Godišnji izvještaj 2014.

Transcription

Godišnji Izvještaj
Annual Report
Sberbank a.d. Banja Luka
Jevrejska 71
78 000 Banja Luka
Tel.: 00387 51 24 11 00
Faks: 00387 51 21 33 91
www.sberbankbl.ba
2
SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2014 | SBERBANK EVROPA I SBERBANK BANJA LUKA
Sadržaj/Content
Sadržaj/Content1
Sberbank grupacija 2
Riječ Uprave 3
Organi upravljanja i kontrole 6
Makroekonomsko okruženje
7
Analiza poslovanja 10
Finansijski izvještaji 18
Izvještaj o finansijskom položaju
21
Izvještaj o sveobuhvatnoj dobiti
22
Izvještaj o novčanom toku
25
Napomene uz finansijske izvještaje
26
Izvještaj nezavisnog revizora
79
Izvještaj Nadzornog odbora
80
About Sberbank group
81
Management Board report 82
Governing bodies and control bodies 85
Economic environment 86
Business analysis
89
Financial statements 97
Statement of financial position
100
Statement of comprehensive income 101
Statement of cash flows 103
Notes to the financial statements
104
Independent auditors’ report
160
Report of Supervisory Board 161
Naša mreža / Our network 162
Sberbank grupacija
Ukrajina
Češka Republika
Slovačka
Austrija
Mađarska
Slovenija
Hrvatska
Bosna i
Hercegovina
Srbija
Sberbank Europe grupacija (Sberbank Europe AG), sa
sjedištem u Beču, Austrija je bankarska grupacija čiji je
100% vlasnik Sberbank Rusija. Sberbank Europe grupacija se sastoji od 11 tržišta u Evropi: Austrija, Bosna i
Hercegovina (Sarajevo i Banja Luka), Hrvatska, Češka
Republika, Mađarska, Slovačka, Slovenija, Srbija, Ukrajina i Njemačka. Grupacija posjeduje mrežu od 294 filijala i zapošljava 5,157 radnika.
Prethodna poslovna godina za nas je bila u znaku
zahtjevnih političkih i ekonomskih okolnosti. Dok su
Sberbank Rusiji uvedene sankcije, Sberbank Europe i
subsidijari u zemljama Evropske Unije nisu bile predmet sankcija Evropske Unije. U martu 2014. godine
neke od renomiranih međunarodnih banaka su odobrile sindicirani kredit za Sberbank Europe AG u visini
od 350 miliona Evra za podsticanje poslovanja Sberbank grupacije.
Polovinom 2014. godine u Njemačkoj je, uz pomoć austrijske bankarske licence i kao 100% subsidijar Sberbank Europe AG, osnovana Sberbank Direct. Njemački
subsidijar posluje kao fleksibilan, brz i efikasan instrument sredstava za Sberbank Europe AG, te nudi depozitne proizvode po atraktivnim uslovima. Sberbank
2
Direct je osnovana kao internet banka i nudi klijentima
potrošačke depozite samo za fizička lica putem direktnih kanala prodaje.
Pored ovoga Sberbank Europe je počela avanturu uspostavljanja nove korporativne kulture – Sberbank
Europe stoji za tri principa: “Sve za klijenta – Mi smo
tim – Ja sam vođa”. U svemu što radimo mi se trudimo da nadmašimo očekivanja naših klijenata. Mi
smo posvećeni našim klijentima, pokušavamo da
poboljšamo životne uslove, pomažemo im da ostvare
svoje snove.
Uprkos svim našim dosadašnjim postignućima, izazovi će se nastaviti u 2015. godini a za Sberbank Europe
to znači da se konstantno mora prilagođavati novim
tržišnim uslovima. Shodno tome poslovni model Sberbank Europe grupacije se širi i namjerava da izgradi
održivu, profitabilnu, samofinansirajuću, modernu
bankarsku grupaciju u Evropi.
SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2014 | SBERBANK EVROPA I SBERBANK BANJA LUKA
Riječ Uprave
Poštovani akcionari, klijenti i zaposleni,
U prethodnoj godini smo nastavili posao iz 2013. godine,
a njegov fokus je bio na uvođenju značajnih promjena
u radu sa ciljem da naša banka bude moderna, inovativna i bolja od konkurencije. Promjene se odnose na
reorganizacije postojećih i uvođenja novih poslovnih
procesa, koji prate našu ponudu proizvoda i usluga,
zatim angažovanje novih resursa (ljudskih i tehničkih),
proširenje kanala distribucije i prisutnosti na tržištu, uz
društveno odgovorno ponašanje.
Prošla godina nam je donijela velike izazove u poslovanju. Pored već nekoliko godina prisutne svjetske ekonomske krize, 2014. godinu su obilježile katastrofalne
poplave i kriza globalne stabilnosti. Banka je svoje poslovanje uspješno prilagodila novonastaloj situaciji.
U prethodnoj godini smo otvorili tri nove poslovne jedinice, dodatno smo proširili svoju distributivnu mrežu
povećanjem broja bankomata i POS uređaja. Dovršili
smo projekat rebrendiranja Banke (projekat je obuhvatao promjenu imena i vizuelnog identiteta, modernizovanje objekata, moderniju i otvoreniju komunikaciju
sa javnošću). Pored ovoga realizovali smo značajna ulaganja u informatičko-komunikacione tehnologije, za-
poslili smo 48 novih radnika, povećali akcionarski kapital za 23,5 miliona KM, te time osnažili kapitalnu bazu
za dalji rast.
Ekonomski život Republike Srpske, ali i regiona, je prošle
godine bio obilježen negativnim efektima katastrofalnih poplava u maju. Privredni rast je stagnirao, njegova
stopa je iznosila niskih 0,2%. Industrijska proizvodnja je
zabilježila rast od samo 0,7%. Obim robne razmjene sa
inostranstvom se kao posljedica rasta uvoza od 4% i izvoza od 9% povećao za 7%. Ipak, on je i dalje na nivou,
koji ne može da značajnije pozitivno utiče na oporavak naše privrede. Bankarski sektor uglavnom uspjeva
da se nosi sa rastom loših plasmana i efektima niskih
kamatnih stopa. Konkurencija na bankarskom tržištu i
dalje ostaje oštra, sa svojom glavnom karakteristikom
– gotovo isključivim građenjem konkurentske pozicije
politikom niskih cijena, što dodatno vrši pritisak na već
nisku profitnu maržu.
Banka je u 2014. godini ostvarila dobit poslije poreza od
3,5 miliona KM, što je za 0,9 miliona KM ili trećinu više
nego godinu dana ranije. Operativni prihodi su iznosili 37,1 miliona KM i u odnosu na prethodnu godinu su
uvećani za 5,2 miliona KM ili 17%. U okviru operativnih
prihoda, zabilježen je gotovo podjednak rast kamatnih
SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2014 | RIJEČ UPRAVE
3
Riječ Uprave
i nekamatnih prihoda. Izvanrednim rastom operativnih
prihoda smo u potpunosti uspjeli pokriti rast operativnih rashoda, koji je isključivo služio unapređenju poslovnih performansi Banke.
Vrijednost bilansne imovine Banke je 31. decembra 2014.
godine iznosila skoro 852 miliona KM. Od toga se na
kredite odnosi 602 miliona KM, sa povećanjem od 113
miliona KM ili 23% u odnosu na kraj prethodne godine.
U strukturi izvora finansiranja dominiraju depoziti klijenata u iznosu od 629 milion KM, sa povećanjem od čak
229 miliona KM ili 57% u odnosu na kraj prethodne godine. Ovo je najbolji pokazatelj povjerenja, koje tržište
ima u našu banku. Banka je ostvarenim stopama rasta
značajno uvećala i svoje tržišno učešće i kod kredita i
depozita budući da je bankarski sektor zabilježio pad od
3% kada su u pitanju krediti plasirani klijentima, odnosno
rast od 6% na planu depozita prikupljenih od klijenata.
U 2014. godini smo znatno unaprijedili ponudu proizvoda
i usluga koje naši klijenti mogu da koriste, a to su: Mastercard Standard kreditna kartica, Debit Business Mastercard kartica, usluga mobilnog bankarstva za fizička
lica, proširena ponuda štednih proizvoda, proširene
kreditne linije za stambene i potrošačke kredite, nove i
proširene kreditne linije za pravna lica, itd.
I u narednoj godini ćemo nastaviti da uvodimo nove
proizvode i usluge, te raditi na jačanju već postojeće
ponude. U toku naredne godine namjeravamo da uvedemo sljedeće novine na planu servisiranja klijenata:
nove platne i kreditne kartice, unapređenje internet
stranice sa uvođenjem mogućnosti da se putem iste
podnese zahtjev za bilo kojim proizvodom koji imamo u
ponudi, uvođenje paketa proizvoda za fizička lica, nove i
proširene kreditne linije za mikro preduzeća, mogućnost
zaključivanja ugovora o finansijskom praćenju za grupe
povezanih lica, itd.
Dinamičan razvoj nameće i izazov u smislu aktivnog
balansiranja između povećanja angažovanih resursa
i efikasnosti njihovog korišćenja, a s ciljem povećanja
produktivnosti rada. Ulaganja će biti fokusirana da
efektivnije zadovolje potrebe naših klijenata, odnosno
na unapređenje kvaliteta servisiranja klijenata u svim
segmentima poslovanja.
4
Tajna uspješnog bankarskog poslovanja je u uspostavljanju optimalnog odnosa između preuzetih rizika i ostvarene zarade. Naš akcenat će kao i prethodnih godina
biti na nastavku razvoja sistema upravljanja rizicima,
cjenovnoj politici koja će biti uravnotežena sa rizicima
koje nose pojedine transakcije, te usmjerenju održivost
odnosno jačanju adekvatnosti kapitala kao neophodne
zaštite po preuzetim rizicima.
Našu ekonomiju sa stanovišta likvidnosti obilježavaju
dvije karakteristike: rastuća nelikvidnost u privredi kao
posljedica izostanka ekonomskog rasta i slabih poslovnih rezultata i višak likvidnosti u bankarskom sektoru, kao posljedica izostanka dobrih investicionih prilika. Naime, sa jedne strane imamo one subjekte kojima
nedostaju novčana sredstva, a sa druge imamo one koji
ih imaju u obilju, ali nemaju kvalitetne prilike za ulaganje, koje izostaju zbog slabe domaće i inostrane tražnje
za proizvodima i uslugama naših preduzeća. Mi ćemo
nastaviti pažljivo pratiti likvidnost, ostvarujući što je
moguće bolji odnos iste i profitabilnosti. Samofinansiranje, uz što manju podršku grupacije, za nas i dalje ostaje jedan od značajnijih ciljeva poslovanja.
Banka ulazi u novu poslovnu godinu sa solidnom kapitalnom osnovom u kojoj dominiraju instrumenti osnovnog kapitala. Prošle godine je usvojena nova regulativa upravljanja kapitalom banaka, a jedan od njenih
osnovnih ciljeva je upravo jačanje osnovnog kapitala
kao glavne zaštite od potencijalnih gubitaka. Primjena
regulative će se odvijati u fazama u narednih nekoliko
godina. Prema našim procjenama nećemo imati problema u ispunjavanju regulatornih zahtjeva. Rentabilno
poslovanje je dodatni garant održivosti i jačanja naše
solventnosti.
Društveno odgovorno ponašanje je dio naše korporativne kulture, i Banka će nastaviti da se društveno odgovorno ponaša i u narednom periodu. Aktivno ćemo
učestvovati u projektima zaštite prirodne sredine, promocijama sporta i zdravog načina života, humanitarnim
akcijama i sličnim društveno korisnim aktivnostima.
Takođe ćemo nastaviti da ohrabrujemo svoje zaposlene
i svoje poslovne partnere da i oni idu u istom pravcu.
Naše koleginice i kolege su u prethodnoj, kao i u svim
ranijim godinama, svojim profesionalnim i kolegijalnim
ponašanjem, te usvajanjem i primjenom novih znan-
Riječ Uprave
ja i vještina dali ključan doprinos razvoju naše banke,
pružajući našim klijentima novo i jedinstveno iskustvo
u radu sa finansijskim institucijama. Banka nastoji uspostaviti adekvatan motivacioni sistem, kao polaznu
tačku za dalje unapređenje efektivnosti i efikasnosti
obavljanja radnih zadataka, ali i profesionalno i lično
napredovanje.
i u narednih godina. Hvala vam na povjerenju koje nam
ukazujete, a mi sa svoje strane obećavamo da ćemo
vam profesionalnim radom i zalaganjem uzvratiti na
dato povjerenje. Vjerujemo da nastavkom otvorene i
kvalitetne saradnje možemo i dalje unapređivati rad
banke, te dati doprinos razvoju naše zajednice.
Zajedno sa akcionarima, klijentima i zaposlenima smo u
prethodnom periodu postigli značajne pozitivne promjene u Banci, a to ćemo, vjerujemo, nastaviti da činimo
Aleksandar Kesić
Direktor
Biljana Rabitsch
Izvršni direktor
Sandro Mihajlović
Izvršni direktor
5
Riječ Uprave
Organi upravljanja
Nadzorni odbor
David O’Mahony, Predsjednik
Lukas Röper, zamjenik Predsjednika
Bernhard Herzig, član
Denis Ovčina, član
Balasz Györi, član
Uprava
Dipl. oec. Aleksandar Kesić
Direktor
Dipl. oec. Biljana Rabitsch
Izvršni direktor
Sandro Mihajlović
Izvršni direktor
6
Za privredu Republike Srpske 2014. godina je bila godina
velikih izazova, zbog negativnog uticaja katastrofalnih
poplava koje su Republiku Srpsku i region zadesile u maju
2014. godine. Privredni rast je zabilježio stagnaciju - stopa rasta je iznosila 0,2%, što se i ne može smatrati lošim
ako se uzmu u obzir štete koje su katastrofalne poplave
načinile svakako nerazvijenoj privredi.
U narednoj tabeli je prikazan pregled najznačajnih makroekonomskih pokazatelja za Republiku Srpsku u prethodnom petogodišnjem periodu (izvor podataka je Investiciono-razvojna banka Republike Srpske):
GLAVNI MAKROEKONOMSKI INDIKATORI
2010
2011
2012
2013
2014
Nominalni BDP u milionima KM
8,318
8,682
8,585
8,761
8,832
0.8
0.8
-1.1
1.9
0.2
1,433
1,430
1,429
1,327
1,327
5,805
6,073
6,006
6,602
6,655
5.0
4.7
-4.2
4.1
0.6
Stopa nezaposlenosti u % (ILO)
23.6
24.5
25.6
27.0
25.7
Prosječna zarada u KM
784
809
818
808
825
Prosječna penzija u KM
321
321
312
318
333
Stopa inflacije u %
2.5
3.9
2.1
0.0
-1.2
Izvoz u milionim KM
2,178
2,562
2,374
2,588
2,694
Uvoz u milionima KM
4,053
4,584
4,488
4,552
4,946
BDP, realna stopa rasta u %
Broj stanovnika ( u hilj., procjena do 2012. godine,
popis od 2013. godine)
BDP po glavi stanovnika u KM
Industrijska proizvodnja, stopa rasta u %
Prosječna godišnja stopa realnog rasta BDPa u posmatranom periodu iznosi tek 1,5%, što je daleko ispod stope
koja se smatra minimalno neophodnom za privredu kao
što je privreda Republike Srpske, a to je bar 6%.
Sektori koji su u 2014. godini bilježili rast proizvoda
su: prerađivačka industrija, građevinarstvo, trgovina,
ugostiteljstvo i saobraćaj. Dok je pad zabilježen u onim
oblastima koje se oslanjaju na prirodne resurse i vremenske uslove, a koje su najviše bile pogođene katastrofalnim poplavama: poljoprivreda, vađenje rude i kamena,
odnosno proizvodnja električne energije.
U prošloj godini je zabilježena deflacija od 1,2%, što je još
jedan pokazatelj izostanka privrednih aktivnosti. Na pojavu deflacije je najviše uticalo smanjenje cijena osnovnih
proizvoda i usluga, a to su oni proizvode i usluge koje
imaju i najznačajnije učešće u potrošačkoj korpi kod nas:
hrana i piće, odjeća i obuća, itd.
Broj nezaposlenih je krajem 2014. godine bio nešto ispod
146 hiljada, sa smanjenjem od preko pet hiljada u odnosu
na kraj prethodne godine. Za istih dvanaest mjeseci broj
zaposlenih je povećan za skoro četiri hiljade osoba. Ovakva kretanja su smanjila stopu nezaposlenosti, ali i dalje
SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2014 | MAKROEKONOMSKO OKRUŽENJE
7
ista iznosi vrlo visokih 25,7%. Visoka stopa nezaposlenosti, posebno među mladima, dovodi do trajnog gubitka
ljudskog kapitala, i jedan je od osnovnih problema koje
treba riješiti u budućnosti.
Spoljnotrgovinska razmjena je u prošloj godini povećana
za 7%, i to uvoz za 9% i izvoz za 4%. Stopa pokrivenosti
uvoza izvozom je pala na 54%, što je za 2,5 procentna
poena niže nego godinu dana ranije. Glavna inostrana
tržišta za plasman svojih proizvoda naša privreda ima
u regionu i Evropskoj uniji, a oba su snažno pogođena i
još uvijek neoporavljena od negativnih efekata svjetske
ekonomske krize. To nam govori da je inostrana tražnja
za našim proizvodima i uslugama još uvijek pod pritiskom i da tek treba da dočekamo njen oporavak. Ovo je
naravno i impuls i imperativ da se domaći privrednici
pokušaju okrenuti brzorastućim tržištima, koja nisu ili su
u neznatnoj mjeri pogođena krizom. Na novim tržištima
se može tražiti prostor za nadoknadu onoga što gubimo
na tradicionalnim tržištima, ali i povećati obim izvoza
što je obavezan uslov da bi se uopšte moglo govoriti o
razvoju ekonomije Republike Srpske. Od domaće tražnje
naši privrednici ne mogu mnogo očekivati: javni deficit raste, investicioni ciklus u privredi i poljoprivredi je
prigušen, stanovništvo je zaduženo i ima niska primanja,
što čini da domaća tražnja nema kapacitet da u znatnijoj
mjeri pojača ekonomske aktivnost, tj. da bude polje na
kome će naša preduzeća naći snagu za oporavak i dalji
razvoj. Kvantitativno popuštanje (QE - Quantitative Easing) koje od početka godine provodi Evropska centralna
banka, može dati određene efekte i na našu privredu, ali
vjerovatno ne prije drugog polugodišta 2015. godine.
Prosječna neto zarada u posljednjem mjesecu 2014. godine je iznosila 825 KM, što je realno za 3,3% više nego
dvanaest mjeseci ranije. Prosječna penzija iznosi tek 40%
od prosječne neto zarade ili 333 KM.
Industrijska proizvodnja je za 0,6% viša u odnosu na godinu dana ranije, što je, uprkos blagom rastu inostrane
tražnje, refeleksija katastrofalnih poplava. Najveća smanjenja su zabilježena u oblastima proizvodnje električne
energije, i vađenju rude i kamena. Prerađivačka industrija je ostvarila rast, što može da nas u određenoj mjeri
ohrabri.
skogradnja do čega je došlo prije svega zbog radova na
autoputu Banja Luka – Doboj, te obnovi putne mreže
nakon katastrofalnih poplava. Visokogradnja je takođe
zabilježila rast, ali je nastavak slabije tražnje za stanovima i poslovnim prostorima uticao na to da je taj rast
manji nego u sektoru niskogradnje.
U Republici Srpskoj posluje jedna berza: Banjalučka berza. Ukupan promet na Banjalučkoj berzi u prošloj godini
je iznosio oko 587 miliona KM, što je za 56% više nego
godinu dana ranije. Povećanje je posljedica većeg obima
prometa na tržištu trezorskih zapisa, kao i povećanjem
obima prometa na redovnom tržištu obveznica. Redovno tržište akcija čini nešto manje od 14% ukupnog prometa na berzi (mada je poraslo za 2,3 puta u odnosu na
godinu prije), i još jednom pokazuje da investitori (bilo
domaći, bilo strani) ne iskazuju interes za ulaganje u akcije domaćih emitenata. Ukupna tržišna kapitalizacija hartija od vrijednosti koje su izlistane na Banjalučkoj berzi
je na dan 31. decembar 2014. godine, iznosila 4,4 milijardi
KM, i za 7,5% je bila veća nego na početku godine.
Vlada Republike Srpske nastoji da putem kreditiranja iz
fondova Investiciono-razvojne banke Republike Srpske
pomogne stanovništvu, privredi i nerazvijenim krajevima da prebrode tekuću ekonomsku krizu. Investicionorazvojna banka Republike Srpske je od svog osnivanja do
kraja 2014. godine plasirala kredita i uložila u hartije od
vrijednosti oko 1,4 milijarde KM čime je bitno podržala
privredne aktivnosti u Republici Srpskoj. Vlada, takođe
provodi konkretne mjere smanjenja administrativnih
troškova u javnoj upravi.
Finansijski sektor u Republici Srpskoj se sastoji od
banaka, investicionih fondova, osiguravajućih kompanije, mikrokreditnih organizacija, lizing kompanija, te
štedno-kreditnih organizacija. Imovina banaka čini oko
80% imovine finansijskog sektora; i njihovo poslovanje,
te likvidnost i stabilnost značajno utiču na stanje cjelokupne ekonomije.
Na teritoriji Republike Srpske je u 2014. godini poslovalo
šesnaest banaka: devet sa sjedištem u Republici Srpskoj i sedam sa sjedištem u Federaciji BH. Jedna banka
sa sjedište u Republici Srpskoj, je otišla u stečaj krajem
godine.
Obim izvedenih radova u građevinarstvu je tokom
prošle godine porastao za 9,4%. Nešto brže je rasla ni-
8
Tako veliki broj učesnika na malom i nerazvijenom
tržištu je uslovio pomenutu oštru, prije svega cijenovnu
konkurenciju, što je posljedica nerazvijenosti bankarskog tržišta u smislu raznovrsnosti usluga i proizvoda
koje banke pružaju klijentima. Riječ je o jednostavnim
bankarskim proizvodima koji se lako kopiraju, tako da
bankama preostaje da zadržavaju postojeće i stiču nove
klijente u velikoj mjeri samo kroz snižavanje cijene proizvoda i usluga. Skoro sve banke su uspjele da posluju u
skladu sa osnovnim principima poslovanja: očuvale su
likvidnost, ostvarile dobit i napravile osnovu za solventnost u narednim godinama.
Glavne karakteristike poslovanja bankarskog sektora
u Republici Srpskoj u prethodnoj godini su bile sljedeće
(analiza je urađena na osnovu javno dostupnih podataka sa sajta Agencije za bankarstvo Republike Srpske do
dana izrade ovog izvještaja, a to su podaci zaključno sa
30. septembrom 2014. godine):
• kupna imovina: Rast od 6% do kraja trećeg kvartala.
• Bruto krediti: Rast od 4%. Najsnažniji relativni rast
kod nebankarskih finansijskih institucija, države i
fizičkih lica. Pad kod privatnih preduzeća, istina od
1%, što svakako nije dobar pokazatelj, jer pokazuje
nesigurnost u rezultate budućeg poslovanja, odsustvo prilika za ulaganje i slabiju kreditnu sposobnost
ovog dijela ekonomije.
• Depoziti: Rast od 11%. Rast je zabilježen u svim sektorima, osim javnih preduzeća. Izostanak prilike za
ulaganje u realnom sektoru, što smo spomenuli u
prethodnoj tački, dovodi do rasta ulaganja u finansijske instrumente, u ovom slučaju depozite.
• Kapital i adekvatnost kapitala: Osnovni kapital čini
skoro 90% ukupnog regulatornog kapitala čime se
pokazuje da je sastav kapitalnih instrumenata u
sektoru vrlo kvalitetan. Stopa adekvatnosti kapitala je 30. septembra 2014. godine bila niža za 79
baznih poena u odnosu na početak godine, i iznosila
je 16,63%. Stopa finansijske poluge je iznosila 9,3%.
Republika Srpska je početkom 2015. godine dobila
kreditni rejting agencije Moody’s Investor Service. Prema
mišljenju ove agencije, kreditni rejting Republike Srpske
je „B3 sa stabilnim izgledima“.
9
Analiza poslovanja
Poslovanje sa fizičkim licima
apliciranja za proizvode na našoj internet stranici, kao i
korištenjem Online banking i mSberbankBL usluga.
Banka je u 2014. godini značajno povećala obim poslovanja
sa stanovništvom. To se odnosi kako na volumen i broj
plasiranih kredita, odnosno prikupljenih depozita, tako i
na ukupan obim izvršenih usluga prema ovom segmentu
klijenata.
Stanje plasmana stanovništvu je na dan 31. decembra
2014. godine iznosilo 260,7 miliona KM, sa rastom od 22%
ili 58,1 miliona KM u toku godine. U pogledu ročne strukture plasmana vidljivo je da se oko 61 % plasmana odnosi na
kredite dugoročnog karaktera. Po proizvodima dominiraju
potrošački kredit sa učešćem od 61%, a za njima slijede stambeni krediti sa 34%.
Stanje depozita stanovništva je sa krajem prethodne godine iznosilo 275,3 miliona KM, sa rastom u 2014. godini od
59,3 miliona KM ili 22%. Depoziti stanovništva čine 48%
ukupno prikupljenih depozita u 2014. godini.
Iz navedenih podataka je vidljivo da Banka uspjeva da u
potpunosti finansira svoje plasmane stanovništvu iz sredstava prikupljenih iz ovog segmenta. Ovo je jedan od pokazatelja povećanog povjerenja koje naša banka uživa na
tržištu od trenutka ulaska u Sberbank grupaciju.
Broj aktivnih računa fizičkih lica je povećan na više od 37
hiljada, a u 2014. godini je zabilježen rast od preko pet hiljada novih računa ili 28%.
Uvedena je i usluga uplate gotovine na bankomatima, gdje
se uplata vrši korištenjem bilo koje platne kartice izdate od
strane Sberbank a.d. Banja Luka, a uplaćena sredstva su
klijentima na raspolaganju odmah nakon izvršenja transakcije.
U 2014. godini smo značajno obogatili ponudu proizvoda i
usluga koje naši klijenti mogu da koriste: MasterCard Standard kreditna kartica (plaćanje na rate), mobilno bankarstvo, uvođenje bankoosiguranja kao i proširivanje depozitnih linija, što je značajno uticalo na ostvarene rezultate
u 2014. godini. Širenje mreže bankomata i POS treminala
učinilo je naše usluge pristupačnijim klijentima, a isti trend
nastavićemo i ubuduće. Uvođenje novih proizvoda i usluga,
kao i unapređenje postojećih, planirano je i u narednom
periodu. Na taj način ćemo ojačati našu tržišnu poziciju,
povećati tržišno učešće, te efikasnije usluživati postojeće
i nove klijente.
Ukupan broj emitovanih platnih i kreditnih kartica je
prešao 62 hiljade, što predstavlja povećanje za 20 hiljada
novih platnih kartica u odnosu na prošlu godinu. Broj
kreditnih kartica u 2014. godini rastao je za 36%. Visoka
stopa rasta kreditnih kartica uslovljena je uvođenjem nove
Master Standard kreditne kartice koja je dostupna našim
klijentima od sredine 2014. godine.
Tokom 2014. godine broj korisnika naših online usluga
(Sberbank Online banking i mSberbankBL) povećao se gotovo 4 puta u odnosu na prethodnu godinu, čemu je pored
stalnog rada na unapređenju kvaliteta usluge, prodajnih i
promotivnih aktivnosti, doprinijelo i uvođenje usluge mobilnog bankarstva- mSberbankBL. U 2014. godini postavili smo i temelje online prodaje, uvođenjem mogućnosti
10
Svojim poslovanjem i praćenjem savremenih trendova, banka kao i svi zaposleni nude nivo kvaliteta iznad
konkurencije, jer kvalitet nastaje u svim fazama poslovanja i u svim segmentima, te na taj način osiguravamo
dugoročnu tržišnu poziciju.
SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2014 | ANALIZA POSLOVANJA
Analiza poslovanja
Poslovanje sa mikro preduzećima
U 2014. godini nastojali smo da proširimo svoje poslovne
odnose sa klijentima iz segmetna mikro preduzeća,
uzimajući u obzir da je ovo sektor koji je najviše pogođen
teškom ekonomskom krizom kao i katastrofalnim poplavama koje su zadesile našu zemlju u toku 2014. godine.
Stanje kredita mikro preduzećima je krajem godine iznosilo
71,5 miliona KM, što znači da je u toku godine zabilježen
rast od 7,2 miliona KM ili visokih 10%. Navedena stopa rasta
bi sigurno bila i viša da nije bilo poplava koje su pogodile
našu zemlju i koje su značajno uticale na poslovanje ovog
segmenta. S obzirom na stanje tržišta i uslove u kojima posluje ovaj segment, kao i sve okolnosti koje su uticale na
to poslovanje, u toku 2014. godine cilj nam je bio sačuvati
stabilnost kreditnog portfolija, ali i pomoći klijentima da se
što prije vrate u tokove normalnog poslovanja.
Stanje depozita ovog segmenta je na dan 31. decembar
2014. godine iznosilo je 33,2 miliona KM, sa rastom od 35% u
odnosu na prethodnu godinu. Ova stopa rasta je dva puta
veća u odnosu na stopu rasta u toku 2013. godine. Broj aktivnih računa klijenata iz ovog segmenta je krajem godine
iznosio preko 3700, što je za 25% više nego na kraju 2013.
godine.
Pored intenziviranja saradnje i održavanja kvalitetnih
odnosa sa našim postojećim klijentima cilj nam je takođe
da uspostavimo saradnju sa što više novih klijenata nudeći
im kvalitetna rješenja za njihove finansijske potrebe. Jer
samo pomoću kvalitetnih proizvoda i usluga možemo
osigurati zadovoljne klijente i uspješne poslovne partnere.
Marketing
Uzimajući u obzir veliku konkurenciju bankarskog sektora u
Republici Srpskoj, možemo reći da smo u 2014. godini znatno povećali svijest o našem brendu i dokazali da se samo
uz mnogo truda i volje mogu ostvariti pozitivni rezultati.
Pred nama je bio velik izazov da privučemo klijente, da se u
našim poslovnicama osjećaju što prijatnije i da osjete da mi
vodimo računa o njihovim finansijskim obavezama. U toku
2014. godine je izvršen rebrending 14 poslovnica banke, a u
skladu sa standardima Sberbank grupacije. Cilj nam je bio
da svaka poslovnica širom Republike Srpske ima isti vizuelni identitet, tj. da klijent bez obzira u koji grad došao, zna
da se nalazi u poslovnici Sberbanke.
Tokom 2014. godine organizovane su brojne marketinške
aktivnosti i TV kampanje, koje su aktivno podržavale poslovanje sa stanovništvom.
Nenamjenski
i zamjenski
krediti
UČINITE ŽIVOT
LAKŠIM!
50% MJESEČNIH OBAVEZA MANJE
Vaša priča. Vaša banka.
www.sberbankbl.ba
11
Analiza poslovanja
Kampanja za nenamjenske i zamjenske kredite je probudila veliku zainteresovanost klijenata. Ključna poruka
kampanje bila je umanjenje mjesečnih obaveza klijenata,
tj. refinansiranje postojećih kredita, uz odluku o odobrenju
kredita u roku od 24 časa. Lični bankari svakom klijentu
pristupaju individualno prema njihovoj želji, nastojeći da
zajedno sagledaju klijentove finansijske obaveze, u skladu
sa sloganom “Vaša priča.Vaša banka”.
U predmetnom ugovoru su učestvovale članice Sberbank
grupacije iz Srbije, Hrvatske, Federacije Bosne i Hercegovine i Republike Srpske, što je ovom projektu dalo verifikaciju i naklonost zemalja u regionu.
Potpisivanjem ovog aranžmana Sberbank je pružila
podršku veoma važnom projektu, koji je u tom momentu
predstavljao najveću investiciju u povećanje industrijskih
kapaciteta u Republici Srpskoj.
Koncept kampanje je bio u skladu sa grupacijskim konceptom u kojem se promoviše “kućna atmosfera”, u kojoj
mi kao banka želimo da klijentu olakšamo nedoumice po
pitanju finansijskih obaveza i ponudimo najbolje rješenje.
Obezbjeđena je kontinuirana prisutnost banke na svim
relevantnim televizijskim stanicama sa nacionalnom
frekvencijom, u najtiražnijim novinama, radio frekvencijama, outdoor, kao i na velikom broju internet sajtova.
Dovoljno je reći, da je svijest o Sberbank brendu uvećana
za više od 100% na kraju 2014.godine u odnosu na 2013.godinu.
Poslovanje sa velikim klijentima
Za sektor Poslovanja sa velikim klijentima, 2014. godina,
je bila posebno uspješna: volumen plasmana i prikupljenih depozita je znatno uvećan te se povećao broj aktivnih
računa, Banka je sve češće pružala ne samo finansijsku
nego i savjetodavnu podršku svojim klijentima u njihovim
svakodnevnim poslovnim operacijama. Ostvarena je bliska saradnja sa kompanijama koje su u većinskom ruskom
vlasništvu, te su ojačani resursi unutar samog sektora.
Ukupan volumen kredita plasiranih velikim klijentima je na
kraju 2014. godine iznosio 294,2 miliona KM, što predstavlja
rast od 49.3 miliona ili 20% u odnosu na kraj 2013. godine.
Jedan od najznačajnih kreditnih plasmana u 2014. godini je
potpisivanje ugovora o dugoročnom kreditiranju između
EFT Rudnik i Termoelektrane Stanari i Sberbank u iznosu
od 30 miliona konvertibilnih maraka. Navedena sredstva
su se koristila za finansiranje nabavke sistema za primarno
drobljenje i kontinuisani transport uglja od površinskog
kopa do postrojenja za sekundarno drobljenje u Termoelektrani Stanari.
12
Realizacijom ovog ugovora otvorila su se nova radna mjesta, podržao razvoj lokalne zajednice, te značajno povećalo
stvaranje novih vrijednosti kroz povećanje industrijskih potencijala.
Obim depozita prikupljenih u segmentu Poslovanja sa velikim klijentima je sa 31. decembrom 2014. godine iznosio je
318.3 milion KM, sa impozantnim rastom u prošloj godini
od 75.1 miliona KM ili 30.9%.
Broj aktivnih računa velikih klijenata je u prošloj godini porastao za 15%, odnosno na 716.
Broj transakcija platnog prometa u 2014. godini je povećan
za 9.5%, dok je obim transakcija povećan za 49%.
U narednim godinama očekujemo dalji rast ovog segmenta, prije svega kroz učešće u finansiranju većih energetskih
i infrastrukturnih projekata, koji su prema svojoj zastupljenosti i obimu obilježili i 2014. godinu.
Analiza poslovanja
Finansijska tržišta
Sektor Finansijska tržišta je ostvario izuzetne rezultate
tokom 2014. godine, koja je bila godina puna poslovnih
izazova iniciranih kako situacijom na domaćem tako i na
međunarodnom tržištu.
Posebna pažnja i dodatni napori su usmjereni ka servisiranju klijenata pravnih lica, kojima je pružena mogućnost
korišćenja proizvoda i usluga putem Customer desk-a, te
direktan pristup finansijskim tržištima, s ciljem zaštite klijenata od negativnih uticaja promjene tržišnih uslova poslovanja. U direktnoj i svakodnevnoj komunikaciji, klijentima su na raspolaganje stavljene informacije o kretanjima
pokazatelja sa finansijskih tržišta u cilju donošenja pravovremenih i valjanih odluka bitnih za njihovo poslovanje.
Kao rezultat preduzetih aktivnosti na akviziciji novih i
poboljšanju uslova ugovaranja transakcija za postojeće
Krediti (bruto)
klijente, promet ostvaren pružanjem usluga putem Customer desk-a je tokom prošle godine uvećan za 71%, što
se značajno odrazilo i na povećanje prihoda. Broj klijenata
koji koriste navedene usluge uvećan za 34% u odnosu na
2013.godinu.
Uprkos izraženim oscilacijama vrijednosti valutnih
parova, sektor Finansijska tržišta u saradnji sa ostalim
odgovornim organizacionim jedinicama uspješno je upravljao otvorenim deviznim pozicijama, s ciljem zaštite
od negativnog uticaja deviznog rizika, a poštujući
ograničenja propisana od strane Agencije za bankarstvo
Republike Srpske.
Koristeći snagu Sberbank brenda, postojeće znanje i vještine zaposlenih u sektoru Finansijska tržišta,
nastavićemo sa unapređenjem proizvoda i usluga,
te uvođenjem pozitivnih praksi iz Grupacije u cilju
povećanja profitabilnosti i kvaliteta poslovanja.
Krediti mikro preduzećima
u 000 KM
Krediti komitentima
2012
2013
2014
Krediti stanovništvu
158.8
202.6
260.7
Krediti mikro preduzećima
52.2
64.3
71.5
Krediti velikim klijentima
218.9
244.9
296.3
429.9
511.8
628.5
Ukupno
71.3
64.3
2013
u 000 KM
Krediti velikim klijentima
260.7
u 000 KM
2014
296.3
244.9
202.6
2013
2014
2013
2014
13
Analiza poslovanja
Depoziti
Platni promet
Depoziti komitenata
2012
2013
2014
Depoziti stanovništva
150.7
216.0
275.3
Depoziti mikro preduzeća
18.4
21.5
33.2
Depoziti velikih klijenata
76.1
118.7
261.9
245.2
356.2
570.4
Ukupno
Depoziti stanovništva
u 000 KM
275.3
216.0
Obim platnih transakcija je više porastao u unutrašnjem
platnom prometu, dok je u međunarodnom platnom
prometu zabilježen nešto viši rast broja transakcija.
Unutrašnji platni promet u 2014. godini
Opis UPP transakcije
Broj
transakcija
Volumen
u 000KM
Prilivi /međubankarski/
617,072
5,920,90
Odlivi/međubankarski/
2,527,156
8,333,261
Ukupno
3,144,228
13,624,161
Međunarodni platni promet u 2014. godini
Broj
transakcija
Volumen
u 000KM
Prilivi
18,265
448,912
Odlivi
21,351
956,264
39,616
1,405,176
Opis transakcije
2013
2014
Ukupno
Depoziti mikro preduzeća
u 000 KM
33.2
21.5
2013
2014
Depoziti velikih klijenata
261.9
u 000 KM
118.7
2013
14
2014
Analiza poslovanja
Rizici
• praćenje limita i analiza usklađenosti sa postavljenim
regulatornim i internim limitima,
Najznačajnije vrste rizika, specifične za Sberbank a.d.
Banja Luka, su kreditni rizik, rizik likvidnosti, tržišni rizici
i operativni rizik.
Na nivou Banke za upravljanje rizicima zaduženi su RICO
(Odbor za upravljanje rizicima) i ALCO (Odbor za upravljanje aktivom i pasivom), te relevantni sektori i to:
• Integrisani menadžment rizika - odgovoran za
agregaciju uticaja svih rizika na stabilnost poslovanja
Banke, kao i upravljanje rizicima u sklopu procesa interne procjene adekvatnosti kapitala (ICAAP) čiji je
i sastavni dio definisanje kapaciteta za preuzimanje
rizika,
• Kreditni rizici - odgovoran je za upravljanje kreditnim
rizikom,
• Tržišni i operativni rizici - odgovoran za upravljanje
tržišnim i operativnim rizikom, kao i kontrolu rizika
likvidnosti,
• Upravljanje aktivom i pasivom odgovoran je za upravljanje rizikom likvidnosti i upravljanje kapitalom.
Planiranje, mjerenje, monitoring, kontrola i upravljanje
trenutnim i budućim rizicima kojima je Banka izložena,
obezbjeđuje se kroz rad Odbora za upravljanje rizicima
Banke (tzv. RICO odbor). Mjerenje kreditnog rizika obuhvata redovno praćenje određenih kvantitavnih i kvalitativnih pokazatelja.
Upravljanju kreditnim rizicima pridaje se veliki značaj, a
neki od najčešće korišćenih načina upravljanja su:
• adekvatna analiza kreditne sposobnosti tražilaca
kredita i odobravanje plasmana uz usaglašavanje rokova dospijeća sa namjenom plasmana i kreditnom
sposobnošću klijenata,
• pravovremena identifikacija potencijalno rizičnih klijenata (pojedinačno i/ili po različitim segmentima
portfolija) i pronalaženje pravovremenih i adekvatnih
rješenja u cilju očuvanja kvaliteta kreditnog portfolija,
• maksimalno povećanje uspješnosti naplate dospjelih
potraživanja klijenata,
• uspostavljanje adekvatnih sredstava obezbjeđenja po
potencijalnim plasmanima.
Konzervativna politika upravljanja kreditnim rizikom, čak
i u uslovima nepovoljnog makroekonomskog okruženja,
dovela je do održavanja svih ključnih pokazatelja rizika
(stopa NPL-a, NPL coverage racio, total coverage racio,
LLP racio, i dr.) na približno istim nivoima kao i prethodnih
godina.
Rizik likvidnosti. Rizik likvidnosti predstavlja rizik negativnog uticaja na dobit ili kapital Banke, koji proizilazi iz
nemogućnosti Banke da, usljed nedostatka likvidnih
rezervi, izvrši obaveze u potpunosti i u roku dospijeća, bez
izlaganja neprihvatljivim gubicima.
Banka aktivno vrši identifikaciju, mjerenje i upravljanje
rizikom likvidnosti primjenom različitih alata, izvještaja i
pokazatelja, koji odgovornim licima pružaju informacije
za pravovremeno i adekvatno donošenje odluka u pogledu održavanje kratkoročne i dugoročne likvidnosti Banke.
Odluke o upravljanju rizikom likvidnosti donose Uprava
Banke, Komisija za praćenje likvidnosti (LICO) i Odbor
za upravljanje aktivom i pasivom (ALCO), a za njihovo
provođenje zaduženi su sektor Upravljanje aktivom i pasivom, odgovoran za strateško upravljanje likvidnošću
i sektor Finansijska tržišta, odgovoran za operativno, tj.
dnevno upravljanje likvidnošću.
Upravljanje i praćenje likvidnosti definisano je
odgovarajućim programima, politikama i procedurama
koje odobravaju Nadzorni odbor i Uprava Banke, a koji su
u saglasnosti sa standardima propisanim od strane Agencije za bankarstvo Republike Srpske i Centralne banke
Bosne i Hercegovine, kao i od strane Sberbank Europe
grupacije.
Sa ciljem održavanja optimalnog nivoa likvidnosti, potrebnog za neometano poslovanje Banke, vrši se procjena
očekivanih novčanih tokova, odnosno analiza ročne
usklađenosti sredstava i obaveza. S obzirom na nedavna
15
Analiza poslovanja
dešavanja na bankarskom tržištu Republike Srpske, Banka se opredijelila za konzervativniji pristup upravljanju
rizikom likvidnosti u odnosu na propisane minimalne
zahtjeve. Likvidna sredstva sa krajem 2014. godine su
iznosila 227 miliona KM, čime su pokazatelji likvidnosti
Banke bili znatno iznad zakonom propisanih.
Pored redovnih izvještaja propisanih zakonom, Banka
interno izrađuje izvještaje i pravi alate za potrebe Sberbank Europe grupacije. U skladu sa važećim EU standardima (Bazel III) i zahtjevima grupacije, Banka je uvela
dva nova pokazatelja likvidnosti koji se redovno računaju,
kontrolišu i izvještavaju prema grupaciji. U pitanju je pokazatelj LCR (Liquidity Coverage Ratio) koji prikazuje
kratkoročnu likvidnost do mjesec dana i pokazatelj NSFR
(Net Stable Funding Ratio) koji prikazuje srednjoročnu i
dugoročnu poziciju likvidnosti Banke preko godinu dana.
LCR pokazatelj Banke iznosi 123% i iznad je propisanog
minimuma od 60% (u primjeni od 01.10.2015. godine), što
ukazuje da Banka u slučaju krize ima dovoljno likvidnih
sredstava da pokrije neto odlive koji se mogu desiti u periodu do mjesec dana.
NSFR pokazatelj Banke iznosi 113% i iznad je minimalnog
zahtjeva od 100% (u primjeni od 2018. godine), što znači
da Banka sve dugoročne investicije i plasmane finansira iz
dugoročnih ili stabilnih izvora.
Pored navedenog, Banka vrši stres-testove likvidnosti u
različitim scenarijima u skladu sa parametrima grupacije,
čime se obezbjeđuje adekvatan nivo rezervi likvidnosti za
pokriće svih neočekivanih odliva. Za praćenje i mjerenje
rizika likvidnosti, te izradu stres-testova odgovoran je
sektor Tržišni i operativni rizici.
Tržišni rizik. Tržišni rizik je rizik od gubitka vrijednosti
određenih pozicija koji proizilazi iz kretanja cijena i vrijednosti na tržištu, kamatnih stopa i deviznih kurseva. Ovi
rizici mogu uticati na vrijednost portfolija u knjizi trgovanja i bankarskoj knjizi.
Banka je izložena tržišnim rizicima uglavnom zbog otvorenih pozicija u bankarskoj knjizi. Tržišni rizici koji se u
Banci prate su devizni rizik i kamatni rizik.
Tržišni rizik se kontroliše internim procedurama i limitima,
važećim regulativama Agencije za bankarstvo Republike
16
Srpske, te u skladu s definisanim procedurama i limitima
Sberbank Europe grupacije.
Devizni rizik. Devizni rizik (FX) je rizik gubitka usljed negativnog kretanja kursa stranih valuta.
Izloženost deviznom riziku se prati dnevno u skladu
sa zakonskim i interno utvrđenim limitima za svaku
pojedinačnu valutu i ukupnu otvorenu deviznu poziciju.
Mjesečni izvještaji o otvorenoj deviznoj poziciji se prezentuju na ALCO i RICO sjednicama.
U skladu sa Odlukom ABRS o minimalnim standardima
za upravljanje deviznim rizikom, Banka mora da održava
ukupnu otvorenu deviznu poziciju u iznosu ne većem od
30% od osnovnog kapitala na kraju svakog radnog dana.
Prema internim propisima Banka izloženost deviznom
riziku mjeri kroz otvorenost pozicija u stranoj valuti u
odnosu na limite utvrđene u apsolutnim iznosima. U toku
2014. godine Banka je poštovala postavljene limite.
Najznačajniju otvorenu deviznu poziciju Banka ima u EUR
valuti, kako je u BiH na snazi Currency Board režim sa fiksnim odnosom EUR i domaće valute, Banka nije izložena
promjeni deviznog kursa. Strategija Banke je da otvorene
pozicije u ostalim valutama drži na minimumu. Sve ukupno, devizni rizik za Banku je na niskom nivou. Otvorena
devizna pozicija se koristi i kao osnova za određivanje
apetita za rizikom Banke.
Prema lokalnoj zakonskoj regulativi Banka nema obavezu obračuna kapitalnih zahtjeva za devizni rizik, dok
je na nivou grupacije devizni rizik obuhvaćen u internoj
procjeni adekvatnosti kapitala (ICAAP) u skladu sa Basel
II regulativom, Stub II.
Devizni rizik je sastavni dio generalne strategije rizika
Banke i vrši se redovna procjena njegove materijalnosti.
Kamatni rizik. Kamatni rizik je rizik od promjena i kretanja na tržištu kamatnih stopa koji na finansijsku poziciju
Banke mogu imati negativan uticaj, kroz uticaj na prihode
Banke i njenu kapitalnu osnovu. Izloženost kamatnom
riziku posmatra se u bankarskoj knjizi.
Banka je izložena kamatnom riziku ukoliko kamatonosna
aktiva i pasiva dospijevaju u različitim periodima, odnosno ukoliko postoji ročna neusklađenost kamatonos-
Analiza poslovanja
nih pozicija, kao i ukoliko se kamatne stope mijenjaju u
različitim periodima. Najznačajniju izloženost Banka ima
u kamatonosnim pozicijama sa fiksnom kamatnom stopom, koje se posmatraju prema periodu njihovog ugovorenog dospijeća. Dio kamatonosnih pozicija Banke nemaju
ugovorom definisano dopijeće (depoziti po viđenju, štedni
depoziti i dr.), za njihove pozicije primjenjuje se model
ponašanja razvijen od strane Sberbank Europe grupacije
ili stručne prestpostavke. Pozicije Banke koje su vezane
za referentnu kamatnu stopu EURIBOR, raspoređuju se
prema datumu sljedeće promjene kamatne stope.
Osnovu za upravljanje kamatnim rizikom i proces
izvještavanja čini Gap izvještaj o neusklađenosti pozicija
aktive, pasive i vanbilansnih stavki osjetljivih na promjenu kamatne stope, raspoređene na osnovu njihovog
dospijeća ili ponovnog određivanja cijena.
Kamatni rizik se mjeri neto promjenom vrijednošću kamatonosnih pozicija u bankarskoj knjizi, pod pretpostavljenim pomjeranjem od 200 bps u krivuljama prihoda. Ovaj
izvještaj je utvrđen od strane grupacije i predstavlja minimalni regulatorni zahtjev, u skladu sa Bazel metodologijom. Banka ima određen limit da neto promjena vrijednosti kamatonosnih pozicija može biti maksimalno 15% u
odnosu na kapital, a koji je postavila grupacija. Banka u
toku 2014. godine nije prelazila interno postavljeni limit
od 10%. Izvještaj se koristi i kao osnova za određivanje
apetita za rizikom Banke.
Gap izvještaj se računa na mjesečnoj osnovi. Banka provodi stres testiranje kamatnog rizika u skladu sa parametrima grupacije. Rezultati izvještaja se prezentuju na ALCO
i RICO sjednicama.
Prema lokalnoj zakonskoj regulativi Banka nema obavezu obračuna kapitalnih zahtjeva za kamatni rizik, dok
je na nivou grupacije kamatni rizik obuhvaćen u internoj
procjeni adekvatnosti kapitala (ICAAP) u skladu sa Basel
II regulativom, Stub II.
Kamatni rizik je sastavni dio generalne strategije rizika
Banke i vrši se redovna procjena njegove materijalnosti.
Operativni rizik. U skladu sa regulativom Evropske unije
definicija operativnih rizika glasi:
“Operativni rizik znači rizik gubitka kao posljedica
neadekvatnih ili neuspjelih internih procesa, ljudi i sistema
ili rizik od vanjskih događaja, koji uključuje i pravni rizik.”
Okvir o praćenju operativnih rizika u Banci je definisan
kako u skladu sa lokalnim regulatorom, tako i u skladu sa
grupacijskim zahtjevima. Upravljanje operativnim rizikom
je definisano politikama, procedurama i uputstvima koji se
odnose na opšti okvir o upravljanju operativnim rizikom,
internom evidencijom gubitaka, samoprocijenom rizika,
internim sistemom kontrola, itd. Banka stalno unapređuje
svijest o operativnom riziku kod zaposlenih kroz stalne
treninge, obuke, elektronske radionice i stalan razvoj procedura i sistema internih kontrola, te aktivno uključuje sve
zaposlene u upravljanje operativnim rizikom.
Svaka organizaciona jedinica delegira barem jednog
menadžera operativnog rizika poslovne linije (takozvanog BLORM-a), koji je u obavezi da uspostavi u svojoj organizacionoj jedinici sve principe operativnih rizika koje
su definisane na nivou Banke. Budući da je operativni
rizik inherentan kod svih procesa i poslovanja institucija,
obično se podudara sa drugim vrstama rizika u bankama.
Kod interakcije sa drugim vrstama rizika, operativni rizik je
ili glavni pokretač gubitka ili doprinosi povećanju gubitka
prouzrokovanim od strane drugih vrsta rizika. Ovi granični
događaji značajno utiču na profil operativnog rizika i prikupljanje podataka o gubicima Banke. Tako da je Sberbank
Europe grupacija definisala obimnu metodologiju kako
da se tretiraju ovakvi događaji, a posebno prikupljanje
podataka o gubicima Banke. Za prikupljanje podataka,
mjerenje ključnih indikatora rizika i izvještavanje Banka
koristi grupacijski alat BART (alat za poslovnu analizu operativnih rizika). Svaki događaj operativnog rizika sa stvarnim gubitkom u određenom iznosu mora biti prijavljen i
evidentiran u BART bazu.
Sektor Operativnih rizika dostavlja redovne i ad-hoc
izvještaje Upravi banke, Odboru za rizike, Nadzornom odboru banke i Grupaciji.
Drugi rizici. Banka aktivno prati i donosi adekvatne mjere
u vezi sa upravljanjem rizicima kao što su: reputacioni, poslovni i strateški, makroekonomski, rizik modela, pravni
rizik, te rizik uticaja na okolinu i druge.
17
Finansijski
izvještaj
18
Odgovornost Uprave i Nadzornog odbora
za pripremu i odobravanje godišnjih
finansijskih izvještaja
Uprava Banke dužna je pripremiti finansijske izvještaje
za svaku poslovnu godinu, koji daju istinit i vjeran prikaz finansijskog položaja Banke, te rezultata njenog
poslovanja i novčanog toka u skladu sa Međunarodnim
standardima finansijskog izveštavanja, te ima odgovornost za vođenje odgovarajućih računovodstvenih evidencija koje u svakom trenutku omogućuju pripremanje
finansijskih izvještaja. Uprava ima opštu odgovornost
za poduzimanje koraka koji su joj u razumnoj mjeri
dostupni kako bi joj omogućili očuvanje imovine Banke,
te sprečavanje i otkrivanje prevara i ostalih nepravilnosti.
Uprava je odgovorna za odabir takvih računovodstvenih
politika koje će biti u skladu sa važećim računovodstvenim
standardima i za njihovu dosljednu primjenu, donošenje
razumnih i razboritih odluka i procjena, te pripremanje
Aleksandar Kesić
Predsjednik Uprave
finansijskih izvještaja na principu neograničenosti vremena poslovanja, osim ako je pretpostavka da će Banka
nastaviti s poslovanjem neprimjerena.
Uprava je dužna podnijeti na usaglašavanje Nadzornom
odboru godišnje izvještaje Banke zajedno sa godišnjim
finansijskim izvještajima, nakon čega Nadzorni odbor
odobrava podnošenje godišnjih finansijskih izvještaja
Skupštini akcionara na usvajanje.
Finansijski izvještaji na stranama od 4. do 65. kao i prilog
uz finansijske izvještaje: Finansijski izvještaji u skladu
sa Zakonom o računovodstvu i reviziji Republike Srpske prikazani na stranama od 66. do 73. odobreni su od
strane Uprave, za podnošenje Nadzornom odboru, 15.
aprila 2015. godine te ih, potvrđujući ovo, potpisuju:
Biljana Rabitsch
Član Uprave
SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2014 | ODGOVORNOST UPRAVE I NADZORNOG ODBORA
19
Izvještaj nezavisnog revizora vlasnicima Sberbank
a.d. Banja luka
Izvještaj o finansijskim izvještajima
Izvršili smo reviziju priloženih finansijskih izvještaja
Sberbank a.d. Banja Luka (u daljem tekstu: „Banka”), koji
se sastoje od izvještaja o finansijskom položaju na dan 31.
decembra 2014. godine, kao i izvještaja o sveobuhvatnoj
dobiti, izvještaja o promjenama na kapitalu i izvještaja
o novčanim tokovima za godinu koja se završila na taj
dan, te sažetka značajnih računovodstvenih politika i
ostalih napomena.
Odgovornost Uprave za finansijske izvještaje
Uprava je odgovorna za sastavljanje i objektivan prikaz
ovih finansijskih izvještaja u skladu s Međunarodnim
standardima finansijskog izvještavanja, kao i za takve
interne kontrole koje Uprava odredi kao nužne za
sastavljanje finansijskih izvještaja bez materijalno
značajnih grešaka koje mogu nastati kao posljedica
prevare ili pogreške.
Odgovornost revizora
Naša je odgovornost da izrazimo mišljenje o ovim finansijskim izvještajima na osnovu naše revizije. Reviziju
smo izvršili u skladu s Međunarodnim standardima revizije. Ovi standardi nalažu pridržavanje etičkih pravila
te planiranje i sprovođenje revizije kako bi se s razumnom mjerom utvrdili da finansijski izvještaji ne sadrže
materijalno značajne greške.
Revizija obuhvata sprovođenje procedura u svrhu pribavljanja revizijskih dokaza o iznosima i obelodanjivanjima u finansijskim izvještajima. Odabir procedura zavisi
od procjene revizora, uključujući i procjenu rizika materijalno značajnih grešaka u finansijskim izvještajima
koje mogu nastati kao posljedica prevare ili greške. U
procjenjivanju tih rizika, revizor razmatra interne kontrole relevantne za sastavljanje i objektivan prikaz finansijskih izvještaja u svrhu osmišljavanja revizijskih
procedura prikladnih u postojećim uslovima, ali ne u
svrhu izražavanja mišljenja o efikasnosti internih kon-
20
trola Banke. Revizija takođe uključuje ocjenu opravdanosti primjene odgovarajućih računovodstvenih politika
i primjerenosti računovodstvenih procjena izvršenih od
strane rukovodstva, kao i ocjenu ukupnog prikaza finansijskih izvještaja.
Uvjereni smo da su nam pribavljeni revizijski dokazi
dovoljni te da čine odgovarajuću osnovu za potrebe
izražavanja našeg mišljenja.
Mišljenje
Prema našem mišljenju, finansijski izvještaji objektivno
i istinito prikazuju finansijski položaj Banke na dan 31.
decembra 2014. godine i rezultate njenog poslovanja i
novčane tokove za godinu koja se završila na taj dan,
u skladu sa Međunarodnim standardima finansijskog
izvještavanja.
Izvještaj o drugim pravnim i regulatornim zahtevima
U skladu sa Zakonom o računovodstvu i reviziji Republike Srpske od 8. aprila 2009. godine (broj: 01-640/09),
Uprava Banke izradila je obrasce prikazane na stanama
66. do 73. („Obrasci“) koji sadrže Bilans stanja (Izvještaj
o finansijskom položaju) na dan 31. decembra 2014.
godine, Bilans uspjeha (Izvještaj o ukupnom rezultatu u periodu) od 1. januara do 31. decembra 2014. godine, Izvještaj o promjenama u kapitalu za period koji
se završio na dan 31. decembra 2014. godine, Izvještaj
o tokovima gotovine za period od 1. januara do 31. decembra 2014. godine i Vanbilansne evidencije na dan
31. decembra 2014. godine. Uprava Banke je odgovorna
za ove Obrasce. Ove informacije su pravilno izvedene
iz osnovnih finansijskih izvještaja koji su pripremljeni
u skladu sa Međunarodnim standardima finansijskog
izvještavanja koji su prikazani na stranama 4. do 65. i
zasnovani su na računovodstvenoj evidenciji Banke.
Sarajevo, 15. april 2015. godine
SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2014 | IZVJEŠTAJ NEZAVISNOG REVIZORA
Izvještaj o finansijskom položaju
na dan 31. decembar 2014. godine
Napomene
2014.
‘000 KM
2013.
‘000 KM
Novčana sredstva
15
172.638
36.972
Obavezna rezerva kod Centralne banke
16
47.017
32.463
Krediti i potraživanja od banaka
17
7.000
-
Krediti i potraživanja od komitenata
18
602.396
489.370
Finansijska imovina
19
394
417
Nekretnine i oprema
20
11.605
9.599
Nematerijalna imovina
21
4.690
3.552
Ostala aktiva
22
2.593
4.150
Osnovna sredstva namijenjena prodaji
23
3.436
1.292
851.770
577.815
AKTIVA
Ukupno aktiva
OBAVEZE
Depoziti banaka i drugih finansijskih institucija
24
84.862
66.398
Depoziti komitenata
25
570.370
356.198
Uzeti krediti
26
75.522
62.426
Subordinirane obaveze
27
4.039
4.040
Ostale obaveze
28
2.870
2.086
175
90
Tekuća poreska obaveza
Odložena poreska obaveza
29
124
125
Rezervisanja
30
1.508
1.098
739.470
492.461
Ukupno obaveze
KAPITAL
Akcionarski kapital
62.198
38.728
Premija na akcionarski kapital
31
15.235
15.235
Zakonske i ostale rezerve iz dobiti
11.087
10.957
Revalorizacione rezerve
1.113
1.125
Regulatorne rezerve za kreditne gubitke
12.092
12.092
Zadržana dobit
10.575
7.217
Ukupno kapital
112.300
85.354
Ukupno obaveze i kapital
851.770
577.815
SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2014 | IZVJEŠTAJ O FINANSIJSKOM POLOŽAJU
21
Izvještaj o sveobuhvatnoj dobiti
za godinu završenu 31. decembra 2014. godine
Napomene
2014.
‘000 KM
2013.
‘000 KM
Prihod od kamata
7a
41.989
35.859
Rashod od kamata
7b
(14.796)
(12.478)
27.193
23.381
Neto prihod od kamata
Prihod od naknada i provizija
8a
12.084
9.499
Rashod od naknada i provizija
8b
(2.255)
(1.472)
9.829
8.027
88
51
(27)
88
144
421
37.139
31.917
(7.092)
(7.731)
30.047
24.186
(1.614)
(1.056)
Neto prihod od naknada i provizija
9
Neto kursne razlike
Ostali poslovni prihod
9
Ukupni operativni prihodi
Gubici od umanjenja vrijednosti i rezervisanja
10
Neto operativni prihodi
Troškovi zaposlenih
11
(10.936)
(8.839)
Troškovi amortizacije
12
(2.300)
(1.614)
Ostali poslovni rashod
13
(12.490)
(10.394)
(25.726)
(20.847)
4.321
3.339
(846)
(732)
3.475
2.607
-
-
3.475
2.607
68,87
83,45
Ukupni operativni rashodi
Dobit prije poreza
Porez na dobit
14
Dobit tekuće godine
Ostala sveobuhvatna dobit
Ukupan rezultat za obračunski period
Zarada po akciji
22
31
SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2014 | IZVJEŠTAJ O SVEOBUHVATNOJ DOBITI
Izvještaj o promjenama na kapitalu
Regulatorne
rezerve
za
kreditne
gubitke
Rezerve
fer vrijednosti
Revalorizacione
rezerve0
Zadržana
dobit
Ukupno
Akcionarski
kapital
Premija
na akcionarski
kapital
Zakonske i
ostale
rezerve
iz dobiti
‘000 KM
‘000 KM
‘000 KM
‘000 KM
‘000 KM
‘000 KM
‘000 KM
‘000 KM
Stanje na dan 1.
januar 2013.
23.728
15.235
2.848
18.061
1.136
6.740
67.748
64.836
Povećanje akcionarske glavnice
emisijom običnih
akcija
15.000
-
-
-
-
-
15.000
2.986
-
-
-
-
-
2.607
2.607
Dobit tekuće
godine
Ukupna sveobuhvatna dobit
(74)
2.912
za razdoblje
-
-
-
-
-
2.607
2.607
-
Transfer u
zadržanu dobit
-
-
-
-
(12)
12
-
-
Transfer
odloženog
poreza
-
-
-
-
1
(1)
-
67.748
Prenos na
rezerve Banke
-
-
45
2.096
-
(2.141)
-
67.748
Rezerve iz dobiti
po instrukcijama
ABRS
-
-
8.065
(8.065)
-
-
-
15.000
2.607
SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2014 | IZVJEŠTAJ O PROMJENAMA NA KAPITALU
23
Izvještaj o promjenama na kapitalu
Regulatorne
rezerve
za
kreditne
gubitke
Rezerve
fer vrijednosti
Revalorizacione
rezerve0
Zadržana
dobit
Ukupno
Akcionarski
kapital
Premija
na akcionarski
kapital
Zakonske i
ostale
rezerve
iz dobiti
‘000 KM
‘000 KM
‘000 KM
‘000 KM
‘000 KM
‘000 KM
‘000 KM
‘000 KM
38.728
15.235
10.958
12.092
1.125
7.217
85.354
2.607
-
-
-
-
-
(12)
12
-
Stanje na dan 1.
januar 2014.
38.728
15.235
10.958
12.092
1.125
7.217
85.354
-
Povećanje akcionarske glavnice
emisijom običnih
akcija
23.470
-
-
-
-
-
23.470
-
-
-
-
-
-
3.475
3.475
-
Stanje na dan 31.
decembar 2013.
Dobit tekuće
godine
85.354
za razdoblje
-
-
-
-
-
3.475
3.475
Transfer u
zadržanu dobit
-
-
-
-
(12)
12
-
Prenos na
rezerve Banke
-
-
130
-
-
(130)
-
62.198
15.235
11.087
12.092
1.113
10.575
112.300
Stanje na dan 31.
decembar 2014.
24
SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2014 | IZVJEŠTAJ O PROMJENAMA NA KAPITALU
Izvještaj o novčanim tokovima
2014.
‘000 KM
2013.
‘000 KM
38.743
30.537
(12.345)
(10.576)
9.815
9.192
137
429
(23.099)
(18.974)
(763)
(802)
12.488
9.806
(14.554)
(8.128)
(116.325)
(80.815)
Novčani tokovi iz poslovnih aktivnosti
Prilivi od kamata
Odlivi po osnovu plaćenih kamata
Neto prilivi po osnovu naknada i provizija
Naplaćena prethodno otpisana potraživanja
Odlivi po osnovu plaćanja zaposlenim i dobavljačima
Plaćeni porez na dobit
Novčani priliv prije promjena na poslovnim sredstvima i obavezama
Promjene na poslovnim sredstvima i obavezama
Neto povećanje obavezne rezerve kod Centralne banke
Neto povećanje kredita i potraživanja od komitenata
Neto povećanje ostale aktive
(718)
(3.141)
Neto smanjenjepovećanje depozita banaka i ostalih finansijskih institucija
18.464
(49.680)
Neto povećanje depozita komitenata
212.012
109.799
475
410
Neto (povećanje)/smanjenje obračunatih kamata i ostalih obaveza
Promjene na poslovnim sredstvima i obavezama
Neto novčani tokovi iz poslovnih aktivnosti
410
(1.454)
99.355
(31.555)
(21.749)
(22.260)
111.843
(21.749)
(3.374)
(3.401)
(2.068)
(2.289)
22
21
(5.420)
(5.669)
13.002
3.201
-
(3.912)
Novčani tokovi iz aktivnosti investiranja
Sticanje nekretnina i opreme
Sticanje nematerijalne imovine
Sticanje/ prilivi od prodaje finansijske imovine
Neto novčani tokovi iz aktivnosti investiranja
Novčani tokovi iz aktivnosti finansiranja
Neto povećanje uzetih kredita
Neto smanjenje subordiniranih obaveza
Prilivi od emisije akcionarskog kapitala
23.470
15.000
50.808
65.969
36.472
14.289
(229)
(696)
Neto povećanje novca i novčanih ekvivalenata
142.666
(13.825)
Novac i novčani ekvivalenti na početku godine
36.983
50.808
179.649
36.983
172.649
36.983
7.000
-
Neto novčani tokovi iz aktivnosti finansiranja
Kursne razlike
Novac i novčani ekvivalenti na kraju godine
Novac i novčana sredstva se sastoje od sljedećih pozicija:
Bruto novčana sredstva (napomena 15)
Bruto krediti i potraživanja od banaka do tri mjeseca (napomena 17)
179.649
36.983 SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2014 | IZVJEŠTAJ O NOVČANIM TOKOVIMA
25
1. DRUŠTVO KOJE JE PREDMET
IZVJEŠTAVANJA
Sberbank a.d. Banja Luka (u daljem tekstu ‘’Banka’’) je
društvo osnovano u Republici Srpskoj. Sjedište Banke je
u Banjoj Luci, ulica Jevrejska 71.
Banka je osnovana 29. januara 1999. godine kao nezavisna banka pod imenom Komerc banka a.d. Banja
Luka. Banka je počela sa radom na osnovu odluke Agencije za bankarstvo Republike Srpske broj 03-608-I/98.
Rješenjem Osnovnog suda u Banjoj Luci broj U/I 438/99
od 31. marta 1999. godine Banka je dobila naziv Zepter
Komerc banka, a Rješenjem Osnovnog suda u Banjoj
Luci broj 071-0-REG-07-002019 od 19. septembra 2007.
godine Banka je promjenila naziv i posluje kao Volksbank a.d., Banja Luka. Pod sadašnjim nazivom posluje
od 31. decembra 2013. godine. Promjena naziva je posljedica preuzimanja Sberbank Europe AG, Beč, Austrija
od strane Sberbank Rusija, Moskva, Rusija, u prvom
kvartalu 2013. godine.
Banka je registrovana u Republici Srpskoj za obavljanje
kreditnih i depozitnih poslova u zemlji i inostranstvu,
te poslova platnog prometa. U skladu sa propisima Republike Srpske, dužna je da posluje na principima likvidnosti, solventnosti i rentabilnosti.
Na dan 31. decembar 2014. godine Banka ima centralu
u Banjoj Luci i dvadeset i osam organizacionih dijelova
u sljedećim gradovima: Banja Luka, Kozarska Dubica,
Bijeljina, Gradiška, Srbac, Prijedor, Istočno Sarajevo,
Trebinje, Prnjavor, Brod, Doboj, Gacko, Laktaši, Ljubinje,
Trn, Teslić, Novi Grad, Modriča, Pale i Derventa.
2. OSNOVNE RAČUNOVODSTVENE
POLITIKE
Računovodstvena regulativa primjenjiva u Republici Srpskoj je zasnovana na odredbana Zakona o
računovodstvu i reviziji (“Zakon”) (“Službeni glasnik
Republike Srpske br. 36/2009 i 52/2013). Društva pripremaju i prezentuju finansijske izvještaje u skladu
sa Međunarodnim računovodstvenim standardima (“MRS”), njihovim izmjenama i interpretacijama
(Tumačenja standarda), Međunarodnim standardima finansijskog izvještavanja (”MSFI”) i njihovim izmjenama i
interpretacijama (Tumačenja Međunarodnih standarda
finansijskog izvještavanja) koji su izdati od strane Odbora za Međunarodne računovodstvene standarde i
koji su prevedeni od strane Saveza računovođa i revizora Republike Srpske (po ovlašćenju Računovodstvene
komisije Bosne i Hercegovine broj 2-11/06). Odluka o
objavljivanju standarda broj O-1/4-2010 od 28. aprila
2010. godine je obavezujuća za periode koji počinju 1.
januara 2010. godine. Ova odluka obuhvata MRS, MSFI i
tumačenja izdata od strane Odbora i usvojena od strane
EFAG-a do oktobra 2009. godine. Svi ranije izdati i naknadno usvojeni standardi kao ni nova ili izmjenjena
tumačenja MRS ili MSFI izdata od strane Odbora poslije
oktobra 2009. godine nisu još uvijek prevedena niti objavljena.
U pripremi finansijskih izvještaja za godinu koja se
završila 31. decembra 2014. godine Banka je razmotrila
da li je primena standarda koji su naknadno izdati od
strane Odbora i primenjivi za tekući računovodstveni
period, ali koji nisu prevedeni niti objavljeni u Republici
Srpskoj, rezultirala u materijalnom odstupanju od relevantne lokalne računovodstvene regulative. Zaključak
je da to nije bio slučaj i iz tog razloga, po mišljenju rukovodstva Banke, ovi finansijski izvještaji takođe zadovoljavaju zakonske lokalne zahteve za objavljivanjem
finansijskih izvještaja u skladu sa relevantnom primjenjivom lokalnom zakonskom regulativom.
Finansijski izvještaji odobreni su za izdavanje od strane
Uprave na dan 15. aprila 2014. godine i dostavljeni organima Banke na usvajanje.
Izjava o usklađenosti
Funkcionalna i prezentaciona valuta
Finansijski izvještaji Banke za 2014. godinu pripremljeni
su u skladu s Međunarodnim standardima finansijskog
izvještavanja („MSFI“).
26
Finansijski izvještaji iskazani su u konvertibilnim markama („KM“) koja je funkcionalna i prezentaciona valuta.
SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2014 | NAPOMENE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE
Vrijednosti su zaokružene na najbližu hiljadu (ako
drugačije nije navedeno).
Centralna Banka Bosne i Hercegovine („Centralna
banka“) sprovodi politiku kursa na principu „Currency
Boarda“ prema kojem je KM vezana za EUR u odnosu 1 :
1,95583, koji je korišćen kroz 2013. i 2014. godinu. Očekuje
se da će se ovo zadržati i u doglednoj budućnosti.
Osnove mjerenja
Finansijski izvještaji sastavljeni su na osnovu istorijskog
troška ili amortizacionog troška sa izuzetkom hartija
od vrijednosti raspoloživih za prodaju koje se vode po
fer vrijednosti i građevinskih objekata koji se vode po
tržišnoj vrijednosti umanjenoj za akumuliranu amortizaciju.
Korišćenje procjena i pretpostavki
Priprema finansijskih izvještaja zahtijeva od Uprave
donošenje procjena i pretpostavki koje utiču na primjenu politika i iskazane iznose imovine, obaveza, prihoda i rashoda. Procjene i uz njih vezane pretpostavke
zasnivaju se na istorijskom iskustvu i drugim faktorima
za koje se smatra da su razumni u datim uslovima i uz
raspoložive informacije na datum izrade finansijskih
izvještaja, a rezultat čini osnovu za prosuđivanje knjigovodstvene vrijednosti imovine i obaveza koja nije lako
utvrdiva iz drugih izvora. Stvarni rezultati mogu se razlikovati od ovih procjena.
Procjene i uz njih vezane pretpostavke kontinuirano se
pregledaju. Izmjene računovodstvenih procjena priznaju
se u razdoblju u kojem je procjena izmjenjena i budućim
razdobljima, ako izmjena utiče i na njih. Pogledati napomenu 5 – Računovodstvene procjene i pretpostavke u
primjeni računovodstvenih politika.
3. SPECIFIČNE
RAČUNOVODSTVENE POLITIKE
om metode efektivne kamatne stope, to jest, po stopi
koja diskontuje procijenjene novčane tokove na neto
sadašnju vrijednost tokom trajanja ugovora. Takvi
prihodi i rashodi prikazani su kao prihodi od kamata
i slični prihodi te rashodi od kamata i slični rashodi u
izvještaju o sveobuhvatnoj dobiti. Prihodi i rashodi od
kamata takođe uključuju prihode i rashode od naknada
i provizija od kredita i potraživanja od klijenata ili pozajmice od banaka, priznatih na osnovi efektivne kamatne
stope.
Metoda efektivne kamatne stope je metoda izračuna
amortizovanog troška finansijske imovine ili finansijske
obaveze i raspoređivanja prihoda ili rashoda od kamata u odgovarajućem vremenskom periodu. Efektivna
kamatna stopa je stopa koja diskontuje procijenjene
buduće gotovinske isplate ili uplate kroz očekivano trajanje finansijskog instrumenta ili, tamo gdje je prikladno,
kraći period, na neto knjigovodstvenu vrijednost finansijske imovine ili finansijske obaveze. Prilikom računanja
efektivne kamatne stope, Banka vrši procjenu gotovinskih tokova uzimajući u obzir sve uslove ugovora koji
se odnose na finansijski instrument, ali ne uzimajući
u obzir buduće kreditne gubitke. Obračun uključuje
sve naknade i provizije koje su ugovorne strane platile
ili primile, a koje čine sastavni dio efektivne kamatne
stope, troškove transakcija i sve druge premije ili diskonte.
b) Prihodi i rashodi od naknada i provizija
Prihodi i rashodi od naknada većinom se sastoje od
naknada za obavljanje domaćeg i međunarodnog platnog prometa, izdavanje garancija i akreditiva, kartično
poslovanje, i mjenjačkim poslovima, te se priznaju u
izvještaju o sveobuhvatnoj dobiti nakon što je usluga
pružena.
Troškovi supervizije banaka su reklasifikovani u 2014.
godini iz Rashoda od naknada i provizija (napomena
8b.) u Ostali operativni rashod (Napomena 13.). Reklasifikacija je zbog uporedivosti podataka primjenjena i na
2013. godinu.
c) Preračunavanje stranih valuta
a) Prihodi i rashodi od kamata
Prihodi i rashodi od kamata iskazuju se u izvještaju o
sveobuhvatnoj dobiti za sve instrumente koji donose kamatu po načelu obračunatih kamata primjen-
Transakcije u stranim valutama se preračunavaju u
funkcionalnu valutu po važećem kursu na dan transakcije. Dobici i gubici po osnovu kursnih razlika proizašli
iz izvršenja takvih transakcija priznaju se u izvještaju o
27
sveobuhvatnoj dobiti. Nemonetarna imovina i stavke
u stranoj valuti koje se mjere po istorijskom trošku
preračunavaju se po kursu na datum transakcije i ne
preračunavaju se ponovno na datum bilansa.
da naplati odnosno podmiri knjigovodstvenu vrijednost
imovine odnosno obaveza, na osnovu poreskih stopa
koje su bile na snazi ili su u suštini bile važeće na datum
izvještavanja.
d) Neto dobici i gubici od kupoprodaje valuta,
kursnih razlika po preračunavanju monetarne
imovine i obaveza i finansijske imovine raspoložive
za prodaju
Odložena poreska imovina i obaveze se ne diskontuju,
a u izvještaju o finansijskom položaju se iskazuju kao
dugoročna imovina i/ili dugoročne obaveze. Odložena
poreska imovina priznaje se do iznosa za koji je vjerovatno da će se ostvariti oporeziva dobit dovoljna za
njeno korišćenje. Na svaki datum izvještavanja, Banka
ponovo procjenjuje nepriznatu potencijalnu odloženu
poresku imovinu i knjigovodstvenu vrijednost priznate
odgođene poreske imovine.
Neto dobici i gubici od kupoprodaje valuta uključuju
nerealizovane i realizovane dobitke i gubitke po osnovu kupoprodaje valuta i derivatnih finansijskih instrumenata. Neto dobici i gubici od kursnih razlika
nastalih svođenjem monetarne imovine i obaveza denominovanih u stranoj valuti, klasifikuju se kao ostali
poslovni prihodi ili rashodi. Neto dobici i gubici od hartija od vrijednosti raspoloživih za prodaju uključuju realizovane neto dobitke i gubitke od prodaje finansijske
imovine raspoložive za prodaju.
e) Plaćanja po osnovu zakupa
Plaćanja po osnovu operativnog zakupa priznaju se u
izvještaju o sveobuhvatnoj dobiti linearnom metodom
tokom trajanja zakupa.
g) Finansijski instrumenti
Klasifikovanje
Banka klasifikuje svoje finansijske instrumente u sljedeće
kategorije: krediti i potraživanja, finansijska imovina
raspoloživa za prodaju, finansijska imovina koja se drži do
dospijeća i ostale finansijske obaveze. Klasifikovanje zavisi od namjere s kojom su finansijski instrumenti stečeni.
Rukovodstvo određuje klasifikovanje finansijskih instrumenata prilikom početnog priznavanja.
f) Porez na dobit
1) Krediti i potraživanja
Porez na dobit se bazira na oporezivoj dobiti za godinu
i sastoji se od tekućeg i odgođenog poreza. Porez na
dobit iskazuje se u izvještaju o sveobuhvatnoj dobiti
s izuzetkom poreza na dobit koji se odnosi na stavke
priznate direktno u kapitalu i rezervama, kada se porez
na dobit priznaje u kapitalu i rezervama. Tekući porez
predstavlja očekivanu poresku obavezu obračunatu na
oporezivu dobit za godinu prema zakonima Republike
Srpske, koristeći poreske stope koje su bile na snazi ili su
u suštini bile važeće na datum bilansa i sva usklađivanja
poreske obaveze iz prethodnih razdoblja.
Odloženi porezi obračunavaju se metodom bilansne
obaveze. Odloženi porez na dobit odražava neto poreske
efekte privremenih razlika između knjigovodstvene
vrijednosti imovine i obaveza za potrebe finansijskog
izvještavanja i iznosa koji se koriste za potrebe izračuna
poreza na dobit. Mjerenje odložene poreske imovine i
obaveza prikazuje poreske posljedice koje bi proizašle iz
načina na koji društvo na datum izvještavanja očekuje
28
Krediti i potraživanja uključuju nederivativnu finansijsku imovinu koja ima fiksna ili odrediva plaćanja,
i koja se ne kotira na aktivnom tržištu. Krediti i
potraživanja nastaju kada Banka odobrava novčana
sredstva komitentima bez namjere trgovanja tim
potraživanjima te uključuju kredite i potraživanja od
banaka, kredite i potraživanja od komitenata i sredstva kod Centralne banke.
2) Finansijska imovina raspoloživa za prodaju
Finansijska imovina raspoloživa za prodaju je
nederivativna finansijska imovina koja se namjerava
držati na neodređeno vrijeme, ali se može i prodati
u svrhu održavanja likvidnosti ili u slučaju promjena
kamatnih stopa, kurseva valuta ili cijena vlasničkih
instrumenata. Finansijska imovina raspoloživa za
prodaju uključuje vlasničke hartije od vrijednosti.
3) Finansijska imovina koja se drži do dospijeća
Finansijska imovina koja se drži do dospijeća uključuje
dužničke hartije od vrijednosti koje Banka ima namjeru i mogućnost da drži do njihovog dospijeća.
4) Finansijske obaveze
Finansijske obaveze klasifikovane su kao ostale finansijske obaveze. Ostale finansijske obaveze uključuju
tekuće i depozitne račune i uzete kredite.ite.
Priznavanje i prestanak priznavanja
Kupovina i prodaja finansijskih instrumenata koji su
raspoloživi za prodaju, priznaju se na datum trgovanja, odnosno datum kada se Banka obavezuje na kupovinu ili prodaju instrumenta. Krediti i potraživanja i
ostale finansijske obaveze priznaju se u trenutku kada
je finansijska imovina predata zajmoprimcima, odnosno
obaveza primljena od zajmodavaca.
Banka prestaje priznavati finansijske instrumente (u
cijelosti ili djelimično) kada prava na gotovinske prilive
od finansijskog instrumenta isteknu ili kada izgubi kontrolu nad ugovornim pravima nad tom finansijskom
imovinom. Navedeno se događa kada Banka u suštini
prenese sve rizike i koristi od vlasništva na drugi poslovni subjekt ili kada su prava ostvarena, dospjela ili predata. Banka prestaje priznavati finansijske obaveze samo
kada prestanu postojati, tj. kada su ispunjene, otkazane ili zastarjele. Ukoliko se uslovi finansijske obaveze
promijene, Banka će prestati priznavati tu obavezu i istovremeno priznati novu finansijsku obavezu sa novim
uslovima.
Početno i naknadno mjerenje
Finansijska imovina i obaveze početno se priznaju po fer
vrijednosti uvećanoj za transakcione troškove koji se direktno povezuju sa sticanjem ili izdavanjem finansijske
imovine ili finansijske obaveze.
Nakon početnog priznavanja, Banka vrednuje finansijsku imovinu raspoloživu za prodaju po njenoj fer vrijednosti, bez umanjenja za troškove prodaje. Vlasničke
hartije od vrijednosti klasifikovane kao raspoložive
za prodaju koje nemaju kotiranu tržišnu cijenu na aktivnom tržištu i čija se fer vrijednost ne može pouzdano
utvrditi vrednuju se po trošku sticanja smanjenom za
umanjenje vrijednosti.
Nakon početnog priznavanja, finansijska imovina koja
se drži do dospijeća, krediti i potraživanja se vrednuje
po amortizovanom trošku korišćenjem metode efektivne kamatne stope, umanjeno za eventualna umanjenja vrijednosti.
Krediti i potraživanja i ostale finansijske obaveze se
vrednuju po amortizovanom trošku.
Dobici i gubici
Promjene u fer vrijednosti monetarnih hartija od vrijednosti klasifikovanih u kategoriju hartija od vrijednosti
raspoloživih za prodaju denominovanih u stranoj valuti
sastoje se od kursnih razlika koje proizlaze iz promjena
u amortizovanom trošku i ostalih promjena u knjigovodstvenoj vrijednosti. Dobici ili gubici od promjene fer
vrijednosti monetarne imovine raspoložive za prodaju
priznaju se direktno u rezervu fer vrijednosti u kapitalu
i rezervama, te su objavljeni u izvještaju o promjenama
u kapitalu i rezervama. Gubici od umanjenja vrijednosti,
dobici i gubici od kursnih razlika, prihodi od kamata i
amortizovanje premije ili diskonta primjenom metode
efektivne kamatne stope na monetarnu imovinu
raspoloživu za prodaju priznaju se u izvještaju o sveobuhvatnoj dobiti. Kod prodaje ili umanjenja vrijednosti
hartija od vrijednosti raspoloživih za prodaju, akumulirana nerealizovana dobit ili gubitak, priznati u kapitalu
i rezervama, uključuju se u izvještaj o sveobuhvatnoj
dobiti.
Kamata na hartije od vrijednosti raspoložive za prodaju
računa se metodom efektivne kamatne stope i priznaje
se kao prihod od kamata u izvještaju o sveobuhvatnoj
dobiti. Dobici ili gubici koji proizlaze iz finansijske imovine i obaveza koji se vode po amortizovanom trošku
uključuju se u izvještaj o sveobuhvatnoj dobiti tokom
razdoblja amortizovanja, primjenom metode efektivne
kamatne stope.
Dobici ili gubici takođe mogu biti priznati u izvještaju o
sveobuhvatnoj dobiti kod prestanka priznavanja finansijskog instrumenta ili kada je njegova vrijednost umanjena.
Ispravka vrijednosti finansijske imovine
Banka redovno provjerava i prati da li postoje objektivni
dokazi za umanjenje vrijednosti kredita i potraživanja
29
kao i ostale finansijske imovine. Obezvređenje finansijskih sredstava ili grupe finansijskih sredstava se priznaje ako postoji objektivan dokaz o obezvređenju kao rezultat jednog ili više događaja nastalih nakon inicijalnog
priznavanja, a koji ima uticaj na procijenjene buduće
novčane tokove iz finansijskih sredstava ili grupe finansijskih sredstava, koji se mogu pouzdano procijeniti
(“događaj koji dovodi do obezvređenja”).
koji se dogodio nakon otpisa, otpisani iznos ili ispravka vrijednosti se tada prihoduje u izvještaju o sveobuhvatnoj dobiti. Otpis nenaplativih potraživanja
vrši se na osnovu odluka Uprave Banke, a u skladu sa
odlukama suda, dogovorima zainteresovanih strana i
procjenama Banke.
U skladu sa regulativom Banka obračunava i rezervisanja prema propisima Agencije za bankarstvo
Republike Srpske (u daljem tekstu: Agencija) koje se
definišu kao rezerve za kreditne gubitke po regulatornom zahtjevu. Krediti, plasmani i druga izloženost
Banke klasifikuju se u kategorije propisane od strane
Agencije zavisno od stepena naplativosti koji se
određuje na osnovu broja dana koliko je prekoračen
rok dospijeća, procjene finansijskog položaja dužnika
i kvaliteta instrumenata obezbjeđenja naplate. Iznos ukupnih rezervi po regulatornom zahtjevu se
obračunava primjenom procenata propisanih od
strane Agencije. Ukoliko je iznos ukupno obračunatih
rezervi po regulatornom zahtjevu u skladu sa propisima Agencije veći od sume vrijednosti ispravke
vrijednosti obračunate u skladu sa zahtjevima MSFI
i vrijednosti već formiranih rezervi za kreditne gubitke po regulatornom zahtjevu, navedena razlika se
definiše kao nedostajuće rezerve za kreditne gubitke.
1) Krediti i potraživanja
Ukoliko postoji objektivni dokaz za umanjenje vrijednosti kredita i potraživanja, gubitak usljed umanjenja
vrijednosti utvrđuje se kao razlika između knjigovodstvene vrijednosti imovine i sadašnje vrijednosti
očekivanih budućih novčanih tokova diskontovanih
originalnom efektivnom kamatnom stopom finansijske imovine. Obračun gubitka koji nastaje usljed
umanjenja vrijednosti se sprovodi na individualnoj
osnovi, odnosno korišćenjem individualnih podataka
o sadašnjoj vrijednosti budućih novčanih tokova za
sve individualno značajne kredite i potraživanja, i na
grupnoj osnovi, odnosno korišćenjem jedinstvenih
podataka na nivou odgovarajućih homogenih grupa
o vrijednosti budućih novčanih tokova za sve kredite
i potraživanja koji imaju dokaz za umanjenje vrijednosti i koji nisu individualno značajni.
Knjigovodstvena vrijednost imovine umanjuje se
putem obračuna ispravke vrijednosti, a iznos gubitka
priznaje se u izvještaju o sveobuhvatnoj dobiti. Ukoliko kredit ili potraživanje imaju varijabilnu kamatnu
stopu, diskontnu stopu za utvrđivanje gubitka od
umanjenja vrijednosti predstavlja tekuća efektivna
kamatna stopa utvrđena ugovorom u trenutku kad
nastupi umanjenje vrijednosti.
Finansijska imovina za koju ne postoji objektivni dokaz za umanjenje vrijednosti uključuje se u finansijsku
imovinu koja se grupiše u odgovarajuće homogene
grupe sličnih karakteristika koje se onda razmatraju
za umanjenje vrijednosti na portfolio osnovi.
Ukoliko je kredit nenaplativ, a sve pravne procedure
su dovršene, te je poznat konačni iznos gubitka,
kredit se direktno otpisuje. Ako se u narednom periodu iznos gubitka od umanjenja vrijednosti smanji, a
umanjenje se direktno može povezati s događajem
30
Banka na svaki datum izvještavanja provjerava postoji li objektivni dokaz za ispravku vrijednosti pojedine
finansijske imovine ili grupe finansijske imovine.
U slučaju vlasničkih instrumenata klasifikovanih kao
raspoloživi za prodaju, značajno ili produženo smanjenje fer vrijednosti instrumenata ispod troška sticanja uzima se u obzir kod utvrđivanja mogućnosti
postojanja dokaza za umanjenje vrijednosti. Ukoliko
postoji takav dokaz, kumulativni gubitak (utvrđen
kao razlika između troška sticanja i tekuće fer vrijednosti, umanjen za gubitak od ispravke vrijednosti, a
koji je prethodno priznat u izvještaju o sveobuhvatnoj dobiti) prenosi se iz kapitala i rezervi i priznaje u
izvještaju o sveobuhvatnoj dobiti.
Gubici od ispravke vrijednosti priznati u izvještaju
o sveobuhvatnoj dobiti po vlasničkim instrumentima ne ukidaju se kroz dobit ili gubitak. Ukoliko, u
narednom periodu, fer vrijednost dužničkog instrumenta klasifikovanog kao raspoloživ za prodaju poraste, i porast je objektivno vezan za događaj nastao
nakon što je gubitak od ispravke vrijednosti priznat
u izvještaju o sveobuhvatnoj dobiti, gubitak od ispravke vrijednosti se ukida u korist izvještaja o sveobuhvatnoj dobiti.
vrijednosti klasifikovane su kao imovina raspoloživa
za prodaju i vrednuju se po fer vrijednosti, osim ukoliko ne postoji pouzdana mjera fer vrijednosti, kada
se one vrednuju po trošku sticanja, umanjenom za
umanjenje vrijednosti.
Finansijska imovina koja se drži do dospijeća uključuje
dužničke hartije od vrijednosti.
Gubitak od umanjenja vrijednosti utvrđuje se kao razlika između knjigovodstvene vrijednosti finansijske
imovine i sadašnje vrijednosti očekivanih budućih
gotovinskih priliva diskontovanih tekućom tržišnom
kamatnom stopom na sličnu finansijsku imovinu.
Gubici od umanjenja vrijednosti po ovim instrumentima, priznati u izvještaju o sveobuhvatnoj dobiti, ne
ukidaju se naknadno kroz izvještaj o sveobuhvatnoj
dobiti.
Specifični instrumenti
1) Novac i novčani ekvivalenti
Novac i novčani ekvivalenti sastoje se od novčanih
sredstva i sredstva kod Centralne banke, te kredita i
potraživanja od banaka s originalnim dospijećem do
tri mjeseca.
2) Krediti i potraživanja od banaka
Krediti i potraživanja od banaka se klasifikuju kao
krediti i potraživanja, te se vode po amortizovanom
trošku.
3) Krediti i potraživanja od komitenata
Krediti i potraživanja od komitenata iskazuju se po
amortizovanom trošku umanjenom za ispravku vrijednosti kako bi se prikazali procijenjeni nadoknadivi
iznosi.
Finansijska imovina raspoloživa za prodaju uključuje
vlasničke hartije od vrijednosti. Vlasničke hartije od
6) Depoziti banaka i drugih finansijskih institucija i depoziti komitenata
Depoziti banaka i drugih finansijskih institucija i depoziti komitenata klasifikovani su kao ostale obaveze
i početno se priznaju po fer vrijednosti umanjenoj za
transakcione troškove, a naknadno se iskazuju po
svom amortizovanom trošku metodom efektivne
kamatne stope.
7) Uzeti krediti na koje se plaća kamata
Uzeti krediti na koje se plaća kamata inicijalno se
priznaju po fer vrijednosti priliva, umanjenoj za
pripadajuće transakcione troškove. Naknadno vrednovanje vrši se po amortizovanom trošku primjenom
linearne metode.
h) Nekretnine i oprema
Nekretnine i oprema se priznaju po istorijskom trošku
te se umanjuju za akumuliranu amortizaciju i moguće
umanjenje vrijednosti. U ranijim godinama (prije 1999.
godine) su revalorizovani primjenom zvanično objavljenih koeficijenata revalorizacije na prvobitnu nabavnu
ili revalorizovanu vrijednost i ispravku vrijednosti. Rukovodstvo Banke periodično vrši upoređivanje sadašnje
knjigovodstvene vrijednosti opreme, investicija u toku
i nematerijalnih ulaganja sa njihovom ‘’nadoknadivom
vrijednošću’’, radi utvrđivanja eventualnih ispravki vrijednosti.
Amortizacija se ravnomjerno obračunava na nabavnu
vrijednost, primjenom sljedećih propisanih godišnjih
stopa, a sa ciljem da se sredstva u potpunosti otpišu u
toku njihovog korisnog vijeka trajanja:
31
2014. i 2013.
Zgrade
1,3% -1,52%
Oprema i ostala sredstva
7% - 30%
Ulaganja u tuđu imovinu
20%
Rukovodstvo Banke smatra da stope amortizacije realno odražavaju ekonomsko svrsishodni vijek korišćenja
osnovnih sredstava.
i) Nematerijalna imovina
Nematerijalna imovina stečena od strane Banke vrednuje se po trošku smanjenom za akumuliranu amortizaciju i ispravku vrijednosti. Troškovi razvoja kapitalizuju se ako zadovoljavaju sve uslove navedene u MRS-u
38: „Nematerijalna imovina“.
Nematerijalna imovina amortizuje se linearnom metodom tokom procijenjenog korisnog ekonomskog vijeka
upotrebe kako slijedi:
2014. i 2013.
Softver
20%
Korisni vijek upotrebe provjerava se i koriguje, ukoliko
je potrebno, na svaki datum bilansa. Rezidualne vrijednosti ne uzimaju se u obzir.
uslova ukazuju da knjigovodstvena vrijednost možda
neće biti nadoknadiva. Nematerijalna imovina koja još
nije raspoloživa za korišćenje procjenjuje se na svaki datum bilansa. Gubitak od ispravke vrijednosti priznaje se
u svim slučajevima kada je knjigovodstvena vrijednost
imovine veća od njezinog nadoknadivog iznosa. Gubici
od ispravke vrijednosti priznaju se u izvještaju o sveobuhvatnoj dobiti.
Nadoknadivi iznos nekretnina i opreme, investicionih
nekretnina, te nematerijalne imovine je neto prodajna
vrijednost ili vrijednost u upotrebi, zavisno od toga koji
je iznos viši. U svrhu procjene ispravke vrijednosti, imovina se grupiše na najnižem nivou za koji je moguće utvrditi posebno odredive gotovinske tokove (jedinice koje
generišu gotovinu). Vrijednost u upotrebi se procjenjuje
diskontovanjem očekivanih budućih novčanih tokova na
njihovu sadašnju vrijednost koristeći diskontnu stopu
prije poreza koja odražava trenutnu tržišnu procjenu
vremenske vrijednosti novca i rizike specifične za imovinu ili jedinicu koja generiše gotovinu.
Ostala nefinansijska imovina, osim goodwill-a, nad kojom je izvršena ispravka vrijednosti, procjenjuje se na
svaki datum bilansa radi mogućeg ukidanja ispravke
vrijednosti. Gubitak od ispravke vrijednosti se ukida
ukoliko je došlo do promjene u procjenama koje su bile
korišćene za određivanje nadoknadivog iznosa. Gubitak
od umanjenja vrijednosti se ukida samo do knjigovodstvene vrijednosti imovine, umanjene za akumuliranu
amortizaciju, kakva bi bila obračunata da nije priznat
gubitak od ispravke vrijednosti
j) Imovina u zakupu
l) Beneficije za zaposlene
Zakupi u kojima Banka preuzima sve rizike i nagrade
povezane s vlasništvom, klasifikuju se kao finansijski
zakupi. Na datum bilansa, Banka nije imala finansijskih
zakupa, bilo kao zakupodavac ili zakupoprimac. Ostali
zakupi su operativni zakupi.
k) Ispravka vrijednosti nefinansijske imovine
Imovina koja ima nedefinisan korisni vijek upotrebe ne
podliježe obračunu amortizacije, a za navedenu imovinu
vrši se provjera ispravke vrijednosti najmanje jednom
godišnje. Imovina koja se amortizuje provjerava se radi
ispravke vrijednosti uvijek kada događaji ili promjene
32
Kratkoročni troškovi
Za račun zaposlenih, Banka uplaćuje penziono i zdravstveno osiguranje koje se obračunava na bruto plate, kao i
pripadajuće poreze po ovom osnovu za koje je osnovica
neto plata. Ovi se doprinosi uplaćuju na račun relevantnih državnih fondova prema važećoj zakonskoj regulativi tokom cijele godine. Naknada za topli obrok i transport, kao i regres za godišnji odmor se obračunavaju i
plaćaju u skladu sa lokalnom zakonskom regulativom.
Ovi se troškovi priznaju u izvještaju o sveobuhvatnoj
dobiti u razdoblju u kojem su nastali troškovi osoblja.
Obaveze za doprinose za penzione fondove s propisanim iznosom doprinosa priznaju se kao trošak u izvještaju
o sveobuhvatnoj dobiti razdoblja u kojem su nastali.
Dugoročni troškovi: otpremnine za penzije
U skladu s zakonom o radu Banka nema obavezu
uplaćivati otpremnine za penzije za penzionere do vremena odlaska u penziju. Dugoročna obaveza koja se
odnosi na otpremnine kod odlaska u penziju se računa
kao sadašnja vrijednost budućih novčanih uplata koju
obračunava ovlašćeni aktuar.
m) Rezervisanja
Rezervisanja se priznaju kad Banka ima sadašnju zakonsku ili izvedenu obavezu kao posljedicu prošlih događaja
i ako je vjerovatno da će biti potreban odliv sredstava koji
sadrže ekonomske koristi radi podmirivanja obaveze te
ako se iznos obaveze može pouzdano procijeniti.
Rezervisanja za obaveze i troškove održavaju se na
nivou koji rukovodstvo Banke smatra dovoljnim za
pokrivanje nastalih i mogućih budućih gubitaka. Rukovodstvo određuje adekvatnost rezervisanja na osnovu uvida u pojedine stavke, važeće ekonomske uslove,
karakteristike rizika određenih kategorija transakcija
kao i u ostale relevantne faktore.
Rezervisanja se ukidaju samo za one troškove za koja
su rezervisanja inicijalno i priznata. Ako odliv ekonomskih koristi za podmirenje obaveza više nije vjerovatan,
rezervisanje se ukida.
n) Akcionarski kapital
Akcionarski kapital predstavlja nominalnu vrijednost
uplaćenih redovnih akcija klasifikovanih kao kapital i
denominovan je u KM.
o) Premija na akcionarski kapital
Premija na akcionarski kapital predstavlja razliku
između uplaćenog iznosa i nominalne vrijednosti izdatih
akcija.
Zakonske rezerve su formirane u skladu sa Zakonom o
preduzećima Republike Srpske koji zahtijeva da se 5%
dobiti godine prenosi u zakonske rezerve sve do iznosa
10% akcionarskog kapitala. Zakonske rezerve do 10%
akcionarskog kapitala mogu se koristiti za pokriće gubitka tekuće i prošlih godina.
q) Regulatorne rezerve za kreditne gubitke
Kao što je objašnjeno u napomeni 3.g. regulatorna
rezerva za kreditne gubitke predstavlja razliku između
umanjenja vrijednosti izračunatog u skladu sa zahtjevima MSFI-a i umanjenja vrijednosti izračunatog u skladu
sa propisima Agencije, ukoliko je posljednje umanjenje
veće.
Stanje u rezervama na datum izvještaja predstavlja iznos za koji je umanjenje vrijednosti izračunato u skladu
sa Agencijom bilo veće od izračunatog u skladu s MSFI u
prethodnim periodima.
Na dan 31. decembra 2014. godine Banka je procijenila
da regulatorne rezerve za kreditne gubitke kumulativno iznose 23.514 hiljada KM (2013.: 21.637 hiljada KM).
Nedostajuće rezerve po zahtjevu regulatora na dan 31.
decembra 2014. godine iznose 11.422 hiljada KM (2013.:
9.545 hiljada KM). Na osnovu instrukcija Agencije, počev
od 31.12.2014. godine, banke nisu u obavezi vršiti pokriće
nedostajućih rezervi po regulatornom zahtjevu iz dobiti. Iznos nedostajućih rezervi po regulatornom zahtjevu
koji je pokriven iz dobiti u 2012., 2013. i 2014. godini Banka može uključiti u osnovni kapital. Ove rezerve mogu
se koristiti za pokriće gubitka, povećanje zakonskih
rezervi ili dokapitalizaciju Banke. Iznos nedostajućih
rezervisanja po zahtjevu regulatora na dan 31. decembra 2014. godine je odbitna stavka od regulatornog kapitala u obračunu adekvatnosti kapitala Banke.
r) Rezerva fer vrijednosti
Rezerva fer vrijednosti se odnosi na nerealizovane neto
dobitke i gubitke usled promjene u fer vrijednosti finansijske imovine raspoložive za prodaju, umanjeno za
odloženi porez.
s) Dividende
p) Zakonske rezerve
Dividende na redovne akcije se priznaju kao obaveza
33
u razdoblju u kojem su odobrene od strane akcionara
Banke.
t) Zarada po akciji
Banka iskazuje osnovnu zaradu po akciji. Osnovna
zarada po akciji računa se dijeljenjem dobiti ili gubitka
tekućeg perioda namijenjene redovnim akcionarima
Banke ponderisanim prosječnim brojem redovnih akcija
u opticaju tokom godine.
u) Vanbilansne preuzete i potencijalne obaveze
Banka je identifikovala četiri glavna segmenta: Retail,
Corporate, Finansijska tržišta i ALM, i Centrala. Osnovne informacije po segmentima zasnivaju se na internoj izvještajnoj strukturi poslovnih segmenata. Rezultati segmenata mjere se primjenom internih cijena
(napomena 6).
x) Promjene računovodstvenih politika
Računovodstvene politike su u skladu sa onima iz prethodne godine, osim za sledeće izmjene MSFI-a koje su
stupile na snagu od 1. januara 2014. godine:
U uobičajenom toku poslovanju Banka odobrava finansijske garancije koje se sastoje od akreditiva, garancija
i jemstava. Finansijske garancije se incijalno priznaju u
finansijskim izvještajima po fer vrijednosti. Nakon incijalnog priznavanja, obaveze Banke koje proističu iz finansijskih garancija vrednuju se u iznosu amortizovane
naknade ili iznosu najbolje procjene troškova neophodnim da bi se izmirila finansijska obaveza koja nastaje
kao rezultat garancije, u zavisnosti koji je iznos veći.
• MRS 32 Finansijski instrumenti: prezentacija (dopuna) – Prebijanje finansijskih sredstava i finansijskih
obaveza
Po osnovu finansijske garancije povećanje obaveza
se iskazuje na teret izvještaja o sveobuhvatnoj dobiti.
Primljene naknade se priznaju u korist izvještaja o sveobuhvatnoj dobiti u okviru prihoda od naknada i provizija
tokom perioda korišćenja garancije po pravolinijskoj osnovi.
• MRS 39 Finansijski instrumenti (dopuna): Priznavanje i vrijednovanje – Obnavljanje derivata i nastavak računovodstva hedžinga
• MSFI 10 Konsolidovani finansijski izvještaji, MRS 27
Pojedinačni finansijski izvještaji
• MSFI 12 Objelodanjivanje učešća u drugim entitetima
• MRS 36 Umanjenje vrijednosti imovine (dopuna) Objelodanjivanje nadoknadivog iznosa za nefinansijsku imovinu
v) Sredstva u ime i za račun trećih osoba
• IFRIC 21 Dažbine
Banka upravlja sredstvima u ime i za račun pravnih lica i
građana. Navedena sredstva ne čine dio imovine Banke
te su stoga isključena iz njezinog bilansa. Za pružene
usluge Banka ostvaruje naknadu.
w) Izvještavanje po segmentima
Poslovni segment predstavlja dio imovine i poslovnih
aktivnosti (proizvodi i usluge) koji podliježu rizicima i
koristima različitim od onih u nekim drugim poslovnim
segmentima. Geografski segment generiše proizvode
ili usluge unutar određenog privrednog okruženja
koji podliježu rizicima i koristima različitim od onih
segmenata koji posluju u nekim drugim privrednim
okruženjima.
34
Uticaj usvajanja standarda ili interpretacije na finansijske izvještaje je opisan u nastavku.
• MRS 32 Finansijski instrumenti: prezentacija (dopuna) – Prebijanje finansijskih sredstava i finansijskih
obaveza
Ove dopune pojašnjavaju postojanje zakonskog prava
prebijanja priznatih iznosa. Dopune takođe pojašanjavu
primjenu kriterijuma prebijanja definisanog kroz MRS
32 kod sistema izmirivanja (kao što su sistemi centralne klirinške kuće) koji primjenjuje mehanizme bruto
izmirivanja koji nisu istovremeni. Primjena ovog stan-
darda nije imala uticaja na finansijski položaj ili rezultate
Banke.
• Učešća u drugim pravnim licima (Izmjene u MSFI 10,
MSFI 12 i MRS 27)
Ove izmjene daju izuzeće iz zahtjeva za konsolidaciju za
entitete koje ispunjavaju definiciju investicionih entiteta
u skladu sa MSFI 10 Konsolidovani finansijski izvještaji
i moraju se primjeniti retrospektivno, pod određenim
tranzicionim uslovima. Izuzetak od konsolidacije zahtjeva da investicioni entiteti računovodstveno priznaju ulaganja u zavisna društva po fer vrijednosti preko bilansa
uspjeha. Ove izmjene nemaju uticaj na Banku.
• MRS 39 Finansijski instrumenti (dopuna): Priznavanje i vrijednovanje - Obnavljanje derivata i nastavak računovodstva hedžinga
U skladu sa dopunama ne treba prestati sa
računovodstvom hedžinga ako je hedžing derivat obnovljen, pod uslovom da su ispunjeni određeni kriterijumi. Odbor je dao izmjenu uskog obima MRS 39
kako bi dozvolio nastavak računovodstva hedžinga u
određenim okolnostima kada se druga ugovorna strana
hedžing instrumenta mijenja kako bi se postigao kliring
tog instrumenta. Primjena ovog standarda nema uticaja na finansijski položaj ili rezultate Banke.
• MRS 36 Umanjenje vrijednosti imovine (dopuna) Objelodanjivanje nadoknadivog iznosa za nefinansijsku imovinu
Izmjene uklanjaju neželjene posljedice MSFI 13 na
objelodanjivanja zahtijevana MRS 36. Pored toga, izmjene zahtijevaju objelodanjivanja nadoknadivih iznosa
imovine ili jedinica koje generišu gotovinu, za koje su
gubici od umanjenja vrijednosti priznati ili ukinuti tokom posmatranog perioda. Primjena ovog izmjenjenog
standarda nema uticaja na finansijski položaj ili rezultate Banke.
• IFRIC 21: Dažbine
Odbor za tumačenje je upitan na koji način bi društva
trebalo da priznaju obaveze za plaćanje dažbina
zahtjevanih od države, osim poreza na dobit u svojim finansijskim izvještajima. Ovo tumačenje odnosi
se na tumačenje MRS-a 37 Rezervisanja, potencijalne
obaveze i potencijalna imovina. MRS 37 utvrđuje kriterijume priznavanja obaveze, od kojih je jedan od kriterijuma da Banka ima sadašnju obavezu nastalu kao rezultat prošlih događaja (poznat kao obavezujući događaj).
Takođe pojašnjava da se dažbina priznaje progresivno
samo ako se aktivnost koja aktivira dažbinu, događa tokom određenog vremena, u skladu sa zakonima. Novo
tumačenje nije imalo uticaja na finansijske rezultate
Banke.
• MSFI 10, MSFI 12 i MRS 28: Investicioni entiteti:
primjena izuzeća od konsolidacije
Izmjene i dopune se odnose na pitanja koja proizlaze
iz prakse u primjeni izuzeća konsolidacije. Izmjene i
dopune su na snazi za godišnje periode koja počinju
na dan ili nakon 1. januara 2016. godine. Izmjene i dopune pojašnjavaju da se izuzeće od prikaza konsolidovanih finansijskih izvještaja odnosi na investiciono
društvo kada je ono zavisno društvo matičnog društva,
te kada investiciono društvo mjeri ulaganje svih svojih zavisnih društava po fer vrijednosti. Konačno, izmjene i dopune MRS-a 28 Ulaganja u zavisna društva ili
zajedničke poduhvate dopuštaju investitoru, prilikom
primene metode učešća, zadrže mjerenje po fer vrijednosti koja primjenjuje zavisno društvo investicionog
društva ili zajednički pothvat na svoja učešća u zavisnim društvima.
• MRS 16 Nekretnine, postrojenja i oprema, MRS 38
Nematerijalna ulaganja (izmjena): Pojašnjenje prihvatljivih metoda obračuna amortizacije
Izmjena stupa na snagu za periode koji počinju 1. januara 2016. godine i pojašnjava principe MRS 16 i MRS
38 prema kojima prihodi odražavaju ekonomske koristi
koje se generišu poslovanjem (čiji je imovina dio) a ne
ekonomske koristi koji se uživaju korišćenjem imovine. Kao rezultat, odnos generisanih prihoda i ukupnih
očekivanih prihoda koji će se generisati ne može se koristiti pri amortizaciji nekretnina, postrojenja i opreme
te se može koristiti samo u vrlo ograničenim okolnostima pri amortizaciji nematerijalnih ulaganja. Ne očekuje
se da će izmjene i dopune imati uticaja na finansijsko
izvještavanje Banke.
35
• Izmjene i dopune MRS-a 19: Definisani planovi naknada: doprinosi zaposlenih
Izmjene i dopune ove izmjene stupaju na snagu za periode koji počinju 1. jula 2014. godine ili nakon toga. MRS
19 zahtijeva da Banka razmotri doprinose od zaposlenih
ili trećih lica prilikom priznavanja definisanih planova
naknada. Svrha izmjena i dopuna je pojednostavljenje
priznavanja ovih doprinosa na koje, na primer, ne utiče
broj godina službe zaposlenog, što bi bio slučaj prilikom
obračuna doprinosa zaposlenog koji bi se računao kao
fiksni procenat zarade. Ne očekuje se da će izmjene i
dopune imati uticaja na finansijsko izvještavanje Banke.
• MSFI 9 Finansijski instrumenti: Klasifikacija i vrjednovanje
MSFI 9 se primjenjuje na godišnje periode koji počinju
1. januara 2018. godine, ili nakon toga, pri čemu je dozvoljena ranija primjena. Finalna verzija MSFI 9 odražava
sve faze projekta finansijskih instrumenata i zamjenjuje MRS 39 Finansijski instrumenti: Priznavanje i vrjednovanje, kao i sve prethodne verzije MSFI 9. Standard
uvodi nove zahtijeve za priznavanje i vrjednovanje,
obezvrjeđenje i računovodstvo hedžinga. Banka trenutno procjenjuje uticaj ovog standarda na finansijsko
izvještavanje.
• Izmene i dopune MSFI 11: Ulaganje u zajedničke
aranžmane (izmena): Računovodstvo sticanja
učešća u zajedničkim operacijama
Ove izmjene i dopune stupaju na snagu za godišnje
periode koji počinju 1. januara 2016. godine ili nakon
toga. MSFI 11 se odnosi na računovodstveni tretman
učešća u zajedničkim poduhvatima i zajedničkim operacijama. Izmjene daju nove smjernice o tome kako
računovodstveno tretirati sticanje učešća u zajedničkoj
operaciji koja čini poslovanje u skladu sa MSFI, i utvrđuje
adekvatan računovodstveni tretman takvih sticanja. Ne
očekuje se da će izmjene i dopune imati uticaja na finansijsko izvještavanje Banke.
• MSFI 14 Računi regulatornih aktivnih vremenskih
razgraničenja
36
Standard stupa na snagu za godišnje periode koji počinju
1. januara 2016. godine. Odbor je pokrenuo projekat kojim razmatra brojna pitanja regulacije stopa i cijena i
planira da objavi raspravu o ovoj temi u 2014. godini. U
međuvremenu, Odbor je odlučio da razvije MSFI 14 kao
privremenu mjeru. MSFI 14 dozvoljava da se kod prve
primjene nastavi sa priznavanjem iznosa koji se odnose
na regulaciju stope i cijena u skladu sa ranijim regulatornim okvirom. Međutim, kako bi se poboljšala uporedivost sa društvima koja već primjenjuju MSFI, a nisu
priznala takve iznose, standard zahtjeva da se efekat
regulisanja stopa i cijena iskaže odvojeno od drugih
stavki. Entiteti koji već prikazuju finansijske izvještaje
po MSFI nisu u obavezi da primjene standard. Banka
trenutno procjenjuje uticaj ovog standarda na finansijsko izvještavanje.
• MSFI 15 Prihodi iz ugovora sa kupcima
Standard stupa na snagu za periode koji počinju 1 januara 2017. godine. MSFI 15 ustanovljava novi model od pet
koraka za priznavanje prihoda koji nastaju kao rezultat
ugovora sa kupcima (sa ograničenim izuzecima), bez
obzira na vrstu prihoda ili industriju. Zahtjevi standarda
će se primjenjivati na priznavanje i vrjednovanje dobitaka i gubitaka od prodaje nefinansijskih sredstava koja
nije proizvod redovnih aktivnosti entiteta (npr. prodaja
nekretnina, postrojenja i opreme ili nematerijalne imovine). Zahtjevaće se značajna dodatna objelodanjivanja,
uključujući disagregaciju ukupnih prihoda; informacije o
ispunjenju obaveza; promjene u stanju ugovorene imovine i obaveza između perioda i značajna prosuđivanja i
procjene. Banka trenutno procjenjuje uticaj ovog standarda na finansijsko izvještavanje.
• MRS 27: Pojedinačni finansijski izveštaji (izmjena)
Izmjene i dopune stupaju na snagu za godišnje periode
od 1. januara 2016. godine. Izmjenama i dopunama je
dozvoljeno entitetima da koriste metod udjela za priznavanje ulaganja u zavisna društva, zajedničke poduhvate i pridružena društva u njihovim pojedinačnim
finansijskim izvještajima, što će pomoći određenim zakonodavstvima prelaz na MSFI za pojedinačne finansijske izvještaje, smanjujući troškove usaglašavanja, pri
tom ne umanjujući obim informacija dostupnih inves-
titorima. Banka trenutno procjenjuje uticaj ovog standarda na finansijsko izvještavanje.
• Izmjene i dopune MSFI 10 Konsolidovani finansijski
izvještaji i MRS 28 Ulaganja u pridružena društva i
zajedničke poduhvate: Prodaja ili prenos sredstava
između investitora i njegovog pridruženog entiteta
ili zajedničkog poduhvata
Izmjene i dopune adresiraju potvrđenu nekonzistentnost između zahtjeva MSFI 10 i MRS 28, prilikom evidentiranja prodaje ili doprinosa imovine između investitora i njegovog pridruženog društva ili zajedničkog
poduhvata. Glavna posljedica izmjena i dopuna jeste
da se celokupan iznos dobitka ili gubitka priznaje ukoliko je predmet transakcije poslovanje (bez obzira da
li je smještena u zavisnom entitetu ili ne). Djelimični
dobitak ili gubitak se priznaje u slučaju kada transakcija
uključuje imovinu koja se ne može smatrati poslovanjem, čak iako se ta imovina nalazi kod zavisnog društva.
Dopune stupaju na snagu za periode koji počinju 1. januara 2016. godine. Ne očekuje se da će ove izmjene imati
uticaja na finansijsko izvještavanje Banke.
• MRS 1: Prezentacija finansijskih izvještaja
Izmene i dopune MRS 1 Prezentacija finansijskih izveštaja
ohrabruju kompanije u primeni profesionalne procene u
odlučivanju koje informacije će obelodaniti i kako da ih
strukturiraju u svojim finansijskim izveštajima. Izmene i
dopune stupaju na snagu za godišnje periode od 1. januara 2016. godine, ili nakon toga. Užim fokusom izmena
i dopuna se više pojašnjava MRS 1 nego što se menjaju
postojeći zahtevi. Izmene i dopune se odnose na materijalnost, redosled napomena uz finansijske izveštaje,
zbirove i njihovo raščlanjavanje, računovodstvene politike i prezentaciju stavki ostalog ukupnog rezultata
(OCI) koji proizilazi iz ulaganja po metodi učešća.
Godišnja poboljšanja – Ciklus 2010- 2012
Odbor za MRS je izdao godišnja poboljšanja MSFI ciklusa 2010-2012, koja predstavljaju skup izmjena i dopuna
MSFI. Izmjene su efektivne za godišnje periode koja
počinju od 1. jula 2014. godine.
• MSFI 2 Plaćanje akcijama: Ovo poboljšanje mijenja definicije “uslovi sticanja” i “stanje na tržištu
” i dodaje definicije za “sticanje učinaka” i “stanje
usluga“ (koji su prethodno bili deo definicije “uslovi
plaćanja”).
• MSFI 3 Poslovne kombinacije: Ovo poboljšanje
pojašnjava da se potencijalna naknada u poslovnoj
kombinaciji koja nije klasifikovana kao kapital naknadno vrijednuje po fer vrijednosti kroz bilans uspjeha bez obzira da li spada u djelokrug MSFI 9.
• MSFI 8 Segmenti poslovanja: Ovo poboljšanje zahtijeva od entiteta da objelodani prosuđivanje rukovodstva u primjeni kriterijuma za objedinjavanje po
operativnim segmentima i pojašnjava da će entiet
samo obezbjediti usaglašavanje ukupnih sredstava
po segmentima sa sredstvima entiteta, ukoliko se o
segmentima izvještava redovno.
• MSFI 13 Mjerenje fer vrijednosti: Ovo poboljšanje
u dijelu „Osnove donošenja zaključaka“ MSFI 13
pojašnjava da se izdavanjem MSFI 13 i izmjenama
MSFI 9 i MRS 39 nije onemogućilo da se kratkoročna
potraživanja i obaveze bez iskazane kamatne stope
na fakturama ne diskontuju, ukoliko efekt nije materijalan.
• MRS 16 Nekretnine, postrojenja i oprema: Dopuna
pojašnjava da kada se nekretnine, postrojenja ili opreme revalorizuju, bruto knjigovodstvena vrijednost
se koriguje na način koji je u skladu sa revalorizacijom knjigovodstvene vrijednosti.
• MRS 24 Objelodanjivanja odnosa sa povezanim
licima: Dopuna pojašnjava da se enitet koji pruža
usluge ključnog rukovodstva izvještajnom entitetu
ili matičnom preduzeću izvještajnog entiteta, smatra povezanim licem izvještajnog entiteta.
• MRS 38 Nematerijalna ulaganja: Dopuna pojašnjava
da kada se revalorizuje nematerijalno ulaganje, bruto knjigovodstvena vrijednost se koriguje na način
koji je u skladu sa revalorizacijom knjigovodstvene
vrijednosti.
Godišnja poboljšanja – Ciklus 2011 – 2013
Međunarodni odbor za računovodstvene standarde je
donio godišnja poboljšanja MSFI ciklusa 2011-2013, koja
37
predstavljaju skup izmjena i dopuna MSFI. Izmjene su
efektivne za godišnje periode koja počinju od 1. jula
2014. godine.
• MSFI 1 Prva primjena MSFI: Ovo poboljšanje
pojašnjava da entitet može izabrati da primjeni bilo
tekući standard bilo novi standard koji još uvek nije
obavezan, ali ukoliko izabere drugu opciju, mora
izmjenu da primeni i na prethodni period.
• MSFI 3 Poslovne kombinacije: Ovo poboljšanje
pojašnjava da se iz delokruga MSFI 3 isključuje
računovodstveni tretman osnivanja zajedničkog
poduhvata u finansijskim izvještajima samog
zajedničkog poduhvata.
Godišnja poboljšanja – Ciklus 2011 - 2013
• MSFI 13 Mjerenje fer vrijednosti: Ovo poboljšanje
pojašnjava da djelokrug izuzeća iz portfolija definisan u paragrafu 52, MSFI 13, uključuje sve ugovore
koji se računovodstveno obuhvataju kroz MRS 39
Finansijski instrumenti: Priznavanje i vrjednovanje
ili MSFI 9 Finansijski instrumenti:, bez obzira na to
da li ispunjavaju definiciju finansijskih sredstava ili
finansijskih obaveza, kao što je definisano u MRS 32
Finansijski instrumenti: Prezentacija.
• MRS 40 Ulaganje u nekretnine: Ovo poboljšanje
pojašnjava da utvrđivanje da li određena transakcija
zadovoljava definiciju kako poslovne kombinacije,
kao što je definisano u MSFI 3 Poslovne kombinacije, tako i investicione nekretnine, kao što je definisano u MRS 40 Investicione nekretnine, zahtjeva
odvojenu primjenu oba standarda, nezavisno jedan
od drugog.
Godišnja poboljšanja – Ciklus 2012 – 2014
Međunarodni odbor za računovodstvene standarde
izdao je godišnja poboljšanja za ciklus 2012 – 2014,
koja predstavljaju skup izmjena i dopuna MSFI. Ova
poboljšanja su na snazi od 1. januara 2016. godine.
• MSFI 5 Stalna imovina koja se drži za prodaju i
prestanak poslovanja: Dopuna pojašnjava da se
promjena jedne metode otuđenja u drugu metodu (kroz prodaju ili kroz distribuciju vlasnicima) ne
treba smatrati novim planom otuđenja, već nastavkom originalnog plana. Stoga ne postoji prekid
primene uslova propisanih MSFI 5. Dopuna takođe
pojašnjava da promena metode otuđenja ne menja
datum klasifikacije.
• MSFI 7 Finansijski Instrumenti: Objelodanjivanja: Dopuna pojašnjava da ugovor o servisiranju
koji sadrži naknadu može predstavljati kontinuirano ulaganje u finansijsko sredstvo. Takođe, dopuna pojašnjava da MSFI 7 objelodanjivanja koja
se odnose na prebijanja finansijskih sredstava i
finansijskih obaveza, nisu zahtjevana u sažetim
periodičnim finansijskim izvještajima.
• MRS 19 Naknade zaposlenima: Dopuna pojašnjava
da se dubina tržišta visoko kvalitetnih korporativnih
obveznica procjenjuje na osnovu valute u kojoj su
obaveze denominirane, a ne na osnovu zemlje u
kojoj je obaveza nastala. Kada ne postoji duboko
tržište visoko kvalitetnih korporativnih obveznica
u toj valuti, moraju se koristiti cijene državnih obveznica.
• MRS 34 Periodično finansijsko izvještavanje: Dopuna pojašnjava da zahtjevana periodična objelodanjivanja moraju biti ili u periodičnim finansijskim izvještajima ili uključena kroz povezivanje
periodičnih finansijskih izvještaja i obimnog
periodičnog izvještaja (npr. kroz komentar rukovodstva ili u izveštaju o rizicima). Odbor je precizirao
da druge informacije u periodičnom finansijskom
izvještaju moraju biti dostupne korisnicima pod istim uslovima i u isto vrijeme kad i sami periodični
finansijski izvještaji. Ako korisnici nemaju pristup drugim informacijama na ovaj način, onda je
periodični finansijski izvještaj nepotpun.
Rukovodstvo ne očekuje da će izmjene i dopune imati
uticaja na finansijsko izvještavanje Banke.
38
4. UPRAVLJANJE FINANSIJSKIM
RIZIKOM
tati kontrola se dostavljaju Nadzornom odboru i Upravi
Banke.
4.1. Kreditni rizik
Banka je u svom poslovanju najviše izložena sljedećim
vrstama rizika:
• kreditnom riziku,
• operativnom riziku,
• riziku likvidnosti i
• tržišnom riziku
Uprava Banke ima sveobuhvatnu odgovornost za uspostavljanje i nadzor nad upravljanjem rizicima Banke. Organizacione jedinice odgovorne za upravljanje
rizicma (Integrisano upravljanje rizicima, Kreditni rizici,
Tržišni i Operativni rizici) i Odbor za upravljanje aktivom i pasivom (Asset and Liability Committee - ALCO)
odgovorni su za razvoj procesa upravljanja i kontrole
rizika, kao i praćenje politike u njihovim specifičnim
oblastima. U prvoj polovini 2010. godine osnovan je Odbor za upravljanje rizicima (Risk Committee - RICO) u
čijoj je nadležnosti:
- praćenje i kontrolisanje sadašnjih i budućih rizika,
- alokacija kapitala za odgovarajuće vrste rizika i
- donošenje odluka o strateškim i strukturnim pitanjima u vezi sa rizicima.
Odgovarajući priručnici, programi, politike i procedure
koje se tiču upravljanja rizicima su usvojeni u cilju identifikacije i analize rizika sa kojima se suočava Banka,
u cilju postavljanja odgovarajućih ograničenja rizika i
kontrole za praćenje rizika i poštovanje ustanovljenih
limita.
Nadzorni odbor je odgovoran za nadgledanje poštovanja
pomenutih programa, priručnika, politika i procedura
upravljanja rizicima Banke kao i za provjeru primjerenosti okvira upravljanja rizikom u odnosu na rizike sa kojima se suočava Banka. U cilju obavljanja ove funkcije
Nadzornom odboru na raspolaganju stoji služba Interne
revizije. Interna revizija izvršava redovne i ad-hoc kontrole procedura i procesa upravljanja rizicima, i rezul-
Kreditni rizik je rizik od finansijskog gubitka koji nastaje
u slučajevima kada korisnik ili saugovarač finansijskog
proizvoda ne izmiri svoje ugovorne obaveze u ugovorenim rokovima dospijeća. Proces upravljanja kreditnim
rizikom definiše prihvatljive nivoe izloženosti kreditnom riziku i obezbjeđuje minimiziranje potencijalnih
gubitaka koji mogu nastati kod kreditnih transakcija.
Održavanje kreditnog rizika u prihvatljivim okvirima za
Banku obezbijeđeno je postavljanjem internih procedura za upravljanje kreditnim rizikom, ali i odgovarajućih
limita izloženosti kreditnom riziku.
Osnove za proces upravljanja kreditnim rizikom su zakonska regulativa Republike Srpske, odnosno Zakon
o bankama Republike Srpske i odgovarajuće odluke
Agencije, kao i Sberbank Europe AG (SE AG) smjernice,
priručnici, procedure i uputstva. Navedeni dokumenti
postavljaju opšte smjernice za upravljanje rizicima,
principe upravljanja rizicima, procedure, tehničku i organizacionu strukturu, operativnu primjenu, definišu
poslovne ciljeve i postavljaju odgovarajuće limite u vezi
sa izloženošću kreditnom riziku.
Organizacione jedinice odgovorne za upravljanje rizicima definišu i ažuriraju interne smjernice koje regulišu
ovaj proces.
4.1.1. Kontrola ograničenja rizika i politike ublažavanja
Kreditni rizik je najvažniji rizik za poslovanje Banke. Uprava iz tog razloga pažljivo upravlja izloženošću Banke
kreditnom riziku. Kreditna izloženost uglavnom proizlazi iz aktivnosti kreditiranja koje dovode do davanja
kredita ili avansa. Takođe Banka je izložena kreditnom
riziku i kod vanbilansnih finansijskih instrumenata.
Proces upravljanja kreditnim rizikom je centralizovan u
sektoru Kreditnih rizika.
Upravljanje izloženošću kreditnom riziku se vrši putem
analize sposobnosti dužnika i potencijalnih dužnika da
39
ispune obaveze plaćanja kamate i glavnice i promjenom
tih kreditnih ograničenja kada je to moguće.
Banka je definisala sistem limita (ograničenja) izloženosti
kreditnom riziku. Procjena kreditne sposobnosti klijenta uključuje procjenu svakog dužnika, uspostavljajući
maksimalan iznos kredita koji može biti odobren klijentu kao i prihvatljiv nivo obezbjeđenja, a sve u cilju
smanjenja izloženosti kreditnom riziku. Banka takođe
neprekidno nadzire kretanje kreditnog portfolija kako
bi se preduzele sve mjere u cilju smanjenja potencijalnih
gubitaka. Prilikom odobravanja novih plasmana Banka
sagledava iznos izloženosti prema jednom licu i grupi
povezanih lica, a radi sprovođenja adekvatne kontrole
koncentracije rizika i poštovanja zakonski propisanih
ograničenja u vezi sa tim. Takođe su definisani i limiti
odgovornosti tj. iznosi plasmana koji mogu biti odobreni od stane nadležnih lica uključenih u kreditni proces.
Banka, u cilju minimiziranja rizika u kreditnom poslovanju koristi Pravilnik o osiguranju kredita i ostalih plasmana, te kao osiguranje za naplatu svojih potraživanja
uzima jedan ili više slijedećih instrumenata:
• gotovina;
• garancije banke i korporativne garancije;
• hipoteka na nepokretnu imovinu;
• zalog na poslovnim sredstvima kao što su prostorije, inventar i potraživanja;
• zalog na finansijskim instrumentima kao što su
osiguranje duga i akcionarski kapital.
Fer vrijednost kolaterala
Maksimalna
izloženost
Depoziti
Nekretnine
Neto
izloženost
156.567
-
-
156.567
47.017
-
-
47.017
7.000
-
-
7.000
602.396
4.072
261.753
336.570
- Stanovništvo
251.216
1.454
70.049
179.713
- Preduzeća
351.180
2.619
191.704
156.857
12
-
-
12
2.593
-
-
2.593
815.596
4.072
261.753
549.770
Garancije i akreditivi
73.255
942
32.862
39.451
Neiskorišćeni i okvirni krediti
79.720
7.029
20.960
51.731
Vanbilansna izloženost kreditnom riziku
152.975
7.971
53.822
91.182
Ukupno
968.571
12.043
315.575
640.952
31. decembar 2014.
Novčana sredstva
Finansijska imovina
Ostala aktiva
Bilansna izloženost kreditnom riziku
40
Maksimalna
izloženost
Depoziti
Nekretnine
Novčana sredstva
25.143
-
-
25.143
32.463
-
-
32.463
-
-
-
-
489.370
5.403
243.736
240.231
- Stanovništvo
192.886
1.951
57.829
133.106
- Preduzeća
296.484
3.452
185.907
107.125
34
-
-
34
4.150
-
-
4.150
551.160
5.403
243.736
302.021
31. decembar 2013.
Finansijska imovina
Ostala aktiva
Bilansna izloženost kreditnom riziku
Neto
izloženost
58.319
242
30.783
27.294
Garancije i akreditivi
64.873
1.260
34.347
29.266
22.947
-
5.657
17.290
Vanbilansna izloženost kreditnom riziku
Ukupno
4.1.3. Upravljanje kreditnim rizikom i politike umanjenja vrijednosti i rezervisanja
Umanjenje vrijednosti i politike umanjenja vrijednosti
87.820
1.260
40.004
46.556
638.980
6.663
283.740
348.577
Analiza kreditnog porfolija u skladu sa navedenim kategorijama navedena je u nastavku. U svrhu određivanja
umanjenja vrijednosti kredita i potraživanja Banka razlikuje tri pristupa:
Banka na dan svakog bilansa stanja vrši procjenu postojanja objektivnih dokaza umanjenja vrijednosti nekog
finansijskog sredstva ili grupe finansijskih sredstava.
• Krediti koji se pojedinačno procjenjuju
Za potrebe kreditnog monitoringa i upravljanja kreditnim rizikom Banka kreditni portfolio dijeli u slijedeće
grupe:
• Krediti koji se procjenjuju na portfolio osnovi.
• Prihodujući krediti – nedospjeli krediti neumanjene
vrijednosti
• Dospjeli krediti za koje nije priznato umanjenje vrijednosti
• Neprihodujući krediti za koje je priznato umanjenje
vrijednosti.
• Krediti koji se procjenjuju na grupnoj osnovi
Krediti koji se pojedinačno procjenjuju
Krediti koji se pojedinačno procjenjuju su svi krediti kod
kojih postoje objektivni dokazi umanjenja vrijednosti.
Objektivni dokazi o umanjenju vrijednosti, tj. faktori
koji mogu uticati na sposobnosti i spremnosti svakog
pojedinačnog dužnika da ispuni svoju obavezu prema
Banci su kako slijedi:
• nepodmirenje ili kašnjenje u plaćanju kamate ili
glavnice
41
• nepoštovanje uslova ugovora
• pokretanje stečajnog postupka
• konkretne informacije o teškoćama u poslovanju
(npr. izražene u nelikvidnosti klijenata)
• značajne promjene u klijentovom tržišnom okruženju
zbog pogoršanja ili sprečavanja pogoršanja finansijske
pozicije klijenata. Nakon sprovedenog restrukturiranja,
krediti se i dalje klasifikuju kao krediti koji daju prinos
dok se eventualno ne pojave jasni znakovi da klijent neće
biti u mogućnosti podmirivati ugovorne obaveze. Gdje
god je to bilo moguće, Banka je uzela dodatne instrumente osiguranja kako bi poboljšala svoju poziciju.
Politika otpisa kredita
• globalna ekonomska situacija.
Politika Banke propisuje provjeru pojedinačne finansijske imovine koja prelazi prag materijalnosti najmanje jednom godišnje ili češće kada to zahtijevaju
pojedinačne okolnosti. Rezervisanja za umanjenje vrijednosti po pojedinačnoj procjeni utvrđuju se procjenom
nastalog gubitka na dan za svaki slučaj posebno, i primjenjuju se na značajne izloženosti. Uz dane kašnjenja,
procjena obično obuhvata postojeći zalog (uključujući
ponovnu potvrdu njegove naplate) i očekivanu naplatu
za konkretnu izloženost.
Krediti koji se procjenjuju na grupnoj osnovi
U svrhu procjene umanjenja vrijednosti kredita koji nisu
pojedinačno značajni, krediti se grupišu na bazi sličnih
karakteristika kreditnog rizika, tj. na bazi dana kašnjenja,
strukturi kolaterala, namjeni i slično te se u skladu s tim
kreiraju umanjenja vrijednosti.
Krediti koji se procenjuju na portfolio osnovi
Banka takođe priznaje umanjenje vrijednosti za gubitke koji su nastali ali još nisu prijavljeni („IBNR“). Ova
vrsta ispravke vrijednosti/rezervisanja se obračunava
na sve izloženosti Banke za koje ne postoji dokaz o
obezvređenju potraživanja.
Pomenute izloženosti se grupišu u odgovarajuće homogene grupe, prema istim ili sličnim karakteristikama te
se za svaku grupu primjenjuje odgovarajući procenat,
uzimajući u obzir period prepoznavanja gubitka.
Reprogramirani krediti i potraživanja
Banka otpisuje kredite ukoliko procijeni da je kredit nenaplativ. Otpis kredita sprovodi se nakon razmatranja
informacija kao što su značajna promjena u klijentovom
finansijskom položaju takva da klijent više ne može servisirati obaveze ili ukoliko sredstva iz naplate putem realizovanja kolaterala nisu dovoljna za otplatu kredita. Za
kredite koji nisu individualno značajni, odluka o otpisu
donosi se na osnovu vrste kredita te istorijskim podacima.
Banka uzima kolaterale za kredite i potraživanja u obliku hipoteke nad nekretninama te drugim osiguranjima
nad imovinom i garancijama. Inicijalne procjene vrijednosti kolaterala, odnosno nekretnina, se rade prilikom
odobrenja kreditnog zahtjeva, odnosno su sastavni dio
procesa odobrenja kreditnih zahtjeva klijenata. U skladu
sa politikama Banke ponovne procjene se rade minimalno jednom u tri godine za rezidencijalne nekretnine,
odnosno jednom u godinu dana za komercijalne nekretnine. Kolaterali se ne koriste u slučaju kredita i avansa
od banaka te finansijske imovine raspoložive za prodaju.
U vidu uticaja opšte finansijske i ekonomske krize,
postoje značajne neizvjesnosti u vezi sa fer tržišnom
vrijednošću kolaterala, zajedno s vremenom koje je
potrebno kako bi se realizovala njegova prodaja, a koje
mogu uticati na iznos umanjenja vrijednosti.
Tabela u nastavku prikazuje iznose umanjenja vrijednosti za svaku od predefinisanih rizičnih kategorija kredita i
potraživanja od komitenata:
Tokom godine Banka je reprogramirala određene zajmove komitentima, s ciljem poboljšanja njihove krajnje
naplativosti. Reprogramiranje se uglavnom sprovodi
42
31. decembar 2014.
31. decembar 2013.
Krediti i
potraživanja
od komitenata
‘000 KM
Ispravka
vrijednosti
‘000 KM
Krediti i
potraživanja
od komitenata
‘000 KM
Ispravka
vrijednosti
‘000 KM
245.721
(1.061)
187.721
(1.488)
324.905
(1.628)
277.110
(1.365)
570.626
(2.689)
464.831
(2.853)
14.959
(8.404)
14.826
(8.173)
42.906
(15.002)
32.165
(11.426)
57.865
(23.406)
46.991
(19.599)
628.491
(26.095)
511.822
(22.452)
Prihodujući krediti
- Stanovništvo
- Preduzeća
Neprihodujući krediti
- Stanovništvo
- Preduzeća
Ukupno
Analiza kredita i potraživanja od komitenata
U nastavku se nalazi analiza bruto i neto (umanjeno za
rezervisanja za umanjenje vrijednosti) kredita i potra
živanja od komitenata:
31.12.2014.
‘000 KM
31.12.2013.
‘000 KM
244.554
186.698
1.167
1.023
14.959
14.826
260.681
202.547
Portfolio, grupna i individualna ispravka vrijednosti
(9.465)
(9.661)
Neto izloženost
251.216
192.886
317.091
269.644
7.813
7.466
42.906
32.165
Stanovništvo
Bruto izloženost
Nedospjeli krediti neumanjene vrijednosti
Dospjeli krediti neumanjene vrijednosti
Neprihodujući krediti (krediti umanjene vrijednosti)
Umanjeno za: ispravku vrijednosti
Preduzeća
Bruto izloženost
Nedospjeli krediti neumanjene vrijednosti
Dospjeli krediti neumanjene vrijednosti
Neprihodujući krediti (krediti umanjene vrijednosti)
43
31.12.2014.
‘000 KM
31.12.2013.
‘000 KM
367.810
309.275
Portfolio, grupna i individualna ispravka vrijednosti
(16.630)
(12.791)
Neto izloženost
351.180
296.484
Ukupna bruto izloženost
628.491
511.822
(2.689)
(2.853)
Pojedinačna i grupna ispravka vrijednosti
(23.406)
(19.599)
Ukupna ispravka vrednosti
(26.095)
(22.452)
Neto izloženost
602.396
489.370
Umanjeno za: ispravku vrijednosti
Portfolio ispravka vrijednosti
a) Nedospjeli krediti neumanjene vrijednosti
Krediti i potraživanja od komitenata koji nisu dospjeli
niti im je vrijednost umanjena redovno se prate i detaljno procjenjuju s ciljem ranog otkrivanja nepravilnosti ili
znakova upozorenja radi preduzimanja pravovremenih
aktivnosti.
Pregled bruto izloženosti nedospjelih kredita neumanjene vrijednosti prema vrsti klijenta je kako slijedi:
31.12.2013.
‘000 KM
31.12.2012.
‘000 KM
Potrošački krediti
150.315
120.877
Stambeni krediti
84.023
58.829
Minusi po tekućem računu
4.937
3.194
Kreditne kartice
5.279
3.798
244.554
186.698
Velika preduzeća
258.091
215.257
Mala i srednja preduzeća
59.000
54.387
Ukupno
317.091
269.644
Stanovništvo
Ukupno
Preduzeća
b) Dospjeli krediti neumanjene vrijednosti
Za kredite i potraživanja od komitenata s kašnjenjem
do 90 dana ne smatra se da im je umanjena vrijednost,
osim ukoliko ne postoje druge informacije koje ukazuju
na suprotno. Bruto iznos dospjelih kredita i potraživanja
44
od komitenata koja su dospjela, neumanjene vrijednosti
su kako slijedi:
Stanovništvo
Preduzeća
Potrošački
krediti
Stambeni krediti
Minusi po
tekućem
računu
357
142
78
363
Dospjelo od 30 do 60 dana
64
35
14
Dospjelo od 60 do 90
dana
22
35
444
31. decembar 2014.
‘000 KM
Dospjelo do 30 dana
Dospjelo iznad 90 dana
Ukupno
Velika
Mala i
srednja
Ukupno
940
3.384
920
4.304
35
148
309
506
815
8
13
79
89
193
282
-
-
-
-
1.970
442
2.412
212
100
411
1.167
5.752
2.061
7.813
Kreditne
kartice
Ukupno
Stanovništvo
Preduzeća
Potrošački
krediti
Stambeni krediti
Minusi po
tekućem
računu
325
87
126
243
Dospjelo od 30 do 60 dana
94
14
7
Dospjelo od 60 do 90
dana
56
16
9
484
31. decembar 2013.
‘000 KM
Dospjelo do 30 dana
Dospjelo iznad 90 dana
Ukupno
Velika
Mala i
srednja
Ukupno
781
2.040
858
2.898
28
143
332
127
459
8
8
88
25
172
197
2
-
-
11
2.952
960
3.912
119
141
279
1.023
5.349
2.117
7.466
Kreditne
kartice
Ukupno
c) Krediti umanjene vrijednosti
Klasifikacija kredita i potraživanja od komitenata s
pojedinačnom i grupnom ispravkom vrijednosti,
prikaznih bruto i neto od umanjenja vrijednosti, je kako
slijedi:
Bruto
‘000 KM
Pojedinačna i
grupna ispravka
‘000 KM
Neto
‘000 KM
9,193
(7,192)
2,001
Stambeni krediti
4,857
(579)
4,278
312
(282)
30
Kreditne kartice
597
(350)
247
14,959
(8,404)
6,555
31. decembar 2014.
Stanovništvo
45
Bruto
‘000 KM
Pojedinačna i
grupna ispravka
‘000 KM
Neto
‘000 KM
Velika preduzeća
32,461
(11,795)
20,667
10,445
(3,208)
7,237
42.906
(15.002)
27.904
57.865
(23.406)
34.459
Bruto
‘000 KM
Pojedinačna i
grupna ispravka
‘000 KM
Neto
‘000 KM
10.848
(7.354)
3.494
3.277
(323)
2.954
238
(206)
32
Kreditne kartice
463
(290)
173
14.826
(8.173)
6.653
24.321
(8.916)
15.405
7.844
(2.510)
5.334
32.165
(11.426)
20.739
46.991
(19.599)
27.392
31. decembar 2014.
Preduzeća
Ukupno
31. decembar 2013.
Stanovništvo
Stambeni krediti
Preduzeća
Velika preduzeća
Ukupno
Za kredite umanjene vrijednosti fer tržišna vrijednost
kolaterala kod kredita stanovništvu na dan 31. decembar
2014. iznosila je 4.709 hiljada KM (na dan 31. decembar
2013.: 4.303 hiljada KM) te kod preduzeća 28.439 hiljada
KM (na dan 31. decembar 2013.: 18.627 hiljada KM).
d) Restruktuirani krediti i potraživanja
Restruktuirani krediti koji bi inače bili u kašnjenju ili
obezvređeni na dan 31. decembar 2014. godine iznosili
su ukupno 47.435 hiljada KM (na 31. decembar 2013.:
29.572 hiljada KM).
31.12.2014.
‘000 KM
31.12.2013.
‘000 KM
628.491
511.822
Restruktuirani krediti
47.435
29.572
Restruktuirani krediti iskazani kao % kreditnog portfolija
7,55%
5,78%
31. decembar 2012.
Kreditni portfolio
46
4.1.4. Koncentracija rizika kredita i potraživanja
od komitenata
Banka prati koncentraciju kreditnog rizika po privrednim sektorima i geografskim lokacijama. Portfolio
kreditnog rizika ograničen je kreditnom strategijom
Banke;
veća je koncentracija na male i mikro kredite, te široka
geografska i ekonomska diversifikacija kreditnog portfolija.
Bruto koncentracija rizika kreditnog portfolija (bilansni
iznosi, bruto od rezervisanja) po privrednim sektorima
je kako slijedi:
31.12.2014.
‘000 KM
31.12.2013.
‘000 KM
Trgovina
121.245
132.692
Industrija
73.383
65.764
Poljoprivreda
14.956
13.243
Građevinarstvo
19.872
25.000
Rudarstvo
17.493
1.784
Usluge, turizam i ugostiteljstvo
33.156
30.050
Saobraćaj, skladištenje i veze
14.518
11.884
3.817
3.727
Državne institucije
64.338
23.345
Ostalo
265.713
204.333
628.491
511.822
Finansijsko posredovanje
Kategorija Ostalo uključuje kredite stanovništvu od
260.681 hiljada KM (na 31. decembar 2013.:202.547 hiljada KM), te ostale kredite koji nisu svrstani niti u jednu
od prethodno navedenih kategorija. Geografska koncentracija kreditnog portfolija odnosi se isključivo na
područje Republike Srpske.
svi izloženi opštim i specifičnim tržišnim kretanjima i
promjenama u nivou proizvoljnosti tržišnih stopa i cijena kao što su kamatne stope, kurs stranih valuta i
cijene kapitala. Uprava postavlja limite i daje uputstva
za praćenje i umanjivanje tržišnog rizika, koje redovno
nadgledaju odbori za upravljanje rizikom Banke.
Struktura kreditnog portfolija redovno se prati od
strane Sektora kreditnih rizika i Odbora za upravljanje
rizicima kako bi se uočili potencijalni događaji koji bi
mogli uticati na kreditni portfolio (opšti faktori rizika),
te kako bi se, u slučaju potrebe, ograničila izloženost
prema određenim sektorima.
4.2.1. Devizni rizik
4.2. Tržišni rizik
Izloženost deviznom riziku proizlazi iz kreditnih, depozitnih i aktivnosti trgovanja. Kontroliše se dnevno,
prema zakonskim i interno utvrđenim limitima po pojedinim valutama, te u ukupnom iznosu za sva sredstva
i obaveze denominovane u stranoj valuti ili vezane za
stranu valutu.
Banka je izložena tržišnom riziku koji predstavlja rizik
da će doći do promjena fer vrijednosti budućih novčanih
tokova finansijskog sredstva usljed promjena cijena na
tržištu. Tržišni rizik proizlazi iz otvorenih pozicija u kamatnoj stopi, valuti i kapitalnim proizvodima, koji su
Dnevno upravljanje deviznom pozicijom Banke, na osnovu zakonske regulative i internih pravila, je odgovornost sektora Upravljanje aktivom i pasivom. U cilju
efikasnog upravljanja deviznim rizikom Banka prati
ekonomske i druge poslovne promjene u okruženju, radi
47
predviđanja mogućih promjena u aktivnostima stranih
valuta, kursevima i riziku.
decembar 2013. godine. U tabelama je uključena aktiva i pasiva Banke po knjigovodstvenoj vrijednosti, klasifikovana po valutama i grupama valuta:
U niže prikazanim tabelama prikazana je izloženost
Banke deviznom riziku na dan 31. decembar 2014. i 31.
EUR i vezane
Ostale valute
za EUR
‘000 KM
USD
‘000 KM
’000 KM
KM
’000 KM
Ukupno
’000 KM
57.018
22.252
4.960
88.407
172.638
-
-
-
47.017
47.017
-
-
-
7.000
7.000
427.641
-
-
174.755
602.396
Finansijska imovina
-
-
-
394
394
Nekretnine i oprema
-
-
-
11.605
11.605
-
-
-
4.690
4.690
146
734
-
1.713
2.593
-
-
-
3.436
3.436
484.805
22.986
4.961
339.0188.994
851.770
79.798
1
5
5.058
84.862
314.019
23.057
4.498
228.796
570.370
75.522
-
-
-
75.522
-
-
-
4.039
4.039
236
2
2
2.630
2.870
Tekuće poreske obaveze
-
-
-
175
175
-
-
-
124
124
109
-
6
1.393
1.508
-
-
-
112.300
112.300
469.684
23.060
4.511
354.515
851.770
15.121
(76)
450
(15.495)
-
Na dan 31. decembar 2014.
AKTIVA
Novčana sredstva
Ostala aktiva
Ukupno aktiva
OBAVEZE I KAPITAL
Depoziti komitenata
Uzeti krediti od fondova Republike Srpske
Ostale obaveze
Rezervisanja
Kapital
Neto devizna pozicija
48
EUR i vezane
Ostale valute
za EUR
‘000 KM
USD
‘000 KM
’000 KM
KM
’000 KM
Ukupno
’000 KM
18.406
4.452
5.022
9.092
36.972
-
-
-
32.463
32.463
-
-
-
-
-
325.094
-
-
164.276
489.370
Finansijska imovina
-
-
-
417
417
Nekretnine i oprema
-
-
-
9.599
9.599
-
-
-
3.552
3.552
148
646
-
3.356
4.150
-
-
-
1.292
1.292
343.648
5.098
5.022
224.047
577.815
59.224
90
8
7.076
66.398
214.403
5.031
4.631
132.133
356.198
62.426
-
-
-
62.426
-
-
-
4.040
4.040
398
1
63
1.694
2.086
-
-
-
-
90
-
-
-
125
125
Rezervisanja
-
-
-
1.098
1.098
Kapital
-
-
-
85.354
85.354
336.461
5.122
4.702
231.530
577.815
7.187
(24)
320
(7.483)
-
Na dan 31. decembar 2013.
AKTIVA
Novčana sredstva
Ostala aktiva
Ukupno aktiva
OBAVEZE I KAPITAL
Depoziti komitenata
Uzeti krediti
Ostale obaveze
Neto devizna pozicija
Domaća valuta (konvertibilna marka - KM) odlukom
Odbora za valute (Currency Board) je vezana za evro
(EUR).
Rast od 10% tih valuta bi rezultirala povećanjem dobiti
nakon oporezivanja za ovu godinu od 37 hiljada KM (na
dan 31. decembar 2013.: 30 hiljada KM).
Pad od 10% u valutama (osim EUR) u odnosu na KM, a
da pri tom sve ostale varijable ostanu iste, bi rezultirale
smanjenjem dobiti nakon oporezivanja za ovu godinu
od 37 hiljada KM (na dan 31. decembar 2013.: 30 hiljada
KM).
4.2.2. Kamatni rizik
Poslovanje Banke je pod uticajem rizika promjene kamatnih stopa, u onoj mjeri u kojoj kamatonosna aktiva i
obaveze dospijevaju ili im se mijenjaju kamatne stope u
različitim trenucima ili u različitim iznosima.
49
Kamatna osjetljivost imovine i obaveza
Do 1 meseca
‘000 KM
1 do 3
meseca
‘000 KM
3 meseca do 1
godine
‘000 KM
1 do 5
godina
‘000 KM
Preko 5
godina
‘000 KM
Nekamatonosno
‘000 KM
Ukupno
‘000 KM
153.606
-
-
-
-
19.032
172.638
47.017
-
-
-
-
-
47.017
Krediti i potraživanja od
banaka
-
7.000
-
-
-
-
7.000
komitenata
68.094
38.015
177.096
233.443
85.748
-
602.396
Finansijska imovina
-
11
-
-
-
383
394
Nekretnine i oprema
-
-
-
-
-
11.605
11.605
-
-
-
-
-
4.690
4.690
Ostala aktiva
-
-
-
-
-
2.593
2.593
-
-
-
-
-
3.436
3.436
268.717
45.026
177.096
233.443
85.748
41.739
851.770
32.797
3.250
23.861
20.632
4.322
-
84.862
273.134
25.463
105.800
164.887
1.086
-
570.370
Uzeti krediti
14.257
2
61.263
-
-
-
75.522
4.039
-
-
-
-
-
4.039
Ostale obaveze
-
-
-
-
-
2.870
2.870
-
-
-
-
-
175
175
Odložene poreske
obaveze
-
-
-
-
-
124
124
Rezervisanja
-
-
-
-
-
1.508
1.508
Kapital
-
-
-
-
-
112.300
112.300
324.227
28.715
190.924
185.519
5.408
116.977
851.770
Neusklađenost ročne
strukture
(55.510)
16.311
(13.828)
47.924
80.340
(75.238)
-
Na 31. decembar 2014.
AKTIVA
Novčana sredstva
Obavezna rezerva kod
Centralne banke
Ukupno aktiva
OBAVEZE I KAPITAL
Depoziti banaka i drugih
finansijskih institucija
Depoziti komitenata
50
Tabele predstavljaju procjenu menadžementa o kamatnom riziku Banke na dan 31. decembar 2014. i 31. decembar 2013. i ne ukazuju nužno na pozicije u drugim vre-
menskim periodima, ali pružaju indikaciju o osjetljivosti
zarade na promjene u kamatnim stopama.
Kamatna osjetljivost imovine i obaveza
Do 1 meseca
‘000 KM
1 do 3
meseca
‘000 KM
3 meseca do 1
godine
‘000 KM
1 do 5
godina
‘000 KM
Preko 5
godina
‘000 KM
Nekamatonosno
‘000 KM
Ukupno
‘000 KM
Novčana sredstva
25.135
-
-
-
-
11.837
36.972
Obavezna rezerva kod
Centralne banke
32.463
-
-
-
-
-
32.463
banaka
-
-
-
-
-
-
-
komitenata
78.400
21.690
157.566
166.161
65.553
-
489.370
Finansijska imovina
-
11
11
11
-
383
417
Nekretnine i oprema
-
-
-
-
-
9.599
9.599
-
-
-
-
-
3.552
3.552
Ostala aktiva
-
-
-
-
-
4.150
4.150
-
-
-
-
-
1.292
1.292
135.998
21.701
157.577
166.172
65.553
30.813
577.815
25.756
1.200
12.208
25.412
1.822
-
66.398
Depoziti komitenata
145.111
23.768
90.869
95.248
1.202
-
356.198
5
18
62.403
-
-
-
62.426
4.040
-
-
-
-
-
4.040
Ostale obaveze
-
-
-
-
-
2.086
2.086
-
-
-
-
-
90
90
Odložene poreske
obaveze
-
-
-
-
-
125
125
Rezervisanja
-
-
-
-
-
1.098
1.098
Kapital
-
-
-
-
-
85.354
85.354
174.922
24.986
165.480
120.660
3.024
88.753
577.815
AKTIVA
Ukupno aktiva
OBAVEZE I KAPITAL
Uzeti krediti
51
Prosečne kamatne stope
U sljedećoj tabeli prikazane su prosječne kamatne
stope obračunate kao ponderisani prosjek za period
izvještavanja za finansijske instrumente:
2014.
2013.
%
%
Novčana sredstva i sredstva kod Centralne banke
0,03
0,03
0,08
0,24
6,84
7,48
Dužničke hartije od vrijednosti
5,75
4,02
2,98
2,39
Depoziti komitenata
2,49
2,94
2,11
2,15
3,96
4,42
OBAVEZE I KAPITAL
Uzeti krediti
4.3. Rizik likvidnosti
Rizik likvidnosti nastaje pri finansiranju aktivnosti Banke
i upravljanju pozicijama. Uključuje i rizik nemogućnosti
finansiranja imovine po odgovarajućim rokovima
dospijeća i stopama te rizik nemogućnosti likvidacije
imovine po odgovarajućoj cijeni i u odgovarajućem roku.
Banka ima pristup raznovrsnim izvorima finansiranja.
Sredstva se prikupljaju putem velikog broja instrumenata uključujući različite vrste depozita građana i pravnih
lica, uzete kredite i akcionarski kapital. To povećava
fleksibilnost finansiranja, ograničava zavisnost o bilo
kojem pojedinačnom izvoru i uopšte umanjuje trošak
finansiranja.
Banka nastoji održavati ravnotežu između kontinuiteta finansiranja i fleksibilnosti korišćenjem obaveza
različitih dospijeća. Banka kontinuirano procjenjuje rizik
likvidnosti identifikujući i prateći promjene u finansiranju koje su potrebne za dostizanje poslovnih ciljeva.
Nadalje, Banka drži portfolio likvidne imovine kao dio
svoje strategije upravljanja rizikom likvidnosti.
Tabele u nastavku prikazuju ukupne iznose nediskontovanih ugovorenih finansijskih obaveza na dan 31. decembra 2014. i 2013. godine
Ukupno očekivani odliv
Do 1 meseca
‘000 KM
1 do 3
meseca
‘000 KM
3 meseca do 1
godine
‘000 KM
1 do 5
godina
‘000 KM
Preko 5
godina
‘000 KM
Ukupno
‘000 KM
Knjigovodstvena
vrijednost
‘000 KM
33.108
3.829
25.965
23.504
4.706
91.112
84.862
OBAVEZE
52
Do 1 meseca
‘000 KM
1 do 3
meseca
‘000 KM
3 meseca do 1
godine
‘000 KM
1 do 5
godina
‘000 KM
Preko 5
godina
‘000 KM
Ukupno
‘000 KM
Knjigovodstvena
vrijednost
‘000 KM
Depoziti komitenata
228.837
36.261
141.590
176.921
1.243
584.853
570.370
818
2.485
8.658
46.914
31.289
90.164
75.522
51
25
113
4.151
-
4.340
4.039
262.815
42.599
176.326
251.490
37.239
770.469
734.793
Do 1 meseca
‘000 KM
1 do 3
meseca
‘000 KM
3 meseca do 1
godine
‘000 KM
1 do 5
godina
‘000 KM
Preko 5
godina
‘000 KM
Ukupno
‘000 KM
Knjigovodstvena
vrijednost
‘000 KM
19.913
2.729
17.738
28.794
1.933
71.107
66.398
111.100
32.026
119.217
104.106
1.369
367.819
356.198
Uzeti krediti
111
2.323
7.362
33.971
31.305
75.072
62.426
53
27
120
4.320
-
4.520
4.040
131.177
37.105
144.437
171.191
34.607
518.518
489.062
Uzeti krediti
OBAVEZE
Depoziti komitenata
4.4. Fer vrijednosti finansijske imovine i obaveza
Fer vrijednost predstavlja iznos za koji se neka imovina
može razmjeniti ili obaveza izmiriti između obavještenih i
voljnih strana u uobičajenim tržišnim uslovima. Gdje su informacije dostupne, fer vrijednosti se zasnivaju na tržišnim
cijenama. Međutim, za značajan dio finansijskih instrumenata Banke ne postoje lako dostupne tržišne cijene. U uslovima kada tržišne cijene nisu lako dostupne, fer vrijednost
se procjenjuje korišćenjem modela diskontovanih novčanih
tokova ili ostalim prikladnim tehnikama određivanja cijena. Promjene u pripadajućim pretpostavkama, uključujući
diskontne stope i procijenjene buduće novčane tokove,
značajno utiču na procjene. Zato se izračunate fer tržišne
procjene možda ne mogu realizovati pri prodaji finansijskih
instrumenata u tekućem periodu, posebno uzimajući u
obzir uticaj globalne finansijske krize i nedostatka likvidnog tržišta u Republici Srpskoj.
Tabela u nastavku sažeto prikazuje knjigovodstvene iznose
i fer vrijednosti finansijske imovine i obaveza koji u bilansu
Banke nisu uključeni po fer vrijednosti:
53
Knjigovodstvena vrijednost
Fer vrijednost
31.12.2014.
‘000 KM
31.12.2013.
‘000 KM
31.12.2014.
‘000 KM
31.12.2013.
‘000 KM
7.000
-
7.000
-
602.396
489.370
611.205
495.854
Ukupno
609.396
489.370
618.205
495.854
84.862
66.398
85.767
66.774
570.370
356.198
571.296
357.036
75.522
62.426
75.522
62.246
4.039
4.040
4.039
4.040
734.793
489.062
736.624
490.096
Finansijska imovina
Finansijske obaveze
Depoziti banaka i drugih fin.institucija
Depoziti komitenata
Uzeti krediti
Ukupno
Krediti i potraživanja od komitenata umanjeni su za ispravku vrijednosti. Procijenjena fer vrijednost kredita i
potraživanja predstavlja diskontovani iznos očekivanih
procijenjenih budućih novčanih tokova. Očekivani budući
novčani tokovi diskontuju se trenutno važećim tržišnim
stopama s ciljem određivanja njihove fer vrijednosti. Fer
vrijednost plasmana po promjenjivoj stopi odgovara njihovoj knjigovodstvenoj vrijednosti. Očekivani budući gubici
ne uzimaju se u obzir niti se rade prilagođavanja za nesigurnost naplate (uključujući vremenske rokove) dospjelih i
reprogramiranih izloženosti, kao i nedospjelih izloženosti
koje zahtijevaju pojačano praćenje.
Depoziti banaka i drugih finansijskih institucija i depoziti
komitenata
Za depozite po viđenju i depozite koji nemaju definisano
dospijeće, fer vrijednost je iznos plativ po viđenju na dan
bilansa. Procijenjena fer vrijednost depozita sa fiksnim
dospijećem zasniva se na diskontovanim novčanim tokovima prema trenutno važećim kamatnim stopama za de-
54
pozite sličnog preostalog dospijeća. Vrijednost dugoročnih
odnosa sa deponentima ne uzima se u obzir kod procjene
fer vrijednosti. Uzeti krediti
Fer vrijednost uzetih kredita sa varijabilnom kamatnom
stopom koja se redovno mijenja, sa neznatnom promjenom kreditnog rizika približno predstavlja njihovu
knjigovodstvenu vrijednost. Fer vrijednost uzetih kredita
sa fiksnom kamatnom stopom određuje se analizom diskontovanih budućih novčanih tokova, koristeći kamatnu
stopu koja se trenutno nudi za kredite sa sličnim uslovima i
dužnicima sa sličnim kreditnim bonitetom.
Fer vrijednost subordiniranih obaveza sa varijabilnom kamatnom stopom koja se redovno mijenja, sa neznatnom
promjenom kreditnog rizika približno predstavlja njihovu
knjigovodstvenu vrijednost.
Nivoi fer vrijednosti imovine i obaveza Banke u skladu sa
IFRS 13 prikazani su u tabeli ispod:
31.12.2014.
31.12.2013.
Nivoi fer vrijednosti
Nivoi fer vrijednosti
L1
‘000 KM
L2
‘000 KM
L3
‘000 KM
L1
‘000 KM
L2
‘000 KM
L3
‘000 KM
-
7.000
-
-
-
-
-
611.205
-
-
495.854
-
Ukupno
-
618.205
-
-
495.854
-
Depoziti banaka i drugih fin. institucija
-
85.767
-
-
66.774
-
Depoziti komitenata
-
571.296
-
-
357.036
-
Uzeti krediti
-
75.522
-
-
62.246
-
-
4.039
-
-
4.040
-
Ukupno
-
736.624
-
-
490.096
-
Finansijska imovina
Finansijske obaveze
4.5. Operativni rizik
• čuvati sposobnost Banke da može da osigurava povrat
akcionarima i dobit drugima koji posjeduju udio;
Banka je izložena operativnim rizicima u svim svojim poslovnim aktivnostima. Banka nastoji upravljati operativnim
rizicima prema definisanim načelima i politikama na nivou
Banke i SE AG Grupe, a u svrhu ublažavanja i izbjegavanja
operativnih rizika.
Banka svoje standarde za upravljanje operativnim rizicima
usklađuje sa smjernicama Grupe i lokalnim regulatornim
zahtjevima. To uključuje prikupljanje podataka o štetnim
događajima u vezi sa operativnim rizicima, praćenje
ključnih indikatora operativnih rizika, procjenu operativnih
rizika pri donošenju odluka o poslovnim promjenama, te
izvještavanje rukovodstva o rezultatima upravljanja operativnim rizicima.
4.6. Upravljanje kapitalom
Ciljevi Banke pri upravljanju kapitalom, koji je širi koncept
od “akcionarskog kapitala” iz bilansa stanja, jesu:
• biti u skladu sa kapitalnim uslovima koje su postavili
regulatori bankarskog tržišta u domaćem okruženju;
• održati jaku kapitalnu osnovu u cilju razvoja poslovanja.
Adekvatnost i stanje kapitala se redovno nadgleda od
strane Odbora za upravljanje aktivom i pasivom i Uprave
Banke na osnovu odgovarajućih internih akata i regulative
koju propisuje Agencija.
U skladu sa Odlukom o minimalnim standardima za upravljanje operativnim rizikom Agencije, objavljenom u toku
2008. godine, Banka je sa 31. martom 2009. godine počela
sa obračunom kapitalnog zahtjeva za operativni rizik.
Prema pomenutoj Odluci, Banka je dužna da uspostavi
sistem za upravljanje operativnim rizikom, koji, kao minimum, između ostalog, mora da obuhvati i politike i procedure kojima će obezbijediti formiranje iznosa minimalnog
adekvatnog kapitala za zaštitu od nastanka gubitaka po
osnovu operativnog rizika.
U narednoj tabeli je kratak prikaz sastava regulatornog
kapitala, vrijednosti rizikom ponderisane imovine i obračun
stope adekvatnosti kapitala Banke, a pripremljen je u skladu sa zahtjevima Agencije za bankarstvo Republike Srpske:
55
31.12.2014.
‘000 KM
31.12.2013.
‘000 KM
Obične akcije
62.198
38.728
Emisiona premija
15.235
15.235
Opšte zakonske rezerve
3.022
2.892
Ostale rezerve formirane iz dobiti nakon oporezivanja na osnovu odluke
skupštine akcionara
8.065
8.065
7.102
4.612
(4.696)
(3.552)
Ukupno osnovni kapital
90.926
65.980
13.824
10.614
-
2.607
1.113
1.124
4.000
4.000
Ukupno dopunski kapital
18.937
18.345
(11.422)
(9.545)
98.441
74.780
Rizikom ponderisana aktiva
655.731
547.451
Ponderisani operativni rizik
36.817
32.195
692.548
579.646
Stopa neto kapitala u odnosu na ukupan ponderisani rizik
14,21%
12,90%
Stopa osnovnog kapitala u odnosu na ukupan ponderisani rizik
13,13%
11,38%
Neraspoređena dobit iz ranijih godina
Dopunski kapital
Opšte rezerve – ABRS regulativa
Revalorizacione rezerve
Nedostajuće rezerve po zahtjevu regulatora (napomena 5a)
Neto kapital po ABRS regulativi
Ukupni ponderisani rizik
Minimalna adekvatnost kapitala prema zahtjevima
Agencije iznosi 12%.
Nedostajuće rezerve u okviru kapitala se odnose na razliku između rezerve obračunate u skladu sa propisima
Agencije i rezerve obračunate u skladu sa MSFI.
Podaci sa 31. decembrom 2013. godine su prikazani
prema novoj odluci o minimalnim standardima za upravljanje kapitalom i kapitalnoj zaštiti, koja se primjenjuje od 30. septembra 2014. godine. U odnosu na prethodnu regulativu: pozitivne revalorizacione rezerve
su prebačene iz osnovnog u dopunski kapital, a dobit
tekuće godine se može uključiti u obračun adekvatnosti
56
kapitala tek nakon odluke skupštine akcionara o raspodjeli dobiti.
5. RAČUNOVODSTVENE PROCJENE
I PRETPOSTAVKE U PRIMJENI
RAČUNOVODSTVENIH POLITIKA
Banka radi procjene i pretpostavke o neizvjesnim
događajima, uključujući procjene i pretpostavke o
budućnosti. Takve računovodstvene pretpostavke i
procjene se redovno provjeravaju, a zasnivaju se na istorijskom iskustvu i ostalim faktorima, kao što su očekivani
tok budućih događaja koji se mogu realno pretpostaviti
u postojećim uslovima, ali i pored toga, neizbježno predstavljaju izvore neizvjesnosti procjena. Procjena gubitaka
od umanjenja vrijednosti portfolija Banke izloženog kreditnom riziku predstavlja najznačajniji izvor neizvjesnosti
procjena. Ovaj i ostali ključni izvori neizvjesnosti procjena,
koji nose znatan rizik mogućih značajnih prilagođavanja
knjigovodstvene vrijednosti imovine i obaveza u sljedećoj
poslovnoj godini, opisani su u nastavku.
(a) Gubici od umanjenja vrijednosti kredita i
potraživanja
Banka kontinuirano prati kreditnu sposobnost svojih
komitenata. Potreba za umanjenjem vrijednosti bilansne i
vanbilansne izloženosti Banke kreditnom riziku se procjenjuje mjesečno.
Gubici od umanjenja vrijednosti uglavnom se priznaju u
odnosu na knjigovodstvenu vrijednost kredita pravnim
i fizičkim licima (kao što je sažeto u napomeni 18), rezervisanja za obaveze i troškove koje proizlaze iz vanbilansne izloženosti komitentima, uglavnom u vidu garancija i
akreditiva (sažeto u napomeni 32) te umanjenja vrijednosti
novčanih sredstava (napomena 15) kredita i potraživanja
banaka (napomena 17), finansijske imovine (napomena 19) i
obračunate kamate i ostale aktive (napomena 22).
Umanjenja vrijednosti se takođe razmatraju za kreditnu
izloženost od banaka te za ostalu imovinu koja se ne vodi
po fer vrijednosti, gdje primarni rizik umanjenja nije kreditni rizik.
Finansijska imovina koja se vodi po amortizovanom trošku
Banka procjenjuje umanjenje vrijednosti na individualnoj
osnovi za sve izloženosti za koje postoje objektivni dokazi
o obezvređivanju potraživanja. Imovina koja nije materijalno značajna razmatra se na grupnoj (portfolio) osnovi
radi umanjenja vrijedosti.
Banka procjenjuje umanjenja vrijednosti u slučajevima
kada prosudi da dostupni podaci ukazuju na vjerovatnoću
mjerljivog umanjenja budućih procijenjenih gotovinskih tokova imovine ili grupa imovine. Kao dokaz se uzima neredovna otplata ili ostale indikacije finansijskih poteškoća
korisnika kredita te nepovoljne promjene u ekonomskim
uslovima u kojima zajmoprimci posluju, u vrijednosti ili naplativosti instrumenata osiguranja, kada se te promjene
mogu povezati s navedenim nepoštovanjem uslova.
Napomena
2014.
‘000 KM
2013.
‘000 KM
Novčana sredstva
15
11
11
17
-
-
18
26.095
22.452
Finansijska imovina
19
-
1
Ostala aktiva
22
1.253
1.126
Rezervisanja za vanbilansnu izloženost
30
563
321
27.922
23.911
Sažetak ispravke vrijednosti (MSFI)
Pored navedenih umanjenja u skladu sa MSFI Banka takođe
procjenjuje umanjenja u skladu sa regulativom Agencije,
gdje se razlika u odnosu na MSFI umanjenje priznaje kao
rezerva za kreditne gubitke po regulatornom zahtjevu u
poziciji kapitala i rezervi. Sljedeća tabela sumira umanjenje
vrijednosti u skladu sa Agencijom:
57
2014.
‘000 KM
2013.
‘000 KM
48.497
43.756
2.939
1.789
51.436
45.546
2014.
‘000 KM
2013.
‘000 KM
Rezervacija za umanjenje vrijednosti prema ABRS
51.436
45.547
Rezervacija za umanjenje vrijednosti prema MSFI
27.922
23.910
Razlika na kraju izvještajnog perioda
23.514
21.636
Razlika iz prethodnog perioda
12.092
12.092
Zahtjevana dodatna rezervisanja
11.422
9.544
Sažetak rezervacija prema ABRS
Regulatorna rezerva za kreditne gubitke na dan 31. decembar:
Na osnovu instrukcija Agencije, počev od 31.12.2014. godine,
banke nisu u obavezi vršiti pokriće nedostajućih rezervi
po regulatornom zahtjevu iz dobiti. Iznos nedostajućih
rezervi po regulatornom zahtjevu koji je pokriven iz dobiti
u 2011., 2013. i 2014. godini Banka može uključiti u osnovni
kapital. Ove rezerve mogu se koristiti za pokriće gubitka,
povećanje zakonskih rezervi ili dokapitalizaciju Banke.
Banka uzima u obzir zajednički učinak nekoliko događaja
kada ocjenjuje umanjenje, te koristi iskustvo u procjeni
u slučajevima kada su razmotreni podaci potrebni za
procjenu umanjenja ograničeni.
Krajem godine, bruto vrijednost umanjenih kredita
i potraživanja (neprihodujući krediti – NPL) te stope
priznatih umanjenja, bili su kako slijedi:
2014.
‘000 KM
Bruto izloženost
Ispravka vrijednosti
Stopa umanjenja
Pravna lica
Fizička lica
Ukupno
Pravna lica
Fizička lica
Ukupno
42.906
14.959
57.865
32.165
14.826
46.991
(15.002)
(8.404)
(23.406)
(11.426)
(8.173)
(19.599)
35%
56%
40%
36%
55%
42%
Svako dodatno povećanje stope umanjenja bruto
neprihodujuće izloženosti za jedan procentni poen
bruto neprihodujuće izloženosti koje su gore prikazane
na dan 31. decembra 2014.godine, imalo bi za posljedicu
povećanje gubitka od umanjena vrijednosti u iznosu od
587 hiljada KM (2013.: 470 hiljada KM).
58
2013.
Pored pojedinačno i grupno identifikovanih gubitaka
za neprihodujuće kredite, kao što je objašnjeno u paragrafu iznad, Banka takođe priznaje gubitke od umanjenja vrijednosti za koje se zna da postoje na datum bilansa, a koji nisu bili posebno identifikovani (portfolio
ispravka vrijednosti).
Pregled nastalih a neuočenih umanjenja vrijednosti po
bruto kreditima i vanbilansnoj izloženosti kreditnom
riziku dat je u sljedećoj tabeli:
2014.
‘000 KM
2013.
‘000 KM
2.689
2.853
511
291
3.200
3.144
Bruto krediti
628.491
511.822
Vanbilansne izloženosti kreditnom riziku
152.975
123.938
781.466
635.760
Nastala a neuočena umanjenja vrijednosti bruto kredita prema bruto kreditima
0,43%
0,56%
Nastala a neuočena umanjenja vrijednosti vanbilansnih izloženosti kreditnom
riziku prema vanbilansnim izloženostima kreditnom riziku
0,33%
0,33%
Nastala a neuočena umanjenja vrijednosti bruto
kredita i vanbilansa prema bruto kreditima i vanbilansu
0,41%
0,52%
Nastala a neuočena umanjenja vrijednosti bruto kredita
Nastala a neuočena umanjenja vrijednosti
vanbilansnih izloženosti kreditnom riziku
Ukupno nastala a neuočena umanjenja vrijednosti bruto kredita i vanbilansa
Ukupno bruto krediti i vanbilans
(b) Oporezivanje
(d) Sudski sporovi
Banka formira poresku obavezu u skladu s poreskim zakonima Republike Srpske. Poreska prijava podložna je
odobravanju od strane poreskih vlasti koje imaju pravo
naknadno pregledati poslovne knjige poreskog obveznika. Tumačenje poreskih zakona od strane poreskih vlasti
u odnosu na transakcije i aktivnosti Banke mogu se razlikovati od tumačenja rukovodstva. Kao rezultat iznijetog, transakcije mogu biti osporene od strane poreskih
vlasti i Banci može biti određen dodatni iznos poreza,
kazni i kamata. U skladu sa Zakonom o poreskoj upravi
Republike Srpske, period zastarjelosti poreske obaveze
je pet godina. To praktično znači da poreske vlasti imaju
prava da odrede plaćanje neizmirenih obaveza u roku
od pet godina od trenutka kada je obaveza nastala.
Banka sprovodi pojedinačnu procjenu svih sudskih sporova. Iznos rezervisanja Banka određuje na osnovu profesionalnih pravnih savjeta.
Kao što je navedeno u napomeni 30, Banka je na dan
31. decembar 2014. godine rezervisala 143 hiljade KM za
sudske sporove (2013.: 128 hiljada KM), što rukovodstvo
procjenjuje dovoljnim.
6. IZVJEŠTAVANJE PO SEGMENTIMA
Segmenti prepoznati za potrebe izvještavanja po segmentima uključuju:
1 „Retail“: poslovanje sa fizičkim licima, preduzetnicima i malim i srednjim preduzećima;
(c) Regulatorni zahtjevi
Agencija je ovlašćena da vrši inspekcije poslovanja
Društva i zahtijeva izmjene knjigovodstvene vrijednosti
imovine, obaveza i kapitala, u skladu sa odgovarajućom
regulativom.
2 „Corporate“: poslovanje sa velikim preduzećima,
javnim sektorom i javnim preuzećima, nebankarskim
finansijskim institucijama;
59
3 „Finansijska tržišta i ALM“: Finansijska tržišta i Upravljanje aktivom i pasivom („ALM“) i
Pri mjerenju poslovnih rezultata primjenjuju se interne
cijene bazirane na specifičnim cijenama, primjerene
valute i ročnosti sa ugrađenim dodatnim usklađivanjima.
4 „Centrala“: kapital i rezerve, ulaganja u druga pravna lica i ostale vlasničke udjele, te ostala imovina i
obaveze koji nisu pridruženi drugim segmentima.
Metodologija alokacije prihoda i troškova po segmentima je ista u obe prikazane godine:
Izvještaji po segmentima pripremljeni su u skladu sa
upravljačkim izvještajima.
Retail
‘000 KM
Corporate
‘000 KM
Finansijska
tržišta i ALM
‘000 KM
Centrala
‘000 KM
Ukupno
‘000 KM
17.193
11.759
(1.759)
-
27.193
6.333
3.497
-
-
9.829
Neto kursne razlike
-
-
(27)
-
(27)
-
-
-
144
144
Ukupno prihodi iz poslovanja
23.525
15.256
(1.786)
144
37.193
(1.988)
(5.086)
(18)
-
(7.092)
(10.422)
(1.106)
(449)
(13.749)
(25.726)
11.115
9.064
(2.253)
(13.605)
4.321
-
-
-
(846)
(846)
31. decembar 2014.
Rezultat segmenta
Porez na dobit
11.115
9.064
(2.253)
(14.451)
3.475
Ukupno aktiva
328.853
284.400
226.801
11.716
851.770
310.546
322.303
216.028
2.893
851.770
Retail
‘000 KM
Corporate
‘000 KM
Finansijska
tržišta i ALM
‘000 KM
Centrala
‘000 KM
Ukupno
‘000 KM
14.236
11.588
(2.443)
-
23.381
5.118
2.909
-
-
8.027
Neto kursne razlike
-
-
88
-
88
-
-
-
421
421
Ukupno prihodi iz poslovanja
19.354
14.497
(2.355)
421
31.917
(4.025)
(3.388)
(6)
(312)
(7.731)
(8.506)
(1.175)
(339)
(10.827)
(20.847)
6.823
9.934
(2.700)
(10.718)
3.339
31. decembar 2013.
Rezultat segmenta
60
Retail
‘000 KM
Corporate
‘000 KM
Finansijska
tržišta i ALM
‘000 KM
Centrala
‘000 KM
Ukupno
‘000 KM
-
-
-
(732)
(732)
6.824
9.934
(2.700)
(11.450)
2.607
Ukupno aktiva
261.725
236.199
69.587
10.303
577.815
239.145
166.478
85.734
86.189
577.815
31. decembar 2013.
Porez na dobit
7. PRIHOD I RASHOD OD KAMATA
a) Prihod od kamata
2014.
‘000 KM
Novčana sredstva i obavezna rezerva kod Centralne banke
2013.
‘000 KM
28
13
192
120
37.203
31.450
1.925
1.590
7
13
2.633
2.614
1
59
41.989
35.859
2014.
‘000 KM
2013.
‘000 KM
2.073
2.626
Depoziti komitenata
11.259
8.395
1.305
1.299
159
158
14.796
12.478
Naknade po osnovu odobravanja kredita
Dividenda
Prihodi od kamata po osnovu obezvrijeđenih kredita
Ostali prihodi od kamata i slični prihodi
b) Rashod od kamata
Uzeti krediti od fondova Republike Srpske
61
8. PRIHOD I RASHOD OD
NAKNADA I PROVIZIJA
a) Prihod od naknada i provizija
2014.
‘000 KM
2013.
‘000 KM
Usluge platnog prometa u zemlji
2.239
1.845
Usluge platnog prometa u inostranstvu
1.334
1.169
Provizije po izdatim garancijama i vanbilansnim stavkama
1.283
1.297
Mjenjački poslovi
3.105
2.041
Naknade i provizije po kreditnim karticama
1.837
1.262
Naknade i provizije za vođenje računa
1.613
1.116
673
769
12.084
9.499
2014.
‘000 KM
2013.
‘000 KM
244
170
69
52
Devizni transferi sa Centralnom bankom
-
10
Naknade po osnovu kupoprodaje deviza
1.054
592
Naknade po poslovima platnih kartica
691
511
Ostale naknade i provizije
197
137
2.255
1.472
2014.
‘000 KM
2013.
‘000 KM
Ostale naknade i provizije
b) Rashod od naknada i provizija
Usluge platnog prometa u zemlji
Usluge platnog prometa u inostranstvu
9. OSTALI POSLOVNI PRIHOD
Prihod od prodaje nekretnina i opreme
62
3
6
Prihod od smanjenja obaveza
69
314
Ostalo
72
101
144
421
10. GUBICI OD UMANJENJA
VRIJEDNOSTI I REZERVISANJA
2014.
‘000 KM
2013.
‘000 KM
Novčana sredstva (napomena 15)
-
4
Krediti i potraživanja od banaka (napomena 17)
-
(33)
6.527
7.015
-
(1)
156
281
(1)
8
410
456
7.092
7.731
2014.
‘000 KM
2013.
‘000 KM
Neto lična primanja
5.378
4.404
Porezi i doprinosi na neto lična primanja
3.873
3.274
Ostale naknade zaposlenima
1.685
1.161
10.936
8.839
2014.
‘000 KM
2013.
‘000 KM
1.376
982
924
632
2.300
1.614
Krediti i potraživanja od komitenata (napomena 18)
Finansijska imovina (napomena 19)
Ostala aktiva (napomena 22)
Kursne razlike
Rezervisanja (napomena 30)
11. TROŠKOVI ZAPOSLENIH
12. TROŠKOVI AMORTIZACIJE
Amortizacija nekretnina i opreme (napomena 20)
Amortizacija nematerijalne imovine (napomena 21)
63
13. STALI POSLOVNI RASHODI
2014.
‘000 KM
2013.
‘000 KM
Troškovi materijala i usluga
3.120
2.615
Troškovi komunikacija
1.021
916
711
827
Troškovi zakupa
1.625
1.420
Troškovi osiguranja
1.974
1.667
86
81
Indirektni porezi i doprinosi
735
585
Konsultantske usluge
849
691
Troškovi revizije i advokatskih usluga
475
427
Troškovi supervizije banaka
505
434
1.389
731
12.490
10.394
2014.
‘000 KM
2013.
‘000 KM
847
733
(1)
(1)
846
732
4.321
3.339
Porez na dobit po stopi od 10%
432
334
Umanjenja vrijednosti kredita i ostalih sredstava koji se ne priznaju u
poreske svrhe i ostali troškovi
592
542
(8)
(14)
(169)
(147)
846
732
19,6%
20,9%
Troškovi marketinga i komunikacija
Administrativni troškovi
Ostalo
14. POREZ NA DOBIT
Tekući porez na dobit
Odloženi porez na dobit (napomena 29)
Usaglašavanje poreza na dobit
Računovodstvena dobit prije poreza
Prihod oslobođen poreza
Umanjenja vrijednosti kredita i ostalih sredstava koji se priznaju u
poreske svrhe (20% korigovane poreske osnovice)
Tekući porez na dobit
Efektivna poreska stopa %
64
15. NOVČANA SREDSTVA
31.12.2014.
‘000 KM
31.12.2013.
‘000 KM
Novčana sredstva
16.071
11.829
Tekući računi kod drugih banaka
74.582
22.202
Sredstva kod Centralne banke
81.996
2.952
172.649
36.983
(11)
(11)
172.638
36.972
2014.
‘000 KM
2013.
‘000 KM
Bruto novčana sredstva i sredstva kod Centralne banke
Neto novčana sredstva i sredstva kod Centralne banke
Kretanja u rezervisanjima:
Stanje na dan 1. januara
11
7
Povećanje rezervisanja
35
28
(35)
(24)
Neto gubici od umanjenja vrijednosti priznati u izvještaju
o sveobuhvatnoj dobiti
-
4
Stanje na dan 31. decembra
11
11
31.12.2014.
‘000 KM
31.12.2013.
‘000 KM
47.017
32.463
Ukidanje rezervisanja
16. OBAVEZNA REZERVA KOD
CENTRALNE BANKE
Centralna banka Bosne i Hercegovine („Centralna
banka“) je za banke u BiH propisala način obračuna i
održavanja obavezne rezerve, te visinu i način plaćanja
naknade za iznos obavezne rezerve i iznos sredstava na
računu kod Centralne banke preko obavezne rezerve.
Osnovicu za obračun obavezne rezerve predstavlja prosječno stanje depozita i pozajmljenih sredstava u KM i stranim valutama u toku desetodnevnog
obračunskog perioda. Dio osnovice u stranim valutama Banka izražava u KM i obračunava prema kursnoj
listi Centralne banke koja je važila u vrijeme trajanja
obračunskog perioda.
U osnovicu za obračun obavezne rezerve ne ulaze:
• pasivni podbilans;
• stanje računa jedne banke kod druge banke, a koje
imaju račun rezervi kod Centralne banke;
• pozajmljena sredstva koja Banka, na osnovu pisanog ugovora posudi od nerezidenata, počev od 1.
novembra. 2008. godine;
• depoziti vlade i lica (rezidenata) namijenjena za razvojne projekte.
65
Banka je obavezna držati na računu rezervi kod Centralne banke najmanje 10% (2013.: 10%) na depozite i pozajmljena sredstva sa ugovorenim rokom dospijeća do
jedne godine, a 7% (2013.: 7%) na depozite i pozajmljena
sredstva sa ugovorenim rokom dospijeća preko jedne
godine.
• na iznos obavezne rezerve 70% od stope koja se
utvrđuje na osnovu ponderisanog prosjeka kamatnih stopa koje je u istom periodu na tržištu ostvarila
Centralna banka na depozite investirane do mjesec
dana (u 2014. godini ova stopa se kretala od 0% do
0,147%);
Centralna banka obračunava kamatu na sredstva kako
slijedi:
• na iznos sredstava iznad obavezne rezerve 90%
od stope koja se utvrđuje na osnovu ponderisanog
prosjeka kamatnih stopa koje je u istom periodu na
tržištu ostvarila Centralna banka na depozite investirane do mjesec dana (u 2014. godini ova stopa se
kretala od 0% do 0,189%).
17. KREDITI I POTRAŽIVANJA
OD BANAKA
31.12.2014.
‘000 KM
31.12.2013.
‘000 KM
7.000
-
-
-
7.000
-
2014.
‘000 KM
2013.
‘000 KM
-
33
-
-
-
(33)
-
(33)
-
-
Bruto krediti i potraživanja do tri mjeseca
Neto krediti i potraživanja od banaka do tri mjeseca
66
18. KREDITI I POTRAŽIVANJA
OD KOMITENATA
31.12.2014.
‘000 KM
31.12.2013.
‘000 KM
260.681
202.547
Krediti preduzećima
367.810
309.275
Bruto krediti i potraživanja od komitenata
628.491
511.822
(26.095)
(22.452)
Neto krediti i potraživanja od komitenata
602.396
489.370
2014.
‘000 KM
2013.
‘000 KM
22.452
18.074
20.626
17.976
(14.099)
(10.962)
6.527
7.014
(2.633)
(2.614)
(251)
(22)
26.095
22.452
31.12.2014.
‘000 KM
31.12.2013.
‘000 KM
12
34
24
24
Banjalučka berza a.d., Banja Luka
252
252
Centralni registar HoV a.d., Banja Luka
107
107
Promjene fer vrijednosti rezervisanja
Indirektni otpisi
19. FINANSIJSKA IMOVINA
Finansijska imovina koja se drži do dospijeća,
dužničke hartije od vrijednosti, kotirane
Obveznice Opštine Gradiška
Finansijska imovina raspoloživa za prodaju, vlasničke
hartije od vrijednosti, nekotirane
S.W.I.F.T., Le Hulpe, Belgija
67
31.12.2014.
‘000 KM
31.12.2013.
‘000 KM
383
383
395
418
(1)
(1)
394
417
Bruto finansijska imovina
Neto finansijska imovina
Banka je u toku 2014. godine stekla učešće u firmi Super
Kartica d.o.o Beograd, Srbija od 13,01%. Vrijednost udjela
je sa 31. decembrom 2014. godine iznosilo 469.57 KM.
U pogledu hijerarhijskih nivoa, finansijska sredstva
raspoloživa za prodaju se mogu svrstati u treći nivo.
20. NEKRETNINE I OPREMA
Zgrade
‘000 KM
Oprema
i ostala
sredstva
‘000 KM
Investicije
u toku
‘000 KM
Stalna sredstva van
upotrebe
‘000 KM
Ukupno
‘000 KM
3.778
8.434
258
295
12.765
Povećanje
-
-
3.445
-
3.445
Prodaja i otpisi
-
(959)
(11)
-
(970)
382
2.478
(2.870)
-
(10)
Stanje na dan 31. decembar 2013.
4.160
9.953
822
295
15.240
Stanje na dan 1. januar 2014.
4.160
9.953
822
295
15.240
Povećanje
-
-
3.651
-
3.651
Prodaja i otpisi
-
(779)
(185)
-
(964)
309
3.158
(3.467)
-
-
4.469
12.332
821
295
17.917
-
5.591
-
-
5.591
53
929
-
-
982
-
(942)
-
-
(942)
53
5.578
-
-
5.631
53
5.578
-
-
5.631
Trošak za godinu
59
1.317
-
-
1.376
-
(695)
-
-
(695)
Nabavna vrijednost
Prenosi u upotrebu
Prenosi u upotrebu
Akumulirana amortizacija
Trošak za godinu
Prodaja i otpisi
Prodaja i otpisi
68
Zgrade
‘000 KM
Oprema
i ostala
sredstva
‘000 KM
Investicije
u toku
‘000 KM
Stalna sredstva van
upotrebe
‘000 KM
Ukupno
‘000 KM
112
6.200
-
-
6.312
4.107
4.375
822
295
9.599
4.357
6.132
821
295
11.605
21. NEMATERIJALNA IMOVINA
Softver
‘000 KM
Ulaganja u
tuđa sredstva
‘000 KM
Investicije
u toku
‘000 KM
Ukupno
‘000 KM
2.303
1.470
786
4.559
Povećanje
-
-
2.297
2.297
Prodaja i otpisi
-
(186)
-
(186)
1.583
1.220
(2.803)
-
3.886
2.504
280
6.670
3.886
2.504
280
6.670
-
-
2.122
2.122
Prodaja i otpisi
(40)
(209)
(60)
(309)
Prenosi u upotrebu
702
1.125
(1.827)
6
4.548
3.420
516
8.438
1.519
1.144
-
2.663
414
218
-
632
-
(177)
-
(177)
1.933
1.185
-
3.118
1.933
1.185
-
3.118
Trošak za godinu
607
317
-
924
Prodaja i otpisi
(40)
(209)
-
(249)
2.500
1.293
-
3.793
Nabavna vrijednost
Prenosi u upotrebu
Povećanje
Akumulirana amortizacija
Trošak za godinu
Prodaja i otpisi
69
Softver
‘000 KM
Ulaganja u
tuđa sredstva
‘000 KM
Investicije
u toku
‘000 KM
Ukupno
‘000 KM
1.953
1.319
280
3.552
2.048
2.127
516
4.690
22. OSTALA AKTIVA
31.12.2014.
‘000 KM
31.12.2013.
‘000 KM
Dati avansi i depoziti
833
791
Potraživanja po osnovu unaprijed plaćenih troškova
198
212
Potraživanja po kartičnom poslovanju
429
479
Vrijednosti primljene za naplatu potraživanja
300
2.096
73
63
Ostala potraživanja
2.014
1.623
Bruto ostala aktiva
3.846
5.276
(1.253)
(1.126)
Neto ostala aktiva
2.593
4.150
2014.
‘000 KM
2013.
‘000 KM
1.126
845
264
352
(108)
(71)
156
281
(29)
-
1.253
1.126
Zalihe
Indirektni otpisi
70
23. OSNOVNA SREDSTVA NAMIJENJENA PRODAJI
31.12.2014.
‘000 KM
31.12.2013.
‘000 KM
3.436
1.292
3.436
1.292
24. DEPOZITI BANAKA I DRUGIH
FINANSIJSKIH INSTITUCIJA
Depoziti banaka i drugih finansijskih institucija prema ugovornom dospijeću su kako slijedi:
31.12.2014.
‘000 KM
31.12.2013.
‘000 KM
Depoziti po viđenju
4.667
6.019
Kratkoročni depoziti
52.987
33.072
Dugoročni depoziti
27.208
27.307
84.862
66.398
31.12.2014.
‘000 KM
31.12.2013.
‘000 KM
Depoziti po viđenju
253.976
131.281
Kratkoročni depoziti
144.451
122.812
Dugoročni depoziti
171.943
102.105
570.370
356.198
31.12.2014.
‘000 KM
31.12.2013.
‘000 KM
61.265
62.408
25.DEPOZITI KOMITENATA
Depoziti komitenata prema ugovornom dospijeću su kako slijedi:
26. UZETI KREDITI
Krediti od Fonda stanovanja Republike Srpske
71
Krediti od Sberbank Europe AG, Beč
31.12.2014.
‘000 KM
31.12.2013.
‘000 KM
14.256
18
75.522
62.426
Krediti od Fonda stanovanja Republike Srpske koriste se za odobravanje stambenih kredita krajnjim korisnicima, sa
godišnjom kamatnom stopom u rasponu od 0,5 do 3% i rokom dospijeca od 5 do 20 godina, uz ugovorenu kvartalnu
otplatu.
Krediti od Sberbank Europe AG, Beč se koriste za finansiranje malih i srednjih privatnih preduzeća u Republici Srpskoj, sa godišnjom kamatnom stopom od 3M EURIBOR +2,77%.
27. SUBORDINIRANE OBAVEZE
31.12.2014.
‘000 KM
31.12.2013.
‘000 KM
4.039
4.040
4.039
4.040
Subordinirane obaveze na kraju 2014. godine se odnose na kredit u iznosu od 4.000 hiljade KM uzet od Sberbank
BH d.d. Sarajevo na period od pet godina i dospjećem u decembru 2016. godine, po stopi od 3M EURIBOR +3,70%.
28. OSTALE OBAVEZE
31.12.2014.
‘000 KM
31.12.2013.
‘000 KM
-
10
Razgraničeni prihodi
216
228
Obaveze za indirektne poreze
101
213
1.008
221
215
98
Obaveze prema dobavljačima
944
772
Obaveze po kartičnom poslovanju
266
387
121
157
2.870
2.086
Obaveze po osnovu kamata
Ostale obračunate obaveze
Obaveze za deponovane osnivačke uloge
Ostale obaveze
72
29. ODLOŽENA PORESKA OBAVEZA
Odloženi porezi su obračunati na privremene razlike po bilansnoj metodi korišćenjem zakonske poreske stope od
10% (2013.: 10%). Promjene privremenih razlika i dijelova odložene poreske obaveze u kapitalu i rezervama odnosno izvještaju o sveobuhvatnoj dobiti su prikazane kako slijedi:
2014.
‘000 KM
2013.
‘000 KM
Revalorizaciona rezerva
124
125
Neto odložena poreska obaveza
124
125
2014.
‘000 KM
2013.
‘000 KM
125
126
(1)
(1)
-
-
124
125
31.12.2014.
‘000 KM
31.12.2013.
‘000 KM
Rezervisanja za sudske sporove
143
128
563
321
Rezervisanja za neiskorišćene dane godišnjeg odmora
268
238
Rezervisanja za otpremnine
208
186
Rezervisanja za bonuse
323
222
3
3
1.508
1.098
Kretanje u odloženoj poreskoj obavezi je kako slijedi:
Smanjenje priznato u izvještaju o sveobuhvatnoj dobiti (napomena 14)
Promjena vrijednosti nekretnina
30. REZERVISANJA
Rezervisanja za ostale obaveze
Kretanje u rezervisanjima za pojedine stavke je bilo sljedeće:
73
Rezervisanja
za
sudske
sporove
‘000 KM
Rezervisanja
za vanbilansnu
izloženost
‘000 KM
Rezervisanja za
neiskorišćene
dane godišnjeg
odmora
‘000 KM
Rezervisanja
za
otpremnine
‘000 KM
Rezervisanja
za bonusea
‘000 KM
Rezervisanja
za
ostale
obaveze
‘000 KM
Ukupno
‘000
KM
123
195
176
148
-
-
642
Nova rezervisanja
u izvještaju o
sveobuhvatnoj dobiti
5
1.479
62
55
222
3
1.826
-
(1.352)
-
(17)
-
-
(1.369)
Neto priznato
u izvještaju o
5
127
62
38
222
3
456
Stanje na dan 31.
decembar 2014.
128
321
238
186
222
3
1.098
Stanje na dan 1.
januar 2013.
128
321
238
186
222
3
1.098
Nova rezervisanja
u izvještaju o
15
2.232
30
44
273
27
2.620
-
(1.989)
-
(21)
(173)
(27)
(2.209)
Neto priznato
u izvještaju o
15
242
30
23
101
-
410
143
563
268
208
323
3
1.508
Stanje na dan 1.
januar 2014.
Stanje na dan 31.
decembar 2013.
31. AKCIONARSKI KAPITAL
38.728 redovnih akcija
U aprilu 2013. godine izvršena je dokapitalizacija Banke
u iznosu od 15 miliona KM od strane akcionara Sberbank
Europe AG, Beč, Austrija. Dokapitalizacija je izvršena u
svrhu jačanja kapitalne pozicije Banke, kao i podizanja
74
31.12.2014.
‘000 KM
31.12.2013.
‘000 KM
62.198
38.728
maksimalno moguće izloženosti prema jednom ili grupi
povezanih lica.
U junu 2014. godine izvršena je dokapitalizacija Banke u iznosu od 23,47 miliona KM od strane akcionara
Sberbank Europe AG, Beč, Austrija. Dokapitalizacija je
izvršena u svrhu jačanja kapitalne pozicije Banke, kao i
podizanja maksimalno moguće izloženosti prema jednom ili grupi povezanih lica.
Akcionarski kapital Banke denominovan je u konvertibilnim markama. Nominalna vrijednost svake izdate
akcije je 1.000 KM. Sve akcije su plaćene u cijelosti.
Vlasnici Banke na kraju godine su kako slijedi:
31.12.2014.
‘000 KM
31.12.2014.
%
31.12.2013.
‘000 KM
31.12.2013.
%
Sberbank Europe AG, Beč
61.974
99,64%
38.504
99,42%
Sberbank BH dd, Sarajevo
224
0,36%
224
0,58%
62.198
100,00%
38.728
100,00%
Većinski akcionar Banke je Sberbank Europe AG sa
99,64% udjela, a krajnje matično društvo na dan 31. decembra 2014. je Sberbank Rusija, Moskva, Rusija.
Neto dobit tekuće godine (u hiljadama KM)
Prosječni broj redovnih akcija u opticaju tokom razdoblja
Neto zarada po akciji (u KM)
32. POTENCIJALNE I UGOVORENE
OBAVEZE
U nastavku je prikazana kalkulacija osnovne i razrijeđene
zarade po akciji. Kalkulacija je identična budući da Banka nema konvertibilnih obveznica niti drugih opcija koje
bi mogle povećati prosječan broj akcija.
31.12.2014.
31.12.2013.
3.475
2.607
50.463
31.228
68.87
83.45
a) Garancije, akreditivi i ugovorene obaveze
31.12.2014.
31.12.2013.
- u KM
6.555
6.470
- u stranoj valuti
14.541
12.956
40.067
32.160
11.882
12.901
210
386
Ukupno garancije i akreditivi
73.255
64.873
79.720
22.947
Plative garancije:
Činidbene garancije:
- u KM
- u stranoj valuti
Akreditivi u stranoj valuti
75
b) Sudski sporovi
Protiv Banke je pokrenuto nekoliko sudskih sporova.
Banka određuje iznos rezervisanja na osnovu profesionalnih pravnih savjeta. Odluku o nivou rezervisanja donosi Uprava Banke na preporuku Komisije za procjenu
ishoda sudskih sporova. Stanje sudskih sporova na dan
31. decembar 2014. iznosi 4.550 hiljada KM (2013.: 4.550
hiljada KM), a Banka je formirala rezervisanja u iznosu
od 143 hiljade KM (2013.: 128 hiljade KM). Mišljenje rukovodstva Banke i njenih pravnih zastupnika je da se ne
očekuju značajniji negativni ishodi sporova koji bi imali
materijalan uticaj na finansijske izvještaje Banke, i da su
formirana rezervisanja adekvatna.
31.12.2014.
31.12.2013.
152.975
87.820
33. POSLOVI U IME I ZA RAČUN
TREĆIH LICA
Banka upravlja sredstvima po poslovima u ime i za
račun trećih lica. Ova sredstva se vode u vanbilansnoj
evidenciji odvojeno od sredstava Banke. Za upravljanje sredstvima po poslovima u ime i za račun trećih
lica Banka naplaćuje naknadu. Prihodi i rashodi po
ovim sredstvima knjiže se u korist ili na teret vlasnika,
odnosno korisnika.
31.12.2014.
31.12.2013.
1.106
1.106
Komisioni plasmani – kreditiranje preduzeća INGA p.o.
-
109
Komisioni plasmani – kreditiranje poljoprivrednog stanovništva
Opštine Laktaši
4
4
1.110
1.219
Komisioni poslovi – Ugovor o posredovanju sa Ministarstvom poljoprivrede
34. ODNOSI SA POVEZANIM
LICIMA
Prema čl. 100. Zakona o bankama Republike Srpske, direktno povezana lica Banke su: njezini ključni akcionari
i njihove podružnice, pridružena društva, članovi
Nadzornog odbora, članovi Uprave (zajedno “ključno
rukovodstvo”); članovi uže porodice ključnog rukovodstva te pravna lica koje su pod kontrolom ili značajnim
uticajem ključnog rukovodstva i članova njihovih užih
porodica.
31.12.2014.
31.12.2013.
- Sberbank Rusija, Moskva, Rusija – devizni račun
24
10
- Sberbank Srbija a.d. Beograd, Srbija – devizni račun
44
160
AKTIVA
Računi kod drugih banaka
76
31.12.2014.
31.12.2013.
136
29
- Sberbank d.d. Ljubljana, Slovenija – devizni račun
3.261
75
- Sberbank d.d. Ljubljana, Slovenija – kratkoročni depozit
1.608
-
31
147
7.001
-
76
-
12.181
421
207
105
12.388
526
31.12.2014.
31.12.2013.
-
4.891
Sberbank Europe AG, Beč, Austrija – kratkoročni depoziti i obračunata
kamata
15.451
-
Sberbank Europe AG, Beč, Austrija – primljeni dugoročni krediti i
obračunata kamata
14.526
-
Sberbank BH d.d. Sarajevo – subordinirane obaveze i obračunata kamata
4.039
4.040
263
451
9.780
13.692
ALB EDV-SERVICE GMBH - obračunate obaveze po osnovu izvršenih
usluga
-
54
Banjalučka berza a.d. Banja Luka – transakcioni računi
1
-
27
-
562
-
Obračunate obaveze po osnovu izvršenih usluga (Sberbank Slovensko, Bratislava, Slovačka i Sberbank Technology, Moskva, Rusija)
53
388
Depoziti rukovodstva Banke i članova Odbora za reviziju, te članovi
njihovih užih porodica
755
546
45.457
24.062
- Sberbank d.d. Zagreb, Hrvatska – devizni račun
- Sberbank BH d.d. Sarajevo – devizni račun
- Sberbank BH d.d. Sarajevo – kratkoročni depozit i obračunata
kamata
- Sberbank BH d.d. Sarajevo – namjenski depozit
Krediti plasirani rukovodstvu Banke i članovima Nadzornog odbora i
Odbora za reviziju, te članovima uže porodice
Ukupno aktiva
OBAVEZE
Sberbank d.d. Zagreb, Hrvatska – kratkoročni depoziti
Sberbank BH d.d. Sarajevo – transakcioni računi
Magyarorszagi Sberbank zrt, Budimpešta, Mađarska - kratkoročni
depoziti i obračunata kamata
Centralni registar HOV a.d., Banja Luka – transakcioni račun
Centralni registar HOV a.d., Banja Luka - dugoročni depoziti i
obračunata kamata
Ukupno obaveze
77
IZVJEŠTAJ O SVEOBUHVATNOJ DOBITI
31.12.2014.
31.12.2013.
- Sberbank Rusija, Moskva, Rusija
-
29
- Sberbank d.d. Ljubljana, Slovenija
14
-
- Sberbank BH d.d. Sarajevo
27
-
3
17
14
8
58
54
- Sberbank d.d. Zagreb, Hrvatska
1
1
-Centralni registar HOV a.d., Banja Luka
1
-
- Rukovodstvo Banke i članovi Odbora za reviziju, te članovi njihovih
užih porodica
9
3
11
4
12
-
7
-
19
-
(159)
(159)
-
(2)
(16)
(4)
(3)
(3)
(13)
(5)
-
(1.006)
(6)
(3)
(340)
(76)
-
(8)
- Centralni registar HOV a.d., Banja Luka
(26)
-
užih porodica
(22)
(11)
(585)
(1.277)
Prihod od kamata
- Magyarorszagi Sberbank zrt, Budimpešta, Mađarska
- Rukovodstvo Banke i članovi Odbora za reviziju,te članovi njihovih
užih porodica
Prihodi od naknada
Ostali prihodi
- Sberbank Europe AG, Beč, Austrija
- Banjalučka berza a.d. Banja Luka
Rashodi kamata
- Sberbank Srbija a.d. Beograd, Srbija
- Sberbank Slovensko A.S. Bratislava, Slovačka
- Magyarorszagi Sberbank zrt, Budimpešta, Mađarska
- Sberbank CZ A.S.Brno, Češka Republika
Rashodi naknada
78
IZVJEŠTAJ O SVEOBUHVATNOJ DOBITI
31.12.2014.
31.12.2013.
(5)
-
(18)
(18)
(5)
-
(28)
(18)
(852)
(661)
(1)
-
(4)
-
- Sberbank Slovensko A.S. Bratislava, Slovačka
(51)
-
- Sberbank Srbija a.d. Beograd, Srbija
(21)
-
(25)
(2)
- Sberbank Technology, Moskva, Rusija
(10)
-
(181)
(340)
(7)
-
(1.152)
(1.003)
(1.677)
(2.240)
- Centralni registar HOV a.d., Banja Luka
Ostali rashodi
- ALB EDV-SERVICE GmbH, Beč
užih porodica
Krediti plasirani rukovodstvu Banke u 2014. godini su
odobravani po sljedećim kamatnim stopama: 14% na
godišnjem nivou za kredite po VISA kreditnim karticama
i 5,90-7,99% na godišnjem nivou za dugoročne kredite.
Uprava i Nadzorni odbor smatraju se ključnim rukovodstvom Banke. Uprava se sastoji od predsjednika i dva
člana. U toku godine članovima Uprave isplaćeno je,
uključujući plate i bonuse i nenovčane dohotke, ukupno
449 hiljada KM (2013.: 376 hiljada KM). U toku godine
Banka nije isplaćivala naknade članovima Nadzornog
odbora (2013: 5 hiljada KM). U 2014. godini Banka je uplatila doprinose u penzioni fond za ključno rukovodstvo
u iznosu 125 hiljada KM (2013.: 114 hiljada KM).
35. DOGAĐAJI NAKON DATUMA
IZVJEŠTAVANJA
Nije bilo značajnih događaja nakon datuma
izvještajnog perioda koji bi zahtijevali korekcije ili
objelodanjivanje u napomenama uz priložene finansijske izvještaje Banke za 2014. godinu.
Oročeni depoziti rukovodstva Banke i članova Odbora
za reviziju odobreni su po kamatnoj stopi od 3,05% do
4,50% na godišnjem nivou.
79
Izvještaj nadzornog odbora
Nadzorni odbor Sberbank a.d. Banja Luka održao je u
poslovnoj 2014. godini 4 sjednice, na kojima je razmatrao materijale iz svoje nadležnosti, te donosio odluke,
zaključke i preporuke temeljem ovlasti, utvrđenih Zakonom o bankama, pratećim odlukama Agencije za bankarstvo RS, te Statutom i internim aktima Banke.
Nadzorni odbor je radio i djelovao u skladu sa Poslovnikom o radu Nadzornog odbora.
Banja Luka, 20.05.2015. godine
80
SBERBANK a.d. Banja Luka | GODIŠNJI IZVJEŠTAJ 2014 | IZVJEŠTAJ NADZORNOG ODBORA
About Sberbank Europe
and Sberbank Banja Luka
Ukraine
Czech Republic
Slovakia
Austria
Hungary
Slovenia
Croatia
Bosnia and
Herzegovina
Serbia
Sberbank Europe Group (Sberbank Europe AG), headquartered in Vienna, Austria, is a banking group that
is 100% owned by Sberbank Russia. Sberbank Europe
Group is present in 11 markets in Europe: Austria, Bosnia and Herzegovina (at Sarajevo and Banja Luka), Croatia, Czech Republic, Hungary, Slovakia, Slovenia, Serbia, Ukraine and Germany. In total, the bank operates
294 branches and has 5,157 employees (as of 31.12.2014).
attractive conditions. It is established as a purely online bank and offers online consumer deposits exclusively for private individuals via direct sales channels.
The year 2014 was characterized by a challenging political and economic environment. While our mother
company, Sberbank Russia, was placed under sanctions, Sberbank Europe and its subsidiaries in the EU
countries were not subject to any EU sanctions and
accordingly not restricted in their access to the EU
capital markets. In March 2014, some of the most renowned international banks have provided a debut
syndicated term loan facility for Sberbank Europe AG
for EUR 350 million equivalent.
“All for the customer – We are a team – I am a leader”.
In everything we do we are striving to exceed the expectations of our customers. We are committed to instill confidence; we make people’s lives better, helping
them to fulfill their dreams and aspirations.
Leveraging the Austrian banking license, Sberbank Direct, a 100% subsidiary of Sberbank Europe AG, was
launched as a branch of Sberbank Europe AG in Germany in summer 2014. The German subsidiary operates as a flexible, fast and effective funding tool for
Sberbank Europe AG, offering deposit products at an
In addition, Sberbank Europe has started its journey
on creating a new common Corporate Culture – what
Sberbank Europe stands for – following the three
Sberbank principles:
Despite all our achievements, the challenges will continue in 2015 and for Sberbank Europe this means that
is has to continuously adapt to a changing environment. Therefore the business model of Sberbank Europe Group will be further enhanced, aimed at building a sustainable, profitable, self-funded and modern
banking group in Europe.
SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2014 |
SBERBANK EUROPE AND SBERBANK BANJA LUKA
81
Forword by the
Management Board
Dear shareholders, clients and employees,
In the previous year we continued our work from 2013:
introduction of significant changes in business with the
aim to make our bank a modern, innovative and better
than competition.
Significant changes are relating to reorganization of the
existing and introduction of new business processes
which follow our products and services offer, hiring of
new resources (human and technical), expanding distribution channels and presence on the market in general,
corporate social responsibility, etc.
Last year brought us great challenges in business. In addition to global economic crisis that has been present
for several years now, last year was also marked by disastrous floods and global stability crisis. The Bank has
successfully adjusted its business to the new situation.
Last year, we opened three new branches, we have further expanded our distribution network by increasing
the number of ATM’s and POS terminals, completed
rebranding project of the Bank (project included name
change and visual identity, facility modernization, modern and open communication with the public), we had
82
significant investment in information and communication technologies, we hired 48 new employees, have
increased share capital by 23.5 million BAM, and thus
strengthened capital base for future growth.
Economic life of Republic of Srpska and the region was
marked by the negative effects of catastrophic floods
in May. Economic growth stagnated, growth rate
amounted to low 0, 2%. Industrial production grew by
only 0, 7%. Volume of foreign trade grew by 7%, as a
result of export growth by 4% and import by 9%, but is
still at the level that cannot have a significant positive
impact on the recovery of our economy. Banking sector in general has been able to successfully cope with
increase of non-performing loans and the effects of
low interest rates. Competition in the banking market
remains severe, with its main characteristics- by building almost entirely, the competitive position of policy of
low prices, which further puts pressure on already low
profit margin.
In 2014, Bank generated a profit after tax in the amount
of 3, 5 million BAM, i.e. 0, 9 million BAM or one third
more than a year before. Operative income amounted
to 37, 1 million BAM and in comparison to last year was
increased by 5, 2 million BAM or 17%, with almost the
SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2014 | FORWORD BY THE MANAGEMENT BOARD
Forword by the
Management Board
same growth of interest and non-interest income. With
extraordinary growth in operating income we were
able to fully cover the increase, which exclusively served
to improvement of business performance of the Bank.
Balance sheet of the Bank amounted to almost 852
million BAM on December 31. 2014. Thereof, 602 million BAM represent credits, with an increase of 113 million BAM or 23% in comparison to the end of last year.
Customer deposits dominate the structure of sources
of funding in the amount of 629 million BAM, with an
increase of 229 million BAM or 57% in comparison to the
end of last year, which is the best indicator of trust that
the market has in our Bank. Bank with actual growth
rates significantly increased its market share at both
loans and deposits, since banking sector recorded a decrease of 3% related to the loans to customers, i.e. an
increase of 6% in terms of deposits collected from the
clients.
In 2014 we significantly improved range of products and
services at disposal to our clients: MasterCard Standard
credit card and Debit Business MasterCard card, mobile
banking for private individuals, expanded our offer of
savings products, expanded credit lines for housing and
consumer loans, new and expanded credit lines for legal
entities, etc.
In the following year we will continue with the introduction of new products and services, i.e. to strengthen
the existing offer. In the next year we intend to introduce certain novelties regarding the servicing of clients: new payment and credit cards, enhancement of
website and introduction of possibility to apply online
for any products that we have available, introduction
of package of products for private individuals, new and
expanded credit lines for micro enterprises, possibility
of concluding agreements on financial monitoring for a
group of related persons, etc.
Dynamic development also imposes challenge in terms
of balancing between the increase of the resources and
the efficiency of their use, in order to further increase
productivity. Investments will be focused to more effectively meet the needs of our clients and to improve
the quality of servicing customers in all business segments.
The secret of successful banking operations is establishment of optimal relationship between risks taken
and earned profit. As in previous years, accent will be
placed on further development of risk management
system, pricing policy which will be balanced with the
risks that certain transactions carry, and will be focused
on sustainability and strengthening capital adequacy
as necessary protection from the risks assumed.
Our economy is distinguished by two features from the
standpoint of liquidity: growing insolvency in the economy as a result of lack of economic growth and poor
business results, and excess liquidity in the banking sector as a result of lack of good investment opportunities.
Specifically, on one hand we have those entities that
lack the funds and on the other hand, we have those
who have them abundantly, but they do not have quality investment opportunities, which are absent due to
weak domestic and foreign demand for products and
services of our company. We will continue to closely
monitor liquidity, providing the best possible ratio of liquidity and profitability. Self-financing, with the least
possible support from the Group, shall still remain one
of the most significant goals of our business.
The Bank is entering into new business year with a solid
capital base dominated by the instruments of core capital. Last year, a new regulation on Banks‘ capital management was adopted, whose one of the main goals is
precisely strengthening of the core capital as main protection from potential losses. Enforcement of this regulation will be carried out in phases in the next few years.
In accordance with our estimates, we do not foresee
any problems in fulfilling the regulatory requirements.
Profitable business operations are additional guarantee
of sustainability and strengthening our solvency.
Socially responsible behaviour is a part of our corporate
culture, and the Bank will continue to act in accordance
with it in the following period as well. We will actively
participate in projects for environmental protection,
promotion of sports and healty lifestyle, humanitarian
activities and similar socially beneficial activities. Furthermore, we will continue to encourage our employees and our business partners to follow the same path.
In previous year, as in all previous years before, our colleagues crucially contributed to development of our
83
Forword by the
Management Board
bank through its professional and collegial behavior, by
adapting and implementing new skills and knowledge,
thus offering our clients a new and unique experience
in doing business with financial institutions. The Bank
is trying to establish an adequate system of motivation,
as a starting point for further improvement of efficiency
and effectiveness in task performance, but also for professional and personal progress.
Aleksandar Kesić
Director
84
Together with our shareholders, clients and employees
we were able to achieve significant positive changes in
our Bank in the previous period, and we believe we shall
continue the same in the years to come as well. Thank
you for the trust you give us every day, and form our
side, we promise to reciprocate the trust you have given
us through professional business operations and effort.
We believe that through open and quality cooperation,
we can further develop Banks’ business as well as contribute to the development of our community.
Biljana Rabitsch
Executive director
Sandro Mihajlović
Executive director
Forword by the
Management Board
Governing bodies
Supervisory Board
David O’Mahony, Chairman
Lukas Röper, Deputy
Bernhard Herzig, Member
Denis Ovčina, Member
Balazs Györi, Member
Management Board
Aleksandar Kesić
Chairman
Biljana Rabitsch
Member
Sandro Mihajlovic
Member
85
Macroeconomic Environment
For the economy of Republic of Srpska, 2014 was a year
of great challenges, above all, negative impact of catastrophic floods which afflicted Republic of Srpska and
the region in May, 2014. Economic growth recorded
stagnation – growth rate was 0, 2%, which cannot be
considered poor if we take into consideration damage
from catastrophic floods to already underdeveloped
economy.
Key macroeconomic indicators
2010
2011
2012
2013
2014
Nominal GDP (in billion BAM)
8,318
8,682
8,585
8,761
8,832
0.8
0.8
-1.1
1.9
0.2
1,433
1,430
1,429
1,327
1,327
5,805
6,073
6,006
6,602
6,655
5.0
4.7
-4.2
4.1
0.6
Unemployment rate in % (ILO)
23.6
24.5
25.6
27.0
25.7
Average net salary (in BAM)
784
809
818
808
825
Average pension (in BAM)
321
321
312
318
333
Inflation rate in %
2.5
3.9
2.1
0.0
-1.2
Export (in millions BAM)
2,178
2,562
2,374
2,588
2,694
Import (in millions BAM)
4,053
4,584
4,488
4,552
4,946
Real GDP growth rate in %
Population (in thousands, estimate until 2012, census in
2013)
GDP per capita in BAM
Industrial production, growth rate in %
Average annual rate of GDP growth in the observed period was only 1, 5%, which is far below the rates that are
considered minimally necessary for the economy such
as Republic of Srpska’s economy, i.e. 6%.
Sectors that experienced growth in 2014 are processing
industry, construction, trade, catering and transportation. There was a decrease in areas that rely on natural
resources and weather conditions, and which were affected the most by floods: agriculture, mining, and electrical energy production.
Last year, deflation was recorded by 1, 2%, which is another indicator of lack of economic activities. Occurrence of deflation was caused mostly due to reduction
in prices of basic necessities (products) and services,
which have the most significant share in the consumer
market such as: food and beverages, clothing, footwear,
etc.
86
In the following table, most significant macroeconomic
indicators are shown for Republic of Srpska in the previous five-year period (source: Investment-development
bank of Republic of Srpska):
Number of unemployed people at the end of 2014 was
under 146 thousand, over five thousand less than compared to the end of previous year. For the same twelve
months, number of employed persons increased by almost four thousand persons. Such trends reduced the
rate of unemployment, but still remain very high at
25.7%. High rate of unemployment, especially among
young people, leads to permanent loss of human capital, and is one of the fundamental problems that have to
be solved in the future.
Foreign exchange in last year increased by 7%, import
by 9% and export by 4%. Coverage rate of imports by
exports fell at 54%, which is for 2, 5 percentage points
lower than in the previous year. The main foreign markets for the placement of their products, our economy has in the region of European Union, and both are
strongly affected and are still not fully recovered from
the negative effects of the global economic crisis. This
SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2014 | MACROECONOMIC ENVIRONMENT
goes to prove that the foreign demand is still under
pressure and we have to wait for its recovery. This, of
course is an impulse and an imperative to local entrepreneurs to attempt to turn to fast growing market,
which have not been affected or have been only slightly
affected by the crisis and where one can seek a reimbursement space for what we are losing at traditional
markets, and on the other hand, to increase the volume
of export which is a mandatory condition in order for us
to talk about economic development of Republic of Srpska. Our entrepreneurs cannot expect much from local
demand: public deficit is increasing, investment cycle in
economy and agriculture is low, population is indebted
and have low income, which means that local demand
does not have the capacity to significantly improve
economic activities, i.e. to be the ground on which our
companies will find strength to recover and to further
develop. Quantitative easing (QE) conducted by the European Central Bank, from the beginning of this year,
may have some effects on our economy, but probably
not before second half of 2015.
Average net salary in the last month of 2014 amounted
to 825 BAM, which is 3, 3% more than year before. Average pension sum amounts to only 40% of average net
salary, i.e. 333 BAM.
Industrial production experienced a 0, 6% growth in
comparison to previous year, which is a reflection primarily of catastrophic floods, despite the slight increase in foreign demand. Processing industry recorded
growth, which can be encouraging to an extent.
Scope of works executed in construction industry increased by 9, 4% in last year. Civil engineering grew
somewhat faster, above all due to Banja Luka-Doboj
highway construction and road network construction
after catastrophic floods. Structural engineering also
experienced growth, but lower demand for apartments
and business premises affected lower growth than civil
engineering.
One stock exchange operates in Republic of Srpska
and that is Banja Luka Stock Exchange. Total turnover
at Banja Luka Stock Exchange amounted to 587 million BAM, or 56% more than in the previous year. This
increase is a result of higher turnover on the market
of treasury notes, as well as of an increased turnover
on regular bond market. Regular bond market makes
somewhat less than 14% of total turnover on the Stock
Exchange (even though it grew 2,3 times in comparison
to last year), and once again shows that investors (foreign and domestic) have no interest in investing in the
shares of local issuers. Total market capitalization of securities listed on Banja Luka Stock Exchange amounted
to 4, 4 billion BAM on December 31st 2014, which represents a 7, 5% growth in comparison to the beginning
of the year.
Republic of Srpska Government tries to help citizens
and economy in undeveloped regions of the country
to overcome economic crisis through credits granted
from funds of Investment-development Bank of Republic of Srpska. Since its foundation, until the end of 2014,
Investment-development Bank of Republic of Srpska
granted credits and invested in securities around 1, 4
billion BAM, thereby significantly supporting economic
activities in Republic of Srpska. Government is also implementing significant measures to decrease administrative expenses in public administration.
Financial sector in Republic of Srpska consists of banks,
investment funds, insurance companies, microcredit organizations, leasing companies and saving-credit organizations. Bank assets make approximately 80% of total
assets of financial sector, thus their activity, liquidity
and stability significantly influence total economy.
Sixteen banks operated on the territory of Republic of
Srpska in 2014: nine with central offices registered in
Republic of Srpska and seven with central offices registered in Federation of Bosnia and Herzegovina. One
bank with central office in Republic of Srpska filed for
bankruptcy at the end of the year.
Such large number of participants on a small and undeveloped market caused severe competitiveness. As we
already noted at the beginning of this paragraph, competitiveness mainly reflects in prices, which is a result
of an undeveloped banking market, in the light of diversity of services and products banks offer to their clients:
simple bank products which are easily copied, so that
banks are left with the option to maintain current and
attract new clients mainly only by lowering prices of
their products and services. Almost all banks managed
to operate in accordance with basic business principles:
87
they maintained liquidity, gained income and created a
base for solvency in future years.
Main characteristics of business activities in banking
sector of Republic of Srpska were following (analysis
was performed based on publicly available data from
Banking Agency of Republic of Srpska till the date of
this report, namely, the data until September 30, 2014) :
• Total assets: Growth by 6% until the end of third
quarter.
• Gross credits: Growth by 4%. The strongest relative
growth at non- banking financial institutions, state
and private individuals. Decline at private companies, 1% is certainly not a good indicator because
it shows uncertainty in the results of future operations, absence of investment opportunities and
weaker creditworthiness of this part of economy.
88
• Deposits: Growth by 11%. Growth was recorded at
all sectors, except for public companies. Lack of opportunities for investment in the real sector, as we
mentioned in the previous point, leads to investment growth in financial instruments, in this case
the deposits.
• Capital and capital adequacy: Basic capital makes
up almost 90% of total regulatory capital, showing
that the composition of capital instruments is of
high quality. The capital adequacy ratio was lower
by 79 basis points on September 30, 2014 compared
to the beginning of the year, and amounted to
16.63%. The rate of financial leverage stood at 9.3%
At the beginning of 2015, Republic of Srpska received a
credit rating from Moody’s Investor Service. According
to the agency, credit rating of Republic of Srpska is „B3
with a stable perspective. “
Business Analysis
Retail banking activities
on our web site, as well as using Online banking and mSberbankBL services.
In 2014, Bank significantly increased its retail activities. This
refers to a volume and number of credits granted, i.e. collected deposits, as well as to scope of services performed
for this specific segment of clients.
Value of placements, toward individuals amounted to 260,
7 million BAM on December 31, 2014 which represents a
22% growth or 58, 1 million BAM during the year. In terms
of maturity structure placements it is visible that about
61% are long-term placements character. In terms of products, consumer loans dominate with a 61% share, followed
by housing loans of 34%.
Deposits by private individuals amounted to 275, 3 million
BAM at the end of previous year, with a growth recorded
in 2014 to 59, 3 million BAM or 22%. Retail deposits accounted for 48% of the total deposits collected in 2014.
It is evident from the above mentioned data that bank
manages to completely finance its placements toward
physical persons from funds gathered from this segment.
It is also one of the indicators of an increased trust that
our bank enjoys on the market since it became a part of
Sberbank group.
a new service of cash deposits is introduced on ATM’s,
where payment is made using any payment cards issued
by Sberbank ad Banja Luka, and the deposited funds are
available to clients immediately after the transaction is
completed.
In 2014 we have significantly enriched the range of products and services to be at disposal for our clients: MasterCard Standard credit card (payment in installments),
mobile banking, introduction of banc assurance as well as
extending deposit lines, which had a significant impact on
the results achieved in 2014. Expanding the ATM’s and POS
terminals network has made our services more accessible
to clients, and the same trend will continue in the future.
Introduction of new products and services, as well as the
improvement of the existing ones is planned in the following period as well, and thus, we will strengthen our market
position, increase market share, and more efficiently serve
our existing and new customers.
Number of active accounts opened by private individuals increased to over 37 thousand, and in 2014 there was a
growth of over five thousand new accounts or 28%.
Total number of payment and credit card issued exceeded 62 thousand, which is an increase of 20 thousand new
payment cards in comparison to the last year. Number of
credit cards in 2014 grew by 36%; high growth rate of credit
cards is caused by introduction of the new Master Standard credit card that is available to our customers from the
mid-2014.
During 2014 number of users of our online service (Sberbank Online banking and mSberbankBL) increased by almost 4 times compared to the previous year, and in addition to continuous improvement of the quality of the
service, selling and promotional activities, introduction of
mobile banking service –mSberbankBL contributed significantly to an increase. In 2014 we have set the grounds
for online selling, and introduced the possibility of applying
With its operations and following the modern trends, bank
and all employees offer quality level above the competition
because quality is achieved in all stages of business in all
segments, thus ensuring long-term market position.
Micro enterprises banking
In 2014 we tried to expand our business relations with clients from micro segments, taking into consideration the
difficulties that such legal entities face during the econom
SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2014 | BUSINESS ANALYSIS
89
Business Analysis
ic crisis as well as catastrophic floods that occurred in our
country during 2014.
Credits granted to micro enterprises amounted to 71, 5
million BAM at the end of previous year, representing a
growth of 7, 2 million BAM or high 10%. The above growth
rate would certainly have been even higher if floods did
not hit our country, and significantly affected business in
this segment. Considering the state of the market and the
conditions in which this segment operated, as well as any
circumstances that led to this operations, in the course of
2014 our goal was to preserve the stability of the credit
portfolio but also to help clients return to the normal business flow as soon as possible.
Deposits in this segment amounted to 33, 2 million BAM on
December 31. 2014, representing a 35% growth in comparison to previous year. This growth rate is two times larger in
comparison to growth rate during 2013.
Number of active accounts in this segment was 3 700,
which is for 25% more than at the end of 2013.
In addition to intensifying cooperation and maintaining
quality relationships with our existing clients, our aim is
also to establish cooperation with as many new clients by
Nenamjenski
i zamjenski
krediti
UČINITE ŽIVOT
LAKŠIM!
50% MJESEČNIH OBAVEZA MANJE
Vaša priča. Vaša banka.
www.sberbankbl.ba
90
offering them quality solutions for their financial needs.
Because, we can ensure satisfied customers into successful
business partners only by means of quality products and
services.
Marketing
Taking into consideration great competition in the banking
sector of RS, we can say that in 2014, we have significantly
increased brand awareness and proved that with much efforts, positive results can be achieved. We had a challenge
ahead of us, to attract the clients, to make them feel as
comfortable at our branches and to make them feel that
we are taking care of their financial obligations, but also
that we care about them. We participated actively in the
rebranding process of our 14 branches, taking into consideration SBEU visual interior identity standards. Our goal
was to have each branch throughout Republic of Srpska
with the same visual identity, i.e. that the client no matter in which city they arrive, that they know they are in
Sberbank.
In 2014 Marketing sector actively supported retail banking
through a range of marketing activities and TV campaigns.
Business Analysis
Campaign for consolidation loans and refinancing loans
was met with great interest from clients. Key message of
the campaign was the reduction of monthly obligations,
i.e. refinancing of existing loans, with approval decision
within 24 hours. We are a bank where personal bankers
approach each client individually in accordance with their
requests, trying to jointly review clients’ financial obligations, under the slogan „Your story. Your Bank. “
In this deal the particpants were several banks from Sberbank group from Serbia, Croatia, Bosnia and Herzegovina
and Republic of Srpska, what is important for this project
that it provides verification and affection in the region.
The signing of this agreement Sberbank supported a very
important project, which at that moment represented the
largest investment increase in industrial capacity in the
Republic of Srpska.
Campaign concept was in line with Group’s concept, which
promotes a „home atmosphere “where we, as a Bank, wish
to ease clients’ concerns regarding financial obligations
and to provide them with the best solution. Continuous
presence of the Bank at all relevant TV stations with national coverage, most read newspapers, radio frequencies,
outdoor advertising as well as a large number of websites
on the Internet is secured.
It is enough to say that Sberbank brand awareness increased by over 100% at the end of 2014 in comparison to
2013.
Corporate customers
2014 was specifically successful in domain of corporate
customers: volume of placements and collected deposits
experienced a significant growth, as well as number of
active accounts, moreover, bank gave not only financial
but also a counselling support to its clients in everyday
business activities. Bank accomplished a close cooperation with companies with major Russian ownership and
strengthened resources within corporate clients sector.
Implementation of this agreement has opened new jobs,
enhanced community development, and significantly enhanced the creation of new value through increased industrial potential.
Total volume of loans granted to corporate clients amounted to 294, 2 million BAM at the end of previous year, which
represents a 49.3 million BAM or 20% growth in comparison to the end of 2013.
Number of corporate clients active accounts in last year
increased by 15%, to reach the number 716.
One of the most important granted loans in this segment
was the signing of an agreement on long-term loans between EFT mine and the power plant and Sberbank in the
amount of 30 million BAM. Mentioned funds were used to
finance the acquisition system for primary crushing and
continuously transport the coal from the surface mine to
the plant for secondary crushing in the power plant Stanari.
Volume of collected deposits from this segment amounted
to 318.3 million BAM on December 31, 2014, with impressive
growth in the last year of 75.1 million BAM or 30.9%.
Number of payment transactions increased by 9.5% in
2014, while volume of transactions increased for 49%.
In the next few years we expect further growth of this segment, above all through participation in financing of major power and infrastructure projects, which have marked
2014 by its volume and representation.
91
Business Analysis
Global markets
Sector financial markets have achieved outstanding results in 2014, a year full of challenges initiated by a situation
on domestic as well as international market.
Special attention and additional efforts were aimed at servicing corporate clients, who have been given the possibility to use products and services via the Customer Desk and
direct access to the financial markets, in order to protect
clients from the negative impact on changes in the market
conditions. In direct and daily communication, client has at
their disposal all available information on movement of indicators of global markets with the aim of making timely
and valid decisions that are important for their business.
Loans to clients
2012
2013
2014
Micro enterprises loans
218.9
244.9
296.3
Corporate clients'
loans
429.9
511.8
628.5
TOTAL:
429.9
511.8
628.5
Retail loans
in 000 BAM
202.6
As a result of undertaken activities regarding the acquisition of new and improvement of transaction conditions
for existing clients, turnover for providing services through
Customer desk increased last year by 71%, thus leading to
significant increase of revenue, while the number of clients
using respective service increased by 34% compared to
2013.
In spite of pronounced fluctuations in the value of currency pairs , sector Global markets in cooperation with other
responsible organizations has successfully managed open
foreign exchange positions in order to protect from negative impact of foreign exchange risks, and observing the
limitations prescribed by the Agency of Banking of Republic of Srpska.
Using the strength of Sberbank brand, existing knowledge
and skills of employees in Global markets sector, we will
continue with improvement of products and services, as
well as introduction of best practices in the Group with the
aim of increasing profitability and business quality.
2013
Loans to clients
2012
2013
2014
Loans to clients
158.8
202.6
260.7
52.2
64.3
71.5
Retail loans
in 000 BAM
71.3
64.3
2013
Corporate clients loans
2014
296.3
244.9
2013
92
2014
Micro enterprises loans
in 000 BAM
Loans
260.7
2014
Business Analysis
Deposits
Payment transactions
Clients’ deposits
2012
2013
2014
Retail deposits
150.7
216.0
275.3
Micro enterprises' deposits
18.4
21.5
33.2
Corporate clients' deposits
76.1
118.7
261.9
245.2
356.2
570.4
Total
Retail deposits
in 000 BAM
275.3
During 2014 bank increased both volume and number of
payment transactions to double, i.e. almost one quarter.
Volume of payment transactions increased more at domestic payment transactions, while international payment transactions had larger number of transactions.
Domestic payment transactions in 2014
Type of domestic
payment transaction
Inflow/interbank/
216.0
Outflow/interbank/
Total
Number of
transactions
Volume in
000 KM
617,072
5,290,900
2,527,156
8,333,261
3,144,228
13,624,161
International payment transactions in 2014
2013
2014
Corporate client's deposits
Type of transaction
Inflow
261.9
in 000 BAM
Outflow
Total
118.7
2013
Volume in
000 KM
18,265
448,912
21,351
956,264
39,616
1,405,176
Risks
2014
Micro enterprises' deposits
in 000 BAM
33.2
21.5
2013
Number of
transactions
Most significant types of risks specific for Sberbank a.d.
Banja Luka are credit risk, liquidity risk, market risk and
operational risk.
Two committees are in charge of risk management on
bank level: RICO (Risk Committee) and ALCO (Assets
and Liabilities Committee) along with following relevant
sectors:
• Integrated risk management – responsible for aggregation of all influences on stability of bank’s
business activities, as well as risk management in
the process of internal assessment of capital adequacy (ICAAP), which is an integral part of defining
risk capacity,
2014
93
Business Analysis
• Credit risks – responsible for credit risk management,
• Market and operational risks – responsible for market and operational risk management as well as
control of liquidity risk,
• Assets and liabilities management is responsible for
managing liquidity risks and equity.
Planning, measuring, monitoring, control and management of current and future risks that the Bank is exposed to is secured through Committee for Risk Management of the Bank (RICO). Credit risk measuring is
composed of regular monitoring of certain quantitative
and qualitative indicators.
Credit risk management is handled with great importance, and some of the most common ways of managing it are:
- an adequate analysis of creditworthiness of loans
and approving loans with harmonization of maturities with the purpose of lending and creditworthiness of clients
- timely identification of potentially risky clients (individually and / or by different segments of the portfolio) and finding of timely and adequate solutions in
order to preserve the quality of the loan portfolio,
- limit monitoring and compliance analysis in accordance with the established regulatory and internal
limit,
- maximizing successful collection of accounts receivable from clients
- establishment of adequate collateral for contingent
placements
Conservative management of credit risk policy, even in
unfavorable macroeconomic environment conditions,
led to reflection of all key risk indicators (NPL rate, NPL
coverage ratio, total coverage ratio, LLP ratio, etc.) at
approximately same levels as in previous years.
94
Liquidity risk. Liquidity risk is the risk of negative impact on profit or Bank’s capital, which arises from the
inability of banks to, due to the lack of liquidity reserves,
fulfill the obligations in full and within due date, without exposure to unacceptable losses.
With this regard, bank actively performs identification,
measuring and management of risk liquidity by applying
different tools, reports and indicators, which offer responsible persons information for timely and adequate
decision making in terms of maintaining short term and
long term liquidity of the Bank.
Management Board of the Bank is responsible for making decisions regarding the management of risk liquidity, together with Committee for liquidity monitoring
(LICO) and Committee for asset and liability management (ALCO), hence for their implementation Department for asset and liability management is responsible
for strategic management of liquidity and Global Markets department, which is responsible for operational,
i.e. daily liquidity management.
Liquidity management and monitoring is defined with
appropriate programs, policies and procedures approved
by the Supervisory Board and Management Board, and
which are in compliance with standards prescribed by
the Banking Agency of Republic of Srpska and Central
Bank of Republic of Srpska, as well from Sberbank Europe Group’ side.
With the aim of maintaining optimal level of liquidity,
necessary for smooth operations of the Bank, assessment of expected cash flows is conducted, i.e. analysis
of maturity harmonization of assets and liabilities. Given the recent developments in the banking market, the
Bank has committed itself to a more conservative approach in management of risk liquidity in comparison to
prescribed minimal requirements. Liquidity funds at the
end of 2014 amounted to 227 million BAM, thus liquidity indicators of the Bank were significantly above the
legally prescribed.
In addition to regular, legally prescribed reports, Bank
internally prepares reports and develops tools for Sberbank Europe Group’s needs. In accordance with valid EU
standards (Basel III) and Group’s requests, the Bank has
introduced two new liquidity indicators, which are reg-
Business Analysis
ularly calculated, controlled and reported to Group. It is
a LCR (Liquidity Coverage Ratio) indicator which presents short term liquidity up to a month and NSFR (Net
Stable Funding Ratio) indicator, which presents longterm liquidity position of the Bank, over a year.
Bank’s LCR indicator amounts 123% and is above a minimal requirement of 100% (applicable from 01.10.2015),
which shows that in case of a crisis, the Bank has enough
liquidity funds to cover net outflows that can occur, in
the period of up to a month.
NSFR indicator amounts 113% and is above a minimal requirement of 100% (applicable from 2018) which means
that the Bank is financing all long-term investments
and placements from long-term or stable sources.
In addition, Bank is conducting stress-tests of liquidity in
different scenarios in accordance with Group’s parameters, thus enabling adequate level of liquidity reserves
to cover unexpected outflows. Department market and
operational risks is responsible for monitoring and measuring risk liquidity and development of stress tests.
Market risk. Market risk is a risk from loss of value of
specific positions resulting from movement of prices and values on market, interest rates and exchange
rates. Market risk can affect portfolio value in trading
book and banking book.
Bank is exposed to market risks mostly because of open
positions in banking books. Market risks which are being monitored in the Bank are foreign exchange risk and
interest rate risk.
Market risk is controlled by internal procedures and by
current regulations of Banking Agency of Republic of
Srpska, and in accordance with defined procedures and
limits of Sberbank Europe Group.
Foreign exchange risk. Foreign exchange risk FX the
risk of loss due to adverse movements in foreign currency.
Exposure to FX risk is monitored daily, in accordance
with legally and internally defined limits for each individual currency and total open foreign exchange posi-
tion. Monthly reports on open foreign exchange position are presented on ALCO and RICO sessions.
In accordance with the decision from the Banking Agency of Republic of Srpska, the Bank has to maintain total open foreign exchange position in the amount not
higher than 30% from the core capital at the end of each
working day. According to internal regulations, Bank is
measuring exposure to foreign exchange risk through
open positions in foreign currency in comparison to established limits in the absolute amounts. In 2014, the
Bank has complied with established limits.
Most significant open position the Bank has in EUR currency, as BiH has Currency Board regime with fixed ratio
of EUR and local currency in effect, Bank is not exposed
to change in exchange rate. Bank’s strategy is to keep
open positions in other currencies at a minimum. Altogether, foreign exchange risk is at the low level for the
Bank. Open foreign position is used as a basis for determining risk appetite of the Bank.
In accordance with the local legal regulations, the Bank
is not obliged to calculate capital requirements for foreign exchange risk, while at the Group level, foreign exchange risk is covered by internal assessment of capital
adequacy (ICAAP) in accordance with Basel II regulation, Pillar II.
Foreign exchange risk is an integral part of Bank’s strategy and regular estimate of its materiality is being conducted.
Interest rate risk. Interest rate risk is a risk of changes and movements on the interest rate market, which
can have a negative impact on Bank’s financial position,
through impact on Bank’s revenue and its core capital.
Exposure to interest rate risk is monitored in the banking book.
Bank is exposed to interest rate risk if interest-bearing
assets and liabilities mature at different times. i.e. if
there is a maturity mismatch of interest-bearing positions, as well as if interest rates are changing at different
periods. Bank has the most significant exposure at interest-bearing positions with fixed interest rate, which
are observed by the period of their contractual maturity. For some interest-bearing positions, the Bank does
95
Business Analysis
not have contractually defined maturity (sight deposits,
savings deposits, etc.), and for them, behavioral model
developed by Sberbank Europe Group or professional
group is being applied. Bank’s positions related to referenced interest rate EURIBOR are classified according to
the date of next interest rate change.
The basis for interest rate risk management and reporting process makes Gap Report about inconsistency of
assets position, liabilities and off-balance sheet items,
sensitive to interest rate changes, allocated based on
their maturity or repricing.
Interest rate risk is measured by a net change in value
of interest-bearing positions in the banking book, under assumed shift of 200 bps in the revenue curve. This
report is determined by the Group and it represents a
96
minimal regulatory request, in accordance with Basel
methodology. From Group’ side, the Bank has set a limit
that a net change in the value of interest-bearing position can be a maximum of 15% in relation to capital. In
2014, the Bank did not exceed internally set limit of 10%.
The report is used as a basis for determining risk appetite of the Bank.
Gap report is prepared on a monthly basis. The Bank
is conducting stress testing of interest rate risk in accordance with Group’s parameters. Report results are
presented at ALCO and RICO sessions.
Financial
Statements
Responsibilities of the Management and
Supervisory Boards for the preparation
and approval of the annual financial statements
The Management Board shall prepare financial statements for each financial year which give a true and
fair view of the financial position of the Bank, and the
results of its operations and cash flows in accordance
with International Financial Reporting Standards, and
is responsible for keeping proper accounting records
which disclose allow preparation of financial statements. Management has a general responsibility for
taking such steps as are reasonably available to it to
safeguard the assets of the Bank and to prevent and
detect fraud and other irregularities.
Management is responsible for the selection of such accounting policies that will be in accordance with applicable accounting standards and then apply them consistently, making sensible and prudent judgments and
estimates, and the preparation of financial statements
on a going concern basis unless it unless the assump-
Aleksandar Kesić
Chairman of the Management Board
98
tion, that the Bank will continue its business, is inappropriate.
Management is required to submit on reconciliation
Bank’s annual report together with the annual financial
statements to the Supervisory Board of the Bank, after
which the Supervisory Board approves the submission
of annual financial to the Assembly of Shareholders for
approval.
The financial statements on pages 4 to 63 and the Annexes to the Financial Statements: Financial Statements in accordance with the Law on Accounting and
Auditing of the Republic of Srpska presented on pages
64 to 71 were approved by the Board, for submission to
the Supervisory Board, on 15 April 2015 and are confirming this, signed by:
Biljana Rabitsch
Executive director
SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 204 | RESPONSIBILITIES OF THE MANAGEMENT AND SUPERVISORY BOARDS
Independent auditor’s report
to shareholders of sberbank a.D. Banja Luka
Report on financial statements
We have audited the accompanying financial statements
of Sberbank ad Banja Luka (hereinafter: the “Bank”),
which comprise the statement of financial position as at
31 December 2014 and the statements of comprehensive
income, statement of changes in equity and cash flow
statement for the year ended on that date, and a summary
of significant accounting policies and other explanatory
notes.
Responsibility of the Management for the Financial
Statements
cial statements in order to design audit procedures that are
appropriate in the circumstances, but not for the purpose
of expressing an opinion on the effectiveness of internal
control. Audit also includes evaluating the appropriateness of accounting policies used and the reasonableness
of accounting estimates made by management, as well as
evaluating the overall financial statement presentation.
We believe that the audit evidence we have obtained is
sufficient and appropriate to provide a basis for our audit
opinion.
Opinion
Management is responsible for the preparation and fair
presentation of these financial statements in accordance
with International Financial Reporting Standards, and for
such internal control that management determines is necessary for the preparation of financial statements that are
free from material misstatements that may occur due to
fraud or error.
In our opinion, the financial statements present fairly the
financial position as at 31 December 2014 and the results of
its operations and its cash flows for the year ended on that
date, in accordance with International Financial Reporting
Standards.
Auditor’s Responsibility
In accordance with the Law on Accounting and Auditing
of the Republic of Srpska 8 April 2009 (No: 01-640 / 09),
Management has prepared the forms shown on pages 64
to 71 (“Forms”), which comprise the Balance Sheet (Statement of financial position) on December 31, 2014, Income
Statement (Statement of the period) from 1 January to 31
December 2014, Statement of Changes in equity for the
period ended on 31 December. December 2014, cash Flow
Statement for the period from 1 January to 31 December
2014 and the OffBalance Records at December 31, 2014.
The Management Board is responsible for these forms.
This information is correctly derived from the financial
statements which were prepared in accordance with International Financial Reporting Standards as presented on
pages 4 to 63 and are based on the accounting records of
the Bank.
It is our responsibility to express an opinion on these financial statements based on our audit. We conducted our
audit in accordance with International Standards on Auditing. Those standards require that we comply with ethical requirements and plan and perform the audit to obtain
reasonable assurance about whether the financial statements are free of material misstatement.
The audit involves performing procedures to obtain audit
evidence about the amounts and disclosures in the financial statements. Selection of the procedures depends on
the auditor’s judgment, including the assessment of the
risks of material misstatement of the financial statements,
whether due to fraud or error. In making those risk assessments, the auditor considers internal control that are relevant to the preparation and fair presentation of the finan-
Report on other legal and regulatory requirements
SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2014 | INDEPENDENT AUDITOR’S REPORT
99
Statement of financial position
as at 31 december 2014
Notes
2014
‘000 BAM
2013
‘000 BAM
Cash reserves
15
172,638
36,972
Obligatory reserves with Central Bank
16
47,017
32,463
Loans and receivables from banks
17
7,000
-
Loans and receivables from customers
18
602,396
489,370
Financial assets
19
394
417
Property and equipment
20
11,605
9,599
Intangible assets
21
4,690
3,552
Other assets
22
2,593
4,150
Non-current assets held for sale
23
3,436
1,292
851,770
577,815
ASSETS
Total assets
LIABILITIES
Deposits from banks and other financial institutions
24
84,862
66,398
Deposits from customers
25
570,370
356,198
Borrowings
26
75,522
62,426
Subordinated liabilities
27
4,039
4,040
Other liabilities
28
2,870
2,086
175
90
Current tax liabilities
Deferred tax liability
29
124
125
Provisions for liabilities and charges
30
1,508
1,098
739,470
492,461
Total liabilities
EQUITY
62,198
38,728
Share premium
Share capital
15,235
15,235
Legal and other reserves from profit
11,087
10,957
Revaluation reserves
100
31
1,113
1,125
Regulatory reserves for credit losses
12,092
12,092
Retained earnings
10,575
7,217
Total equity
112,300
85,354
Total liabilities and equity
851,770
577,815
SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2014 | STATEMENT OF FINANCIAL POSITION
Statement of comprehensive income
for the year ended 31 december 2014
Notes
2014
‘000 BAM
2013
‘000 BAM
Interest income
7a
41,989
35,859
Interest expense
7b
(14,796)
(12,478)
27,193
23,381
Net interest income
Fee and commission income
8a
12,084
9,499
Fee and commission expense
8b
(2,255)
(1,472)
Net fee and commission income
9,829
8,027
Net foreign exchange differences
(27)
88
144
421
37,139
31,917
(7,092)
(7,731)
30,047
24,186
Other operating income
9
Total operating income
Net impairment losses and provisions
10
Net operating income
Staff costs
11
(10,936)
(8,839)
Depreciation
12
(2,300)
(1,614)
Other operating expense
13
(12,490)
(10,394)
Total operating expense
(25,726)
(20,847)
Profit before income tax
4,321
3,339
(846)
(732)
3,475
2,607
-
-
3,475
2,607
68.87
83.45
Income tax expense
14
Profit for the year
Other comprehensive income for the year
Total comprehensive income for the year
Earnings per share
31
SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2014 | STATEMENT OF COMPREHENSIVE INCOME
101
Statement of changes in equity
Legal and
other reserves from
profit
Regulatory
reserves for
credit losses
Revaluation
reserves
Retained
earnings
Total
BAM
‘000
BAM ‘000
BAM ‘000
BAM
‘000
BAM
‘000
BAM
‘000
23,728
15,235
2,848
18,061
1,136
6,740
67,748
15,000
-
-
-
-
-
15,000
-
-
-
-
-
2,607
2,607
Total comprehensive income for the period
-
-
-
-
-
2,607
2,607
Transfer to retained earnings
-
-
-
-
(12)
12
-
Transfer deferred taxes
-
-
-
-
1
(1)
-
Transfer to Bank's reserves
-
-
45
2,096
-
(2,141)
-
Reserves from profit
according to the instructions of ABRS
-
-
8,065
(8,065)
-
-
-
Balance as at 31 December
2013
38,728
15,235
10,958
12,092
1,125
7,217
85,354
Balance as at 1 January 2014
38,728
15,235
10,958
12,092
1,125
7,217
85,354
Increase in shareholder’s
equity by issuing ordinary
shares
23,470
-
-
-
-
-
23,470
Profit for the year
-
-
-
-
-
3,475
3,475
Total comprehensive income for the period
-
-
-
-
-
3,475
3,475
Transfer to retained earnings
-
-
-
-
(12)
12
-
Transfer to Bank's reserves
-
-
130
-
-
(130)
-
2014
62,198
15,235
11,087
12,092
1,113
10,575
112,300
Share
capital
Share
premium
BAM
‘000
Balance as at 1 January
2013
Increase in shareholder’s
equity by issuing ordinary
shares
Profit for the year
Other comprehensive
income
102
SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2014 | STATEMENT OF CHANGES IN EQUITY
Statement of cash flows
2013
‘000 BAM
2012
‘000 BAM
38,743
30,537
(12,345)
(10,576)
9,815
9,192
137
429
(23,099)
(18,974)
(763)
(802)
Cash flows from operating activities
Interest receipts
Interest payments
Net fee and commission receipts
Recovery of receivables previously written-off
Payments to employees and suppliers
Paid income tax
Cash flows from operating activities before changes in
9.806
9.446
operating assets and liabilities
12,488
9,806
(14,554)
(8,128)
(116,325)
(80,815)
(718)
(3,141)
Net increase/(decrease) in deposits from banks and other financial institutions
18,464
(49,680)
Net increase in deposits from customers
212,012
109,799
475
410
Changes in operating assets and liabilities
99,355
(31,555)
Net cash flows from operating activities
111,843
(21,749)
(3,374)
(3,401)
(2,068)
(2,289)
22
21
(5,420)
(5,669)
13,002
3,201
-
(3,912)
23,470
15,000
(696)
(95)
36,472
14,289
(229)
(696)
142,666
(13,825)
36,983
50,808
179,649
36,983
172,649
36,983
7,000
-
179,649
36,983
Changes in operating assets and liabilities
Net (increase)/decrease in obligatory reserve with Central Bank
Net (increase)/decrease in loans and advances to customers
Net (increase)/decrease in other assets
Net (decrease)/increase in other liabilities
Cash flows from investing activities
Purchase of property and equipment
Purchase of intangible assets
Purchase of (payments to acquire) financial assets
Net cash flows from investing activities
Cash flows from financing activities
Net increase in borrowings
Net (decrease)/increase in subordinated liabilities
Inflow from Shareholder’s equity emission
Net cash flows from financing activities
Foreign exchange gains and losses
Net increase in cash and cash equivalents
Cash and cash equivalents at beginning of year
Cash and cash equivalents at end of year
Cash and cash equivalents comprise the following
balance sheet components:
Cash reserves, gross (note 15)
Loans and advances to banks with maturity up to 3 months, gross (note 17)
SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2014 | STATEMENT OF CASH FLOWS
103
1. REPORTING ENTITY
Sberbank a.d., Banja Luka (hereinafter: “the Bank”) is
a company domiciled in Republika Srpska. The Bank’s
registered office is in Banja Luka, Jevrejska Street 71.
The Bank was originally established as an independent
bank under the name of Komerc banka a.d., Banja Luka
on 29 January 1999. The Bank commenced its operations in complience with the Decision of the Banking
Agency of Republika Srpska numbered 03-608-1/98.
Pursuant to the Decision of the Basic Court in Banja
Luka numbered U/I 438/99 and dated 31 March 1999, the
Bank’s initial registered name was amended to Zepter
Komerc Banka, which was further changed pursuant to
the Decision enacted by the Basic Court in Banja Luka
on 19 September 2007 under the number 071-0-REG07-002019 into Volksbank a.d., Banja Luka. The Bank
operates under its current name from 31 December
2012. Change of the name is a consequence of acquisition of Volksbank International AG, Vienna, Austria by
Sberbank of Russia, Moscow, Russia, which happened
in the first quarter of 2012.
The Bank is licensed in Republika Srpska to perform
banking operations related to credit and retail lending and deposit-acquiring activities in the country and
abroad and payment processing, and in accordance
with banking legislation of Republika Srpska, The Bank
operates based on principles of liquidity, solvency and
profitability.
As of 31 December 2014, the Bank comprised a head office in Banja Luka and 28 branches located in the cities of: Banja Luka, Kozarska Dubica, Bijeljina, Gradiska,
Srbac, Prijedor, East Sarajevo, Trebinje, Prnjavor, Brod,
Doboj, Gacko, Laktasi, Ljubinje, Trn, Teslic, Novi Grad,
Modrica, Pale and Derventa.
Principal accounting policies
Statement of compliance
Accounting regulation applicable in Republic of Srpska
is based on legal provisions of Law on Accounting and
Auditing (“the Act”) (“Official Gazette of the Republic of Srpska no. 36/2009 and 52/ 2013). The Bank prepare and present financial statements in accordance
with International Accounting Standards (“IAS”), their
amendments and interpretations (Interpretations), International Financial Reporting Standards (“IFRS”) and
its amendments and interpretations ( Interpretations
of International Financial Reporting Standards), which
are issued by the International Accounting standards
and which are translated by the Association of Accountants and Auditors of the Republic of Srpska (under the
authority of accounting Commission of Bosnia and Herzegovina No. 2-11/06). Decision on publishing standards
of O-1/4-2010 of 28 April 2010 is mandatory for annual
periods, beginning from 1 January 2010. This decision
includes IAS , IFRS and interpretations issued by the
Board and approved by a EFAG until October 2009. All
previously issued and subsequently adopted standards
as well as new or modified interpretations of IAS or
IFRS issued by the Board after October 2009 have not
yet been translated or published.
During preparation of the financial statements for the
year ended 31 December 2014 The Bank has considered
whether the application of standards that are subsequently issued by the Board and applicable to the current accounting period , but which have not been translated or published in the Republic of Srpska results in
a material difference from the relevant local accounting regulations. The conclusion is that this is not the
case, and for this reason, in the opinion of the Bank’s
management, these financial statements also comply
with local legal requirements for disclosure of financial
statements in accordance with relevant applicable local
regulations.
The financial statements were approved for issue by the
Management Board on 15.04.2015. and submitted to the
Bank’s bodies for adoption.
The financial statements for 2014 have been prepared
in accordance with International Financial Reporting
Standards (“IFRS”).
104
SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2014 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS
5. SPECIFIC ACCOUNTING POLICIES
Functional and presentation currency
The financial statements are presented in Bosnian Convertible Marks (“BAM”), which is the functional and presentation currency. Amounts are rounded to the nearest thousand (unless otherwise stated).
The Central Bank of Bosnia and Herzegovina (“Central
bank”) implemented a currency board arrangement
aligning BAM to EURO at an exchange rate of EUR 1:
BAM 1.95583 throughout 2013 and 2014. This is expected
to continue in the foreseeable future.
Basis of measurement
These financial statements are prepared on a historical or amortized cost basis, except for certain financial
assets available for sale which are stated at fair value
and buildings which are stated at market value less accumulated amortization.
Use of estimates and judgments
The preparation of financial statements requires the
Bank’s management to make estimates and assumptions that affect the application of accounting policies
and reported amounts of assets, liabilities and income
and expenses. The estimates and associated assumptions are based on historical experience and various
other factors that are believed to be reasonable under
the circumstances, and information available at the
date of preparation of the financial statements, the results of which form the basis of making the judgments
about carrying values of assets and liabilities that are
not readily apparent from other sources. Actual results
may differ from these estimates.
The estimates and underlying assumptions are reviewed
on an ongoing basis. Revisions to accounting estimates
are recognized in the period in which the estimate is
revised and any future periods affected. Refer further
to Note 5-Critical accounting estimates and judgments.
y) Interest income and expenses
Interest income and expenses are recognized in the
statement of comprehensive income for all interest
yielding/bearing instruments on the accrued basis by
the application of the effective interest rate method, i.e.
according to the rate that discounts the estimated cash
flows to the net present value during the term of the
agreement. Such income and expenses are presented
as interest and similar income and interest and similar
expenses in the statement of comprehensive income.
Interest income and expenses also include income and
expenses from loan fees and commissions and receivables from customers, or borrowings from banks, recognized on the basis of the effective interest rate.
The effective interest rate method is the method of calculation of amortized cost of financial assets or financial
liabilities and distribution of interest income or expenses in the appropriate time period. The effective interest
rate is the rate that precisely discounts the estimated
future cash disbursement or payment through the expected duration of the financial instrument or, where
appropriate, a shorter period, on the net carrying value
of financial assets or financial liabilities. When calculating the effective interest rate, the Bank performs an
assessment of cash flows, taking into consideration all
conditions of the agreement related to the financial instrument, but not considering the future loan losses.
The calculation includes all fees and commissions that
the contractual sides have paid and received, and which
are a constituent part of the effective interest rate,
transaction costs and all other premiums and discounts.
z) Fee and commission income and expenses
Fee and commission income and expenses mainly comprise fees related to domestic and foreign payments,
the issue of guarantees and letters of credit, credit card
business and asset management, and are recognized in
the statement of comprehensive income upon performance of the relevant service.
105
The cost of bank supervision are reclassified in 2014
from income from fees and commissions (Note 8b.) into
other operating expenses (Note 13). Reclassification due
to the comparability of data and applied to the year
2013.
aa) Foreign currency translation
Transactions in foreign currency are translated into
functional currency at the exchange rate prevailing at
the date of the transaction. Foreign exchange gains
and losses arising on translation are recognized in the
statement of comprehensive income. Non-monetary
assets and liabilities denominated in foreign currency
measured at historical cost are translated into functional currency using the exchange rate at the date of
the transaction and are not retranslated at the reporting date.
bb) Net gains and losses from the purchase and sale of
foreign currencies, foreign exchange differences from
translation of monetary assets and liabilities and available for sale financial assets
Net gains and losses from the purchase and sale of foreign currencies include non-realized and realized gains
and losses on the basis of the purchase and sale of currencies and derivative financial instruments. Net gains
and losses from foreign exchange differences incurred
from translation of monetary assets and liabilities denominated in foreign currency are classified as other
operating income and expense. Net gains and losses
from financial assets available for sale include realized
net gains and losses from the sale of available for sale
financial assets.
cc) Rental income
Rental income is recognized on a straight-line basis
over the term of the lease.
dd) Income taxes
The income tax charge is based on taxable profit for the
year and comprises current and deferred tax. Income
tax is recognized in the statement of comprehensive
income except to the extent that it relates to items rec-
106
ognized directly in equity and reserves, in which case
income tax is recognized in equity and reserves. Current
tax is the expected tax payable on the taxable income
for the year under Republika Srpska tax law, using the
tax rates enacted or substantially enacted at the balance sheet date, and any adjustments to tax payable in
respect of previous years.
Deferred taxes are calculated using the balance sheet
liability method. Deferred income taxes reflect the net
tax effects of temporary differences between the carrying amounts of assets and liabilities for financial reporting purposes and the amounts used for income tax
purposes. The measurement of deferred tax assets and
liabilities reflects the tax consequences that would follow from the manner in which the enterprise expects,
at the balance sheet date, to recover or settle the carrying amount of its assets and liabilities, based on tax
rates enacted or substantially enacted at the balance
sheet date.
Deferred tax assets and liabilities are not discounted
and are classified as long-term assets and/or long-term
liabilities in the balance sheet. Deferred tax assets are
recognized only to the extent that it is probable that
sufficient taxable profits will be available against which
the deferred tax assets can be utilized. At each balance
sheet date, the Bank reassesses unrecognized potential
deferred tax assets and the carrying amount of recognized deferred tax assets. Classification
The Bank classifies its financial instruments in the following categories: loans and receivables, financial assets available for sale, financial assets held to maturity
or other financial liabilities. The classification depends
on the purpose for which the financial instruments
were acquired. The management determines the classification of financial instruments upon initial recognition.
1) Loans and receivables
Loans and receivables are non-derivative financial
assets with fixed or determinable payments that
are not quoted in an active market. Loans and re-
ceivables arise when the Bank provides money to a
debtor with no intention of trading with the receivable and include loans and advances to banks, loans
and advances to customers and balances with Central bank.
2) Available-for-sale financial assets
Available-for-sale financial assets are non-derivatives that are intended to be held for an indefinite
period of time, but may be sold in response to the
needs for liquidity or changes in interest rates, foreign exchange rates, or equity prices. Available-forsale financial assets comprise equity securities.
3) Financial assets held to maturity
Financial assets held to maturity comprise debt securities that the Bank intends and has the ability to
hold until their maturity.
4) Financial liabilities
Financial liabilities are classified as other financial liabilities. Other financial liabilities include current and
deposit accounts and borrowings.
Recognition and derecognition
Purchases and sales of financial instruments available
for sale are recognized on the trade date which is the
date when the Bank commits to purchase or sell the
instrument. Loans and receivables and other financial
liabilities are recognized when advanced to borrowers
or received from lenders.
The Bank derecognizes financial instruments (in full or
part) when the rights to receive cash flows from the
financial instrument have expired or when it loses control over the contractual rights on financial assets. This
occurs when the Bank transfers substantially all the
risks and rewards of ownership to another business entity or when the rights are realized, surrendered or have
expired. The Bank derecognizes financial liabilities only
when the financial liability ceases to exist, i.e. when it is
discharged, cancelled or has expired. If the terms of a financial liability change, the Bank will cease recognizing
that liability and will instantaneously recognize a new
financial liability, with new terms and conditions.
Initial and subsequent measurement
Financial assets and liabilities are recognized initially at
their fair value plus transaction costs that are directly
attributable to the acquisition or issue of the financial
asset or financial liability.
After initial recognition, the Bank measures financial
assets available for sale at their fair value, without any
deduction for selling costs. Equity securities classified
as available for sale that do not have a quoted market
price in an active market and whose fair value cannot
be reliably measured are valuated at cost less impairment.
After initial recognition, financial assets held to maturity, loans and receivables are measured at amortized
cost using the effective interest rate method, less any
prospective/possible impairment.
Loans and receivables and other financial liabilities are
measured at amortized cost.
Gains and losses
Changes in the fair value of monetary securities denominated in a foreign currency and classified as available for sale are analyzed between translation differences resulting from changes in amortized cost of the
security and other changes in the carrying amount of
the security. Gains or losses from a change in the fair
value of available-for-sale monetary financial assets are
recognized directly in a fair value reserve within equity
and are disclosed in the statement of changes in equity.
Impairment losses, foreign exchange gains and losses,
interest income and amortization of premium or discount using the effective interest method on availablefor-sale monetary financial assets are recognized in the
statement of comprehensive income. When securities
classified as available-for-sale are sold or impaired, the
accumulated fair value adjustments recognized in equity are included in the statement of comprehensive
income.
107
Interest on available-for-sale securities calculated using the effective interest method is recognized as interest income in the statement of comprehensive income.
Gains or losses arising from financial assets and financial
liabilities carried at amortized cost are included in the
statement of comprehensive income over the period of
amortization, using the effective interest rate method.
Gains or losses may also be recognized in the statement
of comprehensive income when a financial instrument
is derecognized or when its value is impaired.
Impairment of financial assets
The Bank regularly reviews and monitors financial assets to determine whether there is objective evidence
of impairment of loans and receivables as well as other
financial assets. The impairment of financial assets or a
group of financial assets is recognized if there is objective evidence of impairment as the result of one or more
events occurring after initial recognition, which has an
influence on estimated future cash flows from the financial assets or the group of financial assets, which
can be reliably estimated (“an event that causes the impairment“).
1) Loans and receivables
If there is objective evidence of impairment of loans
and receivables, the impairment loss is determined
as the difference between the carrying value of the
assets and the present value of the expected future
cash flows discounted by the original effective interest rate of the financial assets. The calculation of loss
that occurs as a result of impairment is carried out
on an individual basis, i.e. by using individual information on the current value of the future cash flows
for all individually significant loans and receivables,
and on a group basis, i.e. by using of the unique data/
information on a homogeneous group level of the future cash flows for all loans and receivables for which
there are evidence of impairment and which are not
significant on an individual level.
The carrying value of the assets is decreased by the
amount of impairment allowance, and the amount
of the loss is recognized in the statement of compre-
108
hensive income. If loans and receivables have a variable interest rate, the discount rate for determining
impairment allowance represents the current effective interest rate determined by an agreement at the
moment when impairment has occurred.
Financial asset for which there is no objective evidence of impairment is included in the financial asset which is then grouped with other financial assets
with similar characteristics, which are then reviewed
for impairment on the portfolio basis.
If the loan cannot be collected and all legal procedures have been completed and the final amount
of the loss is known, the loan is directly written off.
If, in the subsequent period, the amount of impairment loss decreases and the decrease can be directly
linked to an event that has occurred after the writeoff, the amount written-off or the impairment allowance is then shown as income in the statement
of comprehensive income. Write-off of uncollectible
receivables is performed based on the decision of the
Credit Committee, and in accordance with court decisions, agreements between the interested parties
and the Bank’s assessments.
In accordance with local regulations, the Bank also
calculates impairment allowance according to the
Banking Agency of the Republika Srpska (BARS)
regulations. Loans, placements and other financial
assets of the Bank are classified into categories prescribed by the BARS according to the expected recoverability determined on the basis of the number
of days overdue, an assessment of the debtor’s financial position and the quality of the collateral. The
assessed amount of the reserve for potential losses
is calculated by applying percentages prescribed by
the BARS. If the provision for potential losses calculated in accordance with the BARS regulations is
higher than the impairment allowance calculated in
accordance with IFRS requirements, this difference
is presented as a regulatory reserve for credit losses
within equity. SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2014 | NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS
2) Available for sale financial assets
2) Loans and advances to banks
At each reporting date, the Bank reviews whether
there is objective evidence of impairment of individual financial assets or groups of financial assets.
Loans and advances to banks are classified as loans
and receivables and are carried at amortized cost.
In the case of equity investments classified as available for sale, a significant or prolonged decline in the
fair value of the security below its cost is considered
in determining whether the assets are impaired. If
any such evidence exist the cumulative loss – measured as the difference between the acquisition cost
and the current fair value, less any impairment loss
on that financial asset previously recognized in profit
or loss – is removed from profit or loss and recognized in other comprehensive income.
Impairment losses recognized in the statement of
comprehensive income on equity instruments are
not reversed through the statement of profit and loss
at any point thereafter. If, in a subsequent period, the
fair value of a debt instrument classified as available
for sale increases and the increase can be objectively
related to an event occurring after the impairment
loss was recognized in comprehensive income statement, the impairment loss is reversed through the
statement of comprehensive income.
Impairment losses are recognized as the difference
between the carrying value of the financial assets
and the present value of expected future cash flows
discounted by current market interest rates for similar financial assets. Impairment losses on these instruments, recognized in profit or loss, are not subsequently reversed through comprehensive income
statement.
Specific instruments
1) Cash and cash equivalents
Cash and cash equivalents comprise cash reserves
and balances with Central bank and loans and advances to banks with original maturity of up to three
months.
3) Loans and advances to customers
Loans and advances to customers are presented at
amortized cost net of impairment allowances (specific and collective) to reflect the estimated recoverable amounts.
4) Available-for-sale financial assets
Available-for-sale financial assets include equity securities. Equity securities are classified as available
for sale assets and are valued at fair value except for
securities whose value cannot be reliably measured
and when they are measured at cost or cost net of
impairment loss.
Financial assets held to maturity include debt securities. 6) Deposits from banks and other financial institutions and deposits from customers
and deposits from customers are classified as other liabilities and are initially recognized at fair value
less transaction costs, and subsequently stated at
their amortized cost using the effective interest rate
method.
7) Interest-bearing borrowings
Interest-bearing borrowings are recognized initially
at fair value of the consideration given, less attributable transaction costs. Subsequent to initial recognition, interest-bearing borrowings are stated at amortized cost using the straight line method.
ff) Property and equipment
Property and equipment are recognized at historical
cost and are decreased by the accumulated deprecia
109
tion and amortization, and any possible impairment
loss. In previous reporting years, (before 1999) they
were revalued by the application of officially published
revaluation coefficients to the historical cost or to the
previously revalued amounts, and depreciated or amortized amounts. The Bank’s management periodically
reviews property and equipment for any impairment by
comparing the current book value of the assets with
their recoverable amounts.
Depreciation is calculated on a straight-line basis at
cost by the following prescribed annual minimum rates
in order to write off the assets over their estimated useful lives:
2014 and 2013
Buildings
Equipment and other assets
Leasehold improvements*
Software
20%
The assets’ useful lives are reviewed, and adjusted if appropriate, at each balance sheet date.
Residual amounts are not taken into account.
hh) Leased assets
Leases in terms of which the Bank assumes substantially all the risks and rewards of ownership are classified as
finance leases. At the balance sheet date, the Bank did
not have any finance leases either as lessor or lessee.
Other leases are operating leases.
ii) Impairment of non-financial assets
1,3% -1,52%
7% - 30%
20%
* Depreciation is proportional to the period of the lease or the
estimated economic useful life, whichever is shorter period.
The Bank’s management believes that the applied depreciation rates fairly reflect the economic useful life of
property and equipment.
gg) Intangible assets
Intangible assets acquired by the Bank are stated at historical cost less accumulated amortization and impairment losses. Expenditure on development activities is
capitalized if all of the features required by IAS 38: “Intangible Assets” are satisfied.
These intangible assets are amortized on a straight-line
basis over their estimated useful economic lives as follows:
110
2014 and 2013
Assets that have an indefinite useful life are not subject
to amortization and are tested at least annually for impairment. Assets that are subject to amortization are
reviewed for impairment whenever events or changes
in circumstances indicate that the carrying amount
may not be recoverable. Intangible assets that are not
yet available for use are assessed at each balance sheet
date. An impairment loss is recognized whenever the
carrying amount of an asset exceeds its recoverable
amount. Impairment losses are recognized in the statement of comprehensive income.
The recoverable amount of property and equipment,
investment property and intangible assets is the higher
of the asset’s fair value less costs to sell and value in
use. For the purpose of assessing impairment, assets
are grouped at the lowest level for which there is separately identifiable cash flows (cash-generating units). In
assessing value in use, the estimated future cash flows
are discounted to their present value using a pre-tax
discount rate that reflects current market assessments
of the time value of money and the risks specific to the
asset or cash-generating unit.
Non-financial assets other than goodwill that suffered
impairment are reviewed for possible reversal of the
impairment at each reporting date. An impairment loss
is reversed if there has been a change in the estimates
used to determine the recoverable amount. An impair-
ment loss is reversed only to the extent that the asset’s
carrying amount does not exceed the carrying amount
that would have been determined, net of depreciation
or amortization, if no impairment loss had been recognized.
mines the sufficiency of provisions on the basis of insight
into specific items, current economic circumstances,
risk characteristics of certain transaction categories, as
well as other relevant factors.
Provisions are released only for such expenditure in respect of which provisions are recognized at inception. If
the outflow of economic benefits to settle the obligations is no longer probable, the provision is reversed.
jj) Employment benefits
Short-term benefits
On behalf of its employees, the Bank pays pension and
health insurance which is calculated on the gross salary
paid, as well as tax on salaries which are calculated on
the net salary paid. The Bank pays the above mentioned
contributions into the relevant government funds according to statutory rates during the course of the year.
In addition, meal allowances, transport allowances and
vacation bonuses are paid in accordance with local legislation. These expenses are recorded in the statement
of comprehensive income in the period in which the salary expense is incurred.
Obligations for contributions to defined contribution
pension plans are recognized as an expense in the statement of comprehensive income as incurred.
Long-term benefits: retirement severance payments
and early retirement bonuses
In accordance with Labor Law the Bank has an obligation to pay an employment retirement benefit to a retiree upon retirement. The long-term liability in respect
of retirement benefit is measured as the present value
of future cash flows determined through actuarial valuation.
kk) Provisions
Provisions are recognized when the Bank has a present legal or constructive obligation as a result of past
events, it is probable that an outflow of resources embodying economic benefits will be required to settle the
obligation, and a reliable estimate of the amount of the
obligation can be made.
Provisions for liabilities and charges are maintained at
the level that the Bank’s management considers sufficient for absorption of losses. The management deter-
ll) Share capital
Ordinary share capital represents the nominal value of
paid-in ordinary shares classified as equity and is denominated in BAM. mm) Share premium
Share premium represents excess of the paid-in amount
and nominal value of the issued shares.
nn) Legal reserve
Legal reserve has been created in accordance with company law of Republika Srpska, which requires 5% of the
profit for the year to be transferred to this reserve until
capital reserves reach 10% of issued share capital. The
legal reserve can be used for covering current and prior
year losses.
oo) Regulatory reserve for credit losses
As explained in Note 3 g the Regulatory reserve for credit
losses represents the excess of loan loss provisions calculated in accordance with the BARS regulations over
impairment allowances recognized under IFRS, if the
first impairment is higher.
State/Condition of the reserves at the reporting date
represents the amount for which the calculated impairment in accordance with the BARS was higher than
those calculated in accordance with the IFRS in the previous/prior periods.
On 31 December 2014, the Bank has estimated that regulatory of reserves for credit losses cumulatively amount
to BAM 23,514 thousand (BAM 2013 : 21 637 thousand).
Insufficient reserves required by the regulator at 31 De
111
cember 2014 amounted to BAM 11,422 thousand (2013
:BAM 9,545 thousand).
Based on the instructions issued by the Agency, starting
from December 31, 2013, the Banks are not obliged to
carry out coverage of the missing reserves per regulatory profit request. The amount of the missing reserves,
by the regulatory request which was covered from
profit in 2012, 2013 and 2014, the Bank can include in the
equity. Mentioned reserves can be used to cover losses,
increase of the statutory reserves or recapitalization of
the Bank. The amount of missing provisions required
by the regulator as at 31 December 2014 is deductible
item of regulatory capital in the calculation of capital
adequacy. pp) Fair value reserve
The fair value reserve represents unrealized net gains
and losses arising from a change in the fair value of financial assets available for sale, net of related deferred
tax.
qq) Dividends
Dividends on ordinary and preference shares are recognized as a liability in the period in which they are approved by the Bank’s shareholders.
rr) Earnings per share
The Bank presents basic earnings per share (EPS). Basic EPS is calculated by dividing the profit or loss attributable to ordinary shareholders of the Bank by the
weighted average number of ordinary shares outstanding during the period. EPS is recognized as a liability in
the period in which they are approved by the Bank’s
shareholders.
112
under each guarantee is measured at the higher of the
amortized premium or the best estimate of expenditure
required settling any financial obligation arising as a result of the financial guarantee, depending on the higher
amount.
Any increase in the liability relating to financial guarantees is taken to the comprehensive income statement. The premium received is recognized in the income statement in ‘Fees and commission income’ on a
straight line basis over the life of the guarantee.
tt) Managed funds for and on behalf of third parties
The Bank manages funds for and on behalf of corporate
and retail customers. These amounts do not represent
the Bank’s assets and are excluded from the balance
sheet. For the services rendered the Bank charges a fee.
uu) Segment reporting
A business segment represents the part of assets and
business activities (products and services) which is subject to risks and benefits different from those in other
business segments. A geographic segment generates
products or services within a specific economic environment which are subject to risks and benefits different from those operating in other economic environments.
The Bank has identified four main segments: Retail,
Corporate, Financial markets and ALM and Central Unit.
Basic information per segment is based on the internal
reporting structure for business segments. Segment results are based on internal funding price policy (Note 6).
x) Changes in accounting policies
ss) Off-balance-sheet commitments and contingent
liabilities
The accounting policies are the same as those of the
previous financial year except for the following new
and amended IFRS which came into force on January
1st 2014:
In the ordinary course of business, the Bank gives financial guarantees, consisting of letters of credit, guarantees and acceptances. Financial guarantees are initially
recognized in the financial statements at fair value.
Subsequent to initial recognition, the Bank’s liability
• IAS 32 Financial Instruments: Presentation (amendment) - Offsetting of Financial Assets and Financial
Liabilities
• IFRS 10 Consolidated Financial Statements, IAS 27
Separate Financial Statements
• IAS 39 Financial Instruments (Amended): Recognition and Measurement - Novation of Derivatives
and Continuation of Hedge Accounting
• IFRS 12 Disclosure of interests in other entities
• IAS 39 Financial instruments (amendment): Recognition and Measurement - Replacing or extending
the maturity of hedging instruments and hedge accounting
• IAS 36 Impairment of Assets (Amendment) - Recoverable Amount Disclosures for Non-Financial
Assets
• IFRIC Interpretation 21: Levies
The impact of the adoption of the standards or interpretations on the financial statements is described below.
IAS 32 Financial Instrument: Presentation (Amendment) – Offsetting Financial Assets and Financial Liabilities
These amendments clarify the meaning of “currently
has a legally enforceable right to set-off”. The amendments also clarify the application of the IAS 32 offsetting criteria to settlement systems (such as central
clearing house systems) which apply gross settlement
mechanisms that are not simultaneous. The effect of
applying the amendments did not have an impact on
the financial position and performance of the Bank.
Investment Entities (Amendments to IFRS 10, IFRS 12
and IAS 27)
These amendments provide an exception to the consolidation requirement for entities that meet the definition of an investment entity under IFRS 10 Consolidated
Financial Statements and must be applied retrospectively, subject to certain transition relief. The exception
to consolidation requires investment entities to account
for subsidiaries at fair value through profit or loss. These
amendments have no impact on the Bank.
Under the amendment there would be no need to discontinue hedge accounting if a hedging derivative was
novated, provided certain criteria are met. The IASB
made a narrow-scope amendment to IAS 39 to permit the continuation of hedge accounting in certain
circumstances in which the counterparty to a hedging instrument changes in order to achieve clearing for
that instrument. The effect of this amendment does not
have impact on financial position and performance of
the Bank.
IAS 36 Impairment of Assets (Amended) – Recoverable Amount Disclosures for Non-Financial Assets
These amendments remove the unintended consequences of IFRS 13 on the disclosures required under IAS
36. In addition, these amendments require disclosure
of the recoverable amounts for the assets or CGUs for
which impairment loss has been recognised or reversed
during the period. The effect of this amendment does
not have impact on financial position and performance
of the Bank.
IFRIC Interpretation 21: Levies
The Interpretations Committee was asked to consider
how an entity should account for liabilities to pay levies
imposed by governments, other than income taxes, in
its financial statements. This Interpretation is an interpretation of IAS 37 Provisions, Contingent Liabilities and
Contingent Assets. IAS 37 sets out criteria for the recognition of a liability, one of which is the requirement
for the entity to have a present obligation as a result of
a past event (known as an obligating event). The Interpretation clarifies that the obligating event that gives
rise to a liability to pay a levy is the activity described in
the relevant legislation that triggers the payment of the
levy. This interpretation does not have effect on financial performance of the Bank.
Amended Standards not Yet Adopted
113
IFRS 10, IFRS 12 and IAS 28: Investment Entities: Applying the Consolidation Exception (Amendments)
The amendments address issues arising in practice in
the application of the investment entities consolidation exception. The amendments are effective for annual periods beginning on or after 1 January 2016. The
amendments clarify that the exemption from presenting consolidated financial statements applies to a parent entity that is a subsidiary of an investment entity,
when the investment entity measures all of its subsidiaries at fair value. Finally, the amendments to IAS 28
Investments in Associates and Joint Ventures allow the
investor, when applying the equity method, to retain
the fair value measurement applied by the investment
entity associate or joint venture to its interests in subsidiaries
IAS 16 Property, Plant & Equipment and IAS 38 Intangible Assets (Amendment): Clarification of Acceptable Methods of Depreciation and Amortization
The amendment is effective for annual periods beginning on or after 1 January 2016. This amendment clarifies the principle in IAS 16 Property, Plant and Equipment and IAS 38 Intangible Assets that revenue reflects
a pattern of economic benefits that are generated from
operating a business (of which the asset is part) rather
than the economic benefits that are consumed through
use of the asset. As a result, the ratio of revenue generated to total revenue expected to be generated cannot
be used to depreciate property, plant and equipment
and may only be used in very limited circumstances to
amortize intangible assets. It is not expected that the
amendments will have impact on financial statements
of the Bank.
Changes and Amendments to IAS 19 - Defined Benefit Plans: the Contributions of Employees
Changes and amendments of this amendment is effective for periods beginning January 1, 2015 or thereafter.
IAS 19 requires the Bank to consider contributions from
employees or third parties during the recognition of defined fee plans. The purpose of the changes and amendments is to simplify the recognition of these contributions, which, for example, does not affect the number
114
of years of service of the employee, which would be
the case when calculating the contribution of the employee who would be counted as a fixed percentage of
the profits. It is not expected that the amendments will
have any impact on the Bank’s financial reporting.
IFRS 9 Financial Instruments – Classification and
Measurement
The standard is applied for annual periods beginning on
or after 1 January 2018 with early adoption permitted.
The final phase of IFRS 9 reflects all phases of the financial instruments project and replaces IAS 39 Financial Instruments: Recognition and Measurement and
all previous versions of IFRS 9. The standard introduces
new requirements for classification and measurement,
impairment, and hedge accounting. The Bank currently
assesses the impact of this standard on financial statements.
Amendments to IFRS 11: Investments in Joint Ventures: Accounting of Acquisition of Shares in Joint
Operations
These changes and amendments are effective for annual periods beginning January 1, 2016, or any period
thereafter. IFRS 11 applies to the accounting of acquisition of shares in joint ventures and joint operations.
Amendments to IFRS 11 provide new guidelines for the
acquisition of shares in the joint venture, whose activities consist of business operatons in accordance with
IFRS, confirming appropriate/relevant treatment of
such acquisitions. It is not expected that the amendments and changes will impact the Bank’s financial reporting.
IFRS 14 Regulatory Deferral Accounts
The standard is effective for annual periods beginning
on or after 1 January 2016. The IASB has a project to consider the broad issues of rate regulation and plans to
publish a Discussion Paper on this subject in 2014. Pending the outcome of this comprehensive Rate-regulated
Activities project, the IASB decided to develop IFRS
14 as an interim measure. IFRS 14 permits first-time
adopters to continue to recognize amounts related to
rate regulation in accordance with their previous GAAP
requirements when they adopt IFRS. However, to enhance comparability with entities that already apply
IFRS and do not recognize such amounts, the standard
requires that the effect of rate regulation must be presented separately from other items. An entity that already presents IFRS financial statements is not eligible
to apply the standard. The Bank currently assesses the
impact of this standard on financial statements.
IFRS 15 Revenue from Contracts with Customers
IAS 28, in dealing with the sale or contribution of assets
between an investor and its associate or joint venture.
The main consequence of the amendments is that a full
gain or loss is recognized when a transaction involves
a business (whether it is housed in a subsidiary or not).
A partial gain or loss is recognized when a transaction
involves assets that do not constitute a business, even
if these assets are housed in a subsidiary. The amendments will be effective from annual periods commencing on or after 1 January 2016. It is not expected that the
amendments will have impact on financial statements
of the Bank.
The standard is effective for annual periods beginning
on or after 1 January 2017. IFRS 15 establishes a five-step
model that will apply to revenue earned from a contract
with a customer (with limited exceptions), regardless
of the type of revenue transaction or the industry. The
standard’s requirements will also apply to the recognition and measurement of gains and losses on the sale
of some non-financial assets that are not an output of
the entity’s ordinary activities (e.g., sales of property,
plant and equipment or intangibles). Extensive disclosures will be required, including disaggregation of total
revenue; information about performance obligations;
changes in contract asset and liability account balances
between periods and key judgments and estimates. The
Bank currently assesses the impact of this standard on
financial statements.
The amendments to IAS 1 Presentation of Financial
Statements further encourage companies to apply
professional judgment in determining what information to disclose and how to structure it in their financial statements. The amendments are effective for annual periods beginning on or after 1 January 2016. The
narrow-focus amendments to IAS clarify, rather than
significantly change, existing IAS 1 requirements. The
amendments relate to materiality, order of the notes,
subtotals and disaggregation, accounting policies and
presentation of items of other comprehensive income
(OCI) arising from equity accounted Investments.
IAS 27 Separate Financial Statements (amended)
Annual improvements - Cycle 2010- 2012
The amendment is effective from 1 January 2016. This
amendment will allow entities to use the equity method to account for investments in subsidiaries, joint ventures and associates in their separate financial statements and will help some jurisdictions move to IFRS
for separate financial statements, reducing compliance
costs without reducing the information available to investors. The Bank currently assesses the impact of this
standard on financial statements.
Committee on IAS has made annual improvements to
IFRSs 2010-2012 cycle, which represent a set of amendments to the IFRS. The changes are effective for annual
periods beginning on February 01, 2015 years.
Amendment in IFRS 10 Consolidated Financial Statements and IAS 28 Investments in Associates and Joint
Ventures: Sale or Contribution of Assets between an
Investor and its Associate or Joint Venture
The amendments address an acknowledged inconsistency between the requirements in IFRS 10 and those in
IAS 1: Disclosure Initiative (Amendment)
IFRS 2 Share-based Payment:
This improvement amends the definitions of ‘vesting condition’ and ‘market condition’ and adds definitions for ‘performance condition’ and ‘service condition’
(which were previously part of the definition of ‘vesting
condition’).
IFRS 3 Business combinations:
This improvement clarifies that contingent consideration in a business acquisition that is not classified as
115
equity is subsequently measured at fair value through
profit or loss whether or not it falls within the scope of
IFRS 9 Financial Instruments.
IFRS 8 Operating Segments
This improvement requires an entity to disclose the judgments made by management in applying the aggregation criteria to operating segments and clarifies that an
entity shall only provide reconciliations of the total of the
reportable segments’ assets to the entity’s assets if the
segment assets are reported regularly.
Annual improvements - Cycle 2010- 2012
IFRS 13 Fair Value Measurement
This improvement in the Basis of Conclusion of IFRS 13
clarifies that issuing IFRS 13 and amending IFRS 9 and
IAS 39 did not remove the ability to measure short-term
receivables and payables with no stated interest rate at
their invoice amounts without discounting if the effect of
not discounting is immaterial.
IFRS 1 First-time adoption of IFRS
This improvement clarifies that an entity may choose to
apply either a current standard or a new standard that
is not yet mandatory, but that permits early application,
provided either standard is applied consistently throughout the periods presented in the entity’s first IFRS financial
statements.
IFRS 3 Business Combinations
This improvement clarifies that IFRS 3 excludes from its
scope the accounting for the formation of a joint arrangement in the financial statements of the joint arrangement
itself.
IFRS 13 Fair Value Measurement:
The amendment clarifies that when an item of property, plant and equipment is revalued, the gross carrying
amount is adjusted in a manner that is consistent with
the revaluation of the carrying amount.
This improvement clarifies that the scope of the portfolio
exception defined in paragraph 52 of IFRS 13 includes all
contracts accounted for within the scope of IAS 39 Financial Instruments: Recognition and Measurement or IFRS
9 Financial Instruments, regardless of whether they meet
the definition of financial assets or financial liabilities as
defined in IAS 32 Financial Instruments: Presentation.
IAS 24 Related Party Disclosures
IAS 40 Investment Properties:
The amendment clarifies that an entity providing key
management personnel services to the reporting entity
or to the parent of the reporting entity is a related party
of the reporting entity.
This improvement clarifies that determining whether a
specific transaction meets the definition of both a business
combination as defined in IFRS 3 Business Combinations
and investment property as defined in IAS 40 Investment
Property requires the separate application of both standards independently of each other.
IAS 16 Property Plant & Equipment
IAS 38 Intangible Assets
The amendment clarifies that when an intangible asset is revalued the gross carrying amount is adjusted in
a manner that is consistent with the revaluation of the
carrying amount.
Annual improvements - Cycle 2011 - 2013
116
Committee on IAS has made annual improvements to
IFRSs 2011-2013 cycle, which represent a set of amendments to the IFRS. The changes are effective for annual
periods beginning on February 01, 2015 years.
Annual improvements - Cycle 2012 - 2014
The International Accounting Standards Board issued the
annual improvements to cycle 2012 - 2014, which represents a collection of amendments to the IFRS. These improvements are effective from 1 January 2016. These improvements are effective from 1 January 2016.
Management does not expect the amendments to have
any impact on the Bank’s financial reporting.
IFRS 5 Non-current Assets Held for Sale and Discontinued Operations:
The amendment clarifies that changing from one of the
disposal methods to the other (through sale or through
distribution to the owners) should not be considered to
be a new plan of disposal, rather it is a continuation of the
original plan. There is therefore no interruption of the application of the requirements in IFRS 5. The amendment
also clarifies that changing the disposal method does not
change the date of classification.
IFRS 7 Financial Instruments: Disclosures:
The amendment clarifies that a servicing contract that
includes a fee can constitute continuing involvement in a
financial asset. Also, the amendment clarifies that the IFRS
7 disclosures relating to the offsetting of financial assets
and financial liabilities are not required in the condensed
interim financial report.
IAS 19 Employee Benefits
4. FINANCIAL RISK MANAGEMENT
The Bank’s activities are exposed to following risks:
• Credit risk,
• Operating risk,
• Liquidity risk and
• Market risk
The Management Board is responsible for establishing
and monitoring of risk management. Risk management
departments (Integrated risk management, Credit
risks, Market and Operational risks) and Asset and Liability Committee – ALCO are responsible for development of the process of risk management and controlling
as well as compliance with risk management policies. In
the first half of 2010 Risk Committee – RICO was established with the following responsibilities:
- monitoring and controlling of current and future
risks
- capital allocation to specific risk types
The amendment clarifies that market depth of high quality corporate bonds is assessed based on the currency
in which the obligation is denominated, rather than the
country where the obligation is located. When there is no
deep market for high quality corporate bonds in that currency, government bond rates must be used.
IAS 34 Interim Financial Reporting
The amendment clarifies that the required interim disclosures must either be in the interim financial statements or
incorporated by cross-reference between the interim financial statements and wherever they are included within
the greater interim financial report (e.g., in the management commentary or risk report). The Board specified that
the other information within the interim financial report
must be available to users on the same terms as the interim financial statements and at the same time. If users
do not have access to the other information in this manner,
then the interim financial report is incomplete.
- decision making related to strategic and structured
risk associated questions.
The Bank has implemented manuals, programs, policies
and procedures for risk management in order to identify and analyze risks to which it is exposed as well as
to minimize those risks and implement controls for risk
monitoring and compliance with prescribed limits.
The Supervisory Board is responsible for monitoring
compliance with above mentioned programs, manuals,
policies and procedures for risk management as well as
for review of adequacy of the Bank’s risk management
given the risks it is facing. For this purpose Supervisory
Board is supported with internal audit division. Internal audit carries out regular and ad-hoc tests of risk
management procedures and policies and presents its
results to the Supervisory Board and the Management
Board.
117
4.1. Credit risk
Credit risk is the risk that counterparty will not settle
its commitments when they fall due. Credit risk management process defines acceptable levels for credit
risk exposure and minimizes potential losses arising
from credit transactions. The Bank maintains credit risk
within the acceptable levels by implementing internal
procedures for credit risk managements as well as setting the appropriate limits for credit risk exposures.
The ground for credit risk management process are
regulative requirements in Republika Srpska, the Law
on banks of Republika Srpska and appropriate decisions
of the Agency as well as the Sberbank Europe AG (SE
AG) guidelines, manual procedures and instructions.
These documents set forward general guidelines and
principles for risk management, procedures, organizational structure and application, define business objectives and set forward appropriate limits for credit risk
exposures.
Sector for credit risk management and Risk controlling are responsible for defining and update of internal
guidelines which regulate credit risk management process.
to meet interest and capital repayment obligations and
by changing these lending limits where appropriate.
The Bank has defined credit risk limitation system. Creditworthiness assessment includes assessment of each
individual customer, establishing maximum amount of
exposure which can be granted to the customer as well
as acceptable collateral in order to minimize credit risk
exposure. The Bank continually assesses its loan portfolio development in order to minimize potential losses.
When granting new exposures the Bank takes into consideration exposure to one party and one group in order to perform adequate control of risk concentration
and compliance with related regulations. Further, the
Bank has defined responsibilities for approval i.e. the
amounts which can be approved by the employees involved in the credit process.
With a view of minimizing credit risk, the Bank has a
manual on collateral for loans and other placements
which defines the rules for the treatment of security
instruments in the process of credit risk approval. The
Bank secures its credit exposures with the following instruments:
• cash;
4.1.1. Risk limit control and mitigation policies
• bank and corporate guarantees;
Credit risk is the most important risk for the Bank’s business. Management therefore carefully manages its exposure to credit risk. Credit exposures arise principally
in lending activities i.e. loans and advances. There is also
credit risk in off-balance-sheet financial instruments.
• mortgages over residential properties;
The credit risk management process is centralized in
the Bank’s Credit risk department.
Exposure to credit risk is managed through regular analysis of the ability of borrowers and potential borrowers
• charges over business assets such as premises, inventory and accounts receivable;
• charges over financial instruments such as debt securities and equities.
4.1.2. Maximum exposure to credit risk before collateral held or other credit enhancement and before
provisions
Fair value of collateral
31 December 2014
Monetary assets/Funds
118
Maximum
exposure
Deposits
Real Estate
Net
exposure
156,567
-
-
156,567
Maximum
exposure
Deposits
Real Estate
Net
exposure
47,017
-
-
47,017
Loans and advances to banks
7,000
-
-
7,000
602,396
4,072
261,753
336,570
- Retail customers
251,216
1,454
70,049
179,713
- Corporate customers
351,180
2,619
191,704
156,857
12
-
-
12
2,593
-
-
2,593
815,596
4,072
261,753
549,770
Guarantees and letters of credit
73,255
942
32,862
39,451
Undrawn loan facilities
79,720
7,029
20,960
51,731
Total credit risk exposure related
to off-balance sheet
152,975
7,971
53,822
91,182
Total
968,571
12,043
315,575
640,952
31 December 2014
Loans and advances to customers
Financial assets
Other assets
Total credit risk exposure related to balance sheet
Maximum
exposure
Deposits
Real Estate
Net
exposure
25,143
-
-
25,143
32,463
-
-
32,463
-
-
-
-
489,370
5,403
243,736
240,231
- Retail customers
192,886
1,951
57,829
133,106
- Corporate customers
296,484
3,452
185,907
107,125
34
-
-
34
4,150
-
-
4,150
551,160
5,403
243,736
302,021
Guarantees and letters of credit
64,873
1,260
34,347
29,266
22,947
-
5,657
17,290
Total credit risk exposure related
to off-balance sheet
87,820
1,260
40,004
46,556
638,980
6,663
283,740
348,577
31 December 2013
Financial assets
Other assets
Total credit risk exposure related to balance sheet
Total
119
For balance sheet assets, the exposures set out above
are based on gross carrying amounts less provisions
and impairment allowance.
• breach of covenants or conditions
4.1.3. Credit risk management and impairment and
provision policies
• any specific information on the customer’s business
(e.g. reflected by cash flow difficulties experienced
by the client)
Impairment and impairment policies
• initiation of bankruptcy proceedings
• changes in the customer’s market environment
The Bank assesses at each balance sheet date whether there is objective evidence that a financial asset or
group of financial assets is impaired.
For the purpose of credit monitoring and the management of credit risk, the Bank divides its credit portfolio
into the following groups:
• Performing loans to customers – loans that are neither due nor impaired
• Past due but not impaired
• Non-performing loans (impaired loans).
An analysis of the loan portfolio according to the above
mentioned categories is presented below. For the purpose of determining impairment allowance for loans
and receivables, the Bank distinguishes between three
approaches:
• Loans assessed on an individual basis
• Loans assessed on a group basis
• general economic situation.
The Bank’s policy requires the review of individual financial assets that are above materiality thresholds at
least annually or more regularly when individual circumstances require. Impairment allowances on individually
assessed accounts are determined by an evaluation of
the incurred loss at the balance-sheet date on a caseby-case basis, and are applied to all individually significant accounts. Besides the level of overdue receivables,
the assessment normally encompasses collateral held
(including re-confirmation of its enforceability) and the
anticipated receipts for that individual account.
Loans assessed on a group basis
For assessing the impairment of loans which are not
individually significant, loans are grouped on the basis
of similar characteristics of credit risk, i.e. days of delay
in repayment, collateral structure, purpose and other
similar characteristics, based on which the Bank creates
impairment allowance. Loans assessed on a portfolio basis
• Loans assessed on a portfolio basis.
Loans assessed on an individual basis
Loans assessed on an individual basis are all loans for
which there exists objective evidence of impairment.
Objective evidence of impairment, i.e. factors that can
influence the ability and willingness of each individual
debtor to fulfill their obligations toward the Bank, are
as follows:
• delinquencies in contractual payments of interest
or principal
120
The Bank also recognizes impairment for losses which
are incurred but are not reported “IBNR”. This impairment/provision allowance is calculated on all exposures
for which there is no evidence of impairment.
Exposures with similar characteristics are grouped into
homogenous group and for each group the Bank applies
certain percentage taking into consideration emergence period of recognition of the losses.
Restructured loans and receivables
During the year the Bank has rescheduled certain loans
to clients aiming at improvement of their final recoverability. Rescheduling is mainly performed in response
to deterioration of the clients’ financial position or for
the prevention of further deterioration of the clients’ financial position. Following the restructuring the loans
remain graded as performing loans until there are clear
signs of default. Whenever possible, the Bank’s position
was improved by obtaining additional instruments of
collateral.
Write-off policy
The Bank writes off a loan when the Bank determines
that the loan is uncollectible. This determination is
made after considering information such as occurrence
of significant changes in the borrower’s position such
that borrower can no longer pay the obligation, or that
proceeds from collateral will not be sufficient to pay
back the entire exposure. For loans that are not individually significant, write-off decisions generally are based
on a product type and historical information.
The Bank holds collateral against loans and receivables
to customers in the form of mortgage interests over
property, other securities over assets, and guarantees.
Estimates of collateral value are based on the value assessed at the time of borrowing, and are updated, in line
with the Bank’s policy, at least once in three years for
residential properties and at least annually for commercial properties. Collateral is not held for loans and advances to banks and financial assets available for sale.
In view of the impact of the global financial and economic crisis, there is a significant uncertainty in relation
with the fair market value of such collateral, together
with the time needed for their realization, which may
have an impact on impairment allowance.
31 December 2014
31 December 203
Loans and
advances to
customers
BAM ‘000
Impairment
allowance
BAM ‘000
Loans and
advances to
customers
BAM ‘000
Impairment
allowance
BAM ‘000
245,721
(1,061)
187,721
(1,488)
324,905
(1,628)
277,110
(1,365)
570,626
(2,689)
464,831
(2,853)
14,959
(8,404)
14,826
(8,173)
42,906
(15,002)
32,165
(11,426)
57,865
(23,406)
46,991
(19,599)
628,491
(26,095)
511,822
(22,452)
Performing loans
- Retail
- Corporate
Non-performing loans
- Retail
- Corporate
Total
Analysis of loans and receivables
The table below presents an analysis of gross and net
(decreased by impairment allowance) loans and advances to customers:
121
31 Dec 2014
BAM ‘000
31 Dec 2013
BAM ‘000
244,554
186,698
1,167
1,023
14,959
14,826
Impaired
260,681
202,547
Less: impairment allowance
(9,465)
(9,661)
Portfolio, group and individual impairment allowance
251,216
192,886
317,091
269,644
7,813
7,466
Past due but not impaired
42,906
32,165
Impaired
367,810
309,275
(16,630)
(12,791)
351,180
296,484
Net exposure to corporate loans
628,491
511,822
Total gross
(2,689)
(2,853)
Portfolio impairment allowance
(23,406)
(19,599)
Group and individual impairment allowance
(26,095)
(22,452)
Total impairment allowance
602,396
489,370
Retail
Gross
Neither past due nor impaired
Past due but not impaired
Net exposure to retail loans
Corporate
Gross
Neither past due nor impaired
Less: impairment allowance
Portfolio, group and individual impairment allowance
Net exposure
411.800
a) Neither past due nor impaired
All loans and receivables to customers that are neither
due nor impaired are regularly monitored and systematically reviewed in order to identify any irregularities or
warning signals with the aim of taking timely actions.
122
An analysis of gross exposure of loans to customers that
are neither due nor impaired according to type of client
is as follows:
31 Dec 2014
BAM ‘000
31 Dec 2013
BAM ‘000
Cash and consumer loans
150,315
120,877
Housing loans
84,023
58,829
Overdrafts
4,937
3,194
Credit cards
5,279
3,798
244,554
186,698
Large
258,091
215,257
Medium and small
59,000
54,387
Total
317,091
269,644
Retail
Total
Corporate
b) Past due but not impaired
Loans and receivables to customers less than 90 days
past due are not considered impaired, unless other in-
formation is available to indicate the contrary. The gross
amount of loans and advances to customers that were
past due but not impaired for the Bank was as follows:
Retail
31 December 2014
BAM ‘000
Consumer
loans
Corporate
Housing
loans
Overdrafts
Credit
cards
Total
Large
Medium
and small
Total
Past due up to 30 days
357
142
78
363
940
3,384
920
4,304
Past due 30 – 60 days
64
35
14
35
148
309
506
815
22
35
8
13
79
89
193
282
Past due over 90 days
-
-
-
-
-
1,970
442
2,412
444
212
100
411
1,167
5,752
2,061
7,813
Total
Retail
31 December 2013
BAM ‘000
Consumer
loans
Housing
loans
Corporate
Overdrafts
Credit
cards
Total
Large
Medium
and small
Total
Past due up to 30 days
325
87
126
243
781
2,040
858
2,898
94
14
7
28
143
332
127
459
123
Retail
31 December 2013
BAM ‘000
Consumer
loans
Housing
loans
Corporate
Overdrafts
Credit
cards
Total
Large
Medium
and small
Total
56
16
8
8
88
25
172
197
Past due over 90 days
9
2
-
-
11
2,952
960
3,912
484
119
141
279
1,023
5,349
2,117
7,466
Total
c) Impaired
The classification of loans and receivables from customers with individual and group impairment, presented in
gross and net of impairment, is as follows:
Gross
BAM ‘000
Individual
impairment allowance
BAM ‘000
Net
BAM ‘000
Consumer loans
9,193
(7,192)
2,001
Housing loans
4,857
(579)
4,278
Overdrafts
312
(282)
30
Credit cards
597
(350)
247
14,959
(8,404)
6,555
Large
32,461
(11,795)
20,667
Medium and small
10,445
(3,208)
7,237
42,906
(15,002)
27,904
57,865
(23,406)
34,459
Gross
BAM ‘000
Individual
BAM ‘000
Net
BAM ‘000
10,848
(7,354)
3,494
3,277
(323)
2,954
Overdrafts
238
(206)
32
Credit cards
463
(290)
173
14,826
(8,173)
6,653
31 December 2014
Retail
Corporate
Total
31 December 2013
Retail
Consumer loans
Housing loans
124
31 December 2013
Gross
BAM ‘000
Individual
BAM ‘000
Net
BAM ‘000
24,321
(8,916)
15,405
7,844
(2,510)
5,334
32,165
(11,426)
20,739
46,991
(19,599)
27,392
Corporate
Large
Medium and small
Total
For impaired loans estimated fair market value of the
collateral for retail loans as at 31 December 2014 amounted to BAM 4,709 thousand (as at December 2013: BAM
4,303 thousand) and for corporate loans BAM 28,439
thousand (as at December 2013: BAM 18,627 thousand).
d) Restructured loans and advances
Restructured loans that would otherwise be past due
or impaired as at 31 December 2014 amounted to a total of BAM 47,435 thousand (on 31 December 2013: BAM
29,572 thousand).
31 Dec 2014
BAM ‘000
31 Dec 2013
BAM ‘000
628,491
511,822
Restructured loans
47,435
29,572
Restructured loans as a percentage of loan portfolio
7.55%
5.78%
Loan portfolio
4.1.4. Concentration of risk of loans and advances to
customers
The Bank monitors concentrations of credit risk by economic sector and by geographic location. Credit portfolio risk is limited by the Bank’s credit strategy; in particular the focus is on small and very small loans and local
economic sector diversification of the loan portfolio.
Gross concentration of credit risk (balance sheet
amounts, gross of provisions) is concentrated as follows:
31 Dec 2014
BAM ‘000
31 Dec 2013
BAM ‘000
Wholesale trade
121,245
132,692
Industry
73,383
65,764
Agriculture and food processing
14,956
13,243
Construction
19,872
25,000
Mining
17,493
1,784
Services, tourism and catering
33,156
30,050
125
31 Dec 2014
BAM ‘000
31 Dec 2013
BAM ‘000
14,518
11,884
3,817
3,727
Governmental institutions
64,338
23,345
Other
265,713
204,333
628,491
511,822
Transport, storage and connections
Financial intermediation
Other category includes retail loans as at 31 December
2014 amounted to a total of BAM 260,681 thousand (on
31 December 2013: BAM 202,547 thousand) and other
loans not classified in any of the previous categories.
Geographic sector risk of the above portfolio is solely/
entirely concentrated on Republika Srpska.
In addition, the structure of the loan portfolio is regularly reviewed within the Risk Department and Credit
Risk Committee in order to identify potential events
which could have an impact on large areas of the loan
portfolio (common risk factors) and if necessary limit
the exposure toward certain sectors of the economy.
4.2. Market risk
The Bank is exposed to market risks, which is the risk
that the fair value or future cash flows of a financial instrument will fluctuate because of changes in market
prices. Market risks arise from open positions in interest
rate, foreign currency and equity products, all of which
are exposed to general and specific market movements
and changes in the level of volatility of market rates or
prices such as interest rates, credit spreads, foreign exchange rates and equity prices. The Management Board
sets limits and guidelines for monitoring and mitigat-
126
ing of market risks, which is regularly monitored by risk
committees of the Bank.
4.2.1. Foreign exchange risk
Exposure to currency risk arises from credit, deposittaking and trading activities and is controlled on a daily
basis in accordance with legal and internal limits for
each currency, as well as in total amounts for assets and
liabilities denominated in or linked to foreign currencies.
ALM Department is responsible for daily management
of the Bank’s currency position in accordance with legal and internal regulations. In order to manage foreign
exchange rate risk more efficiently, Bank monitors economic and other business changes in the environment
in order to predict possible changes in foreign currency
activities, exchange rates, currencies and risk.
The tables below summarize the Bank’s exposure to
foreign currency exchange rate risk at 31 December 2014
and 2013. Included in the tables are the Bank’s assets
and liabilities at carrying values, classified by currency
and the group of currencies:
EUR and linked
Other currency
EUR
BAM’000
USD
BAM’000
BAM’000
BAM
BAM’000
Total
BAM’000
57,018
22,252
4,960
88,407
172,638
Obligatory reserves with Central bank
-
-
-
47,017
47,017
-
-
-
7,000
7,000
427,641
-
-
174,755
602,396
Financial assets
-
-
-
394
394
-
-
-
11,605
11,605
Intangible assets
-
-
-
4,690
4,690
146
734
-
1,713
2,593
-
-
-
3,436
3,436
484,805
22,986
4,961
339,0188,994
851,770
79,798
1
5
5,058
84,862
314,019
23,057
4,498
228,796
570,370
75,522
-
-
-
75,522
-
-
-
4,039
4,039
236
2
2
2,630
2,870
Current tax liability
-
-
-
175
175
-
-
-
124
124
109
-
6
1,393
1,508
-
-
-
112,300
112,300
469,684
23,060
4,511
354,515
851,770
15,121
(76)
450
(15,495)
-
As at 31 December 2014
ASSETS
Other assets
Total assets
LIABILITIES AND EQUITY
Borrowings
Other liabilities
Provisions for liabilities and charges
Equity
Net foreign exchange position
127
EUR and linked
Other currency
EUR
BAM’000
USD
BAM’000
BAM’000
BAM
BAM’000
Total
BAM’000
18,406
4,452
5,022
9,092
36,972
-
-
-
32,463
32,463
-
-
-
-
-
325,094
-
-
164,276
489,370
Financial assets
-
-
-
417
417
-
-
-
9,599
9,599
Intangible assets
-
-
-
3,552
3,552
148
646
-
3,356
4,150
-
-
-
1,292
1,292
343,648
5,098
5,022
224,047
577,815
59,224
90
8
7,076
66,398
214,403
5,031
4,631
132,133
356,198
62,426
-
-
-
62,426
-
-
-
4,040
4,040
398
1
63
1,694
2,086
-
-
-
-
90
-
-
-
125
125
Provisions
-
-
-
1,098
1,098
Equity
-
-
-
85,354
85,354
336,461
5,122
4,702
231,530
577,815
7,187
(24)
320
(7,483)
-
ASSETS
Cash reserves
Current tax assets
Other assets for sale
Total assets
OBAVEZE I KAPITAL
Borrowings
Other liabilities
Net foreign exchange position
The local currency (BAM) is pegged to EUR under a currency board arrangement. A 10% fall in currencies (other
than EUR) against BAM, with other variables held constant would result with a decrease in profit for the year
by BAM 30 thousand (December 31, 2012: BAM 29 thousand). A 10% rise in such currencies would result with
higher profit for the year by BAM 30 thousand (December 31, 2012: BAM 29 thousand).
128
4.2.2. Interest rate risk
The Bank’s activities are affected by changes in interest
rates in interest bearing assets and liabilities mature, or
their interest rates are changed, at different times or in
different amounts.
Interest rate of assets and liabilities
Up to 1
month
BAM ‘000
1 to 3
months
BAM ‘000
3 months
to 1 year
BAM ‘000
1 to 5
years
BAM ‘000
Over 5
years
BAM ‘000
Non
interest
bearing
BAM ‘000
Total
BAM ‘000
153,606
-
-
-
-
19,032
172,638
47,017
-
-
-
-
-
47,017
Loans and advances to
banks
-
7,000
-
-
-
-
7,000
customers
68,094
38,015
177,096
233,443
85,748
-
602,396
Financial assets
-
11
-
-
-
383
394
-
-
-
-
-
11,605
11,605
Intangible assets
-
-
-
-
-
4,690
4,690
Other assets
-
-
-
-
-
2,593
2,593
Non-current assets
held for sale
-
-
-
-
-
3,436
3,436
268,717
45,026
177,096
233,443
85,748
41,739
851,770
32,797
3,250
23,861
20,632
4,322
-
84,862
273,134
25,463
105,800
164,887
1,086
-
570,370
Borrowings from Republika Srpska funds
14,257
2
61,263
-
-
-
75,522
4,039
-
-
-
-
-
4,039
Other liabilities
-
-
-
-
-
2,870
2,870
-
-
-
-
-
175
175
-
-
-
-
-
124
124
Provisions for liabilities
and charges
-
-
-
-
-
1,508
1,508
Equity
-
-
-
-
-
112,300
112,300
ASSETS
Monetary assets
Obligatory reserves
with Central bank
Total assets
LIABILITIES AND EQUITY
Deposits from banks
and other financial
institutions
129
Up to 1
month
BAM ‘000
1 to 3
months
BAM ‘000
3 months
to 1 year
BAM ‘000
1 to 5
years
BAM ‘000
Over 5
years
BAM ‘000
Non
interest
bearing
BAM ‘000
Total
BAM ‘000
Total liabilities and
equity
324,227
28,715
190,924
185,519
5,408
116,977
851,770
Net interest rate gap
(55,510)
16,311
(13,828)
47,924
80,340
(75,238)
-
The tables are management’s estimate of the interest
rate risk for the Bank as at 31 December 2014 and 31 December 2013 and are not necessarily indicative of the
positions at other times but provide some indication of
the sensitivities of the Bank’s earnings to movements in
interest rates.
Up to 1
month
BAM ‘000
1 to 3
months
BAM ‘000
3 months
to 1 year
BAM ‘000
1 to 5
years
BAM ‘000
Over 5
years
BAM ‘000
Non
interest
bearing
BAM ‘000
Total
BAM ‘000
Monetary assets
25,135
-
-
-
-
11,837
36,972
Obligatory reserves
with Central bank
32,463
-
-
-
-
-
32,463
banks
-
-
-
-
-
-
-
customers
78,400
21,690
157,566
166,161
65,553
-
489,370
Financial assets
-
11
11
11
-
383
417
-
-
-
-
-
9,599
9,599
Intangible assets
-
-
-
-
-
3,552
3,552
Current tax assets
-
-
-
-
-
4,150
4,150
Other assets
-
-
-
-
-
1,292
1,292
Total assets
135,998
21,701
157,577
166,172
65,553
30,813
577,815
25,756
1,200
12,208
25,412
1,822
-
66,398
ASSETS
Deposits from banks
and other financial
institutions
130
Up to 1
month
BAM ‘000
1 to 3
months
BAM ‘000
3 months
to 1 year
BAM ‘000
1 to 5
years
BAM ‘000
Over 5
years
BAM ‘000
Non
interest
bearing
BAM ‘000
Total
BAM ‘000
145,111
23,768
90,869
95,248
1,202
-
356,198
5
18
62,403
-
-
-
62,426
4,040
-
-
-
-
-
4,040
-
-
-
-
-
2,086
2,086
Provisions for liabilities
and charges
-
-
-
-
-
90
90
Equity
-
-
-
-
-
125
125
Total liabilities and
equity
-
-
-
-
-
1,098
1,098
-
-
-
-
-
1.292
1.292
-
-
-
-
-
85,354
85,354
174,922
24,986
165,480
120,660
3,024
88,753
577,815
Other liabilities
Net interest rate gap
ASSETS
Average interest rates
The following table presents the effective interest rates calculated as the weighted average for the reporting
period for financial instruments:
2014.
2013.
%
%
Cash reserves and balances with Central bank
0.03
0.03
0.08
0.24
6.84
7.48
Debt securities
5.75
4.02
2.98
2.39
2.49
2.94
2.11
2.15
3.96
4.42
131
4.3. Liquidity risk
Liquidity risk arises in the general funding of the Bank’s
activities and in the management of positions. It includes both the risk of being unable to fund assets at
appropriate maturities and rates and the risk of being
unable to liquidate an asset at a reasonable price and in
an appropriate time frame.
The Bank has access to a diverse funding base. Funds
are raised using a broad range of instruments including
various types of retail and corporate deposits, borrowings and share capital. This enhances funding flexibility,
limits dependence on a single source of funds and generally lowers the cost of funds.
The Bank strives to maintain a balance between continuity of funding and flexibility through the use of liabilities with a range of maturities. The Bank continually assesses liquidity risk by identifying and monitoring
changes in funding that are required in order to meet
business goals and targets. In addition, the Bank holds a
portfolio of liquid assets as part of its liquidity risk management strategy.
The expected outflows projected by the Bank based on
the financial liabilities as at 31 December 2014 and 2013
and including expected interest thereon are as follows:
Total expected outflow
Up to 1
month
BAM ‘000
1 to 3
months
BAM ‘000
3 months
to 1 year
BAM ‘000
1 to 5
years
BAM ‘000
Over 5
years
BAM ‘000
Total
BAM ‘000
Book
value
BAM ‘000
33,108
3,829
25,965
23,504
4,706
91,112
84,862
228,837
36,261
141,590
176,921
1,243
584,853
570,370
818
2,485
8,658
46,914
31,289
90,164
75,522
51
25
113
4,151
-
4,340
4,039
262,815
42,599
176,326
251,490
37,239
770,469
734,793
LIABILITIES
Deposits from banks and
other financial institutions
132
Up to 1
month
BAM ‘000
1 to 3
months
BAM ‘000
3 months
to 1 year
BAM ‘000
1 to 5
years
BAM ‘000
Over 5
years
BAM ‘000
Total
BAM ‘000
Book
value
BAM ‘000
Deposits from banks and
other financial institutions
19,913
2,729
17,738
28,794
1,933
71,107
66,398
111,100
32,026
119,217
104,106
1,369
367,819
356,198
111
2,323
7,362
33,971
31,305
75,072
62,426
53
27
120
4,320
-
4,520
4,040
131,177
37,105
144,437
171,191
34,607
518,518
489,062
LIABILITIES
4.4. Fair values of financial assets and liabilities
The fair value of a financial instrument is the amount
for which an asset could be exchanged, or a liability
settled, between knowledgeable, willing parties in an
arm’s-length transaction. Where available, fair value
is based on quoted market prices. However, no readily available market prices exist for a significant portion
of the Bank’s financial instruments. In circumstances
where the quoted market prices are not readily available, the fair value is estimated using discounted cash
flow models or other pricing techniques as appropriate.
Changes in underlying assumptions, including discount
rates and estimated future cash flows, significantly affect the estimates. Therefore, the calculated fair market
estimates may not be realizable in a current sale of the
financial instrument, in particular considering in view of
the impact of the global financial crisis and lack of liquid
market in Republika Srpska.
The table below summarizes carrying amounts and fair
values of financial assets and liabilities not included in
the Bank’s balance sheet at fair value:
Carrying amount
Fair value
31 Dec 2014
BAM ‘000
31 Dec 2013
BAM ‘000
31 Dec 2014
BAM ‘000
31 Dec 2013
BAM ‘000
7,000
-
7,000
-
602,396
489,370
611,205
495,854
Total
609,396
489,370
618,205
495,854
Financial assets
Financial liabilities
133
Carrying amount
Total
Fair value
31 Dec 2014
BAM ‘000
31 Dec 2013
BAM ‘000
31 Dec 2014
BAM ‘000
31 Dec 2013
BAM ‘000
84,862
66,398
85,767
66,774
570,370
356,198
571,296
357,036
75,522
62,426
75,522
62,246
4,039
4,040
4,039
4,040
734,793
489,062
736,624
490,096
lationship with depositors is not taken into account in
estimating fair values.
Loans to and receivables from customers are presented
net of impairment allowance. Their estimated fair value
represents the discounted amount of estimated future
cash flows expected to be received. Expected cash flows
are discounted at current market rates to determine
their fair values. Fair value of loans at variable interest
rates is equal to their carrying value. Expected future
losses are not taken into account nor is any adjustment
made for uncertainties as to the collectability (including
timing) of past due and rescheduled exposures or for
loans which are not past due but require special monitoring.
Customer deposits and deposits with banks and other financial institutions
For demand deposits and deposits with no defined maturities, fair value is taken to be the amount payable on
demand at the balance sheet date. The estimated fair
value of fixed-maturity deposits is based on discounted
cash flows using rates currently offered for deposits of
similar remaining maturities. The value of long-term re-
The fair value of variable yield borrowings that regularly
reprice, with no significant change in credit risk, generally approximates their carrying value. The fair value
of borrowings at fixed interest rates is estimated using discounted cash flow analysis, based upon interest
rates currently offered for loans with similar terms to
borrowers of similar credit quality.
The fair value of variable yield subordinated liabilities
that regularly reprice generally approximates their carrying value.
Fair value levels of assets and liabilities in accordance
with IFRS 13 are presented in the table below:
31 Dec 2014
31 Dec 2013
Fair value levels
Fair value levels
L1
BAM ‘000
L2
BAM ‘000
L3
BAM ‘000
Financial assets
134
L1
BAM ‘000
L2
BAM ‘000
L3
BAM ‘000
31 Dec 2014
31 Dec 2013
Fair value levels
Fair value levels
L1
BAM ‘000
L2
BAM ‘000
L3
BAM ‘000
L1
BAM ‘000
L2
BAM ‘000
L3
BAM ‘000
-
7,000
-
-
-
-
-
611,205
-
-
495,854
-
Total
-
618,205
-
-
495,854
-
-
85,767
-
-
66,774
-
-
571,296
-
-
357,036
-
Borrowings from Republika Srpska
funds
-
75,522
-
-
62,246
-
-
4,039
-
-
4,040
-
Total
-
736,624
-
-
490,096
-
Financial liabilities
4.5. Operational risk
The Bank is subject to operational risk in all its business activities. The Bank seeks to manage its operational risk in
accordance with defined principles and policies at the Bank
and SE AG Group, with the final purpose being to mitigate
or avoid operational risk.
The Bank aligns its standards of operational risk management with Group guidelines and local regulatory requirements. This includes collection of data on operationalrisk-related loss events, monitoring of key operational risk
indicators, performing operational risk assessment when
making decisions on business changes and reporting to
management on the results of operational risk management.
4.6. Capital management
The Bank’s objectives when managing capital, which is a
broader concept than the “equity” on the face of balance
sheets, are:
• to comply with the capital requirements set by the
regulators of the banking market in the local environment;
• to safeguard the Bank’s ability to continue as a going
concern so that it can continue to provide returns for
shareholders and benefits for other stakeholders and
• to maintain a strong capital base to support development of its business.
Capital adequacy and the balance of capital are monitored
regularly by the Liquidity Committee and Bank’s Management, based on the relevant internal acts and regulations
prescribed by the Agency.
In accordance with the Agency Decision on Minimum
Standards for operational risk management in banks (“the
Decision”), published in 2008, from 31 March 2009 the Bank
started calculating capital requirement for operational risk.
In accordance with the Decision the Bank is obliged to set
and implement the system for operational risk management, which, at minimum, amongst other, needs to include
policies and procedures to enable the Bank to form the
135
amount of capital (provision) adequate to cover expected
losses from the operational risks.
tio which is prepared in accordance with the requirements
of the Banking Agency of Republika Srpska (hereinafter “The
Agency”).
The following table presents the Bank’s regulatory capital,
risk weighted assets and calculation of capital adequacy ra-
31 Dec 2014
BAM ‘000
31 Dec 2013
BAM ‘000
Ordinary shares
62,198
38,728
Share premium
15,235
15,235
Legal reserves
3,022
2,892
8,065
8,065
7,102
4,612
Intangible assets
(4,696)
(3,552)
Total tier 1 capital
90,926
65,980
13,824
10,614
-
2,607
1,113
1,124
4,000
4,000
Total tier 2 capital
18,937
18,345
(11,422)
(9,545)
98,441
74,780
655,731
547,451
36,817
32,195
692,548
579,646
The rate of net capital in relation to total risk-weighted
14.21%
12.90%
The rate of fixed capital in relation to total risk-weighted
13.13%
11.38%
Unallocated profit from previous years
Tier 2 capital
General provision – BARS regulation
Audited profit for the year
Insufficient reserves at the request of the regulator (Note 5a)
Net capital in accordance with Agency regulations
Risk Weighted Assets
Weighted Operational Risk
Total weighted risk
Minimum capital adequacy as per the Agency’s regulations
equals to 12%.
Proposed transfer within equity relates to the difference between provisions calculated in accordance withthe Agency’s
regulations and provisions calculated in accordance with IFRS.
136
Data from 31 December 2013 are presented according to the
new decision on minimum standards for capital management
and capital protection, which was implemented on 30 September 2014. Compared to the previous regulation: a positive
revaluation reserve are transferred from the primary to the
additional capital and profit for the year to be included in the
calculation of capital adequacy only after the decision of the
assembly of shareholders on profit distribution.
5. CRITICAL ACCOUNTING ESTIMATES AND JUDGMENTS IN APPLYING ACCOUNTING POLICIES
The Bank makes estimates and assumptions about uncertain events, including estimates and assumptions
about the future. Such accounting assumptions and estimates are regularly evaluated, and are based on historical experience and other factors such as the expected flow of future events that can be rationally assumed
in existing circumstances, but nevertheless necessarily
represent sources of estimation uncertainty. The estimation of impairment losses in the Bank’s credit risk
portfolio represents the major source of estimation uncertainty. This and other key sources of estimation uncertainty, that have a significant risk of causing a possible material adjustment to the carrying amounts of
assets and liabilities within the next financial year, are
described below.
(e) Impairment losses on loans and receivables
The Bank monitors the creditworthiness of its customers on an ongoing basis. The need for impairment of the
Bank’s on and off-balance sheet exposure to credit risk
is assessed on a monthly basis.
Impairment losses are made mainly against the carrying value of loans to legal entities and individuals (as
disclosed in Note 18) and as provisions for liabilities and
charges arising from off-balance exposure to customers, mainly in the form of guarantees and letters of
credit (as disclosed in Note 32) and impairment allowance on cash reserves (Note 15), loans and advances to
banks (Note 17), financial assets (Note 19) and accrued
interest and other assets (Note 22).
Impairment losses are also considered for credit risk
exposures to banks and for other assets not carried at
fair value, where the primary risk of impairment is not
credit risk.
Financial assets carried at amortized cost
The Bank assesses impairment on an individual basis for
all exposures where there is objective evidence of impairment. Assets which are not significant are assessed
on a group (portfolio) basis for impairment.
The Bank estimates impairment losses in cases where it
estimates that the observable data indicates the likelihood of a measurable decrease in the estimated future
cash flows of the asset or portfolio of assets. Evidence
includes irregular repayment or other indications of financial difficulties of borrowers, unfavorable changes in
economic conditions in which the borrowers operate,
changes in the value or collectability of collateral instruments when these changes can be linked to the abovementioned breach of terms.
Note
2013
BAM ‘000
2012
BAM ‘000
Cash reserves
15
11
7
17
-
33
18
22,452
18,074
Financial assets
19
1
1
Other assets
22
1,126
845
Provisions for off-balance-sheet exposure
30
321
195
23,911
19,155
Summary of impairment allowances (IFRS)
137
In addition to impairment allowance calculated and
recognized in accordance with IFRS, the Bank also calculates impairment in accordance with the BARS regulations with any excess recognized as a regulatory reserve for credit losses within equity and reserves.
The following table summarizes impairment allowances calculated in accordance with the BARS regulations:
2014
BAM ‘000
2013
BAM ‘000
48,497
43,756
2,939
1,789
51,436
45,546
2014
BAM ‘000
2013
BAM ‘000
Impairment allowances under BARS
51,436
45,547
Impairment allowances under IFRS
27,922
23,910
Difference at the current year end
23,514
21,636
Difference at the previous year end period
12,092
12,092
Proposed transfer within equity (transfer required)
11,422
9,544
Summary of impairment allowances (BARS)
Provisions for off-balance-sheet exposure
Regulatory reserve for credit risk requirement as of 31
December:
Based on the instructions issued by the Agency, starting from December 31, 2014, the Banks are not obliged
to carry out coverage of the missing reserves per regulatory profit request. The amount of the missing reserves, by the regulatory request which was covered
from profit in 2012, 2013 and 2014, the Bank can include
in the equity. Mentioned reserves can be used to cover
losses, increase of the statutory reserves or recapitalization of the Bank.
The Bank takes into consideration the combined effect
of several events when assessing impairment and uses
its experience in making judgments in cases where the
observable data required to make estimation of impairment is limited.
At year end, the gross value of specifically impaired
loans and receivables (non-performing loans – NPLs)
and the rate of impairment loss recognized were as
follows:
2014
BAM ’000
Gross exposure
138
2013
Corporate
Retail
Total
Corporate
Retail
Total
42,906
14,959
57,865
32,165
14,826
46,991
2014
BAM ’000
2013
Corporate
Retail
Total
Corporate
Retail
Total
(15,002)
(8,404)
(23,406)
(11,426)
(8,173)
(19,599)
35%
56%
40%
36%
55%
42%
Impairment allowance
Impairment rate
An increase in the impairment rate of 1 percentage point
of the gross non-performing exposure presented above
as at 31 December 2014, would lead to the recognition
of an additional impairment loss of BAM 587 thousand
(2013: BAM 470 thousand).
ous pages, the Bank also recognizes impairment losses
which are known to exist at the reporting date, but
which have not yet been specifically identified (IBNR).
A review of IBNR per gross loans and off-balance credit
risk exposure are shown in the following table:
In addition to separately identified losses for NPLs on
an individual and portfolio basis, as explained on previ-
2014
BAM ‘000
2013
BAM ‘000
2,689
2,853
511
291
3,200
3,144
Off-balance credit risk exposure
628,491
511,822
Total gross loans and off-balance
152,975
123,938
781,466
635,760
IBNR for off-balance to Off-balance
0.43%
0.56%
IBNR gross loans and off-balance to Gross loans and off-balance
0.33%
0.33%
IBNR gross loans
0.41%
0.52%
IBNR gross loans
IBNR off-balance credit risk exposure
Total IBNR gross loans and off-balance
Gross loans
IBNR for gross loans to Gross loans
(f) Taxation
The Bank provides for tax liabilities in accordance with
the tax laws of Republika Srpska. Tax returns are subject to the approval of the tax authorities who are entitled to carry out subsequent inspections of taxpayers’
records. The interpretation of tax legislation by tax authorities as applied to the transactions and activity of
the Bank may not coincide with that of the management. As a result, transactions may be challenged by
tax authorities and the Bank may be assessed additional taxes, penalties and interest, which can be significant.
In accordance with the Law on Tax Administration of
Republika Srpska, expiration period of the tax liability
is five years. This practically means that tax authorities
could determine payment of outstanding liabilities in
the period of five years from the origination of the liability.
(g) Regulatory requirements
The Banking Agency of Republika Srpska is entitled to
carry out regulatory inspections of the Bank’s operations and to request changes to the carrying values of
139
assets and liabilities, in accordance with the underlying
regulations.
• “Retail”: individuals and small and medium sized
businesses
(h) Litigation and claims
• “Corporate”: large companies, state and public sector
The Bank makes individual assessment of all court cases. The Bank determines the reserve amount based on
professional legal advices.
• “Financial markets and ALM”: Financial Markets and
Assets and Liabilities Management (“ALM”) and
As stated in Note 30, on 31 December 2014 the Bank
provided BAM 143 thousand for court cases (2013: BAM
128 thousand), which the management estimates as
sufficient.
• “Central Unit”: capital and reserves, investments
in other legal entities and other ownership shares
and other assets and liabilities not associated with
other segments.
Segment reporting is based on management reports.
6. FINANCIAL INFORMATION BY
SEGMENT
When measuring business results internal funding
prices are applied based on specific prices, appropriate
currencies and maturities with embedded additional
adjustments.
Segments recognized for the purposes of segment reporting comprise the following:
Retail
BAM ‘000
Corporate
BAM ‘000
Financial markets and ALM
BAM ‘000
Central
unit
BAM ‘000
Total
BAM ‘000
Net interest income
17,193
11,759
(1,759)
-
27,193
6,333
3,497
-
-
9,829
Net foreign exchange gains
-
-
(27)
-
(27)
-
-
-
144
144
23,525
15,256
(1,786)
144
37,193
(1,988)
(5,086)
(18)
-
(7,092)
(10,422)
(1,106)
(449)
(13,749)
(25,726)
11,115
9,064
(2,253)
(13,605)
4,321
-
-
-
(846)
(846)
Profit for the year
11,115
9,064
(2,253)
(14,451)
3,475
Total assets
328,853
284,400
226,801
11,716
851,770
Total equity and liabilities
310,546
322,303
216,028
2,893
851,770
31 December 2014
Segment result
Income tax expense
140
The methodology for allocation of revenues and costs
to segments is consistent with the previous year.
Retail
BAM ‘000
Corporate
BAM ‘000
Financial markets and ALM
BAM ‘000
Central
unit
BAM ‘000
Total
BAM ‘000
14,236
11,588
(2,443)
-
23,381
5,118
2,909
-
-
8,027
Net foreign exchange gains
-
-
88
-
88
-
-
-
421
421
19,354
14,497
(2,355)
421
31,917
(4,025)
(3,388)
(6)
(312)
(7,731)
(8,506)
(1,175)
(339)
(10,827)
(20,847)
6,823
9,934
(2,700)
(10,718)
3,339
-
-
-
(732)
(732)
6,824
9,934
(2,700)
(11,450)
2,607
Total assets
261,725
236,199
69,587
10,303
577,815
Total equity and liabilities
239,145
166,478
85,734
86,189
577,815
31 December 2013
Net interest income
Segment result
Income tax expense
Profit for the year
7. INTEREST INCOME AND EXPENSE
a) Interest income
2014
BAM ’000
Cash reserves and obligatory reserve with Central bank
2013
BAM ’000
28
13
192
120
37,203
31,450
1,925
1,590
7
13
Interest income on impaired loans
2,633
2,614
Other interest and similar income
1
59
41,989
35,859
2014
BAM ’000
2013
BAM ’000
2,073
2,626
11,259
8,395
Loan approval fees
Dividends
b) Interest expense
141
2014
BAM ’000
2013
BAM ’000
1,305
1,299
159
158
14,796
12,478
2014
BAM ’000
2013
BAM ’000
Domestic payment transfers
2,239
1,845
International payment transfers
1,334
1,169
Fees from issued guarantees and other off-balance-sheet items
1,283
1,297
Fees from currency conversion
3,105
2,041
Fees and commissions income arising from credit card services
1,837
1,262
Fees from account keeping
1,613
1,116
673
769
12,084
9,499
2014
BAM ’000
2013
BAM ’000
244
170
69
52
-
10
1,054
592
Fees and commissions arising on operations with payment cards
691
511
Commission to the Banking Agency of Republika Srpska
197
137
2,255
1,472
2014
BAM ’000
2013
BAM ’000
3
6
8. FEE AND COMMISSION INCOME AND EXPENSE
c) Fee and commission income
Other fee and commission income
d) Fee and commission expense
Domestic payment transfers
International payment transfers
Foreign exchange transfers with Central Bank
Purchase and sale of foreign currencies
9. OTHER OPERATING INCOME
Income from sale of property and equipment
142
2014
BAM ’000
2013
BAM ’000
Write-off of liabilities
69
314
Other
72
101
144
421
2014
BAM ’000
2013
BAM ’000
10. NET IMPAIRMENTLOSSES
AND PROVISIONS
Cash in hand (note 15)
-
4
Loans and advances to banks (note 17)
-
(33)
6,527
7,015
-
(1)
156
281
(1)
8
410
456
7,092
7,731
2013
BAM ’000
2012
BAM ’000
4.404
3.905
3.274
2.854
1.161
779
8.839
7.538
Loans and advances to customers (note 18)
Financial assets (note 19)
Other assets (note 22)
Foreign exchange differences
Provisions (note 30)
11. STAFF COSTS
Net salaries
Personal income taxes and contributions
Other personnel expenses
143
12. DEPRECIATION
2014
BAM ’000
2013
BAM ’000
1,376
982
924
632
2,300
1,614
2014
BAM ’000
2013
BAM ’000
Materials and services
3,120
2,615
Telecommunications
1,021
916
711
827
Rentals
1,625
1,420
Insurance premiums
1,974
1,667
86
81
Indirect taxes and contributions
735
585
Consulting services
849
691
Audit and lawyer services
475
427
Depreciation of property and equipment and investment property
(note 20)
Amortization of intangible assets (note 21)
13. OTHER OPERATING EXPENSE
Advertising
Administrative expenses
Other
Materials and services
505
434
1,389
731
12,490
10,394
2013
BAM ’000
2012
BAM ’000
847
733
(1)
(1)
846
732
4,321
3,339
432
334
14. INCOME TAX EXPENSE
Current income tax
Deferred income tax (note 29)
Reconciliation of the income tax expense
Accounting profit for the period before income taxes
Income tax at 10%
144
2013
BAM ’000
2012
BAM ’000
592
542
(8)
(14)
(169)
(147)
846
732
Effective income tax rate %
19.6%
20.9%
Effective income tax rate %
20,9%
19,0%
31 Dec 2014
BAM ’000
31 Dec 2013
BAM ’000
Impairment losses on loans and other assets not deductible for tax
purposes and other expenses
Tax exempt income
Impairment losses on loans and other assets deductible for tax purposes (20% of the adjusted tax base)
Total income tax expense
15. CASH RESERVES/
MONETARY ASSETS
Cash in hand
16,071
11,829
Current accounts with other banks
74,582
22,202
Balances with Central bank
81,996
2,952
172,649
36,983
(11)
(11)
172,638
36,972
2014
BAM ’000
2013
BAM ’000
Gross cash reserves
Net cash reserves and balances with Central bank
Movement in impairment allowance
11
7
Increase in provisions
35
28
(35)
(24)
Net impairment (profit)/loss recognized in the statement of comprehensive income
-
4
11
11
Release of impairment allowance
145
16. OBLIGATORY RESERVES
WITH CENTRAL BANK
The Central Bank of Bosnia and Herzegovina (the “Central bank”) has prescribed a method for calculating and
holding obligatory reserve, as well as the amount and
manner of payment of fees on the amount of obligatory
reserve and on the amount of funds held on the account
with the Central bank above the obligatory reserve.
The basis for calculation of the obligatory reserve is
the average amount of deposits and borrowed funds
in BAM and foreign currencies during a ten-day billing/
accounting period (denominated in BAM, calculated according to the exchange rate of the Central bank valid
at the time of the calculation period).
The basis for calculation of the obligatory reserve excludes:
31 Dec 2014
BAM ’000
31 Dec 2013
BAM ’000
47,017
32,463
• deposits from government and entities (residents)
intended for development projects.
The Bank is obliged to hold at least 10% (2013: 10%) of
deposits and borrowed funds with an agreed maturity
date up to one year, and 7% of the deposits and borrowed funds with an agreed maturity date over one
year, on reserve with the Central bank.
The Central bank calculates interest on reserves as follows:
• for the amount of obligatory reserves: 70% of the
rate which is determined based on the weighted
average interest rates earned by the Central bank at
the same period on funds invested up to one month
(during 2014 this rate ranged from 0% to 0,147%);
• passive sub-balance
• account balance of one bank with another bank,
also having account with Central bank
• borrowed funds from non-residents based on written contract, starting 1 November 2008
• for the amount of funds above obligatory reserves
requirement: 90% of the rate which is determined
based on the weighted average interest rates
earned by the Central bank at the same period on
funds invested up to one month (during 2014 this
rate ranged from 0% to 0,189%).
17. LOANS AND ADVANCES
TO BANKS
Gross loans and advances up to 3 months
Net loans and advances up to 3 months
146
31 Dec 2014
BAM ’000
31 Dec 2013
BAM ’000
7,000
-
-
-
7,000
-
2014
BAM ’000
2013
BAM ’000
-
33
Charge for the year
-
-
Release of provisions
-
(33)
Net impairment loss recognized in the statement of
comprehensive income
-
(33)
-
-
31 Dec 2014
BAM ’000
31 Dec 2013
BAM ’000
Retail loans
260,681
202,547
Corporate loans
367,810
309,275
Gross loans and advances to customers
628,491
511,822
(26,095)
(22,452)
Net loans and advances to customers
602,396
489,370
2014
BAM ’000
2013
BAM ’000
22,452
18,074
Charge for the year
20,626
17,976
(14,099)
(10,962)
6,527
7,014
(2,633)
(2,614)
(251)
(22)
26,095
22,452
18. LOANS AND ADVANCES
TO CUSTOMERS
Net impairment loss recognized in the statement of
comprehensive income
Interest income on impaired loans
Write-offs
147
19. FINANCIAL ASSETS
31 Dec 2014
BAM ’000
31 Dec 2013
BAM ’000
12
34
24
24
Banjalucka berza a.d., Banja Luka
252
252
Centralni registar HoV a.d., Banja Luka
107
107
383
383
Gross financial assets
395
418
(1)
(1)
394
417
Financial assets held to maturity, debt securities, quoted
Bonds – Gradiska municipality
Available-for-sale financial assets, equity securities, non-quoted
S.W.I.F.T., Le Hulpe, Belgium
Net financial assets
The Bank is in progress in 2014 acquired the share in the
company Super Kartica d.o.o. Belgrade, Serbia by 13.01%.
The value of the shares on December 31, 2014 amounted
to 469.57 BAM.
The financial assets available for sale relate to the level
3 of the hierarchy levels.
20. PROPERTY AND EQUIPMENT
Buildings
BAM’000
Equipment and
other
assets
BAM’000
Investment in
progress
BAM’000
Fixed assets out of
use
BAM’000
Total
BAM’000
3,778
8,434
258
295
12,765
Additions
-
-
3,445
-
3,445
Disposals and write-offs
-
(959)
(11)
-
(970)
382
2,478
(2,870)
-
(10)
Balance as at 31 December 2013
4,160
9,953
822
295
15,240
4,160
9,953
822
295
15,240
Additions
-
-
3,651
-
3,651
-
(779)
(185)
-
(964)
Cost
Transfer into use
148
Buildings
BAM’000
Equipment and
other
assets
BAM’000
Investment in
progress
BAM’000
Fixed assets out of
use
BAM’000
Total
BAM’000
309
3,158
(3,467)
-
-
4,469
12,332
821
295
17,917
-
5,591
-
-
5,591
53
929
-
-
982
-
(942)
-
-
(942)
53
5,578
-
-
5,631
53
5,578
-
-
5,631
Charge for the year
59
1,317
-
-
1,376
-
(695)
-
-
(695)
112
6,200
-
-
6,312
4,107
4,375
822
295
9,599
4,357
6,132
821
295
11,605
Transfer into use
Accumulated depreciation
Charge for the year
Carrying value
21. INTANGIBLE ASSETS
Software
BAM ’000
Leasehold
improvements
BAM ’000
Investments
in progress
BAM ’000
Total
BAM ’000
2,303
1,470
786
4,559
-
-
2,297
2,297
-
(186)
-
(186)
1,583
1,220
(2,803)
-
3,886
2,504
280
6,670
3,886
2,504
280
6,670
-
-
2,122
2,122
Disposals an write-offs
(40)
(209)
(60)
(309)
Transfer into use
702
1,125
(1,827)
6
Cost
Additions
Transfer into use
Additions
149
Software
BAM ’000
Leasehold
improvements
BAM ’000
Investments
in progress
BAM ’000
Total
BAM ’000
4,548
3,420
516
8,438
1,519
1,144
-
2,663
414
218
-
632
-
(177)
-
(177)
1,933
1,185
-
3,118
1,933
1,185
-
3,118
Disposals an write-offs
607
317
-
924
(40)
(209)
-
(249)
2,500
1,293
-
3,793
1,953
1,319
280
3,552
2,048
2,127
516
4,690
Accumulated amortization
Charge for the year
Charge for the year
Carrying value
Cost
22. OTHER ASSETS
31 Dec 2014
BAM ’000
31 Dec 2013
BAM ’000
Deposits and advances paid
833
791
Prepaid expenses
198
212
Receivables from cards business
429
479
Assets received on foreclosed loans
300
2.096
73
63
2,014
1,623
Total gross other assets
3,846
5,276
(1,253)
(1,126)
Total net other assets
2,593
4,150
Inventories
Other assets
150
2014
BAM ’000
2013
BAM ’000
1,126
845
Increase in provisions
264
352
(108)
(71)
156
281
(29)
-
1,253
1,126
31 Dec 2014
BAM ’000
31 Dec 2013
BAM ’000
3,436
1,292
3,436
1,292
31 Dec 2014
BAM ’000
31 Dec 2013
BAM ’000
4,667
6,019
Short-term deposits
52,987
33,072
Long-term deposits
27,208
27,307
84,862
66,398
RTF
23. FIXED ASSETS HELD FOR SALE
24. DEPOSITS FROM BANKS AND
OTHER FINANCIAL INSTITUTIONS
Deposits from banks and other financial institutions according to contracted maturity are as follows
Demand deposits
25. DEPOSITS FROM CUSTOMERS
Deposits from customers according to contracted maturity are as follows:
151
31 Dec 2014
BAM ’000
31 Dec 2013
BAM ’000
Demand deposits
253,976
131,281
Short-term deposits
144,451
122,812
Long-term deposits
171,943
102,105
570,370
356,198
31 Dec 2014
BAM ’000
31 Dec 2013
BAM ’000
Borrowings from Residential Housing Fund of Republika Srpska
61,265
62,408
Borrowings from Development and Employment Fund of Republika
Srpska
14,256
18
75,522
62,426
26. BORROWINGS FROM
REPUBLIKA SRPSKA FUNDS
Borrowings from Residential Housing Fund of Republika Srpska are used to provide residential housing loans
to final beneficiaries granted with maturity period from
five to twenty years, and annual interest rates ranging
from 0.5% to 3% and with quarterly repayment.
Borrowings from the Sberbank Europe AG, Vienna are
used for financing small and medium-sized enterprises
in the Republika Srpska. The facility carries 3M EURIBOR +2.77% interest per annum.
27. SUBORDINATED LIABILITIES
Subordinated liabilities at the end of 2014 relating to the
loan in the amount ofBAM 4,000 thousand taken from
Sberbank BH d.d. Sarajevo for a period of five years and
152
31 Dec 2014
BAM ’000
31 Dec 2013
BAM ’000
4,039
4,040
4,039
4,040
maturity in December 2016, at a rate of 3M EURIBOR +
3.70%.
28. OTHER LIABILITIES
31 Dec 204
BAM ’000
31 Dec 2013
BAM ’000
-
10
Deferred income
216
228
Indirect taxes payable
101
213
1,008
221
215
98
Accounts payable
944
772
Liabilities for cards business
266
387
121
157
2,870
2,086
Liabilities for interest
Other accrued liabilities
Liabilities for deposited founders investments
Other liabilities
29. DEFERRED TAX LIABILITY
Deferred taxes are calculated on all temporary differences under the balance sheet method using the effective tax rate of 10% (2013: 10%). Movements in tem-
porary differences and components of deferred tax
liabilities, recognized in equity or in the statement of
comprehensive income are as follows:
2014
BAM ’000
2013
BAM ’000
Revaluation reserve
124
125
Net deferred tax liability
124
125
2014
BAM ’000
2013
BAM ’000
125
126
(1)
(1)
-
-
124
125
Movement in deferred tax liabilities is as follows:
Decrease recognized in the statement of comprehensive income (Note 14)
Change in property values
153
30. PROVISIONS
31 Dec 2014
BAM ’000
31 Dec 2013
BAM ’000
Provisions for court cases
143
128
Provisions for off-balance sheet exposure
563
321
Provisions for unused holidays
268
238
Provisions for severance payments
208
186
Provisions for bonuses
323
222
3
3
1,508
1,098
Provisions for other liabilities
Movement in provisions for court cases, off balance-sheet
exposure, unused holidays and severance payments:
Provisions for
court
cases
BAM ‘000
Provisions
for off-balance sheet
exposure
BAM ‘000
Provisions for
unused
holidays
BAM ‘000
Provisions for
severance
payments
BAM ‘000
Provisions for
bonuses
BAM ‘000
Provisions for
other liabilities
BAM ‘000
Total
BAM ‘000
123
195
176
148
-
-
642
New provisions in
statement of comprehensive income
5
1,479
62
55
222
3
1,826
Release of provision
-
(1,352)
-
(17)
-
-
(1,369)
Net charge in the
5
127
62
38
222
3
456
128
321
238
186
222
3
1,098
128
321
238
186
222
3
1,098
New provisions in
15
2,232
30
44
273
27
2,620
Release of provision
-
(1,989)
-
(21)
(173)
(27)
(2,209)
154
Provisions for
court
cases
BAM ‘000
Provisions
for off-balance sheet
exposure
BAM ‘000
Provisions for
unused
holidays
BAM ‘000
Provisions for
severance
payments
BAM ‘000
Provisions for
bonuses
BAM ‘000
Provisions for
other liabilities
BAM ‘000
Total
BAM ‘000
Net charge in the
15
242
30
23
101
-
410
143
563
268
208
323
3
1,508
31. SHARE CAPITAL
38,728 ordinary shares
31 Dec 2014
BAM ’000
31 Dec 20113
BAM ’000
62,198
38,728
In April 2013 the Bank recapitalization was made in the
amount BAM 15 million from the shareholders of Sberbank Europe AG, Vienna, Austria. Recapitalization was
carried out for the purpose of strengthening Bank’s
capital position as well as for the rising of the maximum
possible exposure towards individual creditor or the
group of related parties.
purchased for the purpose of strengthening the Bank’s
capital position, as well as raising the maximum possible exposure to one or a group of related persons.
In June 2014, the Bank increased its capital in the
amount of BAM 23.47 million by the shareholders of
Sberbank Europe AG, Vienna, Austria. The shares were
The shareholders of the Bank at the year end are as follows:
The share capital of the Bank is denominated in BAM.
The nominal value of each share issued by the Bank is
BAM 1,000. All shares are fully paid.
31 Dec 2014
BAM ’000
31 Dec 2014
%
31 Dec 2013
BAM ’000
31 Dec 2013
%
61,974
99.64%
38,504
99.42%
224
0.36%
224
0.58%
62,198
100.00%
38,728
100.00%
Sberbank Europe AG , Vienna
Volksbank BH dd, Sarajevo
The key shareholder of the Bank is Sberbank Europe AG
with 99.42% shares and ultimate parent company of 31
December 2014 is Sberbank of Russia, Moscow, Russia.
Basic and diluted earnings per share calculation is presented below. The calculation for basic and diluted
earnings per share is the same because the Bank does
not have convertible bonds or other options that could
increase the number of shares.
155
Net profit for the period (BAM ‘000)
Average number of ordinary shares during the period
Earnings per share (BAM)
31 Dec 2014
31 Dec 2013
3,475
2,607
50,463
31,228
68.87
83.45
31 Dec 2014
BAM ‘000
31 Dec 2013
BAM ‘000
32. COMMITMENTS AND CONTINGENT LIABILITIES
a) Guarantees, letters of credit and commitments
Payment guarantees:
- in BAM
6,555
- in foreign currencies
14,541
Performance guarantees:
6,470
12,956
- in BAM
40,067
- in foreign currencies
11,882
32,160
12,901
Letters of credit in foreign currencies
210
Total guarantees and letters of credit
73,255
386
79,720
64,873
153,975
22,947
153,975
87,820
b) Litigation
The Bank is subject to several legal actions taken against
it. The Bank makes provisions based on professional legal advice. The Management Board makes the decision
on provision amount based on recommendation of the
Commission for litigations assessment. The outstanding legal proceedings as at 31 December 2014 amounted
to BAM 4,550 thousand (2013: BAM 4,550 thousand),
and the Bank has made provisions in the amount of
BAM 143 thousand (2013: 128 thousand).
156
The management does not anticipate unfavorable outcomes from the litigation or related losses that would
have a material effect on the Bank’s financial statements and considers current provisions to be adequate.
33. FUNDS MANAGED FOR AND ON
BEHALF OF THIRD PARTIES
separated from its assets. The Bank charges a fee for
managing funds for and on behalf of third parties.
Income and expenses for these funds are posted as
income or expense of the owner, i.e. user.
The Bank manages funds for and on behalf of third
parties, and maintains these funds off-balance sheet
Placements under activities for and on behalf of third
parties are presented in the table below:
204
BAM ‘000
2013
BAM ‘000
1,106
1,106
Commission placements – INGA
-
109
Commission placements – farmers of Laktasi municipality
4
4
1,110
1,219
Commission deals – with Ministry of Agriculture
34. RELATED PARTY
TRANSACTIONS
According to article 100 of the Law on Banks in Republika Srpska, the Bank has an immediate related party
relationship with its key shareholders, and their sub-
sidiaries, its associates, Supervisory Board members
and Management Board members (“key management
personnel”), close family members of key management
personnel, and entities controlled, jointly controlled or
significantly influenced by key management personnel
and their close family members.
31 Dec 2014
BAM ‘000
31 Dec 2013
BAM ‘000
- Sberbank of Russia, Moscow, Russia - foreign currency account
24
10
- Sberbank Serbia a.d. Beograd, Serbia - foreign currency account
44
160
- Sberbank d.d. Zagreb, Croatia – foreign currency account
136
29
- Sberbank d.d. Ljubljana, Slovenia – foreign currency account
3,261
75
- Sberbank d.d. Ljubljana, Slovenia – short-term deposit
1,608
-
- Sberbank BH d.d. Sarajevo – foreign currency account
31
147
7,001
-
76
-
12,181
421
526
16.453
Nostro accounts
- Sberbank BH d.d. Sarajevo – short-term deposit and accrued interest
- Sberbank BH d.d. Sarajevo – special purpose deposit
Loans to the Bank's management and members of
157
31 Dec 2014
BAM ‘000
31 Dec 2013
BAM ‘000
207
105
12,388
526
31 Dec 2014
BAM ‘000
31 Dec 2013
BAM ‘000
-
4,891
Sberbank Europe AG, Vienna, Austria - short-term deposits and accrued interest
15,451
-
Sberbank Europe AG, Vienna, Austria - Received long-term loans and
accrued interest
14,526
-
Sberbank BH dd Sarajevo - subordinated liabilities and accrued interest
4,039
4,040
263
451
9,780
13,692
ALB EDV-SERVICE GMBH - accrued liabilities by providing services
-
54
Banja Luka Stock Exchange a.d. Banja Luka - transaction accounts
1
-
27
-
Central Registry of Securities ad, Banja Luka - long-term deposits and
accrued interest
562
-
Accrued liabilities on the basis of services rendered (Sberbank
Slovenian, Bratislava, Slovakia and Sberbank Technology, Moscow,
Russia)
53
388
755
546
45,457
24,062
2014
BAM ‘000
2013
BAM ‘000
-
29
- Sberbank d.d. Ljubljana, Slovenia
14
-
- Sberbank of BH dd Sarajevo
27
-
the Supervisory Board and Audit Committee, and their close family
members
Total assets
LIABILITIES
Short term deposits – Sberbank d.d. Zagreb, Croatia
Sberbank BH dd Sarajevo - transaction accounts
Magyarország Zrt Sberbank, Budapest, Hungary - short-term deposits
and accrued interest
Central Registry of Securities ad, Banja Luka - transaction account
Deposits of the Bank's management and members of the Audit
Committee, and members of their immediate families
Total liabilities
STATEMENT OF COMPREHENSIVE INCOME
Interest income
- Sberbank of Russia, Moscow, Russia
158
2014
BAM ‘000
2013
BAM ‘000
3
17
14
8
58
54
- Sberbank d.d. Zagreb, Croatia
1
1
- Central Registry of Securities a.d., Banja Luka
1
-
- Key management personnel and Audit committee members, as well
as immediate family members
9
3
11
4
12
-
7
-
19
-
(159)
(159)
-
(2)
(16)
(4)
(3)
(3)
(13)
(5)
-
(1,006)
(6)
(3)
- Sberbank Europe AG, Vienna, Austria
(340)
(76)
- Sberbank CZ A.S. Brno, Czech Republic
-
(8)
(26)
-
- Key management personnel and Audit committee members, as
well as immediate family members
(22)
(11)
(585)
(1,277)
(5)
-
(18)
(18)
(5)
-
- Magyarorszagi Sberbank zrt, Budapest, Hungary
- Key management personnel and Audit committee members , as well
as immediate family members
Fee and commision income
Other income
- Banja Luka Stock Exchange a.d. Banja Luka
Interest expense
- Sberbank of BH d.d. Sarajevo
- Sberbank Serbia a.d. Beograd, Serbia
- Sberbank Slovensko A.S. Bratislava, Slovakia
- Magyarorszagi Sberbank zrt, Budapest, Hungary
- Sberbank d.d. Ljubljana, Slovenia
Fee and commision expense
- Sberbank JSC Ljubljana, Slovenia
159
2014
BAM ‘000
2013
BAM ‘000
(28)
(18)
(852)
(661)
(1)
-
(4)
-
- Sberbank Slovenian A. S. Bratislava, Slovakia
(51)
-
- Sberbank Serbia a.d. Belgrade, Serbia
(21)
-
(25)
(2)
- Sberbank Technology, Moscow, Russia
(10)
-
(181)
(340)
(7)
-
(1,152)
(1,003)
(1,677)
(2,240)
Other expense
- ALB EDV-SERVICE GMBH, Vienna
- The Bank's management and members of the Audit Committee,
and members of their immediate families
Loans to the Bank’s management in 2014 were approved
at an annual interest rate of 14% and represent interest
rate on VISA credit card and 5.90%-7.99% annual interest rate for long-term loans.
In the Bank’s opinion, key management personnel comprises members of the Management and Supervisory
Boards. The Management Board consists of the president of the Management Board and two members.
During the year, the total compensation payable to
the Management Board, including cash remuneration
in the form of salaries and bonuses and non-cash benefits amounted to BAM 449 thousand (2013: BAM 376
thousand). During the year, the Bank did not compensate the Supervisory Board members for their services
(2013: BAM 5 thousand). In 2014, the Bank made pension
contributions to key management personnel of BAM
160
125 thousand (2013: BAM 114 thousand) into obligatory
pension funds.
Deposits placed by the Bank’s management and the
Audit committee members were approved at an interest rate varying from 3.05% to 4.50% annually.
35. EVENTS AFTER THE BALANCE
SHEET DATE
There have been no significant events subsequent to
the reporting date, which would require disclosures in
the notes to the accompanying financial statements
of the Bank as of and for the year ended 31 December
2014.
Report of Supervisory board
for 2014 business year
In business year 2014, the Supervisory Board of Sberbank a.d. Banja Luka held 4 meetings, where it deliberated on issues and material within its competency,
made decisions, conclusions and recommendations
on the basis of the powers stipulated by the Law on
Banks, there to associated decisions of BARS, and by
the Articles of Association and internal documents of
the Bank.
The Supervisory Board was acting and operating in
compliance with the Rules of Procedure for the Supervisory Board.
Banja Luka, 20th of May, 2015
SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2014 | REPORT OF SUPERVISaORY BOARD
161
Naša mreža / Our network
CENTRALA / HEAD OFFICE
Jevrejska ulica 71, Banja Luka
T +387 51 241 100
F +387 51 213 391
Filijale / Branches
Filijala Banja Luka
Jevrejska ulica 71
T +387 51 241 128
T +387 51 241 120
F +387 51 241 141
Filijala Prijedor
Ugao Kralja Petra I Oslob. i
Nikole Pašića
T +387 52 240 120
F +387 52 240 121
Filijala Laktaši
Ulica Cara Dušana 98a, Trn
T +387 51 508 220
F +387 51 508 220
Filijala Prnjavor
Trg srpskih boraca 12
T +387 51 641 203
Filijala Bijeljina
Majora Dragutina Gavrilovica 12G
T +387 55 221 150
Filijala Srbac
Mome Vidovica 13
T +387 51 740 734
F +387 51 740 734
Filijala Doboj
Svetog Save 26
T +387 53 201 700
F +387 53 201 705
Filijala Gradiška
Mitropolita Georgija Nikolajevica 13 i 15
T +387 51 810 980
F +387 51 815 909
Filijala Istočno Novo Sarajevo
Stefana Nemanje 14, Istocno Novo Sarajevo
T +387 57 310 530
F +387 57 318 760
Filijala Trebinje
Kralja Petra I Oslobodioca bb
T +387 59 270 220
T +387 59 270 221
Filijala Modriča
Cara Lazara 12
T +387 53 822 040
F + 387 53 822 050
Filijala Kozarska Dubica
Svetosavska 2
T +387 52 417 312
F +387 52 417 313
162
SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2014 | NAŠA MREŽA / OUR NETWORK
Naša mreža / Our network
Agencije i šalteri / Agencies
Agencija Centar
Jevrejska ulica bb,
Zanatski centar
T +387 51 246 405
F +387 51 241 133
Agencija Nova Varoš
I Krajiškog Korpusa 118
T +387 51 348 090
F +387 51 348 096
Agencija Obilićevo, Banja Luka
Ulica Cara Lazara bb,
(u blizini Gradskog mosta)
T +387 51 431 341
Agencija Paprikovac
12 beba bb,
T +387 51 322 920
Agencija Starčevica Banja Luka
Majke Jugovića 23
T +387 51 326 060
Agencija Laktaši
Trg palog borca Predraga Budića bb
T +387 51 535 570
F +387 51 535 571
Šalter “Tropik” Banja Luka
Ulica Ivana Gorana Kovačića bb,
Tržni centar “Tempo”
T +387 51 312 920
F +387 51 312 920
Agencija Gacko
Ulica Solunskih dobrovoljaca bb
T +387 59 470 040
T +387 59 470 041
Agencija Ljubinje
Ulica Jovana Dučića 6
T +387 59 630 262
T +387 59 621 913
Agencija Novi Grad
Ulica Karađorđa Petrovića 17
T +387 52 721 190
F +387 52 721 190
Agencija Teslić
Svetog Save 30a
T +387 53 411 370
F + 387 53 411 171
Šalter Carinski terminal
16. Krajiške brigade 35, Gradiška
T +387 51 826 370
F +387 51 815 909
Agencija Bijeljina
Kralja Petra I Karađorđevića 1
T. +387 55 226 561
Agencija Pale
Boška Jugovića bb
T. + 387 57 203 040
Agencija Brod
Kralja Petra I Oslobodioca
Tržni centar “Vrata Bosne”
T +387 53 621 210
F +387 53 621 222
SBERBANK a.d. Banja Luka | ANNUAL REPORT 2014 | NAŠA MREŽA / OUR NETWORK
163
Jevrejska 71
78000 Banja Luka, Bosna i Hercegovina
Tel.: +387 51 24 11 64
Fax: +387 51 21 49 38
www.sberbankbl.ba
Sberbank Europe AG
Schwarzenbergplatz 3,
1010 Vienna, Austria
Tel.: +43 1 22732 0
office@sberbank.at, www.sberbank.at
© 2015 Sberbank a.d. Banja Luka

Godišnji izvještaj 2014.

Transcription

Similar documents

Godišnji izvještaj 2013.

Godišnji izveštaj o poslovanju 2012

Godišnji izvještaj 2010

Sberbank a.d. Banja Luka

Kopaonik

Godišnji izvještaj 2010

Cenik storitev - v veljavi od 15.2.2015

Letno poročilo za leto 2005

Letno poročilo | Annual report

sberbank si

Prenesi - Sberbank banka dd

Splošnimi pogoji za uporabo storitve SBERBANK HAL E-bank

Godišnji izvještaj 2015

Reportaža - Svjetski Savez Dijaspore Bosne i Hercegovine SSDBiH

stres test u funkciji procene rizika u bankarskom sektoru zemalja

OBLIKOVANJE NOVOG SVETA - KRIZA I UPRAVLJANJE

država, preduzeće, preduzetnik – ZBORNIK RADOVA

Spreminjajmo se skupaj. Svet se spreminja.

Letno poročilo 2006 - Aerodrom Ljubljana

Пословни именик 2010

Special Issue No. 11, 2013: To Rescue or not Rescue

Dobro došli u Ribarsku Banju sa čijom lekovitom vodom mogu da se