste Bauarbeiten
sollen dort laut Zeitplan im Jahr 2016
beginnen.
Bahnhof
zum Umbau
w jakikolwiek
sposób zabronione.
Die Polnische Staatsbahn hat vergangen
Woche einen lang erwarteten
Vervielfältigung
Umbau der Gleiwitzer Bahnhofsanlage
ausgeschrieben. Der Auftragnehmer
bekommt 392 Tage ab Vertragsabschluss
Zeit, um die Aufgabe zu realisieren. Der
Auftrag hat einen Schätzwert von ca. 141
Millionen Złoty, das Hauptkriterium
bei der Auswahl des Auftragnehmers
ist der günstigste Preis. Die Maßnahme umfasst eine Fassadenerneuerung
nebst Austausch der Holzbauelemente. Seine bisherige Optik soll auch die
Bahnhofshalle ändern, der künftig über
eine Innenpassage mit der Busbahnhofshalle verbunden sein soll. Auch die
Bahnsteige und Unterführungen sind in
die Instandsetzung einbezogen. Zudem
bekommt der Bahnhof ein vereinheitlichtes System der visuellen Identifikation und wird mit behindertengerechten
Fahrstühlen und Rolltreppen ausgestattet. Die Modernisierung umfasst auch
das gesamte Elektronetz, die Fernheizung, das Wasser- und Abwassernetz
sowie die Brandschutzanlage. Im Frühjahr wurde im Rahmen der Investitionsvorbereitung eine Ausschreibung über
das Projektmanagement entschieden.
Ausschreibungssieger Grontmij Polen
soll nunmehr den Investitionsablauf
seitens der Staatsbahn beaufsichtigen.
Laut Vorgaben aus Brüssel müssen die
Arbeiten bis Ende 2015 abgeschlossen
sein.
Die Lage Krümmhübels sowie dessen Geschichte und Kulturerbe machen Investoren zunehmend auf den Ort
sind
lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt.
aufmerksam.
Foto: Barbara Maliszewska/Wikipedia
senen, als auch Kindern zur Verfügung
stehen sollen. Neben dem Seilgarten ist
zudem ein Mini-Fitnessstudio mit 17
Geräten geplant: „Die Baumaßnahme
Seilgarten und Fitnessstudio hat bereits
begonnen und dürfte bis zum 11. August dieses Jahres abgeschlossen sein.
Dies bedeutet allerdings nicht, dass
das Objekt dann automatisch für die
Nutzung zugelassen wird. Man muss
dann zunächst noch prüfen, ob alles
auch richtig funktioniert”, sagt Tomasz
Sanecki vom Pressebüro der Stadt Beuthen. Das Projekt wird weitgehend aus
EU-Mitteln mit Baukosten von knapp
453.000 Złoty verwirklicht.
entstand zu Beginn der 90er Jahre als ein
Einmannbetrieb. Heute ist sie eine Kapitalgruppe mit über 800 Beschäftigten
in Polen, Tschechien und der Slowakei.
Man arbeitet mit gut 700 Zulieferern
und über 16.000 Geschäftspartnern
zusammen. Momentan baut AB ein
neues Vertriebs- und Logistikzentrum
in Magnitz (Gemeinde Koberwitz, Kreis
Breslau), das Projekt wird von der Europäischen Union mitgetragen: „Ein
Praktikum ist ein guter Weg zu wertvoller Erfahrung und einem beruflichen
Neuanfang. In unserer Firma werden
Studenten recht häufig bereits mit Abschluss des Praktikumsprogramms zu
Mitgliedern unseres Teams”, sagt Andrzej Bilski, Personalleiter bei der AB
SA. „Die Einstellung eines Praktikanten ist für den Arbeitgeber eine sichere
und bewährte Lösung. Im Gegensatz
zu einem externen Aufnahmeverfahren hat der Arbeitgeber mit jemandem
zu tun, den er bereits kennt und bei
verschiedenen Aufgaben beobachten Deal mit Japanern
konnte. Das ist ein starker Trumpf.” Die
Der Kohlekonzern Kompania WęPraktikumsprogramme von AB richten glowa (KW) hat vergangene Woche
Eine Million Złoty für Reklame
Das Breslauer Jugendsportzentrum
MCS will dem WKS Śląsk eine Million Złoty für die Reklame für den
32. Breslau-Marathonlauf zahlen. Die
Vertragslaufzeit beträgt aber vorerst
nur knapp zwei Monate. Der Vertrag
zwischen dem stadteigenen Jugendsportzentrum und dem Fußballverein
Śląsk gilt vom 20. Juli bis zum 14. September dieses Jahres. Während dieses
Zeitraums wird das MCS über die Dauer von vier Ekstraklasa-Spielen zum
Sponsor von Śląsk Breslau. Im Gegenzug soll der Profiverein Reklame für
den 32. Breslau-Marathonlauf machen,
der am 14. September vom MCS ausgerichtet wird. Nebenbei: Das Jugendsportzentrum wird als eine gänzlich
stadteigene Einrichtung aus öffentlichen
Geldern getragen, und die Stadt hält
beim Fußballverein Śląsk Breslau 49
Prozent der Anteile.
Krzysztof Świerc
sind lediglich
Ferienpraktikum
bei AB
Seilgarten in Schomberg
Eine neue Attraktion in dem ärmlichen und jahrelang vernachlässigten
Beuthener Stadtteil Schomberg wird
demnächst ein Seilgarten sein, der gerade an der Hala na Skarpie entsteht. Es
sind dort drei unterschiedlich schwierige
Routen vorgesehen, die sowohl Erwach-
Die Breslauer Firma AB, einer der
größten Elektronik- und Haushaltsgeräte-Händler in Europa, hat mit der
Aufnahme von Praktikanten begonnen.
Für beruflich Unerfahrene ist dies der
beste Weg zu einem auf dem Arbeitsmarkt geschätzten Know-How, für die
besten Praktikanten ein denkbar guter
Einstig ins Berufsleben. Die Firma AB
bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Wochenblatt.pl
untersagt.13
Nr. 31/1165
RAtgeberPoradnik Porady: Przywóz używek z innego państwa członkowskiego UE do Niemiec
Przestrzegaj limitów, patrz na zakazy
Zasadniczo do Niemiec można przyber Freelance-Arbeit während eiwieźć ze sobą bez jakichkolwiek fornes Studiums in Österreich haben
malności i opłat celnych towary przewir dieses Jahr bereits berichtet. Aufgrund zahlreicher Rückfragen wollen
znaczone do własnego, prywatnego
LARES:
Niniejszy
materiał
służy
wyłącznie
do
czytania.
Powielanie
w
jakikolwiek
sposób
zabronione.
wir nun erneut auf das Thema eingeużytku z każdego państwa członhen, diesmal unter dem Motto „Stukowskiego
Unii Europejskiej
– z wydent in Österreich
als Arbeitnehmer“.
LARES:
Diese Materialien
sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens
untersagt.
Viele Schüler und Studenten suchen
łączeniem szczególnych obszarów.
im Sommer nach einem möglichst
Czasem zdarza się jednak, że pewne
gut bezahlten Ferienjob. Berufliche
towary przywożone są w tak dużych
Erfahrung nimmt sich später eben
gut im Lebenslauf aus, und auch der
ilościach, że deklaracja użycia ich
Geldbeutel ist dabei nicht leer. Für die
na cele prywatne może wzbudzić
Eltern eines Studenten bzw. Schülers,
die Familienleistungen beziehen, kann
wątpliwości.
Ü
WLARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt.
ein solcher Ferienjob jedoch zum Problem werden. Darüber, was zu tun ist,
um die Leistungen nicht zu verlieren,
und über ein paar andere nützliche
Tipps lesen Sie im Wochenblatt bereits
in der kommenden Ausgabe.
związku z tym w odniesieniu do
używek podlegających podatkowi
konsumpcyjnemu (akcyzie) nałożone
zostały następujące limity, określające
maksymalną ilość danego towaru, jaką
można przywieźć ze sobą do prywatnego użytku.
tytoniowe, i tak będziesz musiał zapłacić
podatek akcyzowy.
untersagt.
Limit w obrębie UE
800 sztuk
400 sztuk
200 sztuk
1 kilogram
Uwaga! Od 1 stycznia 2014 roku wyjątkowym uregulowaniom podlegają
papierosy nabywane przez osoby prywatne na terenie Bułgarii, Litwy, Łotwy,
Węgier czy Rumunii i przywożone przez
nie na teren podlegający niemieckiemu
prawu podatkowemu. Dopuszczalna
ilość papierosów, jaką można przywieźć
ze sobą z tych krajów, została zmniejszona do 300 sztuk, a ma to związek z
bardzo niskimi stawkami podatkowymi, które w nich obowiązują. Powyższe
państwa mają czas do końca 2017 roku
na podniesienie stawek podatkowych
do ustalonego w Unii Europejskiej
minimum. Jeśli uda im się osiągnąć to
wcześniej, limit 300 papierosów może
zostać zwiększony do obowiązującego w
innych krajach, czyli 800 sztuk.
Rys. Andrzej Sznejweis
Wyroby tytoniowe
Papierosy
Cygaretki
Cygara
Tytoń papierosowy
Podróże w obrębie UE przez kraje nie
będące jej członkami (np. Szwajcarię)
Jeśli podczas podróży w obrębie Unii
Europejskiej przemierzasz kraj nie będący członkiem wspólnoty, zwróć uwagę
na to, że mogą tam obowiązywać np.
niższe limity na maksymalną ilość używek lub uregulowania specyficzne danego państwa. Podczas wjazdu na teren
Niemiec możesz wwieźć ze sobą – bez
konieczności płacenia cła – używki w
wymienionych w niniejszym artykule
obowiązujących limitach. Ważne jest
jednak, abyś potrafił udokumentować,
że pochodzą one ze swobodnego obiegu
towarów w ramach UE, w czym może
pomóc np. zachowanie rachunków czy
paragonów kasowych.
LARES: Niniejszy
materiał służy wyłącznie do
Powielanie
Od 1czytania.
stycznia 2014
narusza to w żaden sposób przepisów
Uwaga! Niedozwolony jest przywóz wydotyczących transportu wina.
robów tytoniowych marki „Jin Ling” na
roku wyjątkowym Jegliche
Vervielfältigung
istwystrengstens untersagt.
obszar
celny Unii Europejskiej. Jeśli
uregulowaniom
roby tytoniowe, a w szczególności papierosy, na które natrafimy w innym kraju
podlegają papierosy
członkowskim, opatrzone są niemieckim
nabywane przez osoby
znakiem akcyzy, wyraźnie wskazuje to
prywatne na terenie
na towar pochodzący z nielegalnego
handlu. Obowiązuje również zakaz
Bułgarii,
Litwy,
Łotwy,
LARES: Niniejszy
materiał
służy
wyłącznie do czytania. Powielanie
w jakikolwiek
sposób
Powyższe
limity mają
zastosowanie
sprowadzania
na teren Niemiec
papie- zabronione.
Węgier czy Rumunii.
tylko wtedy, gdy osobiście przeworosów pochodzących z innego państwa
Pozostałe towary
podlegające akcyzie
Kawa
Towary zawierające kawę
Limit w
obrębie UE
10 kg
10 kg
sind
lediglich
zum Lesen bereitgestellt. Jegliche
Vervielfältigung
ist ich
zisz dany
towar,
jako osoba prywatna.
członkowskiego
i wykorzystywania
Konieczne jest przy tym, aby towary
przywożone przez ciebie na teren podlegający niemieckiemu prawu podatkowemu nabyte zostały z tak zwanego
wolnego obiegu. Oznacza to, że dane
używki zostały już opodatkowane w
danym państwie członkowskim i możLimit
Napoje alkoholowe
w obrębie UE na je normalnie nabyć drogą kupna na
przykład w supermarkecie.
Napoje spirytusowe (winiaki, 10 litrów
Poza tym towary te muszą być przewhisky, rum, wódka)
znaczone
na własny użytek do prywatnej
Słodkie, kolorowe napoje
konsumpcji. Jeśli transportujesz większą
zawierające alkohol (tzw.
10 litrów
ilość używek, niż wskazano w powyżalkopopy)
szych limitach, istnieje przypuszczenie,
Wino alkoholizowane (porto, 20 litrów
że nabyte towary mogą zostać wykorzysherry, marsala)
stane do celów komercyjnych. Możesz
Wino musujące
60 litrów
jednak rozwiać wszelkie wątpliwości
Piwo
110 litrów
poprzez wykazanie, że przywiezione
przez Ciebie wyroby posłużą wyłącznie
Uwaga! Na wino przywożone do Nie- do użytku prywatnego.
miec z innych krajów Unii Europejskiej
nie zostały nałożone jakiekolwiek li- Szczególne uwarunkowania w odniesieniu
mity. Z perspektywy prawa o podatku do wyrobów tytoniowych
Niezależnie od ustalonych limitów
konsumenckim można więc nabywać i
przywozić wino do użytku na cele pry- nabywanie lub posiadanie wyrobów
watne w nieograniczonych ilościach. Nie tytoniowych, które zostały wwiezione
niezgodnie z przepisami z kraju trzeciego (a więc spoza UE) na obszar celny
wspólnoty, stanowi paserstwo podatkowe (par. 374 niemieckiej ordynacji
podatkowej) i może być odpowiednio
karane. Obowiązuje to nawet wtedy, gdy
wyroby tytoniowe nabyte zostały w innym państwie członkowskim. O tym,
czy wyroby tytoniowe zostały wwiezione niezgodnie z przepisami na obszar
celny wspólnoty, decydują następujące
kryteria:
– naruszone lub – w szczególności –
brakujące znaki akcyzy (banderole);
– niekompletna (język/pismo) lub – w
szczególności – brakująca informacja
na temat szkodliwego wpływu na
zdrowie oraz brak danych o zawartości nikotyny i substancji smolistych;
– okoliczności nabycia (np. cena o wiele niższa niż w sklepie, różne ceny dla
papierosów tej samej marki, wyroby
tytoniowe niedostępne w powszechnej sprzedaży).
do celów komercyjnych/handlowych.
Wyroby tytoniowe bez niemieckiego
znaku akcyzy nie są dopuszczone do obrotu handlowego w Niemczech. Z tego
powodu są zabezpieczane przez służby
celne, a potem utylizowane. Jednak jeśli
służby celne skonfiskują ci takie wyroby
Rubryka jest tworzona przez
Krzysztofa Świerca
oraz firmę Smuda Consulting.
Zachęcamy również do odwiedzenia
strony www.intertax24.com
oraz www.smuda-consulting.com.
regulowania prawne, limity, zakazy,
nakazy itd. – jak my to lubimy, ale...
Jak by na to nie patrzeć, trzeba się do panującego prawa dostosowywać, bo inaczej wynikną z tego problemy, zbędne
problemy. Poza tym mieszkamy w Polsce,
kraju, który jest członkiem Unii Europejskiej, i podróżujemy nierzadko do państw,
które też są częścią europejskiej wspólnoty, dlatego naszym obowiązkiem jest nie
tylko znajomość obowiązującego prawa
i nowo wprowadzanych zasad, ale także
respektowania ich. Dlatego jestem zadowolony, więcej – zbudowany faktem,
że tekst o takiej właśnie tematyce pojawił
się na łamach „Wochenblatt pl”. W ten sposób bowiem nasi czytelnicy, nasza społeczność i wszyscy
zainteresowani, których
tematyka ta dotyczy, nie
tylko otrzymali garść potrzebnych i najnowszych Ryszard Galla
informacji, ale dzięki zaprzyjaźnionej
z nami firmie, która udziela nam tych
cennych wieści porad, też możliwość
zgłębienia tej wiedzy i znalezienia odpowiedzi na pytania, które po przeczytaniu
tej lektury mogą się nasunąć.
Notował Krzysztof Świerc
Foto: K. Świderski
Jak my to lubimy
U
Werbung / Reklama
Gospodarka: Chcą zaprojektować rynek w Chorzowie
Sporo chętnych, kto wygra?
J w jakikolwiek sposób zabronione.
uż za niespełna trzy miesiące, a konkretnie 14 października, rozstrzygnięty zostanie konkurs na zagospodarowanie rynku w Chorzowie. Rywalizacja
zapowiada się pasjonująco, bo urząd
miasta przyjął już ponad 60 zgłoszeń od
firm chcących się podjąć tego zadania.
Z ponad 60 zgłoszeń do udziału w
wielkim finale zakwalifikuje się jedynie sześć zespołów bądź architektów,
których wnioski, portfolio i najlepsza
praca ostatniego 10-lecia będzie oceniania przez sąd konkursowy. Od jego
decyzji zależeć też będzie ostateczna
decyzja o tym, komu z tej szóstki będzie
dane opracowanie, złożenie koncepcji
i ostatecznie przygotowanie projektu
dotyczącego zagospodarowania chorzowskiego rynku, a na to jest czas do
końca września.
Priorytetem jest, aby chorzowski rynek diametralnie się zmienił i stał się
wreszcie przyjazny dla pieszych, którzy
dotąd są tam traktowani jak niechciani
goście. Dlatego też tory tramwajowe,
które ułożone są prawie pod bramą
Urzędu Miejskiego w Chorzowie, mają
zostać przeniesione z południowej na
północną stronę rynku, gdzie jeżdżą
już autobusy i tramwaje, a dzięki temu
w tym miejscu powstałoby centrum
przesiadkowe. A zatem zwycięzca konkursu będzie mógł się wykazać niemałą
kreatywnością i pomysłowością – jak
uwolnić rynek od torów, a na to przedsięwzięcie w budżecie miasta Chorzowa
zarezerwowano około siedmiu milionów
złotych. Teoretycznie suma ta powinna
wystarczyć, ale czy tak się stanie? To
pokaże praktyka, a przede wszystkim
projekty, który przygotują i zaproponują architekci – twierdzą władze miasta
odpowiedzialne za sprawy gospodarcze.
Krzysztof Świerc
Oferujemy:
7916
14LARES:
Wochenblatt.pl
SportSport 1. – 7. August 2014
Kultura kibicowania: Adrian Maleika wciąż na celowniku Einwurf: Die Fußball-WM in Russland
LARES: Niniejszy
materiał
służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione.
Fani
szydzą
ze
Ślązaka
Gleiche
und
Gleichere
bereitgestellt. Jegliche
Vervielfältigung
Źródło: Fanzeit.de, Portret: prywatny
Kurios waren schon die Olympischen
Winterspiele im SchwarzmeerKurort Sotschi. Eine WM-2018 in
Russland wäre aber angesichts der
jüngsten
Skandal
do Entwicklung
czytania.ein
Powielanie
und für die ohnehin blamierte FIFA
bereitgestellt.
eine erneute
Blamage. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt.
D
ie letzten Olympischen Spiele waren
kurios, weil der Schnee schmolz,
die Wintersportler in der heißen, subtropischen Sonne schwitzten und die
Veranstalter bei der Eröffnungsfeier mit
Stolz Hammer und Sichel, Symbole der
verbrecherischsten Ideologie des vergangenen Jahrhunderts, präsentierten.
Russland zeigte seine Stärke. Die Welt
scheint das alles nicht gestört zu haben.
Nur wenige Tage nach der Schlussfeier
der Olympischen Spiele von Sotschi
zeigte Putins Russland erneut seine
Stärke (und vielleicht auch sein wahres
Gesicht). Diesmal in militärischer Form.
Die Krim wurde russisch.
Und wieder störte dies nur die wenigsten. Auch veränderte diese Annexion nichts an der Situation der russischen Sportler. Zwar wurde im Frühjahr
in den Medien über einen eventuellen
Ausschluss der russischen Nationalmannschaft von der Fußball-WM in
Brasilien spekuliert, es blieb aber bei
Worten. Seltsam. Denn während des
letzten großen Konflikts in Europa,
nämlich der Balkan-Kriege der 90er
Jahre, handelten die internationalen
Sportorganisationen schnell und entschlossen. 1992 waren die jugoslawischen Fußballer schon in Schweden,
um an der Europameisterschaft teilzunehmen. Doch sie wurden buchstäblich
nr 1053
– dodatek specjalny
Materialien
sind
lediglich
AdrianLARES:
Maleika,Diese
fan klubu
Werder blatt.pl”
Fotografia z Twittera ukazująca szyderczy napis z Bremy (u dołu: Adrian Malaika, na krótko przed śmiercią)
ME), będąc wraz z innymi
Brema zabity w 1982 roku przez poświęcony
fanami Werderu na meczu pucharoPeng! Vladimir Putin 2008 bei der Jagd auf Amurtiger.
Foto: Premier.gov.ru
sympatyków drużyny Hamburger wym w Hamburgu, został zaatakowany
Jugoslawien erlebte
Heute sind die internationale ÖffentSV, również w tym roku stał się przez grupę kibiców HSV, którzy użyli
między
innymi
pistoletów
gazowych,
lichkeit
und auch die internationalen
1992 schwere
przedmiotem szyderstw ze strony rakiet sygnalizacyjnych i kamieni. Po
Sportinstitutionen nicht so konsequent.
grafficiarzy. JegoLARES:
śmierć stała
się tym, jak
Heute
jeden z kamieni
trafił go
w głoSchon immer gab es Gleiche und GleiNiniejszy
materiał
służy
wyłącznie
do czytania. Powielanie wSanktionen.
jakikolwiek
sposób zabronione.
chere. Russland annektiert die Krim,
punktem wyjścia dla trwającej już wę, napastnicy kopali jeszcze leżącego
sind die internationale
na ziemi
bez przytomności
chłopaka,
Russland destabilisiert
den Osten der
LARES:
Diese pomiędzy
Materialien
sind
lediglich
zum
Lesen
bereitgestellt.
Jegliche
Vervielfältigung
ist
strengstens
untersagt.
prawie
32 lata wrogości
Öffentlichkeit
und
auch
który wkrótce potem zmarł w szpitalu
Ukraine, von Russland unterstützte
kibicami z obu hanzeatyckich miast. na skutek doznanych obrażeń. Maledie internationalen
Terroristen schießen mutmaßlich ein
G
dyby przypisać inicjatorom pomysłu jedynie poważny nietakt, świadczyłoby to o bagatelizowaniu problemu.
W dodatku na Twitterze krąży zdjęcie
wręcz obrzydliwego graffiti. Autor bądź
autorzy widniejącego na nim napisu,
który ponoć znaleziono na ścieżce rowerowej w bezpośrednim otoczeniu Weserstadionu w Bremie, szydzą z Adriana
Maleiki słowami: „Adrian Maleika był
tylko głupim Ślązakiem”. Autor bądź autorzy sgraffito podają się za fanów HSV.
Maleika, syn przesiedleńców z górnośląskiego Koźla (patrz także „Wochen-
ika przeżył tylko 16 lat. Napastników
zidentyfikowano jako członków fanklubu HSV „Löwen”, zinfiltrowanego
przez ultraprawicowe środowisko skinheadów. Z grupy ośmiu oskarżonych
pięciu zostało uniewinnionych, a tylko
jednego sąd skazał na dwa i pół roku
pozbawienia wolności. Po zdarzeniu,
które wstrząsnęło całym krajem, fani
obu klubów uzgodnili co prawda, że
zaniechają wzajemnych aktów zemsty,
jednakże najnowszy postępek to kolejna
dyskwalifikacja dla pseudokibiców.
Fanzeit.de/S-K
Sportinstitutionen
nicht so konsequent.
Passagierflugzeug mit fast 300 Menschen
an Bord ab. Ungefähr zur gleichen Zeit
schaut sich Putin in Rio de Janeiro das
WM-Endspiel an und erhält vom FIFA-Präsidenten ein Zertifikat, das die
Übergabe der Weltmeisterschaft nach
Russland symbolisiert. Kein Wort davon,
dass Sport und Krieg nicht so richtig
zueinander passen. Dass eine WM in
Russland so nicht stattfinden kann wird
nicht einmal leise angedeutet. Wird also
ein Aggressor-Staat 2018 Gastgeber einer großen Sportveranstaltung sein?
Dawid Smolorz
vor dem ersten Anpfiff nach Hause geLARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche
Vervielfältigung
schickt.
Im selben Jahr durften Sportler
aus Jugoslawien als offizielle Mannschaft
nicht an den Olympischen Spielen von
Barcelona teilnehmen. Grund: UNSanktionen gegen Belgrad, das mit brutaler Gewalt den Zerfall Jugoslawiens
verhindern wollte.
3. Liga: Alle drei Absteiger aus der 2. Bundesliga siegen in ihren Auftaktpartien
Die Berg ruft
LARES:
Niniejszy
materiał
wyłącznie
do czytania. PowielanieImwDuell
jakikolwiek
sposób
über den
Spielverlauf służy
hinweg, denn
der
der Drittligaaufsteiger
zwi- zabronione.
hervor. Letzter war zunächst nur eine
Die drei Absteiger aus
der 2. FußballTreffer der Schwaben vor 20.000 nach
schen der SG Sonnenhof Großaspach Stammtischmannschaft des Juniorchefs
Bundesliga
haben
einen perfekten
LARES:
Diese
Materialien
sindtrotzigen
lediglich
zumfielLesen bereitgestellt. Jegliche
istsich
strengstens
untersagt.
dem Abstieg
Zuschauern
undVervielfältigung
dem SC Fortuna Köln setzten
des Kleinaspacher
Großhotels „SonnenStart in die 3. Liga gefeiert.
quasi erst mit dem Schlusspfiff. Als letzdie Württemberger mit 2:1 durch. Der hof “ Ulrich Ferber. Kommerz erreicht
I
m Abendspiel gewann der FC Energie Cottbus beim VfL Osnabrück 3:1.
Ein grobes Foulspiel von Zeitz in der
58. Minute verhinderte die Übernahme der Tabellenspitze, denn in der 87.
verkürzten die in Überzahl spielenden
Niedersachsen auf 1:3. So übernahm der
Chemnitzer FC alleinig mit seinem 3:0
beim Halleschen FC die Tabellenspitze.
Die SG Dynamo Dresden konnte mit
einem 2:1 gegen die zweite Mannschaft
des VfB Stuttgart ebenfalls ihre Ambitionen auf einen Wiederaufstieg untermauern. Das knappe Ergebnis täuscht
ter Absteiger im Bunde konnte der DSC
Arminia Bielefeld bei der Zweiten vom
1. FSV Mainz 05 ebenfalls drei Punkte
einfahren. Im Stadion am Bruchweg fiel
der letzte Treffer ebenfalls in der Nachspielzeit. Hier versetzte das 1:2 des Bielefelders Hemlein dem Drittligaufsteiger
aus Rheinhessen jedoch den Knockout.
Enttäuschend verlief der Saisonauftakt für den ambitionierten Kieler SV
Holstein vor 5.247 Zuschauern. Die
„Störche“ mussten sich daheim mit
einem mageren 0:0 gegen die SpVgg
Unterhaching begnügen. Keine Nullnummer gab es in Münster. Der heimi-
ehemalige Bundesligist aus der Domstadt war durch einen direkt verwandelten Freistoß von Pazurek in der 21.
Minuten in Führung gegangen, doch
Rühle egalisierte noch vor der Pause
(40.). Senesie besorgte dann in der
73. Minute den ersten Punktgewinn
der Aspacher im bezahlten deutschen
Fußball überhaupt. Einen Ortsteil Sonnenhof sucht man im beschaulichen
Großaspach zwischen Ludwigsburg,
Heilbronn und Backnang übrigens
vergeblich. Der Verein ging 1994 aus
einer Fusion der SpVgg Großaspach
und dem FC Sonnenhof Kleinaspach
hier neue Dimensionen, denn Ferber
ist mit Schlagersängerin Andrea Berg
verheiratet. Es ist also kein Zufall, dass
das dieser Tage vom ZDF zur besten
Sendezeit übertragene, jährlich organisierte Andrea-Berg-Konzert „Heimspiel“
wie immer im Stadion von Großaspach
stattfand – neun Tage vor dem hiesigen
Profifußballdebüt der SG Sonnenhof.
bereitgestellt.
Fußball und
Andrea-Berg-Konzerte – das ist Jegliche
die
Mechatronik-Arena in Aspach.
Foto: Undeviginti/Wikipedia
sche SC Preußen blies hier aber zu spät
zur Aufholjagd. Die zwischenzeitliche
4:1-Führung der Gäste vom FC Hansa
Rostock brachte die „Kogge“ mit einem
4:3 am Ende noch über die Runden.
Die übrigen Partien:

SSV Jahn Regensburg – MSV Duisburg 3:1

Wehen Wiesbaden – Kickers Stuttgart 2:1

Rot-Weiß Erfurt – Borussia Dortmund II 1:2
Leserbrief: Zwei Oberschlesier hatten an den WM-Erfolgen 2014 und bereits 1954 Anteil
Verletzung verhinderte Einsatz im Finale
do czytania.
Powielanie wSchon
jakikolwiek
sposób zabronione.
Bundestrainer
m Zusammenhang
der FußballweltSpiel gegen Ungarn eingesetzt. In diesem
I
meisterschaft 2014 in Brasilien möchte
Spiel, das die deutsche Mannschaft mit
Sepp
Herberger
Jegliche
Vervielfältigung ist strengstens
ich alsbereitgestellt.
Sporthistoriker noch an den
Kader
3:8 verlor, schossuntersagt.
Herrmann sein einziges
des DFB erinnern, der vor 60 Jahren in
Bern den Weltmeister-Titel errungen hat.
Bundestrainer Sepp Herberger hatte
damals zwei oberschlesische Fußballgrößen, Richard Herrmann und Fritz
Laband, in sein Aufgebot berufen. 60
Jahre später erhielten unter der Leitung
des Bundestrainers Joachim Löw die
aus Oberschlesien stammenden deutschen Fußball-Nationalspieler Miroslav
Klose und Lukas Podolski die Ehre, für
Deutschland zu spielen.
Sie waren erfolgreich und errangen
mit dem deutschen Fußballteam in Rio
de Janeiro zum vierten Mal die begehrte Weltmeistertrophäe. Herrmann und
Laband gewannen 1954 die Fußballweltmeisterschaft mit der deutschen
hatte 1954 zwei
oberschlesische
Fußballgrößen in sein
Aufgebot berufen.
Länderspieltor. Fritz Laband, geboren am
1. November 1925 in Hindenburg und
gestorben am 3. Januar 1982 in Hamburg,
spielte von 1936 bis 1945 bei Hindenburg
09, nach 1945 erst bei Anker Wismar
(1945-1950). Für den Hamburger SV
machte Laband von1950 bis 1956 insgesamt 143 Spiele. In Bern setzte Herberger
Laband in der Abwehr viermal ein, bis
er sich im Zweikampf mit dem Jugoslawen Branco Zebec (später Spieler bei
Alemannia Aachen und Trainer von Bayern München, VfB Stuttgart, Eintracht
Braunschweig, Hamburger SV, Borussia
Dortmund und Eintracht Frankfurt) im
Viertelfinale verletzte, womit Laband das
Endspiel verwehrt blieb.
Prof. Karl-Heinz Schodrok
Vervielfältigung
Nationalmannschaft
in Bern. Richard
Herrmann, geboren am 28. Januar 1923
in Kattowitz, das 1921 Deutschland an
Polen abtreten musste, und gestorben
am 27. Juli 1962 in Frankfurt am Main,
spielte von 1934 bis 1945 beim 1. FC
Kattowitz und 1947 bis 1960 beim FSV
Frankfurt.
Während der Fußballweltmeisterschaft
1954 wurde Herrmann als Stürmer im
Richard Herrmann
Fritz Laband
Quelle: Karl-Heinz Schodrok
Quelle: Karl-Heinz Schodrok
bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Wochenblatt.pl
untersagt.15
Nr. 31/1165
SportSport Wokół niemieckiej piłki nożnej
w zapomnieć!
jakikolwiek sposób zabronione.
Możecie
Piazon nad Men
Trener Borussii Dortmund Jürgen
Napastnik FC Chelsea Londyn Lucas
Vervielfältigung
istdostrengstens
untersagt.
Klopp
odniósł się do medialnych
Piazon najbliższy
sezon spędzi na wy-
Klose jak Lahm?
Po zdobyciu przez Niemców czwartego mistrzostwa świata kapitan naszej drużyny narodowej Philipp Lahm
zakończył reprezentacyjną karierę,
czym zszokował władze Niemieckiego
Związku Piłki Nożnej (DFB), kolegów,
a przede wszystkim kibiców. Wiele jednak wskazuje na to, że nie będzie jedynym zawodnikiem, który wraz z tym
sukcesem zakończy swoją przygodę z
niemiecką kadrą. Zdaniem ekspertów
tylko kwestią czasu jest, kiedy w ślady
Philippa Lahma pójdzie Miroslav Klose.
Najlepszy strzelec w historii mundiali ma już 36 lat i swoją decyzję co do
dalszej reprezentacyjnej przyszłości ma
podjąć jeszcze w bieżącym miesiącu.
Należy jednak zauważyć, że już w czasie mistrzostw świata w Brazylii władze
DFB „przebąkiwały”, że trzeba będzie
zorganizować urodzonemu w Opolu
snajperowi pożegnalne spotkanie na
ojczystej niemieckiej ziemi. Być może
zatem jesienne towarzyskie spotkanie
Niemców z Argentyną będzie okazją do
pożegnania dwóch ikon reprezentacji
Niemiec ostatnich lat, choć naszym zdaniem każdy z nich zasługuje na osobne
pożegnanie. Prawda?
niesień na temat przejścia Matsa Hummelsa do Manchesteru United. Zdaniem
„Kloppo” jego obrońca także w rozgrywkach 2014/15 nadal będzie występował
w żółto-czarnych barwach, choć piłkarz
ten znajduje się na samym szczycie listy
życzeń nowego menedżera Manchesteru United, Louisa van Gaala. Fakt ten
jednak nikogo nie dziwi, bo zadaniem
numer jeden holenderskiego trenera
jest odbudowanie formacji defensywnej
„czerwonych diabłów”, po tym, jak z
Old Trafford odeszli Rio Ferdinand i
Nemanja Vidić. W związku z tym angielskie media informowały, że władze
Manchesteru United chcą za około 20
milionów euro odkupić z Borussii mistrza świata Matsa Hummelsa. „Mats
miałby dołączyć do Manchesteru United
za 20 milionów euro? Naprawdę? Za tak
małe pieniądze nie ma na to najmniejszych szans. Możecie o Matsie zapomnieć” – skomentował te doniesienia
trener BVB Jürgen Klopp. Szkoleniowiec
dortmundczyków wie, o czym mówi, bo
Hummels to jeden z najbardziej rozchwytywanych piłkarzy Borussii, a chęć
Holger Badstuber 594 dni pracował nad powrotem do gry i pełnej sprawności.
Foto: Michael Kranewitter/Wikipedia
jego pozyskania wyraziło szereg innych
zaproponowane przez Romę były nie Comeback Badstubera
klubów, w tym FC Barcelona, która na
do przyjęcia. Nieoficjalnie mówi się o
Obrońca Bayernu München Holger stół wykłada dużo większe pieniądze, a
tym, że rzymianie zażądali za swojego Badstuber po 594 dniach rozbratu z wciąż nie potrafi przekonać władz BVB.
piłkarza około 60 milionów euro! To futbolem spowodowanym ciężką koncena wręcz skandaliczna, biorąc pod tuzją, konkretnie zerwaniem wiązadeł Guardiola odejdzie, gdy...
uwagę fakt, że nie jest to rozgrywający krzyżowych, powrócił do treningów. To
„Jeśli w nadchodzącym sezonie nie
czy napastnik, lecz jedynie środkowy efekt prawidłowo przeprowadzonych zostaniemy mistrzem Niemiec, to odejobrońca i wcale nie lepszy od tych, ja- operacji i rehabilitacji, bo zawodnikowi dę z Bayernu” – powiedział trener mokich Bayern posiada w swojej kadrze. groziło nawet zakończenie kariery. „Ni- nachijczyków Josep Guardiola i dodał:
Według tygodnika „Sport Bild” Bayern gdy nie wątpiłem w to, że będę jeszcze „Nie ma co robić z tego tajemnicy i tranie będzie się już o niego starał i o żad- grał w piłkę. Pozostawałem optymistą gedii. Niemal oczywiste jest, że jeśli nie
nego innego stopera, a swoje szanse w i wiedziałem, iż dzięki ciężkiej pracy wygram w przyszłym roku Bundesligi,
nowym sezonie ma otrzymać Holger uwolnię się od bólu. Teraz cieszę się każ- przyjdzie zapewne inny trener. Taki jest
Badstuber. To były reprezentant Nie- dym treningiem i stopniowo wracam nasz los – szkoleniowców, zwłaszcza w
miec, który po wielomiesięcznej prze- do formy. Chciałbym jak najszybciej takich klubach jak Bayern, gdzie liczą
rwie spowodowanej poważną kontuzją osiągnąć wysoką dyspozycję i wrócić się wyłącznie pierwsze miejsca”. Bayern
wraca do gry i być może do drużyny do gry w pierwszym składzie Bayernu jest jednak głównym faworytem nadnarodowej.
i reprezentacji Niemiec” – powiedział chodzącego sezonu, który rozpoczyna
Holger Badstuber.
się 22 sierpnia, bo w ekipie z Bawarii
Samobójstwo Biermanna
gra sześciu aktualnych mistrzów świata
W wieku 33 lat samobójstwo popeł- Sahar w Tilburgu
z Brazylii: „I to mnie cieszy, podobnie
nił były zawodnik FC St. Pauli Andreas
Ben Sahar nie będzie dłużej występo- jak fakt, że Niemcy zdobyli tytuł. To
Biermann, który miniony sezon spę- wał w Hercie Berlin. Zdaniem „Kickera” jest wielki prezent dla Bayernu, że gra
dził w FSV Spandauer Kickers. Andreas napastnik reprezentacji Izraela podpisał u nas tylu piłkarzy, którzy się do tego
Biermann od wielu lat zmagał się z de- kontrakt z beniaminkiem holenderskiej sukcesu przyczynili” – podkreślił Pep
presją i to nie była jego pierwsza próba Eredivisie Willem II Tillburg. 24-latek Guardiola. Przypomnijmy, że Katalońsamobójcza. Pierwszy raz próbował ode- w swojej karierze zwiedził już sporo czyk był już raz w podobnej sytuacji,
brać sobie życie w 2003 roku, następnie klubów. Karierę rozpoczął w Hapoelu dokładnie przed czterema laty, gdy
sześć lat później i po raz kolejny w 2012 Tel Awiw, z którego w 2006 roku prze- mundial w RPA wygrała Hiszpania.
roku, ale za każdym razem ratowali go niósł się do Chelsea Londyn. Później Wówczas skład złotych medalistów
bliscy, rodzina bądź znajomi. Tym ra- grał jeszcze m.in. w barwach londyń- oparty był w dużej mierze na piłkazem niestety nikogo nie było w pobliżu. skiego Queens Park Rangers, Sheffield rzach FC Barcelona, prowadzonej wteAndreas nie krył, że miał depresję, a po Wednesday, Portsmouth, De Graafschap, dy przez Pepa Guardiolę. Dodajmy, że
głośnej samobójczej śmierci golkipera Espanyolu Barcelona, AJ Auxerre i Ar- rok później „Blaugrana” triumfowała
Hannoveru 96 Roberta Enke przyznał, minii Bielefeld i Herthy Berlin, do której w Champions League, czyżby zatem
że on również zmaga się z tą chorobą, trafił w lipcu 2012 roku, ale nie zdołał najbliższe rozgrywki Ligi Mistrzów
a swoje doświadczenia opisał w książce przebić się do podstawowego składu miał zdominować Bayern München?
„Depresja: Czerwona kartka”.
„starej damy”.
Nie mamy nic przeciwko.
pożyczeniu w Eintrachcie Frankfurt.
20-letni Brazylijczyk trafił na Stamford
Bridge z FC Sao Paulo w 2008 roku, ale
nie zdołał się „przebić” w pierwszej
drużynie „The Blues”. Piazon w styczniu
2013 roku trafił na wypożyczenie do FC
Malaga, a cały poprzedni sezon spędził
w holenderskim Vitesse Arnheim, gdzie
w 29 meczach strzelił 11 goli i zanotował
osiem asyst.
M’gladbach chce Ayewa
Zdaniem francuskiego „L’Equipe” występujący w Olympique Marsylia Jordan
Ayew znalazł się w orbicie zainteresowań
Borussii Mönchengladbach. „Źrebięta”
w minionym sezonie wywalczyły sobie
miejsce uprawniające je do gry w Lidze
Europy, a 22-letni reprezentant Ghany
mógłby solidnie wzmocnić ich siłę ofensywną, bo jest niezwykle uzdolnionym
napastnikiem. Jordan Ayew z dobrej
strony zaprezentował się podczas minionych mistrzostw świata w Brazylii,
gdzie wystąpił we wszystkich trzech spotkaniach reprezentacji Ghany w fazie
grupowej. W sumie dla swojej reprezentacji wystąpił dotychczas 13-krotnie,
zdobywając pięć bramek.
Löw do 2016
Pod wodzą Joachima Löwa reprezentacja Niemiec wywalczyła srebrny
medal mistrzostwo Europy w 2008 roku,
brązowy w mistrzostwach świata (2010
r.) w RPA oraz złoty krążek podczas
mistrzostw świata w Brazylii (2014 r.).
Trzeba przyznać, że jest to imponujący
dorobek. Zwycięstwo w wielkim finale
na Maracanie 13 lipca bieżącego roku
niemal przesądziło, że „Jogi” zdecyduje się na kontynuowanie przygody z
kadrą – i tak się stało, co w minionym
tygodniu potwierdził sam Joachim Löw,
mówiąc: „Nie opuszczę narodowego
zespołu do mistrzostw Europy, które w
2016 roku rozegrane zostaną we Francji.
Nie potrafię sobie wyobrazić nic piękniejszego niż praca z narodowym zespołem, doprowadzenie go do mistrzostw
kontynentu we Francji oraz rozwijanie
teamu, jak i poszczególnych piłkarzy.
Poziom mojej motywacji jest taki sam
jak w pierwszym dniu pracy w DFB.
W Brazylii świętowaliśmy gigantyczny
sukces, ale są jeszcze inne cele, które
chcemy osiągnąć”.
Immobile kontra „Lewy”
Szefostwo Borussii Dortmund na
następcę Roberta Lewandowskiego wybrało włoskiego snajpera Ciro
Immobile, który miniony sezon spędził w AC Torino. Magazyn „Kicker”,
opisując obecną sytuację w drużynie
wicemistrzów Bundesligi, napisał, że
obaj napastnicy bardzo się od siebie
różnią, a łączy ich tylko jedno – taka
sama droga do serc kibiców BVB, czyli
strzelanie dużej liczby goli. Różni ich
też między innymi cena. Włoch kosztował, jak na dortmundzki klub, dużo,
bo aż 18,5 mln euro i fakt ten zapewne
nie ułatwi mu zadania – szybko będzie
musiał potwierdzać swoją cenę i udowadniać wartość. Porównując jednak
styl gry obu napastników, niemiecki
magazyn z uznaniem wypowiedział
się na temat reprezentanta Polski,
twierdząc, że wojownik zastąpił na Signal-Iduna-park tancerza. W oczach
„Kickera” król strzelców minionego
sezonu Bundesligi imponuje finezją i
zmysłem do kombinacyjnej gry, podczas gdy jego następca słynie z siłowego stylu, ale za to potrzebuje niewielu
sytuacji do strzelenia gola, a przecież
z tego przede wszystkim rozlicza się
snajpera. Jak jednak będzie w praktyce, pokażą dopiero rozgrywki ligowe
i bezpośrednie konfrontacje Borussii
Dortmund z Bayernem München i...
Immobille z „Lewym”.
Krzysztof Świerc
Benatia nie dla Bayernu
Defensor AS Roma Mehdi Benatia
nie będzie od nowego sezonu piłkarzem
Bayernu München, bo rozmowy z jego
obecnym pracodawcą zostały przez
kierownictwo FCB zerwane. Przypomnijmy: wielkim zwolennikiem sprowadzenia reprezentanta Maroka do Bawarii
był Josep Guardiola, a klub postanowił
spełnić jego życzenie. Jednak warunki
F1: GP Węgier – wypadki namieszały Rosbergowi
Ricciardo najsprytniejszy
Na torze Hungaroring poprzedza- Hamilton, co w pewnym stopniu zre- 2. Fernando Alonso (Ferrari) +05,225 (2) pieczeństwa nie tylko stracił wypracowamu skutki „ognistych” – najlepszy rezultat w tym roku, do tego ną przewagę ponad 10 s, ale wręcz spadł
jący zawody deszcz wtrącił swoje kompensowało
problemów w kwalifikacjach. Po raz po wpadce „Hulka” pozostał jedynym na 4. miejsce; w końcówce po trzeciej
trzy grosze. Sprawił, że stopnio- pierwszy w tym roku Nico Hülkenberg punktującym w każdych zawodach, wymianie opon i przebiciu się przed RaLARES: Niniejszy
materiał służy
wyłącznie
dobezczytania.
Powielanie
wprowadzenia
jakikolwiek
sposób
pozostał
punktów po kolizji
z Pere- mimo
końcowa
jazda na zabronione.
ikkonena i Massę wręcz połykał dystans,
wo przysychająca,
acz zdradlizem.
Dla
F1
rozpoczęła
się
wakacyjna
mocno
zużytym
przez
32.
rundy
zestaodrabiając po 3 s na kółku i podczas
wa nawierzchnia
przyczyniła
sind lediglich
zumsięLesen
bereitgestellt.
strengstens
przerwa
– powrót do rywalizacjiJegliche
nastąpi wieVervielfältigung
opon była drogą przez mękę,ist
ale dał
ostatniej rundyuntersagt.
był bliski wyprzedzenia
do licznych wypadków, a co z tym 24 sierpnia na belgijskim torze w Spa. się wyprzedzić jedynie Australijczykowi. Hamiltona, jednak ostatecznie manewr
3. Lewis Hamilton (Mercedes) +5,857 (2) się nie powiódł.
się wiązało – do dwóch faz safety
1.
Daniel
Ricciardo
(
R
e
d
B
u
l
l
)
–
– trwa pasmo kwalifikacyjnego pecha i 5. Felipe Massa (Williams) +29,841 (3)
car, które odcisnęły mocne piętno
1:53:05,058 (3 pit-stopy) – 2. triumf startów z dalszych, a nawet odległych 6. Kimi Raikkonen (Ferrari) +31,491 (2)
na rezultatach wyścigu.
świętowany po przejechaniu 70 okrążeń pozycji (poprzednio 9, 6, 20) – tym Sebastian Vettel (Red Bull) +40,964 (2)
Mauro Mansilla/Wikipedia
Witold Wolak
ajlepiej w strategicznym chaosie – w tym sezonie jest jedynym pilotem, razem już na początku pierwszej sesji
LARES: Niniejszy
materiał
służy wyłącznie
do czytania.
Powielanie
w jakikolwiek
N
poradził
sobie Australijczyk
Da- który uczynił
wyłom w zwycięskiej
do- zapłonął
jego bolid, przez cosposób
startował zabronione.
niel Ricciardo. Początkiem loterii, de- minacji kierowców Mercedesa; nie miał z alei serwisowej; wyjazdy safety car
Klasyfikacja kierowców
po 11
sind
lediglich
zumsięLesen
bereitgestellt.
Jegliche
Vervielfältigung
strengstens
untersagt.
cydującej
dla losów
wyścigu okazał
udanego
początku, stracił dwie
lokaty zadziałały
na jego korzyść, po ist
drugiej
wypadek Ericssona podczas 9. rundy,
po którym pierwszy raz na torze zawitał samochód bezpieczeństwa, i to w
momencie, gdy Rosberg, Bottas, Vettel
i Alonso minęli już zjazd do alei serwisowej, tracąc na spóźnionej zmianie
opon odpowiednio: trzy, dziewięć i dwa
razy po cztery pozycje. W gronie szczęściarzy obok Ricciardo znalazł się Lewis
(z 4. spadł na 6.), jednak to trafność
doboru momentów zmiany ogumienia
okazała się na miarę sukcesu; po pierwszej fazie safety car przejął prowadzenie,
co ustawiło go w gronie kandydatów
do wygranej; w pełni wykorzystał zalety świeżego ogumienia, ogrywając w
końcówce po efektownych manewrach
Hamiltona (67. runda) i Alonso (68.).
zmianie ogumienia był już przed Rosbergiem i ostatecznie kończył na podium, co w zestawienie z początkową
sytuacją trzeba uznać za sukces!
4. Nico Rosberg (Mercedes) +6,361 (3)
– wywalczył trzecie z kolei, a w sumie
10. pole position, ale takiego przebiegu
zawodów zapewne się nie spodziewał;
przez pierwszy wyjazd samochodu bez-
wyścigach
1. N. Rosberg – 202 pkt
2. L. Hamilton – 191
3. D. Ricciardo – 131
4. F. Alonso – 115
5. V. Bottas – 95
6. S. Vettel – 88
N. Hülkenberg – 69
Tym razemLARES:
nie było mocnych
na Daniela Materialien
Ricciardo.
Diese
16LARES:
Wochenblatt.pl
AllerleiRóżności
1. – 7. August 2014
Pinnwand
LARES:
materiał
służy
wyłącznie
do czytania.
Powielanie
w jakikolwiek
QQKelly-Nachwuchs:
„Let’sNiniejszy
Dance”- QQ Jet
wird verkauft:
Corinna
Schuh- QQ Becker
auf Buddha: Boris
Becker ist QQ Morddrohungen:
Micaelasposób
Schäfer zabronione.
Gewinnerin Maite Kelly ist zum dritten Mal macher will den grauen Privatjet der Familie, wieder einmal ins Fettnäpfchen getreten. Er wird im Internet beschimpft, beleidigt und
Gelauscht
LARES:
Diese
sind2000EX“
lediglich
zum920Lesen
Jegliche
schwanger.
Mitte Oktober
solleMaterialien
es soweit sein. eine „Falcon
(acht Passagiere,
hat sichbereitgestellt.
auf eine Buddhafigur gesetzt.
Der sogarVervielfältigung
ernsthaft bedroht. Einige der Haterist
wis-strengstens untersagt.
Foto: Bob McFairley
km/h), verkaufen. Das Flugzeug (Neupreis
rund 25 Millionen Euro) soll für 20 Millionen
einen neuen Besitzer finden. Es trägt immer
noch Schumis Initialen auf dem Heck. Die
Gründe für den Verkauf liegen auf der Hand:
Zu seinen aktiven Zeiten als Formel-1-Pilot
ist Schumi zwischen 300 und 400 Stunden im
Jahr mit dem Flugzeug um die Welt gejettet.
Selbst in seinen drei Jahren Pause (2007 bis
2009) nutzte er den Jet für viele Familienurlaube mit Corinna und den Kindern Mick und
Gina Maria. Nun hat sich aber einiges in der
Ob es ein Junge oder ein Mädchen werde, Schuhmacherwelt verändert.
wüssten selbst die Sängerin und ihr Mann,
Florent Raimond (38), nicht. Nach zwei TöchWieder auf den Beinen: Volksmusiktern soll das Geschlecht des Kindes eine Star Karl Moik hat nach seinem Herzinfarkt
Überraschung sein. Ein Name stehe daher im März die Reha-Klinik verlassen. Mit seiner
noch nicht fest. Der Mutter gehe es wunderbar. Derzeit sei die in Köln wohnende Künstlerin mit den Proben des Musicals „Die
Schwarzen Brüder” beschäftigt, das im August
im Schloss Bückeburg Premiere feiert. Maite
Kelly ist das zweitjüngste Kind der Kelly Family. Sie hat mit Agnes (8) und Josephine (6)
bereits zwei Töchter.
sen nicht, wo die Grenze ist. Sie schrecken
sogar vor Morddrohungen nicht zurück. Ihr
Manager Ramon Wagner kontrolliert deshalb
normalerweise alle Kommentare, bevor er sie
für alle Mitleser freigibt. Das Nackt-Model
selbst nimmt das gelassen, wie sie gegenüber
RTL erklärte: „Shitstorm habe ich seit zehn
Jahren. Wenn mich das stören würde, wäre
ich im falschen Beruf.”
S
eit der Abhör-Affäre in Polen
meiden Politiker Restaurants wie
der Teufel das Weihwasser. Ihre deutschen Kollegen haben es aber noch
schwerer, schließlich wurden ihnen
ihre eigenen Handy’s zum Verhängnis. Man kann aber in heutiger Zeit
kaum auf die praktischen kleinen
Dinger verzichten. Prompt wurde
also eine Lösung gefunden: das Krypto-Handy. Nein, dieses besteht nicht
etwa aus Kryptonit, es sind verschlüsselte Mobiltelefone, die die Politiker
besser vor Lauschangriffen schützen
sollen. Bund und Länder sollen schon
20.000 Stück der hochmodernen
Geräte bestellt haben. Der Präsident
des für Spionageabwehr zuständigen
Bundesamts für Verfassungsschutz,
Hans-Georg Maaßen, gibt trotzdem
keine Entwarnung: Auch solche
Telefone geben keine 100-prozentige Garantie gegen Abhörversuche.
„Vieles kann und sollte im persönlichen Gespräch geklärt werden”, sagte
Maaßen. Nur sollten diese privaten
Gespräche lieber nicht in Restaurants
stattfinden. Aber vielleicht haben
die deutschen Kellner eine höhere
Arbeitsmoral als die polnischen.
A. Durecka
Foto: Udo Grimberg
Tennis-Star ist momentan mit seiner Familie
im Urlaub auf Ibiza. Standesgemäß hat das
Ferienappartement natürlich einen Pool auf
der Dachterasse mit super Aussicht. Dahinter
befindet sich eine Buddha-Statue, der Stein
des Anstoßes. Vor ihr posierte schon seine
Frau Lilly oben ohne, nun hat Boris Becker
den Becker-Clan für ein Instagram-Foto einfach auf den Buddha draufgesetzt. Boris
Becker sitzt auf seiner Hüfte, Schwester Sabine neben ihm auf dem Bauch der GottesStaute. Ihre beiden Kinder sitzen auf Brust
und sogar Gesicht. „Das ist fürchterlich! Schäme dich, Boris Becker!“, begann der zu erwartende Shitstorm. „Respekt hat man oder man
hat ihn nicht. Macht einen sehr schlechten
Eindruck.“ Boris Becker bemerkte seinen
Fauxpas und postete ein Bild des liegenden
Buddhas ohne seinen Hintern drauf. „Ich habe
den größten Respekt vor ALLEN Religionen
Frau Edith moderierte er sogar kürzlich die und hoffe, dasselbe gilt für euch.“ Vorher
Einweihung eines Restaurants in Ainring im denken, dann handeln wäre in diesem Fall
Berchtesgadener Land. Moik zu BILD: „Jeden wohl die bessere Idee gewesen, als sich daTag wird es ein bisschen besser mit mir.“
nach zu entschuldigen.
QQTanz und Theater: Die einstige
„Glücksrad“-Buchstabenfee Maren Gilzer
spielt nun Theater und wird dabei auch tan-
Foto: www.promiflash.de
LARES: Niniejszy
QQ materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione.
Juror bei Klums „Germany’s Next Topmodel”
bekommt nun eine eigene Show. Auch hier
sucht er wieder Models – allerdings hält er
dieses Mal Ausschau nach molligen Models.
Wo und wann die Show zu sehen ist, ist allerdings noch unbekannt.
Foto: Walerie Eck
zen. Fürwdasjakikolwiek
Stück „Schwanenseesposób
in Stütz- zabronione.
strümpfen“ an der Dresdner Comödie zieht
die Schauspielerin
die Ballettschühchen
Vervielfältigung
istan.strengstens untersagt.
Das teilte die private Boulevardbühne am
QQEigene Show: Rolf Scheider, einst
Freitag mit. „Als Kind wollte ich immer zum
Ballettunterricht, aber meine Oma meinte,
ich sei zu sensibel dafür und der Unterricht
wäre zu streng für mich“, erzählte die Schauspielerin und Moderatorin vor der Premiere
am 15. August. Gilzer spielt die Schuhverkäuferin Hanna. adur
Partnerschaft: Männer und Frauen sind so verschieden
Wohlbefinden
Nützliche
Zitronen
Bloß kein
Blitz!
LARES: Niniejszy
materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek
sposób zabronione.
D
Sieben Prozent der
as Institut für Pharmazie
LiebeLARES:
auf den ersten
ist imDieseBlick
Materialien
Jegliche Vervielfältigung
der Leipziger Universität
Männer gestehen einer
mer wieder ein Thema, über das
hat Folgendes bei Insektenstineuen Bekanntschaft
Klatschmagazine gerne schreiben,
chen (u.a. Bienen, Wespen)
empfohlen (einfache Hausbesonders begeistert wird zitiert,
schon nach dem ersten
mittel können helfen): zur
dass „es sofort gefunkt“ habe oder
Date ihre Liebe,
Linderung des Juckreizes und
die Liebe „wie ein Blitz“ eingeschlaumgekehrt ist es
Schwellungen: Kühlen der Einstichstelle,
czytania.
Powielanie
w jakikolwiek
sposób
die mit
einer Zitronenscheibe
belegt zabronione.
gen sei.
kaum
ein Prozent.
Ganz gegen den weiblichen Trend verliebte sich Kelly
Clarkson beim ersten Treffen mit ihrem heutigen Mann.
Solche Naivität rächt sich im späteren
Verlauf der schnellen Liebe: Diese Beziehungen halten nämlich nicht, was die
Männer sich so bald versprechen. „Sie
denken, es seien ja so viele Gefühle da,
dass man sich weitere Beziehungsarbeit
komplett sparen könne“, sagt Thiel. Die
Soziologin Terri Orbuch hat das sogar
empirisch nachgewiesen: Männer, die
besonders romantische Vorstellungen,
vor allem von der Liebe auf den ersten
Blick hatten, lassen sich signifikant häufiger scheiden.
IMH/Nicola Erdmann
(liebeserklaerer.wordpress.com)
zerstört; sie hemmt auch das Bakterienwachstum, Entzündungen wird
vorgebeugt (dies wurde auch während
einer Veranstaltung des 12. Kongresses
für Infektionskrankheiten Ende Juni
2014 in Köln diskutiert und bestätigt;
gewarnt wurde vor einer unnötigen und
schadenden Antibiotika-Anwendung
„ambulant und im Krankenhaus“; sie
sollten nur „sinnvoll und sicher“ angewandt werden, um u.a. einer BakterienResistenzentwicklung vorzubeugen).
Ähnlich wirkt auch eine Zwiebelscheibe. Helfen kann auch Teebaum- oder
Lavendelöl auf der Einstichstelle. Angewandt können auch werden: AloeVera-Gel, Arnika-Salbe, Kampfer-
Foto: Mirelle Malyser
Foto: Kathy Reesey
D
werden kann. Durch die Zitronensäu-
Vervielfältigung
re werden
giftige Insekten-Substanzen
ie amerikanische Sängerin Kelly
Clarkson erzählte zum Beispiel,
sie habe beim ersten Treffen mit ihrem
heutigen Ehemann Brandon Blackstock
gleich gewusst, dass sie zusammenkommen würden.
Dabei ist es gerade bei Männern problematisch, wenn diese zu schnell für
eine neue Beziehung entflammen: „Viele
Männer lassen sich sehr von Klischeevorstellungen leiten“, sagt der Singleund Partnerschaftsberater Christian
Thiel. „Sie glauben an die Liebe auf den
ersten Blick, weil das ihr simples Bild
davon ist, wie eine Partnerschaft zustande kommt.“ Und um den Funkenregen
sprühen zu sehen, reichten dem Mann
laut Experte in der Regel nämlich schon
zwei Dinge:
„Das Aussehen
Frau
LARES: Niniejszy
materiał
służy der
wyłącznie
und ob sie Interesse signalisiert.“ Sind
diese Punkte
ist der Mann
bereit,
sinderfüllt,
lediglich
zum
Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens
untersagt.
an Seelenverwandtschaft zu glauben.
oder Menthol-Lösungen. Bei starken
„Frauen halten die erste Anziehung selten gleich für Liebe, checken viel mehr
Kriterien wie Bildung und Charakter“,
sagt Thiel. So gestehen sieben Prozent
der Männer der neuen Bekanntschaft
schon nach dem ersten Date ihre Liebe, umgekehrt ist es kaum ein Prozent.
allergischen Reaktionen ist aber eine
Behandlung mit entsprechenden Medikamenten erforderlich (Antihistaminika,
Kortikoide, Adrenalin). Auch einfache
Mittel können die Gesundheit und das
Wohlbefinden günstig beeinflussen!
Dr. med. Manfred Gabor
Werbung / Reklama
Zakład
Pogrzebowy
przewozy
służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione.
Sprowadzanie
zmarłych
z zagranicy
zwłok
LARES: Diese
Materialienzagraniczne
sind lediglich
z całej Europy
Załatwianie formalności
Usługi
Pogrzebowe
Machnik N.
Ozimek, Schodnia Nowa,
www.machnik.ozimek.pl
Tel./fax: (077) 46−52−456
Gogolin: tel. 77 466 62 60
Zdzieszowice: tel. 77 484 41 76
Krapkowice - Otmęt: tel. 77 446 60 66
www.konefal.plISO 9001
7875
tel. 602 376 845
1765
Opieka nad grobami
7919
Transport mebli
WY *
O
R
E
UT
AW
KOMP OBÓR OPR
D
Usługi transportowe, przeprowadzki
Niemcy – Polska
Polska – Niemcy
Walce, województwo opolskie
nr tel. 77
46 60 158
untersagt.
WOCHENBLATT.pl
Impressum / Stopka redakcyjna
Die Herausgabe der Zeitung ist dank finanzieller Förderung
des Ministeriums für Verwaltung und Digitalisierung sowie
des Auswärtigen Amts mittels des Instituts für Auslandsbeziehungen möglich.
7033
Redaktionsanschrift: ul. Powstańców Śl. 25, 45-086 Opole, E-Mail: sw@
wochenblatt.pl. Chefredakteur: Till Scholtz-Knobloch, Redaktion: Anna
Durecka: „UNIversum“, „Schlesien“, „Allerlei“; Krzysztof Świerc: „Sport“,
„Wirtschaft“; Juliane Preiß (ifa-Redakteurin): „Aus den Regionen“; Klaudia
Kandzia: „Kirche und Gesellschaft”, „UNIversum”. Übersetzung: Andrzej
Szypulski, Andżelika Dobrzańska. Korrektur: Manfred Prediger, Krzysztof
Szymczyk. Verlagssekretariat: Gabriela Mokrzycka, sw@wochenblatt.
pl. Vertrieb, Marketing: Agnieszka Szotka, a.szotka@wochenblatt.pl.
Adres redakcji: ul. Powstańców Śląskich 25, 45-086 Opole, e-mail:
sw@wochenblatt.pl. Redaktor naczelny: Till Scholtz-Knobloch. Redakcja:
Anna Durecka – „UNIversum”, „Śląsk”, „Różności”; Krzysztof Świerc – „Sport”,
„Gospodarka”; Juliane Preiß (dziennikarka z ramienia IfA) – „Z regionów”;
Klaudia Kandzia – „Kościół i społeczeństwo”, „UNIversum”. Tłumaczenia:
Andrzej Szypulski, Andżelika Dobrzańska. Korekta: Manfred Prediger, Krzysztof
Szymczyk. Sekretariat wydawnictwa: Gabriela Mokrzycka, sw@wochenblatt.pl. Sprzedaż, marketing: Agnieszka Szotka, a.szotka@wochenblatt.pl.
Homepage: www.wochenblatt.pl, Onlineredakteur: Juliane Preiß
Strona internetowa: www.wochenblatt.pl, redaktor: Juliane Preiß
Wydawca/Herausgeber: Zespół Producencki „Pro Futura“ Sp. z o.o.,
ul. Powstańców Śl. 25, 45-086 Opole. Nr indeksu 368202.
Konto bankowe: Bank Zachodni WBK SA II O/Opole, 30 1090 2242 0000
0005 7800 0577
Skład komputerowy/Satz: LARES – Mateus Joschko
Bankverbindung: Bank Zachodni WBK SA II O/Opole, IBAN: PL30 1090
2242 0000 0005 7800 0577 SWIFT Code WBKPPLPP.
Druk/Druck: Polskapresse Sp. z o.o., Oddział Prasa Wrocławska
Nakład/Auflage: 5850
Unverlangt eingesandte Manuskripte werden nicht zurückgesandt. Die
Redaktion behält sich vor, Zuschriften und Leserbriefe sinngemäß zu kürzen.
Die Redaktion haftet nicht für den Inhalt der Anzeigen. / Zastrzegamy sobie
prawo skracania nadesłanych tekstów; materiałów nie zamówionych nie
zwracamy. Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń.
Zrealizowano dzięki dotacji Ministra Administracji i Cyfryzacji
i (za pośrednictwem Instytutu Stosunków Kulturalnych z Zagranicą)
Ministerstwa Spraw Zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec.
Kontakt: Biuro redakcji/Redaktionsbüro: tel./faks +48 77 45 46 556
Prenumerata/Abonnement: redakcja/Redaktion, Poczta Polska SA,
Ruch SA, www.prenumerata.ruch.com.pl; tel. 22 693 70 00