Mandantenbrief Polen/Biuletyn 07/2013

Transcription

Mandantenbrief Polen/Biuletyn 07/2013
Stawiamy fundamenty
Mandantenbrief
Informacje z dziedziny podatków, prawa i ekonomii
Länderübergreifende Informationen über Steuern, Recht und Wirtschaft
Wydanie: Lipiec 2013 · Ausgabe: Juli 2013 · www.roedl.com/pl
W tym wydaniu polecamy:
Temat miesiąca
>> Czy można rozliczyć stratę zagranicznego zakładu
Zanotowano w prawie
>> Podział zysków w spółce osobowej
>> Gdzie opodatkowane są usługi magazynowania
Aktualności podatkowe
>> Zwolnienie z podatku u źródła wypłat odsetek
i należności licencyjnych pomiędzy spółkami
powiązanymi
>> Odpłatne użytkowanie programu komputerowego
bez konieczności pobrania podatku u źródła
Doradztwo personalne
>> Rekrutacja szyta na miarę – znaczenie agencji
doradztwa personalnego w procesie rekrutacji
>> Szanowni Państwo,
ekspansja na rynki światowe i prowadzenie biznesu za granicą to ambitne cele, jakie stawia przed sobą coraz więcej współczesnych przedsiębiorców. Globalna gospodarka otwiera ogromne możliwości i daje wielkie nadzieje na sukces.
Rödl & Partner na świecie towarzyszy tym sukcesom już od ponad 30 lat.
„Oczekiwania przedsiębiorców a zagraniczne realia. Stan faktyczny, doświadczenia
i porady dotyczące prowadzenia spółek zagranicznych” to nasza najnowsza pozycja, która jest doskonałym potwierdzeniem interdyscyplinarnej i międzynarodowej
współpracy w ramach Rödl & Partner. Doświadczenia, jakie posłużyły do jej napisania, zostały zebrane przez 20 Koleżanek i Kolegów naszej firmy w 15 krajach świata.
W bieżącym wydaniu Państwa uwadze polecamy szczególnie artykuł poświęcony
rozliczeniu straty zagranicznego zakładu. Obszerny fragment poświęciliśmy także
rekrutacji pracowników.
Rödl & Partner info
>> Kolonia: seminarium „Energia odnawialna w Polsce”
>> Poznań: seminarium z zakresu pomocy publicznej
Lesen Sie in dieser Ausgabe:
Im Blickpunkt
>> Kann der Verlust einer ausländischen Betriebsstätte
verrechnet werden?
Recht aktuell
>> Wo werden Lagerungsleistungen besteuert?
>> Gewinnverteilung in einer Personengesellschaft
Steuern aktuell
>> Befreiung der Auszahlung von Zinsen und Lizenzgebühren zwischen verbundenen Unternehmen von der
Quellensteuer
>> Entgeltliche Nutzung von Software ohne Erhebung
der Quellensteuer
Personalberatung
>> Maßgeschneiderte Auswahl von Mitarbeitern –
Bedeutung der Personalberatungs-Agentur bei der
Auswahl von Mitarbeitern
Rödl & Partner info
>> Posen: Seminar zum Thema „Öffentliche Beihilfe in
Polen”
>> Köln: deutsch-polnisches Themenabend „Erneuerbare
Energie in Polen“
>> Sehr geehrte Damen und Herren,
Eroberung der Weltmärkte und Steuerung von Auslandsgesellschaften sind Ziele,
die immer mehr gegenwärtige Unternehmer anstreben. Die globale Wirtschaft
eröffnet enorme Möglichkeiten und ermutigt zum Erfolg. Bei diesen Erfolgen begleitet Rödl & Partner die Unternehmer weltweit seit mehr als 30 Jahren.
„Unternehmerische Erwartung trifft ausländische Realität. Bestandsaufnahme, Erfahrungen und Empfehlungen zur Steuerung von Auslandsgesellschaften“ ist
unser neuestes Buch, das einen professionellen Einblick in die gelebte umfassende
und internationale Zusammenarbeit bei Rödl & Partner bietet. Das Kompendium
wurde von 20 Kolleginnen und Kollegen aus 15 Ländern geschrieben.
In dieser Ausgabe empfehlen wir Ihrer Aufmerksamkeit einen Artikel über die Verrechnung des Verlustes einer ausländischen Betriebstätte. Beachten Sie auch einen
Beitrag zum Thema Maßgeschneiderte Auswahl von Mitarbeitern.
Z pozdrowieniami / Mit freundlichen Grüßen
dr Marcin Jamroży
Temat miesiąca
>> Czy można rozliczyć stratę
zagranicznego zakładu
Anna Główka, Rödl & Partner Warszawa
Spółka, która likwiduje zagraniczny zakład, może rozliczyć jego stratę podatkową. Potwierdza to orzecznictwo sądowoadministracyjne.
Przykład:
Alfa Sp. z o.o. posiadała w Niemczech oddział. W dniu
5 września 2012 r. oddział został wyrejestrowany z rejestru
działalności gospodarczej. Powodem wyrejestrowania była
likwidacja oddziału. W zeznaniu podatkowym za 2012 r. oddział wykazał stratę podatkową. Strata oddziału nie została
rozliczona w Niemczech. Czy Alfa Sp. z o.o. może zaliczyć
w koszty podatkowe stratę wykazaną na moment likwidacji przez niemiecki oddział, która nie zostanie już rozliczona
w Niemczech?
Regulacje ustawy o podatku dochodowym od osób
prawnych
Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od
osób prawnych (updop) podatnicy mający siedzibę lub zarząd
w Polsce, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości
swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania.
Przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest
dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodów, z jakich
dochód ten został osiągnięty (art. 7 ust. 1 updop). Dochodem
jest nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania,
osiągnięta w roku podatkowym; jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą
(art. 7 ust. 2 updop).
Przy ustalaniu dochodu stanowiącego podstawę opodatkowania nie uwzględnia się m.in. przychodów ze źródeł przychodów położonych w Polsce lub za granicą, jeżeli dochody
z tych źródeł nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym albo są wolne od podatku oraz kosztów uzyskania tych przychodów i związanych z tym źródłem przychodów (art. 7 ust. 3 pkt 1 i 3 updop).
Na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 3 updop wolne od podatku są
dochody osiągane poza terytorium Polski przez podatników
będących rezydentami polskimi, jeżeli umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, tak stanowi.
Umowa o unikaniu
z Niemcami
podwójnego
opodatkowania
Zgodnie z postanowieniami polsko-niemieckiej umowy
w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku (UPO) zyski przed-
2
siębiorstwa Umawiającego się Państwa podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie, chyba że przedsiębiorstwo
prowadzi działalność gospodarczą w drugim Umawiającym
się Państwie poprzez położony tam zakład. W tym ostatnim
przypadku zyski przedsiębiorstwa mogą być opodatkowane
w drugim Państwie, jednak tylko w takiej mierze, w jakiej
mogą być przypisane temu zakładowi (art. 7 ust. 1 UPO).
Stosownie do art. 24 ust. 1 UPO, jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym Umawiającym się
Państwie (tu: w Polsce) uzyskuje dochód lub posiada majątek, który zgodnie z postanowieniami Umowy może być
opodatkowany w drugim Umawiającym się Państwie (tu:
w Niemczech), to Państwo pierwsze (tu: Polska ) zwolni taki
dochód lub majątek od podatku.
Z zestawienia powyższych przepisów wynika, iż w przypadku gdy działalność prowadzona za granicą generuje straty, a Umowa przewiduje zastosowanie metody
zwolnienia, przepisy wewnętrzne (przede wszystkim art.
7 ust. 3 updop) nie przewidują możliwości odliczenia
w Polsce straty, która powstała na skutek działalności
zakładu położonego i opodatkowanego w Niemczech.
Regulacje unijne
Konsekwencją przystąpienia Polski do Unii Europejskiej (UE)
jest przyjęcie dorobku prawnego Wspólnoty, na który składają się również zasady prawne ukształtowane przez prawo
wspólnotowe oraz orzecznictwo Europejskiego Trybunału
Sprawiedliwości (ETS; obecnie Trybunał Sprawiedliwości Unii
Europejskiej – TSUE).
Stosując prawo, instytucje wewnętrzne powinny dążyć do
zapewnienia efektywności, pierwszeństwa i bezpośredniego
skutku prawa wspólnotowego w stosunku do prawa krajowego oraz dokonywać prowspólnotowej wykładni przepisów krajowych (por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 11
kwietnia 2008 r., III SA/Wa 263/08 oraz pismo Sekretarza
Komitetu Integracji Europejskiej przekazane przez Ministra
Finansów w dniu 11 stycznia 2008 r. do wiadomości Dyrektorów Izb Skarbowych).
Opodatkowanie bezpośrednie należy do kompetencji
państw członkowskich. Są one jednak obowiązane wykonywać swoje uprawnienia z poszanowaniem prawa wspólnotowego.
Europejski Trybunał Sprawiedliwości uznał za niezgodne
z Traktatem Ustanawiającym Wspólnoty Europejskie (TWE;
obecnie Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej – TFUE)
przepisy podatkowe, które różnicują traktowanie przedsiębiorców krajowych i zagranicznych. Sprzeczne z zasadą swobody przedsiębiorczości, wyrażoną w art. 43 TWE (obecnie
art. 49 TFUE), jest różnicowanie sytuacji podmiotów, mające
wpływ na decyzję, w którym państwie członkowskim przed-
Temat miesiąca
siębiorca będzie prowadził działalność (wyrok ETS w sprawie
Deutsche Shell, C-293/06).
Uniemożliwienie spółce z siedzibą w jednym państwie
członkowskim odliczenia strat jej zakładu położonego w innym państwie członkowskim na tej podstawie, że zgodnie
z umową o unikaniu podwójnego opodatkowania dochód
zakładu nie podlega opodatkowaniu w państwie siedziby
spółki, jest sprzeczne z art. 43 TWE (np. opinia rzecznika
generalnego ETS Eleanor Sharpston w sprawie Lidl Belgium
GmbH Co. KG, C-414/06).
W wyroku w sprawie Amid (C-141/99) ETS wskazał, iż:
•
działalność w formie zakładu jest objęta pełnią praw
wynikających z TWE,
•
zakład jest formą działalności, która dla celów podatkowych powinna być traktowana tak samo jak oddziały
krajowe,
•
spółka niemająca zakładów za granicą, ponosząca stratę, znajduje się na gruncie podatkowym w sytuacji porównywalnej z tą, w jakiej znajduje się spółka działająca
poprzez zagraniczny zakład, również generująca stratę.
W kwestii ograniczenia możliwości odliczenia zagranicznych
strat ETS w wyroku w sprawie Lidl Belgium GmbH Co. KG
(C-414/06) wskazał warunki, które takie ograniczenia mogą
uzasadniać:
•
niebezpieczeństwo podwójnego uwzględnienia strat,
•
konieczność zachowania rozdziału kompetencji podatkowych pomiędzy poszczególne państwa,
•
ryzyko unikania opodatkowania.
W odniesieniu do niebezpieczeństwa podwójnego
uwzględnienia strat, ryzyko takie powstaje zdaniem Trybunału m.in. w sytuacji, gdy nie można wykluczyć, że spółka
w państwie członkowskim, w którym znajduje się jej siedziba, uwzględni straty poniesione przez należący do niej zakład położony w innym państwie członkowskim i że mimo
tego odliczenia te same straty zostaną uwzględnione w późniejszym czasie w państwie członkowskim, w którym położony jest ten zakład.
W kwestii konieczności zachowania rozdziału kompetencji podatkowych pomiędzy poszczególne państwa
Trybunał przypomniał, że przyznanie spółkom prawa wyboru w zakresie uwzględniania ich strat w państwie członkowskim położenia ich zakładu lub w innym państwie członkowskim naruszyłoby w znacznym stopniu wyważony podział
władztwa podatkowego między państwami członkowskimi,
jako że podstawa opodatkowania zostałaby zwiększona
Wydanie: Lipiec 2013
w pierwszym państwie i zmniejszona w drugim o kwotę
przeniesionych strat. Przyjęcie, że straty zakładu niebędącego rezydentem mogłyby być odliczane od dochodu spółki
(rezydenta), skutkowałoby zezwoleniem tej spółce na dowolny wybór państwa członkowskiego, w którym uwzględniłaby ona takie straty.
Odnosząc się do ryzyka unikania opodatkowania, Trybunał przyznał, że możliwość przekazywania strat zakładu niebędącego rezydentem, spółce będącej rezydentem, niesie
ze sobą ryzyko, że przekazanie strat nastąpi do podmiotu
mającego siedzibę w państwach członkowskich stosujących
najwyższe stawki opodatkowania, w których wskutek tego
podatkowa wartość strat będzie największa.
Nie jest przy tym wymagane wystąpienie wszystkich wymienionych powyżej warunków, aby krajowe uregulowanie podatkowe, ograniczające swobodę przedsiębiorczości mogło
zostać uznane za uzasadnione.
Wydaje się, że żaden ze wskazanych warunków nie znajduje uzasadnienia w przypadku zakładu, który jest likwidowany i w chwili likwidacji nie ma możliwości rozliczenia
całej straty związanej z jego działalnością. W takiej sytuacji
zakład niemiecki nie wypracuje już dochodu, który będzie
opodatkowany w Niemczech. W konsekwencji sytuacja,
w której nierozliczona w chwili likwidacji strata zakładu zostanie rozliczona w Polsce, nie narusza rozdziału kompetencji podatkowych między Polską a Niemcami. Wykluczone
jest również niebezpieczeństwo podwójnego uwzględnienia
strat oraz ryzyko unikania opodatkowania.
Tym samym, jeżeli nie ma możliwości rozliczenia straty
zagranicznego zakładu w państwie jego opodatkowania (tu: w Niemczech), to odmowa rozliczenia straty
w Polsce jest sprzeczna z art. 43 TWE (obecnie art. 49
TFUE – swoboda przedsiębiorczości).
Stanowiska organów podatkowych
Wbrew powyższemu polskie organy podatkowe konsekwentnie odmawiają podatnikom prawa do rozliczenia straty zagranicznego zakładu, podlegającego likwidacji (m.in.
interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 02.01.2013 r., IBPBI/2/423-1256/12/BG, interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
z 03.02.2012 r., IPPB5/423-1085/11-2/DG). Argumentacja
jest następująca: z obowiązujących przepisów updop wynika, iż zysków/strat zakładu (oddziału) zlokalizowanego za
granicą nie łączy się z zyskami/stratami podlegającymi opodatkowaniu w Polsce. Oznacza to, iż straty zagranicznego
zakładu nie mogą pomniejszyć dochodu do opodatkowania wykazanego w zeznaniu składanym w Polsce. Ponieważ
straty zagranicznego zakładu podlegają rozliczeniu w kraju,
w którym ten zakład się znajduje, stąd nie można mówić
o naruszeniu zasady swobody przedsiębiorczości. W stano-
3
Temat miesiąca
wiskach organów podatkowych brak natomiast odniesienia
do faktu, iż likwidacja zakładu uniemożliwia rozliczenie straty w kraju, w którym zakład ten był zlokalizowany.
Co na to sądy administracyjne
Doczekaliśmy się już kilku wyroków Wojewódzkich Sądów Administracyjnych (m.in. wyrok WSA w Gliwicach
z 30.11.2010 r., I SA/Gl 638/10; wyrok WSA w Warszawie
z 21.05.2010 r., III SA/Wa 133/10 oraz z 27.03.2012 r., III
SA/Wa 1929/11) oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego,
w których potwierdzona została dopuszczalność rozliczenia
przez polską spółkę straty jej zagranicznego, likwidowanego zakładu, z uwagi na brak możliwości rozliczenia jej
w kraju położenia zakładu (por. wyrok NSA z 04.04.2012 r.,
II FSK 1819/10, wyrok NSA z 28.11.2011 r., II FSK 929/11;
wyrok NSA z 12.04.2013 r., II FSK 1593/11). We wszystkich tych sprawach NSA podkreślił, iż zarówno przepisy updop jak i postanowienia właściwej UPO należy odczytywać
z uwzględnieniem merytorycznie istotnych przepisów prawa
wspólnotowego oraz w taki sposób, aby nie naruszyć zasady pierwszeństwa prawa wspólnotowego. W ocenie Sądu
porządek prawa wspólnotowego jako system prawa ponadnarodowego sui generis, wymaga swojego pierwszeństwa
w egzekwowaniu nie tylko przed prawem krajowym, ale w
zakresie przedmiotowym integracji europejskiej, także przed
partykularnymi umowami międzynarodowymi, zawieranymi pomiędzy państwami członkowskimi. Jedynie wówczas
cele traktatów założycielskich mają szanse na efektywną
realizację. Tym samym redukowanie kwestii prawno-podatkowej, jaką jest transgraniczne rozliczenie straty,
wyłącznie do postanowień updop i właściwej UPO nie
jest uzasadnione.
Co ważne, w ocenie Sądu zarówno sądy krajowe jak i organy administracji rządowej (w tym organy podatkowe)
obciąża obowiązek prawidłowego stosowania prawa wspólnotowego, uwzględniający konieczność zapewnienia mu
pierwszeństwa i pełnej efektywności. Odnosi się to również
do orzecznictwa ETS (obecnie TSUE). Zawarta w wyrokach
Trybunału interpretacja przepisów prawa wspólnotowego
wiąże nie tylko sąd orzekający w sprawie, w której wystosowano pytanie prawne, ale też inne sądy i organy państw
członkowskich. Wynika to z celu pytań prejudycjalnych,
przewidzianych w art. 234 TWE (obecnie art. 267 TFUE),
jakim jest zapewnienie jednolitej wykładni i stosowania prawa wspólnotowego. Związanie to znajduje również uzasadnienie w wywodzonej z art. 10 TWE zasadzie efektywności
prawa wspólnotowego, której realizacja w braku takiego
związania byłaby zagrożona. Dlatego również organy
podatkowe nie mogą uchylić się przy rozpoznawaniu konkretnej sprawy od brania pod uwagę prawa
wspólnotowego, w tym orzecznictwa Trybunału.
4
Wniosek o stwierdzenie nadpłaty – szanse w sporze
z fiskusem
W naszym przykładzie, przepisy wewnętrzne nie przyznają możliwości rozliczenia w Polsce straty niemieckiego
oddziału. Jednak z dotychczas podjętych przez Trybunał
rozstrzygnięć w sprawie transgranicznego rozliczenia strat
wypływa ogólny wniosek, iż możliwość taka istnieje
w przypadku strat ostatecznych, czyli takich, których
nie można już rozliczyć w kraju ich powstania. Ostateczne straty mogą powstać na skutek likwidacji zakładu
(np. oddziału). Znajduje to potwierdzenie także w orzecznictwie polskich sądów administracyjnych.
Ponieważ także i organy podatkowe powinny stosować
orzecznictwo Trybunału i na jego podstawie dopuszczać
możliwość rozliczenia w Polsce straty likwidowanego, zagranicznego zakładu, gdy nie będzie już możliwości rozliczenia jej w kraju położenia zakładu, Alfa Sp. z o.o. mogła
uwzględnić w swoim zeznaniu podatkowym za 2012 r.
nierozliczoną stratę zlikwidowanego niemieckiego oddziału. Gdyby Alfa Sp. z o.o. nie uwzględniła tej straty, istnieje
możliwość złożenia we właściwym dla spółki polskim urzędzie skarbowym wniosku o stwierdzenie nadpłaty za
2012 r. W razie sporu z fiskusem istnieją realne szanse na
jego wygranie przed sądem.
Warto zatem przeanalizować, czy zlikwidowany zagraniczny zakład (np. oddział) nie zakończył działalności ze stratą,
która nie została dotychczas rozliczona, a której uwzględnienie może przynieść oszczędności podatkowe.
Dalszych informacji udziela
dr Marcin Jamroży
Partner, doradca podatkowy, radca prawny
tel.: +48 22 696 28 00
e-mail: marcin.jamrozy@roedl.pro
Zanotowano w prawie
>> Podział zysków w spółce osobowej
Anna Główka, Rödl & Partner Warszawa
Małgorzata Ciołek, Rödl & Partner Warszawa
Umowa spółki osobowej powinna ustalać takie warunki podziału profitów pomiędzy wspólników, jakich należy oczekiwać od podmiotów niepowiązanych. Takie
stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu
w interpretacji indywidualnej z dnia 9 czerwca 2013 r.,
ILPB4/423-93/12-2/MC. W wypadku gdy osobie, która
wnosi duży kapitał, przypada mały udział w zysku, organ podatkowy może pominąć postanowienia umowne i określić
podatek w wyższej wysokości.
W związku z planami przekształcenia spółki z o.o. w spółkę
komandytową (sp. k.) podatnik zadał pytanie o możliwość
stosowania przepisów o ustalaniu dochodu w transakcjach
pomiędzy podmiotami powiązanymi. Podatnik – również
spółka z o.o. – miał zostać komplementariuszem w nowej
spółce, a pozostałymi wspólnikami (komandytariuszami) –
jego udziałowcy. Strony miałyby określić w umowie spółki
komandytowej zasady podziału zysku pomiędzy wspólników
sp. k., które nie odpowiadałyby proporcji wartości wniesionych przez nich wkładów. W porównaniu z innymi wspólnikami wnioskodawca miałby uczestniczyć w zysku w znacznie
mniejszym stopniu (czy też wręcz w stopniu minimalnym),
mimo iż wartość wkładu wnioskodawcy byłaby znacząco
wyższa od wartości wkładów pozostałych wspólników.
Kompetencja organu podatkowego do szacunkowego
ustalania dochodów podatnika określona została w art. 11
ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (updop). Według organu z regulacji zawartej w tym przepisie
nie wynika, iż określone w nim „warunki” (różniące się od
warunków, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty) dotyczą tylko warunków w transakcjach zawieranych pomiędzy podmiotami (podatnikami) powiązanymi. Takie „warunki” (różniące się od warunków, które ustaliłyby między
sobą niezależne podmioty) dotyczyć więc mogą także np.
sposobu ustalenia praw do udziału w zyskach utworzonej
przez podmioty powiązane spółki osobowej, czy utworzonego wspólnego przedsięwzięcia, jeżeli podstawą ustalenia
tych warunków nie są czynniki rynkowe, lecz warunki takie
zostały narzucone lub ustalone w wyniku istniejących powiązań pomiędzy wspólnikami spółki osobowej.
Zatem z uwagi na powiązanie istniejące pomiędzy wnioskodawcą (komplementariuszem sp. k.) a pozostałymi wspólnikami sp. k. – komandytariuszami, będącymi osobami fizycznymi oraz spółkami, w tym zagranicznymi, posiadającymi
łącznie 100% udziałów we wnioskodawcy, przychody, koszty uzyskania przychodów, a w konsekwencji dochód podlegający opodatkowaniu lub strata podatkowa wnioskodawcy
mogą zostać określone w oparciu o art. 11 updop. Do organów podatkowych i organów kontroli podatkowej nale-
Wydanie: Lipiec 2013
ży ocena, czy istnieją przesłanki do skorzystania z uprawnień
wynikających z tej regulacji.
Uprawnienie organu podatkowego do szacunkowego ustalania dochodów podatnika stanowi odstępstwo od ogólnych
zasad dotyczących ustalania podstawy opodatkowania. Niemniej przywołana interpretacja wskazuje na próby rozszerzenia uprawnień fiskusa w tym zakresie. Aby uniknąć sporu
z fiskusem, warto już teraz zastanowić się nad rozwiązaniami
minimalizującymi ryzyko podatkowe. Chętnie Państwa w tym
przedsięwzięciu wspomożemy.
>> Gdzie opodatkowane są
usługi magazynowania
Anna Główka, Rödl & Partner Warszawa
Małgorzata Ciołek, Rödl & Partner Warszawa
Miejscem opodatkowania kompleksowych usług w zakresie
magazynowania towarów na rzecz podatników może być
bądź miejsce, w którym znajduje się nieruchomość – magazyn, bądź też miejsce gdzie usługobiorca posiada stałą siedzibę działalności lub stałe miejsce jej prowadzenia. Z opodatkowaniem w miejscu, w którym nieruchomość – magazyn
się znajduje będziemy mieli do czynienia tylko, gdy magazynowanie stanowi świadczenie główne czynności jednolitej
i usługobiorcy posiadają prawo używania całości lub wyraźnie określonej części nieruchomości. Wynika to jednoznacznie
z najnowszego wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii
Europejskiej (TSUE) z dnia 28 czerwca 2013 r. w sprawie
C 155/12, wydanego w trybie prejudycjalnym.
Podstawa prawna uregulowania
Zgodnie z zasadą ogólną, wynikającą z art. 28b ustawy o podatku od towarów i usług (ustawa o VAT), miejscem świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności
gospodarczej bądź stałe miejsce jej prowadzenia. Mając jednak na względzie wytyczne wynikające z brzmienia dyrektywy
unijnej, regulującej zharmonizowany system opodatkowania
podatkiem VAT w Unii Europejskiej, polski ustawodawca
przewidział od tej ogólnej zasady wyjątki. Jednym z nich jest
art. 28e ww. ustawy mówiący, iż miejscem świadczenia usług
związanych z nieruchomościami jest miejsce położenia nieruchomości. Przepis ten jest odpowiednikiem art. 47 Dyrektywy
2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej.
Niejednolita linia interpretacyjna
Dotychczas brak było jednolitej linii interpretacyjnej w zakresie miejsca świadczenia usług magazynowania. Stanowisko
uznające, iż usługi magazynowania są usługami związanymi
5
Aktualności podatkowe
z nieruchomościami, zajął m.in. NSA w wyroku z 16 grudnia
2011 r., I FSK 220/11 oraz WSA w Warszawie w wyroku z 17
marca 2011 r., III SA/Wa 1968/10. Podobnie wypowiedział
się również m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach
w interpretacji indywidualnej z 9 maja 2012 r., zgodnie z
którą składowanie towarów ma związek z umieszczeniem
towarów w konkretnym miejscu, danej nieruchomości i jest
ono celem samym w sobie. Zatem nie można tej usługi traktować odrębnie od miejsca, w którym jest realizowana. Jest
to tym samym usługa związana z nieruchomością, dla której
miejscem świadczenia jest miejsce położenia nieruchomości.
W orzecznictwie prezentowany był także pogląd, w myśl
którego zastosowanie znajduje wspomniana zasada ogólna
(m.in. wyrok WSA w Łodzi z dnia 25 listopada 2010 r., I SA/
Łd 1090/10). Usług magazynowania nie można zaklasyfikować jako usług obejmujących „przyznawanie prawa użytkowania nieruchomości”. Przedmiotem usługi jest bowiem
obsługa towarów składowanych w magazynach i aktywne
zarządzanie owymi towarami, nie zaś udzielanie usługobiorcy uprawnień do użytkowania nieruchomości w jakimkolwiek zakresie.
Stanowisko TSUE
Wątpliwości co do jasności przepisów nabrał również NSA,
który postanowieniem z dnia 8 lutego 2012 r., I FSK 611/11
wystosował pytanie prejudycjalne do TSUE. Zgodnie z sentencją wyroku TSUE z dnia 28 czerwca 2013 r. w sprawie
C 155/12, art. 47 dyrektywy 2006/112 powinien być interpretowany w ten sposób, że kompleksowe usługi w zakresie magazynowania, obejmujące przyjmowanie towarów
do magazynu, ich umieszczanie na odpowiednich półkach
magazynowych, przechowywanie, pakowanie, wydawanie, rozładunek i załadunek są objęte tym artykułem jedynie wówczas, gdy magazynowanie stanowi świadczenie
główne czynności jednolitej i usługobiorcom jest przyznane
prawo używania całości lub części wyraźnie określonej nieruchomości. Trybunał wskazał zatem, że kompleksowe usługi magazynowania mogą być uznane za usługi związane
z nieruchomością jedynie pod warunkiem, że usługobiorcy
jest przyznane prawo używania całości lub części wyraźnie określonej nieruchomości. Zaś gdy usługobiorca nie ma
prawa wstępu na nieruchomość, gdzie jego towary są lub
mają być przechowywane, usługa tego rodzaju nie może być
uznana za związaną z nieruchomością w rozumieniu art. 47
Dyrektywy 2006/112 i tym samym powinna zostać opodatkowana na zasadach ogólnych.
W świetle powyższego wyroku warto zatem przeanalizować
dotychczasowy sposób rozliczania usług magazynowania
w kontekście ich ewentualnego związku z nieruchomością.
Jesteśmy gotowi wspomóc Państwa w tym przedsięwzięciu.
6
Dalszych informacji udziela
dr Marcin Jamroży
Partner, doradca podatkowy, radca prawny
tel.: +48 22 696 28 00
e-mail: marcin.jamrozy@roedl.pro
>> Zwolnienie z podatku u źródła wypłat
odsetek i należności licencyjnych
pomiędzy spółkami powiązanymi
Arkadiusz Hajost, Rödl & Partner Wrocław
Z dniem 1 lipca b.r. zakończył się okres przejściowy dla stosowania stawki 5% podatku u źródła z tytułu odsetek i należności licencyjnych, o których mowa w art. 21 ust. 1 ustawy
o CIT. Obecnie należności te są już zwolnione od podatku w
przypadku spółek o określonym stopniu powiązania. Przypomnijmy, że stawka ta była zmniejszana od 2005 roku, kiedy to wynosiła 10% przychodów. W okresie od dnia 1 lipca
2009 r. do dnia 30 czerwca 2013 r. stawka ta wynosiła 5%.
Od 1 lipca b.r. podatek u źródła nie powstanie w przypadku,
gdy odsetki lub należności licencyjne wypłacane będą przez
polską spółkę lub polski zakład spółki mającej siedzibę w Unii
Europejskiej do spółki zagranicznej bądź zagranicznego zakładu takiej spółki, będących ich rzeczywistym odbiorcą. By
zwolnienie znalazło zastosowanie, podmiot wypłacający odsetki lub należności licencyjne powinien być podatnikiem podatku dochodowego w Polsce, a ich odbiorca – spółką podlegającą opodatkowaniu tym podatkiem w innym niż Polska
państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
Dla zwolnienia istotna jest także struktura własnościowa
podmiotów uczestniczących. Spółka wypłacająca odsetki
lub należności licencyjne powinna posiadać bezpośrednio co
najmniej 25% udziałów (akcji) w kapitale spółki otrzymującej te wypłaty bądź spółka otrzymująca te wypłaty powinna posiadać bezpośrednio co najmniej 25% udziałów (akcji)
w kapitale spółki ich dokonującej. Alternatywnie – spółka,
która dokonuje ww. wypłat i spółka, która je otrzymuje, powinny być w co najmniej 25% własnością tej samej spółki
dominującej, podlegającej nieograniczonemu obowiązkowi
podatkowemu w państwie członkowskim Unii Europejskiej
lub w innym państwie Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Udziały (akcje) powinny być, co do zasady, posiadane
Aktualności podatkowe
nieprzerwanie przez okres dwóch lat. Posiadanie udziałów
(akcji) wynikać powinno z tytułu własności.
Zwracamy uwagę, że w przypadku spółek powiązanych, powyższe zwolnienie może być korzystniejsze od zasad opodatkowania wynikających z umów o unikaniu podwójnego
opodatkowania. Zasadnym zatem może okazać się przeanalizowanie dotychczasowego sposobu rozliczania wypłat odsetek i należności licencyjnych.
Dalszych informacji udziela
Wydanie: Lipiec 2013
Dalszych informacji udziela
Jakub Sibiński
Doradca podatkowy, Senior Associate
tel.: +48 71 733 97 51
e-mail: jakub.sibinski@roedl.pro
>> Bezpodstawna odmowa
wydania interpretacji
Jakub Sibiński
Doradca podatkowy, Senior Associate
tel.: +48 71 733 97 51
e-mail: jakub.sibinski@roedl.pro
>> Odpłatne użytkowanie programu
komputerowego bez konieczności
pobrania podatku u źródła
Arkadiusz Hajost, Rödl & Partner Wrocław
Wielu przedsiębiorców korzysta z programów komputerowych udostępnianych odpłatnie, np. przez zagraniczne podmioty powiązane. Zgodnie z wyrokiem WSA w Szczecinie
z dnia 9 maja 2013 r., I SA/Sz 57/13, odpłatność za zezwolenie na korzystanie z programów komputerowych nie jest należnością licencyjną w rozumieniu polsko-niemieckiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Sąd uznał, że skoro polsko-niemiecka umowa nie określa
wynagrodzenia za licencję na programy komputerowe jako
należności licencyjnej, a ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych nie uznaje takich programów za dzieło
literackie, naukowe lub artystyczne, to spółka wypłacająca
takie wynagrodzenie nie będzie zobowiązana do pobrania
podatku u źródła.
W kontekście powyższego stanowiska oraz zapisów poszczególnych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, warto przeanalizować swoje rozliczenia z tytułu płatności za udostępnienie oprogramowania oraz zapisy umów
z kontrahentami.
Arkadiusz Hajost, Rödl & Partner Wrocław
W wyroku z dnia 18 czerwca 2013 r., II FSK 2025/11, NSA
krytycznie ocenił postępowanie organu podatkowego, który
odmówił wydania interpretacji w indywidualnej sprawie podatnika, ze względu na zbyt szeroki zakres zapytania. Sąd
jednoznacznie wskazał, że jeśli organ podatkowy ma wątpliwości co do kwestii objętej zapytaniem, to powinien wezwać podatnika do uzupełnienia wniosku.
Wyrok należy ocenić pozytywnie. Uzyskanie interpretacji we
własnej sprawie jest ustawowym prawem podatnika. Powinna ona zawierać ocenę stanowiska wnioskodawcy wraz
z uzasadnieniem prawnym tej oceny. W razie negatywnej
oceny stanowiska wnioskodawcy interpretacja powinna zawierać wskazanie prawidłowego stanowiska wraz z uzasadnieniem prawnym.
Odmowa wydania interpretacji może stanowić naruszenie
tego ustawowego prawa. Niemniej taka odmowa jest zaskarżalna, co w kontekście ww. orzeczenia warto w każdym
przypadku gruntownie rozważyć.
Dalszych informacji udziela
Jakub Sibiński
Doradca podatkowy, Senior Associate
tel.: +48 71 733 97 51
e-mail: jakub.sibinski@roedl.pro
7
Doradztwo personalne
>> Rekrutacja szyta na miarę –
znaczenie agencji doradztwa
personalnego w procesie rekrutacji
Magdalena Prystupa, Rödl & Partner Warszawa
Wydawać by się mogło, iż nie ma nic łatwiejszego niż rekrutacja pracowników. Proces ten wymaga jednak wielkiego zaangażowania i doświadczenia oraz dużych nakładów
czasu. Wielu pracodawców zadaje sobie więc pytanie, czy
przeprowadzić proces rekrutacyjny własnymi siłami, czy też
skorzystać z pomocy agencji doradztwa personalnego.
Przed wewnętrznymi działami HR stoją obecnie liczne wyzwania. Zajmują się one wieloma ważnymi aspektami w firmie, takimi jak: adaptacja nowych pracowników w organizacji, budowanie ścieżek kariery, oceny okresowe, badanie
potrzeb szkoleniowych pracowników, employer brandig,
nieustanne doradztwo managerom w budowaniu polityki
personalnej organizacji.
Czy pośród tych wszystkich wyzwań pozostaje jeszcze miejsce na profesjonalny proces rekrutacyjny? Odpowiedź na to
pytanie nie jest taka prosta. Pracownicy wewnętrznych działów HR znajdują oczywiście czas w swojej codziennej pracy
na przeprowadzenie procesu rekrutacyjnego. Bardzo często
jednak w przypadku wyższych stanowisk kierowniczych, tych
specjalistycznych lub tych o specyficznych wymaganiach, sięgają oni po profesjonalne wsparcie agencji doradztwa personalnego.
Warto również zwrócić uwagę, iż nie w każdej firmie mamy
wyodrębniony dział HR, a rekrutacje prowadzone są przez
managerów. Taki proces przeprowadzany jest często w pośpiechu, bez uwzględnienia wszystkich zasad obowiązujących podczas procesu rekrutacyjnego. Może to w dużej
mierze przyczynić się nie tylko do wyboru nieodpowiedniego kandydata, ale również do zbudowania złego wizerunku
pracodawcy.
Powierzenie procesu rekrutacji zewnętrznej firmie doradczej
może przynieść organizacji wiele korzyści. Oferta rekrutacji pracowników została włączona do portfela usług Rödl
& Partner w Polsce ponad 10 lat temu. Zajmując się pozyskiwaniem pracowników na co dzień, posiadamy wszelkie
niezbędne narzędzia i doświadczenie, aby proces rekrutacji
został przeprowadzony na jak najwyższym poziomie.
Jako doświadczeni doradcy personalni doskonale wiemy,
z jakimi problemami borykają się nasi Klienci. Często powierzają nam rekrutacje, które są trudne do przeprowadzenia
własnymi siłami. Powodów takiej decyzji może być wiele:
bardzo specjalistyczne stanowisko, brak czasu i pilność projektu, brak dostępu do dużej bazy kandydatów oraz niejednokrotnie konieczność anonimowego przeprowadzenia projektu.
8
Nim rozpoczniemy proces rekrutacyjny oraz selekcję kandydatów, dokładnie poznajemy swojego Klienta, jego oczekiwania, kulturę organizacyjną obowiązującą w firmie. Często
zdarza się, że jesteśmy obecni w firmie Klienta już wcześniej
z naszymi innymi usługami doradczymi jako prawnicy, doradcy podatkowi, biegli rewidenci lub księgowi i posiadamy
szeroką wiedzę na temat potrzeb i sytuacji naszego Klienta,
wiec jest nam łatwiej niż innej firmie zewnętrznej.
Jesteśmy w stanie przeprowadzić proces rekrutacyjny szybciej i efektywniej ze względu na dużą bazę kandydatów
z różnorodnym doświadczeniem oraz możliwość wykorzystywania sprawdzonych metod rekrutacji, takich jak przeszukiwanie portali branżowych, direct search, executive search.
Często samo spotkanie z kandydatem oraz zapoznanie się
z jego doświadczeniem nie wystarcza, aby stwierdzić, czy
posiada on wystarczającą wiedzę oraz pasuje do organizacji.
Należy przeprowadzić testy merytoryczne, psychologiczne,
zbadać referencje.
Obecnie na rynku istnieje wiele agencji doradztwa personalnego, jednak niewiele z nich posiada konsultantów
z doświadczeniem w biznesie oraz takich, którzy na co dzień
z nim obcują. Z własnego doświadczenia wiemy, że to stały
kontakt z biznesem oraz traktowanie każdego Klienta indywidualnie pozwalają nam przeprowadzać rekrutację zawsze
szytą na miarę.
Dalszych informacji udziela
Zofia Kurek
Associate Partner
tel.: +48 22 696 28 00
e-mail: zofia.kurek@roedl.pro
Rödl & Partner info
Wydanie: Lipiec 2013
>> Kolonia: seminarium „Energia
odnawialna w Polsce”
Eksperci Rödl & Partner: Aneta Majchrowicz-Bączyk, radca
prawny, Partner oraz Piotr Mrowiec, radca prawny, Associate Partner, poprowadzili seminarium zatytułowane „Energia
odnawialna w Polsce”, skierowane przede wszystkim do niemieckich firm zainteresowanych inwestowaniem w Polsce w
sektorze OZE. Seminarium w języku niemieckim odbyło się
w dniu 11 lipca 2013 r. w Konsulacie Generalnym RP w Kolonii. Dla firm z Polski było okazją do nawiązania kontaktów
i współpracy z niemieckimi partnerami zainteresowanymi inwestowaniem w Polsce.
Aneta Majchrowicz-Bączyk zaprezentowała atrakcyjność
Polski jako miejsca inwestycji, przybliżając następujące zagadnienia:
•
Kluczowe dane na temat Polski
•
Prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce
››
Prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce
przez cudzoziemca obywatela UE
››
Formy prowadzenia działalności gospodarczej
››
Przejściowa transgraniczna działalność gospodarcza
•
Nabywanie nieruchomości przez obywatela UE w Polsce
•
Branże z potencjałem wzrostowym – energie odnawialne.
Piotr Mrowiec przedstawił szanse i ryzyka dla niemieckich
inwestorów, zainteresowanych rynkiem energii odnawialnych w Polsce, omawiając poniższe tematy:
•
Energia odnawialna w Polsce – ramy prawne, dotychczasowy model promocji i rozwoju
•
Plany dotyczące budowy elektrowni energii odnawialnych (parki wiatrowe, biogazownie, elektrownie fotowoltaiczne) – najważniejsze kroki
•
Nowy model promocji i rozwoju w zakresie EO
››
Najważniejsze przemyślenia dotyczące planowanego rozwoju EO w Polsce
››
Mikroelektrownie do 40 kW
››
Małe elektrownie 40-200 kW
››
Większe elektrownie
››
Różnice w strategiach rozwoju
››
Przyszłość energii odnawialnych w Polsce – szanse
i ryzyka.
>> Poznań: seminarium z zakresu
pomocy publicznej
W dniu 26 czerwca 2013 r. w biurze Rödl & Partner w Poznaniu odbyło się seminarium z zakresu pozyskiwania pomocy publicznej na projekty inwestycyjne i badawczo-rozwojowe: „Dofinansowanie na rozwój i inwestycje dla dużych,
średnich i małych przedsiębiorstw”. Poprowadzili je Joanna
Wieczorkowska i Tomasz Tuszyński, konsultanci ds. funduszy
unijnych w Rödl & Partner.
Prelegenci przekazali wiedzę na temat Programu Badań Stosowanych oraz programu GEKON, które umożliwiają finansowanie projektów badawczo-rozwojowych oraz inwestycyjnych przez duże, średnie i małe firmy. Omówione zostały
następujące zagadnienia:
•
Podstawa prawna udzielania wsparcia dla grantów rządowych
•
Definicja projektu badawczo-rozwojowego
•
Kryteria wyboru projektów badawczo-rozwojowych
•
Rodzaje wydatków kwalifikowanych w projekcie
•
Współpraca z jednostkami badawczo-rozwojowymi
•
Metody obliczania rzeczywistego poziomu wsparcia
Uczestnicy mieli możliwość konsultacji swoich pomysłów.
Wszyscy otrzymali fachową poradę, w jaki sposób zaplanować projekt, aby miał szanse na pozyskanie dofinansowania.
Dalszych informacji udziela
Aneta Majchrowicz-Bączyk
Partner, radca prawny
tel.: +48 61 624 49 24
e-mail: aneta.majchrowicz-baczyk@roedl.pro
9
Rödl & Partner info
>> Oczekiwania przedsiębiorców
a zagraniczne realia –
Stan faktyczny, doświadczenie
i porady dotyczące prowadzenia
spółek zagranicznych
Teoretyczne i praktyczne wskazówki dla przedsiębiorców
Książka przybliża następujące zagadnienia:
Internacjonalizacja – krótka historia
• Klasa średnia w biznesie
• Gra pozorów – spojrzenie z innej perspektywy zmienia
pogląd na całość. Plan 10 punktów
• Praktyczne przykłady z poszczególnych państw
Martin Wambach, Rödl & Partner Kolonia
››
Pozycja jest doskonałym dowodem na interdyscyplinarną
i międzynarodową współpracę w Rödl & Partner. Książka
została napisana w języku niemieckim i opiera się na głównym
założeniu naszej firmy, jakim jest kompleksowe doradztwo
dla niemieckich przedsiębiorstw aktywnych na całym świecie.
W międzyczasie możemy się poszczycić ponad 30-letnim
doświadczeniem w tym zakresie.
Doświadczenia, jakie posłużyły do napisania tej książki,
rozciągają się na cały zakres naszej działalności i dotyczą
w równym stopniu doradztwa prawnego i podatkowego
oraz doradztwa na rzecz przedsiębiorstw i audytu.
Książka zawiera nie tylko teoretyczne wyjaśnienia na temat
„Jak prowadzić spółki zagraniczne?”, ale również liczne
bardzo pomocne przykłady praktyczne.
››
››
››
››
››
››
››
•
•
•
•
Stowarzyszenie
Narodów
Wschodniej
Kraje Nadbałtyckie
Chińska Republika Ludowa
Indie
Rosja
Czechy
Turcja
Ukraina
Azji
Południowo-
Praktyczne przykłady z pozostałych państw
Brazylia, Francja, Szwajcaria i Stany Zjednoczone –
w skrócie
Rachunkowość – coś więcej niż księgowość
Jak zachować kontrolę i pozostać na prowadzeniu
Książka w języku niemieckim. Jest dostępna na stronie internetowej: http://www.roedl.de/medien/publikationen/
buecher/International/Steuerung-Auslandsgesellschaften w formacie PDF i jako e-book.
Dalszych informacji udziela
Martin Wambach
Partner Zarządzający
Dipl.-Kfm., biegły rewident (DE), doradca podatkowy (DE),
weryfikator środowiskowy (DE)
Tel.: +49 (221) 94 99 09 – 100
E-Mail:martin.wambach@roedl.com
Magdalena Ludwiczak
Partner, biegły rewident
tel.: +48 61 624 49 43
e-mail: magdalena.ludwiczak@roedl.pro
10
Im Blickpunkt
>> Kann der Verlust einer ausländischen
Betriebsstätte verrechnet werden?
Anna Główka, Rödl & Partner Warschau
Eine Gesellschaft, die ihre ausländische Betriebsstätte
liquidiert, kann den Steuerverlust der Betriebsstätte verrechnen. Dies wird von Urteilen der Verwaltungsgerichte
bestätigt.
Beispiel:
Alfa Sp. z o.o. verfügte über eine Niederlassung in Deutschland.
Am 05.09.2012 wurde die Niederlassung aus dem Landesgerichtsregister gelöscht. Grund der Abmeldung war die Liquidierung der Niederlassung. In der Steuererklärung für 2012 hat die
Niederlassung einen Steuerverlust ausgewiesen. Der Verlust der
Niederlassung wurde nicht in Deutschland verrechnet. Kann die
Alfa Sp. z o.o. den zum Zeitpunkt der Liquidierung durch die
deutsche Niederlassung ausgewiesenen Verlust, der nicht mehr
in Deutschland verrechnet wird, unter den Betriebsausgaben
erfassen?
Regelungen gemäß dem Körperschaftssteuergesetz
Gemäß Art. 3 Abs. 1 des Körperschaftsteuergesetzes („KStG-PL“) sind Steuerpflichtige mit Sitz oder Geschäftsleitung
in Polen verpflichtet, ihr gesamtes Einkommen zu besteuern,
unabhängig davon, wo es erzielt wird.
Die Körperschaftsteuer wird auf das Einkommen erhoben,
unabhängig von der Art der Einkommensquelle (Art. 7 Abs. 1
KStG-PL). Das Einkommen ist der in einem Steuerjahr erwirtschaftete Überschuss der Summe der Betriebseinnahmen über
die Betriebsausgaben; übersteigen die Betriebsausgaben die
Summe der Betriebseinnahmen, so ist die entstandene Differenz ein Verlust (Art. 7 Abs. 2 KStG-PL).
Bei der Ermittlung des die Bemessungsgrundlage der Körperschaftsteuer bildenden Einkommens bleiben u.a. unberücksichtigt: Einnahmen aus Erwerbsquellen, die in der Republik
Polen oder im Ausland gelegen sind, wenn die Einkünfte aus
diesen Quellen nicht der Körperschaftsteuer unterliegen oder
steuerfrei sind sowie die diesbezüglichen Betriebsausgaben und
die damit verbundenen Einnahmequellen (Art. 7 Abs. 3 Pkt. 1
und 3 KStG-PL).
Gemäß Art. 17 Abs. 1 Pkt. 3 KStG-PL ist das Einkommen, das
von in Polen ansässigen Steuerpflichtigen außerhalb Polens
erzielt wird, steuerfrei, wenn ein internationales Abkommen,
dessen Partei die Republik Polen ist, es so bestimmt.
Doppelbesteuerungsabkommen mit Deutschland
Gemäß dem deutsch-polnischen Abkommen zur Vermeidung
der Doppelbesteuerung auf dem Gebiet der Steuern vom Einkommen und vom Vermögen (im Folgenden „DBA DE-PL“
Ausgabe: Juli 2013
genannt) gilt Folgendes: Gewinne eines Unternehmens eines
Vertragsstaats können nur in diesem Staat besteuert werden –
es sei denn, das Unternehmen übt seine Tätigkeit im anderen
Vertragsstaat durch eine dort gelegene Betriebsstätte aus. In
dem letzteren Fall können die Gewinne dieses Unternehmens
im anderen Vertragsstaat besteuert werden – jedoch nur insoweit, als sie der Betriebsstätte zugeschrieben werden können
(Art. 7 Abs. 1 DBA DE-PL).
Bezieht eine Person, die in einem der Vertragsstaaten (hier: Polen) ansässig bzw. wohnhaft ist, Einkünfte oder hat sie Vermögen und können diese Einkünfte oder dieses Vermögen nach
diesem Abkommen in dem anderen Vertragsstaat (hier: Deutschland) besteuert werden, so nimmt der erste Staat (hier: Polen) diese Einkünfte oder dieses Vermögen von der Besteuerung
aus (Art. 24 Abs. 1 DBA DE-PL).
Aus den obigen Vorschriften geht Folgendes hervor: Generiert
eine Gewerbetätigkeit im Ausland Verluste, und kann die
Befreiung gemäß dem Abkommen angewandt werden,
so sehen die inländischen Vorschriften (vor allem Art. 7
Abs. 3 KStG-PL) nicht die Möglichkeit vor, die Verluste, die
infolge der Tätigkeit der in Deutschland gelegenen und
dort besteuerten Betriebsstätte entstanden sind, in Polen
abzuziehen.
Gemeinschaftliche Regulierungen
Folge des Beitritts Polens zur Europäischen Gemeinschaft
(EU) ist die Übernahme der EU-Vorschriften, die sich u.a. aus
rechtlichen Grundsätzen zusammensetzen, die durch das
Gemeinschaftsrecht und die Urteile des Europäischen Gerichtshofes (EuGH; gegenwärtig Gerichtshof der Europäischen
Union) gestaltet wurden.
Bei Anwendung des Rechts müssen die inländischen Behörden bestrebt sein, Effizienz, Vorrang und direkte Wirkung des
Gemeinschaftsrechts gegenüber dem Inlandsrecht zu gewährleisten und die inländischen Vorschriften im Sinne der gemeinschaftlichen Regelungen auslegen (vgl. das Urteil des Woiwodschaftsverwaltungsgerichts Warschau vom 11.04.2008, Az. III
SA/Wa 263/08 und das Schreiben des Sekretärs des Komitees
für die Europäische Integration, das vom Finanzminister am
11.01.2008 zur Kenntnis der Direktoren der Finanzkammer
übergeben wurde).
Die direkte Besteuerung obliegt den Mitgliedsstaaten. Sie sind
jedoch verpflichtet, ihre Befugnisse unter Beachtung des Gemeinschaftsrechts auszuüben.
Der Europäische Gerichtshof hat festgestellt, dass die Steuervorschriften, nach denen die inländischen und ausländischen Unternehmen unterschiedlich behandelt werden, im Widerspruch
zu dem Vertrag zur Gründung der Europäischen Gemeinschaft (EGV; gegenwärtig „Vertrag über die Arbeitsweise der
Europäischen Union“ – AEUV) stehen. Die Verletzung der
Gewerbefreiheit gemäß Art. 43 EGV (gegenwärtig Art. 49
11
Im Blickpunkt
AEUV) besteht in der Differenzierung der Lage von Unternehmen, was die Entscheidung beeinflusst, in welchem Mitgliedsstaat das Unternehmen seine Tätigkeit ausüben wird (Urteil des EuGH in der Rechtssache Deutsche Shell, C-293/06).
Wird einer Gesellschaft mit Sitz in einem Mitgliedsstaat die Möglichkeit verwehrt, die Verluste ihrer Betriebsstätte, die in einem
anderen Mitgliedstaat liegt, auf der Grundlage abzuziehen, dass
gemäß dem Doppelbesteuerungsabkommen die Einkünfte der
Betriebsstätte nicht im Sitzstaat der Gesellschaft steuerbar sind,
so verstößt dies gegen Art. 43 EGV (z.B. Meinung der Generalanwältin am Europäischen Gerichtshof, Eleanor Sharpston, in
der Rechtssache Lidl Belgium GmbH Co. KG, C-414/06).
Im Urteil in der Rechtssache Amid (C-141/99) wies der EuGH
auf Folgendes hin:
•
Für die Tätigkeit in Form einer Betriebsstätte gelten alle
Rechte, die sich aus EGV ergeben;
•
Die Betriebsstätte ist eine Form der Tätigkeit, die für Steuerzwecke ebenso zu behandeln ist wie inländische Niederlassungen;
•
die Lage einer Gesellschaft, die keine Betriebsstätten
im Ausland unterhält und Verluste erzielt, ist in steuerrechtlicher Hinsicht gleich mit der Situation einer Gesellschaft, die über eine ausländische Betriebsstätte tätig ist
und ebenfalls Verluste erwirtschaftet.
In Bezug auf die Beschränkungen der Möglichkeit, ausländische
Verluste abzuziehen, hat der EuGH im Urteil in der Rechtssache
Lidl Belgium GmbH Co. KG (C-414/06) die Voraussetzungen
genannt, die solche Beschränkungen begründen könnten:
•
Gefahr der doppelten Verlustberücksichtigung;
•
notwendige Aufteilung der Besteuerungsbefugnis unter
den jeweiligen Staaten;
•
Risiko einer Steuerflucht.
Die Gefahr der doppelten Verlustberücksichtigung entsteht laut dem Gerichtshof u.a. dann, wenn nicht ausgeschlossen werden kann, dass eine Gesellschaft im Mitgliedstaat ihres
Sitzes die Verluste einer ihr gehörenden Betriebsstätte, die in
einem anderen Mitgliedstaat belegen ist, geltend macht und
dass trotz dieser Zurechnung dieselben Verluste zu einem
späteren Zeitpunkt in dem Mitgliedstaat berücksichtigt werden,
in dem die Betriebsstätte belegen ist.
Hinsichtlich der Notwendigkeit, die Aufteilung der Besteuerungsbefugnis unter den jeweiligen Staaten aufrechtzuerhalten, wies der Gerichtshof auf Folgendes hin: Würde
den Gesellschaften die Möglichkeit eingeräumt, eigenständig
darüber zu entscheiden, ob sie ihre Verluste in demjenigen Mitgliedsstaat verrechnen will, in dem ihre Betriebsstätte belegen
12
ist, oder in einem anderen Mitgliedsstaat, so würde dadurch
die Ausgewogenheit der Aufteilung der Besteuerungsbefugnis
zwischen den Mitgliedstaaten erheblich beeinträchtigt, da die
Steuerbemessungsgrundlage im ersten Staat um die übertragenen Verluste erweitert und im zweiten Staat entsprechend
verringert würde. Würde es zugelassen, dass die Verluste einer
nicht gebietsansässigen Betriebsstätte von den Einkünften einer
gebietsansässigen Gesellschaft abgezogen werden können, so
hätte dies zur Folge, dass es dieser Gesellschaft erlaubt würde,
den Mitgliedstaat, in dem sie solche Verluste geltend macht,
frei zu wählen.
Was schließlich die Steuerfluchtgefahr angeht, so hat der Gerichtshof Folgendes festgestellt: Bestünde die Möglichkeit, Verluste einer gebietsfremden Betriebsstätte auf eine gebietsansässige Gesellschaft zu übertragen, so würde dies die Gefahr
bergen, dass die Verlustübertragungen in Gesellschaften vorgenommen werden, die in denjenigen Mitgliedstaaten ansässig
sind, in denen die höchsten Steuersätze gelten und folglich der
steuerliche Wert der Verluste am höchsten ist.
Dabei ist es nicht erforderlich, das alle o.g. Voraussetzungen
erfüllt werden, damit die inländische Steuerregelung, die die
Gewerbefreiheit einschränkt, als begründet anerkannt werden
kann.
Es scheint, dass die o.g. Voraussetzungen nicht auf Betriebsstätten in Liquidation angewandt werden können. Zum Zeitpunkt
der Liquidierung besteht also keine Möglichkeit, den Verlust
aus deren Gewerbetätigkeit zu verrechnen. In einer solchen
Situation erwirtschaftet die deutsche Betriebsstätte keine Gewinne, die in Deutschland zu besteuern wären. Somit wird die
Ausgewogenheit der Aufteilung der Besteuerungsbefugnis
zwischen Polen und Deutschland nicht beeinträchtigt, wenn
der zum Zeitpunkt der Liquidierung nicht abgerechnete Verlust der Betriebsstätte in Polen berücksichtigt wird. Außerdem
sind die Gefahr der doppelten Verlustberücksichtigung und der
Steuerflucht ausgeschlossen.
Ist es also nicht möglich, den Verlust einer ausländischen
Betriebsstätte in ihrem Ansässigkeitsstaat (hier: in Deutschland) zu verrechnen, so verstößt die Verweigerung der
Verrechnung des Verlustes in Polen gegen Art. 43 EGV
(jetzt Art. 49 AEUV – Gewerbefreiheit).
Stellungnahme der Steuerbehörden
Entgegen dem Obigen verweigern die polnischen Steuerbehörden konsequent das Recht der Steuerpflichtigen auf Verrechnung des Verlustes einer ausländischen liquidierten Betriebsstätte (u.a. verbindliche Auskunft des Direktors der Finanzkammer
in Katowice vom 02.01.2013, Az. IBPBI/2/423-1256/12/BG,
sowie verbindliche Auskunft des Direktors der Finanzkammer
in Warschau vom 03.02.2012, Az. IPPB5/423-1085/11-2/DG).
Es werden folgende Argumente vorgebracht: Aus den einschlägigen Vorschriften des KStG-PL ergibt sich, dass die Gewinne/
Verluste einer Betriebsstätte (Niederlassung) im Ausland nicht
Im Blickpunkt
mit den in Polen zu versteuernden Gewinnen / Verlusten verbunden werden können. Dies bedeutet Folgendes: Die Verluste
einer ausländischen Betriebsstätte können das zu versteuernde Einkommen, das in Polen in der Steuererklärung ausgewiesen wurde, nicht mindern. Da die Verluste einer ausländischen
Betriebsstätte in deren Belegenheitsstaat zu verrechnen sind,
liegt keine Verletzung der Gewerbefreiheit vor. Die Steuerbehörden nehmen jedoch nicht zu der Tatsache Stellung, dass die
Liquidierung der Betriebsstätte die Verrechnung des Verlustes in
dem Ansässigkeitsstaat verhindert.
Ausgabe: Juli 2013
lichen Auslegung und Anwendung des Gemeinschaftsrechts.
Diese Bindung wird auch durch Art. 10 EGV hinsichtlich der
Effizienz des Gemeinschaftsrechts begründet, deren Verwirklichung ohne eine solche Bindung gefährdet wäre. Die Steuerbehörden können deswegen bei der Überprüfung einer
konkreten Sache die Berücksichtigung des Gemeinschaftsrechts, darunter der Entscheidungen des Gerichtshofes,
nicht verweigern.
Antrag auf Feststellung einer Überzahlung – Chancen im
Falle einer etwaigen Streitigkeit mit dem Fiskus
Auffassung der Verwaltungsgerichte
Es wurden bereits einige Urteile von Woiwodschaftsverwaltungsgerichten (u.a. Urteil des Woiwodschaftsverwaltungsgerichts
Gleiwitz vom 30.11.2010, Az. I SA/Gl 638/10; Urteil des Woiwodschaftsverwaltungsgerichts Warschau vom 21.05.2010,
Az. III SA/Wa 133/10, und vom 27.03.2012, Az. III SA/Wa
1929/11) sowie von Oberverwaltungsgerichten erlassen, welche bekräftigen, dass polnische Gesellschaften die Verluste einer
liquidierten ausländischen Betriebsstätte verrechnen; begründet
wird dies damit, dass keine Möglichkeit besteht, diese Verluste
im Belegenheitsstaat der Betriebsstätte zu verrechnen (vgl. Urteil des Oberverwaltungsgerichts vom 04.04.2012, Az. II FSK
1819/10; Urteil des Oberverwaltungsgerichts vom 28.11.2011,
Az. II FSK 929/11; Urteil des Oberverwaltungsgerichts vom
12.04.2013, Az. II FSK 1593/11). In allen diesen Angelegenheiten hat das Oberverwaltungsgericht unterstrichen, dass sowohl
die Vorschriften des KStG-PL als auch die Bestimmungen des
entsprechenden DBA unter Berücksichtigung der sachlich wesentlichen EU-Rechtsvorschriften und so zu interpretieren sind,
dass der Vorrang des Gemeinschaftsrechts nicht verletzt wird.
Dem Gericht zufolge muss die Ordnung des Gemeinschaftsrechts als System länderübergreifender Vorschriften sui generis
Vorrang nicht nur vor den nationalen Vorschriften haben, sondern auch im objektbezogenen Bereich der Europäischen Integration und vor den internationalen Partikularabkommen, die
zwischen verschiedenen Mitgliedsstaaten abgeschlossen werden. Nur dann können die Ziele der Gründungsverträge effektiv
verfolgt werden. Es ist nicht begründet, die steuerrechtlichen
Aspekte einer grenzüberschreitenden Verrechnung von
Verlusten ausschließlich auf das KStG-PL und das entsprechende DBA zu reduzieren.
Wichtig ist dabei Folgendes: Nach Auffassung des Gerichts sind
sowohl inländische Gerichte als auch Organe der Regierungsverwaltung (darunter Steuerbehörden) verpflichtet, das EU
-Recht ordnungsgemäß anzuwenden, wobei volle Effizienz und
der Vorrang des Gemeinschaftsrechts gewährleistet werden
müssen. Dies bezieht sich ebenfalls auf die Rechtsprechung des
Europäischen Gerichtshofes (EuGH). Die in den Urteilen des Gerichtshofes enthaltene Auslegung des Gemeinschaftsrechts ist
nicht nur für das erkennende Gericht in der Angelegenheit, in
der die rechtliche Frage gestellt wurde, bindend, sondern auch
für andere Gerichte und Organe der Mitgliedsstaaten. Dies bezweckt das Vorentscheidungsverfahren gemäß Art. 234 EGV
(jetzt Art. 267 AEUV), also die Gewährleistung einer einheit-
In unserem Fall erlauben die inländischen Vorschriften es nicht,
den Verlust der deutschen Niederlassung in Polen zu verrechnen. Aus den bisher vom Gerichtshof erlassenen Urteilen wegen grenzüberschreitender Verrechnung der Verluste ergibt
sich die allgemeine Schlussfolgerung, dass eine solche Möglichkeit bei endgültigen Verlusten besteht, also jenen, die
in dem Land, in dem sie entstanden sind, nicht mehr zu
verrechnen sind. Die endgültigen Verluste können infolge der
Liquidierung der Betriebsstätte (z.B. der Niederlassung) entstehen. Dies wird in der Rechtsprechung der polnischen Verwaltungsgerichte bestätigt.
Da auch die Steuerbehörden die Rechtsprechung des Gerichtshofs anwenden müssen und auf deren Grundlage die eventuelle Verrechnung der Verluste einer ausländischen liquidierten
Betriebsstätte in Polen zulassen, falls keine Möglichkeit mehr
besteht, die Verluste in dem Belegenheitsstaat der Betriebsstätte zu verrechnen, kann die Alfa Sp. z o.o. in ihrer Steuererklärung für 2012 den nicht verrechenbaren Verlust der liquidierten deutschen Niederlassung berücksichtigen. Würde die Alfa
Sp. z o.o. diesen Verlust nicht berücksichtigen, so bestünde die
Möglichkeit, beim für die Gesellschaft zuständigen polnischen
Finanzamt für 2012 die Feststellung einer Überzahlung zu
beantragen. Im Falle einer Streitigkeit mit dem Fiskus bestehen
jedoch reale Chancen auf eine günstige Gerichtsentscheidung.
Es empfiehlt sich also, zu analysieren, ob die liquidierte ausländische Betriebsstätte (z.B. eine Niederlassung) ihre Tätigkeit mit
einem Verlust beendet hat, der bisher noch nicht verrechnet
wurde und dessen Berücksichtigung steuerliche Ersparnisse
bringen kann.
Kontakt für weitere Informationen
Dr. Marcin Jamroży
Partner, Rechtsanwalt (PL), Steuerberater (PL)
Tel.: +48 22 696 28 00
E-Mail: marcin.jamrozy@roedl.pro
13
Recht aktuell
>> Wo werden Lagerungsleistungen
besteuert?
dem sie durchgeführt wird, betrachtet werden. Folglich handelt es sich um eine grundstücksbezogene Dienstleistung, für
die der Leistungsort der Belegenheitsort ist.
Anna Główka, Rödl & Partner Warschau
Małgorzata Ciołek, Rödl & Partner Warschau
In der Rechtsprechung wurde ebenfalls die Meinung vertreten, wonach der o.g. allgemeine Grundsatz Anwendung
findet (Urteil des Woiwodschaftsverwaltungsgerichts Łódź
vom 25.11.2010, I SA/Łd 1090/10). Lagerungsleistungen
sind nicht als Dienstleistungen einzustufen, welche „die Einräumung von Rechten auf Nutzung von Grundstücken”
umfassen. Gegenstand der Dienstleistung sind nämlich die
Verwahrung und die aktive Verwaltung der in den Lagern aufbewahrten Waren, und dem Dienstleistungsempfänger werden keine wie auch immer gearteten Rechte auf Nutzung von
Grundstücken eingeräumt.
Besteuerungsort bei der Erbringung komplexer Dienstleistungen im Bereich der Warenlagerung zu Gunsten der Steuerpflichtigen kann entweder der Ort sein, an dem sich das
Grundstück – das Lager – befindet, oder der Ort, an dem
der Dienstleistungsempfänger seinen festen Geschäftssitz
bzw. eine feste Niederlassung hat. Mit der Besteuerung an
dem Ort, an dem sich das Grundstück – das Lager – befindet, haben wir es nur dann zu tun, wenn die Lagerung die
Hauptleistung einer einheitlichen Tätigkeit darstellt und den
Dienstleistungsempfängern das Recht auf Nutzung des ganzen Grundstücks oder seines ausdrücklich bestimmten Teils
gewährt wird. Dies ergibt sich eindeutig aus dem neuesten
Urteil des Gerichtshofes der Europäischen Union (EuGH)
vom 28.06.2013 in der Rechtssache C-155/12, das im Rahmen eines Vorabentscheidungsersuchens erlassen wurde.
Rechtsgrundlage
Nach dem allgemeinen Grundsatz, der sich aus Art. 28b des
polnischen Umsatzsteuergesetzes (nachfolgend: UStG-PL)
ergibt, gilt als Leistungsort bei der Erbringung von Dienstleistungen zu Gunsten des Steuerpflichtigen der Ort, an
dem der Steuerpflichtige, bei dem es sich um den Dienstleistungsempfänger handelt, seinen Geschäftssitz bzw. eine feste Niederlassung hat. In Bezug auf die Regelungen aus der
EU-Richtlinie über das gemeinsame Umsatzsteuersystem in
der Europäischen Union hat der polnische Gesetzgeber Ausnahmen von diesem allgemeinen Grundsatz vorgesehen.
Eine davon ist Art. 28b UStG-PL, wonach der Leistungsort bei
der Erbringung von grundstücksbezogenen Dienstleistungen
der Belegenheitsort ist. Diese Vorschrift entspricht Art. 47 der
Richtlinie Nr. 2006/112/EG vom 28.11.2006 über das gemeinsame Mehrwertsteuersystem.
Uneinheitliche Auslegung
Bisher hat sich keine einheitliche Auslegung bzgl. des Leistungsortes bei der Erbringung von Lagerungsleistungen herausgebildet. Die Meinung, wonach die Lagerungsleistungen grundstücksbezogene Dienstleistungen darstellen,
vertraten u.a. das Oberverwaltungsgericht in seinem Urteil vom 16.12.2011, Az. I FSK 220/11, und das Woiwodschaftsverwaltungsgericht Warschau in seinem Urteil vom
17.03.2011, Az. III SA/Wa 1968/10. Eine ähnliche Auffassung
präsentierte auch u.a. der Direktor der Finanzkammer Katowice in einer verbindlichen Auskunft vom 09.05.2012, wonach die Warenlagerung mit der Unterbringung von Waren
an einem bestimmten Platz, auf einem bestimmten Grundstück verbunden ist und einen Selbstzweck darstellt. Somit
kann diese Dienstleistung nicht getrennt von dem Ort, an
14
Standpunkt des EuGH
Bedenken zur Klarheit der Vorschriften entstanden auch bei
dem Oberverwaltungsgericht, das mit dem Beschluss vom
08.02.2012, Az. I FSK 611/11, ein Vorabentscheidungsfrage an den EuGH gerichtet hat. Gemäß dem Tenor des EuGH-Urteils vom 28.06.2013 in der Rechtssache C 155/12 ist
Art. 47 der Richtlinie 2006/112 dahingehend auszulegen,
dass komplexe Dienstleistungen im Bereich der Lagerung, die
die Annahme der Waren in einem Lager, ihre Unterbringung
auf geeigneten Lagerregalen, die Aufbewahrung, die Verpackung, die Herausgabe, das Entladen und das Verladen umfassen, nur dann unter diesen Artikel fallen, wenn die Lagerung die Hauptleistung einer einheitlichen Tätigkeit darstellt
und den Dienstleistungsempfängern ein Recht auf Nutzung
des ganzen Grundstücks bzw. seines ausdrücklich bestimmten
Teils gewährt wird. Somit hat der Gerichtshof festgestellt, dass
komplexe Lagerungsleistungen nur dann als grundstücksbezogene Dienstleistungen behandelt werden können, wenn dem
Dienstleistungsempfänger das Recht auf Nutzung des ganzen
Grundstücks bzw. seines ausdrücklich bestimmten Teils eingeräumt wird. Hat der Dienstleistungsempfänger kein Recht
auf das Betreten des Grundstücks, auf dem seine Waren gelagert sind bzw. gelagert werden sollen, so stellt diese Dienstleistung keine grundstücksbezogene Dienstleistung im Sinne
von Art. 47 der Richtlinie 2006/112 dar und ist somit nach
allgemeinen Grundsätzen zu besteuern.
Im Hinblick auf das obige Urteil ist es empfehlenswert, die aktuelle Abrechnungsweise der Lagerungsleistungen in Hinsicht
auf ihren eventuellen Zusammenhang mit dem Grundstück zu
überprüfen. Wir sind bereit, Sie dabei zu unterstützen.
Recht aktuell
>> Gewinnverteilung in einer
Personengesellschaft
Anna Główka, Rödl & Partner Warschau
Małgorzata Ciołek, Rödl & Partner Warschau
Der Vertrag einer Personengesellschaft sollte die Bedingungen für die Verteilung der Gewinne unter den
Gesellschaftern so regeln, wie dies auch von unabhängigen Unternehmen zu erwarten wäre. Diesen Standpunkt vertrat der Direktor der Finanzkammer Posen
in der verbindlichen Auskunft vom 09.06.2013, Az.
ILPB4/423-93/12-2/MC. Stehe einer Person, obwohl sie Kapital in beträchtlicher Höhe eingebracht hat, nur eine kleine Gewinnbeteiligung zu, so kann die Steuerbehörde die
Vertragsbestimmungen außer Acht lassen und eine höhere
Steuer ermitteln.
Aufgrund der geplanten Umwandlung einer Gesellschaft mit
beschränkter Haftung in eine Kommanditgesellschaft (sp.k.)
hat die Steuerpflichtige die Frage gestellt, ob die Vorschriften über die Ermittlung des Einkommens auf Geschäfte mit
verbundenen Unternehmen angewandt werden können. Die
Steuerpflichtige – auch eine Gesellschaft mit beschränkter
Haftung – sollte Komplementärin in der neuen Gesellschaft
sein, und die übrigen Gesellschafter (Kommanditisten) – ihre
Anteilseigner. Die Parteien möchten im Vertrag der Kommanditgesellschaft für die Gewinnverteilung unter den Gesellschaftern der Kommanditgesellschaft Grundsätze festlegen,
welche nicht dem Anteil der von ihnen eingebrachten Einlagen am Stammkapital entsprechen würden. Im Vergleich
zu anderen Gesellschaftern wäre die Gewinnbeteiligung der
Antragstellerin wesentlich niedriger (oder sogar minimal),
obwohl der Wert der Einlage der Antragstellerin wesentlich
höher wäre als die Einlagen der übrigen Gesellschafter.
Die Zuständigkeit der Steuerbehörde für die Schätzung des
Einkommens des Steuerpflichtigen wurde in Art. 11 des Körperschaftsteuergesetzes (KStG-PL) bestimmt. Nach Meinung
der Steuerbehörde geht aus dieser Vorschrift nicht hervor,
dass die dort bestimmten „Bedingungen” (welche von den
Bedingungen abweichen, die unabhängige Unternehmen
untereinander vereinbaren würden) nur die Bedingungen für
Geschäfte zwischen den verbundenen Unternehmen (Steuerpflichtigen) betreffen. Solche „Bedingungen” (welche von
den Bedingungen abweichen, die unabhängige Unternehmen untereinander vereinbaren würden) können auch Folgendes betreffen: Vorgehensweise bei der Festlegung der
Rechte auf die Beteiligung am Gewinn der durch die verbundenen Unternehmen gegründeten Personengesellschaft
oder auf das gemeinsame Vorhaben, wenn die Grundlage
für die Festlegung dieser Bedingungen keine marktüblichen
Konditionen sind, sondern diese Bedingungen durch die
vorhandenen Verbindungen zwischen den Gesellschaftern
der Personengesellschaft auferlegt bzw. festgelegt wurden.
Ausgabe: Juli 2013
Aufgrund der vorhandenen Verbindungen zwischen der Antragstellerin (Komplementärin der Kommanditgesellschaft),
den übrigen Gesellschaftern der Kommanditgesellschaft
(Kommanditisten), die natürliche Personen sind, und den
Gesellschaften, darunter ausländischen Gesellschaften, welche 100% Anteile an der Antragstellerin halten, können die
Einnahmen, Betriebsausgaben und dadurch auch das zu versteuernde Einkommen bzw. der steuerliche Verlust der Antragstellerin gemäß Art. 11 KStG-PL ermittelt werden. Die
Steuerbehörden und Finanzkontrollbehörden bestimmen, ob
die Voraussetzungen für die aus dieser Vorschrift hervorgehenden Berechtigungen vorliegen.
Die Berechtigung der Steuerbehörde zur Einschätzung des
Einkommens des Steuerpflichtigen stellt eine Abweichung
von den allgemeinen Grundsätzen für die Ermittlung der
Bemessungsgrundlage dar. Die o.g. Auslegung weist jedoch auf den Versuch hin, die diesbezüglichen Befugnisse
der Steuerbehörde zu erweitern. Um eine Streitigkeit mit der
Steuerbehörde zu vermeiden, ist es empfehlenswert, schon
jetzt Lösungen zu erwägen, die das Steuerrisiko in diesem
Bereich minimieren würden. Wir unterstützen Sie gerne bei
diesem Vorhaben.
Kontakt für weitere Informationen
Dr. Marcin Jamroży
Partner, Rechtsanwalt (PL), Steuerberater (PL)
Tel.: +48 22 696 28 00
E-Mail: marcin.jamrozy@roedl.pro
>> Befreiung der Auszahlung von
Zinsen und Lizenzgebühren zwischen
verbundenen Unternehmen
von der Quellensteuer
Arkadiusz Hajost, Rödl & Partner Breslau
Zum 01.07.2013 endete die Übergangsfrist für die Anwendung des Quellensteuersatzes von 5% auf Zinsen und Lizenzgebühren, von denen in Art. 21 Abs. 1 des Körperschaftssteuergesetzes (im Folgenden „KStG-PL“ genannt) die Rede
ist. Zurzeit sind diese Forderungen steuerfrei – bei entsprechenden Kapitalverbindungen zwischen Unternehmen. Zur
Erinnerung: Dieser Satz wurde seit 2005, als er 10% der Einnahmen betrug, kontinuierlich gemindert. In dem Zeitraum
vom 01.07.2009 bis zum 30.06.2013 betrug dieser Satz 5%.
15
Steuern aktuell
Ab dem 01.07.2013 entsteht keine Quellensteuer im Falle,
wenn die Zinsen bzw. Lizenzgebühren von einer polnischen
Gesellschaft bzw. polnischen Betriebsstätte einer Gesellschaft
mit Sitz in der EU an eine ausländische Gesellschaft bzw. an
die ausländische Betriebsstätte dieser Gesellschaft, bei denen
es sich um die tatsächlichen Nutzungsberechtigten handelt,
ausgezahlt werden. Zur Anwendung der Steuerbefreiung
muss der die Zinsen bzw. Lizenzgebühren auszahlende Rechtsträger in Polen körperschaftsteuerpflichtig sein, und der
Nutzungsberechtigte muss in einem anderen Mitgliedstaat
der Europäischen Union als der Republik Polen bzw. einem
anderen Staat aus dem Europäischen Wirtschaftsraum der
Körperschaftsteuer unterliegen.
Für die Befreiung ist auch die Eigentumsstruktur der Beteiligten von Bedeutung. Die die Zinsen und Lizenzgebühren
auszahlende Gesellschaft muss direkt mindestens 25% Anteile (Aktien) am Kapital der die Zahlung empfangenden Gesellschaft halten bzw. die empfangende Gesellschaft muss
direkt mindestens 25% der Anteile (Aktien) am Kapital der
auszahlenden Gesellschaft halten. Alternativ gilt: Die die o.g.
Auszahlungen tätigende Gesellschaft und die empfangende
Gesellschaft müssen mindestens zu 25% derselben Muttergesellschaft angehören, die der unbeschränkten Steuerpflicht
in einem Mitgliedsstaat der Europäischen Union bzw. einem
anderen Staat des Europäischen Wirtschaftsraums unterliegt.
Die Anteile (Aktien) müssen grundsätzlich ununterbrochen
zwei Jahre lang gehalten werden. Der Besitz der Anteile (Aktien) muss auf einem Eigentumstitel beruhen.
Bitte beachten Sie, dass die o.g. Befreiung bei verbundenen
Gesellschaften günstiger sein kann als die Besteuerungsgrundsätze nach den Doppelbesteuerungsabkommen. Daher
sollte die bisherige Abrechnung der ausgezahlten Zinsen und
Lizenzgebühren analysiert werden.
>> Entgeltliche Nutzung von Software
ohne Erhebung der Quellensteuer
bzw. künstlerischen Werke gelten, so ist die diesbezügliche
Vergütung auszahlende Gesellschaft nicht zur Erhebung der
Quellensteuer verpflichtet.
Vor dem Hintergrund der o.g. Stellungnahme sowie der Bestimmungen der einzelnen DBA lohnt es sich, die Abrechnungen der Zahlungen für die Überlassung der Software sowie
die Bestimmungen der Verträge mit den Geschäftspartnern zu
analysieren.
>> Unbegründete Verweigerung der
Erteilung einer verbindlichen Auskunft
Arkadiusz Hajost, Rödl & Partner Breslau
In dem Urteil vom 18.06.2013, Az. II FSK 2025/11, bewertete
das Oberverwaltungsgericht die Vorgehensweise der Steuerbehörde, die die Erteilung einer verbindlichen Auskunft wegen eines zu breiten Umfangs der Anfrage verweigert hatte,
kritisch. Das Gericht hat eindeutig Folgendes festgestellt: Hat
die Steuerbehörde Zweifel hinsichtlich des Umfangs der Anfrage, so hat sie den Steuerpflichtigen zur Vervollständigung
des Antrags aufzufordern.
Das Urteil ist als positiv zu werten. Die Einholung einer verbindlichen Auskunft in eigener Sache ist ein gesetzliches Recht
des Steuerpflichtigen. Diese sollte eine Beurteilung der Stellungnahme des Steuerpflichtigen samt rechtlicher Begründung dieser Beurteilung enthalten. Bei negativer Bewertung
des Standpunkts des Antragstellers sollte die verbindliche Auskunft die korrekte Vorgehensweise samt rechtlicher Begründung enthalten.
Die Verweigerung der Erteilung einer verbindlichen Auskunft
kann eine Verletzung des gesetzlichen Rechts darstellen. Deshalb ist eine derartige Verweigerung anfechtbar, was vor dem
Hintergrund des o.g. Urteils auf jeden Fall erwägenswert ist.
Kontakt für weitere Informationen
Arkadiusz Hajost, Rödl & Partner Breslau
Viele Unternehmen nutzen Software, die ihnen entgeltlich
überlassen wurde, z.B. durch ausländische verbundene Unternehmen. Gemäß dem Urteil des Woiwodschaftsverwaltungsgerichts Szczecin vom 09.05.2013, Az. SA/Sz 57/13, handelt
es sich bei der Vergütung für die Softwarenutzung nicht um
eine Lizenzgebühr im Sinne des deutsch-polnischen Doppelbesteuerungsabkommens (im Folgenden „DBA DE-PL“ genannt).
Das Gericht hat Folgendes festgestellt: Da DBA DE-PL die Lizenz für die Softwarenutzung nicht als Lizenzgebühr einstuft
und Software nach dem Gesetz über das Urheberrecht und
verwandte Rechte als keine literarischen, wissenschaftlichen
16
Jakub Sibiński
Steuerberater (PL), Senior Associate
Tel.: +48 71 733 97 51
E-Mail: jakub.sibinski@roedl.pro
Personalberatung
>> Maßgeschneiderte Auswahl von
Mitarbeitern – Bedeutung der
Personalberatungs-Agentur bei
der Auswahl von Mitarbeitern
Ausgabe: Juli 2013
tern, die aus eigener Kraft schwer durchzuführen ist. Dafür
kann es viele Gründe geben: Position, die hochspezialisiertes Fachwissen erfordert, Zeitmangel und Dringlichkeit des
Projekts, fehlender Zugang zu einer großen Datenbank an
Bewerbern und nicht selten die Notwendigkeit einer anonymen Projektdurchführung.
Magdalena Prystupa, Rödl & Partner Warschau
Es scheint, als gäbe es nichts Einfacheres als die Auswahl
von Mitarbeitern. Jedoch erfordert dieses Verfahren enormes
Engagement und Erfahrung sowie großen Zeitaufwand. Viele Arbeitgeber stellen sich deswegen die Frage, ob sie die
Auswahl von Mitarbeitern selbst durchführen oder die Unterstützung einer Personalberatungs-Agentur in Anspruch
nehmen sollen.
Gegenwärtig sehen sich interne Personalabteilungen zahlreichen Herausforderungen gegenüber. Sie befassen sich in
der Firma mit vielen wichtigen Fragen, wie etwa: Anpassung
der neuen Mitarbeiter an die Organisation, Entwicklung beruflicher Laufbahnen, periodische Beurteilungen, Untersuchung von Schulungsbedürfnissen der Mitarbeiter, Employer
Branding (Arbeitgebermarkenbildung), stetige Beratung der
Manager bei der Weiterentwicklung der Personalpolitik in
der Organisation.
Bleibt bei all diesen Herausforderungen noch Platz für eine
professionelle Auswahl von Mitarbeitern? Die Antwort darauf ist gar nicht so einfach. Die Mitarbeiter der internen Personalabteilungen haben in ihrer alltäglichen Arbeit natürlich
Zeit für die Auswahl von Mitarbeitern. Jedoch bedienen sie
sich bei höheren Führungspositionen, die spezialisiert sind
oder bestimmte Anforderungen haben, der professionellen
Unterstützung von Personalberatungs-Agenturen.
Beachtenswert ist, dass nicht jede Firma über eine gesonderte Personalabteilung verfügt und Manager die Auswahl
von Mitarbeitern durchführen. Dieses Verfahren wird meist
in Eile, ohne Berücksichtigung aller Grundsätze, die während
der Auswahl von Mitarbeitern gelten, durchgeführt. Dies
kann maßgeblich dazu beitragen, dass ein ungeeigneter
Bewerber gewählt, aber auch ein schlechtes Image des Arbeitgebers geschaffen wird.
Wird die Auswahl von Mitarbeitern einer externen Beratungsfirma anvertraut, so kann sich dies in vielerlei Hinsicht positiv auf die Organisation auswirken. Die Auswahl von Mitarbeitern kam vor über 10 Jahren zu den Leistungen von
Rödl & Partner hinzu. Da wir uns täglich mit der Auswahl
von Mitarbeitern beschäftigen, verfügen wir über sämtliche
erforderlichen Arbeitswerkzeuge und die Erfahrung, damit
die Auswahl von Mitarbeitern auf höchstmöglichem Niveau
durchgeführt wird.
Bevor wir die Auswahl von Mitarbeitern und die Sichtung der
Bewerber in Angriff nehmen, machen wir uns detailliert mit
unserem Mandanten, seinen Erwartungen und der Organisationskultur in seiner Firma vertraut. Häufig sind wir bereits
mit unseren Beratungsleistungen in der Firma des Mandanten präsent – als Rechtsanwälte, Steuerberater, Wirtschaftsprüfer oder Buchhalter. Wir verfügen über großes Wissen um
die Bedürfnisse des Mandanten oder seine Situation, was für
uns, im Gegensatz zu einer externen Firma, eine Erleichterung darstellt.
Wir können die Auswahl von Mitarbeitern schneller und effektiver durchführen, und zwar aufgrund einer umfassenden
Datenbank an Bewerbern mit unterschiedlichsten Erfahrungen und der Möglichkeit, bewährte Auswahlmethoden zu
nutzen, wie etwa Durchsicht von Branchenportalen, Direct
Search und Executive Search. Meist reicht es jedoch nicht aus,
sich mit dem Bewerber zu treffen und seinen Erfahrungsschatz zu eruieren, um feststellen zu können, ob sein Wissen hinreichend und er selbst für die Organisation geeignet
ist. Es sind fachliche und psychologische Tests durchzuführen
und Referenzen zu prüfen.
Gegenwärtig gibt es viele Personalberatungs-Agenturen auf
dem Markt, jedoch besitzen nicht viele von ihnen in der Geschäftswelt erfahrene Berater und solche, die damit alltäglichen Kontakt haben. Aus eigener Erfahrung wissen wir,
dass es der stetige Kontakt mit der Geschäftswelt und die
individuelle Behandlung eines jeden Mandanten sind, die es
uns erlauben, eine maßgeschneiderte Auswahl von Mitarbeitern durchzuführen.
Kontakt für weitere Informationen
Zofia Kurek
Associate Partner
Tel.: +48 22 696 28 00
E-Mail: zofia.kurek@roedl.pro
Als erfahrene Personalberater wissen wir nur zu gut, mit
welchen Problemen unsere Mandanten zu kämpfen haben.
Oft beauftragen sie uns mit der Auswahl von Mitarbei-
17
Rödl & Partner info
>> Posen: Seminar zum Thema
„Öffentliche Beihilfe in Polen”
Am 26. Juni 2013 fand in den Räumlichkeiten von
Rödl & Partner in Posen ein Seminar zum Thema „Förderung
von Entwicklung und Investitionen für große, mittlere und
kleine Unternehmen“. Referenten waren Joanna Wieczorkowska und Tomasz Tuszyński, Consultants für EU-Fördermittel bei Rödl & Partner.
•
Ausübung einer Gewerbetätigkeit in Polen durch
EU-Ausländer
•
Formen der Gewerbetätigkeit
•
Grenzüberschreitende vorübergehende Gewerbetätigkeit
•
Erwerb der Immobilien durch EU-Ausländer
•
Branchen mit Erfolgspotential – Erneuerbare Energien
•
Rechtsgrundlage für die Erteilung der Zuwendungen der
öffentlichen Hand
Piotr Mrowiec, RA, Associate Partner sprach zum Thema
„Erneuerbare Energien in Polen. Top oder Flop? – Chancen
und Risiken für die deutsche EE-Branche“ und ging auf folgende Punkte ein:
•
Definition eines Forschungs- und Entwicklungsprojekts
•
•
Auswahlkriterien für Forschungs- und Entwicklungsprojekte
Erneuerbare Energien in Polen – Überblick über die
rechtlichen Rahmenbedingungen, bisheriges Förderungsmodell
•
•
Arten von qualifizierten Aufwendungen in einem Projekt
Planung und Bau einer EE-Anlage (Windpark, Biogasanlage, PV-Anlage) – wichtigste Schritte
•
Das neue Förderungsmodell im EEG
•
Kooperation mit Forschungs- und Entwicklungseinheiten
Behandelt wurden folgende Themen:
•
Methoden zur Berechnung der tatsächlichen Förderungshöhe
Die Teilnehmer nutzten die Möglichkeit, ihre Ideen auszutauschen und mit unseren Consultants zu besprechen. Alle
wurden beraten, wie sie ihre Projekte planen sollen, um die
Chancen für die Förderung zu maximieren.
>> Köln: deutsch-polnisches
Themenabend „Erneuerbare
Energie in Polen“
Am 11. Juli 2013 fand in den Räumlichkeiten des Generalkonsulats der Republik Polen in Köln ein deutsch-polnisches Themenabend zum Thema „Erneuerbare Energie in Polen“ statt.
Angesehene Experten von Rödl & Partner präsentierten das
Wirtschaftspotenzial Polens und boten Informationen aus erster Hand über die polnische EE-Branche. Für deutsche Investoren lohnt sich ein Blick in Richtung Polen, denn gerade in der
polnischen erneuerbaren Energiebranche steckt viel Potenzial.
Aneta Majchrowicz-Bączyk, RA, Partnerin hielt den Vortrag „Investitionen in Polen – Chancen und Besonderheiten“
mit folgender Gliederung:
18
•
Eckdaten über Polen
•
Gewerbetätigkeit in Polen
•
››
Grundgedanken des geplanten EEG
››
Mikroanlagen bis 40 kW
››
Kleinanlagen 40-200 kW
››
Größere Anlagen
››
Förderungsunterschiede
Zukunft der erneuerbaren Energien in Polen – Chancen
und Risiken.
Kontakt für weitere Informationen
Aneta Majchrowicz-Bączyk
Partnerin, Rechtsanwältin (PL)
Tel.: +48 61 624 49 24
E-Mail: aneta.majchrowicz-baczyk@roedl.pro
Rödl & Partner info
Ausgabe: Juli 2013
>> Unternehmerische Erwartung
trifft ausländische Realität –
Bestandsaufnahme, Erfahrungen
und Empfehlungen zur Steuerung
von Auslandsgesellschaften
•
Internationalisierung – Eine kleine Geschichte
•
So tickt der Mittelstand Martin Wambach, Rödl & Partner Köln
•
Mehr Schein als Sein – Eine andere Perspektive schärft
den Blick fürs Ganze. Der 10-Punkte-Plan
•
Praxisberichte aus den Ländern
Das Buch bietet einen professionellen Einblick in die gelebte umfassende und internationale Zusammenarbeit bei
Rödl & Partner. Das Kompendium basiert auf der Kernkompetenz unseres Unternehmens, der interdisziplinären Beratung
und Prüfung deutscher weltweit tätiger Unternehmen. Inzwischen blicken wir auf mehr als 30 Jahre Erfahrung in diesem
Bereich zurück.
Theoretische und praktische Hinweise für Unternehmer
Das Buch behandelt folgende Themen: ››
››
››
››
››
››
››
››
Die Erkenntnisse, die wir dabei sammelten, erstrecken sich
über alle Geschäftsbereiche, d.h. betreffen die Rechtsberatung und Steuerberatung gleichermaßen, wie die Unternehmensberatung und Wirtschaftsprüfung.
Dieses Buch enthält nicht nur eine theoretische Auseinandersetzung mit dem Thema „Wie steuere ich Auslandsgesellschaften?”, sondern beschäftigt sich auch mit zahlreichen
hilfreichen Praxisberichten.
ASEAN
Baltische Staaten
Volksrepublik China
Indien
Russland
Tschechien
Türkei
Ukraine
•
Praxisberichte aus weiteren Ländern
•
Brasilien, Frankreich, Schweiz und die
Kurzüberblick
•
Rechnungswesen – Mehr als Buchhaltung
•
So bleiben Sie im Fahrersitz
USA
–
Das Buch ist auch als PDF und für Kindle und mobile Endgeräte erhältlich: http://www.roedl.de/medien/publikationen/buecher/International/Steuerung-Auslandsgesellschaften
Kontakt für weitere Informationen
Martin Wambach
Diplom-Kaufmann, Wirtschaftsprüfer, Steuerberater, Umweltgutachter
Geschäftsführender Partner
Tel.: +49 (221) 94 99 09 – 100
E-Mail:martin.wambach@roedl.com
19
Rödl & Partner info
>> Rankingi
>> Rankings
Wyniki publikowanych rankingów pokazują, że stanowimy alternatywę dla spółek „wielkiej czwórki“. Zajmujemy wysokie
pozycje w prestiżowych klasyfikacjach publikowanych między
innymi na łamach „Gazety Prawnej” i „Rzeczpospolitej”. Jesteśmy obecni wśród najlepszych kancelarii prawnych oraz plasujemy się w czołówce firm doradztwa podatkowego. Także
w kategorii spółek audytorskich i księgowych od lat stanowimy
alternatywę dla „wielkiej czwórki“.
Aus den Ergebnissen der veröffentlichten Rankings geht hervor,
dass wir eine Alternative zu den Großen Vier darstellen. Wir
nehmen bei den Prestigerankings u.a. der Zeitungen „Gazeta
Prawna“ und „Rzeczpospolita“ regelmäßig vordere Plätze ein.
Unsere Kanzlei gehört zu den besten Rechtsanwaltskanzleien
und belegt auch in der Steuerberatung einen führenden Platz.
Auch unter den Wirtschaftsprüfungs- und Buchhaltungsgesellschaften stellen wir seit Jahren eine Alternative zu den Großen
Vier dar.
>> 5. miejsce
Rödl & Partner w rankingu firm
audytorskich i księgowych
„Book of Lists”
>> Rödl & Partner auf Platz 5
im Ranking Book of Lists der
„Wirtschaftsprüfungs- und
Buchhaltungsgesellschaften”
W 2013 r. Rödl & Partner zajmuje 5. miejsce w kategorii firm
audytorskich i księgowych prestiżowego rankingu „Book of
Lists” wydawanego przez „Warsaw Business Journal”.
2013 nahm Rödl & Partner den 5. Platz in den Wirtschaftsprüfungs- und Buchhaltungsgesellschaften im prestigeträchtigen Ranking „Book of Lists” ein, das vom „Warsaw Business
Journal” veröffentlicht wird.
>> Rödl & Partner na 6. miejscu
w kategorii firm doradztwa
podatkowego w dwóch niezależnych
rankingach na rok 2013
>> Rödl & Partner auf Platz 6 in
zwei unabhängigen Rankings
der Steuerberatungsgesellschaften für das Jahr 2013 in Polen
Zarówno w rankingu „Book of Lists” wydanym przez „Warsaw Business Journal”, jak i rankingu organizowanym przez
dziennik „Rzeczpospolita” Rödl & Partner zajmuje 6. miejsce
w kategorii firm doradztwa podatkowego. Ponadto w zestawieniu pod kątem przychodów, opracowanym przez redakcję
dziennika „Rzeczpospolita” Rödl & Partner awansuje o trzy pozycje na miejsce 9.
Sowohl im Ranking „Book of Lists”, das vom „Warsaw Business Journal” veröffentlicht wird, als auch in jenem, das durch
die polnische Tageszeitung „Rzeczpospolita” organisiert wird,
belegt Rödl & Partner in der Steuerberatung Platz 6. Bei der
Zusammenstellung der Erträge, die durch die Tageszeitung der
Redaktion „Rzeczpospolita” erarbeitet wurde, ist Rödl & Partner um 3 Stellen auf den 9. Platz aufgerückt.
„Tutaj liczy się każdy” – jak w wieży z ludzi, tak i w Rödl & Partner.
Wieże budowane z ludzi w niepowtarzalny sposób symbolizują kulturę firmy Rödl
& Partner. Stanowią uosobienie naszej filozofii: poczucia więzi, równowagi, odwagi
oraz ducha pracy zespołowej. Unaoczniają wzrost osiągnięty własnymi siłami, który
ukształtował firmę Rödl & Partner.
„Força, Equilibri, Valor i Seny“ (siła, równowaga, odwaga i rozwaga) to katalońskie
hasło wszystkich castellerów (budowniczych ludzkich wież), które niezwykle trafnie
opisuje cenione przez nich wartości. To również nasze wartości. Dlatego firma Rödl &
Partner w maju 2011 nawiązała współpracę z Castellers de Barcelona, przedstawicielami tej wieloletniej tradycji budowania ludzkich wież. Stowarzyszenie z Barcelony
odwołuje się także do tego niematerialnego dziedzictwa kulturowego.
Stawiamy fundamenty:
Ausgabe: Juli 2013
Wydanie: Lipiec 2013
Herausgeber/Wydawca:
Rödl & Partner
ul. Sienna 73
Tel.: + 48 22 696 28 00 | www.roedl.com/pl
e-mail: biuletyn@roedl.pro
Koordination/Koordynacja:
20
20
Radosław Cichoń, Anna Szynwelska
„Nowe wyzwania traktujemy jako wielką szansę, aby
stać się lepszymi. Uczenie się przez całe życie to ważna
część naszej strategii osiągania sukcesów.“
Rödl & Partner
„Tylko ten, kto jest gotowy mierzyć się z nowymi wyzwaniami, może się dalej
rozwijać. Dlatego podejmujemy wyzwania wszędzie tam, gdzie pojawią się na
naszej drodze.“
Castellers de Barcelona
Haftungsausschluss:
Dieser Mandantenbrief ersetzt keine rechtliche Beratung im Einzelfall.
Eine Haftung im Einzelfall übernehmen wir mit der Herausgabe des
Mandantenbriefes nicht.
Wyłączenie odpowiedzialności cywilnej:
Niniejszy biuletyn nie zastępuje indywidualnego doradztwa prawnego.
Wydanie biuletynu nie oznacza przyjęcia przez nas odpowiedzialności cywilnej.